ASKUR

GRAFÍSK MIÐLUN 2. TBL. 13. ÁRG. HAUST 2024

Þinn fræðsluheimur

Staðnám

Fjarnám

Vefnám

IÐAN sérhæfir sig í símenntun starfsmanna í prenttæknigreinum, matvæla- og veitingagreinum, bílgreinum, bygginga- og mannvirkjagreinum og málm - og véltæknigreinum.

Hægt er að vera í fjarnámi í öllum greinum þar sem ekki er þörf á verklegri kennslu og einnig er gott úrval vefnámskeiða sem styrkir fólk í starfi.

Vatnagarðar 20, 104 Reykjavík

Sími: 590 6400

idan@idan.is

www.idan.is

LEIÐARI

Nú er komið að því að við nemendur í grafískri miðlun erum að útskrifast. Við erum lítill hópur sem samanstendur af 6 manns á öllum aldri.

Að vera svona fá hefur verið þægilegt og höfum við staðið þétt saman. Það er búið að vera mikill spenningur fyrir útskriftarsýningunni en þetta er einnig búið að vera krefjandi verkefni þar sem við erum fyrsti hópurinn til að halda útskrift arsýningu í Vatnsholtinu.

Tímaritið Askur er lokaverkefnið okkar í grafískri miðlun. Askurinn er sameiginlegt tímarit okkar útskriftarnema og endurspeglar það okkar ólíku persónuleika og áhugamál. Tímaritið er einnig samansafn af öllu því sem við erum búin að læra á seinustu árum, allt frá umbroti, týpógrafíu og myndvinnslu, upp í hönnun auglýsinga og prentun. Að sjálfsögðu höfum við lært miklu meira en það og förum við full fróðleiks inn í framtíðina og á atvinnumarkaðinn.

Þetta nám hefur verið krefjandi en líka fáránlega skemmtilegt og lærdómsríkt. Það hefur gefið okkur öll þau tæki og tól sem við þurfum til að láta drauma okkar rætast.

Við vonum að þið njótið þess að fletta í gegnum fallega tímaritið okkar og skoða verkin eftir okkar flotta og hæfileikaríka hóp.

UMBROT OG HÖNNUN

Nemendur á haustönn 2024

SAMSETNING TÍMARITS

Erna Rut Pétursdóttir

FORSÍÐA

María Kristín Bjarnadóttir

NEMENDAMYNDIR

Nemendur á ljósmyndasviði

AUGLÝSINGAR

Iðan – Andrea Margrét Guðmundsdóttir

Litlaprent – Erna Rut Pétursdóttir

Grafía – María Kristín Bjarnadóttir

ÚTGEFANDI

Tækniskólinn

PRENTUN

Upplýsingatækniskólinn

LETUR Í MEGINMÁLI

Univers 45 Light 9/13

Univers 55 Roman 9/13

Univers 65 Bold 9/13

PAPPÍR

Digi Finesse silk 130 gr

Digi Finesse silk 170 gr

ANDREA MARGRÉT

Um mig

Ég heiti Andrea Margrét Guðmundsdóttir og er fædd

þann 3. október 2002 í Reykjavík. Hins vegar ólst ég upp

á Egilsstöðum umkringd skítafílu og heyböggum og

þvinguð í að hlusta á hryllingssögur af Lagarfljótsorminum og Valtýri á grænni treyju. Þetta uppeldi ýtti undir ímyndunaraflið og sköpunargáfuna mína.

Á unglingsárunum fluttist ég aftur til borg óttans og eyddi ég menntaskólaárunum mínum í Kvennaskólanum

í Reykjavík. Þar kviknaði áhugi minn fyrir hönnun og list og vissi ég að mig langaði að kanna það betur.

Eftir menntaskóla fór ég í kvikmyndafræði í HÍ en þar fattaði ég að mig langaði að prufa að fara í nám sem væri ekki bóklegt og þar sem ég gæti gert eitthvað skapandi og grafísk miðlun varð fyrir valinu.

Þetta nám er búið að vera mjög lærdómsríkt og skemmtilegt og ég er spennt að sjá hvað framtíðin býr í skauti sér. :)

Frida Kahlo

Frida Kahlo (1907–1954) er einn þekktasti og áhrifamesti listamaður sem Spánn og Mexíkó hafa gefið heiminum. Hún er jafnframt ein af stærstu fyrirmyndum femínískrar listar og tákn fyrir baráttu gegn hefðbundnum kynjahlutverkum. Kahlo var ekki aðeins listamaður, heldur líka tákn fyrir baráttu, sjálfsmynd og lifandi menningu Mexíkó. List hennar endurspeglar bæði sársauka og styrk sem hún upplifði í eigin lífi og margar hennar myndir eru sjálfsmyndir, þar sem hún kannaði áráttukennd tengsl sín við líkama, ástarsambönd, þjóðernismál og pólitík.

Æska og upphaf

Frida Kahlo fæddist 6. júlí 1907 í Coyoacán, sem þá var hluti af Mexíkóborg. Kahlo var óvenjuleg frá unga aldri, bæði hvað varðar útlit og persónuleika. Þegar hún var aðeins sex ára, veiktist hún af políó, sem varð til þess að vinstri fótur hennar þróaðist óeðlilega og hún þurfti að ganga með hjálp. Þetta

var fyrsta alvarlega heilsufarsvandamál hennar sem átti eftir að hafa áhrif á líkama hennar alla ævi.

Þegar Kahlo var 18 ára varð hún fyrir alvarlegu bílslysi sem olli mörgum meiðslum, þar á meðal brotnum hryggjarliðum, rifnum líffærum og áverkum í fótum og andliti. Það var í endurhæfingu eftir slysið sem hún byrjaði að mála til að hjálpa sér að draga sig saman við eigin sál og líkama. Myndlistin varð hennar eina leið til að vinna úr sársauka sínum og finna stað til að tjá tilfinningar sem annars væru óútkomnar.

Listin hennar og sjálfsmynd

Frida Kahlo átti við marga erfiðleika að stríða á lífsleiðinni en hún notaði listina sem leið til að takast á við þá. Verk hennar eru djúp og persónuleg og mörg af hennar þekktustu verkum eru sjálfsmyndir, sem endurspegla ástríðu hennar fyrir því að skoða eigin líkama og sálarlíf. Kahlo varð fyrst og fremst þekkt fyrir að mála sjálfsmyndir

þar sem hún endurskapar sjálfa sig í mismunandi ljósi: sem veik, sár, elskuð eða vanvirt. Í verkum eins og „The Two Fridas“ (1939) og „Self-portrait with Thorn Necklace and Hummingbird“ (1940), má sjá hvernig hún sameinar sinn eigin sársauka og styrk í sjónrænum formum.

Þessi verk voru ekki aðeins rannsókn á líkama hennar og sál, heldur einnig á kyni, þjóðernishug og pólitík. Kahlo var djúpt tengd við mexíkóska menningu og þjóðerniskennd, sem hún tjáði með því að mála sig sjálfa klædda þjóðbúningi og með táknmyndum sem tengdust uppruna hennar og sjálfsmynd. Hún samþykkti og fagnaði menningarlegum fjölbreytileika í Mexíkó, sem bæði var rómantískur og raunsær.

Pólitík og ást

Frida Kahlo var einnig mjög pólitísk og gekk í fylkingu kommúnista á 4. áratug síðustu aldar. Hún var ástríðufullur stuðningsmaður verkalýðshreyfingarinnar og barðist fyrir mannréttindum, jafnréttisbaráttu og verkalýðsstéttinni. Hún kom einnig oft fram sem opinber fyrirmynd og tók þátt í mótmælum gegn óréttlæti og kúgun. .

Ást hennar og sambönd voru einnig mikilvægir þættir í lífi hennar, þar sem hún átti flókið og ástríkt samband við Diego Rivera, sem var einnig þekktur listamaður. Þau giftu sig fyrst árið 1929 en samband þeirra var á köflum stormasamt og

Persónuleg markþjálfun

þau skildu eftir tíu ára hjónaband árið 1939. Það var þó ekki endir sambandsins, því þau giftu sig aftur árið 1940 og samband þeirra var að miklu leyti byggt á sameiginlegum áhugamálum og pólitískum hugmyndum.

Hvað sem Kahlo gekk í gegnum í hennar persónulega lífi var hún líka staðráðin í því að

Í gegnum einstaklingsþjálfunaraðferðir hjálpum við fólki að tengjast aftur við innri tilfinningar sínar og enduruppgötva innri mátt sinn, leiðandi þá að skýrleika og sjálfstrausti. Með því að sameina lækningar, taugavísindi, líkamlega meðvitund og vaxtarhugsun sköpum við öruggt rými fyrir þig til að nýta innsæi þitt og náttúrulegan styrk. Saman munum við brjótast í gegnum sjálfssettar takmarkanir og veita þér vald til að stíga inn í líf með tilgangi.

nýta ást sem efni í list sinni. Verk hennar sýna hennar eigið sár og ófullkomin ástarsambönd, sem og hvernig hún kom á framfæri ýmsum táknum sem voru andlegt útlit á kenningar um líf og dauða.

Hvað gerir Fridu Kahlo einstaka?

Frida Kahlo er ekki aðeins þekkt fyrir sína einstöku málaralist, heldur einnig fyrir það hvernig hún brýtur niður fyrri hugmyndir um hvers konar listamaður og list sé ástand sem ekki taki mið af hefðum og stöðlum. Kahlo hafði áhrif á samtímalist og femínisma, því hún var ein af þeim fyrstu sem útskýrðu og notuðu sjálfsmynd sína til að rifja upp mögulegar birtingarmyndir kyns, líkamsbeitingar og sjálfsmyndar.

Hún var einnig mikil fyrirmynd fyrir margar konur á 20. öldinni, þar sem hún sýndi hvernig sjálfsmynd getur verið umdeild, óþægileg og jafnvel valdeflandi. Hún opnaði leiðir fyrir það að konur gætu nýtt list sína til að skoða eigin líkama, tilfinningar og ást, sem áður hafði verið talin óviðkomandi á opinberum vettvangi.

Arfleifð Fridu Kahlo

Frida Kahlo lést 13. júlí 1954, aðeins 47 ára, en arfleifð hennar hefur vaxið með árunum. Hún er enn í dag eitt af stærstu táknum femínískrar baráttu, listar og mexíkósks þjóðernis. Myndir hennar eru á meðal þeirra sem höfðu stærstu menningarlegu og sálfræðilegu áhrifin á 20. öldinni. Hún var þó einnig tákn fyrir félagslega réttlætisbaráttu og er oft höfð sem fyrirmynd fyrir fólk sem þarf að takast á við sársauka eða líkamlegar hamlanir.

Verk Fridu Kahlo eru enn mikið skoðuð og metin um allan heim, bæði á söfnum og á opinberum sýningum. Frida Kahlo lifir áfram sem mikil fyrirmynd í heimslist og fyrir þá sem berjast fyrir frelsi, jafnrétti og sjálfsmynd. Samkvæmt orðunum sem hún sjálf sagði: „Ég mála ekki það sem ég sé, heldur það sem ég er.“

The wounded deer (1946) Í þessu málverki sjáum við sjálfsmynd af Fridu í líkama hjörts sem hefur verið skotið með örvum. Bakgrunnurinn er skógur með dauðum trjám og brotnum greinum, sem gefur til kynna tilfinningu um ótta og örvæntingu.

Árið 1946 fór Frida Kahlo í aðgerð á hryggnum. Hún vonaði að þessi skurðaðgerð myndi leysa hana frá miklum bakverkjum en hún mistókst. Myndin tjáir vonbrigði hennar með aðgerðina. Eftir að hún sneri aftur til Mexíkó, þjáðist hún bæði af líkamlegum sársauka og andlegu þunglyndi. Í neðra-vinstra horninu skrifaði Frida orðið „Carma“, sem þýðir „örlög“.

Eins og í öðrum sjálfsmyndum sínum, lýsir Frida í þessari mynd sorg sinni yfir því að hún geti ekki breytt eigin örlögum.

Salvador Dalí

Salvador Dalí (1904–1989) er án efa einn mest þekkti og áhrifamesti listamaður 20. aldar. Hann var spænskur málari, myndhöggvari, skúlptúristi og rithöfundur sem varð heimsfrægur fyrir ótrúleg, draumkennd og gjarnan óútskýranleg verk. Dalí var framúrstefnulegur í verkum sínum og ferli og skilin sem hann skapaði á milli raunveruleika og ímyndunar hafa gert hann að einum af fyrirmyndum súrrealismans – listarhreyfingu sem hvatti til þess að leita nýrra formúla fyrir það sem telst vera raunverulegt.

Æska og fyrstu áhrif

Salvador Dalí fæddist 11. maí 1904 í hverfi sem kallast Figueres í Katalóníu á Spáni. Hann var fyrsta barn hjónanna Felip Dalí og Salvador Dalí y Cusi. Áður en Dalí kom til heimsins hafði eldri bróðir hans, einnig kallaður Salvador, látist aðeins nokkrum mánuðum eftir fæðingu. Þetta hafði mikil áhrif á Dalí og hann upplifði það sem hann kallaði „sálfræðilegan skilning“ á lífi og dauða, sem hann síðar hefði áhrif á í verkum sínum.

Dalí byrjaði ungur að stunda listnám, fyrst í Barcelona og síðan við Konunglega listaháskólann í Madrid, þar sem hann var mjög sérstakur nemandi. Hann var ótrúlega skarpur og næmur fyrir áhrifum listarinnar og fann snemma áhuga á ýmsum stílum, þar á meðal impressionisma og kúbisma, áður en hann snéri sér að súrrealismanum. Þessi tenging við óvenjulegar hugmyndir varð grunnur að óheftu hugmyndaflugi sem átti eftir að móta feril hans.

Súrealismi og upphaf ferilsins

Dalí hafði mikinn áhuga á því sem hann kallaði „undirvitundina“ og áhrif Sigmunds Freuds, sálarfræði og draumar, urðu mikilvægur þáttur í hugmyndafræði hans. Súrealistarnir vildu brjóta niður hefðbundin tengsl milli hugmynda og sýnar og skapa veruleika sem var ólíklegur, dularfullur og oft snúinn á hvolf.

Það var ekki fyrr en Dalí komst í snertingu við Andre Breton, stofnanda súrrealismans, og aðra helstu meðlimi hreyfingarinnar í París, sem hann fann sitt sanna listalíf. Með þessu varð hann einn af merkustu fulltrúum súrrealismans. Breton og hinir listamennirnir hvöttu Dalí til að kanna og nýta ómeðvitaðar hugmyndir, drauma og ofskynjunarupplifanir til að skapa verk sem færu gegn hefðbundnum hugmyndum um form og rökfræði. Dalí varð þekktur fyrir mjög persónulega og dramatíska útfærslu í list sinni. Málverk eins og „The Persistence of Memory“ (1931), með sína frægu mynd af bráðnandi klukkum (sem oft er túlkað sem tákn fyrir flæði tíma og breytingu), varð eitt af hans þekktustu verkum og hefur viðhaldið mikilli frægð í gegnum árin. Verk eins og þessi vekja spurningar um eðli tíma, drauma og raunveruleika og þau eru dæmi um hvernig Dalí setur fram óræðar og dularfullar hugmyndir á mjög sjónrænan og ógleymanlegan hátt.

Dalí sem fjölhæfur listamaður Þó að Dalí sé frægastur fyrir málverk, þá var hann einnig fjölhæfur í sínum listsköpunum. Hann hannaði skúlptúra og einnig leikmyndir fyrir óperur, bjó til frægar teikningar og myndir og var einnig áhugasamur um kvikmyndagerð. Á árunum 1929–1936, þegar Dalí var á hæðinni í ferli sínum, var hann virkur í kvikmyndum og vann með kvikmyndagerðarmönnum eins og Luis Buñuel. Samstarf þeirra leiddi til þess að þeir gerðu frægu myndina „Un Chien Andalou“ (1929), sem var súrrealísk kvikmynd sem gerði útskýranleg tengsl milli drauma og ómeðvitaðrar hegðunar á veruleika.

Þrátt fyrir að vera mjög hávær og ákafur í sinni list, þá voru einnig margir sem tengdu Dalí við svokallaða „listamannslega sjálfhverfu“ – hans

óvenjulega hegðun og ögrun á stöðluðum hegðunum átti oft eftir að hneyksla fólk. Dalí lék oft með sína eigin mynd og orðræðu, og það varð eitt af hans stærstu markmiðum: að vera ekki

bara listamaður heldur einnig lifandi listaverk sjálfur.

Persónuleg líf og síðari ár

Árið 1934 giftist Dalí Gala Éluard, fyrrverandi eiginkonu ljóðskálds ins Paul Éluard. Hún varð bæði módel fyrir mörg af hans frægu verkum og einnig lífsförunautur hans og andlegur stuðningsmaður. Samband þeirra var áþreifanlega sterkt, og Gala hafði mikil áhrif á feril Dalí, sérstaklega á hvernig hann viðhélt ímynd sinni.

Á meðan Dalí naut gríðarlegra vinsælda árin

1930 og 1940 stóð hann frammi fyrir pólitískum deilum og gagnrýni vegna tengsla hans við fasista og hrifningar á stjórn Franco á Spáni. Árið 1939 flúði Dalí frá Frakklandi vegna stríðsins og flutti svo til Bandaríkjanna þar sem hann hélt áfram að vinna og stækka starfsemi sína. Á seinni árum sínum þróaði Dalí ákveðna nýja nálgun á verk sín og hallaðist meira að abstrakt list og táknmyndum, auk þess sem hann hélt áfram að sinna sérstökum lífsstíl sínum.

Arfleifð Salvardors Dalí

Salvador Dalí var einstök persóna sem setti mark sitt á 20. aldar list og menningu. Hann lifði lengi en hafði tilfinningu fyrir því að hann vildi skapa eftirminnilega mynd af sjálfum sér sem ekkert ætti að hverfa. Hann lést árið 1989 og arfleifð hans hefur verið talin óumdeilanleg Hann var óhræddur við að brjóta reglur og fór gegn hefðbundnum hugmyndum um bæði form og innihald í list. Með verkum sínum, sem eru oft óútskýranleg og draumkennd, hefur Dalí orðið tákn fyrir útrás listamannsins sem vill skera sig frá hefðinni og skapa nýja, óviðjafnanlega mynd. Súrrealismi Dalí hefur áhrif á menningu í dag, ekki aðeins í listum, heldur einnig í kvikmyndum, tísku og almennt í samfélagslegri frásagnartækni, og hann mun áfram vera ómissandi hluti af samtímanum.

Yves Tanguy

Yves Tanguy var franskur málari sem fæddist

5. janúar 1900 í París og lést 15. janúar 1955 í

Bandaríkjunum. Hann er þekktur fyrir einstaka framsetningu á súrrealískum myndum, sem fela í sér draumkenndar og óraunverulegar landslagsmyndir með mikilli litasamsetningu og óvenjulegum formum. Tanguy var einn af helstu meðlimum súrrealisma en súrrealismi var stefna sem varð til á fyrri hluta 20. aldar og lagði áherslu á að túlka ómeðvitaðar hvatir og drauma með því að blanda saman því raunverulega og ímyndaða. Tanguy var ólíkur mörgum öðrum í súrrealískri hreyfingu með áherslu sína á landslagsmálverk, sem var óvenjulegt fyrir súrrealista sem lögðu oftast meira upp úr mannlegum myndum og táknum.

Upphaf lífs og ferils

Tanguy ólst upp í París en þegar hann var aðeins 8 ára gamall flutti fjölskylda hans til Bretlands vegna starfa föður hans. Þetta upphaf var mikilvægt í þróun Tanguys, þar sem hann varð bæði franskur

og breskur ríkisborgari, sem átti eftir að hafa áhrif á málverk hans síðar meir. Tanguy var upphaflega sjálfmenntaður í myndlist og hafði ekki formlegan listfræðilegan bakgrunn. Hann var að mestu leyti sjálfmenntaður í upphafi ferils síns, en þróaði síðar sérstakan stíl sem var mjög aðgreindur frá öðrum listamönnum samtímans.

Árið 1923 flutti Tanguy aftur til Parísar, þar sem hann fór að leggja áherslu á listsköpun. Það var á þessum tíma sem hann kynntist André Breton, sem var einn af helstu áhrifavöldum súrrealistahreyfingarinnar. Tanguy gekk formlega í raðir súrrealista árið 1927 og þróaði mjög sérstakan stíl sem einkennist af miklum áhuga á landafræði og náttúru en það sem gerði hann einstakan var hvernig hann breytti þessum náttúrulegu fyrirmyndum í draumkenndar og jafnvel ógnvekjandi landslagsmyndir.

Listrænn eiginleiki

Viltu víxla?

Eitt af einkennum verka Tanguys var hvernig hann notaði óvenjuleg form og fíngerðar línur til að skapa landslag sem virtist bæði óraunverulegt og fræðilega mjög nákvæmt. Verkin hans eru oft fyllt af sérstökum myndum sem minna á stein gervinga eða undarlegar frumverur. Málverk hans voru alltaf opinská og sýndu hið óþekkta, það sem ekki mátti sjá eða skynja með venjulegum hætti. Þetta var í fullu samræmi við súrrealískan áhuga á því að opna nýjar víddir og sýna þann heim sem líkaminn og skynfærin geta ekki náð.

Tanguy skapaði landslagsmyndir sem voru aðskildar frá náttúrunni sem við þekkjum. Myndir hans voru ekki ætlaðar til að afrita raunverulegt landslag, heldur til að búa til nýja veröld sem var ómöguleg í því samhengi sem við vanalega sjáum hana. Það sem skilur verk hans frá öðrum súrrealistum var sú staðreynd að Tanguy einbeitti sér að því að túlka landslag, sem var ekki algengt innan súrrealistahreyfingarinnar. Bretón og aðrir í hreyfingunni einbeittu sér oft að mannlegum líkamsformum, draumum og táknum, en Tanguy einbeitti sér að þróun landslags sem ekki var bundið af þeim takmörkunum sem einkenndu raunveruleikann.

Víxla er ný fatabúð með umhverfið og sjálfbærni efst í huga. Hugmyndafræðin okkar er að gefa fötunum okkar nýtt líf og hafa ógeðslega gaman af því í leiðinni. Búðin okkar virkar þannig að þú getur komið með gömlu fötin þín og sett þau upp í þinn eigin bás. Við hjálpum þér að verðsetja fötin þín og við gefum þér ákveðin afslátt í búðinni eftir því hversu mikið af fötum þú kemur með. Með þessu trúum við að við getum gert fatakaup að umhverfisvænni afþreyingu.

Komdu og víxlaðu með okkur, þú munt ekki sjá eftir því ;)

Faxafen 11, 108 Reykjavík 599 8888 vixla@vixla.is www.vixla.is

Bryndís Hearn

Um mig

Ég er fædd 27. febrúar árið 1991, akkúrat þegar Persaflóastríðinu lauk. Þrátt fyrir að internetið vilji telja okkur trú um að það hafi endað þann 28. febrúar veit hann faðir minn það mun betur þar sem hann var í því stríði sjálfur. Ég er alin upp á mörgum stöðum og þess vegna er enginn einn staður sem mótaði mig í þá manneskju sem ég er í dag.

Ég hef alltaf haft athyglisverða sýn og viðmót gagnvart lífinu og hvernig það blasir við mér hefur haft mikil áhrif á mína sköpunarhæfni. Þetta varð til þess að ég yrki ljóð bæði á ensku og íslensku eða skrifa litlar sögur sem geyma mínar minningar sem mér fannst oft nauðsynlegt að koma frá mér.

Í gegnum tíðina hef ég haft mikinn áhuga á ljósmyndun þökk sé honum afa mínum í Kaliforníu ég elskaði líka að mynda á listrænan hátt litlu skordýrin í íslenskri náttúru. Ég varð að venjast því að vera „aðalmyndefnið“ hjá honum afa mínum sem barn og eitt leiddi af öðru og ég byrjaði að starfa sem módel fyrir Elite þegar ég var 22

ára. Ég myndi segja að ég sé ótrúlega ákveðin manneskja, óhrædd við að segja mínar skoðanir eða segja erfiða hluti sem þarf að segja, ég er ótrúlega hugmyndarík og með einlægt hjarta sem spilar mikið inn á réttlætiskennd mína. Einnig er ég alltaf til í að læra eitthvað nýtt.

Áhugasvið mitt er mjög dreift, mér finnst t.d. gaman að tína jurtir og þurrka þær til að nota í te og sjá um fallegar plöntur því þær kenna mér þolinmæði. Mér þykir líka ótrúlega vænt um allar þær 38 plöntur sem eru nú þegar til staðar á heimilinu. Mér finnst ótrúlega gaman að skreyta, sérstaklega fyrir Halloween, og mér finnst ótrúlega gaman að fara í fjallgöngur og tína steina.

Mig dreymir um að fara í BA-nám í grafískri hönnun í Listaháskóla Íslands en einnig vil ég halda út fyrir landsteinana í nám ef ég fæ tækifæri til þess.

Stofuplöntur

Stofuplöntur eru frábærir félagar, bæði fallegar og gagnlegar. Þær bæta loftgæði með ljóstillífun, þar sem þær breyta koltvísýringi í súrefni, og sumar þeirra geta jafnvel síað út óhreinindi. Þær auka vellíðan, draga úr streitu og lífga upp á heimilið. Plöntur eins og monsterur og pálmar eru vinsælar fyrir sína suðrænu fegurð en kaktusar og gúmmítré eru líka ákjósanleg fyrir þá sem vilja plöntur sem þurfa minna viðhald. Það að fylgjast með plöntum vaxa, sjá ný blöð spretta og hlúa að þeim tengir okkur við náttúruna á einstakan hátt og gefur gleði inn í hversdaginn.

Hvaða tegundir eru loftgæðaplöntur?

Gúmmítré (e. ficus elastica) tekur vel upp formaldehýð og er jafnframt auðvelt í umhirðu. Þessi planta getur lifað vel í lítilli birtu og er því góður kostur fyrir flest öll heimili. Hún er einstaklega aðlögunarhæf og harðgerð – ficus elastica getur

orðið allt að 3 metrar á hæð innandyra ef það er nóg pláss, en þó má klippa þær eftir sínum þörfum.

Friðarlilja (e. spathiphyllum wallisii) tekur vel upp formaldehýð, bensen og tríklóretýlen. Hún þarf meðalmikla birtu og nauðsynlegt er að halda moldinni rakri. Hún blómgast með fallegum hvítum blómum. Indjánafjöður (e. sansevieria trifasciata), stundum kölluð „Snake Plant“ á ensku, er frábær fyrir loftgæði þar sem hún tekur upp koltvísýring á nóttunni og gefur frá sér súrefni, sem er óvenjulegt fyrir plöntur. Hún þolir einnig skugga og þurrk mjög vel. Þrátt fyrir að allar þessar plöntur geti hreinsað loftið heima hjá okkur geta þær verið eitraðar fyrir litlu skemmtilegu dýrin okkar sem okkur þykir ofboðslega vænt um. Gott er að hafa það í huga þegar maður velur sér plöntur.

Hitabeltisplöntur

Hitabeltisplöntur eru sannarlega eins og sneið af náttúruundrum sem laumað hefur verið inn á heimili okkar og vinnustaði. Þær minna á heittempraða regnskóga þar sem loftið er rakt og hlýtt, sólin skín í gegnum þétt laufskrúð og lífið dafnar í óendanlegum fjölbreytileika grænna tóna, áferða og lita. Með sínum einstaklega stóru og gróskumiklu laufblöðum og oft litríkum blómum eru hitabeltisplöntur ekki aðeins fagurfræðilega heillandi, heldur eru þær einnig ótrúlega fjölhæfar og gagnlegar í að bæta loftgæði og skapa rólegt, náttúrulegt andrúmsloft í rýminu.

Monsterur eru meðal annars hitabeltisplöntur. Þær eru með einstök, stór og glæsileg laufblöð sem skarta náttúrulegum skorum og eru óneitanlega ein af mest heillandi stofuplöntunum sem völ er á. Þessi planta gengur oft undir viðurnefninu „svissneska ostaplantan“ vegna holanna

í blöðum hennar og hefur í gegnum tíðina orðið táknmynd bæði nútímalegs og náttúrulegs stíls í innanhússhönnun. Að eiga monsteru er eins og að færa litla sneið af hitabeltinu inn á heimilið, þar sem hún býr til lifandi ramma fyrir fegurð náttúrunnar. Innan monsteruættkvíslarinnar leynast margar aðrar heillandi tegundir sem hver um sig hefur sinn einstaka karakter og lífskraft. Monstera deliciosa er þekkt fyrir stór og áberandi laufblöð með náttúrulegum götum og skorum sem veita henni dásamlegt og svipmikið yfirbragð. Hún er einstaklega auðveld í umhirðu og getur orðið mjög stór og mikilfengleg ef hún fær nægan tíma og pláss til að vaxa. Hún veitir rýminu einstök suðræn áhrif og er líka talin bæta loftgæði innandyra. Monstera adansonii er oft kölluð „holu-monstera“. Hún er minni útgáfa með fíngerðari lauf en deliciosa. Blöð hennar hafa mjúkar og ávalar brúnir

JÓLIN Í ÁR

Gerðu vel við þig og þína þetta árið, því að þín vellíðan er jólagjöfin í ár.

og götin mynda fallegt og blæbrigðaríkt mynstur sem gefur henni létt og loftkennt útlit. Hún er vinsæl sem hengiplanta þar sem greinar hennar geta vaxið niður og skapað svífandi grænt tjald. Monstera obliqua er ein sjaldgæfasta og eftirsóttasta tegund ættkvíslarinnar. Hún hefur mjög fín og mjúk laufblöð með stórum, skrautlegum götum sem gefa henni einstakt og hálfgegnsætt yfirbragð. Þessi planta er viðkvæmari en margar aðrar tegundir og þarf séstaka umhirðu og mikinn raka til að dafna en fegurð hennar er svo sannarlega þess virði.

Monstera dubia er ólík öðrum monsterutegundum þar sem hún vex upp við yfirborð, eins og tré eða grind. Í stað stórra og götóttra laufa eru blöð hennar minni, algræn með silfurlitum æðum sem mynda fallegt mynstur. Þegar hún vex og þroskast byrja laufin að breytast og taka á sig monsterulegan blæ með götum og stærri blöðum.

Fjölbreyttar plöntur

Fjölbreyttar plöntur (e. variegated plants) eru eins og lifandi listaverk sem fanga augað með blöðum í mörgum litum og mynstrum. Þær hafa einstaka hæfileika til að skapa sín eigin litamynstur, þar sem blöð hverrar einustu plöntu bera sérkennileg mynstur og liti, frá hvítum og gulum blettum yfir í bleikar og fjólubláar rákir. Þessi einstaka fjölbreytni stafar af ójöfnu magni blaðgrænu í blaðvefnum. Þetta myndar litamynstur þar sem grænu svæðin fá meiri ljóstillífun en þau ljósari sem gera plöntuna einstaka í útliti og hefur heillað plöntuáhugafólk í fjölda ára.

Hvað veldur fjölbreytileikanum?

Litrík mynstur í fjölbreyttum plöntum stafa oftast af ófullkominni blaðgrænuframleiðslu í sumum frumum plantnanna. Blaðgræna, græna litarefnið sem gerir ljóstillífun mögulega, myndast ekki á þeim svæðum þar sem fjölbreytni er til staðar. Þetta þýðir að þau svæði á blöðunum fá annan lit og birtast sem hvít, gul eða jafnvel bleik svæði (e. variegation). Fjölbreytileikinn getur orðið til í nokkrum ferlum:

Myndir: Freepik

1. Stökkbreytingar: Breyting í erfðaefni veldur því að sumar frumur blaðsins framleiða ekki blaðgrænu. Þetta er algeng ástæða fyrir fjölbreytni í plöntum.

2. Veirur og sveppir: Í sumum tilfellum geta sýkingar truflað blaðgrænumyndun og skapað litamynstur.

3. Arfgengir eiginleikar: Fjölbreytni getur einnig verið arfgeng, sem gerir það að verkum að sumar tegundir mynda fjölbreytt blöð kynslóð eftir kynslóð. Þetta er tilfellið í plöntum eins og monstera albo og philodendron pink princess.

Af hverju þurfa fjölbreyttar plöntur meira ljós?

Margar plöntur sem koma frá suðrænum og sólríkum svæðum þurfa mikið ljós þar sem þær hafa þróast til að nýta mikla sólarorku til hraðrar ljóstillífunar. Slíkar plöntur, eins og pálmar, monsterur og sumar kaktustegundir, hafa stór blöð eða þykka stöngla til að nýta sem mest af sólarljósinu. Þessar plöntur, sem kallast oft „ljóselskandi plöntur“, eru með frumulíffæri sem innihalda mikla blaðgrænu og hafa því mikið ljósnæmi sem eykur getu þeirra til að búa til næga orku til vaxtar. Á hinn bóginn þrífast plöntur frá skuggsælli svæðum, eins og skógarbotnum, oft í mun minna ljósi en hafa þá þróað getu til að nýta það betur. Þessar plöntur hafa oft minna ljósnæmi og stóra blaðfleti til að fanga það litla ljós sem nær í

gegnum þykk laufþök. Þessi munur getur einnig endurspeglast í vexti og blaðgerð þar sem sumar tegundir, eins og mosi og burkni, geta þrifist í hálfskugga og þurfa ekki jafn mikla sólarorku.

Í ræktun er mikilvægt að vita hversu mikið ljós hver planta þarf, þar sem of lítið ljós getur leitt til þess að plantan framleiðir ekki næga orku, verður veikburða og getur misst lit eða dregið úr blómgun. Of mikið ljós getur hins vegar skaðað ljóstillífunarfrumur þeirra plantna sem eru minna aðlagaðar miklu ljósi, þar sem þær geta fengið brunasár eða ofhitnað. Það að veita fjölbreyttum plöntum rétt ljósmagn stuðlar að heilbrigðum vexti og viðheldur ljómandi fjölbreytni þeirra

Saga fjölbreyttra plantna

Á 19. öld var mikil eftirspurn eftir fjölbreyttum plöntum, litið var á þær sem tákn um velmegun en einnig voru þær eftirsótt listaverk náttúrunnar. Margar af þessum plöntum voru fluttar frá hitabeltissvæðum og aðlagaðar að lífsskilyrðum á stórum landsetrum og í gróðurhúsum. Í dag eru fjölbreyttar plöntur enn mjög eftirsóttar.

Lækningajurtir

Lækningajurtir hafa verið notaðar af mannkyninu í þúsundir ára, sem hefur því forna þekkingu á því hvernig plöntur geta bætt heilsu og vellíðan. Þessar plöntur eru með mismunandi virk efni sem hjálpa til við að styrkja líkamann, róa hann og lækna allt frá daglegum kvillum til alvarlegri heilsufarslegra áskorana. Í gegnum aldirnar hafa jurtalækningar verið lífseigar og eru enn vinsælar í dag, bæði í hefðbundnum grasalækningum og í náttúrulegum heilsuvörum.

Íslenskar lækningajurtir

Sumar lækningaurtir eru vel þekktar jurtir sem vaxa í náttúru Íslands og eru auðveldlega aðgengilegar. Þær hafa sérstaka eiginleika sem hafa verið notaðir kynslóðum saman og gegna oft djúpu hlutverki í menningu okkar og sögu.

Blóðberg (e. thymus praecox) er ein kraftmesta lækningajurt á Íslandi. Það er þekkt fyrir mildan ilm sinn og falleg bleikt blóm, sem breiða úr sér yfir lyngmóa landsins. Blóðberg hefur verið notað

til að róa meltingarfærin og lina andþyngsli og kvef, þar sem það hefur sótthreinsandi og bólgueyðandi áhrif. Auk þess er það róandi og styrkir ónæmiskerfið með náttúrulegum ilmkjarnaolíum, sem eru vinsælar í nútímailmolíumeðferðum.

Túnfífill (e. taraxacum officinale) er vel þekkt gult blóm sem margir álíta óboðinn gest, sem flokkast sem illgresi. Hann birtist þegar vorar, er hlaðinn af næringarefnum og hefur hreinsandi eiginleika. Hann hefur verið notaður til að bæta meltingu og styðja við lifrina þar sem hann örvar framleiðslu galls sem hjálpar við meltingu fitu. Einnig er vinsælt að gera úr rótunum te sem hjálpar til við að losa úrgangsefni og jafnvel létta á bjúg.

Vallhumall (e. achillea millefolium) er kunnuglegur í íslenskri náttúru og hefur sterka lækningasögu. Plantan er þekkt fyrir að stöðva blæðingar og hjálpa við bólgum en í fornum heimildum var hún jafnvel notuð til að binda sár. Hún er líka róandi og styður við meltingu. Í dag er hann vinsæll sem te, þar sem hann róar líkamann og hjálpar honum að slaka á.

Geðsjúkdómar

Geðsjúkdómar eru alvarlegir og langvarandi sjúkdómar sem hafa djúpstæð áhrif á hugarstarfsemi, hegðun og líðan einstaklinga. Þeir eru margþættir að eðli og orsakir þeirra eru flóknar, þar sem bæði líffræðilegir, sálrænir og félagslegir þættir spila saman. Samkvæmt alþjóðlegum skilgreiningum, sérstaklega frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni (WHO) og í greiningarhandbókum eins og DSM5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), eru geðsjúkdómar skilgreindir sem röskun á tilfinningum, hugsun eða hegðun sem hefur veruleg áhrif á daglegt líf einstaklingsins.

Geðhvarfasýki (e. bipolar) er alvarleg geðröskun sem einkennist af sveiflum í geðslagi milli maníu og þunglyndis. Röskunin hefur mikil áhrif á hugsanir, tilfinningar, hegðun og sjálfsmynd einstaklingsins og getur haft djúp áhrif á daglegt líf, starfsgetu og samskipti. Samkvæmt flokkunarkerfi geðraskana, DSM5, er bipolar skilgreind sem alvarleg röskun á geðslagi þar sem endurteknar lotur af óeðlilegri geðhækkun og þunglyndi koma fram.

Flokkun bipolar röskunar Bipolarröskun er yfirleitt flokkuð í tvær megingerðir:

1. Bipolar I: Einkennist Einkennist af a.m.k. einni alvarlegri maníulotu, sem oft hefur í för með sér verulegar breytingar á hegðun og jafnvel geðrofseinkenni, þar sem einstaklingurinn getur misst samband við raunveruleikann. Oft koma fram þunglyndislotur á milli maníulotanna en þær eru ekki nauðsynlegar til að greina röskunina.

2. Bipolar II: Einkennist af endurteknum þunglyndislotum ásamt hypomaníulotum. Hypomanía er vægari útgáfa af maníu sem hefur ekki sömu alvarlegu áhrif og manía, en hefur þó mikil áhrif á virkni og líðan einstaklingsins. Einnig er til undirgerð sem kallast geðsveifluröskun (e. cyclothymic disorder), þar sem vægar sveiflur milli hypomaníu og vægs þunglyndis eru til staðar en ná ekki alvarleika til að uppfylla greiningarskilyrði fyrir bipolar I eða II.

Einkenni bipolar-röskunar

Geðhvarfasýki lýsir sér í öfgakenndum sveiflum á geðslagi, þar sem einstaklingurinn upplifir maníulotur eða hypomaníulotur til skiptis við þunglyndislotur.

Manía: Á meðan á maníulotu stendur getur einstaklingurinn upplifað aukið sjálfstraust, minni svefnþörf, hraðari hugsanir, talþrýsting og aukna tilhneigingu til áhættusamrar hegðunar. Hegðunin getur verið óviðeigandi, óhefðbundin eða truflandi í daglegum samskiptum og getur leitt til mikillar skerðingar á virkni.

Hypomanía: Hypomanía einkennist af svipuðum einkennum og manía, en eru þau vægari að eðli til og trufla ekki líf einstaklingsins jafn mikið. Hypomanía getur þó samt haft áhrif á virkni og dregið úr sjálfstjórn einstaklingsins.

Þunglyndi: Þunglyndislotur í bipolar röskun eru sambærilegar við einkenni alvarlegs þunglyndis.

Þær einkennast af djúpri depurð, orkuleysi, skorti á áhuga á daglegum athöfnum, svefntruflunum og sjálfsvígshugsunum í alvarlegum tilfellum.

Orsakir og áhættuþættir

Orsakir bipolar-röskunar eru taldar vera fjölþættar og fela í sér samspil erfðafræðilegra, líffræðilegra og umhverfisþátta. Erfðaþættir gegna mikilvægu hlutverki í þróun sjúkdómsins og rannsóknir hafa sýnt fram á að einstaklingar með fjölskyldusögu um bipolar-röskun eru í aukinni hættu á að þróa með sér sjúkdóminn. Líffræðilegir þættir, svo sem ójafnvægi í taugaboðefnum (serótónín og dópamín), eru einnig taldir hafa áhrif á sveiflur í geðslagi. Umhverfisáhrif og streita geta virkað sem upphafsþættir sem kalla fram lotur eða auka líkur á einkennum hjá einstaklingum í áhættuhópi.

Meðferðarúrræði

Meðferð bipolar-röskunar er samsett úr lyfjameðferð, sálfræðilegri meðferð og félagslegum stuðningi. Lyfjameðferð, sérstaklega með lyfjum til að halda geðslagi í jafnvægi eins og lithium, er mikilvæg til að draga úr sveiflum í geðslagi og koma í veg fyrir endurteknar lotur. Stundum eru einnig notuð þunglyndis- eða kvíðastillandi lyf eftir þörfum. Sálfræðimeðferð, þar á meðal hugræn atferlismeðferð (HAM), er gagnleg til að

hjálpa einstaklingnum að þekkja og stjórna viðvörunareinkennum, þróa bjargráð og auka innsæi í eigin líðan. Félagslegur stuðningur frá fjölskyldu, vinum og heilbrigðisþjónustu er einnig mikilvægur fyrir langtímastjórnun á röskuninni.

Áhrif og horfur

Þrátt fyrir að geðhvarfasýki sé langvarandi geðsjúkdómur sem krefst samfelldrar meðferðar og eftirfylgni geta margir einstaklingar náð góðum árangri með meðferð og stuðningi og lifað innihaldsríku lífi. Án meðferðar getur geðhvarfasýki hins vegar leitt til erfiðleika í vinnu, samskiptum og sjálfsvígsáhættu í alvarlegum tilvikum. Meðferð miðar að því að draga úr alvarleika og tíðni geðslagslotna og stuðla að betri lífsgæðum.

Geðhvarfasýki er því flókin og fjölþætt röskun en með viðeigandi meðferð er hægt að halda einkennum hennar í skefjum og veita einstaklingum tækifæri til að ná jafnvægi í lífi sínu.

Flokkun og eðli geðsjúkdóma

Geðsjúkdómar eru fjölbreyttur hópur sjúkdóma sem má flokka í ýmsa flokka, svo sem geðrofssjúkdóma, lyndisraskanir, kvíðaraskanir, átraskanir, persónuleikaraskanir og taugaþroskaraskanir.

Hver flokkur einkennist af sérstökum einkennum og áhrifaþáttum en í öllum tilfellum er um að ræða breytingar á tilfinningalífi eða hugsunarferli sem valda einstaklingnum vanlíðan eða skerðingu á félagslegri færni og daglegri virkni.

Lyndisraskanir (e. mood disorders) eru geðraskanir sem einkennast af viðvarandi breytingum á lunderni eða skapi einstaklings, oft með tilfinningalegum sveiflum sem hafa veruleg áhrif á daglegt líf og virkni. Lyndisraskanir eru mismunandi alvarlegar og geta birst á ýmsa vegu, en þær algengustu eru þunglyndi og geðhvarfasýki (e. bipolar disorder).

Orsakir geðsjúkdóma

Orsakir geðsjúkdóma eru flóknar og sam spil margra þátta hefur áhrif á hvort einstaklingur þróar með sér geðsjúkdóm eða ekki. Rannsóknir sýna að erfðir, líffræðilegir þættir, sálrænir og félagslegir þættir gegna allir hlutverki í myndun og þróun geðsjúkdóma.

Helstu orsakir geta verið genatengdir þættir sem geta haft áhrif á einstaklinginn. Ef geðsjúkdómur er til staðar í fjölskyldunni eru meiri líkur á að næsti ættliður þrói með sér geðröskun. Einnig getur heilastarfsemi og efnaskipti heilans haft áhrif, umhverfisþættir og streita, áfallasaga og æskureynsla, persónuleikaþættir, notkun áfengis og fíkniefna og líkamleg veikindi.

Meðferðir og viðhorf

Meðferð geðsjúkdóma felur oft í sér lyfjameðferð, sálfræðimeðferð og félagslegan stuðning. Lyfjameðferð beinist að því að jafna efnaskipti í heila sem getur hjálpað til við að minnka einkenni sjúkdómsins. Sálfræðimeðferð, eins og hugræn atferlismeðferð, hjálpar einstaklingum að þróa bjargráð og bæta hugarfar og hegðun. Félagslegur stuðningur er einnig mikilvægur, þar sem fjölskylda og samfélagsþjónusta geta gegnt mikilvægu hlutverki í bataferlinu.

Í gegnum árin hafa vitund og skilningur á geðsjúkdómum aukist en fordómar og skömm eru þó enn áberandi í mörgum samfélögum. Þetta getur valdið því að einstaklingar leiti sér ekki aðstoðar í tæka tíð. Skilningur á geðsjúkdómum og eðli þeirra hefur þróast hratt síðustu áratugi og margir hafa nú betri aðgang að meðferð, sem eykur lífsgæði og gerir einstaklingum kleift að takast á við sjúkdóm sinn á heilbrigðan hátt.

því þú skiptir máli

nýja árið í nýrri flík Það er aldrei of seint að byrja. Veldu vörn sigursins

VARNEY Byrjaðu

Erna Rut Pétursdóttir heiti ég og kom í heiminn árið 1993. Ég fór í Flensborg í Hafnarfirði en ég var ung og hafði ekki mikinn áhuga á að sinna náminu. Ég hætti því í menntaskóla og fór að vinna í staðinn. Að lokum kláraði ég menntaskóla og hélt útskriftarveislu árið 2018, níu árum eftir að ég hóf skólagönguna. Lífið hélt áfram og ákvað ég að fara í háskóla. Ég skráði mig í fjölmiðlafræði við Háskólann á Akureyri.

Ég sinnti náminu í ár en tók svo þá ákvörðun að hætta vegna þess að mér fannst það ekki henta mér. Mig langaði samt sem áður að fara í nám og ég hugsaði með mér að það hlyti nú að vera eitthvað nám sem hentaði mér. Ég hef alltaf verið listræn og fundist gaman að skapa. Ég skoðaði Tækniskólann og fannst námið þar mjög spennandi og ákvað að sækja um grafíska miðlun. Heppilega komst ég inn í skólann.

Námið hefur kennt mér gríðarlega mikið og sé ég alls ekki eftir því að hafa sótt um. Eftir skólann mun ég svo fara á samning hjá prentsmiðju og er ég mjög spennt og jákvæð fyrir framhaldinu.

raunveruleikasjónvarp

Raunveruleikasjónvarp er sjónvarpsþáttaform sem byggist á því að sýna „raunverulega“ atburði og fólk. Í raunveruleikaþáttum fylgjast áhorfendur með þátttakendum í ýmsum aðstæðum, oft með lágmarksstýringu eða handriti. Þátttakendur geta verið venjulegt eða frægt fólk og þáttaröðin einblínir á þeirra líf, samskipti eða keppni við aðra. Raunveruleikaþættir hafa haft gríðarleg áhrif á sjónvarpsiðnaðinn.

Sumir gagnrýna þessa tegund fyrir að vera yfirborðskennda og hönnuð til að skapa drama. Aðrir meta þættina fyrir skemmtanagildi og draga fram mannlega þætti.

Raunveruleikasjónvarp fór að þróast í byrjun 21. aldar og varð eitt af vinsælustu afþreyingarformum í heiminum. Vinsældir þess má rekja til einfaldleika formsins og skemmtanagildis sem sprettur oft úr raunverulegum átökum og tilfinningum. Raunveruleikasjónvarp hefur haft mikil áhrif á dægurmenningu og markaðssetningu, sérstaklega með tilkomu samfélagsmiðla, sem hafa gert raunveruleikastjörnum kleift að byggja upp alþjóðlegan vinsældagrunn. Raunveruleikasjónvarp byrjaði fyrst og fremst sem viðbragð við þörfum áhorfenda fyrir eitthvað nýtt, óæft og meira raunverulegt, en það hefur þróast í

fjölbreyttar tegundir sem skila miklu áhorfi og hagnaði fyrir sjónvarpsstöðvar og framleiðendur.

Helstu flokkar raunveruleikaþátta

• Keppnisþættir

• Veruleikadrama

• Hæfileikaþættir

• Umbreytingarþættir

• Lifnaðar- og ævintýraþættir

• Heimildaraunsæi

Einkenni raunveruleikasjónvarps

• Óhandritað: Aðilar í raunveruleikasjónvarpi eru ekki leikarar og fylgja því ekki skrifuðu handriti. Atburðarásinni gæti verið sviðsett eða henni stýrt til þess að skapa meira drama.

• Fylgst er með í rauntíma: Oft eru keppendur eða þátttakendur teknir upp í langan tíma og undir mikilli eftirlitsmyndavélavöktun.

• Samskipti og drama: Raunveruleikaþættir leggja áherslu á samskipti milli þátttakenda, oft með áherslu á átök, drama, eða keppni.

• Veruleiki eða stýring: Þó að þátttakendur upplifi þættina sem veruleika er oft eitthvað um stýringu, klippingu eða sviðsetningu til að skapa skemmtanagildi fyrir áhorfendur.

Saga raunveruleikasjónvarps

Saga raunveruleikasjónvarps spannar yfir í nokkra áratugi og sýnir hvernig þetta sjónvarpsform þróaðist frá nýjung, í byrjun 20. aldar, til þess að verða alþjóðlegt fyrirbæri með milljónaáhorf. Raunveruleikasjónvarp hefur breyst frá einföldum heimildarmyndum og tilraunaverkefnum í flókna keppnis- og veruleikaþætti sem stjórna stórum hluta af dagskrá sjónvarpsstöðva um allan heim. Fyrsta merkið um raunveruleikasjónvarp var Candid Camera. Sá þáttur byggist á því að hafa leynda myndavél og fanga viðbrögð fólks í ýmsum óvenjulegum aðstæðum. Þátturinn ruddi brautina fyrir hugmyndina um að sýna raunveruleg viðbrögð fólks í sjónvarpi.

An American Family var ein af fyrstu tilraunum til að fylgjast með lífi venjulegrar fjölskyldu. Þættirnir fylgdu Loud-fjölskyldunni og sýndu raunverulegt fjölskyldudrama, þar á meðal skilnað foreldra og opinberun sonarins um að hann væri samkynhneigður. Þessi þáttur var fyrsta tilraun til þess að gera heimildarþætti sem beindust að lífi fólks til lengri tíma.

Á níunda áratugnum hófst aukinn áhugi á óhefðbundnum sjónvarpsþáttum. Þátturinn Cops fylgdi lögreglumönnum við störf sín og var einn fyrsti þátturinn til að nýta „fluga á veggnum“ (e. Fly on the wall) stíl, þar sem áhorfendur fylgdust með án handrita eða leiks.

The Real World er oft talinn fyrsti raunveruleikaþátturinn í nútímaskilningi. Hann sameinaði venjulega einstaklinga úr mismunandi menningarhópum sem bjuggu saman og fylgst var með lífi þeirra og samböndum. Þetta form varð grundvöllur fyrir marga raunveruleikaþætti, með áherslu á drama og samskipti.

Umbreytingarþættir tóku yfir sjónvarpsmarkaðinn á tíunda áratugnum. Til dæmis eru þættir eins og Queer Eye og Extreme Makover: Home Edition. Í þessum þáttum eru aðilum eða hlutum umbreyttir á einhvern hátt sem gefur jákvæðan og tilfinningaríkan undirtón. Dægurmenning og samfélagsmiðlar byrjuðu að hafa mikil áhrif á raunveruleikasjónvarp, þar sem þættir eins og Keeping Up with the Kardashians fóru að sýna hvernig frægt fólk nýtti frægð sína

Dekur í jólapakkann?

Litun og plokkun/vax

Vaxmeðferðir

Fóta- og handsnyrting

Andlitsmeðferðir

Nudd Þú færð gjafabréfið hjá okkur

@birtasnyrtistofa

og samfélagsmiðla til að byggja upp vörumerki. KardashianJenner fjölskyldan varð táknmynd fyrir nýtt raunveruleikaform sem fjallaði um frægt fólk og áhrifavaldamenningu.

Keppnis og hæfileikaþættir, eins og The Voice, RuPaul’s Drag Race og Top Chef, hafa haldið áfram að þróast og ná vinsældum með áherslu á ýmiss konar hæfileika, hvort sem það er söngur, drag eða matargerð.

Raunveruleikasjónvarp hefur þróast frá því að vera nýjung í dagskrá yfir í að verða alþjóðlegt fyrirbæri og virðist sem það haldi áfram að þróast með samfélagsmiðlum og breyttum áhorfsvenjum.

Vinsælustu raunveruleikaþættirnir

1. Survivor var frumsýnd árið 2000 og er hann talinn einn af frumkvöðlum raunveruleikasjónvarps. Þátturinn sendir keppendur á afskekktar eyjar þar sem þeir þurfa að lifa af og keppa í ýmsum áskorunum. Keppendur eru smám saman kosnir út þar til einn sigrar og fær titilinn „Sole Survivor“ ásamt stórum peningaverðlaunum.

2. The Bachelor og The Bachelorette voru frumsýndir árin 2002 og 2003 og hafa verið gríðarlega vinsælir. Ein manneskja leitar að ást í hópi keppanda. Þátturinn snýst um að kynnast keppendum í gegnum stefnumót. Í enda hvers þáttar er keppandi, eða keppendur sendir heim, þangað til einn aðili stendur eftir.

3. Keeping Up with the Kardashians komu út árið 2007 og fylgir KardashianJenner fjölskyldunni. Þættirnir varpa ljósi á líf þeirra, samband þeirra við frægð, tísku og fjölskyldudrama. Þættirnir hafa haft áhrif á poppmenningu og notkun samfélagsmiðla.

4. American Idol var frumsýnt árið 2002 og eru hæfileikaþættir. Keppendur stíga á svið fyrir framan dómara og keppa um atkvæði þeirra og almennings. Sigurvegarar fá plötusamninga og verða oft þekktir um allan heim.

5. The Amazing Race eru keppnisþættir þar sem tveggja manna lið ferðast um heiminn og leysa áskoranir til þess að eiga möguleika á að vinna peningaverðlaun. Þátturinn er bæði spennandi og fræðandi. Hann sýnir framandi staði og menningarheima. Þessi þáttur hefur öðlast vinsældir fyrir að vera einstakur, með áherslu á ferðalög og kapphlaup.

6. Big brother þættirnir snúast um að keppendur eru lokaðir inni í húsi undir stöðugu eftirliti myndavéla og þurfa að takast á við sálfræðileg átök og félagslegar áskoranir. Keppendur eru kosnir út þar til einn stendur eftir sem sigurvegari. Þátturinn var einn fyrsti sinnar tegundar til þess að innleiða stöðugt eftirlit með keppendum.

7. The Real World, frá sjónvarpsstöðinni MTV, er einn af fyrstu vinsælu raunveruleikaþáttunum þar sem hópur ókunnugra bjó saman í húsnæði og var fylgst með samskiptum þeirra og lífi í nánast óstýrðum aðstæðum.

8. Top Chef er matargerðarþáttur þar sem bestu kokkarnir keppa í ýmsum áskorunum undir strangri dómnefnd. Þátturinn er þekktur fyrir spennandi matreiðsluverkefni og skapandi rétti. Þátturinn hefur gefið mörgum kokkum tækifæri og heimsfrægð.

9. The Voice eru hæfileikaþættir þar sem dómarar snúa baki í keppendur og dæma einungis út frá rödd keppanda. Ef dómara lýst vel á röddina snýr viðkomandi dómari sér við. Þátturinn er þekktur fyrir nýsköpun í hæfileikakeppnum með áherslu á sönghæfileika umfram útlit.

10. RuPaul‘s Drag Race snýst um dragdrottningar sem keppa í ýmsum verkefnum sem tengjast tísku, list og sýningarstíl. Þátturinn hefur haft mikil áhrif á LGBTQ+ menningu og fjölgað tækifærum fyrir dragdrottningar.

Ljósm.: AFP pic

Þessir tíu þættir eru aðeins brot af öllum þeim vinsælu raunveruleikaþáttum sem hafa verið framleiddir í gegnum árin.

Kim Kardashian

Íslenskir raunveruleikaþættir

Íslenskir raunveruleikaþættir hafa orðið vinsælir á undanförnum árum. Nokkrar tegundir af íslenskum raunveruleikaþáttum hafa verið framleiddar, allt frá keppnisþáttum yfir í þáttaraðir sem fylgja lífi þekktra Íslendinga. Fjölbreytnin hefur aukist undanfarin ár og með tilkomu streymisveitna og nýrra framleiðslutækja er líklegt að fleiri íslenskir raunveruleikaþættir verði til í framtíðinni.

Dæmi um íslenska raunveruleikaþætti:

• Idol Stjörnuleit – Keppnisþáttur þar sem þátttakendur keppa í söng. Þátturinn er íslensk útgáfa af bandaríska þættinum American Idol.

• Æði – Fylgir lífi ungra áhrifavalda og tónlistarmanna á Íslandi. Sérstaklega vinsælt meðal yngri áhorfenda.

• LXS – Raunveruleikaþáttur þar sem fylgst er með áhrifavöldum. Hópurinn samanstendur af þeim Birgittu Líf, Ástrós Traustadóttur, Magneu Björg Jónsdóttur, Sunnevu Einarsdóttur og Ínu Maríu Einarsdóttur.

• Tekinn – Raunveruleikaþáttur þar sem stjórnandi þáttarins (Auðunn Blöndal) hrekkir fræga einstaklinga í falinni myndavél.

• Með okkar augum – Fylgir lífi ungs fólks með þroskahömlun og hvernig það tekst á við daglegt líf.

• Ísland Got Talent – Hæfileikaþáttur sem gengur út á það að þátttakendur keppast í að heilla dómara og áhorfendur.

Hámhorf hefur orðið vinsælt eftir að streymisþjónustur byrjuðu að bjóða upp á heilar þáttaseríur í einu. Áður fyrr var algengt að bíða í viku eftir því að næsti þáttur væri gefin út. Hámhorf getur leitt til skammtímaspennu, en líka til streitu eða kvíða. Tíðkast hefur að fólk noti hámhorf til að tengjast öðrum. Þá hittist fólk og horfir saman á þátta- eða kvikmynda seríur. Þetta er góð leið til þess að hafa samræður og tengjast öðrum. Rithöfundar og framleiðendur hafa lært að nýta sér hámhorf með því að enda þætti á spennandi atburðum. Þetta er gert til þess að áhorfandinn kveiki strax á næsta þætti. Sumir gagnrýna hámhorf vegna þess að það er óheilbrigt að eyða of mörgum klukkutímum fyrir framan sjónvarpið og getur það skaðað sambönd eða persónuleg markmið. Streymisþjónustur nota gögn neytanda til þess að auglýsa efni sem gæti vakið áhuga. Þessi aðferð auðveldar fólki að velja næsta þátt og festast við sjónvarpið. Einnig byrjar oft næsti þáttur sjálfkrafa eftir nokkrar sekúndur og þarf neytandinn ekki að hreyfa sig á meðan hann er að horfa.

Texti: Erna Rut Pétursdóttir og AI

Myndir: Unsplash

Hámhorf

Hlaðvarp (e. podcast) er stafrænt hljóðefni sem hægt er að hlusta á í gegnum netið, oftast með því að hlaða niður þáttum eða streyma þeim beint. Hlaðvörp innihalda röð af þáttum sem fjalla um tiltekið efni, t.d. fréttir, viðtöl, fræðslu, tónlist eða skemmtun. Þeir sem framleiða hlaðvörp eru ýmist einstaklingar eða fyrirtæki og margir þeirra bjóða upp á efnið sitt ókeypis. Hlaðvörp eru sveigjanleg fyrir hlustendur vegna þess að það er hægt að ákveða hvenær hlustað er. Hlustendur geta valið um að gerast áskrifendur að hlaðvörpum, sem gerir þeim kleift að fá sjálfkrafa nýjustu þættina þegar þeir eru gefnir út.

Saga hlaðvarps er tiltölulega ný og hefur hraða þróun. Hugmyndin um hlaðvarp byrjaði með tilkomu RSS (Really Simple Syndication), sem gerði fólki kleift að fylgjast með nýjum efnisþáttum frá vefsíðum með áskrift. En þó að RSS væri notað til að dreifa texta og fréttum var hljóðnotkun ekki komin. Hljóðform á RSS var kynnt af Dave Winer og Christopher Lydon. Winer bjó til RSS-straum með hljóðefni sem hægt var að hlaða niður og var það kjarninn á bak við hlaðvarpsdreifingu.

Hugtakið „podcasting” var fyrst kynnt af breska blaðamanninum Ben Hammersley. Hugtakið er blanda af orðunum „iPod“ og „broadcasting“.

Árið 2005 bætti Apple við hlaðvörpum á

iTunes, sem gerði það að verkum að hlaðvörp voru aðgengilegri fyrir notendur. Þetta markaði mikilvægan áfanga og hjálpaði til við að gera hlaðvörp vinsæl. Fyrstu stórtæku hlaðvörpin byrjuðu að vera til, þar á meðal The Ricky Gervais Show, sem varð eitt vinsælasta hlaðvarpið á þeim tíma.

Fyrsta ráðstefnan um hlaðvörp, Podcast and Portable Media Expo, var haldin árið 2005 og sýndi vaxandi áhuga á hlaðvarpsmenningunni.

Fyrirtæki byrjuðu að nota hlaðvörp í markaðssetningu. Spotify og aðrar stafrænar streymisþjónustur byrjuðu að bæta við hlaðvörpum sem jók aðgengi að þeim enn frekar.

Serial, glæpaþáttur, var gefinn út árið 2014.

Hann náði gífurlegri útbreiðslu og kom hlaðvörpum í sviðsljósið. Serial er oft nefndur þátturinn sem gerði hlaðvörp stórtæk á heimsvísu.

Fjöldi hlaðvarpa hefur margfaldast og efnið hefur orðið fjölbreyttara. Stórfyrirtæki hafa einnig farið að fjárfesta í hlaðvörpum. Með tilkomu COVID-19 faraldursins jókst hlustun á hlaðvörpum til muna, þar sem fólk leitaði eftir fræðslu, afþreyingu og félagsskap meðan það var í einangrun eða í fjarvinnu. Í dag eru hlaðvörp orðin mikilvægur hluti af stafrænum fjölmiðlum, þar

Hlaðvarp

sem milljónir notenda hlusta á alls konar efni. Fjölbreytnin í tegundum og stílum, ásamt aðgengi að hlaðvörpum á öllum helstu streymisþjónustum, gerir þau að vinsælum og áhrifamiklum miðli.

Samkvæmt síðustu tölum eru til fleiri en 414 milljónir hlaðvarpa í heiminum. Þetta er samtals fyrir bæði virk og óvirk hlaðvörp. Ný hlaðvörp koma út reglulega í ýmsum efnisflokkum.

Fjöldi íslenskra hlaðvarpa er að aukast en áætlað er að það séu til um 200 til 300 íslensk hlaðvörp. Þau eru fjölbreytt og fjalla um allt frá fréttum og stjórnmálum til skemmtunar, fræðslu og persónulegra sagna. Vinsældir hlaðvarpa á Íslandi hafa aukist mikið á síðustu árum og fleiri einstaklingar og fyrirtæki eru að byrja að framleiða sín eigin hlaðvörp.

Vinsælustu flokkar hlaðvarpa eru:

• Fréttir og stjórnmál: Hlaðvörp sem fjalla um nýjustu fréttir, stjórnmál og samfélagsumræðu.

• Skemmtun: Hlaðvörp um kvikmyndir, sjónvarpsþætti, tónlist og alls konar afþreyingu.

• Fræðsla: Hlaðvörp sem bjóða upp á fræðslu um ýmis efni, eins og vísindi, sálfræði, sögu og margt fleira.

• Viðtöl: Þetta eru hlaðvörp þar sem gestir koma í viðtöl um líf sitt, feril og skoðanir.

• Sagnfræði: Hlaðvörp sem fjalla um sögulega atburði, persónur og tímabil.

• Heilsa og lífsstíll: Efni sem tengist heilsu, hreyfingu, næringu og lífsstíl.

• Tækninýjungar: Hlaðvörp um nýjustu tækni, forritun, rafmagns- og tölvuþjónustu.

• Húsbygging og hönnun: Efni sem tengist heimilum, hönnun, innréttingum og byggingum.

• Sögur og skáldskapur: Þetta eru hlaðvörp sem segja sögur, hvort sem um er að ræða skáldskap eða sögur úr raunveruleikanum.

Þessir flokkar eru aðeins brot af þeim fjölbreytileika sem hlaðvörp bjóða upp á og nýir flokkar koma stöðugt fram eftir því sem áhugi fólks breytist.

Það eru til mjög mörg mismunandi morðhlaðvörp og þessi flokkur hefur orðið afar vinsæll á síðustu árum. Hlaðvörp um morð fjalla oft um raunveruleg morðmál, sögur um glæpamenn, rannsóknir og sálfræði. Fjöldi hlaðvarpa í þessum flokki er gríðarlegur og mörg þeirra hafa verið sérstaklega vinsæl, svo sem „Serial“, „My Favorite Murder“ og „Criminal“. Hlaðvörp um morð bjóða hlustendum aðgang að áhugaverðum og oft hrollvekjandi sögum, þau rannsóknarefni eru oft aðgengileg á mismunandi tungumálum.

Tækni og framtíð afþreyingar

Afþreyingariðnaðurinn er í örri þróun, þar sem nýjar tæknilausnir eins og gervigreind, sýndarveruleiki (VR) og aukinn veruleiki (AR) hafa skapað áður óþekktar upplifanir. Þessi tæki og tól gera afþreyingu persónulegri, gagnvirkari og mun nálægari en áður.

Gervigreind

Gervigreind hefur þegar byrjað að setja mark sitt á afþreyingariðnaðinn og möguleikarnir eru gríðarlegir. Með gervigreind má búa til persónulegri upplifun fyrir hvern áhorfanda. Streymisveitur eins og Netflix og Spotify nýta sér gervigreind til að mæla efni út frá því sem notendur hafa horft á eða hlustað á áður. Þessar persónulegu tillögur eru bara byrjunin á því hvernig gervigreind eykur ánægju og tengingu áhorfenda við efnið.

Gervigreind býr einnig til efni. Til dæmis hafa algóritmar og AI-sjálfvirkni verið notuð til að búa til stuttmyndir og jafnvel tónverk sem gætu höfðað til mismunandi markhópa. Notkunin nær þó enn lengra: „deepfake“-myndbönd og raunhæfar stafrænar eftirmyndir af frægum einstaklingum, lifandi sem látnum, eru að verða raunverulegri og auðveldari í framleiðslu. Þetta vekur þó upp siðferðileg álitamál en möguleikarnir á að nýta þessa tækni í listum og afþreyingu eru umtalsverðir.

Sýndarveruleiki

Sýndarveruleiki (VR) hefur þegar haft umtalsverð áhrif á skemmtanaheiminn, sérstaklega í tölvuleikjum og þjálfunartólum. VR gerir notendum kleift að „stíga inn“ í sögur og umhverfi á hátt sem var áður óhugsandi. Tæknin þróast hratt og nú er hægt að upplifa kvikmyndir og tölvuleiki í fullkomlega innhverfum heimi þar sem notendur

eru meira en bara áhorfendur, þeir eru hluti af sögunni.

VR skapar líka ótal tækifæri fyrir menningarviðburði og viðburðastjórnun. Þrátt fyrir landfræðilega fjarlægð getur fólk komið saman til að njóta tónleika, listviðburða og jafnvel íþróttaviðburða í raunverulegu umhverfi. Þessi bylting þýðir að

Aukinn veruleiki (AR) sameinar raunheiminn og stafrænt umhverfi og hefur náð vinsældum með leikjum eins og Pokémon GO sem sameinar raunverulega götumynd og stafrænar verur. AR-tækni gerir notendum kleift að upplifa stafræn áhrif í hinum raunverulega heimi í gegnum snjallsíma eða sérstök AR-gleraugu. Með þessari tækni er hægt að búa til margþætta upplifun, hvort sem það eru leikjaupplifanir, ferðalýsingar eða gagnvirkar sögur.

Kvikmynda- og afþreyingariðnaðurinn notar nú AR til að auka upplifun áhorfenda. Með AR gætu áhorfendur til dæmis upplifað kvikmyndina Avatar með lifandi töfrum sem birtast í kringum þá sjálfa,

jafnvel í eigin stofu. Þetta gefur framleiðendum tækifæri til að skapa nýja tegund upplifana þar sem áhorfendur verða þátttakendur í sögunni og upplifa hana í gegnum eigin linsur.

Gagnvirk skemmtun

Ein áhugaverðasta breytingin sem þessi tækni hefur í för með sér er hvernig áhorfendur geta haft áhrif á ferð sögunnar og þróun efnisins. Kvikmyndir, sjónvarpsþættir og tölvuleikir eru að þróast í átt að því að leyfa notendum að taka ákvarðanir sem breyta útkomunni. Bandersnatch, gagnvirki þátturinn úr Black Mirror á Netflix, er gott dæmi um þetta. Með gagnvirkni getur fólk upplifað efni

á einstakan hátt og tekið þátt í sögusviðum þar sem þeirra ákvarðanir hafa bein áhrif á endalokin. Gagnvirkni gerir skemmtanaiðnaðinum einnig kleift að bjóða upp á upplifanir sem aðlagast eftir áhuga hvers áhorfanda.

Hvað ber framtíðin í skauti sér?

Þróun gervigreindar, VR og AR virðist stefna í átt að mun persónulegri og nálægari afþreyingu en við höfum áður séð. Þó að tæknin hafi enn ákveðnar takmarkanir og margir eigi enn erfitt með að fá fullkomna VR- eða AR-upplifun, þá þróast tæknin hratt. Gervigreind mun verða áfram lykillinn að því að mæta óskum hvers og eins með nákvæmari tillögum. Þróunin á eftir að skapa umhverfi þar sem afþreying verður meira lifandi og aðgengilegri en nokkru sinni fyrr.

Þessi tækni mun ekki aðeins breyta því hvernig við horfum á kvikmyndir og þáttaraðir eða hlustum á tónlist, hún mun einnig bjóða upp á nýjar tegundir upplifana og gefa okkur tækifæri til að sjá heiminn frá áður óhugsandi sjónarhornum. Þegar gervigreind, VR og AR þróast og verða aðgengilegri verður skemmtanaheimurinn flóknari, dýpri og persónulegri en nokkru sinni fyrr. Framtíð afþreyingar er því óneitanlega tæknileg og spennandi.

Veturinn er kominn

Texti: Erna Rut Pétursdóttir og AI

Myndir: Unsplash

Hildur Ana Eyþórsdóttir

um mismunandi stöðum fyrir hvert atriði.

Þeir notuðu einnig sérstakar grípur sem kallaðar voru „cel animation“. Þeir teiknuðu persónurnar á gegnsætt plastefni (cels) og settu þær á bakgrunn, sem hafði verið teiknaður í öðru máli

mynd af hverri mynd, áður en þeir færðu persónurnar örlítið í næsta rými.

Þetta ferli tók mjög langan tíma; oft þurfti að mynda þúsundir mynda fyrir aðeins nokkrar mínútur af teiknimynd.

því sem tæknin varð betri fór fólk að nota nýjar aðferðir, eins og tölvuteikningu. Grundvallarferlið hefur samt alltaf verið mjög svipað. Það var og er mikil list að búa til teiknimyndir. Í dag erum við ennþá að njóta þessara fyrstu verka og þess

Sagan um teiknimyndir einkennist af þolinmæði, sköpunargáfu og hugviti. Við getum verið full þakklætt fyrir þá sem leidda okkur inn í þennan

Leiðir til að búa til „Animation“

Í gamla daga voru notuð ýmis forrit og aðferðir við að búa til teiknimyndir, en þær voru aðallega handvirkar. Hér eru nokkur af helstu tækjunum og um aðferð sem notuð voru:

Flipbooks

Fólk gerði flettibókina með því að teikna einfaldar myndir á hvert blað, þar sem hver teikning sýndi smá breytingar á persónu eða atriði, eins og hreyfingu, andliti eða aðstæðum.

Þegar blöðunum var flett hratt, myndaðist tálsýn um hreyfingu og líf, sem skapaði skemmtilega og sjónræna reynslu fyrir áhorfandann.

Þetta ferli krafðist nákvæmni í teikningum og sköpun hugmynda til að tryggja að hver mynd tengdist vel við þá næstu.

Thaumatrope

Thaumatrope er einfalt sjónrænt leiktæki sem var vinsælt á 19. öld.

Það saman stóð af diski eða pappírsplötu sem var fest á tveimur snúrum.

Á hvorri hlið disksins var teikning, oft þar sem myndirnar voru tengdar, eins og fugl á annarri hlið og búkur á hinni.

Þegar disknum var snúið hratt, varð til sjónræn tálsýn þar sem myndirnar virtust sameinast í eina heild.

Þetta gerðist vegna þess að augu okkar halda áfram að skynja myndir í skamma stund eftir að þær hverfa.

Þannig að þegar diskninn snýst, virðist eins og fuglinn sé að fljúga inn í búkinn.

Thaumatrope er oft talið vera forveri kvikmynda og er frábært dæmi um hvernig hreyfing getur verið sköpuð með einfaldri sjónrænni brellu.

Zoetrope

Zoetrope er sjónrænt leikfang sem var vinsælt á 19. öld og er einnig talið forveri kvikmynda. Það saman stendur af hringlaga diski með opum sem eru skorin í hliðar.

Innan disksins eru myndir sem sýna röð hreyfinga, oft í sekvensu.

Þegar zoetrop er snúið getur áhorfandinn litið í gegnum opin og myndirnar sýna smávægilegar breytingar á hreyfingu.

Þegar diskurinn snýst. skapar hraði hreyfingarinnar tál sýn um stöðuga hreyfingu, eins og persónurnar séu að dansa eða hlaupa.

Þetta gerist vegna þess að augað okkar heldur áfram að skynja myndir í skamma stund eftir að þær hverfa, svipað og í thaumatrope.

Zoetrope var mikilvægur í þróun kvikmynda og er enn notaður í listum og menningu í dag til að sýna hvernig hreyfing getur verið sköpuð með einföldum sjónrænum aðferðum.

Cel Animation

Cel animation er aðferð við að búa til teiknimyndir, þar sem hver rammi er teiknaður eða málað á gegnsæja plötu, oft kallaðar „cels.“ Þessar plötur eru síðan lagðar ofan á bakgrunnsmyndir, sem eru oft teiknaðar á öðrum pappír. Ferlið felur í sér að listamaðurinn teiknar persónurnar og atriðin á cels, og hver rammi er síðan tekin upp, eitt skot í senn.

Þegar rammarnir eru sett saman og teknir upp á myndavél skapast tálsýn um hreyfingu, þegar þeim er flett hratt. Cel animation var ríkjandi aðferð í teiknimyndagerð fram til seinni hluta 20. aldar, áður en tölvuteikning tók við.

Þessi aðferð var notuð í klassískum teiknimyndum, eins og „Snow White and the Seven Dwarfs“ og „The Lion King.“

Aðferðin er ennþá metin vel fyrir hönnun og handverksgæði.

Stop-Motion

Stop-motion er hreyfimyndagerðaraðferð, þar sem raunverulegar persónur eða hlutir, eins og dúkkur eða leir eru hreyfðir í smáum skrefum milli skota.

Listamaðurinn tekur mynd af hverri hreyfingu og þegar þessar myndir eru spilaðar í röð skapar það tálsýn um stöðuga hreyfingu.

Ferlið krefst mikillar þolinmæði og nákvæmni, en það gefur einnig listamönnum frelsi til að skapa einstaka og sjónræna heillandi heimildir.

Stop-motion hefur verið notað í mörgum klassískum teiknimyndum og listaverkum, sem gerir það að vinsælli aðferð bæði í kvikmyndagerð og tilraunastarfsemi.

Lítil kvikmyndavélar

Litlar kvikmyndavélar eru einföld, handhæg tæki sem hannaðar eru til að taka upp myndbönd eða kvikmyndir á léttan og aðgengilegan hátt.

Þær eru oft með einfaldri stýringu og geta verið búnar með innbyggðum myndavélum, hljóðupptökum og ýmsum tengimöguleikum.

Þessar vélar eru vinsælar meðal áhugamanna, námsmanna og listamanna, sem vilja búa til efni án þess að þurfa að fjárfesta í flóknum búnaði.

Litlar kvikmyndavélar eru oft þægilegar, auðveldar í notkun og leyfa notendum að taka upp á staðnum, sem gerir þær frábærar fyrir skapandi verkefni, heimamyndir eða stuttmyndir.

Fyrirferðarlítið útlit þeirra og fjölbreytni í notkun gerir þær að frábærum verkfærum fyrir þá sem vilja kanna kvikmyndagerð án mikils kostnaðar eða flækjustigs.

Thaumatrope (1824) John Ayrton Paris

Zoetrope (1834) William George Horner

Flipbook (1868) John Barnes Linnett

Stop-Motion (1890) Georges Méliès, J. Stuart Blackton

Kinetoscope (1891) Thomas Edison, William Kennedy, Laurie Dickson

Cel Animation (1914–1920) Walt Disney, Ub Iwerks, Max Fleischer

Animation Studios

Pixar Animation Studios

Stofnuð árið 1986. Pixar var fyrst þekkt fyrir tölvuteiknimyndir sem breyttu landslagi kvikmynda, eins og „Toy Story,“ sem var fyrsta tölvuteiknaða kvikmyndin.

Þeir hafa unnið til margra Óskarsverðlauna og eru þekktar fyrir dýrmæta sögusköpun, aðlaðandi persónur og nýstárleg tækni.

Walt Disney Animation Studios

Ein af elstu og áhrifamestu teiknimyndastofum, stofnuð árið 1923 af Walt og Roy Disney.

Þeir hafa framleitt klassískar teiknimyndir eins og „Snow White,“ „Cinderella,“ og nýlegar stórsýningar eins og „Frozen“ og „Moana.“ Disney hefur haft mikil áhrif á menningu og kvikmyndaiðnaðinn í heild.

Studio Ghibli

Japanska stofan, stofnuð af Hayao Miyazaki og Isao Takahata árið 1985, hefur skapað óteljandi klassískar teiknimyndir eins og „Spirited Away,“ sem vann Óskarsverðlaun fyrir bestu alþjóðlegu kvikmyndina.

Ghibli er þekkt fyrir dýrmætt andrúmsloft, djúpar sögur og flókna persónusköpun.

DreamWorks Animation

Stofnuð árið 1994. DreamWorks er þekkt fyrir skemmtilegar teiknimyndir eins og „Shrek,“ sem breytti sögustílnum í teiknimyndum og „How to Train Your Dragon,“ sem er mjög aðdáunarverð fyrir söguhöndum og myndmál.

Laika

Stofnuð árið 2005. Laika er þekkt fyrir stop-motion teiknimyndir eins og „Coraline“ og „Kubo and the Two Strings.“

Þeir leggja mikla áherslu á handverk, aðferðir og nýstárlegar hugmyndir, sem skapar einstaka sjónræna reynslu.

Blue Sky Studios

Stofnuð árið 1987. Blue Sky er þekkt fyrir „Ice Age“ seríuna, sem varð að stórsýningu og „Rio.“

Þeir eru einnig þekktir fyrir að nota nýstárlega tækni í teiknimyndum sínum.

Aardman Animations

Breska stofan, stofnuð árið 1972 er þekkt fyrir stopmotion teiknimyndir, eins og „Wallace & Gromit“ og „Chicken Run.“

Aardman er sérfræðingur í leirteiknimyndum og hefur unnið til margra verðlauna fyrir sköpun sína.

Sony Pictures Animation

Stofnuð árið 2002. Sony Pictures Animation hefur skapað fjölbreytt úrval af teiknimyndum, þar á meðal „Cloudy with a Chance of Meatballs“ og „Spider-Man: Into the Spider-Verse“.

Framleiðsluferli Coraline

Þekkið þið söguna af „Coraline“? Ég skal segja ykkur hvernig þessi ævintýra og hryllingsmynd var búin til.

Það voru teiknarar, rithöfundar og listamenn sem unnu saman að því að skapa stórkostlega teiknimynd „Coraline“. Áður en sagan var sögð, þurfti að skipuleggja hvert einasta atriði, svo þau ákváðu að búa til storyboard.

Sá sem stýrði þessari sköpun var listamaður, hugmyndaríkur og fullur af ástríðu.

Hann setti saman hóp af listamönnum og teiknurum. Þeir byrjuðu að ræða saman söguna, hvernig hún byrjaði, þróaðist og endaði.

Þeir vildu að hver einasta mynd væri ekki bara falleg, heldur einnig full af tilfinningun og spennu.

Þeir ákváðu að byrja á því að teikna einfaldar skissur af hverju atriði í söguþræðinum.

Þeir skoðuðu ritið og skrifuðu niður mikilvægar línur, hugmyndir og tilfinningar sem þeir vildu fanga í hverju atriði. Skissurnar voru grófar, en þær gáfu góða yfirsýn yfir hvernig sagan myndi þróast.

Þeir fóru í gegnum hvert atriði, teiknuðu hvernig Coraline, aðalpersónan kannaði nýja

heimalaga sína, hitta dularfulla persónur og hvernig hún myndi upplifa ógnina sem fylgdi „Other Mother“. Hver skissa var eins og gluggi inn í heim þeirra, þar sem litir, andlit, og hreyfingar voru í algjörum samhljómi við tón sögunnar.

Eftir að hafa lokið við skissurnar, komu þeir saman til að skoða. Þeir voru spenntir að sjá hvernig sögurnar tengdust og hvernig andrúmsloftið breyttist í gegnum atriðin. Þeir gerðu breytingar, bættu við smáatriðum og töluðu um hvernig þau gætu bætt við meira drama eða húmor.

Þegar storyboard var lokið, var þetta eins og að hafa myndað himneska leið til að segja söguna.

Þeir voru vissir um að þegar ferlið við að búa til teiknimyndina myndi hefjast myndi storyboardið verða leiðarljós þeirra, hjálpa þeim að halda sögunni á réttri leið.

Með storyboardið í hendi, hófu þeir að búa til teiknimyndina „Coraline“, sem á endanum fangaði hjörtu áhorfenda um allan heim.

Við bjóðum uppá vaxmeðferðir til að fjarlæga óæskileg hár af líkama fyrir öll kyn.

Notaleg andlitsmeðferð sem eykur súrefnisupptöku húðar.

@Birta snyrtistofa

UM MIG

Ég heiti Lúkas Ingvar Martins, ég er 18 ára og uppalinn í 101 Reykjavík.

Upplýsingatækni og fjölmiðlun er braut sem ég setti í varaval á eftir klæðskeranum í umsókn eftir grunnskóla og var settur á hana þar sem ég komst ekki inn á klæðskerann. Ég hafði aldrei pælt mikið í grafísku þangað til bara að ég byrjaði í náminu. Þetta var svolítið mikið scary fyrst þar sem ég hafði aldrei notað eða opnað forrit áður í lífinu og svo þurfti ég allt í einu að vinna með það fyrir einkunn. Þessi braut kynnti í raun almennilega fyrir mér grafíska hönnun sem er eitthvað sem ég stefni á að vinna við.

Ég var mikið í íþróttum á yngri árunum en stunda þær ekki mikið lengur. Ég reyni að fylgjast aðeins með íþróttunum og hvað er að frétta þar en annars hef ég mestan áhuga á bara hönnun og tónlist. Ég vinn sem barþjónn og þjónn niðri í bæ og er búin að gera það seinustu tvö árin og ætla að halda í þeim geira þangað til ég lendi í einhverju starfi eða verkefni í þeim geira sem mig langar mest í.

Þetta nám hefur kennt mér mikið, sérstaklega seinustu önnin. Þessi önn lagði mikla áherslu á að geta unnið sjálfstætt, samkvæmt og undir pressu. Embla þarf að vera ábyggilega mitt uppáhaldsverkefni hingað til og bara þessir seinustu metrar hugsa ég, að plana sýninguna er skemmtilegt þar sem þetta er mikið brainstorming, spjall og hugmyndir á milli bekkjarfélaga og ég vinn mikið í því að græja hitt og þetta.

TÍSKA OG ÍÞRÓTTIR

Undanfarin ár hafa mörkin milli íþróttafata og hátísku orðið óskýrari, sem hefur leitt til straums sem endurspeglar breytta menningarlega stefnu í átt að þægindum og fjölhæfni. Frá pallinum til daglegs lífs eru íþróttatengd áhrif að breyta tískuheiminum og þetta umbreytingarferli sýnir engin merki um að hægja á.

Vöxtur íþróttafata

Hugtakið „íþróttafatnaður“ hefur orðið alvanalegt í umræðum um tísku. Þessi stíll blandar saman íþrótta- og frístundafötum, þar sem þægindi eru í fyrirrúmi en jafnframt stíll. Straumurinn byrjaði að ná festu snemma árs 2010, knúinn áfram af aukinni áherslu á heilsu og velferð. Þegar líkamsrækt varð lífsstíll fyrir marga kom fram þörf fyrir stílhrein en aðgerðargóð föt. Tískuhús fóru að taka eftir þessu og sjá tækifæri til að sameina notagildi og fegurð.

Samstarf og pallborðsmoment

Lúxusmerki hafa í auknum mæli samstarf við íþróttafyrirtæki, sem leiðir til safna sem krefjast hefðbundinna hugmynda um háa tísku. Eftirminnileg samstörf, eins og Adidas x Yohji Yamamoto‘s Y-3 og Nike x Martine Rose, hafa kynnt íþróttatengda þætti í há tísku, blandað saman hönnun og íþróttaþægindi. Þessi samstörf hjálpa ekki aðeins að koma íþróttafötum inn í lúxusheiminn heldur líka að laða að yngri áhorfendur, sem eru spenntir fyrir sameiningu stíls og þæginda.

Á tískuvikum um allan heim höfum við séð íþróttatengdan fatnað ganga á sýningar pallinn. Frá of stórum strigaskóm til íþróttafata með hönnuðamerkjum hefur hátíska tekið íþróttalegu útliti í sátt. Hönnuðir eins og Balenciaga og Gucci hafa fært íþróttalega þætti eins og íþróttastrauma og háþróað efni inn í safnið sitt, sem gefur til kynna að þægindi geti verið samhljóða lúxus.

Hi nrg rhinestone tee

Hi nrg destressed cap HI-NRG.SHOP

White NRG-2 Bomber

Airport pants

Adidas Originals. Wales Bonner og Adidas

Götustíll og áhrif fræga fólksins

Vöxtur samfélagsmiðla hefur enn frekar knúið íþróttafötin í hátísku. Áhrifavaldar og frægir ein

staklingar sýna oft íþróttatengdan stíl sinn, sem gerir stílinn aðgengilegan og aðlaðandi. Þessi sýnileiki hefur gert íþróttaföt að nauðsynlegum hluta í götustíl, þar sem daglegur klæðnaður skerst við háa tísku.

Frægir einstaklingar eins og Rihanna, Kanye West og Bella Hadid hafa orðið stílhetjur sem blanda lúxus og íþróttafötum á náttúrulegan hátt. Áhrif

þeirra hafa hvatt aðdáendur til að taka upp afslappaðri nálgun við klæðnað og fagna þeirri hugmynd að maður geti verið bæði stílhreinn og þægilegur. Þessi breyting er ekki aðeins hagnýt heldur endurspeglar einnig breiðari menningarlegar samþykktir um einstaklingshyggju og sjálfsútlit.

Sjálfbærni mætir frammistöðu

Annar mikilvægur þáttur í þessari þróun er aukin áhersla á sjálfbærni í bæði íþróttafatnaði og hátísku. Merki leggja áherslu á umhverfisvæn efni og siðferðilegar framleiðsluaðferðir sem mæta neytendahóp sem metur umhverfisvitund. Samruni hátísku og íþróttafata hefur opnað leiðir fyrir nýstárlega hönnun með sjálfbærum efnum sem skapar safn sem er bæði stílhreint og ábyrgt.

Niðurstaða Áhrif íþróttafatnaðar á hátísku er vitnisburður um breyttan lífsstíl og gildi okkar. Þegar þægindi, notagildi og stíll renna saman heldur tískuheimurinn áfram að þróast, sem endurspeglar dýrmætari og samstilltari nálgun á fatnað. Hvort sem það er á pallinum, í líkamsrækt eða á götum úti, er íþróttalega útlitið hér til að vera, það mótar ekki aðeins hvað við klæðum okkur í, heldur einnig hvernig við hugsum um tísku í nútímanum.

Að fagna þessum straumi snýst ekki aðeins um að líta vel út; það snýst um að fagna samruna lífsstíls, sjálfsmyndar og sjálfsútlits. Svo hvort sem þú ert að klæðast hönnuðum íþróttafötum eða pari hátísku við uppáhaldsíþróttaskóna þína, mundu að í nútíma tískulandslagi snýst stíll um að líða vel á meðan þér líður vel út.

AÐ HLAUPA UM HEIMINN: DÝRÐ MARAÞONSINS

Marathon hefur orðið tákn um þrautseigju og persónulegan sigur, heillað hjörtu íþróttamanna og áhugamanna. Að hlaupa 42 km er ekki aðeins um að fara yfir marklínuna; það er ferðalag sjálfsuppgötvunar, samfélags og fagnaðar. Leyfum okkur að kafa dýpra í töfra maraþonsins og hvað gerir þau að því sem allir ættu að reyna.

Þjóðsaga maraþonsins

Saga maraþonsins byrjar í forngrískum sögum, rótgróin í goðsögninni um Pheidippides, sem hljóp frá orrustuvellinum í Marathon til Aþenu til að tilkynna um erfiðan sigur gegn Persum árið 490 f.Kr. Þessi hetjudáð, þótt hún hafi verið sorgleg, lagði grunninn að nútímamaraþoninu, sem fyrst var kynnt á Ólympíuleikunum í Aþenu árið 1896.

Þessi sögulega tenging gefur hverju maraþoni viðbótar sögu og mikilvægi sem gerir hvert hlaup að heiðri af mannlegri þrautseigju og anda.

Skoðum nútímann, þar sem maraþon hefur blómstrað sem alþjóðleg skemmtun sem dregur að sér íþróttamenn og almenna hlaupara frá öllum heimshornum. Stór maraþon eins og Boston, New York City og Chicago maraþonin hafa orðið

goðsagnakenndir viðburðir, fagnað fyrir krefjandi leiðir og lifandi andrúmsloft. Þessir viðburðir sýna ekki aðeins fremstu hæfileika heldur skapa líka aðgengilegt umhverfi þar sem allir geta upplifað spennuna við að hlaupa.

Af hverju að hlaupa maraþon?

Fyrir mörgum er maraþonhlaupið brúðkaup. Það er ekki aðeins líkamleg áskorun heldur líka andleg, sem krefst skuldbindingar, aga og þrautseigju.

Að klára maraþon getur endurstillt takmörk þín, veitt þér tilfinningu um árangur og innblástur til umbreytinga í lífi þínu. Þjálfunin sjálf stuðlar að persónulegri þróun, sem kennir þér að setja markmið, yfirstíga hindranir og umfaðma ferðalagið.

Marathon-reynslan snýst um meira en bara ein staklingshlaupara. Þessir viðburðir eru samfélagslegar fagnaðarhátíðir sem sameina fólk af fjölbreyttum bakgrunni. Ímyndaðu þér þúsundir áhorfenda sem standa meðfram götum að hvetja hlauparana, sem skapa lifandi, rafmagnað andrúmsloft. Hvort sem um er að ræða smáþorpshlaup eða stórborgarviðburð er orkan á þreifanleg. Samkennd hlaupara sem styðja hvort annað, deila

Mynd tekin af KICKS CREW.com

ráðum og fagna sigrum skapar tengsl sem endast lengi eftir að hlaupinu er lokið. Það er ekki óalgengt að vinátta myndist í þjálfunarhlaupum eða á hlaupi, þar sem sameiginleg reynsla af undirbúningi og fullgildingu maraþons skapar einstaka samfélagskennd.

Þjálfunarferlið

Undirbúningur fyrir maraþon er djúpstæður ferill sem fer langt umfram líkamlega þjálfun. Það byrjar með því að velja rétta hlaupið sem hentar þér, hvort sem það er falleg strandaleið, krefjandi fjallaleið eða lífleg borgarleið. Þegar þú hefur valið maraþonið, hefst raunverulegt verk. Þjálfun fyrir maraþon felur í sér að auka smám saman vegalengdina, sem ekki aðeins hjálpar til við að byggja upp líkamlegt þol heldur einnig kennir þér um takmarkanir og sjálfsvörn.

Með hverjum kílómetra sem þú hleypur gætirðu fundið að hugarfar þitt breytist. Þjálfunin verður að hugleiðslu; hvert hlaup gerir þér kleift að endurspegla daginn, markmiðin þín, og vonir. Margir hlauparar segja að löng hlaup þeirra verði að augnablikum skýrleika og friðar, sem veita nauðsynlega flóttaleið frá daglegum áhyggjum. Þessi andlegi þáttur þjálfunarinnar er jafn mikilvægur og sá líkamlegi, sem styrkir þá hugmynd að hlaupa snúist jafn mikið um andlegan styrk og þol.Næring gegnir mikilvægu hlutverki í þjálfunarferlinu. Eftir því sem vegalengdin eykst, eykst einnig mikilvægi þess að næra líkamann með réttum næringarefnum. Jafnvægi í mataræði, ríkt af kolvetnum, próteinum og hollum fitum, styður ekki aðeins líkamlegar þarfir heldur eykur einnig bata. Vökvun verður lykilatriði, sérstaklega þegar dagurinn fyrir hlaupið nálgast. Margir hlauparar

finna að tilraunir með mismunandi orkuaðferðir í þjálfun hjálpa þeim að finna út hvað hentar líkamanum best, sem tryggir að þeir séu tilbúnir fyrir kröfurnar í maraþoninu.

Spenna á Hlaupadag Á hlaupadaginn er spennan rafmögnuð. Andrúmsloftið súrrar af eftirvæntingu þegar hlauparar safnast saman, hver með sína sögu og hvatningu. Að koma snemma gerir þér kleift að gleypa í þig orku umhverfisins, frá dýrmætum tónlistum til innblástursríkra sagna sem deilt er á meðal þátttakenda. Þegar tíminn nálgast geturðu fundið sameinaðan adrenalínstraum, áþreifanlegan kraft sem sameinar alla í sameiginlegu markmiði.

Þegar hlaupið byrjar eykst orkan. Það er auðvelt að láta sig henda í upphitunina en reyndir Marathonhlauparar vita mikilvægi takts. Að finna takt sem er þægilegur hjálpar þér að varðveita orku fyrir síðari mílurnar, sem oft geta verið erfiðastar. Upplifunin við að hlaupa með þúsundum annarra er hvetjandi; hvatningin frá áhorfendum og öðrum hlaupurum veitir þér aukalega kraft og minnir þig á að þú sért ekki einn í þessu ferðalagi.

Hver kílómetri felur í sér sína eigin áskorun og sigur. Andlegi leikurinn verður sífellt mikilvægari; þú munt kalla fram styrkinn sem þú hefur ræktað í þjálfun. Margir hlauparar þróa persónulegar setningar til að halda sér hvöttum, endurtaka setningar sem hafa þýðingu fyrir þá til að yfirstíga erfiðar stundir.

Að fara yfir marklínuna er ekki annað en euforískt. Tilfinningin um árangur hellist yfir þig, samanlagður árangur vikna eða jafnvel mánaða af erfiðisvinnu. Hvort sem þú ert að stefna að persónulegu markmiði eða einfaldlega að njóta upplifunarinnar, er þetta augnablik merki um mikilvægan árangur. Medalían sem er lögð um hálsinn er varanleg áminning um skuldbindingu þína og þrautseigju.

Lokahugleiðing

Marathon er meira en bara hlaupið; það er lífsstíll sem getur leitt til djúpstæðrar persónulegrar þróunar. Hvort sem þú ert reyndur hlaupari eða að taka þín fyrstu skref inn í hlaupaheiminum, lofar maraþonferlið að krefja, hvetja og umbreyta þér. Svo, af hverju að bíða? Finndu hlaupið þitt, settu markmið þín og undirbúðu þig fyrir ógleymanlegt

ævintýri því hvert maraþon segir sögu, og þú ert rétt að bíða.

Sameign Sjávarins

1.12-2.12.2024

Harpa

Hæ! Ég heiti Maya og er 22 ára, fædd 19. júní 2002. Ég er fædd, uppalin og staðsett í Grafarvogi ásamt kærasta mínum, Kjartani og kettinum Pésa. Ég var í Borgaskóla sem breyttist í Vættaskóla þegar hann sameinaðist við Engjaskóla. Eftir grunnskólann fór ég í Menntaskólann við Hamrahlíð í eitt ár en skipti svo yfir í Menntaskólann við Sund og útskrifaðist þaðan í maí 2021. Eftir stúdentspróf ákvað ég að taka mér hlé frá námi og byrjaði að vinna á Landspítalanum yfir sumarið. Í kjölfarið hóf ég störf á endurhæfingardeild hjúkrunarheimilisins Eir, þar sem ég hef starfað síðan. Þrátt fyrir að hafa fyrst skráð mig í sálfræði við Háskóla Íslands haustið 2022 áttaði ég mig fljótlega á því að áhugasvið mitt lægi ekki í félagsvísindum heldur frekar í skapandi greinum. Eftir mikla rannsókn á ýmsum námsleiðum fékk ég tillögu frá mágkonu minni um að skoða grafíska miðlun við Tækniskólann. Ég sótti um og hef nú lært ótrúlega margt á því sviði sem ég hef sannarlega fundið mig í.

Fyrir utan nám og vinnu finnst mér fátt skemmtilegra en að ferðast og er ég nánast alltaf með einhverjar ferðir á dagskrá.

Núna hlakka ég til að eyða jólunum á Tenerife og að skella mér með vinkonunum til Dublin í apríl. Auk þess hef ég mikinn áhuga á tónlist, kvikmyndum, tísku og poppkúltúr og er alltaf með puttann á púlsinum þegar kemur að nýjustu fréttum úr heimi fræga fólksins. Þessi áhugi hefur fylgt mér lengi og var einmitt ástæðan fyrir því að ég ákvað að skrifa um poppkúltúr í þessu blaði – vonandi finnst ykkur jafn gaman að lesa það og mér fannst að setja það saman!

Árið 2024 hefur sannað sig sem spennandi ár í tískuheiminum, þar sem nýir straumar og eldri tískutrend blandast saman á nýjan hátt.

Tískuhúsin og hönnuðir nýta sér bæði klassíska stíla og nýjustu tækni til að móta það sem við sjáum í dag á tískupöllum, á götum úti og á samfélagsmiðlum. Með auknum áherslum á sjálfbærni og einstaklingsbundnan stíl hefur tískan einnig þróast í átt að meira persónulegu og fjölbreyttu útliti. Hér er farið yfir helstu trendin sem hafa mótað árið 2024.

Hlébarðamynstur

Hlébarðamynstur hefur slegið í gegn á þessu ári og hefur verið mjög áberandi. Allar helstu verslanir bjóða upp á hlébarðamynstur í einhverri mynd. Þetta er eitt af þessum klassísku mynstrum sem eru alltaf til staðar. Þetta mynstur hefur oft verið í tísku og er það oft þannig að þegar stíll verður mjög vinsæll hverfur hann allt í einu og rís svo aftur nokkrum árum seinna. Hlébarðamynstrið er meira þróað og elegant núna, þú getur bæði klætt það upp og niður.

Víðar buxur

Víðar gallabuxur hafa verið í tísku síðustu ár og eru hvergi nærri því að fara úr tísku. Þægilegar buxur sem eru ekki aðeins stílhreinar heldur líka fjölhæfar, sem gerir þær að frábærum kostum fyrir mörg tækifæri. Þú getur parað gallabuxur við allt mögulegt, allt frá einföldum stuttermabol og strigaskóm til fallegrar blússu eða kjóls með flottum hælum. Víðar gallabuxur eru alveg ómissandi í fataskápinn á þessu ári.

Pelsar

Pelsar hafa í gegnum tíðina verið merki um lúxus og stíl. Árið 2024 sjáum við pelsana í nýju ljósi, þar sem þeir eru ekki aðeins fyrir formleg tækifæri, heldur líka fyrir hversdagslegan stíl. Hvort sem það er um að ræða alvöru eða gervi pels. Pels er frábær kostur til að uppfæra fataskápinn þinn og bæta við smá lúxus í hversdagslegu lífi.

Kitten heels/kvenlegir skór

2024 hefur verið gott ár fyrir kvenlega skó og þá sérstaklega svokallaða kitten heels, sem eru skór með litlum hælum ( um 3–5 cm). Þeir bjóða upp á þægindi sem margar konur leitast að, án þess að fórna stílnum. Kitten heels eru frábærir fyrir daglega notkun, skrifstofuna, óformlegar samkomur eða fínni kvöldstundir.

Prjónaðar peysur

Á þessu ári erum við búin að sjá mikið af fallegum prjónuðum peysum sem eru mikið í tísku, sérstaklega þegar líða fer á haustið.

Prjónaðar peysur fara aldrei úr tísku en ég hef séð sérstaklega mikið af fallegum sniðum 2024. Það er gott að eiga nokkrar góðar peysur sérstaklega hér á Íslandi, bæði flottar og hlýjar.

Það eru til hellingur af mismunandi sniðum og alltaf hægt að finna eitthvað við hæfi.

Förðun og hár

Förðunartrend 2024 hafa verið skemmtileg og flott. Náttúruleg look er sérstaklega mikið inn núna, það eru þá náttúrulegar augabrúnir, „no makeup makeup“ og mikill ljómi. Einnig er kinnalitur mikið í tísku núna, mikill og fallegur bleikur kinnalitur með ljómamikilli húð. Það er mikið af lituðum maskörum komnir á markaðinn og kemur hann alltaf sjúklega vel út að fá smá „pop of color“, til dæmis blár eða fjólublár maskari með sama lit í vatnslínuna.

þess að klippa of mikið af hárinu. Þegar kemur að vinsælum greiðslum þá stendur „slick back“ upp úr, en það er þegar hárið er alveg sleikt annaðhvort í tagl eða snúð og kemur alltaf vel út. Að lokum hefur bæði sítt og stutt verið í tísku, með fallegum styttum og strípum.

Popptónlist ársins: fjórar skvísur sem áttu 2024

Árið 2024 hefur verið frábært ár fyrir popptónlist, þar sem mörg ný og spennandi verk hafa séð dagsins ljós. Listamennirnir í bransanum hafa staðið sig sérstaklega vel við að skila frá sér plötum og tónlistarferðalögum í kjölfarið. Hver listamaður hefur lagt sitt af mörkum til að skapa dýrmæt verk sem tala til og fanga athygli hlustenda um allan heim. Hér mun ég fara yfir fjórar plötur sem stóðu sérstaklega upp úr að mínu mati. Hver og ein plata er einstök í sínum stíl og hægt er að finna allt frá rafmögnuðu danspoppi til rólegra melódía sem hreyfa við manni.

BRAT og BRAT remix — Charli XCX

Charli XCX hefur staðfest að hún sé á toppnum í poppmúsík með plötunni BRAT. Þessi plata er full af grípandi töktum og skemmtilegum melódíum sem fanga hlustendur strax. Platan er full af sturluðum lögum sem hafa slegið í gegn. Lög eins og „Apple“, „365“, „Talk talk“ og „Club Classics“ eru meðal perlna sem sameina rafmagns og danspopp. Einnig gaf Charli XCX út „remix“plötu þar sem hún fær til sín aðra listamenn eins og Ariana Grande, Billie Eilish, Lorde, Troye Sivan og fleiri til að spreyta sig á lögunum á nýjan hátt. Charli gjörbreytir öllum lögunum og fær maður allt aðra upplifun á laginu.

Eternal Sunshine — Ariana Grande Ariana Grande hefur sýnt fram að hún sé enn ofarlega í poppmúsík með plötunni Eternal Sunshine. Þessi plata er full af grípandi hljómum og kraftmiklum lögum eins og „bye“, „eternal sunshine“ og „the boy is mine“. Ariana nær að sýna fjölbreytni í sínum tónlistarstíl og fer á milli mismunandi melódíur. Platan veitir hlustendum innsýn í líf hennar, frá gleði til sorgar. Eternal Sunshine er ómissandi viðbót við feril hennar, þar sem hún sannar að hún er ein af mest áberandi listamönnum í poppmúsík í dag.

Short n' Sweet — Sabrina Carpenter Það er ekki hægt að nefna stærstu poppstjörnur 2024 án þess að nefna Sabrinu Carpenter og nýjustu plötuna hennar Short n sweet. Platan, sem hefur verið einn af hápunktum 2024, sýnir bæði húmor og einstaka lagasmíð bæði í tónlist og textum. Lög eins og „Juno“, „Bed Chem“ og „Coincidence“ sýna fjölbreytni og hæfileika hennar. Short n Sweet er létt en kraftmikil plata sem nær að halda góðu jafnvægi á milli dansvænna popplaga og ballaða. Þessi plata er fullkomin fyrir aðdáendur sem vilja heyra skemmtilega tónlist með sögu á bak við hana. Til að fylgja velgengni plötunnar er Sabrina í tónleikaferðalagi og sýnir að hún er ekki bara öflug í stúdíói, heldur líka á sviði. Hún flytur öll lög af miklum krafti og nær persónulegri tengingu við aðdáendur. Sabrina Carpenter hefur með Short n Sweet fest sig sem eitt af heitustu nöfnum í nútímapoppi og er tónleikaferðalagið sönnun fyrir því að hún sé á hraðri uppleið í tónlistarheiminum.

HIT ME HARD AND SOFT — Billie Eilish Billie Eilish heillar heimsbyggðina með einstakri rödd sinni á plötunni Hit Me Hard And Soft. Platan inniheldur vinsæl lög eins og „LUNCH“, „BIRDS OF A FEATHER“ og „L’ Amour de Ma Vie”, þar sem hún blandar saman alls kyns tilfinningum og dregur hlustendur inn í persónulegan heim. HIT ME HARD AND SOFT er einstakt ferðalag þar sem Billie leikur sér með andstæður, bæði í textum og tónlist. Með þessari plötu sýnir Billie Eilish stöðu sína sem áhrifamikil rödd í nútímapopptónlist, þar sem hún nær að blanda saman tilfinningum og frumleika á einstakan hátt.

Þessi verk endurspegla ólíkar tónlistarstefnur og sýna hversu fjölbreytt poppárið 2024 hefur verið ár sem markar nýjan tímapunkt fyrir framsækna listamenn sem skapa tónlist sem talar bæði til okkar í núinu og veitir okkur inn sýn í dýpri tilfinningar og viðfangsefni.

Allar myndir fengnar frá Spotify

Texti skrifaður með hjálp frá gervigreind

Hlustendur mánaðarlega

Streymi plötu

Charli XCX 36.814.840 1.921.000.000

Ariana Grande 83.632.070 3.256.000.000

Billie Eilish 107.275.460 4.253.200.000

Sabrina Carpenter 77.989.813 4.143.000.000

*Tölur af Spotify *Nóvember 2024

Poppkúltúr

Handtaka P. Diddy

2024: Frá skandölum til sigursagna

Rapparinn Sean Combs, betur þekktur sem P. Diddy, stendur nú í stórum skandal sem hefur leitt til handtöku vegna alvarlegra ásakana. Þann 16. september var Combs handtekinn í New York vegna kynlífsmansals og glæpastarfsemi. Hann hefur lýst yfir sakleysi sínu gagnvart þessum ásökunum, sem innihalda meðal annars kynferðisbrot, valdbeitingu og umboð til vændis. Rannsókn málsins beinist samt ekki aðeins að honum heldur einnig nokkrum stórstjörnum sem tilheyra hans nánasta hring.

SWEAT

Charli XCX og Troye Sivan slógu í gegn á einu umtalaðasta tónleikaferðalagi ársins. Tónlistarmennirnir sameinuðu krafta sína og buðu upp á kraftmikla tónleika. Þessi tveggja tíma tónlistarveisla var full af taktvissum poppsmellum og ósvikinni sviðsframkomu. Charli XCX fyllti sviðið af hráa, einlæga stílnum

Velgengni Laufeyjar 2024

Tónlistarkonan Laufey hefur átt frábært ár 2024 og heldur áfram að vaxa sem listamaður með ýmsum afrekum og viðurkenningum.

Hún er þekkt fyrir einstaka blön af djassi, poppi og þjóðlagatónlist og hefur byggt upp dyggan aðdáendahóp um allan heim. Á þessu ári hefur hún spilað á stærri stöðum en áður, með uppseldum tónleikum í borgum víðs vegar um Bandaríkin, Evrópu og Asíu, sem sýnir vax alþjóðlegar vinsældir hennar. Laufey vakti einnig athygli með útgáfu nýjustu plötu sinnar, sem hefur fengið lof gagnrýn enda fyrir djúpa texta og sérstakan, nostalgískan hljóm. Þetta styrkir stöðu hennar sem sérstæðs raddar í samtímadjassinnblásinni tónlist.

Justin Bieber og Hailey Bieber eignast son Þrátt fyrir að vera áberandi í tískuheiminum og poppkúltúrnum síðustu ár tóku Justin og Hailey Bieber nýtt skref sem foreldrar þegar þau eignuðust sitt fyrsta barn 2024, Jack Blues Bieber. Frá því að þau tilkynntu gleðifréttirnar hafa þau fengið mikla athygli, bæði frá aðdáendum og fjölmiðlum. Hailey, sem er áberandi í tískuheiminum og stofnandi vörumerkisins Rhode, hefur lagt áherslu á að gefa sér tíma með fjölskyldunni sinni. Justin, hefur verið þekktur síðastliðið ár fyrir að draga úr vinnuálagi til að einblína á heilsu og hamingju, sem hefur sýnt hversu dýrmætt föðurhlutverkið er fyrir hann.

Liam Payne: Áfall í tónlistarheiminum

Liam Payne, fyrrum meðlimur hinnar vinsælu strákahljómsveitar One Direction, lést þann 16. október 2024 og hefur andlát hans vakið mikla sorg og umtal um allan heim. Hann hefur glímt við ýmsar áskoranir í lífi sínu og átt í miklum erfiðleikum síðustu árin og fréttir af fráfalli hans komið mörgum á óvart. Hann var þekktur fyrir söng sína og náð að byggja upp sterkan aðdáendahóp sem bæði hluti af One Direction og í sólóferli hans. Meðlimir One Direction og fleiri hafa minnst hans á samfélags og lýst yfir samúð með fjölskyldu og vinum.

Barátta fyrir réttlæti eftir 30 ár

Drake og Kendrick Lamar Í maí blossaði upp heit deila á milli rapparanna J. Cole, Kendrick Lamar og Drake, sem vakti gríðarlega athygli. Drake og Kendrick unnu fyrst saman árið 2011 en hættu samstarfi eftir Kendrick sendi skor á Drake í laginu „Control“ árið 2013.

Í október 2023 náði „First Person Shooter“, lag Drake og J. Cole, fyrsta sæti á Billboard, en Lamar svaraði snöggt í mars 2024 með „Like That“ þar sem hann sagði að „big three“ væri bara hann sjálfur. J. Cole reyndi að svara með „7 Minute Drill“ en dró það til baka á Dreamvillehátíðinni og viðurkenndi mistök sín.

Drake svaraði Lamar með „Push Ups“ en Lamar sló aftur í gegn með „euphoria“ þar sem hann beitti beinskeyttum orðum og aðdróttunum til Drake. Deilan hélt áfram með gagnkvæmum disslögum þar sem báðir sóttu hart að hvor öðrum með persónulegum ásökunum.

Þó að skoðanir séu skiptar telja margir Kendrick bera sigur úr býtum fyrir beittan texta.

Aðrir kunna einfaldlega að meta tónlistina sem kom úr deilunni og fylgjast nú með hvert næsta skref verður.

Menendez-bræðurnir, Lyle og Erik, urðu frægir árið 1989 eftir að hafa myrt foreldra sína, José og Kitty Menendez, í Beverly Hills. Bræðurnir voru sakfelldir árið 1996 og afplána lífstíðardóma í fangelsi án möguleika á reynslulausn. Þeir hafa alltaf haldið því fram að morðin hafi verið vegna ofbeldis og misnotkunar sem þeir urðu fyrir af hendi föður síns.

Kim Kardashian, sem hefur á síðustu árum beitt sér fyrir réttlætismálum og betrun réttarkerfisins, hefur nú tekið upp mál þeirra. Hún telur að bræðurnir hafi átt að fá réttlátari réttarhöld og að dómurinn yfir þeim hafi verið of harður miðað við sönnunargögn um heimilisofbeldið. Með áhrifamátt síns og lögfræðinga við höndina er Kardashian að reyna að fá mál þeirra endurupptekið með von um að fá þá lausa eða a.m.k. létta dóminn.

Með þessari baráttu hefur Kardashian skapað meiri vitund um málið, sem hefur nú fengið mikla athygli almennings á samfélagsmiðlum og í fjölmiðlum, þar sem margir aðdáendur og réttindahópar styðja viðleitni hennar.

Myndir fengnar af Wikimedia Commons og Spotify

Texti skrifaður með hjálp frá gervigreind

Það er langt síðan ég hef verið eins hissa á enda kvikmyndar og hvað þá jafn heilluð af söguþræðinum. Flestar myndir í dag eru framhald, endurgerðir eða hluti af kvikmyndaseríum með fyrirsjáanlegum endum. Það að horfa á kvikmynd er einfaldlega ekki jafn spennandi og áður. Þrátt fyrir þessa þróun tókst Emerald Fennell engu síður að koma manni verulega á óvart með Saltburn, sem kom í lok árs 2023. Myndin fer langt út fyrir það sem áhorfendur gætu ímyndað sér og nýtir djarfa, frumlega nálgun til að halda áhorfendum föngnum frá upphafi til enda. Fennell nýtir sambland af spennu, stjórnun og þráhyggju til að draga okkur inn í heim forréttindasömu bresku yfirstéttarinnar.

Sögusviðið er hið háforréttindabreska yfirstéttarlíf, þar sem Oliver Quick (leikinn af Barry Keoghan) reynir að finna sinn stað sem utangarðsnemandi við hinn virta Oxfordháskóla. Hann á erfitt með að aðlagast þessu umhverfi en það breytist þegar hann fær óvænt boð frá hinum heillandi Felix Catton (Jacob Elordi) um að eyða sumrinu á risastóra sveitasetri fjölskyldunnar, Saltburn. Þetta breytir öllu fyrir Oliver.

Ég var yfir mig hrifinn af þessari kvikmynd og vissi aldrei hvað beið mín í næstu senu. Söguþráðurinn er ólíkur öllu því sem ég hef séð áður og hún er ein af frumlegustu myndum sem ég hef séð. Saltburn er þó ekki kvikmynd sem hentar öllum – Fennell leggur upp með nokkrar óþægilegar og óvæntar senur sem gætu hrist upp í viðkvæmari áhorfendur. Hún hræðist þó ekki að sjokkera og tekst að draga áhorfendur inn í ótrúlegar aðstæður sem koma þeim sífellt á óvart.

Kvikmyndatakan er einn helsti styrkleiki Saltburn. Fennell er ekki hrædd við að fara ótroðnar slóðir með djarfar tökustefnur og áhugaverða lýsingu, sem hjálpar til við að skapa djúpa tengingu áhorfenda við umhverfi og persónur. Lýsingin gegnir sérstaklega mikilvægu hlutverki,

þar sem hún myndar táknrænar myndir af persónunum; birtan frá gluggum eða dimm ljós skapa bæði skuggalegar og stórbrotnar myndir, sem undirstrika bæði tilfinningalegt og hljóðlátt drama myndarinnar. Þessi kvikmyndatökustíll hjálpar áhorfendum að dýpka skilning sinn á bæði umhverfinu og innri togstreitu persónanna, sem gerir myndina að áhrifaríkri sjónrænni upplifun. Hlutverkin eru einstaklega vel leikin og er frammistaða þeirra með þeim betri sem ég hef séð. Richard E. Grant og Rosamund Pike, sem leika foreldra Felix, eru sannfærandi í sínum hlutverkum með satírískri og háðslegri frammistöðu sem fangar hin forréttindasömu yfirstéttargildi í allri sinni dýrð og hræsni. Barry Keoghan, sem fer með hlutverk Oliver, stelur hins vegar algerlega senunni með heillandi og óútreiknanlegri frammistöðu. Hann tekst að sýna tilfinningabreytingar á einstaklega trúverðugan hátt og fær áhorfendur til að tengjast persónu sinni, jafnvel þótt hún sýni á köflum ógnvekjandi hegðun. Jacob Elordi, í hlutverki Felix, stendur sig einnig stórfenglega með blöndu af yfirborðslegum hroka og djúpstæðum persónuleika sem vekur óvænta þráhyggju. Samspil Keoghan og Elordi dregur fram bæði spennu og undarlega tilfinningatogstreitu sem magnast eftir því sem líður á myndina

Saltburn er kvikmynd sem situr lengi í hugum áhorfenda. Þeir sem elska óvæntar kvikmyndir sem ögra norminu og eru ekki feimnar við að stíga utan hefðbundinnar frásagnarleiðar ættu að láta þessa ekki fram hjá sér fara. Saltburn er kvikmynd sem má alls ekki missa af og er nauðsynleg fyrir alla sem vilja sjá nýjan vinkil á

FM95BLÖ er einn af vinsælustu útvarpsþáttum Íslands, sem hefur verið í umsjón þeirra Auðuns Blöndal, Egils Einarssonar (Gillz) og Steinda Jr. frá árinu 2011. Þátturinn hefur áunnið sér sérstakan sess í íslenskri menningu með sínum húmor, óhefðbundnu efni og óvæntum umræðum sem snúa að því sem ekki er endilega mikilvægt eða hefðbundið. FM95BLÖ er þekktur fyrir frjálslega og óformlega nálgun, þar sem umræðuefnin eru víðfeðm og ná yfir allt frá persónulegum hugðarefnum til samfélagslegra málefna.

Þættirnir hafa haldist ferskir og spennandi með því að bjóða reglulega gesti úr íslensku samfélagi, eins og tónlistar fólk, grín ista og aðra skemmtikrafta, sem deila persónulegum sögum og óvæntum innsýn. Einnig eru fastir liðir í þættinum sem skapa oft hlátur og áhugaverð samtöl og þess vegna er þátturinn áfram stór hluti af lífi ungs fólks á Íslandi.

FM95BLÖ hefur einnig orðið sér staklega vinsæll fyrir djarfa nálgun sína á umræðum um viðkvæm málefni og tabú, þar sem þáttastjórnendur fara oft í þennan óhefðbundna farveg á fyndinn hátt. Þetta hefur skapað tryggan hlustendahóp og staðfest þáttinn sem einn af áhrifaþáttum nútímamenningar í landinu.

Árið 2025 mun FM95BLÖ fagna 14 ára afmæli sínu með sérstakri fermingar veislu í Laugardalshöll. Þar munu gestir á borð við Jóhönnu Guðrúnu, Sveppa og Herra Hnetusmjör koma saman til að bjóða hlustendum upp á skemmtun og fjölbreytt efni, líkt og í þættinum sjálfum. Í heildina hefur FM95BLÖ skapað rými fyrir skemmtun, dýpri umræðu og tengingu meðal hlustenda, sem ekki aðeins njóta skemmtunar heldur einnig skoðana um líf, vináttu og menningu. Þátturinn heldur áfram að vera einn af mestu áhrifavöldum í íslensku útvarpi og lofar miklu fyrir áhorfendur í framtíðinni.

Ráðstefna gegn kynbundnu ofbeldi 1.–2. desember í Hörpu

Komdu og taktu þátt í baráttu gegn kynbundnu ofbeldi.

Við bjóðum upp á frábæra fyrirlestra, umræður og hátíðar kvöldverð í lok ráðstefnunnar.

Skráðu þig í dag!

ÚTSKRIFTARHÓPUR

Andrea Margrét Guðmundsdóttir

Bryndís Ösp Hearn

Erna Rut Pétursdóttir

Hildur Ana Eyþórsdóttir

Lúkas Ingvar Martins

María Kristín Bjarnadóttir

Því miður er náminu að ljúka og þar af leiðandi tímanum okkar hér í Tækniskólanum líka. Við viljum þakka kennurunum okkar sem hafa gert þetta nám svona skemmtilegt og lærdómsríkt og einnig sýnt okkur ómetanlegan stuðning og þolinmæði í gegnum árin. Að auki þökkum við ljósmyndanemendunum fyrir að taka útskriftarmyndirnar okkar og gera myndatökuna svona skemmtilega.

Við viljum einnig þakka Iðunni, Grafíu og Litlaprenti fyrir að styðja okkur með því að kaupa auglýsingarnar okkar í Askinn og þar með styrkja útgáfu tímaritsins og veitingar á útskriftarsýningunni okkar.

Við viljum enda á því að þakka þér kæri lesandi fyrir að lesa tímaritið okkar. Við förum reynslunni ríkari út í framtíðina með bros á vör og full fróðleiks.

SAMAN Í LIÐI!

Grafía er hluti af Rafiðnaðarsambandi Íslands. Ávinningur sameiningarinnar er gríðarlegur fyrir félagsmenn Grafíu. Kynntu þér réttindin þín og fáðu frekari upplýsingar inn á heimasíðunni okkar www.grafia.is

Stórhöfða 31 | 110 Reykjavík | Sími 5400 100 | Netfang grafia@grafia.is | Veffang www.grafia.is

María Bjarnadóttir