Tuba Luba 3 oppgåvehefte 1 (NNO) by Tell forlag

ebba sporstøl

Tuba Luba 3

Tuba Luba 3 OPPGÅVEHEFTE 1

R A PL

Til 3. trinn (Tuba Luba 3) høyrer desse einingane (nynorsk): Oppgåvehefte 1 Lesebok 1 Lesebok 1 Forenkla tekst Ressursperm del 1 Oppgåvehefte 2 Lesebok 2 Lesebok 2 Forenkla tekst Ressursperm del 2

Les meir på www.tell.no

ISBN 978-82-7522-465-9

TELL FORLAG Nynorsk

Tuba Luba har sakte progresjon, ein klar systematikk og eit omfattande øvingstilbod. Det er teke vare på gjennom eit stort utval tekstar og oppgåver i oppgåvehefte og lesebøker, til bruk både på skolen og heime. For kvart årstrinn er det gitt ut ein ressursperm med generelt innføringsstoff, lærarrettleiing og kopieringsoriginalar.

ebba sporstøl

Tuba Luba 3 Oppgåvehefte 1 er ei revidert utgåve som følgjer progresjonen i den nye serien Tuba Luba 1–2 for første og andre trinn. I tillegg til repetisjon blir blant anna substantiv, ordklassar, særnamn og alfabetet gjennomgått. Mykje av stoffet er dessutan samla i tema.

Tuba Luba OPPGÅVEHEFTE 1

OPPGÅVEHEFTE 1

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet i grunnskolen. Serien er komplett for heile barnetrinnet.

Nynorsk

A PL

ebba sporstøl

VU SE

Tuba Luba EM

OPPGåVEHEFTE 1

Nynorsk

PL TELL FORLAG

Omsetjing til nynorsk: Nikolai Nelvik. Dikt av Nikolai Nelvik: side 36, 53, 58, 99, 114.

ISBN: 978-82-7522-465-9 Nynorskutgåve Det må ikkje kopierast frå denne boka i strid med åndsverklova eller i strid med kopieringsavtalar med KOPINOR, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Kopiering i strid med lov eller avtale kan føre til erstatningsansvar og inndraging og kan straffast med bøter eller fengsel.

Dikt av Alf Prøysen på side 58: © Norsk Musikforlag A/S Oslo

Teikningane av Pippi, Emil og Ronja Røverdatter er trykte med løyve frå Kjerdstin Kvint Agency, Stockholm. Pippi er teikna av Ingrid Vang Nyman. Emil er teikna av Björn Berg og Ronja Røverdatter av Ilon Wikland. Karius og Baktus er teikna av Thorbjørn Egner, og teikningane er trykt med løyve frå Thorbjørn Egner a.s. Gummi-Tarzan er teikna av Ole Lund Kirkegaard og trykt med løyve frå av Gyldendal Forlag, Danmark. Illustrasjonen på side 110 er teikna av Th. Kittelsen

Spørsmål og kommentarar til denne boka kan sendast til Tell forlag a.s, Slemmestadveien 416, 5C, 1390 Vollen, tlf. 66 78 09 18 e-post: postl@tell.no www.tell.no

Teikningar: Harald Aadnevik og Ragnhild Heggdal Omslagsdesign og grafisk formgiving: Milla;Design Trykk:07 Gruppen AS

VU © Tell forlag as 2012 2. utgåve

innhAld side 5

Tema: Sommar Samansette ord Substantiv Ordklassar Særnamn Setningar Spørjesetningar Vokalar Alfabetet

side side side side side side side side side

7 8 18 18 29 30 35 40 42, 119

Forord

side 43 side 44

Tema: Haust Tema: Bøker og bibliotek

side 50 side 68

Tema: Overtru Konsonantar Dobbeltkonsonantreglar

side 104 side 117 side 123–126, 130

Tema: Julehøgtid Dette har vi lært!

side 136 side 145

Tema: Dyr i skogen Diftongar

AR PL EM KS SE

G IN ER D R VU

Forord

I år startar vi norsktimane med sommarord. Tenk kor mange bokstavar det er i det ordet! Alle desse bokstavane kan du. Du kan setje bokstavar saman til ord og ord til setningar. Setningane kan du bruke til å skrive forteljingar.

Eg veit at du har gløymt noko av det du arbeidde med i fjor. Du har hatt ein lang og fin ferie og har sikkert hatt mykje anna å tenkje på enn skolen. Men det gjer ikkje noko. Vi skal bruke mykje tid på å repetere. Dessutan skal du lære mykje nytt. Du skal jo bli mykje flinkare enn du var da du slutta på 2. trinn. Du skal også trene på å lese fortare og på å forstå det du les.

Temaa i dette oppgåveheftet finn du att i leseboka. Derfor er det fint om du arbeider med begge bøkene samtidig – den eine på skolen og den andre heime. Du må også ha ei eiga skrivebok. Der kan du arbeide med mange av oppgåvene og skrive dine eigne historier dersom du vil.

Eg håper du arbeider nøyaktig og ordentleg i dette heftet. Du må skrive så fint du kan, passe på at du har stor og lita høgd på bokstavane og skikkeleg mellomrom mellom orda. Du skal også begynne alle setningane med stor bokstav og avslutte med punktum.

Lykke til med arbeidet ditt! Ebba Sporstøl, mai 2012

AR PL EM KS SE

G IN ER D R VU

Sommar

AR PL EM KS SE

G IN ER D R VU

Samansette ord 1 Dra strek frå ordet sommar til orda som står i rekkja. 2 Les dei samansette orda du får. 3 Skriv sommarorda på linjene. REGEL

Eit samansett ord er sett saman av fleire ord. Det skal skrivast som eitt ord.

ferie

sko

klede

blomster

sommar

vêr

dag

KS kveld

mat

fugl

stad

Sommarord: sommarferie,_____________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 8

Samansette ord 1 Dra strek frå ordet sol til orda som står i rekkja. 2 Bruk solfargane gult og oransje på strekane. 3 Du får elleve solord. Skriv solorda. Bruk linjene. 4 Set strek under ordet som har vokalen æ i seg.

skin stol

VU D

krem

strålar brend briller

sol

olje

hatt

gløtt

bær

parasoll

Solord: solskin,_______________________________________________________ ____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ 9

Badestrand 1 Les orda. På biletet finn du teikningar av ting som passar til alle orda. 2 Skriv talet som har plass framfor ordet, inn i ruta ved den delen av teikninga som passar til. 3 Lag ei liste over dei tinga du vil ha med deg på badestranda. Bruk skriveboka di. 4 Skriv dei samansette orda i lista under. Bruk linjene nedst på sida.

1 veske 2 solkrem 3 solbriller 4 lår

5 langt hår

7 spann

11 solparasoll 12 jente som vinkar

13 barn som badar

10 jordbær

9 hus

8 båt

6 krabbe

14 badehandduk

Samansette ord: solkrem, _____________________________________________ ____________________________________________________________________ 10

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Vel fem av orda. Lag fem setningar med orda. Bruk skriveboka di.

VU 11

Sommarmånadene 1 Tel og finn ut kor mange månader det er i eit år. 2 Set ring med grøn farge rundt namna på sommarmånadene. 3 Dra strek med grøn farge frå sommarmånadene til sommarteikningane. 4 Les orda i den grøne ramma. 5 Set strek under orda som har med sommar å gjere.

bade ake

februar

shorts ski

mars

symje grille jordbær julepresang

august

julekort solbrend

juli

kjelke vottar

juni

telt campingvogn

mai

april

januar

fluger snømann

desember

badering mygg

november

badehandduk juletre

oktober

september

frekner solstol

snøhytte badebukse

Spørsmål og svar:

Kor mange månader er det i eit år? Svar: _______________________________________________________________ 12

Rebus 1 Skriv orda som passar til kvart bilete. Bruk dei vassrette rutene med same nummer som biletet. 2 Les bokstavane som har plass først, loddrett. Du får eit nytt ord. 3 Skriv det nye ordet. Bruk linja.

1 2 3

6 7

Løysingsordet: _______________________________________________________

4 Les orda på plass framfor linjene. 5 Skriv samansette ord med desse orda på plass først. Bruk linjene.

sol solhatt

______________ bade

sand ______________ eple ______________ sommar

______________ ______________

segl ______________ regn ______________ camping ______________ bade ______________ grill ______________ jord

______________ 13

Bær 1 Les orda i rekkja. 2 Dra strek frå orda som står i rekkja, til ordet bær. Bruk ulike fargar på strekane. 3 Skriv dei nye orda. Bruk linjene.

jord blå tytte bringe

rogne

kirse

stikkels

bjørne

bær

sol

jordbær, ____________________________________________________________

____________________________________________________________________

Spørsmål og svar:

1 Kva slags bær heng høgt og er svært sure? Svar: _______________________________________________________________ 2 Kva slags bær ser du bilete av? Svar: _______________________________________________________________ 14

1 Dra strek frå bærorda til ordet veks og til orda som fortel kvar bæra veks. Hugs at fleire av bæra veks på same staden. 2 Skriv setningane du får. Bruk linjene. 3 Set raud strek under vokalen æ.

jordbær

i åkeren

tyttebær

i skogen

blåbær

på buskar

rips

på tre

kirsebær

molter

bringebær

rognebær

stikkelsbær

veks

på myrar

Jordbær veks i åkeren. Tyttebær veks i __________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 15

Bildediktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Set strek under dei orda du har skrive, som har vokalen ĂŚ.

VU 16

e eller æ? 1 Her manglar bokstaven e eller bokstaven æ. Skriv dei på rett plass. Bruk linjene. 2 Vel fem av orda. Lag fem setningar der du bruker orda. Bruk skriveboka di.

s_l

_ l _ fant

l_s_

h_l

tr _

g_v_r

kam _ l

r_v

t_r

_s_l

b_r

v_r

kl _ d _

l _ rar

gåv _ r

REGEL

Substantiv er namn på ord som vi bruker for ting som vi kan sjå på, ta på, tenkje på, peike på, kjenne på og fotografere. Substantiv er eit latinsk ord. Ordet tyder namnord.

VU VERB

SUBSTANTIV

ADJEKTIV

bok ransel

lærar

tre

sykkel

gut

stol

KS hus

jente

blyant

REGEL

ORDKLASSAR • Alle orda vi bruker, kan vi sortere og setje inn i ordklassar. • Vi har ti ordklassar. • For å finne den rette ordklassen til orda våre må vi kjenne dei ulike klassane godt, slik at ikkje orda kjem i feil klasse. • Alle ord har nokre spesielle kjenneteikn som kan hjelpe oss. • Substantiv er ein ordklasse.

Substantiv 1 Skriv substantiv som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Undersøk om dei tinga du ser bilete av, er like i at du kan sjå på, ta på, tenkje på, peike på, kjenne på og fotografere dei.

Eg kan ______________________

______________________

sjå på

ta på

tenkje på

______________________

peike på

______________________

kjenne på

______________________

1 Skriv orda som passar til bileta.

OppgÅve og svar:

______________________

fotografere

Svar: blyant, _________________________________________________________ Spørsmål og svar:

2 Kvifor er dei orda du har skrive, substantiv? Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 19

Substantiv Skriv orda som passar til dei ulike delane av katten. Skriv ved sida av pilene.

VU Oppg책ver og svar:

1 Finn og skriv eit namn du synest passar til katten.

Svar: Katten heiter ____________________________________________________

2 Skriv alle orda du har skrive, som passar til teikninga.

Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Alle orda du har skrive, er like i at dei er substantiv. Skriv kvifor dei er det. Svar: Orda er namn p책 ting eg kan ____________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Substantiv Skriv orda som passar til dei ulike delane av babyen. Skriv ved sida av pilene.

VU Oppg책ver og svar:

1 Finn og skriv eit namn som du synest passar til babyen.

Svar: Babyen heiter ____________________________________________________

2 Skriv alle orda du har skrive, som passar til teikninga.

Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Skriv kva alle orda du har skrive, er like i. Svar: _______________________________________________________________ 4 Skriv kvifor alle orda er like i at dei er substantiv. Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 21

1 Skriv substantiva som passar til bileta. Bruk skriveboka di. 2 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane.

VU Oppgåver og svar:

1 Skriv kva alle orda du har skrive i skriveboka di, er like i. Svar: _______________________________________________________________

Spørsmål og svar:

2 Skriv kva slags ord Åse og Åge er. Svar: __________________________

1 Når på døgnet er Åse og Åge ute og fiskar?

2 Kvifor blir Åse og Åge så redde?

Svar: Dei er __________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva for ein kveld er Åse og Åge ute og fiskar, trur du? Svar: _______________________________________________________________ EkstraoppgÅve:

Skriv setningar eller ei historie som passar til teikningane. Bruk skriveboka di. 22

1 Skriv substantiva som passar til biletet. Bruk linjene. 2 Fargelegg teikninga slik det er forklart nedanfor.

Frank rømmer frå fengselet Substantiva som passar til biletet: __________________________________ __________________________________

__________________________________

Fargane du skal bruke, er: 1 Jakka og buksa til Frank har blå striper. 2 Fela har brun farge. 3 Flyet har rosa farge. 4 Flagget er norsk, fargane er raudt, kvitt og blått. 5 Flaggstonga har grå farge. 6 Flyndrene har brun farge. 7 Fuglen har lysegrå farge. 8 Fiolane har blå farge. 9 Pærene har lysegrøn farge. 10 Resten av fargane kan du velje sjølv.

Oppgåve og svar:

Skriv dei samansette orda i lista ovanfor. Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 23

Substantiv 1 Skriv minst ti substantiv som passar til biletet. Bruk linjene. 2 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 3 Skriv ei tøysehistorie om Flyndre Flat. Bruk skriveboka di.

Substantiva som passar til biletet: hav, ______________________________

__________________________________

1 Kvar er Flyndre Flat?

Spørsmål og svar:

__________________________________

2 Korleis er vêret?

Svar: Han er __________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________

3 Kvifor blir ikkje Flyndre Flat klissvåt?

Svar: _______________________________________________________________ 4 Kor mange vindauge er det i fyrtårnet? Svar: _______________________________________________________________ 5 Kor mange prikkar har flyndra på magen? Svar: _______________________________________________________________ 24

Substantiv 1 Skriv minst ti substantiv som passar til biletet. Bruk linjene. 2 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 3 Skriv eit eventyr om det du ser på biletet. Bruk skriveboka di.

Substantiva som passar til biletet: sky, ______________________________

__________________________________

1 Kva er huset laga av?

Spørsmål og svar:

__________________________________

2 Kva har kråka i nebbet sitt?

Svar: _______________________________________________________________

3 Kor mange klør har kråka?

Svar: _______________________________________________________________ 4 Kven er størst av kona og kråka? Svar: _______________________________________________________________ 5 Kva for eit eventyr handlar om ei kjerring som av og til blir bitte lita? Svar: _______________________________________________________________ 25

Substantiv 1 Skriv minst ti substantiv som passar til biletet. Bruk linjene. 2 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 3 Fargelegg biletet slik det står forklart nedanfor.

VU SE

Substantiva som passar til biletet: veg, _________________________________ ___________________________________________________________________

Fargane du skal bruke, er: 1 Husa skal ha gul, raud og grøn farge. 2 Bussen har svart og gul farge. 3 Trea har grøn farge. 4 Mary Poppins har lyseblå kjole med gule prikkar. 5 Paraplyen hennar er lilla med gule prikkar. 6 Resten av fargane kan du velje sjølv.

Oppgåve og svar:

Skriv kva orda som er substantiv, er like i. Svar: Substantiva er ord for ting som ___________________________________ ____________________________________________________________________ 26

Substantiv 1 Set ring rundt orda nedanfor som passar til teikninga. 2 Skriv ei kort historie som passar til biletet. Bruk skriveboka di.

På tur i Lia

VU Oppgåve og svar:

farmor kakeboks okse sauer gut mus hytte ryggsekk furu bjørk saftflaske jente fjell steinar støvlar fluger katt jeger gras stubbe

Skriv kva alle orda du har sett ring rundt, er like i.

3 Sjå på teikninga og skriv orda som manglar i setningane.

Farmor, Bente og David er på _________ i Lia.

Svar: Orda__________________________________________________________

Farmor har ein boks full av herlege _______________. Når farmor opnar boksen, kjem det mange __________. Bente viftar og veivar med _____________. David står og ser på ei lita ___________. Farmor sit på ein ___________. 27

Substantiv 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

VU Oppgåve og svar:

Kva er alle orda du har skrive, like i?

Svar: _______________________________________________________________

2 Set ring rundt orda under som er substantiv.

bil hest pult fjør joggesko pen stygg dør vindauge bort klede lærar kutte ramle og høne etter 3 Les setningane. Skriv S/U (sant eller usant).

S/U

1. Du kan peike på ei dør.

____________

2. Du kan ete ei tavle.

____________

3. Du kan lyfte ein lastebil.

____________

4. Du kan lese i ei bok.

____________

5. Du kan klappe ein pytonslange.

____________

REGEL

Særnamn er namn på menneske, dyr, land, byar osv. Særnamn er like i at dei har stor bokstav på plass først. Særnamna høyrer til substantiva.

Spørsmål og svar:

1 Kva er fornamnet ditt? Svar: Eg heiter _______________________________________

2 Kva er fornamnet til mor di?

Svar: ________________________________________________ 3 Kva er fornamnet til far din?

Svar: ________________________________________________

G 4 Kva er fornamnet til læraren din?

Svar: ________________________________________________

5 Kva heiter kongen vår?

6 Kva heiter landet vi bur i?

Svar: _______________________________________________

Svar: _______________________________________________ 7 Kva heiter hovudstaden i landet vårt? Svar: ________________________________________________

Setningar 1 Les setningane.

REGEL

Det første ordet i ei setning har stor bokstav på plass først og eit punktum på plass sist.

Her fortel ein elev om seg sjølv: Eg er åtte år. Eg har ein bror og ei syster. Eg bur i eit hus med hage rundt.

går på skolen fem dagar i veka. kan lese og skrive. er kjempegod til å sykle. har ein bestevenn.

Eg Eg Eg Eg

Eg liker pannekaker med sukker på. Eg liker å få ein klem av mor. Eg liker å leikeslåst med far.

Spørsmål og svar:

Eg liker å høyre at eg er stor og flink. Eg liker å høyre bestemor fortelje om gamle dagar.

1 Kor gammal er du? Svar: __________________________________________ 2 Kva er du flink til? Svar: ____________________________________________ 3 Kva liker du best å ete? Svar: ______________________________________ 4 Kva er det verste du veit? Svar: ______________________________________ 5 Kva er desse orda like i: hus, skole, hage, mor, far? Svar: _______________________________________________________________ 30

Gåter

1 Kven er eg?

3 Kven er eg?

Eg Eg Eg Eg Eg Eg

Eg kan bli ganske gammal. Eg er høg. Eg er tam. Eg liker meg godt i ørkenen. Eg er flink til å bere ting. Eg kan klare meg lenge utan vatn. Eg har ein rar rygg.

er tjue år. er stor og tung. veg fem tonn. er tre meter høg. bur i Afrika. bruker nasen når eg dusjar.

Svar: Du er ein____________________ Svar: Du er ein____________________

bur høgt oppe i trea. held meg i ro om dagen. har nebb og kraftige klør. jaktar om natta. ser godt i mørket. ular uuuuuu hu.

4 Kven er eg?

Eg er liten. Eg ligg i dvale om vinteren. Eg gøymer meg ofte. Eg er helst ute om natta. Eg rullar meg saman som ein ball. Eg blir aldri klappa.

Svar: Du er ein____________________

Eg Eg Eg Eg Eg Eg

2 Kven er eg?

Svar: Du er eit____________________

Oppgåver og svar:

1 Kva for eit spørjeord står på plass først i spørjesetningane ovanfor? Svar: ______________________________________________________________ 2 Kva for eit teikn ser du på plass sist i spørjesetningane? Svar: ______________________________________________________________ 3 Kva for eit ord står på plass først i forteljarsetningane? Svar: ______________________________________________________________ 31

Setningar 1 Les setningane om ugla. 2 Skriv setningane som passar til dei andre bileta på sida. Bruk linjene.

Her er ei ugle som les ei bok. Ugla les ei bok om musejakt. Ugla må bruke briller når ho les bøker.

Her er ______________________________________________ Guten les ___________________________________________

Gutten sit ___________________________________________

Her er ______________________________________________

Mannen les _________________________________________ Mannen må _________________________________________

Her er ______________________________________________ Faren les ___________________________________________

Guten sit ___________________________________________

Her er ______________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________

Setningar 1 Les setningane om kaninen. 2 Skriv setningar som passar til dei andre bileta på sida. Bruk linjene.

Her er ein kanin som gneg på ei gulrot. Kaninen synest gulrota smakar godt. Kaninen har store tenner til å gnage med.

gulrot Her er ein __________________________________________ Katten synest ________________________________________

fisk

Katten har __________________________________________

Her er ein __________________________________________

kjøtbein

Hunden synest _______________________________________ Hunden har _________________________________________

KS Her er ei ____________________________________________

Kua synest __________________________________________

gras

Kua har ____________________________________________

Her er ein __________________________________________

blåbær

____________________________________________________ ____________________________________________________

Setningar 1 Les setningane om elefanten. 2 Skriv setningar som passar til dei andre bileta på sida.

Her er ein elefant som dansar vals. Elefanten bur i eit stort sirkus. Elefanten er veldig flink til å danse.

sirkus

Her er ein __________________________________________

Kamelen bur ________________________________________

Kamelen er _________________________________________

oase

Her er ein __________________________________________

G Hesten bur __________________________________________

stall

Hesten er ___________________________________________

Her er ei ___________________________________________ Løva bur ___________________________________________

Afrika

Løva er ____________________________________________

Her er ei ____________________________________________ Ørna _______________________________________________

fjellhylle

____________________________________________________

REGEL

Spørjesetningar begynner ofte med eit spørjeord. Vi skal alltid ha spørjeteiknet (?) på plass sist i ei spørjesetning.

Spørjeord:

Spørsmål og svar:

kven kva kvar kor korleis kvifor

1 Kor mange dyr ser du i båten? Svar: ___________________ 2 Kor mange fiskar ser du? Svar: _____________________________________

3 Kva for eit dyr held på å ramle i sjøen? Svar: ___________________________

4 Kven styrer båten? Svar: ___________________________________________

5 Kva trur du båten heiter? Svar: ______________________________________ 6 Kvar trur du rottene held til? Svar: _________________________________

oppgåve og svar:

Skriv namna på alle dyra og fiskane du ser på biletet. Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 35

1 Les diktet to gonger. 2 Set strek under spørjeorda kven, kva, kvar og korleis og kvifor. 3 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane.

– Om eg stiller spørsmål, kan du gi meg svar? Kvifor er du så sinna og rar? Og kva for slags hovudplagg er det du har?

– Korleis kan eg vel vere blid, slik som du slurvar med skrivinga di?

Eg synest det er både trist og leitt, for dette, det veit eg jo at du veit:

Men stadig vekk så gløymer du meg. Så no kan eg like godt reise min veg.

Kven kjem vel da til å sakne meg, tru? Kva om eg seier: Alle, og du?

Kvar? spør du. Til eit arabisk land! Du ser eg er kledd som arabisk mann.

Når setninga byrjar med spørjeord, skal eg stå til slutt, i år som i fjor.

Kva så med alle spørsmål du har? Du får ikkje stilt dei, og får ikkje svar! oppgåve og svar:

1 Skriv spørjeorda som er brukte i diktet. Svar: _______________________________________________________________ 36

Spørjesetningar 1 Les svara. 2 Finn ut kva spørsmålet er, og skriv det. Hugs spørjeteiknet. Bruk linjene.

1 Spørsmål: Kva ____________________________________ Svar: Eg heiter Karoline.

2 Spørsmål: Kvar_________________________________ Svar: Eg bur i Ålesund.

3 Spørsmål: Kor _____________________________________

Svar: Eg er åtte år.

4 Spørsmål: Kva for eit ________________________________________

Svar: Eg bur i Noreg.

Svar: Mor mi heiter Solveig.

5 Spørsmål: Kva______________________________________________

6 Spørsmål: Kven ____________________________________

oppgåver og svar:

Svar: Pappa lagar alltid middagen vår.

1 Skriv spørjeorda som er brukte i spørjesetningane.

Svar: _______________________________________________________________ 2 Kva for eit teikn har du brukt på plass sist i spørjesetningane? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva for særnamn ser du i svarsetningane? Svar: _______________________________________________________________

1 Les svara. 2 Finn ut kva spørsmålet er, og skriv det. Hugs spørjeteiknet. Bruk linjene.

1 Spørsmål: Kor __________________________________ Svar: Eg har to føter.

3 Spørsmål: Kva _____________________________________ Svar: Adressa mi er Tigervegen 78, 6016 Ålesund.

4 Spørsmål: Kva for ei _________________________________________

Svar: Eg liker boka «Guro på Tiriltoppen» best.

5 Spørsmål: Kven ____________________________________

Svar: Viking vann tippekampen.

oppgåver og svar:

1 Skriv spørjeorda i spørsmåla.

Svar: Olav hoppar lengst.

6 Spørsmål: Kven ____________________________________

2 Skriv orda som er særnamn.

Svar: _______________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv orda som er substantiv. Svar: _______________________________________________________________ 4 Lag eit spørsmål om skolen din. Svar: _______________________________________________________________ 38

Leseforståing 1 Kvart av orda nedanfor passar til ei av setningane. Det er ikkje alle orda som har eit bilete som passar til. 2 Les setningane og skriv orda som manglar. Bruk linjene. 3 Finn biletet som passar til kvar setning, og skriv talet framfor setninga i ruta ved biletet.

ekorn esel elefanten læraren trea gevær

vêren klede bær hælar

1 _________________ et konglefrø.

2 Olga fekk sko med høge _________________.

3 Alle jegerar har eit _________________.

IN PL

5 _________________ vog fem tonn.

4 _________________ hadde store horn.

6 Vi seier av og til at nokon er sta som eit _________________.

7 Om sommaren plukkar vi mykje _________________.

8 _________________ snakkar om Jæren. 9 Apekattane liker seg best i _________________.

oppgåve og svar:

Skriv ordet som ikkje har eit bilete som passar til. Svar: ___________________ 39

REGEL

Vokalane i alfabetet er a e i o u y æ ø å Vokalane er like i at dei har same språklyd og bokstavnamn. Ordet vokal kjem frå latin og tyder «sjølvlyd».

Spørsmål og svar:

1 Kor mange vokalar har vi i det norske alfabetet? Svar: _________________ 2 Kva for vokalar har stor høgd?

Svar:________________________________________________________________

3 Kva for ein vokal har ein del som har plass under linja? Svar: Vokalen______________________________________________________

__ gle

fl __ ndre

__ sbjørn

__ kse

b __ r

__ sel

__ pe

Orda under bileta manglar ein vokal. Skriv vokalane som manglar. Bruk linjene.

__ rn

oppgåver og svar:

1 Sjå på dei vokalane du har skrive. Skriv dei vokalane som manglar. Svar: _______________________________________________________________ 2 Skriv kva alle orda under bileta er like i. Svar: _______________________________________________________________ 40

Skriv særnamn med vokalane nedanfor på plass først.

A_____________

E_____________

I_____________

O_____________

U_____________

Y_____________

Æ_____________

Ø_____________

Å_____________

Rebus 1 Skriv orda som passar til bileta. 2 Skriv det ordet du får i dei blå, loddrette rutene. Bruk linja.

Løysingsordet: _______________________________________________ oppgåve og svar:

Skriv kva alle orda du skreiv i rebusen, er like i. Svar: Orda er like i at dei er____________________________________________ 41

REGEL

Nedanfor ser du det norske alfabetet. Det er eit system vi bruker for å ordne bokstavane i ei bestemt rekkjefølgje.

a b c d e f g h i j k lmno pq r s t u v w x y z æ ø å 1 Lær alfabetet utanåt. 2 Set raud ring rundt alle vokalane i alfabetet.

VU oppgåver og svar:

1 Kor mange vokalar er det i alfabetet?

Svar: Det er _________________________________________________________

2 Kor mange konsonantar er det i alfabetet?

Svar: Det er__________________________________________________________

3 Skriv vokalane i same rekkjefølgje som i alfabetet.

Svar: _______________________________________________________________

4 Skriv vokalane slik dei skal skrivast på plass først i særnamn.

Svar: _______________________________________________________________ 5 Skriv dei bokstavane som har falle ut av alfabetet. Bruk linjene. Svar: __ b c d __ f g h __ j k l m n __ p q r s t __ v w x __ z __ __ __ 6 Skriv dei bokstavane som mangla i svaret på oppgåve 5, og kva vi kallar dei. Svar: _______________________________________________________________ 42

Dyr i skogen Skriv kva dyr du ser p책 biletet. Bruk skriveboka di.

VU 43

Diftongen ei 1 Alle orda er like i at dei har diftongen ei. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene under bileta. Det er ikkje alle orda som har eit bilete som passar til.

sei peis feiar heis leie bleie kjĂ¸tmeis

reir

grein

stein

bein

VU 2 To av orda har ikkje noko bilete som passar til. Skriv dei to orda nedst pĂĽ sida. Bruk linja. 3 Lag setningar med dei to orda. Bruk skriveboka di.

____________________________________________________________________ 44

Spørjesetningar 1 Skriv spørsmåla som passar til svara. 2 Set raud ring rundt dei orda som har diftongen ei. 3 Set gul strek under dei orda som er substantiv.

1 Spørsmål: Kva _____________________________________________ Svar: Hundar liker å ete kjøtbein.

3 Spørsmål: Kvar ____________________________________________ Svar: Kråka har reir i toppen av eit eiketre.

4 Spørsmål: Kven ____________________________________________

Svar: Svein leier Solveig.

5 Spørsmål: Kvifor ___________________________________________ Svar: Det ryk fordi veden i peisen er våt.

IN 4 Skriv orda som passar til bileta. Skriv ein, ei eller eit framfor. Bruk linjene. 5 Kva er orda like i? Bruk linja nedst på sida.

KS Orda er like i at _____________________________________________ 45

Diftongen ei 1 Les orda nedanfor. 2 Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 3 Skriv orda som passar til bileta, og skriv ein, ei eller eit framfor. Bruk linjene.

stein grei grein lei leie sein bein peis reir dei rein feie feiar pleie bleie heis heil meis

VU SE

4 Les historia. 5 Set strek under orda som har diftongen ei. 6 Skriv orda. Bruk skriveboka di.

Stein og Erik pleier å leike i det store, gamle eiketreet. Eika er meir enn hundre år gammal. Eika har lange, tjukke greiner som er fine å sitje på. Om sommaren har eika mange blad.

Da kan Eirik og Stein vere oppe i treet utan at nokon ser dei. Det er spennande. Dei er vortne usynlege. I toppen av eika er det eit gammalt skjorereir. Ein gong klatra Eirik opp dit og undersøkte reiret. Han såg fleire blanke ting: ei sølvskei, ein bit av ein spegel og nokre gamle kjøtbein. Kva skulle skjora bruke dette til? 46

Spørsmål og svar til teksten på side 46.

spørsmål og svar:

1 Kva slags tre leikar Erik og Stein i? Svar: Dei _________________________________________________________ 2 Kor gammalt er treet? Svar: Det __________________________________________________________

3 Korleis ser treet ut om sommaren?

Svar: _______________________________________________________________

4 Kven kan sjå Stein og Eirik når dei er oppe i treet?

Svar: _______________________________________________________________

eika

heisen

hei

grein

meir

Eirik sa ______ til Svein.

peis

1 Set strek med gul farge under orda nedanfor som er substantiv. 2 Skriv orda på rett plass i setningane.

Einar sat på ei ________ i den store ______. Solveig tok ________ opp til femte etasje. Vi har er ein stor _________ på hytta vår. Elefantar kan vege __________ enn tusen kilo. 47

Diftongen ei 1 Set strek med raud farge under orda som har diftongen ei. 2 Skriv tøyseverset så fint du kan. Bruk skriveboka di.

Tøysevers

Svein sat på greina. Han vifta med beina. Greina knakk. Svein kvakk. Han landa på ein stein. Svein braut eit bein. Slik kan det gå når ein sit på greina og viftar med beina.

3 Orda i boksen manglar diftongen ei. Skriv han på rett plass. 4 Skriv orda du får, på rett plass i setninga. Bruk linjene.

gr__n Solveig sat på ei ________________.

Hunden gnog på eit ________________.

bl__e

Veslebror må ha rein ________________.

p__s

Vi fekk ny ________________ på hytta vår.

h__s

I høge hus er det alltid ________________.

b__n

st__n Einar slo seg på ein ________________. r__n Samane har mange ________________sdyr. 48

Substantiv 1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Skriv minst ti substantiv som passar til biletet. Skriv ein, ei eller eit på plass framfor ordet. Bruk linjene.

Substantiv som passar til biletet: _____________________________

_____________________________

_____________________________ ________________________________

3 Skriv fire setningar som passar til biletet:

_______________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________

4 Skriv eit kort eventyr om Raudhette. Begynn slik: «Det var ein gong ...» Bruk skriveboka di.

Haust Sj책 p책 biletet og skriv namnet p책 alt som vi kan ete. Bruk skriveboka di.

VU oppg책ve og svar:

Skriv fem substantiv som passar til biletet. Svar: _______________________________________________________________ 50

Haustord 1 Dra strek frå ordet haust til orda som står i rekkja. Du får haustord. 2 Fargelegg strekane med haustfargar. 3 Skriv haustorda. Bruk linjene. 4 Teikn fleire haustblad når du har skrive alle orda.

ferie vêr

storm

haust

blad regn

fargar

mørke

månad

EM Haustord: haustferie, ________________________________________________ ____________________________________________________________________

spørsmål og svar:

Kva er alle orda du har skrive, like i? Svar: Dei er __________________________________________________________ 51

Regnvers 1 Dra strek frå ordet Regnet til orda i rekkja. 2 Du får seks setningar. Skriv setningane. Bruk linjene. Du skal skrive éi setning på kvar linje. 3 Set raud strek under alle vokalane i orda nedanfor. 4 Teikn fleire paraplyar i ulike fargar.

dryp ned.

plaskar ned.

renn ned.

Regnet

auser ned.

silar ned.

dett ned.

Regnet dryp ned.

1 Fargelegg teikninga. 2 Les diktet. 3 Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 4 Set strek med grøn farge under orda som rimar. 5 Skriv rimorda. Bruk linjene nedst på sida. 6 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 7 Skriv diktet. Bruk skriveboka di.

Det er haust i Noreg no, grått og trist med regn og sno. Du må kle deg veldig godt, elles blir du kald og våt. Fugleflokkar flyg av stad. Dei skal heilt til Afrika. Blada fell frå osp og bjørk. Himmelen er tung og mørk.

Rimord: no – sno, ___________

____________________

8 Hausten er meir enn regn og kald vind. Hausten har òg mange flotte fargar. Skriv eit dikt om ein haust som er gul og raud. Begynn slik: «Hausten er gul …» Bruk skriveboka di.

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Set strek under orda som har ein konsonant på plass først.

1 Kva for dyr ser du bilete av?

VU spørsmål og svar:

Svar: _______________________________________________________________ 2 Kva slags frukt og bær ser du bilete av? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva er alle orda du skreiv ovanfor, like i? Svar: _______________________________________________________________ 54

1 Les regla. 2 Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 3 Skriv regla så fint du kan. Bruk skriveboka di. 4 Fargelegg epla på biletet av epletreet.

Epler og pærer Eple og pærer dei veks oppi trea. Når dei blir modne, så ramlar dei ned.

oppgåver og svar:

1 Skriv to substantiv i regla som er like i at dei er namnet på ei frukt.

Svar: _______________________________________________________________

2 Skriv namn på frukttre som veks i Noreg.

3 Skriv kva alle frukttre er like i.

Svar: _______________________________________________________________

4 Skriv kva som veg mest av ei plomme og eit eple.

Svar: _______________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 5 Skriv kva vi ser på frukttrea i mai og juni. Svar: _______________________________________________________________ 6 Skriv kva vi ser på frukttrea om hausten. Svar: _______________________________________________________________ 55

1 Les regla. 2 Set strek med raud farge under orda som har diftongen ei. 3 Set strek med brun farge under ordet som rimar på magen. 4 Fargelegg pærene på biletet av pæretreet.

Per i Hagen så blir du bra i magen, så blir du bra i magen.

Å, å, å, å, å, eg har så vondt i magen. Har du det? Ja, har du det, så gå til Per i Hagen. Set deg på ein liten stein, gnag så på eit lite bein,

Gammal barneregle

D spørsmål og svar:

Kva skal du gjere dersom du får vondt i magen? Svar: _______________________________________________________________

1 Skriv orda som manglar:

oppgåver og svar:

____________________________________________________________________

Vondt er det motsette av _____________________________________________. Låg er det motsette av _______________________________________________. ___________________________________________________________________. 2 Skriv dei orda i regla som er substantiv. Svar: _______________________________________________________________ 56

Haust 1 To ord i kvar rekkje er komne i feil boks. Finn dei orda. 2 Skriv orda inn i rett boks. Bruk linjene. 3 Set strek med blå farge under orda som har dobbeltkonsonant.

Frukt

Bær

Sopp

purre gulrøter rips sukkererter appelsinar poteter

blåbær bananar bringebær solbær agurkar stikkelsbær

tomatar flugesopp kantarellar sjampinjongar tyttebær steinsopp

_________________

spørsmål og svar:

1 Kva heiter soppen som har diftongen ei?

eple pærer ananas plommer blomkål jordbær

Grønnsaker

Svar: _______________________________________________________________ 2 Kva for eit namn på bær skal skrivast med dobbelkonsonant?

Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv tre av dei orda som er samansette ord. Svar: _______________________________________________________________ 4 Kva er orda frukt, bær, grønsaker og sopp like i? Svar: _______________________________________________________________ 57

Haust 1 Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 2 Set ring med blå farge rundt dei orda som har dobbeltkonsonant. 3 Vel eitt av versa og skriv det i skriveboka di. 4 Skriv namn på bær, frukt og grønsaker som vi hauster. Bruk linja nedst på sida.

September

Eple, pærer, kirsebær, sjå kor saftige dei er. Ta ein tur i hagen din, plukk dei ned og ta dei inn.

Oktober

Surt og kald og innevêr. Kai og Solveig ler og ler. Borte i ein lesekrok sit dei med ei vitsebok.

November

Ut i åkeren alle mann. Plukk oss i korger og bytter og spann. Vi vil ikkje lenger vere i jorda. No vil vi opp på middagsborda.

Ting vi hauster, er: ___________________________________________________ ____________________________________________________________________ 58

1 Set strek under orda som har dobbeltkonsonant.

spørsmål og svar:

1 Kva heiter dei tre haustmånadene? Svar: Det er _________________________________________________________ 2 Kva for fargar kan vi kalle haustfargar? Svar: _______________________________________________________________

3 Kva slags frukter kan vi hauste i Noreg?

R ER

Svar: _______________________________________________________________

4 Kva slags klede må vi ha på oss når det regnar og blåser?

Svar: _______________________________________________________________

5 Kva kallar vi den ferien vi har om hausten? Svar: ______________________

6 Dei fuglane som dreg frå Noreg om hausten, kallar vi trekkfuglar. Skriv namnet på nokre av dei.

Svar: _______________________________________________________________

2 Skriv orda som passar til teikningane. Bruk linjene. 3 Set strek med raud farge under vokalane i orda du har skrive.

Rebus 1 Skriv orda som passar til bileta i rebusen med same tal. Bruk store bokstavar. 2 Skriv løysingsordet du får når du les bokstavane i dei loddrette, blå rutene.

R 5

oppgåver og svar:

Løysingsordet _______________________________________________

1 Skriv vokalane i løysingsordet. Svar: __________________________________ 2 Skriv dei vokalane i alfabetet som manglar i løysingsordet. Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv det ordet i rebusen som har diftong. Svar: _______________________________________________________________ 60

1 Set strek med gul farge under dei orda nedanfor som er substantiv. 2 Skriv orda på rett plass i setningane.

eig papegøye øy fløyte køye bein feie auga

leier

1 Aina _________________ to små marsvin. 2 Einar såg ein ___________________i bur. 3 Ina bur på ei __________________.

4 Ola spelar ofte på __________________.

5 Unni _________________ veslebror.

6 Yngve søv i ei ______________________.

7 Æsop er så glad i kjøt_________________. 8 Øyvind må _________________ og vaske golvet kvar dag.

9 Åse svir i ____________________. Det er vondt!

PL 4 Skriv særnamna i setningane ovanfor. Bruk linjene. 5 Set strek med raud farge under bokstavane på plass først. Skriv kva dei er like i. Bruk linja nedst på sida.

Særnamna: _______________________________________________________ Bokstavane på plass først i særnamn er like i at dei er ____________________ ____________________________________________________________________ 61

Skriv dei orda i boksen som passar til bileta. Bruk linjene. Det er ikkje alle orda som har eit bilete som passar til.

røyk hengekøye fløyte tøy gøy

øy støy trøye løype høy bøye rulleskøyte

VU oppgåver og svar:

1 Skriv kva alle orda i boksen er like i. Svar: Alle orda i boksen er like i at dei er________________________________ 2 Skriv dei orda som ikkje passar til bileta. Svar: _______________________________________________________________ 62

1 Set ring rundt dei orda i boksen som har diftongen øy. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Det er ikkje alle orda som har eit bilete som passar til.

øy køye løve bøye røyk bjørn røyskatt papegøye røve søle trøye øks klør støy fløyte

VU oppgåve og svar:

Skriv fem av orda i boksen som er substantiv.

spørsmål og svar:

Svar: _______________________________________________________________

1 Kva kjem opp av pipa når vi brenner på peisen?

2 Kva kallar vi to senger som står oppå kvarandre?

Svar: Det er _________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva fortøyer ein båtane i? Svar: _______________________________________________________________ 4 Kva heiter det vesle dyret som har lang, fin hale, og som bur i ei steinrøys? Svar: _______________________________________________________________ 63

1 Skriv spørsmåla som passar til svara. 2 Set raud ring rundt dei orda som har diftongen øy. 3 Set gul strek under dei orda som er substantiv.

1 Spørsmål: Kva ____________________________________________ Svar: Fuglen som kan snakke, heiter papegøye.

2 Spørsmål: Kva ____________________________________________ Svar: Vi bruker skøyter på isen.

3 Spørsmål: Kven____________________________________________

Svar: Tante har vaska tøy i kjellaren.

4 Spørsmål: Kven ___________________________________________

Svar: Kari og Anne fekk ny køyeseng på rommet sitt.

5 Spørsmål: Kva ____________________________________________

Svar: Anna er veldig flink til å spele fløyte.

6 Spørsmål: Kven ___________________________________________

Svar: Elevane hadde laga ei skiløype rundt skolen.

7 Spørsmål: Kvar______________________________________________

4 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Svar: Det vesle dyret bur i ei steinrøys.

1 Set strek med gul farge under dei orda nedanfor som er substantiv. 2 Skriv kva alle substantiv er like i. Bruk skriveboka di. 3 Skriv dei orda nedanfor som er samansette ord. Bruk linja.

papegøye køyeseng øver røyk skøyteløp auge fiskeskøyte fløyte løype tøy stå

kven

Samansette ord: ____________________________________________________

4 Les teksten og set strek under orda som har diftongen øy. 5 Skriv orda du har sett strek under. Bruk skriveboka di.

Frøydis og Øyvind drog på ferie. Dei reiste til ei øy full av palmar. Det budde papegøyar i alle palmetrea. Gjett om dei laga mykje støy og bråk!

Øyvind heldt på å få kokosnøtta i hovudet. Heldigvis bøygde han seg framover for å ta opp solkremen som låg på bakken. Snakk om flaks!

Øyvind hengde opp ei hengekøye mellom to palmar. Der låg han og kosa seg. Plutseleg ramla ei stor kokosnøtt ned frå den høgaste palmen.

Biletdiktat 1 Skriv substantiva som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Skriv ein, ei eller eit framfor substantiva.

VU 66

EVENTYRET OM TOMMELISE 1 Sjå på biletet. Skriv ti substantiv som passar til. Bruk linjene.

VU Substantiv: __________________________________________________

____________________________________________________________

2 Skriv eit lite eventyr om Tommelise der du bruker substantiva du har skrive. Begynn slik: «Det var ein gong ...» Bruk linjene.

Bøker og bibliotek

VU 68

Bøker 1 Dra strek frå ordet bøker til orda som står i rekkja. 2 Skriv dei nye bokorda (samansette orda) du da får. Bruk linjene.

lese lekse koke matte

barne

bøker

teikne

skrive

vitse

spørje

eventyr

fantasi

Dei samansette orda: lesebøker ________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Skriv kva slags bok det er som passar til bileta. Bruk linjene.

eventyrbok 69

Bibliotek 1 Les om bibliotek på side 37 i leseboka di. 2 Dra strek frå setninga På biblioteket kan vi låne … til dei orda i rekkja som passar til.

møblar klede bøker kjæledyr

På biblioteket kan vi låne

dvd-plater

pengar

teikneseriar

spørsmål og svar:

1 Kva er alle orda i rekkja like i?

måleri

aviser

2 Kva kan du låne på biblioteket?

Svar: Det er _________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva tyder ordet bibliotek? Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv ei liste med namn på bøker eller teikneseriar du har lyst til å lese. Bruk skriveboka di.

Bøker 1 Dra strek frå ordet bok til orda som står i rekkja. Du får ni bokord. 2 Skriv bokorda på linjene.

handel bokhandel band _____________________ klubb ____________________

hylle _____________________ fink _____________________

bok

merke ___________________

reol _____________________

orm _____________________

spørsmål og svar:

tittel _____________________

1 Kva for eit bokord frå lista di har ingenting med bøker å gjere?

Svar: _______________________________________________________________ 2 Kvifor kallar vi somme menneske for bokormar? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva kan vi bruke som bokmerke? Svar: _______________________________________________________________ 71

Bibliotek 1 Les om bibliotek på side 37 i leseboka di. 2 Les setningane og skriv orda som manglar. Bruk linjene.

Vi kan låne bøker heilt gratis på ______________________. Bibliotek er ikkje eit norsk ord, men eit _____________ ord. Dei første biblioteka er meir enn _____________ år gamle. Dei første bøkene vart laga på _____________.

Det største biblioteket i verda ligg i _____________.

Ein som skriv bøker, kallar vi ein _____________.

1 Kva er ein bibliotekar?

spørsmål og svar:

Ein som er veldig glad i å lese bøker, kan vi kalle ein _____________.

Svar: Det er _________________________________________________________ 2 Kva for ei bok vil du låne på biblioteket? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva ordklasse høyrer ordet bøker til i? Svar: _______________________________________________________________ 72

Bøker 1 Les titlane på bøkene. 2 Set strek under orda som har diftong i seg. 3 Skriv orda på den linja som har den same diftongen.

Australia på kryss og tvers

En speider

Kom i form. Bøy og tøy

Aurora og Sokrates

Guro på Tiriltoppen

Geir den fredlause

Kamilla og tyven

Den enøyde kongen

Tai-Mi, Tamar og Trines søster

Greske øyer

Dustefjerten

Kaptein sorte Bill

Nikolai begynner på skolen

Sofie månestråle og nissane

Gaupe i fjellet

Tarzan på loftet

øy: ________________________________________________________ ai: ________________________________________________________ ei: ________________________________________________________ au: ________________________________________________________ 73

Bøker 1 Les om Pippi Langstrømpe på side 43 i leseboka di. 2 Set strek under dei setningane som passar til Pippi. 3 Fargelegg overskrifta. 4 Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane.

Pippi er kjempesterk. Pippi er dum som eit brød. Pippi har ein apekatt. Apekatten heiter herr Jens. Pippi har ein hest. Hesten bur på badet. Pippi har mange gullpengar. Pippi går på skolen kvar dag.

4 Les teksten nedanfor. 5 Pippi er forsvunnen. Lag ei etterlysing av henne. Bruk linjene.

«Porten til Villa Villekulla gjekk opp, ei lita jente kom ut. Ho såg slik ut: Håret hadde den same fargen som ei gulrot. Håret var fletta i to stramme fletter som stod rett ut. Nasen hadde same fasong som ein liten potet. Ho hadde frekner over heile fjeset. Kjolen var rar, skoa var altfor store.» Etterlysning

Pippi har ___________________________________________________ ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ 74

Bøker 1 Skriv ein, ei eller eit framfor substantiva. Bruk linjene.

ein hest ______ namn

______ hus

______veranda ______ arm

_____ jente

______ bein

____ hale

_____ hestesko

R spørsmål og svar:

1 Korleis ser hesten ut?

2 Svar på spørsmåla om hesten til Pippi og skriv ei kort forteljing om han. Bruk skriveboka di.

2 Kvar bur hesten?

Svar: Han er ________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva et hesten? Svar: _______________________________________________________________ 4 Kva pleier Pippi å gjere med hesten sin? Svar: _______________________________________________________________ 75

Bøker 1 Les teksten 2 Set strek med gul farge under særnamna. 3 Skriv særnamna du fann. Bruk linjene. 4 Skriv kva alle særnamn er like i. Bruk linjene.

Emil i Lønneberget

I boka om Emil står det: Da Emil var liten, budde han på garden Katthult i Lønneberget sokn i Småland. Emil budde hos far sin, som heitte Anton Svensson, og mor si, som heitte Alma Svensson, og veslesystera Ida. På Katthult hadde dei ein gardsgut som heitte Alfred, og ei tenestejente som heitte Lina.

Særnamna: __________________________________________________

____________________________________________________________

Alle særnamn er like i ________________________________________________

____________________________________________________________

5 Les meir om Emil på side 44 i leseboka di. Svar på spørsmåla.

spørsmål og svar:

1 Kvar bur Emil? Svar: _______________________________________________ 2 Kva har Emil alltid på seg? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva heiter systera til Emil? Svar: ____________________________________ 4 Kva gjer Emil når han sit i Snikkarbua? Svar: _______________________________________________________________ 76

Bøker 1 Les teksten. 2 Set gul strek under orda som er substantiv. 3 Skriv substantiva du fann. Skriv ein, ei eller eit på plass framfor orda. Bruk linjene nedst på sida. 4 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 5 Sjå på biletet. Skriv setningar som passar til. Bruk skriveboka di.

Det er Astrid Lindgren som har skrive bøkene om Pippi Langstrømpe og Emil i Lønneberget. Ho har skrive bøker om Karlsson på taket òg.

Han vil dele ferskenen i to delar, slik at dei kan få kvar sin bit. Men før han får sukk for seg, har Karlsson ete opp heile ferskenen.

Her ser du eit bilete av Karlsson og Lillebror. Karlsson er på besøk hos Lillebror. Karlsson sit under bordet og kosar seg med ein fersken. Lillebror har henta ein kniv på kjøkkenet.

Orda som er substantiv: ei bok, ________________________________________

___________________________________________________________ ____________________________________________________________ 77

Bøker 1 Les om Karius og Baktus på sidene frå 47 til 50 i leseboka. 2 Skriv orda som manglar i setningane. Bruk linjene.

Karius og Baktus Karius og Baktus er så _________ seg. Det er ingen _______ i munnen til _______.

Jens har ____________ tennene sine.

Karius og Baktus er veldig _______________.

Jens har ete _____________________________.

spørsmål og svar:

Det er mange _______ i munnen til _________.

1 Karius og Baktus blir i dårleg humør når Jens et sunn mat. Kva et Jens da?

Svar: Det er _________________________________________________________ 2 Karius og Baktus blir i godt humør når Jens et usunn mat. Kva et Jens da? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva pussar du tennene dine med? Svar: _______________________________________________________________ 78

Bøker 1 Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 2 Skriv orda som er samansette ord. Bruk linja. 4 Sjå på biletet. Skriv setningar som passar til. Bruk linjene.

tanntroll pusse tannbørste vondt tannlege susar hjørnetann godt borar hol spylar spyttar loff munn Jens glad ete ingen jekslar tanntråd bråkar

Dei samansette orda: ________________________________________ ___________________________________________________________ Setningar som passar til biletet: ________________________________ ___________________________________________________________ ___________________________________________________________ ____________________________________________________________ 79

Bøker 1 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 2 Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 3 Heksa forsvinn. Du lagar ei etterlysing. Sjå på biletet og bruk teksten, der får du nokre opplysningar. Bruk linjene.

I boka om Gummi-Tarzan står det:

Etterlysing av heksa:

Den gamle kona såg merkeleg ut. Ho hadde ei kråke sitjande i håret. Ho hadde berre éi tann i munnen.

Heksa har ___________________________________________________

____________________________________________________________ ____________________________________________________________

____________________________________________________________ ____________________________________________________________ oppgåve og svar:

Lag ei liste over kva du ville ha ønskt deg dersom du hadde møtt heksa. Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 80

Gjett kva bok vi tenkjer på! 1 Les orda på linjene. Les éi linje om gongen. 2 Sjå på namna (titlane) på bøkene nedst på sida. 3 Finn namnet på ei bok som passar til orda på kvar linje. 4 Skriv talet på linja i ruta framfor namnet eller tittelen på boka.

1. to små tanntroll, loff, tannlege, Jens 2. hest, ape, ei veske med gullpengar, Tommy 3. spikke trefigurar, Ida, skyggelue, leikegevær 4. dyr, bur i ein skog, elgen er kongen, bakar Harepus 5. Ivan Olsen, dum far, møter ei heks, eit ønske 6. ein liten gut, leikekamerat, furukvist, spennande ting 7. røvarhøvding, bur i ei borg, Birk, Louise 8. bur i Sverige, ny skole, liker ikkje å slåst, ingen venner «Pippi Langstrømpe»

«Ronja Røverdatter»

«Karius og Baktus»

«Lillebror og Knerten»

«Emil i Lønneberget»

«Dyrene i Hakkebakkeskogen»

«Gummi-Tarzan»

«Pelle Jansson»

1 Skriv s책 mange substantiv du kan som passar til biletet. Bruk linjene. 2 Fargelegg biletet. 3 Skriv ei historie som passar til biletet. Bruk skriveboka di.

Det magiske treet

VU Substantiv som passar til: _____________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 82

Samansette ord 1 Set strek med gul farge under orda som er substantiv.

sau flau

gaupe hauk maur tau skaut naust haug taus knaus raute mjaue taue lapskaus

VU 2 Lag samansette ord med orda i boksane. Skriv orda. Bruk linjene.

Samansette ord: ____________________

gaupe

tue

haug

____________________________________

hoppe

maur

____________________________________

b책t

tau

____________________________________

jord

naust

spor

____________________________________

3 Skriv ord som passar til teikninga. Bruk linja.

____________________________________________________________________ 83

1 Skriv svaret på gåtene. Bruk linjene.

Gåter Kva for eit dyr er bitte lite og bur i ei tue? _______________________ Kva for eit dyr brekar og har ull? ______________________________ Kva blir brukt som parkeringshus for båtar? _____________________

Kva er langt og tynt og kan brukast til å hoppe med? ____________

Kva for eit dyr har duskar på øyra og bur i skogen? ______________

Rebus 1 Sei ordet som passar til kvart bilete. 2 Lytt ut språklydane og skriv den bokstaven som passar, i den kvite ruta. 3 Bokstavane i dei kvite rutene i kvar rad gir deg eit nytt ord. Skriv det nye ordet. Bruk linjene.

     Løysningsordet: __________________________________ 84

    

Løysningsordet: ____________________________________

oppgåver og svar:

1 Kva er alle orda du fekk som svar i rebusane og gåtene, like i?

Svar: Dei er like i ____________________________________________________

2 Les orda i boksane. Skriv orda som har diftong.

Svar: _______________________________________________________________

2 Lag samansette ord med orda i boksane. Skriv dei samansette orda. Bruk linjene.

veg

________________________________

tau

________________________________

fjell

korn

________________________________

mais

månad

________________________________

mai

knaus

________________________________

hoppe

naust

________________________________

båt

raut

________________________________

bom

Diftongen au 1 Les tøyseverset. 2 Set raud strek under orda som har diftong. 3 Skriv orda som rimar. Bruk linjene. 4 Skriv verset så fint du kan. Bruk skriveboka di.

Tøysevers Aud Aud Aud Aud

Aud høyrer eit mjau. Det er ingen sau! Gjett om Aud blir flau, ta feil av katt og sau!

er flau. er redd for sau. blir stiv av skrekk. gøymer seg i ein hekk.

Orda som rimar: _____________________________________________________

____________________________________________________________________

5 Orda i boksen manglar diftongen au. Skriv han på rett plass. Bruk linjene. 6 Setningane manglar eit ord. Ordet finn du i boksen. Skriv ordet på rett plass. Bruk linjene.

Vi får ull frå _______ .

n __ st

Om vinteren er det fint å ha båten i eit _______.

t __ s

Aud hadde ingenting å seie. Ho var _______.

kn __ s

Aud klatra opp på ein _______.

fl __ tt

Aud snubla og datt. Det var _______.

r __ tar

Når kua _______, vil ho inn i fjøset.

t __

Alle i klassen liker å hoppe _______.

s __ en

oppgåver og svar:

Skriv to av orda i boksen som ikkje er substantiv. Svar: _______________________________________________________________ 86

1 Set strek med gul farge under orda nedanfor som er substantiv. 2 Skriv orda som passar til bileta. Det er ikkje alle orda som har eit bilete som passar til. Bruk linjene.

sau tau flau skaut naust dinosaur taus trau gaupe hauk knaus raute haug baug staur maur

VU KS

3 Set strek under orda med diftongen au. Skriv eit ord med diftongen au som ikkje er substantiv. Bruk linja

Det kan vere ei gaupe eller ein ulv. Kanskje har hauken skremt sauen utfor knausen? Lenger oppe høyrer bonden eit lam som brekar.

Bonden står taus og ser på den døde sauen. Sauen ligg like ved den bratte knausen. Kven har drepe sauen?

Lammet saknar nok mor si. Bonden tek eit tau rundt halsen på lammet. Lammet kan ikkje vere åleine. Det må bli med bonden heim. Ordet med diftongen au som ikkje er substantiv: __________________________ 87

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

VU 2 Skriv setningar med tre av dei orda du har skrive. Vel eitt med diftongen ei, eitt med diftongen Ă¸y og eitt med diftongen au. Bruk skriveboka di.

Eventyr 1 Fargelegg kakene og godteriet på teikninga av huset og gjerdet. 2 Skriv minst ti substantiv som passar til biletet. Bruk linjene. 3 Skriv eit kort eventyr om Hans og Grete. Begynn med «Det var ein gong ...» Bruk skriveboka di.

Her ser du Hans, Grete og heksa. Dei står utanfor heksehuset. Huset har vegger og tak laga av kaker og godteri av alle slag.

VU Substantiv:___________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 89

Diftongen ai 1 Sjå på teikninga. Skriv orda som passar til. Bruk rutene.

hai

kai

mais

pai

kaie

svaie

vaie

VU oppgåver og svar:

1 Sjå på orda ovanfor. Skriv dei orda som er substantiv.

2 Skriv kva alle orda ovanfor er like i.

Svar: _______________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 3 Gi guten, jenta, hunden og båten namn. Svar: Jenta skal heite ___________________ Guten skal heite _______________ Hunden skal heite ______________________ Båten skal heite _______________ 4 Skriv kva alle namna du har skrive, er like i. Svar: Dei er like i_____________________________________________________ 90

Sjå på orda nedanfor. Skriv dei inn i den boksen som passar til.

lapskaus sei blåmeis Aina leverpostei mais Øystein papegøye Eirik hauk sau gaupe hai Aud pai kaie røyskatt

Særnamn

Namn på fuglAr

Namn på andre dyr

________________

Namn på mat

________________

oppgåver og svar:

1 Skriv kva alle særnamn er like i.

________________

2 Skriv to ting som alle orda du har brukt, er like i.

Svar: _______________________________________________________________

Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv dei fire diftongane som er brukte i orda. ____________________________________________________________________ 4 Skriv det ordet som er substantiv: vaie, flau, haike, mais, leier. Svar: _______________________________________________________________ 91

Diftongen ai 1 Set raud strek under orda i tøyseverset som har diftong. 2 Skriv orda som rimar. Bruk linja. 3 Skriv verset så fint du kan. Bruk skriveboka di.

Tøysevers

Mai står på ei kai. Det er ein dag i mai. På kaia står Kai. Med eitt ser Kai ein hai. Ein dag i mai ser Kai ein hai. Kai ropar: «Sjå, ein hai!» «Her er ingen farleg hai», sa Mai. Alt vi ser, er ei lita sild, ikkje farleg, ikkje vill, berre snill. Orda som rimar: _____________________________________________________

G EM

4 Orda i boksen manglar diftongen ai. Skriv han på rett plass. Bruk linjene. 5 Kvar setning manglar eitt ord. Ordet finn du i boksen. Skriv det rette ordet. Bruk linjene.

Vi lagar popkorn av _________________.

k_____a

Det ligg ein svær båt ved ___________.

sv_____ar

Det blåser så mykje at trea ______________.

v______ar

Flagget _______ i vinden.

h_____kar

Kåre har ikkje bil, han ________ med Mai.

p____

Mari bakar _________ med blåbærfyll.

m_____

Randi har fødselsdag i ____________.

m_____s

1 Set gul strek under substantiva. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

VU Haifiske

3 Set raud strek under orda i teksten som har diftongen ai. 4 Skriv samansette ord med ordet hai. Bruk linja nedst på sida. 5 Skriv to spørsmål som passar til teksten. Bruk skriveboka di.

Når fiskebåtane kjem inn til kaia, har dei av og til med seg ein hai. Da kjem det mange for å sjå på haien.

I havet utanfor Australia er det mange haiar. Alle som badar i havet, må passe seg. Haiane er svært blodtørstige.

Mange fotograferer haien. Haien ser skremmande ut med dei sylskarpe tennene. Samansette ord med ordet hai: _______________________________________ ____________________________________________________________________ 93

1 Set strek under orda som rimar.

Ein hai som ville vere mann

Men hell i uhell, seier vi: Ein stor og sinna stut var laussleppt, og han kom forbi og stanga haien ut.

Men han fekk ikkje puste der og vart så sjuk, så sjuk. Ja, han var beint fram døden nær og sprella på sin buk.

No skjøna han at det var best og bu i vatn igjen, og vere hai som haiar flest. Ja, det var alt om den.

Her skal du få høyre om ein hai. Han hata vatn, han. Han ville vere mann på land og la seg på ei kai.

2 Skriv orda som rimar.

hai: ________________________

Ordet som rimar på

Ragnhild Knagenhjelm (til nynorsk ved Nikolai Nelvik)

Ordet som rimar på han: _______________________ sjuk: _______________________

Ordet som rimar på

stut: _______________________

Ordet som rimar på

igjen: _______________________

Ordet som rimar på

Spørsmål og svar:

1 Kva er ein stut? Svar: Det er ________________________________________ 2 Kvar er buken på fisken? Svar: _____________________________________ 3 Kvifor kan ikkje haien puste på land? Svar: _______________________________________________________________ 94

Rebus 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk rutene i rebusen med det talet som passar til biletet. 2 Skriv det ordet du får når du les bokstavane loddrett i det feltet som er merkt med blå farge. Bruk linja.

1 1

2 3

R 6

3 Skriv orda som manglar i setningane. Bruk linjene.

Løysningsordet:_______________________________________________________

Popkorn er laga av ____________________. Mor baka ein herleg _______ og fylte han med blåbær. Ein av dei mest blodtørstige fiskane i havet er ___________. Ali har ikkje bil, han ____________. Fuglane som liknar på kråker, heiter ____________. 95

Eventyr 1 Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane. 2 Fargelegg katten på teikninga slik det står i setningane nedanfor. 3 Set gul strek under dei orda som er substantiv i setningane.

1 Hatten skal vere svart. 2 Fjørene på hatten skal vere gule, lilla og raude.

3 Jakka skal vere raud.

4 Pynten på jakka skal vere gul, svart og lilla.

6 Buksa er svart.

5 Knappane på jakka er av gull.

oppgåver og svar:

8 Hanskane er lysebrune.

7 Støvlane er brune med gullspenner.

1 Skriv substantiva du fann. Du må forandre orda litt, for du skal skrive ein, ei eller eit framfor orda.

Svar: ______________________________________________________________ 2 Skriv fem ord som passar til biletet av katten, og som ikkje er nemnde i setningane ovanfor. Svar: øyret, ________________________________________________________ 3 Skriv fire av orda som er namn på fargane du brukte på katten. Svar: ______________________________________________________________ 96

Eventyr Skriv eit kort eventyr om «Katten med støvlane». Her får du nokre nøkkelord som må vere med.

fattig gut katt med støvlar prinsesse trollmann slott rik greve gifta seg

konge

Det var ein gong _____________________________________________________ ____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

G ____________________________________________________________________

oppgåver og svar:

1 Les nøkkelorda. Skriv dei orda som ikkje er substantiv.

Svar: ______________________________________________________________ 2 Skriv dei fire orda som dei fleste eventyra begynner med.

Svar: ______________________________________________________________ 3 Skriv dei sju orda som dei fleste eventyra sluttar med. Svar: ______________________________________________________________ Tips: Du finn heile eventyret i boka som heiter «Brødrene Grimms eventyr» eller på Internett. 97

1 Les verset og set strek med raud farge under vokalane i orda.

Å-å-å-å, kattar små

Å-å-å-å, kattar små, ein svart og ni grå. Dei gjer slettes ingen ting, svinsar berre rundt omkring.

1 Skriv orda i verset som har språklyden ng.

VU oppgåver og svar:

Svar: ______________________________________________________________ 2 Sjå på kattane på teikninga. Skriv ord som fortel kva kattane gjer eller held på med. Svar: hoppar, _______________________________________________________ 2 Skriv eit eventyr om dei ti kattane. Nøkkelord som kan vere med: et, leikar, kosar seg, musejakt, slåst, heks, forvandlar. Begynn eventyret ditt slik: «Det var ein gong ... » Bruk skriveboka di.

Fargelegg overskrifta. Bruk blå farge på konsonantane og raud farge på vokalane.

Her er Muffe, Mons og Mia, tøffe, tigerstripete. Dei må jobbe heile tida her på garden alle tre med å halde alle hus fri for frekke, ekle mus.

oppgåver og svar:

1 Skriv dei bokstavane i overskrifta som er vokalar.

Svar: ______________________________________________________________

2 Skriv alle vokalane vi har i alfabetet.

Svar: ______________________________________________________________ 3 Skriv orda i verset som har dobbeltkonsonant.

Svar: ______________________________________________________________

4 Skriv særnamna i verset.

Svar: ______________________________________________________________ 5 Skriv kva alle særnamn er like i. Svar: ______________________________________________________________ 6 Skriv kor mange punktum det er i verset. Svar: _______________________ 7 Skriv kva ordet på plass først i ei setning må ha. Svar: ______________________________________________________________

Diftongane 1 Finn orda som passar til kvart bilete. 2 Kvart av orda har ein diftong. Skriv orda inn i rett boks. Skriv ein, ei eller eit på plass før kvart ord. Bruk linjene.

øy

________________

________________ ________________

________________

oppgåve og svar:

Skriv kva ordklasse alle orda du har skrive, høyrer til i. Svar: ______________________________________________________________ 100

Skriv orda i boksen på rett plass i setningane. Bruk linjene. Somme ord må du bruke fleire gonger.

peisen reir røyken dinosaur

dinosauren seint beinet lapskaus

skreik eplepai køyesenga vampyrhauk

vampyrhauken tau

Tull, tøys og rot

Solveig og Kai drog opp til hytta. Dei kom fram ___________ på kvelden. Det var mørkt og surt og kaldt.

Kai tende opp i ________________. Solveig tok fram maten. Dei skulle ha ____________________ og _____________________ til dessert.

Med eitt velta __________________ ut av _____________________.

Å nei, no har ______________ bygd ____________ i pipa igjen, sa Kai oppgitt.

Kai måtte ut og opp på taket. Han såg ikkje stort.

Han fann fram ein stige og eit ____________________.

Plutseleg snubla han i ein _____________ og ein ______________ som låg og sov. Kai fekk så vondt i ______________. Han _____________ og ropa. Solveig måtte bere han inn i ____________________. Heldigvis forsvann både __________________ og _________ da det vart lyst. 101

Rebus 1 Skriv orda som passar til bileta i rutene med same tal. Bruk store bokstavar. 2 Skriv løysingsordet du får når du les bokstavane i dei loddrette, blå rutene.

1 2

Løysningsordet: ______________________________________________________

oppgåver og svar:

1 Skriv det du veit om løysingsordet. Svar: ______________________________________________________________ 2 Skriv kva alle orda du har skrive, er like i. Svar: ______________________________________________________________ 102

Diftongane ei au øy ai Les setningane og skriv diftongane som manglar i orda. Bruk linjene.

G___te gir av og til hunden sin eit kjøtb___n. Ørn og h____k høyrer til rovfuglane. G__r klipper s____en for å få ull. Vi lagar popkorn av m_____s.

Somme papeg____ar er fæle til å pr__ke.

Dinos____rane levde for millionar av år sidan.

G____pa er eit rovdyr.

Solv____g st___kjer ein p___.

M_____ren byggjer store m____rtuer.

Fr___dis tenner opp i p___sen.

I Stillehavet er det mange __de __ar.

Vi var på isen og gjekk på sk___ter h__le dagen.

oppgåver og svar:

1 Skriv dei orda i setningane ovanfor som er særnamn. Svar: ______________________________________________________________ 2 Skriv kva alle særnamn er like i. Svar: ______________________________________________________________ 103

Overtru

VU oppg책ve og svar:

Skriv fem substantiv som passar til biletet. Svar: _______________________________________________________________ 104

Trollord 1 Dra strek fr책 ordet troll til orda som st책r i rekkja. 2 Skriv dei nye samansette orda. Bruk linjene. 3 Les dei nye orda du f책r, og finn ut kva dei tyder.

kjerring trollkjerring gubbe _____________________

_____________________

dom

_____________________

mann _____________________

troll

unge

pakk

ring skap

KS auge

_____________________ _____________________ _____________________ ____________________

krem

_____________________

Oppg책ve og svar:

Skriv kva alle orda du har skrive, er like i. Svar: Dei er like i ____________________________________________________ 105

Trollgubben 1 Skriv orda i boksen på rett plass på trollgubben. 2 Teikn eit troll etter oppskrifta nedst på sida.

• Trollet har ein sur munn og ein blid munn. • Håret på hovuda ser ut som 5-tal. • Øyra ser ut som middagstallerkenar. • Trollet har ein firkanta kropp. • Armane ser ut som feiekostar. • Føtene ser ut som symjeføter. 106

Oppskrift på trollgubbe: • Trollet har to runde hovud. • Kvart hovud har to nasar. • Trollet har eitt trekanta auge.

skjegg vest lapp øyrering tær nase knappar stubbe bukse skjorte arm svans

Troll 1 Klassen les og syng visa saman. 2 Set blå strek under orda som har dobbelkonsonant. 3 Skriv diktet så fint du kan. Bruk skriveboka di.

Trollmors voggevise Når trollmor har lagt sine elleve små troll, og bunde dei fast i svansen, da syng ho så fint for dei elleve små trolla dei vakraste ord ho kjenner: Ho ai ai ai ai buff, ho ai ai ai ai buff, Ho ai ai ai ai buff, ho ai ai ai ai buff.

Regle frå Sverige

R oppgåver og svar:

1 Skriv dei to diftongane i voggevisa.

Svar: ______________________________________________________________

2 Skriv kva ein svans er.

Svar: _______________________________________________________________

3 Trollmor har namn på nokre av dei elleve trollungane. Det er Hufsen, Dufsen, Klufsa og Tufsa. Finn namn til dei sju andre. Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 4 Skriv kva alle særnamn er like i. Svar: ______________________________________________________________ 5 Skriv ei forklaring på kvifor Trollmor har bunde fast ungane. Svar: _______________________________________________________________ 107

1 Her ser du ein trollfamilie som ventar pĂĽ kveldsmaten. Skriv substantiv som passar til biletet. Bruk linjene.

VU Substantiv: __________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

2 Skriv ei historie om trollfamilien. Begynn med ÂŤDet var ein gong ...Âť Bruk skriveboka di.

108

Eventyr og overtru 1 Les teksten. Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 2 Skriv substantiva du fann. Bruk linjene.

Hekser

I gamle dagar trudde folk på hekser. Heksene kunne flyge på ein sopelime eller ein feiekost. Somme meinte at heksene flaug av stad på ein geitebukk.

Før heksene begynte på flygeturen, smurde dei sopelimen eller geitebukken inn med heksesmurning. Oppskrifta på heksesmurning stod i ei bok som heitte «Svarteboka».

Substantiva: _________________________________________________________ ____________________________________________________________________

4 Dra strek frå ordet hekse til orda i rekkja. Skriv dei samansette «hekseorda» du da får. Bruk linjene.

__________________________

Heksesmurning 10 liter kattetiss 2 ormehovud

3 Ein del av sida med oppskrifta på heksesmurning er borte i «Svarteboka». Ein må ha sju ting i heksegryta for å få ein ordentleg smurning. Skriv dei fem tinga som manglar.

__________________________

ritt

____________

__________________________

natt

____________

bok

____________

hus

____________

hatt

____________

kost

____________

__________________________ • Ha alle tinga i heksegryta. • Kok det heile i sju timar. • Salva skal smørjast på ved midnatt i måneskin.

heksebrygg

__________________________

brygg

hekse

109

Eventyr 1 Les teksten. Set strek med gul farge under orda som er substantiv. 2 Skriv fire av orda som er substantiv. Bruk linjene.

Draugen

Sjå godt på teikninga av draugen. Teikninga vart laga for over hundre år sidan. Mannen som teikna draugen, heitte Theodor Kittelsen.

Kittelsen sa at han hadde sett både troll, draug og nykk. Ettersom han visste korleis desse skapningane var, kunne han teikne dei akkurat slik som dei såg ut.

Substantiv: __________________________________________________________

3 Orda i boksen har ramla ut av teksten. Skriv orda på rett plass. Bruk linjene. 4 Set strek under orda i boksen som ikkje er substantiv. 5 Skriv slutten på historia. Bruk skriveboka di.

Opp av vatnet kom ein __________ og skummel skapning.

draug

Det var ein __________.

tenner

Munnen til draugen var full av sylskarpe ______________.

vræl

Draugen sette i eit frykteleg ______________.

fossa

Vatnet _____________ nedover kroppen på draugen.

lynte

Himmelen var svart, og det _____________ i eitt sett.

redd

Aslak kraup saman bak ein stor stein. Han var liv________.

oppdaga

Tenk om draugen ___________ han.

110

nifs

Spøkjelse 1 Skriv ord som passar til teikninga. Bruk linjene.

Ord som passar til teikninga: _________________________________ __________________________________ __________________________________

__________________________________

__________________________________ 2 Du vil kle deg ut som eit nifst spøkjelse. Skriv kva du vil gjere for å få det til. Bruk linjene.

IN SE

Eg vil ______________________________________________________________

____________________________________________________________________ 3 Skriv ei spøkjelseshistorie som passar til biletet. Du kan bruke nokre av orda i boksen. Lag ei overskrift. Bruk skriveboka di.

Skumle spøkjelsesord:

gyse, einsamt, audt og tomt, knirke, fælt, vræle, spindelvev, lysglimt, sveve.

111

Huldra 1 Les om huldra på side 66–67 i leseboka di. 2 Skriv tre setningar der du fortel korleis ei hulder ser ut. Bruk linjene.

Huldra ___________________________________________________ ________________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________

VU g_________t

s_________

kn_________s

fl_________te

3 Orda nedanfor manglar ein diftong. Skriv diftongen som manglar. Bruk linjene.

4 Skriv orda som manglar i teksten. Orda står i den blå boksen. Nokre av orda må du forandre litt.

EM AR

Ei vakker hulder står oppe på ein __________. Huldra ser nesten ut som ei vanleg gjetarjente.

Ho gjeter ein stor flokk med kyr,____________ og ____________. Huldra tek fram ein lur, det er ei slags ____________. Når huldra spelar, lokkar ho til seg gjetarar. Av og til forsvinn ein gjetar for alltid. Huldra har teke han med seg inn i huldrefjellet.

5 Set strek med gul farge under orda i teksten som er substantiv.

112

1 Fargelegg overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane. 2 Les gåtene og skriv svara. Bruk linjene. Orda nedanfor kan vere til hjelp. 3 Det er ikkje alle orda som har eit svar som passar til. 4 Set gul strek under ti ord i teksten som er substantiv.

nykk draug spøkjelse heks hulder feer vampyr nissar 1 Dei viser seg helst om natta. Vi kan ikkje høyre dei, men vi kan sjå dei. Dei svevar over golvet. Vi merkar eit kaldt gufs i lufta.

Svar: ______________________________________________________________

2 Han bur i innsjøar, elvar og tjern. I gamle dagar trudde ein at folk som drukna, var tekne av han. Han ser nifs ut der han ligg og lurer i vasskanten.

Svar: _______________________________________________________________

3 Det blir sagt at ho lokkar gjetarar inn i fjellet. Ho er svært vakker. Ho går alltid med langt skjørt for å skjule halen sin. Svar: _______________________________________________________________

4 Ho dreg til Bloksberg kvar sankthansaftan. Ho reiser dit på ein feiekost. Ho lagar medisinar til både folk og dyr. Svar: ______________________________________________________________ 5 Dei kan hjelpe eller skade folk. Somme er snille, andre er vondskapsfulle. Tornerose møtte ei som var slem. Askepott møtte ei som var snill. Svar: _______________________________________________________________ 6 Han bur i havet. Han har diftongen au i namnet sitt. Svar: _________________________________________________________ 113

Les diktet om Snøkvit og dvergane.

Snøkvit og dei sju dvergane Snøkvit går redd og med raske steg i skogen på leit etter gøymestad. Da ser ho ei hytte framfor seg. Snøkvit blir hoppande glad. Ho går bort til døra og bankar på, med hamrande hjarte og flammande kinn. Det er ingen å høyre, ingen å sjå. Så opnar ho døra og kikar inn.

Her må det vaskast og ryddast opp. Snøkvit har vatn og såpe i bytta. Med skurekost og tue og mopp gjer ho det skinande reint i hytta.

Men ute i skogen på rekkje og rad kjem dvergane heim ifrå gruva. Dei trallar og syng og veit ikkje kva som ventar dei heime i stua.

Der inne er det eit frykteleg rot, stablar av skitne koppar og fat, sju ureidde senger og støv og sot, og mengder av muggen mat.

oppgåver og svar:

fat _____________

bytta ___________

rot ____________

på _____________

1 Skriv orda som rimar på: steg ___________

2 Skriv orda i det tredje verset som fortel korleis det såg ut i hytta.

Svar: frykteleg rot, ___________________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Forklar kva ei gruve er. Svar: _______________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 114

Fargelegg teikninga slik det står nedst på sida. Skriv korleis det går med Snøkvit og dei sju dvergane. Bruk skriveboka di.

Snøkvit får bu hos dei sju dvergane. På biletet ser vi at den vonde dronninga kjem på besøk. Ho har skapt seg om til ei gammal kone. Her vil ho selje eple til Snøkvit.

VU Fargelegg biletet slik: • Den gamle kona skal ha brun kjole. • Forkleet skal vere grønt. • Skoa skal vere svarte. • Skautet skal vere gult. • Korga har oransje farge. • Epla har raud farge. • Blomstrane er raude, blå, gule og rosa. • Resten av fargane kan du velje sjølv. 115

Les teksten to gonger. Klassen syng songen saman.

Tornerose

Så kom den vakre prinsen inn, prinsen inn, prinsen inn. Så kom den vakre prinsen inn, prinsen inn.

Så kom den vonde fea inn, fea inn, fea inn. Så kom den vonde fea inn, fea inn.

Tornerose må ei sove meir, sove meir, sove meir. Tornerose må ei sove meir, sove meir.

Tornerose sat i høge slott, høge slott, høge slott. Tornerose sat i høge slott, høge slott.

Og prinsen dansar med si brur, med si brur, med si brur. Og prinsen dansar med si brur, med si brur.

Tornerose sov i hundre år, hundre år, hundre år. Tornerose sov i hundre år, hundre år.

Og alle hjarte gleder seg, gleder seg, gleder seg. Og alle hjarte gleder seg, gleder seg.

spørsmål og svar:

Og hekken voks seg kjempehøg, kjempehøg, kjempehøg. Og hekken voks seg kjempehøg, kjempehøg.

1 Var fea Tornerose møtte, vond eller snill? Svar: ________________________ 2 Kva vil det seie at «alle hjarte gleder seg»? Svar: _______________________________________________________________

oppgåve og svar:

1 Skriv fem av dei orda i songen som er substantiv. Svar: ______________________________________________________________ 116

Konsonantar 1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Set strek under alle bokstavane på plass først i orda. REGEL

Konsonantane er like i at dei har forskjellig bokstavnamn og språklyd. Ordet konsonant er latin og tyder «medlyd».

Konsonantar:

b c d f g h j k l m n p

q r s t v w x z

VU oppgåve og svar:

Skriv kva konsonantar du ikkje har sett strek under. Svar: _______________________________________________________________ 117

b p d 1 Bokstavane b p d er like i at dei er konsonantar. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Set blå ring rundt bokstaven som har plass først i orda.

VU oppgåver og svar:

1 Skriv orda som er like i at dei har bokstaven b på plass først.

Svar: _______________________________________________________________

2 Skriv orda som er like i at dei har bokstaven d på plass først.

Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv orda som er like i at dei har bokstaven p på plass først. Svar: _______________________________________________________________ 4 Skriv kva bokstavane b p d er like i. Svar: _______________________________________________________________ 118

Alfabetet Fargelegg bokstavane i overskrifta. Bruk raud farge på vokalane og blå farge på konsonantane.

abcdfghijklmnopqrstuvwxyzæøå

oppgåver og svar:

• Vi har fem konsonantar – c q w x z – som vi nesten ikkje bruker i norske ord. I engelske ord er desse konsonantane mykje brukte. • Vokalane æ ø å er mykje brukte i norske ord. • I det engelske alfabetet er det berre seks vokalar: a e i o u y. Vokalane æ ø å finst ikkje.

1 Skriv kor mange konsonantar det er i det norske alfabetet. Svar: ________

2 Skriv kor mange vokalar det er i det norske alfabetet. Svar: _____________

3 Skriv kva vokalar det er i det engelske alfabetet.

Svar: _______________________________________________________________

4 Skriv dei konsonantane vi nesten ikkje bruker i norske ord.

Svar: _______________________________________________________________ 5. Skriv dei fire diftongane vi bruker mest i norske ord. Svar: _______________________________________________________________ 6 Skriv konsonantane på plass først i desse orda: celle quick wc xylofon zoo Svar: _______________________________________________________________

119

Rebus 1 Skriv orda som passar til bileta i rutene med same tal. Bruk store bokstavar. 2 Skriv løysingsordet du får når du les bokstavane i dei loddrette, blå rutene.

1 2

6 7 8

Løysingsordet: ______________________________________________________

1 Skriv det du veit om løysingsordet.

oppgåver og svar:

Svar: _______________________________________________________________ 2 Skriv kva ordklasse orda du har brukt i rebusen, høyrer til i. Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv dei orda i rebusen som har dobbeltkonsonant. Svar: _______________________________________________________________ 120

d b p Orda som passar til bileta, har bokstaven b, p eller d på plass først. Skriv orda inn i rett boks.

VU Orda som har bokstaven d på plass først:

________________

Orda som har bokstaven p på plass først:

Orda som har bokstaven b på plass først:

________________

oppgåver og svar:

1 Skriv dei fire orda som har dobbeltkonsonant. Svar: _______________________________________________________________ 2 Sjå på orda du har skrive. Kva slags bokstav har dei på plass før dobbeltkonsonanten? Svar: _______________________________________________________________ 121

Dobbeltkonsonant 1 Les setningane. Finn teikninga som passar til. 2 Skriv talet på plass framfor setninga i ruta ved teikninga. 3 Set strek under orda med dobbeltkonsonant. 4 Skriv det ordet som passar til, på linja ved sida av teikningane.

Ørna har eit skarpt nebb. Kai sparkar fotball. Her er ei farleg trapp. Vi ser ein svolten katt. Ser du ein rar mann med hatt? Julie har vondt i ei tann. Akebrettet har ratt. Sjørøvaren har lapp over auget.

_____________________

1 2 3 4 5 6 7 8

_____________________

Skriv rimord til orda nedanfor. Bruk linjene.

oppgåve og svar:

hatt _____________________

_____________________

tann _____________________

trapp ____________________ ball ______________________ mett _____________________ litt _______________________

122

1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 2 Skriv vokalane som manglar i orda. Bruk linjene.

REGEL

Det er som regel ein kort vokal på plass før ein dobbeltkonsonant.

k__tt

b___ss

n__tt

tr___pp

fl__gg

m___nn

p__nn

h__tt

r___tt

b__ll

l____pp

t___nn

3 Sjå på orda ovanfor. Skriv dei på rett plass i setningane. Bruk linjene.

G Ein _______ er flink til å fange mus.

Far bruker sol_________ om sommaren.

I bilen sat ei dame og ein __________.

Somme elevar sparkar _______ i kvart einaste friminutt.

Det var ei bratt _______________ opp til huset. Babyen har fått ei ________. Kari kjøpte sju ______ til 17. mai. Emil har ein ________ i buksebaken. I _______ er det fullmåne. 123

Dobbeltkonsonant 1 Les orda nedanfor. Set strek under vokalen som har plass etter dobbeltkonsonanten. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

REGEL

Det er som regel ein vokal p책 plass etter ein dobbeltkonsonant n책r dobbeltkonsonanten st책r inne i ordet.

egget slutten natta flagget bussen spannet hatten veggen trappa lappen

den

det

sekken

den

det

den

rattet

den

egg

gull

ull

rull

vegg

buss

hatt natt

sekk spann

Det var tre egg i reiret.

KS 4 Les orda i den gule boksen. 5 Set strek under vokalane i orda. 6 Skriv nokre setningar med orda. Bruk linjene.

124

1 Skriv ein, ei eller eit på linja framfor ordet i første rekkja. 2 Skriv substantiva slik dei blir etter den eller det i dei to andre rekkjene.

REGEL

Substantiva endrar seg når vi set den eller det på plass før ordet. EksempEL:

eit egg ein mann ei natt

det egget den mannen den natta

Det egget vil eg ha. Den mannen var sint. Den natta sov eg ikkje.

VU det _________

_________ flagg

Det _________ er norsk.

den _________

_________ hatt

den _________

_________ vegg

den _________

_________ trapp

den _________

Den _________ er bratt.

_________ katt

den _________

Den _________ er så lat.

_________ fjell

det _________

Det _________ er høgt.

_________ penn

den _________

Den _________er heilt ny.

Den_________ skal eg ta.

_________ buss

Den _________ er stygg.

Den _________ er raud.

REGEL

Dobbeltkonsonantreglar: • Det er som regel ein vokal på plass før ein dobbeltkonsonant. • Det er som regel ein vokal på plass etter ein dobbeltkonsonant som står inne i ordet.

125

1 Finn ut kva orda i boksane er ulike i. 2 Sj책 p책 kvart bilete og skriv ordet som passar til. Bruk linjene.

REGEL

Vi har som regel ein dobbeltkonsonant p책 plass etter ein kort vokal.

naken nakken hyle hylle

mate matte tak takk

pen penn

tener tenner

bile bille

halen hallen

piler piller bakar bakkar 3 Set strek under dei sju orda i boksane som ikkje har eit bilete som passar til. 4 Skriv desse orda. Bruk skriveboka di.

126

Dobbeltkonsonant 1 Les orda i boksen. Set raud strek under vokalen som har plass før dobbeltkonsonanten. 2 Skriv orda som manglar i setningane. Bruk linjene.

kubar/kubbar

Biene bur i bi_______________.

mate/matte

Vi må ___________ kaninane kvar dag.

bake/bakke

Her er ein fin _____________ å ake i.

hyle/hylle

Eg har ei ___________ full av bøker.

VU D

pen/penn

Aud liker å skrive med ein blå _________. Kai fekk ein snøball midt i ____________.

halen/hallen

Huldra prøver å gøyme __________ sin.

naken/nakken

Frøydis sa tusen ______ for gåva.

lege/legge

På sjukehuset såg eg ein _____.

3 Skriv dei orda i boksen som har dobbeltkonsonant. Bruk linjene.

tak/takk

kubbar,_____________________________________________________ ____________________________________________________________ 4 Skriv orda som manglar i regelen. Bruk linja.

Det er som regel ein __________________________ på plass foran ein dobbeltkonsonant. 127

Dobbelkonsonant 1 Les orda i boksen. Set raud strek under vokalane. 2 Skriv orda som passar i setningane. Bruk linjene.

tener/tenner

Karius og Baktus laga hòl i mange ____________.

baken/bakken

Barna stod på ski i __________________.

hyle/hylle

Bøkene står i ei _____________.

piler/piller

Billa _________ av stad og gøymer seg.

Mor kom med ei __________ med åtte lys på. Det køyrer mange bilar på ______________.

vegen/veggen

Ola såg ei svær ________ bak fjøset.

kake/kakke

rote/rotte

Oluf har eit skap fullt av rare ____________.

sete/sette

Ho__________ seg på stolen.

heite/heitte

Guten___________ Gunnar.

Skriv fire av orda i den blå boksen som er substantiv.

oppgåve og svar:

hatar/hattar

Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

128

Dobbeltkonsonant 1 Les orda i den blå boksen. Set raud strek under vokalane. 2 Skriv orda som manglar i setningane. Bruk linjene.

naken/nakken

Babyen var nesten ____________________.

tak/takk

Huset hadde raudt ______________.

halen/hallen

Aud drog til symje________________.

piler/piller

Musa _________ inn i museholet.

Vi rende nedover den bratte __________. Svein er fæl til å ________________.

rote/rotte

baken/bakken

Øystein ______________ eplepai.

bakar/bakkar

Det heng mange bilete på ____________.

mine/minne

Dei bøkene er ikkje dine, dei er ____________.

oppgåver og svar:

vegen/veggen

1 Skriv fire av orda i teksten ovanfor som er substantiv.

Svar: _______________________________________________________________ 2 Skriv eit av særnamna i teksten som har diftong. Svar: ________________ 3 Skriv orda som manglar i reglene.

Det er som regel ein vokal på plass før ein _________________. Det er som regel ________ på plass etter ein _______________ som står inne i ordet. 129

Biletdiktat 1 Skriv orda som passar til bileta. Skriv den eller det pĂĽ plass framfor orda. Bruk linjene. 2 Skriv setningar med dei orda du har skrive, som har dobbeltkonsonant inne i seg. Bruk skriveboka di.

REGEL

I ord som har dobbeltkonsonant inne i seg, er det som regel ein vokal fĂ¸r og etter dobbeltkonsonanten.

det

den

VU 130

Samansette ord Skriv dei to orda som dei samansette orda er sette saman av. Bruk linjene.

trollungar trollhest sommarferie

er sett saman av er sett saman av er sett saman av

haustferie

haust og ferie

troll og ungar troll og hest sommar og ferie

blåbær ______________________________________________

jordbær

________________________________________

lesebøker

______________________________________________

________________________________________

kokeplate

________________________________________

tannlege

______________________________________________

postkasse

_________________________________________

solbriller

________________________________________

spørsmål og svar:

bokhyller

1 Kva for ein regel er det som ikkje stemmer for orda trollhest, haustferie, jordbær, bokklubb, solbriller? Svar: I ord som har dobbeltkonsonant inne i seg, er det som regel ein _______________ før og etter dobbeltkonsonanten. 2 Kan du lage ein ny regel? Svar: I samansette ord er det ______________________________________

131

Gåter 1 Skriv svaret på gåtene. Bruk linjene. 2 Set strek under dei orda i svara som har dobbeltkonsonant. 3 Skriv setningar der du bruker orda du har sett strek under. Bruk skriveboka di.

1 Noko vi har framfor utgangsdøra. Vi tørkar av solane på skoa der. Ordet er: ______________________

2 Noko vi kan plukke i skogen. Vi blir blå på tunga når vi et dei.

Ordet er: ______________________

3 Somme gruar seg til å gå dit. Ho får Karius og Baktus til å forsvinne.

5 Ein stad vi blir medlemmer. Vi kjøper bøker der. Bøkene blir sende i posten.

Ordet er: ______________________

4 Noko vi set framfor auga. Vi bruker dei når sola skin.

Ordet er: ______________________

4 Skriv samansette ord med orda i boksen. Bruk linjene.

________________________________________________ ________________________________________________ 132

skole troll bøker dør ungar tann matte

Dikt 1 Les diktet tre gonger 2 Set strek under dei samansette orda.

Veit du-vers Veit du om ein peis som ikkje brenner bål? Veit du om ein kopp som ikkje står på skål?

Veit du om ein gris som ikkje et frå tro? Veit du om ein fugl som ikkje saknar klo?

Kanskje det er du som somme gonger er alle desse her?

Veit du om ein pave som ikkje bruker krone? Veit du om ein bass som ikkje kan ein tone?

Veit du om ei bytte som ikkje væter klut? Veit du om ein propp som ikkje tettar tut?

Veit du om ein tagg som ikkje har ein torn? Veit du om ein bukk som ikkje vil ha horn?

Heldiggris morgonfugl juksepave buldrebass sinnatagg jålebukk somlebytte hissigpropp dovenpeis og tullekopp?

Sidsel Mørck (til nynorsk ved Nikolai Nelvik)

3 Set ring rundt dei orda i diktet som rimar. 4 Set strek med blå farge under dei orda i diktet som har dobbeltkonsonant. 5 Vel fire samansette ord og forklar kva orda tyder. Bruk skriveboka di.

133

Eventyret om ein trollunge 1 Sjå på teikninga og svar på spørsmåla. Bruk linjene.

spørsmål og svar:

1 Kor gammal trur du trollungen er? Svar: ____________________________ 2 Kven er trollungen saman med?

Svar: _______________________________

3 Kvifor frys ikkje trollungen på føtene?

Svar: ____________________________ 4 Er trollungen glad eller lei seg?

5 Kva trur du trolla stirer på? Svar: _____________________________

Svar: ____________________________

2 Skriv nøkkelord som passar til biletet av trollungen. Bruk figuren nedanfor. 3 Bruk nøkkelorda og skriv eit eventyr om da trollungen var på tur. Bruk skriveboka di.

trollungen Hugs: • Eventyret må ha ei overskrift. • Du begynner med «Det var ein gong ...». • Bruk nøkkelorda dine og svara på spørsmåla. • Avslutt eventyret med «Snipp, snapp, snute, så var eventyret ute». 134

Rebus 1 Skriv orda som passar til bileta i rutene med same tal. Bruk store bokstavar. 2 Skriv løysingsordet du får når du les bokstavane i dei loddrette, blå rutene. Bruk linja.

1 6

1 2

2 3

7 8

Løysingsordet: _______________________________________________________

oppgåver og svar:

1 Sjå på orda du har skrive i rebusen. Skriv kva slags bokstav det er før dobbeltkonsonanten. Svar: __________________________________________ 2 Skriv kva alle orda du har skrive i rebusen, er like i. Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv dei orda du har skrive i rebusen, som har dobbeltkonsonant. Svar: _______________________________________________________________ 135

Julehøgtid

AR PL EM KS SE

G IN ER D R VU

136

Jul 1 Dra strek frå ordet jule til orda i rekkja. Bruk julefargane raudt og grønt på strekane. 2 Skriv dei nye samansette orda du får. Bruk linjene. 3 Vel fem av dei samansette orda og skriv setningar med dei. Bruk linjene nedst på sida.

bakst

julebakst

gåver ________________ bukk _________________

dag __________________

gran _________________ gris __________________ graut ________________

jule

gate _________________

hefte _________________ helg _________________

Setningar:

___________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 137

1 Dra strek frå ordet jule til orda i rekkja. Bruk julefargane raudt og grønt på strekane. 2 Skriv dei nye samansette orda du får. Bruk linjene. 3 Skriv kva slags julemat du liker best. Bruk skriveboka di.

helsing ________________ høgtid ________________ kaker ________________ krybbe ________________

kveld ________________

R ER

maske ________________

nek ________________ nisse ________________

jule

mat ________________

presang ________________

papir ________________ pynt ________________ song ________________ stjerne ________________ tre ________________

138

Sankta Lucia Sjå på orda i boksen. Skriv orda som manglar i setningane, på rett plass. Bruk linjene.

Vi feirar luciadagen 13. _____________.

minne

Vi feirar dagen til _____________ om Lucia.

levde

Lucia _____________ for 1700 år sidan.

døy

Ho måtte _________ fordi ho ikkje ville gifte seg. Ho ville heller hjelpe _____________ og sjuke menneske.

nettene

fattige

desember

lys

Ho heldt eit _____________ i handa for å finne fram i mørket.

brend

Somme seier at ho vart _____________ på bålet

gjere

fordi ho nekta å ___________ det faren hennar bad henne om.

Lucia besøkte dei fattige om _____________.

spørsmål og svar:

1 Når feirar vi luciadagen? Svar: ______________________________________ 2 Kvifor hadde Lucia med seg lys når ho gjekk ut? Svar: _______________________________________________________________ 3 Kva er lussekattar? Svar: _______________________________________________________________ 139

Juletreet Først for om lag hundre år sidan tok folk i Noreg til å setje juletre inn i stua. Skikken kom frå Preussen i Tyskland. I dag kjøper dei fleste eit juletre nokre dagar før julaftan. Juletreet blir pynta etter alle kunstens reglar. Folk bruker ulike typar julepynt, men dei fleste treng:

juletrefot glaskuler

juletrelys julekorger glitter englar flagg julenissar

1 Skriv om kvar familien din får juletreet frå, og korleis de pyntar det. Bruk linjene.

Når vi skal skaffe oss juletre,_________________

_______________________________________

2 I julemånaden er det juletre mange stader. Skriv kvar du kan sjå dei. Bruk linjene.

______________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ Spørsmål og svar:

Kva månad kallar vi julemånaden? Svar: _______________________________________________________________ 140

Julenissen 1 Her ser du ein moderne julenisse. Fortel korleis han ser ut. Fortel kva han gjer på julaftan. Bruk linjene.

Ord du kan bruke:

__________________________________________

skjegg bartar bukser støvlar reinsdyr slede sekk gåver

____________________________________ ___________________________________

_________________________________

______________________________________

_____________________________________________________ _____________________________________________________

G 2 Her ser du ein gammaldags fjøsnisse. Fortel korleis han ser ut. Fortel kva han gjer på julaftan. Bruk linjene.

KS ______________________________________________

skjegg vest genser nikkers strømper lykt stall

____________________________________________

Ord du kan bruke:

_________________________________________ _______________________________________

___________________________________________ ____________________________________________

3 Dei to nissane er ulike. Men noko er dei like i. Kva er det? Bruk skriveboka di.

141

Julegåver Ole skal kjøpe julegåver til heile familien. Sjå på lista med julegåveord og skriv kva julegåve kvar enkelt skal få. Bruk linjene.

sukkertøy sløyfe kjøtbein hoppetau blokkfløyte skøyter ei bok om stein Steinar er sju år. Han liker musikk. Steinar skal få ei __________________. Æsop er ein hund. Han har skarpe tenner. Æsop skal få eit ____________.

Aud liker å springe og hoppe. Aud skal få eit _______________________.

Audhild er ti år. Ho liker å danse på isen.

Audhild skal få danse____________________________. Øyvor er åtti år. Ho er så glad i søtsaker.

G Øyvor skal få ein stor pose med ____________________________.

Katten Seiko skal pyntast til jul. Seiko skal få ei raud ________________.

Øystein samlar på sjeldne steinar. Øystein skal få ___________________.

1 Skriv kva alle særnamna er like i.

oppgåver og svar:

Svar: _______________________________________________________________ 2 Skriv kva alle namna på gåvene er like i. Svar: _______________________________________________________________ 3 Skriv orda i lista til Ole som er samansette ord. Svar: _______________________________________________________________ 142

Aud pyntar til jul Sjå på orda nedanfor. Skriv orda som manglar, på rett plass i setningane. Bruk linjene.

Aud einer peisen greiner sløyfer stein saueull reinmose meisene Aud Australia Haugesund Geilo Aud trallar og syng «No er det jul igjen». _________ pyntar huset sitt til jul.

Ho har ei stor krukke med _______kvister

på golvet framfor _________.

På kjøkkenbordet står ein vase med furu____________ som ho har pynta med raude silke_________.

G I vindaugskarmane står små troll av _________.

Dei har hår og skjegg av _________.

Trolla står oppå fin, gråkvit _________.

Det er til kjøt_________ og sporvane.

Utanfor stuevindauget heng eit fuglenek.

_________ har ei stor, fin korg til juleposten. Der ligg julebrev og julekort frå _________, _______________________, og ______________________.

143

Skriv ei forteljing om ein gammal nisse som ikkje fekk graut på julekvelden. Alle hadde visst gløymt at på julaftan set ein ut graut til nissen på låven. Bruk linjene.

Her er ord du kan bruke i forteljinga:

måneskin danse omkring varm sove

låve stall rotter mus krok golv

gammal tårer græt kaldt frys lei seg

julegraut sukker kanel smør mandel

Den gamle nissen

Det var ein gong ein ____________________________________

G ________________________________________________________

_______________________________________________

____________________________________________________________________

Skriv fire av dei orda i boksane som er substantiv. Svar: _______________________________________________________________ 144

Dette har vi lært!

___________________________________________________________ Vokalane: a e i o u y æ ø å Vokalane er like i at dei har same bokstavnamn og språklyd. Vokal tyder «sjølvlyd».

___________________________________________________________

Konsonantar: b c d f g h j k l m n p q r s t v w x z Konsonantane er like i at dei ikkje har same bokstavnamn som språklyd. Konsonant tyder «medlyd».

___________________________________________________________

To vokalar som lagar ein ny språklyd, kallar vi diftong. Diftongane er ei, øy, au og ai.

___________________________________________________________

Alfabetet er eit system vi bruker for å ordne bokstavane våre i ei bestemt rekkjefølgje. ___________________________________________________________ Eit samansett ord er sett saman av fleire ord. Det skal skrivast som eitt ord. ___________________________________________________________

145

Reglar ___________________________________________________________ Når vi skal lage spørsmål, bruker vi spørjeorda kven, kva, kvar, kor, korleis og kvifor. Spørjeteiknet skal alltid stå sist i spørjesetningane. Spørjeteiknet ser slik ut: ? ___________________________________________________________

Det er som regel ein vokal på plass før ein dobbeltkonsonant.

___________________________________________________________

Det er som regel ein vokal på plass etter ein dobbeltkonsonant når dobbeltkonsonanten står inne i ordet.

___________________________________________________________

Ein dobbeltkonsonant har som oftast plass etter ein kort vokal. ___________________________________________________________

I ord som har dobbeltkonsonant inne i seg, er det som regel ein vokal før og etter dobbeltkonsonanten. ___________________________________________________________

146

Ordklasser ___________________________________________________________ Substantiv er namn på ord som er like i at du kan sjå på dei, ta på dei, peike på dei, fotografere dei eller filme dei. Substantiv er eit latinsk ord. Det tyder namnord. ___________________________________________________________

Særnamn er namn på eit menneske, eit dyr, eit land, ein by osv. Særnamn er like i at dei har stor bokstav på plass først. Særnamna høyrer til substantiva. ___________________________________________________________

IN 147