Soms vergeten we dat soft skills het moeilijkst van allemaal zijn

INTERVIEW MET PETER VERMEULEN

‘Soms vergeten we dat soft skills het moeilijkst van allemaal zijn’

Hightechontwikkeling is sterk afhankelijk van een divers team van multidisciplinaire experts, elk met hun eigen specifieke rol. Maar in de huidige state-of-the-art draait het niet alleen om diversiteit in expertises. Volgens High Tech Institute-trainer en autisme-expert Peter Vermeulen spelen ook neurodivergente hersenen een essentiële rol en kunnen ze als ze goed worden aangesproken tot grote voordelen leiden.

Collin Arocho

‘Ik was een huisvader met een zoon van één toen mijn promotor van de KU Leuven me belde over een nieuwe functie bij de Vlaamse Vereniging Autisme’, herinnert Peter Vermeulen zich. Opgeleid als klinisch pedagoog had hij zich gericht op onderwijs en opvoeding van kinderen, met een bijzondere focus op mensen met een handicap. ‘Ik schat dat ik tijdens mijn hele opleiding misschien één pagina over het onderwerp autisme heb geschreven. Toch ging ik naar het sollicitatiegesprek – het was in de jaren 80 en er waren niet veel kansen op een baan in mijn vakgebied’, legt hij uit.

‘Ik zat daar een lange lijst met vragen te beantwoorden, allemaal over autisme, en al mijn antwoorden waren volkomen verkeerd. Maar om de een of andere reden boden ze me de baan toch aan’, vertelt Vermeulen. ‘Het bleek dat het geven van de verkeerde antwoorden een goede zaak was. Het liet hun zien dat ik de vele vooroordelen en misverstanden rond autisme niet hoefde af te leren.’ In plaats daarvan kon hij direct aan de slag bij de stichting, die op zoek was naar een specialist om ouders van autistische kinderen te helpen en op te leiden. ‘Nu, bijna veertig jaar later, zeg ik nog steeds dat ik nooit voor autisme heb gekozen. Autisme heeft mij echt uitgekozen.’

Neuroharmonie

Na zo’n vier decennia in het veld kan Vermeulen niet alleen betere antwoorden op die interviewvragen geven, maar hij heeft ook een vijftien boeken over autisme geschreven. Nu besteedt hij zijn tijd aan gepassioneerd spreken over autisme en neurodiversiteit in een poging om de mythen te verdrijven en begrip over neurodivergente hersenen te verspreiden in de samenleving en op de werkplek. Zijn doel is om het conventionele denken te hervormen en de focus op de negatieve connotaties van autisme te vervangen door de nadruk te leggen op de positieve aspecten van verschillende, samenwerkende geesten. Het is wat Vermeulen neuroharmonie noemt, een onderwerp dat de kern vormt van zijn talrijke lezingen en trainingssessies, waaronder de cursus ‘Neurodiversity @work: omgaan met autistische kenmerken in de techniek’ van High Tech Institute.

‘Een duidelijke communicatiestijl helpt niet alleen om effectiever met autistische collega’s te praten, het werkt voor iedereen’, aldus autisme-expert Peter Vermeulen.

Foto: Peter Vermeulen

Van neurodiversiteit naar neuroharmonie

‘Al decennia lang hebben mensen een onjuist verhaal gecreëerd dat alle autistische mensen in een hokje plaatst, bestempelt als intellectueel gehandicapt, niet in staat om een zinvolle baan te hebben, te trouwen of in de samenleving te functioneren – om maar eens een paar vooroordelen te noemen. Maar dat is simpelweg niet waar’, zegt Vermeulen. ‘De realiteit is dat geen twee hersenen hetzelfde zijn en dat sommige net iets meer verschillen dan andere. In feite komen veel van de gedragingen die als autistisch worden beschouwd, op dezelfde manier tot uiting in ADHD, dyslexie en hoogbegaafdheid.’

Volgens Vermeulen kan neurodiversiteit zeker barrières of uitdagingen op de werkvloer opleveren, maar neuroharmonie, gericht op het herkennen en verwelkomen van de verschillende neurotypen, kan juist een grote aanwinst zijn voor bedrijven, met name in het hightechdomein. Hij wijst er zelfs op dat daarom enkele van de grootste technologiebedrijven ter wereld, zoals Microsoft en HP, actief meer autistische en neurodivergente mensen in dienst hebben. ‘Veel bedrijven hebben het idee dat mensen met autisme ‘gek’ zijn. Maar waar ze nu achter komen, is dat wanneer je creatieve, out-of-thebox ideeën nodig hebt, er niemand beter is in het bedenken van een unieke aanpak dan deze zogenaamde weirdo’s’, weet Vermeulen. ‘Het is tegenwoordig niet zo eenvoudig om origineel te zijn, en bedrijven investeren miljoenen euro’s om zich te onderscheiden met teambuildingoefeningen en brainstormsessies voor nieuwe ideeën. Maar als iedereen in de kamer precies hetzelfde denkt, krijg je steeds weer dezelfde uitkomst.’

Voor autistische mensen is out-ofthe-box denken en creatief zijn geen probleem. Niet omdat ze per se een ongelooflijk hoge mate van creativiteit bezitten. Het zit eerder in hun aard. Vermeulen: ‘Het is geen keuze die ze maken. Hun hersenen verwerken informatie gewoon anders en bieden hun een andere kijk. Hoewel het voor de meeste mensen misschien ongewoon lijkt, is het voor hen hun normale perspectief. Een perspectief dat echt een voordeel kan zijn voor een bedrijf dat bereid is de waarde te erkennen.’

Contextblindheid

Maar ondanks de voordelen die neurodiversiteit op de werkplek biedt, geeft Vermeulen ook toe dat er uitdagingen kunnen ontstaan. Een van de moeilijkste ligt in sociale interactie en communicatie. ‘De menselijke geest is een buitengewoon vat voor informatie en het overbrengen van boodschappen. We zeggen echter niet alles wat we bedoelen. Een groot deel van de manier waarop we communiceren, is via gevolgtrekking en het opbouwen van context. Dat kan erg moeilijk zijn voor mensen, vooral voor mensen met autistische hersenen. We noemen dat contextblindheid’, legt Vermeulen uit.

‘Als ik je baas ben en je vertel dat je tegen het einde van de week iets af moet hebben, weten de meeste mensen wanneer ze klaar moeten zijn. Voor sommigen kan het einde van de week echter heel wat hoofdbrekens kosten. Betekent dat vrijdagochtend, vrijdag om 16:59 uur of zelfs zondag om 23:59 uur?’, schetst Vermeulen. ‘Ja, voor sommigen lijkt dit misschien triviaal en kan het zelfs vervelend zijn, maar niet iedereen verwerkt informatie op dezelfde manier en trekt dezelfde conclusies. Daarom heb ik veel moeite en focus gestoken in concrete communicatie – ontworpen om zo duidelijk te zijn dat je eventuele misverstanden maximaal kunt voorkomen.’

Door extra aandacht te besteden aan het geven van duidelijke en directe feedback en uitleg kunnen sommige sociale problemen bij de communicatie geheel worden voorkomen, meent Vermeulen. Daarom is het een van de hoofdthema’s van zijn eendaagse neurodiversiteitstraining. Hij vraagt de deelnemers bijvoorbeeld om tekeningen te maken om hun boodschap uit te drukken. De enige regel is dat ze zo duidelijk en beknopt mogelijk zijn en geen woorden gebruiken.

‘We hebben prachtige manieren om ons uit te drukken in alle verschillende talen, maar soms betekent dat dat we om de dingen heen praten, in plaats van expliciet en direct te zijn. Dat is voor veel mensen moeilijk, niet alleen voor mensen met autisme’, benadrukt Vermeulen. ‘Maar wat ik heb ontdekt, is dat als deze duidelijke communicatiestijl je helpt om effectiever met autistische collega’s te praten, het je zeker zal helpen om duidelijker te zijn tegen degenen die niet-autistisch zijn. Het werkt voor iedereen.’

‘Vooral in de context van de hightechindustrie is er een echte scheiding tussen harde en zachte vaardigheden, maar ik denk dat we soms vergeten dat deze sociale of soft skills voor sommigen de moeilijkste van allemaal kunnen zijn. Goede en duidelijke communicatie is een van de vele sleutels tot succes, ongeacht de taak. En ik moet zeggen dat ik in al mijn jaren van lesgeven en trainen nog nooit iemand heb ontmoet die aan het eind zegt: ‘Peter, heel erg bedankt, maar dit was me veel te duidelijk en ik begreep alles. Dus alsjeblieft, kun je het de volgende keer wat verwarrender maken’’, grapt Vermeulen. ‘Het is iets dat voor iedereen nuttig kan zijn.’

: Levitating, contactless, intelligent!

Free 2D product movement with up to 6 degrees of freedom Free 2D product movement with up to 6 degrees of freedom

kg kg

360° 360°

5° 5° Levitating Levitating planar movers planar movers

Scalable Scalable payload payload

360° 360° rotation rotation

Tilting Tilting by up to 5° by up to 5°

Lifting Lifting by up to 5 mm by up to 5 mm

Velocities Velocities up to 2 m/s up to 2 m/s

www.beckhoff.com/xplanar www.beckhoff.com/xplanar

XPlanar enables new degrees of freedom in product handling: Levitating planar movers float XPlanar enables new degrees of freedom in product handling: Levitating planar movers float over individually arranged planar tiles on freely programmable tracks. over individually arranged planar tiles on freely programmable tracks.

Individual 2D transport at up to 2 m/s Individual 2D transport at up to 2 m/s

Processing with up to 6 degrees of freedom Processing with up to 6 degrees of freedom

Transport and processing in one system Transport and processing in one system

Wear-free, hygienic and easy to clean Wear-free, hygienic and easy to clean

Free arrangement of planar tiles enabling customized machine layout Free arrangement of planar tiles enabling customized machine layout

Multi-mover control allowing parallel and individual product handling Multi-mover control allowing parallel and individual product handling

Fully integrated into the powerful PC-based Beckhoff control system Fully integrated into the powerful PC-based Beckhoff control system (TwinCAT, PLC IEC 61131, Motion, Measurement, Machine Learning, Vision, Communication, HMI) (TwinCAT, PLC IEC 61131, Motion, Measurement, Machine Learning, Vision, Communication, HMI)

For use across all industries: assembly, food, pharma, laboratory, entertainment, … For use across all industries: assembly, food, pharma, laboratory, entertainment, …

Fully integrated, compact Fully integrated, compact Fully integrated, compact XPlanar drive tile XPlanar drive tile XPlanar drive tile

0.4 0.4

1.5 1.5 4.2 4.2

Scalable payload (in kg) Scalable payload (in kg) with different mover sizes with different mover sizes XPlanar tiles form a XPlanar tiles form a modular base on which modular base on which the XPlanar movers can the XPlanar movers can move freely about move freely about