Lezen in de klas 2018

jonge jury | de weddenschap | er was eens | read2me! | poëzieprojecten litlab | de inktaap | poëzieweek | nationale mediatheek trofee | schrijverscentrale | boekenweek live! | boekenweek voor jongeren | websites

Lezen in de klas LEESBEVORDERING VAN VMBO TOT GYMNASIUM 2018-2019

colofon Deze brochure is een uitgave van Stichting Lezen Nieuwe Prinsengracht 89 1018 VR Amsterdam redactie Annemarie Terhell vormgeving Ramona Dales, Lijn 1, Haarlem fotografie Tim Buiting, Vera Cornel, Ursula Fotografie, Tim Leguijt, Ender Ozcati, DesirÊe Schippers, Klaas Hendrik Slump, Marco de Swart, Annemarie Terhell, Michiel Devijver druk Zalsman Zwolle Š mei 2018 Stichting Lezen

Vo o r w o o rd

Inhoudsopgave

‘A mind needs books like a sword needs a whetstone,

4

De Jonge Jury

if it is to keep its edge. That is why I read so much.’

6

De Weddenschap

Deze gevleugelde woorden komen in Game of Thrones

8

Er was eens

uit de mond van Tyrion Lannister, een veellezer (en in

9

Read2Me!

vele opzichten een buitenbeentje).

10

Poëzieprojecten en Write Now!

Waarschijnlijk kent u dit citaat, en uw leerlingen vast

12

De Inktaap

en zeker ook – tenzij Game of Thrones inmiddels al

13

LitLab

lang weer uit de mode is, wat ik zeker niet uitsluit.

14

Poëzieweek

Zeker niet uit de mode is verhalen verslinden, veelal

15

Nationale Mediatheek Trofee

in de bioscoop of uren achtereen thuis op de bank.

16

Schrijverscentrale

Stompt dat kijken ons af? Scherpen wij de geest door

17

Boekenweek Live!

te lezen? Dat laatste is in elk geval waar.

18

Boekenweek voor Jongeren

Verhalen, in welke vorm dan ook, kunnen een mooie

20

Dag van het Literatuuronderwijs

ingang zijn om in gesprek te raken over de mooiste

21

Dag van de Literatuur

manier van vertellen: het boek. In de brochure die voor

22

Studiedagen

u ligt, vindt u een schat aan projecten die allemaal

23

Websites

datzelfde doel dienen: uw leerlingen aan het lezen krijgen – of houden!

Daan Beeke Projectleider voortgezet onderwijs

De brochure Lezen in de klas is ook digitaal beschikbaar op lezen.nl

Jo n g e Ju r y MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264 3001 HG Rotterdam Telefoon 010 276 26 26 Contactpersoon: Wilma van Raamsdonk jongejury.nl

Stichting Lezen Nieuwe Prinsengracht 89 1018 VR Amsterdam Telefoon 020 623 05 66 Contactpersonen: DesirĂŠe van der Zander Peter van Duijvenboden

foto marco de swart

4

JONGE JURY – Lezen, stemmen en vieren

festival

De livestream kan worden uitgebreid met

zijn de drie kernwoorden van de Jonge

De Jonge Jury start in september en daagt

een auteursbezoek op school en een les-

Jury. Met een multimediale website,

leerlingen uit door hun eigen Leestip aan

brief met een verwerkingsopdracht die

een live stream en verschillende wed-

de campagne te verbinden. Deze wildcard

gebruikt kan worden in het fictiedossier.

strijden waaraan de leerlingen via

vormt de elfde Leestip. In januari 2019,

Meer informatie over de verschillende

social media enthousiast meedoen,

wanneer alle boeken uit 2018 zijn ver-

mogelijkheden vindt u op de Jonge Jury-

is het stemmen voor de publieksprijs

schenen, gaat de campagne van start.

website.

voor het beste boek voor 12- tot 16-jari-

De leerlingen stemmen op hun favoriete

gen een bijzondere ervaring.

oorspronkelijk Nederlandstalige jeugd-

de nominaties

boeken uit 2018. Welke drie boeken de

De drie nominaties voor de Prijs van

meeste stemmen hebben gekregen, wordt

de Jonge Jury 2018 zijn Afgesloten van

De Jonge Jury is een succesvolle formule

in mei 2019 bekendgemaakt. De uitein-

Natasza Tardio, Pijn van Mel Wallis de

met een feestelijk en eigentijds karakter.

delijke winnaar wordt gehuldigd tijdens

Vries en Piratenzoon van Rob Ruggen-

In de Jonge Jury kunnen leerlingen hun

de Dag van de Jonge Jury, die plaatsvindt

berg. Tijdens de Dag van de Jonge Jury

stem uitbrengen om te bepalen welk boek

begin juni 2019. De Dag van de Jonge

op woensdag 6 juni 2018 wordt de win-

de Prijs van de Jonge Jury verdient. Vanaf

Jury heeft een festivalkarakter. Er zijn

naar van dit schooljaar bekendgemaakt.G

december 2018 zijn op de Jonge Juryweb-

optredens, signeersessies, een literaire

site de elf Leestips te vinden die centraal

kermis en leerlingen kunnen in gesprek

staan tijdens de stemcampagne van het

met hun favoriete schrijver.

foto vera cornel

komende schooljaar. Tien daarvan worden gekozen door scholieren die zijn verenigd

lesmateriaal

DE JONGE JURY

in het Jonge Jury Boekgenootschap. Op

Iedereen kan gratis meedoen aan en stem-

DOEL stimuleren van leesplezier

de website worden meerdere keren per

men voor de Jonge Jury. Om uw leerlingen

ACTIVITEIT lezen en stemmen

stemjaar artikelen en reportages geplaatst

te laten deelnemen kunt u kosteloos

WANNEER september 2018 t/m

over boeken en schrijvers. Ook wordt er

posters en lesmateriaal bestellen, waar-

1 mei 2019

– via Facebook, Instagram, Twitter en

mee u de Jonge Jury onder de aandacht

PRIJSUITREIKING juni 2019

Snapchat – actief gecommuniceerd over

brengt op school en in de les. Toegangs-

DOELGROEP onderbouw vmbo,

de ontwerp- en recensiewedstrijd. De

kaarten kunt u bestellen via de website.

havo en vwo

Jonge Jury sluit goed aan bij een belang-

Kunt u niet naar de Dag van de Jonge Jury

PROMOTIEMATERIAAL gratis

rijk doel van het onderwijs in de onder-

komen? Dan kunt u het evenement in de

INFO jongejury.nl

bouw: het stimuleren van leesplezier.

klas volgen via een livestream.

V M B O - H AVO - V W O 1 | 2 | 3

foto marco de swart

foto desirée schippers

5

D e We d d e n s c h a p MEER INFORMATIE MediaMucho Telefoon 06 24792175 mediamucho.nl Contactpersoon:

Het enthousiasmeren

Janneke van Wijk

van leerlingen voor lezen

dewedddenschap.nl

en boeken, daarom gaat het in De Weddenschap.

Met de formule van lezen in wedstrijdverband is De Weddenschap uitgegroeid tot een succesvolle campagne voor praktijkonderwijs, vmbo en mbo.

De uitdagers van 2017-2018: lakshmi, Iris van Lunenburg en Lennart Timmerman.

foto ursula fotografie

6

7

Tjindjara

Lize Korpershoek

In De Weddenschap gaan leerlingen met

of Holland, speelde in verschillende musicals

spelelement

de klas en de docent de uitdaging aan

en deed als danseres mee tijdens concerten

De basis van De Weddenschap is: lees drie

om drie boeken te lezen. Drie bekende

van Diana Ross en Lionel Richie. De derde

boeken in zes maanden. Optioneel voor

Nederlanders staan model in de campagne

uitdager, Lize Korpershoek, is illustrator en

seizoen 2018-2019 is het toevoegen van

en dagen de leerlingen uit. De uitdagers

videomaker. Zij is onder meer bekend van

een spelelement aan De Weddenschap.

kiezen drie boeken en delen hun keuze

haar YouTube filmpjes Adviezen van Lize en

Daarin kan een deelnemende klas extra

in een campagnefilmpje. Hun persoonlijke

Op pad met Petra. Haar beroemde kat Dirkie

prijzen verdienen door het maken van media-

boodschap motiveert leerlingen om te

heeft een eigen Instagram account. Veel

wijze opdrachten. Deze opdrachten sluiten

gaan lezen. Het laagdrempelige en open

bekende Nederlanders gingen hen voor als

aan bij andere vakgebieden zoals digitale

karakter van de campagne maakt mee-

ambassadeur van De Weddenschap, onder

geletterdheid, mediawijsheid, kunst en

doen voor iedereen mogelijk. Elke wed-

wie Typhoon, Frank van der Lende, Soundos

cultuur en burgerschap. Hiermee biedt

denschap is namelijk persoonlijk: de leer-

el Ahmadi, Brownie Dutch, lakshmi, Lennart

De Weddenschap de mogelijkheid om vak-

ling kiest zelf boeken uit die het best bij

Timmerman en Iris van Lunenburg.

overstijgend te werken. Deze extra opdrachten kunnen ook tijdens andere lessen dan

hem of haar passen.

prijzen de uitdagers

De Weddenschap gaat van start op 29 okto-

Ruben Annink heeft zich gecommitteerd

ber 2018 en wordt afgesloten op 30 april

als uitdager voor De Weddenschap 2018-

2019. Scholieren die zich – met de drie

de les Nederlands gemaakt worden.G

DE WEDDENSCHAP

2019. Ruben is singer-songwriter en bracht

boeken van hun keuze – aanmelden via de

DOEL stimuleren van leesplezier

samen met Ali B. het nummer Terwijl jullie

website maken kans op een prijs. Stichting

ACTIVITEIT kiezen en lezen

nog bij me zijn uit. Hij werkte onder meer

Lezen stelt voor de deelnemers verschillen-

WANNEER 29 oktober 2018 -

amen metMonica Geuze en Teske de

de prijzen ter beschikking. Docenten die

30 april 2019

Schepper.

meedoen met hun klas aan De Wedden-

PRIJSUITREIKING juni 2018

De tweede uitdager is zangeres en danse-

schap maken kans op een meet & greet

DOELGROEP pro, vmbo 1-4, mbo

res Tjindjara. Zij deed mee aan The voice

met een auteur naar keuze.

P R O, V M B O 1 - 4 , M B O

Ruben Annink

8

E r Wa s E e n s MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264 3001 HG Rotterdam Telefoon 010 276 26 26 foto’s marco de swart

Contactpersoon: Wilma van Raamsdonk erwaseens.nu

Samen een verhaal verzinnen, opschrijven

P R O, V M B O, I S K , M B O, PA B O

presenteren en delen: de verhalenwedstrijd Er Was Eens maakt vmbo-leerlingen enthousiast. Het afgelopen schooljaar hebben ruim

wedstrijd

2.500 leerlingen meegedaan.

Als alle klassen hun verhalen hebben ingezonden, beoordeelt een jury bestaande uit bekende

Er Was Eens begon als kleinschalig project

Nederlanders de inzendingen. Drie genomineer-

DOEL spreken, schrijven, overleg-

in Rotterdam en is in de afgelopen jaren uitge-

de klassen krijgen bezoek van een filmploeg

gen, presenteren en reflecteren

groeid tot een succesvolle landelijke verhalen-

om een pitch te filmen. De winnende groep

ACTIVITEIT verhalen schrijven in

wedstrijd. Leerlingen in het vmbo kunnen via

krijgt een feest op school aangeboden, waar-

groepsverband

de wedstrijd op een plezierige manier werken

voor ook ouders, familieleden en vrienden

WANNEER september 2018 -

aan geletterdheid, empathisch vermogen, taal-

worden uitgenodigd. Ook ontvangt elke leer-

juni 2019

ontwikkeling en vooral leesplezier. Ter voorbe-

ling uit de winnende klas een boekenkast met

DOELGROEP vmbo, lwoo, isk,

reiding op de wedstrijd lezen alle deelnemers

boeken. Van alle ingezonden verhalen wordt

mbo, pabo

een boek als inspiratie voor het eigen verhaal.

een bundel samengesteld, die aan alle deel-

KOSTEN â‚Ź 15,- per leerling,

Tijdens het project volgen leerlingen een zeven-

nemers wordt uitgereikt. Het project draait ook

inclusief gastles auteur en

delige lessencyclus, waarin les voor les een

landelijk succesvol op het mbo en de pabo,

leesboek voor elke leerling

groepsverhaal ontstaat. Ook krijgt de klas een

waarbij de studenten individueel met een

INFO erwaseens.nu

workshop op school door een schrijver.

verhaal aan de slag gaan.G

ER WAS EENS

R e a d 2 Me !

9

MEER INFORMATIE Cubiss Postbus 90114 5000 LA Tilburg Telefoon 013 465 61 19 Contactpersoon: Ingrid de Jong

READ2ME! – De voorleeswedstrijd Read2Me!

een feestelijk karakter. Kandidaten nemen hun

is een groeiend succes. Het afgelopen jaar

klasgenoten en familieleden mee naar de wed-

namen 1181 klassen deel aan in deze

strijd en worden aangemoedigd met applaus

wedstrijd, waarin eersteklassers uit het

en spandoeken.

read2mevoorleeswedstrijd.nl

voortgezet onderwijs de strijd met elkaar aangaan.

De voorrondes van Read2Me! vinden plaats

Voor veel scholieren wordt lezen na de basis-

De eerste ronde wordt gevormd door de school-

school minder vanzelfsprekend. Om leerlingen

kampioenschappen, waarin de beste voorlezers

te enthousiasmeren om met boeken en voorle-

uit verschillende eerste klassen de strijd met

zen bezig te blijven, is er de voorleeswedstrijd

elkaar aangaan. Aansluitend volgen de biblio-

READ2ME!

Read2Me!. Het voorlezen in wedstrijdverband

theekrondes. De winnaars van deze wedstrijden

DOEL stimuleren van leesplezier

is een extra stimulans voor leerlingen om de

mogen door naar de provinciale finales. In mei

ACTIVITEIT voorlezen aan leeftijd-

bibliotheek in te duiken, een goed boek uit te

2019 vindt de landelijke finale plaats in Utrecht,

genoten

kiezen en te oefenen op hun voordracht. Som-

waar de provinciale kampioenen elkaar ontmoe-

WANNEER januari-mei 2019

mige scholen organiseren rond de schoolfinale

ten en waar door een professionele jury de

FINALE mei 2019

een speciale avond met muziek of theater als

Read2Me! Voorleeskampioen wordt gekozen.

DOELGROEP vmbo-havo-vwo 1

pauzeacts, die ook toegankelijk is voor ouders.

Aan Read2Me! kunnen leerlingen van alle

Ook de provinciale en landelijke finales hebben

niveaus uit het voortgezet onderwijs meedoen.G

V M B O - H AVO - V W O 1

in het eerste kwartaal van het nieuwe jaar.

10

Po ë z i e p ro j e c t e n e n s c h r i j f w e d s t r i j d e n

MEER INFORMATIE School der Poëzie Postbus 11755 1001 GT Amsterdam Telefoon 020 330 78 17 Contactpersoon: Daniel Bulthuis schoolderpoezie.nl

Bezig zijn met poëzie betekent niet alleen genieten en ervaren van taal, maar ook het ontwikkelen van taal rijkdom en zelfvertrouwen. Verschillende organisaties brengen sprankelende poëzieprojecten in het klaslokaal of in het theater.

school der poëzie

poëzie van binnen naar buiten

School der Poëzie biedt verschillende poëzie-

Daarnaast zijn er de programma’s van het

projecten aan. Zo zijn er de PoëzieRevue

project Poëzie van Binnen naar Buiten, waarin

Specials, waarin School der Poëzie leerlingen

het schrijven en beleven van poëzie wordt

van het tweede en derde leerjaar van het voort-

gecombineerd met een bezoek aan een maat-

gezet onderwijs op een laagdrempelige manier

schappelijke of culturele instelling. Poëzie van

in contact brengt met poëzie van en over bijzon-

Binnen naar Buiten bestaat uit verschillende

dere thema's van Amsterdam. Het programma

(keuze)blokken en is bedoeld voor leerlingen

wordt feestelijk afgesloten in een theater met

uit het tweede en derde jaar van het vmbo.

muziek, dans én optredens van de jongeren

VMBO 2 | 3

zelf. Er zijn verschillende specials mogelijk: Februaristaking; Levensovertuigingen; 180 Nationaliteiten; Kinderopvang en hulp;

‘Moeilijke gebeurtenissen of gevoelens verwoorden en vormgeven tot iets waar ze trots op zijn – daar zie

Slavernij en de Gouden Eeuw. je onze leerlingen van groeien.’

Nicolette Bunnik van het Sweelinck College in Amsterdam over de projecten van School der Poëzie

MEER INFORMATIE Stichting Poëziepaleis Postbus 41015 9701 CA Groningen Telefoon 050 313 84 33

foto michiel devijver

11

MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264

poeziepaleis.nl

3001 HG Rotterdam Telefoon 010 276 26 26 Contactpersoon: Karlijn Leenders

write now!

Zelf gedichten schrijven? Doe Maar Dicht Maar

Write Now! is de grootste schrijfwedstrijd voor

is de jaarlijks terugkerende dichtwedstrijd van

jongeren van 15 tot en met 24 jaar in Nederland

het Poëziepaleis. Alle middelbare scholieren

en Vlaanderen. Zij kunnen tot 1 april 2019 hun

uit Nederland en België kunnen meedoen door

tekst insturen en strijden vervolgens bij een

maximaal drie gedichten in te sturen via de

van de tien regionale voorronden om diverse

website poeziepaleis.nl (vóór 5 februari 2019).

prijzen en een plek in de grote finale in juni.

Een vakjury en een jongerenjury beoordelen

Alle tekstsoorten zijn toegestaan. Voor onder

de inzendingen en kiezen tien finalisten. De

meer Lize Spit, Niña Weijers en Maartje Wortel

beste honderd gedichten worden gepubliceerd

betekende Write Now! de start van hun

in de dichtbundel die wordt gepresenteerd in

schrijverscarrière. Deelname aan Write Now!

juni 2019 tijdens het festival Nieuwe Types in

is individueel, maar wordt vaak in de klas voor-

Arnhem.

bereid. Vanaf januari 2019 zijn via de website gratis promotiemateriaal en een lessuggestie te bestellen.G

V M B O - H AVO - V W O

doe maar dicht maar

foto emarco de swart

writenow.nu

De Inktaap

12

MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264 foto’s marco de swart

3001 HG Rotterdam Telefoon 010 276 26 26 Contactpersoon: Karlijn Leenders inktaap.nl

DE INKTAAP – Met 880 juryleden is De Inkt-

de slotdag

aap de grootste literaire jury van Nederland.

De slotdag van De Inktaap is de feestelijke

In dit ambitieuze leesbevorderingsproject

afsluiting van het project en vindt plaats op

oordelen jongeren tussen vijftien en negen-

12 maart 2019 in de Doelen te Rotterdam.

tien jaar over de winnaars van drie toonaan-

Alle schooljury’s worden hiervoor uitgenodigd

gevende literaire prijzen.

en volgen een programma met onder meer

H AVO - V W O 4 | 5 | 6

talkshows, debatten, workshops en optredens, De Inktaap is een levendig project dat van

met als hoogtepunt de prijsuitreiking. Daar

scholieren echte literatuurliefhebbers maakt.

worden de winnaar van De Inktaap 2019 en

Het afgelopen jaar deden 880 leerlingen eraan

de winnaars van de Prijs voor het Beste Jury-

mee. Voor De Inktaap lezen de schooljury’s de

rapport bekendgemaakt. In 2018 ging de

DOEL kritisch lezen en oordelen

winnende boeken van de grote literaire prijzen

prijs naar een zeer ontroerde Martin Michael

ACTIVITEIT schooljury

van het Nederlands taalgebied: de BNG Bank

Driessen voor Rivieren. Het komend schooljaar

MEEDOEN vanaf 1 september 2018

Literatuurprijs, de Bookspotliteratuurprijs

lezen de juryleden de drie volgende titels:

PRIJSUITREIKING 12 maart 2019

(voorheen ECI literatuurprijs) en de Libris Litera-

En we noemen hem van Marjolijn van Heemstra

DE INKTAAP

DOELGROEP havo-vwo 4-5-6

KOSTEN € 10,- per leerling, inclusief

tuur Prijs. Zij beoordelen de genomineerde

(winnaar BNG Bank Literatuurprijs), De mensen-

titels, gaan met elkaar in discussie en kiezen

genezer van Koen Peeters (winnaar ECI Litera-

drie e-books, LitLab-lesmateriaal en

gezamenlijk hun eigen winnaar, die De Inktaap

tuurprijs) en Wees onzichtbaar van Murat Isik

toegang tot de slotdag

2019 krijgt. De puntentoekenning van alle

(winnaar Libris Literatuur Prijs).G

scholen samen bepaalt welk boek de winnaar wordt.

LITLAB

foto’s sigrid spinnox

13

LitLab is een ‘digitaal laboratorium’ voor literatuuronderwijs in de bovenbouw van wikkeld aan de Universiteit Utrecht en laat

een specifiek onderdeel van het jaarprogramma

leerlingen kennismaken met literair onder-

in te passen. De opdrachten dragen bij aan de

zoek.

leerdoelen van het domein literatuur: literaire ontwikkeling, literatuurgeschiedenis en literaire

LitLab leert leerlingen door middel van digitale

begrippen.

experimenten academisch onderzoek doen naar de Nederlandse literatuur. Het begrip literatuur

profielwerkstuk

wordt daarbij breed opgevat: de proeven gaan

LitLab bevat ook een tool voor leerlingen die

over middeleeuwse verhalen, maar ook over

hun profielwerkstuk willen schrijven over Neder-

hedendaagse popmuziek. LitLab bestrijkt een

landstalige literatuur. De handleiding bevat

breed chronologisch terrein, en een divers

zowel oriënterende als praktische stappen en

scala van teksten. Er zijn twaalf verschillende

begeleidt leerlingen naar een degelijk eind-

proeven beschikbaar, waaronder: ‘Hoe bepalen

resultaat. Daarnaast biedt LitLab met het onder-

romanpersonages jouw wereldbeeld?’, ‘Hoe

deel Leesclubs een didactisch gereedschap

gaan teksten om met gendernormen?’ en ‘Hoe

waarmee zelfstandige groepsgesprekken over

herken je een goede speech?’.

de leeservaring kunnen worden georganiseerd.

Elke proef bestrijkt een bepaalde periode uit

Komend jaar zullen hier ook de nominaties van

de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Dat

De Inktaap worden behandeld. G

biedt de mogelijkheid om het experiment in

litlab.nl

HVAVO - V- W O 4 -| V5W|O6 1 | 2 | 3 MBO H AVO

het voortgezet onderwijs. De website is ont-

14

Po ë z i e w e e k MEER INFORMATIE Stichting CPNB Herengracht 166 1016 BP Amsterdam Telefoon 020 626 49 71 Contactpersoon: Mascha Ravelli poezieweek.com

boek een dichter Poëzie komt nog meer tot leven als ze wordt voorgelezen. Met de actie Boek een dichter 25.01-31.01.2018

bundel # 2

kunnen zowel scholen als bibliotheken en boekhandels tegen een aantrekkelijk, gereduceerd tarief een of meer dichters programmeren.

week 2019 is Vrijheid. Om deze week fees-

Boeken voor optredens is mogelijk in de aan-

telijk te vieren, zijn gratis poëzielessen

loop naar de Poëzieweek, in de maand januari

beschikbaar. Bovendien bestaat de moge-

2019, tot en met het einde van de Poëzieweek.

lijkheid om gebruik te maken van de actie

Deze actie is al enkele jaren een groot succes.

Boek een dichter.

De korting wordt u aangeboden door het Lette-

poëzie in de klas

informatie kunt u contact opnemen met het

renfonds en de Schrijverscentrale. Voor meer

Ulrike Steinbrenner / photocase.de

V M B O - H AVO - V W O 1 - 6

POËZIEWEEK – Het thema van de Poëzie-

De komende editie van de Poëzieweek gaat

Letterenfonds.

van start met de Gedichtendag op donderdag

letterenfonds.nl/nl/boek-een-dichter

POËZIELESSEN VOORTGEZET/SECUNDAIR ONDERWIJS LIGHT

31 januari en duurt tot en met woensdag 6

POËZIEWEEK

februari 2019. Docenten die aan de slag willen

poëziegeschenk

met gedichten in de klas, kunnen terecht op

De Poëzieweek is binnen enkele jaren uitge-

de website van de Poëzieweek. Voor het voort-

groeid tot een geslaagd evenement waarin

DOEL kennismaken met poëzie

gezet onderwijs zijn daar twee bundels met

diverse organisaties hun krachten bundelen

ACTIVITEIT speciale lessen,

poeziëlessen te vinden: een ‘light’ versie en

om de Nederlandse poëzie in het zonnetje te

dichtersoptredens

een bundel met meer geavanceerde lessen.

zetten. Wie tijdens de Poëzieweek een dicht-

WANNEER 31 januari t/m

De poëzielessen van het afgelopen jaar blijven

bundel aanschaft, krijgt van de deelnemende

6 februari 2019

beschikbaar; de nieuwe lessuggesties voor

boekverkopers het Poëziegeschenk cadeau.

DOELGROEP vmbo-havo-vwo 1-6

2019 zijn vanaf 17 september gratis te down-

Het geschenk van 2019 wordt geschreven door

loaden op de website van de Poëzieweek.

Tom Lanoye en is gratis verkrijgbaar bij aan-

poezieweek.com/school

koop van € 12,50 aan poëzie.G

N a t i o n a l e M e d i a t h e e k Tro f e e

15

MEER INFORMATIE Passionate Bulkboek Postbus 25264 3001 HG Rotterdam Telefoon 010 276 26 26 Contactpersoon: Wilma van Raamsdonk nationalemediatheektrofee.nl

Leerlingen van de RSG Magister Alvinus in Sneek, winnaar van de Nationale Mediatheek Trofee 2017.

NATIONALE MEDIATHEEK TROFEE – Een

een interieuradviescheque van InVorm Archi-

mediathecaris van het jaar

inspirerende leesomgeving is van cruciaal

tecten ter waarde van €500,-.

In een fijne leesomgeving speelt

meedoen?

rol. De nieuwe verkiezing van

belang voor het leesklimaat op school.

de mediathecaris een onmisbare

in een aantrekkelijke mediatheek, reiken

Bij voorkeur zijn het de leerlingen die hun media- Mediathecaris van het Jaar zet

Stichting Lezen en Passionate Bulkboek

theek aanmelden voor de wedstrijd. Docenten

de Nationale Mediatheek Trofee uit.

deze beroepsgroep dan ook in het

en mediathecarissen kunnen de leerlingen aan- welverdiende zonnetje! Nomineren sporen, assisteren en inspireren om hun media- kan tot 1 juni en de winnaar ont-

De Nationale Mediatheek Trofee moedigt leer-

theek te nomineren, maar mogen ook zelf hun

vangt een prijzenpakket bestaande

lingen, docenten en mediathecarissen in het

leesruimte aanmelden. De nominatie dient

uit een bokaal en een literair uitje

voorgezet onderwijs aan om hun leeslounge of

onderbouwd te worden met een motivatie en

naar keuze.

leeslokaal te nomineren. Uit de genomineerde

foto’s. De deadline voor het lopende school-

scholen worden drie kandidaten vastgesteld.

jaar is 1 juni 2018; meedoen aan de volgende

De winnende mediatheek ontvangt de Nationale

editie kan tot 1 juni 2019. Dat kan via het mail-

NATIONALE MEDIATHEEK TROFEE

Mediatheek Trofee en mag voor € 1.000,- aan

adres info@passionatebulkboek.nl, onder ver-

DOEL verbeteren van de leesomgeving

boeken uitzoeken. De tweede prijs bedraagt

melding van de naam, het adres en het e-mail-

ACTIVITEIT wedstrijd

€ 750,-, te gebruiken voor de verdere ontwik-

adres van de school. In september 2018 worden INSTUREN voor 1 juni 2019

keling van de leesomgeving (ter beschikking

de nominaties van het lopende schooljaar

PRIJSUITREIKING november 2019

gesteld door de Beroepsvereniging Media-

bekendgemaakt. In november volgt de feeste-

DOELGROEP alle middelbare scholen

thecarissen Onderwijs). De nummer drie krijgt

lijke prijsuitreiking.G

V M B O - H AVO - V W O 1 - 6

Om scholen aan te zetten om te investeren

16

D e S c h r i j v e rs c e n t ra l e

MEER INFORMATIE foto ender ozcati

De Schrijverscentrale Nieuwe Prinsengracht 89 1018 VR Amsterdam Telefoon 020 623 49 23

foto tim buiting

deschrijverscentrale.nl

campagnes Een schrijversbezoek kan mooi aansluiten bij een leesbevorderingscampagne, zoals de Jonge Jury, de Boekenweek, de

V M B O - H AVO - V W O 1 - 6

Spannende Boeken Weken of Nederland De Schrijverscentrale adviseert

De Schrijverscentrale (voorheen: Stichting

Leest. De Schrijverscentrale denkt graag

en bemiddelt bij schrijvers-

Schrijvers School Samenleving) bemiddelt

met u mee over een passend bezoek.

voor een breed scala van Nederlandse

Gedurende het schooljaar zijn er verschil-

schrijvers. Elk jaar vinden via de Schrijvers-

lende mogelijkheden voor het boeken

met een auteur enthousiasmeert

centrale zo'n 5000 schrijversbezoeken

van een schrijver tegen een gereduceerd

leerlingen voor lezen en literatuur.

plaats op bibliotheken, scholen, boek-

tarief. Zo staat tijdens de Boekenweek

bezoeken op school en in de klas.

Een persoonlijke ontmoeting

handels en festivals. De schrijvers en

voor Jongeren een team van 21 schrijvers

illustratoren van de Schrijverscentrale

klaar voor schoolbezoeken (zie p. 18-19),

dragen voor uit eigen werk, geven work-

en bestaat tijdens de aanloop naar de

shops en interviews. Ook jureren is een

PoĂŤzieweek 2019 de mogelijkheid om

optie, presenteren bij een congres of een

een dichter te boeken tegen een speciaal

combinatie van verschillende activiteiten

tarief (zie p. 14). Op de website van de

op bijvoorbeeld een festival. De Schrijvers-

Schrijverscentrale vindt u meer informa-

centrale adviseert voor elk bezoek op maat.

tie over de verschillende campagnes.G

B o e ke n w e e k L i v e !

17

MEER INFORMATIE Stichting CPNB Herengracht 166 1016 BP Amsterdam Telefoon 020 626 49 71 Contactpersoon: Johan Kuiper boekenweek.nl/school

BOEKENWEEK LIVE! – Het is een mooie traditie: middenin de Boekenweek onder vragen scholieren de schrijver van het Boekenweekgeschenk in een livestreamuitzending vanuit de Openbare Bibliotheek in Amsterdam.

ting nemen aan tafel. Zij gaan onder leiding

dat interessante discussies oplevert tussen

van presentator Arie Boomsma met de auteur

scholieren en schrijvers. Voorafgaand aan de

in gesprek. Vanuit bibliotheken in heel Neder-

uitzending lezen scholieren een boek van de

land kijken leerlingen via een livestream naar

schrijver van het Boekenweekgeschenk en

het programma.

maken daarbij een verwerkingsopdracht. Er is vrijheid om het gelezen werk op verschillende

Tijdens Boekenweek Live! 2018 stond Vele

manieren te verbeelden en te beleven: bijvoor-

hemels boven de zevende van Griet op de Beeck

beeld als animatie, spel, lied, compositie of

centraal. Deze uitzending is terug te zien via

stripverhaal. De makers van de winnende inzen-

oba.nl/nieuws/boekenweek-live-.html.

dingen worden uitgenodigd om tijdens de uit-

Wilt u weten wat er de komende Boekenweek

zending in de studio aanwezig te zijn en hun

staat te gebeuren? Kijk dan vanaf september

werk te presenteren. Twee van hen mogen zit-

op boekenweek.nl/school. G

H AVO - V W O 4 | 5

Boekenweek Live! is een levendig programma

18

B o e ke n w e e k v o o r Jo n g e re n

MEER INFORMATIE Stichting CPNB Herengracht 166 1016 BP Amsterdam Contactpersoon: Johan Kuiper Telefoon 020 626 49 71 boekenweekvoorjongeren.nl

Dit zijn ze! De tien meest aansprekende boeken van het afgelopen jaar, speciaal aanbevolen voor jongeren van vijftien tot en met achttien jaar. De nominaties zijn geselecteerd door een vakjury onder voorzitterschap van docent Nederlands Miriam Piters.

Dit jaar kiest voor het eerst een jongerenjury welke twee titels worden bekroond met het Beste Boek voor Jongeren 2018.

Eerder werd de prijs gewonnen door onder anderen Philip Huff, Ineke Riem, Anne-Gine Goemans en Jowi Schmitz.

L i t e ra i re c a m p a g n e v o o r j o n g e l e z e rs

19

De Boekenweek voor Jongeren is een feestelijke campagne waarin jongeren tussen vijftien en achttien jaar in contact worden gebracht met hedendaagse schrijvers foto klaas hendrik slump

en uitdagende literatuur.

Dit jaar staat een team van 21 schrijvers klaar om met duizend leerlingen in gesprek te gaan tijdens de schooltournee. Tussen 21 en 30 september aanstaande bezoeken zij leerlingen in de bovenbouw van het vmbo, havo en vwo om De auteurs van 3pak: Tim Hofman, Nhung Dam en Raoul de Jong

met hen te praten over lezen en het schrijven

3pak

schrijversteam.

De Boekenweek voor Jongeren heeft een eigen geschenk: 3pak, dat dit jaar is geschreven door

het beste boek voor jongeren

het trio Tim Hofman, Nhung Dam en Raoul de

Tijdens de campagne krijgen de tien nomina-

Jong. 3pak is geschikt voor leerlingen in de

ties, die door een volwassen vakjury speciaal

bovenbouw, van vmbo, havo tot vwo. Elke sec-

zijn aanbevolen voor jongeren van vijftien tot

tie Nederlands ontvangt voor 1 september één

en met achttien jaar, speciale aandacht. Een

gratis schoolpakket met daarin 32 exemplaren

jongerenjury kiest welk boek wordt bekroond

van het geschenk. Via de boekhandel of biblio-

met het Beste Boek voor Jongeren 2018 (voor-

theek kunt u voor 24,95 euro per pakket extra

DOEL stimuleren van literair lezen

heen: Dioraphte Literatour Prijs). Er zijn twee

schoolpakketten bijbestellen. Zo kan de hele

ONDERDELEN auteursbezoeken,

categorieën: Oorspronkelijk Nederlands en

bovenbouw meelezen.G

bekroning en geschenk

Vertaald. In elke categorie worden vijf boeken

DE BOEKENWEEK VOOR JONGEREN

CAMPAGNEPERIODE 21 t/m 30 sep-

genomineerd. De twee winnaars ontvangen

Boeken voor de Literatour schrijverstournee 2018

tember 2018

ieder een geldbedrag van € 15.000,-.

is op dit moment helaas niet meer mogelijk.

DOELGROEP vmbo-havo-vwo 4-5-6

V M B O - H AVO - V W O 4 | 5 | 6

van een boek. Op boekenweekvoorjongeren.nl/ auteurs vindt u meer informatie over het

20

D a g v a n h e t L i t e ra t u u ro n d e r w i j s De Dag van het Literatuuronderwijs vindt plaats op dinsdag 20 november 2018 in De Doelen in Rotterdam en heeft als thema ‘De tijd van je lezen!’. Het programma wordt geopend door de Belgische schrijver, dichter en essayist Stefan Hertmans.

De dag wordt plenair afgesloten door Theo Witte, die al afscheid nam van de RUG, maar hier het allerlaatste woord zal voeren. Dichter en columnist Ingmar Heytze schrijft gedurende het programma MEER INFORMATIE

een gedicht, dat hij tijdens de afsluiting

Passionate Bulkboek

voordraagt. Naast het plenaire program-

Postbus 25264

ma worden er deelsessies aangeboden,

3001 HG Rotterdam

bestaande uit workshops, lezingen, masterclasses en gesprekken, met medewerking van onder meer auteur Griet Op

Anouk Prins (DLO)

de Beeck, dichter en literatuurwetenschap-

Floor Prins (DVL)

per Kila van der Starre, Dichter des Vader-

dagvanhetliteratuuronderwijs.nl dagvandeliteratuur.nl

foto’s tim leguijt

Telefoon 010 276 26 26 Contactpersonen:

lands Ester Naomi Perquin en laboratorium LitLab van de Universiteit Utrecht.

Inschrijven voor de deelsessies kan vanaf september 2018. Tot 30 juni zijn early-bird tickets verkrijgbaar tegen het gereduceerde tarief van € 195,- (incl. btw) in plaats

DOCENTEN

van de reguliere prijs van € 225,-. De Dag De Dag van het Literatuuronderwijs is een tweejaar-

van het Literatuuronderwijs valt onder het

lijks symposium waar eerste- en tweedegraadsdocenten,

professionaliseringsbudget. Voor leraren

leraren in opleiding, schrijvers en wetenschappers elkaar

Nederlands in opleiding is er een speciaal

ontmoeten met een gezamenlijk doel: kennis vergaren

programma en kosten kaarten slechts

en delen rond actuele thema's in het literatuuronderwijs.

€ 25,-.G dagvanhetliteratuuronderwijs.nl

D a g v a n d e l i t e ra t u u r

Zo’n dertig Nederlandstalige schrijvers

feestelijke ambiance komen zij daar in

leesbevordering, literaire competentie,

en een groot aantal cabaretiers, film-

contact met schrijvers als Herman Brus-

educatie en vrije tijd. Het presenteren

sterren en artiesten treden op tijdens

selmans, Ronald Giphart, Ester Naomi

van literatuur die opgenomen is in het

De Dag van de Literatuur op donderdag

Perquin, Arthur Japin, Anna Enquist, Murat

curriculum van het onderwijs binnen een

28 maart 2019. Dit groots opgezette

Isik en Abdelkader Benali. Zij treden op

context die refereert aan de culturele

literaire festival brengt leerlingen

in talkshows, geven interviews, dragen

belevingswereld van jongeren, blijkt een

direct in contact met bekende schrijvers

voor en signeren hun werk. Naast litera-

uiterst vruchtbare festivalformule te zijn.

en dichters.

Elke twee jaar komen ruim 5.000 scholie-

tuur is er ook aandacht voor andere kunst-

Kaarten kosten â‚Ź 17,50 p.p. en zijn ver-

disciplines, zoals film, cabaret, muziek

krijgbaar via de website.G

en dans.

dagvandeliteratuur.nl

ren uit de bovenbouw van het voortgezet onderwijs naar de Doelen te Rotterdam

De Dag van de Literatuur opereert op

voor de Dag van de Literatuur. In een

het snijvlak van vier activeringspunten:

H AVO - V W O 4 | 5 | 6

foto tim buiting

21

Evenementen en studiedagen

foto marco de swart

22

DOCENTEN

het schoolvak nederlands good practice day talen Docenten Nederlands uit Nederland en

Op de Good Practice Day Talen wordt

dag van taal, kunsten en cultuur

Vlaanderen ontmoeten elkaar ieder jaar

docenten de mogelijkheid geboden met

Tijdens de Dag van Taal, Kunsten &

tijdens Het Schoolvak Nederlands (hsn)

elkaar vakdidactische inzichten te delen.

Cultuur in Groningen gaan sprekers in op

om kennis uit te wisselen op het gebied

Docenten uit het voortgezet onderwijs

de laatste (wetenschappelijke) ontwikke-

van onderwijsontwikkelingen. Tijdens de

verzorgen workshops en presentaties,

lingen op het gebied van talen, kunsten

conferentie staan workshops, lezingen en

wisselen ervaringen uit met de deelnemers

en cultuur, waarbij volop aandacht is voor

andere activiteiten op het programma.

en bediscussiĂŤren met hen de mogelijk-

toepassingen in het voortgezet onderwijs.

De hsn-conferenties worden afwisselend

heden van hun vak. De dag biedt een uit-

Het programma bestaat uit diverse vak-

in Nederland en Vlaanderen georganiseerd

dagend programma, waarbij een keuze

inhoudelijke presentaties en workshops.

en worden ondersteund door de Neder-

kan worden gemaakt uit een gevarieerd

De komende editie vindt plaats op vrijdag

landse Taalunie en Stichting Lezen.

aanbod van workshops. De datum van de

18 januari 2019. De Dag van Taal, Kunsten

Dit schooljaar vindt de conferentie plaats

eerstvolgende Good Practice Day Talen is

en Cultuur wordt georganiseerd door de

op 16 en 17 november 2018 op de Vrije

nog niet bekend, maar zal later dit jaar

Universitaire Lerarenopleiding van de

Universteit in Brussel.G

worden bekendgemaakt op de website

Rijksuniversiteit Groningen.G

hsnconferentie.org

van iclon.G

dagvantaalkunstenencultuur.nl

universiteitleiden.nl/iclon/iclonplus

We b s i t e s

23

leeskracht.nl Leeskracht benadert lezen als ontspannende bezigheid, waarbij ook voor de onderbouw van het vmbo informatieve boeken, kranten, strips en tijdschriften worden betrokken. Het project bestaat uit een film en een website, een spel, een lesmodule en een app.

beeld shutterstock

lezenvoordelijst.nl Uitgebreide website voor leerlingen, docenten en bibliothecarissen die advies geeft bij de keuze en verwerking van literatuur voor de leeslijst Nederlands, Duits en Fries. Via de indeling in zes literaire niveaus kunnen leerlingen opklimmen en zo hun leesvaardigheid ontwikkelen.

vlogboek.nl Jörgen Apperloo bespreekt in zijn filmpjes steeds drie romans. Op

Literatuurgeschiedenis.nl bevat een overzicht van de literatuurge-

Vlogboek zijn bijna honderdvijftig filmpjes te bekijken, waaronder

schiedenis van Hebban olla vogala tot Tirza. De website is opgezet

ook themafilmpjes over literatuurgeschiedenis, de Boekenweek en

als een digitaal leerboek dat begint bij de middeleeuwen en eindigt

de Boekenweek voor Jongeren.

in de eenentwintigste eeuw.

boekenzoeker.org leesmonitor.nl

De Boekenzoeker is een zoekmachine voor scholieren tussen acht

Leesmonitor is een databank van actueel onderzoek op het gebied van

en achttien jaar. Wie een profiel aanmaakt en zijn of haar leeftijd,

leesbevordering en leesbeleid van het kennis- en expertisecentrum

hobby’s en leesvoorkeuren aangeeft, krijgt op een originele manier

van Stichting Lezen. Op deze website worden inzichten uit onderzoek,

Nederlandse en Vlaamse leestips aangereikt, onderverdeeld naar

of dat nu wetenschappelijk, toegepast of marktonderzoek is, toegan-

genre.

kelijk gepresenteerd in artikelen en nieuwsberichten.

leesjebeter.nl leesplan.nl

Lees je beter is een website voor kinderen, jongeren, ouders en

Leesplan is een online tool waarmee onderwijsinstellingen op een-

familieleden die op zoek zijn naar een leesboek over een specifieke

voudige wijze een gestructureerd toekomstplan kunnen uitstippelen

ziekte of aandoening. Hoe is het bijvoorbeeld om epilepsie te heb-

voor een rijk en verantwoord leesbevorderingsbeleid.

ben als je naar de brugklas gaat? Via Lees je beter zijn passende boekentips beschikbaar.G

LEERLINGEN EN DOCENTEN

Frisse ideeën opdoen voor de leeslijst kan op vlogboek.nl. Docent

literatuurgeschiedenis.nl

1018 vr Amsterdam lezen.nl

foto ender ozcati

Nieuwe Prinsengracht 89