Wetenschappelijke Artikelen
OVSE-activiteiten in deze gebieden. Alleen zo kan worden voorkomen dat terrorisme in de zuidelijke ex-sovjetrepublieken wortel kan schieten. Nieuwe tweedeling Als vijfde aandachtspunt is de (dreigende) tweedeling in Europa genoemd. Gezien de geografische spreiding van de missies kan de indruk postvatten dat de OVSE een Westerse, of door het Westen gedomineerde organisatie is die 'het oosten' op paternalistische wijze bijstaat in het oplossen van zijn problemen. Het gaat hierbij vooral om aandacht voor 'problemen' op het gebied van de rechtstaat, mensenrechten en democratische hervormingen, niet om technische of orgamsatorische hulpverlening op het gebied van de eerste en tweede OVSE-dimensie. In Centraal- en Oost-Europa, in het bijzonder in de Russische Federatie wordt dit als een zeer reëel probleem ervaren. De frustratles d1e hieruit voortvloeien, belemmeren op hun beurt de ontwikkeling en het functioneren van de OVSE. Derhalve is meer balans wenselijk tussen het opgeheven vingertje op het terrein van de menselijke dimensie en hulpverlening op het gebied van de eerste en tweede dimensie. Tevens dient de OVSE ontwikkelingen in westerse landen op het gebled van de rechtstaat, mensenrechten en democratie - bijvoorbeeld rond de stnjd tegen het terronsme - net zo kritisch te volgen als ontwikkelmgen op deze
Noten 1
Tot besluit Het OVSE-voorzitterschap zal een zware belasting leggen op zowel de Nederlandse permanente vertegenwoordiging in Wenen als op het departement in Den Haag. De verwachtingen zijn hoog gespannen. Nederland geldt vanwege zijn jarenlange inzet voor het Helsinki proces als prominent lid van de OVSE. Nederland wordt derhalve gez1en als land dat de ontwikkeling en
het functioneren van de OVSE nieuwe impulsen kan geven. Ondanks het feit dat Nederland de financiële middelen, de mensen en de expertise bezit om iets aan de stagnatie van de Organisatie te doen, moet gewaarschuwd worden voor al te hoge verwachtingen. Hoewel het voorzitterschap eigen accenten kan zetten, besteedt het de meeste tijd aan het stroomlijnen van de activiteiten en de dagelijkse gang van zaken van de Organisatie. De ruimte voor voorstellen tot het oppakken van bepaalde thema's en nieuwe activiteiten is derhalve beperkt. Tegen deze achtergrond kan men al spreken van een succesvol Nederlands voorzitterschap indien in ieder geval een begin is gemaakt met het verbeteren van de werkmethoden van de OVSE en het beperken van activiteiten en taken die niet tot de core business van de Organisatie behoren. Datzelfde geldt indien dankzij de inspanningen van Nederland nieuwe werkterreinen voor samenwerking in OVSEverband zijn betreden en het gevaar van een nieuwe tweedeling in Europa en binnen de OVSE enigszins is geweken. •
Edwtn Bakker IS als docent verbonden aan het Centrum voor Internaltonaai Contitelanalyse en Management aan de Katholieke Umvers1te1t Nijmegen.
en Ambassadeur Johannes
tussenpersoon voor de 40
Handelingen van de Tweede
Landman, Rev1ewmg OSCE: food
aangesloten Helsinki Comités en
for Human Rlghts, Zagreb 18
Kamer der Staten-Generaal,
for thought and some possible
geassocieerde mensenrechten-
november 2001, 'No contrad1ctton
stuknummer 26355, Nr. 4
steps forward. PC. Del/271/01,
groepen en vertegenwoordigt hen
should ex1st between cambatting
(M1nlsterlêle Raad OVSE), Brief
3 mei 2001.
op Internationaal niveau.
terrorlsm and promotmg and
van de Minister van Buitenlandse
2
terreinen aan de oostkant van de voormalige 'Muur'. Verder moet de OVSE in de toekomst net zo kritisch blijven met betrekking tot ontwikkelingen op de menselijke dimensie in de landen die in de komende jaren door uitbreiding van de Europese Unie en de NAVO aan de westkant van de scheiding tussen Oost en West komen te liggen. Tenslotte hebben vertegenwoordigers van OostEuropese staten, opnieuw met name de Russische Federatie, het gevoel buitengesloten te worden bij de besluitvorming binnen de OVSE. Een nieuwe tweedeling in Europa dreigt. Dit proces kan grote gevolgen hebben voor de veiligheid in Europa en de besluitvormingsprocessen binnen de Organisatie. Het is voor de OVSE daarom van groot belang hier waakzaam voor te zijn. De Organisatie kan juist een bijzonder grote rol spelen in het blijvend betrekken van Rusland (en de andere voormalige Sovjetrepublieken) bij pan-Europese veiligheid en samenwerking.
3
5
lntemat1onal Hels1nk1 Federatlon
Zie Price. T. L., 2001, The OSCE's
proteering human rights - Task
econom1c dimension: Lessons
Force estabtshed to monitor new
waarborgen In het OVSE-gebied.
learned. In: Helsinki Monitor,
legtslation'.
Het ondersteunt en IS
Vol. 12. No. 3. pp. 165-176.
Het IHF is een groep van NGO's
Zaken, 28 maart 2001.
die tracht mensenrechten te
Nederlands-Duits paper: Ambassadeur Reinhard Bettzuege
JASON Magazine •
4
nummer 1 2002
15