1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024 (Αρ. 21) ΝΕΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α’
2 Απρίλος 2024 Φως Ιλαρόν
3 Η κάρτα των ευχών μας σελ. 1 Περιεχόμενα σελ. 2 Η Μάνα του Χριστού - Κώστα Βάρναλη σελ. 3-4 Το πέρασμα της Ερυθράς από τον ΜωυσήΚική Παπαϊωάννου σελ. 5 Οι εκδηλώσεις μας (αυτές που έγιναν) σελ. 6-8 Οι εκδηλώσεις μας (αυτές που θα γίνουν) σελ. 8-9 Ευχαριστούμε πολύ! σελ. 9 Χρόνια Πολλά Μενέλαε Παυλίδη! σελ. 10 Ένας και .. Αιώνας παρουσίας & προσφοράς στη Νειλοχώρα - Περιφέρεια Καΐρου - Μεταξία Φιλιππάτου σελ. 11-12 Προβλήματα των ηλικιωμένων ασθενώνΓιώργος Καραμανώφ σελ. 13 Τέχνη και Υγεία - Ντόρα Κοκκίνου σελ. 14 Το Σταυρόλεξο μας - Δημήτρης Καπαϊτζής σελ. 15 Ουμ Καλσούμ - Μαίρη Χαρίτου σελ. 16-17 Η ‘Ανοιξη - Ο. Ελύτης σελ. 18 Πασχαλινές Αναδρομές - Σπύρος Καμαλάκης σελ. 19-21 Ο Ακάθιστος Ύμνος - Βασιλική Καπαϊτζή σελ. 22-23 Η Θεολογία των Εικόνων - Καλλινίκη Λασκαρίδου σελ. 23 Λακωνία: Μια ανοιξιάτικη εξόρμηση - Μεταξία Φιλιππάτου σελ. 24-29 Η Ελληνική μας Γλώσσα - Ιούλιος Κέρπης σελ. 30-31 Τεχνητή Νοημοσύνη - Τάκης Σφακιανόπουλος σελ. 32 Η Ειλικρίνεια - Στάμος Κοντομάρος σελ. 33 Η λύση του σταυρολέξου σελ. 33 Το Άγιο Μύρο σελ. 34-36 Τσουγκρίσματα σελ. 36 Περιεχόμενα
4 Κωστας Βαρναλης, “Η μανα του Χριστου” Απο τη συλλογη “Το Φως που Καιει” Πώς οι δρόμοι ευωδάνε με βάγια στρωμένοι, ηλιοπάτητοι δρόμοι και γύρο μπαξέδες! Η χαρά της γιορτής όλο και πιότερο αξαίνει και μακριάθε βογγάει και μακριάθε ανεβαίνει. Τη χαρά σου, Λαοθάλασσα, κύμα το κύμα, των αλλώνε τα μίση καιρό τήνε θρέφαν κι αν η μαύρη σου κάκητα δίψαε το κρίμα, να που βρήκε το θύμα της, άκακο θύμα! Α! πώς είχα σα μάνα κ’ εγώ λαχταρήσει (ήταν όνειρο κ’ έμεινεν, άχνα και πάει) σαν και τ’ άλλα σου αδέλφια να σ’ είχα γεννήσει κι από δόξες αλάργα κι αλάργ’ από μίση! Ενα κόκκινο σπίτι σ’ αυλή με πηγάδι… και μια δράνα γιομάτη τσαμπιά κεχριμπάρι… νοικοκύρης καλός να γυρνάς κάθε βράδυ, το χρυσό, σιγαλό και γλυκό σαν το λάδι. Κι αμ’ ανοίγεις την πόρτα με πριόνια στο χέρι, με τα ρούχα γεμάτα ψιλό ροκανίδι, (άσπρα γένια, άσπρα χέρια) η συμβία περιστέρι ν’ ανασαίνει βαθιά τ’ όλο κέδρον αγέρι. Κι αφού λίγο σταθείς και το σπίτι γεμίσει τον καλό σου τον ίσκιο, Πατέρα κι Αφέντη, η ακριβή σου να βγάνει νερό να σου χύσει, ο ανυπόμονος δείπνος με γέλια ν’ αρχίσει.
5 Κι ο κατόχρονος θάνατος θα ᾽φτανε μέλι και πολλή φύτρα θα ᾽φηνες τέκνα κι αγγόνια καθενού και κοπάδι, χωράφι κι αμπέλι, τ’ αργαστήρι εκεινού, που την τέχνη σου θέλει. Κατεβάζω στα μάτια τη μαύρην ομπόλια, για να πάψει κι ο νους με τα μάτια να βλέπει… Ξεφαντώνουν τ’ αηδόνια στα γύρο περβόλια, λεϊμονιάς σε κυκλώνει λεπτή μοσκοβόλια. Φεύγεις πάνου στην άνοιξη, γιε μου καλέ μου, Ανοιξή μου γλυκιά, γυρισμό που δεν έχεις. Η ομορφιά σου βασίλεψε κίτρινη, γιέ μου, δε μιλάς, δεν κοιτάς, πώς μαδιέμαι, γλυκέ μου! Καθώς, κλαίει, σαν της παίρνουν το τέκνο, η δαμάλα, ξεφωνίζω και νόημα δεν έχουν τα λόγια. Στύλωσέ μου τα δυο σου τα μάτια μεγάλα: τρέχουν αίμα τ’ αστήθια, που βύζαξες γάλα. Πώς αδύναμη στάθηκε τόσο η καρδιά σου στα λαμπρά Γεροσόλυμα Καίσαρας να μπεις! Αν τα πλήθη αλαλάζανε ξώφρενα (αλιά σου!) δεν ήξεραν ακόμα ούτε ποιο τ’ όνομά σου! Κει στο πλάγι δαγκάναν οι οχτροί σου τα χείλη… Δολερά ξεσηκώσανε τ’ άγνωμα πλήθη κι όσο η γήλιος να πέσει και νάρθει το δείλι, το σταβρό σου καρφώσαν οι οχτροί σου κ’ οι φίλοι. Μα γιατί να σταθείς να σε πιάσουν! Κι ακόμα, σα ρωτήσανε: “Ποιος ο Χριστός;” τι πες “Να με”! Αχ! δεν ξέρει, τι λέει το πικρό μου το στόμα! Τριάντα χρόνια παιδί μου δε σ’ έμαθ’ ακόμα!
6 ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΜΩΥΣΗ ΚΙ Ο ΣΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ Αφήγηση από το μέλος Κική Παπαϊωάννου Η κόρη μου πήγαινε στο Ecole Saint Etienne έως την troisieme - δεν μπόρεσε να συνεχίσει λόγω δυσλεξίας. Στην troisieme είχανε Καθηγήτρια Ιστορίας μία Γαλλίδα και αυτή οργάνωσε μία εκδρομή στην Σαντορίνη. Είπε λοιπόν ότι όποιος γονιός θέλει να συνοδέψει τα παιδιά, ευχαρίστως. Πήγα κι εγώ σ’ αυτήν την εκδρομή στη Σαντορίνη. Μετά που επισκεφθήκαμε κάτω όλο το χώρο πήγαμε και στο χώρο της έκρηξης. Μας μιλούσε συνέχεια αυτή η καθηγήτρια της Ιστορίας και μας διηγήθηκε μεταξύ άλλων την ιστορία γύρω από την έκρηξη. Μας είπε ότι κατά τα προ-ιστορικά χρόνια – δεν θυμάμαι ποιον Φαραώ ανέφερε – απ’ το παλάτι του Φαραώ, βρήκανε στον Νείλο ένα καλαθάκι μ’ ένα μωρό μέσα και το πήρανε στο παλάτι. Αυτό το μωρό μεγάλωσε και ήταν ο Μωυσής. Όταν ενηλικιώθηκε ο Μωυσής, είδε στον ύπνο του ένα όνειρο, που ο Θεός του έλεγε να συνοδέψεις το λαό της Ιουδαίας πίσω στην πατρίδα τους. Ο Μωυσής κάλεσε όλους τους Ιουδαίους που ήτανε στην Αίγυπτο – πρέπει νάτανε πολλοί - και διασχίσανε όλη αυτή την περιοχή έως την Ερυθρά Θάλασσα. Φθάνοντας στην Ερυθρά δημιουργήθηκε το πρόβλημα πως θα την περάσουνε. Τότε, έγινε ένας φοβερός σεισμός, μάλλον κάπου το 1600 π.Χ. (;) και το γκρέμισμα της Στρογγύλης, της κορυφής του ηφαιστειακού κώνου της Σαντορίνης. Ανατινάχτηκε και στο βυθό δημιουργήθηκε πελώρια αναταραχή, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αυτού που σήμερα ονομάζουμε ‘καλδέρα’, καθώς και προκάλεσε την πλήρη καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού του νησιού. Η θάλασσα αποτραβήχτηκε για είκοσι λεπτά, αποκαλύπτοντας αυτό που ονομάστηκε ‘πέρασμα’ μαζί με το οποίο τραβήχτηκαν και τα νερά της Ερυθράς Θάλασσας. Έτσι πέρασε ο λαός του Ισραήλ την Ερυθρά και πήγανε στην πατρίδα τους την Ιουδαία. Εν τω μεταξύ, μας τόνισε αυτή η καθηγήτρια ότι εκείνη την εποχή ο Μινωϊκός πολιτισμός είχε φθάσει πάρα πολύ ψηλά, οι δε Έλληνες είχαν στενή επικοινωνία με τους Φαραώ της Αιγύπτου.
7 Οι εκδηλώσεις της Ένωσης που έγιναν ‘δια ζώσης’ και διαδικτυακά Ιανουάριος - Απρίλιος 2024 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Πέμπτη, 11 Ιανουαρίου: 18:00 1η Τηλεπρωτοχρονιά. δεν έλειψε και φέτος ο τηλε-εορτασμός της Πρωτοχρονιάς για να μπορέσουν να παραστούν όσα μέλη μας διαβιούν στο εξωτερικό ή δεν μπορούν να παραστούν στον δια ζώσης εορτασμό του στον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών. Είχαμε και τηλεκοπή Βασιλόπιτας, με τυχερό τον Μενέλαο Παυλίδη από τον Καναδά και δώρο το βιβλίο ‘Η Γέφυρα των Λεμονιών’ του συμπατριώτη μας Κώστα Φέρρη. Βέβαια, είχαμε κι ένα πρωτοχρονιάτικο τηλε-κουίζ που προκάλεσε έντονο αλλά ‘υγιή ανταγωνισμό’ γνώσεων μεταξύ των μελών, κάναμε μια όμορφη αναδρομή στις εκδηλώσεις του 2023 και στις ‘καλές ειδήσεις’ του και κλείσαμε με τα αναμενόμενα απ’ όλους χαρούμενα πυροτεχνήματα! Σάββατο 20 Ιανουαρίου: δια ζώσης Πρωτοχρονιά στον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων: Ογδόντα και (80+) μέλη και φίλοι της Ένωσης συγκεντρωθήκαμε να καλωσορίσουμε το Νέο Έτος 2024! Υπήρχαν πλούσια δώρα και πολλά, όλα δωρεές μελών μας, που έδωσαν χαρά στους συμμετέχοντες στον πρωτοχρονιάτικο λαχνό... όπως και η παραδοσιακή βασιλόπιτα με την τυχερή της χρονιάς, τη φίλη της Ένωσης κ Λήδα Χριστοπούλου. Υπήρχε όμως και εξαιρετική αδελφική διάθεση, τραγουδήσαμε αγαπημένα προσκοπικά τραγούδια, τα κάλαντα κ.α. τιμήσαμε με το μετάλλιο Παλαιού Προσκόπου τα μέλη μας Καλλινίκη Λασκαρίδου, Χρήστο Αντωνίου και Αλίκη Παπαηλιού, και με το μετάλλιο Λευκαδίτη τους Γιάννη Οικονομίδη και Χρήστο Δαβάκο. Την εκδήλωσή μας τίμησε με την παρουσία του, ο νέο-εκλεγείς πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Παλαιών Προσκόπων Ελλάδος, κ. Πάνος Κανελλόπουλος. Πέμπτη, 25 Ιανουαρίου: 18:00, τηλεσυνάντηση «Εισαγωγή στη Τεχνητή Νοημοσύνη» (βλ. σελ. 32) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ Σάββατο, 10 Φεβρουαρίου: ‘Είμαστε όλοι Αστρόσκονη’ ήταν το θέμα της εκπληκτικής προβολής που παρακολουθήσαμε στο Ευγενίδειο Πλανητάριο, με την υπογραφή του αδελφού μας προσκόπου, του αείμνηστου αστροφυσικού Διονυσίου Σιμόπουλου. Το μεσημεράκι γευματίσαμε σε παρακείμενη Οι Εκδηλώσεις μας
16-18
8 ταβέρνα όπου είχαμε το χρόνο να κουβεντιάσουμε τα όσα ενδιαφέροντα είδαμε και μάθαμε για την δημιουργία του κόσμου και την εξέλιξη του. Δευτέρα, 19 Φεβρουαρίου: Ουμ Καλσούμ 49 χρόνια από το θάνατο της σε συνεργασία με το Σ.Α.Ε. (βλ. σελ. 16-17) Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου:, τηλεσυνάντηση «Αθανάσιος Λευκαδίτης, ο ιδρυτής του Ελληνικού Προσκοπισμού: Αφού παρακολουθήσαμε το μοναδικό βίντεο-αφιέρωμα του Ιστορικού Αρχείου Σ.Ε.Π. στον Ιδρυτή μας, μάς μίλησαν για την σπάνια προσωπικότητά του ο Χρήστος Σταθόπουλος, πρόεδρος του Ιστορικού Αρχείου Σ.Ε.Π. και ο Παναγιώτης Καγκελάρης, Παλαιός Πρόσκοπος και συγγραφέας της βιογραφίας του Ιδρυτή. Ήρεμος, νηφάλιος με αστείρευτη αγάπη για το παιδί αγωνίστηκε για την εδραίωση του προσκοπισμού και των αρχών του στην Ελλάδα. Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου, τηλεσυνάντηση «Τέχνη και Υγεία» με την Ντόρα Κοκκίνου, εικαστικό και μουσικό (βλ. σελ. 14) ΜΑΡΤΙΟΣ
Μαρτίου Κούλουμα στο
Μετά από τα τρία χρόνια αποφυγής των δημόσιων συναθροίσεων, φέτος αποφασίσαμε ‘ναι, θα οργανώσουμε τριήμερο Καθαράς Δευτέρας στο αγαπημένο μας Καλαμάκι και με μπαλ-μασκέ μάλιστα’... και το κάναμε! ανοίξαμε τσάντες με παλιά ρούχα, ανεβήκαμε στο πατάρι και κατεβάσαμε τα ‘αποκριάτικα’ – διάφορα διακοσμητικά, αξεσουάρ, περούκες, μάσκες κλπ. κι ετοιμάσαμε 18 στολές για όλα τα γούστα...από την Άνοιξη που έρανε την ομήγυρη με λουλούδια μέχρι και τον εργάτη από τους ορυζώνες των Φιλιππίνων’! το παράσταση βέβαια έκλεψε ο ‘Ρούλης ο Ταυρούλης’ ο οποίος εφόρμησε με καλές διαθέσεις στην αρχή, σύντομα όμως, με τόσο κόκκινο τριγύρω έγινε λίγο επιθετικός κι άρχισε να κυνηγάει τις ανύποπτες κυρίες ντυμένες με κόκκινες μπλούζες, κασκώλ κλπ. και όλα αυτά μ’ έναν τέλειο μπουφέ του νέου μαιτρ και το πάντα οικογενειακό, ζεστό περιβάλλον που ξέρει να δημιουργεί η κυρία Μαριλένα Σταθοπούλου, ιδιοκτήτρια και διευθύντρια του ανακαινισμένου ξενοδοχείου μαζί με το επιλεγμένο προσωπικό του. ΑΠΡΙΛΙΟΣ Πέμπτη 3 Απριλίου, τηλεσυνάντηση «Προβλήματα των ηλικιωμένων ασθενών» Ο ρόλος του γηριάτρου και της γηριατρικής, από τον παθολόγο-γηρίατρο κ. Γεώργιο Καραμανώφ. Ήταν μια μεστή ομιλία που κράτησε ζωηρό το ενδιαφέρον του ακροατηρίου και έδωσε λαβή για ερωτήσεις και απορίες., που ο ομιλητής κάλυψε στο σύνολό τους. βλ. σελ. 13)
Kalamaki Beach Resort:
9 Παρασκευή 12 Απριλίου : Δ’ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ εκκλησιασμός και νηστήσιμος μεζές Φέτος πιάσαμε το νήμα των σταθερών μας προ-κορονοϊού εκδηλώσεων, μεταξύ αυτών και η παρακολούθηση της Ακολουθίας των Δ’ Χαιρετισμών στο γαλήνιο περιβάλλον του Ι.Ν. της Αγίας Φιλοθέης στην Εκάλη μαζί με την Καλή Πράξη του Πάσχα. Οι αγαπητές Μοναχές που μας θυμόντουσαν μας υποδέχτηκαν με ευγένεια και αγάπη, έψαλλαν με τις ουράνιες φωνές τους στο φως των κεριών, αλλά και ο λόγος που μας απηύθυνε ο ιερέας στο τέλος της ακολουθίας ήταν μεστός, κατανοητός και πολύ ανθρώπινος. Φύγαμε ανακουφισμένοι, έχοντας ξεκουραστεί ψυχικά μακριά από τον συνηθισμένο συνωστισμό των ημερών στις εκκλησίες μας. Στην επιστροφή, κάναμε και μία σύντομη στάση για να συν-φάγουμε κάτι ελαφρύ και να πιούμε ένα μικρό ποτηράκι ίσα, ίσα για να ευχηθούμε αλλήλους ‘Καλή Ανάσταση’. Και του χρόνου! παρόντες και απόντες, νάμαστε όλοι καλά. Πέμπτη 18 Απριλίου: 18:00 τηλεσυνάντηση «Οδεύοντας προς το Πάσχα – Η Θεολογία των Εικόνων» (βλ. σελ. 23) Πέμπτη, 25 Απριλίου, Αίθουσα Λευκαδίτη Σ.Ε.Π. Παρουσίαση βιβλίουλευκώματος «Ο Ελληνικός Προσκοπισμός στις Όχθες του Νείλου» από το Ιστορικό Αρχείο Σ.Ε.Π. την Εφορεία Αποδήμων και την Ένωση Παλαιών Προσκόπων Π.Ε. Αλεξανδρείας & Καΐρου (βλ. Χαιρετισμός της Ένωσής μας, (Βλ. σελ. 12) Οι εκδηλώσεις της Ένωσης που θα γίνουν ‘δια ζώσης’ και διαδικτυακά Μάιος - Αύγουστος 2024 ΜΑΪΟΣ Πέμπτη, 16 Μαΐου: 13η τηλεσυνάντηση Ο σκηνοθέτης Νότης Παρασκευόπουλος παρουσιάζει το επίκαιρο θέμα: «Ευημερία στην Τρίτη Ηλικία: αποκαλύπτοντας τα κλειδιά της ευζωΐας» Σάββατο, 18 Μαΐου: Τσούγκρισμα του Αυγού - μονοήμερη εκδρομή, επίσκεψη στο Μοναστήρι Φανερωμένης στη Σαλαμίνα - γεύμα στο ψαροχώρι της Πάχης. ΙΟΥΝΙΟΣ Σάββατο, 1η Ιουνίου 19:30: Η Ομάδα Θεάτρου της Ένωσης μας παρουσιαΟι Εκδηλώσεις που θα γίνουν
Kalamaki Beach,
10 ζει την δεύτερή της παράσταση στον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών «Ραντεβού στα Τυφλά»
6 Ιουνίου 18:30: 14η τηλεσυνάντηση: Αφιέρωμα στον βετεράνο μας, αδελφό ΜΕΝΕΛΑΟ ΠΑΥΛΙΔΗ από τον Καναδά. Πέμπτη, 20 Ιουνίου 18:30 στο Σ.Α.Ε. Αποχαιρετιστήρια συνάντηση (+zoom 15η) με Απολογισμό Έργου και Ολομέλεια με αρχαιρεσίες. Στη συνέχεια,19: 30: η καθηγήτρια κ. Νίνα Καλαβά-Μυλωνά παρουσιάζει το θέμα “Η σημασία της εφαρμογής των ηθικών αρχών σε όλους τους τομείς της ζωής και ο ρόλος του προσκοπισμού” Πώς με την κατάλληλη διαπαιδαγώγηση των ατόμων που προετοιμάζονται να ενταχθούν στην αγορά εργασίας και κατ΄ επέκταση στην κοινωνία, να γαλουχούνται με ηθικές αρχές, με στόχο ανθρωπιστικό και όχι μόνο κερδοσκοπικό, ως μια ασπίδα κατά της βίας και της διαφθοράς, φαινόμενα που βιώνουμε στην καθημερινότητα μας. ΙΟΥΛΙΟΣ Δευτέρα, 8 – 12/7 (4 διανυκτερεύσεις): ‘Προσκοπικό Ριλάξ’ στο
Πέμπτη,
στα Ίσθμια Κορίνθου. ΕΝΑΡΞΗ (2024-2025) Σεπτέμβριος, Πέμπτη 26/9: ‘Το θαυματουργό Γιαούρτι για την Άμυνα του οργανισμού και την Μακροβιότητα’. Παρουσιάζει το μέλος, ο χημικός Χρήστος Αντωνίου. Ευχαριστούμε πολύ! Η Ομάδα Συντονισμού θα ήθελε να ευχαριστήσει τα μέλη και τους φίλους που βοηθούν την Ένωση μας, ο καθένας με το δικό του τρόπο Όσους δεν ξεχνούν την ετήσια συνδρομή τους, καθώς αυτή αποτελεί το μόνο σταθερό της εισόδημα για την κάλυψη κάποιας Καλής Πράξης καθώς και τα τρέχοντα έξοδα σε γραφική ύλη, εκτυπώσεις κλπ. Όσους ανταποκρίνονται στις εκκλήσεις μας για κάθε είδους βοήθεια προς το συνάνθρωπο, με βιβλία, τρόφιμα ή διάφορα είδη πρώτης ανάγκης. Όσους αναλαμβάνουν να κάνουν έστω και κάποιο τηλεφώνημα εκ μέρους μας γιατί εμείς δεν προλαβαίνουμε. Όσους γράφουν για το Ενημερωτικό Δελτίο ή στέλνουν κάποιο ενδιαφέρον κείμενο - ακόμα όσους επισκέπτονται την ιστοσελίδα μας στο Facebook και αναρτούν μια φωτογραφία ή ένα θετικό σχόλιο!
11 Χρόνια Πολλά αγαπημένε μας αδελφέ, νάσαι καλά, γεμάτος δύναμη και όρεξη για πολλές προσκοπικές δράσεις! Με τους πρωθυπουργούς του Καναδά και της Ελλάδος
12 ΕΝΑΣ ΚΑΙ...ΑΙΩΝΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗ ΝΕΙΛΟΧΩΡΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΑΪΡΟΥ γράφει η Μεταξούλα Φιλιππάτου Ο ποιητής μας Κωστής Παλαμάς λέει σ’ ένα του ποίημα για την Ελλάδα: “Με μουσική στο διάβα της, τον αέρα δένει Ριζώνει σ’ όποια κι αν σταθεί, γωνιά στην οικουμένη” Μια τέτοια ‘Ελληνική Γωνιά’ υπήρχε στην καρδιά του Καΐρου, στη συνέχεια του προαύλιου χώρου της εκκλησίας των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, το Προσκοπείο μας, όπως το λέγαμε, η έδρα και το ορμητήριο της Περιφέρειας Καΐρου μέχρι σήμερα. Δύσκολη η αναδρομή τόσων χρόνων, γεμάτη με όνειρα, αγώνες, επιτυχίες, νοσταλγία, και κάποιες απογοητεύσεις σίγουρα, αλλά με πολλές, ζωηρές αναμνήσεις, από τα νιάτα μας τα προσκοπικά στην Αίγυπτο. Να η μεγάλη αίθουσα στο κέντρο, με δεξιά και αριστερά της τους μικρούς χώρους των Ομάδων για τα 7 Συστήματα των Προσκόπων της Τοπικής Εφορείας Καΐρου . Πόσοι και πόσοι δεν γνώρισαν και δεν έζησαν την προσκοπική ζωή στο Κάιρο και στις Τοπικές Εφορείες της ευρύτερης περιφέρειας, το ΖΑΓΑΖΙΚ – την ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ- την ΙΣΜΑΪΛΙΑ-– την ΜΑΝΣΟΥΡΑ- την ΜΙΝΙΑ –το ΠΟΡΤ ΣΑΪΤ, το ΣΟΥΕΖ και την Σούμπρα. Σήμερα το αγαπημένο μας Προσκοπείο, το οποίο ευτυχώς υπάρχει και λειτουργεί με ένα δυνατό Σύστημα 80 Προσκόπων μικρών και μεγάλων! Πόσοι δεν έδωσαν με καμάρι την Προσκοπική Υπόσχεση, ποιός δεν έχει αναμνήσεις από αυτή την Προσκοπική μικρή Ελλάδα. Θύμισες.. γλυκές θύμισες!! Και ήλθαν ημέρες δύσκολες και οι Έλληνες πάροικοι, τα παιδιά της Νειλοχώρας, σαν τα χελιδόνια πέταξαν στα 4 σημεία της γης. Πήραν μαζί τους και μετέφεραν όπου κι αν πήγαν την ανθρωπιά και τα σεμνά προτερήματα των Ελλήνων Αιγυπτιωτών Προσκόπων. Πολλοί από τους βαθμοφόρους μας υπηρέτησαν τον Προσκοπισμό σε ανώτερες θέσεις της Προσκοπικής ιεραρχίας τόσο στο Κάιρο όσο και στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες του εξωτερικού όπου μετοίκησαν. Πολλοί από αυτούς έχουν τιμηθεί από το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων με τιμητικές διακρίσεις, όπως με το Μετάλλιο Αθανάσιος Λευκαδίτης, το μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων και άλλες καθώς και με το παράσημο του Αργυρού Φοίνικα, που είναι η ανώτατη Προσκοπική διάκριση, στους αξέχαστους Μάρκο και Γιάγκο Λιούφη, Νικόλα Ατζέμη, Μάρκο Τσιλίμο, Γεώργιο Κουάνη, Παναγιώτη Κουρμούλη, Λεωνίδα Σκυριανίδη και τώρα στον Γιάννη Με-
13 Μελαχροινούδη Δεν θα ήταν δυνατόν να κλείσουμε αυτή την πολύ μικρή αναδρομή στην Περιφέρεια Καΐρου χωρίς ν’ αναφερθούμε στον Ιδρυτή του Προσκοπισμού στο Κάΐρο Μάρκο Λιούφη, τον αείμνηστο Περιφερειακό Έφορο Καΐρου Παναγιώτη Κουρμούλη, την Ισμήνη Λιούφη και την Ολυμπία Κουρμούλη, τον Λεωνίδα και την Πόλυ Σκυργιανίδου που στελέχωσαν το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και στην Ελλάδα. Χρόνια προσπαθειών «να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι για έναν καλύτερο κόσμο», σύμφωνα με την προσκοπική μας υπόσχεση και σύμφωνα με το όραμα του Ιδρυτή του Προσκοπισμού Robert Baden Powell και του Αθανασίου Λευκαδίτη στην Ελλάδα, αλλά, και όσων πήραν τη σκυτάλη στα διάφορα μέρη του κόσμου. Όσο γι’ αυτούς που έφυγαν από κοντά μας για πάντα – και είναι πολλοί –όλοι αξέχαστες φυσιογνωμίες με την προσκοπική φλόγα στην καρδιά, δεν τους ξεχνάμε - είναι πάντοτε στην προσευχή μας. Και σ αυτούς που άφησαν πίσω τους στέλνουμε διακριτικό μήνυμα τιμής και αγάπης. Σήμερα όμως, βρισκόμαστε εδώ για να θυμηθούμε ΚΑΙ να μάθουμε, μέσω του ιστορικού βιβλίου-λευκώματος «Ο Ελληνικός Προσκοπισμός στις όχθες του Νείλου», έργο που επιμελήθηκαν ο Χρήστος Σταθόπουλος - για την περίοδο 1913-1945 και ο Γιάννης Μελαχροινούδης - 1946-2023. Και το ταξίδι συνεχίζεται... Σας ευχαριστώ!
14 «Προβλήματα των ηλικιωμένων ασθενών» Ο ρόλος του γηριάτρου και της γηριατρικής, από τον παθολόγο-γηρίατρο κ. Γεώργιο Καραμανώφ O παγκόσμιος πληθυσμός καθώς και της Ελλάδος γηράσκει. Η διάρκεια της ζωής εξαρτάται από τα γονίδια (20-30%), την επίδραση του περιβάλλοντος (διατροφή, άσκηση, επιβλαβείς παράγοντες περίπου 50%, και τύχη 20%) Άλλο η χρονολογική μας ηλικία και άλλο η βιολογική/πραγματική μας
Η γηριατρική δεν δίνει έμφαση μόνο στα ιατρικά προβλήματα των ηλικιωμένων (οστεοπόρωση, πτώσεις, κατάθλιψη, άνοια, ακράτεια ούρων, πόνος, πολυφαρμακία κ.α.), αλλά και σε ψυχολογικά, κοινωνικά, υπαρξιακά και οικονομικά προβλήματα. Δεν ισχύουν οι ίδιοι κανόνες ως προς την λήψη φαρμάκων και την θεραπεία όλων των νοσημάτων όπως και σε νεότερους ασθενείς, ανάγκη για εξατομικευμένη εκτίμηση. Η σαρκοπενία είναι συχνή και δυνητικά αναστρέψιμη στους ηλικιωμένους. Γυμναστική τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα για τους ηλικιωμένους. Η μεσογειακή διατροφή παραμένει η καλύτερη επιλογή, ανάγκη για αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών. Ο ηλικιακός ρατσισμός είναι υπαρκτός. Κατάθλιψη και μοναξιά πολύ συχνά προβλήματα. Πλέον οι ηλικιωμένοι ανταποκρίνονται καλύτερα στην χημειοθεραπεία. Η ερωτική ζωή στην τρίτη ηλικία πρέπει να συζητείται και τα όποια προβλήματα να αντιμετωπίζονται με ιατρική βοήθεια. Η διακοπή του καπνίσματος έχει πλεονεκτήματα και σε προχωρημένη ηλικία. Πολλοί ηθικοί και νομικοί προβληματισμοί ως προς την αντιμετώπιση των ηλικιωμένων που βρίσκονται στο τέλος της ζωής τους. Ο όρος αντιγήρανση είναι λανθασμένος, δεν υπάρχουν φάρμακα που να αντιστρέφουν το γήρας.. Εξωτερικό γηριατρικό ιατρείο: Λαϊκό Nοσοκομείο (Τρίτη & Πέμπτη 10-13:00) ραντεβού στο 1535, κωδικός ιατρείου 09427).
ηλικία.
15 ΤΕΧΝΗ & ΥΓΕΙΑ Γράφει η Θεοδώρα Κοκκίνου Εικαστικός-Μουσικός Τα τελευταία 20-25 χρόνια, είναι αρκετά συνηθισμένο να συνδέεται η Υγεία με τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες, σε επίπεδο θεραπείας. Η Τέχνη από τη φύση της λειτουργίας της ενεργοποιεί και εμπλέκει εξίσου ψυχικές, σωματικές και διανοητικές διεργασίες. Αυτή η πολύπλοκη διεργασία, με την κατάλληλη καθοδήγηση, επιτρέπει στην Υγεία να επωφεληθεί από τις καλλιτεχνικές πρακτικές, όχι μόνο σε επίπεδο θεραπείας, αλλά και σε επίπεδο πρόληψης. Αν ρίξουμε μια ματιά στους καλλιτεχνικούς τομείς πέρα από την αισθητική τους όποια αξία και αν τους αντιμετωπίσουμε, ως μέσα έκφρασης, ανακούφισης, συντροφιάς και πάνω από όλα επικοινωνίας, γίνεται εύκολα κατανοητό, ότι δύνανται να προσφέρουν στον άνθρωπο ένα πεδίο καλλιέργειας ΕΥΕΞΙΑΣ. Αυτό είναι και το κομβικό σημείο, στο οποίο συναντώνται η Τέχνη με την Υγεία. Το τραγούδι, ο χορός, η ζωγραφική, ο κινηματογράφος, το θέατρο κλπ, είτε τα παρακολουθούμε ως θεατές, είτε τα ασκούμε, ως δημιουργοί (ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά), είναι δραστηριότητες που καλλιεργούν την επικοινωνία μεταξύ του υποσυνείδητου και του συνειδητού κόσμου, αλλά και μεταξύ των ανθρώπων. Οι διαδικασίες και οι μέθοδοι διδαχής και προσέγγισης της Τέχνης, μας δίνουν κλειδιά που ανοίγουν τις πόρτες του ασυνειδήτου με ήπιο τρόπο, επιτρέποντάς μας να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τον εαυτό μας, τις επιθυμίες και τις ανάγκες του. Η Τέχνη, μας κοινωνικοποιεί, μας κάνει να νιώθουμε λιγότερο μόνοι και περισσότερο ικανοποιημένοι, μας προκαλεί το αίσθημα της πληρότητας και είναι ένα από τα απαραίτητα συστατικά μιας καλής ζωής, γιατί Η ΤΕΧΝΗ προάγει το ΕΥ ΖΗΝ, το οποίο με τη σειρά του, προϋποθέτει, αλλά και ενισχύει την ΥΓΕΙΑ.
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ
16 Το σταυρόλεξο μας (Νο 14) Από τον Δημήτρη Καπαϊτζή
Γιορτάζεται πριν την Μεγ. Τεσσαρακοστή (γενική) 2. Διπλό σύμφωνο του αλφαβήτου μας 3. Οροσειρά της πατρίδας μας 4. Πόλη της Παλαιστίνης κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο 5. Βεβαιωτικό επίρρημα - Πρωτεύουσα ασιατικής χώρας 6. Δημόσιος ασφαλιστικός οργανισμός - Ελληνικό νησί (ανορθ.) 7. Αρχαία αιγυπτιακή θεότητα (ανάποδα) - Το φαγητό 8. Υποθετικός σύνδεσμος - Εταιρία επίπλων γραφείου ΚΑΘΕΤΑ 1. Ευρωπαϊκό κράτος 2. Η ...«μισή» πρωτεύουσα ευρωπαϊκού κράτους - Πρωτεύουσα αφρικανικού κράτους 3. Ψαροχώρι στην ανατολική Πελοπόννησο 4. Πόλη της Άνω Αιγύπτου 5. Ερείπια του Ναού της βρίσκονται στην Αίγινα (γενική) 6. Νησιώτικο κράτος της Ευρώπης 7. Σύμφωνο του αλφαβήτου μας (ανάποδα) 8. Πρωτεύουσα κράτους της Νοτίου Αμερικής Οι λύσεις στη σελ. 33
1.
17 ΟΥΜ ΚΑΛΣΟΥΜ – ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ, 49 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΗΣ γράφει το μέλος, Μαίρη Χαρίτου Η Ουμ Καλσούμ, το Αηδόνι της Ανατολής, η Κυρία που πάνω απ’ αυτήν είναι μόνον ο Θεός, η Μάνα, είναι η μεγαλύτερη τραγουδίστρια που λατρεύτηκε από όλες τις κοινωνικές τάξεις του αραβικού κόσμου, από τον Ατλαντικό έως την Περσία. Μπορούσε να τραγουδήσει σε τρεις φωνητικές κλίμακες, ενώ οι παλμικές δονήσεις της φωνής της έφταναν σε τεράστιο αριθμό το δευτερόλεπτο. Ερμήνευσε περισσότερα από 300 τραγούδια με διάρκεια μέχρι μιάμιση ώρα το καθένα. Από μικρή είχε μάθει το Κοράνι και κατείχε την ψαλτική τέχνη που την βοήθησαν ν’ απογειώνει την ερμηνεία των τραγουδιών της. Τα τραγούδια της ήταν πατριωτικά, θρησκευτικά, και ερωτικά. Συγκινούσαν τους πάντες που με ευλάβεια την άκουγαν απ’ άκρου εις άκρον του αραβικού κόσμου, καθώς όλοι σταματούσαν τις ασχολίες τους και οι δρόμοι άδειαζαν. Βαθιά θρησκευόμενη, ενέπνεε σεβασμό με τη σοβαρότητά της, το σεμνό καλόγουστο ντύσιμό και την επιβλητική παρουσία της. Γεννήθηκε το 1898 στο χωριό Ταμάι της επαρχίας Ντακαλίγια με πρωτεύουσα τη Μανσούρα. Την ονόμασαν Φάτμα Ιμπραχίμ αλ Σάιντ αλ Μπιλτάτζι, αλλά, ό πατέρας της, ο Ιμάμης Ιμπραχίμ, θέλοντας να έχει την εύνοια του Μωάμεθ, της έδωσε το όνομα Ουμ Καλσούμ, όπως ονομαζόταν μία από τις κόρες του. Ουμ σημαίνει μάνα. Καλσούμ, εκείνη που έχει μικρό και καλογραμμμένο στόμα. Ο Ιμπραχίμ, για βιοποριστικούς λόγους τραγουδούσε σε πανηγύρια και γιορτές Όταν ανακάλυψε ότι η μικρή Ουμ είχε φωνή, την έντυσε σαν αγόρι και την έπαιρνε μαζί του. Γρήγορα έγινε γνωστή στην ευρύτερη περιοχή. Η αμοιβή πενιχρή και η ταλαιπωρία από τις ατέλειωτες ώρες πεζοπορίας απερίγραπτη. Η φήμη της όμως διαδιδόταν ολοένα και περισσότερο και η αμοιβή της αυξανόταν.
18 Πήγε στο Κάιρο όπου σπούδασε τραγούδι και ερμηνεία χωρίς να μένει μόνιμα εκεί. Πηγαινοερχόταν, μέχρι που εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Ζαμάλεκ. Άρχισε να δίνει συναυλίες με τεράστια επιτυχία ενώ συνέχισε να διαβάζει και να μελετά κι έμαθε τη γαλλική γλώσσα. Συναναστρεφόταν με επιφανείς προσωπικότητες, σπουδαίους συγγραφείς, ποιητές και μουσικούς, ενώ περιόδευσε σε αραβικές χώρες που την υποδέχονταν με μεγάλες τιμές. Επίσης, πρωταγωνίστησε σε έξι ταινίες ερμηνεύοντας συγχρόνως τραγούδια που έγιναν δίσκοι και της απόφεραν υψηλά κέρδη. Έτσι, απέκτησε την απλή – όπως ήθελε – αλλά όμορφη, τριώροφη έπαυλή της στο Ζαμάλεκ. Κάθε πρώτη Πέμπτη του μήνα έδινε μία συναυλία που μεταδιδόταν από όλους τους αραβικούς σταθμούς. Ποτέ δεν ξέχασε από πού ξεκίνησε και πόσες ταλαιπωρίες πέρασε μέχρι να φτάσει στο απόγειο της δόξας. Έκανε επίσης πολλά φιλανθρωπικά έργα. Το 1954 παντρεύτηκε τον γιατρό της Χασάν αλ Χαφνάουι, δερματολόγο και πανεπιστημιακό καθηγητή. Ήταν γνήσια πατριώτισσα και με την προσωπικότητα και την τεράστια επιρροή της φωνής της, στήριξε την κυβέρνηση του Προέδρου Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ. Το 1967 έδωσε δύο σπουδαίες συναυλίες στο Olympia του Παρισιού, που για πρώτη φορά άνοιγε τις πύλες του στην αραβική μουσική. Διθυραμβικές οι κριτικές! Συνέχισε τις συναυλίες της σε χώρες του αραβικού κόσμου και η μία επιτυχία διαδεχόταν την άλλη! Βραβεία και παράσημα της απονεμήθηκαν για την προσφορά της στην Τέχνη και στο Έθνος. Στις αρχές του ’70, η υγεία της άρχισε να κλονίζεται. Οι γιατροί της απαγόρευσαν τις συναυλίες. Έφυγε στο νοσοκομείο του Καΐρου στις 3 Φεβρουαρίου του 1975 από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ήταν 77 ετών. Άραβες κατέφθασαν από κάθε γωνιά της γης κι ο κόσμος ξεπέρασε τα 4.000.000 στην κηδεία της. Από το 1975, κυκλοφορεί στην Αίγυπτο γραμματόσημο με τη μορφή της, ενώ το 2001 η Κυβέρνηση της Αιγύπτου ίδρυσε στο Κάιρο το Μουσείο Kaw Kab al Sharq για να τιμήσει το έργο και τη ζωή της. Στις αρχές του 2023, το αμερικανικό περιοδικό Rolling Stone, γνωστό για (την εγκυρότητα;;;;;) το μουσικό του περιεχόμενό, την συμπεριέλαβε ανάμεσα στους διακόσους καλύτερους τραγουδιστές και τραγουδίστριες όλων των εποχών, κατατάσσοντάς την στην 61η θέση. Η Ουμ Καλσούμ, ο θρύλος του αραβικού κόσμου, εξακολουθεί να δίνει το παρών. Κάθε Πέμπτη βράδυ, το ραδιόφωνο μεταδίδει μία από τις συναυλίες της, ενώ καθημερινά, στις 23:00 ώρα Αιγύπτου, το αραβικό κανάλι ‘Rotana Classic” μεταδίδει τα τραγούδια της!!!
19 Η ΑΝΟΙΞΗ "Να την αγαπάς την Άνοιξη. Όχι μόνο για τα όμορφα και τα ανάλαφρα ρούχα που φοράς. Μήτε για τους καταγάλανους ουρανούς που σου δωρίζει. Αλλά για την Αναγέννηση που σε κάνει να ζεις. Εκείνον τον γλυκό αέρα που δροσίζει την ψυχή σου. Και εκείνον τον ήλιο που σου χαρίζει ζεστασιά. Μην την αφήσεις ποτέ να φύγει. Διότι, όσο πιο δυνατά μπαίνει αυτή, τόσο πιο εύκολα διώχνει τους χειμώνες από την καρδιά σου. Ο. Ελύτης " Την άνοιξη αν δεν την βρεις,την φτιάχνεις"
20 ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ Από το μέλος μας Σπυρίδωνα Καμαλάκη Δρ Καθηγ, ε.τ. Παιδαγωγικής Καθώς βαδίζουμε σταθερά πλέον προς το Πάσχα των Ελλήνων του 2024, η μνήμη καθενός μας στρέφεται προς το παρελθόν, που καθώς διαβαίνει ο καιρός αρχίζει να καλύπτεται διαρκώς και από την αχλύ του χρόνου. Όσον αφορά σε κάθε Αιγυπτιώτη ταξιδεύει, όπως σε κάθε ανάλογη περίπτωση, προς το παρελθόν εκείνο, που προηγήθηκε της μαζικής εξόδου του ελληνικού - και όχι μόνον στοιχείου - από την Αίγυπτο, σ’ αυτό που συνιστά σταθερά πλέον την Αιγυπτιώτικη Παράδοση, που διαπνέεται από στιγμές μοναδικές αλλά δυστυχώς και ανεπανάληπτες. Αναλογίζομαι την λαμπρότητα των ημερών της Μ. Εβδομάδος, όταν οι εκκλησίες της Αλεξάνδρειας και όπου αλλού υπήρχαν ελληνικές παροικίες, γέμιζαν από ανθρώπους πάσης ηλικίας και τάξης και στη μνήμη επικαλύπτονται όλα εκείνα από τά λόγια του συντοπίτη μου ποιητή της Πόλης μου, του Κωνσταντίνου Καβάφη. «Εκεί σαν μπω, μες σ’ εκκλησία των Γραικών∙/με των θυμιαμάτων της/ τες ευωδίες, με τες λειτουργικές φωνές και συμφωνίες,/τες μεγαλοπρεπείς των ιερέων παρουσίες/ και κάθε των κινήσεως τον σοβαρό ρυθμό, λαμπρότατοι μες στων αμφίων τον στολισμό - ο νους μου πηγαίνει σε τιμές μεγάλες της φυλής μας, στον ένδοξό μας Βυζαντινισμό». Η συμπατριώτισσά μου Πηνελόπη Δέλτα, με λίγα αλλά πυκνά λόγια, περιέγραψε εκείνες τις ημέρες τις νεανικές ανησυχίες του παλιού καιρού και τις αναπολώ: «Τή Μεγάλη Ἑβδομάδα πηγαίναμε τακτικά στήν εκκλησία, νηστεύαμε ὅλοι τή Μεγάλη Παρασκευή, ἀργότερα τρεῖς μέρες, σάν ξεπεταχθήκαμε, ὁλόκληρη τήν ἑβδομάδα, ὅταν πέρασα τή θρησκευτική κρίση ἀπό τήν ὁποία περνοῦν, ὑποθέτω, οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι σέ μιάν ἡλικία, καί μεταλαβαίναμε τό Μεγάλο Σάββατο, πρωί πρωί, ἀφοῦ πρώτα «παίρναμε συγχώρεση» ἀπό τούς γονεῖς μας». Ζήσαμε και μεγαλώσαμε στις «αυλές του Κυρίου», στο Πατριαρχείο της Αλεξανδρείας, και χρωστάμε, σ’ αυτό κυρίως, την πίστη και τον δρόμο της ζωής που διαλέξαμε και σ’ αυτό συνεχίζουμε να επανερχόμαστε, ευκαίρως ακαίρως, γιατί η ψυχή μας είναι δεμένη με άγκυρες βαριές την Πόλη μας και την Εκκλησία της.
21 Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής στα χρόνια που εμείς είμαστε παιδιά διατέλεσε o Χριστοφόρος ο Β´, (κατά κόσμον Χαραλάμπης Δανιηλίδης) ο οποίος γεννήθηκε στη Μάδυτο της Ανατολικής Θράκης στις 17 Ιανουαρίου 1876. Πατριάρχης Αλεξανδρείας εξελέγη στις 21 Ιουνίου 1939 και εκοιμήθη στην Κηφισιά στις 23 Ιουλίου 1967. Χρημάτισε Πατριάρχης Αλεξανδρείας κατά την διάρκεια του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου και υπήρξε ο συμπαραστάτης του Ελληνικού Έθνους στα κρίσιμα χρόνια της Κατοχής, ο Πατριάρχης της Φιλανθρωπίας, όπως χαρακτηρίσθηκε. Τον διαδέχθηκε ο Νικόλαος ο Στ΄ (κατά κόσμον Γεώργιος Βαρελόπουλος), ο οποίος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1915 και σπούδασε τη Θεολογία στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας στις 10 Μαΐου του 1968. Μετέφερε την Πατριαρχική έδρα από την Ιερά Μονή Οσίου Σάββα στο κτίριο της Τοσιτσαίας Σχολής Αλεξανδρείας, αναδιοργάνωσε την Αρχιεπισκοπή Αλεξανδρείας και βελτίωσε την υποδομή των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων. Ίδρυσε τις Μητροπόλεις Καλής Ελπίδος (Κέιπ Τάουν) και Ζιμπάμπουε. Επίσης χειροτόνησε τους τρεις πρώτους Αφρικανούς ορθοδόξους Επισκόπους. Απεβίωσε στις 9 Ιουλίου 1987 στη Ρωσία, η σορός μετεφέρθη στην Αθήνα και από εκεί στο Κάιρο. Είχα την μεγάλη τιμή να είμαι τελετάρχης και οργανωτής της κηδείας του. Τον διαδέχθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1987 ο Παρθένιος ο Γ΄, (κατά κόσμον Άρης Κοϊνίδης). Γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1919 στο Πορτ Σάιντ. Είναι εκείνος που φρόντιζε με διάφορους τρόπους τα παιδιά. «Ἡ ψυχή τῶν μαθητῶν, κατά τούς παιδαγωγούς, εἶναι ἄγραφος πίναξ, (έγραφε στο βιβλίο του Πορεία ταπεινῆς διακονίας, που εκδόθηκε το 1994), Ἄς γραφῇ ἐπί τοῦ πίνακος αὐτοῦ μέ κεφαλαῖα γράμματα ἡ λέξις Χριστός. Ἄς προσπαθήσῃ ἡ ἐποχή μας να δημιουργήσῃ ἀνθρώπους Χριστιανούς. […] Οἱ μαθηταί νά ἀγαποῦν, νά θυσιάζονται, νά βοηθοῦν τούς συνανθρώπους των, νά ζοῦν εἰρηνικῶς, νά ἀποθνήσκουν Χριστιανικῶς. Ἔμβλημά των θά εἶναι ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ»! Έχει πολύ εύστοχα παρατηρηθεί ότι «Τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας ὑπῆρξε ὁ θεματοφύλαξ τῶν παραδόσεων τοῦ Ἔθνους ἐν Αἰγύπτῳ». Η περιφορά του Επιταφίου γινόταν στο προαύλιο του ναού και ώς το κτίριο από πίσω από αυτόν, όπου εδρεύει το Πατριαρχείο. Μια μικρή φιλαρμονική -μεσήλικες ως επί το πλείστον με πνευστά και με κρουστά- παιάνιζε μάλλον εορταστικά παρά πένθιμα. «Θρηνούμε απόψε τον Κύριο, για να αγαλλιάσουμε αύριο με την Ανάσταση Του…», λέγει ο σημερινός Πατριάρχης μας κ.κ. Θεόδωρος, υπό την πεφωτισμένη καθοδήγηση του οποίου συντελείται αδιάκοπα τεράστιο έργο στην Αφρική. «Όταν έβγαινε τη Μεγάλη Παρασκευή ὁ Επιτάφιος του Αγίου Σάββα», έγραφε ο επίσης Αλεξανδρινός Ι. Μ. Χατζηφώτης το 1999, στο βιβλίο του Ο-
22 λίγη αγαπημένη πολιτεία, «στους γύρω δρόμους, που έχουν ακόμη τις ελληνικές ονομασίες τους (οδός Ελληνικού Πατριαρχείου, οδός Αγίου Σάββα), σταματούσε η κυκλοφορία και η αιγυπτιακή αστυνομία τηρούσε τιμητικά την τάξη». Σε άλλη σελίδα κατέγραφε στοιχεία από την παρουσία των Προσκόπων εκείνες τις επίσημες ημέρες των εορτών, αναφερόμενος στο Προσκοπείο της τοπικής Εφορίας Ραμλίου, που έδρευε κοντά το σπίτι τους: «Τις Μεγαλοβδομάδες και στις επίσημες τελετές (εθνικές εορτές, επισκέψεις Πατριαρχών και Αρχιεπισκόπων, όπως λ.χ. του Αθηναγόρα ή του Μακάριου Κύπρου) κρατούσαμε την τάξη, θυμάμαι πόσο δύσκολα – τη Μεγάλη Παρασκευή, στον ενοριακό μας ναό της Ελληνικής Κοινότητας Ιμπραημίας, τους Ταξιάρχες, στον παράλληλο δρόμο της Κανώπ, στην οδό Ηλιουπόλεως». Εμείς που γεννηθήκαμε μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα των γονιών μας, βιώσαμε πολύ πιο έντονα την αξία και την διαχρονικότητά της και μάθαμε να εκτιμούμε όσα κληρονομήσαμε και θα τα κληροδοτήσουμε στα παιδιά και τα εγγόνια μας. Υπάρχουν αξίες που δεν χάνουν το κύρος τους κατά την πάροδο των αιώνων. Μία από αυτές είναι και η διδασκαλία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η παρακαταθήκη της στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, όπως εμφυτεύθηκε εκεί από τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Μάρκο. Συνιστούν την ιδιοπροσωπία μας και είναι τιμή μας να την διατρανώνουμε και να την καλλιεργούμε στην ψυχή των νεωτέρων γενεών σε πείσμα εκείνων που για λόγους αλλότριους και προφανείς την μάχονται και αυτή η αίσθηση είναι ιδιαίτερα έντονη αυτές τις άγιες ημέρες που πλησιάζουν. Όπως είχε γράψει στο ποίημά του Για τον Αμμόνη, που πέθανε 29 ετών στα 610 ο Κ. Π. Καβάφης Ραφαήλ, οι στίχοι σου έτσι να γραφούν που νάχουν, ξέρεις, από την ζωή μας μέσα των, που κι ρυθμός κι η κάθε φράσις να δηλούν που γι’ Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός
23 Ο ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ από την Βασιλική Καπαϊτζή, Απρίλιος 2024 Ο Ακάθιστος Ύμνος θεωρείται σαν ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας και ουσιαστικά είναι ένα ευχαριστήριο τροπάριο των Ορθόδοξων Χριστιανών προς την Θεοτόκο. Ψάλλεται στους ναούς όλες τις Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που προηγείται του Πάσχα. Τις πρώτες τέσσερις ψάλλεται τμηματικά και την πέμπτη ολόκληρος, στη διάρκεια του οποίου οι πιστοί στέκονται όρθιοι και γι αυτό ονομάσθηκε ‘’ Ακάθιστος ‘’. Αποτελείται από το Προοίμιο και από 24 στροφές που ονομάζονται ‘’Οίκοι ‘’. Ο κάθε οίκος ξεκινά με το αντίστοιχο κατά σειρά γράμμα του ελληνικού αλφάβητου , από το Α έως και το Ω. Με τον Ακάθιστο Ύμνο, έχουν ασχοληθεί πάρα πολλοί ερευνητές, Έλληνες και ξένοι, ακόμη και μέχρι τις ημέρες μας χωρίς να καταλήξουν στο ποιος και πότε τον συνέθεσε. Ωστόσο οι σημαντικότεροι εξ αυτών τον αποδίδουν στον μεγάλο βυζαντινό υμνογράφο του 6ου αιώνα Ρωμανό τον Μελωδό , κρίνοντας από το ύφος, τις εκφράσεις του Ύμνου και τη γενικότερη ποιητική του αρτιότητα. Ένα ιστορικό γεγονός όμως ίσως οδηγεί στη λύση του πότε γράφτηκε ο Ακ. Υμν. Το 626 μ.Χ. , ο Ηράκλειτος αυτοκράτορας του Βυζαντίου εκστράτευσε εναντίον των Περσών, αφήνοντας την Κωνσταντινούπολη αφύλαχτη . Τότε οι Άβαροι με τους συμμάχους τους , γνωρίζοντας την απουσία του στρατού βρήκαν την ευκαιρία να πολιορκήσουν την Πόλη. Αρχικά στις 6 Αυγούστου κατέλαβαν τον Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών και την επόμενη νύχτα ετοιμάζονταν για την τελική επίθεση. Την νύχτα όμως εκείνη συνέβη ένα φαινόμενο που αποδόθηκε στη βοήθεια της Παναγίας. Ένας φοβερός ανεμοστρόβιλος δημιούργησε μεγάλη τρικυμία που είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του εχθρικού στόλου , ενώ η αντεπίθεση των αμυνομένων , ανάγκασε τους εχθρούς να λύσουν την πολιορκία και να τραπούν σε φυγή. Έτσι λοιπόν η Κωνσταντινούπολη σώθηκε από τη μεγαλύτερη ως τότε απειλή της ιστορίας της. Ο λαός θέλοντας να πανηγυρίσει τη σωτηρία του ,
24 την οποία απέδωσε στη συνδρομή της Θεοτόκου , συγκεντρώθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Κατά την παράδοση , όρθιο το πλήθος έψαλε τον από τότε λεγόμενο ‘’ Ακάθιστο Ύμνο’’, αποδίδοντας τα νικητήρια και την ευγνωμοσύνη του, ‘’τη υπερμάχω στρατηγώ ‘. Σύμφωνα με την άποψη ότι δεν ήταν δυνατόν να γράφτηκε ο Ύμνος σε μία νύχτα, άρα προϋπήρχε των γεγονότων του 626 και πιθανότατα γράφτηκε κατά την βασιλεία του Ιουστινιανού και μάλιστα τον έψελναν στον συγκεκριμένο ναό στην αγρυπνία της 15ης Αυγούστου κάθε χρόνο τιμώντας την Παναγία. Πολλά τα ονόματα της Παναγίας. Μεσίτρια, Ελεούσα, Γιάτρισσα, Οδηγήτρια, Ελευθερώτρια. Η γλυκοφιλούσα και η πλατυτέρα των Ουρανών. Εσείς προσευχηθείτε σ’ Αυτήν όπως και να τη λένε. Δεν θέλω να σας κουράσω άλλο έτσι εδώ τελειώνει η αναφορά μου στον Ακάθιστο Ύμνο . ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ γράφει το μέλος, η αγιογράφος Καλλινική Λασκαρίδου α. Η Βυζαντινή εικόνα μπορεί να είναι έργο τέχνης, αλλά κυρίως είναι αντικείμενο λατρείας, Μέσω αυτής δίδονται όλες οι αλήθειες της ορθόδοξης πίστης. β. Η τιμή αποδίδεται στο πρωτότυπο, Δεν λατρεύουμε το υλικό μέρος, αλλά η τιμή πηγαίνει στο τιμώμενο πρόσωπο. γ. Βυζαντινές εικόνες έχουμε μόνον εμείς οι ορθόδοξοι - τα άλλα δόγματα έχουν αγάλματα ή πίνακες με θρησκευτικά θέματα. Οι Καππαδόκες Πατέρες τις χαρακτηρίζουν ως Ευαγγέλιο των αγραμμάτων γιατί ιστορούν. δ. Η φορητή εικόνα έχει τα εξής σημεία: α) σε ξύλο, β) προετοιμασία, γ) σχέδιο, δ) χρύσωμα, ε) ζωγραφική (αυγοτέμπερα). Όπως Το Φως παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην ορθόδοξη θεολογία, έτσι παίζει και στη βυζαντινή ζωγραφική.΄ ε) ΧΩΡΟΣ: Είναι τα τιμώμενα πρόσωπα. ζ) ΧΡΌΝΟΣ: Είναι διαχρονική. Η βυζαντινή εικόνα (ζωγραφική) είναι μέρος της Θείας Λατρείας και λειτουργεί όπως ο ύμνος και τα αναγνώσματα, με την δική της όμως γλώσσα.
25 ΛΑΚΩΝΙΑ: μια ανοιξιάτικη εξόρμηση! γράφει η Μεταξούλα Φιλιππάτου Ο Νομός Λακωνίας είναι ο νοτιότερος νομός της Πελοποννήσου, με 84,469 κατοίκους. Στο νομό Λακωνίας ανήκει και η Ελαφόνησος με 913 κατοίκους σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Έχει δύο κύριες οροσειρές, του Ταϋγέτου που είναι και η υψηλότερη κορυφή όλης της Πελοποννήσου (2.407 μ.) και του Πάρνωνα (1.961 μέτρα). Ανάμεσά στα δύο αυτά βουνά βρίσκεται η κοιλάδα του ποταμού Ευρώτα. με έναν πανέμορφο, γεμάτο ζωή παραπόταμο 82 χλμ., τον Βασιλοπόταμο, που διαχρονικά κινδυνεύει κι αυτός από διάφορες «προτάσεις ανάπτυξης». Ο νομός χωρίζεται σε 5 δήμους με μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα τη Σπάρτη και πληθυσμό 16.239 κατοίκους, περίπου το 1/5 δηλαδή των κατοίκων του νομού. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι το Γύθειο, η Αρεόπολη, το Οίτυλο, ο Μυστράς, ο Πύργος Διρού, ο Γερολιμένας, η Μονεμβασιά και το χερσαίο τέρμα της Ευρώπης η Νεάπολη. H εύφορη κοιλάδα του Ευρώτα, τα γραφικά χωριά του Ταΰγετου και του Πάρνωνα, το ελληνικό φιόρδ στο Γέρακα και το ρομαντικό, φυσικό αμφιθέατρο στο Κυπαρίσσι, είναι μερικοί μόνο από τους σταθμούς σε ένα μοναδικό ταξίδι. Δικαίως θεωρείται ο απόλυτος τουριστικός προορισμός χάρη αφενός στο συνδυασμό βουνού και θάλασσας, και αφετέρου στην πλούσια ιστορία της, διατηρώντας ευρήματα από τους προϊστορικούς χρόνους και πολιτιστικά μνημεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αρχαίοι ναοί και θέατρα, μοναστήρια, κάστρα, σπήλαια, βιότοποι, ορειβατικές δια δρομές, μαγευτικές παραλίες, είναι μερικά μόνον από τα αξιοθέατα της Λακωνίας. Φυσικό περιβάλλον και Σπήλαια: Όλοι γνωρίζουμε τα ξακουστά ‘ΣΠΗΛΑΙΑ ΔΙΡΟΥ’ με το ασυναγώνιστο φυσικό κάλλος! Υπάρχει και το Σπήλαιο Γλυφάδας, Διρού (επισκέψιμο) μέσα στο οποίο έχουν βρεθεί απολιθωμένα οστά πάνθηρα, ύαινας, λιονταριού, ελαφιού, κουναβιού και η μεγαλύτερη συγκέντρωση οστών ιπποπόταμων στην Ευρώπη. Επίσης, κοντά στην φυσική του είσοδο έχουν βρεθεί θραύσματα κεραμικών που υποδηλώνουν και την ανθρώπινη παρουσία. Το σπουδαίο, προϊστορικό σπήλαιο της Αλεπότρυπας, Διρού με συνολικό μήκος στοών 600μ., πλάτους 100μ. και ύψους 30μ. (κλειστό για το κοινό κα-
26 θώς συνεχίζονται οι αρχαιολογικές έρευνες). Πρόκειται για μια ‘κιβωτό’ με μαρτυρίες των νεολιθικών χρόνων που όμοιά της δεν υπάρχει σ’ όλη την Ευρώπη. Το σπήλαιο, που χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο, κατοικία, εργαστήριο, αποθήκη αγαθών αλλά και νεκροταφείο, έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα νεολιθικά σπήλαια της Ευρώπης. Tο Σπήλαιο Αγίου Ανδρέα Καστανιάς (Δήμος Μονεμβασιάς-επισκέψιμο) πλούσιο σε πυκνότητα και ποικιλία σχημάτων, χρωμάτων και μορφών, κατατάσσεται κι αυτό στα καλύτερα όλης της Ευρώπης. Νησιά και Λιμνοθάλασσες: Ελαφόνησος Η Ελαφόνησος, με έκταση 20 τ. χλμ. βρίσκεται μόλις 300 μ. από την παραλία της Πούντας, με ιστορία περίπου 5.000 χρόνων. Από το 1839 έως το 1850 ανήκε στους Άγγλους, οι οποίοι το θεωρούσαν τμήμα των EΕπτανήσων! Στη Λακωνία, εκτός από το Δέλτα του Ευρώτα, σημαντικός υγροβιότοπος είναι και η Λίμνη Στρογγύλη, που βρίσκεται απέναντι από την Ελαφόνησο, ακριβώς δίπλα στην παραλία της Πούντας. Γύρω από την λίμνη, που ουσιαστικά πρόκειται για μικρή λιμνοθάλασσα, βρίσκουν καταφύγιο σπάνια είδη αποδημητικών για αυτό και η λίμνη είναι ενταγμένη στο δίκτυο NATURA. Νησί Κρανάη (ή Μαραθονήσι, στ’ ανοικτά του Γυθείου, συνδέεται με τη στεριά από το 1898). Σύμφωνα με το μύθο όταν ο Πάρις της Τροίας απήγαγε την Ελένη από την Σπάρτη, πέρασαν την πρώτη τους νύχτα στην Κρανάη.[1] Αφού η υπόλοιπη Ελλάδα υποδουλώθηκε στους Οθωμανούς Τούρκους και μόνον η Μάνη παρέμεινε ελεύθερη, οι μπέηδες της Μάνης (πρόσωπα ισχυρών κατά τόπων οικογενειών) οχύρωσαν το 1829 την Κρανάη με έναν πύργο που ονομάστηκε Πύργος Τζαννετάκη. Σήμερα ο Πύργος φιλοξενεί το Ιστορικό και Πολιτιστικό Μουσείο της Μάνης. Υπάρχει επίσης ένας περίοπτος φάρος ύψους 23 μέτρων που χτίστηκε το 1873. Έχουμε και την ‘κόκκινη λιμνοθάλασσα’ του Γέρακα, 22 χιλιόμετρα βόρεια της Μονεμβασιάς, ένας άλλος θεαματικός υδροβιότοπος που προστατεύεται και αυτός από το δίκτυο NATURA 2000. Έχει έκταση 400 στρεμμάτων και μία στενή είσοδο, το μοναδικό φιόρδ στην Ελλάδα, σημαντικό σημείο συγκέντρωσης αποδημητικών πτηνών, καταφύγιο ερωδιών, καθώς και άλλων σπάνιων πτηνών. Τα φυτά της λιμνοθάλασσας έχουν μία κοκκινωπή απόχρωση που δημιουργούν την εικόνα της διάσημης «κόκκινης λιμνοθάλασσας». Μέσα στη λιμνοθάλασσα, που σφύζει από θαλάσσια ζωή, ενδημούν καβούρια, γαρίδες, σαργοί, δράκαινες, ακόμα και αστακοί. Τέλος, στην περιοχή του Μαλέα, κοντά στη θάλασσα, βρίσκεται το περίφημο απολιθωμένο φοινικόδασος με τους ηλικίας 2 – 3 εκατομμυρίων ετών κορμούς του.
27 Ιστορία Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας έχουν εντοπιστεί στη νότια Λακωνία και ανάγονται στην παλαιολιθική εποχή, περίπου το 40 – 10,000 π.Χ. Η νεολιθική εποχή που ακολούθησε (μέχρι το 3200 π.Χ) έχει αφήσει σημαντικά ευρήματα ανθρώπινης κατοίκησης. Κύριες θέσεις είναι το Κουφόβουνο, ένας από τους μεγαλύτερους νεολιθικούς οικισμούς όλης της Πελοποννήσου, νότια της Σπάρτης, καθώς και το σπήλαιο Αλεπότρυπα στον Πύργο Διρού μοναδικό στο είδος του στην Ευρώπη. Ακολούθησε η Μυκηναϊκή εποχή (3200 – 1100 π.Χ.) Η περιοχή γνώρισε τότε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Εκεί γύρω στα 1100 π.Χ. έχουμε την σημαντική, ιστορικά και γεωγραφικά, κάθοδο των Δωριέων, από την Πίνδο, που έφερε ένα τμήμα τους στην καρδιά της κοιλάδας του Ευρώτα. Κατέλαβαν τη Σπάρτη και τη γύρω περιοχή μέχρι και την Αρκαδία, όπου μέχρι σήμερα μπορεί κανείς να συναντήσει κάποιες επιγραφές στη Δωρική διάλεκτο, που είναι διάλεκτος της αρχαίας ελληνικής η οποία επικράτησε από την Πελοπόννησο μέχρι την Μεγάλη Ελλάδα, ακόμα και σε περιοχές της Μικράς Ασίας. Ακολούθησαν οι Περσικοί Πόλεμοι. Ο αποφασιστικός ρόλος της θα σηματοδοτηθεί με τη μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.) υπό τον βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα και τη συμμετοχή τους, έναν χρόνο αργότερα, στη μάχη των Πλαταιών υπό τον Στρατηγό Παυσανία. Η επόμενη σημαντική περίοδος έφερε στο προσκήνιο τον μεγάλο ανταγωνισμό ΣπάρτηςΑθήνας που κορυφώθηκε με τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Ακολούθησε η περίοδος με την εμφάνιση των Μακεδόνων και την Ελληνιστική Εποχή (323 π.Χ.) και φτάνουμε στα Ρωμαϊκά χρόνια το 31 π.Χ. όταν οι Ρωμαίοι θα πολιορκήσουν τη Σπάρτη και θα καταλάβουν το Γύθειο. Μετά την οριστική επικράτηση της Ρώμης, η Σπάρτη θα εξασφαλίσει αρκετά προνόμια και θα γνωρίσει ιδιαίτερη οικονομική άνθηση. Θα χτιστούν νέα κτήρια, θα αναβιώσουν παλιές τελετές και θα θεσμοθετηθούν νέοι αγώνες, ενώ αρκετοί Σπαρτιάτες θα αποκτήσουν δικαιώματα Ρωμαίου πολίτη. Και φτάνουμε πλέον στα μ.Χ. χρόνια με την Βυζαντινή περίοδο 3301453 μ.Χ. Στον 13ο αιώνα (1204 π.Χ.) όταν οι Φράγκοι της Δ' Σταυροφορίας που δεν έφτασαν ποτέ στους Αγίους Τόπους θα συγκρουστούν με τους Βυζαντινούς άρχοντες της περιοχής και αυτοί θα παραδώσουν μετά από σύντομη πολιορκία το Κάστρο της Λακεδαιμονίας (Σπάρτη). Από
28 τότε θ’ αρχίσει να γίνεται πιο αισθητός ο ρόλος του Μυστρά, που θα αποτελέσει πλέον κέντρο των Βυζαντινών στην Πελοπόννησο. Σιγά αλλά σταθερά η Λακωνία θα έχει μια ακόμα περίοδο οικονομικής και πνευματικής ακμής, και από τα μέσα του 14ου ο Μυστράς θα γίνει ανεξάρτητο Δεσποτάτο. Τα επόμενα χρόνια θα εμφανιστεί η οθωμανική απειλή ενώ η άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) θα έχει ως μοιραία κατάληξη την κατάκτηση από τον Μωάμεθ Β' του Μυστρά (1460) και των άλλων λακωνικών περιοχών. Κάπου εκεί κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έχουμε για 30 περίπου χρόνια και την εισβολή και προσωρινή κυριαρχία των Ενετών. (από την Βενετία, 1685-1715). Κατά την Οθωμανική περίοδο στην περιοχή αναπτύχθηκαν αρκετά επαναστατικά κινήματα, τα οποία συνήθως είχαν επίκεντρο τους τη Μάνη. Η συμβολή της Λακωνίας στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε καθοριστική, ενώ η απελευθέρωση της ήρθε το 1828. Τα Κάστρα: Εκτός την Καστροπολιτεία του Μυστρά και την Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, η Λακωνία είναι διάσπαρτη με ιστορικά κάστρα, τα περισσότερα προσβάσιμα, σε καλή ή λιγότερη καλή κατάσταση. Το 1989 με απόφαση της αρμόδιας επιτροπής της Unesco, ο Μυστράς εγγράφεται ως πολιτιστικό αγαθό στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης, με πάνω από 200 εντυπωσιακά εκθέματα, θεωρείται το πρώτο Ελληνικό Μουσείο που χτίστηκε σε επαρχιακή πόλη, το 1875. Σε έξι (6) αίθουσες φιλοξενούνται χιλιάδες ευρήματα από την περιοχή της αρχαίας Σπάρτης (Λακεδαιμονίας) καθώς και άλλες ιστορικά σημαντικές πόλεις της Λακωνίας. Το χρονικό διάστημα που καλύπτουν, εκτείνεται από τη Νεολιθική περίοδο έως και την ύστερη ρωμαϊκή εποχή. Αξίζει να αναφέρουμε πως η πρώτη αρχαιολογική συλλογή στη Σπάρτη ιδρύθηκε 40 περίπου χρόνια πριν την ίδρυση του μουσείου, το 1833. Δημιουργός της ήταν ο Γερμανός αρχαιολόγος Ludwig Ross, ενώ ο χώρος στον οποίο στεγάστηκε ήταν η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα. Σε σύντομο χρονικό διάστημα η συλλογή καταστράφηκε από πυρκαγιά και συγκεντρώθηκε εκ νέου το 1872, από τον τότε Έφορο Αρχαιοτήτων Παναγιώτη Σταματάκη, προς τιμή του οποίου έχει πάρει τη σημερινή ονομασία του το μουσείο. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης διατηρήθηκε ανέπαφο από το πέρασμα των Δυνάμεων κατοχής.
29 Τα ευρήματα συσκευάστηκαν και φυγαδεύτηκαν έγκαιρα σε ειδικά κατασκευασμένη κρυψώνα από τον τότε Έφορο Αρχαιοτήτων Θεόδωρο Καραχάλιο. Να σημειωθεί όμως ότι μεγάλους βανδαλισμούς και καταστροφή μοναδικών ευρημάτων από την αρχαία Σπάρτη προξένησε ο Γάλλος ‘ηγούμενος’ Michel Fourmont το 1729 στην Σπάρτη (και ευρύτερα στην Πελοπόννησο) που εργαζόταν για λογαριασμό του βασιλιά της Γαλλίας. Αφάνισε μνημεία, κτίρια, αγάλματα, χειρόγραφα και επιγραφές.... Η Βασιλική –‘Εθνική’ σήμερα - Βιβλιοθήκη του Παρισιού, βρίθει από την καταληστευμένη Σπάρτη. Τέλος, το 1997 ιδρύθηκε ο «Σύλλογος Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης – Παναγιώτης Σταματάκης», ο οποίος πρωτοστατεί σε πληθώρα εκδηλώσεων, ενώ προώθησε και την κατασκευή του νέου μουσείου στο κτίριο της ΧΥΜΟΦΙΞ που είναι υπό ανέγερση σε οικόπεδο έκτασης άνω των 20 στρεμμάτων, στο βόρειο άκρο της πόλης. Η ζωή και στην εκπαίδευση των νέων στην αρχαία Σπάρτη: Από την ηλικία των 7 ετών τα αγόρια ζούσαν κοντά στον Ευρώτα σε ένα είδος κατασκήνωσης, το φαγητό τους ήταν ο Μέλας Ζωμός, φορούσαν τα ίδια ρούχα χειμώνα-καλοκαίρι για να σκληραγωγηθούν, και έτσι εκπαιδεύονταν οι καλοί στρατιώτες. Ο γνωστός, με την ονομασία, μέλας (μέλανας) ζωμός με τον οποίο θρέφονταν τα νέα αγόρια ήταν ένας ζωμός από αίμα χοιρινό και αποτελούσε την κύρια τροφή των Σπαρτιατών πολεμιστών. Για τους υπόλοιπους Έλληνες πρόκειται για αξιοπερίεργο φαινόμενο. Ιδιαίτερα οι Αθηναίοι, θεωρούσαν τη "βάφα", που αποτελούνταν από χοιρινό, αλάτι, ξίδι και αίμα και συνοδευόταν από τη γνωστή μάζα, σύκα, τυρί και καμία φορά από θηράματα ή ψάρι, αηδιαστική τροφή και διακωμωδούσαν για το λόγο αυτό τους Σπαρτιάτες. Όσον αφορά στο ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία της αρχαίας Σπάρτης, αυτός ήταν πολύ βασικός: έπρεπε να γυμνάζεται για να γεννά αρτιμελή παιδιά! Οι άνδρες είχαν αρκετούς περιορισμούς, μόνον μετά τα 30 χρόνια ζούσαν κάποια πιο φυσιολογική ζωή. Τα νομίσματα της Σπάρτη ήταν βαριά και δύσκολα τα έφεραν μαζί τους - ένα άλλος καλός λόγος για να μην ταξιδεύουν και να μένουν στην πόλη τους. Η ομοφυλοφιλία τιμωρείτο αυστηρά. Ο ΚΑΙΑΔΑΣ, 10 περίπου χλμ. από Σπάρτη: Όλοι έχουμε μάθει - από το σχολείο ακόμη, ότι ο Καιάδας ήταν μια χαράδρα στην οποία οι Σπαρτιάτες πετούσαν εντός της, μη αρτιμελή παιδιά. Από νεότερες έρευνες επιβεβαιώνεταιπως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Στον Καιάδα εκτελούσαν ουσιαστικά τους καταδικασμένους σε θάνατο, τους προδότες, τους εγκληματίες και τους αι-
30 χμάλωτους πολέμου. Η πρώτη επίσημη ανθρωπολογική έρευνα έγινε το 1983, και πλέον αποδείχθηκε πως μέσα, όντως υπήρχαν ανθρώπινα οστά από σκελετούς που ανήκουν σε άνδρες 18-40 ετών, ενώ λίγοι προέρχονται από γυναίκες. Μόλις ένας ήταν από παιδί - όχι βρέφος- που πιθανώς να έπεσε από ατύχημα. Ιδού και ‘το παρασκήνιο’ του Αγάλματος του ΛΕΩΝΙΔΑ Το έτος 1969, στη Σπάρτη, στο τέρμα της οδού Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, μπροστά από το Εθνικό Στάδιο, στήθηκε το άγαλμα του βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα. Την ιστορία που κρύβεται πίσω από το άγαλμα, την παραθέτει η αρχαιολόγος Δρ. Δακορώνια. “Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας ομογενής Σπαρτιάτης της Αμερικής, ονόματι Δουσμάνης, προσέφερε χρήματα για την ανέγερση μνημείου του Λεωνίδα στη Σπάρτη, το οποίο ανατέθηκε στον Μανιάτη γλύπτη Φαληρέα. Λόγω του πολέμου οι ενέργειες σταμάτησαν. Μετά τον πόλεμο ο Φαληρέας τελείωσε το άγαλμα, αλλά ο χορηγός Δουσμάνης είχε πεθάνει. Έτσι ο γλύπτης ήρθε σε επικοινωνία με τριακόσιους ομογενείς Σπαρτιάτες της Αμερικής οι οποίοι προσέφεραν από 300 δολάρια ο καθένας. Η ιστορία, όμως, δεν σταματάει εδώ. Λόγω του ότι το άγαλμα του Λεωνίδα ήταν γυμνό, ο τότε Δεσπότης της περιοχής αντέδρασε και τελικά αποφασίστηκε το άγαλμα να μεταφερθεί στο μνημείο των Θερμοπυλών και ο Φαληρέας να φτιάξει ένα άλλο για την Σπάρτη, όπως και έγινε...” Η ιστορία όμως, έχει μία ακόμα ενδιαφέρουσα πληροφορία. «... Οι τριακόσιοι δωρητές από την Αμερική, ζητήσανε να γραφτούν τα ονόματά τους στην μπροστινή όψη του Μνημείου των Θερμοπυλών. Ο τότε Γ.Δ. Αρχαιοτήτων, Σπ. Μαρινάτος, αρχικά αντέδρασε, αλλά στο τέλος υποχώρησε και δέχτηκε να γραφτούν τα ονόματα στην πίσω όψη του Μνημείου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί να νομίζουν ότι αυτοί ήταν οι τριακόσιοι Σπαρτιάτες του Λεωνίδα που έπεσαν στην μάχη! Τελικά, δόθηκε εντολή και αφαιρέθηκαν αυτά τα ονόματα. Γράφτηκε μόνο το όνομα του αρχικού χορηγού και εμπνευστή, Δουσμάνη, και μνημονεύτηκε επίσης ότι το Μνημείο έγινε με δαπάνη 300 ομογενών της Αμερικής...»
31 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΣ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΗΣΥΧΙΑ Γράφει ο φίλος Ιούλιος Κέρπης Περιμένουμε σήμερα τον ελάχιστο σεβασμό απέναντι στη Γλώσσα μας, που την μίλησαν, τη λάτρεψαν και την καλλιέργησαν στο γραπτό λόγο οι πρόγονοι μας, παρουσιάζοντας αριστουργήματα υποδειγματικής γραφής. Δυστυχώς όμως, η απόρριψη των γλωσσικών και γραμματικών κανόνων από τους ανθρώπους, και μάλιστα της νέας γενιάς, ισοπέδωσαν την αξία τους, και τα ελληνικά γράμματα γνώρισαν την ανυποληψία και την αδιαφορία. Ο σύγχρονος οδοστρωτήρας της τεχνολογίας κέρδισε την εμπιστοσύνη των νέων παιδιών, που στο όνομα της θυσίασαν καθετί ιδανικό. Δυσκολευόμαστε εμείς οι εκπαιδευτικοί να κατανοήσουμε τα γραπτά, όχι μόνο των αλλοδαπών μαθητών μας, που έτσι κι αλλιώς υποχρεωτικά φοιτούν στα ελληνικά σχολεία, αλλά και των Ελλήνων μαθητών μας. Τα γκρίκλις, με την κατάργηση των φωνηέντων, γραφή επικοινωνίας και συνδιάλεξης μέσω των κινητών τηλεφώνων, η άγνοια των συντακτικών κανόνων, ακόμα και από δημοσιογράφους της ελληνικής τηλεόρασης ,προώθησαν μια γλώσσα εκτρωματική με σωρεία σφαλμάτων, που δήθεν παρέχεται υποδειγματικά σε μαθητές και φοιτητές! Και το κακό συνεχίζεται σε χώρους κοινής συνάθροισης, πλατείες, ζαχαροπλαστεία, μέσα συγκοινωνίας, όπου το ύφος σήμερα του προφορικού λόγου εξολόθρευσε το ήθος του ελληνικού γλωσσικού μέτρου και της κάθε ευπρέπειας με την οποία ο Έλληνας υιοθέτησε στη συμπεριφορά του. Γιατί, οπωσδήποτε σήμερα, χωρίς καμία διαφωνία και αντίρρηση, η γλώσσα μας είναι όχι μόνο ο δείκτης επικοινωνίας, αλλά και μέτρο αγωγής και ευαισθησίας. Σημειώσεις της Σύνταξης από την συζήτηση που ακολούθησε την εισήγηση: • Όπως πολλές άλλες, η ελληνική περνάει τη δική της κρίση, καθρέφτισμα των σημερινών κοινωνιών όπου αμφισβητούνται διαχρονικές αξίες και παραδόσεις.
32 • Πάρα πολλές γλώσσες βρίσκονται σε κρίση, έχοντας χάσει την αίγλη τους λόγω των κοινωνικών συνθηκών που αλλάζουν, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης, των σπουδών στο εξωτερικό, τις πολυεθνικές συνεργασίες και γενικότερα της παγκοσμιοποίησης. • Πρόκειται για ένα μέγα πρόβλημα το ζήτημα της παιδείας στη χώρα μας. Σημαντικές αλλαγές στους κανόνες της γλώσσας συντελέστηκαν, για παράδειγμα, λόγω πολιτικών μεταρρυθμίσεων. • Οι συχνές αλλαγές σχολικών βιβλίων, η εκπαίδευση των διδασκόντων, καθώς και η εκπαιδευτική κουλτούρα του τόπου με τις τόσες έξωθεν παρεμβολές, είναι μερικά ακόμα παραδείγματα των προβλημάτων της παιδείας μας. • Ας ευχηθούμε η αφύπνιση να μην αργήσει, για χάρη των επερχόμενων γενεών και το μέλλον να διαψεύσει τις δικαιολογημένα απαισιόδοξες εκτιμήσεις του παρόντος. «Πάντα στον κόσμο θα΄ρχεται Παρασκευή Μεγάλη και κάποιος θα σταυρώνεται για να σωθούν οι άλλοι» Νίκος Γκάτσος
Viber,
33 ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Γράφει ο Τάκης Σφακιανόπουλος Η ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (TN) είναι αποτέλεσμα συνεισφορών από διάφορους τομείς, τεχνολογικών εξελίξεων και συνδυασμού θεωρητικής και πρακτικής έρευνας. Έχοντας την τύχη να εργασθώ το 1969 σε μια αεροπορική εταιρεία, στο τμήμα των τηλεπικοινωνιών χρησιμοποιώντας το τέλεξ, και όντας ηλεκτρονικός, στη πορεία μου μέχρι το 2000 που συνταξιοδοτήθηκα γνώρισα πολλές νέες τεχνολογικές εξελίξεις. Από το τέλεξ έφυγα με ένα Laptop. Στη συνέχεια ασχολήθηκα στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος με τα δίκτυα και τους υπολογιστές και έζησα την κάθε νέα εφαρμογή έχοντας πλέον στη διάθεσή μας το διαδίκτυο με το οποίο επικοινωνούσαμε με τους συναδέλφους σε όλα τα μέρη του κόσμου στη στιγμή. Είχαμε αποκτήσει πλέον ο καθένας τη δική του ηλεκτρονική διεύθυνση e-mail. Παρακολουθώντας τις εξελίξεις και έχοντας πια πρόσβαση σε διάφορα προγράμματα όπως
όλοι είχαμε εξοικειωθεί μέχρι το 2020 που ακούσαμε για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Μέχρι εκείνο το σημείο όταν θέλαμε να ρωτήσουμε κάτι που μας ενδιέφερε, το ρωτούσαμε σε μια μηχανή ψαξίματος όπως το Google Search και μας έδινε την απάντηση. Ήρθε όμως η Τεχνητή Νοημοσύνη η οποία μας παρέχει, εκτός από την πιο απίθανη πληροφορία που θα μας ενδιέφερε, ένα σωρό άλλες υπηρεσίες, όπως π.χ. να μας γράψει ένα ποίημα ή ένα διήγημα, να μας προτείνει λύσεις σε διάφορα επαγγελματικά ζητήματα, να ερμηνεύσει ιατρικά δεδομένα ταχύτατα και τόσα άλλα που πριν μερικά χρόνια δεν θα φανταζόμασταν καν. Οι αντιρρήσεις μας ότι θα καταργήσει διάφορα επαγγέλματα, ή ότι θα αντικαταστήσει το ανθρώπινο πνεύμα δεν ευσταθούν. Μπορεί κάποια επαγγέλματα να καταργηθούν αλλά στη θέση τους θα εμφανιστούν νέα. Όσον αφορά στο ότι οι ανθρώπινη νοημοσύνη και το συναίσθημά μας ενδέχεται ν’ αντικατασταθούν από την τεχνητή, αυτό, ΑΝ συμβεί ποτέ, θα χρειαστούν πολλές ακόμα δεκαετίες έρευνας και ανάπτυξης προκειμένου να συνδεθούν μεταξύ τους. Γι’ αυτό σας παροτρύνω... μην φοβόσαστε την Τεχνητή Νοημοσύνη, δοκιμάστε να τη χρησιμοποιήσετε και θα εκπλαγείτε !
Skype, Office, Teamviewer,
34 Η ειλικρίνεια.. Το λάβαμε από τον φίλο Στάμο Κοντομάρο από το Μόντρεαλ Ένας Έλληνας τουρίστας μπήκε στο μετρό της Στοκχόλμης. Παρατήρησε ότι ανάμεσα στα πολλά κανονικά και κοινά περάσματα υπήρχε ένα από όπου μπορείς να περάσεις ελεύθερα χωρίς να πρέπει να πληρώσεις εισιτήριο. Ρώτησε τον πωλητή εισιτηρίων γιατί αυτό το πέρασμα είναι ελεύθερο και χωρίς φύλακα. Αυτός του εξήγησε ότι αυτό προορίζεται για άτομα, που για κάποιο λόγο δεν είχαν χρήματα να πληρώσουν το εισιτήριο. Έκπληκτος ο Έλληνας δεν άντεξε να μην του κάνει την ερώτηση, που για τον ίδιο ήταν προφανής: - Και τι γίνεται αν κάποιος έχει λεφτά αλλά απλά δεν θέλει να πληρώσει; Ο πωλητής με ένα χαμόγελο εκπληκτικής αγνότητας του απάντησε: Και γιατί να το κάνει αυτό; Μη μπορώντας να απαντήσει ο Έλληνας πλήρωσε το εισιτήριο και προχώρησε ακολουθούμενος από πλήθος, που είχε να πληρώσει εισιτήριο. Η ερώτηση έμεινε αναπάντητη. Η ειλικρίνεια είναι μια από τις πιο απελευθερωτικές αξίες, που μπορεί να έχει ένας λαός. Μια χώρα, που έχει καταφέρει να μετατρέψει αυτή την αξία σε κάτι φυσικό είναι αναμφίβολα σε κατάσταση μεγαλύτερης ανάπτυξης. Αυτό είναι παιδεία και αξίες μιας αναπτυγμένης χώρας. Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟΥ (14) Οριζόντια : 1) ΑΠΟΚΡΙΑΣ 2) ΡΡ 3) ΜΑΙΝΑΛΟΝ 4) ΡΑΦΑ 5) ΝΑΙ - ΑΝΟΙ 6) ΙΚΑΙΔΡΑ 7) ΑΡ - ΦΑΙ 8) ΑΝ - ΣΑΤΟ Κάθετα : 1) ΑΡΜΕΝΙΑ 2) ΠΡΑ - ΑΚΡΑ 3) ΙΡΙΑ 4) ΚΕΝΑ 5) ΑΦΑΙΑΣ 6) ΙΣΛΑΝΔΙΑ 7) ΟΡ 8) ΣΑΝΤΙΑΓΟ
35 Άγιο Μύρο: Η ιστορία και τα 57 δυσεύρετα συστατικά του Παρασκευάζεται και καθαγιάζεται εδώ και αιώνες, με ειδική τελετή κάθε δέκα χρόνια, ενώ κάποια από τα συστατικά του είναι εξαιρετικά σπάνια και απροσδόκητα! Πηγή:
Το Άγιο Μύρο είναι αρωματικό έλαιο (αποτελούμενο από 57 συστατικά), το οποίο χρησιμοποιείται, κατά τη διάρκεια της Βάπτισης για την τέλεση του μυστηρίου του Χρίσματος. Ο βαπτισμένος αλείφεται με μύρο σταυροειδώς στο μέτωπο, στα αισθητήρια όργανα και στα μέλη του σώματός του ως επιβεβαίωση της ένταξής του στο σώμα της Εκκλησίας. Σε κάθε χρίση μελών του βαπτισμένου επαναλαμβάνεται από τον τελούντα ιερωμένο το μυστήριο του χρίσματος η φράση «Σφραγίς δωρεάς πνεύματος αγίου, αμήν». Το Άγιο Μύρο χρησιμοποιείται επίσης για τον καθαγιασμό των της Αγίας Τράπεζας στα θυρανοίξια ναών, καθώς και σε χριστιανούς άλλων δογμάτων που ασπάζονται την Ορθοδοξία. Κατά τη βυζαντινή περίοδο, το Άγιο Μύρο χρησιμοποιήθηκε και για τη χρίση των Βυζαντινών αυτοκρατόρων από τον πατριάρχη κατά την επίσημη τελετή της στέψης τους, ενώ στη Δύση ανάλογη χρίση με Άγιο Μύρο δέχονταν και οι επίσκοποι κατά την τελετή της χειροτονίας τους. H διαδικασία της έψησης του Αγίου Μύρου Η παρασκευή του Αγίου Μύρου στους πρώτους αιώνες της Χριστιανικής Εκ-
https://www.sansimera.gr/articles/1468
36 κλησίας ήταν υποχρέωση κάθε τοπικού επισκόπου, αλλά στη συνέχεια πέρασε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ως προς την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η τελετουργική διαδικασία της έψησης (παρασκευής) του Αγίου Μύρου, που πραγματοποιείται κάθε δέκα χρόνια, αρχίζει τη Μεγάλη Δευτέρα στο Φανάρι, στο Κουβούκλιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Συνολικά 57 δυσεύρετα και πολύτιμα αρωματικά υλικά, τα οποία προέρχονται από τα πέρατα της γης και συμβολίζουν την ποικιλία των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, την Κυριακή των Βαΐων, απονέμει τους επίχρυσους σταυρούς διακονίας στους μυρεψούς, τους ειδικούς που θα παρασκευάσουν το Άγιο Μύρο, ενώ τη Μεγάλη Δευτέρα θα ανάψει τη φωτιά κάτω από τους χάλκινους λέβητες, στους οποίους θα γίνει η έψηση. Τους χάλκινους λέβητες δώρισαν στο Πατριαρχείο το 1807 οι σαράφηδες (αργυραμοιβοί) της Πόλης. Τα συστατικά του Αγίου Μύρου Για την παρασκευή του Αγίου Μύρου χρησιμοποιείται η σύνθεση που υπάρχει στον επίσημο και οριστικό Πατριαρχικό Κατάλογο, ο οποίος συντάχθηκε το 1890 και ισχύει μέχρι σήμερα. Η σύνθεση αυτή περιλαμβάνει 57 υλικά, κυρίως δρόγες. Οι δρόγες είναι συστατικά από διάφορους ιστούς φυτών. Μπορεί να είναι ρίζες, άνθη, φλοιός, σπέρματα, δηλαδή σπόροι, βολβοί, ρίζες, κόμμεα, ρητίνες και διάφορα άλλα συστατικά, τα οποία προέρχονται από φυτά ή θάμνους ή δέντρα ή λουλούδια. Ανάμεσα στα συστατικά του Αγίου Μύρου, εκτός από το παρθένο ελαιόλαδο, τον ερυθρό ξηρό οίνο και το ροδέλαιο, το οποίο προέρχεται από τη Βουλγαρία και είναι χορηγία του Πατριαρχείου της Βουλγαρίας, περιλαμβάνονται και δύο εξαιρετικά σπάνια, ζωικής προέλευσης υλικά: το άμπαρι, που προέρχεται από αποβολή γαστρικού περιεχομένου -εμετό- αχώνευτων τμημάτων της διατροφής της φάλαινας φυσητήρα και ο μόσχος, που προέρχεται από αδένα ενός είδους αρσενικού ζαρκαδιού του Θιβέτ. Τα 57 υλικά που αναφέρονται στον Πατριαρχικό Κατάλογο, κάποια από τα οποία είναι γνωστά στους πολλούς, ενώ κάποια ελάχιστοι τα γνωρίζουν, είναι τα εξής: Έλαιον καθαρόν, Οίνος στίφων μέλας, Ανθόνερον αρίστης ποιότητας, Ροδόσταμον αρίστης ποιότητας, Μαστίχη καθαρή, Μετζουβί ή Κόμμι ευώδες, Άμωμον, Ξυλαλόη μαβέρτη, Πέπερι μακρό, Κάρυα αρωματικά,
37 Φύλλος ινδικός, Ξυλοκασία ήτοι αγγέλικα Βοεμίας, Στύραξ υγρά, Σμύρνα καθαρά, Πέπερις, Εχινάνθη, Ξυλοβάλσαμον, Άκορος ή Κάλαμος ευώδης, Ίρις φλωρεντινή, Βάκχαρις ή αντ' αυτής Εμπερατόρια (σαφράν), Αριστολοχία βέρα, Καρποβάλσαμον ή Κουβέβι, Κύπερις, Μυρισινόκοκκα, Νάρδος κελτική, Κασσία μέλαινα ή αντ' αυτής Κασκαρίλια όπερ εστί φλοιός αμπάρεως, Βάλανος μυρεψική, Καρδάμωμον μικρόν, Καρυόφυλλα, Κιννάμωμον, Άσσαρον βέρον, Μάκερος Ολλάνδας, Τερέβινθος βενετική, Ρετσίνη λευκή καθαρά, Μυροβάλανον καθαρόν, Σάμψυχος ή Μαντζουράνα, Λάδανος
Στάχυς νάρδου ινδικού, Λίβανος λευκός, Ζιγγίβερις λευκή, Ζαρνάβας, Τύλλις, Ελένιον.
την έψηση προστίθενται: Έλαιον κινναμώμου σειλάνικον, Έλαιον καρυοφύλλων, Μοσχοκαρυδέλαιον Ολλάνδας πηκτόν, Βάλσαμον Μέκκας ήτοι βαλσαμέλαιον, Ροδέλαιον ή έλαιον τριανταφύλλου, Έλαιον μάκερις, Έλαιον κίτρου, Έλαιον καρποβαλσάμου, Έλαιον σαμψύχου, Έλαιον δάφνης, Έλαιον δενδρολιβάνου, Έλαιον νάρδου ή λεβάντας, Μόσχος ινδικός, Άμπαρι ΤΣΟΥΓΚΡΙΣΜΑΤΑ Με ένα αυγό σαν του σπουργίτη κι είπα νικητής θα βγω τσακ μου τσάκισες τη μύτη. Μα, σα γύρισες τ αυγό, τσακ, σε τσάκισα κι εγώ! Και Χριστός Ανέστη όλοι με φιλιά πολλά φιλιά ψάλλαμε στο περιβόλι, όπου ανθούσε η πασχαλιά! Αγνώστου
καθαρά,
Μετά
38 Συντακτική Επιτροπή: Χρήστος Ευαγγέλου, Κώστας Βάλβης, Δημήτρης ΚαπαΙτζής Μεταξούλα Φιλιππάτου Λογότυπο Ενημερωτικού Δελτίου νέας περιόδου: Μαριλένα Σφακιανοπούλου Σελιδοποίηση/εκτύπωση: Τάκης Σφακιανόπουλος