bij zijn aantreding van tafel onder het voorwendsel dat het te duur was. Fuchs kwam aanzetten met de Portugese architect Siza. Siza maakte in totaal 3 plannen voor het Stedelijk, maar deze konden niet goed genoeg het ruimteprobleem oplossen. Na deze fiasco’s besloot het Stedelijk het meer op safe te spelen. Er ontstond een shortlist met de volgende architecten; Herman Hertzberger, Hubert-Jan Henket, Benthem Crouwel, Claus & Kaan en Dirrix & Van Wylick. Op 2 september vorig jaar, werd officieel gekozen voor het plan van Benthem Crouwel. Een ervaren bureau dat na tien jaar de vaart erin kan zetten. Van Tuyl maakte zelf geen deel uit van de jury, maar hij ziet het plan zeker wel zitten. “ Het ontwerp biedt uitstekende mogelijkheden om het Stedelijk Museum weer naar de internationale top te brengen.” Het nieuwe ontwerp bestaat uit een enorme luifel die veertig meter over het museumplein uitsteekt. Het glazen entreegebied onder de luifel is zeer open en transparant. In het entreegebied komt de museumwinkel, een kenniscentrum, een restaurant en enorme roltrappen die de bezoeker à la Tate Modern in Londen naar de overige verdiepingen brengt. Tussen het entreegebied en de luifel hangt een soort zeppelin van wit aluminium. Dit gedeelte is bevestigd aan het oude gebouw en steunt op slanke kolommen. Hier komen het auditorium
'Het ontwerp biedt uitstekende mogelijkheden om het Stedelijk weer naar de internationale top te brengen.' en twee nieuwe tentoonstellingszalen. Onder het geheel komt dan nog een twee verdieping tellende kelder, speciaal voor een grote flexibele tentoonstellingszaal, verlicht met vides en lichtschachten. Op plaatjes van Benthem Crouwel waar het entreegebied met haar prominent aanwezige roltrappen is te zien, is de vergelijking tussen museum en warenhuis niet ver te zoeken. Van Tuyl beaamt dit wel een beetje. “Je moet het zien als een soort grote publieksruimte. Het voorplein of piazza van het museum, vergelijkbaar met het plein voor het Centre Pompidou. Dit is het is roze overgangsgebeid waar ik het eerder over had. Dit is het gebied waar mensen met elkaar communiceren. Verder krijgt het museumplein een extra toegevoegde urbanistische waarde. Het wordt er een stuk levendiger op. Het lijkt mij zeer goed als ook de andere twee grote musea, het Rijksmuseum en het van Gogh hun ingang aan het plein leggen.” Wesseling vindt het jammer dat het ontwerp van Venturi van tafel is geschoven, maar dit ontwerp vindt ze ook zo gek nog niet. “ Wat meestal het probleem is bij nieuwbouw of verbouwing van musea, dat de architectuur zo belangrijk wordt geacht dat het de kunst wegdrukt. In Bilbao heeft Gehry weliswaar een heel bijzonder gebouw neergezet, waarvan de kwaliteit van de architectuur zeer hoog is gebleken, maar als je kijkt naar de kwaliteit van
A L G E M E E N
Thema2_P_14tm19.indd 19
tijdelijk onderkomen van het Stedelijk Museum de tentoonstellingsruimten dan is deze niet erg hoog. Het gebouw staat meer in het teken van de architectuur dan van de kunst. Een ideale tentoonstellingsruimte is juist een ruimte waar de kunst voorop staat. Hier zijn in de loop der jaren verschillende trends in geweest zoals de white cube, de witte kamer waarin de kunst het best tot uitdrukking zou kunnen komen. Op dit moment moet de ideale tentoonstellingsruimte vooral flexibel zijn. Hedendaagse kunst vraagt om vele verschillende ruimtes, in onder andere grootte, kleur en licht. De trend op dit moment zijn de oude industriegebouwen. Deze zijn namelijk architectonisch erg mooi en ze bieden grote ruimtes die flexibel gebruikt kunnen worden. Voor bijvoorbeeld het nieuwe Designmuseum in Amsterdam zou ik ook aanraden om op zoek te gaan naar een bestaand gebouw en deze te optimaliseren ten behoeve van de kunst. Op deze manier kom je als nieuw museum ook niet meteen in de problemen door de enorme exploitatiekosten.” Van Tuyl is het hiermee eens. “ Er is te veel aandacht voor de architectuur. Bij het nieuwe Stedelijk willen we natuurlijk ook een mooie uitbreiding, maar bij ons is de idee van het museum als podium, plein of piazza sterker dan de architectuur.”
W I N K E L E N
S T Y L O S
Hoe verder met het Nederlandse museum? Het Nederlandse museum moet wakker worden en zich opnieuw positioneren zowel nationaal als internationaal. Van Tuyl ziet het wel goed komen met het Stedelijk Museum. “Straks als ons gebouw klaar is, komt er een grand opening, met een nieuwe presentatie van de collectie en een paar bijzondere tentoonstellingen. Het wordt een echt kijkfeest.” Wij zijn benieuwd. Het nieuwe Stedelijk zal volgens de planning in 2008 haar deuren openen. // > met dank aan Janneke Wesseling > met dank aan Gijs van Tuyl > Wesseling, J. 'Het museum dat niet bestond', De Bezige Bij, 2004. Amsterdam > http://www.kunstbeeld.nl/digitaal_dossier_index.htm > documentaire VPRO > PS van de week (magazine van de Parool), 26 maart 2005 > NRC Handelsblad, 'Sponsoren vervangen subsidies Rijk', 12 juli 2005 > Boekman 61, Museum of Mausoleum, 2004 > NRC Handelsblad, Kunst van ANB-Amro, 2 juli 2005 > NRC Handelsblad, ABN-Amro vult onze hiaten in verzameling op, > de Volkskrant, 'Stedelijk krijgt spectaculaire nieuwe vleugel', 3 september, 2004 > de Volkskrant, ;Verkunsthallen', 14 april 2004 > NRC Handelsblad, 'Sponsors willen geen bemoeienis', 16 febr 2005 >Twee renders van de verbouwing van het Stedelijk Museum Amsterdam, bron Benthem Crouwel
pantheon 5 ’04’05
19
25-7-2005 13:55:19