Najaarsbrochure 2015

e nlin n o k e O o d e rd n hon zinge le

Studium Generale

HET PODIUM VOOR LEZING EN DEBAT VAN DE UNIVERSITEIT UTRECHT

Programma najaar 2015 KIJK LIVE MEE VIA SG.UU.NL

GRATIS EN TOEGANKELIJK VOOR IEDEREEN

Studium Generale INHOUD VOORWOORD

03

Welkom bij Studium Generale van de Universiteit Utrecht! Ontmoet befaamde

GESCHIEDENIS VOOR STR AKS

04

CULTURELE ZONDAGEN COLLEGES LUNCH: REALIT Y CHECK

06

ALS HET MA AR GEZOND IS MOVIES & SCIENCE

docenten en andere geïnteresseerden kennis kunnen maken met alle mogelijke 08

12

De symposia, lezingen en debatten van Studium Generale zijn gratis en zonder

20

DOM, DOMMER , DOMST?

AGENDA MISSIE

25 27

18

gehouden in het Academiegebouw aan het Domplein 29 in Utrecht.

19

TERRORISME DICHTBIJ

24

reservering toegankelijk. Je kunt ze afzonderlijk of in serie volgen. Iedereen is welkom en er is geen overhoring achteraf! De meeste lezingen worden , s avonds

16

HET DIGITALE PROLETARIA AT

EN VERDER

vakgebieden en de samenhang daartussen.

14

HEALTHY URBAN LIVING

DUUR Z AME 10 0

blootleggen. Studium Generale is het podium voor lezing en debat, waar studenten,

10

FILOSOFISCH C AFÉ EN ER WAS LICHT

wetenschappers, debatteer met denkers en luister naar schrijvers die hun drijfveren 05

BROCHURE & NIEUWSBRIEF 22

Deze brochure verschijnt tweemaal per jaar, in januari en augustus. Je kunt je gratis abonneren door inschrijving via de website of een e-mail. Je vindt de gegevens achterop de brochure. Geef je op voor de digitale nieuwsbrief die twee keer per maand verschijnt. Kijk op onze site www.sg.uu.nl voor aanvullingen op het programma.

FOTO COVER: FRANCESCA SCHELLHAAS / PHOTOCASE.COM

02

VOORWOORD

Dr. Maud Radstake

Drs. Jessie Waalwijk

Rick Berends, MA

Laura Mol, MSc

Altijd in beweging “I’m hungry for knowledge. The whole

Dat wetenschappers, filosofen en af en

Maar wie altijd in beweging is, verliest

thing is to learn every day, to get

toe politici zeggen dat kennis belangrijk

soms dingen uit het oog. Dat we wel

brighter and brighter. That’s what this

is, verwondert niet. Maar het is voor

steeds langer leven bijvoorbeeld, maar

world is about.”

veel meer mensen een levensbehoefte,

niet per se gezonder of gelukkiger. Of

voor persoonlijke ontwikkeling en maat-

dat het misschien wel lijkt alsof we met

Op zoek naar een mooie quote over

schappelijke vooruitgang. Wie leert, is

kennis de wereld de baas kunnen, maar

kennis vond ik tussen citaten van

in beweging. Studium Generale is er

dat het lot zich niet zomaar laat beteu-

Einstein en Da Vinci deze uitspraak van

voor alle mensen die willen blijven leren

gelen. Daarom staan we dit najaar soms

de Amerikaanse rapper en zakenman

van en over wetenschap. Het wordt een

ook stil. Misschien word je daar niet

Jay-Z. Eerlijk gezegd verbaasde me

dynamisch seizoen, waarin we terugke-

slimmer van, maar allicht een beetje

dat. Verder googelend stuitte ik op zijn

rende jihadstrijders volgen en mensen-

wijzer. En minder bevooroordeeld.

hit ‘99 problems’ met daarin een felle

massa's in steden. Al spelend springen

uithaal naar iemand die de intelligentie

we heen en weer tussen fysieke en vir-

van Jay-Z niet begrijpt, omdat die alleen

tuele werelden. We proberen te bevat-

naar de buitenkant kijkt.

ten wat smeltende ijskappen, lichtgol-

Dr. Maud Radstake

Au.

ven en muterende virussen beweegt.

Directeur Studium Generale

03

DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I MA ARTEN VAN ROSSEM

Geschiedenis voor straks Tegen de kortzichtigheid In de huidige samenleving heerst kortetermijnvisie. De regering maakt zich alleen druk om de volgende verkiezingen. Bedrijven moeten elke drie maanden rapporteren aan hun aandeelhouders. En burgers maken zich zorgen om de toekomst van hun kinderen en kleinkinderen, maar dan houdt het wel op. Zijn we verleerd ons te bekommeren om de lange termijn?

In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Maar kunnen we er wel van leren? Misschien helpt geschiedenis gebeurtenissen, trends en nieuws in perspectief te zetten en kan het zo een remedie vormen voor onze kortzichtige blik. Toch staat deze kennis onder druk: bibliotheken worden gesloten en museumcollecties ontmanteld.

Maarten van Rossem (emeritus hoogleraar Geschiedenis, UU) spreekt over de rol van geschiedenis in een samenleving die niet verder kijkt dan de dag van morgen.

I.s.m. Home Academy.

WA AR AUL A VAN HET ACADEMIEGEBOUW WANNEER DINSDAG 1 SEPTEMBER TIJD 20.00 TOT 22.00 UUR FOTO: LUXUZ::. / PHOTOCASE.COM

04

WETENSCHAP & CULTUUR I DISCUSSIEER MEE VIA #CZNL

Culturele Zondagen Colleges Kennis voor Utrecht Dit najaar kan je op twee zondagen je kennis bijspijkeren bij het Culturele Zondagen College – een samenwerking tussen Culturele Zondagen en de Universiteit Utrecht.

Dr. Katell Lavéant, expert Franstalige (vrolijke) cultuur, spreekt over spot en parodie in de Middeleeuwen. Zijn er parallellen te trekken met parodie van nu, op internet en in sociale media? Ontwikkelingspsycholoog prof. dr. Chantal Kemner onderzoekt hoe het babybrein sociaal wordt. Welke effecten heeft dit op jonge kinderen en uiteindelijk zelfs adolescenten?

ZONDAG 6 SEPTEMBER

Uitfeest: Viral in 1500 Dr. Katell Lavéant (Franse literatuur, UU) TIJD 13.30 TOT 14.30 UUR WA AR TUINZA AL , WINKEL VAN SINKEL ZONDAG 18 OKTOBER

Alles Kids: Sociale baby, sociaal mens?

Prof. dr. Chantal Kemner (Ontwikkelingspsychologie, UU) TIJD 13.30 TOT 14.30 UUR WA AR BALZA AL , WINKEL VAN SINKEL FOTO: AKILEB / PHOTOCASE.COM

05

Reality check Let's do lunch Van wandelen op de Champs-Élysées via Google Maps tot een gevecht in World of Warcraft. Steeds meer begeven we ons in de virtuele wereld, waar je eindelijk je échte ik toont of voor even iemand anders bent. Omdat ons doen en laten digitaliseert, wordt het virtuele steeds normaler. Verdwijnt daarmee ook de grens tussen echt en nep? Misschien leven we in de nabije toekomst wel in een permanente augmented reality.

Voor wetenschappers is de grens tussen het fysieke en virtuele als onderwerp interessant. Maar het zijn ook twee 'werelden' waar je medische of maatschappelijke fenomenen mee kan bestuderen. Vervangt bijvoorbeeld een online gesprek een real life bezoek aan de psycholoog in de toekomst? Op het gebied van veiligheid verschuift het terrein ook, denk aan dreigtweets en identiteitsfraude.

Hoe gaan we daar als maatschappij mee om?

Acht wetenschappers over het leven on- en offline.

FOTO: ARMIN STAUDT-BERLIN / PHOTOCASE.COM

06

VERRUIM JE BLIK EN STIL JE HONGER NA AR KENNIS I DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU

WOENSDAG 2 SEPTEMBER

WOENSDAG 7 OKTOBER

Van echt naar virtueel

Anorexia: dun zijn, dik zien

Prof. dr. Mark Overmars (Game

Dr. Anouk Keizer (Psychologie, UU)

Technology, UU) WOENSDAG 14 OKTOBER WOENSDAG 9 SEPTEMBER

Leven in hybrid reality

Grip op je dip

Dr. Michiel de Lange (Nieuwe Media

Rob S. Gerrits (Ontwikkelings- en

Studies, UU)

preventiepsycholoog) WOENSDAG 21 OKTOBER WOENSDAG 16 SEPTEMBER

Van virtueel naar echt

Online verslavingen

Dr. Marinka Copier (Directeur

Dr. Regina van den Eijnden (Sociale

Expertisecentrum Creatieve Technologie,

Wetenschappen, UU)

HKU)

WOENSDAG 23 SEPTEMBER

In samenwerking met het focusgebied

Meer blauw op het web

Game Research (UU), het UMC Utrecht

Prof. dr. Albert Meijer (Bestuurs- en

en Sodexo. Elke week verloten we een

Organisatiewetenschap, UU).

luister-cd en er zijn broodjes (op=op).

WOENSDAG 30 SEPTEMBER

WA AR BOOTHZA AL VAN DE

Scherm als schrift en schoolmeester

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK

Prof. dr. Johan Jeuring (informatica, UU)

HEIDELBERGL A AN 3, UTRECHT TIJD 13.00 TOT 14.00 UUR

07

DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU

I MULTIDISCIPLINAIRE LEZINGEN

Als het maar gezond is Over leefstijl en de ziekten van vandaag en morgen We leven steeds langer, maar ondanks technologische vooruit-

we blijven roken en niet gezonder gaan eten, is het dweilen

gang en medische innovatie niet per se gezonder of gelukki-

met de kraan open. Een ongezonde leefstijl op jonge leeftijd

ger. Onze leefstijl is een remmende factor. Wat hebben we er

blijkt ook een rol te spelen bij dementie: in 2030 waarschijn-

eigenlijk voor over om gezond te zijn en blijven?

lijk dĂŠ belangrijkste doodsoorzaak. En hoewel infectieziekten verleden tijd leken, zijn ze door gemakzuchtig gebruik van

Psychische stoornissen, kanker, dementie en infectieziekten.

antibiotica aan een nieuwe opmars begonnen. Hoe is die te

Met medicijnen en behandelingen kan er steeds meer, maar

stuiten?

ook je gedrag heeft invloed op hoe gezond of ziek je bent.

Want bij psychisch lijden kunnen pillen het leed verzachten,

Vier lezingen over het ingewikkelde samenspel van lichaam,

maar minder stress en meer bewegen helpt vaak ook. Therapie

omgeving en de keuzes die we maken. Kunnen we het tij

op maat biedt perspectief voor mensen met kanker. Maar als

nog keren?

WA AR AUL A VAN HET AC ADEMIEGEBOUW WANNEER VIER WOENSDAGEN VANAF 2 SEPTEMBER TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR

08

WOENSDAG 2 SEPTEMBER

WOENSDAG 9 SEPTEMBER

De paradox van leefstijlpolitiek

Gezond leven tegen vergeten?

Prof. dr. Trudy Dehue

Prof. dr. Geert Jan Biessels

(Theorie en geschiedenis van de Psychologie, RUG)

(Neurologie, UMC Utrecht)

WOENSDAG 16 SEPTEMBER

WOENSDAG 23 SEPTEMBER

Kanker voorkomen, kan dat?

Infecties: terug van weggeweest

Dr. Carla van Gils

Prof. dr. Roel Coutinho

(Klinische epidemiologie, UMC Utrecht)

(Epidemiologie, UMC Utrecht)

09

Movies & Science Anders kijken, meer zien In vier filmavonden reis je naar de uithoeken van de aarde en de wetenschap: van klimaatextremen in Antarctica tot het grootste experiment ooit in Genève. En van virussen die gezondheid en maatschappij bedreigen, tot nieuwe energiebronnen die onze ecologische voetafdruk kleiner maken. In hoeverre is dat wat je op het witte doek ziet haalbaar, wenselijk en waar? Duik met wetenschappers de bioscoop in en discussieer mee over de implicaties van een veranderende wereld aan de hand van inspirerende films en documentaires die je gezien móet hebben. Over een dodelijke pandemie, smeltende poolkappen, onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, en de Large Hadron Collider als één van de grootste investeringen ooit terwijl de kans bestaat dat ze niets op gaat leveren… Ziet de wetenschap oplossingen voor deze wereldwijde problemen? Geen beter seizoen voor lange film- en discussieavonden dan de herfst, dus kom naar het filmtheater dit najaar!

Deze filmavonden worden georganiseerd i.s.m. filmtheater ’t Hoogt en met de faculteit Bètawetenschappen.

WA AR FILMTHEATER ’T HOOGT, HOOGT 4, UTRECHT WANNEER MA ANDAG 7 SEPTEMBER, 5 OKTOBER, 2 NOVEMBER EN 7 DECEMBER TIJD 19.00 TOT 21.30 UUR, ZA AL OPEN 18.45 UUR TOEGANG GRATIS. K A ARTEN VIA W W W.HOOGT.NL OF A AN DE FILMK ASSA

10

FILMS MET NAGESPREK I DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU

MA ANDAG 7 SEPTEMBER

Contagion Virussen & vaccins Prof. dr. Albert Heck (Farmaceutische Wetenschappen, UU) MA ANDAG 5 OKTOBER

Chasing Ice Wegsmeltende wereld Dr. Jan Lenaerts (Polaire Meteorologie, UU) MA ANDAG 2 NOVEMBER

Carbon Nation Verslaafd aan CO 2 Prof. dr. Petra de Jongh (Scheikunde, UU) MA ANDAG 7 DECEMBER

Particle Fever Denken over deeltjes Prof. dr. Raimond Snellings (Subatomaire Fysica, UU) FOTO: MARCEL DRECHSLER / PHOTOCASE.COM

11

Filosofisch Café Zet je denken op zijn kop De mens is van nature nieuwsgierig. Dat levert ons wat op,

Soms slaat het verlangen naar kennis, zekerheid en con-

want kennis is macht en macht geeft zekerheid. Zo begrijpen

trole door en houdt het ons in zijn greep. We hebben steeds

we steeds beter de mens en de wereld om ons heen. Maar

meer moeite ongelukken, rampen en ziekte te accepteren als

hoe goed ken je jezelf eigenlijk? En wat gebeurt er als nieuwe

toevallige uitkomst van het lot. De Stoa accepteerden hun lot

inzichten ons dwingen ons mensbeeld te veranderen? We

niet alleen, ze koesterden het. Wat kunnen we van hen leren?

lijken heel wat te weten, maar er bestaan een hoop ideeën

En wat is filosofie waard in situaties waar de controle ver te

buiten het Westen, waar je weinig van hoort. Daarom gaan

zoeken is? Zoals in oorlogen waar de vijand zich niets aantrekt

we de confrontatie aan met filosofie voorbij onze horizon.

van regels of moraal?

I.s.m. departement Filosofie en Religiewetenschap en studievereniging FUF. WA AR HOFMAN CAFÉ, JANSKERKHOF 17A WANNEER ELKE TWEEDE DINSDAG VAN DE MA AND TIJD 20.00 TOT 22.00 UUR

12

DINSDAG 8 SEPTEMBER

DINSDAG 13 OKTOBER

DINSDAG 10 NOVEMBER

Wat je denkt dat je denkt

Amor fati

Moraal in de militaire praktijk

Dr. Annemarie Kalis

Dr. Maarten van Houte (Geschiedenis

Prof. dr. Desirée Verweij

(Praktische filosofie, UU)

van de filosofie, UU) en Hedwig

(Militaire Ethiek, Ministerie van

Gaasterland MPhil (Wijsbegeerte, UL)

Defensie)

FILOSOFISCH DENKEN

I DISCUSSIEER MEE VIA #FILC AFE

DINSDAG 8 DECEMBER

Verleg je filosofische horizon Prof. dr. Martha Frederiks (Filosofie en Religiewetenschap, UU)

FOTO: FAT ARCHITECTURE

13

LICHT & ARCHITECTUUR MA ANDAG 14 SEPTEMBER

Lekker licht Rogier van der Heide (lichtdesigner) en prof. dr. Leon Kenemans (Psychologische Functieleer, UU). Opening door Centraal Museum-directeur Edwin Jacobs LICHT & BEELDENDE KUNST MA ANDAG 21 SEPTEMBER

Stilte van het licht Joost Zwagerman (auteur) en dr. Patrick van Rossem (Kunstgeschiedenis, UU) LICHT & LITERATUUR MA ANDAG 28 SEPTEMBER

Lichte kost Ingmar Heytze (dichter) en prof. dr. Paul Wackers (Middelnederlandse Letterkunde, UU)

Dit drieluik wordt georganiseerd in het kader van U-Meet, een initiatief waarmee alle Nederlandse universiteiten publiek betrekken bij wetenschap, en in samenwerking met het Centraal Museum Utrecht, waar op 17 oktober de tentoonstelling ‘Lekker Licht’ opent.

14

KUNST EN WETENSCHAP I DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU

En er was licht Een drieluik vanuit kunst en wetenschap Licht doet ons letterlijk zien, want het draagt de wereld om ons heen naar de ogen.

Het bepaalt ook de sfeer van de plekken waar we komen. Zo maken donkere gebouwen somber, terwijl open plekken juist energie geven. Licht regelt ook onze biologische klok: de avond doet gapen en het licht in de morgen maakt ons wakker. En soms bepaalt licht zelfs wat we voelen. Mensen lijden aan de winterblues tijdens de donkere decemberdagen en vieren vrolijk de zon op terrasjes in de lente.

Geen wonder dat licht een centraal thema is voor veel kunstenaars. Ze kleuren je gemoed, drukken er stilte mee uit of verrassen je juist met een duisternis die door merg en been gaat. Architecten spelen met natuurlijk licht of overdonderen je met een bombastische hoeveelheid kunstmatig licht. En dichters illustreren er liefde, leven en dood mee.

Tijdens de ‘International Year of Light’ verkennen kunstenaars en wetenschappers de mogelijkheden van licht in de beeldende kunst, architectuur en literatuur. Wat betekent het voor de mens?

WA AR AUL A VAN HET ACADEMIEGEBOUW WANNEER MA ANDAG 14, 21 EN 28 SEPTEMBER TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR FOTO: KALLEJIPP / PHOTOCASE.COM

15

JOIN THE DISCUSSION #SGUU

I INTERNATIONAL PERSPEC TIVE ON LIVING IN THE CIT Y

Healthy Urban Living Wel de lusten, niet de lasten Wereldwijd trekken mensen en masse naar de stad. Grijze woontorens en smog creërende files zijn steeds vaker realiteit.

Hoe houden we steden met zoveel bewoners toch gezond?

Wat zijn de gevaren en uitdagingen? De woonomgeving, het 'buiten', heeft sterke weerslag op het 'binnen': lichaam en geest. Stedenbouw, openbare ruimte, techniek en architectuur kunnen dus een belangrijke rol spelen.

Topwetenschappers uit binnen- en buitenland schetsen droombeelden en doemscenario’s en buigen zich in vier lezingen over stadse thema’s in relatie tot gezondheid en welzijn.

In samenwerking met het Utrechtse onderzoeksprogramma Healthy Urban Living (www.uu.nl/hul) en Rabobank Utrecht.

WA AR AUL A VAN HET ACADEMIEGEBOUW WANNEER DINSDAG 15 SEPTEMBER, 20 OKTOBER, 17 NOVEMBER EN 15 DECEMBER TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR TA AL ENGELS FOTO: KALLEJIPP / PHOTOCASE.COM

16

DINSDAG 15 SEPTEMBER

DINSDAG 20 OKTOBER

Fit in the City

It’s in the Air

Even een rondje hardlopen of op de fiets naar

De hoeveelheid fijnstof is in veel westerse steden te

kantoor – dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend.

hoog. Hoe zorgen we dat milieu en mens beschermd

Als we de openbare ruimte zo vormgeven dat zij

worden en tegelijkertijd de stad goed bereikbaar

uitnodigt tot bewegen en gezond eten, is het

blijft voor verkeer? Met prof. Jordi Sunyer (Environ-

probleem dan opgelost? Met prof. Terry Huang

mental Epidemiology, University Pompeu Fabra

(Public Health, City University of New York) en prof.

Barcelona) en prof. dr. Bert Brunekreef (IRAS, UU).

dr. Hans Brug (Epidemiologie, VU Amsterdam).

DINSDAG 17 NOVEMBER

DINSDAG 15 DECEMBER

Urban Stress and Happiness

Mind the Gap

Drukke straten, weinig groen. De overbevolkte

In elke stad zijn er goede en slechte wijken, maar

metropolis kan beklemmen. Terwijl deze ook veel

de groeiende ongelijkheid hiertussen is voor

kansen biedt voor sociale contacten en vermaak.

niemand gezond. Hoe kunnen we dit patroon

Wat is de relatie tussen stadse stress en geluk? Met

doorbreken? Met prof. Margaret Whitehead (Public

dr. Mazda Adli (Psychiatrie, UMC Charité Berlijn) en

Health, University of Liverpool) en prof. dr. Karien

prof. dr. Meike Bartels (Biologische Psychologie, VU

Stronks (Sociale Geneeskunde, AMC/UvA).

Amsterdam).

17

DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU

I DIGITALE CULTUUR EN SAMENLEVING

Het digitale proletariaat Privacyrede 2015 Alles en iedereen is te vinden op het internet.

Internetsceptici zien de digitalisering van de samenleving als een gevaar maar worden weggewuifd met het argument: "If you've got nothing to hide, you've got nothing to fear." Maar iedereen heeft wel iets te verbergen.

Misschien niet voor de overheid, maar is het niet kwalijk als ook bedrijven alles over je weten? Is het verstandig om een steeds groter deel van ons leven afhankelijk te maken van het net?

Filosoof en schrijver Hans Schnitzler geeft zijn visie op de digitale cultuur die de samenleving overneemt. Digitalisering reduceert volgens hem de mens en zijn bewustzijn tot digitale slaven. Zijn we dat inderdaad aan het worden?

En zo ja, wanneer komen we hier tegen in opstand?

I.s.m. SETUP (centrum voor creatieve innovatie en nieuwe media, Utrecht).

WA AR AUL A VAN HET ACADEMIEGEBOUW WANNEER DINSDAG 29 SEPTEMBER TIJD 20.00 TOT 21.00 UUR FOTO: JARTS / PHOTOCASE.COM

18

GROENE DILEMMA’S

I DISCUSSIEER MEE VIA #DZ10 0

Duurzame 100 Food for Thought Het is niet gemakkelijk anderen te overtuigen van je ideaal. Zeker niet als dat gaat over ons eten. Toch is er momentum voor een omslag. Het aantal vegetariërs en voedingsblogs groeit in Nederland en de moestuintjes van de Albert Heijn waren razend populair. Maar niet alleen de consument, ook de producent zal een omslag moeten maken om in 2050 alle monden nog te kunnen voeden.

Hoe zorgen we gezamenlijk voor een kanteling?

Op deze feestelijke avond, i.s.m. dagblad Trouw, wordt de nieuwe Duurzame 100 bekend gemaakt. De genomineerden voor deze jaarlijkse ranglijst weten als geen ander mensen te enthousiasmeren voor duurzame verandering. Wie is de nieuwe nummer één? Kom luisteren naar pitches van kanshebbers en een lezing van Bas Eickhout (Europarlementariër, GroenLinks), de winnaar van vorig jaar.

WA AR AUL A VAN HET ACADEMIEGEBOUW WANNEER VRIJDAG 9 OKTOBER TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR FOTO: SUZE / PHOTOCASE.COM

19

DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I MA ATSCHAPPIJ EN DEBAT

Terrorisme dichtbij Over radicalisering, veiligheid en uitsluiting Terrorisme is een mondiaal probleem waar ook Utrecht mee te maken heeft. Politie, justitie en veiligheidsdiensten, maar ook jeugdzorg en de islamitische gemeenschap zijn betrokken bij maatregelen tegen radicalisering. Maar hoe ver moeten we hier in gaan?

Frankrijk zette negentigduizend agenten en soldaten in om een paar terroristen te pakken. Dat straalt daadkracht uit, maar was het niet ook wat overdreven? De overheid moet recht doen aan de gegronde bezorgdheid van burgers, zonder een angstcultuur te creĂŤren of te polariseren.

Hoe pak je dat aan? Discussieer mee en hoor van experts uit het veld.

I.s.m. het strategisch thema Instituties.

WA AR AUL A VAN HET ACADEMIEGEBOUW, DOMPLEIN 29, UTRECHT WANNEER 12 OKTOBER, 26 OKTOBER, 9 NOVEMBER TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR

20

MA ANDAG 12 OKTOBER - Jihad in je straat

Utrecht wil samen met maatschappelijke organisaties radicalisering tegengaan.

Is deradicalisering de taak van gemeente, islamitische gemeenschap of bijvoorbeeld scholen? Hoe moeten we omgaan met terugkerende jihadstrijders?

En is dat eigenlijk wel een issue, of opgeblazen door de media?

Met o.a. prof. dr. Beatrice de Graaf (Internationale en Politieke Geschiedenis, UU) als debatleider, Gertrude van Driesten (Sociaal Domein & Veiligheid, VNG) en dr. Stijn Sieckelinck (Pedagogische Wetenschappen, UU).

MA ANDAG 26 OKTOBER - Safety first

In onze poging grip op veiligheid te krijgen leveren we steeds meer van onze privacy in. Maatregelen tegen terrorisme raken op die manier aan waarden die centraal staan in onze democratie. Dat levert vragen op: moet het goedpraten van terrorisme verboden zijn? Hoe verhouden de maatregelen zich tot onze mensenrechten?

Met o.a. prof. dr. Bob de Graaff (Intelligence & Securitystudies, UU) als debatleider en Ton Siedsma (Bits of Freedom).

MA ANDAG 9 NOVEMBER - Slachtoffer of crimineel?

Moet je proberen een SyriĂŤganger te begrijpen, of zijn er grenzen aan ons inlevingsvermogen? Veroordeling leidt tot uitsluiting wat de kans op radicalisering alleen maar groter maakt. Hoe tolerant moeten we zijn?

Met o.a. dr. Ernst van den Hemel (Religiewetenschap, UU) als debatleider, dr. Elsbeth Visser-Vogel (Pedagogiek, UU) en Dennis Honing (auteur Ongeloofwaardig. Hoe ik mezelf radicaliseerde - en daar van terugkwam).

21

DISCUSSIEER MEE VIA #SGUU I FILOSOFIE EN PSYCHOLOGIE

NACHT VAN DESCARTES 2015

Dom, dommer, domst?

Dit programma wordt elk jaar ontwikkeld i.s.m. het Descartes Centre for the History and Philosophy of the Sciences and the Humanities. Op deze dag kun

Over de wetenschap achter intelligentie

je kennismaken met wetenschapsgeschiedenis en -filosofie. Het middag- en avondprogramma zijn onafhankelijk van elkaar te volgen.

De wereld lijkt er niet slimmer op te worden. Hoogopgeleiden MIDDAGPROGRAMMA

krijgen gemiddeld minder kinderen dan laagopgeleiden en soort

’s Middags vindt een expertmeeting plaats.

zoekt steeds meer soort. Maakt dit selectieproces intelligentie

Zie www.sg.uu.nl voor het programma.

steeds schaarser? Wordt de samenleving steeds dommer?

WA AR IN DE DRIEHOEK, WILLEMSPL ANTSOEN 1-C

In de wetenschap is er geen consensus. Het Flynn-effect stelt dat

UTRECHT

de intelligentie van de mens gemiddeld elk decennium met drie

WANNEER DINSDAG 27 OKTOBER

tot vijf IQ-punten toeneemt. Critici menen dat een IQ-test niets

TIJD 14.00 TOT 17.00 UUR

anders meet dan hoe goed je bent in het maken van zulke tests.

Uit de technische hoek komen slimme robots en computers.

AVONDPROGRAMMA

Wat betekent intelligentie eigenlijk in die context? Als het een

Worden we slimmer of dommer? Met prof. dr.

vaardigheid is, kun je die misschien aanleren. Maar heeft intel-

Susan te Pas (Cognitieve psychologie, UU), dr. ir. Jan

ligentie niet ook te maken met kennis en aanleg? Kan een dom

Broersen (Wijsbegeerte, UU) en dr. Jelte Wicherts

dubbeltje ooit een kien kwartje worden?

(Sociale en Gedragswetenschappen, TiU).

Behalve wetenschappelijke onenigheid zit deze discussie ook WA AR AUL A VAN HET ACADEMIEGEBOUW

vol omstreden waarden en sociale consequenties die daar aan

WANNEER DINSDAG 27 OKTOBER

verbonden zijn. Tijdens de Nacht van Descartes 2015 onderzoe-

TIJD 20.00 TOT 22.00 UUR

ken wetenschappers uit verschillende disciplines de intellectuele staat van de maatschappij.

22 26

FOTO: HUNTER WILSON

23 27

SCIENCE C AFÉ

En verder...

Op het programma dit najaar Bij een voorzichtige flirt tussen SG en TivoliVredenburg, afgelopen voorjaar, bleek er wederzijdse interesse voor een mogelijke doorstart van het Science Café Utrecht in het Utrechtse muziekpaleis. Wetenschap als onderdeel van het culturele aanbod biedt namelijk nieuwe kansen voor TivoliVredenburg. Voor de Universiteit Utrecht vormt de locatie een mooie plek om Utrechts onderzoek te tonen. De wetenschap staat dan letterlijk in de etalage: achter de ramen van café Het Gegeven Paard. In november organiseren we het eerste Science Café samen. Dan kun je aanschuiven voor interviews, columns en je laten verrassen door vernieuwende inzichten vanuit verschillende vakgebieden.

Hou onze site, Facebook of Twitter in de gaten voor deze en andere programma-updates. Tot ziens online of in de zaal!

WA AR HET GEGEVEN PA ARD, TIVOLIVREDENBURG, VREDENBURGK ADE 11, UTRECHT WANNEER MA ANDAG 16 NOVEMBER TIJD 20.00 TOT 21.30 UUR FOTO: PHKL / PHOTOCASE.COM

24

KNIP UIT VOOR OP JE KOELK AST OF PRIKBORD En er was licht. Lekker licht. Rogier van der Heide & prof. dr. Kenemans (A)

MA 14 SEP 20.00 – 21.30u

En er was licht. Stilte van het licht. Joost Zwagerman & dr. Van Rossem (A) Lunch: Reality check. Meer blauw op het web. Prof. dr. Meijer (B) Als het maar gezond is. Infecties: terug van weggeweest. Prof. dr. Coutinho (A)

En er was licht. Lichte kost. Ingmar Heytze & prof. dr. Wackers (A)

MA 21 SEP 20.00 – 21.30u WO 23 SEP 13.00 – 14.00u WO 23 SEP 20.00 – 21.30u

MA 28 SEP 20.00 – 21.30u

Movies & Science. Chasing Ice – Wegsmeltende wereld. Dr. Lenaerts (F) Lunch: Reality check. Anorexia: dun zijn, dik zien. Dr. Keizer (B) Duurzame 100. Food for Thought . Met o.a. Bas Eickhout (A)

MA 5 OKT 19.00 – 21.00u WO 7 OKT 13.00 – 14.00u VR 9 OKT 20.00 – 22.00u

Filmtheater ’t Hoogt, Hoogt 4, Utrecht

(W) Tuinzaal, Winkel van Sinkel, Oudegracht 158, Utrecht

(H) Hofman Café, Janskerkhof 17A, Utrecht

(F)

(B) Boothzaal, Universiteitsbibliotheek, Heidelberglaan 3, Utrecht

(A) Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht

Lunch: Reality check. Scherm als schrift en schoolmeester. Prof. dr. Jeuring (B) WO 30 SEP 13.00 – 14.00u

Privacyrede 2015. Het digitaal proletariaat. Hans Schnitzler (A)

Als het maar gezond is. Kanker voorkomen, kan dat? Dr. Van Gils (A)

WO 16 SEP 20.00 – 21.30u

DI 29 SEP 20.00 – 21.00u

Lunch: Reality check. Online verslavingen. Dr. Van den Eijnden (B)

WO 16 SEP 13.00 – 14.00u

Healthy Urban Living. Fit in the City . Prof. Huang & prof. dr. Brug (A)

Als het maar gezond is. Gezond leven tegen vergeten? Prof. dr. Biessels (A)

WO 9 SEP 20.00 – 21.30u

Di 15 SEP 20.00 – 21.30u

Lunch: Reality check. Grip op je dip. Rob S. Gerrits (B)

WO 9 SEP 13.00 – 14.00u

Movies & Science. Contagion – Virussen & vaccins. Prof. dr. Heck (F)

MA 7 SEP 19.00 – 21.00u

Filosofisch Café. Wat je denkt dat je denkt. Dr. Kalis (H)

Culturele Zondagen College. Uitfeest. Viral in 1500. Dr. Lavéant (W)

ZO 6 SEP 13.30 – 14.30u

DI 8 SEP 20.00 – 22.00u

Als het maar gezond is. De paradox van leefstijlpolitiek. Prof. dr. Dehue (A)

WO 2 SEP 20.00 – 21.30u

Geschiedenis voor straks. Prof. dr. Van Rossem (A) Lunch: Reality check. Van echt naar virtueel. Prof. dr. Overmars (B)

DI 1 SEP 20.00 – 21.30u WO 2 SEP 13.00 – 14.00u

✁

Agenda najaar 2015

25

MA 12 OKT 20.00 – 21.30u

Terrorisme dichtbij. Jihad in je straat. Met o.a prof. dr. De Graaf & dr. Sieckelinck (A)

Lunch: Reality check. Leven in hybrid reality . Dr. De Lange (B)

Filosofisch Café. Amor fati. Dr. Van Houte & drs. Gaasterland (H)

WO 14 OKT 13.00 – 14.00u

Culturele Zondagen College. Alles Kids. Sociale baby? Prof. dr. Kemner (W)

DI 13 OKT 20.00 – 22.00u

ZO 18 OKT 13.30 – 14.30u

Lunch: Reality check. Van virtueel naar echt. Dr. Copier (B)

Healthy Urban Living. It’s in the Air . Prof. Sunyer & prof. dr. Brunekreef (A)

WO 21 OKT 13.00 – 14.00u

Terrorisme dichtbij. Safety first . Met o.a. prof. dr. De Graaff & Ton Siedsma (A)

DI 20 OKT 20.00 – 21.30u

MA 26 OKT 20.00 – 21.30u

MA 2 NOV 19.00 – 21.00u

Terrorisme dichtbij. Slachtoffer of crimineel? Met o.a. dr. Van den Hemel (A)

Movies & Science. Carbon Nation – Verslaafd aan CO 2. Prof. dr. De Jongh (F)

Nacht van Descartes. Dom, dommer, domst? Met o.a. prof. dr. Te Pas en dr. Broersen (A)

MA 9 NOV 20.00 – 21.30u

Filosofisch Café. Moraal in de militaire praktijk. Prof. dr. Verweij (H)

DI 27 OKT 20.00 – 22.30u

DI 10 NOV 20.00 – 22.00u

Science Café Utrecht. (T) Healthy Urban Living. Urban Stress and Happiness . Dr. Adli & prof. dr. Bartels (A)

MA 16 NOV 20.00 – 21.30u DI 17 NOV 20.00 – 21.30u

Movies & Science. Particle Fever – Denken over deeltjes. Prof. dr. Snellings (F)

Healthy Urban Living. Mind the Gap . Prof. Whitehead & prof. dr. Stronks (A)

Filosofisch Café. Verleg je filosofische horizon. Prof. dr. Frederiks (H)

MA 7 DEC 19.00 – 21.00u DI 8 DEC 20.00 – 22.00u

DI 15 DEC 20.00 – 21.30u

(A) Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht

Filmtheater ’t Hoogt, Hoogt 4, Utrecht

(B) Boothzaal, Universiteitsbibliotheek, Heidelberglaan 3, Utrecht (F)

(H) Hofman Café, Janskerkhof 17A, Utrecht (W) Balzaal, Winkel van Sinkel, Oudegracht 158, Utrecht (T) Het Gegeven Paard, TivoliVredenburg, Vredenburgkade 11, Utrecht

KNIP UIT VOOR OP JE KOELK AST OF PRIKBORD

26

✁

Agenda najaar 2015

MISSIE & LEZING GEMIST-APP

Pimp your mind Bij Studium Generale zie je wat je zappend niet ziet en hoor je wat Google je niet vertelt. Kennis opdoen, dat doe je tijdens je studie én daarna. Uit boeken, in colleges, via internet, en ook – nog gemakkelijker – via de Lezing gemist-app!

Studium Generale biedt een toegankelijk programma op academisch niveau, te volgen zonder voorkennis.

Ontmoet wetenschappers en denkers, ga met hen en andere geïnteresseerden in discussie.

Academische vorming is meer dan vakinhoudelijke kennis. De universiteit vindt het belangrijk om aandacht te schenken aan de samenhang van wetenschappen en aan de maatschappelijke aspecten ervan.

Omdat leren nooit ophoudt en de discussie over kennis iedereen aangaat, is het programma open voor iedereen.

27

Studium Generale H E T P O D I U M VO O R L E Z I N G E N D E B AT VA N D E U N I V E R S I T E I T U T R E C H T

G R AT I S E N TO E G A N K E L I J K VO O R I E D E R E E N W W W. S G . U U. N L | 0 3 0 2 5 3 2 4 3 6 | I N F O @ S G . U U. N L