ebba sporstøl

AR PL EM

Tuba Luba har sakte progresjon, ein klar systematikk og eit omfattande øvingstilbod. Det er teke vare på gjennom eit stort utval tekster og oppgåver. Det er gitt ut to sett med bokstavkort for den grunnleggjande lese- og skriveopplæringa – eit sett for bruk til kvar elev og eit sett som kan hengjast opp når dei enkelte bokstavane er gjennomgått. For Tuba Luba 1–2 vil det bli gitt ut ein ressursperm med generelt innføringsstoff, lærarrettleiing og kopieringsoriginalar.

Lesehefte C

ebba sporstøl

Tuba Luba 1–2 Lesehefte C er ein av åtte einingar, som er eit samanhengande opplegg for dei to første trinna. Desse einingane er ei ny og sterkt revidert utgåve av dei noverande bøkene for første og andre trinn.

Nynorsk

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet i grunnskolen.

Tuba Luba SE

lesehefte c

Tuba Luba 1–2 lesehefte C

Tuba Luba 1–2

Til 1. og 2. trinn (Tuba Luba 1–2) høyrer desse einingane (nynorsk): Oppgåvehefte A, B, C og D Lesehefte A, B, C og D Bokstavkort Tuba Luba (til elevane) Bokstaver- og tallkort (til å hengje opp) Ressursperm 1–2

Les meir på www.tell.no

Tell forlag

ISBN 978-82-7522-406-2

Tell forlag

Nynorsk

2 1

ebba sporstøl

1-2

Tuba Luba Nynorsk

Lesehefte C

TELL FORLAG

AR PL EM SE

Teikningar: Ragnhild Heggdal: 6, 10, 11, 16, 19, 22 23, 29, 30, 32, 33, 41, 42, 43, 46, 47, 48, 50, 52, 53, 63, 69, 70, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 86, 87, 97, 98, 99, 100, 101, 106, 107, 108, 110, 111, 116, 118, 119, 129

Harald Aadnevik: 8, 10, 11, 13, 14-15, 17, 18, 20, 21, 24-25, 26, 27, 28, 31, 34-35, 36, 37, 38, 39, 40, 44-45, 48, 49, 51, 54-55, 56, 57, 58, 60, 62, 64-65, 66, 67, 68, 71, 72, 73, 74-75, 84-85, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94-95, 96, 102, 103, 104-105, 109, 112-113, 114, 115, 117, 120-121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128

Ingse Revold: 9 Stine Langlo Ørdal: 6, 7, 8

Johan Vestly: s. 61. Frå Anne Cath. Vestly: Lillebror og Knerten, Gyldendal/Tiden , 1997

Omslagsdesign og grafisk formgiving: Camilla Jakobsen, Milla;Design Trykk: 07 Gruppen AS Omsetjing til nynorsk: Nikolai Nelvik Spørsmål og kommentarar til denne boka kan sendast til Tell forlag a.s, Slemmestadveien 416, 1390 Vollen, e-post: post@tell.no tlf. 66 78 09 18 www.tell.no ISBN 978-82-7522-488-8 Digital utg. Nynorskutgåve Det må ikkje kopierast frå denne boka i strid med åndsverklova eller i strid med kopieringsavtalar med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Kopiering i strid med lov eller avtale kan føre til erstatningsansvar og inndraging og kan straffast med bøter eller fengsel.

Forord

No skal du begynne på det tredje leseheftet. Dersom du har øvd og lese mykje i dei to første, har du sikkert vorte flink til å lese. Der las du ord med bokstavane o l a s e i b m r f u k.

Det er mange norske ord vi kan lage med desse bokstavane. Likevel er det ikkje nok til å lese og skrive alle dei norske orda vi har. Da må du lære 12 bokstavar til. Dei skal du lære i dette heftet. Det er bokstavane å t n p ø v h g y d j æ.

Du møter først desse bokstavane i oppgåvehefta B og C. Der øver du deg og blir godt kjend med dei. Du bruker dei i nye ord, og du øver deg på både å skrive og lese dei. Først når du har arbeidd mykje med ein ny bokstav og har gjort alle oppgåvene i oppgåvehefta med denne bokstaven, møter du den nye bokstaven i tekstar her i leseheftet. Da gjeld det at du er flittig og les tekstane minst fem gonger. Eg håper du har ein vaksen som kan vere lesetrenaren din. Det er lettare å øve saman med nokon.

Skal du bli god til å lese, må du øve mykje. Jo meir du trenar, jo betre blir du. Dersom det er ord du ikkje klarer å lese, kan det vere fordi du ikkje veit kva ordet tyder. Da må du få ein vaksen til å hjelpe deg. Du bør også lese ordet nokre gonger saman med ein vaksen. Du blir ikkje ein god lesar dersom du ikkje forstår kva du les. Eg håper du vil like historiene som står i boka, og at du vil kose deg med alle dei fine teikningane som illustratørane har laga.

Ebba Sporstøl Ålesund, november 2010

3 6 14 25 34 44 54 64 74 84 94 104 112 120

Forord side Repetisjon side Bokstaven å side Bokstaven t side Bokstaven n side Bokstaven p side Bokstaven ø side Bokstaven v side Bokstaven h side Bokstaven g side Bokstaven y side Bokstaven d side Bokstaven j side Bokstaven æ side Rettleiing til Tuba Luba 1-2 Lesehefte C side

innhAld

130

Les setningane fem gonger. Skriv bokstavane o i e fem gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: les, lese, ikkje, ler

Ollo les

Vi ser Ollo og Ala. Ollo og Ala er her.

Ollo vil lese. Ala vil ikkje lese.

Ollo les: «O L O AAAA!» Ala ler.

Ollo les: «A L A iiiii EEEE!» Ala ler.

Ollo les: «S E L uuu OOOO!» Ala ler og ler.

o _______________________________ i _______________________________ e _______________________________ (Skriv bokstavane o i e.) 6

Les setningane fem gonger. Skriv ordet lese tre gonger på linja. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: som, meir

Vi les

er her. ser Ala og Ollo. ser Ollo som les. ser Ala som ler.

Vi Vi Vi Vi

Vi les meir og meir. Ala og Ollo ler og ler.

Vi vil lese. Vi les: «SOL.» Vi les: «SOLO.» Ala og Ollo ler.

lese ____________________________. (Skriv ordet lese.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda les og ler tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: som, rare, seier

Eli og Ola les

PL EM

«Her er Ala og Ollo», les Ola. «Her er Ala som ler», les Eli. «Her er Ollo som les», les Ola. «Ollo og Ala er rare», seier Eli. «Ollo les, og Ala ler», seier Ola. Eli og Ola les og les.

Vi ser Eli og Ola. Ola og Eli er her. Ola og Eli vil lese.

les _____________________________ ler ____________________________ (Skriv orda les og ler.) 8

Les setningane fem gonger. Skriv orda mus og bur tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita hĂ¸gd.

Ă˜veord: lue, ullue, eit, ein, bur, mur, musefeller

Mia les om mus

Mia ser ei mus som bur i eit bur. Musa bur i eit rosa bur. Musa liker seg ikkje i bur.

Mia ser ei mus som bur i ei lue. Musa bur i ei ullue. Musa liker seg i lua.

Mia ser i ei bok. Mia les om mus.

Mia ser ei mus som bur i ein mur. Musa bur i ein bra mur. Musa liker seg her.

Mia les om musefeller. Musa liker ikkje musefeller. Mia les i boka. Mia ser fleire rare mus.

mus _____________________________ bur _____________________________ (Skriv orda mus og bur.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda boa og sebra tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: film, frå, boa, kosar seg, kamel, fluger, surrar, sebra, smiler

Leo ser film

EM KS

Leo ser masse fluger. Leo ser fluger som surrar. «Uff!» seier Leo.

Leo ser ein oase. Leo ser Ali som rir ein kamel. «Bra kamel!» seier Leo.

Leo ser film frå Afrika. Leo ser ein boa som kosar seg i sola. «Uff!» seier Leo.

Leo ser ein sebra. Leo ser ein sebra som smiler. «Rar sebra», seier Leo. Leo ser film frå Afrika. «Moro», sa Leo. «Kul film», sa Leo.

boa _____________________________ sebra ____________________________ (Skriv orda boa og sebra.) 10

Les setningane fem gonger. Skriv orda sei og kaia tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: fiskar, kaia, sei, ha, makrell, smake

Asle fiskar

«Rar sel!» seier Asle og ler. Asle fekk fisk. Asle fekk ein sei.

Her er Asle som fiskar. Asle fiskar frå kaia. Asle ser ein sel som solar seg.

Asle vil ikkje ha sei. Vi ser ein sel som fekk smake sei.

Asle fekk ein makrell. Asle vil ha makrell.

Her ser vi ein sel som fekk smake sei. Her ser vi Asle som fekk ein makrell.

sei ______________________________ kaia _____________________________ (Skriv orda sei og kaia.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda ku og sau tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: Lom, har, sauer, mjølk

Kari og Ola

Kari og Ola bur i Lom. Kari og Ola har seks sauer og fem lam.

Kari og Ola har ei ku. Kari og Ola har ein lama.

Kari og Ola fekk ull frå lama og sau. «Bra ull!» sa Kari og lo.

Kari og Ola fekk mjølk frå kua. «Bra mjølk!» sa Ola og Kari.

Ein lama, ei ku, seks sauer og fem lam har Kari og Ola, som bur i Lom.

ku _______________________________ sau _____________________________

(Skriv orda ku og sau.) 12

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden å. Beskriv bokstaven å. Skriv bokstaven å fem gonger på linja.

책 ____________________________

(Skriv bokstaven 책.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda bake og får tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: kokos, krem, vil, får smake, eller, bollar, brus

Åsli har ein kafé. Åsli bakar kaker.

Alle som vil, får smake. Alle får kaker eller bollar. Alle får brus eller kaffi.

Åsli bakar kokoskake, kremkake, meliskake og iskake. Åsli bakar 100 bollar. Åsli bakar og bakar.

Bake kaker

Alle liker kakene som Åsli bakar. Åsli smiler og ler.

bake ____________________________ får ______________________________ (Skriv orda bake og får.) 16

Les setningane fem gonger. Skriv orda Åse og ål tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: ferie, får, bekk, foss, oss

Ferie i Lia

PL EM KS

Her er ein bekk og ein foss. Her er sauer og lam. Her er bra å bu.

Ole og Åse er i Lia. Her bur mormor og morfar. Ole og Åse har skoleferie.

Åse skal fiske ål og laks. Ole vil ro. Ole og Åse får bollar og brus.

«Bra å ha ferie her i Lia!» seier Åse. «Her skal vi kose oss!» ler Ole. Mormor får ein klem.

Åse _____________________________ ål _______________________________ (Skriv orda Åse og ål.)

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven å/Å. Skriv orda må, så og få tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: ruslar, marka, små, med, lei seg

Åse og Ole ruslar i marka. Åse og Ole ser fire små lam. «Å, så små!» seier Åse og Ole i kor. Åse vil kose med alle fire.

Små lam

blir lei seg. vil ikkje kose meir. vil ikkje kose med ein sur sau! liker ikkje sure sauer. liker berre å kose med små lam.

Åse Åse Åse Åse Åse

Åse får kose med eit lam. Så kjem ein sau. «Oi, oi, her kjem ein sur sau!» seier Ole. Ole må le.

må ____________________________ så _____________________________ få _____________________________ (Skriv orda må, så og få.) 18

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven å/Å. Skriv orda ål og krok tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: fiskekrok, ekle, ormar, kasse, flaks

Ole fiskar

«Uff, Ole, ålar er så ekle», seier Åse. «Ålar er som ormar!» «Ålar liker ikkje mark», seier morfar.

Ole vil fiske ål. Ole har fiskekrok og mark.

«Fisk laks!» seier morfar. Vi har ein bra foss som har masse laks. Laks liker mark.» «Ok», seier Ole. «Så fiskar vi laks.» Ole fiskar og fiskar.

Åse har ei kasse. Åse samlar all laks som Ole får, i kassa. Åse og Ole får masse laks. «Vi har flaks!» ler Åse. «Så moro!»

ål ____________________________ krok ___________________________ (Skriv orda ål og krok.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda kråke og bråke tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: kassa, flokk, furu, flaksar, bråkar, sjå, rar, rarare, borte, skrik

KS SE

Ei kråke kjem åleine. Kråka flaksar og bråkar. Ole og Åse må berre sjå. Kråka er så rar.

Åse og Ole har 15 små laksar i kassa. Ole og Åse vil ikkje fiske fleire laksar. Ole og Åse ser ein flokk kråker i ei furu. «Vil kråker ha laks?» seier Ole. «Kråker liker ikkje laks», seier Åse.

Rar kråke

Ole og Åse må le. Kråka blir rarare og rarare. Så blir kråka borte. Ein kråkeflokk skrik og flaksar i furua.

kråke ____________________________ bråke ____________________________ (Skriv orda kråke og bråke.) 20

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven å.

Øveord: skumle, moro, skrik, slemme, medan, såg, på, lurte, flokk, oss

Lure kråker

PL EM

SE G

Ole ser i kassa. Her er ikkje ein fisk! Ole ser og ser.

«Moro å fiske laks!» seier Ole. «Vi har 15 laksar i kassa.»

«Uff, så skumle kråker!» seier Ole. «Mormor og morfar må få sjå kassa med laks», seier Åse.

Åse skrik: «Å, så slemme kråker! Vi såg berre ei rar kråke. Vi lo og lo og såg ikkje i kassa.» I furua er ein flokk kråker. «Medan vi lo og såg på ei rar kråke, lurte ein flokk kråker frå oss 15 laksar!» seier Ole. Er kråker så lure?

Les setningane fem gonger. Set ring rundt bokstaven å/Å. Set strek under bokstaven k/K.

Øveord: klasse

Klassar

Her er Åse som leikar og ler. Åse er 6 år. Åse er i 1. klasse.

Her er Kåre som ror og fiskar. Kåre er 7 år. Kåre er i 2. klasse.

Her er Ulla som bakar og kokar. Ulla er 8 år. Ulla er i 3. klasse.

Her er Mari som rir og smiler. Mari er 9 år. Mari er i 4. klasse. Her er vi som les i ei bok om Åse, Kåre, Ulla og Mari. Vi er 7 år. Vi er i 2. klasse.

Les setningane fem gonger. Skriv ordet Åse tre gonger på linja.

Øveord: fest, kul, musikk

Klassefest

2. klasse skal ha klassefest. Alle vil kome. Kalle skal bake kaker. Kari skal kome med is og brus.

«Vi må ha kul musikk», seier Mia. «Vi må få sjå film om Mikke Mus», seier Sara. «Vi må ha masker og rare luer», seier Ali.

Alle skal få is, kaker og brus. Her skal bli ein fest som alle vil like. Alle skal kose seg.

Alle må kome klokka fem.

Åse _____________________________ (Skriv ordet Åse.)

AR PL EM KS SE G IN ER D R VU

t 24

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden t på plass først i ordet. Beskriv bokstaven t. Skriv bokstaven t fem gonger på linja. Skriv ordet to tre gonger på linja.

suvenirar

t ________________________ to _______________________________ (Skriv bokstaven t og ordet to.)

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven t/T. Skriv orda ti og takk tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: storebror, tulle, timar, tusen, takk, stor

Tobo, Tor og Tora

Tor og Tora kallar storebror for Tobo. Tobo er ti år. Tobo liker å fiske. Tobo liker å lese.

Tor og Tora bur i Alta. Tor og Tora er berre to år. Tor og Tora har ein storebror.

Tobo liker å leike og tulle med Tor og Tora. Tobo, Tor og Tora kan leike i fleire timar.

Mor liker at Tobo leikar med Tor og Tora. «Tusen takk, Tobo!» seier mor. Tobo får ein stor klem.

ti _______________________________ takk _____________________________ (Skriv orda ti og takk.) 26

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven t/T. Skriv orda at, tur og tek tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: fisketurar, flott, skute, turistar, torsk, betaler, ofte

Fisketurar

Alle får fiske torsk, sei og laks. Alle betaler Tomas for å få fiske frå skuta.

Turistar liker å fiske. Tomas tek folk med på fisketurar.

Tomas er far til Tobo, Tor og Tora. Tomas har ei stor, flott fiskeskute.

Tobo er ofte med. Tobo ser etter at alle får fisk.

Tobo er bra å ha. «Tusen takk, Tobo», seier Tomas. Tobo får ein klem.

at _______________________________ tur ______________________________ tek ______________________________ (Skriv orda at, tur, tek.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda ofte og salat tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: kafé, ofte, steikte, smattar, dei, salat

Fiskekaker

PL EM

Tomas kom med masse fisk. Aimi steikte 100 fiskekaker.

Turistane kom ofte til Aimi. Alle ville ha fiskekaker og salat.

Aimi er mor til Tobo, Tor og Tora. Aimi har ein kafé.

Fiskekakene til Aimi smakar så bra. Folk smattar og smakar. «Å, så bra! Her får vi dei beste fiskekakene i Alta!»

Tobo leikar med Tor og Tora. «Å, Tobo er så bra å ha», seier Aimi og Tomas. Tobo får kos og klem. Å, for ein storebror Tor og Tora har!

ofte ___________________________ salat __________________________ (Skriv orda ofte, salat.) 28

Les setningane fem gonger. Skriv orda film og fri tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: februar, stormen, ular, trappa

PL EM

Tomas og Aimi har teke fri. Alle kosar seg i stua.

I februar har Tobo skoleferie. Stormen ular. Folk vil ikkje ut. Folk vil ikkje ut og fiske i storm. Folk vil ikkje på kafé.

Ferie

Aimi og Tomas ser film. Tobo les i ei bok. Tore og Tora leikar i trappa. Alle kosar seg.

film ____________________________ fri ____________________________ (Skriv orda film, fri.)

Les setningane fem gonger. Set strek under bokstaven t/T.

Øveord: åleine, bamse, limtube, stille, sit, fast, står, av

Kliss

Tora og Tor kosar seg. Tor og Tora leikar. Så skrik Tora og Tor i kor.

Tora sit fast. Tora har lim i baken. Tora og Tor skrik: «I i i i ! O o o ! I i i i !» 30

EM KS

Lim smakar bra. Lim er fint å leike med.

Alt sit fast. Bamse sit fast. Tor står fast. Skoa er fulle av lim.

Så finn Tor ein limtube. Tora og Tor vil leike med lim. Tor og Tora blir så stille.

Tor og Tora leikar åleine. Tor og Tora leikar med ein bamse.

Les setningane fem gonger. Skriv orda best og troll to gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: søl, bukser, kastast, fullt, når, no, troll, best

Uff og uff

Bukser, sko og bamse må kastast. Alt er fullt av lim. Tor og Tora er så lei seg.

Kliss og søl! Tor og Tora skrik og skrik.

Tora og Tor leikar ikkje med lim når Tobo er her. «No må vi bli like bra som Tobo», seier Tomas.

Tor og Tora er for små til å leike åleine. Tor og Tora er to små troll!

Tomas ler! Tobo er best til å sjå etter småtroll!

best _____________________________ troll _____________________________ (Skriv orda best, troll.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda mat og mett tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: katt, mett, frukost, smakar

Fia katt

Så tek Fia ei mus. Mus til frukost smakar bra. Fia tek tre mus til. Så blir Fia mett.

Fia er ein stor katt. Fia må ha masse mat. Fia får kattemat. Fia får fisk. Fia får mat i alle fat. Men Fia blir ikkje mett.

mat ___________________________ mett ___________________________ (Skriv orda mat, mett.) 32

Les setningane fem gonger. Skriv orda au og flau fem gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: mat, sklir, ramlar, folk, stirer, flau, reiser seg

Mormor ramlar

PL EM KS SE

Med eitt sklir mormor. Mormor ramlar. Mormor slår seg. «Au, au!» seier mormor.

Her er Rema. Mormor er her. Mormor skal ha masse mat på Rema.

Masse folk kjem for å sjå. Alle stirer. Mormor blir så flau. «Uff og uff!» seier mormor.

Mormor reiser seg. Mormor ler litt. «Alt er bra!» seier mormor.

au ____________________________ flau ___________________________ (Skriv orda au, flau.)

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden n på plass først i ordet. Beskriv bokstaven n. Skriv bokstaven n seks gonger på linja.

n ______________________________

(Skriv bokstaven n.)

Les setningane fem gonger. Set strek under ordet troll/Trollet. Skriv bokstaven n seks gonger på linja.

Øveord: troll/trollet, trollmor, stein, stakkars

Trollet

Her er eit lite troll. Trollet er berre 100 år. Trollet er så lei seg.

Trollmor seier nei. Trollet får ikkje sjå sola. Sol er ikkje bra for troll.

Trollet vil ut i sola. Trollet vil leike ute. Trollet vil ut no.

Troll blir til stein i sola. Trollet kan ikkje leike ute. Stakkars troll!

n _____________________________ (Skriv bokstaven n.) 36

Les setningane fem gonger. Skriv orda nase og tuba tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Øveord: nase, snål, brei, tuba, tett, blåser, kork

Tuba-nase

EM KS

Nasen er så brei. Nasen er så stor. Nasen ser ut som ein tuba.

Trollet har ein nase. Nasen er så rar. Nasen er så snål.

Nasen er full av mose. Nasen er full av stein. Stakkars trollet, nasen er så tett.

Når trollet blåser i nasen, blir nasen som ein tuba med kork i. Stakkars trollet som har så tett nasetuba.

nase __________________________ tuba __________________________ (Skriv orda nase, tuba.)

Øveord: blåser, slutt, treet, kostar, inni, unna, ras, sukkar, no

Les setningane fem gonger. Skriv orda blåse og inni tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

Til slutt tek trollet tak i eit lite tre. Trollet stikk treet inn i nasen! Trollet kostar inni nasen med treet. Så blåser trollet!

Trollet blåser og blåser. Men nasen er og blir tett. Trollet blir så sint, så sint! Trollet vil blåse tuba med nasen sin!

Naseras

«Unna har! Unna her! No kjem eit stort ras!» Stein og mose rasar ut med eit brak! «Å, så bra!» sukkar trollet. No kan trollet bli med i naseblåseorkesteret!

blåse __________________________ inni ___________________________ (Skriv orda blåse, inni.) 38

Øveord: åtte, startar, konserten, orkester, klokka, takta, brølar

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven n/N. Skriv orda ni og flink tre gonger. Bruk kvar linje. Hugs stor og lita høgd.

PL EM

Klokka åtte startar konserten. Ni troll blåser i tubanasane sine. Alle har så stor nase. Alle har så fin tubanase.

Orkester

Trollmor slår takta. Ein, to, tre, ein, to, tre! Trollfar brølar: «MMMMM! TRAM, TRAM, TRA!»

«Å, så bra! Å, så flott! Vi er best! Vi vil blåse meir! Vi er så flinke!» Trolla ler og kosar seg.

ni _____________________________ flink ___________________________ (Skriv orda ni, flink.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda åsen og oss tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: skummelt, orkan, kjem, låra, treffest

Bråk i åsen

EM KS SE G

Somme seier: «Å, her er orkan i åsen! No kjem eit ras! Vi må kome oss vekk! Her kan vi ikkje bu! Uff og uff!»

Folk seier: «Så nifst! Så skummelt!»

Trolla blåser og trallar og trampar til sola kjem fram. «Å, så flott konsert vi har hatt», seier trolla. Alle ler og slår seg på låra. «Vi treffest om ti år», seier trolla og blir borte. Så blir alt så stille, så stille.

åsen __________________________ oss ____________________________ (Skriv orda åsen, oss.) 40

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven n/N.

Ă˜veord: stallen, bot, buksebaken, rotter, borte

Nils bur i eit lite rom i stallen. ser ut som ein liten nisse. har store sko. har brun bukse. har bot i buksebaken. har blĂĽ lue.

Nils Nils Nils Nils

liker ikkje mus og rotter i stallen. finn alle saman. tek mus i musefeller. tek rotter i rottefeller.

Nils Nils Nils Nils Nils Nils

No er alle mus og rotter borte. Nils er bra ĂĽ ha.

Les setningane fem gonger.

Øveord: robåt, fisketurar, solstolen, snorkar, tulle

Nilsen har ein fin robåt. Nilsen bruker båten til fisketurar.

No er sola framme. Nilsen vil ikkje ut og fiske når sola er her. Nilsen vil sole seg.

Robåten

Nilsen set seg i solstolen. Nilsen tek ein liten lur. «SNORK, SNORK! SNOOORK!» snorkar Nilsen.

Siri ser båten til Nilsen. Siri ser Nilsen som snorkar i sola. Siri vil tulle med Nilsen.

Les setningane fem gonger. Kva trur du skjer? Skriv S/U (sant eller usant) som svar på spørsmåla nedst på sida. Bruk linjene.

Øveord: årene, fast, listar, naustet

Er Siri lur?

PL EM KS SE

Nilsen snorkar: «ZZZZZZZZ!» Nilsen ser ikkje at Siri tullar med årene.

Siri tek årene til båten. Siri har ein bra lås. Siri låser årene fast.

Siri listar seg bak naustet. Siri kikar på Nilsen som snorkar. Nilsen ser så rar ut. Siri må le.

S/U Klarer Siri å lure Nilsen? ______________ Blir Nilsen sint? ______________ Klarer Nilsen å låse opp årene? ______________ 43

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden p på plass først i ordet. Beskriv bokstaven p. Skriv bokstaven p fem gonger på kvar linje.

p ____________________________ p ____________________________

(Skriv bokstaven p.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda mus og bua tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd.

Øveord: bua, smakar, smattar, spionerer, fleire, åleine

Musa i bua

Her er ei mus. Musa liker ost. I bua finn musa masse ost.

Ost smakar så bra! Musa smattar og et. Musa kosar seg.

Ein katt spionerer på musa. Katten er svolten. Katten vil ha musesteik.

Katten smattar og et. Katten kosar seg.

I bua ser vi ikkje fleire mus. Katten er åleine i bua.

mus __________________________ bua ___________________________ (Skriv orda mus, bua.) 46

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven p/P.

Øveord: ferie, bussen, stoppar, tilbake, neste

Busstur til mormor

Klokka to stoppar bussen i Lom. Mormor står klar. Pia får ein stor klem.

Pia har skoleferie. Pia reiser til mormor. Mormor bur i Lom. Pia tek bussen. Pia reiser åleine.

Mormor har baka ei fin kremkake. Pia får saft. Mormor tek kaffi. Mormor og Pia kosar seg.

Pia har ein flott ferie saman med mormor. Men så må Pia tilbake til skolen. Pia vil reise tilbake til mormor neste ferie.

Les setningane fem gonger. Set strek under bokstaven p/P.

Øveord: sparkar, fortauet, trafikk, politimann, altfor, passar oss

Ball i trafikken

PL EM

Men her er stor trafikk. Her er masse bilar. Ein politimann ser Per, Pål og Pia.

Per er ute og leikar. Per leikar med Pål og Pia. Barna sparkar fotball på fortauet.

Politimannen stoppar og seier: «Her er det ikkje bra å sparke ball. Her er altfor stor trafikk!»

«Vi passar oss for bilane. Vi sparkar berre på fortauet», seier Per, Pia og Pål i kor.

Øveord: parken, finst, sprett, triks, balanserer

No vil ikkje Pia og Per sparke fotball på fortauet meir. «Vi sparkar ball i parken. I parken finst ikkje bilar», seier Per og Pia. Men Pål vil ikkje bli med.

Les setningane fem gonger. Skriv orda ball og park tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd og plass over og under linja.

Pål sparkar ball åleine på fortauet. Ballen sprett så bra. Pål klarer fleire triks. Pål balanserer ballen på foten. Med eitt trillar ballen ut.

Pål fer etter. Pål ser seg ikkje for. Pål ser ikkje bilen som kjem i full fart.

ball _____________________________ park _____________________________ (Skriv orda ball, park.)

Øveord: bråbremsar, treffer, ramlar, framom, skrik, minutt

Mannen i bilen er så lei seg. Mannen tek fram mobilen. Mannen slår 113.

Bilen bråbremsar og stoppar, men for seint. Bilen treffer Pål. SMELL! Pål ramlar framom bilen. Pål skrik! Så blir Pål stille.

Les setningane fem gonger. Skriv orda bremsar og stoppar tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd og plass over og under linja.

No må ambulansen kome. Fem minutt etter kjem ambulansen. BABUUU, babuuuu!

bremsar __________________________ stoppar __________________________ (Skriv orda bremsar, stoppar.) 50

Les setningane fem gonger. Skriv orda på og bil tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd og plass over og under linja.

Øveord: tilbake, taxi, rullestol, plaster, panna, gips

sit i rullestol. har plaster på nasen og i panna. har fått gips på armen. har gipsa foten.

Pål Pål Pål Pål

Etter fire timar kjem Pål tilbake. Per og Pia ser Pål. Pål kjem i taxi saman med mor.

Pål ser ikkje bra ut. Pål har hatt flaks! Pål smiler litt til Pia og Per. Pål vil nok ikkje sparke fotball på fortauet meir.

på ______________________________ bil ______________________________ (Skriv orda på, bil.)

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven p. Skriv orda ål og puttar tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd og plass over og under linja.

Øveord: klokka, ruser, puttar, om kapp

Fisketur

PL EM

Morfar har små bitar med makrell. Morfar puttar bitane inn i rusene. Morfar skal lure ålane inn i rusene.

Morfar og Ina er ute i robåten. Klokka er berre seks. Morfar og Ina skal fiske ål. Morfar har fire ruser.

Måkar og kråker skrik om kapp. Nokre måkar har fått tak i ein ål. Måkane sluker ålen.

Kråkene får ikkje tak i nokon ål. Kråkene bråkar og skrik. No er kråkene sinte!

ål _____________________________ puttar __________________________ (Skriv orda ål, puttar.) 52

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven b. Skriv orda opp og få tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd og plass over og under linja.

Øveord: einaste, bråke, skremmer, smak

Morfar har ikkje fått ein einaste ål. Morfar er sur og lei. «Vi må ikkje bråke slik! Vi skremmer ålane», seier morfar.

Måkebråk

«Vi bråkar ikkje!» seier Ina. «Det er berre kråker og måkar som bråkar.»

Så tek morfar opp ei ruse. «Ai, ai, ai. Sjå, her er fem ålar!» ropar morfar. Morfar smiler og ler.

No er ikkje morfar sur meir. «Så bra! Vi har flaks! Måkane og kråkene skal få ein liten smak.»

opp ______________________________ få ______________________________ (Skriv orda opp, få.)

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden ø. Beskriv bokstaven ø. Skriv bokstaven ø fem gonger på linja.

ø ____________________________

(Skriv bokstaven ø.)

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven ø/Ø.

Øveord: snik, rotte, svevar, svolten, stuper, ned, klørne

Oppi lufta svevar ei ørn. Ørna er svolten. Ørna ser ein liten oter. Oter er bra mat for ei svolten ørn.

Oteren set tennene i strupen på rotta. Ørna stuper ned. Ørna set klørne i nakken på oteren.

Ein oter snik seg fram. Oteren er svolten. Oteren ser ei stor rotte. Rotter er bra mat for ein svolten oter.

Ørna

Les setningane fem gonger. Set strek under ordet Ørna.

Øveord: sterk, tummelumsk, kanten

Men oteren slepper ikkje rotta. Ørna får med seg ein oter og ei rotte opp til reiret sitt.

Ørna er sterk. Ørna tek oteren opp i lufta. Oteren kjem seg ikkje laus.

Ørna slepper oteren rett ned. Oteren er heilt tummelumsk.

Rotta Rotta Rotta Rotta

Rotta kjem seg laus. Rotta pilar til kanten av reiret. Rotta kastar seg ut i lufta. fell og fell. har flaks. treffer toppen av eit furutre. slår seg ikkje.

Rotta slapp unna. Men ørna åt oteren til frukost.

Les setningane fem gonger. Skriv orda brølar og opnar tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd og plass over og under linja.

Øveord: mørk, besøk, søtost, opnar, brølar

Nattmat

G IN

Ørnulf blir så sint! Ørnulf brølar: «Ut, frekke mus!»

Søtosten er nattmaten til Ørnulf. Ørnulf må ha ost om natta. Ørnulf opnar skapet. Ørnulf ser tre mus.

Ei mørk natt får Ørnulf besøk. Tre lure mus vil ta søtosten som står i skapet.

Musene blir skremde. Musene pip og rømmer. På ein, to, tre er musene borte. Så kan Ørnulf kose seg med osten.

brølar ___________________________ opnar ___________________________ (Skriv orda brølar, opnar.) 58

Les setningane fem gonger. Skriv orda bøker og låner tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd.

Øveord: bøker, låner, morosame, klatrar, narrar

Bøker

UIf les så bra. Ulf har lese fleire bøker.

EM KS

er rar. er snill. er rik. bakar peparkaker. bakar bollar. klatrar i eit stort tre.

Pippi Pippi Pippi Pippi Pippi Pippi

Ulf låner fire bøker om Pippi. Bøkene er så morosame. Ulf les og ler.

Pippi narrar politiet opp på taket. Pippi tullar og finn på masse rart. Alle barna vil leike med Pippi. Ulf les og les.

bøker ____________________________ låner _____________________________ (Skriv orda bøker, låner.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda tøff og møter tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd.

Øveord: kino, pinne, tøff, møter, kompis

Knerten

PL EM

er ein liten pinne. kom frå eit stort furutre. ser ut som ein liten mann. er tøff.

Knerten Knerten Knerten Knerten

Unni er på kino. Unni ser ein film om Knerten.

Knerten møter Lillebror. Knerten og Lillebror leikar saman. Knerten og Lillebror snakkar saman.

Knerten og Lillebror blir bestekompisar.

tøff ______________________________ møter ____________________________ (Skriv orda tøff, møter.) 60

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven ø. Skriv orda besøk og så tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd.

Øveord: steller, naboen, snikkar, smør, lakk, biblioteket

Snikkaren smør lakk på Knerten. Knerten blir så fin og blank.

Lillebror steller bra med Knerten. Naboen til Lillebror er snikkar. Snikkaren er så snill. Lillebror er ofte på besøk. Lillebror tek Knerten med til snikkaren.

Knerten og Lillebror

Knerten er så flott. Knerten er så stolt. «Tusen takk for lakken», seier Knerten.

Unni liker filmen om Knerten. Unni vil lese bøkene om Knerten. Unni låner alle bøkene på biblioteket.

besøk ____________________________ så _______________________________ (Skriv orda besøk, så.)

Les setningane fem gonger. Tel kor mange gonger du ser ordet Treet. Skriv antalet på linja.

Øveord: epletre, blomstrar, trostar, plukkar

Epletreet

Treet har rosa blomstrar i mai. Treet får besøk av tusen bier. Treet liker biene.

Bestemor har eit stort, flott epletre. Treet er femti år.

Treet har eplekart om sommaren. Treet frå ofte besøk av kråker og trostar. Treet liker ikkje trostar og kråker.

Treet har eple i september. Treet får besøk av bestemor. Treet liker bestemor. Bestemor Bestemor Bestemor Bestemor

plukkar alle epla. et eple. Epla er søte. kokar eplesaft og eplemos. bakar eplekaker.

«Tusen takk for epla!» seier bestemor.

Eg ser ordet Treet ________ gonger.

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven p/P.

Øveord: potetåker, september, barnebarna, kilo, svoltne, tørste, pizza

Alle kjem. Alle vil plukke poteter for bestefar.

Bestefar har ein potetåker. I september skal alle potetene opp. Bestefar ber alle barnebarna på besøk.

Poteter

Bestefar bruker traktoren. Potetene kjem opp i ein fart. Barnebarna plukkar og plukkar.

Snart har bestefar tusen kilo poteter. Alle er slitne, svoltne og tørste. «No slappar vi av», seier bestefar. «Inn og et. Bestemor står klar med pizza og eplesaft!»

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden v på plass først i ordet. Beskriv bokstaven v. Skriv bokstaven v fem gonger på linja.

AR PL EM KS SE G IN ER D R VU v _____________________________ (Skriv bokstaven v.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda vil og vest tre gonger. Bruk kvar linje. Pass på stor og lita høgd.

Øveord: elevane, vinne, refleksvest, rektor

Vi vil vinne

Alle elevane i 2. klasse ropar i kor: «Vi vil vinne! Vi vil vinne! Vi vil bli best!»

Alle har fått refleksvest. Rektor seier at alle må bruke vesten. Klassen som er flinkast, vil få ein fin premie.

«Bravo!» ropar elevane. «Vi vil vinne! Vi vil bli best!»

vil _______________________________ vest _____________________________

(Skriv orda vil, vest.) 66

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven v/V.

Øveord: skolevegen, blinkar, stolt, velkomne

På skolevegen bruker alle refleksane sine. Alle lyser i mørket.

I fem veker tel rektor refleksar. Elevane har refleks på støvlar, ransel og lue.

Refleksane blinkar så fint. «Pass opp. Her kjem vi!»

Refleks i mørket

Elevane i 2. klasse har refleksvest. Rektor er så stolt av elevane.

Alle klassane er like flinke! Alle vinn. «Vi vann!» ropar elevane. «I siste time tek vi fri», seier rektor. «Vi skal ha fest med pizza, pølser, is og brus. Velkomne!»

Les setningane fem gonger. Skriv orda bøker og røvarar tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: biblioteket, lånekort, bokorm, nifse, spøkjelse

Bokorm

PL EM

SE G

Vivian samlar på bøker. Vivian les i fleire timar.

Vivian låner fem bøker kvar veke. Mor seier at Vivian er ein bokorm.

Vivian liker å lese bøker. Vivian låner bøker på biblioteket. Vivian har lånekort.

Vivian liker nifse bøker, bøker om røvarar og spøkjelse. Vivian liker morosame bøker, bøker ein kan le av. Men Vivian liker best å lese om barn som bur i Afrika, Asia og Amerika. «Vi blir kloke av å lese bøker», seier Vivian.

bøker ____________________________ røvarar __________________________

(Skriv orda bøker, røvarar.) 68

Les setningane fem gonger. Skriv orda slåst og brøle tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: kaptein, skute, segl, rappar, stappfull, skattar, seglar

Kaptein Sorte Bill

Vivian har lånt ei bok om kaptein Sorte Bill. Kaptein Sorte Bill har ei stor skute. Skuta har svarte klutar til segl. Skuta ser nifs ut.

Kaptein Sorte Bill har med seg ti røvarar. Røvarane skremmer bort alle som viser seg. Røvarane er ikkje snille. Røvarane rappar alt frå folk.

Når skuta er stappfull av skattar og mat, seglar røvarane sin veg. Røvarane festar i fleire veker. Røvarane et og kosar seg, somme slåst, og somme brølar. Uff, for nokre folk! Vivian liker å lese om kaptein Sorte Bill.

slåst ______________________________ brøle _____________________________ (Skriv orda slåst, brøle.)

Les setningane fem gonger. Skriv ordet klovn tre gonger. Bruk linja.

Øveord: program, elefantar, løver, snurrar, klovnar, turnar

Sirkus på tv

PL EM KS

Pål ser elefantar som står på to bein. Pål ser løver som brølar, og som ser sinte ut. Pål ser selar som snurrar ballar på nasen.

Pål ser på tv. Pål ser eit sirkusprogram.

Så kjem fire rare klovnar. Klovnane snublar og tullar. Klovnane er så morosame. Pål må le av alt tullet.

Oppe i taket turnar åtte menn. Mennene kastar seg ut i lufta. Tenk om nokon ramlar! «Så flott program!» seier Pål. Når Pål blir stor, vil han bli sirkusartist.

klovn _____________________________

(Skriv ordet klovn.) 70

Les setningane fem gonger. Skriv orda løva og røvar tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: teater, billettar, skummel, politimeister, sommarfesten, klappar

Teater

Britt ler av røvarane som har røva tante Sofie. Peter liker løva som brølar, og som ser så skummel ut.

Britt, Peter og Bobo er på teater. Alle har fått billettar til «Folk og røvere i Kardemomme by».

Bobo liker politimeister Bastian best. Bastian er snill mot alle. Alle tre liker sommarfesten i parken.

Etter to timar er teateret slutt. Alle i salen klappar og klappar for røvarane, tante Sofie og alle som var med. «Velkomne tilbake!» ropar folk i kor.

løva ______________________________ røvar _____________________________ (Skriv orda løva, røvar.)

Les setningane fem gonger. Set strek under særnamna.

Øveord: trivst, symjeklubben, flinke, tevle, sym, trenaren, stoppeklokka, superflink

«Vi trivst i vatnet»

Mia, Tora og Espen er med i symjeklubben. Alle tre er flinke til å symje. Alle trenar fleire timar kvar veke. «Vi trivst i vatnet», seier alle tre. «Vi liker å tevle.»

Tora og Espen sym fort. Trenaren står med stoppeklokka. «Bravo, bravo, flott fart!» ropar han. Tora og Espen trenar og trenar. Tora og Espen sym fortare og fortare.

Mia liker best å stupe. Mia stuper frå femmeteren. Mia turnar i lufta. Alle klappar og ropar: «Bravo, bravo! Mia er superflink!»

Les setningane fem gonger. Set strek under bokstaven p.

Øveord: symjetevling, premie, nummer, nok, tilbake

KS SE

Tora sym så bra. Tora får 2.-premie. Tora må nok trene meir.

Mia, Tora og Espen er på symjestemne. Femti barn er komne for å tevle. Alle vil vinne. Alle vil ha premie.

Symjetevling

Espen klarer ikkje å slå nokon. Espen får ikkje premie. Espen må nok trene meir.

Mia stuper og turnar i lufta. Mia stuper bra, men Mia er ikkje best. Mia blir nummer fire. Mia må nok øve meir! Trenaren seier: «Alle vil vinne! Alle vil bli best, men nokon må tape!» «Vi reiser tilbake og trenar meir!» seier Mia, Tora og Espen i kor. «Neste tevling skal vi vinne!» 73

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden h på plass først i ordet. Beskriv bokstaven h. Skriv bokstaven h fem gonger på kvar linje.

h _____________________________ h _____________________________

(Skriv bokstaven h.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda bokstaven h/H åtte gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: akebrett, pleier, bakke, heilt

Akebrettet

Hans har fått eit fint akebrett. Akebrettet er blått og rosa. Akebrettet har ratt og bremser.

Hans pleier å ake i ein bakke utan bilar. Hanne har mista akebrettet sitt. Hanne får ake med Hans.

No får akebrettet stor fart. Brettet susar ned bakken. Hans og Hanne brølar i kor: «Unna her! Her kjem vi!»

Hans og Hanne akar og akar. Men så må Hanne inn for å ete. Hans blir heilt åleine i bakken.

h _______________________________ H _______________________________

(Skriv bokstaven h/H.) 76

Les setningane fem gonger. Skriv orda han og nei tre gonger. Bruk kvar linje.

Ola kjem oppover bakken. Han er heilt åleine. Ola er ti år. Ola er stor og sterk. Ola er ikkje snill. Hans liker ikkje Ola.

Øveord: oppover, skrik, prøver, susar

«Kom hit med brettet», brølar Ola. «Nei, nei!» skrik Hans. Han prøver å kome seg unna. Ola kastar seg fram og tek brettet.

Så set han seg på det og susar utfor bakken. «Takk for akebrettet!» ropar Ola og blir borte. Får Hans sjå akebrettet sitt meir?

han _____________________________ nei ______________________________ (Skriv orda han, nei.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda nabo og hans tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: sakte, ned, nabohuset, kvifor, også, spionere

PL EM KS

«Hei, Hans!» ropar Tor. Tor bur i nabohuset. Tor lurer på kvifor Hans ser så sinna ut.

Hans ruslar sakte ned bakken. Hans er sinna! Slemme, frekke Ola som stakk av med brettet.

Hans fortel om frekke Ola som har teke brettet. Tor har heller ikkje brett meir. Brettet hans vart borte på skolen.

Tenk om Ola har teke brettet til Tor også! Tor og Hans bestemmer seg for å spionere på Ola.

nabo ____________________________ hans _____________________________ (Skriv orda nabo, hans.) 78

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven h/H.

Øveord: snik, vegen, småspring, skakt, skur forsvinn, kikar

PL EM

Ola småspring, men Tor og Hans er rett bak han.

Etter siste time på skolen snik Hans og Tor seg etter Ola. Ola tek vegen opp til lia.

Ola stoppar utanfor eit skakt skur. Bak skuret står eit stort furutre. Ola tek fram ein stor nøkkel frå lomma. Han låser opp og forsvinn inn.

Han har ikkje merka Hans og Tor. Hans og Tor kikar fram bak ein stor stein. «Vi må skremme Ola bort frå skuret», kviskrar Tor. «Vi må inn for å sjå kva han har i skuret.»

Øveord: snik, lèt som, spøkjelse, kviskrar, planke, knirkar, rakett

Tor har sett ein planke som er laus. Han tek tak i planken. Planken knirkar nifst. Hans ular som eit spøkjelse. Uff, så skummelt.

Tor og Hans snik seg bort til skuret. «Vi lèt som vi er spøkjelse», kviskrar Hans. Tor nikkar og smiler lurt.

Les setningane fem gonger. Skriv orda Hans og har tre gonger. Bruk kvar linje.

Ola kjem ut som ein rakett! Han må ha vorte skremd! Ola spring opp bakken. Han blir borte bak furutreet.

Hans ____________________________ har ______________________________ (Skriv orda Hans, har.) 80

Les setningane fem gonger. Skriv orda fella og butikk to gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: smett, butikk, med eitt, innelåste, fella

Her står masse akebrett, store og små, med ratt og utan ratt. Nesten som i ein butikk. Ola må ha teke akebrett frå fleire enn Hans og Tor.

Hans og Tor smett fort inn i skuret. Her inne er det nesten mørkt. Men Hans og Tor ser meir enn nok.

Med eitt blir alt mørkt. Hans og Tor er innelåste. «Å nei! Ola har lurt oss!» ropar Tor. «No sit vi i fella!»

fella _____________________________ butikk ____________________________ (Skriv orda fella, butikk.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda snø og hol tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: mørket, sprett opp, hol, snøen, vaksne, løyse

PL EM

Tor slår og sparkar på ein planke. «Vi må ut!» skrik han. Planken er heilt laus og ramlar ut. Snakk om flaks!

Hans og Tor liker seg ikkje i mørket. Uff, så skummelt.

Tor sparkar på ein planke til. Planken sprett opp. No har han fått eit stort hol ut til snøen. Fort krabbar Tor ut.

Hans er ikkje sein om å kome etter. «Vi er fri!» ropar Hans og Tor i kor.

«No må vi finne nokon vaksne som kan løyse saka for oss», seier Hans. «Vi kan ikkje slåst med Ola. Han er for stor for oss», seier Tor.

snø ______________________________ hol ______________________________ (Skriv orda snø, hol.) 82

Les setningane fem gonger. Set strek under orda med bokstaven h/H.

Øveord: løyse saker, stoppast, «ville vegar»

«Mor har fri no. Ho er flink til å løyse slike saker», seier Hans. «Vi fortel henne om akebretta i skuret.»

Hans fortel mor alt om akebretta. «Å nei og nei, stakkars Ola. No har han rota seg opp i noko tull!» sukkar mor. «Vi vaksne må nok løyse saka.»

Mor tenkte seg om. Så tok ho fram mobilen. Ho måtte snakke med far til Ola, sa ho.

Hans og Tor er svoltne. Hans finn fram pølser, loff og cola.

Mor pratar og pratar. Snart har ho og far til Ola ein plan klar. Ola må stoppast. «Ola er på ville vegar!» seier mor.

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden g på plass først i ordet. Beskriv bokstaven g. Skriv bokstaven g fem gonger på kvar linje.

g _____________________________ g _____________________________ (Skriv bokstaven g.)

GRATIS

sirkusframsyning

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven g.

Øveord: lasteplanet, skamfull, lenge, kø, flau, konkurranse, venner

PL EM

Rektor kjem og hentar han. Ola ser skamfull ut. Rektor snakkar lenge med Ola.

Far til Ola kjem til skolen i ein lastebil. Lasteplanet er fullt av akebrett. Ola sit i bilen.

Alle som har mista eit akebrett, kjem bort til bilen. Alle saman stiller seg i kø.

Ein etter ein kjem fram og peikar på akebrettet sitt. Far til Ola plukkar ut rett brett. Ola må stå og sjå på. Han ser lei seg ut og er flau. Snart har alle fått tilbake bretta sine. Far til Ola seier til alle barna: «Velkomne i akebakken klokka fire. Vi skal ha grillfest og akekonkurranse. Vi håper alle vil kome. Ola kjem ikkje til å ta eit einaste akebrett! Han vil helst bli venner med alle saman.» 86

Les setningane fem gonger. Skriv bokstaven h og ordet gran tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: gammal, elskar, frukost, toppen, grantre, null komma null, frakta, ørnemat

PL EM

Gunn les avisa. Ho les om ei stor, sterk ørn. Ørna er gammal og lur. Ørna elskar kattar. Ørna leikar ikkje med kattane. Ørna et kattar til frukost.

Ørnemat

Ørna sit i toppen av eit grantre. Så fort ørna får sjå ein katt, stuper ho som ein rakett. Ørna set klørne i katten. På null komma null blir katten frakta opp til eit stort ørnereir.

No må alle kattar passe seg, elles blir kattane til ørnemat.

h _______________________________ gran _____________________________ (Skriv bokstaven h og ordet gran.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda unge og labb tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: parken, ungane, klatre, hund, mellom, labbane

Ekornungen

PL EM

Ungen hoppar ned på bakken. Ekornmor sit i treet. Ho passar på ungen sin.

I parken bur ein ekornfamilie. Ein av ungane øver seg på å klatre.

Plutseleg kjem ein stor hund. Hunden vil leike med ekornungen. Hunden ser ikkje ekornmor. Hunden tek ungen mellom labbane.

No blir ekornmor sint. Har hunden tenkt å ete ungen hennar? Uff og uff! Ho må få ungen vekk frå hunden.

unge _____________________________ labb _____________________________

(Skriv orda unge og labb.) 88

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven g.

Øveord: hoppar, sprett, øyret, skremd, knurrar, glefsar, trygt, slukøyra

Hunden blir skremd. Han knurrar og glefsar alt han kan. Men ekornmor slepper ikkje taket. Hunden ular av smerte.

Ekornmor hoppar rett ut frå treet. Ho sprett opp på hunden. Ho bit seg fast i øyret hans.

Hunden slepper ekornungen. Ekornmor slepper øyret til hunden.

Ekornmor tek tak i ungen sin. Ho får ungen trygt opp i treet. Hunden ligg på bakken. Slukøyra ser han etter ekornmor. Noko så flaut! Han har fått bank av eit lite ekorn!

Les setningane fem gonger. Skriv orda gås og vagge tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: grinete, viftar, kaklar, vengene, ingen, utanom

Ei gås, ein katt og ein hane går på ein veg. Alle tre er sure og grinete. Alle tre er sinte.

Gåsa, katten og hanen

«Ein, to, ein, to», seier gåsa og vaggar i veg. «Ein støvel og ein sko!» seier katten og viftar med halen. «Unna her!» kaklar hanen og flaksar med vengene.

Alle som er ute og går, blir skremde. Ingen snakkar til gåsa, katten og hanen. Alle går utanom.

«Ein, to, ein, to. Ein støvel og ein sko! Unna her!» ropar gåsa, katten og hanen i kor.

gås _____________________________ vagge ___________________________

(Skriv orda gås, vagge.) 90

Under brua er ein stor foss. I fossen bur eit troll. Trollet er stort og sint.

Gåsa og katten og hanen går og går. Sola er borte. Snart er det mørkt. Gåsa, katten og hanen kjem til ei bru.

Øveord: mørket, foss, troll, trampe

Les setningane fem gonger. Skriv orda foss og bru tre gonger. Bruk kvar linje.

«Ein, to, ein, to. Ein støvel og ein sko. Unna her! Her kjem vi», ropar gåsa, katten og hanen.

«Stopp! Ingen får trampe på brua mi!» brølar trollet som bur i fossen.

foss ______________________________ bru ______________________________ (Skriv orda foss, bru.)

Les setningane fem gonger. Skriv orda gapar og prøv tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: bråstoppar, illsint, sleppe, tullebukkar

Gåsa, katten og hanen bråstoppar. Trollet i fossen er illsint. Trollet vil ikkje sleppe nokon over brua.

No blir gåsa, katten og hanen sintare enn sintast. «Ein, to, ein, to. Ein støvel og ein sko. Unna her! Vi skal fram, unna her!» ropar alle tre i kor.

«Vi skal fram! Vi går over brua no! Ikkje prøv å stoppe oss!»

Trollet berre gapar. Maken til tullebukkar har han ikkje sett på femti år!

gapar ____________________________ prøv _____________________________ (Skriv orda gapar, prøv.) 92

Trollet tittar opp. Han vil sjå tullebukkane som vil over brua hans. Men før trollet får sukk for seg, er alle tre ute på brua.

Øveord: tittar, over, luggar, knip, krafsar, sprett, nakken, øyra, tummelumsk

Les setningane fem gonger. Skriv orda bite og gale tre gonger. Bruk kvar linje.

Gåsa hoppar opp i håret hans. Gåsa luggar og knip. Hanen flaksar opp på nasen hans. Hanen hakkar og krafsar. Katten sprett opp i nakken hans. Katten bit og klorar.

Gåsa skrik, hanen kaklar, og katten freser inn i øyra på trollet. Trollet blir heilt tummelumsk av alt bråket.

bite ______________________________ gale _____________________________ (Skriv orda bite, gale.)

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden y på plass først i ordet. Beskriv bokstaven y. Skriv bokstaven y fem gonger på kvar linje.

AR PL EM KS SE G IN ER D R VU

y _____________ y _____________ (Skriv bokstaven y.)

Øveord: ryggar, kykeliky, kvekkar, sving, ingenting, trollpakk, hyggeleg

Trollet ryggar og ramlar ut i fossen. «Kykeliky, vi vann!» kaklar hanen. «Gakk, gakk, vi er sterkast!» kvekkar gåsa. «No går vi over brua! Ein, to, ein, to!» ropar katten.

Les setningane fem gonger. Skriv ordet kykeliky tre gonger. Bruk linja.

Alle tre trampar over brua. Så blir gåsa, katten og hanen borte bak ein sving.

Trollet sit i fossen og klør seg i håret. Trollet forstår ingenting. Ingen har gått over brua på femti år.

Han ser lenge etter gåsa, katten og hanen. Har han hatt besøk av trollpakk, tru? «Hm, hm, hyggeleg med besøk!» mumlar trollet.

kykeliky __________________________ (Skriv ordet kykeliky.) 96

Les setningane fem gonger. Skriv orda Yngve og lage tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: videokamera, filmfotograf, snarveg, plutseleg, auge på, bråstoppa, super, stolt

Filmfotograf

Yngve har fått eit flott videokamera. Yngve vil bli filmfotograf. I går tok Yngve ein snarveg til skolen.

Plutseleg fekk han auge på ein rev og ein katt. Katten og reven leika saman. Yngve bråstoppa.

Han sneik seg stille framover og starta kameraet. Reven og katten merka ikkje at Yngve filma. Reven og katten var så rare og morosame.

Yngve fekk ein super film. Han viste filmen til klassen. Alle sa at Yngve var ein flink fotograf. Yngve var så stolt. Han vil lage fleire filmar.

Yngve ___________________________ lage _____________________________ (Skriv orda Yngve, lage.)

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven y. Fargelegg paraplyen til Mary Poppins.

Øveord: trylle, paraply, syng, svevar, kvar, langt, nede, nye, eventyr

Trylleparaplyen

Når Mary syng ein song, opnar paraplyen seg. Paraplyen svevar framfor Mary. Ho tek tak i paraplyen.

Mary Poppins har ein paraply. Paraplyen er ein trylleparaply. Paraplyen er gul med svarte striper.

Mary seier kvar ho vil reise. Hokus pokus, så fer ho opp i lufta.

Mary svevar over alle husa i byen. Ho ser bilar, bussar og folk som små prikkar langt nede på gatene og vegane. Mary er på veg til nye eventyr.

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven y.

Øveord: sykkel, gir, ringjeklokke, stolt, steller, krysse, sykkelhjelm.

Sykkelen

PL EM

ringjeklokke. lykt framme og bak. refleks. lås.

har har har har

Sykkelen Sykkelen Sykkelen Sykkelen

Ole har fått ny sykkel. Sykkelen er gul og kvit. Sykkelen har åtte gir. Sykkelen har bra bremser.

Ole er stolt av sykkelen sin. Han vaskar, pussar og steller sykkelen. Han passar på å låse sykkelen.

Når Ole syklar på vegen, passar han seg for bilar og bussar. Når han skal krysse vegen, ser han først til høgre og så til venstre. Ole bruker sykkelhjelm.

Les setningane fem gonger. Skriv orda fyr og ytst tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: utsikt, langt, moloen, blinkar, fyrlykta, nytte, ytst

Ylva bur i byen. Ho har fin utsikt frå huset sitt. Ho kan sjå langt utover havet. Om natta lyser fyret ute på moloen. Fyret blinkar og blinkar.

Fyrlykta

Alle som styrer båtar og fly om natta, ser fyrlykta. Lysblinkane viser veg i mørket.

Fyret er til stor nytte. Ylva går av og til ein tur ute på moloen. Fyrlykta står så fint ytst ute. Fyret lyser berre om natta.

fyr ______________________________ ytst ___________________________ (Skriv orda fyr, ytst.)

100

Les setningane fem gonger. Skriv orda trylle og nye tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: sjukehuset, operere, mange, ønskje, likevel, trollmann, trylle

Sjukehuset

Synne er åtte år. Synne kan ikkje gå Ho sit i rullestol. Rollestolen er føtene hennar.

Synne er ofte på sjukehus. Legane må operere føtene hennar.

Alle på sjukehuset er så greie og snille. Alle steller så bra med henne. Synne har mange venner på sjukehuset.

Likevel gruar Synne seg til å reise til sjukehuset. Ho skulle ønskje ho slapp. Ho skulle ønskje ho møtte ein trollmann som kunne trylle fram nye føter til henne.

trylle ____________________________ nye _____________________________ (Skriv orda trylle, nye.)

101

Les setningane fem gonger. Skriv orda syl og kry tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: heksa, tynn, spiss, auge, sylskarpe, klør, buskete

Heksa frå Kesa

Vesa har gule, smale auge. Ho har sylskarpe klør. Pelsen er svart. Halen er stor og buskete.

Heksa bur saman med ei heksekatte. Katta heiter Vesa.

Her er heksa frå Kesa. Ho har lang, tynn nase. Ho har ein svart, spiss heksehatt.

Heksa har ein kost. Kosten er ein trollkost. Heksa kan reise kvar ho vil med trollkosten. Av og til får Vesa bli med på tur. Vesa blir så kry når heksa tek henne med på tur.

syl ______________________________ kry ______________________________ (Skriv orda syl, kry.)

102

Les setningane fem gonger. Set strek under dei to orda som har vokalen y.

Øveord: tryllepulver, blåste, kviskra, styre, bråstoppa, gjekk, annan, gong

Ho blåste pulveret over kosten. «Abra, kabra, abra, kabra! Ta oss opp til månen!» kviskra heksa.

Ei natt ville heksa reise til månen. Heksa tok fram litt tryllepulver.

Katta Vesa hoppa opp bak henne. Kosten starta med rakettfart. Heksa og katta ramla nesten av. Heksa klarte ikkje å styre. For ein fart!

«Nei, nei, stopp!» skreik heksa. «Abra, kabra, stopp! Vi vil ikkje reise!» Kosten bråstoppa. Kosten tok ein stor sving. Framfor heksehuset stoppa kosten. Heksa og katta gjekk inn og kosa seg. Heksa åt rosinbollar. Katta fekk fiskebollar. «Vi reiser til månen ein annan gong», sa heksa frå Kesa til katta Vesa. 103

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden d på plass først i ordet. Beskriv bokstaven d. Skriv bokstaven d fem gonger på kvar linje.

104

d ____________________________ d ________________

(Skriv bokstaven d.)

105

Les setningane fem gonger. Skriv orda det og lyd tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: tjuvar, det, eitt, plutseleg, lyd, godt

Gamle Anne bur i eit lite, koseleg hus. Huset ligg inne i ein liten skog. Anne har ingen naboar. Det saknar ho av og til.

Tjuvar i huset

Ei natt vaknar Anne. Klokka er eitt. Det er heilt mørkt ute. Med eitt høyrer ho ein rar lyd! Det er nokon som går ute på trappa.

Å, tenk om det er ein tjuv? Anne vil ikkje ha nokon tjuv på besøk. Stille, stille står Anne opp. Ho finn fram lommelykta og tek eit godt tak i stokken sin. No skal tjuven få!

det ______________________________ lyd ______________________________ (Skriv orda det, lyd.)

106

Les setningane fem gonger. Skriv orda dag, på og breke tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: vrir, varsamt, forsiktig, rundt, ingenting, auga, brekar, lettskremd, dagar

Anne vrir nøkkelen varsamt rundt. Stille og forsiktig opnar ho døra. Ute er det stappmørkt. Anne ser ingenting. Anne set i eit hyl.

Ho vil skremme vettet av tjuven med ein gong. Men kva er det som står framfor henne? Anne gnir seg i auga.

Der står det ein sau med to lam. Sauen brekar og hoppar ned frå trappa. Lamma spring etter.

Anne set seg rett ned. Anne må le. «Anne har vorte lettskremd på sine gamle dagar», mumlar ho.

dag _____________________________ på ______________________________ breke ____________________________ (Skriv orda dag, på, breke.)

107

Les setningane fem gonger. Skriv orda dåp og berre tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: dåp, prest, døype, pynta, bordet, dåpsdrakt

Dåp

Dan vil leike prest. Han vil døype pus. Pus skal heite Dako. Dina, Daniel og David skal kome til dåpen.

Dan har pynta så fint. Det er ny duk på bordet. Han har fått pene blomstrar av mor. Alt er klart.

No skal pus få dåpsdrakt på seg. Men pus vil ikkje bli døypt. Pus spring sin veg. Dan spring etter. Trur du Dan får tak i pus?

dåp _____________________________ berre ____________________________

(Skriv orda dåp, berre.) 108

Les setningane fem gonger. Strek under ordet Dei. Skriv orda det og dei tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: disko, det, diskotek, ballongar, dei, rundt, danse

Dei spelar høg musikk. Det er så gøy! Alle hoppar og sprett rundt. Alle er i godt humør.

På skolen er det av og til diskotek. Gymsalen blir pynta med ballongar. Hokus pokus, så har gymsalen vorte til eit diskotek. Alle elevane pyntar seg.

Disko

Etter ei stund blir alle sveitte og varme. Dei må ta ein pause. Dei får brus og popkorn. Det smakar godt. Etter pausen vil alle danse meir. Det er så moro å danse disko!

det ______________________________ dei ______________________________ (Skriv orda det, dei.)

109

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har konsonanten d/D.

Øveord: hytta, laurdag, kveld, bordet, lydar, harkar, i orden, kva

PL EM

Mor, David og Yngve er på hytta. Det er laurdag kveld. Mor har laga god mat. Yngve har dekt på bordet. David tenner opp i peisen. Snart brenn det godt.

Hyttetur

Men plutseleg veltar røyken ut i stua. Frå pipa høyrer dei uling og rare lydar. Alle hostar og harkar. Yngve riv opp døra. David spring etter vassbytta. Han slår vatn på peisbålet.

«Pipa var i orden i går», seier mor. «Kva er i vegen no?» «Spøkjelse!» seier David og ler.

110

Øveord: nede, begge, svimeslått, røyk, hole, skogen

«Det er noko nede i pipa», seier mor. «Vi må opp på taket og sjå ned i pipa.» Begge gutane spring ut.

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har dobbeltkonsonant.

Dei hentar ein stige og klatrar opp. Borte ved pipa er det noko som rører seg. Det er ei ugle! Ugla er full av sot og heilt svimeslått av røyk.

«Stakkar, ho har teke feil av pipa og eit tre. Ugler liker seg inne i hole tre. Der lagar dei reir, men vi kan ikkje ha reir i pipa vår. Ugla må vekk, ho må ut i skogen», seier mor.

111

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden j på plass først i ordet. Beskriv bokstaven j.

112

113

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven j/J. Skriv tre juleord. Bruk kvar linje.

Øveord: jobben, slitne, ønskelister, føtene, julehefte, julekort, juleeventyr

Julenissane

Dei har besøkt tusenvis av barn. Dei har delt ut tusenvis av julepakkar. Dei har lese tusenvis av ønskelister.

I januar tek julenissane ferie. Dei tek fri frå jobben i seks månader. Dei er så slitne.

I januar sit julenissane med føtene i varmt vatn.

Dei les julehefte og julekort. Dei et julekaker og julegraut. Dei syng julesongar. Dei fortel gamle juleeventyr. Dei snakkar med kvarandre. Det har dei ikkje hatt tid til i jula.

____________________ ____________________ ____________________

(Juleord) 114

Les setningane fem gonger. Sett strek under namnet på månadene. Skriv namnet på den månaden du har fødselsdag.

Øveord: søv, klipper, skjegget, juleverkstaden, sterke, dersom, sovnar

I februar, mars og april søv alle julenissane. Dei søv både dag og natt.

I juni vaknar julenissane opp. Dei badar og klipper skjegget sitt. I juli reiser dei på besøk til nissefamilien.

I august opnar dei juleverkstaden. I september, oktober og november lagar dei julegåver frå morgon til kveld.

I desember har ikkje nissane tid til å sove. Dei et mykje julegraut for å bli kloke og sterke. Så pakkar dei julegåver til store og små barn. Dei pakkar både dag og natt. Dersom nissane ikkje sovnar, får mange av oss besøk av dei julekvelden.

__________________________________ (Månaden eg har fødselsdag)

115

Les setningane fem gonger. Skriv orda ikkje og jogge tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: laurdag, køyre, mykje, handle, trøytte, der, lunsj

På bytur

Det er laurdag. Jan og Julia skal ikkje på skolen. Mor og far skal ikkje på arbeid. Heile familien har fri.

No vil dei køyre til byen for å handle. Jan og Julia må ha nye sko. Det er mykje trafikk på vegen inn til byen.

Dei går rundt i butikkane i mange timar. Jan kjøper ei gul jakke. Julia kjøper ei raud jakke. Begge to får svarte og kvite joggesko. Dei er ganske dyre, synest mor. Mor og far kjøper mat og mykje anna. Alle er trøytte og svoltne. Dei set seg ned på ein koseleg kafé. Der et dei lunsj. Det vart ein fin slutt på byturen.

ikkje _____________________________ jogge ____________________________

(Skriv orda ikkje, jogge.) 116

Les setningane fem gonger. Kva mista Julia? Svar på spørsmålet. Bruk linja nedst på sida.

Øveord: rundt, gøy, snublar, jeksel, trøystar, blodet, mindre

Joggetur

Julia og far er på joggetur. Julia har nye joggesko.

Dei skal jogge rundt eit lite vatn. Det er ein fin stig rundt vatnet.

Far joggar først. Julia spring etter far.

Det er gøy å jogge. Plutseleg snublar Julia i ei fururot. Ho stuper framover. Julia tek til å blø. Ho har slått ut ein jeksel.

Far trøystar Julia. Han tørkar vekk blodet. «Du har mista ein jeksel, men du er heldig. Du får snart ei ny tann!» Julia har ikkje skadd seg. Dei joggar vidare. Julia har ei tann mindre, men ho joggar like bra utan den gamle jekselen.

Julia mista ________________________ (Skriv ordet.)

117

Les setningane fem gonger. Skriv orda Japan og Noreg tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: land, jorda, jetfly, større, fjell, øyar, jordskjelv, japanarar

Japan

Japan er litt større enn Noreg. I Noreg bur det fem millionar menneske. I Japan bur det 117 millionar. Menneska der har liten plass å bu på.

Japan er eit land på den andre sida av jorda. Dersom du vil reise dit, kan du reise med jetfly.

I Japan er det mange fjell og øyar. Det er ofte jordskjelv der.

I Japan et folk mykje ris, fisk og grønsaker. Dei drikk mykje te.

Folk i Japan er glade i å reise. Her i Noreg har vi ofte besøk av japanarar.

Japan ____________________________ Noreg ___________________________

(Skriv orda Japan, Noreg.) 118

Les setningane fem gonger. Skriv namnet på tre dyr som jaguaren kan ete. Bruk kvar linje.

Øveord: jaguaren, kjempestor, jungelen, kjempehøgt, gøyme seg, alligator

Jaguaren ser ut som ein kjempestor katt. Pelsen har eit mønster av svarte ringar. Han lever i Sør-Amerika. Jaguaren liker seg ikkje inne i jungelen.

Fakta om jaguaren

Jaguaren liker seg ved elvar og myrar. Der er det kjempehøgt gras. Der kan han gøyme seg. Når jaguaren er svolten, må han ut på jakt. Jaguaren er stor og sterk. Han klarer å ta ein alligator til middag.

Jaguaren jaktar om natta. Når alle søv, kan jaguaren snike seg inn på ein gard. Der kan han ta både hestar, kyr, griser og hundar. Eg vil ikkje møte ein jaguar. Vil du?

____________________ ____________________ ____________________ (Namnet på tre dyr som jaguaren kan ete.)

119

Snakk om det du ser på teikninga, og lag ei lita forteljing. Set kryss på teikningar av ting som har språklyden æ. Beskriv bokstaven æ. Skriv bokstaven æ fem gonger på kvar linje.

120

æ _____________________________ æ _____________________________

(Skriv bokstaven æ.)

121

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har bokstaven æ. Skriv orda hæl og tær tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: svær, føter, aldri, gnagsår, hælane, tærne, gjere

Små sko

Æri bur i Lærdal. er stor og svær. har digre føter. får aldri store nok sko.

Ein gong var Jon på tur i skogen. Jon skulle plukke blåbær. Jon gjekk og gjekk.

Jon Jon Jon Jon

Han fekk gnagsår på hælane. Han fekk vassblemmer på tærne. Skoa var for små.

Jon halta. Det var så fælt! Jon sette seg rett ned. Stakkars Jon som hadde som vonde hælar og tær. Jon sat på ein stubbe. Kva skulle han gjere?

hæl ______________________________ tær ______________________________

(Skriv orda hæl, tær.) 122

Jon drog av seg skoa. Han vifta med tærne. Blåbæra stod tett i tett rundt stubben. Jon tok ein neve med bær. Bæra smaka godt.

Jon såg på skoa som var for små. Kva skulle han gjere med dei?

Øveord: blåbæra, reiste seg på to, stram lukt, knurra

Les setningane fem gonger. Skriv orda bær og fælen tre gonger. Bruk kvar linje.

Plutseleg høyrde Jon ein rar lyd. Han kjende ei stram, ekkel lukt. Han høyrde noko som knurra.

Jon spratt opp og snudde seg. Der stod det ein stor bjørn! Jan vart fælen og stiv av skrekk. Bjørnen snerra og viste tenner. Han reiste seg på to. Bjørnen var så sint.

bær _____________________________ fælen ____________________________ (Skriv orda bær, fælen.)

123

Les setningane fem gonger. Skriv orda vræl og gevær tre gonger. Bruk kvar linje.

Øveord: farlege, livsfarlege, gevær, skyte, vræl, rasande, fulltreffar

PL EM

Å, han skulle hatt eit gevær! Eller han skulle hatt pil og boge. Han burde skyte den bjørnen. Men Jon hadde ingenting.

Sinte bjørnar er farlege. Sinte bjørnar er livsfarlege. No vart det liv i Jon.

Jau, Jon hadde da sko! Han hadde to kjempesvære sko. Sko med harde hælar.

Jon sette i eit vræl. Så kasta han den eine skoen rett mot den rasande bjørnen. Han fekk inn ein fulltreffar. Skoen trefte snuten på bjørnen. Bjørnen brøla.

vræl _____________________________ gevær ___________________________ (Skriv orda vræl og gevær.) 124

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har vokalen æ.

Øveord: vræla, bråsnudde, forsvann, vore, nære på, heim

Enda ein fulltreffar! Skoen trefte bjørnen midt i panna.

Jon vræla! Bjørnen knurra! Jon sikta på bjørnen ein gong til. Så kasta han den andre skoen.

No hadde bjørnen fått nok. Han gjekk ned på alle fire, bråsnudde og forsvann inn i skogen.

Jon stod skjelvande att. Det hadde vore nære på. Så redd hadde han aldri vore. Bjørnen kunne ha drepe han. Men tenk om bjørnen kom tilbake! Jon ville bort så fort som råd. Her var det ikkje hyggeleg å vere. Jon ville heim til huset sitt.

125

Jon sprang det fortaste han kunne. Han gløymde at han ikkje hadde sko. Han gløymde gnagsåra på hælane. Han gløymde blemmene på tærne.

Øveord: fortaste, vettskremd, galen, skiten, fulle sirener, sjæfer

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har vokalen æ.

Jon sprang så søla skvatt. Han var vettskremd. Jon stoppa ikkje før han kom ned til vegen. Der sette han seg rett ned og pusta ut.

Han såg heilt galen ut. Håret stod rett til vêrs. Han var sølete og skiten. Han hadde slått hol på knea. Han hadde ikkje sko. Føtene såg fæle ut. Plutseleg kom ein politibil for fulle sirener. Bilen bråstoppa framom Jon. To politimenn hoppa ut saman med ein sjæfer.

126

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har dobbeltkonsonant.

Øveord: stira, skjedd, streng stemme, forskrekka, arrestere, spøkje med, køyrd

Politimennene stira på Jon. Jon kom seg på føtene. «Kva har skjedd med deg da, min gode mann?» sa ein av politimennene med streng stemme.

Dei hadde fått melding om ein galen mann som sat midt i vegen. Jon fortalde bjørnehistoria.

Politimennene vart svært forskrekka. Det var ikkje ein galen mann, men ein vill og galen bjørn dei skulle arrestere.

«Den jobben er ikkje noko for oss. Vi må få tak i jegerar med gevær. Denne bjørnen er nok ikkje til å spøkje med.» Jon vart køyrd heim til huset sitt. Jon måtte le da han såg seg i spegelen. Han såg heilt klin kokos galen ut!

127

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har dobbeltkonsonant.

Øveord: dusja, plaster, bandasje, Noreg, skremd vekk

Jon Æri dusja. Han tok på seg reine klede. Han fekk plaster på tærne. Han fekk bandasje på hælane. Sko hadde han ikkje. Dei låg att i blåbærskogen.

Snart var stua full av folk. Alle tok bilete av Jon. Tv-folka filma.

Så begynte telefonen å ringje. Folk frå tv og aviser ville snakke med Jon. Dei ville høyre om bjørnen han hadde møtt.

Jon vise fram dei store føtene sine. Han fortalde om skoa som han hadde kasta på bjørnen. Snart visste alle i Noreg om bjørnen som vart skremd vekk av to digre sko.

128

Les setningane fem gonger. Set strek under orda som har konsonanten d/D.

Øveord: skobutikk, åtte, kjempeglad, butikkdama, kjærast

Pakka kom frå ein skobutikk på Jæren. Dama som åtte butikken, hadde sett Jon på tv.

Ei veke seinare kom ei stor pakke til Jon Æri frå Lærdal.

No gav ho Jon tre par store, gode sko. Det var sko til å gå tur med, det var sko til å ha inne, det var sko til å danse med.

Jon vart kjempeglad. Han hadde gått rundt i tøflar heile veka.

Skoa var så store og gode. Han hadde plass til å vifte med tærne. Så gode sko hadde Jon aldri hatt. Jon reiste til Jæren. Han ville kjøpe fleire gode sko. Butikkdama vart svært glad da Jon kom. Ho var så søt og pen. Jon vart forelska! No har Jon både ny kjærast og gode sko. Snakk om flaks! 129

RETTLEIING TIL Tuba Luba 1-2 Lesehefte C

Leselekser

har arbeidd grundig med han. Arbeid mykje munnleg og bruk oppgåveheftet til skriftlege øvingar. • På dette stadiet bør målet vere at elevane har éi leselekse per leksedag. Dei bør ikkje ha meir enn éi side kvar gong.

Elevane skal i hovudsaka arbeide med leseleksene heime, men ein bør gjennomgå dei grundig på skolen på førehand. Elevane skal vere godt kjende med orda i teksten, det vil seie at elevane skal forstå kva orda tyder, og dei skal kunne lese dei. Elevane bør ikkje ha ukjend tekst som heimelekse. I tillegg til å øve inn teksten bør ein også arbeide med språkutvikling, språkforståing og språkstimulering.

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet, komplett frå første til sjuande trinn. Lesehefte C er ei eining i ei ny utgåve av Tuba Luba for den grunnleggjande lese- og skriveopplæringa. Det nye opplegget for begynnarundervisninga har fått samletittelen Tuba Luba 1–2 og vil til saman omfatte åtte einingar og ein felles ressursperm. Eit viktig skilje frå tidlegare utgåver av Tuba Luba på dette nivået er at elevane kjem tidlegare i gang med bokstavinnlæringa, og at Tuba Luba 1–2 er eit samanhangande opplegg for første og andre trinn under eitt. Dei åtte elevhefta omfattar fire lesehefte og fire oppgåvehefte (arbeidshefte) som til saman dekkjer innlæringa av dei 24 mest brukte bokstavane på norsk. (Vi ventar med c, q, w, x, z til 3. trinn.) Lesehefte C er for bruk i starten av 2. trinn. Læraren må avgjere når elevane er klare til å ta dei enkelte einingane ei bruk.

Framgangsmåte og tidsforbruk

Elevane bør arbeide med utgangspunkt i dei grunnleggjande omgrepa i omgrepsinnlæringsmodellen til Magne Nyborg. Desse omgrepa er presenterte i første del av Lesebok A / Oppgåvehefte A og blir mellom anna brukte til å beskrive og analysere bokstavane og sifra. I Tuba Luba 1 Ressursperm av Herdis Øyehaug Karlstad er det eit grundig opplegg for innlæring av kvart enkelt omgrep. • Omgrepa som trengst for å analysere ein ny bokstav, bør vere innlærte før ein tek til å arbeide med den aktuelle bokstaven. • Bruk minst to veker på arbeidet med ny bokstav. Bokstaven bør ikkje takast i bruk i tekstar før elevane

130

Forslag til arbeidsmåtar • Før elevane arbeider med den aktuelle bokstaven i leseheftet, tilrår eg at bokstaven er gjennomgått og innarbeidd ved hjelp av det tilsvarande oppgåveheftet. Normalt vil ein slik gjennomgang ta om lag to veker. • Deretter begynner arbeidet med den same bokstaven i leseheftet. I Lesehefte C er det om lag åtte sider med tekst for kvar ny bokstav. Ein har da svært god tid til å arbeide med automatiseringa av den neste nye bokstaven i oppgåveheftet før elevane møter han i teksten. Det tek tid å automatisere ein bokstav. Skal elevane lese flytande, må alle bokstavane i teksten vere så godt innlærte at elevane ikkje må stoppe opp fordi dei har gløymt nokre bokstavar.

• Øveord skal ikkje puggast eller skrivast. Dette er ord som inneheld bokstavar som elevane enno ikkje har lært (heilord), eller som elevane treng anten ei forklaring på tydinga av, eller på korleis orda skal lesast. • I lesetekstane møter elevane berre heilord og ord med bokstavar som er innlærte. Det gir ofte rare setningar, noko som opnar for å diskutere korleis dei burde ha vore.

Kva skal elevane lære? • I tillegg til det som er nemnt ovanfor, skal elevane etter kvart vite kva ein bokstav er (symbol for ein språklyd), og kva eit ord og ei setning er. Dei skal dessutan lære at ei setning alltid har stor bokstav på plass først og punktum på plass sist. Dei vil også finne stor bokstav først i særnamn. Punktum er eit teikn som tyder stopp (ei bitte lita stund). Dei skal vite kva som er skilnaden på korleis ein les ei forteljande setning og ei spørjesetning. • I løpet av 2. trinn skal alle vite kva ein konsonant er (ein bokstav som har forskjellig bokstavnamn og språklyd), og kva ein vokal er (ein bokstav som har same bokstavnamn og språklyd). • Dei bokstavane som elevane skal lese eller skrive, skal vere grundig gjennomgått og innlærte. Men av og til blir enkelte bokstavar tekne i bruk før dei er innlærte. Da er dei anten symbol for visse oppgåvetypar (S og U for orda sant og usant), heilord eller nødvendige enkeltord i ein tekstsamanheng.

• Ein måte å løyse dette på i den praktiske undervisninga er å bruke halve tida til å gjennomgå ny bokstav i oppgåveheftet og resten av tida til førebuing og etterarbeid med den føregåande bokstaven i tekstane i leseheftet. • Under gjennomgangen av leseleksa på skolen bør teksten alltid vere tilgjengeleg på tavla, på overhead, på smartboard eller liknande. Læraren og elevane les teksten saman på ulike måtar: kviskrar, ropar, les berre verba eller bere substantiva, ulike grupper les kvar for seg, les nedanfrå og oppover, les setningane baklengs, plukkar ut ord frå setningane osv. Læraren les åleine, men les ein del feil, elevane lyttar og finn ut kva som vart lese feil. • Læraren og elevane snakkar om illustrasjonane og om kva teksten handlar om. Fordi ordvalet er avgrensa, er det viktig at læraren fortel «historia» slik ho kunne ha vore om ein hadde hatt fritt ordval. Er det stadnamn i teksten, bør læraren vise på eit kart kvar staden er. • Barna bør stimulerast og oppmuntrast til å lære nye ord og uttrykk. • For å bli gode lesarar treng elevane mykje lesetrening. Foreldra må øve og følgje opp barnet, bli «personlege lesetrenarar». Barnet treng om lag 15 minutt lesetrening saman med ein vaksen kvar dag. • Eleven bør bli «høyrd» i leseleksa kvar dag på skolen og få ein kommentar til korleis han eller ho har jobba med leksa. • Tekst som omfattar alle bokstavane, skal ikkje lesast av elevar som ikkje har begynt å lese. Teksten (instruksjonen) i det grøne feltet øvst på sida er for læraren og foreldra som skal hjelpe eleven med leksene.

131

Forklaring til dei tolv bokstavane i Lesehefte C ved hjelp av omgrepsinnlæringsmodellen:

• Når elevane skal lære ein ny bokstav, bør det skje etter eit fast mønster. • Utgangspunktet bør vere at barna får sjå konkrete ting som har namn med den aktuelle bokstaven på plass først. I dette heftet skal elevane mellom anna lære bokstaven v. Da kan konkreta vere ei veske, vottar, vantar, ein vimpel, ein boks med vitamin, ei vekt, ein leikebil som er varebil, ei vekkjarklokke. Altså ting vi har heime eller på skolen. • La elevane få ei lita smaksprøve av noko som har den aktuelle bokstaven på plass først, for eksempel ein vaffelbit når dei lærer bokstaven v/V. • De bør også velje ein song og eit eventyr med bokstaven v på plass først. • Øv på korleis ein seier språklyden, finn ut kva formog stillingsdelar bokstaven er sett saman av, og korleis han skal skrivast. • Her er bokstavkorta til god hjelp, og eg tilrår at kvar elev har eit sett til disposisjon. Bokstavkorta kan kjøpast i bokhandelen eller direkte frå Tell forlag. Ein konvolutt inneheld ni sett med bokstavar. • Elevane bør òg lære om og kvifor bokstaven er konsonant eller vokal. Raud farge er brukt som symbol for vokal (alle vokalar er like i at dei har same bokstavnamn og språklyd), og blå farge er symbol for konsonant (alle konsonantar er like i at dei har forskjellig bokstavnamn og språklyd). • Elevane får utdelt bokstavkorta etter kvart som bokstavane blir innlærte. Elevane fargelegg bokstavkorta med «symbolfargane» raud og blå. • La elevane øve mykje på å skrive den nye bokstaven, først åleine, så saman med den sist lærte bokstaven, for eksempel orda øv, øve, løve osv. • Dei skriftlege øvingane med ein ny bokstav bør gå føre seg både på tavla, på store ark (lærarstyrt), på

teikneark i A4-format, bokstaven kan lagast i plastilin, og han kan «leggjast» med tjukt ullgarn. • Bokstavkorta kan brukast til å øve på sjølve bokstavane ved hjelp av omgrep, til å øve på ord, til å lytte ut språklydane på plass først, sist og i midten osv. • Bruk oppgåvene i oppgåveheftet til skriftleg trening. • Ikkje gi elevane lesetekstar med ein ny bokstav før bokstaven er skikkeleg gjennomarbeidd. Det vil seie at ein alltid ventar med å gi leselekser i leseheftet der den nye bokstaven er med, til elevane er ferdige med alle oppgåvene med den aktuelle bokstaven i oppgåveheftet.

Innlæring av ny bokstav

132

Hugs at kvart omgrep som blir brukt, skal vere skikkeleg gjennomgått og forklart. Bokstaven å har plass på linja. Han har lita høgd. Han har tre delar: ei rund form og ei rettlinja form som har loddrett stilling. Den runde forma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven har ei lita, rund form øvst. Bokstaven er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn. Bokstaven t har plass på linja. Han har stor høgd. Han har tre delar: ei rettlinja form i loddrett stilling, ei lita bogeform som vender oppover, og ei rettlinja form som har vassrett stilling. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «te», men språklyden er «t». Bokstaven n har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: ei rettlinja form som har loddrett

Bokstaven y har plass på linja, og ein del har plass under linja. Han har lita høgd. Han har to delar: to rettlinja former i skrå stilling. Bokstaven y er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn. Bokstaven d har plass på linja. Han har stor høgd. Han har to delar: ei rund form og ei rettlinja form i loddrett stilling. Den runde forma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven d er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «de», men språklyden er «d».

Bokstaven p er samansett av to delar: ein del som har plass på linja, og ein del som har plass under linja. Han har lita høgd. Han har ei rettlinja form som har loddrett stilling, og ei rund form. Den rettlinja forma har plass på venstre side av den runde forma. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «pe», men språklyden er «p».

rund form, ei rettlinja form i loddrett stilling og ei lita bogeform som vender oppover. Den runde forma og bogeforma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven g er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «ge», men språklyden er «g».

stilling, og ei bogeform der opninga vender nedover. Den rettlinja forma har plass på venstre side av bogeforma. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «en», men språklyden er «n».

Bokstaven ø har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: ei rund form og ei rettlinja form som har skrå stilling. Den rettlinja forma har plass i den runde forma. Bokstaven ø er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn.

Bokstaven v har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: to rettlinja former som har skrå stilling. Bokstaven v er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «ve», men språklyden er «v».

Bokstaven h har plass på linja. Han har stor høgd. Han har to delar: ei rettlinja form i loddrett stilling og ei bogeform som vender nedover. Den rettlinja forma har plass på venstre side av bogeforma. Bokstaven h er konsonant fordi han har forskjellig bokstavnamn og språklyd. Bokstaven heiter «hå», men språklyden er «h». Bokstaven g har plass på linja, og ein del har plass under linja. Han har lita høgd. Han har tre delar: ei

Bokstaven j har plass på linja, og ein del har plass under linja. Han har lita høgd. Han har tre delar: ei rettlinja form i loddrett stilling, ei lita bogeform som vender oppover, og ei lita, rund form øvst. Bogeforma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven j er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «je», men språklyden er «j». Bokstaven æ har plass på linja. Han har lita høgd. Han er sett saman av bokstavane a og e. (Bokstaven a har to delar: ei rund form og ei rettlinja form i loddrett stilling. Den runde forma har plass på venstre sida av den rettlinja forma. Bokstaven e har to delar: ei rettlinja form i vassrett stilling og ei bogeform.) Bokstaven æ er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn. og bokstavnavn.

133

Tell forlag

Published on Jan 15, 2014

Tuba Luba 1-2 lesehefte C (NNO)

Vurderingseksemplar av lesehefte C for 1.-2. trinn i norskverket Tuba Luba. Nynorskutgåve.

Tuba Luba 1-2 lesehefte C (NNO)

Published on Jan 15, 2014

Vurderingseksemplar av lesehefte C for 1.-2. trinn i norskverket Tuba Luba. Nynorskutgåve.

tellforlag

Go explore