ARE JONGENS KRIS CUPPENS
Podiumtechnici Lopen niet aLtijd hoog op met acteurs. Ze vinden dat die soms erg veeL pLaats innemen. Andersom voeten acteurs zich door de technici niet aLtijd geruggensteund. Kortom, ze hebben het niet, zij het niet aLtijd, op eLkaar begre pen. VeeLaL Ligt onbegrip voor eLkaars werk aan de basis. Een mogelijke opossing, om te komen tot wat meet inzicht in ekaars noden en besognes, is het ‘in elkaars schoenen gaan staan”. Een acteur die a eens achter een mengtafe zit, hetzij Licht of geLuid, of mee heLpt opbouwen en afbreken, weet aL beter wat het betekent om tegen een deadLine aan te schurken, en ad hoc opLossingen te bedenken. Omdat, als je kLein begonnen bent, je meestaL ook instond voor de techniek. En dat, als iedereen er stiLLetjes aan denkt er de brui aan te geven, om zich een frisse pint te Laten weLgevalLen, dat dân de vrachtwagen nog geLaden moet. Jackson Brown zong al in het suikerzoete ‘Stay” over the roadies: “They’re the first to come, and the Last to Leave, working for that minimum wage...” Andersom: een technicus die het aan den Lijve ondervonden heeft waar acteren over gaat, is al wat minder gangbaar. Moetje écht zover gaan om te weten waar het om draait? Misschien niet. Maar het is wel een efficiënte en duidelijke weg. In acteeropleidingen wordt er veelal toch gewerkt aan een technische basisken nis. Studenten Leren al doende wat over de principes van Licht, geluid en scenog rafie. Een basispakket podiumtechnieken maakt tegenwoordig deel uit van elke drama opleiding. In die zin zou een opleiding podiumtechnieken ook gebaat zijn met het in elkaar steken van een paar scènes, onder leiding van een acteurcoach. Even ervaren wat het betekent om te spelen’ terwijl iedereen erop staat te kijken. Niet om te zoeken naar verborgen acteertalent, maar de focus zou kunnen liggen op wat er technisch helpt of stoort. Dus liefst op een podium, met alles erop en eraan. Full option scènes dus. Los van het niet weten, het niet kennen van elkaars metier, is het misschien ook soms een kwestie van het ontbreken van elementaire beleefdheid, van omgangsvormen. Bepaalde acteurs en technici blijven gestampte boeren. Onbeschoftheid gelinkt aan een soort machismo maskeert dikwijls een soort ongemak of verlegenheid, zegt men wel eens. Al lijkt me dat iets te gemakkelijk als uitleg. Etiquette houdt zich niet bezig met ‘ik heb er al dan niet zin in’, maar met omgangs vormen. Je houdtje gewoon aan een paar basisregels betreffende het respectvol met elkaar omgaan. Op tijd komen. Elkaar begroeten. Even bijpraten. Een bedankje achteraf, bij het afscheid nemen... Het lijken onnozelheden, maar dan wel onnozelheden die de toon van de verdere omgang met elkaar zullen bepalen. Een belangrijk gegeven is het creëren van een bepaalde sfeer. Het voorkomen van wederzijdse ergernis is al een belangrijke stap. En goede afspraken maken is daarbij primordiaal. Het ziet er nogal lullig uit om het één en ander op papier te zetten. Een ‘to do en don’t’- lijstje is niet erg artistiek, en allesbéhalve
PROSCENIUM: RARE JONGENS
rock’n roll. Maar toch. Over schriftelijk geformuleerde afspraken wordt tenminste even nagedacht. En, indien goed opgesteld, laten zij aan duidelijkheid niets te wensen over. Meestal komen afspraken organisch tot stand. Daar is niks mis mee. Maar het leidt nogal eens tot verschillende interpretaties. Wat is er verkeerd met het opzetten van een draaiboek dat naargelang de aard van de productie aangepast wordt? Vraag het aan iedere filmcrew. Zij krijgen een soort van bijbel’, waarin alle namen, adressen, en telefoonnummers van betrokkenen in staan, en alle dingen die je behoort te weten. Om hoe laat en waar aanwezig, soundcheck, make-up om, eten op dat uur, zolang voor aanvang op de vloer, etc. Iedereen kan dat desgevallend even checken. Bij de meeste behoorlijk opgezette organisaties is dit misschien al het geval, en trap ik hiermee een open deur in. Maar bij de kleinere gezelschappen schiet er dit nogal eens bij in vanwege tijd- en/of cen tengebrek. Ook hier geldt dat je door zogezegd even tijd te ‘verliezen’ bij het maken van zo een praktische handleiding, uiteindelijk heel wat tijd kan winnen. Ook eenvoudige afspraken zoals wanneer wordt er gewassen, wie draagt er zorg voor kleren, en attributen, kunnen hierin worden vervat. De technicus die bijvoorbeeld de tournee behartigt, kan er al zijn wensen met betrekking tot de werkwijze in kwijt. Hij hoeft dat dan ook niet telkens opnieuw te zeggen. Soms lijkt het wel dat de acteurs, eenmaal toegekomen in de theaterzaal, geen oog hebben voor de technicus die nog alles tracht in orde te krijgen voor de voorstelling. Alsof alleen zij van tel zijn. Ze nemen soms veel plaats in, acteurs. Maken veel drukte. Ze willen aandacht, mijnheer. Natuurlijk. Daarom doen ze ook wat ze doen, en staan ze op een podium. Dat dit soms wel eens op de zenuwen kan werken, is ook algemeen geweten. Maar een acteur daarop aanspreken is echt niet onmogelijk. Net zoals het bon ton moet zijn om na de voorstelling even nog een paar dingen door te nemen. Zoals het goed is even algemeen te ‘brie