Jason magazine (1977), jaargang 02 nummer 4

JONG ATlANTISCH SAMENWERKINGS ORGAAN NEDERLAND

2e jaargang nr. 4 juli/augustus 1977 Y. Kashlev Overwinning van een constructieve benadering Een Sovjet standpunt over de binnenkort beginnende toetsingsconferentie in Belgrado

pag. 2

M. Nimitz De toekomst van de CVSE

F. T. Jork Wat doet het neutron?

De visie van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken over ontspanning en samenwerking in Europa

Uitgebreide technische details over de werking van de omstreden neutronenbom

pag. 4

pag. 7

Amerikaans-Russische discussie over mensenrechten Weerslag van een belangwekkende televisie-discussie tussen Amerikaanse en Russische R. Manser academici ISMUN De secr.-generaal van de interpag. 10 nationale studentenbeweging ISMUN beschrijft de activiteiten en perspectieven van deze organisatie

pag. 12

JASON - magazine Tweemaandelijkse uitgave van de Stichting Jong Atlantisch Samenwerkingsorgaan Nederland

Redectle JASON-megazlne Hoofdredacteur a.I. Redactie-leden

Secretariaat:

Van Stolkweg 10, Den Haag Telefoon: 070-54.27.03 Bankrek.nr.: 45.68.55.548, AMRO-bank Scheveningen Girorekening nr.: 3.56.10.25

Lay-out

A.D. Praanlng Prawlra Adlnlngrat drs. Marianne I. CarIIer drs. J.Th . Hoekema drs. G.W.F. Vigeveno : F.L.M. Lafart : drs. Yvonne E.C. van Sluys

Redactle-adr" JASON-magazlne:

Van Stolkweg 10, Den Haag Telefoon: 070-54.27.04 of 071-13.24.39 Voor abonnementen e.d. wende men zich tot het secretariaat.

Reacties van lezers Abonnementsprijzen:

Per jaar f 15,- (tot 20 jaar f 10,-) Adherent van de Stichting JASON min. f 10.- (tot 20 jaar f 5,-) Adherenten krijgen buiten het blad regelmatig publicaties van de Stichting toegestuurd .

Men wordt verzocht het verschuldigde bedrag eigener beweging over te maken op de bank- of girorekening van de Stichting . tenzij men na ontvangst van een factuur wenst te voldoen.

Advertenties:

In het volgende nummer ....

Advertentietarieven worden U gaarne verstrekt door de penningmeester van de Stichting.

De in dit blad uitgesproken meningen blijven geheel en al voor rekening van de betrokken auteur.

DagelIjk. B"tuur: Voorzitter Algemeen Secretaris

Nationaal Secretaris Penningmeester

In deze rubriek staat de redactie graag ruimte af om uw mening over wat kortere oflangere tijd geleden inJASONmagazine is verschenen, af te drukken. Bij voorkeur ontvangen we reacties die niet Janger zijn dan g pagina's A 4 {regelafstand anderhalO. Indien u een langer artikel wilt schrijven, verzoeken we u contact met de redactie op te nemen.

Overigens: het staat iedereen vrij om een bijdrage aan JASON-magazine te leveren, binnen of buiten het onderwerp dat voor het betreffende nummer staat aangekondigd (steeds op de binnenkant van de omslag).

: : : :

A.D. Prsanlng Prawira Adlningrat P. van Wulfften Palthe W.H.A.M. van den MuiJsenbergh Joan A. van den Honert

: dr•. K.A. Nederlol Secretariaat

: Marjan van Houtert

Algemeen Be.tuur

Raad van Advie.

mr. Th . Bot drs. Marianne I. CarIIer

dr. W.F. van Eekelen

mr. E. Engels Melania Groenewald drs. J.Th. Hoekema drs. e.c. Sanders

e .c . van den Heuvel dr. L.G.M. Jaquet

H. Aben

Het september/oktober nummer zal in het teken staan van JASON's nationale conferentie. Deze conferentie, die op 30 september a.s. in de Tweede Kamer gehouden zal worden, poogt een antwoord te geven op de vraag : "Hoe zien wij Oost-Europa".

Wij zijn er in geslaagd bijwnder interessante sprekers, zoals staatssecretaris Kooymans, professor Van 't Reve en de specialisten Van den Heuvel en Racz voor de conferentie te interesseren en punten uit hun betogen en ecn algemeen verslag zullen het grootste deel van JM nummer 5 vullen. Een ander deel zal gewijd zijn aan een problematiek welke zeer dicht bij de conferentieVTaag ligt: het phenomeen "Eurocommunisme". Wij hopen voor een interessante bespreking op de medewerking van onder meer de Spaanse communistische partij (CPE).

Het slotnummer van dit jaar (november/december) zal één van de politiek minst bekende maar wellicht meest interessante landen voor het voetlicht halen; de Volksrepubliek China. Ooggetuigen doen hierin verslag van hun ervaringen terwijl anderen borg staan voor een meer wetenschappelijke benadering.

mr. Bea e.c. van Schayck M. Schutter H.J. Smallenbroek dr. J.L.K.F. de Vrle.

Leden van het Dagelijks Bestuur zijn tevens leden van het Algemeen Bestuur

Voor deze beide nummers zijn alle bijdragen en/of ingezonden stukken welkom. Men gelieve echter kopij voor JM or 5 en 6 respectievelijk voor 5 september en 20 november in te leveren bij betJASON-secretariaat.

REDACTIONEEL

Tussen Belgrado

We blijven nog even door praten over Belgrado . "Tussen" Belgrado zelfs, om nog eens extra het beklemmende van de loetsingsconferentie over Veiligheid en Samenwerking in

Europa te benadrukken. Maar ook ",ussen" Belgrado, omdat het hier lin Jason-magazine nr.4177 ) gaat om een terugblik op de voorbereidende en een blik in de lOekomst op de eigenlijke Belgrado-conferentie.

Kashle. zegt het al meteen in zijn

Wie

Geen

anikeI : Nog nooit zoveel problemen bij het samenstellen van een agenda gezien. Op de Waarom-vraag probeert deze uitgave een antwoord te vinden. De Amerikaanse diplomaat Nemitz reikt ons daartoe eveneens de

hand.

Uit beider belOog springt de rol van de mnlJtnrechlen naar voren . Zij had het breekpunt van de hele geschiedenis kunnen zijn. Een reden te meer om loch weer in te gaan op de mensenrechten-problematiek, alleen nu wel vanuit een zeer bijzondere optiek.

N .B.C., een Amerikaanse televisiemaatschappij, was zo vriendelijk ons de integrale lekst van een in juli jl. gehouden open discussie over Men· senrechten tussen Russische en Ame· rikaanse deskundigen toe te zenden.

Maar al te graag heeft de redactie gedee lten van deze buitengewoon in· teressante discussie overgenomen.

Internationale jongerenorganisaties, vaak hard werkend aan de bouw van een betere wereld, trokken reeds lang

JASON's belangstelling. In de toekomst zullen regelmatig doel en werkwijzen van de verschillende organisaties belicht worden. De serie

wordt geopend door ISMUN IInternational Youlh and Students Move·

ment for the United Nations) Seeretaris·Generaal Roger Manser.

Een andere nieuwe serie artikelen zal voortaan in het magazine verschijnen van de tekenaar/schrijver Frederik

J ork. Zijn eersteling behandelt de vraag : "Wat is een neutronenbom?"

R,D.P,

. 'Y~ - n-

De overwinning van een constructieve benadering.

VoldoeninR

Nog slechts en kele dagen terug beleefde het Eumpese- en wereldpub liek de tweede verjaardag van de Helsinki-Conferentie over Veiligheid en Samenwerking. Dit vormde een goed e aanleiding voor een samenvatting van wat er de afgelopen twee jaar is gebeurd - voor eell waardering van wat er van de verwezenlijking van de SIOlac(c terecht gekomen is.

De SowJet detegallt biJ dl' vuorbrrtidmde beJpre*illf!,m van de Belr;rado-Conjerenlle (Foto Tall)ugI VPl)

2

Met voldoening kan worden vas Lgesteld dat een overgrote meerderheid van zowel politieke leiders als publiek in Oost- en West-Europa de resultaten van hel verzette werk over het algemeen als gunstig karakteriseerde. Zojuist maakte de wereld kennis met de succesvolle voortzetting van de Helsinki-Conferentie: op 5 augustus jl. eind igde de voorbereidende fase van de Belgrado-Conferentie van vertegenwoordigers van de 35 CVSE-staten in de Joegoslavische hoofdstad. Er is nu overeenstemming bereikt over de datum van de opening van de conferentie (nI. 4 oktober aanstaande) over de agenda, de duur en andere E>rganisaLOrische as )cccen van dit eerste na-CVSE'se forum.

M eeslal w~rdl de oplossing van organisatorische en procedurele kwesties van de een of andere internationale conferentie nier als een mijlpaal beschouwd. Dit keer mag men echrer van een uilzondering spreken. Waarom ? Laten we voor hel beantwoorden van deze vraag het verloop van de geschiedenis nog eens nagaan.

Twijfels aan her Wesren Tijdens de voorbereidende besprekingen voor de CVSE kwam de Tsjechische delegatie me( een voorstel voor het opzenen van een permanem pan-Europees orgaan met

consultatieve functies ter uitwisseling van gedachten omtrent de realisatie van de Slotacte. Zij werd daarin gesteund door de andere socialistische landen.

De Westerse landen wezen dit voorstel af. Eén en ander resulteerde in de beslissing periodieke conferenties te houden voor vertegenwoordigers van de deelnemende stalen. Zij zouden ertoe moeten leiden "over te gaan tot een grondige gedachtenwiJseling over de tenuitvoerlegging van zowel het bepaalde in de Slotacte aI. van de door de Conferentie omschreven taalt, als ooit - in hel kader van de door de Conferentie behandelde aangelegenheden - over de verdiePing van de wedenijd" betrekkingen, de verbetering van de veiligheid en de ontwiltJreting van de JamenwerJring in Europa alJmede de ontwikkeling van het orUspanningsproces in de toekomst" (citaat SlotaCle, red. ), De Sowjet Unie en de andere socialistische staten kwamen dus vanaf het begin op voor de voortzetting van de in Helsinki gestarte dialoog in het belang van ontspanning en samenwerking. Dit standpunt werd door L.I. Brezhnew, Algemeen Secretaris van het Centraal Comité van de CPSU en President van hel Presidium van de Opperste Sowjet van de Sowjet Unie, in zijn speeches herhaaldelijk benadrukt.

De standpunten van een paar Westerse landen hebben zich in dil opzicht echter belangrijk gewijzigd. Aanvankelijk lrachllen deze landen het belang van de CVSE (en vervolg) te kleineren. Venrolgens - en nu hiermee in schrille tegenstelling - begonnen ze er in toenemende mate belangstelling voor aan de dag Ie leggen. Deze belangstelling wees echter maar in één richting: Zij wilden de CVSE veranderen in een arena van beschuldigingen en propagandabluf meI belrekking tol de Derde Mand van Helsinki 's SIOlaCle. Tijdens de voorbereidende ontmoeting voor de BelgradoConferentie poogden delegaties van sommige Westerse landen - de Verenigde Staten van Amerika vooropzulk een agenda door te drukken, dat gesprekken over de belangrijkste problemen aangaande de veiligheid en samenwerking en de wegen naar verder ver.vezenlijking van de Helsinki-afspraken op de achtergrond zouden raken.

Washington en een stel van zijn bondgenoten probeerden discussies over de Derde Mand, dat is die over "Mensenrechten", op de eerste plaats te stellen. Maar deze problematiek - hoe belangrijk zij ook moge zijn - behoort niet tol de belangrijkste in de Slotacte. Het was ook gepland dit onderwerp te behandelen in de geest van andere staten te beschuldigen en zich in hun binnenlandse aangelegenheden te mengen.

Tezelfder tijd deed men van Westerse zijde op het eerste gezicht onschuldig lijkende procedurele voorstellen - bijvoorbeeld hel tijdstip van hel einde van de BelgradoConferentie niet vast te stellen. Het is duidelijk dat in dàt geval het onbegrensde uitstel van het einde der gesprekken hel publiek zou teleurstellen. Vele waarnemers beschouwden dit Westerse voorstel (en niet zonder reden) als een poging de geest van Helsinki en juist de essentie van de politiek van ontspanning en samenwerking te ondermijnen.

constructieve benadering t.a.v. de komende conferentie te Belgrado de overhand heefl gekregen.

De overeengekomen agenda bevat de uitwisseling van meningen over de realisatie van de Slotacte, maar niet als doel in zichzelf, doch in de context van het ontwikkelen van de omspanning en de uitbreiding van de samenwerking. De datum van het einde van de Belgrado-Conferentie is ook vastgelegd: 22 december van dit jaar. Als het slotdocument voor die dag niet klaar is, zal de conferentie na de kerstvakantie nog 4 weken doorgaan - van medio januari tot medio februari 1978.

Andere organisatorische en procedurele problemen zijn eveneens positief opgelost. Dit alles creëert de noodzakelijke condities voor goed en nuttig werk van de herfstontmoeting in Belgrado binnen een nauwkeurig bepaalde periode en voor bespreking van nieuwe initiatieven gericht op de verhoging van de veiligheid en de uitbreiding van de samenwerking op het Europese cominent.

Zulke initiatieven bestáán ... Men zal zich kunnen herinneren dat socialistische landen het voorstel deden dat alle CVSE-landen een no-firJt-UJe verklaring van atoomwapens zouden ondertekenen. Ook stelden zij het verbod voor de NA VO en het Warschau Pact uit te breiden. In dit kader zijn ook de Comecon voorstellen aan de EEG betreffende een te tekenen overeenkomst, welke de beginselen van de betrekkingen tussen beide zou moeten regelen, te noemen, alsmede het Sowjet-voorstel pan-Europese conferenties over samenwerking op het gebied van transport, energie en milieu te beleggen.

Het Sowjet publiek en kampioenen van veiligheid en samenwerking in andere landen drukken hun voldoening uit over de resultaten van het werk van de voorbereidende Belgrado-Conferentie. Want het zijn deze resultaten die de komende Belgrado-Herfst-Conferentie met L.1. Bre,hnew's woorden gesproken - kunnen maken tot een voortzetting en ontwikkeling van de geest van Helsinki en tot een volgende fase in de ontwikkeling van het détenteprbces.

Constructief Nu de besluiten van de voorbereidende conferentie bekend zijn geworden, kan men zeggen dat over hel algemeen een

Dr. Y. Kashlev 3

De toekomst van de CVSE Op 4 oktober 1977 zullen de delegaties van vijf en dertig Europe,e en Noordamerikaan,e ,taten in Belgrado bij

-

elkaar komen, om te bezien wat er terecht is gekomen van

betrekkingen en willen we een algemeen patroon van Sovjet terughoudendheid aanmoedigen alsmede samenwerking op het gebied van de Wereldgezondheid en de

de Slotakte van de Conferentie voor Europese Veiligbeid en Samenwerking in Europa (CVSE), zoal, aangenomen op de topconferentie in Helsinki, twee jaar geleden. We heb· ben nu al een succesvolle voorbereidende vergadering

achter de rug, hetgeen een goede basis vormt voor de eigenlijke conferentie.

De loelsingsconferentie in Belgrado zal een belangrijke gebeurtenis in de Oost-West betrekkingen vonnen, zoals

ook de Helsinki conferentie die aan de CVSE·slotakte vooraf ging. De Belgrado bijeenkom't zal zich met alle mogelijke Oost-West zaken bezig houden: politieke, eco· nomische, militaire, humanitaire en culturele zaken. De

Verenigde Staten is van plan de Belgrado-conferentie te gebruiken om alle aspecten van de slotakte bij de toetsing te betrekken. In het bijzonder zijn we er vast van overtuigd dat de CVSE - en de ontwikkeling waar zij deel van uitmaalu- in het voordeel van alle volkeren, de algemene Oost-West veiligheid en de samenwerking tussen de regeringen zal zijn. Dit betekent met name dat de mensenrech · ten bevorderd moeten worden, en de contacten tussen personen uit Oost en West zullen moeten worden uitge-

breid . De regering Carter heeft zich tot taak gesteld deze doeleinden te verwezenlijken en gelooft dat de CVSE moet bijdragen

{Ot

het verhogen van de internationale standaard

wat betreft de behandeling van mensen door hun regering.

De Verenigde Staten zal dit in Belgrado nastreven, zich welbewust van het feit dat verandering slechts geleidelijk, . stap voor stap tot stand komt maar zich geheel stellend achter de verbreiding van de mensenrech ten principes.

Deze geleidelijke ontwikkeling in de richting van een wereld waar meer humane beginselen door de naties worden gehanteerd vindt zijn weerslag in de positieve

benadering door de V.S. van de Détente politiek tussen Oost en West.

Dit proces van Détente heeft de laatste jaren een beperkte, maar belangrijke ontwikkeling naar een veel gewenste

vermindering van spanning opgeleverd. Geleidelijk aan wordt steeds meer vooruitgang geboekt waarbij het proces vaak onderbroken is door tijdelijke inzinkingen. Het in grote mate competitief karakter van onze verhouding met de Sovjet-Unie is er niet door veranderd evenmin als de

objectieve realiteit van de Oost-West betrekkingen. Maar deze dialoog heeft een aantal internationale overeenkom-

sten opgeleverd die de wereld wat veiliger maken. De erkenning wo rdt er door weergegeven, door Oost én West, van de noo dzaak hun competitie te beperken en te regu-

leren door enige terughoudendheid in internationaal gedrag, samenwerking op economisch, wetenschappelijk en cultureel gebied en door onderhandelingen die moeten leiden tot contróle van de wapenwedloop.

De regering Carter is vastbesloten zich te gronden op reeds bestaande overeenkomsten tussen Oost en West en op velerlei gebied nieuwe overeenkomsdten tot stand te bren-

gen. Met name beogen wij: - niet alleen wapenbeperkingen maar een werkelijke vermindering van strijdkrachten en bewapening tot stand u· brengen .

•

niet alleen onbelemmerde compeuue in de Derde

Wereld, maar meer stabiele en rechtvaardige Noord-Zuid

voedselvoorziening.

- verder te zien dan de naoorlogse verdeling van Europa en meer normale betrekkingen tussen het Westen en de volkeren en regeringen van Oost-Europa te bevorderen, door nauwere banden aan te knopen op economisch,

cultureel, wetenschappelijk en humanitair gebied. De CVSE staat natuurlijk centraal bij deze poging. Tevens is duidelijk geworden dat de acties en verklaringen van de regering ten gunste van de bescherming van de elementaire mensenrechten over de hele wereld - waaronder be-

grepen de Verenigde Staten - enkele staten ertoe gebracht heeft negatief te reageren. Het wekt geen verbazing dat degenen die zich als onze tegenstanders beschouwen de uitstraling van een Amerika dat opnieuw zelfvertrouwen

heeft gekregen nogal ontmoedigend vinden . Ongetwijfeld hebben zij zich zorgen gemaakt over het effect dat onze verbondendheid met de mensenrechten zou kunnen heb-

ben op de ontwikkelingen in hun samenleving en op het gebied van de Oost-West betrekkingen.

De president haakte duidelijk op deze bezorgdheid in tijdens de toespraak die hij onlangs hield in Charleston (Zuid Carolina). Zijn boodschap onderstreept een pragmatische en rationele koers . "We verkeren nu in een fase'\ zei de president, "waarin we zowel de wedijver als de samenwerking met de Sovjet-Unie moeten voortzetten en moeten

proberen de moeilijkheden waarmee we te kampen krijgen, op te lossen waarbij we ons op verlichte wijze laten

leiden door eigen- én algemeen belang" .

Onze betrokkenheid met de mensenrechten is niet onverenigbaar met onze wens te onderhandelen over wederzijds bevredigende overeenkomsten met de Sovjet-Unie. We geloven dat we een koers kunnen volgen die ons in staat

stelt, geduldig en volhardend, de wereldopinie aan te spreken in een poging die algemeen aanvaarde standaarden van menselijke waardigheid en welzijn, die het leven zijn betekenis geven, te versterken.

Het is niet onze bedoeling regeringen te dreigen, evenmin willen we de wereld naar ons beeld hervormen. We zeggen

dat het Amerikaanse volk bepaalde fundamentele waarden heeft, die ook in de meeste andere samenlevingen sterk leven, en die belichaamd zijn in internationale basisdocumenten zoals bijvoorbeeld de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens .

Wij helpen een proces Ie bevorderen waarbij uiteindelijk een wereld tot stand wordt gebracht waar deze opvattingen omtrent menselijke waardigheid ten volle tot hun recht komen.

De Verenigde Staten hecht groot belang aan de Belgrado conferentie en nog groter belang aan het gehele proces van bi- en multilaterale interactie, dat voortvloeide uit de

CVSE. De slotakte, meer dan twee jaar geleden getekend in Helsinki, tracht een proces van toenemende veiligheid en samenwerking te bevorderen, door de barrières die Euro-

pa meer dan dertig jaar hebben verdeeld, te verminderen.

Maar de Slotakte is veel meer dan alleen een geheel van algemene beginselen. De Slotakte geeft een programma van specifieke afspraken op politiek, economisch, militair,

cultureel en humanitair gebied. Het uitgebreide terrein dat de CVSE bestrijkt, noodzaakte inderdaad de onderhandelaars om de onderwerpen onder te verdelen in zogenaamde "manden", en de Slotakte dienovereenkomstig in te delen.

De Eerste Mand bevat een lijst met tien beginselen om de betrekkingen tussen de deelnemende staten te regelen en veiligheid en samenwerking te versterken. Eveneens omvat deze mand een afdeling over vertrouwenwekkende maatregelen op militair gebied , zoals het melden aan andere staten van grote militaire oefeningen en het uitnodigen van buitenlandse waarnemers daarbij.

De Tweede Mand stelt doelen en omschrijft bepalingen om de samenwerking op het gebied van economie, techno-

ken, bredere verspreiding van boeken, films en tijdschriften, vergemakkelijking van privĂŠ en zakelijke reizen en vermindering van de belemmeringen voor emigratie in verband met huwelijk en familiehereniging.

De uiteenlopende wijze waarop Oost en West de toepassing van de Slotakte benaderen komt meestal het duidelijkst naar voren, en lokt ongetwijfeld de meeste openbare dialoog uit, bij deze bepalingen van de Derde Mand.

De bepalingen van de Slotakte die specifiek mensenrechten betreffen, zijn vooral te vinden in het zevende beginsel van de Eerste Mand dat fundamentele mensenrechten en vrijheden vermeldt, die voortvloeien uit de liaan de menselijke persoon inherente waardigheid".

De afspraken van de Derde Mand vragen om specifieke

logie, wetenschap en milieu te bevorderen. Sommige van deze bepalingen lijken wat duister maar aangezien ze de uitwisseling van economische en wetenschappelijke gegevens aanmoedigen en handel en toerisme omschrijven hebben ze de mogelijkheid het leven en de rechten van miljoenen individuen te verbeteren.

In de Derde Mand staat bevordering van het vrije verkeer van mensen, ideeĂŤn en informatie, tussen de staten die mede ondertekend hebben, centraal. Er wordt opgeroepen tot het ondernemen van diverse stappen zoals toename van culturele en educatieve uitw'isselingen, verbetering van de omstandigheden waaronder journalisten moeten wer-

handelingen om een vrijer verkeer van personen en ideeĂŤn te bevorderen.

AI deze beginselen zijn ondertekend op het hoogste niveau, door leiders van Europa en Noord-Amerika. Wanneer ze volledig toegepast zouden worden, zou niet alleen het wederzijds contact tussen de regeringen van Oost en West in grote mate toenemen, maar zou ook - en dat is veel belangrijker - het leven van al onze volkeren, direkt verrijkt worden. En daarom zal de Verenigde Staten zich blijven uitspreken en blijven ijveren voor volledige toepassing van alle aspecten van de Helsinki akkoorden.

President Carter heeft duidelijk gesteld dat geen enkele 5

definitie van Détente, voor het Amerikaanse volk geheel acceptabel kan zijn als die niet leven geeft aan ons doel, de intennenselijke contaaen te doen toenemen, de uitwisseling van informatie te bevorderen en de praktijken op het gebied van de elementaire mensenrechten te verbeteren.

Het Westen heeft voor de toetsingsconferentie in Belgrado, een goed uitgebalanceerde politiek en deze politiek heeft bewezen - en dat is niet verbazingwekkend - aantrekkelijk te zijn voor de neutrale en ongebonden landen in Europa.

• Op de eerste plaats streven wij ernaar een optimale toepassing van de Slotakte te bevorderen, door een grondige en openhartige toetsing van de wijze waarop de Slotakte de afgelopen twee jaar is toegepast. In Belgrado zullen wij ook concrete nieuwe voorstellen in overweging nemen, bedoeld om toepassing van de beginselen van Helsinki te bevorderen, en zo het proces van de CVSE te versterken.

Wij zijn dus niet uit op een confrontatie in Belgrado en willen beslist niet andere aspecten van de Oost-West verhouding belasten. Ons doel in Belgrado is vooruitgang en geen polemiek.

Het succesvol resultaat van de voorbereidende bijeenkomst in Belgrado toont duidelijk aan dat moeilijke vraagstukken kunnen worden opgelost op zakelijke wijze, zonder holle retoriek en zonder dat toegegeven wordt aan diegenen die de betekenis van de CVSE willen afzwakken.

Zeker, er zullen meningsverschillen zijn over de totale invloed van het proces door de CVSE in gang gezet. Wat ons betreft, we zijn teleurgesteld dat de Sovjet-Unie en de Oost- Europese staten slechts langzaam en niet in gelijke mate, de drie "Manden" hebben toegepast. Met name zijn we bedroefd over het feit dat nu en dan zelfs een achteruitgang op het gebied van de rechten van de mens is waar te nemen. Sommige Oost-Europese landen hebben onlangs de hereniging van gescheiden families bespoedigd, en we schatten iedere zaak die tot een oplossing wordt gebracht op de juiste waarde. Maar er zijn nog steeds veel mensen die moeilijkheden ondervinden bij hun pogingen zich bij hun familie in het buitenland te voegen, en er zijn vele anderen die met gevangenis straf bedreigd worden omwille van hun overtuiging. Twee jaar na de ondertekening van de Slotakte verwachten en verdienen de volkeren in Oost én West meer vooruitgang. Dappere mensen in OostEuropa zullen niet toelaten dat hetgeen in Helsinki afgesproken is, zal worden vergeten. En wij zullen dat evenmin toelaten!

Tegelijkertijd realiseren we ons dat de praktijken van vele tientallen jaren niet op stel en sprong veranderd kunnen worden en dat geen enkel land een onberispelijk schone lei heeft.

Het opheffen van reisbeperkingen door de regering Carter en een actie, onlangs door het Congres gevoerd, in zake het aanvragen van visa, hebben de toepassing van de CVSE in de Verenigde Staten versterkt.

Een lang proces is in Helsinki in gang gezet. In Belgrado proberen wij nu een bewijs van goed vertrouwen en vooruitgang te krijgen. We hopen dat de ontmoeting niet in een polemiek zal ontaarden, en dat serieus en constructief gediscussieerd zal worden over de belangrijke onderwerpen die aan de orde zijn.

De voorbereidende bijeenkomst is erin geslaagd een volledige agenda op te stellen en goede procedures te ontwerpen voor de bijeenkomst die in oktober in Belgrado zal 6

plaatsvinden. Het was precair en ingewikkeld de modaliteiten vast te stellen voor de hoofdbijeenkomst in Belgrado.

In het begin waren er enige geruchten dat sommige WestEuropese landen zich bezorgd maakten dat de Verenigde Staten te sterk de nadruk zou leggen op de mensenrechten en zo de Détente en de voordelen die daaruit voonvloeien, in gevaar zou brengen. Ik zou willen benadrukken dat, in onze ogen, de landen van West-Europa, in woord en gedachte tot uitdrukking hebben gebracht dat zij dezelfde hoop koesteren, dezelfde belangstelling en zaken waar ze zich mee bezighouden en dezelfde gemeenschappelijke humanitaire traditie hebben als wij, Amerikanen. Zoals het een bondgenootschap van volwassen, vrije naties betaamt, hebben·we geprobeerd overeenstemming te bereiken - en niet uniformiteit! - wat berreft onze benadering van de CVSE, en we zijn hier in geslaagd. We hebben ontdekt dat we met succes, in harmonie met onze bondgenoten - en in feite met bijna alle niet-communistische landen in Europa - , een koers kunnen volgen waar mensenrechten een belangrijk deel van vormt. Dit werkte in Belgrado, bij de voorbereidende bijeenkomst waar onze fundamentele doelstellingen werden verwezenlijkt. We hebben overeenkomst bereikt over een structuur en een agenda, die ons uitvoerig de gelegenheid geven de elementaire vraag betreffende de uitvoering van de Slotakte - waar wel vooruitgang geboekt is en in welke mate, en waar niet terdege te behandelen. De agenda laat ook de mogelijkheid open dat concrete nieuwe voorstellen in overweging worden genomen, om een krachtiger toepassing te bevorderen op die gebieden waar verbetering duidelijk nodig is.

Bovendien blijkt dat er nu een algemeen verbreid gevoelen bestaat, weerspiegeld in de agenda, om meer bijeenkomsten van het type Belgrado te houden. De voorbereidende besprekingen toonden aan, dat we onze doeleinden na kunnen streven op een bekwame wijze. bewijzend dat onze steun voor de mensenrechten en andere onderdelen van de Slotakte een vitale en permanente kracht is, die serieus genomen moet worden, en niet noodzakelijkerwijze hoeft te leiden LOt confrontatie of een bemoeilijking van discussies over strategische kwesties op ander vlak. De conferentie van Belgrado is slechts één stop op een lange en moeilijke weg. Als we vooIWaarts gaan zullen we dit met geduld en volharding doen. Met vertrouwen in de waarde van onze doeleinden, kunnen we bijdragen tot een gezonder Oost-West verhouding zowel voor onze regeringen als - en dat is belangrijker - , voor onze volkeren, en zo bijdragen tot een veiliger en evenwichtiger wereld.

Matthew Nimitz Counselor U.S. State Deparunent

Wat doet het neutron?

Meer dan 30 jaar nadat twee kernexplosies op de Japanse gronddoelen Hiroshima en Nagasaki in de wereld hebben doorgeklonken, zijn wederom verhitte debatten ontbrand omtrent de nieuwste interpretatie van de kernbom. Toch kan men het neutronenwapen niet dadelijk tot de meest recente wapenontwikkelingen op het gebied van de kernwapentechnologie rekenen. Reeds in 1958 werd in het Amerikaanse Pentagon het principe besproken, dat tot het N-wapen heeft geleid en dat thans bekend staat als de "W70 Mod JU Lance Enhanced RadiJltion Warhead".

J - tl - lmllll'll'fIIl'lIl :; - /l!1111'TlltJ/'wlII (11 ' /'0/11) 1 - "1f1ll/!IIllrmJI" A -ho lll

,/ - '/lil-Imf/,dll'

dl'lIIl'lIlf'IIII1Wf I'IlrflllT

K.",rhllff'1l ~ - '1IIII'r-krr//ldlt, IIIlmll'lIl Ă“ -

1/II/IIII'/ II -bWII

7 - 1I,"lInJ/lf'l/rl'/lnll!r F.I'II

"N -bom " 1\

1'1'11

kll'llll' I I -hl/lII

1/I1'1/'t'II '/ak/rll/I/! Ik/.

In feite betreft het hier een kernwapen dat na ontploffing versterkte neutronenstraling overgaaL Dit nucleaire principe kan zowel bij kanonmunitie als in de atoomkop van kernraketten worden toegepast.

De geestelijke vader van dit neutronenwapen is de Amerikaanse kernfysicus Sam T. Collen, die het prototype van een derde generatie kernwapens ontwikkelde. Hel nieuwe wapen kent zowel diens VOOT· als tegenstanders, waarvan deskundigen menen dat de neutronenraket wellicht een strategische revolutie kan veroorzaken. Pessimisten denken dat het wapen in grote mate aan de waarschijnlijkheid bijdraagt dat een toekomstig gewapend connict niet anders dan een kernoorlog zijn moet. He.t officiële persbureau van de Sovjet- Unie "Tass" stelt dat" het neutronenwapen de aanleiding voor een geëscaleerde bewapeningswedloop kan zijn en dat de door het Amerikaanse Witte Huis ontketende campagne voor meer begrip voor mensenrechtot

ten hierdoor op losse schroeven is komen te staan en louter op rethoriek berust.

De doelmatigheid van een neutronenwapen berust op het beter kunnen bepalen van diens destructiecirkel en het trefzéker kunnen doden van achter beton en staal verschanste mensen. De essentie van een ontploffende neutronenraket is vooral gelegen in het verzwakken van de druk- en hittegolfwerking, waardoor gebouwen en militair materieel in grote mate gespaard worden.

In abstracta kan het N-wapen de militaire commandant ten velde bijzonder veel bieden. Rond het grondnulpunt van een ontploffend neutronenwapen zal de mankracht van de vijand nagenoeg onmiddellijk worden uitgeschakeld. Door een korte stralingsduur en kleine mate van falloutafgifte kunnen eigen troepen het getroffen gebied snel binnentrekken en bezetten. (Hoewel deskundigen menen, dat na een ontploffing een wolk radioactief koolstof zal zijn

Filrlllr :/: " 17inrip, A -bom" I - urf//uulfl/!/rmirl

2 · Jlf/iJrtrlri/llrmlr ladil/I!. (Irmil r.d.)

1 - "lrmltml/Jnp" of l)'liwlrr " - malmr in 'iUb-lrriri.lcM l(Hj lmuJ ~ - mnl,ri, in IU/I,r-Jtrili.lch, tMIlrJlJd

J!,bmchl (lfK"'ntlnt op rllrnllr În WI(h'lint

•

gevormd die pas na ongeveer 6.000 jaar de helft van diens dreiging zal hebben verloren. ) Maar voor een betrekkelijk klein operadegebied, zoals Centraal-Europa dit in wezen is, biedt het neutronenwapen tactische voordelen.

lelijk. Deze mensen sterven niet meteen maar vinden door

leukemie of andere oorzaken eerst uren, dagen of zelfs weken later de -

verlossende -

dood.

Reden waarom Egon Bahr, secretaris-generaal van de Westduitse Sociaal Drowcratische Parlij (SDP), het neutronen-

Verschrikkelijk ring heeft gehecht aan de produktie van dit N -wapen, kan

wapen omschreef als het k.enmerk van intellectuele perversie. Naast de meningen dat het neutronenwapen bijdraagt

men het wapen door uiterste verfijning maken tot het

aan de geloofwaardigheid van de NATO afschrikking,

tactische kernwapen par excellence dat aan de NATO

moet men de verleiding om bij een gewapend conflict snel naar de atoomwapens te grijpen zeker niet onderschatten.

Een grote mate van stabiliteit in de besluitvorming inzake de neutronenwapens is ten zeerste gerechtvaardigd; een emotionele benadering k.an wellicht leiden tot de trend van een algemene ontkoppeling van kernwapens van het West-

Doordat de Amerikaanse president Carter zijn goedkeu-

afschrikking een realistisch karakter geven kan. Maar inmiddels is er een discussie begonnen over de "humaniteit" van de N-bom. Het is wel zo dat bij een conventionele atoombom procentueel meer mensen op slag worden gedood (de N-bom heeft een zg. verzwakte centrumwerkingl maar de verwoestende werking van de het menselijk lichaam binnengedrongen neutronen is ronduit verschrik-

4

Europese defensiebeleid , hetgeen op haar beurt weer tot versnippering van de bestaande alliantie k.an leiden.

3.

4.

neutron

,

Amerikaanse

en

Russische

Principe Het Amerikaanse televisienet NBC zond op 12 juni jL een

Zoals gesteld moet het neutronenwapen voldoen aan de eisen van grote neutronenafgifte en het veroorzaken van een minimale radioaClieve rail-out. Neutronenafgifte ma-

debat uit tussen drie Russische en drie Amerikaanse geleerden over de mensenrechten en de uitvoering van de

nifesteert zich doorgaans bij de ontploffing van een ther-

derde mand van de Slotaae_ Voor lOver bekend is dit de eerste keer dat individuele burgers van de VS en de SU in

ma-nucleair wapen; in wezen is de neutronenraket een mini waterstofbom . Om het gestelde te bereiken, baseert men zich op de principes van de H-bom. Wanneer bij een waterstorexplosie twee lichte waterstofatomen va n de iso-

topen deuterium (H') en tritiull) (H') met elkaar tot het zwaardere element helium versmelten, komen er bij dit fusieproces neutronen vrij.

Deze neutronen zijn elektrisch ungdadt:1l deeltjes uie in principe volkomen ongevaarlijk zijn; althans wanneer deze

van een krachtige energetische drijflading verstoken blijven. Wanneer het lukt om bij een ontploffende waterstofbom het proces met enkele microseconden te verlengen, wordt hierdoor de neutronenafgifte verhoogd. Het verlengen van de explosieduur met enkele 1-6s bereikt men door het inbouwen van een neutronenreflecwr. De vrijkomende neutronen - elk voorzien van een energie van ongeveer

14 ,000,000 eV -

planten zich met grote snelheid in alle

denkbare richtingen voort. In wezen vormen deze "snelle" neutronentreinen met snelheden van 1.000 mIs voor mens en dier de dodelijke neutronenstralen.

Van de neurronenraket weet men, dat men voor wat de werking betreft moet uitgaan van het H-bomprincipe (zie figuur 1) hetgeen impliceert dat men met een fusieproces te maken heeft. Hiervoor zijn extreem hoge temperaturen in de grootte van 10 6 x50°C benodigd om de kernen te doen fuseren. Men weet ook dat een H-bom een atoombom als ontsteker bezit, die ten doel heeft de temperaturen naar de extreem hoge waarden op te jagen, waardoor het fusieproces op gang wordt gebracht. Maar wanneer men een atoombom gebruikt om met een massa van 20.000 g (óf meer) uranium U 235 het superkritische moment te kunnen overschrijden. kan de waterstofexplosie alleen maar gepaard gaan met een grote fall-ouL Voor hel tot stand brengen van een kernexplosie is de keningreactie vereist. Hiertoe moet een neutron met grote kracht tegen een uraniumkern U 235 worden gestoten, waardoor deze

splijt en gemiddeld 2' /, neutron vrijkomt (zie figuur 2), Twee van deze "vrije" neutronen splijten op hun beun weer twee andere uraniumatomen, waardoor 4 van de vijf neutronen wcer nieuwe kernen zullen splijten en de kettingreactie zich explosief voltrekt. Op dit principe is de

werking van de A-bom gebaseerd (zie figuur 3), Om tot de beoogde neutronenafgifte te kunnen komen en de daarbij aansluitende geringe fall-out , is het noodzakelijk om materie voor de A-bom te gaan gebruiken waarvan hel gcv.,jchl van de superkritische massa uiterst laag ~e­ legen is. Zoals gesteld is deze massa voor het uranium U 3.5 vrij hoog te noemen, zodat men naar nieuwe wegen zoeken moest waardoor men bij de transurane elementen kwam.

Transurane elementen bestaan uit relatief zwaardere kernen dan het waterstof, die bovendien stabiel te noemen zijn. Daarom vermoedt men op theoretische gronden, dat de ontsteker vervaardigd is uit transurane materie waarvan

het superkritische gewicht rond de 2,0 g zal moeten zijn gelegen, De kracht van de neutronenraket wordt geschat op 1 kiloton.

Fred T_jork '0

het openbaar discussiëren over de rol van de mensenrechten in de betrekkingen tussen hun twee landen. Het scher-

pe debat dat voor de kijkers omstond en slechts gedeeltelijk door de wederzijdse respectbetuigingen van de deelnemers werd gematigd, kon als een voorproefje be-

schouwd worden van hetgeen zich in Belgrado wu afspelen.

De Amerikanen waren Reverent Th. Hesburg President of tbe Un'iversity of Notre Dame, de journalist G. Kaiser en

Professor A_M_ Dershowitz van de Harvard Law SchooL De Russen waren Professor S. Zivs van de Institute of State Law van de Soviet Academy of Sdences, Professor A. Mishin van de Universiteit van Moskou en Tass perscorres-

pondent Borovik_ Hieronder volgt een samenvatting van het debat opgesteld door de redactie.

Om te beginnen utten beide partijen hun (uer vmehilltnde) opvattingen amtrent "",menreehten uiteen, Hesburg (VS) benadrukte het allesoverheersende belang van de vrijheidJreehten en verwimde niet, als goede Amerikaan, uit de Bill of Rights van 1784 te citeren, Hij gaf toe dat, terwijl de Westelijke landen vooral aandacht Khrn/un aan de vrijheid.srechten en het recht op politieke participatie, de socialistische staten de economische, sociale en culturele rechten benadrukken. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens die in het kader van de VN zowel door VS als SU is ondertekend, omval ech ter het volledig spectrum van rechten.

Zivs (SU ) stelde dat, zonder bevrediging van de elementaire economische behoeften, menselijke waardigheid en indi-

viduele vrijheid lege begrippen zijn, Het recht op arbeid, de afwezigheid van uitbuiting en armoede vormen een noodzakelijke basis voor de uitvoering van de vrijheidsrechten en democratische beginselen die zowel in de oude

als de nieuwe Sovjet-grondwet zijn neergelegd,

Détente en vertrouwen Kaiser herrinnerde eraan dat VS en SU in staat waren

elkaar volledig te vernietigen, Détente is bedoeld om te voorkomen dat dit ooit zou geschieden. Vertrouwen tussen Oost en West is een voorwaarde voor ontspanning maar, voegde hij er aan toe, "Americans flnd it difficult to offer ruil trust to a country which deprives its citizens of what we

think of as basic human rights, We find it difficult to trust a govemment which doesn't seem to trust its own citizens".

Een tweede obstakel wordt gevormd door de communistische ideologie die een revolutionaire overgang naar het socialisme en de hiermee samenhangende ondergang van

het kapitalisme predikt. Kaiser wees erop dat deze leer nog immer in de schoolboeken wordt verkondigd, Hierop verweet Borovik de Amerikanen dat zij hun kinderen indoctrineren en noemde het voorbeeld van een Ame-

rikaanse tekenfilm van Rood Kapj e waarin de wolf een hoed draagt met een hamer en een sikkel erop. Kaiser erkende dat tijdens de Koude Oorlog aan beide kanten de

Professoren

•

In

de clinch over' mensenrechten

publieke oplme door media en regeringswoordvoerders werd opgehitst, doch beschouwde dit in tegenstelling tot de Rus als verleden tijd.

Zivs meende dat de wijze waarop de nieuwe VS-regering de mensenrechtenkwestie gebruikte, de internationale verhoudingen kon vertroebelen . Er was volgens hem sprake van een "weil orchestrated anti-SovĂŽet campaign" die helaas duidde op een herleving van "farces hostiIe to the Soviet Union and Socialism" .

Beschuldigingen over en weer De Amerikanen gaven vele voorbeelden van schendingen van de mensenrechten in de SU. Deze kritiek werd voornamelijk op twee manieren gepareerd: tegenaanval of ontkenning. De opmerkingen van Kaiser over de geslotenheid van het Sovjet-systeem en de censuur die daar wordt toegepast, ontlokte aan Borovik een lange tirade over de vele tekortkomingen van de VS, met name de werkloosheid (schending van het recht op arbeid), de hoge kosten van onderwijs en medische verzorging, de discriminatie wegens huidskleur en sex en tot slo t de onveiligheid op straat

(schending van het recht op leven). Verwijten over vervolgingen van Russische dissidenten die de uitvoering van de Slotacte in eigen land eisen, werden beantwoord door te wijzen op de arrestatie van tien "civil rights activists" in Wilmington en de arrestatie van 29 man die voor het Pentagon tegen de wapenwedloop hadden gedemonstreerd.

De "ontkenningstactiek" werd ondermeer toegepast tijdens de discussie over verspreiding van informatie. Derhowitz (VS ) vroeg of de Washington Post en de New York Times voor de Russische burger beschikbaar was. Het antwoord van Borovik luidde dat een twaalftal Amerikaanse kranten en tijdschriften verkrijgbaar is op verschillende plaatsen, met name in hotels en bibliotheken, maar dat hij in zijn hotel te New York noch Pravda noch Izvestia had kunnen krijgen. De Amerikaan spitste zijn vraag toe op de gemiddelde Russische burger die geen toegang heeft tot de " Inturist" hotels en de bibliotheken .

Hieruit bleek weer, aldus de Rus, de Amerikaanse onwetenheid omtrent de SU : "Iedereen heeft daar namelijk toegang tot alle hotels". V.w.b. de bibliotheken, alle daar

11

ISMUN: Een kort overzicht van aanwezige boeken staan open voor iedere Sovjetburger.

Kaiser reageerde, Borovik bij zijn voornaam noemend, met de woorden " Genrih, shame on you".

Gebrek aan kennis De Russen stelden dat er in de VS grote onwentendheid omtrent de SU heerst. De frequentie waarmee verkeerde infonnatie over Rusland verscheen, m.n. in de pers was huns inziens geen toeval. Het twéede halfjaarlijkse rapport van de CVSE-commissie van het Congres, waarin de implementatie van de Slotacte in Oost-Europa onder de loep wordt genomen, is een voorbeeld van doelbewuste van overheidswege verspreide "misinformauon" . In feite ken de men in de SU de VS veel beter dan omgekeerd. Ten bewijze noemde Borovik. cijfers over culturele uitwisseling.

Zo was bv. Ernest Hemingway in 5.500.000 exemplaar in 20 talen binnen de SU uitgegeven. Hij was zeker dat geen enkele van de kijkers ooit een boek van een contemporaine Sovjet-schrijver had gelezen. Onder het begrip Sovjetschrijver rekende hij overigens niet "a traitor who gets his money from some unrespectable agency" .

Het weerwoord van Kaiser luidde " in our country culture is a free market". Hij ontkende niet dat er soms verkeerde informatie in zijn land wordt uitgegeven, maar beschouwde dit als de noodzakelijke prijs die betaald moet worden voor de vrijheid van meningsuiting. De genoemde vertalingen van Amerikaanse romans in de Sowjet-Unie waren bovendien gecensureerd en/of aangepast aan de commu nistischr ideologie.

Tot slot werd van Amerikaanse zijde gesteld dat steeds wanneer op enigerlei wijze mensenrechten in de VS werden geschonden dil in de pers aan de kaak is gesleId, hetgeen in de SU niet zou mogen. Tevens werd voorgesteld om ter bevordering van de vrede tot een jaarlijks universitair uitwisselingsprogramma van 10.000 studenten te komen.

Van Russische zijde werd aan het einde nog de volgende waarschuwing gegeven : "Some people in this country already tried to teach other people lO accep' American kind of demoeracy. Il happened to be a lragedy, like in Vietnam. Struggle for human rights is a noble thing, but to use this problem as a political and anti -Soviet leverage is immoral."

Uiteraard bmtfl het bovenstaande mchtJ ten Jr.lein dul der diJcwJie. Het totale programma beJlaat litfit twee uur.

BelangJlelltndm Aunnt'n contact oprtWltn mtt heljASON-SecretariaaL waarna de mogeliJAheid bel len Aan wordtrl het lelroiJieprogramma op de VS -amba.uade (door wiem bemiddeling wij op hel Kript de hand Jrondtrlltggm ) te aanJchouwen .

Uil : Gramna . o ffi cieel orgaan van het Centraal nistische Partij va n Cuba (2 1/8-' 77).

12

C o mit~

van de Commu -

Inleiding Dit artikel wil in het kort een verslag geven van enkele aspecten van hel proces volgens welke de ISMUN (I nternational Youth and Student Movement ror the United Nations) haar politiek bepaalt en aangeven welke politiek ISMUN voert op bepaalde gebieden en welke. activiteilen dien len gevolge ondernomen worden. Hopelijk geeft het artikel, geheel in de geest van ISMUN, aanleiding tot meer vragen dan antwoorden.

Geschîedenis en structuur ISMUN werd opgerichl in 1947 , als Sludenten Commissie van WFUNA (World Federation of Uniled Nations Associations). Twee jaar later werd I SM U N een zelfstandige organisatie : de International Student Movemem for the United Nations, waarbij de nauwe betrekkingen met WFUNA werden voortgezet. Lange tijd beschouwde ISMUN zich op de eerste plaats als een organisatie die informatie verstrekt en de kennis van haar leden probeert Ie verdiepen; een soort supponersclub voor het systeem van de Verenigde Nalies. In 1969 werd echler op de 19de Ge neral Conference (GC), gehouden le Kampala-Oeganda, voor de eerste maal gekozen voor hel innemen van een politiek standpunt ten opzichte van een aantal onderwerpen.

Sindsdien hebben de activiteiten van ISM UN zich omwik· keld in de richting van zowel een lOenemend scherpere politieke analyse (waaronder begrepen kritiek op tekortkomingen in het systeem van de VN l, als van praktische projecten op hel gebied van de sociale ontwik.keling op loeaal niveau, vooral in ontwikkelingslanden. In 1973 werd het lidmaatschap van ISMUN ook voor jongeren die niel studeren opengesleId, en werd de naam officieel veranderd in " International Youth and Student Movement for the UN" waarbij de vertrouwde afkorting ISMUN werd aangehouden. De laatste constitutioneel afhankelijke banden met wrUNA werden verbroken en de organisatie werd zo een vo lledig zelfstandige internationale vereniging voor jongeren en studenten.

Van begin af aan bestond in alle de len van de wereld, inclusief de niel onafhankelijke gebieden, de mogelijkheid lid te worden va n ISMUN door zich aan te sluiten bij de nationale "lid-organisaties" , die "open moeten staan voor jongeren (bij voorkeur in leeftijd lussen de 15 en 30 jaar), die in het land of gebied wonen, zonder onderscheid naar ras, sexe, laai of godsdienst" (ISMUN Constitutie). ISMUN was een der eerste Internationale Jongeren en Studenten organisaties die, zelfs tijdens de Koude Oorlog, actieve aangesloten Nationale Organisaties telde zowel in kapitalistische a ls socialistische landen in Europa (waarbij de leden uiteenlopende standpunten huldigden ), alsmede in Afrika, Azië, Latijns Amerika en het Midden Oosten.

Zowel binnen de nationale aangesloten organisaties zelf als lUssen deze onderling is I SM U N de enige organisatie die leden heeft die zich op vele verschillende manieren bezighouden met de belangrijkste problemen waar we tegenwoordig mee geconfronteerd worden. Wáár die problemen zich ook voor doen.

Dit "plurali sme" is terug te vinden in de samenstelling van

politiek en activiteiten in heden en verleden m;z:;n

ISM U N, die in 38 la nd en nationale o rganisaties bij zich aa ngesloten weet. De ISM UN o nderhoudt bovendien met jongeren- en studentenorganisaties in nog eens 20 landen contact.

Hoewel dit Pluralismt in vele opzichten een van ISMUN 's grootste voordelen is, aa ngezien de organisatie doo r haar diversiteit in beperkte mate een weerspiegeling kan vormen van de diverse realiteiten waar we in de wereld van vandaag rekening mee moeten houden, geeft het ook aanleiding tot aa nzienlijke complicaties wanneer ISMUN haar positie moel bepalen ten opzichte van bepaalde o nderwerpen, of prioriteiten binnen haar programma moet stellen,

pluralisme en politieke activiteiten ISM UN's activiteiten zijn altijd zeer gevarieerd geweest. De nadruk ligt echter op de programma's van de aangesloten Nationale organisaties. waarin hun verschillende o pvattingen over locale en mondiale noden en belangen naar voren komen. De laatste jaren heeft ISM UN in zijn internationale programma toenemend uiting trachten te geven aan zaken die op regionaal gebied leven, vooral aangezien ISM UN een groeiend aa ntal aangesloten o rganisaties heeft in ontwikkelingslanden.

Een van de belangrijkste doeleinden en gevolgen van het pluralisme is geweest, dat ISM UN er naar mijn mening in is geslaagd niet vereenzelvigd te word en met een specifieke politieke macht of ideo logie, terwijl toch (voo rnamelijk op de twet;jaarlijkse Genera l Conference, het hoogste orgaa n binnen ISM UN ), politiek stelling genomen wordt. Hierbij dient aangete kend te worden dat het Handvest van de VN en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die door alle Natio nale aanges loten organ isaties onder schreven worden, lé a lgemeen zijn om als ideologie te worden aangemerkt. Ten dele is dit het gevolg van de pluriforme sa menstell ing van ISM UN, hetgeen somtijds aanzienlijke moeilijkheden gaf, wanneer over een bepaald onderwerp een geza menlijk stand punt bepaald moest worden . (Zoals bijvoorbeeld ten aanzien van het Midden Oosten, waar door de verschillende Nationale aangesloten organisaties zeer uiteenl opende meningen werd en aangehangen,) Maar belangrijker is dat de onafhankelijke positie van ISMUN op zich door alle sectoren van de beweging gewaardeerd wordt.

JSMUN laat zich niet voor de politieke kar van een bepaa lde regering of ideologie spannen. Door zijn onaOlankelijke opstell ing - hoe onvolmaakt ook - vervult zij een veel creati ever en positiever ro l, als forum voor jongeren alkomslig uit diverse politieke systemen, met verschillende achtergrond ; een forum waar vrij meningen kunnen worden uitgewisseld op formele én info nnele bijeenkomsten en waar een toenemend beter begrip wordt gekweekt voor de werkelijke problemen van de moderne wereld, o nder omstandi gheden die een maximum respect voor bijdragen van iedere o rganisa ti e of individu waarborgen, vrij van de dwangbuis van een starre "politieke lijn" .

De diversiteit van de bij ISMUN aangesloten Nationale organisaties en haar activiteiten is van grote invloed op de metho den volgens welke ISM UN te werk gaat. Globaal gesproken bevatten de programma's van ISM UN drie elementen:

• informatie/educatie • het Jormulerm van Jtellingnamt • praJttücht uitvoering De definitieve uitwerking van de programma's hangt af va n de nationale context waarbinnen ze uitgevoerd worden, or nu op nationaal dan wel internationaal terrein geopereerd wo rdt, het eerste stadium van het bewu.stmaJrings proces, is het tcr discussie stellen van hel onderwerp en het op gang brengen van het informatie- en educatie proces, meestal door middel van seminars en publikaties. Vervolgens wordt een politiek ten aanzien van het onderwerp geformuleerd , die als uitgangspunt voor actie (eerder groeps- dan individuele actie) moel dienen. Sommige aangesloten organisaties hebben echter nog steeds wat reserves tcn aanzien van groepsactie. Zij treden op nationaal of inte rnati onaal nivea u liever niet op als vertegenwoordiger van hun leden, met een gezamenlijk, representatief standpunt, maar laten het aan hun leden individueel over stelling te nemen.

Wanneer een probleem a lleen van natio naal belang is blijft het proces van inronnatie/educatie/politiek fo rmulering tot het natio nale ni veau beperkt. Meesta l echter wordt op imernatio naa l niveau opgetreden, zodat de mondiale, intcrstatelijke aspecten bij de po litiek bepaling betrokken worden. Een uitgebreide uitwisseling van vaak uiterst tegenovergestelde opinies heeft plaats voordat ISM UN een gemeenschappelijk te voeren politiek vaSlSteic Wanneer ru ik een pol itiek is geformuleerd worden de programma's voor acti e op verschillend niveau uitgewerkt, o m de doeleinden die zijn gesteld te realiseren .

Oost -West Betrekkingen In overeenstemming met ISMUN's streven in alle landen· ter wereld aanges loten org-dn isaties te hebben, is de organisatie alt ijd geïnteresseerd gewees t in contacten lUssen jongeren uit verschillende sociaal/eco nomische systemen : Vooral wanneer dergelijke contacten bij zouden kunnen dragen tot het verminderen van spanning, bijvoorbeeld lussen Oost en West.

Hoewel aa nvankelijk vooral Westeuro pese o rganisaties bij ISMUN aanges lo ten waren, is voortdurend aandacht besteed aan het opbouwen van contaCten op verschillend niveau met Oosteuropese jongere norganisati es. Zij werden uitgenodigd zich bij ISM UN aa n te sluiten. De laatste jaren is ISM UN betrokken geweest bij het tot stand brengen van ta lrijke bilaterale Oost-West-contacten op verschillend niveau.

Versc heidene westerse aanges loten organisaties - de Nederla ndse, Britse en in mindere male de Deense en WestDuitse afdelingen - hebben uitwisselingen georganiseerd op bilateraal niveau met zusterorganisaties of andere jongerenorga ni saties in Po len, DDR, Hongarije en Roemenië.

Het nonnale patroon van zo'n uitwisseling is als volgt. Een groep van 10 tot 15 jongeren bezoekt ged urend e ongeveer twee weken het andere land en krijgt daar een programma dat ten dele uit ed ucatieve, culturele en sociale excursies naar ta lrijke instellingen en o rganisaties beSlaat en ten dele uit contacten met plaatselijke afdelingen van de ontvangende o rganisatie.

De waarde van deze directe contacten tussen mensen met verschillend e achtergrond staat voor o ndergetekende bui-

"

ten twijfel. Vaak is het gevolg van de uitwisseling en tot stand gebrach te contacten dat vooroordelen en misvattin· gen die in de tijd van de Koude Oorlog zijn ontstaan, uit de weg worden geruimd. Gezegd moet echter worden dat sommige pogingen om dergelijke uitwisselingen meer in· houd te geven , voortbouwend op eerder opgedane erva· ringen , bijvoorbeeld eén uitwisseling rond een bepaald thema , een bepaald aspect van de samenleving zoals het onderwijssysteem, te organiseren, op moeilijkheden zijn gestuit.

Zulke uitwisselingen zijn meer dan alleen maar een uiting van goodwill, en doordat men een bepaald onderdeel van de samenleving onderzoekt, komt men in contact met de rea liteit van alle dag. De werKelijke verschillen tussen samenlevingen. gebaseerd op verschillende socio·econo· mische systemen, treden duidelijk aan de dag. Niet alleen op materieel gebied maar ook op het gebied van de perceptie ; de verschillen tussen de oppervlakkige voorstelling die men zich gevonnd heeft en de werkelijke omstan· digheden waaronder de mensen leven.

In dit stadium wordt ook duidelijker over welke onder· werpen wel en niet gediscussieerd kan worden, en met wie.

Op het individuele vlak kunnen deze problemen vaak zo nder moeite opgelost worden. maar o p interorganisa. tioneel niveau is dil niet zo eenvoudig, aangezien een compromis een principe, waar de organisatie aan gebon· den is, geweld kan aandoen.

N.B. Voorbeelden van zulke internationale contacten wa· ren bijvoorbeeld de EYSM (European Youth and Student Meeting), waarvan een verslag in jASON · magazine 3/76 heeft gestaan.

Noord-Zuid Dialoog De Omwikkelingslanden vormden de afgelopen jaren een macht van betekenis binnen ISMUN en heb ben veel bijge. dragen LOt de huidige po litieke koers van de o rganisatie.

Het is deze macht geweest die ISM UN ertoe bracht de kwestie van Natio naal zelfbewustzijn bij haar werk op het gebied van de Nieuwe In ternationale Economische Orde te benadrukken .

Het uitgangspunt van ISMUN ten aanzien va n socia le en economische omwikkeling is vastgelegd in Reso lutie 19, aangenomen op de 22ste GC: "Benadrukt wordt dat werkelijke economische en sociale ontwikke· ling niet alleen een kwantitatieve groei van produktie en inkomen omvat, maar oOR een billijke verdeling van de huLPbronnen over allen; 7.OweL op nationaal ah internationaaL niveau, ahmede volledige participatie van alle burgers in het ontwikkelingsproces en in hel bestuur van hun samenleving. " ISM UN erkent dat effectieve controle door arbeiders en boeren over de produktie, een der belangrijkste voorwaar· den is voor een succesvolle ontwikkeling en dat politiek en economisch zelfbewustzij n een der essemiële kenmerken van een dergelijke comrole is.

Het huidige wereldhandelssysteem versterkt echter de afhankelijkheid van de o ndero ntwikkelde periferie (als verschaffer van grondstoffen en markt voor industriële pro· dukten ) van het o mwikkelde centrum . Imernationale mo netaire instellingen dragen bij tol de instandhouding van dergelijke tegenstellingen .

De Nieuwe Internationale Economische Orde - en vooral zeggenschap over de naLUuriijke bronnen - en econo· mische samenwerking tussen onnvikkelingslanden moet leiden LOt een rechtvaardiger verdeling van handelswinsten.

Transnationale ondern emingen brengen de ontwikkelings·

landen weinig voordeel en bevorderen de cemralisatie van macht. Hoewel op den duur transnationale ondernemin· gen overgenomen moelen worden door de betreffende landen, moeten nu reeds nationale wetten op de investe· ring hun activiteiten controleren.

Een essentieel onderdeel van ISM UN's werk op het gebied van " developmem educat ion" is de constante analyse van de economische betrekkingen en structuren die het leven van de mensen beheersen; nationaal, regionaal of mon· diaal. Deze betrekkingen en structuren hebben in de periode waar we hier over spreken een zeer vooraanstaan· de plaats ingenomen bij de imergouvernemf"ntele discus· sies. Dit o nder invloed van de toenemend elTectievere druk van de ontwikkelingsland en, vooral de zogenaamde groep van 77. ISM UN's werk is in dit licht bezien extra relevant.

Dit debat is een continu proces en gezien de vele tegenstellingen binnen de groep van 77 en de duidelijke o nwil van de geïndustrialiseerde landen cruciale onderwerpen aan te snijden, is er weinig reden snelle resultaten te verwachten .

Een Vein ISMUN 's activiteiten op het gebied van de Om· wikkelingsproblematiek was de Derde ISM UN EuropeesRegio nale Conferentie over Europa en de Derde Wereld, georganiseerd door de Nederlandse ISMUN -afdeling "S IB " Uongeren Vereniging voor Internationale Betrekkingen), te Bemelen van 27 september tot 5 oktober 1974, waaraan een aantal Euro pa.Afrika Seminars vooraf waren gegaan. Deze Conferentie onderzocht de huidige stand en structuur van de economische betrekkingen tussen de EEG lidslalen en de Derde Wereld, en de relaties Comecon· Derde Wereld.

Ondanks de moeilijkheid voldoende vergelijkende gegevens vast te stellen om zelfstandige conclusies te trekken, was de conlcrentie nUllig vanwege zijn bijdrage tot groter begrip van de aan de orde gestelde problematiek en de verschi llende opvaltingen di enaangaande van jongeren afkomstig uil West· Europa. Oost·Europa. Afrika. Azië en Lat ijns·Amerika.

Tevens werd vastgesleid op welk gebied ISMUN verdere anivileÎlen diende te omp looien, nl. voorall.a .v.: o rif rol van Europa bij de vestiging van een NI EO o de rol van de Transruuionale ondernemingen bij Ontwilf.R.e· lillg

ode loepmsing Vlm hel EEG Akkoord van Lomé

Conclusie Dit artikel heeft een uiteenzetting gegeven van sommige activiteiten en doelstellingen van ISMUN. Wal betreft het formuleren van de politiek en het in praktijk brengen van de voorgenomen doelstellingen : hier moet nog veel ge· daan worden. Hoewel ISMUN bijvoorbeeld tegen mili taire blokvorming is en resoluties heeft aangenomen over ontwapening en Europese veiligheid en samenwerking, heeft ISMUN geen vastgestelde politiek ten aanzien van Atlantische Betrekkingen. Op het gebied van de Nieuwe Internationale Economische Orde moet, hoewel onze poli. liek nogal beknopt is, nog veel gedaan worden.

De Beweging verandert voortdurend, fonnul eert steeds een nieuwe politiek en stelt steeds nieuwe prioriteiten. Nu jongeren de realiteit van de neutronen bom onder ogen moeten zien, is het belangrijk dat wij allen bijdragen aan het verbeteren van werkelijk begrip tussen de volkeren.

MeI dil ideaal hoopt ISMUN een belangrijke rol te kunnen spelen bij het tot elkaar brengen van jongeren en jongerenorganisaties over de hele wereld.

Roger Manser Sl·Ht'I<tl'i~ · Gl· rl t·r<tal V,III

dt, ISM UN

Kritiek op ]ason nr 3

] AS 0 N -conferentie

Hoe zien wij Oost-Europa ?

Tweede Nationale jASON conferentie, te houden op 30 september aanstaande in de grote vergaderzaal van de Tweede Kamer der Staten- Generaal ten Den Haag.

PROGRAMMA 10.00 uur 10.10- 11.00 11.00- 11.4 5

Opening Voorzitter Dr.P.H . Kooijmans de interstatelijke visie Prof.dr.K. van 'I Reve de intermenselijke visie

11 .45 - 12.00

koffie pauze

12.00-12. 15 12.15-12.30 12.30- 13. 15

reactie drs. M. Racz reactie e.c. van den Heuvel plenaire discussie

13.30- 14 . 15

lunch

14 . 15- 15.00 15.00- 15. 15 15. 15- 16.00 16.00- 17.00 17 .00

werkgroepdiscussies thee pauze visies poliLieke jongerenorganisaties (forum ) plenaire discussie slot

Deelnamekosten bedragen Dfl. 7,50. Voor deze prijs ontvangt U conferentie-papieren en een koude lunch, aangeboden in de lunchzaal van de Tweede Kamer.

Inschrijvingen dienen zo spoedig mogelijk gericht te worden aan het jASON-secretariaat, Van Stolkweg 10, te Den Haag.

Er wordt een grote drukte verwacht dus reageert U snel.

Conferentie-leiding: Winfried H.A.M. van den Muysenbergh.

Het jason -nummer van mei/juni 1977 heen bij mij toch wat gemengde gevoelens opgewekt. Enerzijds hebben de meeste anikelen in deze aflevering van Jason een zeer positieve indruk op mij gemaakt, doch anderzijds heb ik mij gestoord aan het artikel "De feitelijke naleving van de Slotakte" door F.Z.R. Wijchers.

Mijn kritiek op dit artikel betreft de algemene tendens. Het ligt er tè dik bovenop dat het Westen de Slotakte van Helsinki beter zou hebben nageleefd dan het Oosten.

Allereerst lijkt het mij onju ist om deze LOctsingsbijeenkomsl te willen trekken in de Oost-West verhoudingen. Dal zou al te snel kunnen leiden tot de verscherping van de NAVOWarschau Pact controverse. Het is juist he. doel van Helsinki en Belgrado om het ontspanningsproces voort te zetten en de tegenstellingen te verminderen. Bovendien ligt b ij de o nderhandelingen het accenr niet op de blok-IO.-blok benadering, maar op de veiligheid en de samenwerking in Europa. Alle Europese Sla.en (behalve Albanië) zijn deelnemers als onafhankelijke en souvereine staten.

Dal is een van de aantrekkelijke kanlen bij dil gebeure n.

De realiteit in de internaLÏonale politiek breng. natuurlijk wel mee dal de invloed van militaire en economische blokken b lijft beSlaan, maar in principe is Belgrado géén blokken-bijeenkomst. Bij het streven naar détente is di. erg belangrijk .

Bij een beoordeling van de feitel ijke nal eving van de Slotakte moet er m.i. van worden uitgegaan dat de situatie in elk land verschillend is. Een ieder weet dat er zéér grote verschillen zijn tussen de deelnemers in politiek, economisch en cultureel opzicht.

Wanneer we een beoordeling baseren op de toestand in ons eigen land , passen we bepaaldelijk ee n verkeerde maatstaf toe.

De naleving van de Slotak.te in Oost Europa moet worden bezien in nauwe relatie met de aldaar heersende toestanden, die verschillende zijn in elk Oost Europees land. Er is zelfs een - historisch gegroeid - verschil tussen de situatie in de Sovjet Unie en die in de satelietlande n.

Eenzijdige belichting Hel belichten van de gebeurtenissen 15

·in de internationale politiek moge dan vele jaren sterk onder invloed hebben gestaan van de Oost-West tegenstellingen, maar de zwart-wit benadering van Wijchers past zelfs niet meer in een tijdschrift als jason dat Jong Atlantische Samenwerking beoogt. Ik wijs hierbij b.v. op de volgende passage in zijn artikel: "Het is duidelijk dat er in Oost Europa in talloze gevallen sprake is van een schending van de Slotakte" (blz. (1 ).

We moeten er echter rekening. mee houden dat de Sovjet Unie beschikt over een hele lijst van schendingen van de Slotakte door het Westen, met name v.w.b. de mensenrechten. Zij hebben nauwkeurig het Britse optreden in Noord Ierland gevolgd, en allerlei gebeurtenissen in Amerika en West Europa. Het door Wijchers benadrukken van diverse dissendentenvootvallen in Oost Europa zou wel eens wat kleur kunnen verliezen indien dit wordt afgemeten naar de politieke situaties in die landen waar dit optreden wordt etvaren als een ondermijning van de bestaande struktuur. Wat gebeurt er als het Oosten gaat wijzen op de intolerantie in vele Westerse landen ten aanzien van degenen die de struktuur in het Westen willen veranderen, zoals (soms verboden) communistische partijen, fascistische groeperingen of anarchistische groepen als de BaaderMeinhof groep?

Bij de bespreking van de derde mand accentueert Wijchers wel een aantal negatieve gebeurtenissen in de Oostbloklanden, maar hij slaat te weinig acht op de positieve factoren, waarbij de - door Wijchers verzwegen uitwisselingen en familiebezoeken met de DDR van vele tienduizenden tot de belangrijkste feiten behoren.

Van westduitse kant wordt dan ook allerminst negatief gedacht over het naleven van de Slotakte door OostEuropa.

Onjuiste gegevens Ook voor wat berreft mand I is Wijchers te negatief t.a.v. het Warschau Pact. De Russen hebben zich aan de Slotakte gehouden. Er is geen enkel bewijs van het tegendeel. Het is voor hen al een hele stap, dat zij Westerse waarnemers hebben toegelaten bij enkele militaire oefeningen. Dat het Westen zich beklaagt dat de waarnemers zo weinig te zien kregen is wellicht gebaseerd op het verlangen om veel te kunnen zien. Maar de behandeling van de waarnemers was niet in strijd met de Slotakte.

,.

Ten aanzien van de aangemelde oefeningen maakt Wijchers twee vergissingen. NAVO-landen kondigden niet vijfmaal een grote oefening aan, maar zes maal. De door Wijchers genoemde oefening in Zweden heette niet "Ostersund", maar het was de oefening "VONN'77" die plaats vond in de omgeving van Ostersund.

Bij de alinea over de uitwisselingen zou het beter zijn geweest indien was venneld dat de Sovjet Unie verreweg bovenaan staat voor wat betreft het aantal uitwisselingen van militaire delegaties, vlootbezoeken e.d.

Kortom, ik ben teleurgesteld in het hierboven genoemde artikel, dat niet blijk geeft van veel deskundigheid op het onderhavige gebied. De afweging van de positieve en de negatieve kanten van het onderwerp dat wordt behandeld, toont een te gering inzicht in wat er eigenlijk gaande is, en lijkt niet uit te gaan boven het niveau van de gemiddelde krantenlezer.

Op deze wijze wordt niet bijgedragen aan het streven naar vorderingen op de weg naar Europese samenwerking.

Een streven dat door onze regering en door alle politieke partijen als positief wordt aangemerkt. Het aanwakkeren van Oost-West tegenstellingen is met dit streven volkomen in strijd.

K.P. Bloema

Reactie Redactie Door afwezigheid van F.Z.R. Wijchm meent de redactie van hetjASON-magatint er goed aan te doen Rort op de reactie (die overigem in dank iJ ontvangen) van de heer Bloema in te gaan. Een en andtr vooral op grond van ûjn opmerking " .. .past zèlfs niet meer in een tijdschrijl alJ JASON".

ALLeruTJt iJ het het streven van de Stichting j ASO N iederéén aan het woord te laten. Ook dit nummer (4) getuigt - menen wij - daar weer van. Daarom geldt juist het omgekeerde:juist in hetjASONmagaune past een artikel als dat van F.Z.R. Wij"chm.

Meer inhaudeliji< de volgende aanteluningen. Meneer Bloema vindt hlt onjuist de toetsingsbijeeni<omst te trekken in de OostWest betrekkingen. Hij beargumenteert dit door te stellen dal Helsinki en Belgrado er waren- om tegenstellingen te verminderen.

"Tus,Sen wie en wie dan wel.. r' vraagt de redactie ûch nu vertwijfeld af Vervolgens

karaleterimrt de heer Bloema het artikel als "eenzijdig". Hij illustreert dit door een passage aan te geven op bh. 11 OM. nr.3); een passage die vervolgt: "Van Oosteuropese kant wordt er echter telkens op gewezen dat de Westeuropese landen geen recht van spreken hebben. neu Westeuropese landen kunnen volgens hen hun eigen staatsburgers nauwelijlts het recht op arbeid garanderen ". Op zijn minst een ongelukkig voorbeeld van meneer Bloerna, dus.

Enfin, de redactie betreurt het dal meneer Bloema meneer Wij"chm' "ondeskundigheid" betreurt omdat diens artikel kennelijk de afwezigheid van meer reden tot optimisme betreurt.

Confldence Building Measures (CBMs) In lijn arlikel "Enkele gedachten over Belgrado" (zie JASON mei/juni) stelt de heer Biegman dat hel aankondigen van oefeningen in hel kader van de CVSE erop gericht is "de \T~ weg te nemen voor ieu dat ten onrechte als een bedreiging zou kunnen worden eTVaren", Men kan zich afVragen of door deze CSM zo te presenteren niet de illusie in de hand wordt gewerkt dat hier sprake is van een daadwerkelijke vergroling van de militaire veiligheid . Omwille van de duidelijkheid dient een onderscheid te worden gemaakt tussen de feitelijke effecten van de huidige in de Slola.cte genoemde C8Ms en hetgeen men d.m.v. uitgebreidert" maatregelen in de loekomsl wil Ix-rtiken.

Hft melden van een oefening en zelfs hel w tnodigen van waarnemers, wier bewegingsvrijheid immen bcpeTkt is, bieden g~n garantie dat de "oerening" niel plotseling in een aanval uitmondt . Gesteld dat de SU jaarlijks een mallO('uvre met 100.000 man in de omge\'ing van Moerrnamk zou houden ; het feit dat dele steeds v-.tn te "oren worden gemeld en NAVO-waarnemers worden uitgenodigd, zou de nelvositeit van de Noren ....-aarschijnlijk nauwelijks verminderen. CSMs worden op nijwill ige basis uitgevoerd en zonder verificatie, J. Hockema S , lelt dan ook terecht in de Illlernationa le Spectator van juni '77 dat zij "van een Io'oorllamelijk politiek psychologisch karaluer" zijn.

De voorstelling die de heer Biegman van CBMs geeft komt m .i. meer overeen met sommige "associated measures" die het Westen in het kader van MBFR nastreeft . De Nederlandse delegatieleider in Wenen omschreef deze in tiJn pers-briefing V'dn 17 april 1975 als m~{1jUf~J Iimdmg ~XtTrutf anti f(]fU TMvtrrtnlLJ JO as to r~duu th~ mA thal amblgulti~J In lhe acnuiJüs of faruJ T~mammg afÜr r~ductlon au cam~d out, rrtaJ.~ (o"um, muu"dmlandmg anti. l1ulabiJit]. Dit streven komt ook tOt uitdrukking in de inleiding van het CSM-hoofdstuk van de Slotacte: de deelnemende staten erkennen daarin de nootb.aak de kans "op een verkeerd begrip of onjuiste beoordeling van mi litaire activiteiten die zouden kunnen leiden 101 verontrusting" te verminderen.

Ware de voll edige uitvoering van hel CBMdocument bindend voorgeschreven en d.m.v. \'erificatiemaatrege1en na te gaa n, dan zou men inderdaad van concrete vooruitgang in de militaire ontspanning tussen de twee blokken kunnen spreken. Hierbij rijst overigens wel de vraag of, gezien het uit omwapcningsfora bekende Sovjet-standpunt inza.ke verificatie, ooit een dusdanig verificatiesysteem overeengekomen zal kunnen worden dat de waarschuwingsliJd hierdoor wordt verlengd. De huidige CBMs vormen meer een soort voorbereiding van de politieke sfeer op de (veel) verdergaande "slabilizi ng measures" die een onderded zouden moeten vormen van een M BFR -overeenkomst. drs. G.W.F. Vigeveno

Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) Het N~dnJan.dJ Juri5l.m Comiti voor eh MtJUtJt mllien (NJCM ) is de nationale sectie van de InltTnationaJ Commin it:m ojjuriJls UCJ) te Gcnè\'e.

Het Comit~ is ~n - niet politieke - ven:ni ging met bq>erkte r«hupersoonlijkheid, die in maart 1976 officieel met haar werkzaamheden is g~tart. Het beSluur van het Comit~ bestaat uit een door de Algemene Ledenvergadering gekozen kerngroep, d ie wordt bijgeSlaan door ~n College van Advies. In dit College hebben zitting: mr E.A. Alkema, wetenschappelijk hoofdmedewerker staatsrecht un de RU Groningen, mI' P.J .G. Kapteyn, lid van de afdeling Rechtspraak 'lUl de Raad van State, en mI' J . H . Smttts, ad'tOCU.t en procu reur te Amsterdam. Or Th.C. van Boven heeft l.Ïch onlangs wegens lijn henOf:nUng tot directeur van de afdeling Men!enrechten van de Verenigde Naties te Gen~ve uit het College m~ten terugtrekken.

Voorlichting De activiteiten van hct Comité: zijn tweeledig.

In de eerste plaau venorgt het Com iu~ he· leidsgerichte voorlichting over mensenrechten.

Dit geschiedt o nder meer door middel van het regel ma Lig versch ijnende NJCM-bulletin, de toezending van de Review van de Imernational Commission of Jurists aan leden en door rapportage aan derden. Zo bracht het NJCM advies Uil aan de ministeri~ van Buitenlandse Zaken, Justitie en CRM over de Territoriale Asylcoll\'entie, die in januari 1977 onderwerp van onderhandeling was tussen de VN -landen, en voorzag het Comi té de bijzondere commissie uit de T ....'eede Kamer, die zich had belast met de voorbereiding van de ratificatie van de International Covenants on Human Righl5, van commentaar o,'er deze verdragen.

Oo k de cursus Mensenrechten, die het Comité in samenwerking met het Europa-instituut te Utrecht organiseerde en het volgend jaar zal .....orden herhaald, valt binnen dit kader. Tenslotte streeft het NJCM naar het uitbrengen van rapponen over diverse onderwerpen op het gebied van de mensenrechten . Dit jaar

zullen twee publikaties ~rschij ne n over "Onderwijs in MensenrTChten" resp. "Verkiezingen en Grondrechten".

Daarnaast trttdt hel NJCM op als een soort mensenrechISwinkel. Adviezen en rechuhulp worden verstrekt aan personen of groepen, die behoefte hebben aan juridische bijstand op het gebied van de mensenrechten. Zo vertegenwoord igde het NJCM de Boycot OuLJpan AAlj~ (BOA) voor de Reclame Code Commissie, toen de BOA zich mO('st verantwoorden voor het gebruik van een bepaald affiche. Het NJCM achue de bemO('ienis van deze Commissie in strijd met de vrijheid van meningsuiting en vrijheid van informatieverspreiding. Het Ch1.h-(Omlli kreeg advies omtrent de volkenrTChtelijke mogelijkheden terugbetaling van lening('l1, verstrekt aan het Chili van Allende, te realiseren als pressiemiddel jegens het huidige regime om de mensenrechten le eerbiedigen.

Andere voorbeelden zijn adviezen aan de organisatoren van het Stern-tribunaal en de Club van Roemeense Hu .....e lijksslachtofTers.

Lidmaatschap Het NJCM streeft ernaar, dat ook zijn leden - tha ns 300 - aCtief kunnen mee.....erken aan de dOf:lstellingen van het Comité. Naast het schrijven van advielen, artikelen en voordrachten kunnen leden deelnemen aan een van de volgende werkgroepen : Raciale Discriminatie Nederland, Apan Asiel , Zigeuners, Europese Conventie tot bescherming van de Rechten van de Mens, Verkiezingen en Grondrechten, en de Beroepsgroep "oor VervolgdeJurislen.

H tt lidmaaLJc1w.p 'laat oprn voor JUnduch~ studmten, U) die uj1I aJg~Jlud~tTd aan ~m JunducJte facuJtnt, of di~ andtnJnJ m hti licht van d~ dotuteJlmgm van h~t Comdi uj1I gtlfwaltjicurd, m bedraagt f 2'.00 perJMr (Jtudtnltn f /7,'0).

Htbt u beJa1lgu~lJing voor htt NjCM, btl of JChnJf dan naar hel ltert/anaal van het Comtli: H ugo de CroolJtraal27, Leiden (07 1- /119641) .

HOE ZIEN WIJ OOST EUROPA? * vrijdag 30 september 1977

* zittingzaal van de tweede kamer

* Op deze ééndaagse conferentie van de stichting JASON zullen spreken :

Dr. P.H. Kooijmans (staatssecretaris van Buitenlandse Zaken) Prof. dr. K. van het Reve (hoogleraar Slavistiek) Drs. M. Racz (secr. Ned . Comité voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) C.C. van den Heuvel (directeur Oost-West Instituut)

* paneldiscussie

* politieke jongerenorg. aan het woord over dit onderwerp

*

De conferentie begint om 10.00 uur en eindigt omstreeks 17.00 uur Deelnemingskosten f 7,50; lunch is in de prijs inbegrepen .

Men wordt verzocht zich tevoren schriftelijk of telefonisch (070542703) bij de Stichting JASON op te geven.

Uitgebreide informatie over het conferentiethema vindt u in het juli/ augustus nummer van JASON-magazine.