4e MABF 11 en 12 mei 2018

Na een prachtig festival even iets minder scherp misschien, maar volgend jaar zeker weer verder proeven!

Waarde Bourgondiër,

Onlangs verraste een oude vriend mij met een aantal bijzondere bierattributen, waaronder een drietal luciferdoosjes, ter uitbreiding van mijn collectie. Een prachtig luciferdoosje van de Wieze Oktoberfeesten daterend van 1960 raakte een nostalgische snaar, niet alleen omdat het mijn geboortejaar betreft maar vooral omdat dit ongekend populaire bierfestival, dat als het "Rendez-vous der Optimisten" enthousiastelingen van ver over de Belgische landgrenzen aantrok, inmiddels al weer ruim 3 decennia geleden ter ziele ging. Men kan zich afvragen of het beperkte bierassortiment (men tapte alleen Wieze pils) het festival de das om deed want de belangstelling voor speciaalbieren geraakte eind zeventiger begin tachtiger jaren in een ware stroomversnelling. Tekenend daarvoor was onder meer de oprichting in 1979 van ons EZBG (Eerste Zeeuwse Bier Genotschap), een club van vrienden met een gedeelde interesse voor het bier en zijn cultuur. In die tijd was het besef reeds tot ons doorgedrongen dat Michael Jackson meer kon dan zingen en dansen, echter van Wilfried Patroons had nog niemand gehoord zodat onze enige bron van informatie vaak slechts bestond uit de summiere tekst op een bieretiket. Weliswaar kon je toen al in Middelburg bij enkele slijters als Pieters op de Vlasmarkt, Van Leerzem aan het Molenwater en Hildernisse op Plein 1940 uit een respectabel aantal bieren kiezen, voor het overige moest je toch echt zelf op pad naar België.

4e

M

e s g r u b l e idd

Misschien is het jammer dat al die inspanningen niet meer nodig zijn - je hoeft maar even het internet op te gaan - maar het is heerlijk dat er nu bij een festival als dit in Zeeland zoveel moois verkrijgbaar is. De brouwer komt nu naar ons toe! Het EZBG, als moederschoot van de stichting Bier in Zeeland, draagt het festival dan ook een warm hart toe. In mijn functie van Ere-Voorzitter van het EZBG mag ik dit jaar het voorwoord aan u bieden en dat doe ik op de bij het EZBG traditionele wijze met een Bier naar Keuze*, onder de Leuze : “Of u nu kiest voor een donker abdijbier, een blonde prior en een belegen trappist, uw gemoed wordt te allen tijde verfrist !“ Edwin van Essen, Oostburg *) Een Tripel Trappist Prelaat / Abdij van Maegdendaele / Witkap Stimulo (doorhalen wat niet meer verkrijgbaar is)

MET DANK AAN ONZE SPONSOREN

INHOUD Voorwoord Programma Hoeje Doeluhbar, etc.

Forum De abdij van Middelburg Bieren, soort, gisting, alcohol & smaak Haagsche Broeder Plattegrond Van beleving ...

Stichting Bier in Zeeland Tot slot Colofon + Eerste Zeeuwsche Biergenotschaps lied

Fijne herinneringen aan Bios te Ertvelde (nu Van Steenbergen, steevast een rondje van de brouwer in de tegenover de brouwerij gelegen ‘Cinema’), ’t Hamerken in Brugge waar toen nog de weergaloze Sonnen Bräu (bringt Sonnenschein im Leben!), een dortmunder type, werd gebrouwen en later de vernieuwde Brugse Tripel het daglicht zag. Minder goede herinneringen aan Krüger te Eeklo (niet verder gekomen dan de burelen), Maes te Waarloos (alleen folders gekregen: één in het Nederlands en één in het Frans).

We ‘importeerden’ Bios Vlaamse Bourgogne, Dubbel en Tripel van Bornem, Brugs Tarwebier. Op zeker moment gingen veel PINT-lezers naar het nieuwe café Het Groot Ongenoegen in Antwerpen, opgericht door de Nederlander Bernard Pieper, waar men meer dan duizend bieren in huis had.

Op Walcheren zelf was het buiten Middelburg in die jaren armoe troef: vooral Hannen of Diebels Alt, een St. Louis kriek of een verdwaalde trappist als je eens iets anders wilde dan pils of oud bruin (de Nederlandse versie wel te verstaan). Er moest dus gepionierd worden!

3

3 4 5 6 9 10 23 24 36 40 46 47

PROGRAMMA

“Een bierfestival op zo'n prachtige locatie is meer dan alleen proeven”.

Officiele opening, vrijdagmiddag 16.00 uur

Vrijdagmiddag zal het festival officieel geopend worden door Willem van Voorst Vader, voorzitter van de stichting Bier in Zeeland, Jan Lonink, burgemeester van Terneuzen en Marco Daane, auteur van het boek Bier in Nederland.

Forum, vrijdag en zaterdag van 17.00 uur tot 19.00 uur

Op beide festivaldagen zal er onder leiding van Bert van Leerdam en Maurits Portier, een Forum georganiseerd worden op het klein abdijplein, waar gediscussieerd zal worden over de onderwerkpen Smaak (op vrijdag) en Zeeuws (op zaterdag).

WFM 96 zal dit live op de radio uitzenden.

Presentatie foodpairing en Puck’s Spreekuur, vrijdagavond 20.00 uur

Puck Kerkhoven geeft op vrijdagavond een presentatie over foodpairing met bier en kaas. Aansluitend kan tijdens Puck’s Spreekuur alles gevraagd worden over foodpairing. Op zaterdag zal Puck Kerkhoven deelnemen aan de radioshow.

HOEJE DOELUHBAR

Drink ook een biertje voor het goede doel! De opbrengst komt geheel ten goede aan Stichting ‘Het Werkend Trekpaard’ Zeeland. Deze stichting heeft als doelstelling het in stand houden van het werkend trekpaard als een natuurlijke krachtbron in de landbouw. Ook verwerft de stichting werktuigen en voertuigen die een cultuurhistorische waarde hebben en geeft zij voorlichting en informatie over het werkend trekpaard. Gedurende het jaar worden er verschillende open dagen en andere activiteiten georganiseerd, waaronder bijvoorbeeld een oogstdemonstratie.

Meer informatie is te vinden op de website van de stichting: www.trekpaarden.nl.

LAMAKETTA DUO

Maikel Harte en Donny Benjaminsz zullen zaterdagmiddag 12 mei het ZeeuwsVlaamse land voor het Walcherse land verwisselen om als het Lamaketta Duo het bier de Witte Neus te presenteren. Beiden maakten vroeger onderdeel uit van de Lamaketta's, een streektaalgroep uit Terneuzen die onder andere bekend was van nummers als Joehoe en Kapitein Rooibos. Door hun humoristische teksten groeide de groep al snel uit tot een bekende band, zelfs tot buiten de provinciegrenzen! Eind 2006 stopte de band waarna Maikel Harte verder ging als conferencier

Lezing Marco Daane, zaterdagmiddag 14.30 uur

en liedjeszanger. Het bier de Witte Neus, dat wordt gebrouwen bij Bierbrouwerij

Tijdens deze lezing presenteert hij een Duits kloosterbier. Op vrijdag schuift Marco

Presentatie van de Witte Neus: zaterdagmiddag half 4, klein abdijplein

Marco Daane zal vertellen over de geschiedenis van abdij- en kloosterbieren.

Daane aan bij de radioshow.

Vrijdag en zaterdag Walchers Wijnmakers Bierbrouwers en Likeurmakers Gilde (WWBLG)

Een aantal leden van het Walchers Wijnmakers Bierbrouwers en Likeurmakers Gilde zullen tijdens het abdijbierfestival enkele bieren brouwen, zodat het proces te volgen is en er van alles over kan worden gevraagd.

VERKRIJGBAAR OP HET KLEIN ABDIJPLEIN, BIJ DE SLAGER OP WIELEN EN DE DRIE GEROOKTE BIGGETJES: GERECHTEN, prijs: 4 munten - Porkbelly met sla en ui, met brood - Chorizo met gamba, kaas quesadilla's - Taco's el polo

Stadsomroeper

Tijdens het festival zal Stadsomroeper Rinie Vaane iedereen op de hoogte houden van het festivalnieuws.

Zaterdagavond 19.00 uur op het klein abdijplein bekendmaking van de voorlopige eindstand van de opbrengst van de Hoeje

Dit wordt live uitgezonden op WFM96.

Zaterdagavond 22.00 uur sluiting

Vermeersen, zal alleen vlak voor, tijdens en net na de voorstelling verkrijgbaar zijn.

Doeluhbar.

- Pulled pork, met brood - Toinkballs, met brood FRITES, prijs: 2 munten inlusief saus Ook zijn er borrelplankjes verkrijgbaar, met onder andere balletjes, olijven, vleeswaren en kaas. Prijs per onderdeel (bakje) 1 munt.

4

5

Forum op het klein abdijplein, live uitgezonden via WFM96 Onder leiding van Bert van Leerdam, presentator bij WFM96 en tevens bierliefhebber en side-kick Maurits Portier, bestuurslid van de stichting Bier in Zeeland (BiZ) en bierkenner, zal er onder het motto: ‘met een goed glas bier in de hand kun je elkaar alles vragen’ over bier gediscussieerd worden met bekende en minder bekende bierliefhebbers en -deskundigen. Onder andere Marco Daane, schrijver van het boek Bier in Nederland, Puck Kerkhoven, culinair journalist, Jan Lonink, burgemeester van Terneuzen en Willem van Voorst Vader, voorzitter van de stichting BiZ zullen aanschuiven. Ook het publiek zal bij de uitzendingen worden betrokken. Tussen de bedrijven door zullen er live-optredens van artiesten zijn. Dit alles is te beluisteren op vrijdag 11 en zaterdag 12 mei tussen 17.00 en 19.00 uur. (Via de ether FM 96, de kabel 107.6 en het internet wfm96.nl) Bert en Maurits zullen ‘met hun gasten de diepte ingaan, maar de toon is natuurlijk vrolijk!’

Gasten o.a.

Marco Daane

Marco Daane zal samen met Willem van Voorst Vader en Jan Lonink het Abdijbierfestival officieel openen. Op vrijdag sluit hij aan bij de talkshow.

Zaterdagmiddag om 14.30 uur zal hij vertellen over de geschiedenis van abdijen kloosterbieren. Tijdens deze lezing presenteert hij een Duits kloosterbier.

Puck Kerkhoven

Puck Kerkhoven is culinair journalist en auteur. Ze schrijft columns voor diverse dagbladen, er zijn een aantal kookboeken van haar hand verschenen, ze schrijft in horecavakbladen en op haar blog. Zij is auteur van het boek Bier en Food, een boek over foodpairing met de steeds populairder wordende speciaalbieren.

“Gouden tijden zijn het”, zegt Puck Kerkhoven in haar voorwoord, “voor de liefhebbers van speciaalbier”. Volgens haar vallen we vroeg of laat allemaal een keer voor het bier, of dit nu een hoppige ipa, een bruisende saison of een nachtzwarte porter is. Er zijn zoveel verschillende bierstijlen, kleuren en smaken en daar passen dan weer de meest uiteenlopende gerechten bij.

Marco Daane (1959) is Zeeuw, schrijver en auteur van het eerste boek over de Nederlandse biergeschiedenis. Marco werd geboren in Oost-Souburg en groeide bierologisch op in cafés als De Concurrent in Vlissingen en De Mug in Middelburg. In de jaren zeventig waren daar al volop Duvel, Maredsous, Gouden Carolus, Westmalle etc. verkrijgbaar. Zijn ervaringen met dergelijke bieren nam hij mee toen hij buiten de provincie ging studeren.

Ze inspireerden hem ook om de soms stormachtige ontwikkelingen in de bierwereld op de voet te blijven volgen.

Marco schrijft over literaire en culturele onderwerpen, zoals over de befaamde auteur George Orwell, maar wierp zich enkele jaren geleden tijdelijk op een ander onderwerp. Ook bij zijn uitgeverij was men namelijk bevangen door het biervirus. Kon hij misschien…? Marco’s werkzaamheden mondden uit in Bier in Nederland. Een biografie, verschenen in 2016. Tegenwoordig woont hij niet meer in Zeeland, maar hij komt er nog regelmatig.

Zoals naar het Abdij Bier Festival op 11 en 12 mei!

Altijd al benieuwd geweest welk gerecht goed met een bepaald soort bier te combineren is? Puck Kerkhoven geeft raad! Kom luisteren naar haar presentatie op vrijdagavond om 20.00 uur met als onderwerp foodpairing met bier en kaas.

Stel aansluitend tijdens Puck’s spreekuur al uw vragen over foodpairing en maak de mooiste combinaties van beer en food! Puck Kerkhoven zal zaterdag aansluiten bij de radioshow.

6

7

DE ABDIJ VAN MIDDELBURG Negen eeuwen geleden werd door Norbert van Gennep een nieuwe kloosterorde gesticht. Dit was het begin van tientallen norbertijnenabdijen zoals die van Middelburg. Tot de norbertijner kloosters behoren onder andere die van Postel, Tongerlo, Averbode, Leffe en Grimbergen.

De kloosterlingen in de Middelburgse abdij stonden onder leiding van een abt. Andere functies waren de prior, de proost, de bakmeester en de bewaarder van de bier- en wijnkelder: de zogenaamde kelderwaarder.

Van de tap van de abdij werd ook bier verkocht dat in de eigen brouwerij gebrouwen was.

De overgang van Middelburg naar de prins van Oranje betekende de ondergang van de abdij en in 1574 vertrokken de kloosterlingen voorgoed uit Walcheren. Hiermee eindigde een opmerkelijke hoofdstuk uit de Zeeuwse biergeschiedenis.

In de daaropvolgende eeuwen werden ruimten in het abdijcomplex gebruikt als kantoren en vergaderzalen voor de Staten van Zeeland, logementen, archiefdepots, bibliotheek en zelfs als gymnastiekzaal.

Peter Blom, Zeeuws Archief

8

9

BIEREN SOORT, GISTING,

ALCOHOLPERCENTAGE & SMAAK WALCHERS WIJNMAKERS BIERBROUWERS EN LIKEURMAKERS GILDE (WWBLG)

E

VENALS VOORGAANDE JAREN zullen ook een aantal leden van het Walchers Wijnmakers Bierbrouwers en Likeurmakers Gilde op het Abdijbierfestival aanwezig zijn. Zij maken als hobbybrouwers zo veel mogelijk (meestal bovengistende) bieren. Ook proberen zij commerciële bieren na te maken en deze zo dicht mogelijk te benaderen.

Eén maal per jaar houden zij een onderlinge wedstrijd, waarbij de ingezonden bieren ook door gecertificeerde keurmeesters worden gekeurd.

Daar zij niet gebonden zijn aan welke vorm van proces, of welk soort bier dan ook, worden er verrassende bieren gebrouwen, die nergens te koop zijn, maar alleen bij hen kunnen worden geproefd.

De leden van het Gilde zullen een keur van hun beste en lekkerste bieren bij zich hebben. Variërend van een Blond bier tot een zware Tripel en van een amberkleurige Meibok tot een zware Quadruppel.

Tevens zullen zij ter plaatse enkele bieren brouwen, zodat het proces te volgen is en er van alles over kan worden gevraagd.

PRIMEUR - BIEREN

Primeurbieren zijn op ons festival voor het éérst verkrijgbaar…

Iets bijzonders dus !!

1| Hosternokke Whats Ab | Stadsbrouwerij Middelburg Weizenbier - Hoge gisting - Alc. 5,8 % Weizenbier verrijkt met speciaal door Ab ontwikkelde zuurcultuur van Middelburgs 800 bier. Dit is een weizen met een frisse afdronk en tonen van kruidnagel.

2| Zeeuwse Zonneschijn | Baardaap Brewing Witbier - Hoge gisting - Alc. 6.0% Een sprankelend fris witbier met citrustonen en een mooie schuimkop.

De combinatie van citroengras en peper geven het bier een karaktervolle smaak en fijne doordrinkbaarheid. Het zonnigste witbier van Nederland!

10

B

ZEEUWSE BROUWERS ARBIER Luc Weemaes brouwt al sinds 1986. Hij was lid van het bier- en wijnmakergilde Ambrasserie te Clinge en volgde een opleiding tot bierkeurmeester.

Zijn bieren werden steeds beter, maar slechts binnenshuis genuttigd. In 2017 was de tijd echter rijp een groter publiek van zijn bier te gaan laten genieten.

Nadat een testpanel, bestaande uit café-eigenaren, barkeepers, studenten, barbiers en zijn klanten, bepaald had dat zijn Irish stout het lekkerst was, werd dit bier als eerste op de markt gebracht. Het bier wordt gebrouwen bij Brouwerij Vermeersen en is verkrijgbaar bij verschillende barbershops, maar ook bij enkele cafés en via de website. Want het zou volgens Luc Weemaes “te absurd zijn dat mannen met een baard het alleenrecht zouden hebben dit mooie exclusieve bier te kunnen drinken. Forget it men!”

•| Barbier Irish Stout Stout - Hoge gisting - Alc. 4,5 % De Barbier Irish stout is zacht van smaak en heeft een milde bittere afdronk. Hierdoor is het een toegankelijk bier voor iedereen. De brouwer daagt iedereen uit die bij voorbaat uitspreekt geen stout-drinker te zijn.

BIERBROUWERIJ VERMEERSEN te Hulst

In 1821 werd midden in het centrum van Hulst op de gewelven van een oud Fransiscaner klooster brouwerij De Halve Maan opgericht. Meer dan anderhalve eeuw later werden de brouwactiviteiten gestaakt, waarna de handelsactiviteiten werden overgenomen door de familie Vermeersen.

Vanaf 1989 werd er op de Statie in Hulst opnieuw een brouwerij gebouwd, nog altijd met de naam De Halve Maan. Het toeval wilde dat er ook in Brugge een brouwerij met deze naam bestaat. Vroeger kwamen beide brouwerijen niet in elkaars gebied, het bier uit Brugge werd in België verkocht en dat uit Hulst in Nederland. Maar door de toenemende globalisering en de invloed van internet en sociale media werd de scheidslijn steeds dunner. Touringcars vol toeristen stonden soms in België, terwijl ze in Nederland moesten zijn en vilt en glazen werden in Hulst bezorgd terwijl ze in Brugge bezorgd moesten worden. Om een eind aan de verwarring te maken hebben beide brouwerijen de handen ineengeslagen en gezamenlijk een oplossing gezocht. Brouwerij De Halve Maan uit Hulst heet vanaf december 2016 Bierbrouwerij Vermeersen.

Een goed uitgeruste complete brouwerij met kwaliteitsbieren!

12

1| XXX Tripel Tripel - Hoge gisting - Alc. 8% Stralend goudkleurig Tripel bier met een aantrekkelijke witte schuim kraag. Zacht fruitig/kruidige aroma's bepalen de smaak van deze oer-Tripel. Het bier heeft een imposante body en een aangename afdronk.

2| Willy the Pimp IPA IPA - Hoge gisting - Alc. 6% Willy the Pimp is India Pale Ale met een smerige bite door een mix van de traditionele Tjechische Saaz en de Bloemig-fruitige Amarillo hop.

Op fles: 3| Twiggy’s last resort Craft Style Pilsener - Lage gisting - Alc. 5 % Twiggy’s last resort is een eigenwijze pilsener-versie. De spanning zit vooral in de Aroma-hop die een citrusachtige indruk geeft. Verder zijn dennengeur en peper te herkennen. In dit bier worden moderne brouwtechnieken met experimentele principes gecombineerd.

4| Patrijske Tarwe Tripel - Hoge gisting - Alc. 8% Patrijske is een Tarwe Tripel. Het bier wordt voor de Stichting Patrijs gebrouwen door Bierbrouwerij Vermeersen in Hulst. De door deze stichting geteelde Tarwe van het oude ras ‘Zeeuwsche Witte’geeft het bier een specifieke zachte smaak, toch geven enkele kruiden en de speciaal hiervoor gekweekte gist het bier in de afdronk een bite.

5| XX Dubbel Dubbel Abdij - Hoge gisting - Alc. 6,5% Een heerlijk smaakvolle dubbel, met zoete tonen en een zacht mout bitter.

Geroosterde en karamelsmaken voeren de boventoon. Vermeersen Dubbel was voorheen bekend als Dobbele Java. De voorloper was het ‘Hulster Monnikenbier’ dat al voor 1821 in het klooster in de binnenstad van Hulst gebrouwen werd.

6| Grof Geschut Donker zwaar bier - Hoge gisting - Alc. 8% Krachtig moutig vol bier. Intense combinatie van karamel en zacht hoppige smaken, een kleine hoeveelheid rogge in het bier zorgt voor de typische ‘bite’. In het aroma herken je de klassieke Tsjechische hopvarianten.

13

BAARDAAP BREWING te Middelburg

Baardaap Brewing is eind 2017 opgericht door Middelburger Kiri Roelofs.

De brouwerij is ontstaan vanuit een onverminderde passie voor goed bier en een missie om mensen samen te brengen. Vanuit hartje Middelburg, in de ketels van de Stadsbrouwerij Middelburg, brouwt De Baardaap een diversiteit aan krachtige bieren met een unieke beleving. Kwaliteit en creativiteit staan binnen hun experimentele werkwijze centraal. Door te spelen met verrassende ingrediënten worden kleurrijke bieren voor de eigenzinnige genieter gecreëerd. Uitdagend, avontuurlijk en altijd vol van smaak. Tijdens het Middelburgs Abdijbierfestival schenkt Baardaap Brewing de minty pale ale ‘Uitmuntend’ en primeurbier ‘Zeeuwse Zonneschijn’, een witbier gebrouwen met citroengras en zwarte peper. Unplug from the ordinary. Adventurous beer awaits. Welcome to our Jungle!

1| Uitmuntend Pale Ale - Hoge gisting - Alc. 6.5% Hoppy pale ale met een verrassende twist van muntthee en zoethout.

Kruidig en fris in geur en smaak. Een heerlijke doordrinker met een licht bittere afdronk. Uitmuntend bier dat smaakt naar meer!

2| Zeeuwse Zonneschijn Primeur Witbier - Hoge gisting - Alc. 6.0% Een sprankelend fris witbier met citrustonen en een mooie schuimkop.

De combinatie van citroengras en peper geven het bier een karaktervolle smaak en fijne doordrinkbaarheid. Het zonnigste witbier van Nederland!

BROUWERIJ KEES te Middelburg

Over Kees!

Begin 2015 startte ervaren bierbrouwer Kees Bubberman zijn eigen brouwerij.

Met succes. Zijn ambachtelijke, eigenzinnige en met grote zorg gebrouwen bieren vinden hun weg over de gehele wereld. Je vindt zijn bieren in de betere horeca, slijterijen, drankenhandels en supermarkten. Pure & Craft staat voor de allerbeste kwaliteit ingrediënten, vakkennis, eigenzinnigheid, vernieuwing, zorgvuldigheid en bovenal passie voor het brouwersvak.

1| Mosaïc Hop Explosion IPA - Hoge gisting - Alc. 5,5 % Een van onze succesnummers. Fris, licht amberkleurig, met de karakteristieke citrus-smaak van Mosaïc-hop uit de VS. 14

2| Farmhouse IPA - Hoge gisting - Alc. 6.5 % Een geslaagd huwelijk tussen twee bierstijlen: moderne Amerikaanse IPA’s en klassieke saisons. Hoppig, citrusachtig, prikkelend en volle smaak.

3| Hazy Sunrise (blik) IPA - Hoge gisting - Alc. 7.2 % Geïnspireerd door de cloudy IPA’s uit de VS. De lichte waas zorgt voor een lichte prikkeling en intense (hop-)smaken.

4| Double IPA (blik) Double IPA - Hoge gisting - Alc. 8.9 % Een stevig gehopte West Coast Double IPA, mooi bloemig en zeer fruitig en droog van smaak.

5| It’s a Blond Blond - Hoge gisting - Alc. 6 % Een nieuw bier, met de vertrouwde smaken van koriander en Belgische gist, maar toch een eigen gezicht 6| Pineapple Koriander smoothy Ale - Hoge gisting - Alc. 5.5 % Het ideale zomer bier en een perfecte combinatie van ananas en koriander.

7| Barrel Project 18.07 Barley wine - Hoge gisting - Alc. 11% Een op Tres Hombres gerijpte Barley wine, een prachtige combinatie van de moutige zoetheid van onze Barley wine en de robuuste tonen van de rum.

8| ‘Sakura’ (Collab met Napar Barcelona) IPA - Alc. 7 % Een zachte en verfrissende IPA met een uitgebalanceerde bitterheid.

Gebrouwen met Saphir, Motueka en Citra hop.

www.derechteradvocaten.nl middelburg-terneuzen-hulst

15

BROUWERIJ RODANUM te Aardenburg

Rodanum is de Romeinse naam van Aardenburg en stamt uit de periode rond 53 voor Christus, toen de inwoners van Zeeland zich overgaven aan de Romeinen, die onder leiding van keizer Julius Caesar heel Gallië wilden veroveren. De brouwerij is in 2015 door Frank Schout opgericht. Het eerste bier is de Tripel Jules (verwijzing naar Julius Caesar) dat een gouden medaille voor de beste tripel heeft gewonnen tijdens de Dutch Beer Challenge 2018.

Het tweede bier van Brouwerij Rodanum is de Saison Jane 5.5 die sinds 2017 gebrouwen wordt. Beide bieren worden gebrouwen in brouwerij Eutropius (Menen, België).

1| Tripel Jules Tripel - Hoge gisting - Alc. 8% De geur is fruitig met toetsen van banaan, citrus en hop. Bij aanvang is de smaak fris fruitig met een lichte bitterheid in de nasmaak.

2| Saison Jane 5.5 Saison-bier - Bovengistend - Alc. 5,5 % Saison-bieren werden voor het eerst gebrouwen in begin jaren 1900, voor de arbeiders tijdens het oogstseizoen. Het alcoholpercentage in deze bieren ligt over het algemeen wat lager, en door een wat hogere hoeveelheid hop zijn ze langer houdbaar en echte dorstlessers.

Tegenwoordig worden saison-bieren het hele jaar door gebrouwen.

‘Saison Jane’ is een fris biertje met een licht bittere afdronk door de hop.

BROUWERSLOKAAL te Groede

Brouwerij Marckensteijn uit het Zeeuwe Vlaamse Groede gaat verhuizen en krijgt een andere naam: Brouwerslokaal. Het idee van de brouwers van Brouwerslokaal is het oude schoolgebouw nieuw leven in te blazen. De oude school krijgt meerdere functies: er komt onder andere een Proeflokaal en een Eetlokaal. Bij deze visie past een reconstructie van de originele voorgevel met ranke ramen en sierpleisterwerk. Momenteel telt het vaste assortiment vier bieren, elk met een eigen bierstijl, verschillende kleur, smaak, beleving en alcoholpercentage. Leuk om te vermelden is dat de Imperial Pale Ale in 2016 tijdens de World Beer Awards uitgeroepen werd tot beste bier van de wereld in zijn stijl en daarnaast winnaar werd in de categorie van het mooiste bieretiket van Nederland. Statement van de brouwers: “elke keer wanneer je een flesje van hun overheerlijke Dutch Bargain bier bemachtigt, verliezen zij er weer eentje, dus je bent altijd de winnaar met een Dutch Bargain bier in je hand”.

16

1| Dutch Bargain Imperial Pale Ale Imperial Pale Ale - Hoge gisting - Alc. 10% Het bier heeft een prachtig koperen kleur met een lichtrode schijn.

Dit complexe, stevige en bittere bier heeft een uitgesproken hoppig aroma en een pittige smaak met caramel toetsen van mout.

De schuimkraag is fijn, romig en stabiel. Dankzij de balans in deze complexiteit is dit bier een zeer zuiver, gemakkelijk drinkbaar en lang nasmakend bier. In 2016 uitgeroepen tot beste bier van de wereld en winnaar van het mooiste etiket van Nederland tijdens de World Beer Awards in London.

2| Dutch Bargain Imperial Zeeuws blond Blond - Hoge gisting - Alc. 7,2% Dutch Bargain Imperial Zeeuws Blond is een fris citrus en licht fruitig blond bier. Aan het eind van de slok ontstaat een mooi licht bittertje in de mond. Gedryhopt met Citra Hops en Sorachi Ace Hops. De gist is Wyeast 1388.

3| Dutch Bargain Imperial Russian Stout Stout - Hoge gisting - Alc. 11,5% Dutch Bargain Imperial Russian Stout is een donkerzwart bier met een mokka-kleurige schuimrand. De uitdaging van dit Bier was de mooie smaken van een English Stout combineren met een complexe, hoge moutstort. De mooie koffie toetsen en koffie bitterheid is afgewerkt met pure cacao, waardoor een romige afdronk ontstaat met een vleugje chocolade.

4| Dutch Bargain Seawise Stout - Hoge gisting - Alc. 4,3% Dutch Bargain SeaWise is een Hefeweizen. Een tarwebier vergist met de Duitse Weihenstephan gist. We hebben een toets van onze zee in Zeeland aangebracht met Zeekraal en een frisse toets voor dit heerlijk zomerse biertje met toevoeging van Verveine. Heerlijk verfrissend en dorstlessend.

17

BROUWERIJ LA FONTAINE te Sas van Gent

Brouwerij La Fontaine bevindt zich in het Zeeuws-Vlaamse Sas van Gent, maar de oorsprong ligt in België waar ooit de overgrootfamilie Van Witteberghe van brouwer en oprichter Koen Feyen eigenaar was van de Brouwerij La Fontaine.

Brouwer Koen Feyen studeerde brouwtechnologie aan het gerenommeerde Berlijnse instituut ‘Versuchs- und Lehranstalt für Brauerei’. Sinds 2012 brouwt hij zijn uitgelezen bierrecepten bij gast-brouwerijen in België.

1| Belle & Forte Donkere Amber - Hoge gisting - Alc. 7% Bij de aanzet kruidige complexiteit met een lichtzoete basis, die overgaat in een bloemige maar bittere afdronk. Diepe, complexe amber die respect afdwingt.

2| Belle & Elegante Blond - Hoge gisting - Alc. 6,5% Frisse, volle smaak, met een vleugje zuiderse vruchten, zoals abrikoos.

Licht bittere afdronk. Een uitgebalanceerde dorstlesser.

De Kip te Ossenisse

Jos Huijgens van Brouwerij de Kip uit Ossenisse brouwde sinds 2004 in de schuur van zijn woning in ketels uit de keuken van een afgebroken verzorgingshuis. Hier ontwikkelde hij bieren die hij daarna op grotere schaal ging maken bij ’t Hofbrouwerijke in Beerzel, in de Belgische Kempen.

Omdat deze brouwerij ging verbouwen, besloot Jos de oude installatie van ’t Hofbrouwerijke over te nemen. Nu wordt gebrouwen in Ossenisse met een capaci- teit van 1000 liter per brouwsel en een lagercapaciteit van 5000 liter.

Een heuse brouwerij!

1| Kiplekker Blond - Hoge gisting - Alc. 6,5% Beetje bitter met lichte citrus afdronk.

2| Krielkip Blond - Hoge gisting - Alc. 3,9% De smaak ligt tussen pils en witbier in.

18

MIDDELBURGS 800

Ter ere van het 800-jarig bestaan van Middelburg heeft de stichting Bier in Zeeland Kees Bubberman van Brouwerij Kees en Jacco de Wee van Stadsbrouwerij Middelburg opdracht gegeven een speciaalbier te brouwen, het Middelburgs 800.

•| Middelburgs 800 Blond - Hoge gisting - Alc 6,5% Middelburgs 800 oogt goudblond en heeft een pittige smaak waarvoor diverse specerijen gebruikt zijn. Een eerste publieksproef vond plaats bij de nieuwjaarsreceptie in 2017 van de gemeente Middelburg en viel in goede aarde. Het bijzondere is dat het echt van Middelburgse makelij is.

SLOT OOSTENDE/EMELISSE te Goes | Hoeje Doeluhbar

Er wordt weer bier gebrouwen in Slot Oostende in Goes. Op de plek van het oude slot uit de twaalfde eeuw, waar nog enige restanten, vooral gewelven, te vinden zijn is een brouwerij met een restaurant gerealiseerd. De brouwerij brouwt modern en efficiënt, maar wel op basis van traditie. Dat geldt ook voor de recepten en ingrediënten, er is gezocht naar de zuiverste gerst, mout en hop. De brouwerij vormt het middelpunt van een aantal activiteiten: gasten kunnen een hapje eten in Slot Oostende en er zijn rondleidingen en proeverijen.

1| Wit voetje Weizen - Ondergisting - Alc. 4,5% Wit voetje weizen. Een Nederlands wit bier met een Duits randje.

Een fris, licht en romig troebel tarwebier van lage gisting.

2| Gouden Gans Tripel - Hoge gisting - Alc. 8,0% “Een echte tripel die heel erg goed smaakt al zeggen we het zelf”.

Door een mengeling van hoppen heeft hij een frisse smaak gekregen met een kruidige afdronk en er zitten toch echt geen kruiden in.

3| Espresso Stout, op fles Imperial Stout - Hoge gisting - Alc. 9,5% Deze Imperial Stout is zwaar en tamelijk bitter, met een smaakaanvulling van tijdens de vergisting toegevoegde koffiebonen.

4| Schorrebock Bockbier - Hoge gisting - Alc. 8% Een bockbier gemaakt met vanille en boerrenjongens. Heerlijke warme smaken, beetje chocolade en mokka.

19

S TADSBROUWERIJ MIDDELBURG

Stadsbrouwerij Middelburg is gesitueerd in het centrum van Middelburg aan de Korte Geere 17. Inmiddels een trefpunt geworden voor bierliefhebbers en levensgenieters. Een plaats van nijverheid en gezelligheid waar hobbybrouwers hun bier kunnen laten proeven, informeel en door de kleinschaligheid van de locatie in trek bij alle leeftijden. Inmiddels worden 13 soorten eigen bier gebrouwen en dat is op de alcoholvrije bieren na het enige bier dat ze serveren. Uiteraard wordt er in het Proeflokaal voor d e niet-bierdrinkers een goede wijn of fris geschonken. En ‘s zomers is het heerlijk toeven op het rustieke terras!

1| Hosternokke Whats Ab Primeur Weizenbier - Hoge gisting - Alc. 5,8 % Weizenbier verrijkt met speciaal door Ab ontwikkelde zuurcultuur van Middelburgs 800 bier. Dit is een weizen met een frisse afdronk en tonen van kruidnagel.

2| Blomme Bock Lentebock - Hoge gisting - Alc. 6,5 % Blomme bock is een fijne volle lentebock gebrouwen met saffraan. Zoetig in afdronk met een geur van bloemen. Door de saffraan prachtig rood/geel van kleur. Dit bier is naar recept van Thomas Pillen gebrouwen.

3| Hosternokke Rooie Rakker Walchers rood - Hoge gisting - Alc. 6 % Nieuw biertype: Walchers rood! Roodbruin bier, gebrouwen met Zeeuwse zwarte bes, met een afdronk van karamel en cassis. Een verrassende zachtzure smaak en een complexe fruitigheid.

4| Hosternokke Afslag 39 Tripel - Hoge gisting - Alc. 9,5 % Een tripel, goudkleurig en complex van smaak door de delicate hopsmaak.

Kruidig en fruitig van karakter met een nuance van koriander in de afdronk.

5| Hosternokke Extra Lekker stout Stout met whisky - Hoge gisting - Alc. 8,4 % Stout met whisky (Laphroaig 10 jaar oud) infused. Indrukwekkend bier, De rokerige geur en smaak van de whisky sluit zeer goed aan bij de gebrande gerstenmout van de stout.

20

A BDIJ VAN BERNE (abdijbier) OVERIGE BROUWERIJEN

De Norbertijner Abdij van Berne in Heeswijk-Dinter werd gesticht in 1134, in het gehuchtje Berne aan de Maas, ten oosten van Den Bosch. In de abdij leeft daarmee de langst bestaande kloostergemeenschap van Nederland.

Kenmerkend voor de levenswijze in het klooster is de combinatie van contemplatie en actie: de stilte van het gebed, gecombineerd met actieve werkzaamheden in de samenleving. Vele jaren was het drukken en verkopen van boeken het specialisme van de abdij. Vanaf 2015 wordt met het brouwen van Berne Abdijbier een eeuwenoude traditie nieuw leven ingeblazen.

De opbrengst is bedoeld voor het onderhoud van het fraaie klooster en de kruidentuin. Voorlopig vindt de productie in Val-Dieu (België) plaats en de rijping en verkoop op het eigen abdijterrein. Mettertijd wil de abdij weer een eigen brouwerij bouwen. Berne abdijbier is het enige Nederlandse Norbertijnenbier. Het Proeflokaal is dagelijks voor bezoekers geopend van 11.00-17.00 uur en om 14.00 uur start vanuit het Proeflokaal de Bierrondleiding. Nog te ontwikkelen 5e Berne Abdijbier: een dubbele Dubbel, dus Quadrupel, donker van kleur, vol van smaak, verfijnd kruidige afdronk van ongeveer 10%. Daarmee zijn de 5 basisbieren van Berne Abdijbier gebrouwen.

1| Norbertijn Blond Blond - Hoge gisting, hergistend op de fles - Alc. 6% Een mooi niet zoet goudgelig bier van hoge gisting, 6% alcohol met een licht verfrissende kruidige smaak van onder andere de mooiste hoppen.

2| Prior Dubbel Dubbel - Hoge gisting, hergistend op de fles - Alc. 8% Zachte karamelsmaak van de gebrande mout en warme kruidentonen die het bier mooi vol en rond maken, tot een ware beleving.

3| Abt Tripel Tripel - Hergisting op de fles - Alc. 9 % Zacht zoet en een pittige bitter. Een krachtige tripel met lichte kruidentonen en gemakkelijk doordrinkbaar waardoor deze als ‘gevaarlijk lekker’ wordt ervaren.

4| Witheren Wit Witbier - Hoge gisting - Alc. 4,5% Klaar voor de zon, een heerlijk fris witbier van hoge gisting van tarwemout en gerstemout met een zacht bittertje.

21

KLOOSTERBROUWERIJ HAAGSCHE BROEDER

Genieten van de bieren van Haagsche Broeder, vervaardigd in het klooster van de Broeders van Sint Jan, in het Willibrordushuis in het oude centrum van Den Haag. Gebrouwen door twee lekenbrouwers tezamen met de Broeders van Sint Jan. De Broeders van Sint Jan maken deel uit van een internationale gemeenschap van religieuzen binnen de katholieke Kerk en leven in kleine gemeenschappen. Ze zijn herkenbaar aan hun grijze habijt.

Het drinken van Haagsche Broeder is meer dan het drinken van een biertje.

Drie eeuwen lang herbergde het Willibrordushuis de schuilkerk van de Sint Jacobusparochie. Vervolgens bood het gedurende 150 jaar onderdak aan een kleine honderd Zusters van Liefde die zorg droegen voor kleuter- en basisscholen in Den Haag. In 1988 nam de Willibrordusgemeen-schap, een lekengemeenschap verbonden met de Katholieke Charismatische Vernieuwing, het huis over en vormde het om tot een huis van gebed en evangelisatie. Sinds 2012 hebben de Broeders van Sint Jan er hun priorij gevestigd en blazen zij nieuw leven in deze eerbiedwaardige 'brouwerij', een plek voor ontmoeting en verstilling, om ruimte te maken voor elkaar en voor God. De Broeders hebben een gastenverblijf voor 40 personen. Er worden bezinningsweekends, retraites en bijeenkomsten van christelijke signatuur gehouden. De deur van het klooster aan de Oude Molstraat staat open en heet mensen welkom. Oktober 2013 werd Stichting Haagsche Broeder ingeschreven in het handelsregister en begin 2014 werd er gestart met brouwen. 28 juni 2014 werd de eerste Haagsche Broeder Prior aangeboden aan Burgemeester Jozias van Aartsen en is de verkoop van start gegaan.

•| Prior, een dubbel (bovengistend) Het bier Prior is een dubbel van 8%, met een balans tussen gebrand en fris, tussen bitterzoet en een aangenaam zuurtje. De combinatie van lichte en donkere mouten heeft gezorgd voor een diepbruin bier met een zweem van koffie, chocolade en caramel. De keuze van de gist en de wijze van vergisten resulteren in een strak en fris bier. De bittere afdronk met het aroma van fruitige hop zorgt voor de vervolmaking van dit stevige kloosterbier.

De Prior is binnen de kloosterorde 'primus inter pares', de eerste onder gelijken. Haagsche Broeder maakt daarnaast nog de bieren Novice (‘nieuwe intreder’), Postulant (‘zoekende’) en Johannes (ter ere van Sint Johannes), naast enkele speciale edities. Het bier is alleen in de kloosterwinkel verkrijgbaar en de vraag is groot. Uit sympathie voor het Middelburgse Abdij Bier Festival zijn dit jaar enkele vaten Prior geleverd.

22

23

iddelburgse

bdij F

18

17

11

10

Crypte

estival

12

info

8

Abdij Kruidentuin munten

6

kassa

15

H

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

7

14

garderobe

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

9

13

Ingang

w ijn

16

19

terras

1

2

3

4

Kloostergangen

19

19

Kleine Abdijplein

Nooduitgang

24

controle

20 Slager op wielen

21 Forum WFM

Brandblussers

Stadsbrouwerij Middelburg Baardaap Brewing Barbier Brouwerij Rodanum Brouwerij de Kip Brouwerslokaal De Bolle Paep Stichting Bier in Zeeland Bierbrouwerij Vermeersen Brouwerij Kees Hoeje Doeluhbar Trappisten Abdijen Brouwerij Kleiburg Abdij van Egmond Abdij van Berne Brouwerij La Fontaine Stichting Bier in Zeeland Brouwerij Boelens Walchers Biergilde Slager op wielen Forum

WC

5

ier

1.

PLATTEGROND 2018

ff ie ,f ri s&

M

ko

AB 4e

Abdijplein

25

A CHEL (trappistenbier)

De Sint-Benedictusabdij van Achel, dikwijls ook de Achelse Kluis genoemd, is een Cisterciënzerabdij deels op Belgisch, deels op Nederlands grondgebied; het Belgische gedeelte ligt in de gemeente Hamont-Achel, het Nederlandse in de gemeente Heeze-Leende. Al sinds de middeleeuwen kwamen er kluizenaars voor religieuze spirituele bijeenkomsten. De abdij werd in 1846 gesticht als priorij door de Trappisten van Westmalle. In 1871 werd het tot abdij verheven.

De abt van Westmalle is nog altijd tevens de abt van Achel. Officieel heet de abdij Onze-Lieve-Vrouw-van-La-Trappe-van-de-Heilige-Benedictus. Deze monnikengemeenschap kiest voor een leven volgens het evangelie, in de blijde verwachting van de wederkomst van Jezus Christus. De abdij staat onder meer bekend vanwege het gelijknamige trappistenbier Achel dat sinds 1998 in de eigen huisbrouwerij wordt gebrouwen. Het bier is één van de tien trappistenbieren. Het voldoet aan de volgende eisen: het wordt binnen de muren van een trappistenabdij gebrouwen door de monniken zelf of onder hun toezicht, de brouwerij behoort tot de abdij en de opbrengst is bestemd voor het leven in de abdij. Wat overblijft wordt besteed aan sociale en maatschappelijke werkzaamheden.

1| Achel blond Blond - Hoge gisting - Alc. 8 % Subtiel bitter en zoet, met een licht zoete afdronk die lang blijft nazinderen. Achteraf een heerlijk verfrissend bittertje.

2| Achelse Kluis bruin Dubbel - Hoge gisting - Alc. 8% Zoetere tonen. Opvallend zijn de terugkerende smaken van warm fruit en moutzoet. Een subtiel bittere nasmaak.

AFFLIGEM (abdijbier) | Hoeje Doeluhbar

De Benedictijner orde in het Oost-Vlaamse dorp Affligem brouwde het Affligembier oorspronkelijk zelf. Later verkreeg Brouwerij De Smedt in Opwijk de licentie. Deze brouwerij is inmiddels onderdeel van de Alken-Maes-groep van Heineken. De abdij-orde blijft echter merkeigenaar, waardoor de recepten niet zullen veranderen.

1| Affligem blond Blond - Hoge gisting - Alc. 6,8% Dit bier heeft een diepe smaak en een lichte, frisse afdronk. Het heerlijk evenwichtige aroma doet denken aan vers brood, kruiden, citrus en vanille.

26

2| Affligem dubbel Dubbel - Hoge gisting - Alc. 6,8% Een zijdeachtig maar toch pittig mondgevoel. Het rijkelijk droog hoparoma zorgt voor een spannende textuur en maakt het bier droger dan veel andere Dubbels.

3| Affligem tripel Tripel - Hoge gisting - Alc. 9% Aroma van versgebakken brood gevolgd door banaan, rijpe abrikoos en perzik. Middelmatige body en zacht gevoel in de mond met een rijke rondheid.

BROUWERIJ BOELENS (Crypte)

Sinds 1864 tot aan de Eerste Wereldoorlog werd er volop bier gebrouwen in de brouwerij in het Oost-Vlaamse Belsele. In 1915 eiste de Duitse bezetter echter al het koper op voor het produceren van oorlogsmunitie. De brouwerij verloor zo haar ketels. Alleen de bottelmachines waren nog beschikbaar, waardoor men diende over te schakelen naar een andere manier van bierverdeling.

Er werd bier in grote vaten aangekocht van brouwerijen die nog wel machines bezaten en dat werd dan door Boelens gebotteld en huis-aan-huis en aan alle cafés verkocht. Deze manier van werken werd ging lang door, al werd het leveren aan huis vervangen door ‘selfservice’. Uiteindelijk bracht Kris Boelens, de huidige (vierde) generatie, in 1993 zelf een streekbier op de markt, waardoor er voor het eerst sinds 1915 weer ambachtelijk werd gebrouwen in de brouwerij. Tegenwoordig wordt meer dan 1.000 hectoliter per jaar gedraaid, vooral eigen streekbieren maar ook gelegenheidsbieren op bestelling.

1| Abdij van Boudelo dubbel (abdijbier) Dubbel - Hoge gisting - Alc 8,5% Boudelo Donker Abdijbier is een heerlijk donker streekbier met een fruitig aroma. Uiterst rijk smaakpalet van caramel en zoethout. De ooit vanuit de orde in Gent opgerichte Benedictijner abdij van Boudelo te Klein-Sinaai werd in 1578 verwoest door Calvinisten, maar rond 1660 werd van het puin een hof gebouwd, dat onder meer diende voor de bestuurlijke taken van de orde, die verantwoordelijk was voor grote delen van de inpoldering van Oost-Zeeuws-Vlaanderen. In Hulst staat nog het refugiehuis ‘Boudelo’ van deze orde. De rechten van het bier ressorteren thans onder de Abdij van Bornem.

27

2| Abdij van Boudelo tripel (abdijbier) Tripel - Hoge gisting - Alc. 8,5% Gebrouwen met de beste hopsoorten en verrijkt met specerijen (karwijzaad, paradijszaad, koriander). Licht, ongefilterd en zacht van smaak met een heerlijke bittere afdronk.

3| Waase Kriek Kriek - Hergisting op de fles - Alc. 6% Het bier Waaslander, gemengd met kriekensap. Deze ongefilterde, donkerrode kriek smaakt fruitig en heeft een kruidige, zoetzure afdronk.

4| Bieken Blond - Hergisting op de fles - Alc. 8% Dit bier werd gebrouwen uit nostalgie naar de Biekens uit Sint-Niklaas.

Annick Sneyers, de echtgenote van Kris, is de dochter van de zaakvoerder van Biekens, ooit een befaamde peperkoekfabriek uit Sint-Niklaas.

De Belgen houden ook van honingkoek. Dit licht gehopt bier is verrijkt met geselecteerde honing en heeft een zachte afdronk. Het is inmiddels een ware specialiteit van de brouwerij.

5| Tripel Klok Tripel - Alc. 8,5 % De naam verwijst naar de vestigingsplaats van de brouwerij, Belsele, alwaar de inwoners Klokkenlappers genoemd worden. Een blonde tripel gemaakt met Cascade-hop, die zorgt voor een citrusachtige hint.

6| Mosselbier Blond - Alc.5,5 % Bier gemaakt om te drinken bij de heerlijke zilte Zeeuwse schulpjes.

Met een melange van Belgische hopsoorten en toevoeging van enige tarwe, een product van het land dat samengaat met de vruchten der zee.

C HIMAY (trappistenbier)

In de Abdij Notre-Dame de Scourmont te Chimay in Henegouwen wordt al sinds circa 1850 gebrouwen, men leerde het vak toen van de collega’s van Westvleteren! De bieren worden buiten de abdij gebotteld. Nog vrij recent werd als nieuwste bier het refterbier van de monniken zelf op de markt gebracht, genaamd ‘Dorée’, een volsmakend klassebier van nog geen 5%.

Ook brouwt men voor de Franse collega’s de Mont-des-Cats.

1| Chimay Bleu Quadrupel, oorspronkelijk een Kerstbier (sinds 1956) Hoge gisting, tweede gisting op de fles - Alc. 9% Krachtig aroma. Vrij droog met een vleugje karamel. Warm mondgevoel.

Er is een speciale kaas bij dit bier ontworpen.

2| Chimay Blanc Tripel - Hoge gisting, gist na op de fles - Alc. 8% Zachtheid en bitterheid. Aroma’s van muskaatdruiven, rozijnen en zelfs rijpe appels. Uiteraard opgekweekt met de eigen gistcultuur van Chimay.

www.zeeland-catering.com

voor catering op lokatie en evenementen

29

DE BOLLE PAEP

5| Brakke Belle Dunkel Weizen - Hoge gisting - Alc. 6.5% Brakke Belle is onze Dunkel Weizen en dankt zijn stevige schuimkraag en troebelheid aan een hoog percentage tarwemout. De donkere kleur is afkomstig van de gebrande en gekarameliseerde gerstemouten en toevoeging van de authentiek Duitse Hersbrucker Hop maakt het een echte Dunkel Weizen. Brakke Belle is een heerlijk fris en kruidig bier.

6| Havertje Bier Haver Pale Ale - Hoge gisting - Alc. 5.5% Deze Haver Pale Ale dankt zijn naam aan de significante hoeveelheid havermout die toegevoegd is. Daarnaast zijn er Amerikaanse hopsoorten toegevoegd om het bier naast een subtiele dosis bitterheid wat frisse citrus toetsen mee te geven. Dry-hopping tenslotte geeft het bier nog wat extra bitterheid.

Brouwerij De Bolle Paep uit Delft is ontstaan uit een weddenschap tussen de lustrumcommissie van Vergilius en Rolf Katte, eigenaar van stadbrouwerij de Koperen Kat. De lustrumcommissie wedde dat zij als technische studenten zelf een brouwinstallatie voor maximaal 100,- euro in elkaar konden klussen.

Van opengeslepen 50 liter fusten werd een brouwinstallatie gebouwd, waarbij de ketels door gasbranders werden verwarmd. Na het succesvol brouwen van het eerste biertje met de zelfgemaakte installatie sloeg het enthousiasme voor het brouwen van bier toe en vanaf begin 2013 is de brouwerij een feit.

De studenten brouwen ten behoeve van de instandhouding van hun onderkomen, het Sint Barbaraklooster.

1| De blonde stoot Blond - Hoge gisting - Alc. 6% De blonde stoot is onder toevoeging van sinaasappel- en citroenschillen een lekker fris en fruitig blond biertje. Een beetje koriander zorgt ervoor dat het biertje extra ‘bite’ krijgt. Het alcoholpercentage laat het studenten toe door te blijven drinken. Net als bij een echte ‘blonde stoot’ krijg je er geen genoeg van.

2| De Bezemwagen Saison (Franse stijl) - Hoge gisting - Alc. 7% De gebalanceerde friszoete smaak is afgemaakt door toevoeging van lichte basterd suiker. Als een ware bezemwagen veegt hij iedereen op die na een lange dag dit biertje te snel drinkt en onderschat hoe zwaar dit biertje is.

3| Rookkapje Engelse Ale - Hoge gisting - Alc. 6 % Een biertje waaraan gerookte gerstemout en rogge is toegevoegd.

Samen met de rogge zorgen 3 verschillende hopsoorten voor een bittere ondertoon waarbij ook frisse citrus toetsen te herkennen zijn. Echter wordt de smaak bij dit biertje hoofdzakelijk gedomineerd door rokerigheid die samengaat met bitterheid (zonder winderigheid).

4| De Frisse Wind Amber bier - Hoge gisting - Alc. 5.5% De Frisse Wind is ons Amber bier en zoals het hoort bij dit type bier is zowel de kleur als smaak van het bier amberachtig. Door de keuze voor een Amerikaanse hopvariant smaakt dit biertje frisser dan de Europese amber biertjes. De Frisse Wind brengt met bitter- en karameltoetsen de sensatie van een ‘frisse wind’ in je mond teweeg.

Brouwerij Egmond te Egmond-Binnen (Noord-Holland) werd in 2009 opgericht. Er werd een licentie verkregen van de benedictijner Sint-Adelbertabdij van Egmond. De eerste 1000 liter bier werd gebrouwen in Amsterdam bij Brouwerij de Prael en was binnen drie weken uitverkocht. Later werd het volume te groot voor de Prael en werd uitgeweken naar De Proefbrouwerij in België. Toen vond men het moment om zelf te gaan brouwen. Er is ook een proeflokaal, van waaruit men goed zicht heeft op de brouwerij. Het proeflokaal biedt naast een proeverij met de abdijbieren ook een grote variatie aan ‘Bapas’, eerlijke biologische hapjes waarin het abdijbier is verwerkt. Sancti Adalberti abdijbieren worden gebrouwen met 100% biologische granen. Het water uit de heilige bron van Adelbert maakt het van Sancti Adalberti een bijzonder bier, geworteld in het verleden van de abdij van Egmond. Lees op de fraaie website alles over het levendig verleden van de heilige Adelbert en de grote, voor Holland belangrijke abdij die gesticht werd op de plek waar hij zich ooit terugtrok als invloedrijk volgeling van Willibrord en veel wonderen verrichtte.

1| Egmondse Witte Weizenbier - Hoge gisting - Alc. 5 % De ‘eigenweizen’ witte is een 3-granen Weizenbier gebrouwen naar Duitse stijl, dat wil zeggen met meer dan 50% tarwemout. De drie verschillende aroma-hopsoorten zorgen voor een subtiele en aangename bitterheid. Het bier schuimt mooi wit, kleurt goud in het glas en is lichtgesluierd.

30

31

B BROUWERIJ EGMOND (abdijbier)

2| Egmondse Blonde Blond bier - Hoge gisting - 5,7 % De Egmondse Blonde laat zich best omschrijven als een blond aromatisch bier met een mooie bitterheid van de Sorachi-Ace hop en een licht alcohol gehalte. Ideaal als digestief bier, daar de bitterheid de eetlust opwekt.

De geur is aromatisch, citrusachtig. De hoofdsmaak is licht moutig, bitterig. De afdronk is zoetig, bitter.

3| Egmondse Dubbel Dubbel - Hoge gisting - Alc. 6,5% De Egmondse Dubbel is een traditioneel donker abdijbier, met een vol mout-aromatische smaak en een lichte bitterheid. De geur is moutig, caramel, zoetig. De hoofdsmaak is aromatisch moutig, caramel, zoetig.

De nasmaak is zoetig, moutig, bitterig.

4| Egmondse Tripel Tripel - Hoge gisting - Alc. 7,5 % Deze krachtige tripel kleurt goudblond in het glas. Hij heeft een uitgesproken hoppige bitterheid met bloemige toetsen, een bittere afdronk en een getemperd zoetje. Een karaktervol abdijbier.

5| Pastorale Winterbier - Hoge gisting - Alc. 8,1 % Een zinnenstrelend Egmonds winterbier. De rijke geur heeft zowel fruitige als kruidige kenmerken. De volle moutige caramelsmaak met een frisse toets van lindebloesem maakt van Pastorale een hartverwarmend bier.

6| Abdijbock Heerlijkheid van Egmond Abdijbock - Hoge gisting - Alc. 6,5 % Een dieprode Abdijbock met een geur van caramel en gebrande mout.

De hoofdsmaak is caramelzoet, bitterig. De nasmaak is moutigzoet, bitterig en verwarmend, ideaal voor de herfsttijd.

BIZ-BIER-INFORMANTEN Wie bij alle mogelijkheden om bier te proeven door de bomen het bos niet meer ziet, kan advies inwinnen bij de BIZ-Bier-Informanten.

Zij weten waar de ‘smaken die verschillen’ te vinden zijn. Stel gerust uw vragen!

B ROUWERIJ KLEIBURG

Het Kleiklooster is een spirituele en gastvrije plek in Kleiburg, een flat in de Bijlmer. De deuren van het huis staan open. Een ruimte om op adem te komen, te bezinnen, contact te hebben met andere mensen en samen te eten.

Voor mensen die nergens anders heen kunnen is er ruimte om tijdelijk te wonen. Brouwerij Kleiburg is een sociale onderneming, die nauw verbonden is aan het Kleiklooster. De brouwerij draagt bij om de goede doelen van het klooster te realiseren. Het bier wordt gebrouwen in de Bijlmer, aan de Hullenbergweg 6 in Amsterdam Zuidoost (naast de IKEA). Brouwmeester Thomas Hermsen is geboren in de Bijlmer en is de ontwikkelaar van alle recepten. Martijn Horsman is verantwoordelijk voor de algehele bedrijfsvoering en verkoop. Johannes van den Akker is de abt van het Kleiklooster en verantwoordelijk voor onder andere de marketing. Brouwerij Kleiburg brouwt bieren die aansluiten bij de kloostertraditie. De bieren zijn traditioneel maar ook eigentijds, gemaakt met een open blik naar landelijke en internationale ontwikkelingen.

1| Kleiburg Dubbelblond Dubbelblond - Hoge gisting - Alc. 7,2% Deze Dubbelblond verbindt culturen; mout uit Europa, rijst uit Azië, wereldse hop en kraanwater uit Amsterdam. De smaak is moutig met een tropisch aroma en de afdronk is kruidig.

2| Kleiburg Siciliaans Wit Witbier - Hoge gisting - Alc. 5,5% Het is een lekker fris en fruitig bier met niet te veel alcohol. Heerlijk verfrissend en lekker voor op het terras.

3| Tripel IPA IPA - Hoge gisting - Alc. 9,5 % Deze Tripel IPA verzoent de oude brouwtradities van abdijen met een wereldwijde ontwikkeling: zowel de kracht en kruidigheid van een Belgische tripel, als het brede hopprofiel van een Amerikaanse IPA. 4| Bloemenbok Lentebok - Hoge gisting - Alc. 6,6% Dit is een traditionele lentebok waaraan bloemen zijn toegevoegd.

Je proeft en ruikt het voorjaar! Moutig, bloemig, fris.

De BIZ-Bier-Informanten lopen rond op het festival en zijn te herkennen aan een oranje vlaggetje.

32

33

MAREDSOUS (abdijbier) | Hoeje Doeluhbar

De abdij van Maredsous bevindt zich aan de rand van de Belgische Ardennen, in de Provincie Namen. De monniken zijn Benedictijnen, zij leven volgens de Regel van de Heilige Benedictus. In de abdij zijn overal symbolen van de Bededictijner traditie, zoals de klaver, te vinden. Deze klaver is, samen met het wapenschild van de abdij, ook terug te vinden op de etiketten. Het bier wordt in licentie gebrouwen door de Duvel-Moortgat groep in Breendonk, provincie Antwerpen.

1| Maredsous Blond Blond - Hoge gisting - Alc. 6% Harmonieus, fruitig en licht met een droge, mild gehopte afdronk.

2| Maredsous Bruin Dubbel - Hoge gisting - Alc. 8% Delicaat karamelbouquet, met subtiele vleugjes donkere vruchten en chocolade.

3| Maredsous Tripel Tripel - Hoge gisting - Alc.10% Zure, zoete en bittere smaken smelten samen tot een rijke en robuuste afdronk.

O RVAL (trappistenbier)

In de abdij Notre-Dame d'Orval in de Belgische provincie Luxemburg wordt binnen het kloostercomplex (door voornamelijk ‘leken’, zoals bij de meeste kloosters overigens) het bier Orval gebrouwen. De brouwerij werd rond 1930 gesticht door leken om geld te werven voor de opbouw van het klooster.

Er werd een Duitse brouwmeester aangetrokken die werd bijgestaan door een brouwadviseur op Engelse leest: het resultaat dat geleidelijk aan ontstond was een sterke ale met een dry-hopping tijdens de lagering om nog eens het hoparoma te versterken. Door aanslag van biersteen in de ketels en kuipen niet te verwijderen, kregen ook wilde gisten een kans zich in de brouwsels te nestelen. De wilde gisten gaven het bier nog meer smaak. Na de oorlog gingen monniken in de leer bij Chimay en men ging over tot gebruik van meer hygiënische processen. Dat ging ten koste van de unieke smaak van Orval.

De monniken vonden in de brouwerij nog cellen terug van de oude wilde gisten en die werden opgekweekt, om na de hoofdgisting te worden toegevoegd, zodat de uitgesproken bitterzure smaak terugkwam, die ook 34

de kruidigheid van het moutkarakter versterkt. Het bier is intussen dermate populair geworden dat er altijd tekort van is. Het is ook tot kunst verheven om de Orval te laten rijpen, de smaakevolutie leidt uiteindelijk tot een vorm van harmonisatie van de op het eerste gezicht conflicterende smaakuitersten.

Voor de monniken zelf wordt - zoals zo vaak - een lichtere variant van het bier gemaakt, de ‘groene Orval’.

•| Orval Amber - Hoge gisting, dry-hopping en nagisting met Brettanomyces (de natuurlijke gist van lambik) - Alc. 6,2 % Complex kruidige indruk, bitterzuur en bloemig van afdronk. Rijpt mooi tot een jaar of zes.

R OCHEFORT (trappistenbier)

Rochefort trappistenbier wordt gebrouwen in de Abdij Notre-Dame de Saint-Rémy in Rochefort in de Belgische provincie Namen. Diverse malen is het klooster -deels- verwoest door brand of menselijk geweld gericht tegen het katholicisme. De meest recente brand vond plaats op 29 december 2010 waarbij de oudste delen van het klooster verloren zijn gegaan. Niet voor niets voert dit klooster het credo ‘Curvata Resurgo’ in haar wapen: Gebogen richt ik mij weer op.

1| Rochefort 6 Enkel (de 6 staat voor 6 graden, een eenheid voor stamwortgehalte) Hoge gisting - Alc. 7,5% Diepamber van kleur, lichte mokkatoetsen, een fruitige afdronk, complexe smaak.

2| Rochefort 8 Dubbel - Hoge gisting - Alc 9,2% Licht zoete smaak van donker fruit en gekarameliseerde mout, fijn schuim en warm rond mondgevoel.

3| Rochefort 10 Quadrupel - Hoge gisting - Alc 11,3% Complexe volle smaak , bitterzoet met chocola en karamel, geeft een warme gloed.

35

VAN BELEVING NAAR PROEVEN Beste Bierliefhebber,

Het is geen nieuws meer dat speciaalbier enorm in opkomst is. Mensen genieten van een steeds groter wordende variëteit aan bijzondere bieren en brouwers experimenteren er lustig op los met extreme smaken die voorheen ondenkbaar leken.

Langzaam dringt het tot steeds meer mensen door dat naast het welbekende pilsje een hele bierwereld te ontdekken valt aan bijzondere smaken en geuren.

Tijdens het 4e Middelburgse Abdij Bier Festival ligt de nadruk dan ook op het ontdekken van deze bijzondere smaken en geuren. Het thema van dit jaar is: Anders Proeven. Met het oog (en de neus) hierop introduceert stichting BiZ bovenstaand, speciaal door Leerdam ontwikkeld, nieuw proefglas.

Het nieuwe glas heeft dezelfde inhoudsmaat als ons vorige glas.

Het verschil is echter dat de geur, de smaak en het aroma van het bier beter tot zijn recht komen in het nieuwe glas.

Beleef het verschil in de Hoeje Doeluhbar!

36

Hieronder vindt u tips voor het proeven van bier. We hopen dat het nieuwe proefglas, alsmede de bierproeftips, een bijdrage zullen leveren aan de bierbeleving. En we wensen u een fijne dag toe op ons festival!

DE BIER PROEF STAPPEN 1| Kijk goed naar het bier Schenk het bier in een bijpassend glas en kijk naar de kleur en het uiterlijk van het bier. Is het bier bijvoorbeeld helder of troebel? Wanneer het bier troebel is, wordt dat vaak veroorzaakt door in het bier opgeloste eiwitten of eiwitverbindingen. Eiwitrijk bier smaakt doorgaans voller dan eiwitarm bier.

2| Wals en ruik Laat vervolgens het bier zacht rondwalsen in het glas. Als gevolg van het zacht openbreken van de schuimkraag komen de aroma's makkelijker vrij.

Daarna ruikt u aan het bier waarbij u uw neus goed in het glas steekt. Het eerste wat u ruikt is het bierschuim.

Omdat hop voor een belangrijk gedeelte bijdraagt aan de schuimkraag van het bier en soms wel uit 40 geurcomponenten kan bestaan, kunt u al veel geuren ontdekken.

3| Neem een flinke slok…

4| ...en laat het bier door uw gehele mond gaan Let vervolgens op de volgende zaken: allereerst op het aroma, dat is de geur die via de neus én de mondholte wordt ervaren. Doordat het bier in de mond verwarmd wordt, kunnen er meer of andere smaakstoffen vrijkomen.

Let u daarna op de smaak, hoe bitter is het bier en welk hoparoma proeft u?

Bij het proeven speelt het mondgevoel ook een belangrijke rol. Hiermee wordt het gevoel dat het bier achterlaat in de mond en in de keel bedoeld. Koolzuurprikkeling valt hier bijvoorbeeld onder of de warmte die de alcohol in de keel achterlaat. Ook de droogheid van het bier is van belang, deze bepaalt de mate waarin het bier meer of minder wrang is.

Een ander aspect waarop gelet kan worden is de volheid (body) van het bier; is het bier dik of juist waterig?

Een bier met veel body bevat naar verhouding veel vaste stoffen en zal voller van smaak zijn.

5| Slik het bier door En let daarbij op de nasmaak. Wanneer een bier is doorgeslikt, blijven er resten achter in de mond. Deze bierresten vormen een nasmaak wanneer ze de lichaamstemperatuur bereiken.

De smaak van het bier kan hierdoor uitvloeien in een andere smaak, bijvoorbeeld van zoet naar bitter.

PROOST! 37

VOLKSABDIJ | Hoeje Doeluhbar

WESTMALLE (trappistenbier)

Bij een abdij hoort natuurlijk een eigen bier!

In september 2013 is de Volksabdj begonnen met het ontwikkelen van drie speciaalbieren. Na een proefochtend werd gekozen voor drie unieke smaken die gebrouwen zouden worden: de witblonde Saison, de diepzwarte Stout, en de amberkleurige Dreijhop. In oktober en november 2013 volgde de brouwdagen bij 'T Hofbrouwerijke' in Beerzel (Belgie) onder toeziend oog van brouwmeester Jef Goetelen. Op 18 januari 2014 werden de bieren officieel geïntroduceerd! De bieren zijn uiteraard te proeven in het restaurant en te koop bij de receptie om thuis nog eens na te genieten.

1| Saison Licht blond - Hoge gisting met nagisting op de fles - Alc. 5,6% Een licht blond, iets troebel, bier met een uitermate dorstlessend karakter.

Gebrouwen van pilsmout, speltmout, bitterhop en twee soorten aromahop. Hierdoor is het een goed drinkbaar bier met een licht bittere smaak. Een prima bier om, goed gekoeld, te drinken tijdens een mooie lente- of zomerdag. Maar natuurlijk is dit bier het hele jaar door lekker!

2| Stout Milkstout - Hoge gisting - Alc. 5% Stout is een diepzwart bier met een stevige volle schuimkraag. Het is een MilkStout, waarbij door de toevoeging van lactose een zeer zachte en makkelijk te drinken stout is ontstaan. Gebrouwen van vier soorten mout en twee soorten hop, proef je een milde, iets bittere, koffiesmaak. Prima voor tijdens de donkere dagen in de herfst of winter, maar ook zeker geschikt voor de rest van het jaar.

3| Dreijhop IPA - Hoge gisting - Alc. 8,4% Dreijhop is een donker, amberkleurig bier (I.P.A.) waar hier en daar een lichte koperen gloed doorheen schijnt. De naam Dreijhop is eigenlijk wat dubbelzinnig. In eerste instantie wijst het naar het bereidingsproces, waarbij tot drie maal toe hop toegevoegd wordt. Ook is het een knipoog naar de brouwterm ‘dry hopping’, het achteraf ‘koud’ toevoegen van hop voor extra bittere aroma’s aan een IPA. Het bier heeft een uitgesproken fruitige grapefruit-geur en intens bittere afdronk die voor IPA’s zo kenmerkend is.

De Abdij van Westmalle is een Cisterciënzer klooster gelegen in Westmalle in de Belgische provincie Antwerpen. Op 22 april 1836 werd het klooster verheven tot trappistenabdij. Vanaf dan mochten de monniken de volksdrank van de streek drinken bij hun maaltijd. En in Vlaanderen is dat bier. Er werd een kleine brouwerij gestart, eerst alleen bedoeld voor eigen gebruik.

Pas vanaf 1856 verkocht men ook aan buitenstaanders. Brouwingenieur Vanderlinden van brouwerij Witkap in Brasschaat (nu bij br. Slaghmuylder te Ninove) hielp in de jaren ’30 de huidige bieren te ontwikkelen.

1| Westmalle dubbel Dubbel - Hoge gisting - Alc. 7% Diep roodbruin. Complex van smaak, karamel- en koffietonen met een lange, droge afdronk met een lichte banaansmaak. Westmalle beschikt over een unieke gist-cultuur, die ook gebruikt wordt voor Westvleteren en Achel. Deze zorgt voor de on-geëvenaarde, ‘exotische’ bijsmaken. Op fles overigens duidelijk fruitiger dan op vat!

2| Westmalle tripel Tripel ( sinds 1934, ‘de Moeder van alle tripels’, ‘Kempense Champagne’) Hoge gisting - Alc. 9,5% Zacht en romig in de mond, complex bitter, gedragen door fruitaroma’s van ananas en overrijpe banaan. Een uitzonderlijk en sterk bier met veel hopfinesse.

38

39

Z UNDERT (trappistenbier)

Zundert wordt gebrouwen in brouwerij De Kievit van de Abdij Maria Toevlucht in Klein-Zundert in Noord-Brabant. Sinds het jaar 1900 werken de monniken er volgens de regel van Sint Benedictus: ora et labora, bid en werk.

Zij hebben steeds de kansen en mogelijkheden gezocht die de omstandigheden en de tijd aanreikten. Ruim 100 jaar ontplooiden zij agrarische activiteiten, maar vanaf 2009 bleek het niet meer mogelijk deze voort te zetten. De monniken beraadden zich op een andere economische activiteit en brachten in 2013 ‘Zundert’ op de markt.

•| Zundert Tripel - Hoge gisting - Alc. 8% Koperkleurig, fruitig, lichte toetsen van karamel. Vol van smaak en kruidig bitter.

BIERLIJST STICHTING BIER IN ZEELAND 2018

De stichting Bier In Zeeland heeft zich ten doel gesteld de biercultuur in Zeeland te promoten

Dit jaar heeft de BiZ twee stands, een in de Kloostergangen en een in de crypte (zie plattegrond).

Nr. Naam

Type & Alc.%

Smaakomschrijving

Plaats (Land)

Orde/Brouwerij

BELGIË 1.

Paix Dieu

Tripel 10%

wordt alleen bij volle maan gebrouwen.. ;-)

Péruwelz (B)

Cisterciënzerinnen Abbaye de Paix Dieu / Br. Caulier

2.

Westvleteren 6 Blond

Blond 6%

fris, maar ook bloemig

Westvleteren (B

Trappisten Abdij van Westvleteren

3.

Westvleteren 8

Dubbel 8%

geroosterd brood, pruim, exotisch fruit

Westvleteren (B)

Trappisten Abdij van Westvleteren

4.

Westvleteren 12

Quadrupel 12%

mout, koffie, karamel, exotisch fruit, porto

Westvleteren (B)

Trappisten Abdij van Westvleteren

5.

Guldenberg

Tripel 8,5%

met hele Hallertau-bellen, incl. dry-hopping

Dottignies /Dottenijs(B)

Kloosterzusters Guldenberg / Br. De Ranke

6.

Pastor’ale

Tripel 8,5%

mouten van gerst, tarwe en haver

Ertvelde (B)

Stevige variant op de bekende Abdij van Bornem; br. Van Steenberge

7.

Leffe des Vignes

Radler 5%

blond met witte druiven; friszoet

Leuven (B)

Norbertijnen Abbaye de Leffe; AB Inbev

8.

St. Martin Brune

Dubbel 8%

donker fruit, karamel en drop

Rongy (Brunehaut) (B)

bisschop van Tours (F), grondlegger / Br. de Brunehaut

9.

Ramée Amber

Tripel 7,5%

licentie van de megaverdeler Haelterman

Purnode (B)

Cisterciënzerinnen Abbaye de Ramée Jodoigne / Br. Du Bocq

10.

Ename Blond

Blond 6,5%

fruitig, licht met hergist op fles

Mater, Oudenaarde (B)

Benedictijnen Abdij van Ename / Br. Roman

11.

Herkenrode Blond

Blond 7%

zomergerst, Saazhop, met dry-hopping

Opitter (B)

Cisterciënzerinnen Abdij van Herkenrode / Br. Cornelissen

12.

Herkenrode Noctis Bruin

Dubbel 7%

Britse aromahop, gerijpt op hout, volmoutig

Opitter (B)

1e vrouwenabdij der lage landen, 1217 / Br. Cornelissen

13.

Steenbrugge Wit gruut

Witbier 5,5%

fris tarwebier met specerijen

Steenhuffel (B)

Benedictijnen St Pietersabdij / Br . Palm

14.

Pater Lieven Tripel

Witbier 4,5%

tarwe/haver, koriander en sinaasappel

Sint Lievens-Esse (B)

St Livinus van Gent / Br. Vandenbossche

15.

St Idesbald Ten Duinen Dubbel

Dubbel 8%

roodbruin, toffee, caramel, balans

Melle (B)

Abdij Onze-Lieve-Vrouwe Ten Duinen, Koksijde / Br. Huyghe

16.

Postel Blond

Blond 6%

kruidig met lichte karamel

Opwijk (B)

Norbertijnen Abdij van Postel / Br. De Smedt

17.

Grimbergen Hopkarakter

Strong ale 8%

veggy, bloemig en citrus

Alken (B)

Norbertijnen Abdij van Grimbergen / Br. Alken-Maes

18.

Abbaye de Forest

Blond 6,5%

subtiel geparfumeerd, rozijnen, tonic

Silly (B)

Benedictinessen Abbaye de Forest / Br. de Silly

19.

Abbaye des Rocs Grand Cru

Dubbel 9,5%

donkerrood, Belgische hop, specerijen

Montignies-sur-Roc (B)

Br. de l’Abbaye des Rocs

20.

Abbaye des Rocs Triple Impériale

Tripel 10%

roodbruin, rood fruit, kruidig, complex

Montignies-sur-Roc (B)

Br. de l’Abbaye des Rocs

21.

Kapittel Prior

Dubbel 9%

roast, rozijnen, karamel, kruidige warmte

Watou / Boezinge (B)

Br. Van Eecke (Leroy Breweries)

22.

Witkap Speciale

Tripel 7,5%

complex, bitterzoet, lange afdronk

Ninove (B)

Br. Slaghmuylder (oorspronkelijk Verlinden, adviseur van Westmalle)

23.

Witheer

Witbier 5%

tarwebier met citrus, bloesem en koriander

Hoogstraten (B)

verwijzend naar de monniken in onze abdij / Scheldebrouwerij

24.

Cuvée Clarisse Whisky

Whisky infused 10,2% vanille, zoethout, bourbon

Wilderen (B)

Br. Wilderen (whisky eigen destillaat)

25.

Abbaye d’Aulne Cuvée Royale

Tripel 9%

Bruine tripel, karamel, koffie, rum

Gozée (B)

Cisterciënzers / Br. de l’Abbaye d’Aulne

26.

Abdij van Dendermonde

Tripel 8%

fruitig, gekruid, Belgische hoppen

Peizegem (B)

Benedictijnen in Dendermonde/ Br. De Block

27.

Saint Feuillien Cuvee reserve

Biere de garde 9%

10 jaar gerijpt, laurier, caramel

Le Roeulx (B)

Premonstratenzers (Norbertijnen) / Br. St-Feuillien

28.

Ter Dolen Armand

Blonde ale 7%

Cascade-hop, dry-hopping, citrus

Houthalen-Helchteren (B)

kasteel De Dool, refuge voor de abten van St Truiden / Br. Ter Dolen

29.

Tongerlo Dubbel

Dubbel 6,5%

vanille, banaan, fondant

Haacht (B)

Norbertijnen Abdij van Tongerlo / Br. Haacht

30.

Val Dieu Grand Cru

Quadrupel 10,5%

zacht Ardennenwater, kruidig en donker

Aubel (B)

Cisterciënzers / Br. de l’Abbaye du Val-Dieu

31.

Mikkeller - Monk's Brew

Dark Ale 10%

stijl van Rochefort 10

Lochristi (B)

Mikkeler uit Taastrup is te zien als ‘bierarchitect’ / Proefbrouwerij

DENEMARKEN

40

41

Nr. Naam

Type & Alc.%

Smaakomschrijving

Plaats (Land)

Orde/Brouwerij

Tripel 9%

kruidig, zacht en vol

Heimbach (Eifel)

Trappisten Abtei Mariawald (eigen recept, bereid bij Bittburg) Benedictijnen, Beierse staatsbrouwerij bij universiteit

DUITSLAND 32.

Fluitter

33.

Weihenstephaner Vitus

Bock 7,7%

romige, fruitige blonde bock

Freising (Beieren)

34.

Weihenstephan & Sierra Nevada

Weissbier/ale 6%

‘Braupakt’ (Hallertau, Amarillo, Chinook)

Freising (Beieren)

de oudste brouwerij ter wereld en een jonge Amerkaanse brouwerij

35.

Paulaner Zwickl

Zwickl bier 5,5%

ongefilterd lager met Hersbrucker hop

München

Paulaner monniken sinds 1634 in Kloster Neudeck aan de Au

36.

Paulaner Hefe Weissbier Alkoholfrei

Weissbier 0% !

zacht, fruitig tarwebier, ongefilterd

München

BOB is er dol op…

37.

Augustiner Lager Hell

Lager bier 5,2%

lang gerijpt, zacht fris ondergistend bier

München

Augustijnse Heremieten klooster 1294, Augustiner Bräu sinds 1328

38.

Augustiner Maximator

Doppelbock 7,5%

kruidige roodbruine bok voor koudere dagen

München

Sinds de secularisatie in 1803 in handen van de familie ( J.) Wagner

39.

Franziskaner Kellerbier

Kellerbier 5%

ongefilterd ongepasteuriseerd ondergistend

München (Beieren)

Franciskanen van St Anna München; Spaten-Franziskaner-Bräu

40.

Franziskaner Royal

Weissbier 6%

fruitig tarwebier (World Beer Cup 2016 goud)

München (Beieren)

Eerste brouwgegevens uit 1363, thans opgeslokt door AB Inbev

41.

Kloster Scheyern Hell

Lager bier 5,4%

lichtgehopt, ongefilterd blond bier

Scheyern an der Ilm (Beieren)

Benedictijner abdij uit 1119 op nog veel oudere fundamenten

42.

Tegernseer Hell of Dunkel

Lager bier 4,8% / 5%

Naar Reinheitsgebot, bergwater

Tegernsee (Beieren)

Benedictijner abdij, gegrond in 746, nu in gebruik als slot bij

43.

Mönchshof Landbier

Landbier 5,4%

Ondergistend, lichtmoutig, bloemig exportbier

Kulmbach

Cisterciënserabdij uit 1349, Kulmbacher Brauerei (Reichelbräu 1849)

44.

Kapuziner Weissbier Trub

Weissbier 5,4%

ongefilterd, frisfruitig

Kulmbach

Kulmbacher Brauerei, ook bekend van EKU, ‘Das starkste Bier der Welt’

45.

Weissenoher Hell

Lager bier 5%

hard water uit de Jura, Hersbrucker ‘berghop’

Weissenohe

Benedictijner klooster uit 1109, ook bekend van het Cannabisbier !

46.

Andechs Bergbock Hell

Bock 6,9%

typisch Duitse moutige blonde bock

Andechs

Benediktinern der Abtei Sankt Bonifaz

47.

Schneider Hopfenweisse (TAP 5)

Speciale Weisse 8,2% Hallertau hopvarianten, bloemig, kruidig

Kelheim

sinds 1872 familiebrouwerij Schneider, in collab met Brooklyn (NY) !

48.

Schlenkerla Rauchbier Märzen

Rauchbier amber 5,1% iets sterker, iets hoppiger, voor de zomer

Bamberg

Schlenkerla familiebrouwerij voor het typische Bambergse rookbier

de hertogen van Wittelsbacher, brouwerij in 1050

ENGELAND 49.

Ampleforth Abbey Beer

50.

Buxton Brewery - Origo Patersbier Enkel 4%

Dubbel 7%

type Belgische dubbel

Ampleforth, York

Benedictijnen, Yorkshire Valley, sinds 1802, voor u bij de abdij gehaald !

strogeel, Engelse versie van een lichte Belg

Buxton (Derbyshire)

Buxton Brewery

51.

Pohjala Must Kuld el Salvador

Coffee Porter 7.8%

met echte koffie, caramelstroop, chocola

Tallinn

Br. Pohjala, sinds 2011, 4 vrienden beerfreaks

52.

Pohjala Talveoo

Baltic Porter 9%

vanille-chocola, kokos, kardemon

Tallinn

Br. Pohjala, gebruikt alleen zuivere ingrediënten

Amber 6,5%

ESTLAND

FRANKRIJK 53.

Abbaye Saint-Wandrille

volle smaak, met superhoning van de abdij

Saint-Wandrille (Normandië)

Benedictijnen, eigen brouwerij, het Franse ‘Westvleteren’ !!!!

54.

Sainte-Crucienne Apocalypse Now Strong ale 8%

chocola/caramel, fruitig (kers?), mooi vol

Colmar

Brasserie Sainte Cru

55.

Vivat Blonde

Blond 6,5%

biscuit, hout, citrus, hergist op fles

Le Cateau-Cambrésis (Hauts-de-Fr)

Prachtige historische abdijbrouwerij; Noord-Frans stadje in Kamerijk

56.

Vivat Triple

Tripel 8,3%

kruidig en bloemig, hergist op fles

Le Cateau-Cambrésis (Hauts-de-Fr)

Prachtige historische abdijbrouwerij; Noord-Frans stadje in Kamerijk

57.

Abbaye du Lys

Tripel 8,5%

viergranen met sinaasappelschil

Ronchin (Hauts de France)

Cisterciënzers, orde van Citeaux 1248; Île de France; Br. Grain d’Orge

58.

Triple Secret des Moines

Tripel 8%

bloemig, goudblond, licht van smaak

Arques (Pas de Calais)

gelinkt aan de Benedictijnen van Crespin; Brasserie Goudale

59.

Abbaye de Crespin

Blond 6,2%

‘prijsvechter’ in de BIZ-stand van Aldi France

Saint-Omer (Nord Pas de Calais)

Benedictijnen, opgericht in 670 door St Landelin; Br. de Saint-Omer

60.

La Blanche

Witbier 4,7%

2015 WBA : wereldkampioen witbier

La Motte Servolex

Brasserie du Mont-Blanc; brouwt met bergwater

61.

Mont des Cats

Dubbel 7,6%

amberkleur, romig, nectar, meloen

Godewaersvelde (F)/ Chimay (B)

Trappisten Mont des Cats / Br. Abbaye de Scourmont

ITALIË 62.

Tre Fontane

Tripel 8,5%

volmondig met eucalyptus in de afdronk

Rome

Trappisten van Abazia Tre Fontane; hun 1e en enige verkoopbier

63.

Birra Nursia Bionda

Blond 6%

moutig, geel fruit

Norcia

Benedictijnen, Monasteria di San Benedetto in Monte abdij nog in heropbouw na aardbevingen augustus en oktober 2016

42

43

Nr. Naam

Type & Alc.%

Smaakomschrijving

Plaats (Land)

Orde/Brouwerij

Tripel 8%

pittig met een fris zuurtje

Ter Apel / Groningen (NL)

Kruisheren Klooster Ter Apel / Br. Grunn

NEDERLAND 64.

Kruisheren Augustinus

65.

Dark Paulus Abdijbier 2018

Strong ale 9%

donker, fruitig, houttonen, dryhopping

De Meern (NL)

Benedictijnen Paulusabdij Utrecht / Br. De Leckere

66.

Paulus Bio Abdijbier

Ale 7,5%

viergranen, middeleeuws recept

De Meern (NL)

Benedictijnen Paulusabdij Utrecht / Br. De Leckere

67.

Zuster Agatha

Quadrupel 10%

vol, donkere mouten

Oss (NL)

Muifelbrouwerij (huurt nog bij Proefbrouwerij Lochristi (B))

68.

Gerardus Kloosterbier Lentebock

Blond 6,5%

zacht zoet moutig, bloemig, hoppige afdronk

Gulpen (NL)

Redemptoristen Wittem / Gulpener Bierbrouwerij

69.

Bonifatius Maerte Saison

Saison 4,9%

Maerte was eeuwenlang een Fries bier

Dokkum (NL)

Met (enig) water uit de Bonifatiusbron / Stadsbrouwerij Dokkum

Haand Bryggeriet - Death by Disco Imp.Blueberry Sweet Stout 10% Noors bergwater, blauwe bes

Drammen (N)

br. Haand

Schlägl (O)

Stiftsbrauerei Schlägl, waar trappist van Engelszell wordt gebotteld

NOORWEGEN 70.

OOSTENRIJK 71.

Abtei Bier Tripel 2015

Tripel 9,6%

honing-, kandij- en rijpe vruchtentonen

POLEN 72.

Perun Behemoth Profanum

Black IPA 13%

complex, koffie/choco, Amerikaanse hoppen

Piaseczno

i.s.m. de metalband Behemoth / br. Perun

73.

Perun Behemoth Sacrum

IPA 15%

exotisch fruit, zoet bitter

Piaseczno

i.s.m. de metalband Behemoth / br. Perun

74.

Traquair House Ale

Scotch Ale 7,2%

donker, geroosterd, kruidig, eigen bron

Innerleithen, Peebles

vesting van de Stuarts in de Schotse Borders, 21e generatie

75.

Traquair House Jacobite Ale

Strong Ale 8%

robijnrood, rozijnen, steenfruit, chocola

Innerleithen, Peebles

katholieke Jacobieten steunden Stuarts in de strijd tegen de Engelsen

Rode porter O.A.7,8% toasty, gerijpt op Brandy Solera vaten

Madrid

br. La Virgen

Spencer (Massachussets)

Trappisten van St. Joseph’s Abbey; via Canada naar de VS

San Marcos (Californië)

The Lost Abbey is een craft-brewery met gevoel voor ceremonie

San Marcos (Californië)

The Lost Abbey is een craft-brewery met gevoel voor ceremonie

SCHOTLAND

SPANJE 76.

Virgen Porter Solera VERENIGDE STATEN

77.

Spencer Imperial Stout

Stout 9%

78.

The Lost Abbey Devotion Ale

Blond met Brett 6,66% Saint’s Edition, saisonachtig met brett

roast, koffie, chocola, donker fruit

The Lost Abbey Judgement Day of Quadrupel 10,2%

massief, rozijnen, als een zoet dessert

The Lost Abbey Avant Garde

of Biere de Garde 7%

fruitig en romig, maar halfdroog in afdronk

The Lost Abbey Red Barn Ale

Spicy Saison 6,7%

boerenbier met gember en sinaasappel

‘Turning water into beer since 2006’ 79.

Flying Monkeys - Smashbomb Atomic

sterk Citra-gehopt, plus dry-hopping

Barrie (Ontario)

Flying Monkeys Craft Brewery (“Normal is Weird !”)

80.

Flying Monkeys Netherworld Cascadian Dark Ale 6%

IPA 6%

‘mysterious’, roast, West coast hops

Barrie (Ontario)

Flying Monkeys Craft Brewery (“Contact ?? Do we owe you money?”)

81.

Logsdon Farmhouse Ale - Seizoen of Saison 7%

gemaakt met hopbellen Fuggle en Goldings

Logsdon - Conversion of

Wild American 7,7%

sappige sour ale, dus : zurig/zerp

Logsdon - Straffe Drieling

Tripel Saison 8,8%

kruidig en fruitig, met Hallertau hop

Hood River (Oregon)

Logsdon Organic Farmhouse Ales, sinds 2009

ZWEDEN 82.

Slayer Red Ale

Amber ale 6,5%

5 mouten, Mosaic en El Dorado hop

Nyköping

i.s.m. rockband Slayer / Br. Nils Oscar

83.

Omnipollo - Nebuchadnezzar

Imperial (D)IPA 8.5%

de top voor de liefhebbers van IPA

Stockholm

i.s.m. Proefbrouwerij Lochristi (B)

84.

Abbaye de Saint Bon-Chien 2015

Biere de Garde 11%

wijngist, 1 jaar op wijnvat, héél zurig, complex !

Saignelegier (Zw)

Br. des Franches-Montagnes

ZWITSERLAND

44

45

Tenslotte

Voor de vierde maal op rij werden de deuren van de abdij van Middelburg geopend voor het Middelburgse Abdij Bier Festival. Ook dit jaar heeft de Provincie deze historisch unieke locatie weer voor dit doel beschikbaar gesteld. De abdij, die tegenwoordig vooral bekend staat als de plaats waar de leden van de Provinciale en Gedeputeerde Staten vergaderen, was eeuwen geleden een plek waar door de Norbertijnen, de zogenaamde Witheren, bier werd gebrouwen. Een mooi gegeven op de achtergrond van het Abdijbierfestival.

Wij danken sponsoren en subsidiënten, brouwers en gastbrouwers uit Zeeland en daarbuiten en een ieder die deel uitmaakt van het forum, een lezing verzorgt of muziek ten gehore brengt. Dank ook aan degenen die een bijdrage leveren aan de officiële opening, aan WFM96, dat de forumdiscussie live uit zal zenden op de radio, aan de stadsomroeper die iedereen tijdens het festival op de hoogte zal houden van het festivalnieuws en aan het Walchers Gilde dat beide festivaldagen voor het oog van het publiek bier brouwt.

En last but not least de vrijwilligers. Bedankt voor jullie enthousiaste inzet!

Proost!

Lunchen & meer - lunchcafé - feesten & partijen - borrels & ontvangsten - bel 0118-643488 voor de mogelijkheden!

Hoffelijk genieten!

Majella & Rob Nieuwe Kerkgang 1 4331 BE Middelburg info@eetkamerlikkepot.nl 0118-643488

COLOFON Dit boekje kwam tot stand dankzij Stichting Bier In Zeeland | Willem van Voorst Vader | Maurits Portier Thomas Pillen | Jacco de Wee | Anneke Meijering Zeeland Catering Renny Minnaert | Rob Scharff

Communicatie Anneke Meijering

Zeeuws Archief Peter Blom

Fotografie Ingrid Koops

Vormgeving decreet, Ramon de Nennie

Eerste Zeeuwsche Biergenotschaps lied Het bier en haar cultuur daar staan wij dag en nacht voor klaar Tot in de vroege uurtjes maken wij een trouw gebaar We proosten en we pleiten met de pul vast in de hand En brengen thans een ode aan het natte Zeeuwse land We zijn een club van heren en met opgeheven hoofd Aanbidden wij in ere waar de brouwer in gelooft De hop en gerst veredeld tot een zegen naar ons hart Beg’leidt ons in de passie die ons nimmer heeft verstard Het Eerste Zeeuwsche Biergenotschap staat altijd vooraan Al waar het bier geschonken wordt daar zal men ons zien staan En als we samen zijn bedienen wij ons van de(deze)leus Ik worstel en kom boven met het bier onder de neus Tekst: St BIZ | Muziek: Renny Minnaert.

47