Jason magazine (1994), jaargang 19 nummer 5

Jaargang 19 Nummer 5 November 1994

Magazine voor Internationale Vraagstukken

NATO: Challenges and Opportunities Transatlantic Security

Editorlal Board

Inhoud

Editor-in-chief: Drs.Cyril Widdershoven

Editors.

Drs.Mike den Ilartog Drs.Miriam Meekels Drs.Peter Pijpers Drs.Guido Widdershoven Ronald Sandee

1.

Changes and opportunities!

An interview with NATO Spokesman and Deputy

TheJason magazine Is a blmonthly publI. cation oftheJason Foundation

Director ofInformation and Press Mr_Jamie p_ Shea Mirial11 Meekels and Cyril Widdershoven

Executlve Board Chainnan: Gijsjeuken Vice-Chainnan: Simon van den Dries Intern. Secretary: Andries van der Meulen Treassurer: Antoine van Veldhuizen Secretary: Diane de Vries Joyce Oomen Fundraiser: P.R.-Coordinator: Ofga van Schaik General Allairs Steven Metz

5.

Transatlantic Security M. va l/ Hel/ ven

7.

Biography Manfred Wörner, Secretary-General NATO

General Board Drs. L.J Bal Drs. F.G.H. van den Broek Mr. F.A.M. van den lIeuvei Mevr. drs K. Hustinx Drs. JA. de Koning, M.Phil Drs. Hj' Laseur Drs. F.J.J. Princen Drs. c.C). Veldkamp M.deWeger Drs. E.J. Weterings

8.

Italië: het begin van de Tweede of de Verlengde Eerste Republiek?

A . Boxhoorn

11.

Media en Politiek: een gevaarlijke relatie Bas de Bruijn

AdvIsory CouncU Prot. Dr. E.Dekker, voorzitter F. de Bakker Prof.Dr. JThJ van den Berg Prof.Dr. 11. de liaan Prof. Drs. V. lIalberstadt Drs. G.).J.M. Hayen c.c. van den Heuvel H.A.M. Hoefnagels Mr. JG.N. de Hoop Scheffer Drs. R. W. Meines R.D. Praaning Drs. W.K.N. Schmelzer Prof.Dr. J.G. Siccama Prof. Dr. A. van Staden Drs. L. Wecke

14. Australian National Identity The Media's Contribution to Our Sence of Self Cra ig Francis

17.

Wecke's Wereld

19.

Boekbesprekingen

22.

Korea's nucleaire intenties:

Jason Contact(JOints Leiden: Amsterdam: Rotterdam: Utrecht: Groningen: Maastricht:

Knsta Kuipers (071-123306) Peter Theunisz (020-6254795) Mark Schipper (010-4144601) Vanessa Gongrijp(035-218610l Diederik van Rappard (05G-180262) Hanneke van der Tas (043-219250)

Nijmegen:

Jason Foundation lJIan van Meerdervoort 96 2517 All The lIajple Phone: 070-3605658 Fax: 070-3633285 TheJason Foundation cannot be held accountable for oplnlons put forward in contrIbutIons to thIs publIciatIon SubscrIptIons wlll be automatically renewed, unIess you send us a wrltten cancela tIon before the 6rst of december Lay-out: Mamix Amold

PrInt. Haape Drukkerij

ISSN 0165-8366

bluf of reële dreiging Benoil Vanhees en Mike den Harfog

27.

Speech Secretary of State for Defense Mr. Malcolm Rijkind

Challenges and oppo.,tunities!

An interview withJamie P. Shea, Spokesman NATO-Brussels

Cyril Widderhoven and Miriam Meekels Jamie Shea is Spokesman and Deputy Director of Information and Press at the NATO-headquarters in Brussels. As a NATO Youth Officer in the early 1980s he worked a lot withJason. A good reasonfor Cyril Widdershoven & Miriam Meekels to take offfor Brussels and have an impressive interview with the man who can answer all your questiOtIS about the Alliance and its activities.

What arguments of scepticism regarding the Alliance 's future do you encounter mos t?

I th i nk (h e re is less scc ptici s lllloday than th ere was 4 years ago. I think for us th e most difficult period w as back in 1989-90. As you ca n imagine, at thattime the sp ect3Clilar fa 11 o f co mlTIunism and th e coII ap se o f th e W arsa w Pac t brought fo rth th e questio n is ATO still

need ed? Is th e o rgani za tion no w o bsoIeLe? Th ere \Ve Te o f cO llrse in th ose days - those days o f Gorbi· mania - feelings thar war in EUfope was nc w impossible; (hat armies had no fa le. I remernher reading in 'Der Spiegel' a p iecc advoca ring th e abo l iti o n o fth e 13undes w e h r

because no threats wo uld exisl fo r Germany in th e fu ture. Now th e c l imare is rather different anel mo re sober with th e Yugoslav conflict, th e Gulf conflict, th e instabiliti es in Eastern Euro pe, making

o pini o n mu ch less o plimisitic. Con seq uently, NATO as the sa fe-guardian and insurance-po licy agai nst an unce rtain futur e is an arg ume nt whi ch i s m o re co n v in ci n g now th an it wo uld h ave b ee n b ack in 1989 wh en th e Alli ance appeareelto be lhe victim o f ils own sucess. I think (hat's th e first po int.

A second p o int i s that th e Eliro p eans have not produced a European defense iel entity, altho ugh th ere are many discussio ns anel schemes fo r a larger ro le fo r th e We stern Euro p ean Unio n . Noneth eless, th e Eur o pe~tn s have not ye t produced anything that real y funclio ns and 50 as a reslIlt , th e willin g ness to continue to look to Transa tl antic arrangement, to have a US presellCe in Europe in particlilar, is very strong.

Th e (hird reason , anel th is goes back 10 the achievements o f Manfrecl \'V'örner, is that NATO has been ralh er successful in adapting lO th e ncw ci rcllmstan ces. In oth er worels it has sho wn clearl y it's nOl a din osa llf. It has been abl e to tak e on new ta sk s, it has reth o ught its ro l e , it has mo veel with th e tim es, particularly in (wO areas.

First o f all , th e o pening to Centra I and Ea ste rn Euro p e, th e c reali o n o f th e NACC, the launching of Partnership for Peace ( Pfp), even th e p rospects fo r NATO to enlarge anel to tak e in some Eastern Euro pean countries. A second area is in peacek eeping, overeonling th e 50 ca lleel o ut-o f-a rea synelro me whi eh we had during th e Cold \'(lar. Thi s has allow ed NATO 10 send fa rces to help k eep th e peaee in Fo rm er Yu gosla via and 10 undertak e meas ures o n behalf of th e Uniteel Nati o ns. Th ese two new aelivities, whi ch are relevan t to the new probl ems - not th e o leI pro b lems of blocking Soviet tanks - can eon vi nee people th at N ATO i s rea l y aeIaptabl e. Now of c ourse thi s does n o t so lve all of the questio ns. Natllrally questio ns continue to be asked . Fo r exampl e, there is a big

de bate ab o ut w heth er N ATO sho uld expand or nOl expand?Th ere is al50 the q uesti o n ois NATO losi ng its cred ib ility in Yu gos lav ia, be ing lO mu ch th e 5er va nt o f th e UN anel no t be ing more in dependent and fo rce flll in int ervening militaril y? Th ere are o th e r qu es ti o n s abo ut th e lo ngte rm w illing ness o f th e United Stat es to p lay a majo r ro le. I ha ve stueIi ed th e history o f NATO and it is clear t haI it ha s neve r b ee n a smoo th functi oning type of arrangement. BUI al the same tim e, and in each specifi e sitllati o n , we have m anagecl to tak e d ecisi o ns. I w o ul eI arg u e th at pro b abl y Manfred \'Vö rn er has left Ihis alliance in bett er shape than it has been fo r same tim e anel w e have so far made th e lransition fro m th e olel ro les to the new S llC cess flill y. But that does nOLgu ara ntee th e future. We still have 10 be prepared to lake th e hard c1 ecisio ns anel continue to change and adap!.

In what way c ould NATO make a substantial contribution to the global non-prolifera tion proces s ( for examp1e in the field of MTCR and co-operation with the CSCE)?

Thi s is a good qllesti o n . Th e answe r is th al w e have start ed work o n no n-proliferati o n . O ne o f th e initial ives o f th e Summit in Drussels inJanliary, was that N ATO sho uleI pl ay a ro le and w e fo rmeel two groups which start ed \Vo rk in April. O ne g ro up look s at th e p o litical aspecls, particlilarl y expo rt controis, dip l o mati e m easures, info rm ati o n exchange. Th c oth er gro up looks mo re at the technical aspecls, sLleh as a possib ie cl efenee against ballisti c missil e attacks , to see to what cl egrec we can coo perat e in th e Alli ance o n th e eI evelo pmem o f techno logies Iike anti-tac ti eal b al li stic m iss il es sys l ems rhat wo uld shoot d ow n th ese rock ets, rath e r lik e

Jasoll Magaz itle no. 5, November 1994

1

the use o f the Patri ots that we sa\v eluring the Gulfwar. Now, those two groups have JUSl slarted working sa it is toa earI y l O say w hat conclusio ns they wi ll d raw. Of cou rsc. o nc of lhe big issues is that when we started work on proliferati o n we were thinking like most people th at th e threa t was rea ll y frommissiles and not sa much nuclea r materiais, rather like during the Gulfwar, the SCllCls or th ese other weapons that are now becoming in creas ing ly widespreael arollnd th e world. Out in recent weeks the attention has sh ifteel fro m the mi ss il es, the rackets, to the nuclear materiais, th e highly enricheel uranium, plutonium and the possible d iversio n of those materials into the hands of terrorists. They would nOl be able lO manufacture a missiIe but cou ld manufacture a crude device which would cause an explosion and spread radialion anel cou ld be used for terror attacks. It is a completely different problem , involving not so much governments but with organizat io ns and inelivi dual crimina Is. At the moment, the internatio nal commu nity really does not have an answer. Th e problem has been there sin ce Ihe co ll apse o f th e Sov i et Union bUI il is on l y in re cent days with the eliscoveries in Germany thaI people have sudelenly become concerneel by il.

Cenainly , at the moment. people here are talking about it in all of the corridors anel we will have to focus on nuclear smuggling and on missiIe technologies.

Obviolls ly we mu st have a mll ch beller intelligence co -operation. \Y/e have to help the Russians to safeguarel their materials and la estab lish bette I' secu rit y systems around these sites, for bette I' accounting. There is talk about nying to give the scient ists better jobs 50 they elon't fall victi m to the temptation to sell information o r fissile materia is.

My on l y answcr is that it i s som ething which w ill dominate the debates in the next few weeks. But it's not ye t clear whe ther ATO will play the major role in fostering internalional co-opera ti on or whether it w ill be the European Union or the disannament cOlllm issions ofthe United Nations or more technical organizalions like Ihe London Suppl iers Group wh i c h handl es nucl ear material questions among the \Xlestern cou ntries.

NA TO ha s ce rtain creelen tials . We of course have a c1ialogue with the Hussians anel the Olher Eastern Europeans. which we ca n use. \Xle have these two groups on non-proliferati on. But other organizations have a role as weil. As I have said this is something that still has to be resolveel.

2

Hcnnic Keeris. Ministerie van Defensie

I think now goverlllllelltS are talking to governments. At th is tim e) the Germans are Illaking ~I parlic ular efforl as their count ry is one of the major cross-over points g iven its place in Cent ral Europe.

As you know the Gerllla ns have sen t their Security Minister Sch lllidbauer to Moskou LO Iry 10 gel lhe Ru ssia ns to coo perat e. But at thc mo ment it is mainl y governments l a governlllents, the international organizations have yet to start playing a role. It 's more on a nationalle-

vel.

ve to try to obta in them anel l a prolect their defense industries. But at the smae time you don't want to have a situation like that of Iraq, where almost in secret a government accllmulates vast amounts of conventiona l weapons anel even weapons of Illass destruction and nobody is quile sure whal it has. But the CSCE-role is in thc conventiona l fie ld , not sa far the nonconventional or the nuclear material c1omains , NAT O does work on the nuc1ear aspecls anel it 's not c1e~lr what the link wilh Ihe CSCE woulel beoAgain, there have to be same coherent elecisians!

Wha t a bout the co-op e ration in the Euro p e an fie ld, the CSCE, in relation How can NATO u se its exp e rie n ces lo n o n -pro life ratio n ? in Forme r Yugosla via fo r the future?

The CSCE also has a working-group in Vien na , which is tryi ng to establish a register for the export of conventional weapons. If a country decides to se ll tanks 10 Syria, then il would publ ish Ihe inforIllation ( like the UN Anns Register, established in the Securit y Council SUllllllit 1992, r eel). This is not so much a queslion of blocki ng or o f Irying to stop these sa l es because of cou r se most governments, for economic reasons, ha-

J aso1/ Magazine no. 5, November 1994

My olel boss, Manfred Wรถrner, in his final yea r as Secret~lIy General, pointed o ut the lessons of Yugoslavia. H e urged governments 10 bear those lessons in mind so thaI we c1 on't make the sa me mistakes in the future. \'Vhat he used to insist on , was, nrst of all , the need not te make empty threats. If you actualy are going to threaten force , you have to mean it , because if you don't , every time you make Ihe Ihreat , il w ill be taken less

Th e l esso n o f p eace k ee pin g i s th at it does no t wo r k in canOicts. Yu gosl avi a and Somalia p rove that. Peace-k eeping as it has b een develo p ed b y th e Un ited Na ti o n s h as b ee n su ccess ful af te r con f1i c ts, l ike EI Sal va d o r, Na mi bi a. Th ose were good examples recenrly. Y ou ca n 't have a peace- keepi ng operalร on insidc a

lows . Let m e give yOll some background

wa r! A lso , a peace- k eeping o p erati o n ca n b e usecl as a pre tex t n o t to t ak e stro nge r measures. Beca u se , we can 't p ossibly use force , th is wOlild endanger th e Ji ves o f o ur p eace- k ee p ers. SA yo u p ara lyze yourself.

Yugos la v i a sh ows th at i t i s a c ur i a u s mi xture of en fo rcem enr ancl peace- keeping . Obv io usl y , th at ex pl ains sa me o f th e co ntrad icti o n s and th e dil emma s in the handling o f th is conflict. Of course, it is n o t a fai lure . I f yo u l ook at it o n o ne level we h ave prevented the w o rst . Th e conflict did n o t sp il l over into th e Former Yu goslav Repu blic of Macedo nia or Alb ani a, th o u sa nds o f li ves h ave b ee n save d in th e w inte r , th er e we re m o re food dro p s o n Bos nia [h en o n Berlin ,

and less seri o usl y. So, these threa ts lose all th eir deterrenr va lue and yo u look lik e a p aper ti ge r. And th ere is n o doubt, as M anfred Wรถrn er pointed o ut, t hat in th e Fa rm er Yllgoslav ia th ere we re m an y empty lhrea ts. 50 word s h ave to mea n w h at th ey say. Th e rn o re yo u are ta k en seri o usly , th e )ess prosp ect th ere is th at you actu ally have to u se force. If you 10se your credib iliry, at th e end of th e day yo u h ave t o u se fo r ce, in co nd i t i o n s w hi c h are f ar wo r se t h an w hat yo u would h ave had initially. So, don 't mak e empry threa ts!

Th e seconel lesson is to interven e earl y.

It is cl ea r ro mos t aggressors, like H i ti er i n th e 19305, th at ifthei r in i ti a I aggressi o n is m et w ith a firm res p o n se, th ey wave to b ac k d aw n. But , o f co urse if yo u do no t interven e earl y , later on th e human price goes up . instead of 10,000 m en yo u n eed 100,000 m en (so ldi ers) .

O nce an aggressar has ca ptu red a lo t o f terri tory, he h as mo re ince ntives to ho ld o n ta th is th an in th e b eginning. 50, ra interven e ea rl y is ano th er lesson welve learnec1 .

O f co urse an o th e r th i n g l O co n si d er w hen you are faceel w ith th e prospect o f a coun try b rea k i ng up , is do yo u try to hold it together or is it best to accept that it is n o la nge r via bie and try to facilitate its disintegrati o n into sma ller units. I n th e fo rm er Yu gos)av i a th ere was a big d eba te , sam e sa id we mu st k ee p it togeth er at all cos ts, o th ers sa id n o: se l fdeterminatio n is th e impo rtant princi ple and must be o ffered to th e Bosnians, the Croa ts and so o n. Th at clisunity in th e internati a nal community at th e beginn ing h as cl earl y fu eled th e conflict. T hen th e Serbs saw they ca n pla y one side again st th e o th er. It was a lo ng t ime b e fore th e intern at io nal com m u nity i n th e fa rm o f th e Co nra c t G ro up , lh e Ru ss ian s, th e Ameri cans, the European Unio n, the 8ritish and the French ca me to a unified p ositio n , toa. I think tha t is also an ex tremely important lesson.

Ul timately, the lesson is th at d ipl o maey is nor cred ible until it is backed w ith force o r at least the crecl ible rhreat o f force.

Fred eri c k th e Grea t used to say th at d ipl o macy w ithout force is Iike music w ithout instruments.

o n it. O n ce, th e re was a s p eec h o f a n America n Sen ato r, Ri charcl Lu ger, criti cizi ng NATO fo r n o t mov ing fast en o u gh to go o ut-of-area. H e sa id th at if NAT O does not go o ut-of-a rea , it has ta go o u t of bu sin ess . \Vรถ rn er, i n a sp eec h at th e

Internati o nal Institute of Strategie Studies in Brussels, sa icl th is is no t correct. The idea th at NATO does no t go o ut-of-a rea is o u(-o f-c!<:ue . It w as a k i nd o f fri end l y p olem ic w ith Richarcl Luger.

But I think, clea rl y, we have Qve rcome that de bate. Iris now acce pteel that there

J-Iennie Keeri s, Ministerie van Defen sie

during the Berlin airlift. Al so ,if you look at the stati stics o f humanitari an aid del iveries, the y are rather im p ressive. But o f cou rse, if you look at it i n tenns of stop ping aggressio ns and the seizure o f land b y fo rce, th en it has no t b een a sll ccess .

Th e intern atio nal com munity rea ll y has to choose w hat it w ants to do. Eit.her it is a humanitari an op eratian or if itls the other. When you try to confu se them , th en th e two stra tegies in st ea d o f co mpl em ent i ng each o th er , tend to con trad ier each o ther.

Manfred Wรถrner has said that the out-of-area polley is out-of-date. The first thing which comes up i s the

question of Former Yugoslavia. Can you give some more examples?

I

l \X'hat M anfred W รถ rn er sa id was as fo l -

is a legi tim ate ro le fo r NATO out-of-a rea.

I think th e first thing is th at th e Alliance reali zes that il is in our interest to do th is.

It is no t simpl y a kind of g ift to th e United Na ti o ns. First , Yu gos lav ia co u ld affect the seeurity of the All ies, panieula rly G reece and Turk ey. Secondl y, it is clea r rh at th e Unitecl Nati ons is overexlended, it is involved in more then 17 operatio ns!

Of co urse, i n Y u gos l a v i a th e UN i s stretch ed to the l i m its of its capa bilities in o p erari o n s wh ere yo u n eed p rofessio nal train ed soldiers, wh o ca n work together in a uni f ied com ma nd system. I n th e o l d d ays yo u did n ot n eed th is b ecau se th e UN troop s did no t n eed com batib ility and unity o f command oTh ose d ays are f i nish ed. Yo u saw th e terri b l e co n seq ll e n ces o f a n o n - uni fie d command in Som alia. Th e UN does not have th at capability an d strength . So it has to turn to NATO , 10 ask us la provide th em .

W e, o f course sa id yes, it's very d iffi cult to say n a t o th e United Na li a n s w hi c h embodies law and th e w ill o f the i nternatio nal comm unity.

50, NATO has shown , o nce iris ask ed to do something SLJ c h as lhe na- tl y zone o r th e lifjtng o f th e siege of Sarajevo it ca n do it in an effi cient way, militaril y according ta an aperati onal plan rh at is rea Iisti c anel u ses suffi cie n t f o rce. W e h ave o ffer ed to pl ay a m aj o r f a l e in impl ementing a peace plan if one cOliIel be agreed . A t th e m o m ent p l anning is going o n in th ese headquarters to be able to do th at w ith UNPRO FO R, o nce a p eace agreern ent is sign ed . Same lessons th at we have learned are that yo u ca n no t h3ve a military o rga ni za ti o n like N ATO d o ing som erhin g w hi ch is n o t prec ise l y d e fi ned . N ATO has been success ful beca use w e cl ea rl y defin ed w h at th e o bjecti ve is anel we prov id e en o ug h fa rces . 50 we have to b e in a p ositio n w ith th e Un ited Natio ns to say we w ill help you but o nly ra th e exten d we think w hat is reqllested is a rea listic and m il itari l y sen sibl e typ e Of operatio n . NATO ca n 't act as the global po liceman , rushing w itho ut th ink ing,

Jaso" Magazi"e no. 5, November 1994

3

sending troops around the worlcl wilh na plans o r preparat ion. Also , these plans have to have Iim itecl , well-clefinecl objectives , not to be a sart of open-ene1ing commitme nt. In same situations rhc use of force makes sense , in same it doesn't. Sa, we can't be the subcontracto r of the United Nations, we can't be in a situation were the UN could order NATO into action.

Could you teIl us something more about the ideas and prospects of the Combined]oint Task Forces (CjTF)?

The lessons of NATO's involvemen l in peace -keeping is tha r we neeel (0 have ve ry tlexible forces anel in sma ller uni ts tha n the old divisions anel brigades (5 ,000 - 10,000 men) tha t we used fo r fighting in the Cold War. However, they also need to have a unified command, in

tcrms of a mobile HQ wir h air- and maybe naval-support anel the logistics to permit force projection. The last will be off great relevance because they'll be opera-

ring ve ry far from their home bases. So, although NATO has been successfulun-

der its exi s ting com mancl struc ture at sending forces to Yugoslavia , if we come ro be invo lved in (hi s kind o f business permanently, then we obviously need ra look at some improvements, The CJTF is a way ro have a more rap id response and also to be able to package different forces according to who is go ing ro contribute. DUI'ing the Cold War there was an assu mptio n that in an atrac k o n Ger man y everybocly wo uld participate. Yo u knew that the Ge rmans, the Fre nch, lhe British, everybody would be there. But in peacekeeping, you' ll never kn ow who wil l be there anel for how long. It's now more Iike an kaleidoscope. And 50 the idea is to have a multinational HQ thar will be traineel fo r these operations, that wil l be capable of mana-

the UN nag of any country in the worl d . essential it has a good press. Tha t jOllrThis wi ll be a good way of work ing mo- nali sts show NATO as an important o r-

re intens ively together wi th the French in the military fie ld! Th is , because the French , have been ourside NATO 's military s tru ctu re. Thi s doesn'r mean rhar France wil l give up , formally , its position outsiele NATO's integra teel srru cture, but pragma tically we il be worki ng more aoel more toget her.

The founh reason is that these units will need to be carefu ll y integrateel , more integrated than w ha t we ha ve. This will a lso promate European Defense Coopeg ing d ifferent combina ti ons of troops. ration, lt 's not the o nl y way , you h ave These forces a lways need an effecr ive the Eurocorps and vario us ot her sehe comma n d strll ctu re. It 's an a mbitious mes. concept but it will enable us to react mo-

ga ni zalion doing useful thiogs. Th ere wil l be always critic ism, journ al is ts are not paid to praise. No journ alist was ever promoted for wri tin g rosy stories. They'¡ re paid to find out info nnation ancl to be critical anel scept ica !. I believe thar if you ca n convince a journalist, you ca n convince everybocly. Irts very important that NATO is evelywhere well reponed.

The nega ti ve aspect of my wo rk is that it never stops. Journalists do n'[ re spect the 9 ro 5 regime when they wan t a big story. You have to be prepared to be avai labie all [he time.

â&#x20AC;˘

re swi ftl y and nexibly.

The seeond reason w ill be rhat rh is w iIl start peace-keeping operations wit h the Eastern Ellropeans , tra inin g together, locki ng them into llluitinationa l struetures aoel exercizi ng (Ogether beeause th is wi ll be a so rt of Eu ropea n imegra ti o n.

This w ill be a n important Confidence

Finally, a personal question. Do you Drs. Cyril lViddersho ven and drs. Mif"md it hard to work for the Press? rlam Meekels are members of/he edlto-

No, lllOst people get their information from the press , the re is na eloubt about that anel p ress\Vork is the primary info rmat io n wo rk of any organization. J ourBuilding Measure (CBM). nalists aoel the med ia a re the o pini o nThe thi rd e lemem is of course thar Fran- leaelers a nel a lso th ey make th e news. ce wi ll , we hope, be a participant in it. They eleciele \Vhat is news and what isn't.

France has in fact the most troops under So, ifthis orga ni zat io n is to survive , ir's

4

jason Magazine no. 5, November 1994

rial haard oJjason Magazine.

I

NA~~ _ - ~iAN I

Transatlantic Security.

Marten van Heuven

l

am delighted to welcome you to

- Ame ri ca n industry is d oing weil after

rea d s of domestic policy , th e public

Washingt o n. During my tenure in

lea n times and tough belt tightening

the State Departme nt th e p ros pect

- Ameri can exports are ri sing - We are creating many new jobs.

mood abollt Am e ri ca's ra le abraad is ambivale nt . Cantainme m is now histo-

afa transatlanti c trip would o n many occasions trigger bureauc ratie infigh-

ting about w ho would accompany the senior U. S. officia l. This process usually brought out the best talents o f the contenders. I am pretty sure that there is a European version of th is game. Since your ministries all fa ce budgetary stringendes, let me congratulate you warm-

lyo n having succeeded to make the trip to Washington.

It appears that you are arriving in th e middle of same very wa rm weather. So-

me peo ple wou ld say, of course, that Wa shington is always in th e tluoes of

o ne po litica I heat wave or another. The World Cup matc hes are add ing th e ir own m easure of heat 10 thi s stew.

The American Scene

If Julius Ceasa r was writing today about the United States, h e would divid e

M oreover, the admin istration is actively

pushing ahead several major pieces of

years, th ere is, nat sllrprisingly, canfusion about what ra le is naw required o f

social and economie legislation: - We have raised taxes

ap in io n un sure; I think I detect some

th e Unite d Sta tes. No t o nl y is pllbli c

- We are cutting the deficit

volatility as weil.

- We are loo king at new m easures ro promote job training - We are rede fining the term s of our

One point is clear, however: There is na longer a dividing Hne between domes-

welfare system - We will be overhauling our hea lth ca-

as Americans Iike ta see th e m se lves

this distincti on in mind. Washington always tend s to a p o litica I hot ho use atmosph ere . Middle Am eri ca, visitors aften discover , tend s to b e o n a more even keel. Fo r the purposes of your viSil here th is wee k , I think it can be said

that two parts o f the Unite d States a re linke d by that sense that, after a period o f laissez-faire - not to say neglect Am e ri ca ns have tak e n up some heavy domestic, economie, and social issues.

tic and foreign policy. Furthermore, just strong at ho me, they do not like to see

re leg islati on , a job of e no rmou s com plexity , in which our aim i s health insurance coverage for all Americans.

th e U.S . weak abroad. Thi s ad d s up, it would appear, la a situation in wh ich it

M ea nwhile , Am eri ca n socie ty is confronting some very seri olls problems: - W e have increased efforts to control the lIse of harmful substa nces, inclu ding cigarette smo king - We are experimenting with new leg is-

lea d e rs hip . Th e pa ssage by the Con gress of the North American Free Trade

is both s ma rt poli cy and good politics fo r the adm ini str a li a n to exe rcise

lati o n

10

Agreement is a case in point.

Leadership

meetthe wide popular co n-

cern w ith crime.

Y o u are no dOllbt aware of sa me p e r-

sana I changes) an no un ce d la st week ,

Ameri ca in two Part s: One would be

that w ithin the be ltway, the other part would be the rest o f the country. Observers of the United State do weil to keep

ry, a po licy of the past. Afte r the fundame nta l world c ha nges o f the past five

In th e spirit o f th e Ameri ca n traditi o n we are constantl y at work with soc ial experimentation: - We are see king a new balan ce b etween environment and growth , sllch

affecting Ameri ca n offi c ia ls handling European affairs. These changes shollid

as between e ndange red bird s pecies and logging in the Pacific Northwest

his view, a lready expressed inJanua ry at th e Nato Summit , of the key impor-

- We a re re ca librating e ntitl e m e nts,

tance of the transatlantic re lationship and of Ame rica's inte rests in and ti es to

such as free grazing on federallands in the Ame rican West - No t leas t , the administration has shown determination to give mino rity

groups a greater s hare in the fed e ral burea llcracy at all levels, including the top.

ilO(

be cause for alarm. Quite th e contr-

ary. Com ing on the hee ls o f the President's recent visi t to Europe, they refl ect

Europe. I might me ntion that the o ft-heard Eliro pean assert io n th at th e Un ited Sta tes is now more interested in th e Pacific refl ec ts an unwarranted assumption rhat this is a zero-sum situation.

W e are doing so, mo reove r, encoura -

us. Engagement

ged by what seems to be promising signs of recove ry o f the U.S. economy-

TbeMood

that enormous engine of growth for [he world. Indications abollnd thal

Even as America has picked lip the th-

The Unitecl States, under this or any o the r administration , is baund to pl ay a

Jason Magazine no. 5, November 1994

5

key role in issues that affect world secu- s p o nsibility in th e hands of Europeans rity and prosperity, for instance with re- who have long feit they are now read y spect to to pi ck up the reins of European securi- reform in Russia ty.

- nucJear proliferation I would, however, like to add a couple - expansion of regional and world trade of points: - First , it seems to me there is a tremen- the Middle East peace process dous lot of talk abou t European securiry There will be other issues with respect to architectu re. But this t.alk contrasts with which Washington , in cooperation with what seems to me sharply limited and its friends and allies, will play a signifi- even declining European capacities, as cant role. The test of time will, I suspect, defense budgets keep getting slashed, produce a dearer profile of those key in- farces are redu ced, and equipment purtersts that will e ngage the energy, skilIs, chases are defe rred.

No/e. â&#x20AC;˘ These remarks were delivered at a clinnel' for officials from Western European Union member co untries on June 20,

1994 , at the Grand Hotel, Washington , D.C. , prior to a conference sponsorecl by the Western European Union and the At-

lantic Council of the United States on the subject of European Security and Defense Id entity and the Strengthening of TransatJantic Security. .. Paper is issuecl by RAND. It's a person-

al product of the author rather than the lism about the approach of the European result of sponsored Rand research. the full.

That said, I should like to note that Ame- Union countries to European securit y. rieans are now inclined to a cautĂ&#x17D;ous ap- This is manifested in a geographic sense, Reprinled by permission. and invemiveness of the Uni ted States to

- Second, I detect a se nse of parochia -

proach to new commitmems and reflect

for instance in what seems to me a low

a sober attitude with respect to funding level of attention to the current non proexisting commitments. Ta be Slire, payment of our assessed share to the United Nations is overdue. But Americans wi ll

liferation issues wit h Korea. The approach also seems to imply that economic

not impose the large share we have been paying. Congressional attitudes to th is

thar this is not necessarily the case. For

effect reflect a popular perception th at the United State shou ld under today's new circumstances not carry wh at is widely viewed as a disproportionated share of the defense and security burden.

distin ction just does not exist.

Moreover, the view is taking shape here rhat not every crisis in the world, however awful it may appear, requires Ameri cao intervention. Recent examples have

In conclusion, let me say how good it is to see you here. We can indeed feel good about a relation ship that permits you to co m e not just to tak e our pulse but to express - to the executive and th e legislati ve branches of our government-

and trade policies can be seperated from expect a farm uia that for the future does security. However, it is my impress ion many East Europeans, for example, this

- Third, an effective secu rit y policy depends not just on capaciry but the disposition to use th at capaci ty. This is an issue we all face, on bath sides ofthe AtThese views are likely to appear in even lantic . We need la address th is issue greater strength wh en the next Congress squarely. convenes inJanuary 1995.

in any event shown th e limits of what can be do ne by the outside world to deal with vio lence rhal, even if na langer entirely w ithin th e dom est ic jurisdiction of the country affected, nevertheless has heavy domestic content.

Europeau Security It is a sign of the times of change that you are now here under \VEU colars rat-

your views about the role the United States shou ld play, and how we together ca n best maintain an effective al liance. I have mentioned sa me issues that concern us about European security. I hope you wil! not mistake our w ish for a reC3librated division of roles and respon sibilities for the beginning of an American departure. It is my conviction that the American people remain deeply aware

her than th e f1ag of the Eurogroup. We of and care about the a ll iance. The e nd gat used to the annual Eurogroup pilgri - of the division of Europe gives even momages to Washington, eve n i f at time s the intensity of th e presentations ancl the volumes of charts suggested mo re of a cru sa de.

re scope for th e expression of American interests ancl commitment. Finally, I trust that you wil l find , as have your predecesso rs , that America has a Iively, clyna mie politica I system, open to reason and

Af te r the NATO Sumit there s holild na langer be any doubt about Amer ican that the United States maintains its ability

support fo r a European security identity. to rise to the occasion.

We Americans see astrong European se- Mr M. van Heuven is a Senior Consulcurity icl entity, not merely as an al lruisti c tant at Rand Corporation, Senior Assoadornment, but as a vital n ecess ity . It ciate of CSIS and Adjunct Professor al

will open the way for reshaping the

Ihe Defense lnlelligence College.

tran sa tlantic balan ce, putting m o re re-

6

jason Magazi1.e no. 5, November 1994

Biography

Dr.Manfred Wörner Chairma1l of the NOrlh Atlarllic COlmcil Secretary Gelleral of NATO

NATO PH OTO, Nato office of infofm<ltion & press

D

r.Manfred \X!örne r was barn in

Iy reform Jnel seeuri ty poliey.

Mr.\Vörner was G erman y's Federal Minister of Defence.

SlUllgan on 24 September 1934.

H e attended the Universities of H eicle lberg and Paris anc! then pursued legal studies al the Universit ies of Mu nich and Stuttgart. H e received a Ph.D. in internarionallaw in 1961, his dissertation having dealt wi th the clefen ce re lations of alliecl countries.

Mr.\Vörner was Chairman of the working grollp on defence of the Christian De m ocratie Union / Chrislian Social

I njanllari 1994, he was awarc!ecl the

G rand Cross FirSI Class of th e Oreler of

Union (CDU / CSU) parliamenra ry pany mcrit of the fede ral Republi c of Germauntil l 976; Chairman o f the Defen ce ny . On 6 Februa ri 1994, Mr.Wörner was Comm irtee of the German Bundestag awarded the Eric-M.-Warburg prize by llnril1980 , anel Depll ty Chairman oflhe the Atlantikbrü eke in recognition of his CDU/CSU parliamentary party Wilh spe- encleavours in promoting Gcrrnan-AmeMr.\X1örner worked as an administrator cia l responsibil iry for foreign policy, def- !"ican pannership. in the Sta te of Baden- Württemberg , befare becom ing pa rli amentary adv ise r at

enee policy, developmenr poliey and inte rna l Ge rman re lation s ma tt e rs lIntil He wa s Liellt e nant-Co lon e l oflhe Airthe State Diet o f Baden-\'iIüruemberg in 1982. During th is period , he was a lso a Reserve and has flo\vll 2.000 hours.

J962. Elecleello lhe Ge rman Bllnelestag meber of the Federal Exeeutive of the in 1965, he remained a member until be- CDU anc! Deputy Chairman of the Kon - M r. \Vörner was marriecl (0 Elfie Reinsch coming Secrelary General of NATO o n rad Aclenauer Foundation.

• Jul i 1988. H is spcical inte rest as an electeel reprcscntative ha s been partiamenta- hom October 1982 unl il May 1988 ,

Jasoll Magazille no. 5. Novembe r 1994

7

Italië: het begin van de Tweede of de Verlengde Eerste Republiek?

Drs. A. Boxhoorn Italië heeft in 1994 een diepgaande politiek-economische gedaanteverwisseling ondergaan. Tenministe, dit is het algemeen gevoel in Europa.

Drs. A.Boxhoorn probeert er achter te komen in hoeverre de oude machtsstructuren en manier van politiek bedrijven zijn verdwenen. Is Berlusconi een exponent van het nieuwe ofvan het oude Italië?

Italië: ideologisch verdeeld "a de Tweede Wereldoorlog Misschien mee r dan in enig ander Westeuro pees land is Italië tijdens de Ko ude Oorlog een ideo logisch strijdto neel geweest. Poli tieke vra agstukken werden in de parlementaire discussies o ntdaan van hun inh oud en ge r educee rd tot ee n

'links-rechtst vraagstuk. Dit schematisch denken do m inee rd e h et politiek discou rs. N iet-po lit ieke vraagstukken besto n den in fe it e niel. H et motto luidde

dal alles politieke was, of het nu ging om de aanleg va n een Clutostrada of om een baantje als kruier bij de spoorwege n .

Zonder politieke contac te n e n guns te n kwa m er niets rot stand .

ook het einde in zicht te k o men van een co rrupt politiek bes te l. Dat h et land d oonro kk en was van corrupt e praktijken werd door weinigen o ntkend , niet in de laatste plaa ts door de Italianen zelf.

De ideologische tweedeling die het po liti ek e bestel domineerde sinds het midden va n de jaren veenig, met aan de ene kant van het p olitieke spectrum de christen -dem ocrat en en aan d e andere kant ervan de oppos itie onder leiding van de communistische partij , had het invloedrij ke bestaan van ee n p o litieke midden o nmogelijk gemaakt.

Dit strami en in 'blok -denken' kenmerkte ook de discussies ove r de buitenlandse p o liti ek. O nder leidin g va n Alcid e De Gasperi , eerste minister van een serie kabinetten van 1947 tot 1953, o ntwikkelde Italië zich tol een van de grondlegger va n de \'(Iesteuropese sa menwerking na de Tweede Wereldoorlog, maar van enige consensus in het Italiaanse parlement hierover was geen sprake. De linkse o p p osi ti e (co mmun isten en socia li sten) k ee rd e zich in d e jaren vijftig legen lidm aatschap van o rganisa ti es als de EGKS, de N A VO en d e EG . Pa s later, vanaf de jaren zeve ntig , trad er b in nen de com munistische partij een zekere verzoening op met de gecl achte dat Italië verankerd was in - ee n dan nog overwegen d economisch - \'(Ies te uro p ees same n we r kingsverband en het Atl antisch bondgenootschap . In de jare n tac htig was het lidmaatschap V'IO de NA VO in feite geen omstreden zaa k m eer voor de oppositie.

Maar de tweedeling in cl e politiek is dan nog altijd sterk aa nwezig.

Aan het begi n va n dit jaar leek er vo l doende ~Janl e icling om te constateren dat H et el"de Vlm de KOl/de Oorlog Italië meI de mlliona le ve rki ezingen in maart voor dc d eur, een 'no rma al ' land H et e ind e va n de Kou d e Oo rl og hee ft aa n h el worden wasl. Na ruim v ijfen- ni et uitsluit e nd de It aliaanse p o liti ek veenig jaar leek er een einde te zijn ge- flink door elkaar geschud . Niet alleen de komen aan het bes taan va n d e 'Eerste' legitimatie van de twee grootste partijen, Rep ubli ek en daarmee k wam o f l eek de christen-democraten en de commu-

8

Jasoll Magazille no. 5, November 1994

nisten viel weg; het hele po litieke bestel werd in fe ite van de ee n o p de andere dag een anachronisme. Het succes waarm ee de laa tste jaren de mafia is bestreden gaf bovendien inzicht in de betrekkingen die er bestond tu ssen het politiek establishment, vooral de christen-democraten, en de georgani seerd e misdaad .

D e operatie 'sc h o n e hand e n ' ,die zijn oorspron g niet in d e politiek maar binnen d e rec hte rlijk e m ac ht v indt , heeft eveneens bijgedragen aa n de o ntmaskering van de corrupte praktijken waaraan zowel po litici als industriëlen zich schuldig maakten. Het einde va n deze onthullingt:n t:n vt:rvulgingen Î!i nug !jteeUs niet in zicht, to t g ro te verontrusting van de huidi ge premier Sil v io Be rlu sco ni . Hij hee ft , met een industrieel imperium achter zich, het een en ander te v rezen van de nieuwe moraal in de Italiaan se p o litiek.

Al s gevo lg van de cl esi m egrati e va n het oude p olitieke bestel en de o nthullingen over smeergeld praktijk en hee ft zich in Italië inmiddels een 'sti lle' revolurie voltrokk en . Analoog aan de still e revol utie in G root- Brittannië in de jaren dertig van cle vorige eeuw , vond ook in Italië eem ingrijpende wijziging va n het kiess telsel plaats. De belangrijk ste vernieuwing betrof de introductie va n een districtenstelsel, dal veel weg heeft va n het Britse mo del , e n een kiesdrempel van 4%. Het resultaa t hi ervan bij de laatste verki ez ingen in maa rt en bij de Euro pese verkiezingen in jun i was dat de 'oude' po litieke m achthebbe rs het ve ld hebben moeten ruim en en een aanta l nieuwe p o liti ek e p art ijen nu het p o litiek e sp el bepalen.

De belangrijkste polit ieke stromingen na de ve rki ez in ge n v an afgelopen m aart zijn het politiek-o ndefini eerbare Forza Jta/ia o nder le iding va n de za k enman Silvio Berlu sconi , cic - in naam - separati st i sc he Lega No rd o nde r leiding va n Umberto B08S0, de zich zel f 'post-fascisti sc h' noem ende A lIeanza Naz jonale/

MSlvan Gianfranco Fini, de Par/ilo Detnocralico Sociale van Paolo Flores d'Arcais, erfgenaam van de commun istische partij; de voorheen oppermachtige christen-democraten namen de hi storisc he naam aan van weleer, de Par/ito Populare; tot slot is er nog een verza meling politici 'oude stijl ' - uiteenlopend va n katholiek tot socialist - verenigd in de Alleanza Democra/ica.

Itali ë heeft als gevolg van de verkiezi ngsu itslagen momenteel een coalitiekabinet waar in Forza !tafia, de Lega Nord en de Alleal1za Naziol1ale/MSI de dienst uitmaken.

Berlusconi en zijn critici D e nieuwe premier en tevens leider van de Forza flalia beleeft zware tijden. AI meteen bij zijn aantreden was er hev ige kriti e k op de same nwerki ng met d e voormal ige neo-fascistische partij, die zich via een public relations campagne een beschaafd imago heeft aangeme ten, althans voor degene die zic h door de ca mpagne heeft laten overtu igen. Het nee mt niet weg dat de partijleiding va n de Alleanza Nazionale/MSleen weinig democratische houding ten toon heeft gespreid. H oe kan dit ook anders bij een partij die sinds 1945 beweerd dat Mussolini een 'goede' dictator was en die het fysieke gewe ld op dit moment wellicht beteugeld heeft, maar waarvan de politieke leider in het verleden niet heeft geschroomd dit aan te wenden. De huidige leider Gianfranco Fini presenteert zich nu als de ideale sch oonzoon. het b lijft echter twijfelachtig, ook gezien de politi ek louche afgevaa rdi gden van de MS1 in het Europees Parlement, of deze partij zich ooi t kan losmaken va n haar (neo-) fascistische verleden.

Zo betrekkelijk helder als Gianfranco Fini c.s. politiek gedefinieerd kunnen worden, zo mistig blijven de p olitieke aspiraties van cle nieuwe premier zelf. Boven gekome n op de aanhoudende golven van kritiek op de 'oude' machthebbers, h eeft Berlusconi's politieke beweging voora l het karakter van een protest partij en een nadrukkelijk alternatief voor 'links'. Dit laatste werd nog eens onderstreept door uitspraken voor de verkiezingen van Berlusconi over het gevaar d at de PDS een wolf in sc h aaps kl ere n zo u zijn. Van enige duidelijk politiek programma is vooralsnog weinig te merken. Zijn optreden tot nu toe kenmerkt zich - op zijn minst - door onhandigheid.

Hij heeft inmiddel s een o n vergee flijk e fout gemaakt door geen afsta nd te doen

van zijn zakenbelangen. Dat de verstrengeling van persoonlijke (als veelvoudige miljonair-eigenaar van de holding Fininvest) en politieke belangen niet door de beugel kan , laat h em vols trek t koud of het ontb reekt hem aan enig democrati sch besef hierover, of we lli cht een combinatie van beide moti even. Ongewild laadt hij hiermee natuurlijk de verdenki ng op zich dat hij niet wakker ligt va n de 'oude' politiek praktijken, waarbij het onderscheid tussen het persoonlijke en pol itieke domein genoegzaam was vervaagd.

Een ander nederlaag leed hij inmiddels door een volstrekt verkeerde taxatie va n de popularireit van de onderzoeksrechters, voora l van Antonio di Pietro, die de opera ti e 'schone handen' leiden. Berlusconi's poging om op een achternamiddag p er decreet de invrijheidstelling van een aantal van corruptie verdachte politici en zake nli eden te bewerkstelligen, oogstte een sto rm van kritiek zowe l bij de coalitie-partners, de lompe Umberto Bossi voorop, alsmede va n de publieke o pini e. Ook zijn stuntelige poging o m via televisiespotjes het regeringsbeleid uiteen te zetten, ontmoe tt e veel tegenstand. hij sch ijnt kennelijk zo bezeten te zijn va n het idee de media te gebruiken voor zi jn ideeën dat hij de grenzen va n het betamelijke snel oversch rijdt. H et is voora lsnog maar de vraag of dit alleen maar voortkom t uit een verandering va n politieke st ijl. Critici menen hem oo k een gebrek aan eerbi ed voor democratische spelregels te kunnen toedichten en herinnere n aan zijn politieke vrienden van weleer (overwegend lid van de oude socialisti sche partij) die thans op verdenking va n corrupti e in de gevangenis zitten of ze lfs naar h et buitenland zijn uitgeweken, zoals bijvoorbeeld oud-premier Bettino Craxi die de wijk naar Tunes ië heeft ge nomen hangende de uitslag van een justitieel onderzoek wegens zijn betrokkenheid bij een smeergeldaffaire. Nu de wittebroodsweken van Berlusconi voorbij zijn, lijkt hij door zijn stu nteli g optrede n nu al in ee n crisisachtige sfeer terecht te zij n gekomen en onderscheidt zijn kabinet zich wat dit aspect aangaat niet veel van de kabinetten tijd ens de 'Eerste' Republiek.

Een belangrijke wijziging in de politieke constellatie betreft echter het wantrouwen waarmee zijn naaste coa litie partn er, de Lega Nord, hem benadert. Anders dan voorheen heeft een regeringspartij (de Lega) de opti e een coa litiepartner te worden in ee n kabinet met een ander politiek signatu ur. Bossi heeft inmiddel s duidelijk gemaakt zo nodig in

een andere coa litie te wi llen en kunnen samenwerk en. Het betekent dat Berlusconi, anders dan hij gewend was als zakelijk leider van een financieel imperium, rekening moet houden met andere meningen dan de zijne. Daar staar tegenover dat de scherpste kantjes van Bossi's afscheidi ngsbeweging, waarbij NoordItalië een semi-au tonome status zou krijgen en het Zu iden zichzelf maar moest bedruipen , er af zijn . Berlusconi's nationalistische sentimenten verhind eren een tweedeling, ofwat voor deling van Italië dan ook.

Italië e1l Europa H enri Kissinger heeft in zijn memoires eens opgemerkt dat Italiaa nse politici er in ges laagd zijn buitenlandse politiek of was daar voor door moet gaan - te reduceren tot de ontvangst van een buitenlandse gast op de trap van het vliegveld en de onvermijdelijke inspectie van de erewacht. voor het overige hebben zij hun energie nodig om de Byzantijnse ta ferelen in de binnenlandse politiek meester te blijven. Hoewe l Kissinger's beeld enigszins gechargeerd is, heeft het inderdaad betrekkelijk l ang geduu rd voo rdat Italië op de voorgrond trad. in de Europese co ntext viel het op treden op van de voormalige minister van Buitenlandse Zaken, Gianni De Michelis die, ten tijde van her Italiaanse voo rzitterschap van de EG (tweede helft 1990) namens de EG actief optrad in de Golfcri sis. Fat dit optreden niet erg succesvol was, kan overi gens niet alleen hem worden aangerekend.

Onmiddellijk nadat bekend was geworden da t het kabinet-berlusconi enige leden van de 'post'-fascistische partij MSI in zij n kabinet had opgenomen, stak er een sto rm van verontwaardiging op in het Europese politiek bedrijf. De nieuwe Italiaanse ve rtegenwoord igers bij de Europese Commissie in Bru sse l wachtte een koel onthaal; daarentegen wist Berlusconi zelf zich een interessante positie te verwe rven door Helmuth Kohl steu n te bieden voor de kandidatuur van de Belg L.D ehaene als nieuwe voorzitter van de Europese Com missie in ruil voor opname van Porza !tafia in de Europese Volkspartij. De uiteindelijke deconfiture van het Duits-Frans initiatief om Dehaene als kandidaat naar voren te schuiven, leverde nog een Italiaanse verrassing op. de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antonio Martino, toonde zich namelijk uiteindelijk niet gehee l o ntevreden met het Britse veto dat Dehaene trof

Jaso1l Magazine no. 5, November 1994

9

op d e top in Corfu, waarmee hij duide- cu ssie die hierover in officiële kringen is lijk afstand nam va n d e Duits-Franse opge laaid vo lledig steu nt , maa r he t is combine. Overigens betrof Martino's on- een onheilspe lle nd teken . De Italiaanse tevredenheid niet zozeer de Duits-Fran- regering zou moeten beseffen dat ee n se kandidaat, maar de wijze waarop bei- discussie hi e rover gelijk s ta a t aa n h e t de landen hun kandidaat hadden voor- s p e le n met vuur. De discussie zou immers voed ing kunn e n geven aan natiogedrage n.

Verrassender da n het Italiaanse sta nd- nalistische sentimente n d ie een Adriapunt in deze kwestie - de verkiezing van tisch irredentisme voorstaan. Een dergede opvolger va n De lo rs was nu eenmaal lijke ho uding zo u sterk destabilisere nd een tom b ola - betreft de ope nlijke dis- te n aanzien van de Balkan kunnen we rcuss ie o mtre nt de slac hto ffers van de ken. gre nskwestie die in 1954 op vreedza me Vooralsnog echter ziet het er naar uit dat wijze met he t toen ma li ge]oegoslav ië Ita lië ste vig in he t ge lid van de diverse werd geregeld. Het gaat hier o m de loop internationale orga nisaties zal blijven lova n de grens tussen Italië en twee va n de pen. Daarbij za l onge twijfeld een rol opvolger-staten van het uiteengevallen spelen dat Italië er economisch niet best Joegos lavië, Slove nië en Kroatië. ve le voo rs taa t. De recente o pm e rking van Italianen werden na de oorlog ten gevol- Kohl, d at Ita li ë gee n deel zal u itmaken ge van deze kwes ti e va n huis en haard van de 'ha rde kern ' van landen die binverdreven. Zij eisen nu hun voormalige n en de Europese Unie he t voo rtou w bezittingen terug, zoals ook veel (West-) moeten nemen bij de verdere integratie Duitsers n a de Duitse he ren ig ing zich op politiek e n eco nom isc h ge bi ed is plotseling in het voormalige Oost-Du its- hard aa ngekomen bij de Italiaanse politiland meldden en hun 'rechtmatige' bezit- ci. Werkelijke radica le vera nderin gen tin gen opeisten . H et is vooralsnog niet zijn waarsc hijnlijk dan oo k nie t te verdu idelijk of de Italiaanse regering de dis- wachten va n een regering die inte rn tal

van controversen het hoofd zal moeten bieden. In deze binnenla ndse kwesties schuilt echter een groo t gevaar. Anders dan voo rheen zou een betrekkelijk onervare n politicus als Be rlu sconi, d aarb ij ges te und cloor de Alleanza Nazionale/MSI, zijn hei l wel eens kun nen zoeken in een buiten lands avo ntuur om daarmee de aa nda c ht va n binnenlandse problemen af te le iden. Dan za l moeten b li jke n of d e vera nk e ring van Italië binnen de Unie sterk ge n oeg zal zij n e n Ita lië geen !G riekse! stat us te n deel zal vallen .

• Drs.A .Boxhoom is medewerker vakgroep Europese Stu dies, Universiteit van A mslerdanz

(1) Zie hiervoor he t heldere overzichts-

artike l va n A.P.J. van Osta , "Fi n-de-regime. Italië bij de overgang van de Eerste naa r de Tweede Republiek." in: Internationale Spectator, 48(3), maart] 994, pp.

123-127.1.

"NATO ONLINE" NATO public documentation and publications o n political, military, economic a nd sc ientific matte rs, inducling communiqués, press releases, speeches a nd newsletters, as weIl as NATO Review, are available e lectron icaIl y, through E-Mail, free of charge. This service a lso includes documentation and re ports from SHAPE and AFSOUTH. To receive a ny ofthis material, send an E-Ma il message, stating "SUB NATODATA (your first and last name)" to the following E-Mail address: USTSERV@CCl .KUI.EUVEN.AC.BE. Further information can be obta ined by comacting: Chris Scheurweghs, NATO Integrated Data Service NATO Headquarters, 1110 Brussels, Belgium Tel:(Int'I-32-2) 728 4599 Fax:(Int'I-32-2) 728 4579 E-Mail: SCHEURWE@HQ.NATO.INT

"NATO ONLINE" La documentation publique et les publications de POTAN da ns les domaines politique, militaire, économique e t scie ntifiqlle , dom les communiqués, les alloclltio ns et les lettres d!information , ainsi que la Revue de I'OTAN, sont d isponibles g ratui tement par cOllrrier électronique. Ce se rvice indut éga le men t la documentation e t les rapports du SHAPE et de I!AFSOUTH. Pour y avo ir accès, adressez Ie message é lectronique "SUB NATODATA (VOl re prénom et vo{re nom)" à l'adresse é lectronique suiva nte: USTSERV@CCl.KULEUVEN.AC.BE. Por plus d!information , contacte r: Chris Scheurweghs, NATO Integrated Data Service Siège de I'OTAN, 1110 Bruxelles, Belgique Tel:(32-2) 728 4599; fax (32-2) 728 4579 E-Mail: Scheurwe@HQ.NATO.INT

10

Jas01.Magazil.e no. 5, November 1994

Media en politiek: een gevaarlijke relatie Bas de Bruijn In d e huidige wereld speelt de media een grote roL Onpartijdigheid, juistheid van berichtgeving en accuratesse zijn van groot belang. Bas de Bruijn gaat in op de relatie tussen media en samenleving en de invloed van de politiek.

"O m Ie begi nne n zijn er twee soorte n schrijvers: zij d ie scb rijven omdat zij iets te zeggen hebben, en zij d ie schrijve n om bel schrijven zelf. .. Eell massa slechte schrijvers leeft alleen van de onnozelheid van het puhliek dat niets anders w il lezen dan wat vandaag wo rdt gedrukt - dejoumalisten . Een passende naam ' Vertaald beteke nt bet: dag loners. "1

Z

tre kt Arthur Sc ho penh auer in 185 1 ten strijd e tegen de journalisti ek. In zijn ve rh andeling ove r schrijven en stijl gaat betoogt hij dat het schrijven , het vullen va n pagi na's, een d oel o p zich is geworden . De inho ud, he t w e rk e lijk e ove r b r e nge n v an de id eeë n va n cl e sc hrijve r o p de lezer, is ondergeschikt ge worden aan het effect dat de tekst o p de lezer heeft. Een goede schrij ve r , vo lge ns Sc hope nh au er, moe t z ich rea lise ren da t gedac hten in zove rr e o nde rwo rp e n z i jn aa n de zwaartekracht, dat zij de weg va n hoofd na ar p apier veel makk elijk er an eggen dan die van papier naar hoofd . Een zuive r objecti eve w erkin g va n de communica ti e tussen schrij ve r en lezer bestaat als de schrij ve r erin slaag t zijn ideeë n o ngewij zig d o p d e leze r ove r te brengen . D it o b jectiv iteitsbeg rip va n Schop e nh au e r lijkt o p hel ee rste gez i ch t O

overeen te stemmen met het beeld dat wi j tege nwoordi g hebben va n de jo urnali sti ek . Z ij wordt immers geacht op een onpartijdige, objectieve man ier verslag te doen van de werkelijkheid die zij aantrek In dit artik el wil ik nagaa n in hoeve rre d it in o nze sa menl eving het geva l is en wa t de rol is va n de media in het beeld dat zij geeft van de po litiek .

De itiformaliesa",e"levl"g Volgens de hedendaagse cultuursociologen hee ft onze samenleving zich ontw ikkeld va n een agrarisch-am bachtelijke tot een industri ële en vervolgens tot de huidige pos t- indu stri ële sa m enleving. Kenmerk end voor de huid ige samenl ev ing is de ve rsc hui ving van d e kern van maatschappelijke acti viteit van industri ële produktie naa r het veel abstracter domein va n de in fo rmati evoorzie ning. De produ kti e en consumpti e va n inform ati e zijn de nieuwe spil gewo rde n w a ar o n ze sam e n lev in g o m draa it. Deze fundamentele ve randering hee ft eveneens gevolgen voor de in de maa tsc happ ij aa nwezige m ac htsve rhoud ingen.

Vo lgens Marx ligt de werkeli jk e macht in de industri ële samenleving b ij de bezitters va n de produktiem iddelen. Hij wees o p het feit dat de bezittende kl asse bestond uil een zeer k leine elite die hel ove rg ro te dee l va n de res t va n de sa menleving, het proletariaa t, uitbuitte.

Ee n o n ve rmi jde lijk gevo lg va n deze verdeling was volgens Marx de Verelend u ng: omda t de bezitters, de kapitalisten , ee n mo nop oli e o p cl e prod ukti emiddelen beza ten k o nden ze de arbeiders tege n lo ne n laten we rk e n di e te laag wa ren om van te kunn en bestaa n en te hoog o m o nder te bezwijken. Een tweede as pec t va n M arx' th eorie is de accumulati e va n kapitaa l: de bezittende kla sse zou steeds kl einer en rijker wor-

den en het pro letari aa t steeds groter en armer. Neem de Ve relend ungs- en accumu lati eth eorie sa men en je hebt de vool\va ard en voor een revolutie.

T ege nwoo rdi g is men va n me ning dat noch de Vere lendung noch de accumulatie dusda nige vo rm en hebben aa ngenomen dat een communisti sche revolu ti e levensv atb aa r zo u z ijn gewees t, waa r d an ook ter w ereld . O fwe l doo r he t o nt sta an van ee n gro te, tev re den bourgeo isie, o f door het sys tematisch met geweld afdw ingen va n de geveinsde heilstaat zijn Marx' ideeën nooit werkeli jkheid geworden.

De waarde van Marx' theorÎe ligt echter in het fe it dal hij in zijn lijd een machtsstru ctuur in de samenleving bloo tl egde di e sindsdien een belang rijk e bijdrage hee ft ge leve rd aa n de m anier waa ro p w ij d enken ove r de soc iale we rk elijk heid . Het idee dat de werk eli jke macht ligt bi j de bezitters van de voor de samenleving op dat moment meest essenti ë le k en m e rk e n i s ook n u n og ee n w aa rdevol elem ent va n de cultuurkri ti ek.

I n de ve rschui ving va n industriële samenleving naa r post-industri ële sa menleving is ook het essentiële kenmerk erva n ve rande rd. De ste rk toegeno men automatiserin g en in formati serin g heeft het accent ve rschove n naa r het orga niseren va n dc enorme produktie va n en behoefte aa n informati e. D aa rom is het zin vol om het begrip 'info rmati e' nader te onderzoeken.

l"fonua tie e" I1I_a c lJt Informati e hestaat uit zin vol geordende gegeve ns. Gegeve ns (lil sicb z ijn o nbrui kbaa r en zinl oos. D e ac ti vit eit va n zi nvoll e ord ening maak t gegevens to t info rmati e. Di t betekent dal de aard van informa ti e mede be pa ald wordt doo r degene die zich met deze.: ordening he-

Jaso" Magaz l"e no. 5, November 1994

11

zighoudl. De werkelijkheid, gevat in ge- ee n se l ectie maken uit h et aanwezige

voelig is vliegen de med ia er massaal op

gevens, laat zic h alleen inte rpretere n als nieuws. Dit is strik t noodzakelijk omdat af e n krijgen we d e vo lgende h y p e in een ordening is aa ngebraclu . De motie- h e t o nmoge li jk i s om al h et nieuws te beeld. Dit leidt tot absurde taferelen als ven die aan een specifie ke o rd ening ten vers laan . Toch is deze se lect ie een be- de landi ng van de Amerikaanse troepen grondsl ag liggen kunn en van verschil- langrijke fa c to r in de oordee lsvo rming lende kanten afkomstig zijn. Een illustra- over politici. Het selecteren van informatieve uits praak va n Churc hill luidt: liEr tie is ee n vorm van manipulatie van de zijn leuge ns, g rove leugens en er is sta- werkelijkheid zoa ls deze door ons, contistiek". Hie rm ee wees hij op de alt ijd sumen ten va n de media , erva ren wordt. aanwezige subjec ti eve impli ca ties van Zolang wij ons hierva n b ewust zijn is er objectief bedoelde informatie . nog niets fundam enteel mis: we kunnen I nformati enetwerk en spreiden zic h uit ahijd nog o p zoek naar alternatieve inover de wereld e n ba ne n nieuwe struc- form atiebronnen . Een wezenlijk andere lUren door de oude industriële orde. Zi j situatie o ntstaat wanneer de selectiecridie zich op de strategische punte n va n teria va n de journalisten invloed krijgen de informatiene tw erken bevinden zijn op de motieven va n politici. nieuwe mac hthebbers geworden. Vaak Po litici laren hun gedrag dan beïnvloekunnen dit mensen of o rgani sa ti es zijn den door de media gevoe ligheid erva n . die binnen cle formele hiërarchische De n o rmati eve run cti e van de politicus structuur ee n o ndergeschikte plaats in- als b elangenbehartiger wordt zodoende neme n ; door hun excl u si eve be sch ik- uitgehold lOt die van de media-manipuking over cru ciale info rmatie zijn zij ech- lator die een maximaal aantal ze tel s binter belangrijke bronnen geworden , va n nen wil h alen. Hier klinkt ee n cynische wie anderen , tot o p de hoogste nivea us, opvatting door over de politieke machtafhankelijk zij n. Kennis is mac ht en aan- h ebbers in dit tijdp erk. Politici treden gezien k ennis staat of valt bij informatie- nog slec hts op als ze zich omringd wevoorziening, vormt zich met het opruk- ten door ca mera IS . Aan d e andere kant ken van de informatiesa menleving een zijn h et de jo urnal iste n die , alleen op nieuwe machtsstructuur. sensa ti e en h oge oplage- o f kijkc ijfers belust, de oorspronkelijke functie van de politiek belemmeren. Het is een wisselwerking waarvan de voorbeelden in de Politiek ell de media dagelijkse praklijk voor het opsch eppen Onze huidige vo rm van democratie is liggen. een indirecte. Dal w il zegge n dat bur- \Vat zien we als we Boris Jeltsin zien die, gers hun keuze voor een bepaald beleid op ee n tank van het Ro d e Lege r klimvia een mandaa t overlaten aan beroeps- mend, hel Russische volk toespreekt met p o litici. H et is moeilijk. zo niet o nmoge- een megafoon nadat er een coup tegen lijk, o m een eenduidige d efinitie te ge- Gorbalsjov is gepleegd? Een vrijh eidsven va n de m oderne Westerse democra - strijder wellicht , die mel gevaar voor eitie. In her algemeen is er echter overeen- gen leven o pk o mt voor de democratie, stemming over de idee dat beroepspoli- Of een handige carri èrem ak er di e een ti c i opko men voo r de belangen van d e legertje jo urnalisten opgetrommeld heeft burge rs, zow el voo r specifiek e d eelbe- en zich nu ve rze kert van ee n toppositi e o rndat hij weet dat hij ee n enorme hoelangen als voor het algemeen belang.

D e v raag i s nu o f burgers (of: kiezers) vee lheid goodwill opbouwt. De beelden zich een goed beeld kunnen vormen van worden ove r de hele wereld ver spreid de m ate waari n de door hun gekozen en ee n ieder vormt zijn oordeel. \Xlo rdt politici aan hun venvachtingen voldoen. ec hter de gewone Rus in de straten van De midd e l e n die h e n daartoe ter be- Moskou geïnterviewd , dan blijkt dat deschikkin g sta an bepalen de beeldvor- ze nauwelijks ge'lnt eresseerd is in de krachtpatserij va n)eltsin. Hij heeft andeming over hun polilici.

De be langrijkste va n deze middelen zijn re dingen a ,1I1 z ij n h oofd en is het verde m ed ia: rad io, televisie , kranten en trouwen in de poli ti ek allang kwijt. Het tijdsc hriften. Na tuurlijk i s h et m ogelijk lijkt erop alsof het Westen meer betroko m d e ve rgade rin gen va n de Tw eede ken is bij de Ru ss isc h e politi ek dan de Kamer direct bij te wonen, maar dit mid- Ru ssen ze lf. Door cle beelden die we iedel is te ve lwaa rlozen bij de in vloed van dere dag voorgescho teld krijgen hebben de media die o ns dagelijks overspoelen we ee n mening. Ma ar dat wil niet zegmet ( indirecte) info rma t ie. Als we \ver- gen dar we begrijpen war er daar aa n de kei ijk op d e h oogte wil len blijven va n hand is. De Russen zelf zijn doof gepraat wa t de politiek doet zijn we bijna geheel door de politiek.

O p het momen! dat ciders in de wereld afhankelijk V, 1I1 de media.

Het eerste probleem is dat deze iets anders gebeurt dat meer m ed i age-

12

Ja so" Magazi"e no. 5, November 1994

op de ku st va n Somali ë. Een treffender bewijs va n de in v loe d van de media is nauwelijks voorstelbaar: de ca mera ls va n de jo urnalisten waren een concreter politiek gevaar dan eventueel ve rzet v an vijandige troe p en . Ook de timing van deze acties w o rdt bepaald d oor de m ediagevoe lig heicl. Po litici laten zich beïnvloeden door hun sco res in p o pulariteitspeilingen o f ve rki ezingsprognoses .

In d eze situatie zijn we ve r verwijderd van het m odel va n de politicus die voor de belangen va n de burger o pko mt. Bovendi en is de rol V;;1I1 jo urnalist gereducee rd t o t l eve ran cier va n se n sa tie in plaats va n speu rder naar de waarheid.

Cultuur De wisselwerking tu ssen politiek en media bren g t h et gevaar m et zich mee dat beide aClOren z ic h in di enst stellen van een ander doel dan dat waarvoor ze waren aangesteld, resp ec tie ve lijk voor de behartiging van de belangen van burgers en de voor bevordering va n de communica tie tussen burgers en politiek. Dit proces voltrekt zi ch echter ni et los van de ki ezers alias consu menten va n informatie. Poli ti ek en media zij n instituties die verankerd zijn in dezelfde samenleving als die w ~lar hun doelgroepen deel va n uitmaken. D aarom za l er altijd een contingente relatie tu sse n deze drie bestaa n . Met ~1t1c1 ere woorden: we zien zowel in cl e po liliek als in de media een afspiegelin g va n o n ze cultuur. Afllankelijk van de wijze waarop we info rmatie interpre tere n vormen we o n s een beeld va n cl e werkelijkheid. Zo za l cl e een 80ris j eltsin een populist en een opp o rtu nist v inden, de ander vindt hem een betrouwbare, rec hl geaarde politicus. Pas wa nn eer we o n s b ewust zijn va n deze interpretatieve, cu liuurgebonden functie va n de med ia kunnen we de m o ti even va n politici begrijpen.

Echte illusies die o n s door de media word en aangebode n zijn altijd tijdelijk en worden vaak op pijnlijke w ijze doorbroken. Op zoln moment worden we ons weer eve n bewust van d e k aders waarbinnen wc it1lerpretcren.

Een voorh ee ld is he t door)an Wolkers vervaard igde oorl ogsmonument dat vernield l eek te zijn door va ndal en . Na dat iedereen o nmiddellijk zij n verontwaa rdi ging had uitgespro ken bleek dat het een ongelukje betrof dat zich voordeed toen

de laa tste hand aan hel monument ge-

ook dat het dezelfde mensen waren die I schijnlijker is in een liberale democratie de spiraal in gang zetten. dat deze al terna ti even ontwikkeld worlegd werd.

De erkenning van de weerslag van culden. Versc hijnselen van ve rzad iging en Nog spectacu lairder is het voo rbeeld van de doorbreking van de mythe van de cir- tUUf in de werk ing van de media en de tevredenheid kunnen een belemmering kels in de Britse graa nvelden. [n de jaren politiek is cruciaal als we onze plaats in zijn voor het kr itisch en creatief vermota c hti g verschene n op versc hill e nd e dit proces wi ll e n bepalen. Als we de n- gen van een samenleving. \Xfaarschijnlijk p laa tsen in het Verenigd Koninkrijk raad- ken uitgeleverd te zijn aan ee n machtig zijn het juist die samenlevingen , waarin selachtige ci rkels in gra anvelden. Meteen instituut met het monopolie op informa- vrije meningsuiting sys tematisch ondervlogen de we tenschap en de media erop ti e en politieke macht moeten we alter- drukt wo rdt, waa r het zoeken naar alteraf om de wildste speculaties en theorieĂŤn natieven ontwikkelen voor inspraak en natieven het sterkst ontwi kk eld is. o op het fenomeen los te laten. Alle moge- info rmati evoo rzie ning. Voorwaarden lijkheden le ken plausibel , beha lve het hiervoor zijn we l vrijheid van meningsidee dat het mensenwerk was. Het bleek uiting en persvrijheid. In een libera le de- Bas de Bruljn studeert bestuursku nde een grap va n twee gepensioneerde rnan- mocratie zijn alternatieven dus eenvou- aan de RijksuniversileiJ Leiden. nen. Niet alleen werd duidelijk hoe men- diger te ontw ikkelen dan in een autori- , se n werden meegezogen in een spiraal tair systeem. va n specu laties en interpretaties, maar Dit betekent echter ni et da t he t waa r-

BROCHURE

Veranderde Ve iligheid Na de Koude oorlog is 've iligheid' breder, complexer, difhlser maar niet minder belangrijk en intrigerend

Ondenverpen: Nederlandse krijgsmacht, NAVO, Humanitaire beginselen, Psycho logische veiligheid, Onderontwikke ling, Misdaad, VN-ope raties, Proliferatie, CVSE, Dienstplicht, Natievonning Bijdragen: A.L Ter Beek, H. V.d . Broek, A.van Staden, A. Bloed, M. v.d. Berg, K. Nederhof Boekformaat 50 pagina's, geĂŻllustreerd (a bbonneesf.5,-) Te beste llen door overmaki ng va nf.7,50 op postgiro 3561025 t.n.v. jason, o.v.v. 'Veranderde Veiligheid'. U ontvangt de brochure dan thuis.

Voo r informatie: 070-3605658

The Editorial Board ofJason Magazine for International Affairs is looking for editors, journalist, researchers ancl stuclents from the Netherlands, the NATO and the NA CC countries to con tri -

bute to theJournal by sending us an icles on NATO, pfP , Eastern Europe and the Mediterranean regio n.

We al50 welcome new members to the board. It's possible fOf students Internationale Betrekkingen, Mediterrane- en Midden-

Oosten Studies, Amerikanistiek etc. to join this new a nd a mbitious team. To join you have to fulfil the fo llowi ng require ments; to love research and writi ng and to be abl e to contact people in th e academie, diplomatie and military world to get new articles and interviews!

When you're interested , contact the secretary ofthe Jason Foundation. You can find the address in the Colofon.

jason Magazine no. 5, November 1994

13

Australian National Identity The Media's Contribution to Our Sense of Self Craig Francis In his article, the free-lan ce journalist Craig Francis relates the special relation between culture and history in Australia.

Australia is stil~ in a way, a little England, he argues.

'Nofhing is permanent in.

Cl

na/ion ex-

cept its culture - ils ideas ofperma nence, which are expressed in art, !itera/ure, religion, philosophYi ideas whieh Iranseend modemism and ephemerality; ide-

as whieh survive politica!, socia/ and economie changes.

(P.R.Stephensen, 1936).

I

l

ust how this culture develops is as intricative a process as evolurion it-

self. In Australia's case however, beuse it was settled relatively recently by a generation who arrived with their cu 1tural baggage already packed , this cultural evolutionary process had a significant head start. The English and Irish settlers who arrived on our shares die! 50

with their Western ideology finnly intact. ft was this Weste rn sense of arrogance that pre-determined the national identity of the country of lhe country Australia

wou ld deve lop, in a thorollghly llritish way, anc! with no regard for th e aeans alel incligenolls culture that thrived when settlement occurred.

All Western cultures share their origins with two funclamental sou rees, Athens ancl]erusa lem. Ourculture is m ore spe-

cifica ll ya product of Greek tragedy and philosophy, which had as its sacred text Homerls accounts in The flliad. The seeond course is Christianity anc! the te-

14

achings of The Bibie. Beyond th is po int den ce from parliament in London it was of conce ption , the secondlevel of the taken. Australia automatically assumed a hierarc hy i s th e national ane. Contem- role in any war that Britain founcl itself porary sociologist Claudio Veliz clescri - in , irrespective of the logi stic and gebed Allstralia as 'a n island off the coast ographic illogicality. The worst tension of Sussex.' that has ever developed bet ween the two countries seems to be in the arena of \Xlhilst this may sound a derogatory re - tes t c ri cket , and th is is still within the fernce to a nation rhat i s home to over confines of the rebel student challenging one hunclrecl nationalities, has the large- the inherent authority of the learned test Greek population centre oLitsicie acher. The enduring presence of the un Athens anel now has more Asian immi- conscious aut h ority is s hown in the grants that EUfopean, the common holds quantiry of stories about the Royal family true when we consider the issues , in poplliar Australian magazines. The dis port s, religion , and ideologies that visive nature of the republiean debate is founcled the l1ation l s identity anel conti- another prese nt day acknowledgement nue to clominate the popldar mass media of th is Oedipa l bond. Today's culture does not stand a lone but has evolved oftoday. over more than two centu ri es. It is the By establishing that Australia's national ideas andlessons ofthen that have prep syc he is derive d from the British it determined today's cultural localion. could weil be argued that the embryonic stage of Australia's developme nr occur- Mlich of All stralia 's current mythology red weil before the arrival ofthe first has been perpetllateel by a meel ia growhite settlers. ft does in fact have its ori- ping for a mean s of characterising the gins in the Renaissance period and more 'new' environment. Beeause Ali stra lia specifically with the invention of the gained independence and nationhood printing press. lt was the printing press w ith out any noble blood s hed - the th at altered the shape of the wo rld and bloods hed of the aborigina ls \va s ignothe creation ofthe Western mentality. Fr- red as it was not a sou ree of pride - an alom here stories of an llnknown land of ternate so urce of national bonding had llninviting nature could be relayed by to take place. In colonial times the media traders who acc ide ntally stumbled o n that projecte d this message was based the Great Southe rn Land. This thinking on sto ry te lling and ya rning. It enlisted permeated the attitude of the first settlers the manners of its ancestors and funher who brought with rhem a Ellrocentri c adapted itselfto the new e nvironment. not ion of taming a wild child - a concept As the transfering of knowl edge was as that is still prevale nt in modern AlIsrra - mu e h for entertainment as edueation, lian iconography. lt is th e founding ele- the Alistralian legend, with its emphasis ment of the image of the Battler , the on egalitarianism and mateship, a rose. It Bushman ; the rough, even crude, vital has over time been moulcled by wri te rs, son of a sophisticated and somewhat de- newspa permen , radio broadcaste rs ancl more recently film makers , and challencadent parenr. ged by late twentieth century consumeThe tie to Mother England was exempli- ris m. But more imporrantly, a deep and fied by the attituted of gove rnm ent to often unacknowledged attachment has politica l independence. In 1931 when grown to it. This attachment has in mo re Britain offerd Australia legal indepen- recent times been recognised by the me-

Jaso" Magazi"e no. 5, November 1994

dia industry as a 'viab!e markel proposi- Afler th e pervasive image of the Austrati o n' and has catered for and fed the my- han bush man had fOlll1d its niche Australia was again (a f ter th e Boer \X1ar two thology of Australianism. decades earl ier) se rving as Britain anel "Englanel' says the legendary o lel Au stra - Eu rope's helper o n th e balliefi eld. The !i an lad y who won th e Tattersa ll 's patrio ti sm and fervour Ă&#x153;Ull accompa ny sweep, No I don't wan( (Q take a trip to any wart ime endeavour saw the emerEngland. Th~H'S w here all th e con v i cts gence of the Gallipoli hero. Although the sold iers deployed to many of \VWI batcome fro m!"

This ex pressio n made in th e ea rl y 1990s LI efi eld could better be described as marreOecl s a view th at first came 10 pro mi - tyrs, this image was too pessimislic to be nence with th e co mpetitive l y natured the chosen avenue of writers anel jou rna 'Banjo' Paterson anel Henry Lawson anel lists of th e tim e. th e Bulletin writers of th e 1890s. Th e writers of the time noted w ith some dis- Iro nica ll y, much of th e fleshing o ut of dain th e deterioration of inner city (more th e eligger as a nalional type W~IS o\ved precisely, inner Sydney) living standards to an Englishman. C.E. W.l3ean's Official anel morality. Boa rdin g ho uses accom- \f1ar HislO lywas a twelve volume tome mo d ated mu c h o f th e pred o minantl y publi shed in 192 1. Th e first vol ume enmal e popu lation. Living conelitions ac- titled The Sto ry of Anzac: The Firs l cording (Q much w rilin g of th e ti me was Phase. achieved its purpose by fl avouquite raucolls with drunken revelry anel rin g th e stori es with romantic nat io n aprostition commo nplace. Henry Lawson lism. The image of the resourceful, independent anel egalitarian d igger was fungives some essential insight: her cementeel into Au stralian cu lture hy 'They!ie, !he men who lel/ lisfor reasans \V ri ters o f the ilk o f C.J .Denni s, w hose Sellf ime ntal Bloke linkedthe 'digger tyoftheirown Tha! wan! is here a sirange r, and thai pe' wi lh lhe urban loveable larrikin, and Io n Ielriess. Idriess wrote an acclaimed miselys lil1kn own: Por where Ihe nearesl slfb,U'b Clllel the ci- accoun t of the Light H o rsemen at Ga llipoli and colourful gu ides to prospecting ty proper meet, My w illdow is level w ith thefaces of the during th e Depression. The , as much as today, th e p icture po nraycel by th e wristreet l e rs was o f a country ve r y few AustraDri(ting past, drifting past 1'0 the beat ofweQ/yfeet lians actua ll y lived in. But it is an appaWhile I sorrowfor th e OW li e rs ofthose rentl y el efllal ima ge \vhich to da y still co mmands lh e attention o f mov ie mafaces i/7 the streel. kers, television producers and advertiIt W~I S this fram e o f mind that th e media sers. of the d ay acted in poss ibl y reac tiona ry manner anel drew so!ace fro m 71Je Bush. In Australia lOday lhere are milli o ns o f man y write rs in the bo hemian boarding \Vork ing c1ass men and women who \Vi II house lifestyle and tired of Lhc 'foe tid air never rea d an Australi an nave l. Thi s is anel grilty o f d usty, dirty city' , preferrin g due in part to the electro n ic media revoinstead whal Banjo Paterson ca lied the lUlion , anel also beca use of the fac l lhat 'visi o n sp lendid o f th e su nlit plains ex- Australian publishing has lost lhe com mon to uch. In competiti o n w ith the j eftended' . frey Archers , \X1ilur Smi th s a nel j acki e Th e \Vide!y read Bul/etin was still a radi- Co llins of the market pi ace, Au st ralian ca l publica tio n and was a ready medium authors are largely reliant on grants and fo r th e message that associated the city pr i zes fro m the likes o f the Australia with soeia l malaise. Although enjoyi ng a Council anel Department of Arts anel Ad\Vide general readership it likedto think ministrative Services. The publishing o f o f itself as th e bushmanis bibie. 'Il is im- Australian fi ct io n is now l argel y in th e possible to full y understand the colonial hands of academics, accou nt executives re spo nse 10 th e environment without a or government comm itt ees. Thi s i s an kn ow ledge o f the kind o f society th e co- en vi ro nment largely removed from th at lonis ts built . When writers and artists ca- of th e rural , suburban or middle class skme to terms w ith Austra lia they were co- i1led worker in a mu !ticultural Ausl ralian min g (Q te rm s with th emsel ves, w hilst sociery. lheir perceptions ofthe landscape mergeel w ith (heir perceptio ns of lhe society The moving picture industry in Australia w hich inhabireel, and in asense, erea ted has to d ea l with similar challenges in term s o f int ernational competiti on and it. ' JtlS01l

econo mi es of scale as the pub!ishing sec tor. Aus tralian film has come of age since the days o f Alvin Purple (see Sellfimental Blokeand th e loveable larrikin) and subseq uent film s such as Dons Party , Fj. !-Ioldell anel Mad Max. A lthough these films may be wo nh of differing, indifferen t, levels of cri tica l acclaimthey did serve to provide film producers w ilh a foundatio n of knowledge of Au strali an audiences expeetations and ta stes. These tastes, it turn ed out , reinforced the male iconograp hy o f Au stra lianness that had its roots a cen tury ago. The result of Ihis 'reeliscove ry' of Austr~llian­ ness by lh e media inclu str y pa veel the way for B,-eaker MOrC/llt, Gallipoli, 80 dyline, Anzacs anel ultimatel y Tbe Jl1ClI1 From SJlowy Riverwhi ch cast asicle any clelusio ns of self awareness ancl unashameel! y ex uclecl part isan nationalism.

It is no t only lhe characters and an ti Briti sh rebellio n rha r is the commo n lhreacl for th ese movies. Fi l m prod uce rs, and soap ope ra pro du cers for th at m att er , we re also draw ing heavi l y upo n ico nographi c Au st ralian bu sh landscape. In doing 50 th ey have borrowecl from , or at least leant heavily on lhe emly lanelscape painting of g run er , Hilcler. Heysen and th e so-ca lled Heidelberg school of paintin g. Th e art o f th ese painl ers was respo nsible fo r presenling a p ersp ecl ive on lhe Australian environment as unique anel distinctive asjapanese o r Pe rsian art, w hich is appreciated world wide.

What ca nnot be ignored however, is that w hile th e nation was embracing the Australi an idea l that has been passed on since co l o ni srlli o n co urte sy o f th e afo rementio necl films , cinemas \Vere a!so filling wi th Au stral ians watching Star \X/ars, E.T. , anel Rambo. There is now a bipartite shift occu rrin g in Australia's culture away from o ur ancestral ti es w ith I3ritain and Europe.

I

The polit ical directive is for Au stralians 10 see themsclves as Asian. Thi s is a realisatio n o f our geogra phic position on the doorsteps o f th e awa k en ing eeonomie power of South East Asia . Il has seen the emphasis o n trade, immigration , defen ce anel cultural exc hange shift from th e tr aditiona I \X1es te r n sou rees 10 the tik es o f j apan , Korea, Taiw an , Vietn am anel China. On his recenl visil to the U.S. , Prim e Minister Paul Keating u seel hi s meeting w iLh President 13i1l Clinton to stress Australia 's allegiance to the Asian anel Pacific region.

Magaz l"e no. 5, November 1994

15

The innux of Asian immigrants into Aus- sto oned wilhJapanese chara cte rs. Fif- Queen Beatrix of The etherl ands, Pritral ia is, cu lturally, a recent phenomena. teen m inutes takes you th rough No rth me Minister Murayama inJapan or Prime The Asian poplIlation has (Q a large ex- Syd ney, ac ross the HariJo ur Bridger anel Mi nister W ingti of Papua New Guinea I tent formeel soc iety within a society in int o the C.B.D., all serviced by multina- suspect the Australian media may not be sa me large Australian cities. In Sydney ti o nal ca pital , espec ia lly J a pan ese and so tolerant of th e foreign press concerCabramatta has become the epicentre of America n (a ltho ugh Hang Kong mo ney ned.

Asian living, in Penh Non hbridge has as- is now buying up big now that th e 'lease' â&#x20AC;˘ sumed a similar influence and Melbollr- o n the British Is land is runnin g out). ne has St Kild a and Sou th Melbourne Trun d le in seco n el gea r sou th o f the Mr Craig Francis is aJi"ee-lance journawith large Asian co mmuniti es. Thi s of C. B.D.: o n to George Stree t, past the list/lOm Australia.

course is na different to the large English Ho llywood movie houses o f Hoyts anel co ntin ge nt that has fo rmed a pocket in Grea ter Union, across the Span ish strip Tokyo, as Iike backgro und peoples seek of southe rn Liverpool Street and through ou t what is familiar. However, as the se- a large and expa neling China tow n. On to cond generation of Asian immigrants as- Broadway: th ree sets of li gh ts, a nel th e sim i! ate into Au stra!i an culture, both road forking right leads up to Leichhardt communities will absorb and lea rn from and Sydney's largesl Italian community. one aoother, thu s continuing Austra!ia 's But the roael bending left is the one you identity evolution. take, past the c10iste reel and quadrangled university; into Newtown - traditionAs the politica I shift towards Asia occurs, ally Greek, Le banese, anel Anglo-Saxon the omnipresent American media machi- proletarian, but more recently under the ne is a!tering the social fabrie of Austra- influences of three tiered Vietnamese fali an society. Fifteen tim es more immi - mili es and yuppie refurbishing. Three granrs arri ve in Australia from Asia th an ge.rs a nd four sets of li g hts takes you

from the U.S.A .. Four times as much tra - down 10 Newtown's fabled Kin g Street, de occ urs between Au stra lia and Asia roads 10 the left 10 Redfe rn , where the than between Australia and No rth Ame- most visible people, the people who derica. Vet our language, consumer habits. fin e th e place, are Koori , aboriginals frand pastimes are becoming penetrated om Sou th East Queensland. So uth o f

by American culture. Michael Jordan was Newtown, fin ally, and o n to the Princes th is month vated the most popular spar- Highway, w hich is idling w ith (wo gene-

ting identity in a natio nal poll of lower ric car types - the re madel led Da tsuns high school students and Bart Simpson a nd To yotas cu rre ntl y po pular amongst the most popular med ia id e ntity. This Austro-Vietnamese youth , a nel the 1970s disproportionale absorption of American Ho lde ns and Faleons seemingly prefe rover Asian culture is due primarily to (he red by Melanesians who have moved in-

med ia. The e ffect of the med ia is o b- to St Pete rs over the last decade. Faleons vious on the first level. Th e rin ancial ca- are parked outside Fijian superIl'lark ets

pabilities of hte U.S. media to penetrate run primarily by Inelia n retailers. Purple the world market gives it universa! co- Datsuns stud the c1earways beside an verage . But mo re signi fica ntly it alters a id Cypriot record store and "Au stralian the loca l media which are subtly coerced and Continental" bakeries. ioto competition with it.

This 'typica!' suburban scenari o is not in-

Whatever the future effects o f the U.S. sta ntl y recognisable in o ur popular telemedia o n Australia , we are as a nat io n vision, newspaper and magazine cultuone of th e most multicultural soc ieties re. Th e foc us is stil! ve ry much on an on Ea rth and it is fro m this pot-pourri identity that is probably more markerathat our future natio nal ide ntity will de- bie than it is rea listi c. Indicative of th is ve lo p . Ta give same indication of how a!most subliminal media relian ce on aid

difficult it is to justify the Australian streotype that the media will afte n project, due to si mplicity, acceptance o r ca pital gain, all you have to do is take a drive from the no rth to south o f suburban Sydney ..... ..... head o ut on to the Pacific Hig hwa y, a min a rte ry to the Liberal- voting middle Australia: Pymble, Go rdo n , Lindfield , Roseville , Chatswood, Gore Hili; thro ugh e nclaves in St

English derived culture was the coverage of our Prime Minisler's recent 'ga ffe'

when he toucheel the Queen of England.

'The newspapers we re a ppa lled w he n Prime Minister Paul Keating had th e au-

dacity to treat the Queen as an equal huma n being. These sa me "Ioyal Austra Iians" then applauded the English press for treating e1isgracefully their democraticall y e1ected head of government.' (Betty Winder, Letters to West Australian editor,

29/ 9/ 93). Should MI'. Keating receive th is agents a nd smallgoods s h ops are fe- kind o f treatment afl e r a meeting with Leonards and Crow's Nest where esrate

16

Jason Magazine no. 5, November 1994

Wecke's Wereld Haïti (5 augustus)

Je kunt met stem ve rh effing en steed s

weer uitroepen dat er ergens onduldbare misstand en zijn. Daaraan kun je toe-

voegen dat je aan die misstanden een einde zult maken. j e kunt ze lfs maatregelen treffen om dat ei nde te bespoedigen. Maar als die missta nden desa lniet-

temin blijven voo rtbes ta a n zullen al jouw goed b ed oelde woorden en daden alleen m aa r je e ige n geloofwaardigheid ondermijnen. Er komt een mo-

ment waarop de pres ident van het machtigste land ter wereld daadwerkelijk de junta van het klein e Haïti zal moe ten verjagen als ze niet door een olie-embargo, ee n dreigende resolutie van de Veiligh eidsraad en voor ee n invasie oefenende marini ers daartoe bewogen wurden.

De tijd is voorbij d"t grote landen kleine landen zo ma ar konden binnenvallen,

a lleen omdat de een sterker dan de ander was. lange tijd in de geschiedenis was dat vo ldoe nde grond voo r intervemie. inmiddels is er meer voor nodig om bij de ander binnen te kom en . Het overigens in di scussie zijnde beginsel van de staatssoeverein iteit verbiedt het oversc hrij den van anderm ans staat sgrenzen , tenzij de interna ti o nale vrede en veiligheid daadwerk elijk op het spel staan, va n volkerenmoord sprake is, althans minstens de Veiligheidsraad van d e VN zulks co nstatee rt. ee n dic tator die de democratisch gekozen president hee ft ve rja agd en mensenrechten schendt is o nvoldoende reden om mililair legen hem op te treden. Er zijn dan ook vo ldoe nde dict~ltors va n dit soort voor handen om te bewijzen dat dit het geval is. va n belang o m te kunne ingrijpen is heden ten dage een toestemming va n de Veiligheidsraad in de vorm van ee n resolut ie , die aangeeft dat met alle noodzakelijke middelen iers o ndernomen mag wo rd en . \X'at dat betreft fun geert de Veiligheidsraad in b epaa lde gevallen ee rder als een legi tim at ie-instfllment voor interventies door nationale staten, dan dat zij zelF de initiatiefnemer is. Ook nu weer blijkt de V01 meer

in dienst va n de VS te fun ctioneren dan omgekeerd. Ove ri gens is het doel van Clinton natuurlijk l ovenswaa rdig. Helaa s voo r hem ge l dt voor de binn e nlandse rechtvaa rd ig ing van militair o ptred en teg en ee n andere Slaat als een. va n de belangrijkste criteria dat zu lks in het nationaal belang moel zijn. Maar dal is nu juist een probleem . Het piepkleine Haïti is geen bedreiging voor de Amerikaan se ve iligheid , noch van de veiligheid in d e regio. En het sc henden va n mensenrechten is niet netjes, maar daar dra ~li e n ze in Turkije ook de hand niet voor o m en die trouwe NA VO hondgenoot wordt ook niet mer een invasie bedre igd . H et pro bl eem van de ve le vluchtelingen, waannee de VS worden opgescheept is natuurlijk een vervelende aangelegenheid , Illaar valt misschien w el te rege len . Voo r ge ld en met vee l dank va n de Amerikaan se regering is Suriname al bereid gevonden die vluchlelinge n vuu rlupig te huis ves ten . En daarbij ko mt dat het Amerikaanse Congres tege n i s, de publieke o pinie niet voor en de media een invasie afraden.

Clint o n za l met een invasie, waarbij voorlopig alleen Arg e ntinië m et 600 man va n de p artij wil z ijn , moeten wachten to t hij zi jn hervormingsplannen op het gebied va n de gezondheidszorg doo r het Congres hee ft gel oodst.

Hij kan ove ri ge ns buite n het Congres om interveniëren , maa r beter is dit met een zekere instemming van het Congres te doen. Hij za l voons moeten wachten tOl duidelijk is d"t de strengere grensbewaking v~ln Haïti aa n de o li esmokkel uit d e Dominicaanse Rep ubliek ee n ei nd hee ft ge maakt en tot het mo ment waarop zich vo ldoe nde andere staten hebben aa ngemeld om een internatiomlle VN-vredesmacht te vannen die na de invasie het land naar nieuwe verkiezingen kan leiden. bij de li chtpuntjes voor Cli nto n is in elk geva l een niet onaa n zienlijk waxinelichtje: D e n Haag heeft al laten welen eventueel 300 mariniers d ie we op de Antill en hebben wel voor de vredesmacht te willen bestemmen. Ke nn e lijk kunnen die daar gemakkelijk gemist worden . Helaas hee ft Nederl and nog gee n o ffi cieel verzoek o ntvangen, Illaa r als het o m imerveniëren in de boze buitenwereld gaat , dan

zijn wij roomser dan de paus. het liefst zouden we nog voordat Clinton zelf tot een invasi e beslo ten hee ft onze marini ers al voor d e aflossing van de invasietroepen op het ei land hebben . En dat kan alleen als Ter Beek over een tijdma chine beschikt en dat laatste is niet onwaarschijnlijk. \Xlij \verken kennelijk al met ee n ge he rstru c turee rd e krijg smacht, waarv~ln volgens de Prio riteiten nota de herstru cturering nog vier jaar in bes lag za l neme n . De huidige krijgsmacht is ee n veu len d at volgens de mini ster in bepaa ld e gevallen al als volwassen trekpaard kan fun ct ioneren . En dat nu is ee n evident geva l va n dierenmishandeling.

Hussein (1 augustu s 1994)

De "Verklaring van \X'a shingt o n", die k o ning Husse in van Jord anië o nlangs met premier Rabin va n Isra el in de tuin van Clinto n's \Viu e Huis o ndertek end hee ft betreft niet s nieuws, hel gaat o m een publieke bezegeling va n een wederzijdse relatie die al vele tientallen jaren bes taa t. In het ge heim en volgens sommigen in het geniep, heeft Jordanië immers steeds met Israel verk erin g gehad , alleen de buitenwere ld mocht dal ni et w ete n . Dar di e bui tenwereld dat wel allang wist bleek al in 195 1 toen de grootvader van I-Iussein , ko ning Abdul lah , o p 20 juli 195 1 in j eru za lem door ee n Palesti jn ve rm oord werd. Hussein heeft steeds voor twee vuren gestaan: enerzijds moest hij ee n goed e relatie met hel naa r zijn mening onoverwinlij ke Israel o nderhouden en anderzijds tegelijkertijd , minstens in naam , de Palestijn se zaak dienen . De kl ei ne koning zwaa it immers de scepter over een volk dal voor 60% uit Pal es ti jnen dan we l bu rgers va n Palestijn se afkomst bestaat.

Een va n de idea len v<ln ko ning Hussein is ooit eens die scep ter een PaiL:s tij nse staat te zwaa ie n . die zou kunnen be sta an uilJordanië en Palestina. Een probl ee m d aarb ij is d at Yasser Arafat met zijn PLO ook ~Imhit ies in de richting va n een Palestijnse sta at heeFt. Tol op heden ko n Ilussein ook zo goed met Israel S<I-

JaSOll sJlagazille no. S. Novernher 1994

17

menwerken omdat zij met name in de de Amerikaanse immigratiepolitiek, dewelke - en dat is onlooche nbaar - uiter- een gemeenschappelijke bedreiging mate disc rimin erend is. Worden de zagen. Nu echter tot Husseins schrik en bootvluchtelingen uit Haïti , als ze niet verbazing diezelfde PLO met Israel in meteen worelen teruggestuurd, in tijdelijeen vredesproces gewikkeld is, werd hij ke reservaten ondergebracht, de vluchgenoodzaakt uit zijn sch ulp te kruipen telingen uit Cuba worden nog steeds en voor het oog van de wereld zijn ver- met open armen ontvangen, krijgen vrijhouding met Tsrae l te bevestigen. Die wel auto matisch politieke asiel en een bevestiging werd nog eens bevorderd verb lij fsverg unning. De reden voor het door het kwijtschelden van een schu ld ve rlaten van het vaderland zijn min of aan de VS van 700 miljoen dollar, althans meer identiek: in beide landen een zielals het Congres daarmee instemt en de togende eco nomie en een politiek klieconomische baten die de normalisering maat, waarin ieder oppositioneel geluid van de betrekkingen met Israel zullen door middel van de harde militaire en of meebrengen. De handdruk waarmee politionele hand gesmoord wordt. Het Hussein en Rabin en passant Clinton aan probleem van Cuba is vooral dat het een een klein buitenlands succesje hielpen, eiland is. Als gevolg van het eiland-zijn was niet de handdmk tussen twee elkaar kon aldaar onder de rook van de Verwantrouwende tegenstanders. Yasser enigde Staten het volk onder leiding van Arafat en Rabin werden in zekere zin Fidel castro en de zijnen bevrijd worden door Clinton tot een wederzijds aanra- uit de kluister van de toenmalige uitbuiken gedwongen, dit keer schudden ech- ting door met name Amerikaanse multiter twee mannen elkaar spontaan en om nationals en ander kapitaalbezitters. De het hardst de hand , als ware het naaste pogingen van Kennedy , misleid door bloedverwanten die elkaar buiten hun verkeerde informatie van de CIA, om inschu ld in geen eeuwigheid hadden ge- dertijd via een invasie in de Varkensbaai zien. Toch heeft de hele vertoning een het land weer onder Amerikaanse inbelangrijk positief aspect: de "koude vre- vloed te brengen , mislukte jammerlijk. de" , die de betrekkingen tussen Jordanië De door de VS bewapende ballingen en Jsrael kenmerkte is nu in een periode werden niet met vreugdekreten en olijfvan "warme vrede" overgegaan. takken begroet, maar met vuur uit allerHussein die wel graag het beheer over hande wapens , met bommen en granade Islamitische heilige pla atsen in Jeru- ten. Sindsdien en de ingestelde blok kazalem wil, en niet zoals Arafatjeruzalem de van Cuba , was het land van de Sovjeals hoofdstad van een toekomstige Pale- tunie afhankelijk. Maar het reëel best ij nse staat , heeft zich weer formeel als staand communisme is verdwenen , beactieve speler op het vredestoneel in het halve in een aangepaste vorm in Ch ina, Midden-Oosten aangemeld. En dat laat- in een eigen nationale gedaante in ste is een comp li cerende factor. Be- Noord Korea en dus op Cuba. Volgens dachtzaam , als Hu ssein is , zal hij niet sommige berichten, waa rbij de wens de meteen een volledig vredesakkoord met vade r van de gedachte is , zou Ca stro al Israel sluiten , maar za l hij, de ontwikke- een plek voor zij n politiek asiel in Spanje lingen afwachtend , zijn positie nader be- geregeld hebben. Maar waarschijnlijker palen. Zulks in de hoop niet zi jn vroege- is dat zijn vertrek nog enige tijd op zich re kwasi-vijand lsrael te slim af te zijn zal laten wachten. De grote leider wordt maar wel zijn concurrent Yasser Arafat nog steeds hoog geacht, zeker door veel de baas te blijven. De enthousiaste stevi- oudere bu rgers. Maar uiteindelijk gaat ge handdrukken van Hussein en Rabin de liefde , ook de liefde voor Castra , moet Arafat tot achter zijn ellebogen ge- door de maag: er komt een moment dat voeld hebben. De ruiker die de ene ge- ook Cuba zich nie t aan de historische liefde de andere aanreikt kan voor een ontw ikkelingen in de wereld kan ontderde partij soms in hoge mate onwelrie- trekken. Zover is het echter nog niet, ook al hebben de ongeregeldheden in kend zijn.

Havanna en het frequent kapen van veerboten voor de overtocht naar de Cuba ve renigde Staten de oude leider wel te denken gegeven. Als resultaaL van dat Zijn burgers willen bij tienduizenden te- denken liet hij weten dat de oorzaak van gelijk het land verlaten , en elat betreft de vluc htelingenstroom uit zijn land is niet, of nog niet, het land van de paarse ge legen in de vriendelijke behandeling leider Kok , maar het Cuba van Fidel die de Cubaanse vluchtelingen in de VS Castra. Hij wijt de nu ook in massa rellen te wachten staat. En als tegenzet heeft hij tot uiting komende verhuiswoede aan nu aangekondigd om eventueel alle imPLO - zij het om uileenlopende redenen

18

Jaso7l Magazi7le no. 5, November 1994

migratiebeperkingen op te heffen , waardoor de VS overspoeld zu ll en worden met Cubaanse vl u ch telingen. En dat vooru itz icht is bepaald niet geruststellend voor ele Vere nigde Staten , die zich herinneren dat in 1980 ook als eens 124266 Cubanen toestemm in g kregen hun heil in de VS te zoeken. Hoewel honderdduizend of meer vlu chtel ingen in een klap nu niet bepaald het imago va n Cuba in de buitenwereld ten goede komt, heeft Fide1 daarmee wel een wapen, waarmee hij Unde Sam wat extra problemen za l kunnen bezorgen. Vluchtelingenstromen zijn steeds meer hedendaagse problemen die, zoa ls in Rwanda met name voor de vluchtelingen zelf het allerergst zijn. in dit geva l worden de vluchtelingen er echter alleen maar beter op, mag je veronderstellen, terwijl Castro met de opheffing van de immigratiebeperkingen zich kan ontdoen van alle politieke tegensta nders, die weg willen of verpl icht mogen verdw ijn en , alsmede van crimin elen e n andere onaangepasten. Zo zou hij op kosten van de VS in e igen hui s een g rote politieke en maatschappelijke schoonmaak kunnen houden. Zouden wij ook niet zoiets kunnen overwegen , bijvoorbeeld waar het de bewoners van ons veel te krappe aantal ce ll en betreft? Een probleem is naar welk land ze te zenden. Dat moet een land zijn waar ze nu nog zo gebeten zi jn op het kapitalisme dat ze ieder vlu chteling die daarvandaan komt, zonder aanziens des persoons, een verblijfsvergu nning verschaffen zoals Amerika iedereen die uit dat vreselijk communistische Cuba komt ook maximaal ter wille is. het enige land dat daarvoor in aanmerking komt is uiteraard Cuba. Nog even. En als de I!internat iona le gemeenschap" blijft zingen "we staan erbij en kijken ernaar" naar die vluchteli ngenstroom , naar die ineenzakkende economie - dan kunnen we straks weer onder het genot van tuiten krokodilletranen constateren: "hadden we maar iets gedaan , toen het nog kon", maar dan is het te laat en hebben we e r weer een burgeroorlog bij en wedden dat de VS in het kader van de VN dan wel troepen ter beschikking heeft' • Drs.L. Wecke is verbonden alspolemoloog aan hef Sfudiecen tnll1l voor Vredesvraagstukken. van de Katholieke Universi/eil Nijmegen.

Boekbesprekingen Kjell Goldmann

The loglc of inten.ationalis".

Coercion a"d accomodatio1l Routledge, London 1994 238pp.,XIV 0·415·07 599·9 (pbk) ä.12.99 Kjell Gold man geeft met zijn boe k 'Th e logie of intern atÎ onalism' een aanzet tot de al ja renlang durende discussie over de ro l va n nationale staten, regionale en intern ational e o rga nisa ties en de problema tiek va n de interstatelijke conn ic· ten . Hij beoogd met zijn th eori e van het 'inte rn ati o nali sm e' t e k o me n to t een

ve rand e ring binne n de studie va n cle intern ati o nale betrekkingen , d ie to t nog toe gericht zijn o p het bestuderen va n intern ationale verschijnselen binnen de

be ke nde theorieë n va n het 'rea lisme' e n de 'inte rdepende ntie'. He t hande lt zic h bij Gold mann's th eorie o m een poging o m te k o men to t het vermind eren van d e connieten b innen de interstatelijke

be tre kkinge n dmv va n he l bouwe n va n intern ationale instÎ(uten en door internati o nal e sa men werkin g. Ee n van de ee rste uitsprak en i n zi jn boe k is d an ook d e vol gende: ' It is a w ide l y beli ef th at inte rn ati o nal p eace ancl securit y benefjt if internation al instituti o ns are strength ened and co-operati ve ties multipl y acc ross b o rde r s' (Go ldm ann , 1994).

De th eoretische achtergrond voor Goldm a nn 's th eor i e i s ge b asee rd o p d e groo tschalige intern ati o nale onrwikke. lingen die zich hebben voorgedaan beg in jaren tac htig. Met name d e discussies en de thematiek ro ndo m de invoerin g en p l aats ing va n de k rui sraketten en d e neutro ne nbom , met de daa rb ij beho rende d iscussie over de 'del errence valu e' , hebben als voed ingsb od em gedi end voo r Goldmann 's th eo ri e. De strijd in deze periode was een bipolaire: degene d ie voorstander wa ren va n een nu clea ire afschrikking, dus va n plaa tsing en degene die door een part ieel (of geheel) afzien van de p laats ing van deze 'i ll /e rm ee/iale range mlss ilef,~ een in-

ternati onaa l probleem w ilden oplossen.

Deze d iscussie, beïn v loed d oor deterrence , g lasnos t en peres tro ika, res ulteerde in ee n 'nieuwe' th eorie, d ie geplaa tst ka n worden tu ssen het statenpara e/ig ma en in terdependence theor ie.

Met name d e idea listi sche k ant va n de wetenschappelijke en po litieke wereld stond hiervoor open . Het w erd het ' Lei/mOIi/ va n de stromingen die een 'n ieu we werel d o rde' of ee n ni eu we 'Euro pese architectuur' voorsto nden . Voorbeelden ais j oegoslav ië, Ira k , etnische ve rvol ging en moord , ve rsterk en dan nu oo k d e gevoel ens o m traditi o nel e paden binnen de leer der internati o nale betrekkin gen (en diplo mati e) te verl ate n . Go ld ma nn roep t d an oo k o p o m meer aa ndac ht t e sc h e nk en aa n ee n verdi e p i ng va n VN , EU , CVSE en N A VO. De leer van het 'inrernatio nalisme' ri cht zich niet zo zee r o p co njlictresolution maa r op de conflictprevention.. Er w o rdt bijvoorbeeld de discussie gevoerd of de Joegos l av isc he traged ie had k unnen word en voork o men dm v ee n buitenlandse inl erventie, ee n antwoord vind je echter niet. De schrijver gee ft in zijn beschrijving va n diverse conO icten en th eori eën d an ook aa n dat het moeilijk is 0 111 een aanhanger te word en va n het inlern ati o nalisme in een tijd va n o pkomend nati o nalisme en co nflic terende nationale belangen.

H ij heeft we l aandacht voor de nieuwe ro l va n d e VN , met name voo r het feit dat de ro l va n de VN steeds meer wordt bepaa ld door de buiten landse po litiek van de Verenigde Staten . Deze, als enige overgebleven supermacht bepaalt de positie, pri oril eiten en acti es va n de V mee r da n welk ander gegeven. Tevens is er steeds meer sprake van een o ndermi j ning va n ee n van d e stelregels va n inte rn ati o nale p o liti ek , gee n buitenlandse inm enging in de b innen landse po litiek va n andere onafhankelijke lidstaten.

Gold mann probeert de geld igheid va n het int ern at io nalisme te relateren aa n d e on tw ikkelinge n b innen de EU. D e Duit se he ren iging en d e 'a ngst ' voo r

een versterkt e positie va n Duit sland in Euro p a w o rd en geneutralisee rd d oo r een verd ere inbedding va n Du i tsland binnen een versterkte EU. Dit is internationalisme in de pra ktijk! Het tegengaan va n inters tatelijke confl icten dmv versterkin g va n ee n int ern at ionaa l insti tuut.

In zijn boe k gee ft Go ldm ann d e re leva ntie en verbanden duidelijk aa n . Intern at iona lisme k an van belang zijn bij de theoretische o nderbou w ing va n een verdi ep ing va n de VN of EU ( mogelijk ook N AVO o f WEU). Toch handelt het zich hierbij niet om een ge heel nieuwe th eori e. Internation alisme bo rduurt namelijk verder o p de liberal e trad itie van de intern at io nale eth ie k (Smith 1992), Kant of va n de Britse 'free- traders'. Ook i s e r gee n sp r ak e va n ee n o n aa ngevochten th eorie. Met name de volgelinge n va n Mo rgenthau (' Polities a lll ong Natiol1s) en Waltz C'Th eOly of Interna tional Polities') staan hiero m bek end .

Go ldm ann p ro beert deze aa nva llen te p ar er en e n te wee rl egge n , d oor ee n th eoretisch kader dat d rie punten bevat j een o nderzoek naa r de invloed va n de intern ati o nale o pinie o p de po lit iek besluitvo rmin g , ee n ethi sche besc ho uwing van de intern ati o nalistische th eori e en o fcl at er een verband bestaat tu sse n 'co-ope rati o n' en 'co nfli ct '. D eze theoretische o nderbouw ing is de k rac ht va n het b oek en maa kt het m et nam e releva nt voor we tenschappers en stu denten intern ati o nale betrekkin gen o f regio nale specialisten als Midden-Oosten Stu d ies o f Amerikani sti ek , Een nadeel is het hoge abstrac te nivea u. Theori e wordt veelal du idelijk door het aa ngeven va n pra ktijkvoorbeelden!

• Cyril Vl iddershoven

Jaso" Magazl"e no. 5, November 1994

19

Hé lè n e Carrè re d 'En causse The EJld of tbe So viet Empire.

The Trinmpb of tbe Natio l/s. ( translate d by Franklin Philip), Basic Books, ( New York, 1993) ISBN 0·465·09818-5

292 pp., xü 9.99 Rus land, d e Oekrai ne en W it-Ru sland ri c/m en op 8 d ece mb er 199 1 het Gemenebest van Slavische Staten o p. In dezel fde maa nd werd dit sa men werkingsve rband met andere repu b liek en uitgebreid tot het Gemenebest va n O nafha nk el ijke Staten . O p 31 december was de Sov jet-U ni e opge ho ude n te bes taa n .

Hoe was d it mogelijk?

Op 11 maa rt 1985 we rd Go rba tsjov de nieu we le id er van d e communisti sc he parti j in de Sovjet-Unie. Gorbatsjov erkende dat het systeem vele teko rtko mingen had en po li tie k e en economische hervormin gen noodza k eli jk wa ren o m het sys teem te mo de rn isere n . Maa r de Sovjet-Unie d iende intact te blijven .

Dit betoogt H élène Ca rrère d 'Encausse in haar studi e The End of Ihe Soviel Em pire. Th e Triumph of Ih e Natio n s. Ze LOont d uidelijk aa n dat Gorbatsjov geen begrip ko n o p brengen voor het streven naa r emancip atie va n de peri fe re repub li ek en en vasthi el d aa n de centrali sti sche benadering: de verschillende culturen wa ren ondergeschikt aan het streven het socia listische systeem te hervormen .

Tevens pro beerde hij het le iderschap in deze rep ublieken te ru ssificeren.

Gorbatsjov had de steun vanuit de maa tsc hap pij nod ig o m zij n he rvo rmin gen (' p eres troj ka ') door te kunn en voeren.

Het ni eu we beleid va n o penheid ('glasnost') maa kte publieke debatten over allerl ei o ntwik k elingen mogelijk. Dit was moeilijk te verenigen met een centralist isch geo riëntee rd belei d. Sinds de zomer va n 1986 had Gorba tsjov de controle over de o ntwikkelingen verl o ren, met alle gevolgen vandien . De volk eren eisten een rol o p in de voorgestelde veran deringen en het initiatief verschoof naa r de volksfro nten . Deze o ndermijnden het monopolie van de communistische partij en bevorderden de om wikkeling va n het plura listi sche systeem (daarbij geholpen door veranderingen in het electoraal systeem).

In 1988 o ntsto nd en volk sf ro nten in de Ba ltische staten; ze eisten meer autonomi e, de toega n g t ot de me d ia e n d e openbaarmaking van de geheime prolOcollen van het Mo lotov-Von Ribbentrop Pact. Mosk ou, de loka le communistische

20

partijen en de Russisc he m ind erh ed en ver zette n zi ch hi ertegen. De Balt i sche fronte n waren een voorbeeld voor andere rep ublieken . Langzamerh and begonne n de ce ntrale rege r ing en d e lo kal e com m unistische part ijen hun gezag en legitimiteit te verliezen . Bij de verk iezingen voor het Co ngres va n Volksa fge vaard igden in 1989 k o nde n de fro nten , beha l ve in d e K auk as us en Ce n t r aalAz ië, hun politieke invloed vergroten.

In de Baltische staten behaalden de fronten grote overw inningen bij de verki ezi nge n . De O ppe rste Sovjets i n lito uwen, Estl and en Letl and legd en soevereinitei tsverkl aringen af en stelden Mosko u voor een fait accompli. Verschillende ande re republiek en volgd en en o ndermijnd en daarmee het gezag va n d e federale wetten, het leger en de communistische partij . Go rbatsjo v verzette zich hiertegen , maar in december 1989 maakte de communistische partij in Litouwen zich los.

Vervo lgens verk laa rden de Baltische staten zich o nafllankelijk.

De kwestie Nago rn o-K arabach w as het ee rste va n d e ve le co n fli cten di e in d e Kau k asus o ntsto nd en . Nago rn o- K arabach was een auto nome regio in Aze rbe idzjan en de Arm eniërs w ilden aa nslu iting va n Nagorn o- Karabach bij Armenië. Na een pogro m tegen Arm eniërs in Soemga it escalee rd e het contl ict. De ce ntral e rege r in g in M os k o u t rac h tt e haar greep o p de bes lui tvormin g en de ord e te herstell en ; teve rgeefs, wa nt in bei d e repu b l iek en nam d e rebelli e tegenover Gorbatsjov c.s. toe (o.a. door de oprichting van natio nale milities). De rad ica lisering leidde in de herfst van 1989 l o t ee n burge roo rl og. H et terr ito r i aal conflict in Nagorno-Karabach beïnvloedde de inter-etni sche relaties in de gehele Kauk asus en de verho udingen met Mosko u.

Azeri's begonnen eisen te stell en. ZuidOssetië str eefde naar de ee n word ing met de au to no me repu blie k Noord -Osserië in Rusland en de Azeri 's w ilden een speciale sta tus. Eind 1989 besloot de Oppe rste Sovje t va n Geo rg ië d e fed eral e wenen va n de Sovjet-Unie niet langer te erkennen .

Vanaf 1986 vonden in alle repub lieken in Centraa l-Azië gewe lddad ige etnische in ci d enten pl aa ts. D e zee r slechte economische en sociale situatie leidde ertoe dat de nati onalistische gevoelens, mede o nd er in v l oed va n d e I sl am , we rd e n aangewa kk erd. Gorba tsjov wi lde de o rd e, soms met geweld, herstellen; het leger was echter niet bereid in alle conflicten in te grijpen . De cem rale regering in Mosko u was beducht voor een hero pleving va n de Islam .

Ei nd ] 988 deed de centrale regering in Moskou voorstell en tot const itu t io nel e h ervo r m inge n om d e na t io nali te iten k wes tie o p te lossen . De Baltische crisis betek ende echter het einde va n de federati e en d wong de centrale regerin g toe te geven d at afscheiding mogel ijk was.

In d it o pzicht was Gorbatsjov tegenstrijdig: o p da t mom ent erk ende hij d at d e fede rati e ee n myth e was, maa r tegelijke rtij d w ilde hij de p residentiële macht over de gehele Sovjet-Unie vergroten .

Toch w erden er va nuit Mosk o u nog verschillende voorstellen gelanceerd o m de Sovjet-Unie te redden . Tevergeefs, de republieken gingen steeds meer o nderling sa m enwer ke n o m h u n o nafh ankelijkheid te benadrukken . Vooral Ru sland, da t zic h i nm i dd el s soeve re in had ver kl aa rd en wa ar j eltsin l ot p res ident was gek ozen , speelde hierin een belangrijke ro l.

De cou p in augustu s 1991 verste rkte de w il bij de republiek en om onaflJankelijk heid na te streven . Jeltsin versterkte zijn p ositie ten o p zichte va n Gorba tsjov en stelde rad ica le hervormingen in Rusland voor. Tevens w erden de taken va n de federale instituti es langza merh and ondermijnd door de o prichting va n Ru ssische instellingen.

De assertieve houd ing va n Rusland leidde to t verslechterde verh o udingen met de Oekraï ne, metname door onenigheid ove r d e nucle aire wa p ens, de Krim en cle Ru ssische m inderheid in de Oekraine. Tevens waren veel republieken bang dat Rusland haar relatief sterke economisc he p os i t ie zou misb rui ken o m h aa r machtsposi tie te versterken.

Ook in Georg i ë name n de sp anninge n toe. D e auto nome re publiek A bchazi ë e iste het rec h t o p z i ch af t e sc he id en ( hoewel de Abcha ziërs een minderh eid vo rm e n). Al s pro tes t we rd e n i n de hoo fdstad va n Geo rgië, Tbli si, d emo nstrati es geho uden ; tevens nam d e roe p o m ee n o nafh ankelijk Georg ië toe. De lo k ale auto riteiten verl o ren de contro le over de gebeurtenissen en besloten in te grijpen . O p 9 april 1989 w erd een vreedzame d em o n str ati e m et g r o f ge w e ld neerges lagen . Sjevardn adze we rd naa r Georgië gestuurd om te bemiddelen .

I n de loop va n 1989 werd de situati e in Geo rg ië steeds chao tisc her. Ook ZuidOsse ti ë (ee n aut o n o m e r eg i o) e n d e H et eindoord ee l va n d 'E nca usse ove r

Jason Magaz ine no. 5, November 1994

Gorbatsjov en het central e gezag is negatief. Ze stelt: "I-Iet lijkt erop dat men op de ontketende golf van het natio nalisme in M os k o u gee n ander antwoord hee ft dan repressie of o nwetendheid ." Voor M os k o u was datgene wa t buiten d e grenzen va n de Sovjet-Unie acceptabel was niet aanvaa rdbaar b innen die grenzen.

Ik denk dat Gorbatsjov ook niet in staat was de situatie te comroleren ; zijn beleid had o nvoo rziene effe c ten . To ch heeft Gorbatsjov voorkomen dat de ba lkanisering van de hele Sovjet Unie tot een totale burgeroorlog hee ft geleid . Hoewel hij te laat inzag dat de nati ona liteiten-kwestie niet centralistisch opgelost k o n worden , is het zijn verdienste dat hij het gebruik van geweld (op enkele uitzonderingen na) probeerde te vermijden .

De huidige problemen in de voormalige Sovjet-Unie zij n immens . De gevolgen va n een total e burge roorl og in de Gorbatsjov-periode waren echter ernstiger geweest: zowel in de voormali ge SovjetUnie, als in Europa en de wereld .

•

drijven va n buitenlandse po litiek betek ent dat er ee n de k eu ze moet worden gemaakt uil twee alternatieve n . Beide auteurs leggen daarbij vooral de nadnlk o p het resultaat van de gevolgd e poli-

lie k. Er word t ge keken naa r he t positief Ie politieman is niet realiseerbaar. Opkoof negatief res ultaat van besluitvorming mend nationa li sme, grotere eco no mi en de uitvoering van de beleidsplannen.

H et is voora l belangrijk o m te kijken in welke specifieke con text deze planning wordt geeffectueerd en h e t daaruit voortvl oe iende resu ltaat. Zij sc henken

De buitenlandse polili ek va n de Verenigde Staten geeft geen blijk van een weldoordachte en stabi ele po litiek. In menging in buitenlandse crises , deelname aan de Korea en Vietnam Oorlog, de Golfoorl og , de hele besluitvorming tij dens de Koude Oo rl og e n het soms overheersende tendenzen van hel isolati on isme geven aan dar er niet sprake is va n een consta nte in de buitenlandse politiek va n de v.s.. Wel is er sprake van een th eoret ische onderbouwing va n elke handeling , meesta l gebaseerd op de binnenlandse poli ti ek e ve rh o udinge n.

Hartmann e n WendzeI poge n in hun werk een th eoretisch kader te ontw ikkelen voo r de bestuderin g van de buitenlandse po litiek van dc VS , lussen 19 181994. Hierbij gaan zij ervan uil dal een va n de gegevens o m te komen tot ee n beslUderin g is de aanname dat het be-

sche machtsblokken, reg io nale instabili t eil b et eke n e n ee n ni e uwe uitdaging voor de Amerikaanse beleidsfunctionarissen.

geen aanda cht aan het sys teem e n de Vol gens de auteurs, verw ijze nd naar de

wijze waarop o p in stitu ti o neel n iveau politiek wordt bedreven.

Voo r de bestudering van de geldigheid van de buitenlandse politiek va n de VS maken ze gebruik van vier punten/ vooronderstellingen: 1. counterbalancing national inte reSIS 2. third party influences 3. past-future linkages 4. conservation o f enemies.

Gebruikmakend van bovenstaande punten k o men de auteurs tot de volgende aandachtspunten in de ee rste 13 hoofdstukken van hun boek: a. welk e ro l speelt de opinie van de bevolking en hoe k o mt men to t meningsvorming over de te voeren buitenlandse Henk Spen kelillk politiek, b. o p welke wijze worden beslissingen genomen en met welke beredenering, Fre d e ri c k H . Hartm a n , Robert L. c. welke internationale o ntwikkelingen zijn van invloed op de buitenlandse poliWendzeI. Amertca 's Fo reign Policy in a Chall- ti e k van d e VS en d . op welke manier zijn de vo rige dri e van doorslaggevend ging World Harp e rColinsColleg e PlIblishe r s, belang voor de tenuit voer legg ing va n New Vork, 1994 de politiek'

503pp., XVI 0-673-46874-7 (pbk) .t14.95

I o ntwikk e lin ge n tij de ns e n k o rt na de K o ud e Oo rl og h ebbe n duidelijk gemaakt dat het o nmogelijk is voor de Verenigd e Staten om een rrole of o mnipoten ce' te spelen . De ro l van internatio na-

In de eerste dertien hoo fdstukken wordt met name duidelijk dat het zeer makkelijk is o m fou tieve beslissingen te nemen o p buitenlands geb ied. Geen e nkel groot politiek-militair conflict in de laa tste veert ig jaren is van te vore n nau wkeurig te voorspelle n geweest. Buitenlandse politiek ( niet all een van de VS , red) bestaat vee lal uit het achter de feiten aanhollen door de desbetreffende ministeri es en diplomaten. 'Low-intensity con nicts' of b innenlandse brandhaard en zijn g ro tendee ls onvoo rspe lbaa r. echter kunnen wel een grootschalig confli c t veroorza k en (de nk hi erbij aa n d e Iraakse inva l in Kuway t). Het ineensto rten va n het Oos tbl ok hee ft ook niet geresulteerd in een 'makkelijkere' buitenlandse co nste ll ati e. De stabi el e fa cto r va n de bi-polaire ri vali teit tu ssen de VS en de Sovjet-Unie is verva ngen door een mulli-polaire wereld . Een rnulli -po laire. instabiele, door een hernieuwd nationa!isme bes tookte wereld o ntsto nd. D e

gemaa kt e fouten , moe t lering worden ge tro kken uit deze vaak d esas tr e u ze o ntwikk eli ngen. Vijf punten zijn van groot belang bij het o pstell en va n ee n 'nieuwe' buitenla ndse politiek voor C1inton en zi jn opvolgers; aandacht voor de wapenbeheersing en de problematiek va n de no n-pro liferati e, de o pk o mende rol van een 'wereldeconomie' (GAIT,lnternational Rub be r A g r eeme nt e n d e heersende recessie), de scheefgroeiende verhouding tu sse n bevolkingsgroei en natuurli jke hulpbronnen , de opkornst van internationale instituten (EU ,NATO, ea.) en natuurlijk l as t-but-no t-Ieast de nood za k elijk e he rwa ard er in g van de Verenigde Nati es. De VN is voorna melijk van groot belang in het kader va n de peace-keeping/peace-enforcing operati es.

T en tijde van een economische recessie wordt het moeilijker o m een militair georiënteerde buitenlandse politiek te voeren , militaire ac ti es kosten hand envol geld!

De contemporaine situatie word uitvoerig behandeld in de hoofdstukken 15-20.

Gezien de hedenda agse ontwikkelingen kom en Hartmann en \'(Iend ze l dan ook tot de voorl opige conclusie dat er vooral de noodzaak bestaat om een buiten landse po litiek te o ntwikkelen die gesteund wordt door de publieke o pnie. Een eendra chtig op treden maak t meer kan s dan ee n interne verdeel dh e id . Duide lijke voorbeelden ku nnen Haïti en Cuba zijn!

• Cyn"l \Vidder:>booell

Ja so" Mag az i"e no. ) , November 199"

21

Noord-Korea's nucleaire intenties: bluf of reële dreiging?

Benoit Vanhees en Mike den Hartog

A

mper twee jaar ge leden leek hel

toen de Noordkoreaanse leiders bek end rail s van d e in ter-Ko reaa nse ove ree n-

er op, cla t cle twee Korea 's goed maa kt e n ee n waa rbo rgoveree nk oms t ko mst voor een kern wa penvrije zone uit o p weg wa re n naa r normalise- met het Intern ationaa l Agentschap voor december 1991. De overeenkomst voor-

ring va n hun wederzijdse betrek kin gen.

Ee n 33 ntal o nt w ikke linge n d i e o p het beëindige n va n de Koude Oorl og volgd en , ware n hi er niet vreemd aa n. H iertoe behoord e o ndermeer d e bes liss ing

va n d e Bu s h-adm in istra ti e om he t mere ndeel va n de tac tisc he nu clea ire \"\'a-

Atoomenergie (l AEA) le zullen l ekenen.

Hel land was in 1985 namelijk al tol hel on- Prol iferat ieverclrag (NPV) toegetreden, maar had tOl dan toe geweigerd om eve nee ns ee n daarbij beho rende waa rborgovereenko mst te ondertek enen . Dit was nochtans één va n de verpli chtingen d ie sa menhinge n met het N PV-lidmaatschap.

pens lIil Zu id-Korea terug te trekken . Pyo ngyang kreeg oo k te mak en met radicale wijzigingen in de verh oudingen met haa r (wee belan g r ij k ste d i p lo m at ieke Het IAEA beg ing echler ee n vergissing p ann ers, dc Sovjet-Unie en Chin a. Het door de verkeerd e documenten naar Pyuiteen va llen va n dc Sovjet-Unie had b ij- ongya ng te Sturen . Toen de JUÎste docuvoorbeel d gee n ge rin ge in vloed op de menten toch b ij de daa rvoor bevoegde Noordkoreaa nse econo mi e aa ngez ien Noordkoreaa nse auto ri tei ten terecht ged e ha nde l m et Moskou ni et m ee r v i a k omen waren, gi ng Pyongya ng over tot ru ilhandel p laatsvond maa r in cash . O n- het voeren van vertragingstechnieken en dert ussen begon Pyo ngya ng naar ee n h leek Noord- Korea ni et gehaast te zijn nieuwe sW tus toe te werken, die van 'un- o rn tOl het IAEA toe te treden en haar indecl aired nuclea r power', wa t de betrek- stall ati es voor de i nspec teurs va n di t ki nge n met d e VS en Zuid -Ko rea weer agen tschap o pen te ste ll en. I n d e l oop danig onder druk zene. va n de tweede helft va n de ja ren '80 had het land bove nd ien twee voorw aard en aan d e LOelred in g tOL het IA EA gek o pVa" redelijk optimisme "aar eell to- p e lcl , niet all ee n ee n v ree md e man ier tale impasse maa r in rec htskundi g o p zicht eve neens een o ngegrond e ma nier va n d oen . PyDe eers te d ip lo mat iek e d oorbraa k met ongya ng, da l er b ij d e eige n bevolking belrekking lOL het Noord koreaa nse nu - voort durend o p heefl ge hamerd dat de cl ea ire progra mm a kwa m aa n het eind \X1as hington ee n kern oorl og w ill en beva n 199 1. Pyo n gya ng stem d e e r toe n ginnen, stond er namelijk op dat eerst almee in o m een no n-agressiepakt en een le Ame ri kaa nse ke rn \va p ens ui l Zuidovereenkomst inzake de-nuclearise ring Ko rea zouden word en teru gget ro kken , va n het Ko reaa nse schiereil and met het e n eve nee ns d at de VS zou afzie n va n Zuid en te sluite n . D e VS ve rkl aa rden het dreige n met eventu eel gebruik va n zich hi ero p p ro mpt berei d 0 111 een ge- deze wa pens. In april 1992, nadal indisprek met Noord -Ko rea aa n te gaa n o p rect aan d e eerste voorw aarde w as volhet ni vea u van o ndenninister, het hoog- daa n , sto nd hel licht d an toch o p groen ste d iplomatieke contact sinds de Ko re- voor inspec ties van de Noordk o reaa nse aa nse wapenstil stand va n 1953. Boven- nucleaire installaties. di e n we rd e n in 199 2 al s ge b aar van goodwill de jaa rlijk se Am eri kaa ns-Zuid- In vrij k orre tijd werden de o ptimisti sche k o reaa nse milit ai re oe f eninge n T ea m pe rsp ec ti eve n ec hte r in d e g r o nd geSpirit afgelast. Deze gunstige o ntw ikke- boord. Deze tegenslag begon mel moeilinge n werd en in april 1992 beves ti gd lij k hed en b ij hel uil werk en van d e d e-

22

Jaso" Magaz ille no. 5, November 1994

zag, ter aanvu ll ing va n inspec ti es d oo r hel IA EA , in bil ale r al e co ntroles door Ko reaa nse inspec teurs. l i et 'was in feite Zuid-Ko rea da l slerk aa ndrong o p zulke inspecti es. Seou l w ilde in ieder geva l, bij wij ze va n preced ent , d at het Noord en ten m inste één inspecti e door Zu idkoreaanse insp ec teurs zou aa nva arden . De be wu ste p assage in de ove ree nk o m st was ec h te r in vage ter me n o pgesteld , wa t d oor Noord -Korea we rd aangegrepen o m op dat mo ment ni et o p het verzoek v<l n SeoLlI in te gaan . De Zu idku reaa nse rege ring trachtte daarop Pyongyang met beloften in za k e economische hulp to t ande re gedachten te b rengen .

Noord -Korea h ie ld eve n we l de eerde r u itgespro ken weige ring als offi ciële lijn vas t. Daaro p d ro ng Seoul e r b ij d e VS sterk op aa n, 0 111 Team Spirit in het voorjaa r va n 1993 op ni e u w t e h erva u e n.

Zuid- Ko rea, wa ar op da t moment p residentsve rk iezingen aa n de ga ng wa ren , hoopre hierm ee dru k op hel we igera chti ge reg im e va n Kim 11 Sung te kunn en uitoe fe ne n . Aft re d e nd pres i de nt Ro h hoopte verd er door een harde lijn te volgen ten o p zichte va n hel Noord en ee n gu nsti ge ind ruk op een deel va n de kiezers te maken.

A I ga u w stap e l de n de moe ili jk hed e n zich op. Het IA EA o nldekte begin 1993na een aa nta l normaa l ve rl o pen inspecties - d at Noord -Korea mee r p luto nium ge pro du cee rd m oes t heb be n dan het land had o pgegeven . In eerste instantie vroeg men hierove r bijkomende inlichtingen, w aarop Pyongya ng echter in een aanta l leugens verstrikt raakte. Het IAEA, d at na d e o nthu l lin ge n o mtre nt h et Iraak se k ern wa penprogra mma door de p ers gee n gerin ge krit ie k te ve rduren had gekregen, riep daa rop haa r recht in o m "speciale inspecti es" uit te voeren en

w ilde twee niet opgegeven loca ties aan een nader onderzoek onderwerpen. Het IAEA, dat zich op o nder andere op sa tellietfoto's van Westerse inlichtingendiensten ba see rde, had met name interesse voor twee bergplaatsen voor nucleair afva l. Indien de inspecteurs daar monsters hadden kunnen nemen, dan zou het duidelijk kunn en word en wanneer en hoeveel pluto nium er door Noord-Ko rea geprodu cee rd wa s. V o l gen s Pyongyang wa re n d e tw ee plaatse n d i e het I AEA wilde onderzoeken echter norrnale militaire ba ses. Met opgave va n deze reden weigerd en de Noordk oreaan se autori teiten om de inspecteurs tot het land toe te laten, waa rop het in \Venen gevestigde agentschap overeenko mstig zijn statut en b es loo t o m d e zaa k naa r d e VNVeiligheidsraad te verwijzen. Noord-Korea gaf zich niet gewonnen en liet weten d al het van pl an w as o m uit het N on Proliferati e Verdrag (N PV) te stappen .

Dit wa s trouwens de ee rste maal in de geschied enis van het verdrag , dat een land een dergelijke stap voorhad. Uit het verdra g treden zou zonder meer weinig bevorderl ijk geweest zijn voor de in april 1995 te houden verl engingsconferentie van het NPV. Voordat de beslissing echter effec ti ef zo u wo rd en, d iend e men met ee n opzegtermijn va n 90 dagen rekening te houden .

Hierop brak een peri ode van intensieve diplomati eke acti viteit aa n, waarbij versc hill e nd e hoo fd st ed en hun in v l oed tra chtten aan te wenden om Noord -Korea over te halen binnen het NPV te blijven. T elkens wanneer de onderhand elinge n ni et na ar de zin van Pyongyang verl iepen , dreigde Noord -Korea voo ralsnog uit het N PV te stappen . We rden er maa trege len geno men die het land niet zinden, dan verzekerd e Noord- Korea in g iftige verkl arin ge n dat ee n gewa p end treffen o p het schiereiland zeker niet geschuw d w erd . Een dergelijke agressieve retoriek vanuit Pyongya ng was evenwel niet nieuw.

Over hetgee n zi ch in Noord - Ko rea afspeelde, liepen de interpretati es noga l uitee n . Be ri chte n ove r wa t e r zich in Noo rdk o rea afspee lt , valle n d oo r h et volledig o ntbreken van persvrijh eid, inclusief iedere andere vrijheid, nauwelijks te verifiĂŤren. Wat echter buiten discussie staa t , is het fe it d at het l and zi ch ni et confo rm de verpli chtingen als NPV-lidsta at en ond ert ekenaa r van een I AEAw aarbo rgovereenko mst gedraagt.

Oorzaken van de dip lo matiek e m islukking Bij het o ntsta an van de diplo matieke impasse hebben diverse fa cto ren ee n rol gespeeld . Pyongyang hoopte in het centrum van de b elangstelling te sta an en daa rmee uit het internationale isolement te breken. Deze verwachting werd echter onvo lledig ingelost en de positief verlo pen o nderh andelingen eind 199 1 en begin 1992 k r~gen niet de nazorg die ze o ngetwijfeld verdienden . Pyongyang bego n verd er bijko mende eisen te stellen zond er dat het duidelijk w erd o f het om ee n o nderh andelin gss trat eg i e g ing of om het nucleaire programma meer tijd te gunnen. Zo w il de het land in ruil voor toegang tot de twee omstreden nucleaire bergpl aa tsen (o f "militaire bases" in de termen van Pyongya ng) inspecties doorvoeren op Am erika anse bases in ZuidKorea.

Noord- Korea hamert ook o p d e defini ti eve sto p ze ttin g va n T eam Spirit. H et houden va n deze militaire oe fening gaa t teru g o p de twee d e helft van d e jaren '70, en bracht telk ens meer dan 100.000 Amerika anse en Zuidkoreaanse troepen o p d e b ee n . In 1992 w e rd de oe fening als gebaar van goodwill een malig afgelast. Zoal s reeds ter sprake kwam, vond de oe fening hel jaar daarop weer plaats, o p ste rk aandrin ge n va n Zuid - Ko re:L H eel wa t analisten zijn echter va n oordeel dat het een o ngelukk ige beslissing is geweest om de oe fening te hebben laten doorgaan.

Zuid- Ko rea hee ft mee rd ere malen vero ntrust ing la ten b lij ken over het o ffensieve karakter va n het leger v~ln de noord erbuu r. O nge vee r 213d e van d e naa r schatting ] miljoen Noordk oreaanse mi litairen is samengetrokk en binnen een stra al van 90 km achter d e gedemilitarisee rde zo ne ( DM Z) . Verd er ga at ma ar liefst een k wa rt van de gehele Noordkoreaanse begroting op aa n defensie-uitgave n. De stopze ning va n T ea m Spirit is bovendien va n symbolische waarde.

Nadat de inspecteurs ongeveer 80 % va n hun ta ke npakk et h add e n uitgevoe rd , b o tsten zij aldu s op d e we ige ring va n Noo rd - Ko rea o m hen een aa ntal monsters uit een glove box te laten nemen.

Het betreft een speciaal beschermd toestel, wa arin men hel uiterst rad io-actieve plu tonium kan bewerken. Ve rder bleken di ve rse zege ls die het I AEA bij eerd ere inspecties had aangebracht doorbroken te zijn. Noord-Korea weigerd e echter in te ste mme n met het toe passe n va n de I-l et prag mati sc he Chin a, to t voor k o rt bovenstaa nde 'nieuwe procedures'.

een belangrijke donor va n economische steun, heeft tegenwoordig meer belangstelling voor Zuid- Korea en schijnt niet erg ingenomen te zijn met de politi eke dynastievorming in de Noordk oreaa nse Vo lksrepu b liek . In december 1992 li et Chin a we t e n d at d e ruilh and el m et Noord-Korea ten einde was en dat Pyongya ng voo rt aa n de in voe r cas h moes t betalen .

In Noord - Ko rea betoonde ee n deel va n d e p o l iti e k e e l ite ree d s in d e tw eede he lft va n d e jaren '80 de bereidheid o m het land gedee lt elijk voo r Wes terse investeerders te openen, en wel door middel van joint-ventures. Hel regime in Pyo ngya ng is echter beducht voor de mogelijke po litiek e gevo lge n van ve rd ergaande contacte n met het Wes ten . D e politieke elite, die zich aan haar voortbesta an en voorrechten vast blijft kl ampen, schijnt dan ook voor buitenlandse investeringen all een "s pec iale economi sche zones" o p het oog te hebben.

W at Kim II Sung d e G ro te Leide r , zijn zoon Kim Yo ng 11 de Geliefd e Leider en hun entourage het meest schenen na te streven, wa s diplomati eke erk enning en met name doo r de VS. Dit is ee n constante, welke men in verschillenue vurmen uit de Noordkoreaa nse voorstellen en verklaringen ka n d istilleren . T ot juni dit jaar zijn er twee ronden op het niveau van ondermini ster met de VS geweest , dus o p mi dd elhoog niveau. Een d erd e ro nde w elke voor maa rt 1994 was voorzien werd in ex tremis afgezegd , nadat het IA EA zijn o ntevredenheid had geuit over het ve rl oop va n ee n se ri e inspecti es. H et IAEA k o n met d eze co ntro les nameli jk niet met zekerh eid vaststellen wa t de exac te hoevee lhe id plutoniurn was d ie Pyongya ng had o pgew erkt. Medio april 1994 herh aal de Kim 11 Sung in een geschreve n verkl aring , dat enkel d irecte onderh andelingen met \Vashington de moge lijkheid boden o m to t ee n o ntknoping van de cri sis te komen. Noord K o rea ga f echter ook te verstaa n dat het niet tegen elke prijs een derde gespreksro nde w ilde. Ind ien de VS "onred elijke voo rafgaa nde voo rwaa rd e n" zo ude n blij ve n stellen, dan hoe fde het voor Pyongyang allemaa l niet meer.

Naa st de moeilijk in te sc hatten economische pro bl emen kent het land eveneens interne politieke moe ilijkheden die verband houden met de o pvolging va n d e o nl angs ove rl ed en 82 -jari ge Kim 11 Sung. Volgcns Pyongy,mg-wa tchers was de meest waarschij nlijke kandidaa t voor

Jaso" Magazi"e no . 5. Novcmber 1994

23

de opvolging de zoon , Kim Yong Tl , en reurdaden meer ondernomen sinds de daarin hebben zij gelijk gekregen. De aans lag op he t KAL-lijntoestel in 1987. eerste aanwijzingen in die zin dateerden De VS hebben momenteel ook kritiek op reeds uit 1977. Verd er liet Kim Il Sung in de export door Noord-Korea van ballistidecember 1991 weten dat zijn zoon hem sche raketten naar Iran en Syrië, landen als opperbevelhebber van het leger zou die ook op de terrorisme lijst va n Wasverva ngen. Kim Yong 11 zorgde er daar- hington voorkomen. Een aantal Amerin a voor dat de Arbeiderspartij haar kaanse analis ten maakt z ic h dan ook greep op het leger verstevigde. Deze dy- zorgen over de mogelijkheid clat Noordnastievorming schijnt echter op tegenstand te stuiten, vooral binnen de strijdkrachten. De aankoop van moderne MIGs is hier ee n goede illu strati e van.

Maar het overwicht aan conventione le wape ns, dat het Noorden ooit bezat, is

gel'. Toch is het feit dat Noord-Korea een grote opwerkingsfabriek in dienst heeft genomen, en ook een tweede wil bouwen, onvoldoende bewijs om tot een definitieve conclusie te komen. H et land opteerde namelijk voor een type reactor

(gas-grafiet) dat veel plutonium voortbrengt. Deze rea ctor was vanuit economisch standpu nt bekeken het minst inte-

Korea in de toekomst kernwapens naar ressant, ma a r gez ien de betrekkelijke dezelfde landen ZOli kunnen exporteren. eenvoud liet het Noo rd -Korea wel toe

om ona fhank e lijk te blijven va n de inHet is voldoende bekend dat Washing- voer van verrijkt uranium. AI de Noord-

ton niet zou rouwen, mocht het Stalinis- koreaanse centrales we rken op natuurtische regime va n de Kims onder het ge- lijk uranium, dat bovendien in het la nd de voorbije jaren door de Zuidkoreaanse wicht va n de eigen tegenstellingen ten zelf gedolven wordt. ( Het IAEA finaneconomische groei ongedaan gemaakt. onder gaan. Noordk oreaanse ambtena- cie rd e voor een deel de prospectie van Dankzij kwalitatieve verbeteringen, en ren, zoals de ambassadeur in Thailand, deze erts lagen) Door opwerki ng kan de aankoop van geavanceerde systemen zi jn va n oord eel dat de VS daar bewust men de omva ng van het nucl ea ire afva l zoa ls de F-16 CI D, keerde de militaire op aanstuurt. Washington zou er in deze reduceren en de opslag ervan vergemakbalans in het voordeel van het Zu iden. v isie op uit zijn om dit via een econo- kelijken. De opwe rking levert hiernaast Wes terse analisten hadden het vermoe-

den dat Kim Yong [\ de m achtsoverdracht in voor hem gu nst ige banen zou

trachten te leiden en hierbij gebruik zou maken van een harde koers ten aanzien van het oms treden nucleaire program ma. conrroversiele beslissingen zijn hierdoor

misch embargo tegen Pyongyang te willen bewerkstelligen. Een embargo zou bovendien de veronderstelde kloof tussen de strijdkrachten e n de Geliefde Leider w ijder kunnen make n . Het land o ndervindt nu reeds moeilijkheden om aan olie te komen, zodat de lu chtmacht het aantal oefenvluc hte n hee ft moete n beperken, en de landmacht haar mobiele

echter ook het voor kernwapens benodigde plutonium op. Ze lfs het feit dat Noord-Korea betrapt werd op onwaar-

heden met betrekking tot de hoeveelheid en het tijdstip van opwerking, hoeft niet noodzakelijk als een slu ite nd bewijs gezien te worden, dat het land aan kernwapens werkt. H et bouwen van raketten en het bestaan van een programma voor

beinvloed. China ontvi ng hem in 1983 arti ll eri estukken minder als voorh ee n chemisch e e n biologische wapens zijn kan verplaatsen. Een aantal grotere mili- dat eve nmin. Het geheel maakt he t be-

met alle eerbetoon, maar heeft ondertussen weer afstand va n hem genomen. In

taire oefeningen werd ingekrompen of staan van ee n k ernwapenprogramma

maart 1993 plande Kim Yong 11 om naa r zou zelfs zijn a fgezegd. He t is dan ook evenwel zeer waarsch ijnlijk.

Ch ina te gaa n, een reis di e uiteindelijk niet uitgesloten da t he t leger Kim Yong!l afgezegd diende te worden. Beijing w il- de schuld voor de ontstane chaos zal geEen weg uit de inlpasse de immers geen we rkbij eenkomst va n ven , indien de situ atie niet snel verbeKim junior met de Chinese top op de tert.

Pres ident Clinto n heeft voor de optie agenda plaatsen. Dit naar aller waarschijnlijkheid omdat Deng Xiao Ping het Een tweede mogelijke verk laring waar- van ca rrot and stick gekozen. H et resulidee van een commun ist ische dynastie om de o nde rhandelinge n in het slop wa- taat is uiteraard dat hij nu eens bekritizou verwerpe n . Ook he t beeld dat men ren geraakt, hangt same n met wat het seerd wordt omdat hij teveellOegevinin de Westerse pers van Kim junior IAEA of de Zuidkoreaa nse inspecteurs in gen doet, dan weer omdat hij er te weischetst, is weinig flatterend . De Geliefde Noo rd -Korea hadden kunn en o ntdek- nig maakt. De keuze uit sanctiemogelijkLeider word t verder veran twoorde lijk ken. Hierbij zijn twee scenario's zijn mo- heden is echter beperkt. Militaire strafacgehouden voor het organiseren van een gel ijk ; a) de inspecte urs stonde n op het ties zijn uitgesloten tenvijl economische reeks terroristische aa nslagen in het bui- punt te ontdekken dat Pyongyang inder- sancties teveel tijd zouden kunnen verdaad aan kernwapens werkte, of b) zij gen voordat zij ook maar enig resultaat tenland. zoude n to t de slotsom kunnen komen opleve ren . De vraa g werpt zic h dus op Het land staat dus niet voor niets op de dat het allemaal bluf was en dat de Wes- hoe men éé n va n de meest geï solee rde VS-lijst van landen die het terrorisme on- terse inlichtingendiensten zich onnodig landen ter wereld, dat e r zich bovendien dersteunen. Daarmee legt Washington ongerust hadden gemaakt. Pyo ngya ng op roemt om in belangrijke mate zelfzic hzelf de verplic hting op om in geen heeft al eerder gebluft over haa r tech- voorzienend te zijn, verder kan afzondet

enke le financiële instelling waarin het nisch kunnen. Zo maa kte Pyongyang in zetelt Noordkoreaanse aa nvragen voor 1989 bekend dat wetenschappers va n de leningen te ondersteu nen. Derhalve kan Kim [\ Sung Uni versity kernfusie bij kaNoordkorea gee n economische hulp va n mertemperatuur hadden kunn en be-

ren.

Pyongyang's belangrijkste handelspartners zijn China ,Japa n , Zuid-Korea en

de belangrijkste internationale financiële werkstell ige n . Maar het va lt te betwij- Rusland. China mag dan nie t gelukkig instellingen verwac hten. Het feit dat het felen of het verkrij gen van plutonium zijn met Kim Yong 11, het la nd is echter la nd op deze lijst sta a t, vormt ook een ook een dergelijke chimae ra is. Met het we l tege nsta nd er va n het treffe n van extra obstakel voor diplomatieke erken-

tweede scenario zou Pyongyang uit een economische sancties. China dat we lis-

ning door de VS. Volgens een recent positie van zwakte moeten onderhande- waa r voorstander van een kernwapenrapport over terrorisme van het State De-

partment heeft Noord-Ko rea gee n ter-

24

len en zou het regime ook gezichtsver- vrij Koreaans schiereiland is, beschouwt lies lijden ten aanzien va n het eigen le- strafma atregelen bovendien als een di-

Jason Magazine no. 5, November 1994

rec te inmenging in de intern e aa ngelege nh ede n va n Noo rd -Ko r ea e n pleit voor mee r geduld en st ille diplo matie.

De Chin eze n zouden ve rd er ach ter de sc herm en diplomat iek zelf nogal ac ti ef zijn. Verder heb b e n d e Chineze n de plaatsing V~1I1 Patri o t-rake tt en in ZuidKorea bekritiseerd. In het \'(lesten wordt die kritiek echter in eerste instantie als pro forma gezien. Het blij ft vooralsnog ondu id e lijk h oe g roo t de inv l oed va n China op Noo rd-Korea is. De Chinese pres ident zelf o mschree f d ie invloed als beperk t va n aa rd . Aan de and ere k an t schijnen de oordkoreanen enkele malen de con ta cte n me t Chin a te hebben verbroke n , de g r ens diverse keren te h ebbe n afges l o ten, en voor enkele grensincidenten gezorgd te hebben.

Wat d e VS betreft , kan men ee n o nderscheid maken tu ssen Washington's directe en indirecte invloed op Noord-Korea . De VS probeert via Ch in a hel Kim regime terug in het non-proliferatieregime te krijgen. Het dein t rond het al dan niet ve rni euwen va n China 's posilie als m ees t b eg un stigd e hand e l spartner (M FN) leek daarbij een belangrijke rol te zull e n gaan spele n . In juni 1994 werd China's MFN-statuut opnieuw voor een jaar ve rl e ngd. Chin a wil ve rd e r voo r 1995 graag lid va n de GA TT worden en heeft daarvoor steu n va n de VS hard nodig.

Ook Zu id-Korea schijnt niet geheel ingenomen te zijn met het idee va n economisc he sa nc ti es , het zo u to t een exodus va n ho ngerige massa's naar Zu id-Korea kunnen leiden . Dit was ook al een reden o m voorzichtigheid te betra chten bij een eventuele unificatie van de twee Ko rea's.

D e finan c i ĂŤ l e consequenties va n d e Du itse een w o rding hebben Zuid-Ko rea namelij k aan het rekenen gezet en evenee ns LOt d e co nclusie gebrac ht dat ee n Koreaa nse eenwording zeer hoge financiĂŤle o ffers vraagt. Ook in Seoul schij nt m en te ho pen dat me n er met st ill e di ploma tie za l ko men.

legd werd. Bove ndien mochten re soluti es ni et st rijd ig z ijn met de j apa nse grondwet. Door d eze regiona le zorgen zijn het ju ist de l anclen die geen o f nau welijks bande n of relati es met Noo rdKorea hebben , zoals Frankrijk en de VS, die openlijk voor econom ische sa ncties gepleit hebben.

Ee n ande re r egionale m ac ht , Japan. blijkt bezo rgd te zijn voor terroristi sche acties en eveneens voor een interne politi eke cri si s. De Noo rdkoreaanse gemee nschap in j apan schijnt een voorna me geldschieter te zijn voor de japanse Socia listische Partij, welke deeluilmaakte van de fra g iele coa liti erege rin g va n premie r J-I osokawa . j apan liet dan ook weten, dat het zich conform aan de resoluties va n de VN zou gedragen waarmee d e bal weer in het kamp va n China ge-

De vraag in we lk forum even tu ele o nderhandelingen moeten worden gehoude n is bel angrijk. Noord -Ko rea schijnt vooral be l angst ell ing te h ebben voor re cht.streekse o nderh andelingen met de vs. Washington hoopt de zaa k in de Ve ilig heid sraad te k u nnen rege l en , maar China sc hijnt niet gene igd te zi jn Of)) economische sa ncties tegen het land te zullen steunen. Ru sland lanceerde bijna standaa rd het idee van een internatio na-

Ie con feren ti e. De invloed van Rusland op Noord- K o rea is moe ilijk te meten .

Ve rl eden jaar nog we rd Moskou door Noord -Ko rea zwaa r bekritiseerd , o mdat hel Kremlin W'as hingto n in de strij d tegen het "fi c ti eve n u clea ire prob l ee m " van het land zou steunen. Husland moesi zich met de e ige n zaken bemoe ien , aldus Pyongyang. Ru sla nd en China hebben beiden een vriendschaps- en veilighe idsverdrag uit 1961 met Pyongya ng .

Ma ar het lijkt zee r o n waa rsc hi jnli jk dat zij hier ee n beroep o p zo ud e n w ill en d oe n . W' ashin gton schijnt vo oral snog weinig belangstelling te hebben voor het idee va n een internati onale conferentie.

Zuid- K o rea, en in mindere mate Japan ve rwachten veel van inter-Kore~lanse o nderhandelingen . Maar voor Pyongyang loopt cle weg na ar een o plossi ng in de eerste plaats via \'(la shingtOn .

jason Mag t,z ;ne no. 5, November 1994

25

I

Het non-proliferaties treven zou er niet hij wee r in s pe c t ie~ toe te laten en we rbij gebaat zijn, als het uilwerken van een den de visa va n de twee in Noord-Korea oplossing ten kos te van de geloofwaa r- verbl ijvende IA EA-inspecteurs verl engd. digheid van het IA EA zOU gaa n. Daarom Ook bleek m en in Pyongyang weer bezo u het een eerste voo r waa rde moeten reid te zijn om de onderhandelingen meI zijn dat het Agentschap ofwe l toegang de VS en Zu id-Korea 'weer te hervatten . krijgt tot de twee beruchte bergplaatsen , ofwel op zijn minst cOnlro le kan uitoefe- Aangezien in het onderhandelingspronen op dc verva ng ing van de brandstof- ces h er adagium "niets voor niets" gold, staven va n de 5 MW(e)-reactor te Yong- kan men velwachten dat het Noordkorebyon. Deze verva ngingsoperatie ging in aa nse regim e ook een aantal toezegginjuni 1994 va n sta rt , nog voo r dat IAEA- gen va n de VS heeft ge krege n . H ierbij inspecteu rs ter plaa tse waren. Aangezien va lt o nder andere te denken aan hulp bij de brandstofstaven gedu rende een lange h et o m schakelen bi j licht -water-reactoperiode eerst afgekoeld m oeten word en ren. Pyongyang hee f, namelijk via de in specia le baden , is contro le nog steeds Amerikaanse oud-presi d ent gevraagd mogelijk. Maar hierbij is wel snelheid ge- om technische bijstand bij de o ntwikkeboden omda t de brandstofstaven aa n ling van een lichtwater-reacto r. Het lijkt corrosie onderhevig zijn. Volgens Pyon- er inderdaad op dat Noord-Korea een gya ng werden seden het in geb ruik ne- beloning op dit gebied te wachten staa t me n van de bewuste reactor slechts een wanneer het huidige nucleaire programbeperkt aanta l van de orig inele brand- ma beëindigd word t. De VS, Noord-Kostofstaven vervangen. Dit wordt sterk in rea en Ru sl and hebbe n namelijk aan twijfel getro kk en door de CIA. Volgens plannen gewerkt om het land eventueel deze inlichtingendienst zou de 5 MW(e)- van technologie te voorz ien voor het opreactor in een te hoog tempo hebben ge- wekken va n nucleaire energie. Ru sland werkt o m de orig inele brandstofstaven zou in het k ader hiervan een lichtwateruit 1987 nog te kunnen bevatten. De re - rea c tor wi ll e n leve ren en Z uid -K o rea actor werd in 1989 gedurende o ngeveer zou hi ervoor de ri nancië le la st op zich 100 dagen stilgelegd, een periode waar- willen nemen. in bovendien een niet o nbelangrijk aantal staven vervange n werd. Met het plu- De bemiddelingspoging van Carter leidtonium uil deze Slaven zou Noord-Korea de ook tot het hervatten over genoeg splijtstof voor 2 à 3 kernwa- van de o nderhandelingen tu ssen de VS pens beschikken. H et land heef, verder en 1 oord -Korea op het niveau va n o n h erhaaldelijk gesuggereerd dat diplo- dermi n is te r. Bovendien sc h ee n Wasmatieke erkenn ing en respect voor hel hin gton niet alleen bereid te zijn om Noordkoreaa nse politieke systeem de ei- over het Noordkoreaa nse nucleaire programma te praten maar ook over eventugenlijke inzet van de controverse zijn . ele diplo matieke betrekki ngen . Wat de M et her bezoek in juni van Duel -pre si- in ter - Ko reaa nse betrekkingen betreft d e nt Ca rt e r aa n Pyo n gya ng i s er dan kwamen d e delegaties v an Noord en toch ee n beperkte dipl o matieke door- Z uid in hel besl and sdo rp Panmunjom braak gekome n . Pres ident Clinto n was overeen o m een historische topontmoeechter veel voorzichtiger clan Carter met ting tu ssen hun twee presidenten te hou het bezoek ee n succes te noeme n . Vol- den. Het Noordk oreaa nse voorstel o m gens Climo n betekenen de ontwikkelin- deze ontmoeting op 15 augustu s in Pygen nog geen oplossing voor de si tuatie, o n gya n g t e l ate n plaatsvinden , werd maar b ieden zij wel een nieuwe kans om evenwel doo r he t Zuide n ve r worpe n een op lossing te vinden. Voorzi chtig- omdat er op die dag in Pyongyang al een heid was in ieder geva l geboden omdat heren igingsmanifestatie op het programPyongyang v la k voor het bezoek van m a stond , die traditioneel opgeluisterd Ca rter te kennen had gegeven o m haar zou worden met anti-Zuidkoreaanse delidmaatschap van het IA EA op te zeggen. monstraties. Uiteindelijk kwam men een Carterls bemiddeling zorgde in ieder ge- bezoek va n de Zuidkoreaan se president va l voor een aanta l toegevingen van de Kim Young Sa m va n 25 t ot 27 juli aa n k ant va n Kim 11 Sung. Ten eerste beloof- zijn Noord elijk e co ll ega overeen. Een de hij o m aan éé n va n de belangrijkste dergelijke ontmoeting zou uitzicht kun voorwaarden va n de VS te voldoen , n a- nen bieden op ee n eventuele beëindim el ijk h el bevri ezen va n h et nucleaire ging van de sinds 1950 bestaande o ffici ëprogramma. Dit zou moeten inhouden le staat va n oorlog tussen beide landen. dat bij de kernrea ctor in Yongbyon nog Tijdens d eze topontmoeting zou m en splijtstave n ingebracht n og verw ijderd hebben moeten besluiten wan neer de zouden worden. Ten twe ede beloofde 100rdkore,lanse president een tegenbe-

26

Jaso .. Magazine no. 5, November 1994

zoek aan l ijn Zuidelijke ambtgenoot zou brengen .

De goede vooru jtzichten werden ech ter al weer teniet gedaa n door het plotselinge overli jden van de Noordkoreaanse president Kim 11 Sli ng. Hierdoor werden de on derhandelingen in Genève na de eerste dag tot ee n nader bekend te m aken dalUm o pgeschoven.

H oewel de Noordkorea nen in eerste lezi ng bek end m aak ten dat de topontmoeti ng tu sse n Noord en Z uid o ndanks d e dood van Kim 11 Sling doorgang zou vinden , werd ook deze uitgesteld.

De vraag rest wat de 52-jarige Kim Yong 11 gaat doen. Zorgt hij ervoor dat de o n derh andelinge n zullen doorgaan of za l hi j de kl ok \Veer terugdraaien tot het voere n van lo uter oorlogsretoriek? Hi j heeft een un ieke kans om zich op het dip lomatieke v l ak te bewijzen door zijn Zuidkoreaa nse amb tge noolle ontmoeten en door het mogelijke k ern wapen programma stop te zetten . Op het diplomatieke vlak blijkt er toch weer schot in d e zaa k te zitt en. Pyo n gyang hee ft de dial oog met de VS wee r hero p e nd e n hee ft zich ze lfs bereid getoo nd Am eri kaanse hulp te aanvaarden bij he' tegengaan van co rrosie aan de afgewerkt e splijtstaven in Yongbyo n . Bij de Amerikane n is een zel fs eventuele diplo matieke erk enn ing va n Pyongyang bespreekbaar geworden.

Benoil Vanhees is onderzoeker aan het Centrum voor Polen1Ologie, Vrije Universiteit Brussel.

Mike d en J-/Clrlog is p oliticoloog en re -

dacteu r van jason. fotois: Barl Dri.essen

Speech Secretary of State for Defense Mr. Malcolm Rifkind Peace and Stability - The o m th e end of the Cold War, the potenti al ea ll s on o ur armed forces rem ains British military contribu- I sign ifica nt, and planning has to take acti01l

T

he Cold \'<far of course was a pe-

fiod of relative srability, in EUfope al least. We ri gh tl y welco med the end o f the Co ld War, for it m eant the pa ssing of the strategie threat whieh had do minal ed Dur secu rit y thinkin g fo r so long. The likelihood of a direct and major military threa t 10 the instillllions anel va lu es a fthe \Vest is now remote. In that sense we are imm easurabl y sa fe r [han we were. And it is not only an ideology anel an era of con rrontation whic h has clisappeared. The \Vider worlcl is seei ng great benefils in adopt ing Western values: in political change through democracy, in lhe rule of law anel in free markers.

Anel we in lhe \'\fest ~Ire benefi ting from the increasing acceptance of our values.

Cou ntries wit h whom constructi ve relationships \Vere a nee clifficult are now Dur partners in promoting prosperity and stab ilit y. Th at in itself h as enab led the Security Councill o reach agreemem where ofl en in th c past there was o n l y impasse and the veto.

But th e march of progress has another ancl a darkeI' side. Extremism, nationalism and et hnocentri sm ~Ire sadly also on th e in crease. Expe ri ence has sho w n all toa c1early that same SlaleS are lurning l a arms in pursuit oftheir goals. Technologically sophisti ca ted \veaponry is widely available anel some countries are spending heavily on weapo n s of mass dest ru etion. Thus peace is nOl something w hich had happened it is something we must work for anel nurlure. Peace e1emaneIs an investmcnt b y nations anel their leaders o f time, of effon anel of money. It ca nno l be secured on the cheap, despite what we of ten hear about the 'peace dividcnd'.

Sa, w hil e we have seen a rnajor reducti o n in m ilita ry cornm itmems tlowing fr-

count ofthe fact that these ca lls may inerease. If our hopes and efforts for greater stabil it y are not fldfilled that will be th e re~lson. In Ihe new strategie environment, not onl y w ill diplomaey be tesl eel to the fu ll bUl mi litary capabilities wi ll have to be deployed in an increasingly soph isl ic:ued way, not l e~lst in the service of the Un ited Nations.

Of course, the Ch arter o fth e U nited Nations emboelies the ielcal of collective sccurit y. lts preamblc opens viv idl y wiLh the peop les eletermination 'to save su cceed ing generations from the scou rge of war'. But it is nOl on ly, o r even mainly in EUfope that we face these eh al lenges.

Daily we see reporls of Iragic suffe rin g derived from man 's act ion against man.

Bosnia hits the headlines regularly. But how m any take accounts of th e daily death toll in Angola, th e devastating civi l war in Liberi a, the present renewed conflict in Afghanistan , and the fighting in Rw and a and Burundi that ha s led to an o mfl ow of ove r o n e milli on refugees , and the tragic murder of at least ten Belgian soldiers on UN dury' For th e United Kin gdom , like th e Unitecl States, th e investmenr in peace is not a simple o ne, and no r is it confineel ra our own region o f the workl. There are many reasons for lhe wide spread of th e United Kingdom's engagements rounel the wo rlel. In aeleli tio n tO overseas territories , extensive economic and trading interests, anel historica! anel em o tio nal lies in man y areas of the \Vo rlel , we have a d eve l opeel se n se of responsibility in matters internalional. This international o utl ook is one wc share in particular with th e Unitecl SW les and nul' EUJ'opean Union partners. It has led us to acknowledge that nati onal anel regional eneleavours w hich are too narrowly focuseel and whieh, Ih erefo re, do not promate anel proteet pe~lce world-wide, do not, in th e end, promole our national interests.

In Britain we believe Ih al both th e co llecti ve interest. and our own natio nal interest coincide la demand the promotion of peace and stabi lit y throughout th e worle!. Sa. living up la our sense of responsibi lity is a deliberale act, and is explicitly acknow ledgcd in our defence policy. But it is nol an option that can be undertaken lightly . We in the United Kingdom h~lve professional armed forces which will soon be a HItle under a quarter of million st rong. They are highIy trained ancll110tivated and well equippeel. I amlherefore not surprised to hear frequent calls for more British troops to be el eployed across Ihe wo rl el. BUI we ha ve to we i gh such ea ll s ca re full y aga in sl ou r co mmilmen l s. We ,dready ha ve same 60,000 serviccmcn anc! wam en cl eployecl outsidc the Un itccl Kingdom a t present, nearly one qllarter of ou r tota l forces. Additionally. at home, we have so me 19,000 troops e1eployeel sllpporting the polict: in the fighl against terrorism in NOithern Irelanc!.

I have sugges tecl that th e role o f the UN anel its abilil y to mak c act ion as Ihe em bodiment oft he interna lio nal community to l11 aint ain peace and secllrit y ha ve been tra nsformed since I he end o f the Cold \Xlar. Four years ago there were o nIy around 10,000 UN troops clep loyed on peaeekeeping opera ti ons wo rlelwid e.

Now th e figure is 70,000. It is a profouncl change and o n e th e United KingcloJll welco l11es. I know from my own experi ence as a minister in the Foreign Office in th e m id ] 980s, how relatively liltle ti m e UN matters lOok up by eomparison wi th the daily involvcmenl Ministers now have , bOlh in the foreign Office anel Ihe Ministry of Defence, on UN operati o ns. The bringing of Na mibi a l a nationhood was Ihe first ex:ltllp lc of what the UN is capab le. A civ il wa r was eneleel, troops elisarmed anel clemobilised. e lec ti ons held, a conslituti o n al governm ent fOrtlled w ith ruil sovere ign powers. A s imil ~lr ambitiolls projecl was thc UN ope ration in Cambodia whieh, despite greal clifficullies :Ind dangers , was

Jason Magaz ine no. S. November 199...

27

concludeel s u ccessfu ll y last year. The Uniteel Kingelom has been prouellO contribute , with many ethe rs, [Q both these success stories. The UN hael a crucial 1'0le 1O play rao in the liberation o f Kuwait after Iraq's in vasion. Tt was the Security Council as the embodime nl o f the world co mmunit y w hi c h demanelecl Iraq's w ith eIrawal anel sancti o neel the coalition's militaryaction to expel the invader. The job of e nforcement was the done by the coalitio n led by the United States and incl uding the United Kin gdo m, Saudi Arabia , France and others.

As the Secretary-Ge ne ra l sa id , aftel' the Gulf war the re was ja n excess of credibility' in th e UNo And excessive ex p ectati ons of wh at could be achieved. There have been triumphs, bUL we must not ignare the disappoinrments anel even failures. In all of these experiences it is deal' that there is much more than a milit~lIy task to undertake. Po litica I problems always underlie armed aggression , tension or st rife. Th e humanitari an results of conflict are onl y too a pparent o n our televis io n scree ns. Bosnia , So mali a and Mozambique s tand out as CU lTent examples of UN operations w here the politica l, human itaria n and military stands are inextricably linked. We all have lessans to lea rn from these experiences, whether we participatecl o r not. The UN, which is na more th an the sum of its rnembers , must continue to adapt to th e neeels of the modern warld. Anel that process of adap ri on mu st be supp orted by a ll na tions, but es pec ia ll y by those who hold the most sign ifica nt economie , military and political power. We all must face up to the responsibilities which power brings.

Let me now tu rn to the f ormer Yugoslavia anel I30s nia in parti c ular. The fragmentation o fthat unhappy country, and the bitter fighting w hich has e nsued, a ll h ave thrown into stark relief the compl ex ities with which the international communit y has been trying to grapple.

Since the fight ing began, the international cO llllllunit y ha s had three aims: la conta in the confl ict, to a lleviare its consequences thro ugh the provision of human ita rian aid , anel to help crea te th e conditio ns in which a lasting peace settiement can be a c hie ved to which all parties can freely subscribe.

Given the serious risks of a wide r Balkan war, the ac hievement of the first of these aims, containment ofthe conflict, has sa far been a notabie success. The achieve28

ment of the seco nel has , if a n ythi ng, bee n eve n more 50. Hun elreels of thou sanels of eleaths h;lve been preve ntecl by thase brave anel eleclicated people, civilians as we il as servicemen, e ngageel in the del ivery an el protection o f humanitarian aid.

The conrainment of the conflict anel reli e f of hulll an s uffering have not b een easy objecti ves. But they ha ve bee n major successes. Mos t elifficul t has been the international com munit y's lhird aim: how to creare the conditions for a lasting peace settl e men t. Th e deployme nt o f UN troops, bath in Croatia and even more so in Bosnia , quickl y illustrated the limi tations of peacekeeping when there is na real wi ll for peace on the part of the warring fact io ns. The collapse OfYlIgOsla via as a unitary state loosened restraints and le d to areversion to e rhni c anel re ligious strife. aId histo rical scores, suppressed but not fo rgotten, cOL!ld now be settled. the blood lust and the barbarism appalle d the world lhro ugh nightl y screenings on te levision. Peacekeeping cou ld hardl y be expected to make much progress under those conditions. Where neither peace nor the wilt fo r it exist, it is elifficult to bring e ither about.

The depressing picrure ha s brig hte ned considerably in recent weeks. Sa dly , as is ofte n the case, a particularly horri fi c event, the she lling of the market place in Saravejo on 5 Fe bruary, pravecl to be the calalys t for action. This appalling attack on innocent civilians galvaniseel inte rnationa l opinion a t a time when the wa rring factions were mo re will ing to consider e nding the conni ct. At th e UN 's request , the NATO ultimatum for the w ithdraw a l o f heavy weapons lInd e r pain for air-strikes, together with the active in volveme nt ofthe Ru ss ia ns, have ended the strangulation o f Sarajevo. This achievemenl has been rapidl y built upon bOl h by UN PROFOR and through international diplomacy. The re are now dear signs, at long last, of wa r-wea riness and a w illingness by the factions to contemplate peace.

couraging. Bul .... the events arounel GorazeIe [ Bihaj anel Sarajevo, edl show lhal there is still some way to go hefore we ca n say that pea ce has come to the w hoIe o f the forme r Yugoslavia. The Serbs in particular ha ve ve t to be brought w ithin the negotiations , and the conflicting demaneIs for territory re main acute. Major constitutio nal issues in both Croatia and Bosnia have vet to be resolved. One thing is dear abou t these developrnents.

This is lhal the implementation of the agreements already reached , and of cou rse the ability of the inte rnationa l community to implement those agreernents still to come, requires large numbers of personnel, bath militalY and civilian.

The Uniteel Na tions' request that NATO a irpower be used aga inst Serb positions w hi c h were lhrea leni n g UN Fo rces mark s a new stage in the international com munity's response to the figh ting in Bosnia. The British Government strongly s upports th e actions o f MI' Akashi , Gen e ral cl e la Pres le a ncl General Rose w hich are sqllarely in !ine with the mandate give n in Un itecl Nations ' Resolutions, ancl which was in elefence of United Na tio ns' Fa rces . It is la be hoped that this prompt and effectĂ&#x17D; ve action wili lead to the Serbs w ithdrawing the threat. We cou ld of course be prepared to s uppo rt Genera! Rose shoulel he make such a request fo r ac tio n aga inst any of the wa rring factions who we re putt ing Un itecl natio ns' Forces under threat.

It is essential that this action continues to be with in o ur ove rall s trategy to bring peace to the whole of Bosn ia. Fro m lhe o utset that stralegy ha s been based on two principles. First the re has been the provision of humanita rian aid , which we have been doing most effective ly fo r almost 18 Illo nths <lncl w hi ch has wi thout question saved man y thousands of Ji ves.

Second there has been the search fo r a negotiated and just settle me nt of th is conflict. Both pillars must b e supp orted by insistence o n the preservation of the Un ite cl Nat ions' no n-parti sa n s tatu s in the conflict which is essential if we are to be in a pos itio n to bring about a final This brighter prospect is not confined to and lasting peace.

Sarajevo. The UN Commande r in Bosnia, (bron, Press Re lease, British Embassy) Genera l Rose, has brokered a ceasefire between the Muslims a nel the Croats in Ce ntra l Bosnia, and this too a ppears to be ho lding. It has been bolste red by lhe Musli m/ Croat agreernent o n a federa tion, bralIght about through the efforts orthe United States Specia l Envoy, Charles Redman. All this has been most en-

jason Magazine no. 5, Novembe r 1994

Wat isjason?

De Stichtingjason is in 1975 door jongeren opge richt o m te voorzien in ee n duidelijke behoefte va n jo n geren aan evenwi chtige informati e over internatio nale vraagstukken. j ason is niet gebonden aan enige po litieke partij en heeft geen levensbescho uwelijke grondslag. jason info rmeert op twee manieren. Door het tweemaandelijks uitgeven van dit blad en door het o rganise ren va n activiteiten , zoa ls buitenland-borrels, congressen , excursies, fo ra en uitw isse lingen. Recente o nderwerpen va nja son Magazine waren: De Verand erende Verenigde Na ties (Engelstalige editie) , O ude Kolonia le Banden, Oost-Europa in balans' en Multinatio nal s.

Wil je m ee r inFormatie ove r de activiteiten va n de Stichtingjason, schrijf o Fh el dan naar het vo lge nde adres of nee m conta ct o p met de ]ason Contact Personen in je stad , ve rmeld in het colo fo n .

Stichting]ason Laan van Meerdervoort 96 2517 AR Den Haag tel: 070- 3 60 56 58

Deze publicatie werd mede mogelijk gemaakt door: I

-$ I

ING.fÀllGROUP

NATO Information Service

..

~

ATQT della lloyd

AMI.V

PHILlPS

®

Royal Dutch/Shell -Antwoordkaart-

Ik abo nn eer mij op j aso n Magazine e n o nt va n g voor f30,- zes nummers, èn alle uitnodigingen voor de activiteiten va n Stichting j ason.

(U wordt verzocht te wachten met betaling totdat u een acceptgiro wordt toegezonden)

I

aa m :

Adres: Woonp laats: Postcode:

D eze antwoo rdk aa rt in ee n e nv e l o pp e zo nd er p ostzegel sturen aa n: Stichting j ason Anrwoord numm er 1071 j 2501 WB 's-G ra ve nhage

Telefoon: Handteken ing:

Index Jason Magazine 1993/1994 1993/ 5. Aandacht voor Duitsland T OITl Kuperus

Absurd

Christoph Driessen

Philips, drugs en Bca lrix

E. de Ro)' van Zu)'de"'yn

German arms ex po ns

Ursula Mehrländer & Günthcr Schu!rze

Ge rmany

H ans-Ulrich Seidt

A new securiry environment

Jacco Kroon

Oost-Duitsland in de verkoop

Jaap Rodenburg

Milieubeleid in Duilsb nd

Lesie)' d 'Huy

Veranderingen in dc VN

El11 llla Mulder

Lebanon & Unifil

Marlijn Ho p

Oostenrijk en cl e EG

Ro bert D. Ka ph! n

Th e Coming Anarch y

Arend Jein Boek cstijn

De KV.ladratuur va n dl: Nederland se T() m ~lat

Peter Va n der Knaap

Th e CommiLLce o f the Regio ns: The o utsel of a 'Europe of lhe Regions'?

Pro f. Dr. G. Teitler

Conflicten aan d e G ren ze n van Invloedss feren

Immigralio n cantert ror

1994/3.

Redactio neel Ilennie va n der Graaf

\X' ie wapens zaa it zal geweld oogsten: de prolirer.uie va n conventio nele wapens

Steph"n Raes

Med iterrane landen in de tex tiel- en kledinghandel: een \\ankel succes

Mike den Il an og

Verkiezingen in Zu id-Afrik a

Leon Wecke

\'\' ecke 's \'{!erelcl

Rolf Koster

Ilongarije en haa r buurl anden.

De wederz ijdse re laties en cle problematiek va n de minderhed en

A. Trouwborsl

Over stammen, sta nden en stat en in Afrika: het geval va n Rwand a e n Hurund i De o nwil va n d e EG - en NA VO-lidstaten

1993/ 6. WAR El1lllla Mulder

SOllth Leba n o n , th c \'(Iar co ntÎ -

!lues

Jea n-Christo phe Rulln

Paracloxes of Armee! Pro tcerion

Marc Kll1lllper

Peace in \'(lar

Tom Kuperus

An Empire D yi ng

Lászlo Maracz & Eric-Jan Kcyzer

Another Perspecti ve is Needed

Barhara Hijks

Res tru cturing th e Sccurity Cou ncil

I Jenk Sp enkelink

Mathijs Hansijn &

International Greenho use Po licy

1994/ 4.

Jaap Rodenburg

Redactioneel

1994/ 1. Mediapulatie lvliriam Meekels & Cyril \Xliddersh(}Vcn

De man ach ter de WEU. Een intelview met Secretari s generaal DLMr. \'{I. F. va n Eekelen

Guid() \Xlidclershoven

Zu id-Oost Azië: niet a lles is goud wat e r bl ink t

Martin D oornbos & /ohn Markakis

Society a nel State in Cris is:

Nc ighbours

Erik Di rksen

Conversie in Oost-Euro pa

The Stanl ey Foundation

Eth nici ty and Foreign Po liey

Miriam M eek c ls

De wankele eenheid van Gelukkig Arabië

M. G lenn)'; D . Hi ro: F. Sprin ger

Baak Review \XI. va n H assell

Over onze Afrik aa nse

Ron y Brauman

\Xlh cn sufferin g makes a good sto ry

Jacob M . l3ik

Press and Public Aft~lirs in the Seeurity Area

Stel>lIl Llnsberger Caspar Veldka mp

Chinese media Aanh aken bij UZ: IleL 'Kla sje

Méclecins sa ns Fronti ercs

Liberia , leave it tn the

\Vhat we nt wro ng in Somalia?

toek orn sl

1994/ 2.

Douglas Hurd Min ister va n Buitenland:;e Za ken dl'. P.H . Kaoijmans

Collecli ve d efcn ce & security in Europe

Nederlands l3uite nlands Be leid: Mogelijkheden en beperkingen in een ve randerende omgeving

Michiel cle Weger

A landslide going unno ti ced

Tom Kuperu s

Ru ssia anel th e CIS: 1991-1993

Leon Wecke

Wecke's Wereld

Jozef Brdun

Project Partn ership f()r Pcace and the Czech Ikpubl ic

Boekbesprekingen