LEERGANG STUDENTBEGELEIDING MEI 2016 - APRIL 2017
LEERGANGSTUDENTBEGELEIDING-STS@UVA.NL
I ACHTERGROND EN DOEL VAN DE LEERGANG STUDENTBEGELEIDING Studentbegeleiders werken in een dynamische omgeving. Het hoger onderwijs verandert voortdurend en de instroom van studenten kent steeds meer diversiteit. De hoeveelheid (complexe) keuzes die studenten moeten maken neemt toe en de consequenties van die keuzes worden groter. Professioneel begeleiden en adviseren van studenten wordt daarom steeds belangrijker. Deze leergang is ontwikkeld om studentbegeleiders in staat te stellen om op een constructieve manier bij te dragen aan de persoonlijke ontwikkeling van studenten én om actief hun rol binnen de onderwijsorganisatie vorm te geven.
Het resultaat voor deelnemer en organisatie De leergang ondersteunt studentbegeleiders om hun taken op een hoger niveau uit te voeren. Hiertoe ontwikkelen zij1 hun rol ten aanzien van (1) het werken met studenten en (2) het werken met de organisatie. Zo breidt een deelnemer haar kennis uit over thema’s als ‘studenten’ en ‘studeren’ en wordt zij vaardiger in het werken met studenten. Ze koppelt steeds het aanbod van de leergang aan de eigen praktijk en leert daarbij hoe zij zich effectief kan positioneren binnen de organisatie. Zodoende levert zij een actieve bijdrage aan het oplossen van (door studenten) gesignaleerde knelpunten in de onderwijsorganisatie. Gedurende dit proces bouwt zij een stevig netwerk op van collega’s op binnen de eigen universiteit en ontwikkelt ze zich tot een ambassadeur in haar vak.
Het aanbod in vogelvlucht Deelnemers mogen rekenen op het volgende: • een groep collega-deelnemers (ongeveer 16 deelnemers) • acht 24-uurs bijeenkomsten in een centraal gelegen conferentiehotel • ‘vaste’ ingrediënten tijdens de bijeenkomst: o intervisie, thematische input door gastsprekers, training van vaardigheden o interessante gastsprekers van binnen en buiten de UvA o koppeling inhoud aan eigen praktijk o aandacht voor sociale activiteiten • individuele coaching (drie sessies: start, midden, eind) • een elektronische leeromgeving (surfdrive) • deskundige programmabegeleiders • een afsluitend symposium waarin de deelnemers hun leer- en onderzoeksresultaten delen met een breder UvA-onderwijspubliek • een certificaat dat door het programmabestuur wordt uitgereikt
Voor wie is de leergang bedoeld? De leergang is ontworpen voor ervaren studieadviseurs, studentendecanen, loopbaanadviseurs en internationaliseringsmedewerkers wier primaire taak het is om studenten te begeleiden, maar die ook betrokken kunnen zijn bij beleidsvraagstukken rond studentbegeleiding. Uitgangspunt is dat de cursisten ervaringsdeskundigen zijn met (impliciete) kennis en expertise over studentbegeleiding.
1
In deze tekst wordt een vrouwelijke aanspreekvorm gekozen voor de studentbegeleider. Waar in dat verband ‘zij’ en ‘haar’ staat kan ook ‘hij’ en ‘zijn’ gelezen worden.
2
II BESCHRIJVING VAN DE LEERGANG De inhoudelijke programmering van de acht bijeenkomsten is gestructureerd rond vier thema’s, steeds staat één hiervan centraal in een 24-uurs bijeenkomst. Een vijfde thema komt elke bijeenkomst weer terug. Dit is de leerlijn reflectie en onderzoek.
1. 2. 3. 4.
Kwaliteit van studentbegeleiding Student anno nu, verdieping in de doelgroep Methoden en technieken van begeleiding Organisatie van studentbegeleiding
5. Leerlijn reflectie en onderzoek
Opbouw van de leergang (zie overzicht in figuur 1 en 2) Van analyse naar visieontwikkeling In de eerste helft van de leergang brengen deelnemers hun huidige praktijk in kaart en analyseren deze aan de hand van de inzichten die aan de orde komen. In tweede helft van de leergang verschuift het accent naar visieontwikkeling. Deelnemers ontwikkelen een visie op de mogelijkheden en knelpunten die actuele onderwijsthema’s (bijvoorbeeld: research intensief onderwijs of ambitieuze studiecultuur) voor hun studenten kunnen opleveren. Wisselwerking theorie en praktijk Elke bijeenkomst heeft een stevige inhoudelijke basis. Hiervoor worden gastsprekers ingeschakeld van binnen en buiten de UvA met state of the art kennis en/of ervaring. Bij aanvang van de leergang is het inhoudelijke programma van de eerste vier bijeenkomsten uitgewerkt (zie figuur 1). Voor de tweede helft staan de globale thema’s vast (zie figuur 2), de concrete programmering is afhankelijk van (leer) wensen van de deelnemersgroep. De deelnemers voeren ter voorbereiding op bijeenkomsten praktische onderzoeksactiviteiten uit die duidelijk geïnstrueerd worden (bijvoorbeeld interviews met studenten over thema’s, inventarisaties of verzamelen van kengetallen). Tijdens de bijeenkomsten werken de deelnemers met dit materiaal. De analyses die zij maken, worden ingekleurd door het thema van die dag. Intervisie & Coaching In intervisiesessies is er de gelegenheid om concerns die gekoppeld zijn aan lopende zaken te bespreken en elkaar als collega’s hierin te ondersteunen. De coaching helpt de deelnemers met zaken waar ze in de praktijk van alledag mee te maken krijgen. Op drie momenten ontvangen cursisten coaching: aan het begin, halfweg en aan het eind. Producten Halverwege schrijven de deelnemers een zgn. midterm review. Dit verslag bevat een overzicht van de individuele leeropbrengsten – o.a. in de vorm van producten die ter voorbereiding op en/ of tijdens bijeenkomsten zijn gemaakt – en een reflectie hierop. Dit wordt samengevoegd in een (digitaal) dossier. Symposium Het programma in de tweede helft van de leergang, bereidt voor op een symposium die door de deelnemers zelf georganiseerd en verzorgd wordt. Dit is de grande finale waarin de deelnemers hun visie op en aanpak van studentbegeleiding van nu en de naaste toekomst delen met directe en indirecte UvA-collega’s.
3
DE LEERGANG IN SCHEMA Figuur 1: Eerste deel van de leergang ‘Kijken naar nu’
THEMA’S
PERSPECTIEVEN
Start 12-05-16, 16.00 u.
Kwaliteit van studentbegeleiding Talentontwikkeling, rendement en doorstroom
Organisatie / Student
Eind 13-05-16, 16.30 u.
2
Start 16-06-16, 16.00 u. Eind 17-06-16, 16.30 u.
3
Start 29-09-16, 16.00 u. Eind 30-06-16, 16.30 u.
4
Start 27-10-16, 16.00 u. Eind 28-10-16, 16.30 u.
2
LEERLIJN REFLEC TIE EN ONDER ZOEK
1
DATA2
“Ik weet wat studenten waarderen, welke verwachtingen ze hebben; hoe tevreden ze zijn en waarover – ook heb ik zicht op hoe wij dat in kaart brengen en wat we intern met deze info doen.” Student anno nu, verdieping in de doelgroep Theoretische perspectieven op studenten en studeren Persoonsgebonden kenmerken en diversiteit Studentkenmerken en succesvol studeren Hoe verhoud ik me als professional hiertoe?
Student
“Ik heb inzicht in verschillende theoretische invalshoeken die ik kan gebruiken om problemen van studenten te analyseren en kan dit inzicht toepassen op concrete casuistiek” Methoden en technieken van begeleiding Studieproblematiek van studenten Methoden en technieken van begeleiding
Student
“Ik breid mijn begeleidingsrepertoire uit om mijn studenten met hun diverse problematiek zo goed mogelijk te kunnen begeleiden” Organisatie van studentbegeleiding Hoe is mijn organisatie gestructureerd? Wat is mijn plaats daarin? Welke variabelen spelen een rol? Hoe kan ik de organisatie beïnvloeden?
Organisatie
“Ik weet wat de organisatie waardeert en welke verwachtingen er zijn over mijn rol – ik kan onderzoeken hoe ik met deze kennis effectiever kan opereren.”
Alle data zijn onder voorbehoud
4
DE LEERGANG IN SCHEMA Figuur 2: Tweede deel van de leergang ‘Verder kijken’
THEMA’S
PERSPECTIEVEN
Start 24-11-16, 16.00 u.
Student anno nu, verdieping in de doelgroep en visie op universitair studeren Welke kant gaan we op en wie heeft ons nodig? Hoe verdeel ik mijn aandacht over de verschillende typen studenten? Wat is mijn rol / wat die van anderen?
Organisatie / Student
Eind 25-11-16, 16.30 u.
6
Start 12-01-17, 16.00 u. Eind 13-01-17, 16.30 u.
7
Start 09-02-17, 16.00 u. Eind 10-02-17, 16.30 u.
8
Start 09-03-17, 16.00 u. Eind 10-03-17, 16.30 u. 06-04-17, 14.00 u.
2
LEERLIJN REFLECTIE EN ONDERZOEK
5
DATA2
Methoden en technieken van begeleiding Student ‘Verder kijken’ naar begeleidingsvaardigheden: Training afhankelijk van leerwensen van deelnemers
Kwaliteit van studentbegeleiding ‘Verder kijken’: Wat kan ik doen om klantgerichtheid van mijzelf en mijn organisatie te vergroten?
Student / Organisatie
Organisatie van studentbegeleiding Visie op en aanpak van studentbegeleiding in de universitaire organisatie
Student / Organisatie
SYMPOSIUM Visie op en aanpak van studentbegeleiding
Student / Organisatie
Alle data zijn onder voorbehoud
5
III PRAKTISCHE INFORMATIE Toelating en intake Selectie van de deelnemers is belangrijk omdat deelnemers voor elkaar de leergang tot een succes maken. Het programmabestuur besluit over toelating van kandidaten, op grond van de informatie die tijdens de intake wordt verzameld.
Criteria voor selectie: • • • • •
reële verdeling over de faculteiten in aanmerking komen studieadviseurs, studentendecanen, loopbaanadviseurs en internationaliseringsmedewerkers wier primaire taak het is om studenten te begeleiden, maar die ook betrokken worden bij beleidsvraagstukken rond studentbegeleiding ervaring met studentbegeleiding is een vereiste motivatie en ambitie om zich te ontwikkelen in het werken met studenten en het werken met de organisatie, een netwerk van collega’s op te bouwen binnen de universiteit een ondersteunende werkomgeving
Van kandidaten wordt verwacht dat zij elke bijeenkomst aanwezig zijn. Deelnemers moeten er rekening mee houden dat zij naast het bijwonen van de bijeenkomsten tijd moeten reserveren voor het uitvoeren van de praktische onderzoeksactiviteiten en het lezen van literatuur ter voorbereiding op bijeenkomsten. Naar schatting bedraagt deze studielast een dagdeel per week; in de tweede helft is dit meer. Als onderdeel van de selectie voert elke kandidaat een intakegesprek met de programmabegeleiders. Ter voorbereiding van dit gesprek reikt de kandidaat het volgende aan: • een persoonlijke motivatiebrief • een CV met specificering van relevante taken in het huidige beroep als studentbegeleider • een schriftelijke verklaring waaruit de bereidheid blijkt dat de direct leidinggevende de kandidaat vrijstelt in uren om aan de leergang te kunnen deelnemen Kandidaten sturen deze documenten op uiterlijk 7 april 2016 aan: leergangstudentbegeleiding-sts@ uva.nl. Intakegesprekken vinden plaats in de periode van 11 april -15 april. De kosten voor deelname aan de leergang bedragen 2.6003 euro plus de kosten van het verblijf (24 uurs arrangement op locatie). De locatie is nog niet bekend.
Verantwoordelijkheid en organisatie Het programmabestuur besluit over toelating van deelnemers, borgt de inhoud van de leergang en reikt de certificaten uit. Dit bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van faculteiten en centrale diensten: Frank van Kampen (oud directeur Student Services), Erna van Hest (directeur college Pedagogiek, Onderwijskunde en Lerarenopleiding), Klaas Visser (oud onderwijsdirecteur Psychologie) en Brigitte Widdershoven (beleidsadviseur College van Bestuur. De programmabegeleiding is in handen van Mark Hoeksma (docent POWL) en Ans Rekers (Studentendecaan). Zij hebben de eerste twee versies van de Leergang Studentbegeleiding ook begeleid. De programma-ondersteuning is in handen van Christien Daudeij. Zij ondersteunt het programmabestuur en de programmabegeleiders met organisatie en administratie.
3
Cursisten kunnen met hun eigen P&O adviseurs overleggen of deze opleiding past binnen de mogelijkheden van duurzame inzetbaarheid.
6
Mark Hoeksma (1965) werkt sinds 1990 in het onderwijs. Hij was onder meer studieadviseur Geneeskunde aan de VU, leraar Maatschappijleer en docentopleider voor het hoger gezondheidszorgonderwijs. Sinds 2000 werkt hij als docent aan de lerarenopleiding van de UvA. Hij coördineert sinds 2011 didactische professionalisering van docenten op de afdeling POWL (Pedagogiek, Onderwijskunde, Lerarenopleiding) en is als trainer/adviseur en als onderzoeker betrokken bij verschillende onderwijs-ontwikkelprojecten in Afrika.
Ans Rekers (1962) is sinds 1989 actief in de universitaire wereld. Eerst als onderzoeker, maar sinds 1996 is zij actief in het begeleiden van studenten. Bij Studenten Services is zij actief geweest als loopbaanadviseur voor studenten en in het ontwikkelen van dienstverlening voor promovendi. Sinds 2006 is zij studentendecaan. Naast het studentendecanaat houdt zij zich ook bezig met professionalisering, trainingen, coaching voor medewerkers en diverse projecten rondom studenten en studeren, zoals diversiteit en peer2peer.
COLOFON Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de drukker stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave. Copyright © 2014 Studenten Services, Universiteit van Amsterdam Studenten Services 020-525 8080 leergangstudentbegeleiding-sts@uva.nl Deze informatie is bedoeld voor persoonlijk gebruik. De gebruiker mag het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven onder de volgende voorwaarden: �
Naamsvermelding: De gebruiker dient bij het werk de door de maker of de licentiegever
aangegeven naam te vermelden (maar niet zodanig dat de indruk gewekt wordt dat zij daarmee
instemmen met je werk of je gebruik van het werk).
�
Niet-commercieel: De gebruiker mag het werk niet voor commerciële doeleinden gebruiken.
�
Geen Afgeleide werken: De gebruiker mag het werk niet bewerken
Bij commercieel gebruik is voorafgaande schriftelijke toestemming van het Studenten Services, Universiteit van Amsterdam nodig voor het verveelvoudigden, opslaan of in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, via opname of op enige andere manier, openbaar maken van of uit de aangeboden teksten en het beeldmateriaal.
7