Intersectionality in Art: Then and Now

04 |

06 |

08 |

10 |

12 |

Hoe progressief zijn Friends en Modern Family?

Actiefilms kunnen ook enkel vrouwen in de hoofdrol hebben

Wat de evolutie van Rembrandt naar Banksy over klasse zegt

'Beach body ready' zijn is niet hetzelfde als vrouw zijn

Waarom Childish Gambino's 'This is America' oud nieuws is

Intersectionality in Art

Then and Now oktober 2019

02 "The most general statement of our politics at the present time would be that we are actively committed to struggling against racial, sexual, heterosexual, and class oppression, and see as our particular task the development of integrated analysis and practice based upon the fact that the major systems of oppression are interlocking."

Combahee River Collective, April 1977

Intersectionality in Art: Then and Now oktober 2019

Cover | Zanele Muholi: Ntozakhe II Somnyama Ngonyama, 2016 (Hail the Dark Lioness)

Colofon | Juliette van Barreveld (11867558) Amber Hillegers (12117293) Laura Karsten (12167215) Sonja Lont (12389900) Tahrim Ramdjan (11315199) Voorbehoud | Eindopdracht 'Intersectionalities' (7332F004AY) Universiteit van Amsterdam t.a.v. Sherilyn Deen

03

inhoudsopgave | 04|

Tahrim Ramdjan | klasse | gender | seksualiteit |

De hoge klasse als de nieuwe middenklasse: Friends en Modern Family vergeleken

08|

Sonja Lont | klasse |

De rol van klasse in de schilderkunst

12 |

Amber Hillegers | ras |

Hoe racisme wordt aangekaart in muziek: vroeger versus nu

Juliette van Barreveld | klasse | gender | ras | seksualiteit |

|06

Ocean’s Twelve en Ocean’s Eight vergeleken

Laura Karsten | klasse | gender | seksualiteit

| 10

Reclames door de jaren heen

14 Verwijzingen

gender | seksualiteit | klasse |

04

De hoge klasse als de nieuwe middenklasse: Friends en Modern Family vergeleken Tahrim Ramdjan

De cast van Friends. Via The Insider.

Een van de meest invloedrijke manieren om bepaalde ideeën en beelden over te brengen is misschien wel door middel van (tv-)series.

Waar vijftig jaar geleden nog miljoenen mensen zich in de avonden verzamelden voor de kijkbuis met maar drie kanalen, kent Netflix nu een totaal aantal van drie miljoen Nederlandse klanten (De Koning, 2019).

Maar hoe zit het met de representatie van bepaalde concepten, sociologisch gezien zeer invloedrijk, in deze series? Ik onderzoek hoe het met de representatie van gender, seksualiteit en klasse gesteld is in twee sitcoms die een kleine twintig jaar van elkaar verwijderd staan in tijdstip van productie.

Een sitcom is een serie die zich telkens afspeelt om dezelfde groep personages in een beperkt aantal situaties (Elsevier, 1988 in Ensie, 2017).

De oudere sitcom die ik onderzoek is Friends, inmiddels een zeer bekende sitcom die gestart is in 1994; de nieuwere sitcom is Modern Family, waarvan de productie is gestart in 2009. Ik heb deze series gekozen omdat ze beide op Netflix te zien zijn, afleveringen ongeveer even lang duren en de opzet met betrekking tot aantal personages vergelijkbaar is.

Seksisme en homofobie aangepakt? | Eerst is het relevant om de casts van de series te vergelijken. In Friends staan zes personages centraal, waarvan drie vrouwen zijn (Rachel, Monica en Phoebe) en alle personages hetero zijn. In Modern Family daarentegen staan drie gezinnen centraal, waarin in totaal vier vrouwen (Claire, Haley, Alex, Gloria) in deze gezinnen te zien zijn in een aanzienlijke rol. Een van de vier gezinnen (Mitchell en Cameron) vormt een homoseksueel stel.

Hierin ziet men al een verschil in rolverdeling, en vooral hoe gender en seksualiteit daarin gerepresenteerd zijn. Gender en seksualiteit zijn geen statische gegevens: gender is eerder een van de eerste frames waarbinnen wordt gehandeld in interacties en seksualiteit vervalt al snel in een script (Simon & Gagnon, 2003, pp. 491-492; Ridgeway, 2009, p. 147).

Gender en seksualiteit zijn geen statische gegevens: gender is eerder een van de eerste frames waarbinnen wordt gehandeld in interacties en seksualiteit vervalt al snel in een script (Simon & Gagnon, 2003, pp. 491-492; Ridgeway, 2009, p. 147). Gender kan zelfs gezien worden als iets dat ‘gedaan’ wordt, en waartoe men verantwoordelijk wordt gehouden:

05

voldoe je niet aan de verwachtingen die uit jouw gender voortvloeien, dan moet je je daarover verantwoorden (West & Zimmerman, 1987, pp. 135-136). In dat licht valt meteen op dat in Friends zo nu en dan bepaalde normen omtrent gender de revue passeren. Zo wordt het in de serie breed uitgemeten wanneer een mannelijke nanny zich ontfermt over de baby van Ross en Rachel, met het personage Ross dat zijn onvrede uit over deze mannelijke nanny, waarbij hij zegt: “It’s just weird”. Tevens kan men in Friends heteronormativiteit bespeuren: het personage Chandler is vaak neerbuigend over zijn eigen vader, die uit de kast is gekomen als transpersoon; en grappen daarover worden door de andere leden van de vriendengroep vaak gemaakt.

De hoge klasse als de nieuwe middenklasse | Hoewel vooruitgang geboekt is op het gebied van seksisme en homofobie, lijkt het erop dat, als het aankomt op sociale klasse, Friends en Modern Family toch angstvallig veel op elkaar lijken. Sociale klassen kunnen worden geconstrueerd aan de hand van het culturele, economische en sociale kapitaal dat mensen met elkaar gemeen hebben (Bourdieu, 1987, p. 4). Hoewel het lastig is om discrete groepen te benoemen, kunnen we opmerken dat in zowel Friends als Modern Family de hoofdpersonages een hoog economisch kapitaal hebben.

Alle personages uit de vriendengroep van Friends kunnen het zich veroorloven om een (vrij ruim) appartement midden

en Gloria die uit de werkende klasse in Colombia komt en naar de Verenigde Staten is geëmigreerd. Allebei gaat het om vrouwen - en het is dan maar de vraag of dat toeval is.

De schuld van het kapitalisme? | Kortom is het wellicht zo dat over de tijd heen, seksisme en homofobie thema’s zijn die zijn aangepakt in de populaire series. Dit kunnen we echter nog niet zo stellen van sociale klasse. Wat kan een verklaring daarvoor zijn? Wellicht het idee dat kapitalisme de bevrijding van homoseksuelen in de hand heeft gewerkt, door het kapitalisme dat het individu bevrijdde van de noodzaak van een familie (D’Emilio, 1983, p. 468).

De cast van Modern Family. Via Entertainment Weekly.

Het lijkt dan ook niet als een verrassing te komen dat de acteur die Chandler speelt, Matthew Perry, een LGBTgetinte storyline over zijn personage heeft geweigerd (Dyer, 2019).

Het contrast is ontzettend groot met Modern Family, waar er zelden grappen worden gemaakt over het feit dat Cameron en Mitchell een homoseksueel stel zijn: als deze grappen al worden gemaakt, is dat meestal door henzelf.

Toch is de vraag in hoeverre de storyline van Modern Family gezuiverd is van problematiek: zo probeert Cameron zijn geaardheid enigszins te compenseren met ‘mannelijk’ gedrag en zijn Cameron en Mitchell maar weinig zoenend te zien in de serie, ten opzichte van de heterostellen (The Week, 2012).

in New York - indicator van economisch kapitaal - en naderhand nog koffie te drinken in het koffietentje Central Perk, een indicator van cultureel kapitaal.

Mensen die weinig geld te besteden hebben, zullen dit hoogstwaarschijnlijk niet besteden aan kopjes koffie in een koffiehuis. Tegelijkertijd observeren we in Modern Family dat alle gezinnen ruime vrijstaande huizen hebben, en dat veel scenario’s in de serie erom draaien dat men uit eten gaat of naar een evenement gaat: wederom indicatoren van economisch, dan wel cultureel kapitaal. De series hebben nog een fenomeen gemeen: het feit dat een van de hoofdpersonages ‘omhooggevallen’ is uit de lagere klasse. Het gaat dan om Phoebe die eerst op de straat leefde en het pad van criminaliteit bewandelde,

Deze theorie zou een plausibele verklaring zijn voor de blinde vlek die Modern Family nog steeds heeft als het aankomt op sociale klasse. De laatste vraag die dan nog rest, is of het erg is dat de series zo slecht scoren op de representatie van sociale klasse. Immers betoogt Van der Waals (2019) in Vrij Nederland dat ‘vriendschappen’ met personages in series werken juist dienen om je in te leven in iemand die anders is dan jijzelf, en om tot rust te komen.

Wellicht komt iedereen wel tot rust bij het twintig minuten lang verzinken in de gedachte van leven in ruime Amerikaanse verhuizen, na een lange dag college of werk - en wellicht, is dat zo ongezond nog niet.

■

06 Ocean’s Twelve en Ocean’s Eight vergeleken gender | seksualiteit | klasse | ras |

Wat is er nou fijner dan een avond op de bank met een kopje thee, een wijntje of een biertje en een goede film? De komst van Netflix en Videoland hebben dit zelfs nog makkelijker gemaakt, omdat je nu bijna alle films kan kijken wanneer jij dat wilt. Met het oog op huidige trends zoals feminisme en de LGBTQ+ beweging, is het echter interessant om te kijken naar de representatie van verschillende groepen in de samenleving in het filmaanbod van Netflix.

Juliette van Barreveld

Daarom onderzoek ik hoe gender, ras, klasse en seksualiteit worden gerepresenteerd in twee films uit de Ocean’s reeks. Dit zal ik doen aan de hand van Ocean’s Twelve, welke in Amerika is uitgekomen in 2004, en Ocean’s Eight, welke in 2018 is uitgekomen. Ik heb voor deze films gekozen, omdat ze in dezelfde reeks zitten, en daarom vergelijkbaar met elkaar zijn. Hierdoor zijn ook de verschillen makkelijker te herkennen.

Voor degenen die nog nooit van de Ocean’s serie hebben gehoord, of deze nog nooit hebben gezien, zal ik een korte samenvatting geven van de twee films waar ik het over ga hebben. In Ocean’s twelve draait het om Danny Ocean, die een bende leidt die een groot bedrag moet betalen aan een man van wie hij en zijn bende veel geld hebben gestolen in de voorgaande film, Ocean’s Eleven.

Gender en seksualiteit | Allereerst zal ik kijken naar de cast van beide films. De cast van Ocean’s Twelve, bestaat uit in totaal twaalf hoofdpersonen. Hiervan zijn er elf mannelijk en maar liefst één vrouwelijk. Naast deze twaalf speelt ook Catherina-Zeta Jones een grote rol, als politieagente die niets liever wilt dan de bende oppakken. Hierin is al te zien dat vrouwen zwaar onder gerepresenteerd zijn in de cast. Ondanks dat er wel twee vrouwen behoren tot de hoofdpersonen, gaat het vooral om de elf mannelijke bendeleden. In Ocean’s Eight daarentegen draait het, zoals eerder al gezegd, om Debbie Ocean, de zus van de hoofdpersoon uit Ocean’s Twelve. De cast bestaat uit acht hoofdpersonen, waarvan zeven bendeleden zijn en een het slachtoffer van de bende. Allemaal zijn ze vrouwelijk. Dit is al een duidelijk verschil met Ocean’s Twelve, waar vrouwen juist ondergerepresenteerd zijn.

Om nog even door te gaan op gender, gaan we het nog even hebben over de stereotyperingen hiervan die in de films naar voren komen. Een belangrijk onderzoek in de literatuur over gender heeft gender neergezet als iets dat gedaan wordt, ‘doing gender’ (West & Zimmerman, 1987), wat inhoud dat er bepaalde verwachtingen vastzitten aan gender, en dat men al van jongs af aan geleerd wordt om aan deze verwachtingen te voldoen. Gender is tevens een frame waardoor wij mensen bekijken en indelen in bepaalde groepen, met dus de verwachtingen hieraan, wat voor stereotyperingen kan zorgen (Salih, 2002).

Met dit in mijn achterhoofd heb ik gekeken naar hoe dit in beide films naar voren kwam.

Zo zijn de mannen in Ocean’s Twelve vaak te zien in pakken en overhemden, terwijl de

De cast van Ocean's Twelve. Via DStv Box Office.

07

vrouwen vooral jurken dragen, wat een bekend stereotype is. De enige uitzondering hierop is de politieagente die zo nu en dan een blouse met stropdas draagt, wat niet bepaald bij het stereotype vrouw past. Waar de vrouwelijke hoofdpersonen in Ocean’s Eight zo nu en dan ook jurken dragen, zijn zij desondanks toch meer te zien in pakken, spijkerbroeken en truien. Dit laat zien dat het stereotype dat vrouwen jurken, rokjes en hakken moeten dragen veranderd is sinds Ocean’s Twelve uitkwam in 2004.

Wat betreft de seksualiteit die gerepresenteerd wordt in de films, is te zien dat in Ocean’s Twelve alleen heteroseksuelen naar voren komen. Dit wil niet zeggen dat er geen homoseksuelen in de film zitten, maar als dit het geval was is er in ieder geval geen nadruk opgelegd. Waar in Ocean’s Twelve de hoofdpersoon Danny Ocean getrouwd is met de mooie, vrouwelijke Tess Ocean, is zijn zus in Ocean’s Eight getrouwd met een vrouw. Dit laat zien dat er een verandering is in de acceptatie van homoseksualiteit in films.

Een laatste opvallend feit wat betreft gender én seksualiteit in Ocean’s Twelve is dat twee van de mannelijke hoofdrolspelers oorbellen dragen en een van hen regelmatig de nagelstudio bezoekt. Maar of het toeval is dat beide mannen een donkere huidskleur hebben is maar de vraag.

Ras gerepresenteerd? | Om nog even verder te gaan op de hoofdpersonen, komen in beide films verschillende etniciteiten terug, maar met een overrepresentatie van de blanke huidskleur. ,

Beide casts bestaan uit twee donkere hoofdpersonen en een hoofdpersoon met Aziatische roots, en verder blanken. Verder zijn er weinig stereotyperingen van ras te zien in beide films, al vraag ik me toch af of het feit dat de eerste man die opgepakt werd in Ocean’s Twelve een donkere huidskleur had toeval is. maar daar zouden verdere analyses op losgelaten moeten worden.

En hoe zit het met klasse? | Klasse in de breedste zin van het woord, bestaat uit economisch, sociaal en cultureel kapitaal (Bourdieu, 1987). Onder economisch kapitaal valt het toegang hebben tot financiële middelen, onder sociaal kapitaal valt het hebben van een netwerk, welke ervoor kan zorgen dat je invloed en macht kan uitoefenen, en onder cultureel kapitaal valt het hebben van bepaalde culturele competenties, zoals kennis, maar ook de mate van culturele consumptie (Bourdieu, 1987). Hoe meer kapitaal men heeft, hoe hoger de klasse.

In Ocean’s Twelve is de hogere klasse breed gerepresenteerd. De mannen bezitten stuk voor stuk veel financieel kapitaal, te zien aan onder andere de dure pakken, dure hotels (zoals het Pulitzer hotel in Amsterdam) en dure auto’s.

Daarnaast bezitten ze ook sociaal kapitaal, te zien aan de kennissen die zij hebben die ook in hogere klasse zitten, zoals elkaar. Cultureel kapitaal komt minder naar voren in de film, maar de mannen lijken redelijk hoogopgeleid, te zien aan alle slimme trucjes die ze bedenken voor de overval, dus om het maar even zo te zeggen: ze zijn niet op hun achterhoofd gevallen. Kortom, de hoge klasse is over gerepresenteerd en lagere klasse komt nauwelijks voor.

Wat betreft Ocean’s Eight; ook hier komt de hogere klasse veel voor, te zien aan dezelfde aspecten als bij Ocean’s Twelve.

Maar in Ocean’s Eight komt ook de lagere klasse voor. Zo doet een van de bendeleden mee aan de roofoverval, omdat ze dan niet meer bij haar moeder hoeft te wonen, wat wijst op een laag financieel kapitaal. Een andere hoofdpersoon is zakkenroller, wat ook wijst op een relatief laag financieel en misschien ook cultureel en sociaal kapitaal.

Tot slot, de hackster van het stel lijkt in het begin van de film ook een relatief laag financieel kapitaal te hebben. Hier is klasse dus beter verdeeld. Of het toeval is dat de drie vrouwen van lagere klasse in Ocean’s Eight de vrouwen met donkere huidskleur en de vrouw met Aziatische achtergrond is, is echter nog maar de vraag.

Kortom | Wat betreft gender zijn vrouwen tegenwoordig vaker aanwezig in films, wat voor de feministen onder ons een positief gegeven zal zijn. Hetzelfde geldt voor seksualiteit; waar in Ocean’s Twelve alleen maar heteroseksuelen voorkwamen, waren de hoofdrolspeelsters in Ocean’s Eight lesbiènnes. Wat betreft ras is er niet veel veranderd, maar blijkt toch dat als lagere klasse al gerepresenteerd wordt, dit vaak in relatie is met een andere afkomst of huidskleur hebben. Ondanks dat er dus een aantal positieve veranderingen zijn wat betreft representatie van gender, seksualiteit, ras en klasse, is er ook nog veel werk te doen, bijvoorbeeld op het gebied van LGBTQ+ representatie. Daarbij zijn de films die ik geanalyseerd heb niet representatief voor de hele filmwereld, dus zullen veel meer films moeten worden onderzocht.

■

De cast van Ocean's Eight. Via Moviefone.

08

klasse |

De rol van klasse in de schilderkunst Schilderkunst heeft door de geschiedenis heen veel te maken gehad met sociale klassen en tot op de dag van vandaag is het een relevant thema.

Niet alleen heeft de toegang tot kunst veel te maken met klasse, ook de representatie van klasse in de kunst.

Vroeger was het een enorme eer om op het doek te worden gezet door een schilder. Jezelf laten portretteren kostte namelijk veel geld en was dus eigenlijk alleen voor de rijke elite weggelegd. In de tijd van de Gouden Eeuw behoorden tot de hogere sociale klasse: regenten, welvarende burgers, oude adel, hoge ambtenaren en militairen. Rembrandt van Rijn is een goed voorbeeld van een schilder die vooral deze mensen portretteerde.

Een schilder zoals Vincent van Gogh bracht hier verandering in. Zo schilderde hij in 1885 ‘De Aardappeleters’. Hier schildert hij de gewone Nederlandse boeren, die door andere schilders niet werden afgebeeld.

Verschillende schilders zoals Courbet en Manet traden in Vincents voetsporen. Er ontstond een golf van schilders die het alledaagse leven van de normale mensen op het doek wilden zetten. Deze kunststroming werd ‘het realisme’ genoemd.

De stroming kwam onder meer naar voren vanwege het opkomende Marxisme, waarin de alledaagse arbeider centraal werd gesteld.

Sonja Lont

Rembrandt van Rijn: Portret van Catrina Hoogsaet (1657) Het portret bevindt zich in Wales, maar was in 2006 in het Rijksmuseum in Amsterdam te zien. Het Rijksmuseum heeft gepoogd het aan te kopen, maar de Britse overheid heeft een exportverbod afgekondigd over dit schilderij. Wat zegt dat over de link tussen klasse en nationale cultuur?

09 De rol van klasse in de kunst is ook op een andere manier te benaderen. In het bekende werk ‘La distinction. Critique sociale du jugement’ (1979) van Pierre Bourdieu legt Bourdieu uit dat iemand zijn smaak een uiting is van de klasse waar hij toe behoort. In zijn theorie onderscheidt hij drie grote kernbegrippen, cultureel kapitaal, habitus en veld.

Gustave Courbet: L'Origine du Monde (1866)

Volgens hem kan dus aan de hand van cultureel kapitaal een grens worden gesteld tussen de hoge en de lage klasse. Dit wordt ook wel high en low culture genoemd. Een kunstenaar als Banksy staat bekend om het bij elkaar brengen van deze hoge en lage klassen. Hij uit zijn kunst op muren over de gehele wereld. Belangrijke thema’s zijn antikapitalisme, humor en het gebruik van slogans, dieren en mensen. Deze kunstuiting zou normaal gesproken vallen onder low culture, of zelfs onder vandalisme.

■

Vincent van Gogh: De aardappeleters (1885)

Banksy: Girl with Balloon (2002)

gender | seksualiteit | klasse |

10

Reclames door de jaren heen Laura Karsten

Figuur 1. Via Graham, 2015.

Advertenties hebben een duidelijk doel, het verkopen en promoten van een product of service. Dit was zo in de jaren ’50 en dit is nu nog steeds zo. In de jaren ’50 waren er echter andere tijden. Zo zou het aanneembaar zijn dat reclames met de tijd mee veranderd zijn. Om dit te onderzoeken let ik vooral op de rol van geslacht in reclames. Ook let ik op de rol van ras, sociale klasse en seksualiteit. Deze tijd en dag komen we om in de reclames. Voor deze korte analyse zal ik alleen gebruik maken van posters.

Reclames in de jaren '50 | In reclames in de jaren vijftig komt vaak een duidelijke rol van de vrouw naar voren. De vrouw is in deze reclames vaak de ‘huisvrouw’ en de man zorgt dat er geld in het laatje komt. Zo wordt er veel reclame gemaakt waar vrouwen aan het wassen, strijken of koken zijn.

Neem bijvoorbeeld een reclame van Pinnex deken, te zien op figuur 1. In deze reclame is een vrouw aan het strijken en zegt; ‘Ik heb altijd een heldere strijkplank door mijn Pinnex deken’.

De doelgroep van deze reclame is dus mensen met een strijkplank. Het bedrijf gaat ervan uit dat vrouwen het meeste strijken en gebruiken voor deze reclame dus een vrouw.

Hier en in vele vergelijkbare reclames uit die tijd is sprake van ‘doing gender’. Dit concept houdt in dat er verschillen worden gecreëerd tussen mannen en vrouwen die niet natuurlijk, essentieel of biologisch zijn (West & Zimmerman 1987, p 137). Dit is het geval in veel reclames in de jaren vijftig, de vrouw wordt gepositioneerd als huisvrouw. De rol van huisvrouw is echter niet natuurlijk, essentieel of biologisch.

Figuur 2. Via Clarke, 2018.

In deze reclames wordt vooral gefocust op mensen met een midden sociaaleconomische klasse. De reclames zijn zoals eerder vermeld gericht op de huisvrouw die samenleeft met een werkende man. Er wordt namelijk reclame gemaakt voor alledaagse gebruiksvoorwerpen.

Voor duurdere producten zijn er hele andere reclames. Neem bijvoorbeeld deze voor een projector, waarbij de vrouw met een grote buste het product presenteert, figuur 2. Hier wordt de vrouw meer gezien als een object voor de man, net als het product. Deze reclame is dus gericht op een hogere sociaaleconomische klasse.

11

Huisvrouwrol in hedendaagse reclame | In een artikel van het NRC uit 2015 blijkt dat de rol van de vrouw in reclames niet is veranderd ten opzicht van de jaren vijftig (Bouma, 2015). Dit gaat echter om reclamespotjes en niet om reclameposters. In reclameposters van deze tijd is deze rol van de vrouw minder duidelijk te herkennen. Dit kan komen omdat televisie in de jaren vijftig nog in opkomst was en er misschien vaker werd gekozen voor adverteren door middel van posters.

Hedendaagse reclameposters | Hedendaagse reclameposters waarin een bepaalde rol van de vrouw sterk naar voren komt, zijn heel anders ingericht.

Hierin gaat het vaker over hoe een vrouw eruit zou moeten zien. Neem bijvoorbeeld een reclame van ‘Protein World’, figuur 3.

Op deze reclame is een vrouw in bikini te zien. De tekst luidt: ‘Are you beach body ready?’. In deze reclame wordt gesuggereerd dat een vrouw er op deze manier moet uitzien om op het strand te kunnen verschijnen.

Figuur 3. Via Graham 2015.

Het zou ook kunnen zijn dat er op dit moment meer ophef is over de rol van de vrouw in reclameposters, dat bedrijven de rol van de vrouw beter proberen te verstoppen. Zo is de huisvrouw rol in de posters van de jaren vijftig heel duidelijk, terwijl deze rol in hedendaagse reclame bijna niet terug te vinden is. De rol van de huisvrouw is vooral te vinden in reclamespotjes en daarbij wordt het zo natuurlijk gepresenteerd dat er bij eerste instantie niet over nagedacht wordt. In een reclame van Activia komt dit naar voren.

In deze reclame wordt de dag van een vrouw weergeven. Op deze dag gaat de vrouw niet naar haar werk. Dit valt in eerste instantie misschien niet zo veel op, totdat er over nagedacht wordt.

Om dit te bereiken zouden vrouwen producten van dit merk kunnen kopen, deze producten komen geheel toepasselijk uit de ‘the weight loss collection’. De rol van de vrouw is in hedendaagse reclameposters vaak anders dan voorheen. Hier is sprake van heteronormativiteit (Gamson & Moon, 2004). Hierbij wordt ingespeeld op de vrouw die er graag goed uit wilt zien voor een man op het strand. Op deze manier wordt de vrouw aangemoedigd om het product te kopen, zodat zij er goed uit kan zien voor een man.

Conclusie | Er is gebleken dat reclames uit de jaren vijftig vooral problematisch waren door de huisvrouw rol die erin voor komt. Bij deze rolverdeling is er namelijk sprake van ‘doing gender’. In reclamefilmpjes van nu is dit ook vaak het geval. Het is minder opzichtig aanwezig, er wordt gespeeld met de kleinere details. In hedendaagse reclameposters komt een heel andere rol van de vrouw naar voren. Hierin wordt er meer gefocust op hoe de vrouw eruit zou moeten zien volgens heteronormativiteit.

■

12

ras |

Hoe racisme wordt aangekaart in muziek: vroeger versus nu Muziek is een van de vele manieren hoe grote maatschappelijke problemen aangekaart kunnen worden. Artiesten kunnen hun zorgen uiten in hun songteksten en soms bereiken ze daar grote aantallen

Amber Hillegers

mensen mee.

Ik focus mij in dit artikel op hoe racisme wordt aangekaart in twee liedjes van Nina Simone uit 1964 en 1967 en een lied van Childish Gambino uit 2018.

‘I think everyday’s gonna be my last.’

Het lijkt alsof ze voor zichzelf spreekt, maar deze zin staat voor de angst die de donkere Om te beginnen moeten we bedenken dat gemeenschap heeft voor het geweld van de beide artiesten uit de Verenigde Staten komen en ze dus over problemen zingen die witte mensen.Een ander lied van Simone waar raciale ongelijkheid naar voren komt zij ondervonden in de VS. heet ‘Backlash Blues’. Hier gaat ze niet in op geweld tegen donkere mensen, maar op Vroeger | Nina Simone is een jazz-zangeres geboren in machtsverhoudingen gebaseerd op ras. Ten 1933 in de VS. Ze vond haar faam vond in de eerste kaart ze aan dat donkere mensen niet aangenomen worden op basis van hun jaren 60. Simone nam actief deel aan de huidskleur: burgerrechtenbeweging. Ze nam deel aan protesten op straat maar schreef en zong ook verschillende politiek geladen liedjes ‘When I try to find a job over raciale ongelijkheid (Garbus et al., 2015).

Het eerste lied waar zij inging op raciale To earn a little cash ongelijkheid is ‘Mississippi Goddam’ uit 1964.

All you got to offer Ze schreef dit lied als reactie op de moord van een grote mensenrechtenactivist Is your mean old white backlash’ Medgar Evers en op ander geweld tegen donkere mensen (Garbus, 2015). Simone Hier komt de machtsverhouding tussen de brengt in dit lied verschillende stereotypes witte bazen en de donkere werkzoekenden naar voren die witte mensen van donkere naar voren. De donkere mensen krijgen geen mensen hebben: dat ze lui en niet slim zijn en kans en worden afgewezen. Zoals Frantz dat ze raar denken. Daarnaast gaat ze in op Fanon (1952) zei: “De witte wereld, de enige de angst voor het feit dat ze elk moment fatsoenlijke, verhindert me om deel te dood kan gaan: nemen.” De witte wereld heeft de macht om te bepalen dat de donkere mensen niet mee mogen doen in de arbeidswereld.

De witte wereld heeft de macht om te bepalen dat de donkere mensen niet mee mogen doen in de arbeidswereld. De economische positie van de donkere mensen hangt af van wat de witte mensen bepalen. Dit zegt Simone daar nog over:

‘You raise my taxes, freeze my wages’

Nina Simone. Via Time.

13

Nu | Donald Glover, ook wel bekend als Childish Gambino, is een Amerikaanse rapper en zanger geboren in 1983. Zijn lied ‘This is America’ uit 2018 maakte aardig wat los in de VS. Vooral de videoclip die bij het lied hoort, maakte indruk: binnen een dag stond het op nummer 1 in de Trending lijst van YouTube (NOS, 2018). Het is inmiddels meer dan 605 miljoen keer bekeken (Gambino, 2018). Het nummer is politiek geladen en gaat over de Amerikaanse samenleving. Uit de songtekst is het lastig om snel betekenissen te halen.

Het is eigenlijk nodig om de videoclip erbij te pakken en zelfs dan is het lastig om de songtekst te begrijpen.Glover kaart in dit lied het geweld van de politie tegen zwarte mensen aan:

‘Police be trippin’ now’ Dit probleem komt meerdere malen terug in het nummer en de videoclip. Op een gegeven moment zingt hij:

'This a celly (ha).’

Ander geweld tegen zwarte mensen wordt ook aangekaart. In de videoclip ziet men een koor dansen, vervolgens wordt het koor neergeschoten en zingt Glover:

'This is America’ Dit verwijst naar een aanslag op een AfroAmerikaanse kerk in Charleston door een witte man. Ook verwijst dit naar de angst van zwarte mensen dat zij op elk moment gearresteerd of vermoord kunnen worden (Genius, 2018).

Simone versus Glover | Er zijn veel overeenkomsten te vinden tussen de liedjes van Simone en het liedje van Glover. Beiden hebben ze het over geweld tegen de zwarte mensen in Amerika.

Ook hebben ze het beiden over de arbeidspositie van de zwarte mensen.Ook is er een verschil op te merken. Glover legt vooral de nadruk op het geweld wat de politie uitvoert. Simone legt de nadruk op geweld door witte individuen.

■

Richting het einde van het lied zingt Glover nog over de arbeidspositie van zwarte mensen.

'You just a black man in this world Drivin' expensive foreigns, ayy’ De machtsverhouding tussen de witte en zwarte mensen komt hier weer naar voren. De zwarte mensen zijn in dit verhaal de chauffeurs die de rijke witte buitenlanders rond moeten rijden.

Volgens Genius (2018) is dit een verwijzing naar een onschuldige zwarte jongen die werd neergeschoten, omdat de politie dacht dat hij een wapen in zijn hand had. Het bleek dat hij ongewapend was: hij had een telefoon in zijn hand.

Een still uit de videoclip van Childish Gambino's 'This Is America'. Via Time.

verwijzingen |

14

Bouma, J. (2015.) ‘In de Reclames Kookt Mama En Werkt Papa’. NRC. Opgehaald van: https://www.nrc.nl/nieuws/2015/09/12/in-de-reclames-kookt-mama-en-werkt-papaa1495032.

Bourdieu, P. (1987). What makes a social class? On the theoretical and practical existence of groups. Berkeley Journal of Sociology, 32. pp. 1–17.

Clarke, L. (2018). ‘The Most Bizarre Vintage Tech Ads’. Techworld. Opgehaald van: https://www.techworld.com/picture-gallery/apps-wearables/the-25-funniest-vintage-techads-3206162/.

D’Emilio, J. (1983). Capitalism and Gay Identity. In: Ann Snitow, Christine Stansell & Sharon Thompson (eds.) Powers of desire: The politics of sexuality. New York City, NY, Verenigde Staten: Monthly Review Press. pp. 100-113.

De Koning, P. (2019, 19 januari). “Drie miljoen Netflix-abonnees in Nederland.” TotaalTV. Opgehaald op 6 oktober 2019 van: https://www.totaaltv.nl/nieuws/drie-miljoen-netflixabonnees-in-nederland/ Dyer, C. (2019, 4 oktober). “Matthew Perry refused to star in a Friends storyline featuring Chandler sneaking into a gay bar, new book claims after criticism of the hit show's 90s values”.

Daily Mail. Opgehaald van: https://www.dailymail.co.uk/news/article-7537721/ Matthew-Perry-refused-Friends-storyline-saw-Chandler-sneaking-gay-bar new-book-claims.html

Ensie. (2017, 31 maart). “Betekenis & definitie: Sitcom.” Opgehaald op 6 oktober 2019 van: https://www.ensie.nl/televisiemakers/sitcom Fanon, F. (1952). Black skin, white masks. [Video]. Opgehaald van: https://www.youtube.com/watch?time_continue=209&v=RqjsstB1uKA

Gambino, C. (2018). Childish Gambino - This Is America (Official Video). [Video]. Opgehaald van: https://www.youtube.com/watch?v=VYOjWnS4cMY

Gamson, J., & Moon, D. (2004). ‘The Sociology of Sexualities: Queer and Beyond’. Annual Review of Sociology 30 (1): 47–64. https://doi.org/10.1146/annurev.soc.30.012703.110522.

Garbus, L., Hobby, A., Wilkes, J., Jackson, J., Martinović, I., Morrison, R., In Pearson, J. L., ...

Eagle Vision (Firm),. (2016). What happened, Miss Simone?.

15

Genius. (2018). Childish Gambino’s “This Is America” Lyrics Explained | Genius News. [Video].

Opgehaald van: https://www.youtube.com/watch?time_continue=209&v=RqjsstB1uKA: Graham, L. (2015). ‘Protein World’s Beach Body Ready Ad “Not Offensive”: Watchdog’. CNBC. Opgehaald van: https://www.cnbc.com/2015/07/01/protein-worlds-beach-body-readyad-not-offensive-watchdog.html.

Nash, J. C. (2018). Re-thinking Intersectionality. Feminist Review, 89. pp. 1-15.

NOS. (2018). "This is America van kritische rapper Childish Gambino is 'piece of art'." Opgehaald van: https://nos.nl/artikel/2230798-this-is-america-van-kritische-rapper-childishgambino-is-piece-of-art.html Ridgeway, C. L. (2009). Framed Before We Know It: How Gender Shapes Social Relations. Gender & Society, 23. pp. 145-160.

Salih, S. (2007). On Judith Butler and performativity. In: Karen E. Lovaas and Mercilee M. Jenkins (eds.). Sexualities and communication in everyday life. A reader. Thousand Oaks: Sage, 5567 Simon, W. & Gagnon, J. H.. (2003). Sexual Scripts: Origins, Influences and Changes.

Qualitative Sociology, 26(4). pp. 491-497.

Simone, N. (1964). Mississippi Goddam. [Video]. Opgehaald van: https://www.youtube.com/watch?v=LJ25-U3jNWM Simone, N. (1967). Backlash Blues. [Video]. Opgehaald van: https://www.youtube.com/watch?v=SxX6pYrvGy4 The Week. (2012, 2 februari). “5 surprising Modern Family controversies.” The Week.

Opgehaald op 6 oktober 2019 van: https://theweek.com/articles/478511/5-surprisingmodern-family-controversies Van der Waals, K. (2019, 21 september). “Is ons brein wel ingesteld op ‘vriendschappen’ met tientallen tv-personages?”. Vrij Nederland. Opgehaald op 6 oktober 2019 van: https://www.vn.nl/cookie-wall?url_redirect=https://www.vn.nl/echte-en-fictievevrienden West, C., & Zimmerman, D. H. (1987). Doing Gender. Gender & Society, 1(2), pp. 125-151.

"One fact seems clear about all of the interlocking oppressions. They take both active forms which we can see and embedded forms which, as a member of the dominant group, one is taught not to see."

Peggy McIntosh, 1989

Intersectionality in Art: Then and Now oktober 2019