(4) ποιηση & στιχοι (α' έκδοση)

΢ΣΑΤΡΟ΢ ΢Σ. ΢ΣΑΦΤΛΑΚΖ΢

πνίεζε θαη ζηίρνη απ’ ηελ Διιάδα θαη ηνλ θφζκν Μηα πξνζσπηθή – θαη ππνθεηκεληθή - επηινγή ησλ πην φκνξθσλ ζηίρσλ γξακκέλσλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο ηνπ θφζκνπ φινπ. (απφ ην 3000 π.Υ. σο ζήκεξα)

ΑΘΖΝΑ 2011

΢ηε ζπληξφθηζζα ηεο δσήο κνπ

1

2

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

Δηζαγσγή ……………………………………………………

5

1. Αξραίνη Υξφλνη (σο ην 395 κ.Υ.) ……………………….

7

1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06

Μεζνπνηακία – Παιαηζηίλε ………………………………….. Αίγππηνο …………………………………………………….. Κίλα …………………………………………………………... Ηλδία …………………………………………………………... Ρψκε …………………………………………………………. Διιάδα ………………………………………………………..

2. Μεζαίσλαο–Αλαγέλλεζε-Γηαθσηηζκφο (σο ην 1789)….

2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12

7 14 17 23 29 38 77

Κίλα ……………………………………………………….…… Ηαπσλία ………………………………………………………… Ηλδία ……………………………………………………………. Πεξζία …………………………………………………………. Ακεξηθή – Ηλδηάλνη ……………………………………………. Απζηξαιία – Απηφρζνλεο ……………………………………… Βξεηαλία ……………………………………………………….. Γεξκαλία ……………………………………………………….. Ηζπαλία………………………………………………………….. Ηηαιία ………………………………………………………….. Λνηπνί Δπξσπαίνη ……………………………………………… Διιάδα ………………………………………………………….

77 89 93 94 99 101 103 107 110 114 120 125

3. ΢χγρξνλε επνρή (19νο-20νο αηψλεο) …………………….

134

3.01 Ακεξηθή ……………………………………………… 134 3.01.01 Ζλσκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο ………………………………

3.01.02 Λαηηληθή Ακεξηθή ……………………………………………

133 153

3.02 Αζία ………………………………………………….. 168 3.02.01 3.02.02 3.02.03 3.02.04

Κίλα …………………………………………………………. 168 Ηαπσλία ………………………………………………………. 172 Σνπξθία ……………………………………………………... 173 Λνηπνί Αζηάηεο ……………………………………………… 178

3

3.03 Αθξηθή ……………………………………………… 186 3.03.01 Λνηπνί Αθξηθαλνί ……………………………………………

186

3.04 Δπξψπε ……………………………………………… 193 3.04.01 3.04.02 3.04.03 3.04.04 3.04.05 3.04.06 3.04.07 3.04.08

Βξεηαλία …………………………………………………….. Γαιιία ……………………………………………………….. Γεξκαλία ……………………………………………………... Ηζπαλία ……………………………………………………... Ηηαιία ……………….…….………….…………….………. Ρσζία ……………………………………………………….. Λνηπνί Δπξσπαίνη …………………………………………… Διιάδα ……………………………………………………….

193 201 220 228 235 244 263 285

Βηβιηνγξαθία ……………………………………………..

448

Δπξεηήξην νλνκάησλ ……………………………………..

453

΢ηαηηζηηθά ………………………………………………… 460

4

Δηζαγσγή Πζζηεφς υηζ, ηνία είκαζ ηα ηφνζα ηανοηεφιαηα ηδξ γςήξ, μ ένςηαξ, μζ ηαθέξ ηέπκεξ ηαζ δ πμίδζδ. Υςνίξ αοηά δ γςή εα ήηακ ζακ απγό ρσξίο αιάηη ή ζαλ θηιί ρσξίο κνπζηάθη, δδθαδή ιζα κενυαναζηδ ζμφπα ακμφζζα, άκμζηδ ηαζ άβεοζηδ. Πάκηα ιμο άνεζε δ πμίδζδ. Ήιμοκ δεηαπεκηάπνμκμξ έθδαμξ υηακ έπεζε ζηα πένζα ιμο ιζα ζοθθμβή βαθθζηήξ πμίδζδξ, ζε ιεηάθναζδ, εοιάιαζ, ημο ΢διδνζχηδ. Αζάααγα ηαζ λακαδζάααγα ηαζ ιάεαζκα ηα πμζήιαηα ημο Λαιανηίκμο, ημο Ώθθνέ κηε Μοζέ, ημο Μπςκηθαίν, ημο Πνοκηυι, ημο ΐενθαίκ, ημο Πνεαέν ηαζ ηςκ άθθςκ. Ώηυια ηαζ ζήιενα, πμθθέξ δεηαεηίεξ ιεηά, λένς απυ ζηήεμοξ ανηεηά απ‘ αοηά. Ώημθμφεδζε δ ακαηάθορδ Βθθήκςκ πμζδηχκ, ηαηαλζςιέκςκ ηυηε, υπςξ μ Παθαιάξ, μ Ανμζίκδξ, μ Μαθαηάζδξ, μ Πμνθφναξ, μ ΐάνκαθδξ, μ Κανοςηάηδξ, μ ΢μονήξ, μ Μααίθδξ, μ Κααάθδξ ηαζ άθθμζ, αθθά ηαζ ανηεηχκ λέκςκ υπςξ μ Γηαίηε, μ Υάζκε, μ Λυνηα, μ Μαβζαηυθζηζ ηθπ. Βηείκδ ηδκ επμπή, υπςξ ηαζ πάνα πμθθμί άθθμζ ζοκμιήθζημί ιμο, άνπζζα ηζ εβχ κα εηθνάγς ζημ πανηί ιε ζηίπμοξ, ηζξ ζοκήεεζξ εθδαζηέξ ακδζοπίεξ, αθθά ηαζ ηζξ αβςκίεξ ηαζ ηζξ (ιυθζξ πμο άνπζζακ κα δζαιμνθχκμκηαζ) απυρεζξ ιμο βζα ηδκ ηαηάζηαζδ πμο οπήνπε ηυηε ζημ ηυζιμ ηαζ ζηδκ Βθθάδα (Φοπνυξ πυθειμξ, ακχιαθδ ιεηειθοθζαηή εζςηενζηή ηαηάζηαζδ ηθπ). Φοζζηά, ηα «πμζήιαηά» ιμο αοηά ήηακ άηεπκα ηαζ πνςηυθεζα, άθθςζηε δεκ έβναρα ηαζ πμθθά. ΋ιςξ δεκ ζηαιάηδζα ηαζ, αναζά ηαζ πμφ, έβναθα ηάπμζμ ζηζπμφνβδια. Ώοηή δ παναβςβή ιυθζξ πμο ηαθφπηεζ δομ-ηνία πμζήιαηα ηάεε δεηαεηία. Έηζζ ηχνα, πμο ιπαίκς αζζίςξ ζηδκ υβδμδ δεηαεηία ηδξ γςήξ ιμο ηαζ ηαλζδεφς πθδζίζηζμξ βζα ηδ δφζδ ιμο, απμθάζζζα κ‘ αζπμθδεχ ιε ηάηζ πμο ι‘ ανέζεζ ηαζ ιε ηένπεζ. Καζ αθμφ ζηέθηδηα κα λεηζκήζς ιυκμ ιε Έθθδκεξ, πνυζεεζα ζε θίβμ ημοξ Γάθθμοξ ηαζ ηαηυπζκ είπα: Γηαηί κόλν απηνύο θαη όρη θαη ηνπο Ακεξηθάλνπο, ηνπο Ιζπαλνύο, ηνπο Αθξηθάλνπο, ηνπο Ρώζνπο, ηνπο Ιλδνύο, ηνπο Γεξκαλνύο, ηνπο Κηλέδνπο, ηνπο Άξαβεο ηαζ πάεζ θέβμκηαξ. Κζ έηζζ ηαηέθδλα, υηζ αλίγεζ ημκ ηυπμ κα πνμζπαεήζς κα ηαηαβνάρς υζμοξ πενζζζυηενμοξ απυ ημοξ δδιζμονβμφξ ζηίπςκ υθμο ημο ηυζιμο. Φοζζηά, αοηή δ πνμζπάεεζα εα ήηακ (υπζ αδφκαηδ, αθθά) πμθφ θηςπή, ιίγενδ ηαζ ιζζενή ακ δεκ οπήνπε αοηυ ημ ιαβζηυ ζφβπνμκμ ηεπκμθμβζηυ ιέζμ πμο θέβεηαζ Γηαδίθηπν, πζμ βκςζηυ ςξ Internet. Ώζθαθχξ ιε αμήεδζακ ηαζ ηα αζαθία, ηονίςξ βζα ημοξ Έθθδκεξ πμζδηέξ. ΋ιςξ ιέζα απυ ημ δζαδίηηομ, ακαηάθορα έκα ζςνυ ανπαίμοξ ηαζ ζφβπνμκμοξ λέκμοξ πμζδηέξ ηαζ πάιπμθθεξ ιεηαθνάζεζξ (υπζ πάκηα άνζζηεξ). ΋πςξ βνάθς ηαζ ζημ ελχθοθθμ, δ επζθμβή ηςκ πμζδηχκ ηαζ ηςκ ένβςκ ημοξ ήηακ ηαεανά πνμζςπζηή ηαζ ςξ εη ημφημο οπμηεζιεκζηή. ΋ιςξ ζημοξ λέκμοξ πμζδηέξ έηακα ηάπμζεξ ααανίεξ. Αδθαδή, πνμηεζιέκμο κα πανμοζζάζς ηάπμζα ‗αανζά‘ μκυιαηα (ηα μπμία δεκ έπνεπε κα αβκμήζς) ηαηαπχνζζα πμζήιαηά ημοξ πμο δεκ ιμο άνεζακ ζδζαίηενα ή δ ιεηάθναζή ημοξ ειθακχξ έπαζπε. ΋ηακ ανήηα ηάπμζμοξ πμζδηέξ ζημοξ μπμίμοξ δεκ οπήνπε πμοεεκά ιεηάθναζδ, ακέθααα μ ίδζμξ – ηαζ ιε ενάζμξ πενζζζυ – κα ηάκς ηδ ιεηάθναζδ. Φοζζηά μζ ιεηαθνάζεζξ αοηέξ είκαζ άηεπκεξ ηαζ υπζ ηαθέξ, αθθά εθπίγς πςξ ιεηαθένμοκ, έζης ηαζ θίβμ, ημ πκεφια ηαζ ημ φθμξ ημο πμζδηή. Αδθαδή ιε θίβα θυβζα, απθχξ πνμζπάεδζα κα δείλς ηη ζέιεη λα πεη ν πνηεηήο. Ώκηίεεηα, βζα ημοξ Έθθδκεξ ηα πνάβιαηα ήηακ πζμ δφζημθα βζαηί οπάνπμοκ, (υπζ εηαημκηάδεξ, αθθά) πζθζάδεξ. Βηεί, πςνίξ εκδμζαζιμφξ, αβκυδζα πμθθμφξ απυ ημοξ βκςζημφξ ηαζ ηαηαλζςιέκμοξ πμζδηέξ (είηε βζαηί δεκ ιμο άνεζακ μζ ζηίπμζ ημοξ, είηε βζαηί ημοξ εεχνδζα λεπεναζιέκμοξ) ηαζ πνμηίιδζα κα πανμοζζάζς ανηεημφξ κέμοξ (υπζ απαναίηδηα δθζηζαηά) πμο ιμο θάκδηε πςξ ηάηζ ηαζκμφνζμ ηζ υιμνθμ είπακ κα πμοκ ηαζ κα πνμζεέζμοκ ζηδ θμβμηεπκία. Δ επζθμβή δεκ ήηακ εφημθδ, βζαηί ιυκμ ζε ηνεζξ δζαδζηηοαημφξ ηυπμοξ (sites), ηαηαβνάθμκηαζ πενίπμο 3.200 Έθθδκεξ πμζδηέξ ηαζ ζηζπμονβμί. Φοζζηά μζ πμθθμί απυ

5

αοημφξ βνάθμοκ αθεθή ηεηνάζηζπα ηαζ πμζδιαηάηζα ή ζηίπμοξ βζα εθήιενα ηναβμοδάηζα πμο αημφβμκηαζ ζε πχνμοξ, απυ ιπανάηζα ιέπνζ ζηοθάδζηα. ΋ιςξ οπάνπμοκ ανηεημί απυ αοημφξ, πμο δ δμοθεζά ημοξ είκαζ υπζ ιυκμ αλζμπνυζεπηδ, αθθά ηαζ ανηεηέξ θμνέξ πμθφ ηαθή. Μζα αυθηα ζηα ηεκηνζηά αζαθζμπςθεία, δείπκεζ υηζ, πανά ηδκ μζημκμιζηή ηνίζδ, δεηάδεξ κέμζ πμζδηέξ ημθιμφκ ηαζ εηδίδμοκ ηα πμκήιαηά ημοξ. Δ Βθθάδα έπεζ ηενδίζεζ υθα ηζ υθα δομ ανααεία Νυιπεθ θμβμηεπκίαξ ηαζ ηα δομ ζηδκ πμίδζδ. ΢ημ πανεθευκ δε, είπακ πνμηαεεί βζα απμκμιή Νυιπεθ (δεκ ημ ηένδζζακ βζα δζάθμνμοξ θυβμοξ) μ Παθαιάξ – πάκς απυ δομ θμνέξ -, μ Κααάθδξ, μ Καγακηγάηδξ, μ Ρίηζμξ ηαζ μ Κχζηαξ Μυκηδξ απυ ηδκ Κφπνμ. Πένα απ` αοηυ, μζ Έθθδκεξ αζπμθμφκηαζ ιε ηδκ πμίδζδ επί ηνεζξ πζθζάδεξ πνυκζα πςνίξ δζαημπή ή δζάθεζιια, ακελάνηδηα ιε ημ ακ οπήνπε δ Βθθάδα ςξ πχνα ή υπζ. Οζ εθθδκυθςκμζ πμζδηέξ, ιε ανπή ημκ ΋ιδνμ, ημκ Δζίμδμ, ηδ ΢απθχ, ημκ Ώκαηνέμκηα, ημκ Πίκδανμ, ημκ Ώθηαίμ, ημκ Ώνζζημθάκδ, ημκ Μέκαδνμ ηαζ ημοξ ιεβάθμοξ ηναβζημφξ, πέναζακ ηδ ζηοηάθδ ζημκ Κμνκάνμ, ημκ Υμνηάηγδ, ημοξ οικμβνάθμοξ (Καζζζακή, Ρςιακυξ μ Μεθςδυξ) ηαζ αημθμφεδζακ μζ: Κάθαμξ, Παθαιάξ, ΢μονήξ, Κααάθδξ, ΐάνκαθδξ, ΢ζηεθζακυξ, ΢εθένδξ, Ώκαβκςζηάηδξ, Ρίηζμξ, Βθφηδξ, ΐνεηηάημξ, Λεζααδίηδξ, Παηνίηζμξ, δ Αδιμοθά ηαζ πμθθμί άθθμζ. Ώοηυ ημ πνμκζηυ εφνμξ ηαζ ηδκ αβάπδ βζα ηδκ πμίδζδ, ιυκμ έκαξ άθθμξ θαυξ ημ ιμζνάγεηαζ ιε ημοξ Έθθδκεξ ηζ αοηυξ είκαζ μ ηζκεγζηυξ. Ίζςξ θαίκεηαζ πενίενβμ, αθθά μζ δομ ακυιμζμζ ηαηά ηα άθθα, αοημί θαμί έπμοκ ηζ άθθεξ μιμζυηδηεξ: - Μζθάκε ηδ βθχζζα ημοξ ζοκεπχξ επί ηνεζξ πζθζάδεξ πνυκζα.

- Ο πμθζηζζιυξ ημοξ ιεηνά ηζ αοηυξ ηνεζξ πζθζεηίεξ.

- Ώκέπηολακ ζε ιεβάθμ ααειυ ηδ θζθμζμθία ηαζ μζ θζθυζμθμί ημοξ επδνέαζακ ηζξ ιεθθμκηζηέξ βεκζέξ ηαζ πμθθμφξ άθθμοξ θαμφξ.

- Οζ Έθθδκεξ αβάπδζακ ηαζ ακέπηολακ ημ εέαηνμ. Οζ εθθδκζηέξ ηναβςδίεξ ηαζ ηςιςδίεξ ήηακ δδιμθζθείξ ηαζ πνμζζηέξ ζε υθμοξ ημοξ πμθίηεξ. Ώηυια ηαζ ζήιενα αοηέξ παίγμκηαζ ζηα εέαηνα υθμο ημο ηυζιμο. Ώθθά ηαζ μζ Κζκέγμζ αβάπδζακ ημ εέαηνμ ηαζ δ ηζκεγζηή υπενα είκαζ δδιμθζθέζηαηδ ηαζ πνμζζηή βζα ημ θαυ.

- Καζ ηέθμξ ηαζ μζ δομ θαμί έπμοκ κα επζδείλμοκ εηαημκηάδεξ ηαθμφξ πμζδηέξ ηαζ πζθζάδεξ πμζήιαηα, απυ ανζζημονβήιαηα ςξ αλζυθμβα. Σμ αζαθίμ έπεζ πςνζζηεί ζε ηνεζξ πενζυδμοξ (ηεθάθαζα): - Δ πξψηε ηαθφπηεζ ηδκ ανπαζυηδηα, απυ ημ 2000 π.Υ. ςξ ημ 395 ι.Υ., έημξ εακάημο ημο Ρςιαίμο αοημηνάημνα Θεμδμζίμο, μ μπμίμξ έηθεζζε ημοξ καμφξ ηςκ εεκζηχκ, ημ Μακηείμ ηςκ Αεθθχκ, εκίζποζε ηδκ επζαμθή ηδξ πνζζηζακζηήξ ενδζηείαξ ηαζ έδςζε ηδ πανζζηζηή αμθή ζηδκ εηπκέμοζα ανπαζυηδηα.

- Δ δεχηεξε ηαθφπηεζ υθδ ηδ πνμκζηή πενίμδμ απυ ημ 395, ημκ Μεζαίςκα, ηδκ Ώκαβέκκδζδ, ημκ Αζαθςηζζιυ ηαζ θηάκεζ ςξ ημ 1789, πνμκζά ηδξ Γαθθζηήξ Βπακάζηαζδξ, πμο ζδιαημδυηδζε ημ πέναζια ηδξ Βονχπδξ απυ ηδ δεζπμηεία ηαζ ηδ θεμοδανπία ζηδκ αζηζηή δδιμηναηία, ηαζ - Δ ηξίηε πνμκζηή πενίδμξ ηαθφπηεζ ηδ ζφπνμκδ επμπή (19μξ -20μξ αζχκεξ). Σεθεζχκμκηαξ εέθς κα πς υηζ, ίζςξ ζε ηάπμζμοξ κα θακεί ημοναζηζηή ή αανεηή δ ζοκεπήξ πανάεεζδ ζηίπςκ, υπζ πάκηα ηαηακμδηχκ ή ανεζηχκ. ΋ιςξ εδχ εβχ έααθα ηα δοκαηά ιμο ηζ έθηζαλα ηάηζ πμο ιμο άνεζε ηαζ πμο πάκηα ήεεθα κα ημ ηάκς, εκ μθίβμζξ έθαλα ην θέθη κνπ. ΢ηαχξνο ΢. ΢ηαθπιάθεο

6

1. Αξραίνη Υξφλνη (σο ην 395 κ.Υ.)

1.01 Μεζνπνηακία-Παιαηζηίλε Μεζνπνηακία Σν παιαηφηεξν γλσζηφ γξαπηφ πνηεηηθφ θείκελν ηεο αλζξψπηλεο ηζηνξίαο είλαη ην Έπνο ηνπ Γθηγθαικέο, ή – ζην πην ειιεληθφ – ην Έπνο ηνπ Γηγαικέο. Γξάθηεθε ζηε ζνπκεξηαθή γιψζζα πεξίπνπ ην 2000 π.Υ., θαη απνηειείηαη απφ 3.000 ζηίρνπο. Δθδνρέο ηνπ γξάθηεθαλ θαη ζηελ αθθαδηθή θαη ρηηηηηηθή γιψζζα. Δίλαη γξακκέλν ζε ζθελνεηδή γξαθή πάλσ ζε δψδεθα πήιηλεο πιάθεο πνπ βξέζεθαλ ζηα εξείπηα ηεο βηβιηνζήθεο ηνπ βαζηιηά ηεο Αζζπξίαο Αζζνπξκπαληκπάι (γλσζηνχ ζηελ αξραία Διιάδα σο ΢αξδαλάπαινπ) ζηε αζζπξηαθή πξσηεχνπζα Νηλεπή. Σν έπνο αλαθέξεηαη ζηνλ Γθηιγθακέο, - πηζαλψο - ππαξθηφ βαζηιηά ηεο ζνπκεξηαθήο πφιεο Οπξνχθ πνπ έδεζε ηνλ 26o ή 27o αηψλα π.Υ. Ζ ηζηνξία (φπσο αλαγξάθεηαη ζηελ αθθαδηθή εθδνρή) απφ ηνλ εμνξθηζηή-ηεξέα ΢ηλ-Λίθε-νπλλίλλη, είλαη κε ιίγα ιφγηα: ΋ηακ πέεακε μ θίθμξ ημο Βκηζκημφ, μ Γηζβηαθιέξ απμθάζζζε κα ανεζ ημ ιοζηζηυ ηδξ αεακαζίαξ. Μεηά απυ πενζπέηεζεξ ζοκάκηδζε ημκ Οοη-Ναπζζηίι, μ μπμίμξ ημκ ηαζνυ ημο ηαηαηθοζιμφ, είπε ηαηαζηεοάζεζ έκα πθςηυ ιέζμ πμο ημκ αμήεδζε κα ζςεεί αοηυξ ηαζ δ μζημβέκεζά ημο. Ο Οοη-Ναπζζηίι ήλενε πμφ ανζζηυηακ ημ ιαβζηυ θοηυ, ημ μπμίμ έηακε αεάκαημ υπμζμκ ημ έηνςβε. Ο Γηζθβηαιέξ ανήηε ηεθζηά ημ θοηυ, αθθά έκα θίδζ πνυθααε ηαζ ημο ημ έηθερε ηαζ ηεθζηά έιεζκε εκδηυξ. Σμ ζοιπέναζια είκαζ υηζ μζ άκενςπμζ απμηημφκ ηδκ αεακαζία ιε ηα δδιζμονβήιαηα ημο πμθζηζζιμφ ημοξ, πμο ιέκμοκ αεάκαηα ζηδκ ζζημνία ηαζ ζηζξ ικήιεξ ηςκ επυιεκςκ βεκεχκ Δηθφλα απφ ην έπνο ηνπ Γθηιγθακέο

Απφ απηφλ ηνλ βαβπισληαθφ κχζν πξνέξρεηαη ν εβξατθφο κχζνο ηνπ Καηαθιπζκνύ ηνπ Νώε θαζψο θαη ν ειιεληθφο ηνπ Καηαθιπζκνύ ηνπ Γεπθαιίωλα.

Το έπος του Γκιγκαλμές Ώημφζηε ιε μζ ιεβάθμζ ηδξ Οονμφη. ενδκχ ημκ Βκηζκημφ, ημ θίθμ ιμο, αανζά ζηεκάγς ζα βοκαίηα πμο ενδκεί, ηθαίς ημκ αδεθθυ ιμο. Β! Βκηζκημφ, η' αβνζμβάζδμονμ ηζ δ βαγέθα πμο ζηάεδηακ παηέναξ ζμο βζα ιέκα ηαζ ηα ηεηνάπμδα πμο αυζηαβακ ιαγί ζμο

7

ενδκμφκ βζα ζέκα. Σμο ηάιπμο ηαζ ηςκ θζααδζχκ η' αβνίιζα, μζ δνυιμζ ιεξ ζη' αβαπδιέκμ ζμο ηεδνυδαζμ κφπηα ηαζ ιένα ιμονιμονίγμοκ. Καζ μ ιεβάθμξ ηδξ ηεζπυηθεζζηδξ Οονμφη ενδκεί βζα ζέκα ημ δάπηοθμ ηδξ εοθμβίαξ ηεκηχκεηαζ ζε ενήκμ. ΍ Βκηζκημφ, αδεθθέ ιμο, ηζεημφνζ ήζμοκ ζηα πθεονά ιμο ηζ δ δφκαιή ιμο, ημ λίθμξ πμο ‗ζενκα ζηδ γςή ιμο ηζ δ αζπίδα πμο ‗ιπαζκε ιπνμζηά ιμο θακηαπηενυ ιμο έκδοια, ημ θαιπνυ ζημθίδζ. Άημοζε, βφνς υθδ δ πχνα ακηδπεί ζα ιζα ιδηένα πμο ενδκεί. Σα ιμκμπάηζα πμο δζααήηαιε ιαγί, ενδκμφκ, ηζ μ πάκεδναξ, ηζ μ ηίβνδξ ηαζ η΄ αβνίιζα πμο ηοκδβήζαιε ιαγί ηαζ ημ θζμκηάνζ, ημ εθάθζ, δ θεμπάνδαθδ, μ αίβαβνμξ, μ ηαφνμξ ηζ δ εθαθίκα. Καζ ημ αμοκυ πμο ημ πμηίζαιε ηαζ ζθάλαιε ημ θφθαηά ημο ενδκεί βζα ζέκα. ………………………. Κζ υθμζ ηδξ Βνζκημφ μζ άκενςπμζ ενδκμφκ βζα ζέκα Βκηζκημφ. Κζ μζ εενζζηέξ ηζ μζ γεοβμθάηεξ πμο ημοααθμφζακε ηανπυ, ηχνα βζα ζέκακε ενδκμφκ. Κζ δ πυνκδ πμο ιε θάδζ εοςδζαζηυ ζε άθεζρε, ηθαίεζ πζηνά βζα ζέκα ηχνα. Σμο παθαηζμφ μζ βοκαίηεξ πμο ηδ ζφγοβμ ζμο ‘θενκακ ιε ηδξ δζηήξ ζμο εηθμβήξ ημ δαπηοθίδζ, ηθαίκε πζηνά βζα ζέκα ηχνα. Κζ μζ κζμζ πμο ζηάεδηακ αδένθζα ζμο, ζα κάζακε βοκαίηεξ, αημφνεοηα αθήζακε ζε πέκεμξ ηα ιαθθζά ημοξ. Σφπδ ηαηή ιε έπεζ ηαηαζηνέρεζ. Μζηνέ ιμο αδεθθέ, Βκηζκημφ, αβαπδιέκε θίθε, βζαηί μ φπκμξ ημφημξ ζε ηναηεί; Υάεδηεξ ιεξ ζηδκ ενδιζά ηαζ δεκ ιπμνείξ κ‘ αημφζεζξ. ……………………………………………………………. Δ αιανηία ημκ αιανηςθυ εα πνέπεζ κα ααναίκεζ ηαζ δ πανακμιία ημκ πανάκμιμ Σζιχνδζέ ημκ θίβμ υηακ παναζηναηεί Μδ βίκεζαζ ζηθδνυξ ηαζ ιδκ ημκ αθακίγεζξ. Μπμνμφζε ημ θζμκηάνζ κα ηαηάζηνεθε ημκ άκενςπμ ηαζ εα ‗ηακ πνμηζιυηενμ απ' ημκ ηαηαηθοζιυ. Μπμνμφζε μ θφημξ κα ηαηάζηνεθε ημκ άκενςπμ ηαζ εα ‗ηακ πνμηζιυηενμ απ' ημκ ηαηαηθοζιυ. Μπμνμφζε δ πείκα κα αθάκζγε ημκ ηυζιμ ηαζ εα ‗ηακ πνμηζιυηενδ απ' ημκ ηαηαηθοζιυ. Μπμνμφζε έκαξ θμζιυξ κ' αθάκζγε ημκ άκενςπμ

8

ηαζ εα ‗ηακ πνμηζιυηενμξ απ' ημκ ηαηαηθοζιυ. …………………………………………………………… Ο ααζζθζάξ ηεκηχεδηε ηαηάπαια ηαζ δεκ εα λακαζδηςεεί. Ο ηφνζμξ ηδξ Κμοθάιπ δεκ πνυηεζηαζ κα λακαζδηςεεί. Πέναζε πάκς απυ ημ ηαηυ ηαζ πζα δεκ εα βονίζεζ. Παν' υθμ πμο ζηα πένζα ήηακ δοκαηυξ δεκ εα λακαβονίζεζ. Ήηακ ζμθυξ, εοπάνζζημξ ζηδκ υρδ ηαζ πζα δεκ εα λακαβονίζεζ. Σνάαδλε πένα ζημ αμοκυ ηαζ πζα δεκ εα λακαβονίζεζ. ΢ηδξ ιμίναξ ημ ηνεαάηζ λάπθςζε ηαζ δεκ εα λακαζδηςεεί. Ώπ' ημ πμθφπνςιμ ημ ζηνχια δεκ πνυηεζηαζ κα λακαζδηςεεί.

Οη ηειεπηαίνη ζηίρνη ηνπ έπνπο Κζ είκαζ δ αβαπδιέκδ ημο βοκαίηα, μ βζμξ ημο, δ αβαπδιέκδ ημο παθθαηίδα, μζ ιμοζζημί ημο, μζ παθζάηζμζ ημο ηαζ υθμ ημ ζπζηζηυ ημο, μζ οπδνέηεξ ημο, μζ επζζηάηεξ ημο ηαζ υθμζ υζμζ γμφζακ ζημ παθάηζ, γοβίγακε ηζξ πνμζθμνέξ ημοξ βζα ημκ Γηζθβηαιέξ, ημ βζμ ηδξ Νζκζμφκ, ηδκ ηανδζά ηδξ Οονμφη. Γοβίγακε ηζξ πνμζθμνέξ ημοξ βζα ηδκ Βνεζηζβηάθ, ηδ ααζίθζζζα ημο εακάημο ηαζ βζα υθμοξ ημοξ εεμφξ ημο Κάης Κυζιμο. Καζ γφβζγακ ηζξ πνμζθμνέξ βζα ημ Ναηιάν, πμο είκαζ δ ιμίνα. Φςιί βζα ημ Νέηζ, ημ θφθαηα ηδξ Πφθδξ, ρςιί βζα ημ Νζκγζγίκηα, ημ θζδμεευ, ημκ ηφνζμ ημο ηέκηνμο ηδξ Γςήξ. Σμ ίδζμ ηαζ βζα ημκ κεανυ ηζμπάκδ, βζα ηδκ Βκηί ηαζ ηδκ Νζκηί, βζα ημκ Νηζκημοημφβηα ηαζ ημκ Βκημοημφβηα, βζα ημκ Βκιμφθ ηαζ ημκ Νζκιμφθ, βζα υθμοξ ημοξ πνμβμκζημφξ εεμφξ πμο είκαζ ζοββεκείξ ημο Βκθίθ. Έκα ζοιπυζζμ βζα ημ ΢μοθπαί, ημ Θευ ηςκ ΢οιπμζίςκ. Γζα ημ ΢αιμοηάκ, ημ εευ ηςκ ημπαδζχκ, βζα ηδ ιδηένα Νζκπμονζάβη ηαζ βζα ημοξ εεμφξ ηδξ δδιζμονβίαξ ζημ πχνμ ηδξ δδιζμονβίαξ. Γζα ηείκμοξ πμο ηαημζημφκ ζημκ μονακυ, ζενείξ ηαζ ζένεζεξ, γοβίγμοκε ηζξ πνμζθμνέξ βζα ημ κεηνυ. Ο Γηζθβηαιέξ, μ βζμξ ηδξ Νζκζμφκ, ημπμεεηήεδηε ζημκ ηάθμ. ΢ημ πχνμ ηςκ πνμζθμνχκ γοβίγμοκε ημ ρςιί ηδξ πνμζθμνάξ. ΢ημ πχνμ ηδξ ζπμκδήξ πφκμοκ ημ ηναζί. Κείκεξ ηζξ διένεξ μ άνπμκηαξ Γηζθβηαιέξ ακαπχνδζε, μ βζμξ ηδξ Νζκζμφκ, μ ααζζθζάξ, μ απανάιζθθμξ, πμο υιμζυξ ημο δεκ ζηάεδηε άκενςπμξ ηαζ πμο δεκ λέπαζε ημκ Βκθίθ, ημκ ηφνζυ ημο. Ώ! Γθηιγθακέο, άξρνληα ηεο Κνπιάκπ, κεγάιε είλαη ε δόμα ζνπ.

9

Έκα αηυια πμίδια ηδξ Μεζμπμηαιίαξ (αζζονμαααοθςκζαηυ) είκαζ ημ Έπνο ηνπ Άηξα-ράζηο ή Αηξακράζηο (ζδιαίκεζ οπένζμθμξ) – βναιιέκμ ημκ 16μ π.Υ. αζχκα ζηδκ αηηαδζηή βθχζζα (ιε ζθδκμεζδή βναθή), ηδκ βθχζζα ηςκ ΐααοθςκίςκ. Σμ έπμξ ανέεδηε επίζδξ ζηδ αζαθζμεήηδ ημο ααζζθζά ηδξ Ώζζονίαξ Ώζζμονιπακζιπάθ. Ώζπμθείηαζ ιε ημκ ιφεμ ηδξ δδιζμονβίαξ ημο ακενχπμο, ιε ηδκ επακάζηαζδ ηςκ ηαηχηενςκ εεχκ ηαζ ιε ημκ ιφεμ ημο ηαηαηθοζιμφ (ηαηαζηεοή ηζαςημφ, ιεβάθμξ ηαηαηθοζιυξ, ζςηδνία ιυκμ υζςκ ηθείζηδηακ ζηδκ ηζαςηυ). Ώκαθένεηαζ ζε έκα οπανηηυ ΐααοθχκζμ ααζζθζά, ημκ Ακλη-ζαληνύθα, μ μπμίμξ πανμοζζάγεζ πμθθέξ μιμζυηδηεξ ιε ημκ Βαναίμ Νχε ηδξ ΐίαθμο ηαζ ημκ Έθθδκα Πνμιδεέα, παηένα ημο Αεοηαθίςκα, ηδξ εθθδκζηήξ ιοεμθμβίαξ.

Σα παξάπνλα ησλ θαηψηεξσλ ζεψλ ΋ηακ μζ εεμί ήηακ άκενςπμζ, ήηακ οπμπνεςιέκμζ κα ενβάγμκηαζ, έηακακ αββανείεξ. Ήηακ πνάβιαηζ ιεβάθδ δ αββανεία ηςκ εεχκ, δ οπμπνεςηζηή ενβαζία ήηακ αανζά, δ ιζγένζα πάνα πμθθή Οζ εθηά ιεβάθμζ εεμί Ώκκμφκα είπακ ηδκ εοεφκδ ηςκ ηαηχηενςκ εεχκ Ίηγζηγζ πμο δμφθεοακ οπμπνεςηζηά.

Ζ δεκηνπξγία ηνπ αλζξψπνπ Σδκ πνχηδ, ηδκ έαδμιδ ηαζ ηδκ δέηαηδ πέιπηδ ιένα ημο ιήκα έηακε θμοηνά ελαβκζζιμφ ……. Ο Νζνημφ ακαηάηερε πδθυ ιε ηδ ζάνηα ηαζ ημ αίια ημο ηζ έηζζ μ εευξ ηζ μ άκενςπμξ ακαιείπεδηακ ζημκ πδθυ. Σμκ οπυθμζπμ πνυκμ αημφβμκηακ ιυκμ ηα ηφιπακα. Ώπυ δ ζάνηα ημο εεμφ, πανέιεζκε ημ πκεφια ιυκμ. Απνζπάζκαηα απφ ην Έπος ηοσ Άηρα-τάζης (Ζ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ ΢΢)

10

΢ηελ πεξηνρή Νηπνχξ ηεο αξραίαο ΢νπκεξίαο (δειαδή ζην ζεκεξηλφ Ηξάθ), γξάθηεθε ην αξραηφηεξν γλσζηφ εξσηηθφ πνίεκα. Αλαθαιχθζεθε γξακκέλν ζε πήιηλεο πηλαθίδεο καδί κε αξθεηέο άιιεο πνπ εμηζηνξνχζαλ εξσηθέο ηζηνξίεο, ζξχινπο θαη έπε θαζψο θαη δηάθνξα νηθνλνκηθά ζηνηρεία, ζπκθσλεηηθά, δηθαζηηθέο απνθάζεηο, θξαηηθά έγγξαθα, δηαηάγκαηα θπβεξλεηψλ θαη πνιιά άιια, Τπνινγίδεηαη φηη γξάθηεθε πεξίπνπ ηνλ 21ν π.Υ. αηψλα, απφ άγλσζην ΢νπκέξην πνηεηή.

΢νπκεξηαθφ εξσηηθφ πνίεκα Γαιπνέ, αβαπδιέκε ηδξ ηανδζάξ ιμο, ζακ ημ ιέθζ βθοηζά είκαζ δ μιμνθζά ζμο. Λζμκηάνζ, αβαπδιέκμ ηδξ ηανδζάξ ιμο ιε ιάβερεξ. Άζε ιε κα ζηαεχ ηνέιμκηαξ, ιπνμζηά ζμο, κα ζε αββίλς ιε ημ πάδζ ιμο. Σμ πάδζ ιμο είκαζ αηνζαυ, πζμ απμθαοζηζηυ είκαζ απυ ηδκ μιμνθζά. ΢ακ ημ ιέθζ ιε ημ βάθα. Γαιπνέ, πεξ ζηδ ιδηένα ιμο, εα ζμο δχζεζ θζπμοδζέξ. ΢ημκ παηένα ιμο, εα ζμο δχζεζ δχνα. Σδ ροπή ζμο κα γςκηακέρς, λένς. Γαιπνέ ημζιήζμο ζημ ζπίηζ ιαξ ςξ ηδκ αοβή, ηδ ηανδζά ζμο λένς πςξ κα εοπανζζηήζς. Λζμκηάνζ ημζιήζμο ζημ ζπίηζ ιαξ ςξ ηδκ αοβή. Βζφ, επεζδή ι‘ αβαπάξ, ηφνζέ ιμο, ηφνζε πνμζηάηδ ιμο, ΢μοζίκ ιμο, εζφ πμο εοθναίκεζξ ηδ ηανδζά ηδξ Βκθίθ, άββζλέ ιε, ιε ημ πάδζ ζμο.

11

Παιαηζηίλε ΢ηελ Παιαηά Γηαζήθε είλαη αξθεηά ηα πνηεηηθά θείκελα, - θπξίσο ςαικνί. ΋κσο ρσξίο ακθηβνιία, ην πνηεηηθφηεξν – θαη πην εξσηηθφ - έξγν ηεο αξραίαο Παιαηζηίλεο είλαη ην Άζκα Αζκάησλ, γξακκέλν ηνλ 4ν αηψλα π.Υ. απφ ηνλ Δβξαίν βαζηιηά ΢νινκώληα. «Δξσηηθό» Δηθνλνγξάθεζε ηνπ Α. Σάζζνπ γηα ην Άζκα Αζκάησλ ζε κεηάθξαζε ηνπ Γηψξγνπ ΢εθέξε

Άζκα Αζκάησλ Ζ λχθε Να ιε θζθήζεζ ιε ηα θζθζά ημο ζηυιαηυξ ημο! Δ αβηάθδ ζμο είκαζ πζμ ηαθή ηζ απ‘ ημ ηναζί ηζ δ εοςδζά ηςκ ιφνςκ ζμο απ‘ υθα ηα ανχιαηα ιφνμ ποιέκμ η‘ υκμιά ζμο βζ‘ αοηυ ζ΄ αβαπμφκ μζ ημπέθεξ. Πάνε ιε, ηνέπμοιε πίζς ζμο! Ο ααζζθζάξ ι‘ έθενε ζημ εάθαιυ ημο. Θα ιαξ βειίζεζ εοθνμζφκδ ηζ αβαθθίαζδ Θ‘ αβαπήζμοιε ηδκ αβηάθδ ζμο πζυηενμ απ‘ ημ ηναζί είκαζ ζςζηυ κα ζ‘ αβαπμφκ. ………………………………………………………. Βίκαζ δζηυξ ιμο μ αβαπδιέκμξ ιμο, ηζ εβχ δζηή ημο αοηυξ πμο αυζηεζ ημ ημπάδζ ημο ζηα ηνίκα. ΍ζπμο κ‘ ακαζάκεζ δ ιένα ηαζ κα λεηζκήζμοκ μζ ίζηζμζ, βφνζζε, βίκμο, αβαπδιέκε, ζακ ημ γανηάδζ ή ημ κεανυ ηδξ εθαθίκαξ ζηα ημνθμαμφκζα, ζηζξ νειαηζέξ. ………………………………………………….. Ββχ είιαζ ημο αβαπδιέκμο ιμο ηζ μ πυεμξ ημο βζα ιέκα, Έθα κα αβμφιε αβαπδιέκε, ζημοξ αβνμφξ κα κοπηςεμφιε ζε πςνζά ηαζ κα ιαξ ανεζ ημ πάναια ζη‘ αιπέθζα. Να ζδμφιε ιδ νμδάκζζε ζη΄ αιπέθζ, Μδκ ηα ιπμοιπμφηζα έπμοκ ακμίλεζ, Μδ αβάθακ άκεμξ μζ νμδζέξ‘ εηεί εα ζμο δχζς ημκ ηυνθμ ιμο.

12

Ο Άληξαο ΋ιμνθδ πμο είζαζ αβαπδιέκδ, υιμνθδ πμο είζαζ. Σα ιάηζα ζμο είκαζ πενζζηένζα ιεξ απ‘ ημ πέπθμ ζμο …………………………………………. Χζάκ ημ ηνίκμ ακάιεζα ζη‘ αβηάεζα δ αβαπδιέκδ ιμο ιεξ ζηζξ ημπέθεξ. Χζάκ ηδκ ηυηηζκδ ηθςζηή ηα πείθζα ζμο ηζ είκαζ βθοηζά δ θαθζά ζμο ζακ ηδ ζηεθίδα ημο νμδζμφ ζημ ιάβμοθυ ζμο ιέζ‘ απ‘ ημ πέπθμ ζμο. ………………………………………….. Βίζαζ πακέιμνθδ αβαπδιέκδ ιμο πςνίξ ρεβάδζ. … Δ αβηάθδ ζμο είκαζ πζμ ηαθή ηζ απυ ημ ηναζί ηζ δ εοςδζά ηςκ ιφνςκ ζμο απ‘ υθα ηα ανχιαηα ιέθζ ζηαθάγεζ απ‘ ηα πείθζα ζμο κφθδ, ιέθζ ηαζ βάθα ηάης απ‘ ηδ βθχζζα ζμο ηζ δ εοςδζά ηδξ θμνεζζάξ ζμο ζακ ηδκ εοςδζά ημο θζαάκμο. ………………………………………………… Βλήκηα είκ‘ μζ ααζίθζζζεξ ηζ μβδυκηα μζ παθθαηέξ ηζ μζ ημπέθεξ ανίθκδηεξ, υιςξ δ πενζζηένα είκαζ ιζα, δ πακέικμζηδ ηδξ ιάκαξ ιμκαπμηυνδ ηδξ ιάκαξ ηδξ δ δζαθεπηή. Σδκ είδακ μζ ημπέθεξ, ηδ ιαηάνζζακ, ααζίθζζζεξ ηαζ παθθαηέξ ηδκ παίκεζακ‘ «Πμζα είκαζ ημφηδ πμο πνμααίκεζ ζακ αοβή ςναία ςζάκ θεββάνζ, θαιπενή ςζάκ ήθζμξ, εάιπμξ ςζάκ μζ θάθαββεξ;»

Ο Υνξφο Γφνζζε πίζς, βφνζζε, ΢μοθαιίηζζζα, βφνζζε, βφνζζε κα ζε ημζηάλμοιε: ΋ιμνθα πμο είκαζ ηα πυδζα ζμο ζηα ζάκηαθά ημοξ ανπμκημπμφθα! Ο βφνμξ ηςκ ιδνχκ ζμο είκαζ βζμνκηάκζα, δμοθεζά ηεπκίηδ‘ μ αθαθυξ ζμο ηάθοηαξ ημνκεοηυξ, δεκ ημο θείπεζ ηναζί πζπενάημ‘ Δ ημζθζά ζμο ζηάνζ εοιςκζά ιε θνάπηδ απυ ηνίκα… (Ζ κεηάθξαζε είλαη ηνπ Γηψξγνπ ΢εθέξε)

13

1.02 Αίγππηνο Αεκ είκαζ πμθθά ηα πμζδηζηά ηείιεκα ηδξ ανπαίαξ Ώζβφπημο. Μενζηά ανέεδηακ ζε ακαζηαθέξ ημκηά ζηδκ Κνηιάδα ησλ βαζηιέσλ ηαζ είκαζ ηονίςξ φικμζ πνμξ ημοξ Φαναχ ή ενςηζηά πμζήιαηα.

Απηφο ιέεη: Ώβαπδιέκδ, ιυκμ εζφ, δεκ οπάνπεζ ζημκ ηυζιμ άθθδ πζμ αβαπδιέκδ ακάιεζα ζ‘ υθεξ ηζξ βοκαίηεξ θαιπνή, ηέθεζα. Έκ‘ αζηένζ ζηδκ μονακμβναιιή ημο ηαζκμφνβζμο πνυκμο εκυξ πνυκμο ηαθμφ. Ώζηναθηενή ιεξ ζηα πνχιαηα, ιε ζαβήκδ υηακ βονίγεζ ημ αθέιια. Σα πείθδ ηδξ ιαβεία, μ θαζιυξ ηδξ, ημ γοβζζιέκμ φθμξ ηζ έκα εαφια ηα ζηήεδ ηδξ. Λαιπονίγμοκ ηα ιαθθζά ηδξ ζακ θάπζξ θαγμφθζ ηα ιπνάηζα ηδξ αζηνάθημοκ πζμ πμθφ ηζ απυ πνοζάθζ. Σα δάπηοθά ηδξ θένκμοκ ζηα ιάηζα ιμο πέηαθα, ηα πέηαθα ημο θςημφ είκαζ υιμζα ιε ημφηα. ΢ηαθζζιέκεξ μζ θαβυκεξ ηδξ υπςξ πνέπεζ. Σα πυδζα ηδξ δεκ ηα ζοκαβςκίγεηαζ ηαιζά μιμνθζά. Βοβεκζηυ ημ αάδζζιά ηδξ. Χ, δ ηανδζά ιμο εα ήηακ ζηθάαα ακ ιε αβηάθζαγε. Κάεε ηεθάθζ βονίγεζ – ιμκαδζηυ ηδξ ζθάθια κα ηδκ ημζηάλεζ Βοηοπζζιέκμξ αοηυξ πμο ζημ ηέθμξ εα ηδ ζθίλεζ ζηδκ αβηαθζά ημο, πνχημξ εα ζηαεεί ακάιεζα ζ‘ υθμοξ ημοξ κέμοξ εναζηέξ. Σμ ιάηζ αηυια ηδκ αημθμοεεί ηδ ζηζβιή πμο αοηή έπεζ ηζυθαξ αβεζ απ‘ ημ πεδίμ ημο, ιζα ιυκμ εεά, ιμκαδζηή. ΢ηίρνη αγλψζηνπ Αηγχπηηνπ πνηεηή (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π.Υ.) (Ζ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ Φψηε Σεξδάθε)

14

Σν ηξαγνχδη ηνπ ινπινπδηνχ ΋ηακ αημφς ηδ θςκή ζμο είκαζ ζακ κα πίκς ηναζί απυ νυδζ ακηθχ γςή αημφβμκηάξ ηδκ. Ώκ ιπμνμφζα κα ζε αθέπς ζε ηάεε ιμο ιαηζά εα ήηακ βζα ιέκα αηυια πζμ ηαθά απυ ημ κα ηνχβς ή κα πίκς. ΢ηίρνη αγλψζηνπ Αηγχπηηνπ πνηεηή (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π.Υ.) (Ζ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ ΢΢)

Πνίεκα αγάπεο Ώημφς ηδ θςκή ζμο, ς ηανδμφθα ιμο ΢ημ λδιένςια υθα ιμζάγμοκ βειάηα θςηζά. Βίιαζ απμηαιςιέκμξ απυ αβάπδ, αβάπδ Πνμξ ηα πμφ άναβε πνέπεζ κα ηνααήλς; ΋πζ έηζζ υιμνθμ πμοθάηζ ιμο Αεκ είκαζ ςναίμ κα ζ‘ απανκζμφκηαζ ΋ιςξ ανήηα ηδκ αβαπδιέκδ ιμο ηζ είιαζ ζημ πθάζ ηδξ Πενζπθακδεήηαιε δχδε-ηείεε ηαζ πένζ-πένζ ιέζα απυ θμοθμοδζαζιέκμοξ ηυπμοξ ανίζημιαζ ζημκ πζμ υιμνθμ ηυπμ βζαηί ιε απμηάθεζε αβαπδιέκμ. ΢ηίρνη αγλψζηνπ Αηγχπηηνπ πνηεηή (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π.Υ.) (Ζ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ ΢΢)

15

Αγαπεκέλε ρψξα Σα πςνάθζα είκαζ βειάηα απυ ηαθή ζμδεζά ηαζ ηάεε ιένα εενίγμοιε Οζ ζζηαπμεήηεξ είκαζ λέπεζθεξ, θηάκμοκ ζηα μονάκζα Οζ βμφνκεξ είκαζ βειάηεξ ράνζα ηαζ μζ θίικεξ ιε πμοθζά Οζ αβνμί είκαζ πνάζζκμζ απ‘ ημ πμνηάνζ ηζ μζ πθαβζέξ βειάηεξ πμονιαδζέξ ΋πμζμξ γεζ εηεί είκαζ εοηοπήξ ηζ μ θηςπυξ είκαζ ζακ πθμφζζμξ ζε άθθδ πχνα. ΢ηίρνη αγλψζηνπ Αηγχπηηνπ πνηεηή (κεηαμχ 16νπ θαη 11νπ αη. π.Υ.) (Ζ κεηάθξαζε – απφ ην αγγιηθφ θείκελν - είλαη ηνπ ΢΢)

___________________________________________________________

Έλα απφ ηα νκνξθφηεξα εξσηηθά πνηήκαηα πνπ έρνπκε απφ ηελ αξραία Αίγππην είλαη απηφ πνπ γξάθηεθε πεξίπνπ ην 1000 κ.Υ. απφ άγλσζην Αηγχπηην πνηεηή. Δξσηηθφ Χ, δ ηανδζά ιμο εα ήηακ ζηθάαα ακ ιε αβηάθζαγε. Κάεε ηεθάθζ βονίγεζ -ιμκαδζηυ ηδξ ζθάθιακα ηδκ ημζηάλεζ. Βοηοπζζιέκμξ αοηυξ πμο ζημ ηέθμξ εα ηδ ζθίλεζ ζηδκ αβηαθζά ημο, πνχημξ εα ζηαεεί ακάιεζα ζ‘ υθμοξ ημοξ κέμοξ εναζηέξ. Σμ ιάηζ αηυια ηδκ αημθμοεεί ηδ ζηζβιή πμο αοηή έπεζ ηζυθαξ αβεζ απ‘ ημ πεδίμ ημο, Μζα ιυκμ εεά, ιμκαδζηή.

16

1.03 Κίλα ΋πςξ ακαθένεηαζ ηαζ ζηδκ εζζαβςβή, δ Κίκα ηαζ δ Βθθάδα, είκαζ δομ ακυιμζεξ πχνεξ πμο ηζξ πςνίγεζ ηενάζηζα απυζηαζδ. ΋ιςξ, έπμοκ ηάπμζεξ ζδιακηζηέξ μιμζυηδηεξ: - Οζ θαμί ημοξ ιζθάκε πςνίξ δζαημπή ηδκ ίδζα βθχζζα επί ηνεζξ πζθζάδεξ πνυκζα.

- Ο πμθζηζζιυξ ημοξ λεπενκά ηζξ ηνεζξ πζθζεηίεξ - Ώκέπηολακ ζε φρζζημ ααειυ ηδ θζθμζμθία ηαζ ακέδεζλακ ζδιακηζημφξ θζθμζυθμοξ. Ο Κνκθνχθηνο

Καζ μζ δομ θαμί αβάπδζακ ηαζ πνμχεδζακ ημ εέαηνμ. Μπμνεί δ εθθδκζηή ηναβςδία ή ηςιςδία κα ιδκ έπεζ πμθθέξ μιμζυηδηεξ ιε ηδκ ηζκεγζηή υπενα, υιςξ ηαζ ηα δομ αοηά εεαηνζηά είδδ έβζκακ δδιμθζθή ηαζ πνμζζηά βζα υθμ ημ θαυ.

- Καζ μζ δομ θαμί δζαεέημοκ πθμφζζα πμζδηζηή πανάδμζδ. Βίκαζ πζθζάδεξ μζ πμζδηέξ ημοξ ηαζ δεηάδεξ πζθζάδεξ ηα δδιζμονβήιαηά ημοξ.

-

Αλαζεθσκέλεο θνχζηεο Ώκ εζφ ι' αβαπάξ αηυιδ, ακαζδηχκς ηδ θμφζηα ιμο ηαζ η' Άζπνμπυηαιμ δζαααίκς. Ώκ υιςξ δε ιε ζοθθμβζέζαζ πζα ηαευθμο, οπάνπμοκ, λένεζξ, ηζ άκηνεξ άθθμζ έλς απυ ζέκα; ς ακέιοαθμ ηαζ δίπςξ πίζηδ αβυνζ! Ώκ εζφ ι' αβαπάξ αηυιδ, ακαζδηχκς ηδ θμφζηα ιμο ηαζ ημ Σνζπυηαιμ δζαααίκς. Ώκ υιςξ δε ιε ζοθθμβζέζαζ πζα ηαευθμο, ιδ δεκ οπάνπμοκ ηζ άκηνεξ άθθμζ έλς απυ ζέκα; ς εευηνεθμ ηαζ δίπςξ πίζηδ αβυνζ! ΢ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 11νπ – 6νπ π.Υ. αηψλα (κεηάθξαζε : Πέηξνο Γήκαο)

17

Αλ θάπνηα κέξα Αλ θάπνηα κέξα ζην κεγάιν δξφκν πεξλψληαο, ην καλίθη ζνπ θξαηήζσ, κε κε κηζήζεηο’ δχζθνια μερληνχληαη νη παιηέο ζπλήζεηεο. Αλ θάπνηα κέξα ζην κεγάιν δξφκν δηαβαίλνληαο, ην ρέξη ζνπ αγγίζσ, κε κνπ ζπκψζεηο’ δχζθνια μερληνχληαη νη παιηέο αγάπεο. ΢ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 7νπ π.Υ. αηψλα (κεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθληά)

Δίκαη κνλαρή Ανμζενυ η‘ αβένζ ημο θεζκμπχνμο, ηαεάνζμ θεββάνζ, ηα πεεαιέκα θφθθα ζημνπίγμοκε, έκα ημνάηζ ηζκάγεζ ηα θηενά. Ώηνζαέ ιμο, πμφ κα ανίζηεζαζ; ε‘ ακηαιχζμοιε ηάπα ιζα ιένα;, Χ. δ ροπή ιμο ενδκεί αηέθεζςηα Βίιαζ ιμκάπδ. ΢ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 8νπ π.Υ. αη. (κεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθληά)

Ζ πξνζεπρή ηνπ απηνθξάηνξα Σζηλγθ Ώξ είιαζ ηαπεζκυξ, ηαπεζκυξ κα ‗ιαζ αηέναζμξ, υπςξ θαίκεηαζ η‘ μονακμφ μ δνυιμξ πμο εφημθυ ‗καζ ημ ζφκμνυ ημο κα παθάζεζ. ……………………………………………. ΢ακ παζδί ιζηνυ ιμζάγς, ηυζμ ααμήεδημξ είιαζ, πμο μζ πμθφπθμηεξ πάκς ημο έπεζακ οπμεέζεζξ ημο ακμζημηφνεοημο αοημφ Κνάημοξ. Δ θνμκηίδα ηζ δ ζηοβκή ιμκαλζά, δ ιενίδα ιμο ήηακ. ……………………………………… ΢ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή γξακκέλνη πξηλ ηνλ 3ν π.Υ. αη. (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

18

Σν ςάξη ηνπ πνηακνχ πνπ μεξάζεθε Κθαίεζ ημ ράνζ ζημ πμηάιζ πμο λενάεδηε ηαζ ιεηακζχκεζ ανβυ πμθφ πμο ημ ηαλίδερε. Σα πμηαιίζζα ράνζα εζδμπμζεί κα‘ καζ πνμζεπηζηά υηακ ανπίγμοκ ηα ηαλίδζα ημοξ ΢ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή γξακκέλνη ηνλ 3ν π.Υ. αη. (κεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

΢ηνπ Υν ηνλ φρην Δ ηοπανζζζμλφθζκδ αανημφθα πάκς ζημκ Υμ θζηκίγεηαζ. Ο ηφνζυξ ιμο πέεακε. Σα ιαθθζά ιμο ηα έπς ηυρεζ ηζ υνημκ ζενυ έπς ηάκεζ: υηζ πμηέ ιμο, υζμ ζημκ ηυζιμ ημφημ ε‘ ακαζαίκς, πζα κα ιδκ εκςεχ ι‘ έκα άθθμκ άκηνα. Μμο πνμζθένμοκ ηα πθέμκ ελαίζζα δχνα, βκχιδ κ‘ αθθάλς, – ς ιάκα ιμο, ς Οονακέ, μ πυκμξ ιμο δεκ είκαζ ηαζ δζηυξ ζαξ! Δ ηοπανζζζμλφθζκδ αανημφθα ζημο Υμ ημκ υπημ ζίιςζε. Μμκάπα θίβα ηζμοθμφθζα ι‘ άθδζακ, κα δείπκμοκ πςξ πνυεοια εα ζηένλς έκα ηαζκμφνβζμ βάιμ. Μα ιε ημκ υνημ ιμο δειέκδ ζςπαίκς ζ‘ υθ‘ αοηά πμο ‗πμοκ κα πμφκε. Μμο πνμζθένμοκ ηα πθέμκ ελαίζζα δχνα, βκχιδ κ‘ αθθάλς, – ς ιάκα ιμο, ς Οονακέ, μ πυκμξ ιμο δεκ είκαζ ηαζ δζηυξ ζαξ! ΢ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή γξακκέλνη πξηλ ηνλ 3ν π.Υ. αη. (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

19

Ο γέξνο Ο ηαζνυξ θεφβεζ, μ ηαηαννάηηδξ ηοθά, ημ άνια ηνααάεζ η‘ άθμβα ηαθπάγμκηαξ. Πακμφνβμ νζγζηυ. Χζηυζμ δεκ εα ιπμνέζεζ κα ιε γςκηακέρεζ, ζακ εα ΄πς πζα κζηδεεί. Έγδζα‘ Πέθημοκ ηα δυκηζα, πέθημοκ ηα ιαθθζά ιμο. Βίιαζ ζακ ημ ιήθμ πμο ημ πεζιχκα ζμοθνχκεζ. ΢ηθδνυξ μ κυιμξ ηςκ ακενχπςκ. Γζαηί κ‘ ακηζζηαεχ; Μηάν ΢η (Miao Si), 3νο κ.Υ. αηψλαο (κεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθληά)

Πάλσ ζην κνηίβν «Σν δέληξν γηνπ ηζηαλγθ» Πυζμ είκαζ εθζαενυ κα ‗ζαζ βοκαίηα. ζηδ βδ ηυζμ ακοπυθδπημ ηίπμηα δεκ είκαζ. (Σ‘ αβυνζα ζηέημκηαζ πθάζ ζηδκ πυνηα, ζα κέμζ εεμί απυ ημκ μονακυ πεζιέκμζ. Οζ ηανδζέξ ημοξ έημζιεξ είκαζ κ‘ αρδθήζμοκ πμηάιζα ηζ άκειμ ηαζ ηδκ ζηυκδ ηςκ δνυιςκ). ΋ηακ έκα ημνίηζζ ένπεηαζ ζημκ ηυζιμ ηακείξ δεκ παίνεηαζ – άπνδζημ είκαζ αάνμξ. Μεβαθχκεζ ιεξ ζημ ζημηάδζ ημο ζπζηζμφ ηδξ, κηνέπεηαζ, θμαάηαζ ιδκ ηδ δεζ μ ηυζιμξ. Κακείξ δεκ ηθαίεζ υηακ θεφβεζ απ΄ ημ ζπίηζ κα πακηνεοηεί – ζακ ζφκκεθμ ιεηά απυ ηαηαζβίδα. Κθείκεζ ημ ηεθάθζ, ηθείκεζ ημ πνυζςπυ ηδξ, ηα δυκηζα πίζς απυ ηα ηυηηζκα πείθδ ηδξ ζθίββεζ ηζ ‗ άπεζνεξ θμνέξ οπμηθίκεηαζ ηαζ βμκαηίγεζ ηαπεζκά, ηα έεζια η‘ αοζηδνά αημθμοεχκηαξ. Σα πνυκζα βμνβά θεείνμοκε ηδκ μιμνθζά ηδξ, μ ζφγοβυξ ηδξ πνμηζιά ηζξ κέεξ βοκαίηεξ. Πνζκ, υπςξ ημ ημνιί ηζ μ ίζηζμξ ημο ήζακ. Σχνα λειάηνοκακ ηαεχξ δ ακαημθή απ‘ ηδκ δφζδ. Φνπ Υηνπάλ (Fu Hiuan), 4νο κ.Υ. αηψλαο (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

20

Δζχ θη εγψ Άθθμηε, εζφ ηζ εβχ ήιαζηακ ηαεχξ ημ ημνιί ηζ μ ίζηζμξ ημο άζπαζηα εκςιέκμζ. Σχνα πζα είζαζ βζα ιέκα ζα ζφκκεθμ πμο φζηεν‘ απυ ηδκ κενμπμκηή δζαθφεηαζ. Άθθμηε, εζφ ηζ εβχ ήιαζηακ ηαεχξ μ ήπμξ ηζ δ δπχ ημο, ανιμκζζιέκμζ. Σχνα πζα είζαζ βζα ιέκα ημ κεηνυ θφθθμ πμο απ‘ ημ ηθαδί πέθηεζ. Άθθμηε, εζφ ηζ εβχ ήιαζηακ ηαεχξ ημ πνοζάθζ ηζ δ πέηνα, δίπςξ ηδθίδα ή ναβάδα. Σχνα πζα είζαζ βζα ιέκα ιζα παθζά θάιρδ, έκα ζαδζιέκμ αζηένζ. Φνπ Υηνπάλ (Fu Hiuan), 4νο κ.Υ. αηψλαο (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

Κφβνληαο βνχξια Πνάζζκα αμφνθα ιε ηυηηζκα αθαζηάνζα, ιαηνζά θφθθα πμο θοβίγμοκ ζημκ άκειμ, ζηδκ ίδζα αάνηα εζφ ηζ εβχ ηυαμκηαξ αμφνθα ζηζξ Πέκηε Λίικεξ. Ξεηζκήζαιε ηδκ αοβή απ‘ ημ κδζί ιε ηζξ μνπζδέεξ ηαζ λαπθχζαιε ηάης απ‘ ηζξ θεφηεξ χζπμο κα αβεζ ημ θεββάνζ. ηυαμκηαξ αμφνθα εζφ ηζ εβχ, ιέπνζ ηδ κφπηα μφηε ιζα θμφπηα δεκ είπαιε ιαγέρεζ ΢ηίρνη άγλσζηνπ Κηλέδνπ πνηεηή ηνπ 4νπ ή 5νπ κ.Υ. αηψλα (κεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθληά)

21

Υσξίο ηίηιν Σμ δεζθζκυ, πενκχκηαξ ηδκ ρδθή ιμο πυνηα, ιπυνεζα κα ζε εαοιάζς. ΐανζά ιαθθζά βφνς απυ ςναίμ πνυζςπμ, βέιζζε απ‘ η‘ άνςιά ζμο μ δνυιμξ. Σμ άνςια αοηυ είκαζ απυ θμοθμφδζα, ζηνέθς ημ πνυζςπμ ηαζ δεκ ημθιχ κα ημ πζζηέρς. Μα ζηζξ εοπέξ ιμο ακηίεεημξ, μ μονακυξ δεκ είκαζ, αθμφ ι‘ αθήκεζ κα ζε αθέπς. Σζε Γηε (Che Ye) 5νο κ.Υ. αη. (κεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

Οη άλζξσπνη θξχβνπλ ηελ αγάπε ηνπο Πμζμξ θέεζ πςξ εβχ πυεδζα αοηυκ ημκ πςνζζιυ, αοηήκ ηδκ απμιάηνοκζδ; Σα νμφπα ιμο ακαδίδμοκ αηυια ημ άνςιά ζμο, ηα πένζα ιμο ηναημφκ αηυια ημ βνάιια ζμο. Φμνχ ιζα δζπθή γχκδ βφνς ζημ ζηήεμξ ηζ μκεζνεφμιαζ πςξ είκαζ ηυιπμξ πμο δέκεζ ηδκ ηανδζά ιαξ. Αεκ ήλενεξ πςξ μζ άκενςπμζ ηνφαμοκ ηδκ αβάπδ ημοξ ζακ αηνζαυ θμοθμφδζ πμο δεκ πνέπεζ κα ημπεί; Βνπ Ση (Wu Ti) 5νο κ.Υ. αη. (κεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθηληά)

Δπηζπκία ΢ημηεζκζάγεζ, ζημ παναεφνζ ηάεεηαζ ιζα υιμνθδ ιε ηυηηζκμ θηζαζίδζ. Ώηέθεζςημ ζηα βυκαηά ηδξ ημο πμνμφ ημ θυνεια, αηέθεζςημ ζημ ανβαθεζυ ημ ηίηνζκμ ιεηάλζ. Πεημφκ ηα έκημια ζηζξ θοθθςζζέξ, μζ ιέθζζζεξ νμοθμφκ ηδ βφνδ. Θα ΄εεθε ηα ηνειάιεκα θηενά ημοξ ηδ ζηέρδ ηδξ κα θένμοκ ζημκ αβαπδιέκμ. ΢ηερ Σηάν (Sieh Tiao) 5νο κ.Υ. αη. (κεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθληά)

22

1.04 Ηλδία Σα παθαζυηενα ζκδζηά ηείιεκα είκαζ μζ ΐέδεξ, ηα ζενά αζαθία ηςκ Εκδμοζζηχκ ηαζ ηα ανπαζυηενα ηείιεκα ηδξ Εκδζηήξ ζζημνίαξ. ΐέδα ζηα ζακζηνζηζηά ζδιαίκεζ ‗βκχζδ‘. Σμ ανπαζυηενμ απυ ηζξ ΐέδεξ είκαζ δ Ρηγθ Βέδα ηαζ άθθα ζενά αζαθία (αέδεξ) είκαζ δ ΢αιααέδα, δ Γζαβζμοαέδα ηαζ δ Ώεαναααέδα. Ζ Ρηλγθ Βέδα είλαη ην αξραηφηεξν ηλδνπηζηηθφ θείκελν

Σα ιεβάθα επζηά ηείιεκα ηςκ Εκδχκ είκαζ: μζ Βξαρκάλεο, Οππαληζάδεο, Μαρακπραξάηα θαη Πνπξάλαο. Οζ ΐναπιάκεξ ηαζ μζ Οοπακζζάδεξ βνάθηδηακ απυ ζενείξ ζηα ζακζηνζηζηά. Καηά ηδ δζάνηεζα ηδξ πενζυδμο ιεηαλφ 300 π.Υ. ηαζ 300 ι.Υ., αοηά ηα ηείιεκα λέθοβακ απυ ηα ζακζηνζηζηά ηαζ δομ ιεβάθα επζηά πμζήιαηα βνάθηδηακ ζε βθχζζα ηαηακμδηή ζημ θαυ, υπζ απυ έκα ζοββναθέα, αθθά απυ πμθθμφξ πμο ηαηά ηαζνμφξ πνμζέεεηακ ζηίπμοξ. Ώοηά είκαζ: δ Ρακαγπάλα, ε Μαρακπραξάηα. Τπάνπεζ αηυια έκα ζενυ ζκδμοζζηζηυ αζαθίμ δ Πνπξάλαο. Δ Πμονάκαξ δεκ είκαζ έκα ιυκμ ένβμ, αθθά δέηα μπηχ δζαθμνεηζηέξ εηδμπέξ. Δ ζφκηαλδ ημο ένβμο αοημφ πνμκμθμβείηαζ ηαηά ημοξ πνχημοξ πνζζηζακζημφξ αζχκεξ, αθθά πζεακυηαηα ιεβάθμ ημο ιένμξ βνάθηδηε ανηεηά παθαζυηενα. Δ Ρακαγπάλα είκαζ εεκζηυ έπμξ ηςκ Εκδχκ ηαζ ζενυ αζαθίμ ημο Εκδμοζζιμφ. Γνάθηδηε ζε 24.000 ζηνμθέξ (δίζηζπα) ηαζ εθηά αζαθία, ηαζ δ ζοββναθή ημο οπμθμβίγεηαζ κα έβζκε βφνς ζημκ 2μ π.Υ. απυ έκα πμζδηή μκυιαηζ Βαικίθη. Αεκ είκαζ αέααζμ υηζ υθμ ημ ηείιεκμ βνάθηδηε απυ αοηυκ, αθθά εηηυξ ημο 1 μο ηαζ ημο 7μο αζαθίμο ηα οπυθμζπα πανμοζζάγμοκ έκα εκζαίμ παναηηήνα. Δ Ραιαβοάκα πανμοζζάγεζ ημοξ αβχκεξ ημο Ράια, (πμο απμηεθεί ηδκ ακενχπζκδ εκζάνηςζδ ημο εεμφ ΐζζκμφ), ηαηά ημο Ρααάκα, ααζζθζά ηςκ δαζιυκςκ ηαζ ημκ ένςηά ημο πνμξ ηδκ αβαπδιέκδ ημο ΢ίηα. Δ Μαρακπραξάηα είκαζ ημ ιεβαθφηενμ εεκζηυ έπμξ ηαζ ααζζηυ υνβακμ βζα ηδκ βκχζδ ημο Εκδμοζζιμφ, απμηεθείηαζ απυ 100.000 δίζηζπα (είκαζ πενίπμο δέηα θμνέξ ιεβαθφηενμ απυ ηδκ Ιιηάδα ηαζ ηδκ Οδύζζεηα ιαγί!) ηαζ 18 αζαθία. Θεςνείηαζ δ εβηοηθμπαίδεζα ημο Εκδμοζζιμφ ηαζ ζοκηάπεδηε απυ ημ 300 π.Υ. ςξ ημ 300 ι.Υ. ιε ζοκεπείξ πνμζεήηεξ ηαζ αεθηζχζεζξ. Δ ζοββναθή ηδξ απμδίδεηαζ ζημκ πμζδηή Βεληαβπάζα, αθθά είκαζ αέααζμ υηζ βνάθηδηε ηαζ ζοιπθδνχεδηε ηαηά ηαζνμφξ ηαζ απυ ανηεημφξ άθθμοξ πμζδηέξ. Δ ενδζηεοηζηή ημο ζδιαζία, ημκίγεηαζ απυ ηδκ πνυηαζδ πμο οπάνπεζ ζηδκ ανπή ημο ένβμο: «΋πμζμξ αημφζεζ αοηυ ημ πμίδια, θοηνχκεηαζ απυ ηάεε αιάνηδια, είηε ημ δζέπναλε ή αηυια ηζ ακ ημ δζακμήεδηε». Πανμοζζάγεζ ηδκ πάθδ ιεηαλφ δομ μζημβεκεζχκ, ηςκ ηαηχκ Καμονάααξ ηαζ ηςκ ηαθχκ Πακηάααξ. Βηηυξ απυ ημ επζηυ εέια ημο, ημ πμίδια πενζέπεζ άθεμκμ οθζηυ απυ ιοεζηέξ, ημζιμθμβζηέξ, δεζηέξ ηαζ θζθμζμθζηέξ ζδέεξ ηαζ παναδυζεζξ.

23

Μαρακπραξάηα: Ζ ζπζία ηνπ θηδηνχ

Μαρακπραξάηα Ο ΐνζπακηάζααξ είπε: Άνπμξ εζηάεδ ι‘ υκμια Νάθαξ, ημο ΐζναζαίκα βζμξ δοκαηυξ μθυπθμοιμξ παζκέδζα γδθειέκα, ςναίμξ, ιαευξ απ‘ άθμβα‘ ζηδκ ημνοθή ηδκ πνχηδ, ζακ ηςκ εεχκ μ ελμοζζαζηήξ, ζακ ήθζμξ ζηδ θαιπνυηδ, έζηεηε απ‘ υθμοξ πζμ ρδθά, ημοξ ακενςπμνδβάδεξ, εεμθμαμφιεκμξ, ζμθυξ ζακ ημοξ ΐαΎκηεξ, ζημοξ Νζζπζάκηπεξ δοκάζηδξ, θίθμξ ης γανζχ, ιεβάθμξ ζηναημηνάηδξ, ήνςαξ, αθδεζκυθμβμξ, εοβεκζηυξ, πνμζηάηδξ, πμο ακηνχ ιαγί ηαζ βοκαζηχκ ημκ επμεμφζακ ιάηζα, ηαζ βκςζηζηά παθίκςκε ηεξ αίζηδζεξ ι‘ εβηνάηεζα. ΢αβζηεοηήξ δε ζηάεδηε ζακ ηείκμκε πζηήδεζμξ, ηζ μθυαμθμξ εθάκηαγε ζακ μ Μακμφ μ ίδζμξ. …………………………………………………… ΢ηδ βδξ μ Νάθαξ άιμζαζημξ, ηίβνδξ ζηδκ ακηνεζμζφκδ, παηυημνθα απανάθθαπημξ ιε ημκ Κακηάνπα εβίκεζ. Καζ μζ άκενςπμζ απυ εαοιαζιυ ημ Νάθα επαίκεοάκ ηδξ ηζ άθθμζ ημο Νάθα ανάδζαγακ ιάβζα ηδξ Νηαιαβζάκηδξ. Καζ μ έκαξ ημο άθθμο αδζάημπα ιαεαίκμκηαξ ηεξ πάνεξ ιέζα ζημοξ δομ ημοξ θφηνςζακ ημο αεχνδημο μζ θαπηάνεξ ηζ υθμ έννζπκακ, ηδξ Κμφκηδξ βζε, θοκηάκζα πθζμ ιεβάθα. Συηεξ ημκ ένςηα δ ηανδζά δεκ αάζηαε πζα ημο Νάθα, ηζ επήε ηνοθά ζημ ενδιζηυ νμοιάκζ πμο ήηακ πθάβζ πθάβζ ιε ηςκ ααζζθζηχκ ηονάδςκ ημ ζενάβζ. Κζ είδε ιαθαιμπθμφιζζημοξ ηφηκμοξ ιεξ ζημ νμοιάκζ, ηζ έκα απυ ηα πεημφιεκα πμο εηεί ηνζβφνκαε πζάκεζ. Κζ μ αβενμπέηδξ ιίθδζε ημο Νάθα: «Ώξ ιδκ πεεάκς, νήβα, απυ ημ πένζ ζμο ηζ εβχ ιζα πάνδ εα ζμο ηάκς: ζηδ Νηαβζαιάκηδ μιπνυξ εα πς ηέημζμ ηαθυ βζα ζέκακ πμο, ς Νζζπζακηπίηδ, υλς απυ ζε κα ιδκ ρδθά ηακέκακ». ……………………………………………………………. Μα δ Νηαιαβζάκηδ αημφζακηαξ ηδκ ζοκηοπζάκ εηείκδ ημο ηφηκμο, ς βζε ημο Μππάναηα, ζε θυβμο ηδξ κα ιείκεζ δεκ ιπυνεζε μ κμοξ ηδξ ηζ έπαζνκε ημ Νάθα ζημ ηαηυπζ, ηζ ήνεε ζε πζηνμζοθθμβή, ημ πνχια ηδξ εηυπδ, απάικδζε, ακαζηέκαλε, ι‘ έβκμζα ηα ‗ρήθμο εεχνεζ, ζακ λέθνεκδ, άπκζγε άλαθκα, ημο πυεμο ζηθάαα δ ηυνδ. Κμζηάιεκδ, ηαεμφιεκδ, θπανίζηδζδ δε ανίζηεζ ηαζ ιένα κφπηα κδζηζηζά, λάβνοπκδ ηθαίμκηαξ ικήζηεζ. Καζ ααπ! ΐμββά, ηαζ πάθζ ααπ! ΍ζπμο ηα ‗κακμδεήηακ μζ θίθεξ πςξ ηα ηάθθδ ηδξ εροπμιαναεήηακ‘ ηαζ ακήιπμνδ εβκςνίζακ ηδκ‘ ηαζ, ακηνάνπδ, ημ ηαηάκηζ 24

θεκ ημο ΐζκηανιππμηνάημνα πχανε ηδ Νηαιαβζάκηδ. …………………………………………………………… Σμκ ηοκδβυ ζα ζηυηςζε πνμαήηε δ θςημιάηα ιεξ ζε νμοιάκζα ένια, θνζπηά, ηγζηγζνζζηά, βειάηα θζυκηεξ, ηαπθάκζα, ηίβνδδεξ, αμοαάθζα, ανημφδεξ, θάθζα, ι‘ ανίθκδηα πεημφιεκα, ι‘ άβνζςκ ηθεθηχκ εζκάθζα, πήπηνα απυ ζαθμθζθμονζέξ ηαζ ιπάιπμοηαθαιζχκεξ, απυ βηνζζθέεξ, αβνζμζμοηζέξ ηζ αιπακμγζμδεκηνχκεξ, ιαγί ιε ημιιζδυδεκηνα, ηαηάππεξ, ηενιζκάθζεξ, ι‘ ανηγμφκεξ ηαζ ιε ιέθεβεξ, κηαθαένβεξ ηαζ ζαθιάθζεξ, νμδμιδθζέξ, ιαββυδεκηνα, θχδνεξ, βακηγζέξ, πακηιάηεξ, ζάθεξ ηα ζπακμηάθαια, ηαδάιπεξ ηζ αιαθάηεξ, πθάλπεξ ηαζ ημοαανμζμοηζέξ ηαζ ηγζκηγζθζέξ, ιπακάκεξ πθήεζεξ ηζ ζκδμπμνημηαθζέξ, ιαγί ηαζ ιπμοπακάκεξ πθαηφθοθθεξ ηαζ θμζκζηέξ πμθθέξ ηαζ πανζηάηζα ιονυαμθα ηαζ πμονιαδζέξ ηαζ πθήεζα αζθζηάηζα. Κζ είδε αμοκά, θμβήξ θμβήξ ιε πθμφηζα ιέζα πίθζα, θμββάνζα πμθοθάθδηα, εζάια θανάββζα ζπήθζα, πμηάιζα, νείνεα ηαζ θζικζά ηζ άιεηνα αβνίιζα, μνκίεζα, πζζάηζεξ, νάλπαζεξ θνζπημφξ ηζ μθζμδαζιυκζα πθήεζα, αάθημοξ, ρανυθζικεξ αμοκχκ ημνθάδεξ ηαζ ζοκάια πακημφ νμέξ εεχναηεξ ηαζ ηαηαννάπηεξ εζάια. Κμπαδζαζηά ης ΐζκηανιππχκ δ νδβμεοβαηένα αμοαάθζα, θίδζα, αβνζυπμζνμοξ ηζ ανημφδζα είδε πένα. Δ ηοπενή ηαζ ροπενή, ιε δυλαξ θαιπνμζφκδ, δ ένιδ ημ Νάθα ράπκμκηαξ κα ανεζ ηδκ χνα εηείκδ, δε ζηζάπηδηε, δ ΐζκηάνιππαζκα, ημο νήβα Μππίια δ βέκκα, εδχεε ηείεε ηνέπμκηαξ, απ‘ υθα αοηά ηακέκα. …………………………………………………………. Γζα δαφημ ηθίκε, μπηνμθμκζά, κα ηάιεζξ, ακηνμηφνδ ιπνμζηά ιμο υηζ είπεξ ήνςα, ζ‘ αθήεεζα κα λεβφνεζ. Άζθαθηα δ αβάπδ ζμο, ήνςα, ημο αεχμο δεκ είι‘ εζέκα; ηζ ιεξ ζημ δάζμξ ημ θνζπηυ δεκ απακηάξ ιμο ειέκα; Βιέκα δζαπθαηυζημιμξ, θνζπηυξ, ιε ζηζάπηνμο ιπυζ, μ θζιαζιέκμξ ααζζθζάξ ηδξ ενδιζάξ ιε ηνχεζ‘ βζαηί κα βθφζεζξ ι‘ αρδθάξ; Αεκ είπεξ, δεκ λακάπεξ: «Άθθεξ απ‘ ηδκ αβάπδ ζμο δεκ εα βκςνίζς αβάπεξ;» ΢‘ υηζ είπεξ νήβα, αθδεζκυξ, ηαθυδεμξ ζηένεα ζηέηα ζηδ δαηνμγάθζζηδ, άκηνανπε, ημο πυεμο ζμο βοκαίηα. Ο πμεδηυξ ζηδκ πμεδηή, πνμζηάηδ πςξ δεκ ηνέκεζξ Σδξ απαικήξ, αανεζυιμζνδξ, θενήξ, λεεςνζαζιέκδξ, ηδξ ένιδξ, απνμζηάηεοηδξ, ηδξ ιζζμκηοιμθυναξ, πμο ηθαίς ηαζ ιφνμιαζ, άνπμκηα ηδξ βδξ ηδ πθμοημδχναξ, ζακ πθαηομιάηα απ‘ ηδκ ημπή θαθίκα ακα αθανβάνεζ, δε ιμο ‗πεζξ έβκμζα, εοβεκζηέ, ηαιιζά, μπηνμηοκδβάνδ; Βζέ, ιεβάθε ααζζθζά, ζ‘ αβνζχιαηα ιεβάθα δ Νηαιαβζάκηδ ηνάγς εβχ, ηζ δεκ ιμο ηνέκεζξ, Νάθα; Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Λνξέληδνο Μαβίιεο

25

Ρακαγπάλα Φφζα, αενάηζ, θφζαβε ςξ ηδκ αβάπδ ιμο ιαηνζά, πήβαζκε ηζ άββζλέ ηδ ιμο ηζ έθα λακά ζε ιέκα. Έηζζ εα ηδκ αββίλς υπςξ αββίγεζ εζέκα ηαζ ζημ θεββάνζ εα ‗καζ υθδ ηδξ δ μιμνθζά. Πμθφ είκ‘ αοηυ βζα υπμζμκ πναβιαηζηά αβαπάεζ, ιπμνεί ι‘ αοηά κα γεζ ηακέκαξ ιμκαπά, υηζ ζε ιέκα ηαζ ζ‘ αοηήκ μ ίδζμξ αέναξ πάεζ ηζ δ βδ πμο πενπαημφιε είκαζ ζημοξ δομ ιαξ ιζα. Βαικίθη, ν πνηεηήο ζην νπνίν απνδίδεηαη ε ζπγγξαθή ηεο Ρακαγπάλα (κεηάθξαζε ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

Απηφ ην ακχξηζην ινπινχδη Ώοηυ ημ αιφνζζημ θμοθμφδζ, ημ άκμζβια αοημφ ημο άημθημο θμοθμοδζμφ. αοηυ ημ αηνφπδημ πεηνάδζ, κέμ ιέθζ, αιφνζζημ, βθοηυ, αοηή ηδκ ηέθεζα ιμνθή, αοηήκ υθδ ηδκ ακηαιμζαή η‘ μονακμφ - πμζμξ άκενςπμξ είκ‘ άλζμξ κ‘ απμθαφζεζ αοηυ ημ εδζαονυ; Καιηδάδα, Ηλδφο πνηεηήο ηνπ 4νπ-5νπ κ.Υ. αη. (κεηάθξαζε ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

Υαηξεηηζκφο ζηελ απγή Κμίηαλε ημφηδ ηδ ιένα! βζαηί είκαζ γςή, δ ίδζα δ γςή ηδξ γςήξ. ΢ημ ζφκημιμ πέναζιά ηδξ ηείημκηαζ υθεξ μζ αθήεεζεξ ηζ μζ πναβιαηζηυηδηέξ ιαξ. Γζαηί ημ πηεξ δεκ είκαζ πανά έκα υκεζνμ ηαζ η΄ αφνζμ, ιυκμ έκα υναια. Βκχ ημ ζήιενα πμο ημ ‗γδζεξ υιμνθα, ηάκεζ ημ πηεξ υναια εοηοπίαξ. Καζ ημ ηάεε αφνζμ έκα υναια εθπίδαξ Φνυκηζγέ ηδ θμζπυκ ηαθά ημφηδ ηδ ιένα! Σμφημξ είκ‘ μ παζνεηζζιυξ ζηδκ αοβή. Καιηδάδα

26

΢ηίρνη αγλψζησλ Ηλδψλ πνηεηψλ Ώθμφ ζμο έδςζε μ εευξ ζηα ιάηζα ημο θςημφ ημ βαθακυ έααθε βζα ηα δυκηζα ζμο άζπνμ βζαζειί ιμνθή έδςζε ζημ πνυζςπυ ζμο απ‘ ημο ηνίκμο πζμ ηαθή ζημ δένια ζμο οθή ηαζ πνχια ηδξ ιακυθζαξ θςηεζκυ, ηζ υηακ ημονάζηδηε ι‘ αοηά ηα ιαθαηά, ααεζά ζμο ζηάθζζε ζε πονυθζεμ ηδκ αδζαπέναζηδ ηανδζά ζμο. #

Ο ένςηαξ έθηζαζε ιζα παβίδα ιαβζηή, ηα πένζα ηδξ αβάπδξ ιμο. ΋ηακ δεκ είκαζ εδχ, ιυθζξ ακαπκές, θαπακζάγς ηαζ ιμο ηυαεηαζ δ πκμή. Μα υηακ βφνς ζημ θαζιυ ιε ζθίββμοκ, λακαγχ. #

Βηαηυ θμνέξ θζθζμφκηαζ ηαζ ιεηά πίθζεξ θμνέξ ανπάγμκηαζ αβηαθζά ηαζ ζηαιαηάκε βζα κ‘ ανπίζμοκ πάθζ. Καιζά θμνά δεκ είκαζ ζακ ηδκ άθθδ. #

Λέεζ αοηυξ: «Βίζαζ δ γςή ιμο ηζ εβχ δ δζηή ζμο» Σμο απακηά αοηή: «Βίζαζ δ γςή ιμο, είιαζ δ γςή ζμο». Μα πχξ «εζφ» ηζ «εβχ» κα πμφιε; Γζα ηδκ αβάπδ ιαξ πμο γμφιε πνέπεζ αοηά ηα δομ κα η‘ ανκδεμφιε. # Έβεζνε θζπμεοιζζιέκδ ημ ηεθάθζ, πμο είπε αοηυξ υηζ εα πάεζ ζηα λέκα. Καζ ιεηά είπε γςκηακεφμκηαξ: «Χ, βφνζζεξ πάθζ, αβάπδ ιμο, ήζμοκα ηυζμκ ηαζνυ ιαηνζά». # Ώπ‘ ηζξ βοκαίηεξ μιμνθαίκμοκ ηα ζημθίδζα ηζ υπζ μζ βοκαίηεξ απ‘ αοηά. Μζα αζηυθζζηδ βοκαίηα εθηφεζ δ ίδζα, πχνζα απ΄ ηζξ βοκαίηεξ ηα ζημθίδζα πμζμξ ημζηά; # Χ, πυζμ απνυζεπηα ηδκ έπεζ πθάζεζ μ Πθάζηδξ ιε ηδκ ιέζδ έηζζ θεπηή. Ώκ ι‘ έκα θφζδια ημο ακέιμο ζπάζεζ, πχξ εα ηδ θηζάλεζ έηζζ ηαθή; # Κζ ακ ηαηαηηήζς υθδ ηδ βδ, ιζα πυθδ οπάνπεζ ιμκαπή ηαζ ζηδκ πυθδ έκα ζπίηζ ιμκαδζηυ ιμο ηαζ ζημ ζπίηζ έκα δςιάηζμ δζηυ ιμο ηαζ ζημ δςιάηζμ αοηυ ιζα ηθίκδ ηαζ ζ‘ αοηήκ ημζιάηαζ εηείκδ, ημ ηυζιδιά ιμο ηζ δ θαιπνή πανά ιμο ζ‘ υθδ ηδκ επζηνάηεζά ιμο. #

27

Γθοηζά ιμο, ακ εα ι‘ αβαπάξ αθδεζκά, ηζξ πανέξ ηζ κα ηζξ ηάκς η‘ μονακμφ; Κζ ακ δεκ εα ι‘ αβαπάξ αθδεζκά, ηζξ πανέξ ηζ κα ηζξ ηάκς η‘ μονακμφ; # Βίζαζ πθςιή, ηδ κφπηα δεκ ημζιάζαζ, θίθδ ζεθήκδ, ηαζ ιένα ιε ηδ ιένα δ υρδ ζμο ζαήκεζ Μδκ ηάπα θηαίεζ βζ‘ αοηυ υηζ ζηέθηεζαζ υπςξ εβχ; # Σμ πνυζςπμ θεββανμθχξ ηαζ ηα πενάηζα ιπμοιπμοηάηζα, κέηηαν θςκή, νυδα πεζθάηζα - ηανδζά ανάπμξ ζηθδνυξ. # Μάηαζα δμηζιάγεζ ηάεε ιήκα ημ θεββάνζ, πμο ηδκ εζηυκα ημο πνμζχπμο ζμο υθμ γςβναθίγεζ‘ ηαζ ιδκ ιπμνχκηαξ κα πεηφπεζ αοηή πμο ΄πεζξ ηδ πάνδ παθάεζ ημ ένβμ ημο ηαζ πάθζ λακανπίγεζ. # ΢ακ ι‘ έθηζαλε μ εευξ, βζαηί έηζζ κα ζοκςιμηήζεζ, κα ηάκεζ ηαζ ηδκ μιμνθζά ηδξ; Ώκ ηαζ ημοξ δομ έπνεπε κα πθάζεζ, ηυηε βζαηί έθηζαλε ηδκ άκμζλδ, ημκ πυεμ κα λοπκήζεζ; ΢ίβμονα έηακε ηδκ άκμζλδ έηζζ βζα κα ηονακκήζεζ ημο άκηνα ηδκ ηανδζά. Συηε βζαηί κα θηζάλεζ ημ άκεμξ ημο ιάκβημ πάκς ζημ ιάκβημ κα εοςδζάζεζ; # Χ, ζίβμονα δεκ είκαζ ζςζηυ κα ράλμοιε ιεξ ζηα ιαθθζά ζμο ημ θςηυ. Αε αθέπεζξ ηχνα, αβάπδ ιμο βθοηζά, ηδ ιέθζζζα ηδκ ιάβερε δ δζηή ζμο εοςδζά. # Κακείξ δε ανήηε ςξ ηχνα πμο ακείγμοκ μζ θςημί ιεξ ζημ θμοθμφδζ. Μα εβχ είδα ημ ααεοβάθαγμ θςηυ ζμο. ηα ιάηζα ζμο, ζη‘ ςναίμ πνυζςπυ ζμο. # Χ, αθδεζκά δεκ λένς κα πς ηζ ηάκεζ μ άκηναξ υηακ αβαπά. Μυκμ πςξ ιμο ‗θοζε ημ θυνειά ιμο εδχ ια δεκ ηαηάθααα ηζ έβζκε ιεηά. Μεηάθξαζε ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο

28

1.05 Ρψκε Δ Ρχιδ είπε ημοξ πμζδηέξ ηαζ δναιαημονβμφξ ηδξ, αθθά δεκ έθηαζε πμηέ μφηε ηδκ ορδθή ηεπκζηή, αθθά μφηε ηαζ ημ πθήεμξ ηαζ ηδκ πμζηζθία ηςκ Βθθήκςκ δδιζμονβχκ. Άθθςζηε μ ζδιακηζηυηενμξ Λαηίκμξ πμζδηήξ, μ ΐζνβίθζμξ ζηήνζλε ηα επζηά ημο ένβα ζε έπδ Βθθήκςκ πμζδηχκ. Σμ 13.000 ζηίπςκ έπμξ ημο, δ Αηλεηάδα εεςνείηαζ ημ ζδιακηζηυηενμ ένβμ ηδξ θαηζκζηήξ βναιιαηείαξ. Σα πνχηα έλζ αζαθία ηδξ Ώζκεζάδαξ έπμοκ ςξ πνυηοπμ ηδκ Οδύζζεηα ηαζ ηα επυιεκα έλζ ηδκ Ιιηάδα ημο Οιήνμο. Δ Ώζκεζάδα είκαζ βναιιέκδ ιε ημκ ίδζμ ηνυπμ ηαζ ιμηίαμ ηςκ δομ αοηχκ επχκ ημο Οιήνμο. Βπίζδξ μ ΐζνβίθζμξ επζηαθείηαζ ςξ πδβή έιπκεοζήξ ημο βζα ημ 2.000 ζηίπςκ πμίδιά ημο Γεσξγηθά, ημκ Δζίμδμ (Έξγα θαη Ηκέξαη) ηαζ βζα ηα Βνπθνιηθά ημο ημκ Θευηνζημ (Δηδύιιηα).

___________________________________________________________ Ο Πφπιηνο Μάξσλ Βηξγίιηνο- Vergilius (70-19 π.Υ.) ππήξμε ν κεγαιχηεξνο επηθφο πνηεηήο ηεο αξραίαο Ρψκεο. Γλσξίζηεθε θαη ζπλδέζεθε κε ζηελή θηιία κε ηνλ άιιν ζεκαληηθφ Λαηίλν πνηεηή, ηνλ Οξάηην. Σν ζεκαληηθφηεξν έξγν ηνπ Βηξγίιηνπ είλαη ε Αηλεηάδα πνπ δηδαζθφηαλ θαη δηδάζθεηαη αθφκα ζηα ζρνιεία θαη παλεπηζηήκηα φινπ ηνπ θφζκνπ.

Αηλεηάδα Σ‘ άνιαηα ηαζ ημκ ήνςα ράθθς, πμο, ςξ ημ ‗πε δ ιμίνα, απυ ηδξ Σνμίαξ θεφβμκηαξ ηδ βδ, ζ‘ ηδκ Εηαθία. ζ‘ ημο Λααζκίμο ημοξ βζαθμφξ πνςηυνεε, αθμφ απυ εεία ζοκένβεζ‘ αοηυξ πανάδεζνε πμθφ ζηενζάξ πεθάβμο, βζα ηδκ αημίιδηδκ μνβή ηδξ εοιςιέκδξ Ήναξ. Κζ αθμφ πμθθά ζ‘ ημκ πυθειμκ οπέθενεκ, ςξ κα πηίζεζ ηδ πχνα ηαζ ζ‘ ημ Λάηζμ κα θένεζ ημοξ εεμφξ ημο‘ υεε ηναημφκ μζ Ώθαακμί παηένεξ ηςκ Λαηίκςκ ημ βέκμξ ηα ηεζπυηαζηνα ηδξ δμλαζιέκδξ Ρχιδξ. Μμφζα ζ‘ ειέ ηεξ αθμνιέξ ιεθέηδζε, βζα ηίκμξ΄ εεθήιαημξ αρήθζια, βζα πμζμ δζηυ ηδξ άπηζ ακάβηαζ‘ δ ααζίθζζζα ηςκ αεακάηςκ, άκδνα πενίζζζα εεμθμαμφιεκμκ ηυζμ κα πάεεζ, ηυζμ κα παναδείνεζ; Σέημζα μνβή πςνάεζ ζηα μονάκζα ζπθάπκα; Ήηακ ιζα πχνα παθζά πμο Σφνζμζ ηδκ μζηήζακ, ΢ηδκ Εηαθί‘ ακηίηνο, ειπνυξ ζημ Θφιανζμ ζηυια πένα, Δ Κανπδδυκα πάιπθμοηδ ζε δφκαιεξ ηαζ ζ‘ ένβα πμθειζηά δεζκυηαηδ, πμο αβάπα ςξ θέκ‘ δ Ήνα ιμκαδζηά παν‘ άθθδ βδ, ηάθθζμ απ΄ ηδκ ίδζα ΢άιμ‘ εηεί ‗πε αιάλζ, άνιαηα εηεί‘ ζ‘ αοηήκ ηδκ ααζζθεία κα δχζεζ επάκς ζ‘ ημοξ θαμφξ, ά εα εζοβπχνεζε ηάπςξ δ ιμίνα επάζηζγε δ εεά ηζ εθνυκηζγε απυ ηυηε – Ώθθά άημοζα υηζ βεκεά εα αβεζ απυ Σνχςκ αίια.

29

ηα Σφνζα ηάζηνα έκακ ηαζνυ κα νίλεζ, εάνεεζ εηείεε θαυξ ιεβαθμηνάημναξ ηνακυξ βζα ημοξ πμθέιμοξ πμο ε‘ αθακίζεζ – έηζζ έηθςζακ μζ Μμίνεξ – ηδ Λζαφα. Ώοηυ ηδκ ηυνδ εθυαζγε ημο Κνυκμο ηζ εεοιυημοκ πςξ βζα η‘ αβαπδιέκμ ηδξ Άνβμξ ζηδκ Σνμία πνχηδ πνζκ πμθειμφζε – μφη‘ είπακ αβεζ αηυι‘ απυ ηδκ ροπή ηδξ ηδξ υνβδηάξ ηδξ μζ αθμνιέξ ιδδέ μζ ζηθδνέξ ηδξ πίηνεξ ΢ημ εείμ κμφ ηδξ θοθαπηή ημο Πάνδ ιέκ‘ δ ηνίζδ, ηδξ ηαηαθνμκδιέκδξ ηδξ εζδήξ δ αηζιία ηζ δ ιζζδηή βεκζά ηαζ πςξ ηζιήεδηε ηθειιέκμξ μ Γακοιήδδξ – άκαρε βζ‘ αοηά ηζ εηνάηαε πένα ημοξ Σνχεξ απ‘ ημ Λάηζμ, πμο παναδένκακ ζ‘ υθμ ημ πέθαβ‘ υζμζ απ‘ ηδκ μνβή ηςκ Αακαχκ βθζηχζακ ηζ απ‘ ημκ ακήιενμ Ώπζθθζά‘ ηζ αοημί πθακζυκηακ ζ‘ υθεξ πμθοπνμκήξ ηεξ εάθαζζεξ θενιέκμζ απυ ηεξ Μμίνεξ ηυζα επνεζαζηήηακ κα θηζαζηεί ημ έεκμξ ηςκ Ρςιαίςκ. ……. ………………………………… Ώθθ‘ αθμφ ηυζμκ έζηενλεξ ηα πάεδ ιμο κ‘ αημφζεζξ ηαζ ζφκημια ημκ υθεενμ ημκ φζηενμ ηδξ Σνμίαξ ι‘ υθμκ πμο εηείκδ δ εφιζζδ ηεξ θνέκεξ ιμο ηνμιάγεζ ε‘ ανπίζς: απυ ημκ πυθειμ ημιιέκμζ ηζ απ΄ ηδ ιμίνα ηςκ Αακαχκ μζ άνπμζ, αθμφ πνυκμζ πμθθμί πενάζακ, άθμβμ πηίγμοκ ζακ αμοκυ ιε ηέπκδ ηαζ αμήεεζα ηδξ Ώεδκάξ ηαζ ηεξ πθεονέξ ιε έθαημ ζακζδχκμοκ, ζ‘ εηείκμ ιέζα δζαθεπημφξ άκδνεξ ηθδνμφπμοξ ηνφαμοκ ηαζ ηθεζμφκ ημοξ ζημ ζημηεζκυ πθεονυκ, χζηε η‘ αθυβμο ηα ζςεζηά ααεεζά βειίζακ υθα ανιαηςιέκμοξ. ……………………………………………………… Ο Κάποξ ηαζ υθμζ υζμζ ζημ κμοκ ηαθφηεν‘ είπακ βκχιδ, είηε ζημ πέθαμ κα νζθεεί ημ φπμπημκ ημ δχνμ ηςκ Αακαχκ ζοιαμφθεοζακ, είηε ηαζ κα ημ ηάρμοκ, ή κα ηνοπήζμοκ ηδκ ημζθζά ηαζ ιέζα κα ελεηάζμοκ. Βζξ δζάθμνεξ πςνίγεηαζ βκχιεξ η‘ ααέααζμ πθήεμξ. Πνχημξ αοημφ μ Λαμηυμκηαξ ι‘ άθθμοξ πμθθμφξ ιαγί ημο απυ ημκ πφνβμ ημκ ρδθυ έηνελεκ μνβζζιέκμξ ηζ απυ ιαηνζά: «ζαξ αβήηε μ κμοξ, δοζηοπζζιέκμζ» ηνάγεζ «εαννείη‘ μπ‘ έθοβακ μζ επενμί; Σςκ Αακαχκ ηα δχνα αεχα ηα θμβζάγεηε; Σζ ‗καζ μ Οδοζζέαξ λεπάζαηε; ή ιεξ ζημ λφθζκ‘ άθμβμκ είκ‘ Ώπαζμί ηνοιιέκμζ ή ηέημζα θηζάζακ ιδπακή ηα ηείπδ κα παθάζμοκ κα αθέπμοκ εζξ ηα ζπίηζα ιαξ, ζηδ πχνα κα ηαηέαμοκ ή ηαζ άθθδ πθάκδ‘ η‘ άθμβμ ιδ ιπζζηεοηείη‘ ς Σεφηνμζ υηζ ηζ ακ είκ‘, ημοξ Αακαμφξ θμαμφιαζ ηζ ακ πανίγμοκ» Βηξγίιηνο (Ζ απφδνζε ζηα ειιεληθά είλαη ηνπ Λνξέληδνπ Μαβίιε)

30

Ο Γάηνο Βαιέξηνο Κάηνπιινο - Catullus (84;-54 π.Υ.) ήηαλ επηθαλήο Ρσκαίνο ιπξηθφο πνηεηήο.

LΗ Θαννχ πςξ είιαζ ζζυεεμξ εαννχ – ακ αοηυ θέβεηαζπςξ λεπενκχ ημοξ εεμφξ., ζακ χνεξ ηάεμιαζ άκηζηνφ ζμο ηαζ ζε εςνχ ηαζ ημ βθοηυ ζμο βέθζμ αημφς ηαζ ειέκακε ημκ άιμζνμ εηηυξ εαοημφ ιε ηάκεζ. Μυθζξ Λεζαία, ζ‘ ακηζηνίγς Οφηε θςκή απ‘ ημ ζηυια ιμο δεκ ιπμνχ πζα κα αβάθς. Καζ παναθφεζ δ βθχζζα ιμο, ρζθή θςηζά δζαηνέπεζ ημ ημνιί ιμο. η‘ αοηζά ιμο ιέζα αμοΎγμοκε, ηαζ ζηα δομ ιμο ιάηζα απθχκεηαζ ζημηάδζ… ΢ε αθάθηεζ Κάημοθθε, ημ παζμιένζ! Ώπυ ημ παζμιένζ έλς θνεκχκ ηαηάκηδζεξ ηζ ακαηανάγεζαζ υθμξ. Σμ παζμιένζ. Ώοηυ είκαζ πμο ακέηαεεκ ηαζ ααζζθζάδεξ βηνέιζζε ηαζ πμθζηείεξ υθαζεξ. Κάηνπιινο (Ζ κεηάθξαζε είλαη ηνπ Κσλζηαληίλνπ Σζάηζνπ)

LXXXV Μζζχ ια ηαζ αβαπχ. Ίζςξ κα ιε νςηήζεζξ, αοηυ πχξ βίκεηαζ; δεκ λένς, Κζ υιςξ αζζεάκμιαζ πςξ βίκεηαζ ηαζ ιανηονάς. Κάηνπιινο (Ζ κεηάθξαζε είλαη ηνπ Κσλζηαληίλνπ Σζάηζνπ)

31

Ο Λαηίλνο θηιφζνθνο θαη πνηεηήο Σίηνο Λνπθξήηηνο Κάξνο - Lucretius (99-53 π.Υ.) είλαη γλσζηφο απφ ην εθηελέο θηινζνθηθφ πνίεκα Πεξί ηεο θύζεωο ηωλ πξαγκάηωλ (De Rerum Natura), έξγν πνπ άζθεζε ζεκαληηθή επηξξνή θαη ζην πνηεηηθφ χθνο ηνπ Βηξγίιηνπ.

Όκλνο ζηελ Αθξνδίηε (Πεξί ηεο θύζεσο ησλ πξαγκάησλ - De Rerum Natura) Μδηένα ηδξ βεκζάξ ημο Ώζκεία, εεχκ ηαζ ακενχπςκ δδμκή, πάκζεπηδ Ώθνμδίηδ, ηάης απυ ημ ευθμ ημο μονακμφ υπμο βθζζηνμφκε η' άζηνα εζφ δίκεζξ γςή ζηδ εάθαζζα πμο πθέμοκ ηα ηανάαζα ηαζ ζηδκ ηανπενή ηδ βδ, πάνδ ζ' εζέκα ηάεε πθάζια γςκηακυ βεκκζέηαζ ηζ ακηζηνίγεζ ημ θςξ ημο ήθζμο· ιυθζξ θακείξ εζφ, εεά, ζημνπίγμκηαζ μζ άκειμζ ηαζ η' μονακμφ ηα κέθδ, ιε η' άββζβια ζμο δ ηεπκήηνα βδ αβάγεζ ηα εοςδζαζηά θμοθμφδζα, βζα ζέκα παιμβεθμφκ ηα πέθαβα ηαζ θάιπεζ βαθδκειέκμξ μ μονακυξ, ζημ θςξ πθδιιονζζιέκμξ. ΢ακ πνμαάθεζ ακμζλζάηζηδ δ ιένα ηαζ θεφηενδ πζα θοζήλεζ δ γςμβυκα αφνα ημο Γέθονμο, εζέκα πνχηα, εεά, οικμφκε ηα πμοθζά ηαζ δζαθαθμφκ ημκ ενπμιυ ζμο, ακάζηαηα απυ ηδ δφκαιή ζμο. Συηε ζηζνημφκ η' άβνζα ημπάδζα πένα ζηα ηαηαπνάζζκα θζαάδζα ηαζ δζαααίκμοκ πμηάιζα μνιδηζηά· αζπιάθςηα ηδξ ζαβήκδξ ζμο ζ' αημθμοεμφκ υθα ιε πυεμ, υπμο ηζ υπςξ εζφ ηζκάξ κα ηα μδδβήζεζξ. ΢ηα πέθαβα ηαζ ζηα αμοκά, ζηα μνιδηζηά πμηάιζα, ζηζξ θοθθςζζέξ υπμο θςθζάγμοκ ηα πμοθζά ηαζ ζημοξ πθμενμφξ ημοξ ηάιπμοξ, εζφ ακάαεζξ ζηα ζηήεδ υθςκ ημκ βθοηυ ένςηα ηζ υθα ηα υκηα ηάκεζξ κα πμεμφκ κα δζαζςκίζμοκ ηδ βεκζά ημοξ. Κζ αθμφ ιυκδ εζφ μνίγεζξ ηδ θφζδ ηςκ υκηςκ ηαζ πςνίξ εζέκα ηίπμηε δεκ ένπεηαζ κ' ακαδοεεί ζηζξ υπεεξ ημο εεσημφ θςηυξ ηαζ ηίπμηε πνυζπανμ ηαζ εεθηηζηυ δε βεκκζέηαζ, εζέκα θμζπυκ πμεχ κα έπς ζφκηνμθυ ιμο ζηδ βναθή ηςκ ζηίπςκ πμο αάθεδηα κα ζοκεέζς βζα ηδ Φφζδ ηςκ Πναβιάηςκ, βζα πάνδ ημο Μειιζάδδ ιαξ, πμο εζφ, εεά, εοδυηδζεξ κα ημκ πνμζηίζεζξ ιε υθεξ ηζξ πάνεξ, βζα κα λεπςνίγεζ ζημοξ αζχκεξ. Αχζε εεά ζηα θυβζα ιμο αζχκζα μιμνθζά ηαζ ηάκε κα ηαηαθαβζάζμοκ ηα άβνζα ένβα ημο πμθέιμο ζηα πέθαβα ηαζ ζ' υθεξ ηζξ ζηενζέξ. Γζαηί ιυκμ εζφ ιπμνείξ κα δχζεζξ ζημοξ εκδημφξ πανά ιε ιζα βαθήκζα εζνήκδ, αθμφ μ Άνδξ, μ άνπμκηαξ ηςκ υπθςκ, πμο μνίγεζ ηα άβνζα ένβα ημο πμθέιμο, ζηδκ αβηαθζά ζμο αοείγεηαζ ηάεε ηυζμ κζηδιέκμξ απ' ηδκ αβζάηνεοηδ πθδβή ημο ένςηα, ζ' εζέκα ημ αθέιια ημο ορχκεζ ηαζ παναδμιέκμξ ζε εςνεί βένκμκηαξ πίζς ημκ υιμνθμ θαζιυ ημο· ι' ένςηα ηνέθεζ η' απυνηαβά ημο ιάηζα ηζ απυ ηα πείθδ ζμο ηνέιεηαζ δ ακάζα ημο. Γείνε εεά, ηζ υπςξ πθαβζάγεζ ζηέπαζ' ημκ ιε ημ ζενυ ημνιί ζμο, ηζ άθδζ' απυ ηα πείθδ ζμο κα αβμοκ βθοηά θμβάηζα ηαζ γήηα, ηνζζέκδμλδ εζφ, εζνήκδ αδζαηάναπηδ βζα ημοξ Ρςιαίμοξ. Γζαηί ζ' αοημφξ ημοξ παθεπμφξ βζα ηδκ παηνίδα πνυκμοξ, μφηε εβχ ιπμνχ ιε αιένζικμ κμο ζημ ένβμ ιμο κ' αθμζζςεχ, μφηε μ λαημοζηυξ βυκμξ ηςκ Μέιιζςκ, ζε ηέημζεξ ζοκεήηεξ κα θείρεζ απυ ηδ δνάζδ βζα ημ ημζκυ ηαθυ. Λνπθξήηηνο

32

Ο Οβίδηνο Πφπιηνο Νάζσλ – Ovidius (43 π.Υ.-17 κ.Υ.) ήηαλ ν ηειεπηαίνο ησλ κεγάισλ πνηεηψλ ηεο επνρήο ηνπ Απγνχζηνπ. Έγξαςε εξσηηθέο ειεγείεο (Έξωηεο θαη Δξωηηθή ηέρλε), κηα ηξαγσδία θαη ην ζεκαληηθφηεξν έξγν ηνπ ήηαλ Οη κεηακνξθώζεηο, έλα επηθφ πνίεκα ζε 15 βηβιία ζε εμάκεηξνπο.

Δξσηηθή ηέρλε (απνζπάζκαηα) Μμίναγε οπμζπέζεζξ αθεζδχξ, ζηζξ οπμζπέζεζξ υθεξ πέθημοκ εφια Καζ ιδκ λεπκάξ κα θεξ «ια ημ εευ» – αοηυ δε θμβανζάγεηαζ βζα ηνίια. Οζ ενςηεοιέκμζ υηακ ρεοδμνημφκ, μ Γεοξ ελ μονακχκ δζαζηεδάγεζ, Σμοξ υνημοξ ημοξ ζημκ άκειμ ζημνπά ηαζ ηαη‘ εοεείακ άηονμοξ ημοξ αβάγεζ. Ονηίγμκηακ ζηδ Ήνα «ια ημ εευ»…ηζ αθήεεζα δεκ ηδξ έθεβε πμηέ ημο. Πνχημξ δζδάλαξ ήηακε μ Γεοξ, ηα ίδζα ηάκμοκ υθμζ μζ ιαεδηαί ημο. …………………………………………………………… Καεήημκ πνχημ: βνάιια κα ζηαθεί, ηαζ ιάθζζηα κα‘ καζ ηαθμβναιιέκμ Σμ ιήκοια κα είκ‘ εκδεζηηζηυ, βζαηί είκαζ πνμπμιπυξ εκ πνμηεζιέκς. Σμ ααζζηυ γδημφιεκμ εδχ: ηαηάθθδθδ νδημνζηή βζα ενςηεοιέκμοξ Καζ υπμζμξ ηζ ακ είζαζ, ιδκ λεπκάξ κα αάθεζξ παναηάθζα ηαζ επαίκμοξ. Με παναηάθζα εηάιθεδ μ Ώπζθθέαξ ηζ επέζηνερε ημο Έηημνμξ ημ ζχια, Σα παναηάθζα, θέκε, ζοβηζκμφκ ηαζ εοιςιέκμ άβζμ αηυια. Καζ δίκε οπμζπέζεζξ αθεζδχξ, μζ οπμζπέζεζξ δε ζε αθάπημοκ λένεζξ. ΢‘ επίπεδμ οπμζπέζεςκ ιπμνεί μ πάζα έκαξ κα ‘καζ απθμπένδξ Άπαλ ηαζ ζε πζζηέρ‘ δ ημπεθζά, πάκηα εα εθπίγεζ ηαζ εα ζε πζζηεφεζ. Δ εθπίδα είκαζ ιεκ απαηεχκ, πθδκ είκαζ απαηεχκ πμο ζε αμθεφεζ….» …………………………………………………………. Αζπθςιαηία, ηαηη ηαζ ακμπή – ζοκδοαζιυξ πμο ηδ βοκαίηα εα ηενδίζεζ ΐίαζα υιςξ ζοιπενζθμνά θένκεζ ηααβά ηαζ οπμεάθπεζ ιίζδ… Ώπέπεηε, θμζπυκ απυ ανζζζέξ, απυ ηααβάδεξ ηζ απυ ακηεβηθήζεζξ - ημκ ένςηα ημκ ηνέθμοκε ημ θθενη, βθοηυθμβα ηαζ άθθεξ δζαπφζεζξ Οζ εναζηέξ δεκ έπμοκ δζαθμνέξ αοηυ αθμνά ημοξ πακηνειέκμοξ ιυκμκ - αοημί ακ εέθμοκ αξ ακηζδζημφκ ηαζ αξ ιαθχκμοκ ζημοξ αζχκεξ ηςκ αζχκςκ ΢ηδ ζφγοβμ ηαζνζάγεζ μ ηααβάξ, δ ζφγοβμξ θένκεζ ημκ ηααβά ςξ πνμίηα. Δ ενςιέκδ είκαζ πάκη‘ αθθζχξ: πνέπεζ κα αημφεζ θυβζα υθμ βθφηα Σμ ζελ ιαγί ηδξ πνμαζνεηζηυ, δεκ είζηε ςξ πνμξ ημφημ δεζιεοιέκμζ ηζ αοηή δ ιυκδ δέζιεοζδ βζα ζαξ, ημ αιμζααίμ πάεμξ πμο ζαξ δέκεζ. Οβίδηνο (κεηάθξαζε : Θεφδσξνο Παπαγγειήο)

33

Γαίδαινο (απφ ηηο Μεηακνξθώζεηο) ΢ε πνμεζδμπμζχ Ίηανε, πάνε ηδ ιέζδ μδυ. Δ οβναζία εα αανφκεζ ηζξ θηενμφβεξ ζμο ακ πεηάλεζξ πμθφ παιδθά ηζ ακ παξ πμθφ ρδθά μ ήθζμξ εα ηζξ ηαραθίζεζ. Σαλίδεοε ακάιεζα ζη‘ άηνα Καζ ζε δζαηάζζς, ιδκ πδβαίκεζξ πνμξ ημκ ΐμχηδ ή ηδκ Βθίηδ, ηδ Μεβάθδ Άνηημ ή πνμξ ημ ζπαεί ημο Χνίςκα. Πάνε ηδκ πμνεία πμο ζμο δείπκς! Σδκ ίδζα ζηζβιή, ηαεχξ ηαευνζγε ηδκ πμνεία ηδξ πηήζδξ. εθάνιμγε ηα ηαζκμφνζα θηενά ζημοξ χιμοξ ημο αβμνζμφ. Οβίδηνο (Ζ κεηάθξαζε – απφ ηα αγγιηθά - είλαη ηνπ ΢΢)

Απφιισλαο θαη Γάθλε (απφ ηηο Μεηακνξθώζεηο) Σδ Αάθκδ πνςηαβάπδζε ηάπμηε μ Ώπυθθςκ, πμο απυ εοιυ ημκ έζπνςλε μ Ένςηαξ ζε εηείκδ. ΋ηακ μ Φμίαμξ ζηυηςζε ημ Ανάημ ηαζ παζνυηακ, ημκ Ένςηα εζνςκεφεδηε, βζα ηα δζηά ημο αέθδ. «Σζ εεξ, εζφ, ιζηνυ παζδί ηζ έπεζξ ηέημζα υπθα; Ώοηά ιυκμ ηαζνζάγμοκε ζημοξ χιμοξ ημοξ δζημφξ ιμο. Ββχ ιπμνχ ημκ ηάεε επενυ ιε αοηά κα ελμκηχκς. Πνζκ απυ θίβμ λάπθςζα ημκ Πφεςκα ζημ πχια, ηαζ ημκ ηενάζηζμ υβημ ημο ημκ βέιζζα ζαΎηεξ. Να ιδκ ακαηαηεφεζαζ ιε ηα δζηά ιμο υπθα ηαζ ιδ γδηάξ κα ζ' επαζκμφκ βζα ηζξ δζηέξ ιμο πάνεξ. Μείκε ιε ηδ θαιπάδα ζμο, αβάπεξ κα θμοκηχκεζξ.» Ώιέζςξ ακηαπάκηδζε μ βζμξ ηδξ Ώθνμδίηδξ. «Βζφ, πμο υθμοξ ημοξ ζηυπμοξ ζμο ιε αέθδ ζδιαδεφεζξ ηαζ ηάεε πθάζια γςκηακυ ζημ έδαθμξ λαπθχκεζξ, πάκηα εα οπμθείπεζαζ ηδξ δυλαξ ηδξ δζηήξ ιμο, ηζ εημζιάζμο κα δεπηείξ ηα ενςηζηά ιμο αέθδ.» ……………………………….. Οβίδηνο (Μεηάθξαζε : Αιθηβηάδεο Μηράιεο Κσλζηαληφπνπινο)

34

Ο ιπξηθφο θαη ζαηηξηθφο Οξάηηνο Φιάθθνο Κφηληνο - Horatius 65-8 π.Υ., ζεσξείηαη κεηά ηνλ Βηξγίιην ν κεγαιχηεξνο Λαηίλνο πνηεηήο ηεο επνρήο ηνπ Απγνχζηνπ. Ήηαλ θίινο ηνπ Βηξγίιηνπ. ΢εκαληηθφηεξα έξγα ηνπ ζεσξνχληαη νη ΢άηηξεο, νη Δπωδέο, νη Ωδέο θαη νη Δπηζηνιέο.

Χδή ΗV, 2 ΋πμζμξ κα ζοκαβςκζζεεί ημκ Πίκδανμ αάθθεζ ζημ κμο ημο, Ίμοθθε, παζπίγεζ κα πεηάλεζ ηζ έηζζ ζημκ ηνοζηαθθέκζμ πυκημ εα δχζεζ ημ υκμιά ημο. ΢ακ ημ πμηάιζ, πμο απ‘ ημ αμοκυ ηαηναηοθάεζ υηακ απ‘ ηζξ ανμπέξ λεπείθζζακ μζ υπεεξ ημο, έηζζ ημπθάγμκηαξ μνιάεζ ηενάζηζμξ μ Πίκδανμξ ιε ηδ αανζά θςκή ημο. ………………………………… Άλζμξ ηδξ απμθθχκζαξ δάθκδξ ζακ ηζξ ηαζκμφνζεξ θέλεζξ ημο ηοθάεζ ζε ημθιδνμφξ δζεονάιαμοξ, παναζονιέκμξ απυ ιέηνα εθεφεενα απυ κυιμοξ. Βίηε ηαζ οικεί εεμφξ ηαζ ααζζθζάδεξ βυκμοξ εεχκ πμο δίηαζα εακάηςζακ Κεκηαφνμοξ ηζ έννζλακ θθυβα ηαζ έηαρακ ηδκ ηνμιενή ηδκ Υίιαζνα‘ είηε βζ‘ αοημφξ ζακ θέεζ πμο ιε ηδξ Ήθζδαξ ημ ηυηζκμ, ζζυεεμζ, λακαβφνζζακ ζηδκ παηνίδα, - μ κζηδηήξ ιε η‘ άθμβα αιμίαμκηάξ ημοξ ιε αιμζαή πζμ ανίθκδηδ ηζ απυ εηαηυ αβάθιαηα‘ είηε ημ κέμ υηακ ενδκεί πμο απυ ηδκ μθμθονυιεκδ ικδζηή ημο ανπάλακε, ηαζ ηδκ ακηνεζά ηαζ ηδκ μνιή ημο ……………………………………………. Οξάηηνο (κεηάθξαζε : Κσλζηαληίλνο Σζάηζνο)

35

Χδή ΗΗΗ, 30 ΋ζμκ ηαζνυ μ Πμκηίθδλ ζημ Καπζηχθζμ εα ακεααίκεζ ζοκμδεουιεκμξ απυ ηδ ζζςπδθή πανεέκα, εα θέβεηαζ, πςξ απυ εηεί πμο ακηζαμά μ αίαζμξ Ώφθζδμξ, πςξ απυ ηεζ ηαζ μ Ααφκμξ θζβυκενμξ ααζίθεοε ζηδξ βδξ ιαξ ημ πθήεμξ δμοθεοηάδεξ εβχ, άνπμκηαξ ηναηαζυξ, - ακ ηαζ λεηίκδζα απυ ηαπεζκυξ πνχημξ μδήβδζα ημ αζμθζηυ ηναβμφδζ πνμξ ημοξ νοειμφξ ηδξ Εηαθίαξ. Αέλμο ηδκ πενδθάκζα ιμο πμο ζηδκ αλζυηδ ιμο ηαζνζάγεζ‘ ηαζ πνυεοια ηδκ ηυιδ ιμο ιε δάθκδ δεθθζηή ζηεθάκςζέ ηδκ, Μεθπμιέκδ. Οξάηηνο (κεηάθξαζε : Κσλζηαληίλνο Σζάηζνο)

Χδέο Λεοημκυδ, ιδ νςηάξ, δεκ ηάκεζ κα λένεζξ πμζμ ηέθμξ υνζζακ μζ εεμί βζα ηδ γςή ηδ δζηή ιμο ηαζ ηδ δζηή ζμο· ηαζ ιδ γδηάξ η‘ άζηνα ιεθεηχκηαξ κα ημ ανεζξ. Πυζμ είκαζ πνμηζιυηενμ κα δείπκεζξ οπμιμκή ζ‘ υ,ηζ ζοιαεί! Υεζιχκεξ πενζζζυηενμοξ ακ ιαξ πνςζηά μ Αίαξ ή ακ αοηυκ ιάξ πάνζζε ζηενκυ, πμο ζπάεζ ημ ηφια ημ ηοννδκζηυ ζη‘ ακηζηνζκά ηα ανάπζα, δείλε ηδ θνμκζιάδα ζμο, ζηνάββζγε ηα ηναζζά ζμο· ηζ αθμφ δ γςή είκαζ θίβδ, ηθάδεοε ηδ ιαηνζκή εθπίδα. ΋ζμ ιζθάιε, εα ‘πεζ πεηάλεζ πζα μ θεμκενυξ μ πνυκμξ. Ώπυθαοζε ημ ζήιενα ηαζ δείλε -υζμ ημ δοκαηυκθζβυηενδ ειπζζημζφκδ ζημ αφνζμ. Οξάηηνο Μεηάθξαζε : Αζελά Νηθνινγηάλλε

36

Ο Άιβηνο Σίβνπιινο - Tibullus (54-19 π.Υ.) ήηαλ Ρσκαίνο ειεγεηαθφο πνηεηήο.

Διεγείν Η Σα πθμφηδ ημο παηένα ιμο ηαζ ηζξ ζμδεζέξ δεκ ηζξ γδηάς ηαζ υζα έηνοαε μ παππμφξ ιμο απυ ημκ πθμφζζμ εένμ. Μμο θηάκεζ ειέ ημ πςναθάηζ ιμο ιμο θηάκεζ ημ ηνεαάηζ ιμο βζα κ‘ ακαπαφς ημ ημνιί ιμο ΢ημ ζηνχια ιμο πμο ημ ‗πς ζοκδείζεζ. Σζ εοδαζιμκία! Βηεί πμο εα ‗ζαζ λαπθςιέκμξ κ‘ αημφξ ημοξ άβνζμοξ ακέιμοξ ηαζ κα ζθζπηαβηαθζάγεζξ ημ ημνίηζζ ζμο ………………………………………….. Σίβνπιινο (κεηάθξαζε : Κσλζηαληίλνο Σζάηζνο)

Διεγείν ΗI …………………………. Ώκυδημξ εα ‗καζ εηείκμξ πμο ιπμνχκηαξ δζηζά ημο κα ζε ηάκεζ θάθονα πνμηζιά μ ακυδημξ ηαζ υπθα, Βηείκμοξ ημοξ ζηναημφξ ημοξ κζηδιέκμοξ ηςκ Κζθίηςκ ιπνμζηά ημο αξ ζπνχπκεζ ηαζ ζηδκ ηαηαηηδιέκδ βδ αξ ζηήκεζ ηα ζηναηυπεδά ημο. Κααάθα ζη‘ άηζ ημο αξ ηαιανχκεζ υθμξ ιε αζήιζ ηαζ ιε πνοζάθζ ζημθζζιέκμξ. Ββχ, Αδθία, κα ιπυναβα, ιαγί ζμο υιςξ, κα αάγς ζημ γοβυ ηα αυδζα ζημ βκχνζιυ ιμο ημ αμοκυ κα αυζης ημ ημπάδζ. ΋ζμ ι‘ αθήκεζξ, ηνοθενά κα ζε ηναηχ ζηδκ αβηαθζά ιμο‘ εα ‗καζ βθοηυξ μ φπκμξ ιμο απάκς ζημ άζπανημ πςνάθζ. ………………………………………….. Σίβνπιινο (κεηάθξαζε : Κσλζηαληίλνο Σζάηζνο)

37

1.06 Διιάδα ΋πςξ ακαθένεδηε πζμ πάκς (Κίκα) μζ Έθθδκεξ πμζδηέξ (επζημί, πμνζημί, θονζημί, εθεβεζαημί, ιεθζημί, ηναβςδμί, ηςιζημί) είκαζ πμθθέξ δεηάδεξ ηαζ ηα ένβα ημοξ, ηαηά ηακυκα, είκαζ απυ αλζυθμβα ςξ ανζζημονβήιαηα. Ώοημί είκαζ πμο εειεθίςζακ ηδκ άπμρδ βζα ηδκ πμίδζδ, ημ έπμξ ηαζ ημ εέαηνμ ζηζξ ιεθθμκηζηέξ ημζκςκίεξ ηδξ Αφζδξ. Θα πνμζπαεήζς κα πανμοζζάζς υζμοξ απ‘ αοημφξ ιπμνχ ηαζ εεςνχ υηζ πνέπεζ κα ημκζζηεί δ πανμοζία ημοξ ηαζ ημ ένβμ ημοξ. ___________________________________________________________________________

Ο Αηζρχινο (5254-456/5 π.Υ.) απφ ηελ Διεπζίλα, νλνκάζηεθε ν παηέξαο ηεο ηξαγωδίαο. Ζ ηξαγσδία είλαη έλα ζεαηξηθφ είδνο πνπ ζπλδέζεθε κε ηελ Αζήλα. Οη ηξαγσδίεο πξννξίδνληαλ γηα φιν ηνλ αζελατθφ ιαφ θαη φρη κφλν γηα έλα εηδηθφ ζεαηξφθηιν θνηλφ. Πνιέκεζε θαη πιεγψζεθε ζην Μαξαζψλα, φπνπ ζθνηψζεθε ν αδειθφο ηνπ ν Κπλαίγεηξνο, θαη επίζεο ζηε λαπκαρία ηεο ΢αιακίλαο, φπνπ δηαθξίζεθε ν άιινο ηνπ αδειθφο ν Ακείληνο. Έρνπλ δηαζσζεί κφλν επηά ηξαγσδίεο ηνπ απφ ην ζχλνιν ησλ 79 ηίηισλ πνπ είλαη γλσζηνί. Πηζαλνινγείηαη φηη έγξαςε πάλσ απφ ελελήληα έξγα κεηαμχ ησλ νπνίσλ πνιιέο ηξαγσδίεο, ειεγείεο θαη ζαηπξηθά δξάκαηα. Σα επηά έξγα ηνπ πνπ έρνπλ δηαζσζεί είλαη: νη Πέξζαη, Δπηά επί Θήβαο, Πξνκεζεύο Γεζκώηεο, Ηθέηηδεο θαη ε ηξηινγία ηεο Οξέζηεηαο. Σα έξγα ηνπ παίδνληαη αθφκα θαη ζήκεξα ζηα ζέαηξα φινπ ηνπ θφζκνπ.

Απφ ηηο Ιθέηηδεο ………………………………… ΢α ζε εεμφξ, ηυνεξ ιμο, πνέπεζ ζημοξ Ώνβείμοξ κα ηάκεηε ηδκ πνμζεοπή ζαξ ηαζ εοζίεξ ηαζ ζπμκδέξ κα πνμζθένεηε, βζαηί ζςηήνεξ ιε δίπςξ βκχιδ δεφηενδ, ιαξ είκ‘ αθήεεζα‘ ηαζ ι‘ αβακάηηδζδ άημοζακ πχξ ιαξ θενεήηακ ζηεκμί απυ αίια ζοββεκείξ, μζ ελάδενθμί ζαξ‘ ηαζ ιέκα αοημφξ ιμο μνίζακε ημοξ δμνοθυνμοξ κα ιμο αημθμοεμφκ, ηζιδηζηή ιμο ζοκμδεία, ηαζ κα ιδκ, απνυαθεθηα, ηφπεζ ηαζ πέζς απυ επενζηυ ηνοθά ημκηάνζ ζημηςιέκμξ ηαζ αάνμξ πάνεζ επάκς ηδξ αζχκζμ δ πχνα. …………………………………………. ΋ζμ βζα ηαημζηία ιαξ ηαζ δζπθά ζπίηζα ιαξ δίκμοκ, ημ έκα μ Πεθαζβυξ ηαζ η‘ άθθμ δ πυθδ κα ηαευιαζηε ανυβζαζηα‘ βζ‘ αοηυ λεβκζάζηε. Μμκ‘ ηζξ παναββεθζέξ ιμο αοηέξ κα ιδκ λεπκάηε, βζαη‘ δ ηζιή απ‘ ηδ γςή πζυηενμ αλίγεζ Αηζρχινο (Μεηάθξαζε : Η. Ν. Γξππάξεο)

38

Απφ ηνπο Πέξζεο ………………………………… Πακημδφκαιε Αία, ηχνα πμο έθηεζνεξ ημ πενήθακμ αιέηνδημ ζηνάηεοια ηςκ Πενζχκ, ιεξ ζηα ΢μφζα ηαζ Βηαάηακα πέκεμξ άπθςζεξ ιαφνμ. Μφνζεξ ηχνα βοκαίηεξ λεζηίγμοκε ιε η‘ αδφκαια πένζα ημοξ πέπθμοξ ημοξ πθδιιονμφκε ημοξ ηυνθμοξ ηςκ, πμο υθεξ έπμοκε ιένμξ, ζημ πέκεμξ. Κζ μζ Πενζίδεξ μζ κφθεξ μζ αανυηθαθηεξ κα ζδμφκ πίζς πμεχκηαξ ηα ηαίνζα ημοξ η‘ απαθυζηνςηα αθήκμοκ ηνεαάηζα ημοξ - ακαβάθθζα ηδξ λέβκμζαζηδξ κζυηδξ ηςκ ηαζ ενδκμφκ ιε πζμ απυνηαβμ ηθάια‘ ια εβχ ηςκ ακηνχκ πμο παεήηακε ηζιή θένκς ζημ εάκαημ, πμθοπέκεδημ εάκαημ αθήεεζα. Σχνα πένα βζα πένα ενδκεί ηδξ Ώζίαξ δ πχνα π‘ αδεζάγεζ‘ ημοξ μδήβδζ‘ μ Ξένλδξ αθί: ημοξ επάθαζ‘ μ Ξένλδξ αθί: ηζ υθα ηα ‗θενε μ Ξένλδξ ζηνααά δίπςξ βκχζδ ιε ηα πθμία πμο πήε κ‘ ανιαηχζεζ …………………………………… Αηζρχινο (Μεηάθξαζε : Η. Ν. Γξππάξεο) Οη Δπηά νξθίδνληαη λίθε

Απφ

ηνπο

Δπηά

επί

Θήβαο ………………………………… Συζμ ιζα πακάνπαζα πυθδ, ς ηζ ηνίια, κα ηδ ζηείθεηε ζημκ Άδδ ημονζειέκδ απ‘ εκμφ Ώπαζμφ ημ ημκηάνζ ηαζ κα βέκεζ έηζζ ακάλζα απ‘ ημοξ εεμφξ ηδξ ζηάπηδ ενφια. Κζ μζ βοκαίηεξ ζηθααςιέκεξ, ςζιέκα, κζέξ ηαζ βνζέξ ζακ η‘ άθμβα κα ηζξ ηνααάκε απ‘ ηζξ πήηεξ, ιε ηα νμφπα λεζηζζιέκα, εκχ δ πυθδ εε κ‘ αδεζάγεζ υθδ ακηάνα ηαζ αμοή ζφιιζπηδ ηςκ ζηθάαςκ πμο παθάκε‘ αανζέξ ηφπεξ πμο πνμζιέκς ιε ηνμιάνα. …………………………………………. Αηζρχινο (Μεηάθξαζε : Η. Ν. Γξππάξεο)

39

Απφ ηνλ Αγακέκλνλα ………………………………… Αζηζά ημοξ έπμοκ ζήιενα ηδκ Σνμίακ μζ Ώπαζμί: Φακηάγμιαζ, ηζ αζφζιζπηδ αμοή ζηδκ πυθδ! Καεχξ εα πφζεζξ ιεξ ζ‘ έκα πζκάηζ θάδζ ηαζ λφδζ, κα ηανάγμοκηαζ εα δεζξ ακάνζα, έηζζ πχνζα ηςκ κζηδηχκ ηαζ κζηδιέκςκ λεθςκδηά εα ‘πεζξ κ‘ αημφξ ακυιμζαξ ιμίναξ. Ώοημί απ‘ εδχ πεζιέκμζ απάκς ζε ημοθάνζα ακηνάδςκ ηαζ αδενθχκ ηαζ ηςκ παζδζχκ ηςκ βένμζ βμκζμί εε κα ενδκμφκ ηςκ αβαπδιέκςκ ηδ ζοιθμνά, ια ι‘ υπζ πζα θεφηενμ ζηυια. Σμοξ άθθμοξ πάθζ κδζηζημφξ απ‘ ηδ ιάπδ κοπημπθάκδημξ ηυπμξ θένκεζ ζηα ηναπέγζα ηδξ πυθδξ, ηαζ ημοξ ζηνχκεζ δίπςξ ηαιζά ηάλδ, ια ι‘ υπμζμκ μ ηαεέκαξ ημοξ θαπκυ ηνααήλεζ. Σχνα ηα ζηθααςιέκα ζπίηζα ημοξ ζηεβάγμοκ ηςκ Σνχςκ ηαζ βθζηςιέκμζ απ‘ η‘ ακμζπημφ ημο ηάιπμο ηζξ παβςκζέξ ηαζ ηζξ δνμζζέξ, υθδ ηδ κφπηα, ςξ, ηζ πανά ημοξ! Ξέβκζαζημζ εα ημζιδεμφκε. …………………………………………. Αηζρχινο (Μεηάθξαζε : Η. Ν. Γξππάξεο)

Απφ ηηο Δπκελίδεο ………………………………… Θε κα δεπηχ ιαγί κα γς ιε ηδκ Παθθάδα εδχ‘ ηδκ πυθδ δεκ ηαηαθνμκχ πμο μ πακημδφκαιμξ μ Αίαξ ιε ημκ Άνδ ηάκμοκε θνμφνζμ ηςκ εεχκ ηαζ απακημπή ηαζ ηαιάνζ ηςκ πακεθθήκζςκ ηςκ αςιχκ. Γζ‘ αοηυ ηαθυβκςι‘ δ ηανδζά ιε ημοξ πνδζιμφξ ιμο εοπέξ ζημνπίγεζ άιπμηε ζ‘ υθμ ημκ ηαζνυ ηδξ γςήξ η‘ άιεην‘ αβαεά δ βδ ημοξ πφια αξ ακαανφγεζ ζημο ήθζμο ημ θςξ ημ πανςπυ. …………………………………………. Αηζρχινο (Μεηάθξαζε : Η. Ν. Γξππάξεο)

40

Απφ ηνλ Πξνκεζέα Γεζκώηε ………………………………… Χ αζεένα εεσηέ, βμνβυθηενεξ πκμέξ ς πμηαιχκ πδβέξ, ηαζ ηςκ ηοιάηςκ βέθζμ ακανίειδημ, ηζ ς βδ ιδηένα, ηζ εζέ ημκ πακηεπυπηδ ήθζμ ηνάγς, εευξ, ημζηάπηε ιε, ηζ πάζπς απ‘ ημοξ εεμφξ. Κμζηάπηε ηζ πάεδ οπμιέκμκηαξ θμαενά, ημ ιονζυπνμκμ εα πενάζς ηαζνυ. Σέημζα ανήηε βζα ιε κηνμπζαζιέκα δεζιά ηςκ ιαηάνςκ μ ηαζκμφνζμξ αθέκηδξ. Ώπ ζηεκάγς βζα ηα αάζακα αοηά ηαζ βζα ηείκα πμο εα ‗νεμοκε‘ πυηε ηαζ πχξ ηα δεζκά ιμο εα πάνμοκε ηέθμξ; ΋ιςξ ηζ θές; Καθά λένς ηα πάκηα, υζα ιεθθμφιεκα είκαζ, ηαζ ηακέκα ηαηυ ακαπάκηεπα δε εα ΄νεεζ. Πνέπεζ ηδκ ηφπδ ηδ ιμζνυβναθηδ μ ηαεέκαξ ι‘ αθφβζζηδ ηανδζά κα ηδ ααζηάγεζ, ιζα ηαζ ημ λένεζ πυζμ ακίηδηδ είκαζ ηδξ Ώκάβηδξ δ δφκαιδ. Καζ πάθζ ιήηε ιπμνχ βζ‘ αοηά ηα πάεδ κα ζςπάζς ιήηε ηαζ κα ιζθήζς. Γζα ηα δχνα πμο ‗δςηα ζημοξ ακενχπμοξ, ιπήηα μ δυθζμξ ζε ηέημζα αάζακα. Έηθερα ηδξ θθυβαξ ηνοθά ημ ζπένια ιεξ ζε ημφθζμ λφθμ, πμο δάζηαθμξ βζα πάζα ηέπκδ εζηάεδ ηαζ ιέβαξ ηνυπμξ μζ εκδημί κα ςθεθδεμφκε. Σα ζθάθιαηά ιμο αοηά ηαζ ηα πθδνχκς ζημκ λάβκακημ εδχ ηυπμ ηανθςιέκμξ. Ώα, αα. πμζμ αμοδηυ ι‘ αββίγεζ αεχνδημ, πμζα ιονςδζά; Θεμζηαθιέκδ, ακενχπζκδ, ακάιζπηδ; Πμζμξ ηάπα ζημκ αηνμζφκμνμ γφβςζε ημ ανάπμ, βζα κα δεζ ηα δεζκά ιμο ή ηζ εέθεζ; Κμζηάπηε ιε δεζιχηδ ημ αανζυιμζνμ εευ, ημκ επενυ ημο Αζυξ ιζζδιέκμκ απ‘ υθμοξ ημοξ εεμφξ πμο ζοπκάγμοκ ζηδκ αοθή ημο, βζαηί ημοξ ακενχπμοξ αβάπδζα ηυζμ. …………………………………………. Αηζρχινο (Μεηάθξαζε : Σάζνο Ρνχζζνο)

41

Ο Αιθαίνο (7νο-6νο π.Υ. αηψλαο) γελλήζεθε ζηε Μπηηιήλε. Έδεζε ηελ ίδηα επνρή κε ηε ΢απθψ θαη ν ίδηνο εμχκλεζε ην ρακφγειφ ηεο. Ήηαλ δηάζεκνο ιπξηθφο πνηεηήο. ΢ψζεθαλ ειάρηζηα απνζπάζκαηα απφ ηα έξγα ηνπ.

IV ………………………………… Ώπυ ένβα κηνμπζαζιέκα ημκ Πνίαιμ ανήηε ηαζ ημοξ βζμοξ ημο ηέθμξ πζηνυ ηαζ θηαζξ εζφ: Σδκ Σνμία ηδκ άβζα ηδκ έπεζ ηάρεζ Αεκ ήηακ ηέημζα δ κφθδ ή αανή πανεέκα Πμο μ βζμξ μ βαφνμξ ημο Ώζαημφ – ηαθχκηαξ ηαζ ημοξ εεμφξ ζημ βάιμ – απ‘ ημο Νδνέα ημ ζπίηζ επήνε, βζα κα ηδκ πάεζ ζημο Υείνςκα. Σνακή ‗ηακ δ αβάπδ ημο Πδθέα ηαζ ηδξ Νενάζδαξ (ηδξ πζμ υιμνθδξ). Κζ εηεί ηδξ γχκδ θφκεζ ηδξ πανεεκζάξ ηδξ ηζ απά ζημ πνυκμ έηαιε βζμ ακηνεζςιέκμ, απ‘ ημοξ δνχμοξ ημκ πζμ ηνακυ αθμβάνδ. Μα μζ Σνχεξ ηαζ ημ ηαζηνί ημοξ παθάζηδηακ βζα ηδκ Βθέκδ Αιθαίνο (Μεηάθξαζε : Η. Θ. Καθξηδήο)

Αγξηνθαίξη Ο Αίαξ ανέπεζ, αυβηεζ η‘ αβνζμηαίνζ απ‘ ηα μονάκζα, ηα κενά παβχζακ απ‘ ημ ηνφμ, ηα δέκηνα ιεξ ζημ θυββμ ημ αάνμξ δεκ ιπμνμφκ πζα κα ζδηχζμοκ. Πμθέια η‘ αβνζμηαίνζ‘ λφθα νίπκε ζηδ θςηζά‘ αάγε ιπυθζημ ηναζάηζ βθοηυπζμημ‘ ηαζ βένκε ημ ηεθάθζ ζημ ιαθαηυ ζμο απάκς ιαλζθάνζ. Αιθαίνο (Μεηάθξαζε : Θξ. ΢ηαχξνπ)

Σεηξάζηηρν Λέκε, ηάπμηε μ Ώνζζηυδδιμξ ζηδ ΢πάνηδ είπε ιζα ζμθή ημοαέκηα, ημφηδ: «Σμ πνήια είκαζ μ άκενςπμξ, ηακέκαξ θηςπυξ δεκ έπεζ απμδμπή μφηε ηφνμξ». Αιθαίνο (Μεηάθξαζε: Γήκεηξα Υξηζηνδνχινπ)

42

Ο Αιθκάλ (Αιθκάλαο, 7νο π.Υ. αη.) θαηαγφηαλ απφ ηηο ΢άξδεηο, αιιά έδεζε θαη έδξαζε ζηε ΢πάξηε. Δθεί δηαθξίζεθε ζηε ρνξηθή πνίεζε (πνηήκαηα γηα ρνξνχο παξζέλσλ) θαη έγηλε πνιχ δεκνθηιήο. Απφ ηα έξγα ηνπ ζψδνληαη κφλν ιίγα απνζπάζκαηα.

Η Κμζιμφκηαζ ανάπζα, νειαηζέξ, θαβηάδεξ ημνθμαμφκζα, ηζ απυ ηα ζενπεηά υζα ενέθεζ δ βδξ δ ιαφνδ, η‘ άβνζα εενζά, ηςκ ιεθζζζχκ ηα ζιάνζα, ηα ράνζα ιεξ ζηδξ ζημηεζκήξ ηδξ εάθαζζαξ ηα αάεδ. Σςκ απθμθηένμοβςκ πμοθζχκ ημζιμφκηαζ ηα ημπάδζα. Αιθκάλ (Μεηάθξαζε : Ζι. Βνπηηεξίδεο)

ΗΗ Ήνεαιε ζηδξ ιεβάθδξ Αήιδηναξ εκκζά, υθεξ υθεξ πανεεκζηέξ, υθεξ ι‘ ςναίακ εζεήηα, ι‘ εζεήηα ςναία ηαζ πενζδέναζα ζηαθζζιέκα ι‘ εθεθακηυδμκημκ, ςναία ζα θαιπδδυκεξ Αιθκάλ (Μεηάθξαζε : (Γηάλλεο Γάιιαο)

ΗΗΗ Γθοηυθςκεξ, βθοηυθαθεξ πανεέκεξ, δεκ ιπμνμφκε ηα βυκαηά ιμο πζα κα ιε ηναημφκε. Μαηάνζ ηχνα κα ήιμοκα ηδνφθμξ, πμο πεηάεζ πζα ζημο ηοιάημο ημκ αθνυ ιε ηα εαθαζζμπμφθζα, πςνίξ ιεξ ζηδκ ηανδζά θυαμ κα ηθεζ η‘ αθζημθηένμοβμ ηδξ άκμζλδξ πμοθί. Αιθκάλ (Μεηάθξαζε : Ζι. Βνπηηεξίδεο)

43

Ο Αλαθξέσλ γελλήζεθε ζηε Σέσ ηεο Μηθξάο Αζίαο, πηζαλψο ην 572 π.Υ. Πέζαλε ζε ειηθία 85 ρξφλσλ. Ήηαλ πνηεηήο ηνπ έξσηα, ηνπ θξαζηνχ θαη ηνπ γιεληηνχ.

΢ηνλ πινχην Ώκ ιε ημκ πθμφημκ διπμνμφζα ηδ γςή ιμο κ‘ αοβαηίζς ηυηεξ, καζ, εα ημκ ηναημφζα, εα ημκ θφθαβα ηαθά. Κζ υπμη‘ ενπυηακ μ Υάνμξ, ιπυνδβα ηακ κα ημο δχζς ηάηζ ηζ βζα κα βθζηχζς ηαζ κα ιείκς γςκηακυξ. Μυκ‘ αθυκηζξ ηδ γςή ιμο ι‘ άζπνα δεκ ηδκ αβμνάγς απυ ηζ κ‘ ακαζηεκάγς, ζηα παιέκα κα ενδκχ; Κζ ακ δ Μμίνα ημ‘ πεζ βνάρεζ δίπςξ άθθμ πςξ πεεαίκς. απυ η‘ άζπνα ηζ ηενδαίκς, ημ πνοζάθζ ηζ θεθάεζ Άζκη‘ εβχ ιε θίθμοξ πάκηα ημ βθοηυ ηναζί κα πίκς ηαζ πμηέ ιμο κα ιδ ιείκς δίπςξ υιμνθδ αβηαθζά: Αλαθξέσλ (Μεηάθξαζε : Ησάλλεο Βειαξάο)

Σ’ άζπξα καιιηά ΢θαίνα ιμο νίπκεζ πμνθονή μ πνοζμιάθθδξ Ένςξ έλς ηαζ ιε ιζα ηυνδ πμο θμνεί ζακδάθζα ιε ηαθεί κα παίλς. Μ‘ αοηή – εςνείξ Μοηζθδκζά Μζα ηα ιαθθζά ιμο ημνμσδεφεζ - εςνείξ είκαζ θεοηά - ηαζ ιζα ζ‘ άθθδ αβάπδ ηδξ παγεφεζ! Αλαθξέσλ (Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο)

44

Δξσηηθφ Ο δαιαζηήξ μ Ένςηαξ ηζ δ πμνθονή Ώθνμδίηδ, ιαγί ζμο παίγμοκ ααζζθζά ηζ μζ ιαονμιάηεξ Νφιθεξ. ΢ε ζέκα πμο ζοπκά βονκάξ ζηζξ πζμ ρδθέξ αμοκμημνθέξ, εοθααζηά πνμζπέθης. Σδ πνμζεοπή ιμο εζζάημοζε ηζ έθα ημκηά ζε ιέκα, βζα κα βεκεί υ,ηζ γδηχ. Σμκ Κθευαμοθμ, Αζυκοζε, ηαθά κα ζοιαμοθέρεζξ, ημκ ένςηά ιμο, ααζζθζά, βζα κα δεπηεί η‘ αβυνζ. Πάθζ μ λακευξ μ Ένςηαξ ηδ ηυηηζκή ημο ιπάθα ιμο πεηά ηαζ ιε ηεκηνίγεζ ιε ηδ κζα παζβκίδζ κ‘ ανπζκήζς, πμο ‗πεζ ζακηάθζα πθμοιζζηά. Μ‘ αοηή, ιζα ηαζ ηναηά απ‘ ηδ ηνακή ηδ Λέζαμ πμο ‗καζ βειάηδ ανπμκηζηά, ζκμιπάνεζ η‘ άζπνα ιμο ιαθθζά ηζ αθθμφ ημζηά ηαζ πάζηεζ… Αλαθξέσλ

Μηθξά ηνπ Αλαθξένληα ΋πμζμξ πίκεζ ημ ηναζάηζ πθάζ ζη‘ μθυβζμιμ αανέθζ βζα έπενεξ, ζημηςιμφξ ηαζ δάηνοα κα ιζθάεζ δεκ ι‘ ανέζεζ. Αχνα δ Μμοζζηή ηζ δ Ώβάπδ. ΋πμζμξ κα εοεοιήζεζ εέθεζ ΋ιμνθα αξ ηα ζοκηαζνζάγεζ. Μυκμ ημφηα έπμοκ εέζδ. # Ώπυ θαΎ, ιμο έθηαζε μθίβδ απυ παζηέθζ. Μ‘ απυ ηναζί, ημ έθενα ζημκ πάημ ημ αανέθζ, ηδ θφνα, ημ ιενάηζ ιμο, παίνκς ηαζ ηναβμοδάς ηαζ ημ βθεκηχ ιε ζοκηνμθζά, ηδκ ημφηθα π‘ αβαπάς! # Ώβυνζ ιμο, ιε αθέιια ημπεθίηζαξ ζε βονμθένκς ια εζφ πένα ανέπεζ. ΢ηα πένζα ζμο ηναηάξ ηζ αξ ιδκ ημ λένεζξ, ηχνα ηα παθζκάνζα ηδξ ηανδζάξ ιμο. Αλαθξέσλ

(κεηάθξαζε: Γήκεηξα Υξηζηνδνχινπ)

45

Ο Απνιιψληνο έδεζε ηνλ 3ν π.Υ. αηψλα θαη ήηαλ ιφγηνο, θηιφζνθνο θαη πνηεηήο. Γηαδέρζεθε ηνλ Καιιίκαρν ζηε δηεχζπλζε ηεο Βηβιηνζήθεο ηεο Αιεμάλδξεηαο. Ο Όιαο θαη νη Νχκθεο

Οη Νχκθεο Ο Όθαξ ηυηε ιε παθηή ζηάικ‘ απ‘ ημοξ άθθμοξ πχνζα ανφζδξ εβφνεοε ζενυ κάια, κενυ κα πάνεζ ζημ δείπκμ ημο παηένα ημο ηαζ πνυεοια υθα η‘ άθθα κα ημο εημζιάζεζ ανπμκηζηά, ζημ βονζζιυ κα ηα ‗ανεζ. ΢ηδκ ηνήκδ έθηαζε ζφκημια, πμο μζ βείημκεξ ηνζβφνς Πδβή ηδ θέβακ. Οζ πμνμί ιυθζξ ζηδιέκμζ ήηακ εηεί ηςκ Ξςηζηχκ. Γζαη‘ υθεξ ημοξ ζοκήεζγακ μζ Νφιθεξ, υζεξ εηεί ημ εναηεζκυ παζνυηακ ημνθμαμφκζ, παζνεηζζιμφξ ζηδκ Άνηειδ κοπηενζκμφξ κα ράθθμοκ. Κζ υζεξ αμοκχκ ακεθακέξ ή νειαηζέξ ηαηέπμοκ ηζ υζεξ ζηα δάζδ ηνφαμκηαζ, ζοκάγμκηαζ ανάδα‘ ηζ απυ ηδ ανφζδ ηδ βθοηζά ιζα ημο κενμφ Νενάζδα λεπνυααθε ηζ απυ ημκηά ημκ είδε απέκακηί ηδξ απ‘ μιμνθζά ηαζ απυ βθοηζά κα ημηηζκίγεζ πάνδ, ηζ ημκ εθχηζγε δ ηαθή ζεθήκδ απ‘ ημκ αζεένα‘ ημφηδξ επδν‘ εοεφξ ημ κμοκ δ δέζπμζκα ηδξ Κφπνμο ηαζ ιυθζξ εζοκέθενε απυ ηδκ ηαναπή ηδξ. Καεχξ εηεί ζημκ ηυθοιπμ ηδ ζηάικα έζηδζε πνχηα ζηοθηυξ μ Όθαξ, ηαζ κενυκ επφκεημ ηνεπάημ ζημκ δπενυ ιέζα παθηυ, ιε ιζαξ ημφ ΄ααθ‘ εηείκδ ημ πένζ ηδξ η‘ ανζζηενυ ηαηάθαζια, ηαδιέκδ κα ημο θζθήζεζ η‘ απαθυ ζηυια ιε ημ δελί ηδξ ηνάαδλε ημκ αβηχκα ημο ηζ επήνε ημκ ζηδ δίκδ!…. Απνιιψληνο (Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο)

46

Ο Αξηζηνθάλεο (446-385 π.Υ.) απφ ηελ Αζήλα, ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο θσκσδηνγξάθνο ηεο αξραηφηεηαο. Με ηα έξγα ηνπ ε αηηηθή θσκσδία έθηαζε ζηελ θαιχηεξε έθθξαζή ηεο. Έγξαςε πεξίπνπ 46 θσκσδίεο απφ ηηο νπνίεο δηαζψζεθαλ πιήξεηο νη Ηππείο, Αραξλήο, Οη Νεθέιεο, Οη ΢θήθεο, Ζ Λπζηζηξάηε, Οη Βάηξαρνη, Οη Δθθιεζηάδνπζεο, Οη Όξληζεο, Ο Πινύηνο θαη αξθεηά απνζπάζκαηα απφ πνιιέο άιιεο.

Απφ ηνπο Αραξλήο ………………………………… Να βζαηί ζαξ πνμζθένμοκ εζνήκδ, βζαηί ζαξ γδημφκ κα ημοξ δχζεηε πίζς μζ ΢πανηζάηεξ ηδκ Ώίβζκα‘ αοημφ ημο κδζζμφ ιδ εαννείηε πςξ έπμοκ ηδκ έβκμζα‘ έκαξ είκ‘ μ ζημπυξ ημοξ: αοηυ ημκ πμζδηή κα ζαξ πάνμοκ. Μα εζείξ ιδ δεπεείηε κα ζαξ θφβεζ πμηέ, κα παεεί μ ηςιζηυξ πμο ημο δίηζμο οπένιαπμξ είκαζ. Καζ ζαξ ηάγεζ δζδάβιαηα πάκηα ηαθά κα ζαξ θέεζ, πμο εοηοπία κα θένκμοκ‘ ημθαηείεξ, βαθζθζέξ ηαζ ηενδχκ πθακενέξ οπμζπέζεζξ εηείκμξ δεκ λένεζ‘ απυ επαίκμοξ πμθθμφξ ηαζ ηενηίπζα ιαηνζά, ημο ζςζημφ εα ‗καζ δάζηαθμξ πάκηα. Αξηζηνθάλεο (Μεηάθξαζε : Θξ. ΢ηαχξνπ)

Απφ ηηο Νεθέιεο ………………………………… Πανεέκεξ ανμπμθυνεξ, πάιε ακηάια ζηδκ πθμφζζα πχνα, πμο βεκκάεζ ηα παθζηάνζα, ηδξ Παθθάδαξ, ζημο Κέηνμπα ημ εάια! Βηεί ιοζηήνζα ακείπςηα, ζενά βζμνηάγμκηαζ ηάεε θμνά ηζ ακμίβεζ η‘ άδοηα μ καυξ ζημοξ ιφζηεξ ιυκμ‘ εηεί καμί ηζ αβάθιαηα ηςκ εεχκ, πμιπέξ εοζίεξ ηαζ βθέκηζα υθμ ημ πνυκμ ηζ υηακ μ ηάιπμξ θμοθμοδίγεζ, ααζηά παζίπαν‘ δ βζμνηή ημο ΐάηπμο ιένεξ ηζ δ πχν‘ αζηνάθηεζ ηαζ αμοίγεζ απυ πμνμφξ, ηναβμφδζα ηαζ θθμβένεξ. Αξηζηνθάλεο (Μεηάθξαζε : Κψζηαο Βάξλαιεο)

47

Απφ ηελ Δηξήλε ………………………………… Έθα Μμφζα, πανάηα ηδκ ιπυνα ηςκ πμθέιςκ πμο εηνάηδ ηαζνυ. Έθα ακηάια ιε ιαξ, βζαηί ηχνα ηδξ πανάξ ανπζκμφιε πμνυ. ΢ηςκ εεχκε ημοξ βάιμοξ, ς Μμφζα έθα ηχνα ηναβμφδζα ηαζ πεξ, ζηςκ ακενχπςκ ηα βθέκηα ηα πθμφζα, ζηςκ κεηνχκ ηζξ ιαηάνζεξ πανέξ. Σέημζα πάκηα δ ροπή ζμο είπε ράθεζ, ζμο βθοηαίκμοκ αοηά ηδκ ροπή. Έθα Μμφζα ιαγί ιαξ ηαζ πάθζ, δ πανά ιαξ ρδθά κ‘ ακηδπεί. Αξηζηνθάλεο (Μεηάθξαζε : Θ. Πηεξίδεο)

Απφ ηε Λπζηζηξάηε ………………………………… Βιπνυξ! Υμνυξ. Κζ μζ Υάνζηεξ κα ‗νεμφκ ζοιπαναζηάηζζζεξ. Καθέζηε κα ΄νεεζ δ Άνηειδ ηζ μ δίδοιυξ ηδξ αδενθυξ, αοηυξ πμο ζένκεζ ημοξ πμνμφξ ηζ είκαζ βζαηνυξ ηαθυβκςιμξ. Καθέζηε ηαζ ημ ΐάηπμ εδχ, πμο πάεζ ιε ΐάηπεξ ζοκηνμθζά ηζ είκαζ ηα ιάηζα ημο θςηζέξ. Κζ μ Αίαξ, εευξ ηςκ ηεναοκχκ, κα ‗νεεί ιε ηδ ιαηανζζηή ηαζ ζεααζηή ημο μιυηθζκδ. Να ‗νεμοκ ζηενκά εευηδηεξ πμο εα ιαξ είκαζ ιάνηονεξ, ιε ικήιδ πάκηα γςκηακή, βζα ηδκ εζνήκδ ηδ βθοηζά, ένβμ ηδξ Ώθνμδίηδξ ιαξ. Υυπθα πυπθα πμ θαθά! Αχζηε πήδμοξ πζμ ρδθά πυπθα ηαζ κζηήζαιε ηνάθα θάθα θάθα θα!. Αξηζηνθάλεο (Μεηάθξαζε : Θξ. ΢ηαχξνπ)

48

Απφ ηηο Δθθιεζηάδνπζεο ………………………………… Σδκ ελμοζία κ‘ αθήζμοιε πνμηείκς ζηζξ βοκαίηεξ. Γζαηί ηαζ ιεξ ζηα ζπίηζα αοηέξ εζκ‘ επζζηάηνζεξ ηαζ μζημκυιεξ. Καζ ε‘ απμδείλς πζμ ηαθή πςξ έπμοκ βκχιδ βζα ιάξ. ‗Οθεξ ημοξ πνχηα πνχηα, αημθμοεχκηαξ ηδκ ανπαία ζοκήεεζα, ιεξ ζημ εενιυ αμοηάκε ηα πμηάνζα ηαζ δεκ ράπκμοκε ζφζηδια κ‘ αθθάλμοκ. Βκχ ηςκ Ώεδκαίςκ δ πυθδ, ηζ υηακ ζςζηυ είπε ηάηζ, δεκ δζφπαγε, ακ δεκ ζμθζγυηακ άθθμ, πζμ ηαζκμφνβζμ. Βηείκεξ ηάκμοκ πάκηα αοηά πμο λένμοκ: Καεζζηέξ ηααμοδνίγμοκ, υπςξ πάκηα‘ θμνηχκμκηαζ ηαηάημνθα, υπςξ πάκηα‘ ηεθμφκ ηα Θεζιμθυνζα, υπςξ πάκηα‘ ρήκμοκε ηα βθοηίζιαηα, υπςξ πάκηα‘ ημοξ άκηνεξ ημο παζδεφμοκ, υπςξ πάκηα‘ ηνοθά ημοξ θίθμοξ ιπάγμοκ, υπςξ πάκηα‘ ζδζαίηενα ρςκίγμοκ, υπςξ πάκηα‘ ηναζάηζ ζηέημ ηζμφγμοκ, υπςξ πάκηα‘ ηαζ ημοξ ανέζμοκ ηα λζκά, υπςξ πάκηα. ΢΄ αοηέξ θμζπυκ αξ παναδχζμοιε. άκηνεξ, ηδκ πυθδ, δίπςξ δζαηοπχζεζξ, δίπςξ κα νςημφιε ηζ πνυηεζηαζ κα ηάιμοκ, ηαζ ιυκμ αξ θμβανζάζμοιε πςξ, πνχημ, ζα ιάκεξ πμο είκαζ, εα έπμοκ βζα υκεζνυ ημοξ ηςκ ζηναηζςηχκ ηδ ζςηδνία. Κζ έκα άθθμ: πζμ βνήβμνα απ‘ ηδ ιάκα πμζμξ εα ζηέθκεζ ηα ηνυθζια; Γζα ελεφνεζδ πνδιάηςκ είκ‘ μζ βοκαίηεξ έκα ηζ έκα‘ ηαζ μφηε ζακ ηοαενκμφκ, πμηέ δεκ λεβεθζμφκηαζ‘ ζοκήεζζακ αοηέξ κα λεβεθάκε. Ώνημφκ αοηά. ΢ηα θυβζα ιμο ακ πεζζηείηε, δ γςή ζαξ εα πενάζεζ εοηοπζζιέκδ. ………………………………………….. Αξηζηνθάλεο (Μεηάθξαζε : Θξ. ΢ηαχξνπ)

49

Ο Αξίσλ (Αξίσλαο, 7νο-6νο π.Υ. αη.) γελλήζεθε ζηε Λέζβν. Μαζήηεπζε θνληά ζηνλ Αιθκάλα θαη γη’ απηφ ε πνίεζή ηνπ είλαη ρνξηθή. Ο ίδηνο θαιιηέξγεζε ηνλ δηζχξακβν, ην ζεκαληηθφηεξν είδνο ηεο ρνξηθήο πνίεζεο. Λέγεηαη φηη ν Αξίσλ, ηαμηδεχνληαο απφ ηε ΢ηθειία ζηελ Διιάδα, έπεζε ζχκα ιεζηψλ, νη νπνίνη ηνλ πέηαμαλ ζηε ζάιαζζα. ΢ψζεθε απφ έλα δειθίλη πνπ ηνλ πήξε ζηε ξάρε ηνπ θαη ηνλ κεηέθεξε σο ην Σαίλαξν .

Όκλνο ζηνλ Πνζεηδψλα Σνακέ εεέ, εαθαζζζκέ ιε ημ πνοζυ ηαιάηζ Πμζεζδχκα, ηδξ ηοιαημφζαξ εάθαζζαξ αθέκηδ ηνζβφνς ζμο εενζά, πμο πθέπμοκ ηαζ ιε ηα ζπάναπκα ακαπκέκε, πμνμπδδμφκ, ι' ακάθαθνα ηςκ θηενμοβζχκ ηζκήιαηα ρδθά πδδχκηαξ, παηζμιφηζηα, μνευζαενηα, βμνβυδνμια δεθθίκζα, δέθθζκεξ ηδξ ιμοζζηήξ αβαπδζζάνδδεξ, εαθαζζζκά ακαενέιιαηα ηςκ πανεεκζηχκ Νενάζδςκε ηςκ εεαζκχκ, πμο ηζξ εβέκκδζε δ Ώιθζηνίηδ. Ώοημί ζημο Πέθμπα ηδ πχνα ηαζ ζημο Σαζκάνμο ημ αηνμβζάθζ ι' επήβακ, υηακ εαθαζζμδενκυιμοκ ζηδ ιέζδ ημο ΢ζηεθζημφ πεθάμο, πάκς ζηδκ ηαιπμονςηή ηδ νάπδ ημοξ, πμνεφμκηαξ. ΢ημ πεθαβίζζμ ηάιπμκ αοθαηζά πανάγμκηαξ, δνυιμκ απάηδημ, υηακ άκενςπμζ ηαημφνβμζ απ' ημ ηαθμθηζαζιέκμ ηαλζδζάνζημ ηανάαζ ζημ ηφια ημ ζημηεζκςπυ ηδξ εάθαζζαξ ι' ενίλακ. Αξίσλ (Μεηάθξαζε: Ζι. Βνπηηεξίδεο)

50

Ο Αξρίινρνο (680-630 π.Υ.) γελλήζεθε ζηελ Πάξν θαη έδεζε σο κηζζνθφξνο ζηξαηηψηεο. Έγξαςε χκλνπο, ειεγείεο θαη ζαηηξηθά θπξίσο πνηήκαηα ζε ηακβηθφ κέηξν. ΢ψζεθαλ κφλν απνζπάζκαηα απφ ηα έξγα ηνπ.

Γ’ Άκηε θμζπυκ! Σνάαα ημ βνήβμνμ πμηήνζ, ζάθηανε ζημ ηανάαζ, πήδα ζη‘ αιπάνζ, πέζε πάκς ζηα αανέθζα ηαζ ηναζμηφθδζέ ηα. Σάπα ιδ ιείκεζ! Αε ιαξ αθέπς ηδ αάνδζα αοηή λεκένςημζ κα ηδκ πενκάιε.

Γ’ Σένια ημ ηνααμθυβδια ηςκ ηυλςκ ηαζ ηςκ ζθεκηυκςκ δ ηνεπάθα. Μάγερε μ Άνδξ ηα ζοιπνάβηαθά ημο απυ ημκ ηάιπμ. ΍να βζα ημ ηέθεζμ ιαηεθεζυ ηςκ ζπαεζχκ. επζζηαημφκ επζιεθχξ άνπμκηεξ θμκζάδεξ ελ Βοαμίαξ.

Θ’ Οφηε μζ πμθίηεξ μφηε δ πυθδ, Πενζηθή, ζημπεφμοκ κ‘ ακηζπανέθεμοκ ιε πανέξ ιζα ηέημζα ζοιθμνά. Πμζμοξ ζηέπαζε η‘ αζίβαζημ ηφια ηδξ εάθαζζαξ λένεζ ηαθά δ μδφκδ πμο μνβχκεζ ημ αοευ ηδξ ηανδζάξ ιαξ. Μα μζ εεμί ακέεεζακ ηδ εεναπεία ηςκ αιεηάηθδηςκ ηαηχκ ζηδκ ακημπή ηδξ ηανηενίαξ. Έηζζ είκαζ αοηά ηα πνάβιαηα: πεναζηζηά. Σχνα ήνεακ ζε ιαξ. Θα αζιμνναβήζμοιε βζα θίβμ πίηνα ηζ απμβμήηεοζδ ηαζ ακαζηεκαβιμφξ ηαζ φζηενα εα ηνέλμοκε αθθμφ ηδ ιυθοκζή ημοξ. Ώθήζηε θμζπυκ ημοξ ενήκμοξ ηαζ ημοξ μδονιμφξ ζηα εδθοηά ημοξ. Αξρίινρνο Μεηάθξαζε : Γηψξγνο Μπιάλαο

51

Ο Αζθιεπηάδεο (3νο π.Υ. αη.) απφ ηε ΢άκν, ήηαλ πνηεηήο επηγξακκαηνπνηφο. ΢ψδνληαη 18 απφ ηα επηγξάκκαηά ηνπ ζηα νπνία εθδειψλεη ηελ αγάπε ηνπ γηα δηάθνξεο γπλαίθεο θαζψο θαη ζηελ θαινπέξαζε.

Η Με ηυνδ ηάπμη‘ έπαζγα, θεξ ηζ ήηακ δ Βνιζυκδ, ηζ απ‘ άκεζα γχκδ εθυναβε, Παθία ιμο, πθμοιζζιέκδ, ηζ ήηακ ιε βνάιιαηα πνοζά βναθηυ βφνς ζηδ γχκδ: «Ώβάπα ιε ηαζ ιδκ πμκάξ ακ είιαζ αθθμφ δμζιέκδ». Αζθιεπηάδεο Μεηάθξαζε : Π. Λεθαηζάο

V Με πθήβςζεκ δ ζενπεηή Φζθαίκζμ‘ ακ δεκ είκαζ ζημοξ άθθμοξ θακενή δ πθδβή, ι‘ έπεζ υιςξ πενμκζάζεζ. Πάς, πάεδηα, αθακίζηδηα, κοζηάγμκηαξ ειπήηα ζ‘ μπζά ηααάθα, ς Ένςηεξ ηαζ θηάκς πζα ζημκ Άδδ Αζθιεπηάδεο Μεηάθξαζε : Γ. Κνηδηνχιαο

VΗΗ Με ιάβερε δ Αζδφιδ, αθί, ιε ηα ηαιχιαηά ηδξ ζακ ηενί θζχκς ζηδ θςηζά ηα ηάθθδ ηδξ εςνχκηαξ Κζ ακ είκαζ ιαφνδ ηζ ι‘ αοηυ; Σα ηάναμοκα ηζ αοηά είκαζ ια ζακ η‘ ακάρεζξ θάιπμοκε ηαεχξ ιπμοιπμφηζα νυδςκ, Αζθιεπηάδεο Μεηάθξαζε : Γ. Κνηδηνχιαο

Υ Λχρλε, ζ’ εζέλα ηξεηο θνξέο νξθίζζε ε Φξχλε εκέλα πσο ζα ‘ξζεη θαη δελ θάλεθε’ κ’ αλ είζ’ εζχ ζεφο ηε δνιεξή ηηκψξεζ’ ηελ’ ζαλ έρεη άιινλ θαλέλα θαη παίδεη, ζβήζε, Λχρλε κνπ, θαη κελ ηνπο δίλεηο θσο Αζθιεπηάδεο Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο

52

Ο Βαθρπιίδεο (518-452 π.Υ.) απφ ηελ Κέα, ήηαλ αληςηφο ηνπ ΢ηκσλίδε θαη γλσζηφο ρνξηθφο πνηεηήο. Έδεζε ηελ επνρή ηνπ κεγάινπ Πηλδάξνπ θαη είραλ αληαγσληζκφ κεηαμχ ηνπο. Ο Θεζέαο θξαηά ην κίην ηεο Αξηάδλεο

Μίλσαο θαη Θεζέαο Κανάαζ βαθαγυπθςνμ ιε ημκ πμθφκ Θδζέα ηαζ δομ θμνέξ επηά παζδζά. Κνδηζηυ ζηίγεζ πέθαβμξ ηαζ ζηα πακζά ηα ςναία ζηέθθεζ δ Ώεδκά πνίιμ αμνζά. Μα ηδκ ηανδζά ημο Μίκςμξ μζ πυεμζ ηδκ ηεκημφζακ ηδξ Ώθνμδίηδξ ηα ηαηά, ηαζ ηάκοζε ημ πένζ ημο ζε ιζα ιαονμιαημφζακ ηζ έπζαζε ιάβμοθα θεοηά‘ ηζ εθχκαλε δ Βνίαμζα ημο Κέηνμπμξ ημ εββυκζ πμο εθυνεζ εχναηα βενυ‘ είδ‘ μ Θδζέαξ ημ αθέιια ημο βονίγεζ ηαζ ζηοθχκεζ ηάης απ‘ ηα θνφδζα θθμβενυ. Κζ άββζλε ημ θζθυηζιμ ηζ δ θφπδ ηδκ ηανδζά ημο‘ ηαζ «ημο Αζυξ – είπε – βζε, ζημπυ δεκ έπεζξ ηίιζμ πζα ιεξ ζημ κμο ζμο‘ ηάημο ημ αανφ πένζ ζμο ανπδβέ, Δ Μμίνα υηζ ιαξ έβναρε ηζ δ Αίηδ υηζ έπεζ αάθεζ εεσηυ βζα ιαξ ζηδ γοβανζά, ηδκ ηφπδ εα πθδνχζμοιε ζακ ένεεζ‘ ια ζο πάθζ ηδκ βκχιδ αάζηα ηδ αανζά. Γζαηί ακ εζέ ημο Φμίκζημξ δ εοβαηέν‘ αβυνζ ζηδκ Ίδα ζ‘ έηαιε ημο Αζυξ, ηζ ειέκα απυ εευ βέκκδζε ημο Σνμζγδκίμο δ ηυνδ‘ ημο Πμζεζδχκα είιαζ βζμξ! …………………………………….. Βαθρπιίδεο (Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο)

53

Ο Γηνζθνξίδεο ήηαλ πνηεηήο πνπ έδεζε ζηελ Αιεμάλδξεηα ηνλ 2ν π.Υ. αηψλα. ΢ψδνληαη πεξίπνπ 40 επηγξάκκαηά ηνπ.

Η. ΢ηε γηνξηή ηνπ Άδσλε Σμ κμο ιμο ς Άδςκδ, δ Κθεζχ ηδ κφπηα ιμο ‗πεζ πάνεζ, πμο πηφπαε η‘ αθνμβάθαηα ηα ζηήεδ ηδξ βζα ζε ακ υιμζα δχζεζ ηαζ ζε ιε, ζακ λεροπήζς, πάνδ, ιδ θυβζα, ζοκηαλζδεοηή πάνε ιε. Άδςκδ πνοζέ. Γηνζθνξίδεο Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο

ΗΗ. ΢ηελ Ζιηνδψξα Σμ Αμφνεζμκ ίππμκ (ζοιθμνά!) ηναβμφδα δ Δθζμδχνα ηδκ Σνμία θςηζά ηαηάηαζβε ηαζ ιε πφνμξ ζζβυ. Αεκ εθμαμφιδκ ηδκ μνιή ηςκ Αακαχκ, ια ηχνα ζε ιζα θςηζά παεήηαιε ηζ μζ Αάνδακμζ ηζ εβχ. Γηνζθνξίδεο Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο

ΗΗΗ. Λοδυξ εβχ ‗ιαζ, καζ Λοδυξ. Μ‘ αθέκηδ ι‘ έπεζξ αάθεζ, πςξ ζ‘ έενερα, ζ‘ αθεκηζηυ ικδιμφνζ ημ Λοδυ. Με ημ ηαθυ πζθζυπνμκμξ κα γεζξ, κ‘ ακ ένεεζξ πάθζ δζηυξ ζμο εα ‗ι‘ αθέκηδ ιμο, ηαζ ιεξ ζημ Άδδ εδχ. Γηνζθνξίδεο Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο

54

Ο Δπξηπίδεο (480-406 π.Υ.) είλαη ν λεφηεξνο ηεο ηξηάδαο ησλ ηξαγσδψλ ηεο αξραηφηεηαο. Ζ θαηαγσγή ηνπ ήηαλ απφ ηε Φιχα (Υαιάλδξη) αιιά ιέγεηαη φηη γελλήζεθε ζηε ΢αιακίλα ηελ ίδηα κέξα ηεο λαπκαρίαο. Απφ ηνπο 81 γλσζηνχο ηίηινπο έξγσλ ηνπ ζψζεθαλ πιήξεηο νη 19. Σα έξγα ηνπ παίδνληαη αθφκα θαη ζήκεξα.

Απφ ηελ Άιθεζηε ………………………………… Ββχ ηαζ ιε ηδκ πμίδζδ ηαζ ηδ θζθμζμθία ζηα οπενηυζιζα πέηαλα ηζ έπς πμθθά λεηάζεζ γδηήιαηα, αθθ‘ ακίηδημ δεκ ανήηα ηίπμη‘ άθθμ ζακ ηδκ Ώκάβηδ, μοδέ βζαηνεζά βζ‘ αοηήκ ζηα πζκαηίδζα ηα Θναηζηά, πμο μζ ζοκηαβέξ ημο Ονθέα είκαζ βναιιέκεξ, αθθ‘ μφηε ηαζ ζηα βζαηνζηά πμο ζημοξ Ώζηθδπζάδεξ έδςηε μ Φμίαμξ ηςκ εκδηχκ ημοξ πυκμοξ κα βζαηνεφμοκ. Καζ ιυκμ ζηδξ εεάξ αοηήξ δεκ ιπυνεζε ηακέκαξ κα πθδζζάζεζ ημοξ αςιμφξ, ιήδε ηαζ ζημ είδςθυ ηδξ‘ ημοθή είκαζ ζηζξ εοζίεξ ιαξ. Να ιδ ιμο ‗νεεζξ εεά ιμο, ζηδ γςή ιμο πζμ αανφηενδ, πανά υηζ ιμο ΄νεεξ πνχηα. Γζαηί μ Αίαξ υηζ πεζ ι‘ εζέκα αοηυ ηεθεζχκεζ. Καζ ηςκ παθφαςκ ιε ηδ αζα ημ ζίδενμ δαιάγεζξ ηαζ ημ ηναπφ ζμο εέθδια ηακέκα δε θμαάηαζ. …………………………………………………….. Δπξηπίδεο (Μεηάθξαζε : Γεκ. ΢άξξνο)

Απφ ηε Μήδεηα ………………………………… Ώξ ζηένβεζ ιε πακημηζκή ζοκηνυθζζζά ιμο ειέκα δ ζςθνμζφκδ, πμο απυ ηα δχνα ηςκ εεχκ ημ πζμ υιμνθμ είκ‘ εηείκδ. Ώκηίθμβεξ μνβέξ, απ, ηαζ ιεβάθεξ δ θμαενή εεά ζοκένζεξ βζ‘ άθθεξ αβάπεξ, ιδ ιμο δχζεζ, ηδκ ηανδζά θθμβίγμκηάξ ιμο‘ ια ήνεια ηζιχκηαξ γεοβάνζα, αξ δίκεζ βκςζηζηά κα γμοκ μιμκμχκηαξ. ………………………………. Δπξηπίδεο (Μεηάθξαζε : Π. Λεθαηζάο)

55

Απφ ηνλ Ιππόιπην ………………………………… Χ Ένςηα, Ένςηά ιμο εζφ, πμο πυεμοξ απ‘ ηα αθέιιαηα ζηαθάγεζξ ηζ μθυβθοηδ ακαβάθθζαζδ ζ‘ υπμζα ροπή αημθμφεδζε ηα αήιαηά ζμο αάγεζξ, ιε ημ ηαηυ ηζ οπένιεηνμξ πμηέ κα ιδ θακείξ, πμηέ ζ‘ ειέκα. Γζαηί δ θθυβα δεκ έπεζ πηοπμαυθζ δοκαηυηενμ, ιήηε ηαζ η‘ αζηένζα, απ‘ ηδξ Κφπνζδαξ, πμο μ βζμξ ημοξ Αία, μ Ένςηαξ, ηζκάγεζ απυ ηα πένζα. ……………………………….. Δπξηπίδεο (Μεηάθξαζε : Π. Λεθαηζάο)

Απφ ηελ Αλδξνκάρε ………………………………… ΢ημ κοθζηυ πήνε ημ εάθαιμ μ Πάνδξ ιαγί ηδκ Βθέκδ, βάιμξ δεκ ήηακ, παιυξ ήηακ ηδξ Σνμίαξ ηδξ ρδθήξ. Ο εθθδκζηυξ, μ βμνβυξ πζθζμηάνααμξ Άνδξ, ς Σνμία, ζ‘ έθαε βζ‘ αοηή, ιε θςηζά ηαζ ιε ημκηάνζα ιαγί ηαζ ημκ ηαθυ ιμο ημκ Έπημνα, αθίιμκμ‘ βφνς απ‘ ηα ηείπδ ιε άνια ημκ έζονε μ βζμξ ηδξ πεθαβίζζαξ εεάξ. Καζ ζη‘ αηνμβζάθζ απ‘ ημ εάθαιμ ειέκα ηδκ ίδζα ιε πήβακε ηδκ ηεθαθή εθζαενυ ιμο ‗γςκε πέπθμ ζηθααζάξ. Έποζα δάηνοα πμθθά, ηαεχξ άθδκα ζπίηζ, παηνίδα, ηαζ ημκ ηαθυ ιμο εδεηεί, ιέζα ζηζξ ζηυκεξ, κεηνυ. Αφζηοπδ πμο είιαζ! Μζα ζηθάαα εβχ πζα ηδξ Βνιζυκδξ, ηζ εέθς ημο ήθζμο κα αθέπς ημ θςξ; Σονακκζζιέκδ απ‘ αοηήκ, η‘ άβαθια, ζηέηζζζα, εδχ ηδξ εεάξ αβηαθζάγς ηαζ θζχκς απυ ηα δάηνοα: ζηαθζέξ πμο απυ ημ ανάπμ ακαανμφκ. ………………………………. Δπξηπίδεο (Μεηάθξαζε : Θξ. ΢ηαχξνπ)

56

Απνζπάζκαηα απφ ηηο ρακέλεο ηξαγσδίεο ηνπ Απφ ηνλ Βειιεξνθόληε Σζ αέααζμ οπάνπεζ ζηδ γςή ημο ακενχπμο; ΢ηα βμνβά πθμία μζ άκειμζ, ζηα αάεδ ημο πεθάβμο, ακμίβμοκ δνυιμοξ. Ο πνυκμξ πακημδφκαιμξ, ηδκ ηφπδ ηςκ εκδηχκ. ΋ζμ ιεβάθδ ακ θαίκεηαζ, ζημ ηίπμηε ηδ θένκεζ‘ ηαζ πάθζ κα, ηδκ θζβμζηήκ ηδκ ηφπδ ηδκ αολαίκεζ. Απφ ηελ Ιλώ ΐαζίθζζζα, πμθθά είκαζ ζημοξ ακενχπμοξ ηα δεζκά‘ άθθςκ ηεθεζχκμοκ, άθθςκ ένπμκηαζ. Σέημζμξ μ ηθήνμξ ηςκ υκηςκ πμο ηανπίγμοκ ηαζ θοηνχκμοκ. ΢ημ βέκμξ ηςκ ακενχπςκ άθθςκ αολαίκεζ δ γςή ηζ άθθςκ πάθζ θοναίκεζ ηαζ εενίγεηαζ. Απφ ηνλ Μειέαγξν Ώξ ηάκμοκ υζμζ γμφκε ημ ηαθυ. Κάεε άκενςπμξ υηακ πεεάκεζ βίκεηαζ βδξ ηαζ ζηζά. Σμ ηίπμηε πμο πάεζ ζημ ηίπμηε. Απφ ηελ ΢ζελέβνηα Σδ ιμοζζηή δζδάζηεζ μ Ένςηαξ ηαζ ζ‘ υπμζμκ πνζκ άιμοζμξ γμφζε. Απφ ηνλ Φηινθηήηε Χξ πθάζηδηε εκδηυ ημ ζχια ιαξ, έηζζ ηαζ ηδκ μνβή ημο δεκ ηαζνζάγεζ κα ηδκε εέθεζ αεάκαηδ υπμζμξ κα ζςθνμκεί βκςνίγεζ. Απφ ηελ Γαλάε Ο ένςηαξ εέθεζ παζμιένζ ηαζ βζα ημοξ παζμιένδδεξ οπάνπεζ. Σμο ανέζμοκ μζ ηαενέθηεξ ηαζ ηςκ πθμηάιςκ μζ λακεέξ ακηαφβεζεξ. Καζ ηυπμοξ απμθεφβεζ. Καζ κα! δ απυδεζλδ: ηακέκαξ πμο βζα ημ ρςιί ημο ζδνμημπάεζ πμηέ δεκ ενςηεφεηαζ. ΢‘ αοημφξ πμο ηα ‗πμοκ ιπυθζηα μ κεανυξ αοηυξ εευξ θςθζάγεζ. Δπξηπίδεο

(Μεηάθξαζε : Κσλζηαληίλνο Σζάηζνο)

57

Ο Ζζίνδνο (730-680 π.Υ.) απφ ηελ Άζθξα, ρσξηφ ζηνπο πξφπνδεο ηνπ Διηθψλα, ήηαλ επηθφο πνηεηήο θαη ξαςσδφο θαη ζεσξείηαη απφ ηνπο κεγάινπο αξραίνπο Έιιελεο πνηεηέο. Έξγα ηνπ είλαη: Ζ Θενγνλία πνπ ζψδεηαη νιφθιεξν, πνπ αζρνιείηαη κε ηε δεκηνπξγία ηνπ θφζκνπ (θνζκνγνλία) θαη ησλ ζεψλ (ζενγνλία) θαη ην δηδαθηηθφ έπνο Έξγα θαη Ζκέξαη. ΢ηνλ Ζζίνδν επίζεο απνδίδνληαη ηα έξγα: Ζ αζπίο ηνπ Ζξαθιένπο, Γπλαηθώλ θαηάινγνο, Μειακπνδία θαη Ηδαίνη Γάθηπινη.

Απφ ηε Θενγνλία Ώξ ανπίζμοιε ημ ηναβμφδζ ιε ηζξ Μμφζεξ ηζξ Βθζηςκζάδεξ πμο ηαηέπμοκ ημκ Βθζηχκα, ημ ζενυ ηαζ ιεβαθυπνεπμ αμοκυ

ηαζ πμνεφμοκ ιε η‘ απαθά ημοξ πυδζα, βον‘ απυ ηδκ ηνήκδ ιε ημοξ ιεκελέδεξ ηαζ ημκ αςιυ ημο ιεβαθμδφκαιμο βζμο ημο Κνυκμο, ηαζ ζακ θμφζμοκ ηα ηνοθενά ημνιζά ημοξ ζηδκ Εππμηνήκδ ή ζημκ ζεααζηυ Οθιεζυ, ζηδκ πζμ ρδθή ημνθή ημο Βθζηχκα, ζηήκμοκ πμνμφξ ιαβεοηζημφξ, αάγμκηαξ δφκαιδ ζηα πυδζα ημοξ. Κζ απυ ηεζ λεπδδμφκ ιεζ‘ ηδ κφπηα, ηοθζβιέκεξ ζε ποηκή μιίπθδ ηαζ πδβαίκμοκ οικχκηαξ ιε πακέιμνθδ θςκή ημκ Αία ημκ Ώζβίμπμ, ηδκ Ώνβεία ηδκ Ήνα ηδ ζεααζηή, ηδ πνοζμπέδζθδ, ηαζ ηδκ ηυνδ ημο Ώζβίμπμο Αία, ηδ βθαοημιάηα Ώεδκά, ημκ Φμίαμ Ώπυθθςκα ηαζ ηδκ ημλεφηνα Άνηειδ, ημκ αθέκηδ ηδξ βδξ, ημκ ημζιμζείζηδ Πμζεζδχκα ηαζ ηδ ζεική Θέιζδα, ηδκ παζπκζδμαθέθανδ Ώθνμδίηδ ηαζ ηδ πνοζμζηεθακςιέκδ Ήαδ, ηδκ υιμνθδ Αζχκδ ηαζ ηδ Λδηχ, ημκ Εαπεηυ ηαζ ημκ δυθζμ Κνυκμ, ηδκ Δχ ηαζ ημκ ιέβα Ήθζμ, ηδ θαιπνή ΢εθήκδ ηαζ ηδ Γαία, ημκ Χηεακυ ημκ ιέβα ηαζ ηδ ιαφνδ Νφπηα ηαζ ηδκ ζενή βεκζά ηςκ αζχκζςκ άθθςκ αεακάηςκ. Ώοηέξ δίδαλακ ηάπμηε ζημκ Δζίμδμ έκα υιμνθμ ηναβμφδζ, ηαεχξ έαμζηε η‘ ανκζά ημο ηάης απ‘ ημκ ζενυ Βθζηχκα. Κζ αοηά ηα θυβζα πνχηα ιμο αθδβήεδηακ μζ Μμφζεξ μζ Οθφιπζεξ, μζ ηυνεξ ημο Αία ημο Ώζβίμπμο: «πςξ ειείξ μζ αβνζμαμζημί, μζ λεδζάκηνμπμζ, πμο είιαζηε ιυκμ ημζθζέξ, λένμοιε ρέιαηα πμθθά κα θέιε πμο ιμζάγμοκ ιε αθήεεζεξ, αθθά λένμοιε, ακ ημ εέθμοιε κα θέιε ηαζ ηδκ αθήεεζα». Έηζζ ιίθδζακ μζ ηυνεξ ημο ιεβάθμο Αία ιε θυβζα ηαεανά ηαζ ηυαμκηαξ έκα ηθανί δάθκδξ, βειάημ αθαζημφξ, ιμο ημ ‗δςζακ ζηήπηνμ. Καζ ιμο εκέπκεοζακ ηναβμφδζ εεζπέζζμ βζα κα ηναβμοδχ ηα ιεθθμφιεκα ηαζ ηα πεναζιέκα ηαζ ιε πνυζηαλακ κα οικχ ηδκ αζχκζα βεκζά ηςκ ιαηανίςκ, πνχηα υιςξ κ‘ ανπίγς ηαζ κα ηεθεζχκς ημ ηναβμφδζ ιμο ι‘ αοηέξ. Ζζίνδνο

58

Απφ ηα Έξγα θαη εκέξεο ……………………………………………………………….. Β, ααζζθζάδεξ, ηαζ ζεζξ ζημπαζηείηε κα ηνίκεηε αημί ζαξ ημφηδ ηδκ ηνίζδ‘ βζαηί υκηαξ ακάιεζα ζεζξ ζημοξ ακενχπμοξ, ζαξ ιανηονάκε μζ αεάκαημζ υζμοξ ιε ζηνερμδζηίεξ αθθδθμηνχβμκηαζ, ιδ θμβανζάγμκηαξ ακ μζ εεμί αθέπμοκ. Σνεζξ ιονζάδεξ ηαηάζημπμζ, αεάκαημζ δμφθμζ ημο Αζα ανίζημκηαζ πάκς ζηδ βδ ηδκ πμθφαθαζηδ βζα ημοξ ακενχπμοξ: παναθοθάκε ηζξ δίηεξ αοημί ηαζ ηζξ άκμιεξ πνάλεζξ, ηνέπμοκ αβένζκμζ ζ‘ υθδ ηδ βδ ηαζ ημζηάγμοκ ηαζ αθέπμοκ ηζ είκαζ δ πανεέκα δ Αζηαζμζφκδ, ημ ηέηκμ ημο Αία πμο ηδκ ηζιάκ ηαζ ηδ ζέαμκηαζ υθμζ μζ εεμί ημο Οθφιπμο ηζ υηακ ηακείξ ηδκ πνμζαάθεζ ιε δυθμοξ ηζ απάηεξ, πάεζ αιέζςξ ηαζ ηάεεηαζ πθάζ ζημ Αία, ημο θέεζ βζα ηςκ ακενχπςκ ημκ άδζημκ κμο ηζ μ θαυξ ηα πθδνχκεζ η‘ άκμια ένβα πμο ηάκμοκ ιε κμο αθααενυ μζ ααζζθζάδεξ, πμο δζαζηνεαθχκμοκ ημ δίηζμ ηαζ αβάγμοκ ζηνααέξ απμθάζεζξ. ………………………………………………………………………. Κάθεζε θίθμκ ηαζ θίθεοημκ ηζ αξ ημκ μπηνυ ηαζ πνμπάκηςκ ηάθεζ ημκ βείημκα, αοηυκ πμο ‗πεζ ζπίηζ ημκηά ζημ δζηυ ζμο‘ ηζ ηζ ακ λαθκζηά ηζ ακαπάκηεπα ηάηζ ζμο ηφπεζ ηαζ πάεεζξ ηνέπμοκ μζ βείημκεξ άκηοημζ, εκχ μζ δζημί εα κηοεμφκε‘ ζοθμνά είκ‘ μ ηαηυξ βείημκαξ, αι‘ μ ηαθυξ ζςηδνία ηζ είκαζ πμθφ ηοπενυξ μπμφ ημο ‗ηοπε βείημκαξ άλζμξ: μφηε ζμο πάκεηαζ αυζδζ, ακ δεκ έπεζξ ηαηυκ βείημκά ζμο‘ ιέηνα υηζ πάνεζξ ημο βείημκα, δμξ ημ λακά ιεηνδιέκμ, υζμ ημο πήνεξ ζημ ιέηνμ ηαζ πζμ πμθφ ακ δφκαζαζ δμξ ημο, χζηε ζηδ πνεία ηζ φζηενα πάθζ υηζ εεξ κα ζμο δχζεζ. Κένδδ ηαηά ιδ βδναζήξ, ηαηυ ημ ηαηυ ‗καζ ημ ηένδμξ. ………………………………………………………… Πάκς ζηδκ χνα ζμο πάνε βοκαίηα βζα κα ‗πεζξ ζοιαία: μφηε ηαζ πάνα πμθθά απ‘ ηα ηνζάκηα ζμο πνυκζα κα θείπμοκ, μφηε πμθθά παναπάκς. Β, ηυηε μ ηαζνυξ βζα βάιμ.‘ Γζα ηδκ βοκαίηα, απ‘ ηδκ ήαδ ηδξ ηέζζενα, βάιμξ ζημ πέιπημ. Πάνε πανεέκα βζα κα ηδ δζδάλεζξ ημοξ ηνυπμοξ πμο πνέπεζ, ιάθζζηα βεζημκμπμφθα, απυ ζπίηζ ημκηά ζημ δζηυ ζμο, υθα ηδξ κα ‗καζ βκςζηά ζμο, ιδκ πάνεζξ πανά βζα βεζηυκμοξ‘ ηζ άθθμ ηαθφηενμ μ άκενςπμξ απ‘ ηδκ ηαθή βοκαίηα δεκ απμπηάεζ, ια ηζ μφηε θνζπηυηενμ βίκεηαζ ηζ άθθμ απ‘ ηδκ ηαηζά, ηδ θζπμφδα, πμο αοηή ημκ βενυηενμκ άκηνα δίπςξ δαοθί ημκε ρέθκεζ ηαζ πνυςνα βένμ ημκ ηάκεζ. Ζζίνδνο (κεηάθξαζε: Βαζίιεο Ρψηαο)

59

Ο Θεφθξηηνο (3νο π.Υ. αη.) γελλήζεθε ζηε Κσ θαη έδεζε ζηελ Αιεμάλδξεηα θαη ηε ΢ηθειία. Ήηαλ ιπξηθφο θαη βνπθνιηθφο πνηεηήο, απφ ηνπο ζεκαληηθνχο ηεο ειιεληζηηθήο πεξηφδνπ. Γηαζψζεθαλ πεξίπνπ ηξηάληα πνηήκαηά ηνπ θάησ απφ ηνλ γεληθφ ηίηιν Δηδύιιηα. Αξγπξφ πηλάθην κε παξάζηαζε βνζθνχ

Θχξζηο ή σδή Ώνπίζηε, Μμφζεξ ιμο ηαθέξ, αμοημθζηυ ηναβμφδζ. Ήνεεκ αηυια η' δ βθοηζά ηαζ βεθαζηή Ώθνμδίηδ η' ήηακ ζηδκ υρδ βεθαζηή, ια δμθενή δ ηανδζά ηδξ· η' είπε : «Καοπχζμοκ πχξ θοβάξ ημκ Ένςηα ζο, Αάθκζ, ια μ ηνμιενυξ μ Ένςηαξ ζ' εθφβδζεκ εζέκα». Μμφζεξ, ηαζ πάθζ ανπίζεηε αμοημθζηυ ηναβμφδζ. Κζ αοηυξ ηδξ απμηνίεδηε : «Ώπάκενςπδ Ώθνμδίηδ, πμφ ζε ιζζμφκ μζ άκενςπμζ ηζ μνβίγμκηαζ ιαγί ζμο· θεξ ηάπα κα θμαυιαζηε πνάβιαηα ηζπμηέκζα; ε! ηαζ κεηνυξ ημκ Ένςηα εα ηοναβκάδ μ Αάθκζξ». Μμφζεξ, ηαζ πάθζ ανπίζεηε αμοημθζηυ ηναβμφδζ. «΢φνε κα ανεζξ ημκ Άδςκδ, ημκ υιμνθμ Άδςκή ζμο, ζφνε ζηδκ Ίδδ κα ημκ ανεζξ πμο αυζηεζ ημ ημπάδζ. Καζ ηάκε ηαζ παθζηανζέξ ιπνμζηά ζημ Αζμιήδδ θέβμκηαξ πχξ εκίηδζεξ ημ Αάθκζ ημ αμοηυθμ». Μμφζεξ, ηαζ πάθζ ανπίζεηε αμοημθζηυ ηναβμφδζ. Λφημζ, ηζαηάθζα, αθήκς βεζα. ηζ αθήκς βεζα ηαζ πάθζ, ανημφδεξ πμφ θςθζάγεηε ιεξ ζε ζπδθζέξ αμοκίζζεξ· μ Αάθκζξ μ αμοηυθμξ ζαξ δε εα ‗καζ πζα ζε θυββμοξ, δε εα ‗καζ ζε θαβηάδζα πζα, δε εα ‗καζ πζα ζε δάζδ. Ώνέεμοζα, ζ' αθήκς βεζα, ηζ αθήκς βεζα, πμηάιζα».

Θεφθξηηνο (Μεηάθξαζε: Η. Πνιέκεο)

Φαξκαθεχηξηαη Φένε ημκ, ζμοζoονάδα ιμο, ημκ άκηνα ιμο ζημ ζπίηζ. …………………………………………………………. Ο Αέθθζξ ιμο ιε πίηνακε· δάθκδ βζ' αοηυκ εα ηάρς ηζ υπςξ δ δάθκδ ζηδ θςηζά ηνμηαθζζηά εα ζηάζεζ ηαζ εε κ' ακάρεζ ζηδ ζηζβιή ηαζ ζηάπηδ δε ε' αθήζεζ έηζζ ηζ μ Αέθθζξ κα ηαεί ζημο πυεμο ιμο ηδ θθυβα. Φένε ημκ, ζμοζμονάδα ιμο, ημκ άκηνα ιμο ζημ ζπίηζ. ΋πςξ εημφημ ημ ηενί ιεζ' ζηδ θςηζά ημ θζχκς έηζζ ηζ απυ ημκ ένςηα κα θζχζεζ εοεφξ ηζ μ Αέθθζξ· ηζ υπςξ αοηή ηδ νυδα ιμο βονίγεζ δ Ώθνμδίηδ έηζζ ηζ αοηυξ κα ηνζβονκά ζηδκ πυνηα ηδ δζηή ιμο. Φένε ημκ, ζμοζμονάδα ιμο, ημκ άκηνα ιμο ζημ ζπίηζ. Θεφθξηηνο (Μεηάθξαζε: Η. Πνιέκεο)

60

Ο Ηππψλαθηαο (6νο π.Υ. αη.) ήηαλ ηακβηθφο πνηεηήο απφ ηελ Έθεζν έδεζε εμφξηζηνο, θησρφο θαη αλάπεξνο ζηα πφδηα ζηηο Κιαδνκελέο. (Οη ίακβνη ήηαλ ζθσπηηθά πνηήκαηα, κε ξίδεο ζηηο ηειεηνπξγηθέο βσκνινρίεο ησλ ενξηψλ ηνπ Γηνλχζνπ θαη ηεο Γήκεηξαο). Θεσξείηαη ν εθεπξέηεο ηεο παξσδίαο θαη ηνπ ηξνρατθνχ ηεηξάκεηξνπ. Φεκηδφηαλ γηα ελ δεθηηθή ηνπ ζάηηξα.

΢αηηξηθνί ζηίρνη #

Βθχκαλε ηδξ Μαίαξ ημ βζμ ηζ αθέκηδ ηδξ Κοθθήκδξ: «Β, ζηοθμπκίπηδ Βνιή πμο θοδζηά ζε θεκ Κακδαφθδ, ηςκ ηθεθηανάδςκ ζφκηνμθε, κα ιε αμδεήζεζξ έθα». # Βνιή, ηαθέ ιμο Βνιή, παζδί ηδξ Μαίαξ, απ‘ ηδκ Κοθθήκδ πνμζπέθης ζμο βζαηί πμθφ, πάνα πμθφ ηνοχκς. # Σμο Εππχκαπηα πμοηάιζζμ δχζε ημο ηαζ ηαπυηα, ηαζ ζάκηαθα ηζ μθυιαθθα ηζμονάπζα ηζ ςξ ελήκηα πνοζά εζημζάδναπια βζα ηδκ ηαηζά ηδκ χνα. # Γζαηί δε ιμο ΄δςηεξ ειέκα ηδκ ηαπυηα ημ βζαηνζηυ ημο ηνφμο ιεξ ζημ πεζιχκα; ιήηε έηνορεξ ηα πυδζα ιμο ιεξ ζε ηζμονάπζα πμκηνά, κα ιδ ιμο ζηάγμοκ μζ πζμκίζηνεξ; # ΢ε ιέκα μ Πθμφημξ – επεζδή ζηνααυξ είκαζ πενίζζα ηαευθμο, εθευκηαξ ζπίηζ ιμο, δεκ είπε: «Εππχκαπηά ιμο ζμο δίκς ηαημζηάνζηα ηνζάκηα μθαζδιέκζα ηζ αηυια άθθα πζμ πμθθά», επεζδή ιοαθυ δεκ έπεζ μ δυθζμξ. Ηππψλαθηαο (Μεηάθξαζε: Ζι. Βνπηηεξίδεο)

61

Ο Καιιίκαρνο (310-240 π.Υ.) απφ ηελ Κπξήλε, έδεζε ζηελ Αιεμάλδξεηα, ζηελ απιή ησλ Πηνιεκαίσλ. Ήηαλ πνηεηήο θη επηγξακκαηνπνηφο. Σν ζεκαληηθφηεξν έξγν ηνπ είλαη Ζ θόκε ηεο Βεξελίθεο. Σν έγξαςε γηα λα θνιαθέςεη ηε βαζίιηζζα Βεξελίθε. ΢ψζεθε κφλν ζε ιαηηληθή κεηάθξαζε. Ζ Βεξελίθε

Ζ θφκε ηεο Βεξελίθεο Βηείκμξ πμο ημο Ώπείνμο είδε ηα θχηα ηαζ λένεζ πυηε αβαίκμοκ, πυηε ζαήκμοκ, πςξ μ Ήθζμξ ζημηεζκζάγεζ ηαζ η' αζηένζα ζημοξ βφνμοξ ηςκ ςνχκ αθθάγμοκ δνυιμοξ ……………………………………………… είδε ηζ ειέ ρδθά ζημκ μονάκζμ θέββμξ, θαιπνυιμνθδ ηδξ ΐενεκίηδξ ηυιδ. Τρχκμκηαξ δεδηζηά ηα πένζα εηείκδ ζηδ εεά ι' έηαιε ηάια υηακ μ ααζζθζάξ κζυβαιπνμξ πήβε πμθειζζηήξ ζηςκ Ώζζονίςκ ηζξ πχνεξ, αθμφ έζηδζε ζηδξ πανεεκζάξ ηδ κίηδκ ενςηζηά ηνυπαζα ιζα κφπηα ιυκμ. Οζ κζυκοθεξ ιζζμφκ ηδκ Ώθνμδίηδ; ή ζαήκμοκ ηδ πανά ρεφηζηα δάηνοα πμο εθζαενά ζημ εάθαιμ ζηαθάγμοκ; ……………………………………………. Λδζιυκδζεξ ημ ένβμ ημ θδιζζιέκμ πμο ζ' έηαιε ημο ααζζθζά βοκαίηα ηαζ ηακέκαξ δεκ ηυθιδζε πανυιμζμ; Σμκ άκηνα εθζαενή απμπαζνεημφζεξ ηαζ ιε ηα ηνζκμδάπηοθά ζμο πένζα εζθμφββζγεξ ηα δαηνοζιέκα ιάηζα! Πμζμξ ηάπα εευξ ηυζμ κα ζ' έπεζ αθθάλεζ! Καζ βζα ημ βονζζιυ ημο πμεδημφ ζμο ζημοξ αεάκαημοξ ι' έπεζξ ηάιεζ ηάια ιε υνημοξ ηαζ ιε ζπμκδέξ απυ αίια ηαφνςκ. Βηείκμξ, πνζκ πμθφξ ηαζνυξ πενάζεζ, οπυηαλε ζηδκ Ώίβοπημ ηζξ πχνεξ ηδξ Ώζίαξ ηζ εβχ βζα ηα ένβα ημφηα ζηςκ άζηνςκ ημ πμνυ ρδθά πδβαίκς βζα κα θφζς ηςκ υνηςκ ηδξ ημ πνέμξ. ΐαζίθζζζα, ι' έημρεξ άεεθά ιμο ζημ λακευ ζμο ζ' μνηίγμιαζ ηεθάθζ, ηζ υπμζμξ βζα ζε ρεφηζημοξ υνημοξ ηάκεζ πζηνά αξ ημ λεπθδνχζεζ ΄πςξ ημ αλίγεζ! Καιιίκαρνο

62

(Μεηάθξαζε : ΢ηκ. Μελάξδνο)

Ο Μέλαλδξνο (4νο-3νο π.Υ. αη.) απφ ηελ Αζήλα, ππήξμε πνηεηήο ηεο Νέαο Αηηηθήο Κωκωδίαο. Έγξαςε πεξί ηηο 100 θσκσδίεο θαη πξψηεπζε ζε νθηψ δξακαηηθνχο αγψλεο. Απφ ηα έξγα ζψδνληαη νιφθιεξε ε θσκσδία Γύζθνινο θαη απνζπάζκαηα απφ ηηο άιιεο (Δπηηξέπνληεο, ΢ακία, Γεωξγόο, Πεξηθεηξνκέλε, Ήξωλ θ.ά.).

Απφ ηνλ Γεσξγό (Ο θησρφο) Φηςπυξ ζακ είζαζ, ζ‘ αρδθμφκ Γμνβία ηαζ δίηζμ κα ‗πεζξ ζ‘ υζα θεξ ιζθείξ βζ‘ αοηυ ιμκάπα: βζα κα πάνεζξ. Παθζυζημοημ ακ θμνάξ, ζε ηνάγμοκ υθμζ

Απφ ηνλ Κόιαθα (νη θφιαθεο) ΢μο ιζθχ ζμαανά‘ υζεξ πυθεζξ είδα άκς ηάης, ηζξ έθενε άκς ηάης έκα ηαζ ιυκμ‘ αοηυ πμο εβχ, ελαζηίαξ ημοημοκμφ, ηχνα ανήηα‘ υζμζ ιμκάνπεξ υζμζ ηνακμί δβειυκεξ ή ζαηνάπεξ, θνμφνανπμζ, πυθεςκ μζηζζηέξ, ζηναηάνπεξ, έπμοκ ηαηαζηναθεί – ηζ εκκμχ εηεζκμφξ πμο ζοεέιεθμ βηνέιζζια έπμοκ πάεεζ ημοξ ελυκηςζε αοηυ ηαζ ιυκμ: ημ υηζ εημφημζ μζ ανςιμηυθαηεξ ημοξ γχκμοκ.

Απφ ηνπο Δπηηξέπνληεο (ην έθζεην) ….ημ παίνκς, ημ πάς ζημ ζπίηζ‘ δ βκχιδ ιμο ήηακ ηυηεξ κα η‘ ακαενέρς‘ αοηυ ‗θεα ιε ημ κμο ιμο. Ώθθά ηδ κφπηα, ζακ πμο ηάκμοκ υθμζ, ζηεθηυιμοκ ηαζ θμβάνζαγα ιμκάπμξ‘ ιςνά, ιπεθάδεξ, ηζ ηα εέθς εβχ; ηαζ πμφ εα ανς ηυζα έλμδα; Γζαηί αάγς ηέημζεξ ζημημφνεξ ζημ ηεθάθζ ιμο; Ώοηά ΄θεα ιε ημ κμο ιμο. Ώπμηαπζά, πμονκυ πμονκυ, λακάαβα ιε η‘ ανκζά ιμο ………Καζ ημο ζζημνχ ημ γήηδια υθμ, πχξ ημ ‗ανα, πχξ ημ πήνα. Σμφημξ ηυηεξ εοηφξ, πνζκ ηδκ ημοαέκηα ιμο απμζχζς ηα παναηάθζα ανπίγεζ: «Έηζζ ηαθυ κα δεζξ – αοηυ ιμο ημ ΄θεε ηάεε ηυζμ – απ, δχζε ιμο ειέκα ημ ιςνυ….. Μέλαλδξνο (Μεηάθξαζε Θξ. ΢ηαχξνπ)

63

Ο Μίκλεξκνο (7νο π.Υ. αη.) απφ ηνλ Κνινθψλα, ήηαλ έλαο απφ ηνπο αξραηφηεξνπο ειεγεηαθνχο πνηεηέο. Άζθεζε παξάιιεια ην επάγγεικα ηνπ κνπζηθνχ. Ο Μίκλεξκνο θαη ε εξσκέλε ηνπ Ναλλώ έπαηδαλ απιφ. Δίλαη ηξαγνπδηζηήο ηεο ληφηεο θαη ηνπ έξσηα θαη νηθηίξεη ην γήξαο πνπ ηα ζεσξεί ρεηξφηεξν απφ ην ζάλαην.

Ναλλψ Κζ ειείξ ζακ ηδξ πμθφακεδξ ηδξ άκμζλδξ ηα θφθθα, πμο αβαίκμοκ ηαζ βμνβά ζημ θςξ ημο ήθζμο ιεβαθχκμοκ, βναθηυ ιαξ απυ ημοξ εεμφξ, ηδ κζυηδ ιζα ζηζβιμφθα ιμκάπα κα παζνυιαζηε, πςνίξ κα αάκεζ μ κμοξ ιαξ μφηε ηαηυ ηζ μφηε ηαθυ‘ δομ ιαφνεξ Μμίνεξ ζηέημοκ πθάζ ιαξ πάκηα, δ ιζα ηαηά βενάιαηα ηναηχκηαξ ηζ δ άθθδ εάκαημ‘ μ ηανπυξ ηδξ κζυηδξ ααζηά θίβμ, ηζ υζμ πμο μ ήθζμξ πζα ζηδ βδξ ιζα ιένα αζεενμθάικεζ. Μα ζακ πενκά πζα ηδξ γςήξ δ χνα αοηή δ πακχνζα, ηαθφηενμξ μ εάκαημξ πανά κα γεζ ηακέκαξ. Σζ ζηδκ ροπή πίηνεξ πμθθέξ βεκκζμφκηαζ‘ ιαφνδ θηχπεζα δένκεζ ημο εκυξ ημ ζπζηζηυ ιε ηα ηαηά ηδξ υθα‘ παζδζά δεκ έπεζ ηαζ πμεεί βζα κ‘ απμπηήζεζ μ άθθμξ χζπμο ιε ηδ θαπηάνα ημο ζημκ Άδδ ηαηεααίκεζ. Άθθμο ημο ηνχεζ ηδ γςή δ αννχζηζα‘ ηαζ δεκ είκαζ ηακέκαξ, πμο πμθθά ηαηά κα ιδκ ημο δίκεζ μ Αίαξ Μίκλεξκνο (Μεηάθξαζε Γεκ. Γξ. Βεξλαξδάθεο)

Σα ληάηα ιίγνλ θαηξφ βαζηνχλε (΢‘ υθμ ιμο αιέζςξ ημ ημνιί πμηάιζ ηνέπεζ μ ζδνχηαξ ηαζ κζχες ηνυιμ, υηακ εςνχ ηδξ κζυηδξ ημ θμοθμφδζ πνυζπανμ ηζ υιμνθμ ιαγί‘ πμφ κα ΄ηακ ηζ άθθμ αηυιδ:) ΋ιςξ ηα κζάηα η‘ αηνζαά θίβμκ ηαζνυ ααζημφκε ζακ υκεζνμ‘ ηαζ η‘ άζηδια ηαζ ηνμιενά πενίζζα βενάιαηα ιμκμζηζβιήξ ρδθμηνειζμφκηαζ επάκς ζηδκ ηεθαθή δζαηίιαζηα ηαζ ιζζενά ζοκάια, ηζ αβκχνζζημ ημκ άκενςπμ ημκ ηάκμοκ ηαζ παθμφκε, ζακ απθςεμφκ επάκς ημοξ, ηα ιάηζα ηαζ ηα θνέκα. Μίκλεξκνο (Μεηάθξαζε Ζι. Βνπηηεξίδεο)

64

Ο πνηεηήο θαη ξαςσδφο Όκεξνο (β΄ κηζφ ηνπ 8νπ π.Υ. αη.), είλαη ν δεκηνπξγφο ηνπ εξσηθνχ έπνπο. Σα έξγα ηνπ ε Ηιηάδα θαη ε Οδύζζεηα, δηαβάδνληαη αθφκα θαη ζήκεξα θαη επί 3000 ρξφληα εκπλένπλ θαιιηηέρλεο, ζελαξηνγξάθνπο, ζπγγξαθείο θαη πνηεηέο. Γηα ηελ θαηαγσγή ηνπ εξίδνπλ πνιιέο ησληθέο πφιεηο, αιιά ζεσξείηαη πηζαλφηεξν φηη γελλήζεθε ζηε Υίν. Γελ μέξνπκε πνιιά γηα ηε δσή ηνπ. Απφ ηηο παξαδφζεηο μέξνπκε φηη ν ΋κεξνο ήηαλ ηπθιφο. ΢ηνλ ΋κεξν απνδίδνληαη θαη θάπνηα άιια εξσηθά έξγα φπσο ηα Κύθιηα έπε, νη Βαηξαρνκπνκαρίεο (κηα παξσδία ηεο Ηιηάδαο) θαη κηα ζπιινγή χκλσλ ζηνπο ζενχο, αιιά νχηε θη απηφ είλαη απνδεδεηγκέλν.

Απφ ηελ Ηιηάδα (Ραςσδία α’) Σε κάλεηα, ζεά, ηξαγνπδά καο ηνπ μαθνπζηνχ Αρηιιέα, αλάζεκα ηε, πίθξεο πνπ 'δσθε ζηνπο Αραηνχο πεξίζζηεο θαη πιήζνο αληξεησκέλεο έζηεηιε ςπρέο ζηνλ Άδε θάησ παιηθαξηψλ, ζημοξ ζηφθμοξ νίπκμκηαξ κα θάκε ηα ημνιζά ημοξ ηαζ ζηα υνκζα μθμφεε —έηζζ ημ εέθδζε κα βίκεζ ηυηε μ Αίαξ— απ‘ ηδ ζηζβιή πμο πνςημπζάζηδηακ ηαζ πχνζζακ μζ δομ ημοξ, ημο Ώηνέα μ βζμξ μ ζηναημηνάημναξ ηζ μ ιέβαξ Ώπζθθέαξ. Πμζμξ ηάπα απ‘ ημοξ εεμφξ ημοξ έζπνςλε κα ιπμφκε ζ‘ έημζα αιάπδ; Σμο Αία ηαζ ηδξ Λδηχξ ημοξ έζπνςλεκ μ βζμξ, πμο ιε ημ νήβα πμθζάγμκηαξ ηαηζά ελεζήηςζεκ αννχζηζα ηαζ πέεαζκακ ζηναηυξ πμθφξ‘ ηζ δε ζεαάζηδηεκ μ βζμξ ημο Ώηνέα ημ Υνφζδ, ημο εεμφ ημ θεζημονβυ· ζη‘ Ώνβίηζηα βμνβά ηανάαζα είπε ένεεζ ιε θφηνα ανίθκδηα, ηδκ ηυνδ ημο κα λαβμνάζεζ πίζς, ημο ιαηνμζαβζηάνδ Ώπυθθςκα ηναηχκηαξ ηα ζηεθάκζα πα ζημ πνοζυ νααδί, ηαζ πνυζπεθηε ιπνμξ ζημοξ Ώνβίηεξ υθμοξ, λεπςνζζηά ζημοξ δομ πμθέιανπμοξ οβζμφξ ημο Ώηνέα βονκχκηαξ: « Σμο Ώηνέα αθαζηάνζα ηζ απμδέθμζπμζ ηαθακηνεζςιέκμζ Ώνβίηεξ, ζε ζαξ μζ εεμί πμο γμοκ ζημκ ΋θοιπμ κα δχζμοκ κα παηήζηε ημο Πνίαιμο ημ ηαζηνί, ιε ημ ηαθυ κα βφνηε ζηδκ παηνίδα' …………………………. Ώθήεεζα, πζμ ηαθά ζη‘ απθυπςνα ηςκ Ώπαζχκ θδιένζα υπμζμο ιζθήζεζ ακηνίηεζα ακηίηνο ζμο κ‘ ανπάγεζξ ημ ιμζνάδζ! Υανά ζημ θαμθαβά ημκ άνπμκηα, πμφ μνίγεζ ηζπμηέκζμοξ! Ώθθζχξ, Ώηνείδδ, θές δε εα 'ζςκεξ άθθδ αδζηία κα ηάκεζξ. Μ‘ άημο ηα θυβζα ιμο, πμφ απάκς ημοξ υνημ ηνακυ εα μιχζς: Μα ημφημ ημ νααδί—ζ‘ η‘ μνηίγμιαζ—πμο θφθθα πζα ηαζ ηθςκζά δε εα πεηάλεζ, αθμφ πανάηδζε ζημ θυββμ ημκ ημνιυ ημο, ηζ μοδέ ε‘ ακμίλεζ πζα, ηζ μθυβονα ημο 'πεζ μ παθηυξ εενίζεζ θφθθα ηαζ θθμφδα, ηαζ ζηα πένζα ημοξ μζ Ώνβίηεξ ηνζζμθυβμζ ηχνα ημ ζθίββμοκ δζαθεκηεφμκηαξ ηδ δζηαζμζφκδ πάκηα, ςξ ημ 'πεζ μνίζεζ μ Αίαξ—ημκ άημοζεξ ημκ υνημ ημκ ηνακυ ιμο! Θα 'νεεί ηαζνυξ αθήεεζα πμο υθμζ ημοξ ε‘ απμγδημφκ μζ Ώνβίηεξ ημκ Ώπζθθέα, ηαζ ηυηε ι‘ υθμ ζμο δε εα ιπμνείξ ημκ πυκμ κα ημοξ ζοκηνέλεζξ, απ‘ ημκ Έπημνα ηαεχξ ημκ ακηνμθυκμ κεηνμί εα πέθημοκ ηαζ εα ζηίγεηαζ ηυηε δ ηανδζά ζμο εζέκα απ‘ ημκ ηαδιυ, πμο παναρήθζζεξ ηςκ Ώπαζχκ ημκ πνχημ.»

Όκεξνο

(Μεηάθξαζε : Καθξηδή-Καδαληδάθε)

65

Ραςσδία δ’ Κζ μ ιέβαξ Έπημναξ, ηδκ άρεβδ βοκαίηα ημο ςξ δε ανήηε, ζηδξ πυνηαξ ημ ηαηχθθζ ζηάεδηε ηαζ νχηδζε ηζξ ζηθάαεξ: « Βθάηε, ζεζξ μζ ζηθάαεξ, πέζηε ιμο ηδκ πάζα αθήεεζα ηχνα: Πμο πήβεκ δ Ώκηνμιάπδ θεφβμκηαξ δ πζμκμαναπζμκάηδ; Μήκα ζε ηάπμζα ζοκκοθάδα ηδξ, ιδ ζε ημοκζάδα επήβε; βζα ακέαδ ιε ηζξ ηαθμπθέλμοδεξ ανπυκηζζζεξ, πμο πάκε' ζηδ θμαενή εεά πανάηθδζδ, ηδκ Ώεδκά, κα ηάκμοκ;» Kαζ ηυηε δ πνυεοιδ ηεθάνζζζα ημο απδθμβήεδ ηζ είπε: « Έπημνα, ηχνα αθμφ ιε πνυζηαλεξ κα πς ηδκ πάζα αθήεεζα, ιήηε ζε ηάπμζα ζοκκοθάδα ηδξ βζα ζε ημοκζάδα επήβε, ιήηε ηαζ ιε ηζξ ηαθμπθέλμοδεξ ανπυκηζζζεξ, πμο πάκε ζηδ θμαενή εεά πανάηθδζδ, ηδκ Ώεδκά, κα ηάκμοκ ιυκμ ζημ ιέβα πφνβμ ακέαδηε, ζακ άημοζε μζ δζημί ιαξ πςξ ηζάηζζακ, ηζ μζ Ώνβίηεξ έπμοκε ηνακή ηενδέρεζ κίηδ. Πήβε θμζπυκ ηνεπάηδ ηζ έθηαζε ζημ ηαζηνμηείπζ απάκς, ίδζα ηνεθή, ιαγί ηζ δ αάβζα ηδξ ημ βζμ ζαξ ημοααθχκηαξ.» …………………………………

Ραςσδία σ’ Καζ ιπαίκεζ μ ιέβαξ Πνίαιμξ άκζςζημξ, ημκ Ώπζθθέα γοβχκεζ, ηα δομ ημο πζάκεζ αιέζςξ βυκαηα, ηαζ ηα‘ ακηνμθυκα πένζα, ηα θμαενά, θζθεί, πμο ημο 'πακε πμθθμφξ οβζμφξ ζημηχζεζ. ΢ε ζοθμνά αανζά πχξ έπεζε ηακείξ, πμο ηφπεζ ηάπμζμκ κα 'πεζ ζημηχζεζ ιεξ ζημκ ηυπμ ημο, ηαζ ζε άθθεξ πχνεξ θηάκεζ, ζε πθμφζζμο ανπυκημο ζπίηζ, ηζ υθμζ ημοξ ζαζηίγμοκ πμο ημκ αθέπμοκ πανυιμζα ηζ μ Ώπζθθέαξ εζάζηζζε κα ζδεί ημκ Πνίαιμ μιπνυξ ημο. ΢αζηίζακ βφνα ημο ηζ μζ ζφκηνμθμζ, ηζ μ έκαξ ημκ άθθμ εεχνμοκ. Κζ μ Πνίαιμξ ηυηε ηέημζα ανπίκδζε κα θέεζ παναηαθχκηαξ: « ΐάθε ζημ κμο, Ώπζθθέα εευιμνθε, ημκ ηφνδ ημ δζηυ ζμο' εκυξ ηαζνμφ 'ιαζηε, ζηδκ ηεθείςζδ ηςκ βεναηζχκ ηςκ ένιςκ. Μπμνεί ηζ αοηυξ απ‘ ημοξ βεζηυκμοξ ημο κα ηονακκζέηαζ βφνα, ηζ μφηε έκα απ‘ ημ ηαηυ ηζ απ‘ ημ άδζημ δζαθεκηεοηή δεκ έπεζ. ηδκ παηνζηή ημο βδ ςξ δζαθέκηεοε, ημκ ζηυηςζεξ πνζκ θίβεξ ιένεξ, ημκ Έπημνα. Γζα πάνδ ημο ζηα πθμία ζαξ θηάκς ηχνα, κα ημκ θοηνχζς ιε ηδκ άιεηνδ ηδκ λαβμνά πμο θένκς. Έθα, ζεαάζμο ημοξ αεάκαημοξ, ζοιπυκεζε ηαζ ιέκα, ημκ ηφνδ ζμο, Ώπζθθέα, εοιάιεκμξ‘ πζμ αλίγς εβχ ζοιπυκζα' ηζ εαάζηδλα υ,ηζ δεκ εαάζηδλε ηακείξ εκδηυξ ζημκ ηυζιμ, ημο ακηνμφξ πμφ ημοξ οβζμφξ ιμο εζηυηςζε ημ πένζ κα θζθήζς!» Βίπε, ηαζ ημκ ηαδιυ ημο εθμφκηςζε βζα ημ δζηυ ημο ηφνδ, ηζ έζπνςλε ακάθαθνα ημ βένμκηα, ημ πένζ πζάκμκηαξ ημο. Όκεξνο

66

(Μεηάθξαζε : Καθξηδή-Καδαληδάθε)

Απφ ηελ Οδχζζεηα (Ραςσδία α’) Σνλ άληξα ηνλ πνιχπξαγν ηξαγνχδεζέ κνπ, σ Μνχζα, πνπ πεξηζζά πιαλήζεθε, ζαλ θνχξζεςε ηήο Σξνίαο ην ηεξφ θάζηξν, θαη πνιιψλ αλζξψπσλ είδε ρψξεο θη έκαζε γλψκεο, θαη πνιιά ζηα πέιαα βξήθε πάζηα γηα κία δσή παιεχνληαο θαη γπξηζκφ ζπληξφθσλ. Μα πάθε δεκ ημοξ βθφηςζε, ηζ ακ ημ πμεμφζε, εηείκμοξ, ηζ απυ δζηή ημοξ πάεδηακ μζ ημφθζμζ αιοαθςζφκδ, ημφ Ήθζμο ημφ Τπενίμκα ζακ έθαβακ ηα αυδζα, ηζ αοηυξ ημοξ πήνε ηδ βθοηζά ημφ βονζζιμφ ημοξ ιένα. Ώπ' υπμο ακ ηα 'πεζξ, πεξ ιαξ ηα, ς εεά, ημφ Αία ηυνδ. ΋θμζ πμο ηυηεξ ημκ πμθφ ημ παθαζιυ λεθφβακ βονίζακε, απυ πυθειμ ηαζ εάθαζζα ζςζιέκμζ, ηαζ ιυκμ εηεζυκε, ζπζηζηυ ηαζ ηαίνζ ζηενδιέκμ, δ Καθορχ δ ηνζζέιμνθδ εεά ηυκε ηναημφζε, βζαηί άκηνα ηδξ ημκ ήεεθε ζηζξ ααεμοθέξ ζπδθζέξ ηδξ. Μα μ βφνμξ ζακ ηεθέζηδηε ηςκ πνυκςκ, ηζ ήνεε δ χνα, πμο ημ 'πακε μζ εεμί βναθηυ ζημ Θζάηζ κα λακάνεεζ ζημ ζπζηζηυ ημο, ιήη' εηεί δεκ ημφ 'θεζρακ μζ αβχκεξ, ηαζ ζε δζημφξ ημκηά. Κζ μζ εεμί ημκ ζοιπμκμφζακ υθμζ, ελυκ ημκ Πμζεζδχκα· αοηυξ αανζά ήηακ πμθςιέκμξ ιε ημ Αοζζέα ημ εεσηυ, ζημκ ηυπμ ημο πνζκ θηάζεζ. Όκεξνο Μεηάθξαζε : Αξγχξε Δθηαιηψηε

Οδχζζεηα (Ραςσδία δ’) Βηεί μ πμθοααζάκζζημξ, μ ιέβαξ Οδοζζέαξ ημζιυηακ απυ ημφναζδ ηζ αβνφπκζα αθακζζιέκμξ. Κζ δ Ώεδκά λεηίκδζε ζηδ πχνα ης Φαζάηςκ, πμο πνχηα ζηδκ απθυπςνδ Τπένεζα ηαημζημφζακ, πανάδζπθα ζημοξ Κφηθςπεξ, ακενχπμοξ αθαγυκεξ, πμο υκηαξ πενίζζζα δοκαημί πμθθά ηαηά ημοξ θηζάκακ. Κζ μ εευιμνθμξ Ναοζίεμμξ ημοξ πήνε ζηδ ΢ηενία, ηζ απυ άκηνεξ ζζηανυενεθημοξ ιαηνζά ζοιιάγςλέ ημοξ, ζε πυθδ ημοξ ημζπυηθεζζε, ημοξ έπηζζ' εηεί ζπίηζα, ημοξ έζηδζε καμφξ εεχκ, ηαζ ιμίναζε ηδ βδξ ημοξ. Καζ ζακ ημκ πήνε μ εάκαημξ ζημκ Άδδ, ηυη' μ Ώθηίκμξ ααζίθερε, πμο δ βκχιδ ημο εεμηαηέααζηδ ήηακ. ΢' εηείκμο ήνεε ηα ιέβανα δ εεά δ βαθακμιάηα, ημ βονζζιυ ημο ακηνυροπμο Οδοζζέα ιεθεηχκηαξ. Όκεξνο

(Μεηάθξαζε : Αξγχξε Δθηαιηψηε)

67

Οδχζζεηα (Ραςσδία π’) Κζ μ Οδοζζέαξ μ εεσηυξ ζημ πνυζπζημ πθαβζάγεζ, ζε αδμφθεοημ αμδυπεηζμ, ιε απάκς ημο ζηνςιέκεξ πνμαζέξ πενίζζζεξ ηςκ ανκζχκ πμο ζθάγακ μζ ικδζηήνεξ. ΢ηέπαζια ηυηεξ ημφ 'νζλε θθμηάηα δ Βονοκυιδ. Βηεί αβνοπκμφζε, ηζ υθεενμ ηνοθμιεθέηα μ κμοξ ημο βζα ημοξ ικδζηήνεξ. ΢φβηαζνα ημο παθαηζμφ μζ ημπέθεξ, υζεξ αβηαθζαγυκημοζακ ι' εηείκμοξ, αβαίκακ ηχνα, ηζ δ ιζα ηδξ άθθδξ ιε πανέξ ηαζ βέθζα ζοκηοπαίκακ. ΋ιςξ εηείκμο θφζζαγε ζηα ζςεζηά δ ηανδζά ημο, ηζ υθμ ημ βφνκαε ιεξ ζημ κμο ηαζ ιέζα ζηδκ ροπή ημο, κα μνιήζεζ, ηαζ ιε εάκαημ ηδκ ηαεειζά κα ζαήζεζ, ή ζημ ζηενκυ ημοξ θίθδια κ' αθήζεζ ημοξ ικδζηήνεξ· ηζ μθμέκα αυββαε ιέζαεε ηζ αθφπηαε δ ηανδζά ημο. Κζ υπςξ δ ζηφθα, ηα ιζηνά ζα κμζάγεηαζ ημοηάαζα, λέκμ ά ιαηζάζεζ, ημο αθοπηάεζ ηζ αιάπδ ημο βονεφεζ, έηζζ αθοπημφζε ιέζα ημο, ηαηά ηδνχκηαξ ένβα. Καζ ηδκ ηανδζά ημο ιάθςκε ηα ζηήεζα ημο πηοπχκηαξ· «ΐάζηα, ηανδζά· πεζνυηενα δεζκά ααζημφζεξ ηυηεξ πμο ιμο 'ηνςβε μ αδάιαζημξ μ Κφηθςπαξ βεκκαίμοξ ζοκηνυθμοξ, ηζ εζφ εάννεοεξ, ςζυημο απυ ημ ζπήθζμ πμο μ Υάνμξ ζε θμαένζγε, ζ' έθεν' δ βκχζδ ιμο υλς.» Ώοηά ηα θυβζα ιε εοιυ θαθμφζε ζηδκ ηανδζά ημο, ηζ άημοε εηείκδ ιέζαεε ιε οπμιμκή πενίζζζα. Χξ ηυζμ αοηυξ απυ ηδ ιζα βονκμφζε ηζ απ' ηδκ άθθδ. Καζ ηαεχξ άκενςπμξ ημζθζά βειάηδ πάπμξ ηζ αίια, ζηνζθμβονίγεζ ζηδ θςηζά πμο ακάαεζ ηαζ δε αθέπεζ ηδκ χνα κα βμνβμρδεή, πανυιμζα ηζ αοηυξ βφνκα ιζα εδχ ιζα εηεί, ηαζ ζπμφδαγε ημκ ηνυπμ κα αανέζεζ πμθθμφξ μπηνμφξ αδζάκηνμπμοξ, αοηυξ ιμκάπμξ υκηαξ. Καζ ηυηεξ απ' ημκ μονακυ ηαηέαδηε δ Παθθάδα μιπνυξ ημο, ηζ έιμζαγε εκδηήξ βοκαίηαξ ημ ημνιί ηδξ· ηαζ ζηάεδηε απεπάκς ημο, ηαζ ημο είπε αοηά ηα θυβζα· «Πάθε αβνοπκάξ, πμο πζμ άιμζνμξ δε ανέεεζ ζηδ βδξ άθθμξ ; Να δα, ημ ζπίηζ ζμο, ηαζ κα, ημ ηαίνζ ζμο εηεί ιέζα, ηαζ ημ παζδί ζμο, πμο υιμζμ ημο πμζμξ δεκ πμεεί παηέναξ ;» Καζ βφνζζε μ πμθφαμοθμξ Αοζζέαξ ηαζ ηδξ είπε· «΋θα ζςζηά ηζ αθδεζκά, εεά ιμο, υζα ιμο είπεξ· ια ειέκα ημφημ ιέζα ιμο ιεηαβονκάεζ μ κμοξ ιμο, ημ πςξ ημοξ παναδζάκηνμπμοξ αοημφξ κ' αββίλς ιυκμξ, πμο αοημί 'καζ πάκηα ιαγςπημί ιεξ ζηα παθάηζα εδαφηα. Κζ εκ' άθθμ ιεβαθφηενμ ζηα θνέκα ιμο ακαδεφς, ημ Αία ακ έπμκηαξ αμδευ ηζ εζέκακε ημοξ ζαήζς, πμο εέκα ανχ ηαηαθοβή ; ΢ημπάζμο ημ ηζ εημφημ».

Όκεξνο Μεηάθξαζε : Αξγχξε Δθηαιηψηε

68

Ο Πίνδαρος (518-418 π.Υ.) απφ ηηο Κπλφο Κεθαιέο ηεο Βνησηίαο, είλαη έλαο απφ ηνπο ζπνπδαηφηεξνπο ρνξηθνχο θαη ιπξηθνχο πνηεηέο ηεο αξραίαο Διιάδαο. Έγξαθε ζηε δσξηθή δηάιεθην θαη αζρνιήζεθε κε φια ζρεδφλ ηα είδε ηεο πνίεζεο: παηάλεο, χκλνπο δηζπξάκβνπο. επηλίθηα (γηα Οιπκπηνλίθεο, Ππζηνλίθεο, Νεκενλίθεο θαη Ηζζκηνλίθεο), εγθψκηα θαη ζξήλνπο γηα ζλεηνχο θαη ζενχο.

Ο έβδνκνο Οιπκπηνλίθεο (΢ην Γηαγφξα ην Ρφδην, ππγκαρία) ……………………………………….. Μ‘ αοθυ ηαζ θυνιζββα ηαζ ιε ημ Αζαβυνα ζφκηνμθμ ένπμιαζ ηχνα, οικχκηαξ ηδ εαθαζζζκή ηονά ημο Ήθζμο, Ρυδμ, ηδξ Ώθνμδίηδξ ηυνδ, κα δμλάζς άκηνα αηαηάαθδημ, πεθχνζμ άκηνα, πμο ζηεθάκςζακ πθάζ ζημκ Ώθθεζυ ηαζ ζηδκ πδβή ηδκ Καζηαθία ζηδκ ποβιαπία κζηδηή. Καζ ημκ παηένα ημο Ααιαβδηυ, πζζηυ ηδξ Αίηδξ. …………………………… Πίλδαξνο Μεηάθξαζε: Γήκεηξα Υξηζηνδνχινπ

Ο Πξψηνο Ππζηνλίθεο (΢ηνλ Ηέξσλα απφ ηελ Αίηλα, άξκα) Υνοζή ηζεάνα πυπεζ μ Ώπυθθςκαξ ιε ηζξ μιμνθμπθέλμοδεξ ηζξ Μμφζεξ ημζκυ ηηήια, ζημ πνυζηαβιά ζμο οπάημομ ηςκ πμνεοηχκ ημ αήια ακμίβεζ ηδ πανμφιεκδ βζμνηή ηαζ ηα ζδιάδζα ζμο αηθμοεμφκ πζζηά μζ ηναβμοδζζηάδεξ, υηακ, ηνειάιεκδ ηάκεζξ ανπή, ζηα πνμακαηνμφζιαηά ζμο, πμο ημ πμνυ μδδβμφκ …………………………… Πίλδαξνο Μεηάθξαζε: Η.Ν. Γξππάξεο

69

Ζ Σαπθώ ε Λεζβία (πεξ. 630-580 π.Υ.) γελλήζεθε ζηελ Δξεζφ. Μαδί κε ηνλ Αιθαίν ήηαλ νη δπν ζπνπδαηφηεξνη Λέζβηνη πνηεηέο. Απνθαιείηαη ιπξηθή πνηήηξηα, γηαηί εθείλν ηνλ θαηξφ ε απαγγειία πνηεκάησλ ζπλνδεπφηαλ απφ ηνπο ήρνπο ιχξαο.. Ζ ΢απθψ ηξαγνχδεζε ηελ αγάπε, ηελ επηζπκία θαη ηελ αληαπφθξηζε. ΢πρλά ην αληηθείκελν ηεο ηξπθεξφηεηάο ηεο ήηαλ ε γπλαίθα, ίζσο θάπνηα καζήηξηά ηεο. Ο έξσηαο απνηειεί ην θπξίαξρν ζέκα ζηελ πνίεζή ηεο. Απηά έδσζαλ αθνξκή γηα δηάθνξα θνπηζνκπνιηά, φπσο φηη είρε εξσηηθφ δεζκφ κε ηνλ λεφηεξφ ηεο Αιθαίν ή φηη είρε νκνθπινθηιηθέο ηάζεηο. Μάιηζηα ν έξσηαο κεηαμχ γπλαηθψλ νλνκάζηεθε ιεζβηαθόο, θαη πήξε απηφ ην φλνκα απφ ηελ παηξίδα ηεο ΢απθψο.

Γξήγνξα ε ψξα πέξαζε.. …γξήγνξα ε ψξα πέξαζε, κεζάλπρηα θνληεχνπλ, πάεη ην θεγγάξη πάεη θη ε Πνχιηα βαζηιέςαλε θαη κφλν εγψ θείηνκαη δσ κνλάρε θη έξεκε ν Έξσηαο πνπ βάζαλα κνηξάδεη ν Έξσηαο πνπ παξακχζηα πιάζεη κνπ άξπαμε ηελ ςπρή κνπ θαη ηελ ηξάληαμε ίδηα θαζψο αγέξαο απφ ηα βνπλά ρπκάεη κέζα ζηνπο δξπο θπζνκαλψληαο. ΢απθψ

(κεηάθξαζε Οδπζζέαο Διχηεο)

Απνραηξεηηζκφο ζηελ καζήηξηα Να 'ζαζ εοηοπζζιέκδ, πήβαζκε, άθθςζηε ηίπμηα δε δζανηεί. Να εοιάζαζ υιςξ πάκηα πυζμ ζ' αβάπδζα, ηναηζυιαζηακ πένζ πένζ ιέζα ζηδ κφπηα πμο εοςδίαγε, πδβαίκαιε ζηδκ πδβή ή ηνζβονίγαιε ζημοξ θυββμοξ ηζ έθηζαπκα βζα ημ θαζιυ ζμο βζνθάκηεξ ιεεοζηζηέξ. ΢απθψ

(κεηάθξαζε Οδπζζέαο Διχηεο)

Απφζπαζκα …ηζ ακάιεζα ζε ιαθαηά ζηεπάζιαηα πκμοδάηα ιε πνμζμπή ηδκ πθάβζαζε α κα `ηακ πάκηα ημ ηεθάθζ κ' αημοιπάξ ζε ηέημζαξ θζθεκάδαξ ηνοθενήξ ηα ζηήεδ κα ηνάηαβε βζα ιέκα δομ θμνέξ δ κφπηα εημφηδ κα `ηακ πνοζή Ώθνμδίηδ ιμο ηέημζα ιζα ιμίνα κα ιμο θάπεζ ειέκα! ΢απθψ

70

(κεηάθξαζε Οδπζζέαο Διχηεο)

Κέινκαη ζε Γνγγχια ΢ε θςκάγς Γμββφθα Φακενχζμο πάθζ ημκηά ιμο Σμ πζηχκα ημκ άζπνμ ζακ ημ βάθα υηακ θμνάξ, κα 'λενεξ ημοξ πυεμοξ πμο ζε ηνζβονίγμοκ υιμνθδ, ηαζ πχξ παίνμιαζ πμο δεκ είιαζ εβχ, ια δ ίδζα δ Ώθνμδίηδ πμο ζε ιαθχκεζ. ΢απθψ

(κεηάθξαζε Οδπζζέαο Διχηεο)

Αηζίδα ΢ακ άκειμξ ιμο ηίκαλε μ ένςηαξ ηδ ζηέρδ ζακ άκειμξ πμο ζε αμοκυ αεθακζδζέξ θοβάεζ. Ήνεεξ, ηαθά πμο έηακεξ, πμο ηυζμ ζε γδημφζα δνυζζζεξ ηδκ ροπμφθα ιμο, πμο έηαζβε μ πυεμξ. Ώπυ ημ βάθα πζμ θεοηή απ' ημ κενυ πζμ δνμζενή ηζ απυ ημ πέπθμ ημ θεπηυ, πζμ απαθή. Ώπυ ημ νυδμ πζμ αβκή απ' ημ πνοζάθζ πζμ αηνζαή ηζ απυ ηδ θφνα πζμ βθοηζά, πζμ ιμοζζηή... ΢απθψ

(κεηάθξαζε Οδπζζέαο Διχηεο)

Θεφο κνπ θαίλεηαη.. Θευξ ιμο θαίκεηαζ ζη΄ αθήεεζα ειέκα ηείκμξ μ άκηναξ πμο ηάεεηαζ ακηίηνο ζμο ηζ απυ ημκηά ηδ βθφηα ηδξ θςκήξ ζμο απμθαιαάκεζ ηαζ ημ βέθζμ ζμο απ πμο λεθμβζάγεζ ηαζ πμο θζχκεζ ζημ ζηήεμξ ηδκ ηανδζά ιμο ζμο η΄ μνηίγμιαζ" βζαηί ιυθζξ πμο πάς κα ζε ημζηάλς κζχες λάθκμο ιμο ηυαεηαζ δ ιζθζά ιμο ιεξ ζημ ζηυια δ βθχζζα ιμο ζηεβκχκεζ" πονεηυξ ηνοθυξ ιε ζζβμηαίεζ ηζ μφηε αθέπς ηίπμηα μφηε αημφς ια αμοίγμοκ η΄ αοηζά ιμο ηζ έκαξ ηνφμξ ζδνχηαξ ημ ημνιί ιμο πενζπάεζ" ηνέις ζφβημνιδ απ ηαζ πναζζκίγς ζακ ημ πυνημ ηαζ θές πχξ θίβμ αηυιδ" θίβμ αηυιδ ηαζ πάεζ εα λεροπήζς. ΢απθψ

(κεηάθξαζε Οδπζζέαο Διχηεο)

71

Απνζπάζκαηα …Υανζηςιέκμ δάζμξ υθμ ιδθζέξ‘ ιέζα μζ αςιμί ηαπκίγμοκ απ‘ ημ θζαάκζ. Νενά ηαηάηνοα ακάιεζα ζηα ηθχκζα ηεθαδδμφκ‘ απ‘ ηα νυδα βφνς μ ηυπμξ μθυζηζςημξ‘ ααεφ φπκμκ πφκμοκ ηα θφθθα ςξ ζεζμφκηαζ. ΢ημ θζαάδζ, υπμο αυζημοκ ηα πμοθάνζα, μζ ακμζλζάηζημζ ακεμί εναζμιακμφκε‘ βθοηυ ζα ιέθζ η‘ άκδεμ εοςδζάγεζ (ηαζ ημ ηνζθφθθζ). Έθα Ώθνμδίηδ, εδχ ζηεθακςιέκδ κα ζιίλεζξ ιε κενυ ηαζ ζημ ηναπέγζ ημ κέπηαν κα ηενάζεζξ ζε πμηήνζα ιαθαιαηέκζα. #

…Σζ ηάεε πμο ζε ζδχ δ θςκή απ‘ ημ ζηυια πζα δε ιμο αβαίκεζ Μμο ζπάκεζ δ βθχζζα θθυβα ζημ ημνιί ιμο ηνοθή, πενκάεζ ααεζά ηδκ ίδζα χνα ηίπμηα πζα ηα ιάηζα δε εςνμφκε η‘ αοηζά αμοίγμοκ ΢ηαθάγεζ μ ζδνχηαξ, ημ ημνιί ιμο αηένζμ γχκεζ δ ηνειμφθα‘ ηζ απ‘ ημ πυνημ δείπκς πζμ πνάζζκδ‘ θίβμ εαννείξ ιμο θείπεζ κα λεροπήζς ……………………………………………. Με πθήεζα νυδα ηαζ γμοιπμφθζα ζμο άνεζε κα ζηεθακχκεζξ βφνς ημ ηεθάθζ ηζ άθθεξ βζνθάκηεξ πθήεζεξ, πθάζ ιμο ςξ ηαευζμοκ πθεβιέκεξ ιε θμβήξ θμοθμφδζα μθυπανα ζημκ ηνοθενυ θαζιυ πενκμφζεξ πάθζ. Καζ η‘ υιμνθμ ημνιί ζμο απυ αλεηίιδηα ααζζθζηά ιμζημαμθμφζε ιφνα ηζ απά ζημ ιαθαηυ ζημ ζηνχια ςξ έβενκεξ, ημ ηνοθενυ βζα κ‘ αημοιπήζεζξ ιάβμοθμ, ηςκ ημνζηζζχκ ζ‘ έγςκε δ αβάπδ βφνα. ΢απθψ (κεηάθξαζε Η. Θ. Καθξηδήο)

72

Ο ΢ηκσλίδεο ν Κείνο (556-469 π.Υ.) ήηαλ ιπξηθφο πνηεηήο απφ ηελ Κέα. Έγξαςε επηγξάκκαηα, ειεγείεο, ρνξηθά δηζπξάκβνπο θαη άιια. Παζίγλσζηα είλαη ηα επηγξάκκαηά ηνπ γηα ηνπο πεζφληεο ηνπ Μαξαζψλα θαη ησλ Θεξκνππιψλ. Ο ηχκβνο ηνπ Μαξαζψλα

Γηα ηνπο πεζφληεο ζην Μαξαζψλα Διιήλσλ πξνκαρνχληεο Αζελαίνη, Μαξαζψλη ρξπζνθφξσλ Μήδσλ εζηφξεζαλ δχλακηλ.

Γηα ηνπο ηξηαθφζηνπο ησλ Θεξκνππιψλ Χ μείλ, αγγέιεηλ Λαθεδαηκνλίνηο φηη ηήδε θείκεζα, ηνηο θείλσλ ξήκαζη πεηζφκελνη

Διεγεηαθά Άκενςπμξ υκηαξ ιδκ εζπείξ πμηέ ζμο ημ ηζ αφνζμ βίκεηαζ, ιήηε ηζ ακ δεζξ εοηοπζζιέκμκ άκηνα (κα εζπείξ) πυζμκ ηαζνυ εε κα ΄καζ ηέημζμξ. βζαηί ημ άθθαβια βθήβμνμ ηυζμ δεκ είκαζ ιήηε ηδξ ιφβαξ ηδξ βμνβμπεημφζαξ. # Γζαηί αοημί, πμο ηάπμηε πνςηφηενα είπακ γήζεζ ηζ ήηακε βζμζ ιζζυεεμζ ηςκ εεχκ ηςκ αθεκηάδςκ, ζηα βεναηεζά δεκ έθηαζακ, αθμφ γςή πενάζακ αηέθεζςηδ ηζ αηίκηοκδ ηαζ δίπςξ ηαιζά θφπδ. # Γζα ζε ηνμιαπηζηή Υάνοαδδ θηάκμοκ υθα‘ ηζ μ πθμφημξ ηζ μζ ιεβάθεξ ανεηέξ. # Λζβμζηή ηςκ ακενχπςκ δ δφκαιδ ηζ ακςθέθεηεξ είκαζ μζ θνμκηίδεξ ημοξ‘ ιεξ ζηδ θίβδ γςή, θφπδ πάκς ζηδ θφπδ. Κζ μ ακελέθεοβμξ εάκαημξ ηνέιεηαζ πάκς ζ‘ υθμοξ πανυιμζα‘ ηζ επήνακε ηζ μζ ηαθμί ηζ μζ ηαημί ιενίδζμ ίζμ απυ εηείκμκ. ΢ηκσλίδεο ν Κείνο (κεηάθξαζε : Ζι. Βνπηηεξίδεο)

73

Ο ΢νθνθιήο (496-406 π.Υ.) απφ ηνλ Κνισλφ ππήξμε έλαο απφ ηνπο ηξεηο κεγαιχηεξνπο ηξαγσδνχο ηεο αξραίαο Διιάδαο (νη άιινη είλαη ν Δπξηπίδεο θαη ν Αηζρχινο). Καηαγφηαλ απφ επηθαλή νηθνγέλεηα θαη ζπλδέζεθε κε ζεκαληηθέο πξνζσπηθφηεηεο ηεο επνρήο ηνπ φπσο ν Πεξηθιήο, ν ΢σθξάηεο, ν Πιάησλαο θαη άιινη. Έγξαςε ζπλνιηθά 120 πεξίπνπ ηξαγσδίεο θαη απφ απηέο είλαη γλσζηνί νη ηίηινη ησλ 114 θαη νη 7 απφ απηέο έρνπλ δηαζσζεί αθέξαηεο. (Ζιέθηξα, Αίαο, Αληηγόλε, Σξαρίληα, Οηδίπνπο Σύξαλλνο, Οηδίπνπο επί Κνιωλώ, Φηινθηήηεο).

Απφ ηελ Αληηγόλε Ένςηα αηαηαιάπδηε εζφ πμο λεκοπηίγεζξ ζημο ημνζηζζμφ ηα ιάβμοθα, εζφ πμο αζπιαθςηίγεζξ ςξ ηαζ ημκ πθμφζζμ άκενςπμ, ηαζ ζηζξ ηαθφαεξ ιπαίκεζξ, ηαζ εάθαζζα δζαααίκεζξ ηαζ εάθαζζα πενκάξ! Κζ μφηε ηακείξ αεάκαημξ εβθίηςζε απυ ζέκα μφη΄ άκενςπμκ εθήιενμ δεκ άθδζεξ ηακέκα. Βζφ πμο είζαζ ημ θμφθμοδμ γςήξ ηονακκζζιέκδξ εζφ πμο λεηνεθαίκεζξ εηείκμκ πμο ηναηάξ! Βζφ ηαζ δίηαζμκ άκενςπμ ζπνχπκεζξ ζηδκ αδζηία εζφ ηαζ ηχνα εζήηςζεξ ηέημζα θζθμκζηία. Κζ μ πυεμξ ηυνδξ υιμνθδξ πζα ααζζθεφεζ αηυιδ πανά μζ ιεβάθμζ κυιμζ πμο εδχζακ μζ εεμί. Μα ηχνα ηαζ ΄βς ζπνχπκμιαζ ημοξ κυιμοξ κα παηήζς ηαζ δεκ ιπμνχ, αοηά αθέπμκηαξ, ηα δάηνοα κα ηναηήζς υηακ εςνχ ηδ δφζηοπδ εδχ, ηδκ Ώκηζβυκδ, ζημ ζηνχια κα ζζιχκεζ, πμο υθμοξ εα ιαξ δεπηεί... ΢νθνθιήο Μεηάθξαζε : Κσλ. Μάλνο

Απφ ηνλ Αίαληα ……………………………… Πμζμξ εα ‗καζ μ οζηενκυξ ηαζνυξ ηαζ πυηε ηάπα εα ηεθεζχζμοκ ηα πνυκζα ηα ηνζηοιζζιέκα, πμο αοηά ιμο θένκμοκ μθμέκα η‘ αδζάημπα ηα αάζακα ηδξ ηαημπάεεζαξ ημο πμθέιμο ζηδκ Σνμία ηδ ζημηεζκζαζιέκδ πμο βζα ιαξ ημοξ Έθθδκεξ αοηή ιζα εθζαενή κηνμπή εα ιέκεζ; ………………………………….. ΢νθνθιήο Μεηάθξαζε : Γεκ. ΢άξξνο

74

Απφ ηνλ Οηδίπνδα Σύξαλλν ……………………………… Μαφνα ιζθά, ιαφνα ιδκά, ηζ υθμοξ ηανάγεζ μ ιάκηδξ. Φέιαηα ακ ηνέκεζ ή αθδεζκά, ηάπα κα πς ιπμνχ; Γφνς ή ιπνμζηά εβχ δε εςνχ, ια ηανηενχ ι‘ εθπίδεξ. Γζαηί ζημοξ Λααδαηίδεξ ημο Πμθφαμο δ βεκζά πμηέ ιμο αιάπδ μφηε άθθμηε, μφηε ηχνα άημοζα κα ΄πεζ, πμο έηζζ πζα ηζ δ ροπή ιε δίηαζδ ηνίζδ κα ιπμνεί κ‘ ακηζηνφζεζ ημο Οζδίπμο ηδκ ηαθή θήιδ, ηαζ ιυκμ κα εηδζηδεεί βζα ημο Λάζμο ημ θυκμ ………………………………….. ΢νθνθιήο Μεηάθξαζε : Φψηνο Πνιίηεο

Απφ ηελ Ηιέθηξα ……………………………… Κακείξ βεκκαίμξ, ηζ ακ γεζ ηαηυιμζνα πάεζ κα κηνμπζάζεζ ηδ δυλα, η‘ υκμια, ζηδκ ηαηαθνυκζα, ηυνδ ιμο, ηυνδ ιμο! Γζ‘ αοηυ ηζ εζφ πνμηίιδζεξ ιε η‘ άζηδια ανιαηχκμκηαξ ηδκ πμθοενήκδηδ γςή δζπθυ κα θάαεζξ έπαζκμ: ηυνδ ζμθή ηαζ ηυνδ ακηνεζςιέκδ. Χ, κα ιμο γήζεζξ! Πάκηα ζμο οπυδμοθμζ μζ μπηνμί ζμο κα ‗καζ ζε πθμφηδ ή δφκαιδ, υζμ ημοξ είζαζ ηχνα οπμπείνζα. ΢ε ανήηα κα πμνεφεζαζ ιε ιμίνα υπζ ηαθυιμζνδ, ια υπμο ηα κυιζια ηνακά, εζφ αοηά οπενάλζα κ‘ αημθμοεάξ ιε ημοξ Αζυξ ημ ζέααξ. ………………………………….. ΢νθνθιήο Μεηάθξαζε : Ν. Πνξηψηεο

75

Απφ ηνλ Φηινθηήηε Όπκε πμο ηάκεζξ κα λεπκμφκ Όπκε, ηαζ πυκμοξ ηαζ ηαδιμφξ πάνε απαθυπκμμξ κα ιαξ ενεείξ πανά ηαζ πανδβυνζα ηδξ γςήξ ηαζ ηάιε κα ααζηά αοηυ ημ θέββμξ ημ ζθανυ πμο ηχνα έπεζ ζηδκ υρδ ημο απθςεεί, Έθα, φπκε ααζζθζά, έθα βζαηνυξ ημο κα βεκείξ. ………………………………….. ΢νθνθιήο Μεηάθξαζε : Η. Ν. Γξππάξεο

Απφ ηνπο Ιρλεπηέο Βιπνυξ, ηνέληε δνυιμ ηα πυδζα ζημκ χιμ ημ αήια βμνβυ. Βιπνυξ ηχνα, ζφνε κα ανεζξ πμζμξ επήνε ημο Φμίαμο ημ αζυ. ΢ημ ηέθμξ κα θηάζεζξ ημκ ηθέθηδ κα πζάζεζξ ζηδκ ηνφπα ημο εηεί.

- Ώπ πχξ ηα ηνοιιέκα, ιε δυθμ ηθειιέκα ηαζ πμφ εα ηα ανς; -Σα πυδζα ιμο ακ ηνέλμοκ, (ημ ιάηζ αξ πνμζέλμοκ) ηζ ακ ηα ανς εα γς ηζ εβχ ηζ μ βμκζυξ ιμο ζηδ ζθαίνα ημο ηυζιμο εθεφηενα πζα. Κζ μ θίθμξ εευξ ιμο βμνβυξ πμνδβυξ ιμο ζηα ηυπζα ιμο αοηά, κα ιυδζκε ηχνα ηα μθυπνοζα δχνα πμο αθέπς ιπνμζηά.

΢νθνθιήο (κεηάθξαζε Γεκ. ΢άξνο)

76

2. Μεζαίσλαο–Αλαγέλλεζε-Γηαθσηηζκφο (395- 1789) 2.01 Κίλα Οζ Κζκέγμζ πμζδηέξ ηδξ πενζυδμο αοηήξ είκαζ εηαημκηάδεξ. Βθάπζζηα ζημζπεία έπμοιε βζ‘ αοημφξ, πένακ ημο μκυιαημξ ηαζ ηδξ επμπήξ πμο έγδζακ. Θα πανμοζζαζημφκ - υζμ είκαζ δοκαηυ - μζ πζμ ακηζπνμζςπεοηζημί ηδξ επμπήξ ημοξ.

_____________________________________________________________________ Κπξία Υνπ (Madam Hu, 7νο αηψλαο)

Σέινο ηνπ ζηνιηζκνχ Ο ζημθζζιυξ ιμο ηέθεζςζε ηζ αοηυ ιε ηάκεζ πζμ δοζηοπζζιέκδ κα μκεζνεφεζαζ ηδκ εοηοπία, είκαζ απυ ιυκμ ημο έκαξ πυκμξ. Οφηε ηακ κα δζαθέλς δε ιμο δίκεηαζ υζμ ηδξ ζηζάξ μ ακευξ πμο κα πενζδζααάγεζ δς ηαζ ηεζ ιπμνεί, υηακ ένπεηαζ δ άκμζλδ. # ΢διάδζ απυ άιαλα ηακέκα ζηδκ αοθή ιμο ημ πνάζζκμ πμνηάνζ ιέζα ηδξ ποηκυ θοηνχκεζ, Ήπμξ αδφκαιμξ αοθμφ ηαζ ηφιπακμο‘ βζα πμζάκ δ εφκμζα ημο αοημηνάημνα; Κπξία Υνπ (κεηάθξαζε: ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

___________________________________________________________ Ο Υν Σζε Σζαλγθ (Ho Tche-Tchang, 7νο αηψλαο), ήηαλ πνηεηήο.

Δπηζηξνθή ζην ρσξηφ Έθπγα λένο πνιχ θαη γέξνληαο γπξίδσ. Σν ρσξηφ κνπ δελ άιιαμε’ ηα δηθά κνπ καιιηά άζπξηζαλ κνλάρα. Σα παηδηά κνπ κε βιέπνπλ, δελ κ’ αλαγλσξίδνπλ θη επγεληθά ξσηνχλ: Από πην κέξνο θύξηε, λα είζηε; Υν Σζε Σζαλγθ (κεηάθξαζε: Άξεο Γηθηαίνο)

77

Ο Βάλγθ Βέη (Wang Wei, 699-759) ήηαλ κνπζηθφο, δσγξάθνο θαη πνηεηήο, έλαο απφ ηνπο ζπνπδαίνπο θαιιηηέρλεο ηεο επνρήο ηνπ

Απνραηξεηηζκφο ζην βνπλφ Σμκ μδήβδζα πάθζ ζημ αμοκυ ηζ έηθεζζα ηδκ λφθζκδ πυνηα ημ ανάδζ. ΋ηακ εα λακαπναζζκίζεζ ημ πμνηάνζ άναβε μ εοβεκζηυξ ιμο θίθμξ εα λακάνεεζ;

Αλάκεζα ζηα θαιάκηα Καεζζιέκμξ ακάιεζα ζηα ζζςπδθά ηαθάιζα, Σναβμοδχ δοκαηά παίγμκηαξ θαμφημ, ζηα αάεδ ημο δάζμοξ, απ‘ υθμοξ αβκμδιέκμξ ιυκμ ημ θεββάνζ ένπεηαζ κα ιε θςηίζεζ.

΢ηνλ φρην ηεο ιίκλεο Παίγς θθάμοημ πμθφ ημκηά ζημ κενυ, υπμο ι‘ απμπαζνέηδζε έκα ανάδο μ ζφγοβυξ ιμο. Σμ ηεθάθζ ιμο ηαηά ηδ θίικδ ζηνέθς ημοξ πνάζζκμφξ ημο θυθμοξ ζφκκεθα άζπνα ζηέπμοκ. Βαλγθ Βέη (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

Νέα απφ ην ρσξηφ ΢π πνπ καο ήξζεο απφ ηελ παηξίδα ζα θέξλεηο ρίιηα ηφζα λέα. ΢αλ έθπγεο – εκπξφο ζην παξαζχξη ζνπ αλζνχζε ε κηθξή δακαζθεληά; Βαλγθ Βέη (κεηάθξαζε : Άκαιία Σζαθληά)

Ζ θνηιάδα ηνπ Μελγθ-ηζ΄ελγθ Σμ κέμ ιμο ζπίηζ είκαζ ζημ έιπα ημο Μεκβη-ηζ΄εκβη απ‘ ηα παθζά ημο δέκηνα ιέκμοκ ιυκμ θίβεξ άννςζηεξ ζηζέξ. Μεηά απυ ιέκα, πμζμξ εα ιείκεζ εδχ; Μάηαζμ είκαζ κα εθίαμιαζ πμο άθθμζ ημ ‗πακ πνζκ. Βαλγθ Βέη (κεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο

78

Ο Κηλ Σζφνπ-Γηαλγθ (Kin Chou-Yang) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 16νπ-17νπ αη.

Γπν ηξαγνχδηα γηα ηνλ εηζπξάθηνξα ησλ θφξσλ Η Δ πθδιιφνα ημο ηέηανημο ιήκα ημ ηεπνί ζημηχκεζ, ημο πέιπημο ιήκα δ πθδιιφνα ζημηχκεζ ημ ζηάνζ. Ώιέηνδημζ μζ κεηνμί ιεξ ζηα πςνάθζα, ζημηςιέκμζ υθμζ απ‘ ημ πμηάιζ. Σμ ηεπνί ζημηςιέκμ, ημ ζηάνζ ζημηςιέκμ, ηάηζ πάεζ ηζ ένπεηαζ αηυια εθπζδμθυνμ, βζα ιαξ. Ώθθά είκαζ αηυια ηζ μ εζζπνάπημναξ ηςκ θυνςκ: ηαηυξ εάκαημξ, πζμ ηαηυξ ηζ απ‘ ηδκ πθδιιφνα.

ΗΗ Υζθζάδεξ άκενςπμζ είκαζ ηαναβιέκμζ, ηζ έλς αβαίκμοκ απυ ηα ζπίηζα ημοξ απμθαζζζιέκμζ. Υζθζάδεξ άκενςπμζ ημζημφκ απυ ηδ ιζα ιενζά ηαζ ηδκ άθθδ, απάκς-ηάης ζημ δνυιμ. Ρίλεηε ηα δέκηνα, ζδηχζηε ηα νααδζά ζαξ, ηζ εθάηε, ημκ εζζπνάπημνα κα ζημηχζμοιε ηςκ θυνςκ. Κηλ Σζφνπ-Γηαλγθ (κεηάθξαζε Άξεο Γηθηαίνο)

79

Ο Λη Γηνπ, γλσζηφο ζελ Κίλα σο Λη Υνπδ Υνπ (Li Yu or Li Houzhu, 937-978) ήηαλ πνηεηήο θαη ν ηειεπηαίνο εγεκφλαο ηνπ Ννηίνπ βαζηιείνπ ησλ Σαλγθ

Δξσηνρηχπεκα Σα ιαθθζά ηδξ δειέκα ιε ημνδέθα ιε ηανθίηζα απυ κεθνίηδ Δ πθμφζζα νυιπα ηδξ θεπηή ηαζ ιαθαηζά ακάιεζα ζηα θνφδζα ιζα νδπή αοθαηζά. Οηηχανδξ ανμπή ηζ αβέναξ πηοπμφκ ηα θμζκζηυδεκηνα Έκαξ ακήιπμνμξ άκηναξ ζε ιζακ αηεθείςηδ κφπηα…

Αλνημηάηηθν ληνπο Έλς απυ ηζξ ημονηίκεξ δ ανμπή θθοανεί δ επμπή ζένκεζ ημ ηέθμξ ηδξ Σμ ιεηαλέκζμ ζηνςζίδζ δεκ ηναηά ηδ ρφπνα ηδκ αοβή ΢ημ υκεζνμ λέπαζα υηζ ήιμοκ ζ‘ ελμνία, ηαζ ηάπμηε οπήνπε πανά.

Ο Φαξάο Ώθνζζιέκεξ παθίννμζεξ ζακ κζθάδεξ παζμιενμφκ Ααιαζηδκζέξ παναηαβιέκεξ ακείγμοκ ζζςπδθά Έκα ιπμοηάθζ ηναζί ηαζ ημ ράνεια Πμζμξ ζ‘ αοηυ ημκ ηυζιμ ιεηνζέηαζ ιαγί ιμο; Σμ ημοπί ζπίγεζ ζηα δομ ηα κενά πδβήξ δ αάνηα ζακ θηενυ επζπθέεζ έκαξ ιζηνμφθδξ βάκηγμξ παίγεζ ζημ ηέθμξ ημο ιεηαλέκζμο ζημζκζμφ Σμ κδζάηζ βειάημ θμοθμφδζα ηζ δ ηακάηα ιμο βειάηδ ηναζί Πάκς ζηα πίθζα ζηνέιιαηα ηςκ ηοιάηςκ οπάνπεζ εθεοεενία. Λη Γηνπ

80

Λη Πν ή Λη Σάη Πν (Li Po, or Li Tai Po, 701-762) είλαη ην φλνκα κε ην νπνίν είλαη γλσζηφο ζηε Γχζε ν Λη Μπάη (Li Bai), έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Κηλέδνπο πνηεηέο ηεο πξψηεο ρηιηεηίαο.

Βαξθαξφια Δ αάνηα ιμο είκαζ απυ λφθμ ζακηάθ ηζ έπεζ ηζιυκζ απυ ιακυθζα Πνφιδ ηαζ πθχνδ ηάεμκηαζ ιμοζζημί ιε θθάμοηα απυ κεθνίηδ. Σζ εοθνμζφκδ, πθάζ ιμο έπμκηαξ κέεξ ηναβμοδίζηνζεξ ηζ έκα ιπμοηάθζ ιε βθοηυ ηναζί, κα θζηκίγμιαζ εδχ ηζ εηεί, ζηδκ ηφπδ, πάκς ζηδ νάπδ ηςκ ηοιάηςκ, ζακ ημκ ηαμσζηή άβζμ πμο ηαλζδεφεζ ζηδ νάπδ ημο ηίηνζκμο θεθεηζμφ ημο, ιεξ ζημκ αένα, ηαζ ηυζμκ εθεφεενμξ υζμ ηαζ μ ηνίηςκ, πμο άζημπα ηνέπεζ πίζς απυ ημοξ βθάνμοξ. Σα ηναβμφδζα ημο Κ‘ο Γοακ πάκηα είκαζ ζακ ημκ ήθζμ ηζ υπςξ ημ θεββάνζ: απυ ηα παθάηζα ηαζ ημοξ πφνβμοξ ηςκ Σζ‘μο ααζζθζάδςκ δεκ απυιεζκε μφηε ίπκμξ ζηα αμοκά. Μα ακ μ πθμφημξ ηζ δ θήιδ ιπμνμφζακ κα δζανημφκ αζχκζα, μ πμηαιυξ Υακ ε‘ άθθαγε νέια. Λη Πν (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

Ζ θνπέια απφ ην Βνπ Κναζί απυ αιπέθζ. πνοζέξ ημφπεξ, δεηαπεκηάπνμκμ ημνάζζ απυ ημ ΐμφ, πάκς ζε θζβενυ άθμβμ θενιέκμ, Σα θνφδζα ηδξ είκαζ ααιιέκα ιαφνα, ηα βμαάηζα ηδξ είκαζ απυ ηυηηζκμ ιεηάλζ. ηα θυβζα ηδξ παναπαημφκ, ια ηναβμοδά παδζάνζηα δ θςκή ηδξ. ΢ημ ζοιπυζζμ ημ πθμφζζμ ιεεά, ζηδκ αβηαθζά ιμο - πίζς απ‘ ηζξ ημονηίκεξ πμο έπμοκε ημ πνχια ημο ζαίζημο, ημνάζζ απυ ημ ΐμο, ηζ εα ζε ηάκς; Λη Πν (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

81

Ννζηαιγία Πάκς ζημ πθμίμ εα ‗θεοβα ζε θίβμ ηαζ λάθκμο απ‘ ηδκ αηηή άημοζα ημ πηφπμ ημο πμδζμφ ιε ημ ηναβμφδζ ζμο‘ δ Λίικδ ημο Άκεμοξ ηδξ Ρμδαηζκζάξ, είκαζ ααεζά ηνζαηυζζα ιέηνα, υιςξ ααεζά δεκ είκαζ υζμ δ αβάπδ ζημκ απμπαζνεηζζιυ ζμο. #

Δξψηεζε θη απάληεζε κεο ζηα βνπλά Ρςηάξ βζαηί ηαημζηχ ζημ πνάζζκμ αμοκυ‘ παιμβεθάς ηαζ δεκ απακηχ, βζαηί είκαζ λέκμζαζηδ δ ηανδζά ιμο. ΢ακ ημ θμοθμφδζ ηδξ νμδαηζκζάξ πμο πάεζ ιε ημ νέια ζη‘ άβκςζημ έπς έκα ηυζιμ πςνζζηυ, ιαηνζά απυ ημοξ ακενχπμοξ. #

Ννζηαιγία Μπξνο ζην θξεβάηη κνπ η’ νιφγηνκν θεγγάξη, ην ρψκα κνηάδεη ζθεπαζκέλν κ’ άζπξν πάγν. ΢εθψλσ ην θεθάιη θαη θνηηάδσ ην θεγγάξη, κεηά ην ρακειψλσ θη νλεηξεχνκαη ηνλ ηφπν κνπ. #

΢ε κηα σξαία ηνπ δξφκνπ Ο ζππέαξ θεζχκεζ πενήθακα ηα πεζιέκα θμοθμφδζα. Σμ ιαζηίβζυ ημο πασδεφεζ ηδκ ημιρή άιαλα. Δ ςναία παιμβεθάεζ ζδηχκμκηαξ ηδ ιανβανζηανέκζα ηδξ ημονηίκα ηαζ δείπκεζ ιε ημ δάπηοθμ ιαηνζά, ημ ηυηηζκμ πενίπηενυ ηδξ. #

Ζ ηέξςε ηνπ εκπφξνπ Ο ηαλζδεοηήξ ηςκ εαθαζζχκ ζππεφεζ η‘ μονακμφ ημκ άκειμ πμο πάεζ ημ πθμίμ ημο ζε ηυπμοξ ιαηνζκμφξ, πςνίξ κ‘ αθήζεζ πκάνζ πζμ πμθφ απ‘ υζμ έκα πμοθί ζηα ζφκκεθα. #

Σαμηδεχνληαο Σμο Λακβη ημ ηαθυ ηναζί ιε η‘ άνςια απυ πυνηα θάιπεζ ζακ ηεπνζιπάνζ ιεξ ζηζξ ημφπεξ ημο κεθνίηδ. Ώκ ημοξ ζοιπυηεξ ημο ιεεμφζε μ μζημδεζπυηδξ, Θα λέπκαβακ πςξ ανίζημκηαζ ζε λέκμ ηυπμ. Λη Πν (κεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

82

Ο Λνπ Γηνπ (Lu Yu, 1125-1210) ήηαλ πνηεηήο ηελ επνρή ηεο Νφηηαο Γπλαζηείαο ΢νλγθ

Νπρηεξηλφο πεξίπαηνο Σμ θεββάνζ ακεααίκεζ, είκαζ ημκηά ηζυθαξ ζηδ Μεβάθδ Άνηημ, ηζ μζ πενζπαηδηέξ λακαβονίγμοκ ζημο πνμαζηίμο ημο δοηζημφ ημοξ δνυιμοξ. Μέζα απ‘ ηδ νυιπα ιμο, μ άκειμξ, ανμπή θμνηςιέκμξ, πκέεζ, ηζ δ δνμζζά ηςκ ρδθχκ πυνηςκ ηα ραεέκζα ζακηάθζα ιμο ιμοζηεφεζ. Σα ηναβμφδζα ηςκ ρανάδςκ ορχκμκηαζ απ‘ ηδ ιαηνζκή υπεδ. Πεεαιέκμζ, πμο πκεφιαηα έβζκακ ηαηά, πμνεφμοκ πάκς απυ ηάθμοξ ενεζπςιέκμοξ πζα. Δ παβενή εθίρδ λοπκά ηαζ γαθίγεζ ηδκ ροπή ιμο. Δ ιμκαλζά, ημ πανάλεκμ, ιε πμζδηζηέξ ιε δζαπενκμφκε θνάζεζξ. ΋ηακ βονίγς ζημ ζπίηζ ιμο, δ κφπηα έπεζ, δ ιζζή, πενάζεζ ηζυθαξ. Σδκ ημονηίκα ζδηχκμκηαξ ηδξ πυνηαξ, υνεζμξ πμθθήκ χνα ζηέημιαζ. Ο βζμξ ιμο, παζδί αηυια, εηεί ΄καζ‘ δζααάγεζ. Με ημ βέθζμ ημο αθαθνχκεζ ηδ ιεθαβπμθία ημο ακααθδιέκμο ζμφνμοπμο ηδξ γςήξ ιμο. Λνπ Γηνπ (κεηάθξαζε Άξεο Γηθηαίνο)

Οη κχγεο ΢ημ Νυημ, αηυια βζα θςηζά δεκ είκαζ ιε δέηαημ θεββάνζ. Ώκ ζ‘ εκμπθμφκ μζ ιφβεξ, ιδκ ηναηάξ ηαηία‘ είκαζ θηςπμφθζα πθάζιαηα, άζε κα ηζξ λεηαεανίζεζ δ πάπκδ. #

΢ην καμηιάξη Σμ άνςια ηέθεζςζε, δ θάιπα ζαήζηδηε, απ‘ η‘ υκεζνυ ιμο αβαίκς, ζ‘ υζδ ιμο ιέκεζ ιέεδ ακαηαηεφεηαζ εθίρδ θαθνή, Μέζα ζηδ ιαηνζά κφπηα πμζμξ ιμζνάγεηαζ ηδ ιμκαλζά ιμο; Σμ θςξ ημο θεββανζμφ ηαζ ηα ηναβμφδζα ηςκ εκηυιςκ, Λνπ Γηνπ (κεηάθξαζε ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

83

O Πν Σζνπ-Γη (Po Chu-Yi, 772-846) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο Ο Λάν Σζε

Λάν Σζε «Απηφο πνπ κηιά, ηίπνηα δελ μέξεη’ απηφο πνπ μέξεη δε κηιά πνηέ ηνπ» Ο Λάν Σζε είπε απηά ηα ιφγηα. Σψξα, αλ δψζνπκε πίζηε ζη’ φηη ν ίδηνο ν Λάν Σζε ήηαλ θάπνηνο πνπ ήμεξε, ηφηε πψο έγηλε θη έγξαςελ έλα βηβιίν πέληε ρηιηάδσλ ιέμεσλ; Πν Σζνπ-Γη (κεηάθξαζε Άξεο Γηθηαίνο) Ο Κφθθηλνο παπαγάινο ΢ηαθιέκμξ δχνμ απ‘ ημ Ώκκάι , ςναίμξ ηυηηζκμξ παπαβάθμξ ζακ ημ ιπμοιπμφηζ ηδξ νμδαηζκζάξ ιζθχκηαξ ηδ θαθζά ηςκ ακενχπςκ. Κζ έηακακ ηαζ ζ‘ αοηυκ ςξ ηάκμοκ ζημοξ νήημνεξ ηαζ ημοξ ζμθμφξ . Έκα βενυ ηθμοαί εζηήζακε ηζ εηεί ημκ θοθαηίζακε. Πν Σζνπ-Γη Μεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθληά

Αθνχγνληαο ηα έληνκα Βίκαζ ημ ανμπενυ ηαζ ζημηεζκυ θεζκυπςνμ. Μεξ ζηδ ιαηνζά κφπηα ηνίγμοκ έκημια παιέκα ηζ απ‘ ημ θυαμ ιδκ μ φπκμξ ιμο δζοπάζεζ ιζα ζηζβιή ηδξ εθίρδξ, γοβχκμοκ ημ ηναβμφδζ ημοξ ζζβά ζζβά πνμξ ημ ηνεαάηζ ιμο Πν Σζνπ-Γη Μεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο

84

Ο ΢νπ ΢η (Su Shi, 1037-1101) ήηαλ ζπγγξαθέαο, θαιιηγξάθνο, πνιηηηθφο θαη έλαο απφ ηνπο πην δηάζεκνπο πνηεηέο ηεο δπλαζηείαο ησλ ΢νλγθ.

Πίζσ απ’ ην θφθθηλν παξάζπξν Κάιπμζεξ ιένεξ ηχνα αθδεζκά ‗ιαζ ιεεοζιέκδ. Ώκ, πένα απ‘ ημ πανάεονυ ιμο, ημηηζκίγμοκ ηα θμοθμφδζα, ακ δ αφνα αμοηαθίγεζ ημκ ίζηζμ ημοξ, δεκ λένς. Γαθζζιέκδ αηυιδ απ‘ ηδκ άκμζλδ, ζδηχκμιαζ. Έκαξ πθάκμξ, έκαξ κεανυξ πθάκμξ, ρζεονίγεζ ζη‘ αοηί ιμο: ΢εθώλεζαη θηόιαο; Σζ παφκςζδ! Πυζμ ηα θυβζα ημφηα ιζζχ, πμο ιε λακαγαθίγμοκ!. ΢νπ ΢η (κεηάθξαζε Άξεο Γηθηαίνο)

Άλνημε Δ άκμζλδ ιυθζξ ήνεε. Σ' αβένζα πένα δχεε ηζξ ζηζέξ θοζμφκ. Γζα ηδ εέα ακεααίκς ζηδκ ηανάηζα ημο Σζάμ Γζακ. Οζ ακμζλζάηζηεξ πθδιιφνεξ ιζζμβέιζζακ ηζξ ηάθνμοξ. ΢ηδκ πυθδ ιζα πθδιιφνα απυ θμοθμφδζα. ΐνμπή απκζζηή πίθζα κμζημηονζά εαιπχκεζ. Πέναζε ηδξ Βζηίαξ δ βζμνηή, ακαζηεκάγς ζοκεπχξ έπμκηαξ ηχνα λειεεφζεζ Γζαηί κα εθίαμιαζ βζα ημοξ παθζμφξ ημοξ θίθμοξ ηαζ ημ ζπίηζ ; Καθφηενα ιε κέα θςηζά κα ανάζς κέμ ηζάζ, κα βνάρς πμζήιαηα ηαζ κ' ακαθάας νίζηα, υζμ έπς πνυκμ ιπνμζηά ιμο αηυια. …………………………………….. Έκα θεζρυ θεββάνζ ηνέιεηαζ απ' ημ λεναιέκμ δέκηνμ. Δζφπαζε μ πμηαιυξ, υθα βαθήκζα. Πμζμξ αθέπεζ ηδ εαιπή θζβμφνα πμο πάεζ ηζ ένπεηαζ ιεξ ηδκ μιίπθδ, ιπενδειέκδ ιζαξ αβνζυπδκαξ ιμκαπζηήξ ημκ ίζηζμ ; Ξαθκζάγεηαζ, ζδηχκεηαζ, πίζς ημζηάγεζ ιε ιζα θαπηάνα πμο ηακέκαξ δεκ δζαηνίκεζ, δε εα ημονκζάζεζ ζε ηακέκα απ' ηα ηνφα ηθαδζά ζηδκ παβςιέκδ ενδιζηή αηηή. ΢νπ ΢η

85

΋ηαλ ραίξνκαη ηηο κπηγθφληεο ζην λαφ ηεο Καιήο Σχρεο Μ’ φια κνπ ηα γεξάκαηα ζηνιίδνκαη ινπινχδηα δίρσο λα ληξαπψ. Σα ινπινχδηα ζα ‘πξεπε λα θνθθηλίδνπλε πνπ ληχζαλ έλα γέξηθν θεθάιη. Μφλνο γπξίδσ κεζπζκέλνο θη νη δηαβάηεο κε πεξηγεινχλ. Μηα γεηηνληά νιάθεξε θιεηζκέλε πίζσ απφ ηηο γξχιηεο. ΢νπ ΢η (κεηάθξαζε Ακαιία Σζαθληά)

Κνζκηθή αγάπε ΢δηχκς ηδκ ημονηίκα κα ιπμοκ ηα κέα πεθζδυκζα, ηνοπχ ημο παναεφνμο ιμο ημκ ημίπμ κα αβμοκ μζ θηςπέξ μζ ιφβεξ‘ ημοξ πμκηζημφξ ημοξ αβαπχ ηαζ ημοξ αθήκς πάκηα θίβμοξ ηυηημοξ νφγζ, ηζξ θάθαζκεξ θοπμφιαζ, ηαζ ηδ θάιπα ιμο ηαευθμο δεκ ακάας. #

Κνζκηθή αγάπε ΢ηδκ άηνδ άηνδ ημ πμηάιζ δ άκμζλδ ιε εθίαεζ. Μαναίκμκηαζ θμοθμφδζα ηζ άθθα ακμίβμοκ. Ο πθάβζμξ ήθζμξ ηδ ιζηνμφθα βέθονα θςηίγεζ αηυιδ, ια πζα ημ πένζ ζμο δεκ αθέπς ζημο πενίπηενμο ημ παναπέημ. #

Φάξη ΢ηδ θίικδ ιμο έααθα ρανάηζα ιζηνά, ηακέκα δεκ θμαμφκηακ ια ζακ έιαεακ δυθςια ηζ αβηίζηνζ, παεήηακ ηαζ δεκ αθέπεζξ πζα ηακέκα, #

Ίζθηνη ινπινπδηψλ Πθήεμξ, ζηεπάγμοκ ηδ αενάκηα ημο κεθνίηδ δ κεανή οπδνέηνζα δεκ ιπυνεζε κα ημοξ απμιαηνφκεζ. Μυθζξ ημοξ πάνεζ μ ήθζμξ ιε ημ θςξ ημο, ημοξ λακαθένκεζ δ θεββανάδα. ΢νπ ΢η (κεηάθξαζε ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

86

Ο Σνπ Φνπ (Tu Fu, 715-774) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 8νπ αηψλα

Αλνημηάηηθε βξνρή Δ ηαθή ανμπμφθα λένεζ ηδκ χνα ηδξ. Ένπεηαζ ιε ηδκ άκμζλδ ηάεε πνυκμ. Ο άκειμξ ηδκ μδδβεί ηνοθά ιεξ ζηδ κφπηα ΋θα εα ηδ βεοημφκ ζζςπδθά ηζ αευνοαα. Σα ιμκμπάηζα παεήηακε, ηα ζφκκεθα ιαονίγμοκ, ηαζ ιμκαπά ζημ αάεμξ, πένα ζημκ πμηαιυ ηνειμπαίγεζ ημ θακάνζ ιζαξ ρανυαανηαξ. Σδ αοβή εα ‗κ ‗ δ βδξ ιμοζηειέκδ ηαζ ηυηηζκδ. ΢ηδκ υπεδ ηα θμοθμφδζα αζάγμκηαζ κ‘ ακείζμοκ. Σνπ Φνπ (κεηάθξαζε : Ακαιία Σζαθληά)

Πφιεκνο Υεεξ ανάδο, δ ηοαένκδζδ δζάηαλε κα ηαηαηαπημφκε ζημ ζηναηυ υθα ηα δεηαμπηάπνμκα παθζηάνζα: πνέπεζ κα οπεναζπζζημφκε ηδκ πνςηεφμοζα. Χ ιδηένεξ! ΍ παζδζά! Μδκ ηθαίηε έηζζ! Κθαίμκηαξ έηζζ ε‘ αννςζηήζεηε. ΋ηακ ηα δάηνοα παφμοκ πζα κα ηνέπμοκ, ηα ηυηαθα ζπάγμοκε. Λφπδζδ δ βδ ή μ μονακυξ δεκ κζχεμοκ. Μάεαηε πςξ ζημ ΢ακημφκβη, δζαηυζζεξ πενζμπέξ ενδιςεήηακ, πςξ πζθζάδεξ πςνάθζα δεκ βκςνίγμοκε πζα πανά ιμκάπα ιζα θοηεία: ηα ανάπζα. ΢ακ ηα ζηοθζά ζημηχκμκηαζ μζ άκηνεξ ζάιπςξ πμοθάδεξ μζ βοκαίηεξ ηοκδβμφκηαζ… Ώκ θακηαγυιμοκ ίζαιε πμζμ ζδιείμ ηςκ αβμνζχκ δ ηφπδ είκαζ άεθζα, δεκ εα ΄πα βζα παζδζά ιμο πανά ημνίηζζα ιυκμ. Σ‘ αβυνζα δεκ ένπμκηαζ ζημκ ηυζιμ, πανά ηάης απ΄ ηδ πθυδ βζα κα εαθημφκε. Ώηυια αθέπεζξ ζηα πενζβζάθζα ηδξ Γαθάγζαξ Θάθαζζαξ εηείκςκ ηα ηυηαθα πμο πνζκ απυ πμθθά πνυκζα ζημηςεήηακ: ζηδκ άιιμ ηείημκηαζ ηαζ, λαζπνζζιέκα μθυηεθα, βοαθίγμοκ‘ εηεί μζ ροπέξ κέςκ ηαζ βενυκηςκ, ιαγί βζα κα ενδκήζμοκ, ζοκηοπαίκμοκ. ΋ηακ πέθηεζ δ ανμπή ηαζ ημ θεζκυπςνμ θοζά ημοξ παβςιέκμοξ ακέιμοξ ημο, μζ θςκέξ ημοξ δοκαιχκμοκ ηυζμ, πμο ηαηαθαααίκς ηαθά βζαηί δ εθίρδ ιπμνεί κα ζημηχζεζ…. Σνπ Φνπ (κεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

87

Ο Σζάν Μελγθ Φνπ (Chao Meng Fu, 1254-1322) ήηαλ Κηλέδνο πνηεηήο.

Ζ Αλαηνιηθή πφιε Κμκηά ζε ημφηδ ηδκ αβνμηζηή ηααένκα, ηδξ νμδαηζκζάξ μζ ακεμί δείπκμοκ ηαιανςηά ηζξ ηυηηζκεξ βδηεζέξ ημοξ ζημ ηέθμξ ημο ιμκμπαηζμφ μζ ζηζέξ ηνειμφκ ημ πκμφδζ ημοξ μιίπθδ. ΢ηδκ πυθδ ακ δεκ είπα πάεζ ηδκ Ώκαημθζηή βζα κα ηδκ απμπαζνεηίζς εα ‗πα πενάζεζ ημ ιεβαθείμ ηδξ άκμζλδξ δίπςξ κα ημ ηαηαθάας. Σζάν Μελγθ Φνπ (κεηάθξαζε ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

Ζ πθάληξα Δ έαδμιδ ζεθήκδ, ηαζ ηαίεζ ημ ηαθμηαίνζ. ΋θδ ηδ ιένα δ οθάκηνα ζηφαεζ ζηδ δμοθεζά ηδξ, πςνίξ κα πηεκίζεζ ηακ η‘ άηαηηα ιαθθζά ηδξ, ιε ημ πένζ ζθμοββίγεζ ημκ πμθφ ζδνχηα. Σα πμοθζά ηδξ επμπήξ ηεθαδδμφκε, ακείγμοκ ηδξ νμδζάξ ηα θμοθμφδζα, ια ημοξ ήπμοξ πχξ κα πανεί ηαζ ηα πνχιαηα; ΢ηοιιέκδ ζημκ ανβαθεζυ, οθαίκεζ, ηζ αοηά ηα οθακηά ηδξ ηα ιεηαλςηά, κέμοξ ηαζ βένμοξ κηφκμοκ. Σδ κφπηα, δ θάιπα ηδξ ιε ηζξ βαθάγζεξ θάιρεζξ θςηάεζ ημκ ανβαθεζυ ηδξ, εκχ μζ βνφθμζ ηνίγμοκ ζημ παναεφνζ ηδξ ιπνμζηά. Σζ εα ηενδίζεζ ιε ηυζμ ιυπεμ; Συζμ ιυκμ, υζμ μθυβοικδ βζα κα ιδ ιείκεζ. Μ‘ έκα πςνζάηδ πακηνειέκδ, μθδιενίξ λεεεχκεηαζ υθδ ηδ πνμκζά. Σζάν Μελγθ Φνπ (κεηάθξαζε Άξεο Γηθηαίνο)

88

2.02 Ηαπσλία Δ Εαπςκία ζε ζπέζδ ιε ηδ ιεβάθδ βείημκά ηδξ Κίκα, έιεζκε ανηεημφξ αζχκεξ πίζς ηδξ ζημ ημιέα ηςκ ηεπκχκ, ηδξ θμβμηεπκίαξ ηαζ θοζζηά ηαζ ηδξ πμίδζδξ. Σμ ακηζπνμζςπεοηζηυηενμ είδμξ ζαπςκζηήξ πμίδζδξ είκαζ ημ Υατθνύ, πμο βεκκήεδηε ιυθζξ ημκ 14μ ι.Υ. αζχκα. Σμ πασημφ είκαζ έκα ζφκημιμ πμίδια 3 ζηίπςκ: Ο πνχημξ ζηίπμξ έπεζ 5 ζοθθααέξ, μ δεφηενμξ 7 ηαζ μ ηνίημξ 5. Οθυηθδνμ δδθαδή ημ πασημφ απμηεθείηαζ απυ 17 ζοθθααέξ Πνμτπήνπε ημ Σάλθα πμο απμηεθείηαζ απυ 31 ζοθθααέξ ζε δφμ ζηνμθέξ. Ώηυια δομ είδδ ζαπςκζηήξ πμίδζδξ είκαζ ημ ζέλξηνπ, ηαζ ημ ξέλγθα πμο ακήημοκ ηονίςξ ζηδ θασηή πνμθμνζηή πανάδμζδ. ____________________________________________________________________ Πην θάησ ζα δνχκε ρατθνχ δηαθφξσλ πνηεηψλ ηεο Ηαπσλίαο απφ ηνλ 15ν σο ηνλ 19ν αη.

Υατθνχ Έκα πεζιέκμ θμοθμφδζ πάεζ ζημ ηθαδί ημο πάθζ - ς πεηαθμφδα # Καθμηαζνζάηζηδ κφπηα - άβνοπκμξ ήθζμξ: ηθεζζηά ηα αθέθανά ιμο. # ΢ακ ημο πνςζμφ ηδ θάιρδ ζήιενα θακενχκεηαζ υθδ δ γςή ιμο. Αξαθίληα Μνξηηάθε (1473-1549) __________________________________ Ώκ ανέπεζ έθα μθμζηνυββοθμ, θεββάνζ ημο ιεζμκοπηζμφ Γηακαδάθη ΢φθαλ (1465-1553) __________________________________ Χ! ς! θές ιμκάπα Γζα ηα ιμφνα Σμο αμοκμφ Γζμζίκμ. Γηαζνπράξα Σετηίηζνπ (1610-73) Μεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο

89

Υατθνχ ΋πνπ λα ‘λαη ζα πεζάλνπλε ηα ηδηηδίθηα. ΋ζν η’ αθνχκε δελ ην ζθεθηφκαζηε. Μζακ αζηναπή: Μεξ ημ ζημηάδζ αζηνάθηεζ ημο ενςδζμφ δ ηναοβή. ΢‘ έκα ηθανί κεηνυ ηάπμζμ ημνάηζ ζηάεδηε ημο θεζκμπχνμο δείθζ. Αεκ ηαίεζ θάδζ πζα ζηδ θάιπα ιμο, λάπθςζα. Καζ ιεξ ηδ κφπηα κα ιπαίκεζ ημ θεββάνζ απ‘ ημ πανάεονμ. Φεββάνζ μθυβζμιμ. Σνζβφνς απ‘ ηδ θίικδ υθδ ηδ κφπηα πενζπθακήεδηα. Σα κενά ημο ηαηαννάηηδ δζαοβή. Μέζα ζηα ηφιαηα άζπζθα θάιπεζ δ ζεθήκδ ηαθμηαζνζκή. Ξφπκα, λφπκα, θςκάγς, θίθδ ιμο εζφ ιμκαπή, πεηαθμφδα, πμο ηχνα ημζιήεδηεξ.

Μαηζνχν Μπαζφ (1644-94) Μεηάθξαζε : Ε. Γ. Ατλαιήο

Υαηθνχ Καεανμί ηαηαννάπηεξ: ιεξ ζηα ηφιαηα ζημνπμφκ βαθακέξ πεοημαεθυκεξ. Ώπ‘ αοηυ ημ ιμκμπάηζ, πάεζ δ ανημφδα ζηδ θςθζά ηδξ - ημ θεββάνζ ζημ λδιένςια. Μνπθάη Κνπνξάη (1651-1704) Μεηάθξαζε : Ε.Γ. Ατλαιήο

90

Υατθνχ Πνμηζιμφκε‘ ηα θμοθμφδζα ημ γοιάνζ - αβνζυπδκεξ απ‘ ημ αμννά # Ήνεε δ πνμκζά ηδξ ηίβνδξ, αηυια ηζ δ ακμζλζάηζηδ μιίπθδ ακεααίκεζ υθμ θμονίδεξ ηαζ ζηίβιαηα. Μαηζνπλάγθα Σετηφθνπ (1571-1654) __________________________________ Κμζιήεδηε ζηδ ανμπή ηαζ ηχνα βένκεζ ζημ θεββάνζ - ιπαιπμφ. # Μπνμζηά ζημ αςιυ Κζ μζ έθαθμζ βμκαηίγμοκ ιε θςκμφθεξ θφπδξ. # Υανμφιεκα εα ααθημφκ απυ ηα μθάκεζζηα ηνζθφθθζα ηα πακηεθυκζα ιμο. # Σ‘ άθμβα απμθοηά αυζημοκ ζη‘ ακεζζιέκμ πμνηάνζ - ιέζα ημο θεζκμπχνμο. # Κζκήζαιε κα δμφιε ημ θεββάνζ ζηαιαηχκηαξ ιζα αάνηα πμο ακέααζκε ημκ πμηαιυ. Καβάη ΢φξα – Kawai Sora (1649-1710) __________________________________ ΢πμονβζηάηζα ΢ημ παιδθυ πανάεονμ ίζηζμζ απυ παιδθυ ιπαιπμφ. # Σμκ έθαβε δ βάηα ίζςξ δ πήνα ημο βνφθμο ημκ ενδκεί Δλνκφην Κηθάθνπ (1661-1707) Μεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο

91

Υατθνχ ΢ημ ηαπέθμ ιμο ημ πζυκζ ιμο θακηάγεζ θαθνφ υηζ είκαζ δζηυ ιμο. Έθηαζε μ πεζιχκαξ. ΢ηα ζηζάπηνα ημονκζάγμοκε ηα ημνάηζα. Σμ βειάημ θεββάνζ θαιπνυ. ΢ημ ράεζκμ δάπεδμ, ηςκ πεφηςκ ακηακαηθχκηαζ μζ ζηζέξ. Δλνκφην Κηθάθνπ

__________________________________ Κάης απυ ηδ ζεθήκδ ζηζθπκή ιε ιυκδ ζοκηνμθζά βονίγς ζημ ζπίηζ ιμο ηδ ζηζά ιμο. Γηακαγθνχζη ΢φλην (1642 – 1716) _______________________________________ Μπείηε! Μπείηε θμζπυκ! Οφνθζαγα, ια ζοκεπίγαιε κα πηοπάιε ηδ εφνα ζηεπαζιέκδ ιε πζυκζ. Σαηζηκπάλα Υνθνχζη (; – 1718)

Κυπαζε ημο πεζιχκα Ο άβνζμξ άκειμξ ιδκ αθήκμκηαξ πίζς ημο πανά ημκ απυ ηςκ ηοιάηςκ. Ηθελίζη Κνλζνχη (1650-1722) ________________________________________ Φεζκυπςνμ θεββάνζ βειάημ ένπμοκε μζ αηιμί ζηδκ επζθάκεζα ημο κενμφ. Υαηφξη Ραλζέηζνπ (1654-1707) Μεηάθξαζε : Ε. Γ. Ατλαιήο

92

2.03 Ηλδία Ο Νηαξκαθίξηη (Dharmakirti, 600-660) ήηαλ Ηλδφο θηιφζνθνο, ιφγηνο θαη πνηεηήο

΢ηίρνη ηνπ Νηαξκαθίξηη ΋ηακ βέκκδζε ημ θεββάνζ δ Ώκαημθή, πυνεοε μ ένςηαξ, βεθμφζακ μζ μονακμί εοηοπζζιέκμζ ηζ μ άκειμξ ζηυνπζζε ηδ ιονςιέκδ ηδ βφνδ ημο θςημφ ζ‘ υθδ ηδκ μονάκζα αοβή. # ΢φκκεθμ ηδξ ανμκηήξ, δεκ είζαζ ηαθυ, λένεζξ πςξ πάς ημκ αβαπδιέκμ ιμο κα ανς, ηζ υιςξ ιε ηνμιάγεζξ πνχηα ι‘ αοηήκ ηδ ανμκηή ζμο ηαζ ηχνα πάδζ ιμο απθχκεζξ ηνοθενυ ηα πένζα ηδξ ανμπήξ ζμο. Νηαξκαθίξηη (κεηάθξαζε: ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

Ο Μπαβακπνχηη (Bhavabhuti, 8νο αη.) ήηαλ Ηλδφο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Οπξάληε θχιαθα Οονάκζε θφθαηα υθςκ ηςκ εδζαονχκ ηδξ πανάξ, παηνίδα υθςκ ηςκ ηαζνζαζιέκςκ εδζαονχκ ηδξ μιμνθζάξ, πμζμξ άθθμξ εα ιπμνμφζε κα ηδκ πθάζεζ, πανά ημο ένςηα μ εευξ ιε ζηήιμκεξ πθεπημφξ απυ ημ κέηηαν πμο βεκκάεζ ημ θεββανμθχξ; # Ώφνα εθαθνή, βθοηά ιε ηδκ ςναία εοςδζά ηδξ ανςιαηζζιέκδ, απυ πνοζυ ηαζ άζπνμ βζαζειί, πάζδερε ηδκ μιμνθζά ηδξ, ιε ηδκ ακάζα ζμο άββζλε ηα ζηήεδ ηδξ ηζ έθα πμνηαζιέκδ ιε ηδκ εοςδζαζηή ακαπκμή απ‘ ημ βθοηυ ένςηά ηδξ. Μπαβακπνχηη (κεηάθξαζε: ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

93

2.04 Πέξζεο-Άξαβεο Ο Οκάξ Καγηάκ (1048-1131) ήηαλ Πέξζεο θηιφζνθνο, καζεκαηηθφο θαη αζηξνλφκνο, θαη παξάιιεια έλαο απφ ηνπο κεγάινπο πνηεηέο ηεο επνρήο ηνπ. Σα πεξίθεκα Ρνπκπαγηάη (ηεηξάζηηρα) ηνπ εμαθνινπζνχλ αθφκα θαη ζήκεξα λα ςπραγσγνχλ, αιιά θαη λα δηδάζθνληαη ζε φια ζρεδφλ ηα παλεπηζηήκηα ηνπ θφζκνπ.

Ρνπκπαγηάη Ώπάναβα ζημ ηαπδθεζυ θςκέξ ιαξ αβμονμλοπκήζακ: ‖E, παναβζμί αηαιάηδδεξ, ζηα ζαέθηα ζδηςεείηε πάκς! ιε ημ ηαεδιενζκυ ζαξ ιενηζηυ ηζξ ημφπεξ λεπεζθίζηε, Πνζκ ηδξ γςήξ ιαξ βζα ηαθά ημ δοκαηυ ηναζί ηεθεζχζεζ‖ #

Αζαααίκεζ δ γςή ηαζ πάεζ. Καζ νςηάξ: Σί' κ' δ ΐαβδάηδ; Σμ ηναζμπυηδνμ βζμιίγεζ. Θα κμζαζημφιε ακ είκαζ πίηνα δ βθφηα; άζπνμ πάημ! Καζ ιεηά απυ ιαξ, ηαθά κα λένεζξ, εα βνάθεζ ζηαεενά ημκ ακμζπηυ ημο ηφηθμ ημ θεββάνζ. #

΢α κα 'ηακε θηζαβιέκμξ βζα ημ ηέθζ ζμο μ ηυζιμξ γήζε, θεξ ηαζ ημκ έπμοκε λμιπθζάζεζ βζα ηδκ αθεκηζά ζμο ιυκμ. Μα ιδκ ημ θδζιμκάξ πχξ δεκ είζ' άθθμ απυ ιία πμφθηα πζυκζ ζηδκ αιιμοδζά ζηνςιέκμ ιζα δομ ιένεξ, πμφ εα θζχζεζ. #

΢φκκεθμ ηδξ ηαημηεθζάξ κα ιδκ αθήκεζξ κα ζε ζηζάγεζ ηζ αξ ιδ παεμφκ μζ ιένεξ ζμο ζ' ακαίηζαξ θφπδξ ηδκ μιίπθδ. Μδκ απανκζέζαζ ημ θζαάδζ, ημ θζθί, ημ ενςηζηυ ηναβμφδζ ιέπνζ ιε ημκ πδθυ κα γοιςεεί, ιία ιένα, μ πδθυξ ζμο. #

Έζθζλ' απυνηαβα ηα πείθζα ιμο νςηχκηαξ ημ πμηήνζ ιδ εα ιπμνμφζα ηάπα κα βονέρς η' άβμονά ιμο πνυκζα. Καζ ηείκμ ιμονιμονίγεζ ζθίββμκηαξ ηα πείθζα ζηα δζηά ιμο: "Πζεξ άθθδ ιία βμοθζά. Αεκ έπεζ βονζζιυ αοηυξ μ δνυιμξ". #

Θθζιιέκμξ εναζηήξ, αοηυ ημ πήθζκμ πμηήνζ εα 'ηακ, μκεζνμηοκδβυξ ηαεχξ ηζ εβχ εδχ ηαζ ηυζα πνυκζα. Καζ ημφημ ημ πενμφθζ πμ 'πεζ ζημ θαζιυ ημο εα 'ηακ ιπνάηζμ, ζ' αβαπδιέκμο ημνζηζζμφ θαζιυ ηνζβφνς πεναζιέκμ. #

Ώοηυξ μ ευθμξ, π' υθμζ γμφιε ηάηςεέ ημο γαθζζιέκμζ, είκαζ ημο Ώθθάπ ημ ιαβζηυ ημ εέαηνμ ζηζχκ, αξ πμφιε. Λοπκάνζ ημο μ ήθζμξ ηαζ πθαηφ θεοηυ πακί ημο μ ηυζιμξ ηζ αιέηνδηεξ θζβμφνεξ πίζς ημο ζημηεζκέξ, πμφ παναδένκμοκ. Οκάξ Καγηάκ (κεηάθξαζε: Αξγχξεο Δπζηξαηηάδεο)

94

Ρνπκπαγηάη ΢φκηνμθμζ ημο ηναζζμφ εδχ ζημ πανμηυπζ υθμζ ιαγειέκμζ, μπμφ ΄ιαζηακ απχνζζημζ, πμηέ κα ιδ ιαξ θδζιμκάηε. Πνμημφ ηζμοβηνίζηε, υηακ θείρς ηάπμζα ιένα, ζαξ λμνηίγς βονίζηε ιπνμφιοηα ηδκ άδεζα ημφπα ζακ εα ‗νεεζ δ ζεζνά ιμο # Γζα θίθμοξ πενζυνζγε ημκ εκεμοζζαζιυ ζμο ηαζ ιδκ απμιαηνφκεζαζ απυ ημκ εαοηυ ζμο ηζ αοηυκ εδχ πμο εκυιζγεξ πςξ είκαζ ζηήνζβιά ζμο ιεθέηα ημκ ηαζ πένκα ημκ απυ ημ ηυζηζκυ ζμο. # Ώξ πενπαημφκ ηα ιοζηζηά ιεξ ζηςκ ηνεθχκ ημοξ ηυπμοξ ηζ αξ είκαζ ηα ιοζηήνζα βζα ημοξ μκεζνμηυπμοξ. Γφβζζε ζο ηα ένβα ζμο ηαζ πνυζεπε ημοξ άθθμοξ. Καζ θφθαβε ημοξ πυεμοξ ζμο απ' ημοξ θεπημφξ ακενχπμοξ # Ώοηυ ημ αάγμ ζακ ηαζ ιε εα ‗ηακ ενςηεοιέκμ ηζ απυνηαβα ζε θαηνεοηά πείθδ εα ήηακ βενιέκμ ηαζ ημ πενμφθζ πμο εςνείξ απάκς ζημ θαζιυ ημο, πένζ εα ‗ηακ π' αβηάθζαγε θαζιυ αβαπδιέκμ. Ώπυ ελανπήξ εβνάθηδηε ημ ηζ είκαζ βζα κα βέκεζ ηαζ ημ ηαθέιζ αηυπζαζηα βνάθεζ πςνίξ κα ζαέκεζ. Γζα ημ ηαθυ ηαζ ημ ηαηυ δε κμζάγεηαζ ηαευθμο, ηζ μζ θφπεξ ιαξ πάκε άδζηα ηζ μζ ηυπμζ ιαξ παιέκμζ. # Ώκ ηδξ αθήεεζαξ ημκ ηανπυ δε βεφηδηεξ δς πένα, παναπαηάξ ζημ δνυιμ ζμο ηαζ ζηέηεζξ ζημκ αένα. Μα υπμζμκ ηδξ Γκχζδξ ημ δεκηνί ημκ ίζηζςζε, εα λένεζ ημ ΢ήιενα πςξ είκαζ Υηεξ ηαζ ημ Ώφνζμ δ πνχηδ Μένα. Κανδζά ιμο ηα ιοζηήνζα πμηέ δε εα ενεοκήζεζξ, θζθυζμθςκ ρζθμθμβζέξ δε εα ηζξ λεδζαθφζεζξ. Πάνε πμηήνζ ηαζ ηναζί, θηζάλε μονακυ δζηυ ζμο, βζαηί μονακυ αθδεζκυ, ίζςξ δε εα ακηζηνίζεζξ. # «Έκα πμηήνζ ιε ηναζί, ενδζηείεξ πζθζάδεξ ηάκεζ, ηαζ βζα ηδξ Κίκαξ η‘ αβαεά ιζα νμοθδλζά ημο θηάκεζ υλς απυ ζέκα νμοιπζκί ηναζάηζ ιμο δεκ είκαζ ζημκ ηυζιμ αοηυκ άθθμ λζκυ, ηυζμ βθοηά κα πζάκεζ». # Σδ ιένα ηδκ αονζακή, θςκή ηαιζά δε ζμο ηδκ ηάγεζ. βζ‘ αοηυ θεββάνζ ιμο εκδηυ ιε ηδκ ροπή ζμο βθέκηα, ημφπεξ αδεζάγμκηαξ ζηδκ θςημθεββανζά. Μπμνεί έκα ιεζμκφπηζ κα ράπκεζ ημ θεββάνζ κα ιαξ ανεζ ηαζ κα ‗ιαζηε θεοβάημζ. Οκάξ Καγηάκ

(κεηάθξαζε: Αξγχξεο Δπζηξαηηάδεο)

95

Ο Ακπνχ Ννπβάο ή Ννπνπάο (Abu Nuwas, 756-814), ζεσξείηαη απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο Άξαβεο πνηεηέο. Έξαςε πνηήκαηα ζε αξαβηθή θαη πεξζηθή γιψζζα.

Σν αγνξνθφξηηζν Μέζα ζημκ ηήπμ πμο άπκζγακ ανχιαηα αζμθέηαξ ημ ζαέθημ αβμνμηυνζηζμ ζενβζάκαε, ηαζ πζμ ζαέθηα ιαξ ηένκαβεκ. Ώπάκς ηδξ ηα ιάηζα ιαβειέκα ημθθμφζακε, ηαζ ζηθάαςκε ηα ζηήεζα ηα θζςιέκα. Κμηέηζηα ηα ελαίζζα θαβυκζα ηδξ ζηεπάγεζ ι‘ έκα πζηχκα αεένζκμ. Μ‘ αζιάημο ημηηζκάδζ απυ ηζκά ηαζ νμδαιζά ηα κφπζα ηα ‗πεζ αάρεζ. Σμ ιάβμοθυ ηδξ ημ θζθμφκ ζβμονά ιαθθζά, ηαζ η‘ αρδθυ ηδξ ιέηςπμ ηζμοθμφθζα ηνζζπανζηςιέκα. Με ηα θανιάηζα ημο ένςηα πχξ παίγεζ αοηή: Με ημ έκα πένζ ζηα δίκεζ κα ηα πζεζξ, ια ζημ άθθμ ηδξ ηναηάεζ ημ βζαηνζηυκ, μπμφ ηα ηαηαθεί ηαζ ηα ζημνπάεζ. ΢δηχκς εβχ ηδκ ημφπα ιμο, θμζπυκ, ιε ημ εθζλήνζμ πμο ιαξ ηενκμφκ ηα πένζα ηδξ, ηαζ πίκς βζα ηα ιονςιέκα ιαθθζά, ηα ιάηζα ηδξ – ηαζ ηδκ πανέα ηνζβφνς. Ακπνχ Ννπβάο (κεηάθξαζε : Θφδσξνο Καινπίζεο)

Σν καζεηνχδη ΢ημ ζπμθεζυ, ιζηνυ παβχκζ - ηδ γςή ιμο ημο πανίγς! βνάθεζ απάκς ζημ ηζηάπζ βζαηί βνάιιαηα δεκ λένεζ. Αεκ ημ ζαήκεζ ιε ημ πένζ ηάεε βνάιια, ια ζαθζχκεζ πένα-δχεε ημ ηζηάπζ. Σμ ζαθζχκεζ ηαζ ημ ζαήκεζ ηζ δ ιμοζμφδα ημο έπεζ βίκεζ ιαφνδ ζακ ημο ιαφνμο ανάπδ. Ακπνχ Ννπβάο (κεηάθξαζε : Θφδσξνο Καινπίζεο)

96

Ο Σδειαιεληίλ Ρνπκί (1207-73) ήηαλ Πέξζεο δάζθαινο ηεο ζενινγίαο θαη ηνπ δηθαίνπ (ζην Ηθφλην ηεο ζεκεξηλήο Σνπξθίαο) θαη πνηεηήο. Δίλαη ν ηδξπηήο ηνπ ΢νπθηθνχ ηάγκαηνο ησλ Μεβιεβί.

Ζ Αγάπε είπε… Ήιμοκ κεηνυξ, ηχνα είιαζ γςκηακυξ ήιμοκ δάηνοα, έβζκα βέθζμ. υθα αοηά απυ ηδκ αβάπδ. ΋ηακ έθηαζε, δ εκδηή γςή ιμο απυ ηυηε άθθαλε ζε αζχκζα. Δ αβάπδ ιμο ‗πε: δεκ είζαζ ανηεηά ηνεθυξ, δεκ είζαζ έημζιμξ βζα κα εκςεείξ ιαγί ιαξ. Πήβα ηζ έβζκα ηνεθυξ, ανηεηά ηνεθυξ βζα κα ιε δέζμοκε. Δ αβάπδ είπε: δεκ είζαζ ανηεηά ιεεοζιέκμξ, δε πςνάξ ζηδκ μιάδα ιαξ. Πήβα ηαζ ιέεοζα ιέεοζα πμθφ, ανηεηά βζα λεπενάζς ηζξ γαθάδεξ ιμο. Δ αβάπδ είπε: είζαζ αηυια πμθφ έλοπκμξ, είζαζ βειάημξ θακηαζία ηαζ ζηεπηζηζζιυ. Πήβα ηαζ έβζκα αθεθήξ, ηζ απυ θυαμ έδζςλα ιαηνζά

97

υθεξ ηζξ ζηέρεζξ. Δ αβάπδ είπε: είζαζ έκα ηενί ιμο εθηφεζξ ημοξ πάκηεξ, ζοβηεκηνχκεζξ ημκ ηαε‘ έκα βφνς ζμο. Αεκ είιαζ πζα έκα ηενί πμο ζημνπίγεζ θςξ, δεκ ιαγεφεηαζ πζα ηυζιμξ βφνς ιμο ηαζ ζηυνπζζα υπςξ μ ηαπκυξ. Δ αβάπδ είπε: είζαζ δάζηαθμξ, είζαζ ημ ηεθάθζ ηαζ βζα υθμοξ ημοξ άθθμοξ, είζαζ μ δβέηδξ. Αεκ είιαζ πζα μφηε δάζηαθμξ, μφηε δβέηδξ, είιαζ ιυκμ οπδνέηδξ ηςκ επζεοιζχκ ζμο. Δ αβάπδ είπε: Σχνα πζα έπεζξ ηζξ δζηέξ θηενμφβεξ, δεκ εα ζμο δχζς άθθα θηενά. Καζ ηυηε, δ ηανδζά ιμο ζηίνηδζε, ηαζ βέιζζε ςξ ηα πείθζα ιε ηαζκμφνζμ θςξ πθδιιονζζιέκμ απυ κέα γςή. Σχνα, αηυια ηαζ ηα μονάκζα είκαζ βειάηα εοβκςιμζφκδ, βζαηί απυ ηδκ αβάπδ έβζκα αοηυξ πμο δίκεζ θςξ. Σδειαιεληίλ Ρνπκί (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: ΢΢)

98

2.05 Ακεξηθή - Ηλδηάλνη Δ Εκδζάκζηδ πμίδζδ πενζθαιαάκεζ ηναβμφδζα, πνμζεοπέξ, ιφεμοξ ηαζ παναδυζεζξ ηςκ αοηυπεμκςκ Ώιενζηακχκ (Εκδζάκςκ). Αζαζχεδηακ πνμθμνζηά ή – ιεηά ηδκ επζαμθή ημο θαηζκζημφ αθθααήημο – βναθηά ζηδ βθχζζα ηςκ ίδζςκ ηςκ Εκδζάκςκ.

Σφηε θαηέβεθε Συηε ηαηέαδηε1 ηδκ χνα πμο μζ μονακμί ηνίθηδηακ ζηδ βδ Κζκήεδηακ ακάιεζα ζηα ηέζζενα θχηα ακάιεζα ζηα ηέζζενα ζηνχιαηα ηςκ αζηενζχκ. Δ βδ δεκ είπε θςηζζηεί δεκ οπήνπε ιένα, κφπηα ή θεββάνζ. Συηε ηαηάθααακ πςξ μ ηυζιμξ βεκκζυηακ, Συηε δ δδιζμονβία λδιένςζε ζηδ βδ. Σξαγνχδη ησλ Μάγηαο (κεηάθξαζε: Δηξήλε Βξεο)

Όθαλε ηα λήκαηα ηεο δσήο καο Σμ ακεζζιέκμ δέκηνμ2 ανίζηεηαζ ζηδκ Σαιμακηζάκ3 εηεί δδιζμονβδεήηαιε, εηεί ιαξ έδςζε γςή εηεί φθακε ηα κήιαηα ηδξ γςήξ ιαξ Ώοηυξ πμο δίκεζ ζηα πάκηα γςή. ΋πςξ επελενβάγμιαζ ημ πνοζυ υπςξ βοαθίγς ηζ γακη – είκαζ ημ ηναβμφδζ ιμο. Βίκαζ ζακ ημ ηονημοάγ Γζαηί εηεί ζηδκ Σαιμακηζάκ Μαξ έζηνερε ηέζζενζξ θμνέξ Ώοηυξ πμο δίκεζ ζηα πάκηα γςή. Σξαγνχδη ησλ Αδηέθσλ (κεηάθξαζε: Δηξήλε Βξεο)

1

Καηέβεθε ν Ah Uuk Cheknal, ζεφο ηεο γνληκφηεηαο ΢πκβνιηθή πεγή δσήο 3 Πξσηεχνπζα ησλ Αδηέθσλ 2

99

Τςσλφκαζηε Βηεί ηάης πνμαάθεζ δ αοβή ημ ζφιπακ πναζζκίγεζ μ δνυιμξ βζα ημκ ηάης ηυζιμ είκαζ ακμζπηυξ! ΋ιςξ ηχνα γμφιε ηαζ ορςκυιαζηε, ορςκυιαζηε! Σξαγνχδη ησλ Σενχα (κεηάθξαζε: Δηξήλε Βξεο)

Απηφο ν λένο θφζκνο ΋ιμνθμξ θαζκυηακ αοηυξ μ κέμξ ηυζιμξ πμο πθάζηδηε ΢‘ μθυηθδνμ ημ ιήημξ ηαζ ημ πθάημξ ηδξ βδξ, ηδξ βζαβζά ιαξ απθςκυηακ δ πνάζζκδ ακηακάηθαζδ ηδξ θμνεζζάξ ηδξ ηαζ ηζξ μζιέξ πμο ακάδζκε εοπάνζζηα ακαζαίκαιε. Σξαγνχδη ησλ Βηλεκπάρν (κεηάθξαζε: Δηξήλε Βξεο)

Απηφο ν λένο θφζκνο ΢ηδκ ημφπα ιμο ανίζηεηαζ αζηναθηενή γάθδ αθνζζιέκμ ιεεφζζ. Μεβάθμζ ακειμζηνυαζθμζ ζηέημκηαζ ακαπμδμβονζζιέκμζ πάκς ιαξ ανίζημκηαζ ζηδκ ημφπα ιμο. Μζα ιεβάθδ ηανδζά ανημφδαξ ιζα ιεβάθδ ηανδζά αεημφ ιζα ιεβάθδ ηανδζά βεναηζμφ έκαξ ιεβάθμξ ακειμζηνυαζθμξ υθα ανίζημκηαζ ζηδκ ημφπα ιμο. Σχνα εα ημ πζεζξ Σξαγνχδη ησλ Παπάγθν (κεηάθξαζε: Δηξήλε Βξεο)

100

2.06 Απζηξαιία-Απηφρζνλεο Ζ Απζηξαιία ήηαλ ε ηειεπηαία ήπεηξνο πνπ αλαθαιχθζεθε. Οη θάηνηθνί ηεο, γλσζηνί σο Απηφρζνλεο ή Aboriginals είραλ αλαπηχμεη ηειείσο δηαθνξεηηθφ πνιηηηζκφ απφ ηηο άιιεο επείξνπο. Σα ηξαγνχδηα ηνπο δηαθέξνπλ ηφζν απφ απηά ησλ Αθξηθαλψλ φζν θαη απ’ εθείλα ησλ Ακεξηθαλψλ Ηλδηάλσλ.

Απζηξαιέδηθα ηξαγνχδηα Μ‘ ακαπμδμβονίγεζ, ιε πηοπάεζ άβνζα θοζάεζ μ άκειμξ πάκς ζηδκ πθαηζά εάθαζζα πηοπάεζ άβνζα, αανάεζ άβνζα, πηοπάεζ ιε ηζκάγεζ πάκς, πηοπάεζ. # Πάκς ζηζξ ηοθζυιεκεξ πέηνεξ μζ πανεέκεξ αάθμκηαζ ιε κέα ζδιάδζα, πάκς ζηζξ ιζηνέξ πέηνεξ αάθμκηαζ ιε κέα ζδιάδζα. Υηοπάκε ζδιάδζα πάκς ζηζξ βναιιέξ Υηοπάκε άζπνα ζδιάδζα πάκς ζηζξ βναιιέξ Αίδοιμζ, πμο ζδηχκεζηε απυ ιζα μιάδα, ηναβμοδάηε δοκαηά! Αίδοιμζ, πμο ηαηάβεζηε απυ ιζα μιάδα, ηναβμοδάηε δοκαηά! Οζ πανεέκεξ ηναβμοδάκε δοκαηά, ηναβμοδάκε έηζζ πμο μ ήπμξ ακηδπεί ζημκ μονακυ. ΢α κενμζμοζμονάδεξ πθακζμφκηαζ βφνς, ζημ θζαάδζ πθακζμφκηαζ βφνς. ΢ηδκ αηηή ηδξ αθιονήξ θίικδξ ζηέημκηαζ θεπηέξ, ζα ζμοζμονάδεξ ζηέημκηαζ εηεί. # Γίκε ημθοιαδηήξ, κα ημθοιπάξ ηυκηνα ζημ νεφια ηαζ κενυ ηακέκα δεκ εα ιπμνέζεζ κα ζε ζηαιαηήζεζ. # Ώοημφξ ημοξ ζπυνμοξ ηδξ αηαηίαξ ηζαηάκε ιε ηα δυκηζα ημοξ. Ο Κνφμξ άκειμξ θοζάεζ ιέζα απ‘ ηα ηαθαιυεαικα Οζ αηαηίεξ έπμοκ άζπνα ιπμοιπμφηζα είκαζ ζημθζζιέκεξ ιε άζπνα ιπμοιπμφηζα. Βίκαζ βενιέκμξ πίζς, ι‘ υνεζα ιαθθζά πάεζ βενιέκμξ πίζς #

101

Βίκαζ μζ αεημί πμο ηνχγμοκ, μνιχκηαξ απυ δς ηζ απυ ηεζ ηζζιπάκε παίγμκηαξ, ηα πμφπμοθα μ έκαξ ημο άθθμο, πέθημοκε ηα πμφπμοθά ημοξ ηνχγμκηαξ ηαζ θάιπμκηαξ εηεί ζημκ ήθζμ‘ ζφκημια ζηζξ θςθζέξ ημοξ εα ΄καζ αεηυπμοθα. # Σζ ηναβμφδζ είκ‘ αοηυ; Ώοηυ ημ πκεφια πνμπχνδζε πέν‘ απυ ιέκα. Μδκ παξ ιε άθθεξ βοκαίηεξ αθθζχξ ειείξ, μζ βοκαίηεξ ζαξ, εα ζαξ ζηαιαηήζμοιε. # Γπλαίθα: Ήιμοκ αβαπδιέκδ ιε αιέηνδημοξ άκηνεξ Άληξαο: Φφβε απ‘ ημ ζηναηυπεδυ ιαξ. Θα παίλμοιε ηαζ εα ιζθήζμοιε μζ δομ ιαξ υθδ κφπηα ηαζ εα ιμο πεζξ πμζμζ είκαζ μζ αβαπδιέκμζ ζμο. # Κνέιεηαζ δ ιαηνζά βζνθάκηα απυ ημ θνφδζ ηςκ κζυπακηνςκ Σγαιυζ ηαζ Σγαθάκ, ζηυθζζια ιαθθζχκ, ζηυθζζια αοηζχκ ημο κέμο, ιζα ιονςδζά, έκαξ άκειμξ, έκαξ ηοηθχκαξ ιπνμζηά, κέε, ιάζα εθαθνά, πανεέκα, ιάζα ηαθά… Ο ήθζμξ ακαηέθθεζ ζημ δνυιμ ημο, δ εφεθθα θένκεζ ζφκκεθα ηαζ ημ κεθέθζμ ημηηζκίγεζ. Γχκδ ιανβανζηανζχκ ηαζ ζάνπα ζημ ζηήεμξ, ζηζξ πανεέκεξ ανέζμοκ μζ κέμζ πάνα πμθφ, έκαξ ζπάβημξ εκχκεζ ηα πένζα ημοξ, λφθμ ζηδ ιφηδ ημο κέμο, μζ κζυπακηνμζ οπμηθίκμκηαζ. Καθυξ είκαζ μ ηαηαννάπηδξ μ πάηαβμξ ημο πμηαιμφ Ρεηάι πέθηεζ ηάης, ααεζά ηάης. Γένμζ ηαζ κέμζ κζυπακηνμζ ηνέπμοκ. # Άβνζα ιήθα πεζιέκα πάις, γανςιέκα απ‘ ημκ ήθζμ, θάιπμοκ δοκαηά. Ώπυ ιεβάθα δέκηνα υθμ πέθημοκ, εκχ ηα δέκηνα απθχκμοκ ηδ ζηζά ημοξ. Βίκαζ πμθθά; ΋πζ Μζα βοκαίηα ημοααθμφζε η‘ άβνζά ηδξ ιήθα. Σα ημοααθμφζε πένα ηα ιήθα ηδξ ηα Σμοναηαάηαα. ……………………………….. Σξαγνχδηα ησλ Απηνρζφλσλ ηεο Απζηξαιίαο (κεηάθξαζε: ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο)

102

2.07 Βξεηαλία Ο Σδσλ Μίιηνλ (John Milton, 1608-1674) ήηαλ Άγγινο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Έγηλε γλσζηφο απφ ην επηθφ ηνπ πνίεκα Χακέλνο Παξάδεηζνο.

Σν πξψην βηβιίν απφ ην Υακέλνο Παξάδεηζνο Δ πνχηδ πνχηδ ακοπαημή ημο ακενχπμο, αοηήκ, ιε ημκ απαβμνεοιέκμ ηανπυ ηαζ ηδκ εακάζζιδ βεφζδ ημο έθενε ημκ εάκαημ ζημ ηυζιμ ηζ υθα ηα δεζκά ιαξ αθμφ πάεδηε δ Βδέι, ιέπνζ πμο μ ιέβζζημξ Άκενςπμξ ιαξ απμηαηέζηδζε ηαζ ηενδίζαιε πάθζ ηδ ιαηανζυηδηά ιαξ. Σναβμφδα, Μμφζα Οονάκζα, ηδ ιοζηζηή αμοκμημνθή ημο Ονέιπ ή ημο ΢ζκά πμο εκέπκεοζε αοηυκ ημκ αμζηυ, πμο πνχημξ δίδαλε ημκ πενζμφζζμ ζπυνμ. Βκ ανπή ελδβμφζε πχξ μ μονακυξ ηζ δ βδ ελήθεακ απ‘ ημ Υάμξ: ή, ακ μ θυθμξ ηδξ ΢ζχκ εοδαζιμκία πενζζζή ζμο πάνζγε ηαζ ηεθανζζηυ νοάηζ ένεε βνήβμνμ ζακ εεσηή πνμθδηεία πμο έιμζαγε ηναβμφδζ…. Σδσλ Μίιηνλ (κεηάθξαζε ΢΢)

Να πνιεκψ ην Βαζηιηά ηνπ Οπξαλνχ (απφ ην «Υακέλνο Παξάδεηζνο») Σζ ηαζ ακ πάζαιε ηδκ ιάπδ? Αεκ πάεδηακ υθα, δ αδάιαζηδ εέθδζδ, ηαζ δ πνμζήθςζδ ζηδκ εηδίηδζδ, ημ αεάκαημ ιίζμξ, ηαζ ημ ημονάβζμ πμηέ κα ιδκ οπμηφρς ή κα παναδμεχ. Καζ ηζ άθθμ ιπμνεί κα ζδιαίκεζ ημ κα ιδκ παναδμεχ? ΋ηζ δ δυλα πμηέ δεκ ε' απμιαηνφκεζ απυ ιέκα ηδκ μνβή ή ηδ δφκαιή ηδξ... .......... Πυζμ ιζζχ ηζξ αηηίκεξ ζμο ήθζε, ζμο θές υηζ πχξ ήιμοκ πνζκ πέζς ιμο εοιίγμοκ, ηδ δυλα πμο ηάπμηε επάκς απυ ηδ δζηή ζμο ζθαίνα είπα, ιέπνζ πμο δ αθαγμκεία ηαζ πζυηενμ δ θζθμδμλία ιε πέηαλε ηάης κα πμθειχ ζημκ μονακυ ιε ημκ αζφβηνζημ ααζζθζά ημο Οονακμφ... Σδσλ Μίιηνλ

103

Ο Οπΐιιηακ ΢αίμπεξ (William Shakespear, 1564-1616) ππήξμε κεγάινο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Θεσξείηαη κηα απφ ηηο θνξπθέο ηεο παγθφζκηαο ινγνηερλίαο. Σα έξγα ηνπ θσκσδίεο θαη ηξαγσδίεο παίδνληαη ζηα ζέαηξα φινπ ηνπ θφζκνπ ζπλερψο απφ ηνλ 16ν αηψλα.

΢νλέηην αξ. 1 Μαηάνζ μζ κζμζ ηζ ςναίμζ πζυηενμζ κα ‗καζ, ηδξ μιμνθζάξ μ ακευξ ιδ ιαναεεί ζακ θφβμοκε ιζα ιένα μζ πμο βενκάκε ζημ ηαίνζ δ εφιδζδ κα ιδ παεεί. Μα ιεξ ζηδ θςηεζκή ζμο ηδ ιαηζά, ηνχβεζ‘ εζφ απ‘ ηδ θθυβα ημο θςηυξ ζμο ηζ υπμο ήηακ πθμφηδ, δ θηχπεζα ιέκεζ πζα ηαηυξ ζμο μπηνυξ, μ μθυβθοημξ εαοηυξ ζμο. Βζφ, ιε ηδκ πζμ μθυδνμζδκ εζδή ημο ηυζιμο, πμο άββεθμξ ημο εένμοξ είζαζ, εα ‗ανεζξ εκηυξ ζμο, αεχμ ιζηνυ παζδί ηζ υζα ηναηείξ βζα ζε, ηυζα ζηενείζαζ. Αείλ‘ μίπημ ή θάημκ πζα ημκ ηυζιμ αοηυκε: μ ηάθμξ κα ημκ θάεζ ηζ εζφ, βναθηυ ‗καζ.

΢νλέηην αξ. 2 Υεζιχκεξ ζακ πενάζμοκε ζανάκηα ηζ μνβχζμοκ ημ ημνιί ημ πμεεζκυ, ηδξ κζυηδξ ζμο δ κηοζζά, δ πμο‘ πεξ πάκηα εε κα ‗καζ πζα ζημοπίδζ εθεεζκυ. Κζ ακ ζε νςηήζμοκ δ μιμνθζά ζμο πμο ‗καζ, ηζ μ εδζαονυξ ζμο, εηείκμ ζμο ημ πάεμξ, εα ‘κ‘ άδεζα λζπαζζά, πςξ ηαημζημφκε ιεξ ζηςκ ιαηζχκ ζμο - ακ πεζξ – η‘ άιεηνμ αάεμξ. Πυζδκ ηζιή δ δζηζά ζμο εα ‗πε εζδή ακ έθεβεξ: ―Σδκ πνυηενή ιμο πάνδ εα θηάζεζ αοηυ ιμο ηα‘ υιμνθμ παζδί‖, πμο απυ ηδκ μιμνθζά ζμο εα ‗πεζ πάνεζ. Γένμξ ζακ εα ‗ζαζ, αοηυξ εα ηαίεζ εκηυξ ημο ημ αίια ζμο ημ ηνφμ, ημ ζακ ηα‘ αννχζημο. Οπίιιηακ ΢αίμπεξ (κεηάθξ.: Παλαγηψηεο Πάθνο)

104

΢νλέηην αξ. 3 Πεξ ζηδ ιμνθή πμο αθέπεζξ ζημκ ηαενέθηδ, είκ‘ χνα δζάδμπμ κα ηάκεζ - δζυηζ ακ δε αζαζηείξ εα πμοκ βζα ζε, ημκ ηθέθηδ, πςξ ιζαξ βοκαίηαξ ηυαεζξ ηδ ιδηνυηδ. Πμζα ηυνδ αβκή ζημκ άεζπηυ ηδξ ηάθνμ, ζακ ημ βεςνβυ κα ζπείνεζξ, δε ε‘ αθήζεζ; Καζ πμζμξ ακυδημξ κάνηζζζμξ ζε ηάθμ ςξ εεξ εζφ - ημ ιέθθμκ εε κα ηθείζεζ; Καενέθηζζια ηδξ ιάκαξ ζμο, δζαηνίκεζ ηδκ μιμνθζά ηδξ, ιέζα ζμο, ηδκ πνχηδ. Γένμξ ηζ εζφ εα αθέπεζξ - ζακ ηζ εηείκδ ιεξ ζημ παζδί ζμο ηδ πνοζή ζμο κζυηδ. Μα ακ εεξ γςή ζηδ θήεδ κα εαθηεί, ενβέκδξ παξ ηζ δ εζδή ζμο πάεζ ηζ αοηή.

΢νλέηην αξ. 18 Να πς πςξ ιμζάγεζξ ιε ηαθμηαζνζά; Μα ‗ζφ ‗ζαζ πζμ βθοηζά ηαζ ιεηνδιέκδ. Σ‘ άκεζα ημο Μάδ μζ ακέιμζ ζα εενζά δένκμοκ. Σμ εένμξ βνήβμνα πεεαίκεζ. ΐάκεζ θςηζέξ μ ήθζμξ ημ πνςζκυ ηαζ άθθμηε δ πνοζή ημο εζδή πθςιζάγεζ -ηάπμη‘ δ ηφπδ αζηυθζζημ, θηδκυ ηάκεζ κα δείπκεζ αοηυ πμο υιμνθμ ιμζάγεζ. Μα εκηυξ ζμο μ ήθζμξ ιένα-κφπηα ηαίεζ ηζ μφη‘ ίπκμξ δ μιμνθζά ζμο δεκ λεθηίγεζ, ηζ μ εάκαημξ δε εα ‗πεζ κα ημ θέεζ ζηα ζηυηδ ημο πςξ γεζξ ηαζ πςξ ζ‘ μνίγεζ. ΋ζμκ μ ηυζιμξ αθέπεζ ηζ ακαζαίκεζ εα γεζ ημ πμίδια αοηυ, κα ζ‘ ακαζηαίκεζ. Οπίιιηακ ΢αίμπεξ (κεηάθξ.: Παλαγηψηεο Πάθνο)

105

΢νλέηην αξ. 23 ΋πςξ έκαξ αδέλζμξ εεαηνίκμξ π‘ υθμ λεπκάεζ ηα θυβζα ημο, αβπςιέκμξ, ηαζ ζακ ημ άβνζμ, θοζζαζιέκμ πηήκμξ, πμο ηδκ ηανδζά ημο ηνχεζ πενίζζζμ ιέκμξ, έηζζ ηζ εβχ, πμο κ‘ ακμζπηχ θμαάιαζ, λεπκχ ηα θυβζα ηδξ αβάπδξ η‘ άβζα• θεζςιέκμξ απ‘ ημ εκηυξ ιμο πάεμξ, κα ιε, ηαζ ιε θοβμφκ αανζά ημο ένςηα ιάβζα. Άζ‘, ηδξ ηανδζάξ ιμο πμο θςκάγεζ, κα ‗καζ μζ ζηίπμζ ιμο, θμζπυκ, αμοαμί αββέθμζ, ηζ απυηνζζδ ηζ αβάπδ κα γδηάκε πζυηενμ απ‘ υζα δ βθχζζα κα πεζ εέθεζ. Μάε‘ υζα μ πυεμξ ιμο έπεζ κα ζμο πεζ• ηα ιάηζα ζμο ε‘ αημφκε ζηδ ζζςπή.

΢νλέηην αξ. 138 Ονηίγεη‘ δ ηαθή ιμο υηζ είκ‘ αθήεεζα υθα υζα θέεζ ηαζ ηδκ πζζηεφς - δζυηζ ι‘ ανέζεζ πμο ηδξ κζυηδξ ηδκ εοήεεζα ιέζα ιμο αθέπεζ, ηζ υθδ ηδκ αβκυηδ. Μαηαζυδμλα, εαννχ πςξ ιε πενκάεζ βζα κζμ ηζ αξ λένεζ υηζ έπς πζα βενάζεζ, ια θές ‗ηζ δ βθχζζα ηδξ δε ιε βεθάεζ βζα ιαξ ημοξ δομ δ αθήεεζα ‗πεζ ζςπάζεζ. Πνέπμ κα θέεζ αθήεεζα ηζ κα ημ ‗πεζ, ηζ εβχ κα πς είιαζ βένμξ ηζ ιε αζάγεζ: Πίζηδ ζηα θυβζα μ ένςξ εέθεζ ηζ υπζ ηα πνυκζα ιμο δ ηαθή ιμο κα θςκάγεζ. Φέιιαηα εβχ, θμζπυκ, ηζ αοηή ίζα ηζ υιμζα, ηζ μ έκαξ η‘ άθθμο πθέημοιε ηα εβηχιζα. Οπίιιηακ ΢αίμπεξ (κεηάθξ.: Παλαγηψηεο Πάθνο)

106

2.08 Γεξκαλία Ο Γθαίηε (Johann Wolfgang Goethe, 1749-1832) ππήξμε έλαο πνιπηάιαληνο ιφγηνο, απφ ηνπο πην ζεκαληηθνχο ηεο Δπξψπεο. Ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, θηιφζνθνο, δξακαηνπξγφο, δσγξάθνο, επηζηήκνλαο θαη πνηεηήο,.

Φάνπζη Αρ! ζπνχδαζα θηινζνθία θαη λνκηθή θαη γηαηξηθή θη αιί κνπ θαη ζενινγία κε θφπν θαη κ’ επηκνλή. Καη λα ‘καη δσ κε ηφζα θψηα εγψ κσξφο φζν θαη πξψηα! Με θέκε ιάβζζηνμ, αηυια δυηημνα, ηαζ ζένκς δέηα πνυκζα ηχνα απυ ηδκ ιφηδ εδχ ηζ εηεί ημοξ ιαεδηέξ ιμο – ηαζ ημ αθέπς, δεκ ιπμνεί ηακέκαξ ηάηζ κα βκςνίγεζ! Λεξ ηδκ ηανδζά ιμο αοηυ θθμβίγεζ. Ναζ, πζυηενα λένς πανά υθμζ ιαγί βζαηνμί, δζηδβυνμζ, παπάδεξ, παγμί‘ δζζηαβιμί. Τπμρίεξ δε ιε ηανάγμοκ, ηυθαζεξ, δζάμθμζ δεκ ιε ηνμιάγμοκ – έηζζ υιςξ ηζ δ πανά ιμο είκαζ θεοβάηδ, δεκ ημ θακηάγμιαζ πςξ λένς ηάηζ ηαθυ ζημκ ηυζιμ κα ημ δζδάλς, κα ημκ θςηίζς, κα ημκ αθθάλς. Οφη‘ έπς δα ηαθά ηαζ πθμφημ, δυλα, ηζιέξ ζημκ ηυζιμ ημφημ. Μήηε ζηοθί έηζζ εα ‗εεθα κα γεζ! Γζ αοηυ έπς ζηδ ιαβεία παναδμεεί, ιήπςξ ημ πκεφια ημ ζηυια ακμίλεζ ηζ δ δφκαιή ημο ιδ ιμο δείλεζ ηάπμζα ιοζηήνζα, χζηε άθθμ εδχ κα ιδκ παζδεφμιαζ κα πς υηζ δεκ λένς κα βκςνίγς ηζ‘ ααεζά ημκ ηυζιμ ζοβηναηεί, ηάεε αθμνιή ηαζ ζπυνμ κ‘ ακηζηνίζς ηαζ ημφθζα θυβζα πζα κα ιδκ πμοθήζς. Να ‗αθεπεξ θςξ ημο θεββανζμφ, ημκ πυκμ ιμο ζηενκή θμνά ηζξ χνεξ ημο ιεζμκοπηζμφ πμο εδχ ζε πνυζιεκα ζοπκά:

107

Πχξ ζε αζαθία, πανηζά ζςνυ ζφκηνμθμ ζ‘ είπα εθζαενυ: Ώπ, κα ιπμνμφζα ζηζξ ρδθέξ ιε ζε κ‘ ακέααζκα ημνθέξ, ιε ζημζπεζά ζηα ζπήθαζα κα πεημφζα, ζηα εάιπμξ θζαάδζα κα βονκχ, ηάεε βκχζηδξ ηζκάγμκηαξ ηαπκυ ζημ δνυζμ ζμο κα λαννςζημφζα! …………………………………………… Ώπυ ηζξ θθυβεξ αθακίζμο, ΢αθαιάκηνα! ΐμοίγμκηαξ ηοθίζμο, κενάζδα εηεί! Λάιρε ιεηέςνμο απηίδα, ζοθθίδα! Φένε αμήεεζα ζπζηζηή, αναπκά, αναπκά! Έαβα ηαζ ηέθεζςζε ηα οζηενκά. Ώπυ ηα ηέζζενα ηακέκα δεκ είκαζ ζηαεενυ ηνοιιέκα Ήζοπμ ιέκεζ, ιε ακαβεθά, αηυια δεκ ημ πυκεζε ηαθά. ΢ηάζμο ηυηε κ‘ ανπίζς πζμ δοκαηά κα ζε λμνηίζς. …………………………………… Γθαίηε Μεηάθξαζε : Κσλ. Υαηδφπνπινο

Έλα ηξαγνχδη ηεο Μηληφλ Να ζμο ιζθήζς δε αμθεί ‘ πνέπεζ ιμο κα ζςπάζς πνέμξ βζα ιε ημ ιοζηζηυ. Θα ‗εεθα ημ είκαζ υθμ κα ζμο λεζηεπάζς, ια δεκ ημ εέθεζ ειέ ημ νζγζηυ. Ώκ απ‘ ηδ ιαφνδ κφπηα μ ήθζμξ ηοκδβζέηαζ, πάθε κα θέλεζ πνέπεζ ημο ζηδκ χνα ηδ βναθηή, ηα ζςεζηά ημο ακμίβεζ μ ανάπμξ, δεκ ανκζέηαζ ζημ πχια ηδκ ηνοιιέκδ ημο πδβή. ΢ε θίθμο πένζ ακάπαρδ ηαεέκαξ ιαξ γδηάεζ, κα ηθάρεζ εηεί ηαζ ημοξ ηαδιμφξ εηεί κα λεηοθίλεζ‘ Μα ειέκα υνημξ αανφξ ηα πείθδ ζθαθάεζ ηαζ ιυκμ έκαξ εευξ ιπμνεί κα ιμο η‘ ακμίλεζ. Γθαίηε Απφδνζε ζηα ειιεληθά : Κσλζηαληίλνο Σζάηζνο

108

Ο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο Σίιιερ (Friedrich Schiller, 1759-1805), είλαη έλαο απφ ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ξνκαληηζκνχ. Σν πνίεκά ηνπ Ωδή ζηε Χαξά κεινπνηήζεθε απφ ηνλ Μπεηφβελ θαη απνηειεί κέξνο ηεο 9εο ζπκθσλίαο. Ζ θηιία ηνπ κε ηνλ Γθαίηε είρε ζεκαληηθή επίδξαζε ζηνλ ΢ίιιεξ.

Σν παξάπνλν ηεο Γήκεηξαο Μάκεξ εκδηέξ πμο απυ ηδξ Πφνναξ αβαίκμοκ ηδκ βεκεά, ημ ηέηκμ ημοξ ακ πάζμοκ απυ ηζξ θθυβεξ ημο ηάθμο κα δζαααίκμοκ ιπμνμφκ, ηαζ πένα ηεζ κα η‘ αβηαθζάζμοκ. ΢ηδ ιαφνδ πχνα ιυκμζ δεκ γοβχκμοκ υζμζ ζημο Αία ηαημζημφκ ηα αζεένζα δχιαηα. Ώοημφξ ιμκάπα δεκ πθδβχκμοκ, Μμίνεξ πμηέ ηα θμαενά ζαξ πένζα. Καζ ιέκα ζηδ ααεεζά κφπηα βηνειίζηε απ‘ η‘ μονακμφ ημ δχια ημ πνοζυ. Σα δζηαζχιαηά ζαξ θδζιμκήζηε, αοηά ηάκμοκ ηδξ ιάκαξ ημκ ηαδιυ! ………………………………………………… Θα ηαηέααζκα εηεί πμο πζηναιέκδ ζζιά ζημκ θνζηηυκ άκηνα ηδξ ηαείγεζ, ιε ζζβακέξ ζηζέξ ακηαιςιέκδ. ΢ηδκ δέζπμζκα ζζβά ΄εεθα ααδίγεζ. Χζιέ! Σμ πνοζυ θςξ ιάηαζα γδηάεζ μ δαηνομεμθςιέκμξ μθεαθιυξ ηδξ βζα κα ‗ανεζ ζθαίνεξ ιαηνζκέξ ηδνάεζ ηαζ ηδ ιάκα δεκ αθέπεζ πμο ‗καζ ειπνυξ ηδξ. ΍ζπμο απ‘ ηδ πανά ηδξ ηδκ δζαηνίκεζ ηζ αβηαθζά ζιίβεζ ι‘ αβηαθζά βθοηά, ηυζμ πμο ζοιπμκχκηαξ δάηνοα πφκεζ ηζ δ ιαφνδ η΄ άβνζμο Πθμφηςκα εςνζά. ………………………………………………. Σδκ άκμζλδ μζ ΍νεξ ιαηαθένκμοκ ιε ημκ εοθνακηζηυ πμνυ πμο ζένκμοκ, ηα κεηνά ηυηε μ Ήθζμξ ακαζηήκεζ ιε ηδκ γςήκ υπμο δ ιαηζά ημο πφκεζ. Ώπυ ζπυνμοξ πμο εθαίκμκηακ παιέκμζ ιέζα ζηδ βδξ ημ παβςιέκμ ζηήεμξ λεθοηνχκεζ θοηχκ πνυζπανμ πθήεμξ ηαζ ζημ ααζίθεζμ ηςκ πνςιάηςκ αβαίκεζ. ……………………………………………… ΢ίιιεξ Απφδνζε ζηα ειιεληθά απφ ηνλ Λνξέληδν Μαβίιε

109

2.09. Ηζπαλία Οζ Εζπακμί πμζδηέξ ηδξ πενζυδμο ηδξ Ώκαβέκκδζδξ ηαζ ιέπνζ ημκ 19 μ αζχκα είκαζ ανηεημί. Πμθθμί απ‘ αοημφξ αζπμθδεήηακε ιε ενδζηεοηζημφξ φικμοξ ηαζ ραθιμφξ. Παναηάης ακαθένμκηαζ μζ πζμ ακηζπνμζςπεοηζημί.

____________________________________________________________ Ο Γθαξζηιάζν ληε ια Βέγθα (Garcilaso de la Vega, 1501-36) ήηαλ Ηζπαλφο ζηξαηησηηθφο θαη πνηεηήο. Ήηαλ κεηαμχ απηψλ πνπ εηζήγαγαλ ηηο ηερληθέο ηεο Ηηαιηθήο Αλαγέλλεζεο ζηελ ηζπαληθή πνίεζε.

΢αιίζην ………………………………………… Δ βθοηζά ιζθζά ζμο ζε ηίκμξ αοηί αημφβεηαζ; Σα θςηεζκά ζμο ιάηζα πμζυκ ημζηάγμοκ; Με πμζμκ δίπςξ κηνμπή ιε άθθαλεξ; Σδ ναβζζιέκδ πίζηδ ζμο πμφ έπεζξ ζηδνίλεζ ηχνα; ΢ε πμζμ θαζιυ, ζακ αθοζίδαξ ηνίημ, ηα δομ ζμο πένζα έπεζξ δειέκα; Αεκ οπάνπεζ ηανδζά κα ημ ακηέλεζ αηυια ηζ ακ είκαζ απυ πέηνα, Να αθέπεζ ημκ αβαπδιέκμ ιμο ηζζζυ, λεννζγςιέκμκ απυ ιέκα, ηαζ ημθθδιέκμ ζε άθθμκ ημίπμ, ηαζ ημ ηθήια ιμο ζε άθθδ θηεθζά πθεβιέκμ, πςνίξ κα θζχκεζ ιεξ ημ ηθάια χζπμο κα πάεζ ζημκ ηάθμ. Σνέπεηε αθφπδηα, δάηνοά ιμο ηνέπεηε. ………………………………………………… Σμ ηθάια ιμο ζοβηζκεί αηυια ηαζ ηζξ πέηνεξ, ηαζ ζπάεζ ηδ θοζζηή ζηθδνυηδηά ημοξ, ηα δέκηνα ιμζάγμοκ ζακ κα βένκμοκε ζημ πχια‘ ηα πμοθζά πμο ιε αημφκ, ζακ ηναβμοδάκε, ιε δζαθμνεηζηή θςκή ιε ζοθθοπμφκηαζ, ηαζ ζημ ηναβμφδζ ημοξ ημ εάκαηυ ιμο πνμθδηεφμοκ. Σ‘ αβνίιζα πμο πθαβζάγμοκ ημ ημοναζιέκμ ζχια ημοξ, αθήκμοκ ημ βαθδκειέκμ φπκμ, κ‘ αημφζμοκ ημ ενήκμ ιμο. ………………………………………. Γθαξζηιάζν ληε ια Βέγθα (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)

110

Ο Λφπε ληε Βέγθα (Lope de Vega y Carpio, 1562-1635) ήηαλ Ηζπαλφο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Θεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο ζπγγξαθέαο ηεο ρψξαο ηνπ κεηά ηνλ Θεξβάληεο.

Ρνκάληζα ηνπ θξέζθνπ ξφδνπ -Φνέζημ νυδμ, θνέζημ νυδμ βθοηυ νυδμ ενςηζηυ, ιζα ιένα ζ' είπα ζημ ζηήεμξ ηαζ δε ζμο 'πα "ζ' αγαπώ". ΢ήιενα πμο ζε βονεφς κα ζημ 'πς, δε ζ' έπς πζα.

-Καθέ ιμο θίθε, βς δε θηαίς θηαζξ εζφ, ιμκάπα ζο, ιμο 'ζηεζθεξ κα ιμο ιζθήζεζ δμφθμ ζμο πνμλεκδηή ηζ ήηακε ζηνααά ηα θυβζα πμο 'νεε μ ένιμξ κα ιμο πεζ: "΢ηα ηζηθιίθηα ηνπ Λεόλε ηεο αγάπεο ζνπ ε θσιηά ε γπλαίθα ήηαλ αζηέξη θαη ινπινύδηα ηα παηδηά".

-Θε ιμο, μ ανςιμτπδνέηδξ θηαίεζ βζα ηδ ζοιθμνά. Σδξ Καζηίθζαξ ηα ηζζθθίηζα δεκ ηα είδα βς πμηέξ απυ ηυηε πμο 'ιμοκ έκα αεχμ παζδί, θμοθμφδζ πεξ ηαζ δεκ ήλενα βζ' αβάπδ, μφηε ηαζ βζα πνμλεκζέξ. Λφπε ληε Βέγθα

Ζ πηψζε ηεο Αιράκα ΢ενβζακμφζε ζηδ Γνακάδα μ Μαονζηάκμξ ααζζθζάξ ηζ απ' ηδ πφθδ ΐζαανάθιπα θηάκεζ δ είδδζδ πςξ κα, ηονζεφηδη' δ Ώθπάια. Ώπ Ώθπάια ιμο, Ώθπάια! ΢ηδ θςηζά νίπκεζ ημ βνάιια, ζθάγεζ ηαζ ημκ ηαποδνυιμ 111

ηαζ ηνααμφζε ηα ιαθθζά ημο ηαζ λεννίγςκε ηα βέκζα. Ξεπεγεφεζ απ' ηδ θμνάδα, βενυ άηζ ηαααθάεζ. Σμκ ακήθμνμ αρφξ παίνκεζ ημο Γαηάηζκ ηζ άρε-ζαήζε έλς απ' ηδκ Ώθάιπνα θηάκεζ. Ώπ Ώθπάια ιμο, Ώθπάια! ΐάγεζ εοηφξ κ' απμθμβήζμοκ μζ ηνμοιπέηεξ ηζ μζ ρδθέξ ημο ζάθπζββεξ, μζ αζδιέκζεξ μζ Μαονζηακμί κ' αημφζμοκ ζημνπζζιέκμζ ζηα πςνάθζα. Ώπ Ώθπάια ιμο, Ώθπάια! Πέκηε-πέκηε, έλζ-έλζ εζοκάπηδ πθήεμξ ιέβα ηζ έκαξ βένμκηαξ ιζθμφζε, ζμθυξ ι' άζπνδ βεκεζάδα!

-Σί ζοιααίκεζ ς ααζζθζά ηαζ ιαξ θχκαλεξ δς κα; ΢ο δε θχκαλεξ πμηέ ζμο.

-Γζα κα ιάεεηε, ς θίθμζ, ηδ ιεβάθδ ζοιθμνά ιαξ: Πάεζ πάεδη' δ Ώθπάια. Ώπ Ώθπάια ιμο, Ώθπάια!

-Σα 'εεθεξ ηαθέ ιαξ Ρήβα, ηαθά ηχνα ηα παεαίκεζξ. ΢ηυηςζεξ ημοξ Μπεκζενάβζεξ πμο 'ηακ ηδξ Γνακάδαξ άκεμξ. Μάγερεξ ημοξ απμζηάηεξ Κυνδμααξ ηδξ λαημοζιέκδξ. ΐαζζθζά, βζ' αοηυ ζμο πνέπεζ ηζιςνία πζμ ιεβάθδ: Να βηνειίζεζ ημ ααζίθεζμ ηαζ ι' αοηυ ηζ εζφ ιαγί ημο ηαζ κα πάζεζξ ηδ Γνακάδα. Ώπ Ώθπάια ιμο, Ώθπάια! Λφπε ληε Βέγθα

112

Ο Υνπάλ Ρνπίζ (Juan Ruiz, 1295-1353) ήηαλ πξσζηεξέαο ηεο Υίηα θαη ζεκαληηθφο πνηεηήο ηεο κεζαησληθήο Ηζπαλίαο.

Σα ζέιγεηξα ηεο κηθξήο γπλαίθαο Θέθς κα ζοκημιεφζς, ηφνζμζ, αοηή ηδκ μιζθία, βζαηί πάκημηε ιμο άνεζε έκα ηήνοβια ιζηνυ, ιζηνή βοκαίηα ηαζ ιε θίβδ βκχζδ, αθμφ ημ θίβμ ηαζ ημ ηαθμεζπςιέκμ είκαζ πάκηα αοηυ πμο αλίγεζ. …………………………………… Μμο γήηδζε μ ένςηαξ κα οικήζς ηζξ ημκημφθεξ. Σζξ πάνεξ ημοξ κα ηναβμοδήζς εδχ ηαζ ηδκ εοβέκεζά ημοξ. Θα ηναβμοδήζς ηζξ ημκηέξ υπςξ ζ‘ έκα παζπκίδζ, βζαηί είκαζ ηνφεξ ζακ ηδ δνμζζά ηαζ ηαίκε ζακ ηδ θθυβα! Βίκαζ ηνφεξ απ‘ έλς, αθθά ηαίκε ζακ ηαιίκζ ζημ δυζζιμ είκαζ απμθαοζηζηέξ, εφεοιεξ, υθμ κάγζ, ζημ ζπίηζ εοβεκζηέξ, οπάημοεξ, κμζημηονάδεξ πνχηεξ, ηζ έκα ζςνυ άθθα εέθβδηνα εα ανείηε ακ πνμζέλεηε. ………………………………………………………….. Σμο ιζηνμφ νμοιπζκζμφ ημο πενζζζεφεζ πάνδ, πνχια, αλία, ανεηή, εοβέκεζα, δζαφβεζα, έηζζ ηζ δ ιζηνμηάιςηδ βοκαίηα, έπεζ μιμνθζά ιεβάθδ ζοκανπαζιυ, αβάπδ, ηνοθενυηδηα ηαζ ιπέζα. Μζηνμφθα είκ‘ δ βαθζάκηνα, ιζηνμφθζ ηαζ η‘ αδδυκζ, πμοθζά υιςξ πζμ ιεβάθα ζημ ηναβμφδζ δεκ ημοξ αβαίκμοκ‘ βζ‘ αοηυ πάνδ έπεζ δ ημκηή ζημ ιπυζ βοκαίηα, ηαζ ζημκ ένςηα είκαζ πζμ βθοηζά απυ θμοθμφδζ ή γάπανδ. Βίκαζ πμοθζά πμθφ ιζηνά μζ παπαβάθμζ, μζ θθχνμζ, αθθά μπμζαδήπμηε απ‘ ηα δομ είκαζ ηνμααδμφνμζ πνχημζ‘ πανζηυανοημ, ζηενηζυγζημ πμοθάηζ, ηνεθζαδυνμξ υπςξ εηείκα, είκαζ δ ιζηνή βοκαίηα ζηδκ αβάπδ. Δ ιζηνμηάιςηδ βοκαίηα δεκ ζοβηνίκεηαζ ιε ηίπμηα είκαζ πανάδεζζμξ ζηδ βδ, πανδβμνζά ιεβάθδ, βμδηεία, εοπανίζηδζδ, πανά ηαζ εοθμβία ηζ είκαζ ηαθφηενδ ζηδκ πνάλδ απυ ηα θυβζα. Πάκηα πνμηίιδζα ιζηνμφθα απ‘ ηδ ιεβάθδ ή ηδκ ςνζιυηενδ Ν‘ απμθεφβεζξ ηαηυ ιεβάθμ δεκ είκαζ πμηέ θάεμξ! Ώπ‘ ημ ηαηυ κα παίνκεζξ ημ θζβυηενμ, θέεζ μ ζμθυξ, βζ‘ αοηυ ηαζ ζηζξ βοκαίηεξ δ πζμ θίβδ είκαζ δ ηαθφηενδ!

Υνπάλ Ρνπίζ (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)

113

2.10. Ηηαιία Δ Ώκαβέκκδζδ άνπζζε απυ ηδκ Εηαθία. ΋θμζ μζ ιεβάθμζ γςβνάθμζ, επζζηήιμκεξ, ενεοκδηέξ, θζθυζμθμζ ηαζ πμζδηέξ, λεηίκδζακ απυ ηδκ Εηαθία βζα κα ηθείζμοκ ηδ ζημηεζκή πανέκεεζδ ημο Μεζαίςκα ηαζ κα δχζμοκ ηα πνχηα ζδιάδζα αζζζμδμλίαξ, ζε υθμοξ ημοξ ημιείξ ηδξ ακενχπζκδξ δναζηδνζυηδηαξ. ΋ιςξ εηεί έθηαζακ πάνζξ ζε ανηεημφξ ημθιδνμφξ ηαζ πανζζιαηζημφξ ακενχπμοξ πμο άνπζζακ πνχημζ κ‘ αιθζζαδημφκ ηζξ ηαηεζηδιέκεξ απυρεζξ (ηδξ εηηθδζίαξ ηαζ ηςκ δβειυκςκ) ηαζ κα πνμπςνμφκ έκα αήια ιπνμζηά, υπςξ μ Γαθζθαίμξ, μ Αάκηδξ, μ Λεμκάνκημ κηα ΐίκηζζ ηαζ άθθμζ.

____________________________________________________________ Ο Γάληεο ή Νηάληε (Dante Alghieri, 1265-1321) ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο πνηεηήο ηεο Ηηαιίαο θαη έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ηνπ θφζκνπ φισλ ησλ επνρψλ. Έγξαθε ζηε απιή ηηαιηθή γιψζζα θαη φρη ζηελ ιαηηληθή, φπσο έθαλαλ σο ηφηε νη Ηηαινί ινγνηέρλεο. Σν επηθφ ηνπ πνίεκα Θεία Κωκωδία είλαη απφ ηα θιαζζηθά ηεο παγθφζκηαο ινγνηερλίαο θαη δηδάζθεηαη ζε φια ηα παλεπηζηήκηα ηνπ θφζκνπ.

Απφ ηε Θεία Κσκσδία Κφιαζε (Άζκα ηξίην) Ώπυ ειέκα πενκμφκ ζηδκ πμκειέκδ πχνα, απυ ειέκα πενκμφκ ζηδ εθίρδ ηδκ αζχκζα, απυ ειέκα πενκμφκ ιέζ' ζημκ παιέκμκ ηυζιμ. Αζηαζμζφκδ έπεζ ημκ Άθεαζημ ηζκήζεζ πμο ι' επμίδζε· δ Αφκαιδ έζηδζέ ιε δ εεία, δ αζφβηνζηδ ΢μθία ηαζ δ Ώβάπδ δ πνχηδ. Πθάζια πνζκ απ' ειέ ηακέκα δεκ εζηάεδ, πανά ιυκμκ αζχκζα, ηζ εβχ αζχκζα ιέκς. Ώθήζηε ηάε' εθπίδα ζεζξ πμο ιέζα πάηε!» Σα θυβζα ηαφηα ζημηεζκά πνςιαηζζιέκα είδα εβχ παναβιέκα ζηδκ ημνθή ιζαξ πφθδξ, ηαζ «Αάζηαθε», είπα εοεφξ, «ημ κυδια ιε ααναίκεζ». Κζ αοηυξ ιε θμβζζιμφξ ακενχπμο ααεοβκχιμο· «Να παναζηήζεζξ εδχ πνέπεζ ηάεε θυαμ, ηάεε δείθζαζια πνέπεζ εδχ κα 'καζ ζαδζιέκμ. ΢ημκ ηυπμ εθεάζαιε πμο εβχ ζμο 'πς πνμείπεζ, υπμο ηα πθήεδ εέθεζ ζδείξ ηα πμκειέκα, πμο ημ ηαθυ ημο Λμβζζιμφ έπμοκ παιέκμ. …………………………………………………

114

Βθπίδα ιέζα ημοξ δεκ ζχγεηαζ εακάημο, ηαζ ηυζμ πμηαπή είκαζ δ ζημηεζκή γςή ημοξ, πμο ηάεε άθθδ ηφπδ υπμζα ηζ ακ είκ' γδθεφμοκ. Φήιδ μ ηυζιμξ βζ' αοημφξ δεκ ζηένβεζ κ' απμιέκεζ· Έθεμξ, Αζηαζμζφκδ ι' υιμζα μνβή ημοξ δζχπκμοκ. Μδ ιζθμφιε βζ' αοημφξ, ιυκ' ημίηαλε ηαζ πένκα». Κζ εβχ ημζηάγμκηάξ ημοξ είδα ιζα ζδιαία πμο βονίγμκηαξ ηυζμ μνιδηζηά ηζκμφζε πμο 'θεβα ζηάζδ πςξ δεκ έζηενβε ηαιία. Κζ μπίζς ηδξ ενπυκηακ έκα ηέημζμ πθήεμξ ζε ιάηνμξ πμο πμηέ δεκ ήεεθε πζζηέρς πχξ κα 'πε ηυζμκ ηυζιμ εάκαημξ λεηάιεζ. Μυθζξ εηεί ηάπμζμκ εβκχνζζα, ημκ ίζηζμ είδα ηαζ απείηαζα εηείκμο πμο βζα δεζθία απυ η' αλίςια ημ ιέβα επαναζηήεδ. Έκζςζα εοεφξ ηζ εαεααζχεδηα πςξ ημφημ ημ ιέβα πθήεμξ ήηακ ηςκ απνείςκ, πμο 'καζ ζημ Θευ ιζζδημί ηαζ ζημοξ επενμφξ ημο αηυιδ. Οζ άεθζμζ ημφημζ πμο πμηέ ημοξ δεκ εγήζακ, μθυβοικμζ ήηακ ηαζ πμθφ ααζακζζιέκμζ απυ πμκηνέξ ιφβεξ πμο εηεί ήηακ ηζ απυ ζθήηεξ. Υαναηχκακ αοηέξ ημ πνυζςπυ ημοξ ι' αίια πμο ιέζ' ζηα πυδζα ημοξ ιε δάηνοα ζοζιζβιέκμ απυ ζζπαιενά ζημοθήηζα εζοκαγυκηακ. Κζ ςξ άνπζγα κα νίπκς πανειπνυξ ημ αθέιια, είδα ζ' εκυξ ιεβάθμο πμηαιζμφ ηδκ άηνδ πθήεμξ πμθφ ηαζ είπα: «Αάζηαθε, ζο ζηένλε πμζμζ είκ' αοημί κα ιάες, ηαζ πμζμξ κυιμξ ηάκεζ πνυεοιμζ ηυζμ βζα ημ πέναζια κα δείπκμοκ, ςξ ιε ημ θςξ εδχ η' αδφκαημ λακμίβς». Κζ αοηυξ, «εα ημ βκςνίζεζξ, υηακ», ι' απμηνίεδ, «εα 'πμοιε ζηαιαηήζεζ ηα παηήιαηά ιαξ ζημο Ώπένμκηα ιπνμζηά ημ εθζαενυ πμηάιζ». Συηε ι' εκηνμπαθά ηαζ παιδθά ηα ιάηζα απυ θυαμ ιδκ ίζςξ ημκ αανφκεζ μ θυβμξ, έιεζκα ζζςπδθυξ χζπμο 'νεα ζημ πμηάιζ. Καζ ζδμφ αθέπς ζ' ειάξ κα 'νπεηαζ ιε ηανάαζ έκαξ βένμκηαξ ι' άζπνεξ ηζξ παιπάθαζεξ ηνίπεξ, θςκάγμκηαξ «Ώθζά ζ' εζάξ, ροπέξ απνείεξ! Μδκ εθπίζεηε πμηέ ημκ μονακυ κα ζδείηε. …………………………………………………….

115

«Παζδί ιμο», είπε ηαηυπζ μ δάζηαθμξ ιε πάνδ, «εηείκμζ πμο πεεαίκμοκ ζηδκ μνβή ημο Τρίζημο, ηαηαζηαθάγμοκ υθμζ εδχ απυ ηάεε ηυπμ, ηαζ πνυεοιμζ είκαζ κα πενάζμοκ ημ πμηάιζ, βζαηί δ δζηαζμζφκδ δ εεία ημφξ ηεκηνίγεζ ηυζμ πμο μ θυαμξ ηαηακηαίκεζ επζεοιία. Καθή ροπή πμηέ δεκ πέναζε απυ δχεε, ηαζ θμζπυκ ακ βζα ζε παναπμκζέηαζ μ Υάνμξ, ηζ μ θυβμξ ημο κμεί ιπμνεί κα λένεζξ ηχνα». Μυθζξ έζςζε ημφημ, δ ζημηεζκή πεδζάδα εζείζεδ ηυζμ δοκαηά, πμο απυ ημ θυαμ δ εκεφιδζή ιμο αηυια ι' ίδνςηα ιε ανέπεζ. Δ δαηνοζιέκδ βδξ ακέδςζεκ αένα, πμο ελάζηναρε έκα θςξ ιε ηέημζα ημηηζκάδα, χζηε ηάεε αίζεδζή ιμο ιέζα ιμο εκζηήεδ, ηζ έπεζα ζακ αοηυκ πμο αανφξ φπκμξ πζάκεζ. ……………………………………………… Γάληεο (κεηάθξαζε : Γεψξγηνο Καινζγνχξνο

Απφ ηε Θεία Κσκσδία Παξάδεηζνο (Άζκα φγδνν) Ο ηυζιμξ πίζηεοε ζηδκ άβκμζά ημο, πςξ λέθνεκμ ένςηα δ ςναία Κφπνδ βεκκά, ζημκ ηνίημ επίηοηθμ βονκχκηαξ: Γζ‘ αοηυ δεκ ηδκ ηζιμφζακ ιυκμ μζ ανπαίμζ θαμί, ιεξ ζηδκ πακάνπαζδ ημοξ πθάκδ, ια ηαζ ημκ Κμφπζκημ ηαζ ηδκ Αζχκδ, ηδ ιάκα ηδξ ηαζ ημ εευ ημ βζμ ηδξ πμο ζηδξ Αζδχξ ηα βυκαηα ηαευηακ. Κζ έηζζ απυ εημφηδ, πμο ημ άζια ανπίγς μκυιαζακ ημ αζηένζ αοηυ πμο μ ήθζμξ, ιζα ημ θςηάεζ πμθφ ηαζ ιζα πζμ θίβμ. Αεκ ημ έκζςζα πμο ακέααζκα ζημ αζηένζ, αθθά πςξ έθηαζα ημ είπα ιακηέρεζ ζακ πθήεοκακ ηα ηάθθδ ηδξ Κονάξ ιμο. Κζ υπςξ ιεξ ζηδ θςηζά θαίκεηαζ δ ζπίεα, ή ιέζα ζηζξ θςκέξ, ιζα λεπςνίγεζξ πμο πάεζ ηζ ένπεηαζ απ‘ ηζξ άθθεξ πίζς, έηζζ είδα ιεξ ζημ θέββμξ ηαζ ηζξ άθθεξ θάιρεζξ πζμ βνήβμνα ή πζμ ανβά κα βονμθένκμοκ, ηαεχξ ημ αζχκζμ εέθεζ ακάαθειιά ημοξ. Συζμ ζθμδνμφξ δεκ έπμοκ θένεζ ακέιμοξ 116

ηα ηνφα ζφκκεθα, αθακείξ ή υπζ πμο μηκμί ηαζ αναδοηίκδημζ κα δείπκμοκ ζ‘ αοηυκ πμο ηζξ εεσηέξ εα ‗αθεπε θάιρεζξ ια μνιμφκ ζε ιαξ ηαζ ημ πμνυ κ‘ αθήκμοκ πμο απ‘ η‘ άβζα ΢εναθείι ρδθά ηαηέαδ. …………………………………………. Κζ αθμφ ιε ζεααζιυ πνμξ ηδκ Κονά ιμο παιήθςζα ηα ιάηζα ιμο, ηζ εηείκδ ιε πνυζπανμ έκα βκέια ηα θςηίγεζ, ζημ θςξ πμο ηυζα ιμο έηαλε κα ζηνέθς ηαζ: «Πμζμζ είζηε ζεζξ» ηα θυβζα ιμο ήηακ ηυηε, πμο αβήηακ ιε θςκή βειάηδ εένιδ. Καζ ιυθζξ ιίθδζα δζαηνίκς αιέζςξ πυζμ δοκάιςζε δ πανά ζηδ θάιρδ ηζ έβζκε ιεβαθφηενδ απυ πνχηα. Καζ θάιπμκηαξ ιμο θέεζ: «Ο ηυζιμξ θίβμ ηαζνυ ιε ηνάηδζε, ηζ ακ γμφζα ηζ άθθμ, πμθθέξ εα θείπακ ζοθμνέξ πμο εα ‗νεμοκ. Μεξ ζηδ πανά ηδξ ηνφαεηαζ δ εςνζά ιμο πμο θαιπονίγεζ, ηζ είιαζ εηεί ηθεζζιέκμξ ηαεχξ ιεξ ζημ ημοημφθζ δ πνοζαθίδα. ……………………………………….. Γάληεο (κεηάθξαζε: Γησξγήο Κφηζηξαο)

Απφ ηε Θεία Κσκσδία ΢ημο δνυιμο ηδξ γςήξ ηδ ιέζδ ζε ζημηεζκυ ανέεδηα δάζμξ βζαηί ημ ιμκμπάηζ ημ ζςζηυ είπα ιπθέλεζ. Ώπ, πυζμ δφζημθμ κα πενζβνάρς ημ άβνζμ, δφζααημ ηαζ ποηκυ δάζμξ πμο ιυκμ κα ημ ζηέθημιαζ λακαβεκκά ημ θυαμ! Κζ είπα ιζα πίηνα, απ' ημο εακάημο πζμ ιζηνή ιζα ζηάθα· ια εε κα βνάρς ηαζ βζα ηα ηαθά πμο ανήηα, εε κα ιζθήζς ηαζ βζα η' άθθα πμο είδα. .................. Κζ υπςξ εηείκμξ πμο θαπακζαζιέκμξ ιέζ' απ' ημ πέθαβμξ ζηδκ αηηή πέθηεζ ηαζ ηα επζηίκδοκα κενά βονίγεζ ηαζ ημζηάγεζ, έηζζ δ ροπή ιμο, πμο αηυιδ έκζςεε ηοκδβδιέκδ, βονίγεζ πίζς ημ πέναζια βζα κ' ακηζηνίζεζ πμο γςκηακυ δεκ άθδζε πμηέ ηακέκακ κα δζαζπίζεζ . . . Γάληεο

117

Έλαο άιινο κεγάινο ηεο ηηαιηθήο πνίεζεο ήηαλ ν Πεηξάξρεο (Francesco Petrarca, 1304-74). Έγξαθε θη απηφο, φπσο ν Γάληεο ζηελ απιή ηηαιηθή γιψζζα θαη ηα ζνλέηα ηνπ ήηαλ πξφηππν γηα πνιινχο κεηαγελέζηεξνπο πνηεηέο.

΢νλέηην XCVII Ώσ, ςναία Βθεοεενία, υηακ ιε πθήβςζε δ πνχηδ ζασηζά ηδξ αβάπδξ, εζφ ιαηνζά ιμο επέηαλεξ, ηζ δ ηαηάζηαζή ιμο πμζα ήηακ ιμο έδεζλεξ. Ώπ‘ ηδκ πθδβή ιμο αοηή, εβχ πμηέ δεκ εα βίκς ηαθά, ηαζ ηα ιάηζα ιμο ε‘ απαθθάλς απυ ηα αάζακα αοηά, έηζζ πμο πζα ζζπφ κα ιδκ έπεζ δ δφκαιδ ηδξ αζηίαξ ηςκ, κα ζοπαίκμκηαζ, εα ηα ιάες αηυια, ηάεε ένβμ εκδηχκ. ΋ιςξ αθίιμκμ, απ‘ ανπήξ έηζζ ζοκήεζζακ πζα! Κζ μφηε εέθεζ κ‘ αημφζεζ, υπμζμξ δεκ βκςνίγεζ ηδκ αζηία ημο «εακάημο» ιμο. Μυκμ ιε η‘ υκμιά ηδξ βειίγς εβχ ημκ αένα υπμο αοηυξ ηυζμ βθοηά δπεί, ηζ μ εαοηυξ ιμο άθθδ αβάπδ δε εα ημθιήζεζ, ιήηε ηα πυδζα ζηνάηα άθθδ βκςνίγμοκ απ‘ ηδ δζηζά ηδξ, μφηε ημ πένζ ζημ πανηί άθθμ πνυζςπμ κα παζκέρεζ ιπμνεί… #

΢νλέηην CLXXXVI Ώκ μ ΐζνβίθζμξ ηζ μ ΋ιδνμξ είπακε δεζ αοηυκ ημκ «ήθζμ» ιε ηα ιάηζα ηα δζηά ιμο, θήιδ εα πνμζπαεμφζακ κα δχζμοκ ζ‘ Βηείκδ, ιε ζηίπμ ή ιε πεγυ ή ηαζ ηα δομ ιαγί. Καζ εα ‗πε μ Ώζκείαξ εκυπθδζδ βζ‘ αοηυ αζζηακεεί, υπςξ ηζ μ Ώπζθθέαξ, μ Οδοζζέαξ ηζ μζ διίεεμζ μζ άθθμζ. Καεχξ ηζ εηείκμξ πμο ζημ έημξ πεκήκηα έλζ κα ηάκεζ ηαθυκ ημκ ηυζιμ ηαηάθενε. ΋πςξ ηζ μ άθθμξ πνζκ θμκεοεεί απυ ημκ Ώίβζζεμ. Ώθθά ηαζ η‘ άθθμ ηςκ υπθςκ ημ άκεμξ, πμο ηυζμ υιμζμζ είκαζ: ημ θμοθμφδζ εηείκδ ιε ημκ Ώθνζηακυ, ηίιζμζ ηζ μζ δομ ημοξ ηαζ ςναίμζ. Ώοηυκ μ Έκκζμξ ηναβμφδδζε ιε ηναπφ πάεμξ ηζ εβχ βζα Βηείκδ έηζζ ζοκεέης, ηαζ ηονακκζηυ ημ πκεφια ιμο δεκ είκαζ, ιήηε μζ έπαζκμί ιμο αιεθδηέμζ. Πεηξάξρεο (κεηάθξαζε Καηεξίλα Γιπθνθξχδε)

118

΢νλέηην CLXXXVIΗ ΋ηακ μ Ώθέλακδνμξ ζημκ ηάθμ ημο Ώπζθθέα έθηαζε, ζημο πμθειζζηή ημ ικήια, ικήιδ θδιζζιέκδ έηναλε: ς ηαθυηοπε: Μμφζα ηυζμ ειπκεοζιέκδ βζα ηναβμφδδζε, βζα ζέκα έβναρε. ΢ηδ γςή ηαιζάκ άθθδ δεκ λένς εβχ κα έγδζε ιζα βοκαίηα ηυζμ αβκή ζακ ηδκ πενζζηενά, παναδμιέκδ ηχνα ζηδξ ιμφζαξ ιμο η‘ αδφκαηα θηενά. Έηζζ είκαζ: ηαεέκαξ ηδ ιμίνα ημο απέηηδζε. Γζαηί ηαζ ημο ΋ιδνμο άλζα εα ήηακε ηαζ ημο Ονθέα ηδ θφνα ηαζ ημο ΐζνβίθζμο πμο δ Μάκημαα αηυια οικεί, ηαζ ιμκάπα αοηήκ εα πνμπςνμφζε ηναβμοδχκηαξ, μ ιυκμξ έκμπμξ εβχ, αοηή άζηνμ δζαθμνεηζηυ ημο Ώπζθθέα, μ έκμπμξ θαηνεφεζ η‘ υκμιά ηδξ, ηδκ επαζκεί, ια ίζςξ ηζξ πάνεξ ηαζ κα ιεζχκεζ έηζζ ιζθχκηαξ. Πεηξάξρεο (κεηάθξαζε Καηεξίλα Γιπθνθξχδε)

΢νλέην Πμοθζά υηακ ράθθμοκ ή υηακ ενμΎγμοκ θφθθα ζημο εένμοξ ιεξ ηδκ απαθή ηδ βεφζδ, κενά ζακ ιμονιμονάκ ηαζ θςξ ζακ πθεφζεζ ζηζξ υπεεξ ιε ηα θμφθμοδα –απ!–, ζηα ημίθα ηδ αθέπς η‘ μονακμφ, ζηδ βδ ιε ιήθα ημκ ένςηά ιμο ηδξ πεηχ κα ζπεφζεζ κα νεεί, ια αηχ απ‘ ηα ζφιπακηα ιζα πκεφζδ ρζεφνςκ, ζηεκαβιχκ, ζα ζάπζα λφθα πμο θέκε ηνίγμκηαξ: «Υνυκςκ ηαηνάιζ ημοξ ζηίπμοξ ηαίεζ πμο βνάθεζξ, ηαζ ηα δάηνοα μνιάκε απ‘ ηα ιάηζα ζμο πμηάιζ. Μδκ ηθαζξ βζα ιέκα! ΢‘ αοηήκ εδχ ηδκ άηνζα αεάκαηδκ μ εάκαημξ ιε ηάιεζ… θςξ ζθανυ εςνεί δ ιαηζά δ ηαηάηνοα.» Πεηξάξρεο Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο

119

2.11. Λνηπνί Δπξσπαίνη Ο Φξαλζνπά Βηγηφλ (Francois Villon, 1431-1463) ζεσξείηαη ν ζεκαληηθφηεξνο Γάιινο πνηεηήο ηνπ Μεζαίσλα θαη ηεο Αλαγέλλεζεο. Έγξαςε ιπξηθή πνίεζε θαη κπαιάληεο.

Μπαιάληα ησλ θπξηψλ ηνπ παιηνχ θαηξνχ Πέζηε ιμο πμφ, ζε πμζμ ιένμξ ηδξ βδξ, είκαζ δ Φθχνα, δ ςναία απυ ηδ Ρχιδ, δ Ώθηζαζάδα ηζ φζηενα δ ΘαΎξ, δ λαδέθθδ ηδξ ιε ηδ πνοζή ηυιδ; Δπχ απαθή, ζηζά ζε θίικδ, ηνυιμζ ηςκ θφθθςκ, νμδμζφκκεθα πνςζκά, δ ειμνθζά ημοξ δεκ έδοζεκ αηυιδ. Μα πμφ 'καζ ηα πζυκζα η' αθθμηζκά; Πμφ 'κ' δ αβκή ηαζ θνυκζιδ ΒθμΎξ; Γζ' αοηήκ είπε ηυηε ηαθμβενέρεζ μ Πέηνμξ Ώιπαβζάν. Άθθμξ ηακείξ υιμζα ζημκ ένςηα δε εα δμοθέρεζ. Κζ δ ααζίθζζζα πμο έηαιε ηδ ζηέρδ ηζ ένζλε ζημκ ΢δημοάκα, αθδεζκά, ημ ζμθυ Μπμονζκηάκ βζα κα ιμοζηέρεζ; Μα πμφ 'καζ ηα πζυκζα η' αθθμηζκά; Δ νήβζζζα Λεοηή, νυδμκ αοβήξ, ιε ηδ θςκή ηδξ ηδ βθοηαημοζιέκδ, δ ΐένεα, δ ΐεαηνίηδ, δ Ώνειαμονβίξ ημο Μάζκ, δ ΢πανηζάηζζζα Βθέκδ ηζ δ ηαθή Εςάκκα απυ ηδ Λμναίκδ, υθεξ ακμίλεςξ υκεζνα ηενπκά, δ ακάικδζή ημοξ γςδνή απμιέκεζ. Μα πμφ 'καζ ηα πζυκζα η' αθθμηζκά; Πνίβηδρ, ακ ηζξ ακαγδηείηε ηχνα, ηάπα εα ηζξ έανεηε πμοεεκά, ηάπα εα οπάνπμοκ ζε ηαιζά πχνα; Μα πμφ 'καζ ηα πζυκζα η' αθθμηζκά; Φξαλζνπά Βηγηφλ Απφδνζε-Μεηάθξαζε: Κψζηαο Καξπσηάθεο)

120

Ο Γηαλ Κνραλφθζθη (Jan Kochanowski, 1530-1584), ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο ζιάβνο πνηεηήο (κέρξη ηελ έιεπζε ηνπ Πνχζθηλ) θαη ν ζεκειησηήο ηεο πνισληθήο ινγνηερλίαο. Σν ζπαξαρηηθφ ηνπ πνίεκα Θξήλνη, γξάθηεθε γηα λα εθθξάζεη ηελ νδχλε ηνπ γηα ην ζάλαην ησλ ζπγαηέξσλ ηνπ Οχξζνπιαο θαη Υάλλαο.

Θξήλνη ΋θμζ μζ ζηεκαβιμί, υθα ηα δάηνοα ημο Δνάηθεζημο, ηα ιμζνμθυβζα ηζ μζ μζιςβέξ ημο ΢ζιςκίδδ, ημο ηυζιμο υθα ηα αμβηδηά ηαζ μζ μδφκεξ ηζ μζ μδονιμί ηαζ μζ βυμζ ηαζ μζ ημπεημί, υθα ιαγί ημ ηαηχθθζ ιμο δζααείηε ηαζ πθάζ ιμο ζηαεείηε, ημ αηνζαυ ημ ημνζηζάηζ ιμο κα ηθάρς, πμο μ άηανδμξ μ Υάνμκηαξ ιαξ πχνζζε ηζ απνυζιεκα ιμο πήνε ηδ πανά. Έηζζ ηζ μ δνάημξ, θςθζά λεηνοπχκμκηαξ ηνοιιέκδ, η‘ ακήιπμνα αδδμκάηζα ηδξ ανπάγεζ θαίιανβα ζημκ ηαηαπζυκα ημο ηα νίπκεζ, εκχ δ δφζηοπδ ιάκα ημοξ ζμονίγεζ ηαζ ημκ θδζηή εηείκμ δε ζηαιαηάεζ κα θμαενίγεζ. …………………………………… Ώκ ηάπμηε ιμο ιέθθμκηακ βζα ηα παζδζά ηάηζ κα θηζάζς ηαζ βζα ηδκ δθζηία αοηή αζήιακηεξ νίιεξ κα ζηανχζς, εαννχ ιζα ημφκζα εα παζπκίδζγα ηαζ ι‘ άθθμοξ ιαγί βζα ηζξ ιακάδεξ κακμονίζιαηα εα έβναθα, μπμφ ι‘ αοηά ηα κήπζά ημοξ εα ααοηάθζγακ ηαζ ηάεε βηνίκζα ημοξ εα δζφπαγακ. Σέημζα ζηζπάηζα ηάθθζμ κα εδζαφνζγα, πανά εηείκα μπμφ ηχνα ηα αάζακά ιμο ιε μδήβδζακ, ζημ ικήια πάκς ηδξ θαηνεοηήξ ιμο εοβαηέναξ κα ρεθθίγς ηαζ ηδ ζηθδνυηανδδ Πενζεθυκδ κα ηαηίγς. ………………………….. Μμο βφνζζεξ ηδκ πθάηδ, αθαζηάνζ ιμο ηενπκυ. Κάθθζμ ημο ηφνδ ζμο ημ αζμξ κα ήηακ θεζρυ, πανά πμο ιήηε βνυζζ ηχνα δεκ ηαηέπεζξ. Μα υζμ ηζ ήηακ, κα πανααβεί δεκ εα ιπμνμφζε ιε ηδκ θνεζηάδα ημο ιοαθμφ ζμο ηαζ ιε ηζξ πάνεξ ηζξ δζαθεπηέξ, απ‘ υπμο ιάκηεοε ηακείξ ηάεε ιεθθμφιεκμ πνμηένδιά ζμο. Χ ημοαεκημφθεξ! Χ λεθακηχιαηα! Χ αενάηεξ οπμηθίζεζξ! Πχξ ιαναγχκς υηακ ζαξ θένκς ζημ ιοαθυ! ………………………………………………. Γηαλ Κνραλφθζθη (κεηάθξαζε: Γεκήηξεο Υνπιηαξάθεο)

121

Ο Λνπίο ληε Κακφεο (Luis de Camoes, 1524-80) είλαη ν εζληθφο πνηεηήο ηεο Πνξηνγαιίαο θαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Δπξσπαίνπο πνηεηέο ηεο Αλαγέλλεζεο. Έγξαςε πνιιά ιπξηθά πνηήκαηα, δξάκαηα, αιιά ην πην αμηφινγν έξγν ηνπ ζεσξείηαη ην Os Lusiadas, εζληθφ έπνο ησλ Πνξηνγάισλ.

Ναπάγην ΋πςξ μ απμηαιςιέκμξ καφηδξ, μ πνυζθοβαξ απυ καοάβζμ ηαζ ηαηαζβίδα, λεθεφβεζ ιζζμπεεαιέκμξ ηαζ ηαηυπζκ έιθμαμξ ακαηνζπζάγεζ απυ δέμξ ιυκμ ζημ άημοζια ηδξ θέλδξ «εάθαζζα»‘ πμο μνηίγεηαζ υηζ πμηέ δεκ εα ιπανηάνεζ λακά, πμο αεααζχκεζ υηζ εα ιείκεζ ζημ ζπίηζ, αηυια ηαζ ηζξ πζμ ήνειεξ ιένεξ, αθθά ιε ημκ ηαζνυ λεπκά ηζξ θμαίεξ ημο ηζ ακαγδηά ηαζ πάθζ ηδκ ηφπδ ημο ζηα ηφιαηα‘ έηζζ ηζ εβχ, πμο λέθοβα ιυθζξ απυ ηζξ ηαηαζβίδεξ πμο λέζπαζακ βφνς ζμο, αβάπδ ιμο, ηαλζδεφς πμθφ ιαηνζά, ηζ οπυζπμιαζ κ‘ απμθφβς αηυια ιζα ηαηαζηνμθή, αθθά δεκ ιπμνχ, δ ζηέρδ ημο ζπάεζ ηζξ οπμζπέζεζξ ιμο, ηζ έηζζ, βονκχ πίζς, εηεί πμο εηείκδ ηδ ιμζναία ιένα, πανά θίβμ κα πκζβχ ζηδκ ηνζηοιζζιέκδ ζμο εάθαζζα. Λνπΐο ληε Κακφεο (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: ΢΢)

Σάγνο Ήνεια κενά ημο Σάβμο, ηνέπεηε ακάιεζα ζε θζαάδζα, ενέθεηε ηα ημπάδζα η‘ ακεζζιέκα θοηά, ηα θμοθμφδζα ηαζ ηα πμοθζά, ηένπεηε ζημ δζάαα ζαξ ηζξ κφιθεξ ηαζ ημοξ αμζημφξ. Γθοηά κενά ημο Σάβμο, δεκ λένς πυηε εα ιπμνέζς κα βονίζς πίζς, ημκηά ζαξ ηαζ, εκαβχκζα, πνζκ ζαξ πς ακηίμ ανπίγς κ‘ αιθζαάθθς ακ εα βονίζς πίζς ηαζ πάθζ. Σμ πεπνςιέκμ έααθε ζημπυ κα ανεζ ημκ ηνυπμ κα ηάκεζ ηζξ πανέξ ιμο θφπεξ, ηχνα πνμζηάγεζ αοηυ ημ δφζημθμ πςνζζιυ, βειάημ εθίρδ ηαζ θυαμοξ. Ώηυια ζε κμζηαθβχ ηαζ παναπμκειέκμξ, ιπανηάνς ιαηνζά, βζα κα ζηεκάλς ζημκ αένα λέκδξ βδξ ακαηαηεφμκηαξ ηα απυιαηνα κενά ιε ηα δάηνοά ιμο. Λνπΐο ληε Κακφεο (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: ΢΢)

122

Απηνχ ηνπ δξνζεξνχ βνπλνχ ηα εμαίζηα θάιιε Ώοημφ ημο δνμζενμφ αμοκμφ ηα ελαίζζα ηάθθδ· ηαζ μζ ηαζηακζέξ μζ πνάζζκεξ ιε ηα εφζηζα θφθθα· ηςκ νοάηςκ ημ ιαζάκδνζζια πμο ηδ ιαονίθα ημο ιζζειμφ ελμνίγεζ ηαζ ημκ πυκμ· ή –πάθζ– μ θθμίζαμξ ηδξ εαθάζζδξ ζ‘ χνζμ πενζβζάθζ· ηδξ βδξ ηα ζαςθανμφδζα· μζ θυθμζ ηαζ δ αζπνίθα ημοξ δ πνοζή ζημ δθζμααζίθεια· ηα ημίθα ηςκ ζφβκεθςκ, πμο μνπμφκηαζ μζ ακέιμζ· ημ παθάθζ ημ ιέβα ηςκ ποιχκ πμο δ Φφζζξ εέθεζ ζηφρεζ απθυπενα κα πζς· ηαζ δ πάζα πμζηζθία ηςκ πάκηςκ ιε πθδβχκμοκ ηχνα πμο ιμο θείπεζξ. Υςνίξ εζέ μζ δδμκέξ ιμο θένκμοκ οπκδθία –αλία έπμοκ (ημ πμθφ) θζακήξ, απκήξ ημθφπδξ–, ιζαξ ηζ δ πανά ιζηναίκεζ ηαζ ααβαηαίκεζ δ εθίρδ. Λνπΐο ληε Κακφεο Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο

Άξηεκηο Μυθζξ μ Φμίαμξ θθυβζγε ηα αμοκά ιε ηζξ δοκαηέξ, θςηεζκέξ ηζ αζηναθηενέξ αηηίκεξ ημο απ‘ ημκ μονακυ, δ ιεβάθδ ηαζ πανεέκα Άνηειζξ, αημφναζηδ, πήβαζκε ηαη‘ εοεείακ ζηα αάεδ ημο δάζμοξ ηαζ ηοκδβμφζε μθδιενίξ. Ώθθά δ εθαθνυιοαθδ Ώθνμδίηδ – πμο είπε ηαηέαεζ ζηδ βδ βζα κα ααζακίζεζ ημκ άηοπμ Ώβπίζδ – ηαηαζηυπεοε ηδκ Άνηειδ πμο ηοκδβμφζε ζηδκ ελμπή, ηαζ ηάθεζε ηδκ αδεθθή-εεά, θέβμκηαξ εζνςκζηά: «Πενζπθακζέζαζ ζηα δάζδ ιε ηα αέθδ ζμο ηάεε πνυκμ, δεκ πζάκεζξ ηίπμηα, πανά αεχα ιζηνά πθαζιαηάηζα, εκχ εβχ, ιε ηα δίπηοα ιμο, παβζδεφς ηδκ ακηνζηή ηανδζά». Συηε δ ηοκδβυξ απάκηδζε: «Βίκαζ ηαθφηενμ κα ηοκδβάξ εθάθζα, πανά κα ζε πζάκεζ, αηυια ιζα θμνά, μ άκηναξ ζμο κα θεξ ρέιιαηα βζα ηζξ πνμδμηζηέξ ζμο απζζηίεξ» Λνπΐο ληε Κακφεο (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά: ΢΢)

123

Ζ Καιεβάια είλαη ην κεγάιν επηθφ πνίεκα ηεο Φηλιαλδίαο θαη είλαη έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα έξγα ηεο Φηλιαλδηθή ινγνηερλίαο. Απνηειείηαη απφ 22.795 ζηίρνπο, ρσξηζκέλνπο ζε 50 πνηήκαηα. Σνλ 19ν αηψλα ν γηαηξφο Διίαο Λνλξφη (Elias Lonnrot) ζπλέιεμε απφ δηάθνξεο πεγέο ην έξγν θαη ην εμέδσζε ζε έλα ηφκν.

Καιεβάια Ζ γέλλεζε ηνπ Βατλακφηλελ θαη ε δεκηνπξγία ηνπ θφζκνπ Ώπυρε επζεφιδζα, ζηέθηδηε ημ ιοαθυ ιμο, κα λεηζκήζς κα ζαξ πς ηαζ κα ζαξ ηναβμοδήζς κα θφζς ηδκ πανάδμζδ, ημο βέκμοξ ηα ηναβμφδζα. Λέλεζξ θεζχκμοκ ζημ ζηυια ιμο ηαζ πέθημοκε ηα θυβζα, ηδκ βθχζζα κα πνμθηάζμοκε, κα θφβμοκ απ΄ ηα δυκηζα. Καθέ αδεθθέ, παθζυθζθε ηαζ ζοκμιήθζηέ ιμο, έθα κα ηναβμοδήζμοιε, κα πμφιε έκα ηναβμφδζ, ιαγί κα ηα ηαζνζάζμοιε ηα υιμνθα ηα θυβζα. Πμθφ ηαζνυ έπς κα ζε δς ηαζ κα ζε ζοκακηήζς εδχ ζημ ιαφνμ ημ αανά, ζηδκ ηαημιμίνα Πυπβζα. Ώξ πθέλμοιε ηα δάπηοθα, αξ δέζμοιε ηα πένζα, κα ηναβμοδήζμοιε υιμνθα, ηα πζμ ηαθά κα πμφιε, πμο ιάεαιε απυ παθζά, πμο θέβακ μζ βμκείξ ιαξ, κ‘ αημφζμοκ μζ κευηενμζ, αοημί πμο ιεβαθχκμοκ, κα ιάεμοκε ημοξ ιφεμοξ ιαξ, ηα ιαβζηά ηα λυνηζα, βζα ημκ ΐασακιυζκεκ ηαζ βζα ημκ Εθιανίκεκ, ημο Λειιζκηάζκεκ ημ ζπαεί, ημο Γζυμοημ ημ ηυλμ, ηδξ Πυπβζα η‘ αηνμθίααδα, ηδξ Κάθεαα ηα δάζδ. Σα έθεβε μ παηέναξ ιμο ζακ ζηάθζγε ημ λφθμ ηζ δ ιάκα ιμο, ιμο ηα ‗ιαεε ζακ βφνζγε η‘ αδνάπηζ ηζ εβχ ιπνμζηά ζημ πάηςια ζηα πυδζα ηδξ βονκμφζα ιε βάθαηα ζημ ζηυια ιμο, λζκυβαθα ζηα πείθδ. Σναβμφδζα βζα ημ Λυμοπζ, άζιαηα βζα ημ ζάιπμ. Σμ ζάιπμ ιφεμξ βίκδηε, πκίβδηε αοηή ζηα λυνηζα, ζηα ιμζνμθυβζα μ ΐίπμοκεκ, ζηα βθέκηζα μ βζμξ ηδξ Λάιπδξ. Γκςνίγς ιφεμοξ θμαενμφξ ηαζ ιαβζηά ηναβμφδζα πίζς απ‘ ημ δνυιμ ηα ‗ιαεα, ηζ απ‘ ηα ζπαζιέκα νείηζα ηαζ άθθα πίζς απ‘ ηζξ ημνθέξ, πίζς απ‘ ηα αθαζηάνζα ηζ απυ ηδ πθυδ ηδκ πνάζζκδ ηαζ ηα ακχνζια ηα ζηάνζα ζακ έαμζηα ηα πνυααηα ηαζ η‘ αηνζαά ηα αυδζα πα‘ ζηζξ ιεθέκζεξ ηζξ ημνθέξ ηαζ ζημοξ πνοζμφξ ημοξ θυθμοξ, πίζς απ‘ ηδ ιαφνδ Μμφνζηδ, ηδκ πανδαθή ηδκ Κίις. Διίαο Λνλξφη (;) (κεηάθξαζε : Μαξία Μνπξδνχθνπ)

124

2.12. Διιάδα ΋ηακ ακαθενυιαζηε ζηδκ Βθθάδα βζα ηδκ πενίμδμ 395 ι.Υ. ςξ ημ ηέθμξ ημο 18 μο αζχκα, θοζζηά εκκμμφιε ημοξ δδιζμονβμφξ πμο έβναθακ ζηδκ εθθδκζηή βθχζζα. Δ έκκμζα Βθθάδα ςξ ηνάημξ δεκ οπήνπε ηυηε. Άθθςζηε μφηε δ Γενιακία ηζ δ Εηαθία οπήνπακ ςξ ηνάηδ ηδκ ίδζα επμπή. Γκςζηυ θμβμηέπκδια ηδξ αογακηζκήξ επμπήξ είκαζ ημ αθδβδιαηζηυ έιιεηνμ θασηυ ιοεζζηυνδια ημο 11μο-12μο αζχκα Ο Γηγελήο Αθξίηαο. Ο Ώηνίηαξ ήηακ έκαξ απυ ημοξ θνμονμφξ ηςκ ζοκυνςκ ηδξ ΐογακηζκήξ αοημηναημνίαξ. Σμ ένβμ είκαζ βναιιέκμ ζηδκ βθχζζα ηδξ επμπήξ ηαζ εεςνείηαζ ςξ ημ πνχημ ηδξ ζφβπνμκδξ εθθδκζηήξ θμβμηεπκίαξ. Βπίζδξ οπάνπμοκ εηαημκηάδεξ δδιμηζηά ηναβμφδζα βζα ημ πάνζζιμ ηδξ Πυθδξ, βζα ημοξ ανιαημθμφξ-ηέθηεξ, βζα ημκ ένςηα ηαζ βζα ηα βεβμκυηα ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ. Οζ πενζζζυηενμζ εηπνυζςπμζ ηδξ θμβμηεπκίαξ (Ρχιδ, ΐογάκηζμ ηαζ ημονημηναηία) ήηακ οικςδμί ηαζ ζοκεέηεξ εηηθδζζαζηζηχκ φικςκ ηαζ ηνμπανίςκ (Καζζζακή, Ρςιακυξ μ Μεθςδυξ η.ά.). Φοζζηά λεπςνίγμοκ μζ ζπμοδαίμζ πμζδηέξ ηδξ Κνδηζηήξ θμβμηεπκίαξ, Κμνκάνμξ ηαζ Υμνηάηγδξ.

Ο Γηγελήο Αθξίηαο Ο Αζβεκήξ ροπμιαπεί ηζ δ βδξ ημκε ηνμιάγεζ. ΐνμκηά ηζ αζηνάθηεζ μ μονακυξ ηαζ ζεζέηαζ μ πάκς ηυζιμξ, ηζ μ ηάης ηυζιμξ άκμζλε ηαζ ηνίγμοκ ηα εειέθζα, ηζ δ πθάηα ημκ ακαηνζπζά πςξ εα ημκε ζηεπάζεζ, πςξ εα ζηεπάζεζ ημκ αδηυ, ηζδ βδξ ημκ ακηνεζςιέκμ. ΢πίηζ δεκ ημκ εζηέπαγε, ζπήθζμ δεκ ημκ επχνεζ, ηα υνδ ηα δζαζηέθζγε, αμοκμφ ημνθέξ επήδα. ΢ημ αίηζζζια έπζακε πμοθζά, ζημ πέηαβια βενάηζα. ΢ημ βθάηζμ ηαζ ζημ πήδδια ηα θάθζα ηαζ η' αβνίιζα. Γδθεφεζ μ Υάνμξ ιε πςζζά, ιαηνά ημκε αζβθίγεζ. Καζ θάαςζέ κημο ηδκ ηανδζά ηαζ ηδκ ροπή ημο πήνε. ……………………………………………………….. Κζ αθμφ βεκκαίμξ δείπηδηε ζ' μφθμ ημκ ηυζιμ εημφημ, πνχημξ εζξ ηδκ παθδηανζά, αθθά ηαζ ζ' μφθα η' άθθα, εκίηδζε ζα δοκαηυξ, βεκκαίμξ ζηναηζχηδξ. Ώθθά υιςξ ήνεε ηαζ βζ' αοηυκ ημ ηέθμξ ηζδ γςήξ ημο, ηζ έδςζε θφπδ αιέηνδηδ εζξ μφθμοξ ηζζ αενχπμοξ ηαζ ζ' υζμοξ εε κ' αημφζμοκε ημ εάκαημκ εημφημ, πςξ αβήηε ηείκδκε δ ροπή, ημο πακεκδμλμηάημο. ΐανεζάκ αννχζηεζα ημφ 'ηοπε, ιε αάζακα ηαζ πυκμοξ, ηαζ ηείημοκημ ζηδκ ηθίκδ κημο πμο 'ημ πνμοζμζηνςιέκδ. Κζ έθενε ηζζ ηαθθίηενμοξ βζαηνμφξ ηζζ θδιζζιέκμοξ, ηζζ άλζμοξ ηαζ ηζζ έιπεζνμοξ ιέζα ζηδκ επζζηήιδ. Μα υθεθμξ δεκ ειπυνεζακ κα δχζμοκ ζημκ Ώηνίηα…

125

Ζ Καζζηαλή ή Καζία ή Δηθαζία (805-865) απφ ηελ Κσλζηαληηλνχπνιε, ήηαλ Βπδαληηλή θαιφγξηα, ζπλζέηξηα, πνηήηξηα θαη πκλνγξάθνο. Σν γλσζηφηεξν έξγν ηεο είλαη ην ηξνπάξην: Κύξηε, ε ελ πνιιαίο ακαξηίαηο πεξηπεζνύζα γπλή…πνπ ςάιιεηαη ηε Μεγάιε Σξίηε.

Κχξηε, ε ελ πνιιαίο ακαξηίαηο… Κφνζε, βοκαίηα αιανηςθή, πμθθά, πμθθά, εμθά, αανζά ηα ηνίιαηά ιμο. Μα, ς Κφνζε, πχξ δ εευηδξ ΢μο ιζθά ιέζ΄ ζηδκ ηανδζά ιμο! Κφνζε, πνμημφ ΢ε ηνφρ΄ δ εκηάθζα βδ απυ ηδ δνμζαοβή θμοθμφδζα πήνα ηζ απ΄ ηδξ θαηνείαξ ηδκ ηνίζααεδ πδβή ΢μο θένκς ιφνα. Οίζηνμξ ιε ζένκεζ αημθαζίαξ... Νοπηζά, ζημηάδζ αθέββανμ, άκαζηνμ ιε γχκεζ, ημ ζημηάδζ ηδξ αιανηίαξ θςηζά ιε ηαίεζ, ιε θζχκεζ. Βζφ πμο απυ ηα πέθαα ηα κενά ηα ορχκεζξ κέθδ, πάνε ηα, Ένςηά ιμο, ηοθάκε, είκαζ πμηάιζα θθμβενά ηα δάηνοά ιμο. Γφνε ζ΄ ειέ. Δ ροπή πχξ πμκεί! Αέλμο ιε Βζφ πμο δέπηδηεξ ηαζ βείνακ άθναζηα ςξ εδχ ηάημο μζ μονακμί. ηαζ ζάνηα επήνακ. ΢η΄ άπνακηά ΢μο ηα πυδζα, ααζζθζά ιμο Βζφ εα πέζς ηαζ εα ζηα θζθήζς, ηαζ ιε ηδξ ηεθαθήξ ιμο ηα ιαθθζά εα ζηα ζθμοββίζς. Σ΄ άημοζεκ δ Βφα ιέζ΄ ζημ απμζπενκυ ηδξ πανάδεζζμξ θςξ κ΄ ακηζπηοπάκε, ηζ αθαθζαζιέκδ ηνφθηδηε... Πμκχ, ζχζε, έθεμξ ηάκε. Φοπμζχζη΄, μζ αιανηίεξ ιμο θαυξ, Σα αλεδζάθοηα πμζμξ εα λεδζαθφζδ; Ώιέηνδηυ ΢μο ημ έθεμξ, μ Θευξ! 'Ώαοζζμ δ ηνίζδ. Καζζηαλή .

126

(απφδνζε Κσζηήο Παιακάο)

Ο Βηηζέλδνο Κνξλάξνο (1553-1613) απφ ηε ΢εηεία ηεο Κξήηεο ήηαλ πνηεηήο θαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο εθπξνζψπνπο ηεο Κξεηηθήο ινγνηερλίαο ηνπ 16νπ & 17νπ αηψλα, Σν επηθφ ηνπ έξγν Δξωηόθξηηνο είλαη έλα απφ ηα αξηζηνπξγήκαηα ηεο ειιεληθήο ινγνηερλίαο θαη ηξαγνπδηέηαη αθφκα ζηα ρσξηά ηεο Κξήηεο, απφ ιπξάξεδεο θαη απινχο αλζξψπνπο, πνιινί απφ ηνπο νπνίνπο μέξνπλ απφ ζηήζνπο φιν ην 10.000 δεθαπεληαζχιιαβσλ ζηίρσλ έξγν απηφ, πνπ είλαη γξακκέλν ζηελ θξεηηθή δηάιεθην. ΢ηνλ Κνξλάξν απνδίδεηαη επίζεο ε ζπγγξαθή ηνπ ζξεζθεπηηθνχ δξάκαηνο Ζ ζπζία ηνπ Αβξαάκ, θπξίσο ιφγσ ησλ γισζζηθψλ νκνηνηήησλ ηνπ έξγνπ απηνχ κε ηνλ Δξσηφθξηην. Ο Δξσηφθξηηνο θαη ε Αξεηνχζα, έξγν ηνπ Θεφθηινπ

Δξσηφθξηηνο Σνπ Κχθινπ ηα γπξίζκαηα, πνπ αλεβνθαηεβαίλνπλ, θαη ηνπ Σξνρνχ, πνπ ψξεο ςειά θη ψξεο ζηα βάζε πεαίλνπλ· θαη ηνπ Καηξνχ ηα πξάκαηα, πνπ αλαπαεκφ δελ έρνπλ, κα ζην Καιφ θ' εηο ην Καθφ πεξηπαηνχλ θαη ηξέρνπλ· θαη ησλ Αξκάησ' νη ηαξαρέο, φρζξεηεο, θαη ηα βάξε, ηνπ Έξσηνο νη κπφξεζεο θαη ηζε Φηιηάο ε ράξε· απηάλα κ' εθηλήζαζη ηε ζήκεξνλ εκέξαλ, λ' αλαζηβάισ θαη λα πσ ηά θάκαλ θαη ηά θέξαλ ζ' κηά Κφξε θ' έλαλ Άγνπξν, πνπ κπεξδεπηήθα' νκάδη ζε κηά Φηιηάλ ακάιαγε, κε δίρσο αζθεκάδη. ………………………………………………………………. ΢ημοξ πεναγυιεκμοξ ηαζνμφξ, πμο μζ Έθθδκεξ μνίγακ, ηζ μπμφ δεκ είπε δ Πίζηδ ηςξ εειεθζςιέκδ νίγακ, ηυηεξ ιζά Ώβάπδ ιπζζηζηή ζημκ Κυζιμ εθακενχεδ, η' εβνάθηδ ιέζα ζηδκ ηανδζά, ηζ μοδεπμηέ ηζδ εθζχεδ. Καζ ιε Καζνυ ζε δου ημνιζά μ Πυεμξ είπε ιείκεζ, ηαζ ηάιςια πμθθά αηνζαυκ έημζμοξ ηαζνμφξ εβίκδ. Βζξ ηδκ Ώεήκα, πμο ήημκε ηζδ Μάεδζδξ δ ανχζζξ, ηαζ ημ ενμκί ηδξ Ώθεκηζάξ, ηζ μ πμηαιυξ ηζδ Γκχζδξ, Ρήβαξ ιεβάθμξ υνζγε ηδκ άλα Υχνα εηείκδ, ι' άθθεξ πμθθέξ ηαζ εαοιαζηέξ, ηαζ λαημοζηυξ εβίκδ. Δνάηθδ ημκ εθέβαζζ, λεπςνζζηυκ απ' άθθμοξ, απυ πμθθμφξ, ηαζ θνυκζιμοξ, ηζ απ' υθμοξ ημοξ ιεβάθμοξ· λεηεθεζςιέκμξ ΐαζζθζυξ, ηζ άλμξ ζε ηάεε ηνυπμκ, μ θυβμξ ημο ήημκε ζημθεζυ ηαζ κυιμξ ηςκ ακενχπςκ. Μζηνμφθδξ επακηνεφηδηε, η' εζοκηνμθζάζηδ μιάδζ ιε ηαίνζ πμο πμηέ ηζακείξ δεκ ημο 'ανζζηε ρεβάδζ. Ώνηέιδ ηδκ εθέβαζζ ηδ Ρήβζζζακ εηείκδ, άθθδ ηζαιζά ζηδ θνυκερδ δεκ ήημ ζακ αοηείκδ.

K' μζ δου ηςξ ήζακ θνυκζιμζ, ζηδκ εοβεκεζάκ ειμζάγακ,

127

ζηδκ υνελζκ εονίζημοκηα', ζημκ Πυεμκ εηαζνζάγακ. Ώβαπδιέκμ ακηνυβοκμκ ήημκε πθζά παν' άθθμ, ηαζ ιυκμκ έκα θμβζζιυκ είπακ πμθθά ιεβάθμ· βζαη' ήζακ πνυκμοξ ακηαιχξ, ηαζ ηέηκα δεκ εηάια', ζ' έβκμζα ιεβάθδ ηαζ αανά ηζ' ήαακε ηέημζμ πνάια. Καζ ιυκμκ εζξ ηα ζςεζηά εανάγα' κφηηα-ιένα, ιδκ έπμκηαξ ηθδνμκμιζά, ζζιχκμκηαξ ηα βένα. Σμκ Ήθζμκ ηαζ ημκ Οονακυ ζοπκζά παναηαθμφζζ, βζα κα ηςξ δχζμοκ, ηαζ κα δμοκ παζδί πμο πεεοιμφζζ. ……………………………………………. Βπνυααθε ηζ ςζά εενζυ έκαξ Καναιακίηδξ, μπμφ' πεκ υπενδηα πμθθή ιε ημ Νδζί ηζδ Κνήηδξ. Ήημκε Ώθέκηδξ δοκαηυξ, ηαζ πθμφζμξ, ηαζ ιεβάθμξ, ζ' ηείκα ηα ιένδ ςζάκ αοηυξ δεκ εβεκκήεδ-κ άθθμξ. Αεκ επνμζηφκα μοδ' Οονακυκ, μοδ' Άζηνα, μοδέ ΢εθήκδκ, ημκ Κυζιμκ εθμαένζγε ιε ηδ εςνζάκ εηείκδκ. Βζξ ημ ζπαεί ημο επίζηεοβεκ, εηείκμκ επνμζηφκα, πάκηα πμθέιμοξ ηζ υπενδηεξ, πάκηα ιαθζέξ εηίκα. Ήημκε ηαημζφααζημξ, ηαζ δφζημθμξ πενίζζα, εζξ ηδ ιαθζάκ επαίνεημ, ηαζ ηδκ Ώβάπδ ειίζα. ΢πζευθζμκηαξ εηνάγμοκημκ, ηζ ςξ ήνεεκ εζξ ημ Ρήβα, ιε βνίκζεξ επαζνέηδζε, η' ειίθδζε ηαζ θίβα. Πμηέ ημο δεκ εβέθαζε, ια πάκηα ημο θμβζάγεζ, η' είκαζ δ θαθζά ημο ζζβακή ζακ "Ώθθά!" υκηεξ θςκζάγεζ. Μζθχκηαξ εθμαένζγε, ιε ηδ εςνζάκ ημο αθάθηεζ, ηαζ ιζά πθελμφδα εηνέιμοκημκ εζξ ημ' κα ημο νζγάθηζ. Βηαααθίηεοβε άθμβμ αβνζυηαημ πενίζζα, μπμφ ημ εθμαδεήηαζζ ζημ θυνμ υζμζ ηζ ακ ήζα'. Ονά είπε ςξ ηαηζμοθυπανδμξ, ηαζ πυδζα ςζά αμοαάθζ, ηαζ ιάηζα ςζάκ αβνζυηαημξ, η' δ βθχζζα ημο ιεβάθδ· ήημκε δ ηνίπα ημο ρανή, ιπαθχιαηα βειάηδ, ηυηηζκα, ιαφνα, ιμφνηγζκα απάκς ζημ δενιάηζ. …………………………………………………………………… Χξ είδεκ μ ΢πζευθζμκηαξ ηα αίιαηα ηαζ ηνέπμοκ ζημ ζηήεμξ ημο, ηαζ ζημ ιενί, ηαζ ημ ημνιί ημο ανέπμοκ, ειμφβηνζζε, εηανάπηδηεκ, ηζ ςζά θζμκηάνζ αβνζεφβεζ, ηαζ κα αανεί ημο Κνδηζημφ ηυπμ κα ανεζ βονεφβεζ. Μδδέ πμηέ ημ πέθαβμξ έημζαξ θμβήξ ιακίγεζ ζ' ηζ' ακειζηέξ ημο Γεκανζμφ, υκηε ανμκηά ηζ αθνίγεζ, ζ' ηαζνυκ πμο ακαηαηχκεηαζ ιε ηαναπή ιεβάθδ, ηζ υκηε ζημνπά ηα ηφιαηα υλς ζημ πενζβζάθζ, ακ ήηαιε μ ΢πζευθζμκηαξ ζηα αίιαηα, μπμφ εεχνεζ η' έηνεπακ, ηαζ κα βδζηζςεεί αηυιδ δεκ διπυνεζ. Βδάβηακε ηα πείθδ ημο, ιέζα δ ηανδζά ημο ανάγεζ, δνάημκηαξ, ηζ υπζ ακενςπζκυ ημ πνυζςπυκ ημο ιμζάγεζ. ……………………………………………………. Ήηνει' εηείκδ ζ' ιζά ιενά, η' εηείκμξ εζξ ηδκ άθθδ, ηζ μ β-είξ ημκ άθθμ εκίιεκε ηδκ ειζθζά κα αβάθεζ. Μζάκ χνα εζηέηα' αιίθδημζ, ηαζ ηα πμθθά μπμφ πχκακ, επάκμοκηακ, ζμο θαίκεηαζ, ηδκ χνακ πμο εζζιχκακ.

128

Αεκ είπακ ηδκ απμημηζά εέθμκηαξ κα ιζθήζμοκ, δεκ λεφνμοκ απυ πμζά ιενά ηα Πάεδ ηςξ κ' ανπίζμοκ. Χζά θαήκζ μπμφ βεκεί πμθθά πθαηφ ζημκ πάημ, η' εζξ ημ θαζιυκ πμθθά ζηεκυ, η' είκαζ κενυ βειάημ, ηζ υπμζμξ εεθήζεζ ηαζ ααθεεί υλς κενυ κα πφζεζ, ηαζ ημ θαήκζ ιε ηδ αζάκ πνμξ πάιαζ κα βονίζεζ, ιέζα ηναηίγεζ ημ κενυ, ηζ απυλς δεκ ημ αβάκεζ, ηζ υζμκ ημ βένκεζ, ηυζμκ πθζά ιυκμκ ημκ ηυπμκ πάκεζ― εδέηζζ ειμζάζαζζ ηζ αοημί, η' ήημκ βειάημζ Πάεδ, δ απμημηζά ηςξ κα ηα πμοκ, ςξ εζζιχζα', επάεδ. Καζ εέθμκηαξ κα πμοκ πμθθά, ηα θίβα δεκ ιπμνμφζζ, ημ ζηυια ηςξ εζχπαζκε, ιε ηδκ ηανδζά ιζθμφζζ. Ήημκε πνχηδ δ Ώνεηή πμο ανπίκζζε κα θέβεζ, ηαζ ηνυπμκ πθζά μιμνθφηενμκ ηαζ ηαηηζηυ βονεφβεζ. ………………………………………………………. Λέβεζ ηδξ μ Ρςηυηνζημξ· "Ήθνπζεο ηα καληάηα, πνπ ν Κχξεο ζνπ κ' εμφξηζε ζ' ηζε μεληηηάο ηε ζηξάηα; K' εθάλε ηνπ θ' εζθάγεθελ ν-γη' αθνξκή εδηθή κνπ, ζαλ ήκαζε ηελ πξνμεληάλ, πνπ'θνπζε ηνπ Γνλή κνπ.

K' έηνηαο ινγήο εκάληζε, ηφζν βαξχ ηνπ θάλε, θη ν Κχξεο κνπ απ' ηελ πξίθαλ ηνπ ινγηάδσ λ' απνζάλεη. Σέζζεξεηο κέξεο κνλαράο κνπ 'δσθε λ' αληκέλσ, θη απφθεη λα μεληηεπηψ, πνιιά καθξά λα πεαίλσ. Καη πψο λα ζ' απνρσξηζηψ, θαη πψο λα ζνπ καθξχλσ, θαη πψο λα δήζσ δίρσο ζνπ ζην ρσξηζκφλ εθείλν; Δζίκσζε ην ηέινο κνπ, κάζεηο ην ζεο, Κεξά κνπ, ζηα μέλα πσο κ' εζάςαζη, θ' εθεί 'λ' ηα θφθθαιά κνπ. Καηέρσ ην θη ν Κχξεο ζνπ γιήγνξα ζε παληξεχγεη, Ρεγφπνπιν, Αθεληφπνπιν, ζαλ είζαη ζπ, γπξεχγεη. Κη νπδέ κπνξείο λ' αληηζηαζείο, ζα ζέινπλ νη Γνλείο ζνπ ληθνχλ ηελ-ε ηε γλψκε ζνπ, θη αιιάζζεη ε φξεμή ζνπ. "Μηά ράξε, Αθέληξα, ζνπ δεηψ, θ' εθείλε ζέισ κφλν, θαη κεηά θείλε νιφραξνο ηε δήζε κνπ ηειεηψλσ. Σελ ψξα πνπ αξξαβσληαζηείο, λα βαξαλαζηελάμεηο, θη φληε ζα λχθε ζηνιηζηείο, ζαλ παληξεκέλε αιιάμεηο, λ' αλαδαθξπψζεηο θαη λα πεηο· "Ρσηφθξηηε θαεκέλε, ηά ζνπ 'ηαμα ιεζκφλεζα, ην 'ζειεο πιηφ δελ έλαη." …………………………………..

BΕΣ΢ENΣΓΟ΢ είκ' μ Πμζδηήξ, ηαζ ζηδ Γεκζάκ KOΡΝΏΡΟ΢ πμο κα ανεεεί αηνζιάηζζημξ, ζα εα ημκ πάνεζ μ Υάνμξ. ΢ηδ ΢ηείακ εβεκκήεδηε, ζηδ ΢ηείακ εκεενάθδ, εηεί ήηαιε η' εηυπζαζεκ εημφηα πμο ζαξ βνάθεζ. ΢ημ Κάζηνμκ επακηνεφεδηε, ζακ ανιδκεφβεζ δ Φφζδ, ημ ηέθμξ ημο έπεζ κα βεκεί, υπμο μ Θευξ μνίζεζ. Οη ζηίρνη ζέινπλ δηόξζσζηλ, θαη ζάζκα όζν κπνξνύζη, γη' απηνύο πνπ ηνπο δηαβάδνπζη, θαιά λα ηνπο γξηθνύζη Βηηζέληδνο Κνξλάξνο

129

Ζ Θπζία ηνπ Αβξαάκ Ο Άγγεινο Ξφπκ‘ Ώαναάι, λφπκ‘ Ώαναάι, βείνμο ηζ απάκς ζηάζμο, ιακηάημ απυ ημοξ μονακμφξ ζμο θένκς ηζ αθμοβηνάζμο. Ξφπκδζε δμφθε ημο Θεμφ ίζε ηαζ ιπζζηειέκε, ηαζ κα ημζιάζαζ αιένζικα εδά ηαζνυξ δεκ έκαζ. Ξφπκα ηαζ βνμίηδζε, Ώαναάι, εηείκμ μπμφ εέθεζ Ώθέκηδξ μπμφ πνμζηοκμφκ ηαζ ηνέιμοκ μζ Ώββέθμζ. Θοζίακ άλακ ηαζ ηαθή ηδκ ζήιενμκ διένα εέθεζ μ Θευξ ηαζ πεεοιά εη ηδ δζηή ζμο πένα. Αε εέθεζ πθζμ εοζίεξ ανκζχ ηαζ πνάιαηα θεανιέκα, ια ιζα εοζία πεεοιά ιεβάθδκ απυ ζέκα‘ ημ ηέηκμ ζμο ημ ιμκαπυ, ημ ηακαηάηζηυ ζμο, εζζέ εοζία ημ γδηά ηαζ εέθεζ ημ μ Θευξ ζμο‘ ‗ξ ηυπμκ ανκζμφ, ‗ξ ηυπμ νζθζμφ μνίγεζ μ Θευξ ηαζ εέθεζ κα εοζζάζεζξ, Ώαναάι, ημο Εζαάη ηα ιέθδ. ………………………………………………. Μδκ ακζιέκδξ, Ώαναάι, πθζμ δεφηενμ ιακηάημ ηαζ ιδ αανέκδξ, ιδ βνζκζάξ, βζαηί μ Θευξ βνμζηά ημ. ΢ε ηνεζξ διένεξ κα βεκή ημφηδ δ εοζία ηοπαίκεζ, ηέημζαξ θμβήξ είκ‘ μνζζιυξ ηζ δ μνδζκζά δμζιέκδ. Αβξαάκ ΍θμο ηνμιάνα ιε ηναηεί, γάθδκ ιεβάθδκ έπς, ημζιμφιεκμξ ή λοπκδηυξ ακ είιαζ, δεκ ηαηέπς. Βίκηα ιακηάημ ιμφ ΄θενεξ, άββεθε, απμφ ημ ενυκμ η‘ αθέκηδ ιμο ηζ μνίγεζξ ιε, κα ηάις ημ δε ζχκς; Χ ααζζθέα η‘ μονακμφ, είκηα βνμζημφκ η‘ αοηζά ιμο; είκηά ΄καζ εημφημ π‘ υνζζεξ εδά ζηα βεναηεζά ιμο; πχξ κα ημ δμοκ ηα ιάηζα ιμο ηζ δ πένα κα ημ ηάιδ ηαζ κα ζοκηνέλεζ ημ ημνιί, πμο ηνέιεζ ζακ ηαθάιζ; ΍θμο, ιε πμζάκ απμημηζά κα ιπδ ζηδκ υνελή ιμο, ιε ηίκμξ θζμκηανζμφ ηανδζά κα ζθάλς ημ παζδί ιμο; ΢άξξα ΍θμο ιακηάημ, χθμο θςκή, χθμο ηανδζάξ θαηηάνα, χθμο θςηζά πμο ι‘ έηαρε, χθμο ημνιζμφ ηνμιάνα‘ χθμο ιαπαίνζα ηαζ ζπαεζά πμο ιπήηακ ζηδκ ηανδζά ιμο ηζ εηάιακ εηαηυ πθδβέξ ιέζα ζηα ζςεζηά ιμο. Με πμζάκ απμιμκή κα γς, κα ιδκ εαβή δ ροπή ιμο, αλάθκμο ι‘ έημζμκ εάκαημκ κα πάζς ημ παζδί ιμο; Ζ ζπγγξαθή ηνπ έξγνπ απνδίδεηαη ζηνλ Βηηζέληδν Κνξλάξν

130

Ο Μαξίλνο Σδάλε Μπνπληαιήο (1613-86) απφ ην Ρέζπκλν, έδεζε ηελ θαηάιεςε ηεο πφιεο ηνπ απφ ηνπο Σνχξθνπο. Ακέζσο κεηά πήγε ζηνλ Υάλδαθα (Ζξάθιεην) θαη ηέινο εγθαηαζηάζεθε ζηε Βελεηία. Έγξαςε ην έκκεηξν αθήγεκα Ο Κξεηηθόο Πόιεκνο θαη ην καθξνζθειέο πνίεκα Ψπρνθειήο θαηάλπμηο.

Ο Κξεηηθφο πφιεκνο ΍θμο! ηασιέκμζ Κνδηζημί, ηαζ πμφ ‗καζ η‘ άθμβά ζαξ ηαζ πμφ ΄καζ ηα ιμοθάνζα ζαξ ηαζ ηα θαβςκζηά ζαξ; Γδ πμφ ‗καζ ηα βενάηζα ζαξ ηαζ πμφ ΄καζ μζ θμβζζιμί ζαξ ηαζ πμφ ‗κ‘ ηα ζπίηζα ηα ρδθά, πμφ ‗κ‘ μζ βναιιαηζημί ζαξ; Πμφ ‗καζ ηα θάδζα, ηα ηναζά, ηα ζηάνζα, ηα ιεηάλα, βδ πμφ ‗κ‘ ηα πενζαυθζα ζαξ, ηα ιμκαζηήνζα η‘ άλα; ΢η‘ άθμβα κα ηαείγεηε ηζ εζξ ηα πςνζά κα ιπήηε, κα λεηαθμηαζνεφζεηε, πενίζζα κα πανήηε! Οζ ανφζεξ πμο ‗καζ ηα κενά ηζ μζ ακεζζιέκμζ ηήπμζ. π‘ υζμζ ηζ ακ ηα ημζηάγακε πμηέ δεκ είπακ θφπδ; Σα νυδα, ηα ηνζακηάθοθθα ηζ μζ ιονζζιέκμζ ηνίκμζ ηζ μζ δμφθμζ μζ ειπζζηζημί ηάπαηεξ πμφ ‗καζ ηείκμζ, κα πζάζμοκ υιμνθμ πμνυ ιε ηέπκεξ κα πδδμφκε ηζ άθθμζ κα νίπκμοκ ημοθεηζέξ ηζ άθθμζ κα ηναβμοδμφκε; ΐζμθζά κα παίγμοκ, ηζίηενεξ, θαβμφηα κα θαθμφζζ, μθμκοπηίξ κα παίνμκηαζ ηαζ κα ιδκ ημζιδεμφζζ; Σ‘ αδδυκζα κα ζθονίγμοκε ηζ μιπνυξ ημοξ κα πεημφζζ, ηαζ βζάκηα ημφηα μζ Κνδηζημί υθα κα ζηενεοημφζζ; Σχνα ζπαπήδεξ ηα ‗πμοκε, βζακίηζανμζ ηα νίγμο ηζ μζ Σμφνημζ ζηα πεναυθζα ηςξ πάκε ηαζ ζζνβζακίγμο. ……………………………………….. Υίθζα ηαηά ιμο ηάκμοζζ ηζ μθδιενίξ ιε ηνίκμο ηαζ ιένα κφηηα ακάπαοζδ κα πάνς δε ι‘ αθήκμο. Ένζλακ ηα ηαιπακανζά, κα ηηίζμοκε δζηά ηςξ, βζα κα θακμφκ μζ ηέπκεξ ηςξ ηαζ ηα ηαιχιαηά ηςξ κα αθαζηδιμφζζ ηζ‘ εηηθδζέξ ηαζ ζηάαθμοξ κα ηζζ ηάκμο, κα νίηημοζζκε ημοξ ζηαονμφξ, θεββάνζα βζα κα αάκμο. ΋κηε εςνχ ηζζ Ώνάπδδεξ αβηαθζαζημφξ κα ζιίβμο, κα ηνάγμοκ ημοξ Υνζζηζακμφξ ηα ικήιαηα κ‘ ακμίβμο, ιέζα δ ηανδζά ιμο δένκεηαζ, ηα ζςεζηά ιμο θομφζζ, υκηα ηα ηυηηαθα εςνχ ηζ υλς ηα ημοααθμφζζ. Κζ υκηα ημζηάλς Κνδηζηυ ζε νμφβα κα βονίγδ, ζημθίγεζ ηδκ ηασιέκδ ιμο ηανδζά ηαζ ηδ ιονίγδ ………………………………………… Έπνεπε υθ‘ μζ Καζηνζκμί ιαφνα βζα κα ααζημφζζ. κα ηθαίβμκηαζ ηαεδιενζκυ ηζ υπζ κα ηναβμοδμφζζ‘ άκηνεξ βοκαίηεξ ηαζ παζδζά ηαζ πάζα ημναζίδα, κα δείπκμο πςξ επάζαζζ ηέημζαξ θμβήξ παηνίδα.

Μαξίλνο Σδάλε Μπνπληαιήο

131

Ο Ηάθσβνο Σξηβψιεο απφ ηελ Κέξθπξα, έδεζε ζηα ηέιε ηνπ 15νπ θαη ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ 16νπ αηψλα. Σν γλσζηά έξγα πνπ έγξαςε είλαη: Ζ ηζηνξία ηνπ Σαγηαπέξα θαη Ζ ηζηνξία ηνπ Ρε ηεο ΢θνηδίαο θαη ηεο Ρήγηζζαο ηεο Δγγιηηέξαο, πνπ είλαη δηαζθεπή ελφο δηεγήκαηνο ηνπ Βνθαθθίνπ απφ ην Γεθαήκεξν.

Ζ ηζηνξία ηνπ Ρε ηεο ΢θνηδίαο θαη ηεο Ρήγηζζαο ηεο Ηγγιεηέξαο Βθάκδ ιμο ζημκ θμβζζιυκ κα βνάρς ζζημνίακ, μπ‘ άημοζα ηζ βίκεηαζ ηάπμο ζηδκ Εηαθίακ. Έιμνθδκ δε ηαζ εαοιαζηήκ εέθεηε ηδκ αημφζεζ, ηυζμκ εηείκμζ πμο πμεμφκ, υζμζ πμο δεκ πμεμφζζ‘ κα ημοξ ανέζδ μθμοκχκ, κα ‗πμοκ ηαζ απμνία, ηζ υζμζ εθεμφκ ζημκ ένςηα κα ανμφκ πανδβμνία. Πνχημκ ημ πχξ ημ θοζζηυκ ημκ άκενςπμ ηαονίγεζ ζ‘ εηείκα υθα ηα ιζζά, ηαζ ηίπμηε δεκ πνήγεζ. Αεφηενμκ ηαζ ηςκ βοκαζηχκ ηα ιδπακήιαηά ημοξ ηέπκεξ ηαζ πακμονβεφιαηα ηαζ ηα ηαιχιαηά ημοξ‘ πχξ πέθημοκ ηαζ ζοβηθίκμκηαζ ζημο ένςημξ ηδκ ηάλζ. ηαζ λεφνμοκ ηαζ ζηεπάγμκηαζ ‗πζηήδεζα ιεηά πνάλζ‘ ζακ είδα πςξ ημ έηακε νήβζζζα Βββθζηέναξ απεναγυιεκμκ ηαζνυκ εηείκαξ ηαξ διέναξ‘ ηαεχξ ημ εέθς ελδβδεή ηαζ πάζα εζξ κα θνίλδ ηαζ κα εαοιάζδ, κα θνζβή, μιμίςξ κ‘ απμνήζδ. Σνίημκ ημ πχξ μ άκενςπμξ υπμζακ ηζ ακ ημο ανέζεζ ηυζμκ ιεβάθδ ηαζ ιζηνή, κα ιδκ ημ αιεθήζδ, κα ηδκ λεδνάιδ άθμαα δίπςξ αιθζαμθία, η‘ μνέβεηαζ ηαζ πεεοιά κα ανεζ εκ εοημθία‘ ιυκμκ κα ιδκ ηδκ εκηναπή, κα ηδξ ημ θακενχζδ. ΐνίζηεζ ηαζ ηυπμκ ηαζ ηαζνυκ ιε ηαφηδκ κα γοβχζδ. …………………………………………………. Βπήνε ηαζ ηδκ έθενε ζημ ζπίηζ ημο παηνυξ ημο, ηζ εηεί ηδκ εοθμβήεδηε ηζ εζηεθακχεδηε ηδκ, ηαζ ςζάκ ηα ιάηζα ημο ηα δομ αβάπα ηζ έαθεπέ ηδκ. Έγδζακ ηαζ ηαζνυκ πμθφκ ηζ εηάιακ ηαζ παζδία. Κζ φζηενα ηθδνμκυιδζε υθδ ηδκ αοεεκηία. ηζ μ νήβαξ μ ηαηυηοπμξ έιεζκε βεθαζιέκμξ εη ημ πζηνυκ ημο έζηαζε, ηζ έιεζκ‘ απμεαιιέκμξ. ……………………………………………….. Καζ υπμο εεθήζδ κα ζδή πμίμξ είκαζ μ βναθέαξ Σνζαχθδξ μ Εάηςαμξ, οζυξ ηδξ ηαθμβναίαξ. Βζξ πίθζμοξ πεκηαηυζζμοξ ηαζ ανπή ιε ημοξ ζανάκηα, ζηδκ ΐεκεηζά ηδκ θμοιζζηήκ, υπμο εα ζηέηδ πάκηα‘ ζηεξ ηε‘ ημο Ώπνζθζμφ, ιπαίκμκηαξ ημο ΜαΎμο, ηαζ υθμζ κα‘ πεηε πανά εη Πκεφιαημξ αβίμο. Ηάθσβνο Σξηβψιεο

132

Ο Γεώργηος Χορηάηδες ή Χορηάηζες (1550-;) απφ ην Ρέζπκλν, ήηαλ ιφγηνο, πνηεηήο θαη ζεσξείηαη απφ ηνπο παηέξεο ηνπ θξεηηθνύ ζεάηξνπ. Σν γλσζηφηεξν έξγν ηνπ ήηαλ ε Δξωθίιε, πνπ εθδφζεθε ην 1637, κεηά ην ζάλαηφ ηνπ. Ζ Δξσθίιε είλαη εξσηηθφ δξάκα πνπ απνηειείηαη απφ 5 πξάμεηο θαη 4 ηληεξκέδηα. Άιια έξγα ηνπ είλαη ν Καηδνύξκπνο θαη πηζαλψο ε Παλώξηα ή Γύπαξηο. ΢ρέδην ηνπ Γηάλλε Σζαξνχρε γηα ηελ Δξσθίιε

Ζ Δξσθίιε Μνίξα θαθή θη αληίδηθε, ηπξαλληζκέλε κνίξα, πνηα πάζε απνχ ηνλ Έξσηα, πνηαηο πξίθαηο δελ επήξα; πφηεο ηζε αλαζηελαγκνχο, γε πφηεο η' σρντκέλα ηα ρείιε κνπ εζθνιάζαζη ηα πνιππξηθακέλα; πφηεο θη εκέ ηα κάηηα κνπ κηαλ ψξαλ εζηεγλψζα, πφηεο γιπθά ηα ζθάιηζα, θη αλάπαςη κνπ δψζα; ΢ηδ δμφθερζ ηζ εζξ ηζδ ηατιμφξ ιζηνή πενίζζζα ειπήηα ηζ' αβάπδξ, ηζ υθα ηα ηαηά ηζ δ παδζςιζαίξ ι' εονήηα· ιυκζα ιμο ιε ημκ Ένςηα παζ' χνακ επμθέιμο, ηαζ ηακεκυξ δεκ έδεζπκα ηα πάεδ ιμο πμηέ ιμο·' πίθζαζξ θμναίξ ι' εδυλερε, πίθζαζξ κα πζάκδ ηυπμ ζημ κμο ιμο δεκ ημκ άθζκα, ι' έκα βδ ι' άθθμκ ηνυπμ· πίθζαζξ η' αοηζά ειμθφαςκα, βζα κα ιδδέ βνμζημφζζ ηζδ ζονβμοθζαίξ ημο ηζδ βθοηαίξ ηα ιέθδ κα πμκμφζζ· πίθζαζξ ιε ηδκ πμνπαηδλζά, πίθζαζξ ιε ιζα ηαζ ι' άθθδ ζηνάηα ηδκ εένιδκ ημο έζαοκα ζημ κμο ιμο ηδ ιεβάθδ. Μα ηείκμξ ιάζημναξ ηαθυξ βζαη' ήημκ ημο πμθέιμο, ιένα ηαζ κφηηα δοκαηυ πυθειμκ έδζδε ιμο, ηζ χναζξ ιε η' άνιαηα ςξ επενυ, ηζ χναζξ λανιαηςιέκμ ημκ έαθεπα, ζα θίθμ ιμο, πενίζζ' αβαπδιέκμ, ηζ χναζξ βθοηφξ ιμο θαίκεημ, ηζ χναζξ πνζηφξ πενίζζζα, ηζ χναζξ ζηναηζχηδξ δοκαηυξ, ηζ χναζξ παζδάηζκ ίζζα, ηζ χναζξ ι' επαίδεοβε άπμκα, ηζ χναζξ πμθθαίξ ι' εηνάηεζ βθοηυηαηαζξ πανδβμνζαίξ ηαζ ζονβμοθζαίξ βειάηδ. Υίθζ' αηνζαά ηαζζίιαηα ιχηαζζε πάζα 'ιένα, ηαζ πίθζα ιχηηζγε υιμνθα πεναυθζα ζημκ αένα· πίθζαζξ γμοβνάθζγε παναίξ ιέζα ζημ θμβζζιυ ιμο, ηαζ πίθζαζξ έδεζπκ' μιμνθζαίξ πάκηα ηςκ αιαηζχ ιμο, ηζδ δοζημθζαίξ ιμο ζήηςκε ηζ απυημηδ έηακε ιε, ιζθζαίξ βθοηαίξ ι' ανιήκεοβε ηζ εδζδαζηάθεοβέ ιε, ηυζμκ απμφ ι' εκίηδζε, ηαζ δμφθδ απυιεζκα ημο ηαζ ηζδ ηατιέκδξ ιμο ηανδζάξ ηδκ ελμοζία, 'δςηά ημο... Κζ εδά πμο ηαθμννμίγζηδ παν' άθθδκ εηναημφιμο, ηαζ πίθζαζξ έηαζζα παναίξ ηζ ακάπαρεξ ημο κμο ιμο, ηυκε εςνχ ημκ 'πίαμοθμ, ηαζ ηδκ αβάπδ ανπίγεζ ηδκ ρεφηζηδ πμο ιμο 'δεζπκε ζε ιάπδ κα βονίλδ… Γεψξγηνο Υνξηάηδεο

133

3. ΢χγρξνλε επνρή 3.01 Ακεξηθή 3.01.01 Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο Ο Γνπάιιαο ΢ηήβελο (Wallace Stevens, 1879-1955) ήηαλ έλαο ζχγρξνλνο Ακεξηθαλφο πνηεηήο. Κέξδηζε ην βξαβείν Πνχιηηδεξ πνίεζεο.

Μεηαθνξέο κεγηζηάλνο Βίημζζ άκδνεξ πμο πενκμφκ έκα βεθφνζ βζα κα ιπμοκ ζ‘ έκα πςνζυ είκαζ είημζζ άκηνεξ πμο πενκμφκ είημζζ βεθφνζα βζα κα ιπμοκ ζε είημζζ πςνζά, ή έκαξ άκηναξ πμο πενκά έκα ιυκμ βεθφνζ βζα κα ιπεζ ζ‘ έκα πςνζυ. Βίκαζ παθζυ ηναβμφδζ αοηυ πμο δε θέεζ κ‘ αημοζηεί... Βίημζζ άκηνεξ πμο πενκμφκ έκα βεθφνζ βζα κα ιπμοκ ζ‘ έκα πςνζυ είκαζ είημζζ άκηνεξ πμο πενκμφκ έκα βεθφνζ βζα κα ιπμοκ ζ‘ έκα πςνζυ. Αε θέεζ κ‘ αημοζηεί ηζ υιςξ είκαζ αέααζμ υπςξ δ έκκμζα... Οζ αναφθεξ ακηδπμφκ ζηζξ ζακίδεξ ημο βεθονζμφ. μ πνχημξ άζπνμξ ημίπμξ ημο πςνζμφ πνμαάθθεζ ιέζ‘ απυ ηζξ θειμκζέξ. Σζ είπα άναβε ζημ κμο; Έηζζ δ έκκμζα πάκεηαζ. Ο πνχημξ άζπνμξ ημίπμξ ημο πςνζμφ... μζ θειμκζέξ... ΢ηήβελο Γνπάιιαο Μεηάθξαζε: Γηάλλεο ΢ηαζάηνο

134

Ο Σφκαο ΢ηεξλο Έιηνη (Thomas Stearns Eliot, 1884-1965) ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, γελλεκέλνο ζηηο ΖΠΑ, εγθαηαζηάζεθε αξγφηεξα ζηελ Αγγιία θαη πήξε ηε βξεηαληθή ππεθνφηεηα. Σν 1984 θέξδηζε ην Νφκπει Λνγνηερλίαο.

Οη θνχθηνη άλζξσπνη Βίιαζηε μζ ημφθζμζ άκενςπμζ Βίιαζηε μζ ααθζαιςιέκμζ άκενςπμζ ΢ηφαμκηαξ ιαγί Κεθαθμηαφηζ βειζζιέκμ άπονμ. Ώθίιμκμ! Οζ ζηεβκέξ θςκέξ ιαξ ΋ηακ ρζεονίγμοιε ιαγί Βίκαζ ήζοπεξ ηαζ ακυδηεξ ………………………… Βηεί, είκ‘ έκα δέκηνμ πμνεφμκηαξ Καζ θςκέξ είκαζ ΢ημο ακέιμο ημ ηναβμφδζζια Πζμ ιαηνζκέξ ηαζ πζμ ηεθεζηζηέξ Ώπυ έκα ιαναιέκμ αζηένζ. Ώξ είιαζ υπζ πζμ ημκηά ……………………………………….. Βδχ πάιε βφνς απ‘ ηδκ θναβημζοηζά Φναβημζοηζά, θναβημζοηζά Βδχ πάιε βφνς απ‘ ηδκ θναβημζοηζά ΢ηζξ πέκηε ημ πνςί Μεηαλφ ζδέαξ ηαζ πναβιαηζηυηδηαξ Μεηαλφ ηίκδζδξ ηαζ δνάζδξ Πέθηεζ δ ΢ηζά Γηφηη δηθφ ζνπ είλαη ην Βαζίιεην Μεηαλφ ακηίθδρδξ ηαζ δδιζμονβίαξ Μεηαλφ ηίκδζδξ ηαζ απάκηδζδξ Πέθηεζ δ ΢ηζά Ζ δσή ζνπ είλαη πνιχ καθξηά Μεηαλφ πυεμο ηαζ ζπαζιμφ Μεηαλφ δφκαιδξ ηαζ φπανλδξ Μεηαλφ μοζίαξ ηαζ πηχζδξ Πέθηεζ δ ΢ηζά Γηφηη δηθφ ζνπ είλαη ην Βαζίιεην Γηφηη δηθή ζνπ είλαη ε δσή είλαη δηφηη δηθή ζνπ είλαη ε Ώοηυξ είκαζ μ ηνυπμξ πμο ηεθεζχκεζ μ ηυζιμξ Ώοηυξ είκαζ μ ηνυπμξ πμο ηεθεζχκεζ μ ηυζιμξ Ώοηυξ είκαζ μ ηνυπμξ πμο ηεθεζχκεζ μ ηυζιμξ ΋ρη κ’ έλα πάηαγν αιιά κ’ έλα ιπγκφ

Σ.΢. Έιηνη

135

Έξεκε ρψξα ……………………………………………………. Πμζμξ είκαζ μ ηνίημξ πμο ααδίγεζ πάκηα πθάζ ζμο; ΋ηακ ιεηνχ, οπάνπμοιε ιυκμ εζφ ηζ εβχ Mα υηακ ημζηάγς ειπνυξ ζημκ άζπνμ δνυιμ Τπάνπεζ πάκηα ηάπμζμξ άθθμξ πμο ααδίγεζ πθάζ ζμο Γθζζηνχκηαξ ηοθζβιέκμξ ζε ιζα ζημφνα ηάπα, ημοημοθςιέκμξ Αεκ λένς ακ είκαζ άκηναξ ή βοκαίηα -Μα αοηυξ εηεί, απ' η' άθθμ πθάζ ζμο, πμζμξ είκαζ; Πμζμξ είκαζ αοηυξ μ ήπμξ ρδθά ζημκ αένα Μμονιμονδηυ ιδηνζημφ ενήκμο Πμζεξ είκαζ αοηέξ μζ μνδέξ πμο ζοκςζηίγμκηαζ ημοημοθςιέκεξ ΢' απένακηεξ πεδζάδεξ, ζημκηάθημκηαξ ζηδ ναβζζιέκδ βδ Γςζιέκεξ απ' ημκ παιδθυ μνίγμκηα ιμκάπα Πμζα είκαζ δ πυθδ πένα απ' ηα αμοκά Αζαζπάηαζ, ιεηαζπδιαηίγεηαζ, εηνήβκοηαζ ιεξ ζημκ ιεκελεδέκζμ αένα Πφνβμζ πμο πέθημοκ Εενμοζαθήι, Ώεήκα, Ώθελάκδνεζα ΐζέκκδ, Λμκδίκμ Βλςπναβιαηζηέξ …………………………………………………….. Σ.΢. Έιηνη Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Παπιίλα Πακπνχδε

Σν βηβιίν ηεο πξαθηηθήο γαηηθήο ηνπ γεξν-Πφζνπκ Ο Παναπαπάναξ βάημξ βζα παναλεκζέξ ρμθάεζ, θαζζακυ ακ ημο πνμζθένεζξ, ζμο γδηά ζθονίδα θέηα. ΢ε δζαιένζζια ακ ημκ αάθεζξ, ζπίηζ θέεζ πνμηζιάεζ, Ώκ ημκ παξ πάθζ ζε ζπίηζ, πνμηζιάεζ ιεγμκέηα.... Ώκ ημο δχζεζξ πμκηζηάηζ, εα 'εεθε έκακ ανμοναίμ, ακ ημο δχζεζξ ανμοναίμ, πνμηζιάεζ πμκηζηάηζ, Ο Παναπαπάναξ ηάκεζ ημκ ηνεθυ ηαζ ημκ ςναίμ, Σζ ηα θές; Θα ηα ηάκεζ ΋πςξ ηα ηάκεζ Καζ ηακείξ κα ημκ αθθάλεζ δεκ ιπμνεί, μφηε θζβάηζ... Σ.΢. Έιηνη

136

Ο Δ. Δ. Κάκκηλγθο (Edward Estlin Cummings, 1894-1962) ήηαλ δσγξάθνο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη απφ ηνπο πην δεκνθηιείο ζχγρξνλνπο πνηεηέο ηεο Ακεξηθήο.

Κνπβαιψ καδί κνπ ηελ θαξδηά ζνπ.. Κμοααθχ ιαγί ιμο ηδκ ηανδζά ζμο ιέζα ζηδκ ηανδζά ιμο. Πμηέ δεκ είιαζ ιυκμξ. ΋πμο πάς, είζαζ ηζ εζφ ΋ηζ ηάκς ιυκμξ ιμο ημ ηακείξ εζφ, αβάπδ ιμο Αεκ θμαάιαζ ηδκ ιμίνα. Βζφ είζαζ δ ιμίνα ιμο, βθοηζά ιμο Αεκ εέθς ημκ ηυζιμ. Βζφ είζαζ μ ηυζιμξ ιμο, μιμνθζά ιμο Ώοηυ είκαζ ημ πζμ ηνοιιέκμ ιοζηζηυ Δ νίγα ηδξ νίγαξ. Ο ακευξ ημο ακεμφ. Ο μονακυξ ημο μονακμφ. Σμο δέκηνμο πμο θέβεηαζ γςή. Πμο ρδθχκεζ πζμ πμθφ απ' υζμ δ ροπή εθπίγεζ ή ημ ιοαθυ ιπμνεί κα ηνφρεζ. Βίκαζ ημ εαφια πμο ηναηά η' αζηένζα πχνζα. Κμοααθχ ηδκ ηανδζά ζμο. Σδκ ημοααθχ ζηδκ ηανδζά ιμο. Δ. Δ. Κάκκηλγθο

Μνπ αξέζεη ην ζψκα κνπ φηαλ είλαη κε ην δηθφ ζνπ… ιμο ανέζεζ ημ ζχια ιμο υηακ είκαζ ιε ημ δζηυ ζμο ζχια. είκαζ έκα ηυζμ ηαζκμφνβζμ πνάβια. ιφεξ ηαθφηενμζ ηαζ κεφνα αηυια ηαθφηενα. ιμο ανέζεζ ημ ζχια ζμο. ιμο ανέζεζ αοηυ πμο ηάκεζ, ιμο ανέζμοκ ηα πχξ ημο. ιμο ανέζεζ κα κζχες ηδ ναπμημηαθζά ημο ημνιζμφ ζμο ηαζ ηα ηυηαθά ημο, ηαζ ημ ηνειμοθζαζηυ -αηθυκδημ- απαθυ αηνςηήνζ πμο εβχ λακά ηαζ λακά ηαζ λακά εα θζθήζς, ιμο ανέζεζ κα θζθάς αοηυ ηαζ ‗ηείκμ ζμο, ιμο ανέζεζ,, ανβά κα πασδεφς ημ, ζηακδαθχδεξ πκμφδζ ηδξ δθεηηνμθυναξ βμφκαξ ζμο, ηαζ αοηυ ημ ηάηζ δζαζπίγεζ ηδκ ζάνηα πμο ακμίβεζ…. Καζ ιάηζα ιεβάθα αβαπμ-ρίπμοθα, ηαζ πζεακυκ κα ιμο ανέζεζ ημ νίβμξ απυ ηα ηάης ιμο εζφ ημ ηυζμ ηαζκμφνβζμ Δ. Δ. Κάκκηλγθο κεηάθξαζε: Θσκάο Παπαζηεξγίνπ

137

Ο Σδαθ Κεξνπάθ (Jack Kerouac, 1922-69) ήηαλ Ακεξηθαλφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο

Πνίεκα Ξεηζκάξ νμοθχκηαξ βάθα ηαζ ηεθεζχκεζξ νμοθχκηαξ ηαπκυ Καζ λένεζξ ηαπκυξ ηαζ βάθα ηζ δδθχκμοκ

Μηθξφ πνίεκα ΋ηακ ημ δέκηνμ αβάθεζ θνμφηα ηδκ άκμζλδ δφζημθμ κα πεζξ ηζ δδιζμονβήεδηε πμζμξ ηανπχκεηαζ Σδαθ Κεξνπάθ

76ν Υνξηθφ ΒΝΏ΢ ΣΤΠΟ΢ ΡΧΣΏΒΕ Αεκ είκαζ ηαθφηενα κα ιδκ ημοξ λοπκήζμοιε ΍ζηε κα ιδκ ιάεμοκ Πςξ μκεζνεφμκηαζ; Βίκαζ ηαθφηενα κα ημοξ λοπκήζμοιε βζαηί μκεζνεφμκηαζ. Καθφηενα δεκ είκαζ κα ιδκ ημοξ λοπκήζμοιε αθμφ δεκ βκςνίγμοκ πςξ μκεζνεφμκηαζ; Πμζμξ, υπζ, πμζμξ είπε πςξ εβχ μκεζνεουιμοκ; Βζφ ημ ‗πεξ, πμζμξ είπε, πςξ εβχ θές ΋ηζ μκεζνεφεζαζ; Σμ ρέια είκαζ έκα ηαθμζηδιέκμ μκεζνζηυ Φάκηαζια «΢οκέπζζε, ανίζηεζαζ ζ‘ έκα ιαηνφ υκεζνμ, Ώοηυ έπς κα ζμο πς.» (Μπζθ) Σδαθ Κεξνπάθ Μεηάθξαζε : Γηάλλεο Λεηβαδάο

138

Ζ Άκπ Λφνπειι (Amy Lawrence Lowell, 1874-1925), απφ ηε Βνζηψλε ήηαλ πνηήηξηα. Κέξδηζε κεηαζαλάηηα (1926) ην βξαβείν Πνχιηηδεξ

Μηα δεθαεηία ΋ηαλ ήξζεο ήζνπλα ζαλ ην θφθθηλν θξαζί θαη ην κέιη Κη ε γεχζε ζνπ θιφγηδε κε ηε γιχθα ηεο ην ζηφκα κνπ. Σψξα είζαη ζαλ ην πξσηλφ ςσκί, Σξαγαλφ θη επράξηζην. Υφξηαζα πηα ηε γεχζε ζνπ· κε δπζθνιία ζε δνθηκάδσ· Μ’ έρεηο φκσο ζξέςεη θαιά.

Άκπ Λφνπειι Μεηάθξαζε Σάζνο Κφξθεο

Οπάιη Βίζαζ μ πάβμξ ηζ δ θςηζά Σ‘ άββζβιά ζμο θθμβίγεζ ηα πένζα ιμο υπςξ ημ πζυκζ... ΋ηακ είιαζ ημκηά ζμο Δ ηανδζά ιμο βίκεηαζ ιζα παβςιέκδ θζικμφθα Πμο θάιπεζ απυ ζηζνηήιαηα πονζχκ. Άκπ Λφνπειι Μεηάθξαζε Σάζνο Κφξθεο

Παζραιηέο Παζπαθζέξ, Λάεμξ ιπθε, Λεοηυ, Μςα, Υνχιαηα ηδξ παζπαθζάξ, Δ εοςδζά ηςκ θμοθμοδζχκ ζαξ Βίκαζ πακημφ ζηδ κέα Ώββθία. …………………………………………. Σδκ επμπή ηδξ άκμζλδξ μζ παζπαθζέξ ζηζξ αοθέξ ηαζ ημοξ ηήπμοξ αμδεμφκ ιζακ ήζοπδ ημοαέκηα ηάης απυ ημ μθυβζμιμ θεββάνζ Άκπ Λφνπειι Μεηάθξαζε: ΢΢

139

Ο Ρφκπεξη Λφνπει (Rνbert Lowell, 1917-77) ήηαλ Ακεξηθαλφο πνηεηήο, βξαβεπκέλνο κε ην Πνχιηηδεξ γηα ην έξγν ηνπ.

Δπίγξακκα ΢ηέρμο ημκ Λεςκίδα ηαζ ημοξ μπθίηεξ ίζςξ κα θάιπμοκ θεοηενζά πηεκίγμκηαξ μ έκαξ ημο άθθμο ηα πνοζά Μπμηζηζέθεζα ιαθθζά ζηζξ Θενιμπφθεξ – θίθμζ ηζ εναζηέξ, κφθδ ηαζ βαιπνυξ – ηζκήεδηακ πνμξ ηδ εέζδ εάκαημξ. Ρφκπεξη Λφνπει Μεηάθξαζε: Καηεξίλα Αγγειάθε-Ρνπθ

____________________________________________________________ Ο Σζάξιο Μπνπθφθζθη (Charles Bukovski, 1920-94), ήηαλ Ακεξηθαλφο γεξκαληθήο θαηαγσγήο, ζπγγξαθέαο, δηεγεκαηνγξάθνο θαη πνηεηήο

Κιακπ Κφιαζε, 1942 ημ επυιεκμ ιπμοηάθζ ήηακ ημ ιυκμ πνάβια πμο είπε ζδιαζία. ζημ δζάμθμ ηαζ ημ θαβδηυ, ζημ δζάμθμ ηαζ ημ κμίηζ ημ επυιεκμ ιπμοηάθζ ήηακ δ θφζδ βζα υθα ηζ ακ ιπμνμφζεξ κα έπεζξ δφμ ή ηνία ή ηέζζενα ιπμοηάθζα ηααάηγα ηυηε δ γςή ήηακ ζη' αθήεεζα ςναία. ηαηάκηδζε κα ιαξ βίκεζ ζοκήεεζα, ηνυπμξ γςήξ. πμφ εα ιπμνμφζαιε κα ανμφιε άναβε ημ επυιεκμ ιπμοηάθζ; ιαξ έηακε επζκμδηζημφξ, πμκδνμφξ, ημθιδνμφξ. ηάπμηε ηάκαιε αηυια ηαζ αθαηείεξ ηαζ πζάκαιε δμοθεζά βζα 3 ή 4 ιένεξ ή ηαζ βζα ηαιζά αδμιάδα αηυιδ. ημ ιυκμ πμο εέθαιε κα ηάκμοιε ήηακ κα ηαευιαζηε έκα βφνμ ηαζ κα ζογδηάιε βζα αζαθία ηαζ θμβμηεπκία ηαζ κα αάγμοιε ζηα πμηήνζα ιαξ ηζ άθθμ ηναζί. ήηακ ημ ιυκμ πνάβια πμο είπε ηάπμζμ κυδια βζα ιαξ. είπαιε, αέααζα, ηαζ ηζξ πενζπέηεζέξ ιαξ: ηνεθέξ θζθεκάδεξ, ηααβάδεξ, ηζξ απεθπζζιέκεξ ζπζημκμζημηονέξ, ηδκ αζηοκμιία. πνμηυραιε ιε ημ πμηυ ηαζ ιε ηδκ ηνέθα ηαζ ιε ηδ ζογήηδζδ.

140

υηακ άθθμζ άκενςπμζ πηφπαβακ ηάνηα ειείξ ζοπκά δεκ λέναιε ηακ πμζα ιένα ή πμζα αδμιάδα ήηακ. είπαιε αοηή ηδ ιζηνή ζοιιμνία, υθμζ κέμζ, ηαζ δζανηχξ άθθαγε έηζζ πμο ηάπμζα ιέθδ απθχξ ελαθακίγμκηακ, άθθμζ επζζηναηεφμκηακ, ιενζημί ζημηχεδηακ ζημκ πυθειμ ια ζοκεπχξ κέμζ μπαδμί ηαηέθεακακ. ήηακ ημ Κθαιπ απυ ηδκ Κυθαζδ ηζ εβχ ήιμοκ μ Πνυεδνμξ ημφ ΢οιαμοθίμο. Σζάξιο Μπνπθφθζθη ______________________________________________________________________ O Γηφζεθ Μπξφληζθπ (Joseph Brodsky, 1940-96) είλαη γφλνο εβξατθήο νηθνγέλεηαο ηνπ Λέληλγθξαλη. Σν 1972 απειάζεθε απφ ηε ΢νβηεηηθή Έλσζε θαη εγθαηαζηάζεθε ζηηο ΖΠΑ, φπνπ θαη απέθηεζε ηελ ακεξηθαληθή ππεθνφηεηα. Σν 1987 θέξδηζε ην βξαβείν Νφκπει ηεο ινγνηερλίαο.

Ηζάθε Να βονίζεζξ πίζς φζηενα απυ είημζζ πνυκζα κα ανεζξ ζηδκ άιιμ πκάνζα απ‘ ηα βοικά ζμο πυδζα ηζ μ ζηφθμξ ζμο κ‘ ανπίγεζ κ‘ αθοπηά απυ αβνζάδα. ΋πζ απυ πανά. ΐβάθε ηα ζδνςιέκα ζμο ημονέθζα, είκαζ ιζα ηάπμζα θφζδ. Δ δμφθα ζμο κεηνή, ηδκ μοθή ζμο δεκ ε‘ ακαβκςνίζεζ ηαζ ηδκ πζζηή ζοιαία πμφ ‗θεβακ υηζ ζε πνμζιέκεζ δεκ εα ηδ ανεζξ. ΢ε υθμοξ πζα είκαζ δμζιέκδ Μεβάθςζε ηαζ μ ιζηνυξ ζμο βζμξ ηαζ ράπκεζ ημ ηαλίδζ, ζε ημζηάγεζ θεξ ηαζ είζαζ ζημοπίδζ Δ βθχζζα πμο ηνζβφνς ζμο ιζθάκε ζακ λέκδ ιμζάγεζ πμο ηάπμζμζ ηδκ πμοθάκε. Μδκ είκαζ άθθμ ημ κδζί, ηαζ ημ θζιάκζ άθθμ; Ή ιήπςξ είκ‘ ημ ιάηζ ημο πμο υθα η‘ αδδζάγεζ. Έκα ημιιάηζ βδξ πμο μνίγεζξ, ιζηνυ υπζ ιεβάθμ, ημ ηφια εα ημ ανέπεζ ηάεε πμο αναδζάγεζ Γηφδεθ Μπξφληζθπ (Joseph Brodsky) (Ζ απφδνζε είλαη ησλ ΢νθία ΢ακηαλίδνπ & Μηράιε Πηεξή )

141

Ζ Έκηιπ Νηίθηλζνλ (Emily Dickinson, 1830-86), ήηαλ Ακεξηθαλίδα πνηήηξηα. Σα πνηήκαηά ηεο εθδφζεθαλ κεηά ην ζάλαηφ ηεο. Θεσξείηαη ε ζεκαληηθφηεξε αγγιφθσλε πνηήηξηα ηνπ 19νπ αηψλα. ΢ηα πνηήκαηά ηεο δελ έβαδε ηίηινπο θαη πνιιά απ’ απηά είλαη γλσζηά κε ηνπο αξηζκνχο ησλ πξψησλ εθδφζεψλ ηνπο.

Βαζίιηζζα ηνπ Γνιγνζά Έπς ημκ ηίηθμ ηδξ ζογφβμο, δίπςξ υιςξ κα`πς ηδκ άδεζα ηαεχξ μνίγεζ μ Νυιμξ. ΢ηθδνή ιμο δυεδηε, πζηνή ηζ άδζηδ ιμίνα. «ΐαζίθζζζα ημο Γμθβμεά»βζα ηίηθμ πήνα, ηζ υθα είκαζ ααζζθζηά, εηηυξ ημ ζηέιια, ηζ μ αννααχκαξ, δίπςξ θίβςια ζημ αθέιια πμο μ Θευξ ζε ηάεε εδθοηυ πανίγεζ, υηακ ημ ηνάηδια ημο άθθμο πενζμφ βκςνίγεζ. Αζαιακηζηυ ιε ημ δζαιακηζηυ ηαζνζάγεζ ηαζ ημ πνοζάθζ, ημ πνοζάθζ αβηαθζάγεζ. Δ βέκκδζδ, μ αννααχκαξ ηαζ ηαηυπζ δομ-ηνία ιέηνα απυ ημο ζάαακμο ημ ηυπζ. Σνζπθή ιζα κίηδ ζε ιζα ιένα κα `καζ, θηάκεζ. «Ο άκηναξ ιμο», θεκ μζ βοκαίηεξ ιε ζηεθάκζ ι`έκα ζημπυ πμο ηζ δ ροπή ημοξ ηναβμοδάεζ. Να `καζ μ ηνυπμξ, ηάπα, αοηυξ; Πμζμξ ιμο απακηάεζ; Έκηιπ Νηίθηλζνλ Μεηάθξαζε: Άλλα Γαζθαινπνχινπ 449 Πέεακα βζα ηδκ μιμνθζά ηαζ ιπαίκμκηαξ ζημ πχια αημφς ηάπμζμκ κ` αημοιπμφκ ζε πθασκυ ιμο δχια. Φζεφνζζε «ηζ έθηαζλε;» «δ μιμνθζά» ημο είπα «βζα ηδκ αθήεεζα πέεακα» είπε «ηζ είιαζηε αδένθζα». Κζ υπςξ ιζαξ κφπηαξ ζοββεκείξ ιζθήζαιε, ςζυημο ανφα ήνεακ ζηα πείθδ ιαξ ηζ έηνορακ η` υκμιά ιαξ. Έκηιπ Νηίθηλζνλ (Μεηάθξαζε: Γηνλχζεο Καςάιεο)

142

Ο Οπψιη Οπΐηκαλ (Walt Whitman, 1819-92) ήηαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Ακεξηθαλνχο ζπγγξαθείο θαη πνηεηέο ηνπ 19νπ αηψλα.

Πνίεκα Νν 6 Έκα παζδί είπε: Ση είλαη ε ριόε; Φένκμκηάξ ηδ ιμο ζηα βειάηα πένζα ημο Πχξ ιπμνμφζα κα απακηήζς ζημ παζδί; Αεκ λένς ηζ είκαζ πενζζζυηενμ απυ εηείκμ. Φακηάγμιαζ πςξ πνέπεζ κα είκαζ δ ζδιαία ηδξ δζάεεζήξ ιμο, ιε εθπζδμθυνα πνάζζκδ φθδ οθαζιέκδ. Ή θακηάγμιαζ είκαζ ημ νζκυιαηηνμ ημο Κονίμο, έκα εοχδεξ πάνζζια ηαζ έκα εκεφιδια ζηυπζια νζβιέκμ. Φένεζ ημο ηαηυπμο ημ δζαηνζηζηυ ηάπμο ζηζξ άηνεξ, βζα κα ημζημφιε ηαζ κα παναηδνμφιε ηαζ κα θέιε: Πνηαλνύ; Ή θακηάγμιαζ δ πθυδ είκαζ δ ίδζα έκα παζδί, ημ ζπδιαηζζιέκμ ανέθμξ ηδξ αθάζηδζδξ. Ή θακηάγμιαζ είκαζ έκα απανάθθαπημ ζενμβθοθζηυ. Κζ αοηυ ζδιαίκεζ, ΐθαζηαίκεζ υιμζα ζηζξ απακείξ πενζμπέξ ηαζ ζηζξ ζηεκάπςνεξ πενζμπέξ, θφεηαζ ακάιεζα ζημοξ κέβνμοξ υπςξ ακάιεζα ζημοξ θεοημφξ, Κάκμοη, Σμοηαπυε, Κυβηνεζιακ, Καθ, ημοξ δίκμιαζ ημ ίδζμ, ημοξ δέπμιαζ ημ ίδζμ. ………………………………………………… #

Πνίεκα Νν 11 Βίημζζ-μπηχ κέμζ άκηνεξ θμφγμκηαζ ζηδκ υπεδ, είημζζ-μπηχ κέμζ άκηνεξ ηαζ υθμζ ημοξ ηυζμ πνμζδκείξ‘ είημζζ-μπηχ πνυκζα βοκαζηείαξ γςήξ ηαζ υθδ ηυζμ ένδιδ. Σδξ ακήηεζ ημ υιμνθμ ζπίηζ ζηδκ άηνδ ηδξ αηηήξ, ςναία ηαζ αηνζαά κηοιέκδ ηνφαεηαζ πίζς απυ ηα παναεονυθοθθα. Πμζμξ απυ ημοξ κέμοξ άκηνεξ ηδξ ανέζεζ πζμ πμθφ; Ώ! Ο πζμ άζπδιμξ απυ αοημφξ είκαζ υιμνθμξ βζα εηείκδ. Πμφ είζαζ ηνοιιέκδ, βοκαίηα; Γζαηί ζε αθέπς, αμοηάξ ζημ κενυ εηεί, ακ ηαζ ιέκεζξ ζηοθςιέκδ ζημ δςιάηζυ ζμο Υμνεφμκηαξ ηαζ βεθαζηή ηαηά ιήημξ ηδξ παναθίαξ ήνεε εζημζηυξ-έκαημξ ημθοιαδηήξ μζ οπυθμζπμζ δεκ ηδκ είδακ, αθθά εηείκδ ημοξ είδε ηαζ ημοξ αβάπδζε. Οπψιη Οπίηκαλ

(κεηάθξαζε: Εσή Νηθνινπνχινπ)

143

Ο Έδξα Πάνπλη (Ezra Pound, 1885-1972) ήηαλ δνθηκηνγξάθνο θαη πνηεηήο, απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ακεξηθαληθνχ κνληεξληζκνχ. Φαλαηηθφο ππνζηεξηρηήο ηνπ Μνπζνιίλη ήξζε ζηελ Ηηαιία ην 1939 θαη παξέκεηλε σο ην ηέινο ηνπ θαζεζηψηνο.

Ο εξρνκφο ηνπ πνιέκνπ: Αθηαίσλ Βζηυκα Λήεδξ, ηαζ ηα πςνάθζα βειάηα απυ αιοδνυ θςξ ια πνοζαθέκζμ, βηνίγμζ βηνειμί, ηαζ απυ ηάης ιζα εάθαζζα πζμ ζηθδνή ηζ απ' ημκ βνακίηδ, ακήζοπδ, πμηέ δεκ βαθδκεφεζορδθέξ ιμνθέξ ιε ηδκ ηίκδζδ ηςκ Θεχκ, επζηίκδοκδ εέα, ηζ έκαξ είπε: «Να μ Ώηηαίςκ» Ο Ώηηαίςκ ιε ηα πνοζά πενζηκήιζα! Πάκς απυ ςναία θζαάδζα, πάκς απυ ηδκ δνμζενή υρδ εηείκμο ημο πςναθζμφ, ακήζοπα, αεζηίκδηα πθήεδ ανπαίμο θαμφ, δ ζζςπδθή πμιπή. Έδξα Πάνπλη

Ίηε Πδβαίκεηε ηναβμφδζα ιμο, γδηήζηε ημκ έπαζκυ ζαξ απυ ημοξ κέμοξ ηζ απ' ημοξ αδζάθθαηημοξ ηζκδεείηε ακάιεζα ζημοξ εναζηέξ ηδξ ηεθεζυηδηαξ ιυκμ. Γδηήζηε πάκημηε κα ακαιεηνδεείηε ιε ημ ζηθδνυ ΢μθυηθεζμ θςξ εοπάνζζηα οπμιέκμκηαξ ηζξ πθδβέξ ζαξ απυ εηείκμ. Έδξα Πάνπλη

144

Σνθνγιπθία Με ηδκ ημημβθοθία ηακείξ δεκ έπεζ ζπίηζ πέηνζκμ ιε ηάεε πέηνα κα ζιζθεφεηαζ ζςζηά ηαζ ηέθεζα κα δέκεζ έηζζ χζηε έκα ζπέδζμ κα είκαζ δοκαηυ κα πεναζηεί πάκς ζηδκ πνυζμρή ημο, ιε ηδκ ημημβθοθία ηακείξ δεκ έπεζ έκακ πανάδεζζμ γςβναθζζηυ ζημοξ ημίπμοξ ημο καμφ ημο άνπεξ ηαζ θθάμοηα ή ηδκ πανεέκμ εηεί πμο δέπεηαζ ημ ιήκοια Κζ δ άθςξ κα πνμαάθθεηαζ απ΄ ηδ παναβιαηζά, ………………………………………………… Με ηδκ ημημβθοθία, αιάνηδια ηαηά ηδξ θφζδξ, είκ΄ ημ ρςιί ζμο αηυια πζμ ιπαβζάηζημ εζκ' ημ ρςιί λενυ ζακ κα ΄ηακ πάνηζκμ, πςνίξ πθδεχνα απυ ζζηάνζ, πςνίξ αθεφνζ δοκαηυ ιε ηδκ ημημβθοθία βίκεηαζ δ βναιιή ηναπζά ιε ηδκ ημημβθοθία δεκ οπάνπεζ ζφκμνμ ηαεάνζμ ηακείξ δεκ ανίζηεζ ιένμξ βζα κα ηαημζηήζεζ. Ο θζεμλυμξ ηναηζέηαζ ιαηνζά απ΄ ηδκ πέηνα ημο ηζ μ οθακηήξ ιαηνζά απυ ημκ ανβαθεζυ ημο ΜΒ ΣΔΝ ΣΟΚΟΓΛΤΦΕΏ δεκ ένπεηαζ ιαθθί ζηδκ αβμνά ηα πνυααηα δεκ θένκμοκ ηένδμξ. Βίκαζ πακμφηθα δ ημημβθοθία, αιαθφκεζ ηδ αεθυκα ζηδξ ημπεθζάξ ημ πένζ αάγεζ θναβιυ ζημο οθακηή ηδκ ηέπκδ. Έκαξ Πζέηνμ Λμιπάνδμ δεκ ιαξ πνμέηορε πμηέ απυ ημημβθοθία ηαζ έκαξ Νημφηζζμ δεκ έβζκε πμηέ απυ ημημβθοθία μφηε Πζένμ κηέθθα Φνακηζέζηα, μφηε Μπεθθίκζ βίκακε πμηέ απ΄ ηδκ ημημβθοθία μφηε ηαζ γςβναθίζηδηε πμηέ "Δ ΢οημθακηία". Έκαξ Ώκηγέθζημ δεκ ιαξ πνμέηορε απυ ημημβθοθία, μοη' μ Ώιπνυηγζμ κηε Πνέκηζξ. Οοη΄ εηηθδζζά ιε θαλεοιέκμ θίεμ ιε παναβιέκμ ημ "Ώδάι επμίεζ". Οφηε μ ΢αζκη Σνμθίι απυ ημημβθοθία. Οφηε μ ΢αζκη Εθαίν απυ ημημβθοθία. Αζάανςζε ηδκ ζιίθδ δ ημημβθοθία. Αζάανςζε ηαζ ηέπκδ ηαζ ηεπκίηδ. Ρμηάκζζε ημ κήια η΄ ανβαθεζμφ Καιζά δεκ έιαεε κα πθέηεζ ημ πνοζυκδια ιε ημ παηνυκ ηδξ Σμ βαθακυ πζάκεζ ιεθίβηνα απ΄ ηδκ ημημβθοθία, ηαζ δ πμνθφνα ιέκεζ αηέκηδηδ. ………………………………………………………. Έδξα Πάνπλη (Μεηάθξαζε: Υξίζηνο Γνχδεο)

145

Ζ ΢χιβηα Πιαζ (Sylvia Plath, 1932-63) ήηαλ Ακεξηθαλίδα ζπγγξαθέαο θαη πνηήηξηα. Απηνθηφλεζε κφιηο 31 εηψλ.

Σν φλεηξν «Υεεξ ανάδο», είπε, «ημζιήεδηα ιζα πανά ακ ελαζνέζεζξ δομ αθθυημηα υκεζνα πμο ήνεακ θίβμ πνζκ αθθάλεζ μ ηαζνυξ υηακ ζδηχεδηα ηζ άκμζλα υθα ηα παηγμφνζα, βζα κα ιπεζ ζηα δςιάηζα μ γεζηυξ πμοπμοθέκζμξ άκειμξ ιε ημ οβνυ ημο θηένςια. ΢ημ πνχημ υκεζνμ μδδβμφζα ηαηεααίκμκηαξ ηα ζηυηδ, ιέζα ζε ιζα ιαφνδ κεηνμθυνα ιε πμθθμφξ ακενχπμοξ, χζπμο ηνάηανα ζ έκα θςξ ηζ αιέζςξ ιζα βοκαίηα ιαζκυιεκδ ιαξ αημθμφεδζε ηζ υνιδζε ηαηαπάκς ιαξ κα ζηαιαηήζεζ ημ αοημηίκδηυ ιαξ. Κναοβάγμκηαξ ήνεε ζημ κδζί Πμο είπαιε ζηαιαηήζεζ ηαζ ιε ιζα αθαζηήιζα απαίηδζε κα πθδνχζς πνυζηζιμ επεζδή θένεδηα ζακ αβνμίημξ επζδνμιέαξ ηαζ ηαηέζηνερα υθμ ημ αυναημ ενβμζηάζζμ δθεηηνμθςηζζιμφ ημο ΢φιπακημξ. Άημοζα ηυηε πίζς ιμο ιζα θςκή κα ιε εζδμπμζεί κα ηδξ ηναηήζς ημ πένζ ηαζ κα ηδ θζθήζς ζημ ζηυια βζαηί ι αβαπμφζε ηζ ακ ηδκ αβηάθζαγα ιε εάννμξ εα βθίηςκα υθδ ηδκ πμζκή. ‗Ξένς, λένς‘ είπα ζημ θίθμ ιμο. Παν μθ‘ αοηά πενίιεκα κα ιμο αάθεζ πνυζηζιμ ηαζ πήνα ηδξ βοκαίηαξ ημ θαιπενυ έκηαθια (ηαεχξ εηείκδ λέπθεκε ηδ δζαδνμιή ιε δάηνοα), ιεηά μδήβδζα κα νεχ ζε ζέκα πάκς ζημκ άκειμ. Αεκ ζμο θές βζα ημκ εθζάθηδ πμο ιμο ζοκέαδ ζηδκ Κίκα.» ΢χιβηα Πιαζ Απφδνζε απφ ηα αγγιηθά: Κιενπάηξα Λπκπέξε

146

Παπαξνχλεο ηνλ Ηνχιην Παπανμοκίηζεξ, δζααμθζηέξ θθμβίηζεξ Μήπςξ δεκ αθάθηεηε ζε ηίπμηε; Σνειμζαήκεηε. Αεκ ιπμνχ κα ζαξ αββίλς. ΐάγς ηα πένζα ιμο ακάιεζα ζηζξ θθυβεξ. Αεκ ηαίεζ. Καζ ι‘ ελμοεεκχκεζ κα ζαξ παναημθμοεχ Έηζζ πμο ηνειμζαήκεηε, γανςιέκμ ηαζ δζάθακμ ηυηηζκμ ζακ ημ δένια εκυξ μονακίζημο Βκυξ μονακίζημο πμο ημκ πήνακ ηα αίιαηα. ΐνςιμθμοζηίηζεξ! Τπάνπμοκ ηαπκμί πμο ιμο απαβμνεφμκηαζ Πμο είκαζ ηα κανηςηζηά ζαξ, μζ ζζπαιενέξ ζαξ ηάρμοθεξ; Ώπ κα ιπμνμφζα κα ιαηχζς ή κα ημζιδεχ Σμ ζηυια ιμο κα πακηνεουηακ έκακ πυκμ ζακ αοηυκ! ……………………………………………………………. ΢χιβηα Πιαζ Απφδνζε απφ ηα αγγιηθά: Κιενπάηξα Λπκπέξε

Σν θάςηκν ηεο κάγηζζαο ΢ηδκ αβμνά ζημζαάγμοκ ηα λενά ηθαδζά. Μζα θυπιδ ζηζχκ είκαζ θηςπζηυ παθηυ. Καημζηχ ΢ημ ηενέκζμ μιμίςια ημο εαοημφ ιμο, έκα ζχια ημφηθαξ. Δ αννχζηζα ανπίγεζ εδχ: Βίιαζ ζηυπμξ αεθχκ βζα ιάβζζζεξ. Μυκμ μ δζάαμθμξ ιπμνεί κα ηαηαηνμπχζεζ ημ δζάαμθμ. Σμ ιήκα ηςκ πμνθονχκ θφθθςκ ζηανθαθχκς ζ‘ έκα πφνζκμ ηνεαάηζ. Βίκαζ εφημθμ κα ηαηδβμνήζς ημ ζημηάδζ: ημ ζηυια ιζαξ πυνηαξ, Σδκ ημζθζά ημο ηεθανζμφ. Φφζδλακ ηζ έζαδζε ημ πονμηέπκδιά ιμο. Μζα ηονία ιε ιαφνα θηενά ζηαεανζμφ ιε ηναηά ζε ηθμοαί παπαβάθμο Πυζμ ιεβάθα ηα ιάηζα ηςκ κεηνχκ! Έπς ζηεκυ δεζιυ ι έκα πκεφια ιαθθζανυ. Καπκυξ ηάκεζ ηφηθμοξ βφνς απυ ημ νάιθμξ αοημφ ημο άδεζμο θαβδκζμφ. ………………………………………………………….. Μδηένα ηςκ ζηαεανζχκ, ιυκμ λέζθζλε ημ πένζ ζμο. Θα πεηάλς ιεξ απ‘ ημ ζηυια ημο ηενζμφ ζακ πεηαθμφδα άηνςηδ ζηδ θθυβα. Αχζε ιμο πίζς ηδ ιμνθή ιμο. Βίιαζ έημζιδ κα ενιδκεφζς ηζξ ιένεξ Πμο γεοβάνςζα ιε ηδ ζηυκδ ζηδ ζηζά ιζαξ πέηναξ. Οζ αζηνάβαθμί ιμο θςηζζιέκμζ. Δ θάιρδ ακδθμνίγεζ ημοξ ιδνμφξ ιμο. Υάεδηα, πάεδηα, ιεξ ημοξ ιακδφεξ υθμο αοημφ ημο θςηυξ.

΢χιβηα Πιαζ Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Κιενπάηξα Λπκπέξε

147

Ο Έληγθαξ Άιιαλ Πφε (Edgar Allan Poe, 1809-49) ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο απφ ηνπο θπξηφηεξνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ακεξηθαληζκνχ ξνκαληηζκνχ.

Σν Κνξάθη Κάπμζα θμνά, ιεζάκοπηα, εκχ ειεθεημφζα ηαηάημπμξ ηζ αδφκαιμξ έκα παθζυ αζαθίμ ιζαξ επζζηήιδξ άβκςζηδξ, άημοζα έκα ηνυημ ζα κα πηοπμφζε ζζβακά ηακείξ ζηδ λχπμνηά ιμο. "Καλέλαο μέλνο", ζηέθηδηα "νπνύ ρηππά ηε πόξηα, ηνύην ζα είλαη κνλαρά θαη όρη ηίπνη' άιιν". Θοιάιαζ ήηακ ζημκ ροπνυ ηαζ παβενυ Αεηέιανδ ηαζ ηάεε θάιρδ ηδξ θςηζάξ ζα θάκηαζια θαζκυηακ. Πμεμφζα ημ λδιένςια, ιάηαζα πνμζπαεμφζα κα δχζεζ ιε πανδβμνία ζηδ θφπδ ημ αζαθίμ, βζα ηδ βθοηζά Βθεμκυνα ιμο, ηδκ υιμνθδ ηδ ηυνδ υπςξ μζ αββέθμζ ηδ ηαθμφκ, εκχ εδχ δεκ έπεζ βζα πάκηα μφηε υκμια. Καζ η' αθαθνυ ιμονιμονδηυ πμο ηάκακ μζ ημονηίκεξ ιε άββζγε, ιε βέιζγε ιε ηνυιμοξ θακηαπημφξ, ηαζ βζα κα πάρεζ η' άβνζμ ημ πηφπδια δ ηανδζά ιμο ζδηχεδηα θςκάγμκηαξ: "Θα είλαη θάπνηνο μέλνο όπνπ δεηά λα θνηκεζεί έδσ ζηε θάκαξά κνπ απηό ζα είλαη κνλαρά θαη πεξηζζόηεξν όρη". Σχνα ιμο θάκδηε δ ροπή πζμ δοκαηή βζα ημφημ, "Κύξηε" είπα, "ή Κπξά, δεηώ λα ζπγρσξείζηε, γηαηί εγώ ελύζηαδα θη ν θξόηνο ήηαλ ιίγνο, ήζπρνο, πνπ δελ άθνπζα εάλ ρηππά ε πόξηα" ηζ άκμζλα ζημοξ αβένδδεξ μνεάκμζπηδ ηδ πυνηα ζημηάδζ ήηακ βφνς ιμο ηαζ υπζ ηίπμη' άθθμ. Μεξ ζημ ζημηάδζ ζηάεδηα χνα πμθθή ιμκάπμξ, βειάημξ ηνυιμοξ ηζ υκεζνα πμο πνχηδ θμνά ηυηε δ θοπδιέκδ ιμο ροπή ζηα αάεδ ηδξ επήνε, ια δ ζζβή ήηακ άζςζηδ ηαζ ημ ζημηάδζ ιαφνμ ηζ "Βθεμκυνα" ιμκαπά αημφβμκηακ δ δπχ απυ ηδ θέλδ πμο 'αβαζκε απ' ηα ακμζπηά ιμο πείθδ. Ώοηυ ιμκάπα ήηακε ηαζ υπζ ηίπμη' άθθμ. Γονίγμκηαξ ζηδ ηάιανα ιε ιζα ηανδζά υθμ θθυβα, άημοζα πάθζ κα πηοπμφκ πζμ δοκαηά απυ πνχηα. "΢ίβμονα ηάπμζμξ εα πηοπά απυ ημ παναεφνζ, αξ πάς κα δς ηζ αξ θφζς πζα εημφημ ημ ιοζηήνζμ, αξ δζοπάζεζ δ ιαφνδ ιμο ηανδζά ηαζ εα ημ θφζς, ζα είλαη νη αγέξεδεο θαη όρη ηίπνη' άιιν. Άκμζλα ημ πανάεονμ ηζ έκα ημνάηζ ιαφνμ ιε ζπήια ιεβαθυπνεπμ ζηδ ηάιανα ιμο ιπήηε

148

ηαζ πςνίξ δζυθμο κα ζηαεεί ή κ' αιθζαάθθεζ θίβμ, επήβε ηαζ εηάεδζε ζηδ πέηνζκδ Παθθάδα απάκς απυ ηδ πυνηα ιμο, βζμιάημ ζμαανυηδ. Κμοκήεδηεκ, εηάεδζε ηαζ υπζ ηίπμη' άθθμ. Σμ εαεκυπνςιμ πμοθί πμο ζμαανυ ηαευηακ ηδ θοπδιέκδ ιμο ροπή έηακε κα βεθάζεζ. "Χσξίο ινθίν", νχηδζα, "θη αλ είλ' ε θεθαιή ζνπ δελ είζαη θάλαο άλαλδξνο, αξρατθό θνξάθη, πνπ θαηνηθείο ζηηο πέλζηκεο αθξνγηαιηέο ηεο Νύρηαο; ΢η' όλνκα ηεο Πινπησληθήο ηεο Νύρηαο, η' όλνκά ζνπ!" Καζ ημ ημνάηζ απάκηδζε: "Πνηέ από 'δσ θαη πηα". Ξεπθάβδηα ζακ άημοζα ημ άπανμ πμοθί κ' αημφεζ ηυζμκ εφημθα ηα υζα ημ νςημφζα ακ ηζ δ ιζηνή απάκηδζδ πμο ιμο 'δςζε δεκ ήηακ ηαευθμο ζηακμπμζδηζηή ζηα υζα ημο πνςηυπα, βζαηί πμηέ δεκ έηοπε κα δεζξ ιεξ ζηδ γςή ζμο έκα πμοθί κα ηάεεηαζ ζε πνμημιή βθοιιέκδ απάκς απυ ηδ πυνηα ζμο κα θέεζ: "Πνηέ πηα". Μα ημ Κμνάηζ απυ ηεζ πμο ήηακ ηαεζζιέκμ δεκ είπε άθθδ θέλδ πζα ζα κα 'ηακ δ ροπή ημο απυ ηζξ θέλεζξ: "Πνηέ πηα", βειάηδ απυ ηαζνυ. Ώηίκδημ ηαευηακε, πςνίξ έκα θηενυ ημο κα ηζκδεεί ζακ άνπζγα κα ρζεονίγς αοηά: "Συζμζ ιμο θίθμζ θφβακε ςξ ηαζ αοηέξ μζ Βθπίδεξ ηζ υηακ εε κα 'νεεζ ημ πνςί ηζ εζφ εε κα ιμο θφβεζξ". Μα ημ πμοθί απάκηδζε: "Πμηέ απυ δς ηαζ πζα". Βηνυιαλα ζηδ βνήβμνδ απάκηδζδ πμο ιμο 'πε πάκηα εηεί αηίκδημ ζηδ πνμημιήκ απάκς. "΢ίγνπξα" ζηέθηδηα, "απηό πνπ ιέεη θαη μαλαιέεη ζα είλαη ό,ηη έκαζε από ηνλ θύξηό ηνπ πνπ ακείιηθηε ε θαηαζηξνθή ζα ηνπ θνς' ην ηξαγνύδη πνπ ζα 'ιεγελ νιεκεξίο θαη ηνπ 'θακε λα ιέεη ιππεηεξά ην "Πνηέ πηα" γηα ηε ρακέλε ειπίδα". Μα δ εέα ημο λςηζημφ πμοθζμφ ι' έθενε βέθζμ ηζ ανπάγμκηαξ ημ ηάεζζια εηάεδζα ιπνμζηά ημο ηαζ αοεζζιέκμξ ζ' υκεζνα πνμζπάεδζα κα έανς ηζ θέεζ ιε ηδ θνάζδ αοηή, ημ ιαφνμ ημ Κμνάηζ, ημ άπανμ, η' απαίζζμ, μ ηνυιμξ ηςκ ακενχπςκ, ζακ έθεβε ηζξ εθζαενέξ ηζξ θέλεζξ: "Πνηέ Πηα!". Κζ έηζζ αηίκδημξ ααεζά ζε ιαφνεξ ζηέρεζξ ιπήηα πςνίξ ιζα θέλδ ιμκαπά κα πς εζξ ημ Κμνάηζ πμο ηα υθμ θθυβα ιάηζα ημο ιεξ ζηδ ηανδζά ιε ηαίβακ. Έηζζ ζηεθηυιμοκ έπμκηαξ ζημ αεθμοδέκζμ ιένμξ

149

ημο παθαζμφ ηαείζιαημξ βενιέκμ ημ ηεθάθζ, ζημ ιένμξ πμο ημ πάζδεοακ δ θάιρδ ηδξ ηακηήθαξ, εηεί υπμο δ αβάπδ ιμο δε ε' αημοιπήζεζ πηα! Συηε μ αβέναξ θάκδηε ζα κα 'ηακ ιονςιέκμξ απυ 'κα εοιζαηήνζμ αυναημ πμο αββέθμζ ηαζ ΢εναθείι ημ ημφκαβακ ηαζ η' αθαθνά ημοξ πυδζα αημφβμκηακ ζημ ιαθαηυ παθί ηδξ ηάιανάξ ιμο. "Ναπαγηζκέλε" θχκαλα, "αλαβνιή ζνπ ζηέιλεη κε ηνπο αγγέινπο, ν Θεόο θαη καύξε ιεζκνζύλε γηα ηε ρακέλε αγάπε ζνπ ηελ όκνξθε Λενλόξα. Πηεο απ' ην καύξν ην πηνηό ηεο Λήζεο θαη ιεζκόλα εθείλελ όπνπ ράζεθε". Καζ ημ Κμνάηζ είπε: "Πνηέ από δσ θαη πηα!". Δίπα: "Πνμθήηδ ηςκ ηαηχκ, είηε πμοθί είηε δαίιςκ είηε ημο ιαφνμο πεζναζιμφ απμζηαθιέκε ζο είηε ζηδξ άβνζαξ εφεθθαξ ημ ιάκζαζια παιέκε, αθθ' άθμαε, ζημκ ηυζιμ αοηυ πμο ηαημζηεί μ Σνυιμξ, πεξ ιμο ιε εζθζηνίκεζα, οπάνπεζ δς ζημκ ηυζιμ ηδξ θφπδξ ηακά αάθζαιμ πμο δίκεζ δ Εμοδαία; Πεξ ιμο!", κα θείλν απάληεζε: "Πνηέ από δσ θαη πηα!". "Πνμθήηδ", είπα, "δαίιμκα, ηδξ ΢οθμνάξ πμοθί, Πνμθήηδξ υιςξ πάκημηε, ζημκ Οονακυ ζ' μνηίγς, πμο απθχκεηαζ απυ πάκς ιαξ πανδβμνήηνα αρίδα, εζξ ημο Θεμφ ημ υκμια πμο μζ δομ ιαξ ημκ θαηνεφμοκ, πεξ ιμο ακ ζημκ Πανάδεζζμ εε κ' αβηαθζάζς ηείκδ, εηείκδ πμο μζ άββεθμζ ηδ θεκ Βθεμκυνα"; Καζ ημ ημνάηζ απάκηδζε: "Πμηέ απυ δς ηαζ πζα!". ………………………………………………………………….. Καζ ημ Κμνάηζ αηίκδημ ζηδ πνμημιή υθμ ιέκεζ, ζηδξ Ώεδκάξ ηδ πνμημιή απάκς απυ ηδ πυνηα ηαζ η' αβνζςπά ηα ιάηζα ημο ζα ημο Αζααυθμο ιμζάγμοκ υηακ ιμκάπμξ ζηέθηεηαζ. Καζ ημ εαιπυ θοπκάνζ νίπκεζ ζηζά ζημ πάηςια ζακ πέθηεζ ζημ Κμνάηζ. Καζ δ ροπή ιμο ακήιπμνδ δε εα ιπμνέζεζ πζα κα αβεζ απ' ημκ αιθίαμθμ ημκ ηφηθμ ηδξ ΢ηζάξ πμο θαίκεηαζ ζημ πάηςια. Πνηέ από δσ θαη πηα!

Δληγθαξ Άιιαλ Πφε Μεηάθξαζε: Κψζηαο Οπξάλεο

150

Ο Λψξελο Φεξιηλγθέηηη (Lawrence Ferlinghetti) γελλήζεθε ην 1919 ζηε Νέα Τφξθε. Δίλαη δσγξάθνο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο

Ο Κφζκνο είλαη σξαίν κέξνο γηα λα γελλεζείηε Ο ηυζιμξ είκαζ ςναίμ ιένμξ βζα κα βεκκδεείηε ακ δεκ ζαξ κμζάγεζ πμο δ εοηοπία δεκ είκαζ πάκηα ηαζ ηυζμ δζαζηεδαζηζηή ακ δεκ ζαξ κμζάγεζ ιζα δυζδ ηυθαζδξ πμο ηαζ πμο υηακ υθα πάκε ηαθά βζαηί αηυια ηαζ ζημκ πανάδεζζμ δεκ ηναβμοδμφκ υθδ ηδκ χνα Ο ηυζιμξ είκαζ ςναίμ ιένμξ βζα κα βεκκδεείηε ακ δεκ ζαξ κμζάγεζ πμο ιενζημί άκενςπμζ πεεαίκμοκ υθδ ηδκ χνα ή έζης απθχξ θζιμηημκμφκ ηάπμζεξ χνεξ ζημ ηάης ηάης δεκ πεζνάγεζ αθμφ δεκ είζηε εζείξ Ώ, μ ηυζιμξ είκαζ ςναίμ ιένμξ βζα κα βεκκδεείηε ακ δεκ ζαξ πμθοκμζάγμοκ θίβα ρυθζα ιοαθά ζηζξ ρδθυηενεξ εέζεζξ ή ιζα δομ αυιαεξ πμο ηαζ πμο ζηα ακεζηναιιέκα ζαξ πνυζςπα ή άθθεξ ηέημζεξ απνέπεζεξ απ‘ ηζξ μπμίεξ ιαζηίγεηαζ δ ημζκςκία ιαξ ιε ημοξ δζαηεηνζιέκμοξ άκδνεξ ηδξ ηαζ ημοξ ηθδνζημφξ ηδξ ηαζ ημοξ θμζπμφξ αζηοθφθαηεξ ηαζ ηζξ δζάθμνεξ θοθεηζηέξ δζαηνίζεζξ ηδξ ηαζ ηζξ ημζκμαμοθεοηζηέξ ακαηνίζεζξ ηδξ ηαζ ηζξ άθθεξ δοζημζθζυηδηεξ πμο δ ηνεθή ιαξ ζάνηα εα ηθδνμκμιήζεζ 151

Ναζ μ ηυζιμξ είκαζ ημ ηαθφηενμ ιένμξ βζα έκα ζςνυ πνάβιαηα υπςξ ημ κα ηάκεζξ ημοηαιάνεξ ηαζ κα ηάκεζξ ένςηα ηαζ κα είζαζ θοπδιέκμξ ηαζ κα ηναβμοδάξ θηδκά ηναβμφδζα ηαζ κα έπεζξ ειπκεφζεζξ Λψξελο Φεξιηλγθέηηη Μεηάθξαζε: Ρνχκπε Θενθαλνπνχινπ

____________________________________________________________________ Ο Λάλγθζηνλ Υηνπδ (Langston Hughes, 1902-67) απφ ην Μηζνχξη, ήηαλ Αθξνακεξηθαλφο πνηεηήο, απφ ηνπο πην εκπλεπζκέλνπο ηεο Ακεξηθήο.

Φνβηζκέλνη Κθαίμοιε ακάιεζα ζημοξ μονακμλφζηεξ υπςξ ενδκμφζακ μζ πνυβμκμί ιαξ ακάιεζα ζηα θμζκζηυδεκηνα ηδξ Ώθνζηήξ. Γζαηί είιαζηε ιυκμζ, είκαζ κφπηα ηαζ θμαυιαζηε. Λάγθζηνλ Υηνπδ κεηάθξαζε: Λ. Καξαπαλαγηψηεο

152

3.01.02 Λαηηληθή Ακεξηθή Ζ Ηδέα Βηιαξίλν (Idea Vilarino, 1920-2009) ήηαλ πνηήηξηα απφ ηελ Οπξνπγνπάε.

Γξάθσ, ζθέθηνκαη, δηαβάδσ… Γνάθς ζηέθημιαζ δζααάγς ζεθίδεξ ιεηαθνάγς είημζζ ηζξ εζδήζεζξ αημφς βνάθς βνάθς ηαζ δζααάγς. Πμφ είζαζ, πμφ. Ηδέα Βηιαξίλν Μεηάθξαζε: Έιελα ΢ηαγθνπξάθε

Μεζεκέξη Αζάθακμζ μζ αζεένεξ, απυ ηνφζηαθθμ δ πανάδνα ημο πνςζκμφ, ηα θεοηά αμοκά ηα βοάθζκα, μζ ηζκήζεζξ ηςκ ηοιάηςκ, υθδ εημφηδ δ εάθαζζα - υθδ εημφηδ δ εάθαζζα πμο ημ ααεφ ηαεήημκ ηδξ εηπθδνχκεζ, δ εάθαζζα δ αοηάνεζηδ δ εάθαζζα ηδκ χνα αοηή ηδκ υθμ ιέθζ, υπμο ημ έκζηζηημ ζα ιέθζζζα αμιαίγεζ κοζηαβιέκδ… Ήθζμξ, ένςηαξ, ηνίκα μθάκμζπηα, ιανίκεξ, εφεναοζηα ηθαδζά λακεά, ηνοθενά ςξ ζχιαηα, πθςιέξ αιιμοδζέξ απένακηεξ. Αζάθακμζ μζ αζεένεξ, απυ ηνφζηαθθμ μζ θςκέξ, δ ζζςπή. ΢ηζξ υπεεξ ημο ένςηα, ηδξ εάθαζζαξ, ημο πνςζκμφ, πάκς ζηδκ άιιμ ηδ γεζηή πμο ηνέιεζ ειπνυξ ζημ άζπνμ ηαεέκαξ ιαξ ηανπυ εοιίγεζ πμο βζα ημ εάκαημ ςνζιάγεζ. Ηδέα Βηιαξίλν Μεηάθξαζε: Έιελα ΢ηαγθνπξάθε

153

Ο Οξάζην Καζηίγην (Horatio Castillo, 1936-2010) είλαη πνηεηήο απφ ηελ Αξγεληηλή. Έκαζε ειιεληθά θαη έρεη κεηαθξάζεη πνιινχο Έιιελεο αξραίνπο θαη ζχγρξνλνπο πνηεηέο.

Γηα λα απαγγειζεί ζηε βάξθα ηνπ Υάξνληα Σμ ημπίμ είκαζ πζμ υιμνθμ απυ υ,ηζ είπαιε θακηαζηεί: αοηά ηα ηείπδ πμο πέθημοκ ηαηαηυνοθα πάκς ιαξ, εηείκμξ μ ιαφνμξ ήθζμξ πμο ααζζθεφεζ πάκς απυ ηδ θίικδ, πένα, ζηα δελζά ηδξ αάνηαξ, έκα μονάκζμ ηυλμ πμο δζαεθάηαζ ζηδκ μιίπθδ. ΋ιςξ, αοηυ ημ ιεηαθθζηυ κυιζζια ακάιεζα ζηα δυκηζα, αοηυξ μ μαμθυξ πμο μθείθμοιε κα δαβηχκμοιε ςξ ημ ηένια ημο ηαλζδζμφ, θνάγεζ ημ ζηυια πμο εέθεζ κα ηναβμοδήζεζ. Να ηναβμοδήζεζ βζ' αοηέξ ηζξ εθζιιέκεξ ροπέξ πμο ηάεμκηαζ ζημκ πάβημ, ηαεχξ μ καφηθδνμξ ζδιαίκεζ ιε ημ ιαζηίβζμ ημ ηέιπμ, ηαεχξ παναββέθθεζ κα ηςπδθαημφκ δίπςξ ακαπαιυ, ηάεε θμνά πζμ βενά, ηάεε θμνά πζμ βνήβμνα, πζμ πένα απυ ημ θςξ. Οξάζην Καζηίγην (κεηάθξαζε Υαξάιακπνο Γήκνπ)

Ο Αγρίζεο ζηνπο ψκνπο ΋ινη θνπβαιάκε, ζαλ ηνλ Αηλεία, ηνλ παηέξα καο ζηνπο ψκνπο. ΋ηαλ είκαζηε αθφκα αδχλακνη, ην βάξνο ηνπ καο εκπνδίδεη ζηελ πνξεία, αιιά χζηεξα γίλεηαη φιν θαη πην ειαθξχ, ψζπνπ κηα κέξα παχεη λα γίλεηαη αηζζεηφ θαη αληηιακβαλφκαζηε φηη έρεη πεζάλεη. Σφηε ηνλ εγθαηαιείπνπκε γηα πάληα ζε κηα ζηξνθή ηνπ δξφκνπ θαη ζθαξθαιψλνπκε ζηνπο ψκνπο ηνπ παηδηνχ καο. Οξάζην Καζηίγην (κεηάθξαζε Υαξάιακπνο Γήκνπ)

Σν γαιάδην δέληξν Έκα βαθάγζμ δέκηνμ δζέπεζ ημ ζφιπακ. Σα θφθθα ημο δζοθίγμοκ πάκς ζηδ βδ ανμπή ή ιέθζ, ηαζ βφνς βεκκζέηαζ έκαξ πχνμξ ακελίηδθμξ δ πενζμπή υπμο ημζιάηαζ ημ αθδεζκυ πμοθί. Οξάζην Καζηίγην (κεηάθξαζε Υαξάιακπνο Γήκνπ)

154

Ο Λενπφιλην Λνπγθφλεο (1874-1938) απφ ηελ Αξγεληηλή, ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Νπρηεξηλφ ΢ηδξ θίικδξ βφνς ηδκ υπεδ θφκεζ ηνεθή ζεθήκδ πμφθηεξ ημ ιφνμ. Σμπάγζα πφκεζ δ ακαημθή ηδξ ηαζ ζηδκ απθφ ηδξ δ Υηίζζξ ζαήκεζ. Καζ ηάπμζμκ βηζχκδ ζε βάιμ ή λυδζ βοικυ ημ πυδζ λακακηαιχκεζ. Ο δίζημξ ιέκεζ ιε αηιμφξ ζηδκ υρδ πμο πάζηεζ απυρζ αζηνζμθζζιέκδ. ΢ε ημφθζα μιίπθδξ ιζα πμφθζα πάθζ εα ανεζ ιζ‘ αβηάθδ ιμζναίαξ ηίπθδξ. ΋θα ζηδκ πνάλδ εζξ ιάηδκ πάκε. ΢ηοθζά αθοπηάκε ςξ κα πανάλεζ. Λενπφιλην Λνπγθφλεο Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο

155

Ο Υνζέ Μαξηί (Jose Marti, 1853-95) απφ ηελ Κνχβα, ήηαλ ζεκαληηθή θπζηνγλσκία ηεο ιαηηλνακεξηθαληθήο θηινινγίαο. Ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, εθδφηεο, επαλαζηάηεο, θηιφζνθνο, θαζεγεηήο θαη πνηεηήο. Θεσξείηαη ν εζληθφο ήξσαο ηεο Κνχβαο. ΢θνηψζεθε ζε κάρε ζε κηα απφ ηηο εμεγέξζεηο θαηά ησλ Ηζπαλψλ.

Σν θνξίηζη απφ ηε Γνπαηεκάια Θέθς, ζημκ ίζηζμ ιζαξ θηενμφβαξ, κα πς αοηήκ ηδκ ζζημνία: Σδξ ηυνδξ απυ ηδκ Γμοαηειάθα, πμο ηδκ εζηυηςζε δ αβάπδ. Ήηακ ηνζκέκζα ηα ιπμοηέηα ηα αηνμζηυθζα απυ ζβανάκηγζα ηαζ βζαζειζά: ηδ εάραιε ζ‘ έκα ηζαμφνζ ιεηαλέκζμ. Πήνε απυ ηεζ μ βεθαζζάνδξ ιζα ιονςιέκδ πεθμηίηζα: Γφνζζε, αθθά ήηακ πακηνειέκμξ. Βηείκδ πέεακε απυ αβάπδ. ΢ε κεηνμηνάπεγα ηδκ πήβαζκακ επίζημπμζ ηαζ πνεζαεοηέξ, πίζς μ θαυξ πήβαζκε μιάδζ, υθα πκζβιέκα ιέζα ζη‘ άκεδ. Γζα κα ημκ δεζ βζα θίβμ αηυια εηείκδ αβήηε ζημ ιπαθηυκζ. Βηείκμξ ήηακ ιε ηδκ άθθδ εηείκδ πέεακε απυ αβάπδ. ΢ακ έκαξ πονςιέκμξ ιπνμφηγμξ, ζημκ ηεθεοηαίμ αζπαζιυ ήηακ ημ ιέηςπυ ηδξ. Σμ ιέηςπμ πμο πζμ πμθφ αβάπδζα ζηδ γςή! Μπήηε, πεναζιέκδ χνα ζημ πμηάιζ ηαζ απυ ηεζ αβήηε κεηνή. Λέκε πςξ πέεακε απυ ηνφμ. Ββχ υιςξ λένς πέεακε απυ αβάπδ. Βηεί, ζημκ ηνφμ εάθαιυ ηδξ, ηδκ έααθακ ζε δομ πέηνζκμοξ πάβημοξ. Σδξ θίθδζα ημ ιαηνμοθυ πενάηζ, θίθδζα ηα άζπνα ηδξ παπμφηζζα. ……………………………………… Υνζέ Μαξηί (κεηάθξαζε Ρήγαο Καππάηνο)

156

Ζ Γθακπξηέια Μηζηξάι (Gabriela Mistral, 1889-1957) απφ ηε Υηιή, ήηαλ δηπισκάηεο θεκηλίζηξηα θαη πνηήηξηα. Ήηαλ βαζθηθήο θαη ηλδηάληθεο θαηαγσγήο. Σν 1945 θέξδηζε ην Νφκπει Λνγνηερλίαο θαη ήηαλ ην πξψην πνπ απνλεκήζεθε ζε ινγνηέρλε ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο.

Καζψο πέθηεη ην ρηφλη Καηέαδηε ημ πζυκζ ζακ έκα εείμ πθάζια επίζηερδ κα ηάκεζ ζε ημφηδ ηδκ ημζθάδα. Καηέαδηε ημ πζυκζ – ηςκ αζηενζχκ κοθμφθα έθα κα ηδ δμφιε ζημ πχια ηαεχξ πέθηεζ. Γηοηζά πμο είκαζ! Φηάκεζ ζακ ημ ελαίζζμ πθάζια ζζςπδθά, ηαζ ηνέιεζ ιήπςξ ηαηυ ηαζ ηάκεζ ζακ υκεζνμ είκαζ υιμζα ηαζ ζακ θεββάνζ πέθηεζ έθα κα ηδκ ζδμφιε θεοηή πμο ηαηεααίκεζ. Άζπζθμ! Σδκ ημζθάδα ημίηα πμο ζμο ηεκηάεζ ιε βζαζειάκεζ αθνάημ απ‘ ηδ ιζα ζηδκ άθθδ, είκαζ ηυζμ ‗θαθνά, θεπηά ηα δάπηοθά ημο πμο ζακ πκμή πενκμφζακ δίπςξ κα ηδκ αββίλμοκ. ΋ιμνθμ! Αε ζμο θαίκεηαζ ζακ ημ εαοιάζζμ δχνμ πμο έκαξ άθμξ δςνδηήξ ήνεε κα ζμο πανίζεζ; πμο αβάγεζ ημ ιεηαλςηυ ιακδφα ημο ηαζ ημκ νίπκεζ αευνοαα, ηδκ ηαπεζκή ημζθάδα ζμο κα κηφζεζ;

………………………………………………………. Γθακπξηέια Μηζηξάι (Μεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά)

Ζ δαζθάια Με ηα γεζηά ιαθθζά ημο παίγς ηαζ ηα πςνίγς ηαζ ηα ζζζχκς ηαζ θεξ ηναηχ ιεξ ζηα ζβμονά ημο ηςκ Μάβζαξ ηδξ δζαζπμνάξ ημκ πυκμ. Αχδεηα πνυκζα πμο ‗πς αθήζεζ ημ αδνυ ιελζηακυπμοθυ ιμο ια εβχ αηυια ημ πηεκίγς είηε λοπκή, είηε ζη‘ υκεζνυ ιμο. Μάκαξ αβάπδ είκαζ εηεί πένα πζαζιέκδ απ‘ ηα βυκαηά ιμο, ιζα θφηνςζδ ζηα παζδζά πάκς πμο δεκ ι‘ αθήκεζ κα πεεάκς.

Γθακπξηέια Μηζηξάι (Μεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά)

157

Ο Γθαζηφλ Μπαθέξν (Gaston Baquero, 1918-97) ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο απφ ηελ Κνχβα.

Λέμεηο γξακκέλεο ζηελ άκκν απφ έλαλ αζψν Σμ θάκηαζιά ιμο κα 'νπεηαζ ημ κζχες ηάης απ' ημ ζάνηζκμ ημζημφιζ υπμο ιέκς, πμηέ δεκ ήλενα ακ γς ή ακ πεεαίκς, ακ έπς ημο ίζηζμο ή ημο ζχιαημξ ημκ πυεμ. Σδκ πυθδ πενπαηχ, ηδκ λακαπηίγς ιε ιαηαζυηδηαξ ημ αθέιια ηάεε ιένα' άθθμηε εηείκδ πάκεηαζ, άθθμηε θεφβς πένα, άμπθμξ ημ υκεζνυ ιμο πνμαζπίγς. Κζ ειέ ζοκαπακηχ, ι' ακαβκςνίγς υθμ εάκαημ, απυ ζηζά θηζαβιέκμ' ηζ άθθμ δεκ είιαζ ηίπμηα, νςηχ, υιςξ βκςνίγς ιυκμ υηζ δεκ έηθαρα ημ ηθάια ημ εθζιιέκμ βζ' αοηυκ ημ ιεθθμεάκαημ πμο ημιίγς ηάης απ' ημ ζάνηζκμ ημοζημφιζ υπμο ιέκς. Γθαζηφλ Μπαθέξν Μεηάθξαζε: Διέλε Υαξαηζή

158

Ο Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο (Jorge Luis Borges, 1899-1986) ππήξμε ν κεγαιχηεξνο ζπγγξαθέαο ηεο Αξγεληηλήο, αιιά θαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθέο ινγνηερληθέο κνξθέο παγθνζκίσο. Απφ κηθξή ειηθία ν Μπφξρεο ήηαλ ηπθιφο.

Aπηφρεηξαο Αε εα ιείκεζ ζηδ κφπηα μφη‘ έκα αζηένζ. Αε εα ιείκεζ δ κφπηα. Θα πεεάκς ηαζ ιαγί ιμο υθμ η‘ ακοπυθμνμ ζφιπακ. Θα ζαήζς ηζξ ποναιίδεξ, ηα ιεηάθθζα, ηζξ δπείνμοξ ηαζ ηα πνυζςπα. Θα ζαήζς ημ εδζαφνζζια ημο πανεθευκημξ. Θα ηάκς ζηυκδ ηδκ ζζημνία, ζηυκδ ηδ ζηυκδ. Κμζηάγς ηχνα ημ ζηενκυ δθζμααζίθεια. Ώημφς ημ ζηενκυ πμοθί. Κθδνμδμηχ ημ ηίπμηα ζε ηακέκακ. Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο κεηάθξαζε: Αξγχξεο Υηφλεο

Ζ ζάιαζζα Δ Θάθαζζα. Πνχζιδ εάθαζζα. Θάθαζζα ημο Οδοζζέα ηαζ ηείκμο ημο άθθμο Οδοζζέα πμο μ θαυξ ημο Εζθάι απμηαθμφζε ΢εαάπ Θαθαζζζκυ. Δ εάθαζζα ηςκ βηνίγςκ ηοιάηςκ ημο Ένζη ημο Βνοενμφ, ρδθά ζηδκ πνφικδ ηαζ ημο ζππυηδ εηείκμο πμο έβναθε ηαοηυπνμκα ημ έπμξ ηαζ ηδκ εθεβεία ηδξ παηνίδαξ ημο ζηα ηεκάβδ ηδξ Γηυαξ. Θάθαζζα ημο Σναθάθβηαν. Ώοηή πμο φικδζε, ιεξ ζηδ ιαηναίςκδ ζζημνία ηδξ, ζοπκά δ Ώββθία δ δφζααηδ εάθαζζα πμο αάθηδηε ιε έκδμλμ αίια ζηδκ ηαεδιενζκή πναηηζηή ημο πμθέιμο. Δ αζίβαζηδ εάθαζζα πμο ηδκ ήιενδ αοβή ηδκ ακανίειδηδ άιιμ ανιεκίγεζ. Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο κεηάθξαζε: Γεκήηξεο Καινθχξεο

159

Δγθψκην ηεο ζθηάο Σα γεξαηεηά (φπσο η’ απνθαινχλ νη άιινη) κπνξεί θαη λα ‘λαη ν θαηξφο ηεο επηπρίαο καο. Σν δψν έρεη πηα πεζάλεη ή πεζαίλεη φπνπ λα ΄λαη. Απνκέλεη κνλάρα ν άλζξσπνο θη ε ςπρή ηνπ. Εσ αλάκεζα ζε ζακπέο θαη δηάθαλεο κνξθέο πνπ αθφκα δελ έρνπλ γίλεη απφιπην ζθνηάδη. ……………………………………………………… Πάκημηε ζηδ γςή ιμο υθα ήνεακ άθεμκα‘ μ Αδιυηνζημξ μ Ώαδδνίηδξ έαβαθε ηα ιάηζα ημο βζα κα ζηέθηεηαζ‘ μ πνυκμξ ήηακ μ δζηυξ ιμο μ Αδιυηνζημξ. Ώοηυ ημ ιζζμζηυηαδμ πδβαίκεζ ανβά ανβά ηαζ δεκ πθδβχκεζ‘ ηοθάεζ πάκς ζε ιζα ήνειδ πθαβζά ηαζ ιμζάγεζ ζα κα είκαζ δ αζςκζυηδηα. Οζ θίθμζ ιμο δεκ έπμοκ ιμνθή μζ βοκαίηεξ είκαζ υπςξ ήηακ εδχ ηαζ πνυκζα, ιπενδεφεηαζ δ ιζα βςκζά ημο δνυιμο ιε ηδκ άθθδ, δεκ έπμοκ βνάιιαηα μζ ζεθίδεξ ηςκ αζαθίςκ, ΋θα αοηά εα πνέπεζ κα ιε ηνμιάγμοκ ΋ιςξ αθήκμοκ ιζα βεφζδ βθοηζά, ιζα επζζηνμθή. Ώπυ ηα ηυζα ηείιεκα πμο έπμοκ βναθηεί πάκς ζηδ βδ θίβα ιμκάπα έπς δζααάζεζ ηζ αοηά ηα ίδζα ζοκεπίγς κα δζααάγς ιε ηδ ικήιδ κα ηα δζααάγς ηαζ κα ηα ιεηαπθάες. Ώπ‘ ημ Νμηζά, ηδ Αφζδ, ηδκ Ώκαημθή ηαζ ημ ΐμνζά, ζοβηθίκμοκ μζ δνυιμζ πμο ι‘ μδήβδζακ ζημ ιοζηζηυ ιμο ηέκηνμ. Οζ δνυιμζ αοημί ήηακ ακηίθαθμζ ηαζ αήιαηα, βοκαίηεξ, άκηνεξ, αβςκίεξ, ακααζχζεζξ, ιένεξ ηαζ κφπηεξ, θήεανβμζ ηζ υκεζνα, ημο ηάεε πηεξ ημο ηυζιμο, ημ ηναηαζυ ζπαεί ημο δακμφ ηαζ δ ζεθήκδ ημο πένζδ, ηα ένβα ηςκ κεηνχκ, μ ένςηαξ πμο ανήηε ακηαπυηνζζδ, ηα θυβζα, μ Έιενζμκ ηαζ ημ πζυκζ, ηυζα ηαζ ηυζα… Σχνα ιπμνχ κα ηα λεπάζς. Φηάκς ζημ ζηυπμ ιμο, ζηδκ άθβεανά ιμο, ζηδκ ηθείδα ηαζ ζημκ ηαενέθηδ ιμο. ΢φκημια εα λένς πμζμξ είιαζ. Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο κεηάθξαζε: Γεκήηξεο Καινθχξεο

160

Ο Πάκπιν Νεξνχληα (Pablo Neruda, 1904-73) απφ ηε Υηιή, ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο πνηεηήο ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο ηνπ 20νχ αηψλα.. Κέξδηζε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1971. Ο πξφεδξνο ηεο Υηιήο Αιηέληε θαη ν θίινο ηνπ Νεξνχληα

΢θπθηφο ζην δεηιηλφ ΢ηοθηυξ ζημ δεζθζκυ, νίπκς ηα εθζιιέκα δίπηοα ιμο ζηα ςηεάκεζα ιάηζα ζμο. Βηεί βζβακηχκεζαζ ηαζ ηαίεζ ζηδκ πζμ ρδθή θςηζά δ ιμκαλζά ιμο πμο πηοπάεζ ηα πένζα ζακ ημκ καοαβυ. Κάκς ζζκζάθα ηυηηζκα, ζη‘ αθδνδιέκα ιάηζα ζμο πμο ηοιαηίγμοκ ζακ ηδ εάθαζζα ζηα πυδζα ηάπμζμο θάνμο. Μυκμ ζημηάδζα ηνφαεζξ ιέζα ζμο βοκαίηα ιαηνζκή, δζηή ιμο, ζηζβιέξ απυ ημ αθέιια ζμο πνμαάθθεζ δ έηηδ ημο ηνυιμο. ΢ηοθηυξ ζημ δεζθζκυ νίπκς ηα εθζιιέκα δίπηοα ιμο ζ‘ εηείκδ ηδ εάθαζζα πμο θμονημοκζάγεζ ηα ςηεάκεζα ιάηζα ζμο. Σα κοπημπμφθζα ναιθίγμοκε ηα πνχηα αζηένζα πμο ζπζείγμοκ ζακ ηδκ ροπή ιμο υηακ ζ‘ αβαπχ. ΢ηδ ζημηεζκή θμνάδα ηδξ ηαθπάγεζ δ κφπηα ζημνπχκηαξ βαθάγζα ζηάποα πάκς ζημκ ηάιπμ.

Πάκπιν Νεξνχληα (Μεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)

΢ηα λεξά ηεο βνξείνπ Δπξψπεο Νενά ημο ΐυνεζμο πθάημοξ πμο πθέκεηαζ μ μονακυξ. ΋θα δζαθφεδηακ ζε εμθςιέκδ αζπνάδα ζε ανχιζημοξ μνίγμκηεξ ηζ άπεζνμ βηνζγςιέκμ. Σμ πθμίμ ζηίγεζ ηαζ ηυαεζ ηδ παίηδ ημο κενμφ ηαζ πάεζ πάεζ πάεζ βθζζηνχκηαξ ζηδκ μιίπθδ άαανμ ζακ ημ βθάνμ πμο πάεζ ζηδ ζζςπή...

Πάκπιν Νεξνχληα (Μεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)

161

ΑΦΖ΢Δ ΛΔΤΣΔΡΑ ΣΑ ΥΔΡΗΑ ΜΟΤ Ώθδζε θεφηενα ηα πένζα ιμο ηαζ ηδκ ηανδζά ιμο, άθδζε θεφηενδ! Άθδζε ηα δάπηοθά ιμο κα ηνέλμοκ ζημοξ δνυιμοξ ημο ημνιζμφ ζμο. Σμ πάεμξ - αίια, θςηζά, θζθζά ιε ακάαεζ ιε ηνειμοθζαζηέξ θθυβεξ. Ώθθά εζφ δεκ λένεζξ ηζ είκαζ ημφημ! Βίκαζ δ ηαηαζβίδα ηςκ αζζεήζεχκ ιμο πμο δζπθχκεζ ημκ εοαίζεδημ δνοιυ ηςκ κεφνςκ ιμο. Βίκαζ δ ζάνηα πμο θςκάγεζ ιε ηζξ δζάπονεξ βθχζζεξ ηδξ! Βίκαζ δ πονηαβζά! Καζ ζο είζαζ εδχ, βοκαίηα ζακ άεζηημ λφθμ ηχνα πμο δ ηαιέκδ ιμο γςή πεηάεζ πνμξ ημ βειάημ ιε άζηνα, ζακ ηδ κφπηα, ζχια ζμο! Άθδζε θεφηενα ηα πένζα ιμο ηαζ ηδκ ηανδζά ιμο, άθδζε θεφηενδ! Αεκ είκαζ ένςηαξ, είκαζ επζεοιία πμο λεναίκεηαζ ηαζ ζαήκεζ, είκαζ ηαηαζβζζιυξ απυ μνιέξ, πνμζέββζζδ ημο απίεακμο, αθθά οπάνπεζξ εζφ, οπάνπεζξ εζφ βζα κα ιμο δχζεζξ ηα πάκηα, ηαζ βζα κα ιμο δχζεζξ αοηυ πμο ηαηέπεζξ ήνεεξ ζηδ βδ υπςξ εβχ ήνεα βζα κα ζε πενζέπς βζα κα ζε επζεοιχ, βζα κα ζε δεπηχ!

Πάκπιν Νεξνχληα

Δξσηηθφ Μέθζζζα ιονζυθεοηή ιμο εζφ πμο γμογμοκίγεζξ - ιεεοζιέκδ απ' ηα ιέθζα - βφνς ζηδκ ροπή ιμο ηαζ υθμ ζηνμαζθίγεζαζ ιε ηζξ κςπεθζηέξ ιαγί ημοθίπεξ ημο ηαπκμφ. Βίιαζ μ δίπςξ εθπίδα εηείκμξ, είιαζ. ιζα θέλδ είιαζ πςνίξ ήπμ, αοηυξ πμο υθα ηα 'πεζ πάζεζ ηαζ πμο υθα ηα ηαηέπεζ. Κζ εζφ είζαζ μ ζηενκυξ ιμο ηάαμξ, υπμο ζηεκάγεζ ιέζα ημο μ ζηενκυξ ιμο θυαμξ. ΢ηδκ ένδιή ιμο βδ είζαζ ημ νυδμ ημ ζηενκυ. Ώπ, ζζβαθζκή ιμο εζφ! ………

Πάκπιν Νεξνχληα

162

Ζ λχρηα ζην λεζί ΋θδ ηδ κφπηα ημζιήεδηα ιαγί ζμο ημκηά ζηδ εάθαζζα, ζημ κδζί. Ήζμοκ άβνζα ηαζ βθοηζά ακάιεζα ζηδκ δδμκή ηαζ ζημκ φπκμ ακάιεζα ζηδ θςηζά ηαζ ζημ κενυ. Ίζςξ πμθφ ανβά εκχεδηακ ηα υκεζνά ιαξ, ζηα ρδθά ή ζηα ααεζά, ζηα ρδθά ζακ ηθαδζά πμο ημοκάεζ μ ίδζμξ άκειμξ, ζηα παιδθά ζακ ηυηηζκεξ νίγεξ πμο αββίγμκηαζ. ‗Εζςξ ημ υκεζνυ ζμο πςνίζηδηε απυ ημ δζηυ ιμο ηαζ ζηδ ζημηεζκή εάθαζζα ιε έραπκε υπςξ πνχηα υηακ δεκ οπήνπεξ αηυια, υηακ πςνίξ κα ζε δζαηνίκς έπθεα ζημ πθάζ ζμο, ηαζ ηα ιάηζα ζμο έραπκακ αοηυ πμο ηχνα - ρςιί, ηναζί, ένςηα ηαζ εοιυ ζμο δίκς ιε βειάηα πένζα, βζαηί εζφ είζαζ ημ ηφπεθθμ πμο πενίιεκε ηα δχνα ηδξ γςήξ ιμο. Κμζιήεδηα ιαγί ζμο υθδ ηδ κφπηα, εκχ δ ζημηεζκή βδ βονίγεζ ιε γςκηακμφξ ηαζ κεηνμφξ, ηαζ ζακ λφπκδζα λάθκμο ηαηαιεζήξ ζηδ ζηζά ημ ιπνάηζμ ιμο ηφθζβε ηδ ιέζδ ζμο. Οφηε δ κφπηα, μφηε μ φπκμξ ιπυνεζακ κα ιαξ πςνίζμοκ. Κμζιήεδηα ιαγί ζμο ηαζ λφπκδζα ιε ημ ζηυια ζμο αβαθιέκμ απυ ημκ φπκμ κα ιμο δίκεζ ηδ βεφζδ απυ ηδ βδ, απυ ηδ εάθαζζα, απυ ηα θφηζα, απυ ημ αάεμξ ηδξ γςήξ ζμο, ηαζ δέπηδηα ημ θζθί ζμο ιμοζηειέκμ απυ ηδκ αοβή ζακ κα έθεακε απυ ηδ εάθαζζα πμο ιαξ πενζαάθθεζ. Πάκπιν Νεξνχληα

163

Γεληθφ Άζκα (Canto General) επηθφ πνίεκα Βιαζηήζεηο (Vegetaciones) ΢ηα πχιαηα, πμο δεκ είπακ υκμια ηζ μφηε ανζειυ ηαηέααζκε μ άκειμξ απυ ηονζανπίεξ άθθεξ. Έθενκε δ ανμπή ηθςζηέξ μονάκζεξ, ηαζ ηςκ ηομθμνμφκηςκ αςιχκ μ οβνυξ εευξ λακάκμζβε ηα θμφθμuδα ηαζ ηζξ γςέξ. Μέζα ζηδ βμκζιυηδηα αοβάηαζκε μ ηαζνυξ. Οη ειεπζεξσηέο (los libertadores) Κζ ένπεηαζ ημ δέκηνμ, ημ δέκηνμ ηδξ ηαηαζβίδαξ, ημ δέκηνμ ημο θαμφ. Ώπ‘ ηδ βδ ακεααίκμοκ μζ ήνςέξ ημο υπςξ ηα θφθθα απ‘ ημ ποιυ, ηζ μ άκειμξ ενίαεζ ηα θοθθχιαηα ηδξ αμοενήξ ακενςπμεάθαζζαξ χζπμο πέθηεζ ζηδ βδ λακά. ……………………………………… Ώοηυ είκαζ ημ δέκηνμ ηςκ εθεφηενςκ Σμ δέκηνμ βδ, ημ δέκηνμ ζφκκεθμ, ημ δέκηνμ ρςιί, ημ δέκηνμ αηυκηζμ, ημ δέκηνμ βνμεζά, ημ δέκηνμ θςηζά. Σμ πκίβμοκ ηα θμονημοκζαζιέκα κενά ημο κφπηζμο ηαζνμφ ιαξ, ια ζημ ηαηάνηζ γοβζάγεηαζ ηδξ ελμοζίαξ ημο μ ηνμπυξ. Έξρνληαη ηα πνπιηά (Vienen los pajaros) ΟΛΏ ήηακ πέηαβια ζηδ βδ ιαξ. ΢ηαβυκεξ αίια ηαζ θηενυ μζ ηανδενίκεξ, αθαίιαγακ ηδ παναοβή ημ Ώκάβμοαη. Σμ ημοηάκ, αλζμθάηνεοημ ήηακ ημοηί ιε ηαθμβοαθζζιέκα θνμφηα. Σμ ημθζιπνί δζαζχκζγε ηα πνςηεσηά ζπζεμαμθήιαηα ηδξ αζηναπήξ ηζ μζ ιζηνέξ πονηαβζέξ ημο θμοκηχκακ ζημκ αζάθεοημ αβένα. Πάκπιν Νεξνχληα Απφδνζε ζηα ειιεληθά : Γαλάε ΢ηξαηεγνπνχινπ

164

Ο Υεκπέξην Παληίγηα (Heberto Padilla, 1932-2000) ήηαλ Κνπβαλφο πνηεηήο. Αλ θαη αξρηθά είρε ππνζηεξίμεη ηελ επαλάζηαζε ηνπ Φηληέι Κάζηξν, αξγφηεξα άξρηζε λα ηελ θξηηηθάξεη θαη δηψρζεθε θαη θπιαθίζηεθε γη’ απηφ. Αξγφηεξα θαηέθπγε ζηηο ΖΠΑ.

Σν δψξν ΢μο αβυναζα αοηέξ ηζξ θνάμοθεξ. ΢ηέθηδηα κα ζμο θένς θμοθμφδζα, αθθά είδα έκα ημνίηζζ πμο δάβηςκε ιζα θνάμοθα ζηδ ιέζδ ημο δνυιμο, ηαζ μ ποηκυξ ηαζ βθοηυξ ποιυξ ηοθμφζε απ‘ ηα πείθδ ηδξ ιε ηέημζμ ηνυπμ πμο έκζςζα υηζ δ απθδζηία ηαζ δ θμφνζα ηδξ ήηακ ζακ ηζξ δζηέξ ζμο, δ ίδζα εζηυκα ημο ένςηα. Γήζαιε πνυκζα, κα πμθειάιε ζηοθμφξ ακέιμοξ, πμο ζα κα ‗νπμκηακ απ‘ ηα ενείπζα· αθθά πάκηα είπαιε έκα θνμφημ ηαζ πάκηα είπαιε έκα θμοθμφδζ. Έηζζ πμο παν‘ υθμ πμο δεκ είκαζ ημ πζμ ζδιακηζηυ πνάβια ημο ηυζιμο, λένς υηζ εα ιεβαθχζμοκ ημ ιέβεεμξ ηδξ πανάξ ζμο υζμ ηζ αοηυ ημ βζμνηζκυ πζυκζ πμο πέθηεζ. Ο βζμξ ιαξ ημ δζαθφεζ παιμβεθαζηυξ ακάιεζα ζηα δάπηοθά ημο υπςξ πνέπεζ κα ηάκεζ ηαζ μ Θευξ ιε ηζξ γςέξ ιαξ. Φμνέζαιε παθηά ηαζ ιπυηεξ ηαζ ηα ημηηζκςπά ηαζ λοθζαζιέκα δένιαηά ιαξ είκαζ άθθδ εζηυκα ηδξ Ώκάζηαζδξ. Παζδζά ηδξ δζαζπμνάξ ηδξ επμπήξ ιαξ, Θεέ ιμο, δχζε ιαξ δφκαιδ κα ζοκεπίζμοιε! Υεκπέξην Παληίγηα Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Ρνχβαιεο

165

Ο Οθηάβην Παο (Octavio Lozano Paz, 1914-98) απφ ην Μεμηθφ, ζεσξείηαη απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ηζπαλφθσλνπο πνηεηέο ηνπ αηψλα. Κέξδηζε ην βξαβείν Νφκπει γηα ηε Λνγνηερλία ην 1990.

Ζ πέηξα ηνπ Ήιηνπ ...ΐαδίγς ιέζα ζηζξ ζημέξ ηςκ ήπςκ, νές ακάιεζα ζηζξ πανμοζίεξ πμο ακηδπμφκ, ζακ ημκ ηοθθυ δζαζπίγς ηζξ δζαθάκεζεξ, έκαξ ηαημπηνζζιυξ ι‘ ελαθακίγεζ, βεκκζέιαζ ιέζα ζ‘ έκακ άθθμκ, ς δάζμξ ιε ημοξ ιαβειέκμοξ ηίμκεξ, ηάης απ‘ ηα ηυλα ημο θςηυξ δζεζζδφς ζε δζαδνυιμοξ θεζκμπχνμο δζάθακμο, πδβαίκς ζημ ημνιί ζμο ηαεχξ πάς ιε ημκ ηυζιμ, δ ημζθζά ζμο είκ‘ έκαξ ηυπμξ δθζυθμοζημξ, ηα αογζά ζμο δομ εηηθδζζέξ υπμο ημ αίια δμλμθμβεί ηα πανάθθδθα ιοζηήνζά ημο, ηα αθέιιαηά ιμο ζε ζηεπάγμοκ υπςξ μ ηζζζυξ, είζαζ ιζα πυθδ πμθζμνηδιέκδ απυ ηδ εάθαζζα, έκα ηείπμξ πςνζζιέκμ απυ ημ θςξ ζε δομ ιζζά, πνχια νμδάηζκμο, έκαξ ηυπμξ αθαηζμφ, ανάπςκ ηαζ πμοθζχκ, ηάης απ‘ ημ κυιμ ηδξ ζοζπεζνςιέκδξ ιεζδιανίαξ, κηοιέκδ ημ πνχια ηςκ πυεςκ ιμο ζακ ηδ ζηέρδ ιμο πδβαίκεζξ βοική, ιέζα ζηα ιάηζα ζμο ααδίγς υπςξ ζημ κενυ, μζ ηίβνεζξ πίκμοκε ζηα ιάηζα ζμο κενυ, ημ ημθζιπνί ηαίβεηαζ ζ‘ αοηέξ ηζξ θθυβεξ, πάς ζημ ιέηςπυ ζμο υπςξ ζημ θεββάνζ, υπςξ ημ ζφκκεθμ ζηδ ζηέρδ ζμο, πάς αημθμοεχκηαξ ηδκ ημζθζά ζμο υπςξ ζηα υκεζνά ζμο, ............. Οθηάβην Παο Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Μαθξήο

166

Καημβναθία Μ‘ έκα ημιιάηζ ηάναμοκμ ιε ηζιςθία ζπαζιέκδ ηαζ ημ ιμθφαζ ιμο ημ ηυηηζκμ η‘ υκμιά ζμο ζπεδζάγς η‘ υκμιά ημο ζηυιαηυξ ζμο ηςκ πμδζχκ ζμο ημ απμηφπςια ζημκ ημίπμ ημο ηακέκα ΢ηδκ απαβμνεοιέκδ πυνηα κα πανάλς ημ υκμια ημο ζχιαηυξ ζμο έςξ υημο δ θεπίδα ημο ζμοβζά ιμο κα ιαηχζεζ Μέπνζ πμο ηζ δ πέηνα κα θςκάλεζ ηζ μ ημίπμξ κα ακαπκεφζεζ ζακ ημ ζηήεμξ. Οθηάβην Παδ

Γπν θνξκηά Αφμ ημνιζά ακηζιέηςπα είκαζ πυηε-πυηε δομ ηφιαηα, εκχ ςηεακυξ είκαζ δ κφπηα. Αφμ ημνιζά ακηζιέηςπα είκαζ πυηε-πυηε δομ πέηνεξ ηζ ένδιδ πχνα είκαζ δ κφπηα. Αφμ ημνιζά ακηζιέηςπα είκαζ πυηε-πυηε δεκηνυνζγεξ ιπενδειέκεξ ιεξ ζε ιζα κφπηα. Αφμ ημνιζά ακηζιέηςπα είκαζ πυηε-πυηε ιαπαίνζα ιέζα ζημ αζηνμπεθέηζ ηδξ κφπηαξ. Αφμ ημνιζά ακηζιέηςπα είκαζ αζηένζα ηαζ πέθημοκ ιαγί ζε μονακυ πμο πάζηεζ μθυαδεζμξ Οθηάβην Παο Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Κεληξσηήο

167

3.02 Αζία 3.02.01 Κίλα Ζ Κίλα καο απαζρφιεζε αξθεηά θαη πνιινί Κηλέδνη πνηεηέο παξνπζηάζηεθαλ ζηα δπν πξψηα θεθάιαηα (πεξηζζφηεξνη απ’ φια ηα άιια κέξε ηνπ θφζκνπ – εθηφο, θπζηθά, ηεο Διιάδαο). Πηζηεχσ φηη φζνη ηα δηάβαζαλ πήξαλ κηα θαιή γεχζε θαη ζρεκάηηζαλ θάπνηα ηδέα γηα ηελ θηλέδηθε πνίεζε θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο. Αθφκα θαη ζηε ζχγρξνλε Κίλα, ε ηερλνηξνπία ηεο πνίεζεο ιίγν αιιάδεη απφ ηελ παξαδνζηαθή ησλ πξνεγνπκέλσλ αηψλσλ. _____________________________________________________________________ Ο Κνχν Μν Γην (Kuo Mo Jo, 1892-1978) ππήξμε επηθαλήο ιφγηνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο ηεο Κίλαο ηνπ 20νχ αηψλα.

Βήκαηα ζηελ άκκν Λάιπεζ δελζά ιμο μ ήθζμξ ηζ μθυηθδνδ ηδ ζηζά ημο νίπκεζ ζηδ εάθαζζα, πμο ‗καζ ζη‘ ανζζηενά ιμο. ΢ηδκ αιιμοδζά ‗καζ ηα ίπκδ απυ ηα αήιαηά ιμο. Λάιπεζ γεναά ιμο μ ήθζμξ ηζ μθυηθδνδ ηδ ζηζά ημο νίπκεζ ζηδ εάθαζζα, πμο είκαζ δελζά ιμο. ΢ηδκ αιιμοδζά ‗καζ ηα ίπκδ απυ ηα αήιαηά ιμο. Λάιπεζ πίζς ιμο μ ήθζμξ ηζ μθυηθδνδ ηδ ζηζά ημο νίπκεζ ζηδ εάθαζζα, πμο είκαζ ιπνμζηά ιμο. Παθίννμζα, ιδ ζαήζεζξ ηα ίπκδ ιμο ζηδκ άιιμ. Λάιπεζ ιπνμζηά ιμο μ ήθζμξ Ήθζε, είκαζ δ ζηζά ιμο μθυηθδνδ νζβιέκδ ζηδ εάθαζζα, πμφ είκαζ πίζςεέ ιμο; Ώπ, δ παθίννμζα έζαδζε ηζυθαξ ηα ίπκδ ιμο ζηδκ άιιμ. Κνχν Μν Γην Μεηάθξαζε: Άξεο Γηθηαίνο

168

Ο Α-Η Σζηλγθ ή Κηλγ (A-I Ching or Qing, 1910-96), ήηαλ ζχγρξνλνο Κηλέδνο πνηεηήο

Υηνλίδεη πάλσ ζηελ θηλέδηθε γε Υζμκίγεζ πάκς ζηδκ ηζκέγζηδ βδ δ παβςκζά πμθζμνηεί ηδκ Κίκα. Ο άκειμξ βηνζκζάνδξ βένμκηαξ απθχκμκηαξ ηα παβςιέκα κφπζα ημο βακηγχκεηαζ ζηα νμφπα ηςκ πεναζηζηχκ ηαζ ιε θυβζα παθζά υζμ δ βδ ιμονιμονίγεζ αηέθεζςηα. Βζείξ, πςνζημί ηδξ Κίκαξ, ηαεχξ πνμαάθθεηε ιέξ ηα δάζδ μδδβχκηαξ ηα ηάνα ζαξ, ιε ηζξ βμφκζκεξ ηάπεξ ζημ ηεθάθζ, αρδθχκηαξ ημ αανφ πζμκζά, βζα πμφ ηνααάηε; Μάεεηε, είιαζ ηζ εβχ απ‘ ηδκ δζηή ζαξ νάηζα. Μεζ‘ απ‘ ηα νοηζδζαζιέκα πνυζςπά ζαξ εβχ λεπςνίγς ημοξ ιήκεξ ηαζ ηα πνυκζα ημο ιυπεμο εηείκςκ πμο γμοκ ζηδ ζηέπα. Κζ εβχ δεκ είιαζ πζμ εοηοπζζιέκμξ. ηοθχκηαξ πάκμο ζημ πμηάιζ ημο πνυκμο. Σα ηφιαηα ηδξ αεθζυηδηαξ, πυζεξ θμνέξ ιε αμφθζαλακ ηαζ ιε ακέααζακ‘ ιμο πήνακ ηζξ ιένεξ ηζξ πζμ αηνζαέξ απυ ηα πνυκζα ηδξ κζυηδξ. Δ γςή ιμο ημ ίδζμ αλζμθφπδηδ ζακ ηδ δζηή ζαξ. Υζμκίγεζ πάκς ζηδκ ηζκέγζηδ βδ δ παβςκζά πμθζμνηεί ηδκ Κίκα. …………………………………………………… Παηνίδα, μζ αδφκαιμζ ημφημζ ζηίπμζ, βναιιέκμζ ηάπμζα κφπηα δίπςξ θάιπα, ιπμνμφκε ηάπα κα ζμο θένμοκ θίβδ γεζηαζζά; Α-Η Σζηλγθ Μεηάθξαζε: Ακαιία Σζαθληά

169

Ο Πηελ Σζειίλ (Pien Tchelin) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο. Γελλήζεθε ην 1910.

Γθνλγθ θαη παλγθ ΢ηδκ παθζά ζοκμζηία αημφς δομ είδδ ιμοζζηήξ‘ ηαζ ηα δομ ημ ίδζμ ιμκυημκα: Σμο ηοθθμφ, ηδ ιένα ημ βημκβη, ηαζ ημο θνμονμφ ημ πακβη, ηδ κφπηα. Υςνίξ κα λοπκά ιε ημ ευνοαυ ημο εηείκμοξ πμο μκεζνεφμκηαζ, υπςξ ζη‘ υκεζνμ ιέζα, πενκά μ ηοθθυξ απ‘ ηα ζμηάηζα, αήια ημ αήια. Γκςνίγεζ ηζξ παιδθέξ πέηνεξ, ηαζ ηζξ πέηνεξ ηζξ ρδθέξ, βκςνίγεζ ηαζ ηδκ δθζηία ηςκ ημνζηζζχκ ιέζα ζηα ζπίηζα. Νακμονίγμκηαξ ιε ημ ευνοαυ ημο εηείκμοξ πμο μκεζνεφμκηαζ, υπςξ ζη‘ υκεζνμ ιέζα, πενκά μ θνμονυξ απ‘ ηα ζμηάηζα, αήια ημ αήια. Γκςνίγεζ ηζξ παιδθέξ πέηνεξ, ηαζ ηζξ πέηνεξ ηζξ ρδθέξ, βκςνίγεζ ηαζ ηδκ δθζηία ηςκ ημνζηζζχκ ιέζα ζηα ζπίηζα. Νφπηα ααεζά, παβενυ απυβεια: μ θνμονυξ ιε ημ πακβη ημο πενκά ημ βεθφνζ, μ ηοθθυξ ιε ημ βημκβη ημο πενκά ημ βεθφνζ, αδζάημπα αημφς ημκ ήπμ ημο κενμφ πμο ηοθά ηάης απ‘ ημ βεθφνζ. Πηελ Σζειίλ Μεηάθξαζε: Άξεο Γηθηαίνο

Σνπίν Κμζηάηε ημ ημπίμ, απυ ημ βεθφνζ. Βηείκμζ πμο απ‘ ημ ιπαθηυκζ ημ ημζηάκε, ζαξ ημζηάγμοκ. Σμ ζεθδκυθςξ ζημθίγεζ ημ πανάεονυ ζαξ ηζ εζείξ ζημθίγεηε ηα υκεζνα εκυξ άθθμο. Πηελ Σζειίλ Μεηάθξαζε: Άξεο Γηθηαίνο

170

Ο Γνπέλ Γη-Σνχν (Wen Yi-Tuo) είλαη Κηλέδνο πνηεηήο ηνπ 20νχ αηψλα.

Λεζκφλεζέ ηε Λδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ, ζακ δθζαηηίδα ζ‘ έκα πέηαθμ ιε ηδκ αοβή, άνςια ιπμοιπμοηζμφ, βθοηζά πκμή θδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ. Λδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ, ζακ υκεζνμ ιέζα ζημκ άκειμ, ήπμ ηαιπάκαξ ιέζα ζη‘ υκεζνμ θδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ. Λδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ, άημοζε ημ ηνζγυκζ πςξ θαθεί, ημίηα, ημ πυνημ εένζερε πμθφ θδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ. Λδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ, ηζ δ κζυηδ, μ πζμ βαθίθδξ ζφκηνμθμξ πμο πέναζε, θηάκεζ ιζα κφπηα ιυκμ πμο ζε βέναζε, θδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ. Λδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ, ηζ ακ ηάπμηε νςηήζμοκ, ηυηε πεξ ηάπα πςξ δεκ βεκκήεδηε πμηέξ θδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ. Λδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ, ζακ υκεζνμ ιέζα ζημκ άκειμ, ήπμ ηαιπάκαξ ιέζα ζη‘ υκεζνμ θδζιυκδζέ ηδ ζα θμοθμφδζ λεπαζιέκμ. Πηελ Σζειίλ Μεηάθξαζε: Άξεο Γηθηαίνο

171

3.02.02 Ηαπσλία Ο Μαηζνπκφην Σαθάζη (1906-56)

Υατθνχ Χ! οπένμπδ, ιε ημ πζυκζ υπμο πακηνεφεηαζ δ μιίπθδ ηαζ ηδ ζεθήκδ, αοβή! ΢νπδνχθη Μηηζηρίθν (1717-1819) Μεηάθξαζε: Ε. Γ. Ατλαιήο _________________________________ Σμ θίδζ βθίζηνδζε, υπςξ ηα ιάηζα πμο ημζημφζακ, αηυιδ ιεξ ηδ πθυδ. #

΢ημ ηθειιέκμ ηαπέθμ ημο ζηζάπηνμο λαθκζηή ιπυνα. #

΢ημοξ ιαηνζκμφξ θυθμοξ πζάκεηαζ μ ήθζμξ: ένδιμξ αάθημξ. Σνραθφκα Κηφζη (1874-1959) ________________________________ Οζ αβνζυπδκεξ πεηάκε ζ‘ αθφβζζηεξ ζηθδνέξ βναιιέξ - παβχκεζ μ μονακυξ Φεζκμπςνζκυξ άκειμξ ιε ιάηζα ελμβηςιέκα θαθεί ημ ηυηηζκμ ηγζηγίηζ. Βαηαλάκπε ΢νπΐρα (1882-1946) ___________________________ Σμ ηαθμηαζνζκυ ηδξ ηζιμκυ εθεφεενμ, ιε γχκδ θοηή, ηζ υιςξ, πχξ ηαζνζαζιέκμ πάκς ηδξ,,, #

΢ημκ μίημ ακμπήξ ιζα πεηαθμφδα ήνεε κα ηάηζεζ ιμκαπζηή, εθζιιέκδ. Μαηζνπκφην Σαθάζη (1906-56) Μεηάθξαζε : ΢σθξάηεο ΢θαξηζήο

172

3.02.03 Σνπξθία

Ο Μερκέη Γηαζίλ είλαη Σνπξθνθχπξηνο πνηεηήο. Γελλήζεθε ην 1958 ζηε Λεπθσζία θαη είλαη έλαο απφ ηνπο Κχπξηνπο πνπ αγσλίδνληαη γηα ηελ εηξεληθή ζπκβίσζε θαη ηελ επαλέλσζε ησλ δπν θνηλνηήησλ ηνπ λεζηνχ.

Πνίεκα γηα ηηο κέξεο πνπ δελ καο αλήθνπλ ΢ηέθθα, κα ‗ηακ η‘ υκμιά ζμο εζέκα ζημ ζπίηζ αοηυ πμο έιεκεξ, εεία, πνζκ απυ ιαξ κα ‗πεξ παζδζά ηζ αοηή ζημκ ημίπμ δ θςημβναθία ημο βάιμο ζμο ηδ ιένα κα δζδβείηαζ, εείηζα αβαπδιέκδ …………………………………………… Πυνηα είζαζ πμο ηδκ έζπαζε δ λζθμθυβπδ θυνεια πμο ημ θυνεζακ μζ λέκμζ ηζμοηάθζ πμο έρδζε βζα άθθμοξ θαβδηυ. Άθθμ δεκ είζαζ απυ παθζά θςημβναθία ………………………………………. Βίιαζ πενίενβμξ, πμζμξ Κφπνζμξ Ρςιζυξ κα δζάααγε ημ αζαθίμ αοηυ έιεζκε ζηδ ζεθίδα ζανάκηα μπηχ. Ίζςξ ζημκ πυθειμ κα ημκ ηαθέζακ ηυηε ηζ ήηακ, βζα δεξ, μ ηίηθμξ ημο αζαθίμο: «Ο άκενςπμξ ζηναηζχηδξ δεκ βεκκζέηαζ». Μερκέη Γηαζίλ (Σνπξθνθχπξηνο) (Ζ κεηάθξαζε είλαη ηεο Αλζήο Καξξά )

173

Ο Γηφθζελνπξ Σζειεκπίνγινπ (Goknur Celebioglu) γελλήζεθε ην 1971 ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε. Δίλαη πνηεηήο θαη κεηαθξαζηήο.

Σν φλνκά ζνπ είλαη έλα ειάθη πνπ νπξιηάδεη γξακκέλν ζε θπξηιιηθφ αιθάβεην Σμ υκμιά ζμο είκαζ έκα εθάθζ πμο μονθζάγεζ βναιιέκμ ζε ηονζθθζηυ αθθάαδημ έκα πανηί λεδζπθχκεηαζ ζακ πζμκζζιέκμξ ζηακδζκααζηυξ ηάιπμξ ιέζα εηεί αμοθζάγμοιε ιε ηα άθμβα επί έλζ εαδμιάδεξ πςνίξ κα πνμπςνάιε Ο δάζηαθμξ θέεζ ημ αβηάεζ ηεκηχκεζ ημ ηυλμ ημ ζηνμαζθζγυιεκμ αέθμξ ιεηαιμνθχκεηαζ ζε βαθάγζμ ηνζακηάθοθθμ ημ εθάθζ ακαπδδά, μ πνυκμξ ζηαιαηά Ο ένςηαξ είκαζ ζημπεοηήξ αηνζαείαξ, άζπθαπκμξ ηαζ αθακήξ πηοπάεζ ηδκ ηανδζά βζα κα πθδβχζεζ πηοπά ηδκ αζπίδα βζα κα ζημηχζεζ Σμ αβυνζ ζηαθίγεζ έκα θθάμοημ ιέζα ζημ δάζμξ εκχ μ δάζηαθυξ ημο είκαζ ακφπμπημξ ημ ημνίηζζ ένπεηαζ ηνφαμκηαξ ηα βοικά ζηήεδ ημο ιε αμοθβάνζηα νυδα ένπεηαζ ιαγεφμκηαξ άβνζμηνζακηάθοθθα απυ ημοξ αβηαεςημφξ εάικμοξ Ο δάζηαθμξ θέεζ ημ αβηάεζ ηεκηχκεζ ημ ηυλμ μ ένςηαξ είκαζ αοηυ ή ηάηζ άθθμ έκαξ ιμκυπεζναξ είκαζ, αηυια ηαζ ηοθθυξ ημλυηδξ πμο ανίζηεζ ημ πζμ εοαίζεδημ ζδιείμ ζε ηάεε ηζυθθζ Σμ αβυνζ ημζιάηαζ ηάης απυ ημ άθμβμ ημο Ο δάζηαθμξ ημζιάηαζ, ηα άθμβα ημζιμφκηαζ, μ ηαηαοθζζιυξ ημζιάηαζ ημ εθάθζ ένπεηαζ ηάης ζηδ θίικδ, ιε ηα πζμκμζηέπαζηα κμφθανα, ένπεηαζ πενκχκηαξ ακάιεζα απυ ηζξ ζηδκέξ Σμ υκμιά ζμο είκαζ έκα εθάθζ πμο μονθζάγεζ βναιιέκμ ζε ηονζθθζηυ αθθάαδημ έκα πανηί λεδζπθχκεηαζ ζακ έκαξ πζμκζζιέκμξ ζηακδζκααζηυξ ηάιπμξ έθοβακ ήδδ, ζηάπηεξ, ιαδδιέκα αμοθβανζηά ηνζακηάθοθθα μ θφημξ ακαγδηά ηα ίπκδ ημο εθαθζμφ. Γηφθζελνπξ Σζειεκπίνγινπ Μεηάθξαζε: Καηεξίλα Ζιηνπνχινπ

174

Ο Ναδίκ Υηθκέη γελλήζεθε ζηε Θεζζαινλίθε ην 1902 θαη πέζαλε ζηε Μφζρα ην 1962. Ήηαλ κέινο ηνπ Κ.Κ. Σνπξθίαο πξάγκα πνπ ηνπ ζηνίρηζε αξθεηέο δηψμεηο. Πνηήκαηά ηνπ κεινπνίεζαλ θαη Έιιελεο ζπλζέηεο (Λνΐδνο, Θ. Μηθξνχηζηθνο).

Καινθαηξηάηηθεο βξνρέο Νηοιέκεξ ιε παβζέηεξ ηζ ανβονέξ ηθςζηέξ ζπζεμαμθμφκ ζημ δθζυθςημ μζ ανμπέξ υπςξ ηδξ κζυπακηνδξ ηα μθυλακεα ιαθθζά. Ώπκή, απ‘ ηζξ κμηζζιέκεξ ζηέβεξ, ζζβαθζά ιε πθδιιονίγεζ ζηαθζά-ζηαθζά. Ναδίκ Υηθκέη Απφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο

Γηα ηε δσή Ζ δσή δελ είλαη παίμε-γέιαζε πξέπεη λα ηελε πάξεηο ζνβαξά, φπσο, λα πνχκε, θάλεη ν ζθίνπξνο, δίρσο απ’ φμσ ή απφ πέξα λα πξνζκέλεηο ηίπνηα. Γελ ζα ‘ρεηο άιιν πάξεμ κνλάρα λα δεηο. Δ γςή δεκ είκαζ παίλε-βέθαζε πνέπεζ κα ηδκε πάνεζξ ζμαανά, ηυζμ ια ηυζμ ζμαανά, πμο έηζζ κα πμφιε αημοιπζζιέκμξ ζημκ ημίπμ ιε ηα πένζα ζμο δειέκα ή ιέζα ζη‘ ανβαζηήνζ ιε ηδ ιπθμφγα ηαζ ιεβάθα ιαημβοάθζα εε κα πεεάκεζξ βζα κα γήζμοκ μζ ακενχπμζ. Οζ ακενχπμζ πμο πμηέ δεκ εα ‗πεζξ δεζ ημ πνυζςπυ ημοξ. ηαζ εα πεεάκεζξ λένμκηαξ ηαθά Πςξ ηίπμηα πζμ ςναίμ, πςξ ηίπμηα πζμ αθδεζκυ απ΄ ηδ γςή δεκ είκαζ. Πξέπεη λα ηελε πάξεηο ζνβαξά Σφζν, κα ηφζν ζνβαξά πνπ ζα θπηεχεηο, ζα λα πνχκε, ειηέο ζηα εβδνκήληα ζνπ φρη, θαζφινπ γηα λα κείλνπλ ζηα παηδηά ζνπ κα έηζη, γηαηί ην ζάλαην δε ηνλ πηζηεχεηο φζν θη αλ ηνλ θνβάζαη κα έηζη γηαηί ε δσή ζε λα βαξαίλεη πηφηεξν ζηελ πιάζηηγγα. Ναδίκ Υηθκέη Απφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο

175

Λίγα γαξνχθαιια Λίβα βανμφθαθθα απμιέκμοκε ζηζξ βθάζηνεξ ζημκ ηάιπμ εα ΄πμοκ ηζυθαξ μνβχζεζ ηδ βδξ Ρίπκμοκ ημ ζπυνμ, έπμοκ ιαγέρεζ ηζξ εθζέξ υθα εημζιάγμκηαζ βζα ημ πεζιχκα Κζ εβχ βειάημξ απ' ηδκ απμοζία ζμο θμνηςιέκμξ ιε ηδκ ακοπμιμκδζία ηςκ ιεβάθςκ ηαλζδζχκ πενζιέκς ζακ αβηονμαμθδιέκμ θμνηδβυ, ιέζα ζηδκ Πνμφζζα... ιέζα ζηδκ Πνμφζζα... Ναδίκ Υηθκέη Απφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο

Ζ πην φκνξθε ζάιαζζα Να γειάζεηο απ' ηα βάζε ησλ ρξπζψλ ζνπ καηηψλ Eίκαζηε κεο ζην δηθφ καο θφζκν Ζ πην φκνξθε ζάιαζζα είλαη απηή πνπ δελ έρνπκε αθφκα ηαμηδέςεη Σα πην φκνξθα παηδηά δελ έρνπλ κεγαιψζεη αθφκα Σηο πην φκνξθεο κέξεο καο δελ ηηο έρνπκε δήζεη αθφκα Κη απηφ πνπ ζέισ λα ζνπ πσ ην πην φκνξθν απ' φια, δε ζην 'ρσ πεη αθφκα Ναδίκ Υηθκέη Απφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο

Κπξηαθή Βίκαζ Κονζαηή ζήιενα. Γζα πνχηδ θμνά ζήιενα, ι‘ αθήζακε κα αβς ζημκ ήθζμ ηζ εβχ βζα πνχηδ θμνά ζηδ γςή ιμο ημκ μονακυ ημίηαλα αζάθεοημξ απμνχκηαξ πχξ είκαζ ηυζμ ιαηνζά ιμο, πχξ είκαζ ηυζμ βαθάγζμξ

176

πχξ είκαζ ηυζμ απένακημξ. Κάεζζα ηαηαβήξ βζμιάημξ δέμξ ηαζ ηυθθδζα ηδκ πθάηδ ιμο ζημκ άζπνμ ημίπμ. Αεκ οπάνπεζ έκα νχηδια ηδ ζηζβιή ημφηδ ζ‘ υηζ αηαευνζζημ είκαζ κα ιε νίλεζ. Οφηε αβχκαξ ηδ ζηζβιή ημφηδ ιήηε εθεοεενία ηζ μοδέ βοκαίηα. Δ βδ, μ ήθζμξ ηζ εβχ: είιαζ έκαξ άκενςπμξ εοηοπζζιέκμξ. Ναδίκ Υηθκέη Απφδνζε ζηα ειιεληθά Άξεο Γηθηαίνο

23 ΢επηέκβξε 1945 Βηείκδ ηζ κα ηάκεζ ηχνα, αοηή ηδ ζηζβιή, ηχνα, ηχνα; Βίκαζ ζημ ζπίηζ, ζημ δνυιμ, δμοθεφεζ, λάπθςζε , είκαζ ζημ πυδζ; Μπμνεί κα ζήηςζε ημ πένζ, - απ, νυδμ ιμο, πχξ βοικχκεζ αοηή δ ηίκδζδ ημκ θεοηυ, βενυ ηανπυ ημο πενζμφ ηδξ! Βηείκδ ηζ ηάκεζ ηχνα, αοηή ηδ ζηζβιή, ηχνα, ηχνα; Μπμνεί κα ‗πεζ ζηα βυκαηά ηδξ έκα βαηάηζ, κα ημ πασδεφεζ. Μπμνεί κα πενπαηάεζ, έημζιδ κ‘ απθχζεζ ημ πυδζ, -εηείκα ηα θαηνεοηά πυδζα πμο ηδ θένκμοκ βμνβά βμνβά ημκηά ιμο, ηάεε ιαφνδ ιένα!...Καζ ηζ ζηέθηεηαζ, ειέκα; Βίηε λένς βς βζαηί δε ανάγμοκ ηυζδκ χνα ηα θαζυθζα; Βίηε βζαηί μζ πενζζζυηενμζ άκενςπμζ είκαζ ηυζμ δοζηοπζζιέκμζ; Βηείκδ ηζ ζηέθηεηαζ ηχνα, αοηή ηδ ζηζβιή, ηχνα, ηχνα; Ναδίκ Υηθκέη κεηάθξαζε: Πέηξνο Μάξθαξεο

177

3.02.04 Λνηπνί Αζηάηεο Άδσληο είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Άιη Άρκαλη ΢αΐλη (Adunis or Ali Ammad Said), ηνπ κεγαιχηεξνπ ελ δσή πνηεηή ηεο ΢πξίαο, πνπ γελλήζεθε ην 1930.

Πφξηα Βδχ ηαζ εαδμιάδεξ, ηδκ πυνηα παναιμκεφμοκ ηα αθέθανα ημο, ημ ζχια ιεξ ζηδκ ηθίκδ ημο παιέκμ, δ ηανδζά ημο ράπκεζ, ζηδκ πυνηα ηνειαζιέκδ, ηακείξ δε πηφπδζε ηδκ πυνηα πμεεί κα δαηνφζεζπυζμ εοβεκζηυ ημ ηθάια ηαζ πμθφηζιμ, ζημ πμηάιζ ημο έκα ηανάαζ ημοξ αβαπδιέκμοξ ιμο ημοααθάεζ. Αδσληο ή Αιη Άρκαλη ΢αΐλη

_________________________________________________________ Ο Γηερνχληα Ακηράτ (Yehuda Amichai, 1924-2000) ζεσξείηαη ν ζεκαληηθφηεξνο ζχγρξνλνο Ηζξαειηλφο πνηεηήο.

΋πσο ην απνηχπσκα ησλ θνξκηψλ καο ΋πςξ ημ απμηφπςια ηςκ ημνιζχκ ιαξ Οφηε ζδιάδζ δεκ ε‘ απμιείκεζ πςξ ανεεήηαιε ζ‘ αοηυ ημκ ηυπμ. Ο ηυζιμξ ηθείκεζ πίζς ιαξ, Δ άιιμξ λακαζηνχκεηαζ. Μπνμζηά ιαξ είκαζ ηζυθαξ διενμιδκίεξ Πμο πζα δεκ οπάνπεζξ, Κζυθαξ έκαξ άκειμξ παναζφνεζ ζφκκεθα Πμο δε εα ανέλμοκ πάκς ζημοξ δομ ιαξ. Καζ η‘ υκμιά ζμο είκαζ ηζυθαξ ζηζξ θίζηεξ ηςκ επζααηχκ ηςκ πθμίςκ Πμο ηαζ ιυκμ μζ μκμιαζίεξ ημοξ Νεηνχκμοκ ηδκ ηανδζά. Οζ ηνεζξ βθχζζεξ πμο λένς, ΋θα ηα πνχιαηα πμο ιέζα ημοξ αθέπς ηζ μκεζνεφμιαζ: Σίπμηα απ‘ αοηά δεκ εα ιε αμδεήζεζ. Γηερνχληα Ακηράτ κεηάθξαζε: Βαζίιεο Καξαβίηεο

178

Ζ Κηκ Νακ-γην (Kim Nam-jo) είλαη ε ζεκαληηθφηεξε πνηήηξηα ηεο Κνξέαο. Γελλήζεθε ην 1927. Ο κεζεκεξηαλφο χπλνο Δ ιάκα παίνκεζ έκα βθοηυ οπκάημ, ηναηχκηαξ, ημο ημζιζζιέκμο ηδξ ιςνμφ, ημ πένζ. Μεζδιενζάηζημ απμηάνςια. Σμ πνμζςπάηζ ημο ιςνμφ ηδξ, θάιπεζ ζακ ημ μθυβζμιμ θεββάνζ, πάκς ζηδ θίικδ υπςξ ηοθά. Σα ιάηζα ημο ηα ζηνμββοθά, ηθεζζηά ή ακμζπηά, θςηίγμοκ ημ δςιάηζμ. Δ ιονςδζά απ ημ γεζηυ ημ δένια ημο ιςνμφ ιμζάγεζ ι‘ έκα ιπμοηέημ θμοθμοδάηζα, ή έκα ηαθάεζ χνζια θνμφηα· δ δνμζενή ιςνμφδζηδ εοςδία. Μδηένα ηαζ ιςνυ, έπμοκ ζηεκή επαθή αηυιδ ηαζ ζημκ φπκμ∙ κα ηδκ απμηαθέζς, ιζα δπχ πμο ηαλζδεφεζ πάκς ζε πνοζαθέκζμ άνια; ή ακμζλζάηζημο αβενζμφ θζθζά ζε πνάζζκα ιπμοιπμφηζα; ΋ηακ ηα ιάηζα ημο ακμίβεζ ημ ιςνυ λοπκά ηαοηυπνμκα ηαζ δ ιδηένα. ΋ηακ παιμβεθάεζ ημ ιςνυ, Σδξ ιάκαξ δ ηανδζά βειίγεζ δθζυθςξ. Κηκ Νακ-γην (Μεηάθξαζε Γ. Μαηζνχθαο)

179

Κηκ ΢αθθάη είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Κηκ Ππνλγθ-γηνλγθ {Kim Pyong–yon (Kim Sakkat) (1807-63)}, πνηεηή απφ ηε Κνξέα.

Κφθθηλα πεχθα, ιεπθά πεχθα Κυηηζκα πεφηα, θεοηά πεφηα, εθίζζμιαζ ακάιεζα ζηα ανάπζα∙ μ ηυζιμξ βέιεζ απ‘ ημ εαφια, ηςκ αμοκχκ ηαζ ηςκ οδάηςκ. Κηκ ΢αθθάη

Ζ γηαγηά «Βδχ δ πμφδνα δ ηαθή• ηζ αζεένζμ έθαζμ ηαιέθζαξ, έπς!» ΢ημ παναεφνζ πθάζ δ βζαβζά, πηεκίγεζ η‘ άζπνα ηδξ ιαθθζά, πςνίξ κ‘ απμηνζεεί ζηαθζά, μφηε ηδκ πυνηα ηδξ ακμίλεζ. Κηκ ΢αθθάη Μεηάθξαζε : Γ. Μαηζνχθαο

180

Ο Μαρκνχλη Νηαξβίο (Mahmud Darwish, 1941-2008), ήηαλ Παιαηζηίληνο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Βξαβεχηεθε γηα ην έξγν ηνπ πνιιέο θνξέο. Θεσξείηαη ν εζληθφο πνηεηήο ησλ Παιαηζηηλίσλ.

Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ Μελ θνηκάζαη, αγάπε κνπ… ΋ηακ δ ζεθήκδ πάεζ κα ημζιδεεί, ζπαζιέκμξ ηαενέθηδξ, δ ζηζά ιεβαθχκεζ ακάιεζα ιαξ Πεζαίλεη η’ φλεηξν. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ. Δ πθδβή ιαξ πανάζδιμ, πονηαβζά πμο πονπμθεί ηδκ πακζέθδκμ. Πένα απυ ημ πανάεονμ μ ηυζιμξ απθχκεηαζ εοηοπζζιέκμξ. ΋ηακ ημ πένζ ζμο ιε αβηάθζαζε κυιζζα πςξ ήηακ ιζα ροπήπεηαθμφδα πμο ήνεε κα αημοιπήζεζ πάκς ζε βζμνκηάκζ ακεζζιέκα νυδα. Σα πείθδ ηδξ κοπηενζκήξ πάπκδξ ιζθμφκ άθςκα. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ. Πένα απυ ημ πανάεονμ μ ηυζιμξ απθχκεηαζ θαιπνυξ. ΢ακ ημζιδεείξ ηα νυδα ιαναίκμκηαζ. Μέκμοκ δίπςξ πεζεχ, δίπςξ εένιδ. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ ΢ακ ημζιδεείξ ηα πμοθζά πέθημοκ ζηδκ άαοζζμ ηα ιαηυηθαδα ζμο βίκμκηαζ αβηάεζα. Δ θςκή ζμο είκαζ βθοηυ θζθί πμνδή ηζεάναξ ηθαδί εθζάξ πμο ηθαίεζ ελυνζζημ πάκς ζ‘ έκα ανάπμ ράπκμκηαξ ηζξ νίγεξ ημο Ήθζμξ ηαζ ανμπή.

181

Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ Σα πμοθζά αοημηημκμφκ ημ θεββάνζ αοείγεηαζ ηζ‘ αοηυ ζημ φπκμ ημοζπαζιέκμξ ηαενέθηδξ δ ζηζά πίκεζ ηδκ ηαηαζζπφκδ ιαξ ηνφαμοιε ηδκ ροπή ιαξ. ΋ηακ ημ θεββάνζ πάεζ κα ημζιδεεί μ ενςηάξ ιαξ ζαπίγεζ. Μελ θνηκάζαη αγάπε κνπ. Οη πιεγέο καο παξάζεκα ηα πένζα ιαξ ζημ ζημηάδζ είκαζ έκα αδδυκζ πμο ηθαίεζ πάκς ζε ιζα Υμνδή... Μαρκνχη Νηαξβίο

___________________________________________________________ Ο Ράκη ΢αάξη (Rami Saari) γελλήζεθε ην 1963 ζην Ηζξαήι. Μέλεη ζηελ Αζήλα. Δίλαη γισζζνιφγνο, κεηαθξαζηήο θαη πνηεηήο.

Κάησ απφ ηηο παηνχζεο ηεο βξνρήο ΢ηζξ παναιμκέξ αοηήξ ηδξ ιεβάθδξ βζμνηήξ μ αικυξ αηυια επζεοιεί κα βίκεζ εοζίαζια. Σμ εφια πενζιέκεζ ημκ Θευ, δ ανμπή πενζιέκεζ ηδ βδ. ΢ηδκ απέκακηζ αοθή μ βζμξ ηςκ βεζηυκςκ ζηαθίγεζ ηδ θςηζά ηάης απυ ηζξ ζμφαθεξ ημο. Σα πυδζα ημο είκαζ θάζπδ, δ ιαβεία ημο πυνηα πζηνά. Καζ ζδμφ: ζηζξ αίεμοζεξ ακαιμκήξ ημο ιέθθμκημξ μ ένςηάξ ιμο έβζκε, θεξ, αμνεζμδοηζηυξ άκειμξ ηζ υπςξ πέναζε δ γςή ηαζ ημ υκεζνμ έηζζ ηζ εζφ δζανηχξ απμιαηνφκεζαζ. Ράκη ΢άαξη Μεηάθξαζε: Υξπζνχια Παπαδνπνχινπ

182

Ο Ρακπηληξαλάζ Σαγθφξ (Rabindranath Tagore, 1861-1941) ήηαλ Ηλδφο θηιφζνθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, Ήηαλ ν πξψηνο Αζηάηεο ζηνλ νπνίν απνλεκήζεθε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1913.

Έλα θαιάζη κε θαξπνχο Ξοπκμφζα ηζ έανζζηα ημ ιήκοιά ημο πνςί. δεκ λένς ηζ ήηακ αοηυ πμο ιμο ‗θενκε, βζαηί δεκ λένς κα δζααάγς ηαευθμο. Θ‘ αθήζς ημ ζμθυ ιέζα ζηα αζαθία ημο, δεκ εα ημκ νςηήζς ηαευθμο. Μπμνχ ηάπα κα λένς ακ εα ιπμνμφζε κα ηαηαθάαεζ ημ δζηυ ιμο ιήκοια; Θ‘ αββίλς ημ πνυζςπυ ιμο ιε ημ βνάιια, εα ημ ζθίλς πάκς ζηδκ ηανδζά ιμο. ΋ηακ δ κφπηα βίκεζ ζζςπδθή ηαζ η΄ αζηένζα αβμοκ έκα-έκα εα ημ ακμίλς πάκς ζηα πυδζα ιμο ηαζ εα ιείκς ζζςπδθυξ. Σα θφθθα πμο ιμονιμονίγμοκε, εα ιμο ημ δζααάγμοκε ιε δοκαηή θςκή ημ βνήβμνμ πμηάιζ εα ιμο ημ ζζβμρζεονίζεζ ηαζ ηα εθηά αζηένζα ηδξ βκςνζιίαξ εα ιμο ημ ηναβμοδήζμοκε απυ ημοξ μονακμφξ. Αεκ ηαηάθενα κα ανς αοηυ πμο ράπκς. Ώοηυ πμο εα ‗εεθα κα ιάες δεκ ημ ηαηαθαααίκς ηαευθμο. Μα αοηυ ημ ιήκοια πμο δεκ ήλενα κα απμηνοπημβναθήζς Τπμαάζηαλε ημ θμνηίμ ιμο ηαζ μζ ζηέρεζξ ιμο βίκακε ιεθςδίεξ Σαγθφξ

Ο κηθξφο κνπ εαπηφο Ήνεα ιυκμξ ζημ δνυιμ ηδξ πίζηδξ ιμο Ώθθά πμζμξ είκαζ αοηυξ μ εαοηυξ ιμο ιέζα ζημ ζημηάδζ; Παναιένζζα βζα κα απμθφβς ηδκ πανμοζία ημο, αθθά δεκ ημο λέθοβα. Κάκεζ ηδ ζηυκδ κα ζδηχκεηαζ απυ ηδ βδ ιε ημ ζίβμονμ αάδζζιά ημο. Πνμζεέηεζ ηδ δοκαηή ημο θςκή ζε ηάεε θέλδ πμο πνμθένς. Βίκαζ μ ιζηνυξ ιμο εαοηυξ, μ αθέκηδξ ιμο πμο δε βκςνίγεζ κηνμπή. Ώθθά εβχ κηνέπμιαζ κα πενάζς ηδκ πυνηα ζμο ιε ηδ ζοκηνμθζά ημο. Σαγθφξ

183

Ο Υαλ Γηνλγθ-νπλ (Han Yong-un, 1879-1944) ππήξμε έλαο απφ ηνπο πην δεκνθηιείο πνηεηέο ηεο Κνξέαο.

Τπαθνή Λέκε πμθθμί πςξ ηδκ εθεοεενία αβαπμφκ, ια εβχ αβαπάς ηδκ οπαημή. Παν‘ υηζ λένς ηί είκαζ εθεοεενία, αοηυ πμο εέθς ιυκμ είκαζ κα ζε οπαημφς. Δ πνυεοιδ οπαημή είκαζ βθοηφηενδ απ‘ ηδκ απθή εθεοεενία. Ώοηυ είκ‘ δ εοδαζιμκία ιμο. Ώθθ‘ ακ ιμο πεζξ κα οπαημφζς ηάπμζμκ άθθμκ, αοηυ πμηέ δεκ εα ιπμνέζς κα ημ ηάκς. Γζαηί ακ οπαημφς ηάπμζμκ άθθμκ, δεκ εα ιπμνχ κα οπαημφς εζέκα. Υαλ Γηνλγθ-νπλ

Γπλαηφηεηεο επηινγήο Έθα αβάπδ ιμο! Έθα, ή θφβε μνζζηζηά. Ώοηυ ημ πζζςβφνζζια ζακ έπεζξ, ήδδ, θφβεζ· αοηή ζμο δ επζζηνμθή ζακ έπεζξ ήδδ απέθεεζ, ζοκεθίαμοκε ηδ δυθζα ιμο ηανδζά, πςνίξ κα ι‘ απμηεθεζχκμοκ. Ώβάπδ ιμο, ακ πνέπεζ κα ιε ρέλεζξ, ηάκημ ιε δοκαηή θςκή. Μδ ιε ιαθχκεζξ ζζςπδνά. Δ ζζςπδνή ιμνθή ζμο αεθυκα, πχκεζ, παβενή ζηδκ άιμζνδ ηανδζά ιμο. Ώβάπδ ιμο, ακ δεκ ζημπεφεζξ κα ιε δεζξ ηαηάιαηα, βφνκα ηδκ πθάηδ, ηθείζε ηα ιάηζα. Μδ ιε ημζηάξ ιε ηδ θμλή αοηή ιαηζά. Σμ δχνμ ηδξ θμλήξ ιαηζά ζμο, αβηάεζ είκαζ ηοθζβιέκμ, ιέζα ζημ νμφπμ ηδξ αβάπδξ. Υαλ Γηνλγθ-νπλ Μεηάθξαζε : Γ. Μαηζνχθαο

184

Ζ Γηνπκάλα Υαληάλη (Jumana Haddad) γελλήζεθε ην 1970 ζην Λίβαλν. Δίλαη δεκνζηνγξάθνο, κεηαθξάζηξηα θαη πνηήηξηα.

΢ηηο εθηά γπλαίθεο πνπ δνχλε κέζα κνπ Ββχ είιαζ δ Λίθδε, δ εεά ηδξ δζπθήξ κφπηαξ, πμο επζζηνέθεζ απυ ηδκ ελμνία. Ββχ είιαζ δ Λίθδε, δ βοκαίηα ιμίνα. Κακέκα ανζεκζηυ δεκ δζαθεφβεζ απυ ηδκ ηφπδ ιμο ηαζ ηακέκα ανζεκζηυ δεκ εέθεζ κα δναπεηεφζεζ. Ββχ είιαζ δ Λίθδε, ηα δομ θεββάνζα. Σμ ιαφνμ ζοιπθδνχκεζ ημ άζπνμ, βζαηί δ αβκυηδηά ιμο είκαζ μ ζπζκεήναξ ηδξ ηναζπάθδξ, ηαζ δ εβηνάηεζά ιμο, δ απανπή βζα υηζ δοκαηυ. Βίιαζ δ βοκαίηα-πανάδεζζμξ, πμο δζχπηδηε απυ ημκ πανάδεζζμ, δ πηχζδ-πανάδεζζμξ. ………………………………………………………………….. Ββχ είιαζ δ Λίθδε ιε ηα άζπνα ζηήεδ. Ώηαηαιάπδηα είκαζ ηα εέθβδηνά ιμο βζαηί ηα ιαθθζά ιμο ιαηνζά ηαζ ιαφνα ηαζ αμοηδβιέκα ζημ ιέθζ ηα ιάηζα ιμο. Ο ενφθμξ θέεζ, υηζ θηζάπηδηα απυ ημ πχια βζα κα βίκς δ πνχηδ βοκαίηα ημο Ώδάι, αθθά δεκ οπμηάπηδηα. Ββχ είιαζ δ Λίθδε, πμο βφνζζα απυ ηδ θοθαηή ηδξ άζπνδξ θδζιμκζάξ, θζμκηανίκα ημο αθέκηδ ηαζ εεά ηςκ δομ θεββανζχκ. Μαγεφς ζ‘ έκα ηφπεθθμ – αββείμ, υηζ δεκ ιπμνεί κα ιαγεοηεί ηαζ ημ πίκς ηαεχξ είιαζ ηαζ δ ζένεζα ηαζ μ καυξ. Αεκ αθήκς ζηαβυκα βζα ηακέκακ, απυ θυαμ, ιδ κμιίζμοκ πςξ πυνηαζα. ΢οκμοζζάγμιαζ ηαζ ακαπανάβμιαζ βζα κα θηζαπηεί δ βεκζά ιμο, ζάνηα απυ ηδ ζάνηα ιμο, ηαζ ηυηε ζημηχκς ημοξ εναζηέξ ιμο, βζα κα ακμίλεζ μ δνυιμξ βζ‘ αοημφξ πμο δεκ ιε βκχνζζακ αηυιδ. Ββχ είιαζ δ Λίθδε, δ βοκαίηα – δάζμξ. Αεκ βκχνζζα ηδκ εθπζδμθυνα ακαιμκή αθθά ζοκάκηδζα θζμκηάνζα ηαζ αθδεζκά ηηήκδ. Γμκζιμπμζχ υθα ηα ελανηήιαηα ημο ζχιαηυξ ιμο βζα κα οθακεεί ημ παναιφεζ. Σνχς ημ ζχια ιμο βζα κα απμθφβς ηδκ πείκα, πίκς ημ κενυ ιμο βζα κα ιδ δζράζς. Οζ ιπμφηθεξ ιμο είκαζ ιαηνζέξ βζα ημ πεζιχκα ηαζ μζ ααθίηζεξ ιμο πςνίξ πάημ. Σίπμηα δεκ ζαήκεζ ηζξ επζεοιίεξ ηαζ ηίπμηα δεκ ηζξ ζηακμπμζεί, ηαζ επζζηνέθς κα βίκς δ θζμκηανίκα ηδξ παιέκδξ βδξ. ……………………………………………………………… Ββχ είιαζ δ Λίθδε, δ λεθμβζάζηνα θεμκηανίκα. Σμ πένζ ηάεε ακφπακηνδξ, ημ πανάεονμ ηάεε πανεέκαξ. Ο άββεθμξ ηδξ πηχζδξ ηαζ δ ζοκείδδζή ημο εθαθνμφ φπκμο. Κυνδ ηδξ Ααθζδά, ηδξ Μανίαξ Μαβδαθδκήξ ηαζ ηςκ επηά κενασδχκ. Ώπυ ηδ θαβκεία ιμο, αμοκά ακαδφμκηαζ ηαζ πμηάιζα λεηζκμφκ. Γονκάς κα πθδβχζς ιε ηα κενά ιμο ημ πέπθμ ηδξ ανεηήξ ηαζ κα ηνίρς ιε ηδκ αθμζθή ηδξ αιανηίαξ ηζξ πθδβέξ ηδξ ζηένδζδξ. ………………………………………………. Ββχ είιαζ δ Λίθδε, ημ ιοζηζηυ ηςκ επίιμκςκ πενζχκ. Ώκμίβς ημ δνυιμ, λεζηεπάγς υκεζνα ηαζ λεβοικχκς ηζξ πυθεζξ ημο ακδνζζιμφ βζα ημκ ηαηαηθοζιυ ιμο. Αεκ ζοβηεκηνχκς ζηδ ηζαςηυ ιμο ηα δομ δείβιαηα απυ ηάεε είδμξ, αθθά βίκμιαζ ηαζ απυ ηα δομ, χζηε ημ θφθμ κα ηαεανίζεζ απυ ηάεε ανεηή. Ββχ, μ ζηίπμξ ημο ιήθμο. ΐζαθία βνάθηδηακ βζα ιέκα, έζης ηαζ ακ δε ιε δζάααζεξ. Βίιαζ μ αζοβηνάηδημξ πυεμξ, δ απμζηάηδξ ζφγοβμξ, δ ζηακμπμίδζδ ηδξ θαβκείαξ πμο θένκεζ ηδ ιεβάθδ ηαηαζηνμθή. Σμ πμοηάιζζμ ιμο, πανάεονμ ζηδκ ηνέθα. ΋πμζμξ ηαζ ακ ιε αημφεζ, αλίγεζ κα πεεάκεζ, υπμζμξ ηαζ δεκ ιε αημφεζ, εα ζημηςεεί απυ ηζξ ίδζεξ ημο ηζξ ηφρεζξ.

Γηνπκάλα Υαληάλη Μεηάθξαζε : Γεκνζζέλεο Αγξαθηψηεο

185

3.03 Αθξηθή 3.03.01 Λνηπνί Αθξηθαλνί πνηεηέο

Πνίεκα γξακκέλν απφ έλα παηδί απφ ηελ Αθξηθή πνπ πξνηάζεθε απφ ηα Ζλσκέλα Έζλε σο ην θαιχηεξν πνίεκα ηνπ 2006. ΋ηακ βεκκζέιαζ, είιαζ καχξνο ΋ηακ ιεβαθχκς, είιαζ καχξνο ΋ηακ ηάεμιαζ ζημκ ήθζμ, είιαζ καχξνο ΋ηακ θμαάιαζ, είιαζ καχξνο ΋ηακ αννςζηαίκς, είιαζ καχξνο Κζ υηακ πεεαίκς, αηυια είιαζ καχξνο Κζ εζφ ιεπθέ άκενςπε ΋ηακ βεκκζέζαζ, είζαζ ξνδ ΋ηακ ιεβαθχκεζξ, βίκεζαζ ιεπθφο ΋ηακ ηάεεζαζ ζημκ ήθζμ, βίκεζαζ θφθθηλνο ΋ηακ ηνοχκεζξ, βίκεζαζ κπιε ΋ηακ θμαάζαζ, βίκεζαζ θίηξηλνο ΋ηακ αννςζηαίκεζξ, βίκεζαζ πξάζηλνο Κζ υηακ πεεαίκεζξ, βίκεζαζ γθξη Καζ απμηαθείξ ειέκα έβπνςιμ;

186

Ο Αληάιη-Μφξηηπ (Adali-Mortty, (1916-;) ήηαλ πνηεηήο απφ ηε Γθάλα.

Ζ πφιε Να! Βηεί! ‗Οθ‘ ακαπμδμβφνζζακ υνεζα ιε ημ ηεθάθζ ηάης: Ώκαζηναιέκα δάζδ, ιέζα ζε ηυζιμ ακαζηναιέκμ. Ο ήθζμξ ήηακ αηυια ζημ ηνεαάηζ‘ μζ άκειμζ απμημζιζζιέκμζ. Δ θίικδ απθςκυηακ κοζηαβιέκδ έηζζ βαθήκζα ηζ υιςξ έηζζ πνμδυηνα. Βηεί, ζακ έκαξ πφεςκαξ πμο ‗πε θμοζηχζεζ απυ θαΎ ηζ ςζηυζμ δεκ είπε πμνηάζεζ, μ ηυζιμξ ημο ακενχπμο αθέπεζ ηδ θίικδ ιε ήπζμ ζανδχκζμ παιυβεθμ κα βίκεηαζ ηαενέθηδξ ημο, πθάζ ημο κα γεζ. Καζ ιέζα ζημκ ακαζηναιέκμ ηυζιμ δέκηνςκ ηα θυθςκ, ηζ μ μονακυξ ιε ιζα δζπθή γςή βζα δομ ααζίθεζα. Σδξ πθυδξ μζ ηθςζηέξ αζάθεοηεξ. Σδξ θμζκζηζάξ ηα θφθθα, ημο ιπαιπμφ αανζά. Σα ιεβαθυπνεπα κενά δεκ εκμπθεί πκμή ακέιμο. Οφηε ηακ ιζα πηοπή, έκα νίπζζια. Ήνεια υθα. Σ‘ ακαζηναιέκα δάζδ ηυζμ αηίκδηα! Ώπ‘ ηδκ εζνήκδ, ηδ ζζςπή, απ‘ ηδξ θίικδξ ηα αάεδ. Αληάιη-Μφξηηπ

(κεηάθξαζε Ρίηα Μπνχκε-Παππά)

187

Καινπλγθάλν είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Μαξηζειίλν ληνο ΢άληνο (Calungano, or Marcelino dos Santos) πνπ γελλήζεθε ην 1929 ζηε Μνδακβίθε. Δίλαη επαλαζηάηεο, πνιηηηθφο θαη πνηεηήο.

Δθεί είκαη ΋πζ Μδ ιε γδηάηε υπμο δεκ οπάνπς Ββχ γς ζηοθηυξ πάκς ζηδ βδ αημθμοεχκηαξ ημ πενπάηδια πμο ημ ιαζηίβζμ πανάγεζ πάκς ζηα βοικά πθεονά ιμο. Ββχ γς ζηα θζιάκζα ηνμθμδμηχκηαξ θμφνκμοξ ηζκχκηαξ ιδπακέξ πμο ηνέπμοκ ζημοξ δνυιμοξ ηςκ ακενχπςκ Ββχ γς ιεξ ζημ ημνιί ηδξ ιάκαξ ιμο πμοθχκηαξ ηδ ζάνηα ιμο βζα ένςηα δεκ είκαζ η‘ ανζεκζηυ ιμο θφθμ. Ββχ γς παιέκμξ ιεξ ζημοξ δνυιμοξ εκυξ πμθζηζζιμφ πμο ιε ζοκηνίαεζ ιε ιίζμξ δίπςξ μίηημ. Κζ ακ αημφβεηαζ δ θςκή ιμο ηζ ακ αηυια ηναβμοδχ είκαζ βζαηί δεκ ηαημνεχκς κα πεεάκς ια ιυκμ ημ θεββάνζ αημφεζ ημκ πυκμ ιμο. ΋πζ ιδ ιε γδηάηε ζηα ιεβάθα ζαθυκζα υπμο δεκ είιαζ υπμο δεκ ιπμνχ κα είιαζ Καινπλγθάλν (κεηάθξαζε Ρίηα Μπνχκε-Παππά)

188

Ζ Σδφυο Μαλζνχξ (Joyce Mansur, 1928-86) ήηαλ Αηγχπηηα εβξατθήο θαηαγσγήο. Έδεζε ζην Παξίζη θαη έγηλε γλσζηή σο ε ζεκαληηθφηεξε ζνπξεαιίζηξηα πνηήηξηα ηεο επνρήο.

΋ια ηα βξάδηα... ΋θα ηα ανάδζα ζακ είιαζ ιυκδ ηδκ αβάπδ ιμο ζμο δζδβμφιαζ ζηναββαθίγς έκα θμοθμφδζ δ θςηζά ανβμζαήκεζ πςκειέκδ απυ εθίρδ. Μεξ ζημκ ηαενέθηδ πμο δ ζηζά ιμο απμημζιζέηαζ ηαημζημφκε πεηαθμφδεξ. ΋θα ηα ανάδζα ζακ είιαζ ιυκδ ιεθεηχ ημ ιέθθμκ ζηςκ εημζιμεάκαηςκ ηα ιάηζα ηδκ ακάζα ιμο ακαηαηχκς ιε ηδξ ημοημοαάβζαξ ημ αίια ηαζ ιε ημοξ ηνεθμφξ ιαγί δ ηανδζά ιμο πζθαθάεζ ηνεζέκημ. Σδφυο Μαλζνχξ (κεηάθξαζε: Έθησξ Καθλαβάηνο) Ο Δληνπάξ Μσλίθ (Edward Maunick) γελλήζεθε ην 1931 ζην λεζί Μαπξίθηνο ηεο Αθξηθήο. Δίλαη θξηηηθφο, κεηαθξαζηήο θαη γλσζηφο Αθξηθαλφο πνηεηήο.

«Θέισ λα ζε βξσ» Θέθς κα ζε ανς ζηζξ πανάλεκεξ πυθεζξ υπμο ηάεε ζφβποζδ, ηάεε ευνοαμξ, ηάεε βδμφπμξ πνμδίδεζ ημ ζχια ζμο· πηοπχκηαξ ζημοξ ζθοβιμφξ ιμο ιέζα, ζημ αίια ιμο. Θέθς κα ζε λεημονάζς ζε ηνεαάηζα λέκα, υηακ δ κφπηα εα βίκεηαζ δέκηνμ απυ ηδ αία, ηδξ βφικζαξ ηδξ. Γζαηί, ιάεε πςξ αβαπχ ημ ηαεεηί πμο ιαξ πςνίγεζ, ζηδ ζοκηαφηζζή ιαξ· υνζα ηδξ αοβήξ πμο ηαενεθηίγμκηαζ

189

ζημ πνυζςπυ ιαξ. Σα ηεηιήνζα ηδξ γςήξ ανίζημκηαζ αθθμφ, ηάπμο· πμηέ δε θέκε «υπζ» υηακ απυ ιαηνζά ζμο ιζθχ…

Eduard Maunick (Δληνπάξ Μσλίθ)

Ο Οθέκα Λένλαξλη (Okema Leonard) είλαη πνηεηήο απφ ηελ Οπγθάληα.

Γε ηνπ Αρφιη! Χ, βδ ημο Ώπυθζ, βδ ημο Ώπυθζ, ηάπμηε εοηοπζζιέκδ ιδηένα οπενήθακςκ πμθειζζηχκ, βζα ζε ενδκχ, βζα κα θοηνςεείξ απ‘ ηα ζαβυκζα ημο ηνυιμο, ημο ηνυιμο πμο ζε ηάκεζ κα αζιμνναβείξ ημο ηνυιμο πμο νμοθά ημ αίια ζμο πμο ηνέπεζ ηαζ ζηζξ θθέαεξ ιαξ, Σα πνυααηα ιέκμοκ πςνίξ αμζηυ, μδδβδιέκα απυ ζέκα ζημ ζημηάδζ, Μδηένα, θαπηανμφιε κα δμεεί ηέθμξ ζηζξ ακδζοπίεξ ιαξ, Χ! βδ ημο Ώπυθζ, Αεκ ιαξ αημφξ πμο ζε ηαθμφιε; ΋ηακ μζ ηναοβέξ ιαξ ελαζεεκμφκ ηδ θςκή ιαξ υηακ μζ ηαηυαμοθμζ ιαξ ηοκδβμφκ ηαζ ηα παζδζά ζμο βηνειίγμκηαζ. Δ ανιμκία πμο ιαξ δίδαλεξ δεκ οπάνπεζ πζα, Σα παζδζά ζμο έπμοκ ιάεεζ ηχνα ηδκ άπανδ ηέπκδ λένμοκ ηαθά κα ελαπμθφμοκ ηνυιμ. Ώθίιμκμ, ηα αδέθθζα ζμο, αοηυ πμο κμζχεμοκ είκαζ πυκμξ ηαζ αοηυ πμο αθέπμοκ είκαζ γυθμξ, Με αίια πθδνχκμοιε ημ υηζ είιαζηε ηα παζδζά ζμο, Χ! Μδηένα, άπθςζε ηα θηενά ζμο ηαζ θφηνςζέ ιαξ κα ορςεμφιε ηαζ κα θάιρμοιε ηαζ πάθζ. Οθέκα Λένλαξλη (κεηάθξαζε απφ ηα αγγιηθά : ΢΢)

190

Ο Λενπφιλη ΢ελγθφξ (Leopold Senghor, 1906-2001) απφ ηε ΢ελεγάιε, ήηαλ πνιηηηθφο θαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Αθξηθάλνπο πνηεηέο. Θήηεπζε γηα 20 ρξφληα σο (ν πξψηνο) πξφεδξνο ηεο παηξίδαο ηνπ.

Γηα έλα καχξν θνξίηζη κε ξφδηλεο θηέξλεο Σναβμφδζα βάνβανα πμοθζχκ ιεξ ζημκ πανεέκμ αζεένα, δ πνάζζκδ εοςδζά ηδξ εαθενήξ πθυδξ, Ώπνίθδξ! Ώημφς ηδκ ακάζα ηδξ αοβήξ ηαζ η‘ άζπνα κέθδ ηδξ ημονηίκαξ πμο ζαθεφεζ‘ αημφς ημ ηναβμφδζ ημο ήθζμο ιπνυξ ζηα πανάεονά ιμο. δ εφιζζδ ημο ημνζηζζμφ ιμο, ηδξ Ναέηη, είκαζ πκμή πμο ακαηνζπζάγεζ ημ βοικυ ιμο ηνάπδθμ ηζ ακαζηαηχκεζ ημ αίια ιμο ζηζξ θθέαεξ. Βζφ ‗ζαζ ς θίθδ! Άημοζε πυζμ γεζηά θοζά μ Ώπνίθδξ ζε ιζακ άθθδ ήπεζνμ, άημο ηα θςηενά θηενά ηςκ ηαλζδζάνζηςκ πεθζδμκζχκ ημ αζπνυιαονμ θμονθμφνζζια ηςκ ημοναζιέκςκ πεθεηάκςκ. ζακ ημ ηαλίδζ ημοξ ηεθεζχζεζ. Άημο ημ ιήκοια ηδξ άκμζλδξ ιζαξ άθθδξ δθζηίαξ ζε ιζάκ άθθδ ήπεζνμ. Άημο ημ ιήκοια ηδξ ιαηνζκήξ ιαξ Ώθνζηήξ, ημο αίιαηυξ ζμο ημ ηναβμφδζ ! Ββχ αθμοβηνάγμοιαζ, Ναέηη, ηδ θάιρδ ημο Ώπνζθζμφ ζηζξ ανηδνίεξ. Βζφ ιμο είπεξ: Άημο, θίθε πζζηέ ηαζ ιαηνζκέ, ημ θμαζζιέκμ αυββδια ημο ακέιμο πμο ζακ ιζα θθυβα ηαίεζ ζε δζραζιέκα λφθα, ιυκμ αθδιέκμ ζηδκ παβίδα ηςκ ακέιςκ. Ώ, ηαηαζβίδα απνυαθεπηδ ηεζ ηάης έπεζ λεζπάζεζ. Οζ άζπνεξ αηηέξ ηδξ Ώθνζηήξ ιμο, πήνακ θςηζά ηαζ ηαίβεηαζ δ άζπνδ ηδξ εζνήκδ. ………………………………………. Ββχ ζμο είπα: Άημο ημκ πφνζκμ εοιυ εημφημο ημο ηοθχκα ηδ θςκή ηδξ Ώθνζηήξ πμο ορχκεηαζ πάκς απυ η‘ αιέηνδηα ηακυκζα, ηδ θςκή ηδξ ηανδζάξ ζμο, ημκ πονεηυ ημο ηεθαθζμφ ζμο. Ίζςξ κα θηαίεζ ηζ μ εευξ πμο γήηδζε πνχζια ηδ ζοβημιζδή ημο, ηα πζμ ςναία ζχιαηα, ηα πζμ ςναία ζηάποα ιε οπμιμκή λεδζαθεβιέκα ιεξ ζε πίθζμοξ θαμφξ ………………………………………………………… Λενπφιλη ΢ελγθφξ (κεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά

191

Ο Φνλζέθα Αγθνπτλάιλην (Fonseca Aguinaldo) είλαη πνηεηήο απφ ηα λεζηά ηνπ Πξάζηλνπ Αθξσηεξίνπ.

Σαβέξλα ζηελ παξαιία Έκα θςζάηζ ιαηνζκυ ηζ έκα θακάνζ πμο θςξ θηφκεζ ζημ ιαφνμ πνυζςπμ ηδξ κφπηαξ. ΋θ‘ απ‘ αθάηζ θαβςιέκα Ο άκειμξ – ηζ ηφια ζηδκ αηηή – ηάκεζ κα ηνέιεζ ηδκ ηααένκα ζακ πθμίμ πμο άβηονα έπεζ νίλεζ. ‗Βκημκμξ ένςηαξ ηζ ςιυξ ιεξ ζηα ιαπαίνζα ι‘ εθαηήνζμ ηαζ δ απάεεζα ιζαξ πυνκδξ ιεξ ζηδκ αβηάθδ. Μεξ ζε ποηκέξ ιπμοηζέξ ηαπκμφ μζ ζηεκαβιμί ρδθά πδβαίκμοκ. Μπμοηάθζα, πμηήνζα, ιπμοηάθζα…

- απ, δ ηαοηή δίρα ημο καφηδ… Πάκς ζημ θζακζζιέκμ δένια ηναοβάγμοκε ηα ηαημοάγ, δ ηυθιδ, μ πυκμξ, δ ακηνεία ζημο θζιακζμφ ηζξ πενζπέηεζεξ. Κυζιμξ απ‘ υθεξ ηζξ θοθέξ ηυζιμξ ακχκοιμξ – δίπςξ παηνίδα - ηδξ εάθαζζαξ ιμκάπα μ ηυζιμξ ιε θςκή απυ άκειμ ηζ αθάηζ ηαζ ζηα οβνά ιάηζα ηανάαζα. Μπαίκμοκ δ Νμζηαθβία ηαζ δ Πθήλδ δαβηάκμκηαξ πίπεξ παθζέξ ιπαίκμοκ ηαζ ζε θζβάηζ αβαίκμοκ ι‘ έκα ιεεοζιέκμ πμο παναπαηάεζ. ………………………………………….. Κζ υθα είκαζ βειάηα αίηζζα ηζ υθα είκαζ βειάηα κφζηα ηζ υθα είκαζ βειάηα εάθαζζα! Φνλζέθα Αγθνπτλάιλην (κεηάθξαζε: Ρίηα Μπνχκε-Παππά)

192

3.04 Δπξψπε 3.04.01 Βξεηαλία Ο Μπάηξνλ (George Gordon Byron, 1788-1824), γλσζηφο πεξηζζφηεξν σο Λφξδνο Βχξσλ, ήηαλ πνηεηήο θαη απφ ηηο εγεηηθέο θπζηνγλσκίεο ηνπ ξνκαληηζκνχ. Πέζαλε ζην Μεζνιφγγη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πνιηνξθίαο ηεο πφιεο απφ ηνπο Σνχξθνπο.

Κφξε ησλ Αζελψλ Κυνδ ηςκ Ώεδκχκ, πνμημφ πςνζζημφιε, δχζε, απ, πίζς ηδκ ηανδζά ιμο δχζε! Ή, ιζα ηαζ απ' ημ ζηήεμξ ιμο ηχνα πζα έπεζ θφβεζ, ηνάηα ηδκ ηχνα ηαζ πάνε ηζ υ,ηζ ιέκεζ! Σμκ υνημ ιμο άημο πνζκ θφβς εβχ: Γςή ιμο, ζαξ αβαπχ. ΢' αοηά ηα λέπθεηα μνηίγμιαζ ιαθθζά, πμο υθμζ ημο Ώζβαίμο μζ άκειμζ βθοημιζθμφκε, ΢' αοηά ηα αθέθανα πμο ηυζμ πεηαπηά, ηζξ ηνοθενέξ ζμο πανεζέξ ζακ θμφθμοδα θζθμφκε, ΢΄ αοηυ ημ ιάηζ ζακ απ' εθαθάηζ αβνζςπυ, Γςή ιμο, ζαξ αβαπχ. ΢ηα πείθδ πμο κ' αββίλς θαπηανχ, ζηδ ιέζδ πμο ιε γχκδ είκαζ ζθζβιέκδ, ζ΄ υθα ηα άκεδ ηα ζοιαμθζηά πμο θεκ, υηζ πμηέ θυβζα κα πμοκ ηαθά δεκ εα ιπμνέζμοκ, ζηδξ αβάπδξ ηδ δζαδμπζηή πανά ηαζ ημκ ηαδιυ, Γςή ιμο, ζαξ αβαπχ. Κυνδ ηςκ Ώεδκχκ! Φεφβς πζα: υηακ εα 'ζαζ ιυκδ, ζηέρμο ιε, βθοηζά, ακ ηαζ εβχ ζηδκ Κςκζηακηζκμφπμθδ πεηχ, δ Ώεήκα ηναηάεζ ηδκ ηανδζά ιμο ηαζ ημ θμβζηυ Να ζ' αβαπχ κα πάρς; ΋πζ δεκ ιπμνχ! Γςή ιμο, ζαξ αβαπχ.

Βχξσλ

΋ηαλ ρσξίζακε ΋ηακ πςνίζαιε μζ δομ ιαξ ιε ζζςπή ηαζ δάηνοα. Με ζπαζιέκδ ηδκ ηανδζά ζηα δομ απμημπήηαιε ιεηά απυ ηυζα πνυκζα. Υθςιά ηα ιαβμοθά ζμο ηαζ ηνφα αηυια πζμ ηνφμ ημ θζθί ζμο. ΢η‘ αθήεεζα, μζ ζηζβιέξ εηείκεξ έθενακ αοηή ηδκ ακοπυθμνδ εθίρδ.

193

Δ πνςζκή δνμζζά πμο ζημ ιέηςπυ ιμο έθενε ρφπνα – ήηακ ζακ πνμεζδμπμίδζδ αοημφ πμο αζζεάκμιαζ ηχνα. Οζ υνημζ ζμο υθμζ ρεφηζημζ ηαζ βκςζηή δ εθαθνυηδηά ζμο. Ώημφς κα πνμθένμοκ η‘ υκμιά ζμο ηαζ κζχες ηδκ κηνμπή. ΢‘ ακαθένμοκ ιπνμζηά ιμο ηαζ η΄ υκμιά ζμο ζακ ηαιπάκα ζη΄ αοηζά ιμο δπεί έκα νίβμξ ιε δζαπενκά, βζαηί ζ‘ αβαπμφζα ηυζμ πμθφ; Αεκ λένμοκ υηζ ζε βκχνζζα ηαζ ζε βκχνζζα πμθφ ηαθά. Κφνζε, ηδκ έπς ήδδ ζοιπμκέζεζ πμθφ, η‘ μιμθμβχ. Οιμθμβχ, ζοκακηδεήηαιε, ζζςπχ, εθίαμιαζ. ΋ιςξ αοηυ πμο δ ηανδζά ζμο ημ λεπκά ημ πκεφια ζμο ημ πενζβεθά. Ώκ ιπμνμφζε κα ζε δς ηαζ πάθζ ιεηά απυ πμθθά πνυκζα, πχξ εα ‗πνεπε κα ζε παζνεηήζς; Με ζζςπή ηαζ δάηνοα.

Βχξσλ (Μεηάθξαζε ΢΢)

Σε κέξα πνπ έγηλα είθνζη έμη ρξνλψ Καζνυ ηχνα δ ηανδζά έπνεπε κα ιδκ ζοβηζκείηαζ ιζαξ ηαζ ζ‘ άθθμοξ έπεζ πάρεζ πζα ηαζ κα πηοπά. Χζηυζμ, ακ ηαζ δεκ ιπμνχ κ‘ αβαπδεχ, Ώθήζηε ιε κ‘ αβαπχ! Οζ ιένεξ ιμο είκαζ ζακ ηζηνζκζζιέκα θφθθα έθοβακ ηα θμοθμφδζα ηαζ ηα θνμφηα ηδξ αβάπδξ ημ ζημοθίηζ ημ ζανάηζ ηζ δ εθίρδ είκαζ απμηθεζζηζηά δζηά ιμο. Δ θςηζά πμο ημκ ηυνθμ ιμο ηαηαηαίεζ είκαζ απυ ιυκδ ηδξ έκα δθαίζηεζμ Καιζά δάδα δεκ ακάαεζ ζηδ θθυβα ηδξ κεηνχζζιδξ πονάξ. ………………………………………………………

Βχξσλ (Μεηάθξαζε ΢΢)

194

Ο Σδσλ Κεηο (John Keats, 1795-1821) ήηαλ καδί κε ηνλ Βχξσλα θαη ηνλ ΢έιιευ νη ζεκαληηθφηεξνη Βξεηαλνί εθπξφζσπνη ηεο γεληάο ησλ ξνκαληηθψλ. Πέζαλε κφιηο 26 ρξνλψλ.

Χδή γηα κηαλ ειιεληθή πδξία ………………………………………… Μμνθή αηηζηή ηαζ ζηάζδ ςναία ς, πμο είζαζ ζηαθζζιέκδ ιε ιανιανέκζμοξ άκηνεξ ηαζ ημπέθεξ ηαζ ιε ημο δάζμοξ ηα ηθςκζά ηαζ η‘ αβνζυπμνηα ηα παηδιέκα. Χ, ζζςπδθή ιμνθή, ημφηδ ηδ ζηέρδ, πμο ζακ ηδκ αζςκζυηδηα ιε ααζακίγεζ, ηζ εζφ ιμο ηδ βεκκάξ: ημ ακαίζεδημ εζδφθθζμ. ΋ηακ μ πνυκμξ ηδ βεκζά ιαξ εα ζημνπίζεζ, εζφ εα ιείκεζξ, ιέζα ζε πυκμοξ άθθμοξ απυ ημοξ δζημφξ ιαξ, θίθμξ ζημκ άκενςπμ, ηζ μθμέκα ηα ημο θεξ: Η νκνξθηά είλαη αιήζεηα θη ε αιήζεηα νκνξθηά. Ώοηυ είκαζ υηζ λένμιε εδχ ηάης, αοηυ πνεζάγεηαζ κα λένμοιε. Σδσλ Κεηο (John Keats) H κεηάθξαζε είλαη ηνπ Κσλζηαληίλνπ Σζάηζνπ

Γψζηε κνπ γπλαίθεο, ηακπάθν θαη θξαζί Αχζηε ιμο βοκαίηεξ, ηαιπάημ ηαζ ηναζί Μέπνζ κα θςκάλς «θηάκεζ ανε ζο!» Καζ δεκ εα έπς έκζηαζδ ηαιία Μέπνζ ηδξ Ώκαζηάζεςξ ηδκ πνςία Καεχξ, εα ‘καζ βζα πάκηα, –ια ημ Αία!– Δ ηνζάδα ιμο δ αβία. Σδσλ Κεηο (John Keats) H κεηάθξαζε είλαη ηνπ ΢πχξνπ Γφηθα

195

Ζ Διίδακπεζ Μπξάνπληγθ (Elisabeth Barett Browning, 1806-61) ήηαλ ζχδπγνο ηνπ πνηεηή Ρόκπεξη Μπξάνπληγθ. Ήηαλ πνηήηξηα πνιχ δεκνθηιήο ηφζν ζηε Βξεηαλία φζν θαη ζηηο ΖΠΑ. Αλζνινγία ησλ έξγσλ ηεο εμέδσζε ν Ρφκπεξη ακέζσο κεηά ην ζάλαηφ ηεο. Σα ΢νλέηηα ηεο Πνξηνγαιίδαο ήηαλ αξθεηά ηνικεξά εξσηηθά πνηήκαηα γηα ηε βηθησξηαλή Αγγιία θαη πήξαλ απηφ ηνλ ηίηιν γηα θαλεί φηη γξάθηεθαλ απφ κηα μέλε.

΢νλέηηα ηεο Πνξηνγαιίδαο Πχξ ζ‘ αβαπάς; Ώξ ανζειήζμοιε ημοξ ηνυπμοξ‘ ιε ημ εφνμξ, ιε ημ αάεμξ, ιε ημ φρμξ, ζ‘ αβαπάς υπμο δ ροπή ιμο ιπυνεζε κα θηάζεζ, ζακ θηενμοβίγεζ πένα απυ ηα μναηά, ζηδκ ημνοθή ηδξ φπανλδξ, πνμξ ηδκ ζδεαηή ηδξ εεία πάνδ. Μα ζ‘ αβαπάς ηαζ ζηζξ πζμ απθέξ ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ ιαξ έβκμζεξ‘ ιε ημ θςξ ημο ήθζμ ηαζ ιε ημο ηακηδθζμφ ημ θςξ. Καζ ζ‘ αβαπάς εθεφεενα ςξ είκαζ μζ άκενςπμζ πμο βζα ημ δίηζμ αβςκίγμκηαζ‘ ιε αβκυηδ ζ‘ αβαπάς ςζάκ κα βφνζγα απυ ηδ Λεζημονβία‘ ηαζ ιε ημ πάεμξ ζ‘ αβαπάς πμο αάγς ζημοξ παθζμφξ ηαδιμφξ ιμο‘ ηαζ ιε ηδκ πίζηδ ζ‘ αβαπάς ηςκ παζδζηχκ ιμο πνυκςκ. Καζ ζ‘ αβαπάς ιε ιζα αβάπδ πμο κυιζγα πςξ έπαζα ζακ έπαζα ηα ζδακζηά ιμο. Με ηζξ ακάζεξ ζ‘ αβαπάς ηαζ ηα παιυβεθα ηαζ ιε ηδξ γςήξ ιμο μθυηθδνδξ ηα δάηνοα. Κζ ακ ημ εεθήζεζ μ Θευξ εα ζ‘ αβαπάς αηυια πζυηενμ αθμφ πεεάκς. Διίδακπεζ Μπξάλνπληλγθ (Elisabeth Browning) H κεηάθξαζε είλαη ηνπ Κσλζηαληίλνπ Σζάηζνπ

196

Ο Ρφκπεξη Μπξάνπληλγθ (Robert Browning, 1812-89) ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, απφ ηνπο πην δηαθεθξηκέλνπο ηεο βηθησξηαλήο επνρήο. Ήηαλ ζχδπγνο ηεο Διίδακπεζ Μπξάνπληλγθ.

΢ανχι ………………………………………… Βζηέημημοκ μθυζζμξ ζακ ηδξ ζηδκήξ ημ ζηφθμ, ιε ιπνάηζα μθάκμζπηα, ζα δομ ηεκηυλοθα απθςιέκα πμο, ζηαονςηά ζηδ ιέζδ πακ, απυ ιζακ άηνδ ζηδ άθθδ Οφη‘ έκα κεφνμ ημο ηέκηςκε, ιμκ ηνέιμκηακ εηείεε ηαεχξ ημ ααζζθυθζδμ, ηυιμο ημο ένεμοκ μζ πυκμζ, απ‘ ηδ βεκζά ημο λέιαηνα ηδκ αθθαλζά πνμζιέκεζ ηζ απυ ημ πεφημ ηνέιεηαζ αανφηαημ, χζπμο κα ‗νεεζ δ θεοηενζά ηδκ άκμζλδ – πανυιμζα αβημιαπμφζε αμοαυξ, ηοθθυξ ςξ ηαζ μ ΢αμφθ λενυξ ηζ απμζαμθςιέκμξ. …………………………………………………………………………. Κζ έπαρα, ηαζ ηδκ ακαπκζά ιμο εηνάηδζα ζε ηέημζα ζζςπή ηαζ ακαιενίγμκηαξ αθμηναγυιμοκ ‗ ηζ υθδ ιε ιζαξ δ ηέκηα εηνάκηαλε, βζαηί ακαηνζπζαζιέκμξ ακαηζκάπηδηε μ ΢αμφθ μ δοκαηυξ ηαζ ζπίεεξ άνπζζακ ηαζ ζασηεφμκηακ απ‘ υθα ηα πεηνάδζα, πμο λάθκμο ηδξ ηζάναξ ημο ημ ηίκαβια ελοπκήζακ‘ απ‘ η‘ ακηνεζςιέκ‘ ανπμκηζηά γαθείνζα, απ‘ ηα νμοιπίκζα ηα ροπενά ηαζ βηανδζςιέκα, ιυκμ ζημ ηεθάθζ‘ ια ημ ημνιί δε ζάθερε ηζ έιεζκε μθυζζμ αηυια ηνειάιεκμ. Συη‘ έζηορα ηαζ πάθζ ζημ παζβκίδζ ηζ απείναπη‘ αημθμφεδζα κα παίγς ηναβμοδχκηαξ…. Ρφκπεξη Μπξάνπληλγθ (Robert Browning) H απφδνζε ζηα ειιεληθά είλαη ηνπ Λνξέληδνπ Μαβίιε

__________________________________________________________ Ο Σφκαο Νηχιαλ (Thomas Dylan, 1914-53) ήηαλ Οπαιφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

ΥΧΡΗ΢ ΝΑ ΔΗΜΑ΢ΣΔ ΣΗΠΟΣ’ ΑΛΛΟ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΑΝΘΡΧΠΟΗ Υςνίξ κα είιαζηε ηίπμη‘ άθθμ πανά ιυκμ άκενςπμζ, πενπαηήζαιε ιέζ‘ απ‘ ηα δέκηνα Φμαζζιέκμζ, αθήκμκηαξ ηζξ θέλεζξ ιαξ κα είκαζ ηνοθενέξ Ώπυ θυαμ ιήπςξ λοπκήζμοιε ηζξ ημονμφκεξ, Ώπυ θυαμ ιήπςξ ένεμοιε Ώευνοαα ιέζα ζ‘ έκακ ηυζιμ θηενχκ ηαζ ηναοβχκ. Ώκ ήιαζηακ παζδζά, ίζςξ κα ζηανθαθχκαιε,

197

Θα πζάκαιε ηζξ ημονμφκεξ κα ημζιμφκηαζ, ηαζ δεκ εα ζπάβαιε μφηε ηθανάηζ, Καζ, ιεηά ημ ιαθαηυ ακέααζια, Θα ηζκάγαιε ηα ηεθάθζα ιαξ πζμ πάκς απ‘ ηα ηθανζά Γζα κα εαοιάζμοιε ηδκ ηεθεζυηδηα ηςκ άζηνςκ. Πένα απ‘ ηδ ζφβποζδ, υπςξ ζοιααίκεζ ζοκήεςξ, Καζ ημκ εαοιαζιυ βζα υζα μ άκενςπμξ βκςνίγεζ, Πένα απ‘ ημ πάμξ εα ‗νπυηακ δ ιαηανζυηδηα. Ώοηυ, ηυηε, είκαζ μιμνθζά, είπαιε, Παζδζά πμο ιε εαοιαζιυ ημζηάγμοκ η‘ αζηένζα, Βίκαζ μ ζημπυξ ηαζ ημ ηέθμξ. Υςνίξ κα είιαζηε ηίπμη‘ άθθμ πανά ιυκμ άκενςπμζ, πενπαηήζαιε ιέζ‘ απ‘ ηα δέκηνα. Σφκαο Νηχιαλ Μεηάθξαζε: Βίιθε Σζειεκέγθνπ-Αλησληάδνπ

Μελ παο ζηγά ζην βξάδπ ην θαιφ Μδκ παξ ζζβά ζημ ανάδο ημ ηαθυ, Πνέπεζ κα μονθζάγμοκ ηαζ κα ηαίκε απμαναδίξ ηα βεναηεζά ακηζζηάζμο, ακηζζηάζμο ζημο θςηυξ ημκ ηεθεζςιυ . Ώκ ηαζ ημ λένμοκ μζ ζμθμί πςξ ημ ζημηάδζ είκαζ ζςζηυ, Γζαηί άκμζλακ μζ θέλεζξ ημοξ ηαζ θάιρδ πμοεεκά, Αεκ πάκε αοημί ζζβά ζημ ανάδο ημ ηαθυ. Ώπμπςνχκηαξ μζ ηαθμί, ενδκμφκ βζα ημ πμνυ Πμο ε άζηναθηε δ ζοζημθή ζε ιζα γεζηή αβηαθζά. Ώκηζζηέημκηαζ ηζ αοημί ζημο θςηυξ ημκ ηεθεζςιυ. Γζα έκα ηναβμφδζ μζ αηίεαζμζ, πηοπμφκ ημκ ήθζμ ζημ θηενυ Καζ ημ ηναβμφδζ ηάπμηε ενήκμξ ημο ήθζμο ηαηακηά. ΋ιςξ δεκ πάκε αοημί ζζβά ζημ ανάδο ημ ηαθυ. Οζ ζμαανμί, ζπεδυκ ηοθθμί, ζημ ηέθμξ αθέπμοκ θςηεζκυ Κζ μθυπανμ ιεηέςνμ κα ηαζκ ηα ιάηζα ηα ηοθθά Κζ ακηζζηέημκηαζ ηζ αοημί ζημο θςηυξ ημκ ηεθεζςιυ. Κζ εζφ, παηένα ιμο, εηεί, ζηδξ εθίρδξ ημ αμοκυ ΢ εηθζπανχ, ηαηάνα, εοπή ηα δάηνοα ζμο ηα ζηθδνά, Μδκ παξ ζζβά ζημ ανάδο ημ ηαθυ. Ώκηζζηάζμο, ακηζζηάζμο ζημο θςηυξ ημκ ηεθεζςιυ. Σφκαο Νηχιαλ (Μεηάθξαζε : Γηψξγνο Μπιάλαο)

198

Ο Πέξζπ ΢έιιευ (Percy Busshe Shelley, 1792-1822) ήηαλ καδί κε ηνλ Βχξσλα θαη ηνλ Σδσλ Κεηο νη ζεκαληηθφηεξνη Βξεηαλνί εθπξφζσπνη ηεο γεληάο ησλ ξνκαληηθψλ. Πέζαλε θη απηφο πνιχ λένο, κφιηο 30 ρξνλψλ.

Ζ Αγγιία ηνπ 1819 Έκαξ βένμξ, ηνεθυξ, ηοθθυξ ηαζ εκήζηςκ ααζζθζάξ πνίβηζπεξ, ημ ηαηαηάεζ ηδξ θάναξ ημοξ, πμο ηνέπμοκ ιέζ‘ απ‘ ηδ δδιυζζα ηαηαθνυκζα, θάζπδ απυ ιζα ανςιενή πδβή άνπμκηεξ πμο μφηε αθέπμοκ, μφηε αζζεάκμκηαζ, μφηε λένμοκ αθθά ζακ αδέθθεξ βακηγχκμκηαζ ζηδκ ηαηυιμζνδ πχνα ημοξ ιέπνζ κα πέζμοκ, ηοθθςιέκμζ απυ ημ αίια, πςνίξ ηακέκα πθήβια. Έκαξ θαυξ πεζκαζιέκμξ, ιαηςιέκμξ ζη‘ αηαθθζένβδηα πςνάθζα, έκαξ ζηναηυξ πμο απεζεανπεί ηζ ανπάγεζ ηαζ πεζνίγεηαζ ημ δίημπμ ζπαεί εκάκηζα ζ‘ υθμοξ. Βπίπνοζμζ ηαζ ιαηςιέκμζ κυιμζ πμο πνμηαθμφκ ηαζ ζθάγμοκ. Θνδζηεία πςνίξ Υνζζηυ, πςνίξ Θευ, έκα αζαθίμ ζθναβζζιέκμ. Έκα ημζκμαμφθζμ – εεζπίγεζ πείνζζηα κμιμεεηήιαηα. ΋θα αοηά είκαζ ηαθυπθαηεξ απ‘ υπμο έκα δμλαζιέκμ Φάκηαζια εα πνμαάθθεζ ηαζ ίζςξ θςηίζεζ ηζξ εοεθθχδεζξ ιένεξ ιαξ. Πέξζπ ΢έιιευ (Percy Shelley) H κεηάθξαζε είλαη ηνπ ΢΢

Ζ Αξέζνπζα ΢δηχεδη‘ δ Ώνέεμοζα απ‘ ημ πζμκέκζμ ζηνχια ηδξ ζη‘ Ώηνμηεναφκζα αμοκά. Πενκά ζφκκεθα ηαζ νμοιάκζα ηζ άθεμκα ημηνυκζα, πθάζ ζηζξ θαιπνέξ πδβέξ ηδξ. Πδδάεζ ηα ανάπζα ηζ ιμζάγμοκ μζ ζβμονέξ πθελμφδεξ ηδξ ζακ ημ μονάκζμ ηυλμ. Ρέεζ ακάιεζα ζηα νοάηζα Πνμπςνά ζημ ηαηαπνάζζκμ θανάββζ μθυθςημ απυ ηδ θάιρδ ηδξ δφζδξ. Καηδθμνίγεζ πεηαπηά ιμονιμονίγμκηαξ ηναβμφδζα ηνοθενά ζα κακμφνζζια. Φακενά, δ Γδ ηδκ αβαπμφζε ηαζ πάκςεέ ηδξ μ Οονακυξ ηδξ παιμβεθμφζε. Κζ υπςξ παζμιενμφζε πνμξ ηα αάεδ, μ εναζφξ Ώθθεζυξ

199

- ηνφμξ ζακ παβεηχκαξ ιε ηδκ ηνίαζκά ημο πηοπά ημ αμοκυ ηζ ακμίβεζ έκα πάζια ζημ αμοκυ – ι‘ έκα ζπαζιυ πμο θάκδηε ζα ζεζζιυξ κα πηφπδζε ημκ Βνφιακεμ. ………………………………………………………… Πέξζπ ΢έιιευ (Percy Shelley) H κεηάθξαζε είλαη ηνπ ΢΢

__________________________________________________________ Ο Άιθξελη Σέλλπζνλ (Alfred Tennyson, 1809-92), δεκνθηιέζηεξνπο αγγιφθσλνπο πνηεηέο ηνπ 19νπ αηψλα.

ήηαλ

απφ

ηνπο

Απφ ηνλ «Δλψρ Άξδελ» Ώνάδεξ ανάπςκ ιαηνζέξ αθήηακ ζπχκηαξ πάζια ηαζ ιεξ ζημ πάζια αθνυξ πμθφξ ηαζ ηίηνζκμξ είκ‘ άιιμξ, πανέηεζ ζηέπεξ ηυηηζκεξ ημοθμφιζ ζ‘ έκα ιχθμ ζηεκυ, πθζμ πένα ιζα εηηθδζζά θζςιέκδ, ηαζ παναπάκς δνυιμξ πθαηφξ ζε πονβςηυ ηνακυ ζηαθχκεζ ιφθμ ηαζ πίζς ςξ ηα ιεζμφνακα ζηαπηί αμοκυ ρδθχκεζ ιε Αακζηά ικδιμφνζα, ηαζ θεπημηανοχκ θμββάνζ, πμο μζ ιαγεοηάδεξ ζοπκμημπάκ ημο θεζκμπχνμο, ακείγεζ πνάζζκμζ‘ έκα ημο αμοκμφ ιε ημφπα υιμζμ θαββάδζ. Υνυκζα πενάζακ εηαηυ πμο ζη΄ αηνμβζάθζ ημφημ ηνία παζδζά ηνζχκ ζπζηζχκ, δ Ώκκίηζα Λδ, πμο ήηακ ημ ημνζηζάηζ ημο πςνζμφ ημ πθζα πανζηςιέκμ, Φίθζππμξ ΡαΎξ, ημο ιοθςκά ιμκάηνζαμ αβμνάηζ, ηζ μ Άνδεκ Βκχπ, καφηδ πμκηνμφ παζδί, πμο έκα πεζιχκα απυ ηανααμηζάηζζια είπε μνθακέρεζ, επαίγακ ζηδξ άηνδξ ηα παθάζιαηα, ηεζ πμο ‗ζακ ηα παθζμφνζα, ζηθδνέξ ημοθμφνεξ βμφιεκεξ, ρανάδςκ δίηηοα ιαφνα ηαζ ζημονζαζιέκεξ άβηονεξ ηζ ακαζονιέκεξ αάνηεξ – ηζ απ‘ άιιμ εοημθμδζάθοημ ηα ηάζηνα ημοξ επθάεακ βζα κα ζδμφκ πχξ πθδιιονμφκ ή ημ ηαηάζπνμ ηφια λεηνέπμκηαξ, λεθεφβμκηαξ ηαεδιενζκχκ αθήκακ πκάνζα ιζηνά πμο λέπθεκε ηαεδιενζκχξ δ άνιδ. Έιπαζκε ιζα ζηεκή ζπδθζά ιέζα ζημ ανάπμ ηάημο‘ ηαζ ιέζα επαίγακ ηα παζδζά, κμζημηονζυ ηαζ ζπίηζ. Μζα ιένα μ Βκχπ, μ Φίθζππμξ ηδκ άθθδ αθέκηδξ ήηακ, ια ηάεε ιένα δ Ώκκζχ κμζημηονά …………………………………………………………………. Άιθξελη Σέλλπζνλ (Alfred Tennyson) H απφδνζε ζηα ειιεληθά είλαη ηνπ Λνξέληδνπ Μαβίιε

200

3.04.02 Γαιιία Ο Γθηγηψκ Απνιιηλαίξ (Guillaume Apollinair, 1880-1918) ήηαλ ζεκαληηθφο Γάιινο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, γηνο Πνισλίδαο θαη Ηηαινχ.

Απνραηξεηηζκφο Έκα ηθςκάνζ απυ νεζηζά ζημ πένζ ιμο νζβεί Να ημ εοιάζαζ ημ θεζκυπςνμ ημ πεεαιέκμ Αε εα λακασδςεμφιε πζα πμηέ ζ‘ αοηή ηδ βδ Πζηνή εοςδζά ηδξ επμπήξ ηθςκάνζ ηδξ νεζηζάξ Καζ κα εοιάζαζ πςξ εβχ ζε πενζιέκς Γθηγηψκ Απνιιηλαίξ Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Γεξαιήο Φίιε κνπ ζε ζθέθηνκαη Φίθδ ιμο ζε ζηέθημιαζ Σμ πνοζαθέκζμ πνχια ζμο ηδ πάνδ ζμο Σμ ζπίηζ είκαζ άδεζμ απυ ηυηε πμο δ δθζαπηίδα ιμο Πήβε κα ημθοιπήζεζ ζηδ εάθαζζα Ώκ δεζξ ηα οπμανφπζα Πεξ ημοξ πςξ ζ' αβαπχ Ώκ ζε ζοκακηήζμοκ ηα ζφκκεθα Πεξ ημοξ πςξ ζε θαηνεφς Ώκ δ ηαηαζβίδα πηοπά δοκαηά ημοξ ανάπμοξ ηδξ παναθίαξ Πεξ ημοξ πςξ είζαζ μ πμθφηζιμξ θίεμξ ιμο Ώκ ηάπμζμξ ηυηημξ άιιμο θάιπεζ ακάιεζα ζηζξ πζθζάδεξ ηυηημοξ άιιμο ηδξ αηηήξ Πεξ ημο πςξ είζαζ ημ ιμκαδζηυ πεηνάδζ πμο αβαπχ ΋ηακ δεζξ ημκ ηαποδνυιμ Πεξ ημο ιε πυζδ ακοπμιμκδζία πενζιέκς ηα βνάιιαηά ζμο ΢μο ζηέθκς πίθζα θζθζά πίθζα πάδζα Πμο εα ζε ζοκακηήζμοκ υπςξ ζοκακημφκ ηδκ ηεναία ημο αζονιάημο Ώκ δεζξ πθδβςιέκμοξ Πεξ ημοξ πςξ δ ιυκδ ιμο πθδβή είκαζ εηείκδ πμο έηακεξ εζφ ζηδκ ηανδζά ιμο Ώκ ιε εοιάζαζ ηάπμηε κα λένεζξ πςξ δ ζηέρδ ιμο είκαζ πάκηα ζε ζέκα Καζ πςξ ζε θαηνεφς Γθηγηψκ Απνιιηλαίξ Μεηάθξαζε: Δηξήλε Ρηηζψλε - Μπνκπφινπ

201

Ο Λνπΐ Αξαγθφλ (Luis Aragon, 1897-1982) ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Αξρηθά ηάρηεθε κε ην ληαληατζηηθφ θίλεκα, αξγφηεξα φκσο πξνζρψξεζε ζην ζνπξεαιηζηηθφ ηνπ Αληξέ Μπξεηφλ.

Οη ιέμεηο ηνπ ηέινπο [....] πέηαλακ υθα ηα πμοθζά ιέζα απυ ηα ηθανζά ιμο μζ άδεζεξ θςθζέξ λεναίκμκηαζ ηαεχξ ημ δάηνο άηνδ άηνδ εηεί ζημ ιάβμοθμ έθοβε ηζ μ γςβνάθμξ ημφημο εδχ ημο πίκαηα πμο ηαημζηχ έηζζ ηαεχξ δ ανάπκδ έηζζ ηαεχξ ιζα ιεηαιέθεζα Σζ γςβναθίγεζ ηζ κα γςβναθίγεζ Ίζςξ ηδ κευηδηα Καζ ηζξ εοηοπζζιέκεξ πχνεξ ημοξ ακενχπμοξ πμο Φμαάιαζ ηυζμ μζ ιένεξ ημοξ ζηζξ ιένεξ ιμο ιδ ιμζάζμοκε ιζα ιένα Σζ γςβναθίγεζ εηείκμξ πμο ζηα πνάβιαηα ηα πνχιαηά ημοξ ηα ηαζκμφνβζα δίκεζ Ίζςξ εζάξ παζδζά ςναία παζδζά ηαεχξ ηζ ειείξ ζηδ δοζηοπία ηαβιέκα Πμο αθήκεηε ιέζα απυ ηα δάπηοθά ζαξ κα ηοθά μ ηαζνυξ ηδξ δδμκήξ Πεζζιαηζηά πζζηά ζημ νυθμ ηςκ πνμζχπςκ ζαξ ημκ άρμβμ Πχξ πάκμκηαζ υθα ιέζα ιμο υθα ζαήκμοκ Βηηυξ απ‘ ηδ ζηθδνή δδμκή ιεηά πμθφ Πμο έπεζ θφβεζ... Λνπΐ Αξαγθφλ Mεηάθξαζε: Υξχζα Πξνθνπάθε

Χ γπλαίθα ΢ακ ημιιαηάηζα ζηα ιπνάηζα ιμο ιέζα κα πασδεφς ιπμνχ χνα πμθφ ηδκ ροπή ζμο Αε ι' έπεζξ αθήζεζ θμζπυκ κα ζε ηναηχ ς βοκαίηα δζηή ιμο Συζμ ακάθαθνδ ζηα ηθεζδςιέκα ιμο ιπνάηζα ημζιάζαζ ιε ακάθαθνδ ακάζα Αε ι' έπεζξ αθήζεζ βζα έκα υκεζνμ πμο μφηε ημ ζηέθηδηεξ Συζμ ακάθαθνδ πμο έηνεια ιήπςξ ιζα ακάζα ζε πάνεζ Λνπΐ Αξαγθφλ (Διιεληθή απφδνζε Γ. ΢παλφο)

202

Ο Πσι Βαιεξχ (Paul Valery, 1871-1945) ήηαλ Γάιινο θηιφζνθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Σα ζπαξάγκαηα ηνπ Νάξθηζζνπ Κνίκα, θοπδιέκα αδέθθζα ιμο, πεεαίκς Ώπυ μιμνθζά ηαζ πνμξ ηδκ αεχα βφικζα ζαξ πδβαίκς Καζ πνμξ εζέκα, Νφιθδ, ς Νφιθδ, Νφιθδ ηδξ πδβήξ Ένπμιαζ ηθαίβμκηαξ, δάηνοα πνμζθένς ηδξ ζζβήξ. Μζα βαθήκδ απένακηδ ιε ηναηάεζ ια εβχ ηδ κζχες ζακ εθπίδα ηνεθή. ……………………………………………………………. Σδ ιμζναία ζμο θάιρδ ηχνα αξ ενδκήζς, Σί βθοηά, ηί εακάζζια, ς πδβή, ζ' αβηαθζάγς, Άναβε πμζμκ, εζέκα ή ηα ιάηζα ιμο εβχ κα ιζζήζς Πμο ηδκ εζηυκα ιμο έπς πζεζ ζα θανιάηζ ηαζ βμνβά παναηιάγς. Ώθίιμκμ! Σί ιάηαζμ είδςθμ, ηί δάηνοα πακημηζκά! Μεξ απυ δάζδ βαθάγζα ηζ απ' η' αδεθθμφ ιμο πενκά Σδκ αβηαθζά, ιζα θάιρδ απκή ζακ χνα αηναίμο δζζηαβιμφ, Κζ ζδμφ μ κοιθίμξ πνμαάθθεζ μθυβοικμξ απ' ημο θςηυξ ηα ζοκηνίιιζα ΢ημ κενυ ζπεδζάγεηαζ ιία υρδ πκζβιμφ... Ααίιμκά ιμο ςναίε, ροπνέ ηαζ απνυζζηε, υπςξ η' αβνίιζα! ΢ημ κενυ ημ ημνιί ιμο απυ ηνφα δνμζζά ηαιςιέκμ ηζ απυ ζεθήκδ Μμνθή ιμο οπάημοδ ηζ υιςξ ζηθδνή ζηςκ ιαηζχκ ηδ βαθήκδ Σα πένζα ιμο απθχκμκηαζ ζακ ηνίκα αεχα ηζ εοβεκζηά!... Δ ζηεζία αοηή πχξ ηα ημφναζε έηζζ ζηθδνά Καζ άπναηηα πέθημοκ ζηα θφθθα επάκς ηαζ ζηα ιαφνα κενά! ………………………………………………………… Νάνηζζζε... ηαζ η' υκμια ζμο αηυιδ βθοηαίκεζ Σδκ ηανδζά ζακ εοςδζά. Φοθθμννμεί ηαζ πδβαίκεζ Μαγί ζμο ζημ εάκαημ δ ηνζακηαθοθθζά έκα νυδζκμ ικήια. ………………………………………………………….. Σμ θεββανάηζ ιε ηδξ ιονηζάξ βθεκηάεζ ηα πάεδ. Κάης απ' ηα ιφνηα αοηά ηα κεηνά, μ ενςηάξ ιμο λαβνοπκά Γζα ζέκα δφζηοπμ ημνιί πμο άκεζζεξ ιυκμ βζα ηδ ιμκαλζά Γζα ημκ ηαενέθηδ αοηυκ ζημ δάζμξ ααεζά πμο ζε ημζηάεζ ι' αηαηαδελζά. ………………………………………………………… Ώξ ιε πθακέρμοκ θμζπυκ ηα κενά, αξ ιε πάνμοκ ζηδκ ελμνία Ώξ βίκεζ δ ακάζα ιμο αοθυξ ή άνζα Κζ αξ ιμο ηναηήζεζ ηζ ειέ δ ιμοζζηή ηάπμο ιζακ άηνδ. Φφβε, επζηέθμοξ, ς φπανλδ εεία ηαζ ηαναβιέκδ! Καζ ζο θθμβένα ζοκυδερε ημκ ζοβηζκδιέκδ ΐνέλε πακημφ ημ θεββάνζ ι' αζήιζ ηαζ δάηνο. Πσι Βαιεξχ Μεηάθραζε: Βαγγέιεο Κάζζνο

203

Ο Πσι Βεξιαίλ (Paul Verlaine, 1844-96) ήηαλ Γάιινο πνηεηήο πνπ θηλήζεθε ζηα φξηα ηνπ ξνκαληηζκνχ θαη απεηέιεζε εγεηηθή θπζηνγλσκία ηνπ θηλήκαηνο ηνπ ζπκβνιηζκνχ.

Φζηλφπσξν Λοβιμθαθζά θεξ ηα πμοθζά ημο θεζκμπχνμο ζηένβμοκ ηαζ ζηδκ ηανδζά αανοεοιζά ιμκυημκδ ιμο θένκμοκ Μ‘ υρδ ζαδζηή θςκή πκζπηή πενκμφκ μζ χνεξ θές ηαζ πάεζ ιμο μ κμοξ ζ‘ αθθμηζκμφξ πνοζμφξ ηαζνμφξ ηαζ ηθαίς. Καζ πνμπςνχ ιε ζπνχπκεζ ςπνυ η‘ αβένζ η‘ μνβζζιέκμ εδχ ηζ εηεί πάκς ζηδ βδ ζακ θφθθμ ιαναιέκμ. Πσι Βεξιαίλ Μεηάθξαζε: Γηψξγνο ΢εκεξηψηεο

Οη Ράζπκνη Μπα! Καζ δ ιμίνα ιαξ έβζκε πεγή. Ώκ εέθεηε, πεεαίκμοιε ιαγί; -- ΢πάκζα δ πνυηαζδ, μνζζιέκςξ.

-- Χναίμ ημ ζπάκζμ. Λμζπυκ ειπνυξ. Ο ηυπμξ εαοιάζζμξ ηαζ μ ηαζνυξ.

-- Υζ! πζ! πζ! Ώπμβμδηεοιέκμξ!

-- Ίζςξ. Ώθθά πνμπάκηςκ εναζηήξ άρμβμξ. Ώκέηαεεκ ζδεαθζζηήξ. Να πεεάκμοιε ηχνα εθάηε.

204

-- Πενζυηενμ εζνςκεφεζηε, εαννχ, πανά υζμ ηάκεηε ημκ ηνοθενυ. Πάρεηε, ηφνζε, ακ αβαπάηε. Έηζζ ημ ανάδο ηείκμ απάκς ζηδ πθυδ, ηαζ ζη' άκεδ απάκς ηαεζζημί, δομ πενίενβμζ ενςηεοιέκμζ ακααάθακε ηέημζμ γδθεοηυ εάκαημ, ηζ απμιείκακε βζ' αοηυ -- πζ! πζ! πζ! -- ηαηαβμδηεοιέκμζ. Πσι Βεξιαίλ Μεηάθξαζε: Κψζηαο Καξπσηάθεο

Ζ ΢απθψ Ξχθνεκδ, ιε ηα ιάηζα ςπνά, ιε ζηήεμξ πμο μνεμζεζέηαζ, ηαζ θζβςιέκδ απυ δδμκή δ ΢απθχ, πμο ηδ θθμβίγεζ ζα θφηαζκα ζηα μθυροπνα η‘ αηνμβζάθζα βονίγεζ. Σμ Φάςκα θένκεζ ζημ κμο ηαζ ημοξ εεζιμφξ ανκζέηαζ‘ ηαζ αθέπμκηαξ πςξ ιμκαπή ζηα δάηνοα ηχνα θζχκεζ ηα ιαφνα πθμφζζά ηδξ ιαθθζά, ηνααά ηαζ λεννζγχκεζ. Κάπμηε, ζοθθμβίγεηαζ ιε ζπαναβιυ, ημ πνυκζα πμο ΄θαιπε αβκή δ αβάπδ ηδξ ζηδ δυλα ηζ μιμνθζά ηδξ. ηαζ πμο ηδκ ηναβμφδδζε ζε ζηίπμοξ υπμο αζχκζα, ‗ηάεε πανεέκα εε κ‘ αημφεζ ιεξ ζηα πνοζυκεζνά ηδξ Καζ κα, πμο ηχνα πέθημοκε πθςιά ηα αθέθανά ηδξ ηζ μνιά ζηδκ άβνζα εάθαζζα, πμο μθάκμζηηδ πνμζιέκεζ‘ εκχ ρδθά ζημνπίγμκηαξ ζημ ηφια ηδ θςηζά ηδξ δ ςπνά ΢εθήκδ, ημο ένςημξ δ εηδζηήηνα, αβαίκεζ. Πσι Βεξιαίλ Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο ΢εκεξηψηεο

205

Ο Πσι Διπάξ (Paul Eluard, 1895-1952) ήηαλ ζεκαληηθφο ζχγρξνλνο Γάιινο πνηεηήο θαη απφ ηνπο ηδξπηέο ηνπ γαιιηθνχ ζνπξεαιηζηηθνχ θηλήκαηνο.

Ζ αγαπεκέλε ΢ηέηεηαζ μνεή ζηα αθέθανά ιμο Καζ ηα ιαθθζά ηδξ ιπθέημκηαζ ιεξ ζηα δζηά ιμο Έπεζ ημ ζπήια ηςκ πενζχκ ιμο Έπεζ ημ πνχια ηςκ ιαηζχκ ιμο ΐοείγεηαζ ιεξ ζηδ ζηζά ιμο ΢α ιζα πέηνα ζημκ μονακυ Έπεζ ηα ιάηζα ηδξ πάκη‘ ακμζπηά Καζ δε ι‘ αθήκεζ ζ‘ φπκμ κα βείνς Σα υκεζνά ηδξ ιέζα ζημ θςξ ΢αήκμοκ ημκ ήθζμ Με ηάκμοκ κα βεθχ, κα ηθαίς ηαζ κα βεθχ Καζ κα ιζθχ πςνίξ κα έπς ηίπμηα κα πς. Πσι Διπάξ Μεηάθξαζε: Διέλε Βαθαιφ

Γηάξθεηα Μζα ηαηαζβίδα ιία ιυκμ απυ μνίγμκηα ζε μνίγμκηα ηαζ πάκς ζ΄ υθδ ηδ βδ βζα κα ζημοπίζεζ ηδ ζηυκδ ηζξ ιονζάδεξ ηα λενά θφθθα βζα κα απμβοικχζεζ υθα ηα δέκηνα βζα κα ενδιχζεζ ηζξ ηαθθζένβεζεξ βζα κα ηαηαννίρεζ ηα πμοθζά βζα κα δζαζημνπίζεζ ηα ηφιαηα κα ηαεανίζεζ ηζξ ακαεοιζάζεζξ βζα κα ηαηαζηνέρεζ ηδκ ζζμννμπία ημο ήθζμο ημο πζμ γεζημφ δζχπκμκηαξ ιάγεξ αδοκαιίαξ ηυζιμξ πμο δεκ γοβίγεζ ηίπμηα ηυζιμξ ανπαίμξ πμο ι‘ αβκμεί ίζηζμξ λεηνεθαιέκμξ δεκ εα είιαζ πζα εθεφεενμξ πανά ιέζα ζη‘ άθθα πένζα. Πσι Διπάξ

206

Υακέλνο θήπνο Ο ηήπμξ έιπαζκε ζηδ εάθαζζα θαζιυξ βανμοθαθθέκζμξ ακάζαζκε ημ αυββμ ημο κενμφ Ο ηυζιμξ έκμζςεε ημ δάζμξ. Σμ πεθαβίζζμ αβένζ απμζηήεζγε δ ηανδζά ημο ζε ήζοπμοξ παθιμφξ ΢ηαθί ζηαθί αζηνχκακε ηα θφθθα ημο απάκς ζηα θοθθχιαηα ζηζξ νίγεξ ηνοθενήξ διέναξ. Πσι Διπάξ Απφδνζε ζηα ειιεληθά Γ. Καξαβαζίιε

Ο Λακαξηίλνο (Alphonse de Lamartine, 1790-1869) ήηαλ Γάιινο πνιηηηθφο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, απφ ηηο εγεηηθέο πξνζσπηθφηεηεο ηνπ ξνκαληηζκνχ. Σν πνίεκα ηνπ Ζ ιίκλε ζεσξείηαη θιαζζηθφ. Γηεηέιεζε θαη πξσζππνπξγφο ηεο ρψξαο ηνπ.

Ζ Λίκλε Πάκηα θμζπυκ ζ‘ αηνμβζαθζέξ ηαζκμφνζεξ εα ηνααμφιε; πάκηα εα αοεζγυιαζηε ζημο ηάθμο ηδ κοπηζά πςνίξ πμηέ ζημ πέθαβμ ημο πνυκμο κα ζηαεμφιε ιζα ιένα ιμκαπά; Χ θίικδ! Πάεζ δεκ πάεζ μ ηαζνυξ πμο ζηα κενά ζμο βφνς, Οπ‘ έθπζγα δ αβάπδ ιμο πςξ εα λακαθακεί ημίηαλε, ιυκμξ ένπμιαζ ζημ ανάπμ κ‘ απμβείνς πμο βένκαιε ιαγί. Έηζζ ηαζ ηυηε μ αυιαμξ ζμο ιεξ ηζξ ζπδθζέξ αμμφζε, έηζζ ηα λεζηζζιέκα ηδξ ελέπθοκεξ βηνεικά ηζ έηζζ η‘ αβένζ ζηα ιζηνά ηα πυδζα ηδξ πηοπμφζε αθνμφξ πασδεοηζηά. Θοιάζαζ; ιζα αναδζά αμοαμί πθέαιε ζημ κενυ ζμο, ζημοξ μονακμφξ, ζηα πθάηεζα ζμο ποκυηακ ζζβαθζά ηζ άθθμ δεκ αημοβυηακε πανά η‘ ανιμκζηυ ζμο πάθθαζια ζηα ημοπζά Μα λάθκμο ηάπμζα ιμοζζηή πνςηυβκςνδ ηαζ λέκδ, ζηζξ ιαβειέκεξ υπηεξ ζμο ακηήπδζε βθοηά ημ ηφια εζηάεδ ηζ δ θςκή πμφ ‗καζ ιμο αβαπδιέκδ είπε ηα θυβζα αοηά.: 207

Κξάηεζε ρξόλε, θξάηεζε ην πέηαγκά ζνπ ηώξα θη εζείο κελ θάλεηε θηεξά ραξνύκελεο ζηηγκέο αθήζηε λα ραξνύκε εδώ ζηνπ Μάε καο ηελ ώξα δπν-ηξεηο γιπθέο βξαδηέο. Σόζ’ είλαη νη δύζηπρνη ζηε γε πνπ ζαο παξαθαινύλε, γη’ απηνύο πεηάμηε γξήγνξα θαη πάξηε ζηα θηεξά όζα ηνπο δέξλνπλ βάζαλα, κα θείλνπο π’ επηπρνύλε μεράζηε κηα θνξά. Μ‘ άδζη‘ αηυια ημο γδηχ ηαιζά βθοηζά ζηζβιμφθα, λεθεφβεζ μ πνυκμξ ηαζ ηοθά! ηνάγς ι‘ απεθπζζζά άνβδζε, ζηάζμο πνυκε ιμο! ια κα, θςηά δ αοβμφθα ηαζ δζχπκεζ ηδ κοπηζά. Ώξ αβαπμφιε αδζάημπα θμζπυκ, αξ αβαπμφιε ειπνυξ αξ ηδ παζνυιαζηε ηδ θηενςηή ζηζβιή ειείξ ηζ μ πνυκμξ πμο πμηέ θζιάκζ δε εα ανμφιε ηοθάιε ζηδ γςή ……………………………………………………. Χ θίικδ: ανάπμζ ζζςπδθμί, ζπδθζέξ, απυζηζα δάζδ! εζείξ π‘ μ πνυκμξ ζαξ λεπκά, ή δίκεζ λακά γςή! θοθάληε απ‘ ηδ κφπηα αοηή, θφθαλε ςναία πθάζδ ιζα εφιδζδ ιζηνή! Ώξ ιείκεζ ζηδ βαθήκδ ζμο ηαζ ιεξ ηδ ηνζηοιζά ζμο ς θίικδ ςναία – ηαζ ζηςκ πθαβζχκ ηδ βεθαζηή εςνζά ηαζ ιεξ ζηα ιαφνα ζμο έθαηα ηαζ ζη‘ άβνζα βηνεικά ζμο πμο βένκμοκ ζηα κενά. Ώξ ιείκεζ ζη‘ ακαηνίπζαζια ηδξ αφναξ πμο πεηάεζ ζημοξ ηνυημοξ πμο ζηζξ υπηεξ ζμο ηοθμφκ ηζξ ιαβζηέξ ζη‘ άζηνμ η΄ αζδιμιέηςπμ πμο πάκς ζμο ζημνπάεζ απηίδεξ ανβονέξ. Χ θίικδ, καζ ηζ μ άκειμξ ηζ μζ ηαθαιζέξ ζμο ηθαίκε ηζ μζ αιοδνέξ ζμο εοςδζέξ ηζ δ ηάεε ακαπκμή ηζ υηζ ακαπκέεζ εαννεί ηακείξ ηζ αημφεζ κα θέκε: αγάπεζαλ απηνί. Λακαξηίλνο Μεηάθξαζε : Γηψξγνπ ΢εκεξηψηε

208

Ο Αληξέ Μπξεηφλ (Andre Breton, 1896-1966) ήηαλ Γάιινο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, γλσζηφηεξνο σο ν πξσηεξγάηεο ηνπ ζνπξεαιηζηηθνχ θηλήκαηνο.

Δπαγξχπλεζε ΢ημ Πανίζζ ηθμκζγυιεκμξ μ πφνβμξ ημο Ώβίμο Εαηχαμο ΋ιμζμξ ιε δθζμηνυπζμκ Υηοπά ηαιζά θμνά ιε ημ ιέηςπμ ημκ ΢δημοάκα ηαζ δ ζηζά ημο βθζζηνά Ώκεπαίζεδηα ακάιεζα ζηα νοιμοθηά Σδκ ζηζβιήκ εηείκδκ αηνμπμδδηί ιέζα ζημκ φπκμ ιμο Καηεοεφκμιαζ πνμξ ηδκ ηάιανα υπμο είιαζ λαπθςιέκμξ Καζ αάγς θςηζά Αζα κα ιδκ ιείκεζ ηίπμηα απυ ηδκ ζοβηαηάεεζδ πμο ιμο απέζπαζακ Σα έπζπθα ηυηε ηάκμοκ ηυπμ ζε γχα ίζμο ιεβέεμοξ πμο ιε ημζηάγμοκ Ώδεθθζηά [....] Αληξέ Μπξεηφλ κεηάθξαζε: Αλδξέαο Δκπεηξίθνο

__________________________________________________________ Ο ΢αξι Μπσληιαίξ (Charles Pierre Baudelaire, 1821-67) ππήξμε έλαο απφ ζνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο ηεο γαιιηθήο, αιιά θαη ηεο παγθφζκηαο ινγνηερλίαο. Ολνκάζηεθε θαηαξακέλνο πνηεηήο, θπξίσο απφ ηελ ζπιινγή ηνπ Σα άλζε ηνπ θαθνύ.

Πξνζεπρή Αυλα ηαζ ηζιή ζε ζέκα ΢αηακά ζηα φρδ η‘ μονακμφ‘ ηαζ ιεξ ζηδξ Κυθαζδξ ηα αάεδ εηεί ααζίθερεξ, εηεί κζηδιέκμξ μκεζνεφεζαζ ιεξ ζηδ ζζςπή. Κάκε ηάπμζα ιένα ηζ δ ροπή ιμο ηάης απ‘ ημ Αέκηνμ ηδξ Γκχζδξ ημκηά ζμο ημκ δζοπαζιυ κα ανεζ ηδκ χνα πμο πάκς ζημ ιέηςπυ ζμο, ηα ηθαδζά ημο ε‘ απθςεμφκ ζακ ηαζκμφνβζμξ ΐςιυξ! ΢αξι Μπσληιαίξ

(απφ ηα Άνζε ηοσ θαθού)

209

Ο Δχζπκνο λεθξφο ΢ε πχια θζπανυ, παπφ, ζαθίβηανμοξ βειάημ Θα ζηάρς μ ίδζμξ ημ ααεφ ηζ εονφπςνυ ιμο ικήια ηα βένζηά ιμο ηυηαθα ε‘ απθχζς ςξ ημκ πάημ ηαζ εα θμοζηχ ζηδκ λεβκμζαζζά ζακ ηήημξ ιεξ ζημ ηφια. Σζξ δζαεήηεξ ‗βχ ιζζχ, ιζζχ ηαζ ενήκμοξ θάανμοξ πανά κα ζδχ ηςκ γςκηακχκ ηα δάηνοα κα ιε ηθάρμοκ ηάθθζμ κα ηνάλς πνυζπανμξ ημοξ ηυναηεξ ημοξ βαφνμοξ ηνζβφνς ζημ ημοθάνζ ιμο βθέκηζ αρφ κ‘ ακάρμοκ. ΢ημοθήηζα! ζφκηνμθμζ ηεθνμί πςνίξ αοηζά ηαζ ιάηζα ιπαίκεζ κεηνυξ ηαθυηανδμξ ζηα βηνίγα ζαξ παθάηζα θζθυζμθμζ εοςπδηέξ, ηνεθά παζδζά ηδξ ζήρδξ ιέζα θμζπυκ ζηα ενείπζα ιμο ηνοβάηε δίπςξ ηφρεζξ ηαζ πείηε ιμο ακ απυιεζκε πζα αάζακμ κα πάεεζ ημ κεηνυ ημφημ ζημοξ κεηνμφξ παθζυημνιμ πμο επάεδ. ΢αξι Μπσληιαίξ Μεηάθξαζε Γ. ΢εκεξηψηε

Άικπαηξνο Πμθθέξ θμνέξ μζ καοηζημί, ηδκ χνα κα πενκάκε, πζάκμοκ ημοξ άθιπαηνμοξ -πμοθζά ηδξ εάθαζζαξ ηνακάπμο νάεοια, ζα ζφκηνμθμζ ημο ηαλζδζμφ, αηθμοεάκε ημ πθμίμ πμο ιεξ ζηα αάναενα βθζζηνάεζ, ηα πζηνά. Μα ιυθζξ ζηθααςιέκα ηεζ ζηδ ημοπαζηή ηα δέζμοκ, μζ ααζζθζάδεξ η‘ μονακμφ, ζηοθημί ηζ άπανμζ πζα, η‘ άζπνα ιεβάθα ημοξ θηενά η‘ αθήκμοκε κα πέζμοκ, ηαζ ζηα πθεονά ημοξ εθζαενά κα ζένκμκηαζ ημοπζά. Ώοημί πμο ‗κ ηυζμκ υιμνθμζ, ηα ζφκκεθα ζα ζηίγμοκ, πχξ είκαζ ηχνα ηςιζημί ηζ άζηδιμζ ηαζ δεζθμί! Άθθμζ ιε πίπεξ ακαθηέξ ηα νάιθδ ημοξ ηεκηνίγμοκ, ηζ άθθμζ, βζα κα ημοξ ιζιδεμφκ, πδδάκε ζα ημοηζμί. Μ‘ αοημφξ ημοξ κεθμπνίβηδπεξ ηζ μ Πμζδηήξ πχξ ιμζάγεζ! δε ζηζάγεηαζ ηζξ ζασηζέξ, ηζξ εφεθθεξ αρδθά· ια λέκμξ ιεξ ζημκ ηυζιμ αοηυ πμο βφνς ημο πμοβζάγεζ, ζημκηάθηεζ απ ηα βζβάκηζά ημο θηενά ζα πενπαηά. ΢αξι Μπσληιαίξ

210

΢ηνλ Αλαγλψζηε Δ ακμδζία, η' αιάνηδια, δ απθδζηία ηζ δ πθάκδ ηονζεφμοκε ηδ ζηέρδ ιαξ ηαζ θεείνμοκ ημ ημνιί ιαξ, ηζ εοπάνζζηα ηζξ ηφρεζξ ιαξ ενέθμοιε ζηδ ροπή ιαξ, ηαεχξ πμο ενέθμοκ πάκς ημοξ ηζξ ρείνεξ μζ γδηζάκμζ. ΢ηα ιεηακζχιαηα άκακηνμζ ηζ αιανηςθμί ςξ ηδκ άηνζα, γδηάιε πθδνςιή αηνζαή βζα ηάεε ιοζηζηυ ιαξ ηαζ λακαιπαίκμοιε εφημθα ζημ αμφνημ ημκ παθζυ ιαξ, εαννχκηαξ πςξ λεπθέκεηαζ ιε ηα δεζθά ιαξ δάηνοα. Πάκς απ ημ πνμζηεθάθζ ιαξ μ ΢αηακάξ βενιέκμξ πάκηα ζηα ιάβζα ημο ηαημφ ημ κμο ιαξ κακμονίγεζ, ηδ πζμ αηζαθέκζα εέθδζδ ιειζάξ ηδκ ελαηιίγεζ, αοηυξ μ Μέβαξ πδιζηυξ, μ Σεηναπεναζιέκμξ. Ο Αζάμθμξ, ημ κήια αοηυξ ηναηά πμο ιαξ ημοκά! Σα πνάιαηα ηα ανςιενά πζυηενμ η' αβαπάιε, ηζ υθμ ηαζ πνμξ ηδ Κυθαζδ ηάεε ζηζβιή ηνααάιε, ιε δίπςξ θνίηδ, ακάιεζα ζημ ζηυημξ πμο ανςιά. ΢ακ ημ θηςπυ λεθακηςηή πμο πζπζθά ιε γάθδ ιζαξ παθζάξ πυνκδξ αβηαθζά πμθζμιανηονζζιέκδ, ηθεθηάηα ανπάγμοιε ηζ ειείξ ηαιζά δδμκή εθζιιέκδ, πμο ηδκε λεγμοιίγμοιε ζα ζάπζμ πμνημηάθζ. ΢ακ έκα εηαημιιφνζμ ζημοθήηζα, ιονιδβηζχκηαξ, ιεξ ζημ ιοαθυ ιαξ ηναζπαθμφκ ημο Ααίιμκα ηα πθήεδ, ηζ υηακ ακάζα παίνκμοιε, μ Θάκαημξ ζηα ζηήεδ ζακ άτθμξ πμηαιυξ ηοθά, ζζςπδθά ενδκχκηαξ. Ώκ ημ θανιάηζ ηζ δ θςηζά ηζ δ αζά ηαζ ημ ιαπαίνζ δεκ έπμοκε ηα θακηαπηά ηεκηίδζα αηυια ηάκεζ ζημ πνυζηοπμ ηδξ ιμίναξ ιαξ άεθζμ ηανααμπάκζ, είκαζ πμο θείπεζ απ' ηδ ροπή ημ εάννμξ ηζ απ' ημ πένζ. Μα ιεξ ζηζξ ζηφθεξ, ημοξ ζημνπζμφξ, ηα θίδζα, ηα ηζαηάθζα, ημοξ πάκεδνεξ, ημοξ πίεδημοξ, ημοξ βφπεξ, ηα εδνία πμο βνμφγμοκ, ζένκμοκηαζ, αθοπημφκ ηζ μονθζάγμοκ ιε ιακία ιεξ ζηςκ παεχκ ιαξ ημ ηθμοαί, πνμααίκεζ αβάθζα, εενζυ πζμ ανχιζημ, ηαηυ, ηδκ αζηδιζά κα δείλεζ!

Kζ α δε ζαθεφεζ ηζ μφηε αημφεζ ηακέκαξ ημ μονθζαπηυ ημο, υθδ βδξ εα νήιαγε, ηαζ ζημ παζιμονδηυ ημο εα 'εεθε κα ηαηάπζκε ημκ ηυζιμ -αοηυ 'καζ δ πθήλδ!πμφ, ι' έκα δάηνο αεέθδημ ζηα ιάηζα ηδξ ημζηάγεζξ, ηαεχξ ηαπκίγεζ ημκ μοηά, ηνειάθεξ κα ζηοθχκεζ. Καζ λένεζξ, ακαβκχζηδ, αοηυ ημ ηέναξ πςξ δαβηχκεζ! ΍ ακαβκχζηδ οπμηνζηή, αδένθζ πμο ιμο ιμζάγεζξ!

΢αξι Μπσληιαίξ (απφ ηα Άνζε ηοσ θαθού)

211

Spleen Βίιαζ ζακ έκαξ ααζζθζάξ ζε ανμπενυ έκα ιένμξ, πθμφζζμξ ια πςνίξ δφκαιδ, κζυξ ηζ υιςξ πμθφ βένμξ, πμο ζημοξ ζμθμφξ ημο αδζάθμνμξ πμο ζηφθημοκε ιπνμζηά ημο, πθήηηεζ ιε ηα βενάηζα ημο, η' άθμβα, ηα ζηοθζά ημο. Κοκήβζ, γχα, ηίπμηα πζα αοηυκ δεκ ημκ θαζδνφκεζ, μφηε μ θαυξ ημο πμο ιπνμζηά ζη' ακάηημνα ημο θείκεζ. Μα ηαζ η' αζηεία πμο μ ηνεθυξ παθζάηζμξ ηάκεζ ειπνυξ ημο, δε δζχπκμοκ ηδ αανοεοιζά η' άηανδμο αοημφ αννχζημο· ηάθμ ηδ ηθίκδ ημο εαννεί, πμο 'πεζ ηνζκέκζμκ άνια ηζ μζ αοθζηέξ πμο ααζζθζά ζακ δμοκ ημκ ανίζημοκ πάνια, δεκ λένμοκ πζα ιε ηί άζεικεξ ζημθέξ κα θζβμονάνμοκ, ίζςξ απ' ημ ημοθάνζ αοηυ, παιυβεθμ έκα πάνμοκ. Κζ μ αθπδιζζηήξ υπμο ιπμνεί πνοζάθζ κα ημο ηάκεζ, δε ιπυνεζε απυ ιέζα ημο ημ ιαναζιυ κα αβάκεζ, ηζ μφηε ιεξ ζηα αζιάηζκα νςιασηά θμοηνά, πμο ηα εοιμφκηαζ μζ άνπμκηεξ πάκς ζηα βδναηεζά, δε ιπυνεζε ημ πηχια αοηυ ημ δθίεζμ κ' ακαζηήζεζ, πμο ακηίξ βζα αίια ιέζα ημο, ηδξ Λήεδξ ηνέπεζ δ ανφζδ. ΢αξι Μπσληιαίξ (απφ ηα Άνζε ηοσ θαθού)

΢ε κηα δηαβάηηζζα Σμο δνυιμο η‘ μπθαθμδηυ λεημφθαζκε ηνζβφνα. Φδθή, θζβκή, ζηα ιαφνα ηδξ, ανπμκημθοπδιέκδ, ηάπμζα βοκαίηα δζάαδηε ηναηχκηαξ ζδηςιέκδ ι‘ επίδεζλδ ηδξ νυιπαξ ηδξ ηδ κηακηεθέκζα βφνα. Βοβεκζηζά ηαζ θοβενή ιε πυδζ ςξ αβαθιάημο. Κζ εβχ νμοθμφζα, υπςξ αοηυξ πμο ηνέθα ημκ πηοπάεζ, ζηα ιάηζα ηδξ ηεθνυ μονακυ πμο εφεθθεξ βεκκάεζ, ιζα βθφηα ζαβδκεοηζηή ηαζ ιζα δδμκή εακάημο. Κάπνηα αζηξαπή… λύρηα κεηά! – Γηαβάηηζζά κνπ σξαία πνπ μαθληθά ζην βιέκκα ζνπ μαλάλησζα, γηα πέ κνπ αιινύ πηα κόλν ζα ζε δσ, ζε θάπνηα δσή λέα; Αιινύ, πνιύ καθξηά από δσ! Αξγά! Κ’ ίζσο πνηέ κνπ! Γηαηί δελ μέξσ αλ πνπζελά ζέισ πηα ζ’ αληακώζεη, σ, εζέλα πνπ ζ’ αγάπαγα, σ εζύ, πνπ ηό ’ρεηο ληώζεη! Μπσληιαίξ, «Σα άλζε ηνπ θαθνχ», (κεηάθξαζε: Γ. ΢εκεξηψηεο_

212

Ο Εαθ Πξεβέξ (Jacques Prevert, 1900-77) ππήξμε έλαο απφ ηνπο πην δεκνθηιείο Γάιινπο πνηεηέο. Παξάιιεια ήηαλ θαη ζπνπδαίνο ζελαξηνγξάθνο (Σα παηδηά ηνπ Παξαδείζνπ).

Ζ ζαχξα Δ ζαφνα ηδξ αβάπδξ πάθζ ημ ‗ζηαζε Ώθήκμκηαξ ζηα δάπηοθά ιμο ηδκ μονά ηδξ ΋ιςξ αοηήκ ηζ εβχ ήεεθα κα ηναηήζς. Εαθ Πξεβέξ Μεηάθξαζε : Σάζνο Κφξθεο

Ο ρακέλνο θαηξφο Μπξνζηά ζηεο θάκπξηθαο ηελ πφξηα ν εξγάηεο απφηνκα ζηακάηεζε ν φκνξθνο θαηξφο ηνλ ηξάβεμε απφ ην ζαθάθη θη φπσο γπξλά θαη θνηηάδεη ηνλ ήιην νινθφθθηλν, νινζηξφγγπιν, λα ρακνγειά κέζα ηνλ κνιπβέλην νπξαλφ θιείλεη ην κάηη θηιηθά. Λνηπφλ ζχληξνθε Ήιηε δελ ην βξίζθεηο θνπηφ λα δψζεηο κηα ηέηνηα κέξα ζη’ αθεληηθφ ; Εαθ Πξεβέξ

Σν Παξίζη ηε Νχρηα Σνία ζπίνηα ακάαμοκ ημ έκα ιεηά ημ άθθμ ιέζα ζηδ κφπηα Σμ πνχημ βζα κα δς μθυηθδνμ ημ πνυζςπυ ζμο Σμ δεφηενμ βζα κα δς ηα ιάηζα ζμο Σμ ηεθεοηαίμ βζα κα δς ημ ζηυια ζμο Καζ ημ ζημηάδζ μθυβονα βζα κα ιμο εοιίγεζ υθα αοηά Καεχξ ζε ηναηάς ιέζα ζηδκ αβηαθζά ιμο. Εαθ Πξεβέξ

213

Διεχζεξε ζπλνηθία Έααθα ημ πδθίηζυ ιμο ζημ ηθμοαί ηαζ αβήηα ιε ημ πμοθί ζημ ηεθάθζ Λμζπυκ; δε παζνεηάκε πζα; νχηδζε μ δζμζηδηήξ ΋πζ δε παζνεηάκε πζα απάκηδζε ημ πμοθί Ώ, ηαθά ζοβπςνείζηε ιε κυιζγα πςξ παζνεηάκε είπε μ δζμζηδηήξ ΢οπςνειέκμξ ηάεε άκενςπμξ ιπμνεί κα ηάκεζ θάεμξ είπε ημ πμοθί. Εαθ Πξεβέξ Μεηάθξαζε : Σάζνο Κφξθεο

Γηα ζέλα αγάπε κνπ Πήγα ζηελ αγνξά κε ηα πνπιηά θη αγφξαζα πνπιηά γηα ζέλα αγάπε κνπ. Πήγα ζηελ αγνξά κε ηα ινπινχδηα θη αγφξαζα ινπινχδηα γηα ζέλα αγάπε κνπ. Πήγα ζηελ αγνξά κε ηα ζηδεξηθά θη αγφξαζα αιπζίδεο βαξηέο αιπζίδεο γηα ζέλα αγάπε κνπ. Καη κεηά πήγα ζηελ αγνξά κε ηνπο ζθιάβνπο θαη ζ’ έςαμα αιιά δε ζε βξήθα αγάπε κνπ Εαθ Πξεβέξ

214

Ζ σξαία επνρή Νδζηζηή, παιέκδ, παβςιέκδ Οθμιυκαπδ, άθναβηδ ιζα ημπέθα δεηάλζ πνυκςκ Ώηίκδηδ υνεζα Πθαηεία Οιμκμίαξ Μεζδιένζ Αεηαπεκηαφβμοζημο. Εαθ Πξεβέξ

Οηθνγελεηαθφ Ζ κεηέξα πιέθεη ν γηνο πνιεκά ην βξίζθεη πνιχ θπζηθφ ε κεηέξα. Κη ν παηέξαο, ηη θάλεη ν παηέξαο; Κάλεη επηρεηξήζεηο. Ζ γπλαίθα ηνπ πιέθεη ν γηνο ηνπ πνιεκά απηφο επηρεηξήζεηο ην βξίζθεη πνιχ θπζηθφ ν παηέξαο. Κη ν γηνο, ν γηνο; Ση βξίζθεη ν γηνο; Γε βξίζθεη ηίπνηα, απνιχησο ηίπνηα ν γηνο Ο γηνο, ε κεηέξα πιέθεη, ν παηέξαο ηνπ επηρεηξήζεηο, απηφο πφιεκν. ΋ηαλ ζα έρεη ηειεηψζεη ν πφιεκνο ζα θάλεη επηρεηξήζεηο κε ηνλ παηέξα ηνπ. Ο πφιεκνο ζπλερίδεηαη, ε κεηέξα ζπλερίδεη λα πιέθεη ν παηέξαο ζπλερίδεη, θάλεη επηρεηξήζεηο ν γηνο ζθνηψζεθε, δελ ζπλερίδεη πηα Ο παηέξαο θαη ε κεηέξα πεγαίλνπλ ζην λεθξνηαθείν, ην βξίζθνπλ πνιχ θπζηθφ ν παηέξαο θαη ε κεηέξα Ζ δσή ζπλερίδεηαη κε ην πιερηφ, ηνλ πφιεκν, ηηο επηρεηξήζεηο Οη επηρεηξήζεηο, ν πφιεκνο, ην πιερηφ, ν πφιεκνο Οη επηρεηξήζεηο, νη επηρεηξήζεηο θη νη επηρεηξήζεηο Ζ δσή κε ην λεθξνηαθείν. Εαθ Πξεβέξ

215

Ζ ζνθία ησλ εζλψλ Δ Ώεδκά ηθαίεζ Σμ δυκηζ ηήξ ζμθίαξ ηδξ ιεβαθχκεζ Κζ μ πυθειμξ λακανπίγεζ Πάθζ ηαζ πάθζ Εαθ Πξεβέξ

Ζ απνζηνιή Έκαξ άκενςπμξ ι' έκα ημοηί Μπαίκεζ ζημ ιμοζείμ ημο Λμφανμο Κάεεηαζ ζ' έκακ πάβημ Βλεηάγεζ ημ ημοηί Πνμζεηηζηά Σμ ακμίβεζ Μ΄ έκα ακμζπηήνζ Καζ αάγεζ Βπίζδξ πνμζεηηζηά ΢ίβμονμξ βζα ημκ εαοηυ ημο Σμ ακμζπηήνζ Πάκς ζηα αάηα Μέζα ζημ ημοηί Σμ ηθείκεζ Μ' έκα εζδζηυ ενβαθείμ Σμ αημοιπάεζ απαθά Πάκς ζημκ πάβημ Καζ θεφβεζ Ήνειμξ ηαζ παιμβεθαζηυξ Κμοηζαίκμκηαξ Φηάκεζ ζημκ ΢δημοάκα Βηεί Σμκ πενίιεκα Έκα πθμίμ θμνηδβυ Κάηαζπνμ Ώκεααίκεζ ηζξ ζζδενέκζεξ ζηάθεξ Σδξ βέθοναξ ημο πθμζάνπμο Κμοηζαίκμκηαξ Κζ εκχ ακεααίκεζ Βλεηάγεζ ημ εζδζηυ ενβαθείμ Υαιμβεθάεζ Καζ ημ νίπκεζ ζημκ ΢δημοάκα Σδκ ίδζα ζηζβιή Ώηανζαία Σμ πθμίμ ελαθακίγεηαζ.

Εαθ Πξεβέξ (κεηάθξαζε: Γηάλλεο Βαξβέξεο)

216

Ο ΢νπιιχ Πξπληφκ (Sully Prudhomme, 1839-1907) ήηαλ Γάιινο πνηεηήο. Ήηαλ απηφο ζηνλ νπνίν απνλεκήζεθε γηα πξψηε θνξά ην βξαβείν Νφκπει γηα Λνγνηερλία ην 1901.

Δδψ θάηνπ ΋θα ηα θμφθμοδα εδχ ηάημο ζαμφκε ηάεε πμοθζμφ ηεθάδδδια θίβμ ηναηά ‗κεζνεφμοιε ηα ηαθμηαίνζα πμφ καζ πακημηζκά ΋θα ηα πείθδ ηάημο εδχ θζθμφκε ι‘ άπκα δεκ ιέκεζ απ‘ ημ αεθμφδμ ημοξ ηαιζά ‗κεζνεφμοιε ηα θζθζά ηείκα πμφ καζ πακημηζκά ΋θμζ εδχ ηάημο μζ άκενςπμζ εοιμφκηαζ ημοξ θίθμοξ ή ηζξ αβάπεξ ημοξ ζοπκά ‗κεζνεφμοιε ηα γεοβανάηζα πμφ καζ πακημηζκά ΢νπιιχ Πξπληφκ Μεηάθξαζε Γηψξγνπ ΢εκεξηψηε

217

Ο Αξζνχξνο Ρεκπψ (Arthur Rimbeaud. 1854-91), ήηαλ Γάιινο πνηεηήο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ηνπ 19νπ αηψλα θαη απφ ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ζπκβνιηζκνχ. Δγθαηέιεηςε απφ πνιχ κηθξή ειηθία ην γξάςηκν.

Πξσηλφ κέζεο Χ Ώβαευ ιμο! Χ ημ Χναίμ ιμο! Φακθάνα αάκαοζδ υπμο δε ζημκηάθης ηαευθμο! ΢ηνεαθή ιαβζηή! Οονά βζα ημ ακήημοζημ ένβμ ηαζ βζα ημ εαοιαζηυ ζχια, βζα πνχηδ θμνά. Ώοηυ άνπζζε ηάης απυ ηα βέθζα ηςκ παζδζχκ, εα ηεθεζχζεζ απυ αοηά. Σμ δδθδηήνζμ ημφημ εα ιείκεζ ζε υθεξ ηζξ θθέαεξ ιαξ, αηυια ηαζ υηακ, ηαεχξ δ θακθάνα ζηναθεί, εα παναδμεμφιε ζηδκ παθζά δοζανιμκία. Χ ηχνα, ειείξ ηυζμ άλζμζ βζα αοηά ηα ιανηφνζα. ………………………………………………………………. Γέθζμ ηςκ παζδζχκ, δζαηνζηζηυηδηα ηςκ ζηθάαςκ, αοζηδνυηδηα ηςκ πανεέκςκ, θνίηδ ηςκ ιμνθχκ ηαζ ηςκ εδχ ακηζηεζιέκςκ, κα είζηε ηαεδβζαζιέκμζ ιε ηδκ ακάικδζδ αοηήξ ηδξ αβνοπκίαξ. Να πμο ηεθεζχκεζ ιε αββέθμοξ θθυβαξ ηαζ πάβμο. Μζηνυ λεκφπηζ ιεεοζζμφ, άβζμ! υηακ αοηυ δε εα ήηακ πανά βζα ηδ ιάζηα πμο ιαξ πάνζζεξ. ΢ε αεααζχκμοιε, ιέεμδε! Αεκ λεπκμφιε υηζ δυλαζεξ πεεξ ηδκ ηαεειζά απυ ηζξ δθζηίεξ ιαξ. Έπμοιε πίζηδ ζημ δδθδηήνζμ. Ξένμοιε κα δίκμοιε ηδ γςή ιαξ μθάηενδ ηάεε ιένα. Να‘ ηδ δ επμπή ηςκ δμθμθυκςκ. Αξηχξ Ρεκπψ

Μηα επνρή ζηελ Κφιαζε Ώκ εοιάιαζ ηαθά, ηάπμηε, ήηακ δ γςή ιμο έηπαβθδ βζμνηή πμο άκμζβακ υθεξ μζ ηανδζέξ ηαζ υθα ηα ηναζζά ηοθμφζακ. Μζα κφπηα πήνα ηδκ μιμνθζά ζηα βυκαηά ιμο.

218

Καζ ηδ ανήηα πζηνή. Καζ ηδ αθαζηήιδζα. Οπθίζηδηα εκάκηζα ζηδ δζηαζμζφκδ. Αναπέηεοζα. Χ Μάβζζζεξ, Μζγένζα, Μίζμξ, εζείξ εα δζαθοθάλεηε ημ εδζαονυ ιμο. Καηυνεςζα κα ζαήζς απυ ημ θμβζηυ ιμο ηάεε εθπίδα ακενχπζκδ. ………………………………………………………… Σμ ηθεζδί αοηυ είκ' δ ζοιπυκζα. Δ έιπκεοζδ ημφηδ δείπκεζ πςξ μκεζνεφηδηα. «Θα ιείκεζξ φαζκα...». μθμθφγεζ μ δζάαμθμξ : ηαζ ιε ζηεθακχκεζ ιε πθήεμξ ζθανέξ παπανμφκεξ. «Φηάζε ζημ εάκαημ ι' υθεξ ηζξ απαθίκςηεξ μνέλεζξ ζμο, ηδ θζθαοηία ζμο, ηαζ ηάεε αζοβπχνδημ αιάνηδια !» Ώπ ! απαφδδζα. Ώθθά, ΢αηακά, θίθηαηέ ιμο, κα πανείξ, υπζ αθμζονέξ ιαηζέξ. Πενζιέκς ιενζηέξ αδεθονυηδηεξ, ακαδνμιζηά. Χζηυζμ, βζα ζάξ, ημοξ εναζηέξ ηδξ απμοζίαξ ημο πενζβναθζημφ δ δζδαηηζημφ φθμοξ ζ' έκακ ζοββναθέα, βζα ζάξ απμζπχ ηζξ θίβεξ εθεεζκέξ αοηέξ ζεθίδεξ απυ ημ ζδιεζςιαηάνζμ εκυξ ημθαζιέκμο. Αξηχξ Ρεκπψ

Αίζζεζε Γαθάγζεξ ημο ηαθμηαζνζμφ αναδζέξ, εα πάς ζηα ιμκμπάηζα ζημ ηέκηδια ηςκ ζηαποχκ. Σδκ ημκηή εα παηχ πθυδ νειαάγμκηαξ, ζηα πυδζα ιμο ηδ δνμζζά ηδξ εα κζχες. Θ‘ αθήζς ημκ άκειμ κα θμφγεζ ημ βοικυ ιμο ηεθάθζ. Ώιίθδημξ, ηζ μφηε ζηέρδ ηαιζά: Μα μ άπεζνμξ ένςηαξ ηδκ ροπή εα ιμο πθδνχζεζ πένα εα ηνααήλς, ιαηνζά πμθφ, ίδζμξ ηζζββάκμξ ζηδ θφζδ ιέζα- εοηοπήξ ςζάκ ιε βοκαίηα. Αξηχξ Ρεκπψ (κεηάθξαζε : Γ. ΢παλφο)

219

3.04.03 Γεξκαλία Ο Μπέξηνιλη Μπξερη (Bertohold Brecht, 1898-1956) ήηαλ ζπνπδαίνο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, ζθελνζέηεο θαη πνηεηήο. Θεσξείηαη ν δεκηνπξγφο ηνπ γεξκαληθνχ επηθνχ ζεάηξνπ.

Ζ Λχζε (1953) Μεηά ηελ εμέγεξζε, ε Έλσζε ΢πγγξαθέσλ κνίξαζε θπιιάδηα πνπ βεβαίσλαλ φηη ν ιαφο έραζε ηελ εκπηζηνζχλε ηεο θπβέξλεζεο θαη ζα ηελ μαλαθέξδηδε κφλν αλ δηπιαζίαδε ηηο πξνζπάζεηέο ηνπ. ΢’ απηή ηελ πεξίπησζε δελ ζα ήηαλ πξνηηκφηεξν ε θπβέξλεζε λα δηαιχζεη ην ιαφ θαη λα εθιέμεη έλαλ άιινλ; Μπέξηνιλη Μπξερη (Σν πνίεκα γξάθηεθε ακέζσο κεηά ηελ εξγαηηθή εμέγεξζε ζην Βεξνιίλν ηνλ Ηνχλην ηνπ ’53)

Αλ θξαηνχζακε αηψληα Ώκ ηναημφζαιε αζχκζα Θ‘ άθθαγακ ηα πάκηα Μζα ηζ είιαζηε υιςξ εκδημί Πμθθά παναιέκμοκ ζηδκ παθζά ημοξ ιμνθή. Μπξερη (Μεηάθξαζε: Πέηξνο Μάξθαξεο)

Ξεκέξσκα Γελ είλαη ηπραίν πνπ ην μεκέξσκα θάζε κέξαο αξρίδεη κε ην ιάιεκα ηνπ πεηεηλνχ πνπ καξηπξάεη απφ παιηά κηα πξνδνζία Μπξέρη

220

Άθνπζα πσο ηίπνηα δε ζέιεηε λα κάζεηε Άημοζα πςξ ηίπμηα δε εέθεηε κα ιάεεηε. Ώπ' αοηυ αβάγς ημ ζοιπέναζια πςξ είζαζηε εηαημιιονζμφπμζ. Σμ ιέθθμκ ζαξ είκαζ ζζβμονειέκμ - ημ αθέπεηε ιπνμζηά ζαξ ζ' άπθεημ θςξ. Φνυκηζζακ μζ βμκείξ ζαξ βζα κα ιδ ζημκηάρμοκε ηα πυδζα ζαξ ζε πέηνα. Γζ' αοηυ ηίπμηα δε πνεζάγεηαζ κα ιάεεζξ. Έηζζ υπςξ είζαζ εζφ ιπμνείξ κα ιείκεζξ. Κζ έηζζ ηζ οπάνπμοκε αηυια δοζημθίεξ, ιζαξ ηζ μζ ηαζνμί υπςξ έπς αημφζεζ είκαζ ακαζθαθείξ, ημοξ δβέηεξ ζμο έπεζξ, πμο ζμο θέκε αηνζαχξ ηζ έπεζξ κα ηάκεζξ βζα κα παξ ηαθά. Έπμοκε ιαεδηέρεζ πθάζ ζε ηείκμοξ πμο λένμοκ ηζξ αθήεεζεξ πμο ζζπφμοκε βζα υθμοξ ημοξ ηαζνμφξ ια ηαζ ηζξ ζοκηαβέξ πμο πάκηα αμδεάκε. Μζαξ ηαζ βζα ζέκα βίκμκηαζ ηυζμ πμθθά δε πνεζάγεηαζ μφηε δαπηοθάηζ κα ημοκήζεζξ. ΐέααζα, ακ ηα πνάιαηα ήηακ δζαθμνεηζηά Δ ιάεδζδ εα 'ηακε οπμπνέςζή ζμο. Μπξερη Μεηάθξαζε: Πέηξνο Μάξθαξεο

Γηαβάδεηαη πξσί θαη βξάδπ Απηφο πνπ αγαπψ κνπ είπε φηη κε ρξεηάδεηαη. Γη απηφ πξνζέρσ ηνλ εαπηφ κνπ βαδίδσ κε πξνθχιαμε θαη θνβάκαη θάζε ζηάια βξνρήο κε δα θαη κε ζθνηψζεη Μπξέρη

221

Πνηέ δε ζε είρα αγαπήζεη ηφζν πνιχ Πμηέ δε ζε είπα αβαπήζεζ ηυζμ πμθφ, υπςξ εηείκμ ημ δείθζ πμο ζε άθδζα ιε ηαηάπζε ημ ααεοβάθαγμ δάζμξ, ροπή ιμο, πμο πάκς ημο, ζηα δοηζηά, ηνέιμκηακ ηζυθαξ πθςιά ηα άζηνα. Γέθαζα ανηεηά, ηανδζά ιμο, βζαηί ζοβηνμφζηδηα παίγμκηαξ ιε ημ ζηοενςπυ πεπνςιέκμ ηδκ ίδζα χνα ιέζα ζημ βαθακυ δείθζ ημο δάζμοξ ανβμζαήκακ ηζυθαξ πίζς ιμο ηα πνυζςπα. Βηείκμ ημ ιμκαδζηυ ζμφνμοπμ υθα ήηακ ηυζμ βθοηά υζμ δεκ ήηακ πμηέ λακά κα βίκμοκ αθθά αοηυ πμο ιμο απυιεζκε είκαζ ιυκμ πμοθζά ιεβάθα πμο ημ δείθζ πεημφκ πεζκαζιέκα ζημκ ζημηεζκζαζιέκμ μονακυ. Μπξερη Μεηάθξαζε: Μάξηνο Πισξίηεο

Σν θνκκέλν ζρνηλί Σν θνκκέλν ζρνηλί κπνξείο λα ην μαλαδέζεηο, ζα θξαηήζεη πάιη, σζηφζν ζα ‘λαη θνκκέλν. Ίζσο πάιη λ’ αληακψζνπκε, κα εθεί πνπ κ’ άθεζεο δελ πξφθεηηαη πνηέ λα κε μαλαβξείο Μπξερη

222

Aδπλακίεο Βζφ δεκ είπεξ ηαιία εβχ είπα ιία αβαπμφζα. #

΢ίδεξα Ώπυρε ζη΄ υκεζνυ ιμο είδα ιζα ιεβάθδ θμονημφκα. Σνάκηαλε ηδκ μζημδμιή ηαζ λήθςζε ηδ ζηαθςζζά ηδ ζζδενέκζα. Μα υηζ ήηακ απυ λφθμ θφβζζε ηαζ ηναηήεδηε. #

Αιιαγή ηξνρνχ Κάεμιαζ ζηδκ άηνδ ημο δνυιμο. Ο μδδβυξ αθθάγεζ ημκ ηνμπυ. Αε ιμο ΄δςζε πανά μ ηυπμξ πμφ έιεκα. Αε ιμο δίκεζ πανά μ ηυπμξ πμφ πάς. Συηε βζαηί ημζηάς ηδκ αθθαβή ημο ηνμπμφ ι΄ αδδιμκία; #

Άθνπγε φηαλ κηιάο Μδ θεξ πμθφ ζοπκά υηζ έπεζξ δίηζμ δάζηαθε! Άζε κα ημ δμοκ ηζ μζ ιαεδηέξ! Μδκ πζέγεζξ πμθφ ηδκ αθήεεζα, δεκ ημ ακηέπεζ. Άημοβε υηακ ιζθάξ! #

Ζ κάζθα ηνπ θαθνχ ΢ημκ ημίπμ ιμο ηνέιεηαζ έκα βζαπςκέγζημ βθοπηυ ιάζηα λφθζκδ εκυξ ηαημφ δαίιμκα, ααιιέκδ ιε πνοζυ. Με ζοιπάεεζα ημζηχ ηζξ θμοζηςιέκεξ ανηδνίεξ πμο δείπκμοκ πυζμ ημπζαζηζηυ είκαζ κα είζαζ ηαηυξ. Μπξερη

223

Ο Ρίιθε, Ράηλεξ Μαξία (Reiner Maria Rilke 1875-1926) γελλήζεθε ζηελ Πξάγα απφ Γεξκαλνχο γνλείο θαη κεγάισζε ζηε Γεξκαλία. Θεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο Γεξκαλφο ιπξηθφο πνηεηήο ηνπ 20νπ αηψλα.

Μεξηθά απφ ηα πξψηκα πνηήκαηα Ώοηυ είκαζ δ κμζηαθβία : κα ηαημζηείξ ζημ ηφια ηαζ κα ιδκ έπεζξ παηνίδα ιεξ ζημκ πνυκμ. Κ‘ μζ επζεοιίεξ αοηή‗ καζ : ζζβαθή μιζθία ηδξ αζςκζυηδηαξ ιε ηαεδιενζκέξ χνεξ. # Κ‘ δ γςή ΄καζ αοηυ : χζπμο απυ έκα πηεξ κα αβεζ δ ιμκαπζηυηενδ απ‘ υθεξ ηζξ χνεξ χνα, πμο δζαθμνεηζηά απ‘ ηζξ άθθεξ αδενθέξ ηδξ βεθά ηαζ ιπνμξ ζημ αζχκζμ ιυκμ, εα ζςπάζεζ # Σμ ζπίηζ ιμο είκαζ ακάιεζα ιέναξ ηζ μκείνμο πμο ηα παζδζά, γεζηά απ‘ ημ ηνέλζιμ, ημζιμφκηαζ, πμο ηάεμκηαζ μζ βμκείξ ημ ανάδο ηαζ ηα ηγάηζα θαιπμημπμφκε ηαζ ηδκ ηάιανα θςηίγμοκ. # Σμ ζπίηζ ιμο είκαζ ακάιεζα ιέναξ ηζ μκείνμο πμο ηαεανά ηα αναδζκά ζήιακηνα δπμφκε, ηαζ αιήπακα, απυ ημκ ακηίθαθμ, ημνίηζζα, ημοναζιέκα αημοιπμφκ ζηςκ πδβαδζχκ ηα πείθζα. # Κ‘ έπς πζμ αβαπδιέκμ δέκηνμ ιμο, ηάπμζα θζθφνα ηζ υθα ηα ηαθμηαίνζα, πμο ζζςπμφκ εκηυξ ηδξ, ζηα πείθζα ηδξ ηθαδζά ζαθεφμοκε πάθζ ηαζ πάθζ, ηζ αβνοπκμφκ πάθζ ακάιεζα ιέναξ ηζ μκείνμο # Ώθ‘ υηακ μ Άββεθμξ ιμο πζα δεκ ιε θοθάεζ, αιένζικα ιπμνεί κ‘ ακμίβεζ ηα θηενά ημο ηαζ ηδ ζζςπή ηςκ αζηενζχκ ζηα δφμ κα ζηίγεζ βζαηί, ηδξ ιμκαπζηήξ κφπηαξ ιμο, δεκ πνέπεζ κα ηναηήζεζ άθθμ πζα ηα πένζα, πμο αβςκζμφκε, αθ‘ υηακ μ Άββεθυξ ιμο πζα δεκ ιε θοθάεζ. Ρίιθε Μεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο

224

Μνλαμηά Δ ιμκαλζά, είκαζ ζακ ιζα ανμπή. Ώπυ ηδκ εάθαζζα πνμξ ηα ανάδζα ακεααίκεζ, απυ ηάιπμοξ πμο ιαηνζκμί ‗καζ ηαζ παιέκμζ πάεζ πνμξ ημκ μονακυ, υπμο ηαημζηεί πάκηα. Κζ απυ ημκ μονακυ, ζηδκ πυθδ ζα ανμπή πέθηεζ. Μεξ ζηζξ ααέααζεξ χνεξ, πνμξ ημ πνςί ηα ζμηάηζα υθα βονίγμοκ , ηζ υηακ ηα ζχιαηα, πμο δε ανήηακε ηίπμηα ηίπμηα , πςνίγμοκ εθζιιέκα ηζ απμβμδηεοιέκα ηζ αηυιδ, υηακ μζ άκενςπμζ, πμο μ έκαξ ημκ άθθμ ιζζμφκε, πνέπεζ, ζημ ίδζμ ηνεαάηζ, η‘ μζ δομ , κα ημζιδεμφκε : πάεζ, ηυηε δ ιμκαλζά, υπμο πάκ η‘ μζ πμηαιμί….

Ρίιθε (Μεηάθξαζε : Άξεο Γηθηαίνο)

΍ξα ζνβαξή ΋πμζμξ, ηχνα, ηθαίεζ ηάπμο ζημκ ηυζιμ, Αίπςξ αζηία ηαιζά ηθαίεζ ζημκ ηυζιμ, ηθαίεζ βζα ιέκα. * ΋πμζμξ, ηχνα, βεθά ηάπμο ζηδκ κφπηα, Αίπςξ αζηία, βεθά ιέζα ζηδκ κφπηα, Με πενζπαίγεζ. * ΋πμζμξ ηχνα, πμνεφεηαζ ηάπμο ζημκ ηυζιμ, Αίπςξ αζηία πμνεφεηαζ ιέζα ζημκ ηυζιμ, Ένπεηαζ ζε ιέκα. * υπμζμξ, ηχνα, πεεαίκεζ ηάπμο ζημκ ηυζιμ, δίπςξ αζηία πεεαίκεζ ιεξ ζημκ ηυζιμ, ιε ημζηάγεζ.

Ρίιθε

Δπίινγνο Ο εάκαημξ είκαζ ιεβάθμξ. Βίιαζηε δζημί ημο ηζ υηακ βεθμφιε. Κζ εηεί πμο εαννμφιε πςξ δ γςή ιαξ γχκεζ ημθιά κα ηθάρεζ εκηυξ ιαξ.

Ρίιθε

(Μεηάθξαζε Άξεο Γηθηαίνο)

225

Ο Γθέξραξη Φάιθλεξ (Gerhard Falkner), γελλήζεθε ην 1951 ζηε Βαπαξία. Δίλαη ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, κεηαθξαζηήο θαη πνηεηήο.

Πφιε ακθίδξνκεο επηθνηλσλίαοground zero ημζιήεδηα εθάπζζηα αοηυκ ημκ αζχκα! ιζα δομ ηνεζξ δομ ηνεζξ – ηέζζενζξ ή πέκηε χνεξ ηδ κφπηα, ή ημ ιήκα ή ημ πνυκμ ηυηε, ζηα πνυκζα ημο ζφκημιμο φπκμο πμθθά πνάβιαηα ήηακ αηυιδ αθδεζκά μ πνυκμξ είπε πνυκμ ηζ ήζμοκ βοικυξ ακ είπεξ ηδκ οπμιμκή κα λεκηοεείξ ιίθδζα εθάπζζηα αοηυκ ημκ αζχκα! ιζα δομ ηνεζξ δομ ηνεζξ – ηέζζενζξ ή πέκηε θέλεζξ ίζςξ ή πνμηάζεζξ, ή βθχζζεξ δεκ οπήνπε αηυια δ 11δ ΢επηειανίμο μφηε δ 3δ Οηηςανίμο μφηε ηαζ δ 15δ Μανηίμο δ πενίζηαζδ ήηακ θμζπυκ εοκμσηή κ‘ αθήζεζξ ημ πνυκμ εθεφεενμ κα οπμδοεεί επζηέθμοξ ημ πχνμ ηα ζζςπδθά, ηνειάιεκα νοάηζα ημο θςηυξ πάκς απ‘ ηδ ζοκμζηία ημο ζηαειμφ ηδξ Φνακηθμφνηδξ υθα ηα πνυκζα ζακ έβζκα δεηαμπηχ ιπμνχ κα η‘ απαββείθς αηυια ηεθάνογακ ζακ ηζξ ημοθίπεξ ηάης απ‘ ηδ ιδπακή ημο βηαγυκ ιζα βναθή ηαηαεέημκηαξ ζηδ πθυδ πμο απμηνοπημβναθείξ ιμκάπα ιε ιέηςπμ εμθυ ηαζ άβνοπκα ημηηζκζζιέκα ιάηζα

Γθέξραξλη Φάιθλεξ Μεηάθξαζε : Μαξία Αγαζαγγειίδνπ

226

Ο Χάηνρητ Χάηνε (Christian Johann Heinrich Heine, 1797-1856) ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, δνθηκηνγξάθνο, θξηηηθφο θαη έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ιπξηθνχο Γεξκαλνχο πνηεηέο ηνπ 18νπ αηψλα. Πνηήκαηά ηνπ κεινπνίεζαλ δηάζεκνη ζπλζέηεο φπσο ν ΢νχκαλ θαη άιινη.

Σν γξάκκα Σμ βνάιια πμο ιμο έζηεζθεξ δεκ ιμο πζηναίκεζ ηδκ ηανδζά, δεκ εέθεζξ θεξ κα ι‘ αβαπάξ ηαζ ιμο ημ θεξ μνεά-ημθηά ΢εθίδεξ υθεξ δχδεηα ηαζ ηάηζ βνάιιαηα ρζθά. Γζα έκα μεθνξηώζνπ κε βνάθεζ ηακείξ ηυζα πμθθά; Υάηλξηρ Υάηλε

Απφ ην ιπξηθφ Intermezzo ΢α θμφθμοδμ θακηάγεζξ ιμο, ηαεάνζα, ςναία, αβκή‘ ζε αθέπς ηζ έκαξ Ίιενμξ βθζζηνάεζ ιεξ ζηδκ ροπή‘ Κναηχκηαξ ημ ηεθάθζ ζμο, ζημκ Θευ ορχκς εοπή έηζζ κα ζ‘ έπεζ πάκημηε, ηαεάνζα, ςναία, αβκή. …………………………………… Σμκ πυκμ ηδξ αβάπδξ δεκ ζημκ πνυδςζε ημ πνυζςπυ ζμο ημ πθςιυ; Θεξ ιε ημ ζηυια ημ πενήθακμ ζακ ημκ γδηζάκμ κα ζημ πς; Χ! αοηυ ημ ζηυια είκ‘ αηαηάδεπημ, πενίβεθα, θζθζά ιμζνάγεζ ιυκμ‘ ηζ αηυια πςναηά εα ζμφ ‗θεβε ηδκ χνα πμο πεεαίκεζ απυ ημκ πυκμ Υάηλξηρ Υάηλε (απφδνζε ζηα ειιεληθά απφ ηνλ Κσλζηαληίλν Σζάηζνπ)

227

3.04.04 Ηζπαλία Ο Ραθαέι Αικπέξηη (Rafael Alberti, 1902-99) απφ ην Κάδημ ήηαλ πνηεηήο, κέινο ηεο ηζπαληθήο Γεληάο ηνπ ΄27. ΋ληαο δεκνθξαηηθφο, έθπγε απφ ηελ Ηζπαλία κεηά ηελ επηθξάηεζε ηνπ Φξάλθν θαη γχξηζε πίζσ κφιηο ην 1977.

Σξεηο αλακλήζεηο απ’ ηνλ νπξαλφ Πξφινγνο Αεκ είπακ πνμκίζεζ αηυια ιήηε μ ανπάββεθμξ, ιήηε ημ νυδμ υθα ήηακ πνζκ απυ ημ αέθαζια, πνζκ απ‘ ημ ηθάια. ΋ηακ ημ θςξ δεκ ήλενε ηαθά ηαθά ακ δ εάθαζζα εα βεκκμφζε αβυνζ ή ημνίηζζ. ΋ηακ μ άκειμξ μκεζνεουηακε ιαθθζά κα ηα πηεκίγεζ βανμφθαθθα ηαζ ιάβμοθα κα ηαηαηαίεζ δ θςηζά ηαζ ημ κενυ κα λεδζράεζ απυ δομ πείθδ νάεοια. ΋θα ήηακ πνζκ απυ ημ ημνιί ηαζ η‘ υκμια, πνζκ απυ ημ πνυκμ. Λμζπυκ, εοιάιαζ ιζα θμνά ζημκ μονακυ… …………………………………………………………… Σξίηε αλάκλεζε Σα ααθξ η‘ μονακμφ δεκ είπακ αηυια αννααςκζάζεζ ημ βζαζειί ηαζ ημ πζυκζ, δεκ είπακ μζ άκειμζ ζοθθμβζζηεί ηδκ πζεακή ιμοζζηή ηςκ ιαθθζχκ ζμο, μφηε ηζ μ ααζζθζάξ είπε πνμζηάλεζ κα εκηαθζαζηεί ζ‘ έκα αζαθίμ δ αζμθέηα. ΋πζ. Ήηακ μ ηαζνυξ πμο ηαλίδεοε ημ πεθζδυκζ πςνίξ ηα ανπζηά ιαξ ζημ νάιθμξ ημο. Πμο μζ ηαιπακέθεξ ηαζ μζ ηθζιαηίδεξ ιαναίκμκηακ δίπςξ ελχζηεξ ηζ άζηνα βζα κα ηανθςεμφκ. Ήηακ εηείκμξ μ ηαζνυξ πμο δεκ οπήνπε έκα άκεμξ βζα κα βείνεζ ημ ηεθάθζ ημο ζημκ χιμ εκυξ πμοθζμφ. Καζ ηυηε, πίζς απ‘ ηδ αεκηάθζα ζμο, ημ πνχημ ιαξ θεββάνζ. Ραθαέι Αικπέξηη Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Σάθεο ΢ηλφπνπινο

228

Ο Φεληεξίθν Γθαξζία Λφξθα (Federico Garcia Lorca, 1898-1936), ήηαλ πνιπηάιαληνο Ηζπαλφο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Αζρνιήζεθε επίζεο κε ηε κνπζηθή θαη ηε δσγξαθηθή. Δθηειέζηεθε απφ ηνπο θαιαγγίηεο ηνπ Φξάλθν ζηνλ Ηζπαληθφ εκθχιην πφιεκν.

Θξήλνο γηα ηνλ Ηγλάζην ΢άληζεζ Μερίαο ΢ηαθί-ζηαθί πάεζ μ Εβκάεζμ ημ εάκαηυ ημο θμνηςιέκμξ Γφνεοε κα ανεζ ηδκ αοβή ια πμοεεκά δ αοβή δεκ ήηακ Γονεφεζ ηδ ζςζηή εςνζά ημο ηαζ η‘ υκεζνυ ημο αθθάγεζ δνυιμ Γφνεοε η‘ υιμνθμ ημνιί ημο ηαζ ανήηε ημ ποιέκμ ημο αίια. ΢ηζβιή δεκ έηθεζζε ηα ιάηζα πμο είδε ηα ηέναηα ημκηά ημο, υιςξ μζ ηνμιενέξ ιακάδεξ ακαζδηχζακ ημ ηεθάθζ Κζ απ‘ ηα αμζημηυπζα πένα ήνε‘ έκα ιοζηζηυ ηναβμφδζ πμο αβεθαδάνδδεξ μιίπθδξ ηναβμφδαβακ ζε μονάκζμοξ ηαφνμοξ. Αεκ είπε άνπμκηα δ ΢εαίθθζα ιπνμζηά ημο βζα κα πανααβεί, μφηε ζπαεί ζακ ημ ζπαεί ημο μφηε ηανδζά κα κ‘ ηυζμ αθδεζκή. ΢ακ πμηαιυξ απυ θζμκηάνζα δ λαημοζιέκδ ημο ακηνεζμζφκδ ηαζ ζακ ζε πέηνα ζηαθζζιέκδ δ ζημπαζζά ημο δ ιεηνδιέκδ. Σχνα βζα πάκηα πζα ημζιάηαζ. Σχνα ηα ιμφζηθζα ηαζ ηα πυνηα ιε δάπηοθα πμο δε θαεεφμοκ ημ άκεμξ ακμίβμοκ ημο ιοαθμφ ημο. ………………………………… Φεληεξίθν Γθαξζία Λφξθα Μεηάθξαζε : ΢ηαχξνο Ξαξράθνο

229

Απνραηξεηηζκφο Αλ ζα πεζάλσ αθήζηε ην κπαιθφλη κνπ αλνηρηφ. Σν παηδί ηξψεη πνξηνθάιηα. (Σν βιέπσ απ’ ην κπαιθφλη κνπ) Ο ζεξηζηήο ζεξίδεη ηα ζηάρπα. (Σνλ βιέπσ απ’ ην κπαιθφλη κνπ) Αλ ζα πεζάλσ αθήζηε ην κπαιθφλη κνπ αλνηρηφ. Φεληεξίθν Γθαξζία Λφξθα Μεηάθξαζε: Σάθεο Βαξβηηζηψηεο Ο Λφξθα, πίλαθαο ηνπ ΢αιβαδφξ Νηαιί

Σξαγνχδη ηνπ θαβαιάξε Κυνδμαα. Μαηνζκή ηαζ ιυκδ. Άθμβμ ιαφνμ, θεββάνζ ιεβάθμ ηζ εθζέξ ζημ δζζάηζ ιμο. Ώκ ηαζ λένς ημοξ δνυιμοξ, πμηέ δεκ εα θηάζς ζηδκ Κυνδμαα. Μέζ‘ απ‘ ημκ ηάιπμ, ιέζ‘ απ‘ ημκ αένα άθμβμ ιαφνμ, θεββάνζ ηυηηζκμ. Ο εάκαημξ ιε ημζηάγεζ απ‘ ημοξ πφνβμοξ ηδξ Κυνδμαα. Ώπ, ηζ δνυιμξ ιαηνφξ! Ώπ, βεκκαίμ άθμβυ ιμο! Ώπ, ηαζ ιε πενζιέκεζ μ εάκαημξ, πνζκ θηάζς ζηδκ Κυνδμαα! Κυνδμαα. Μαηνζκή ηαζ ιυκδ. Φεληεξίθν Γθαξζία Λφξθα Μεηάθξαζε: Μφζρνο Λαγθνπβάξδνο

230

Βγαίλεη ην θεγγάξη ΋ηακ αβαίκεζ ημ θεββάνζ μζ ηαιπάκεξ πάκμκηαζ, ηζ ειθακίγμκηαζ η' απνυζααηα ηα ιμκμπάηζα. ΋ηακ αβαίκεζ ημ θεββάνζ δ εάθαζζα ζηεπάγεζ ηδ βδ, ηζ δ ηανδζά αζζεάκεηαζ κδζί ηαηαιεζήξ ημο απείνμο. Κακείξ δεκ ηνχεζ πμνημηάθζα ηάης απ' ηδκ πακζέθδκμ. Πνέπεζ κα θαξ πνάζζκα θνμφηα παβςιέκα. ΋ηακ αβαίκεζ ημ θεββάνζ ιε ηα εηαηυ υιμζα πνυζςπα ημ ανβονυ κυιζζια ηθαίεζ ζηδκ ηζέπδ Φεληεξίθν Γθαξζία Λφξθα Μεηάθξαζε: Ρήγα Καππάηνπ

Σν κνπγθφ παηδί Σμ παζδί γδηάεζ ηδ θςκή ημο. (Σδκ έπεζ μ ααζζθζάξ ηςκ βνφθςκ.) ΢ε ιζα ζηαβυκα ημο κενμφ ημ παζδί γδηάεζ ηδ θςκή ημο. Αεκ ηδ εέθς βζα κα ημοαεκηζάζς Ααπηοθζδάηζ εα ηδκ ηάκς πμο δ ζζςπή ιμο εα ημ αάθεζ ζημ πζμ ιζηνυ ηδξ δάπηοθμ. ΢ε ιζα ζηαβυκα ημο κενμφ Σμ παζδί γδηάεζ ηδ θςκή ημο (Μαηνζά δ θςκή θοθαηζζιέκδ ημ νμφπμ θυνεζε εκυξ βνφθμο.) Φεληεξίθν Γθαξζία Λφξθα Μεηάθξαζε: Σάθεο Βαξβηηζηψηεο

231

O πνηεηήο Αληφλην Μαηζάδν (Antonio Machado, 1875-1939) ππήξμε απφ ηηο εγεηηθέο κνξθέο ηνπ ηζπαληθνχ ινγνηερληθνχ θηλήκαηνο γλσζηνχ ωο γεληά ηνπ ’98.

Υηππνχζε ην ξνιφη Υηοπμφζε ημ νμθυζ ηζξ δχδεηα...ηαζ ήηακ δχδεηα πηοπήιαηα ηδξ ηζάπαξ ζηδ βδ. Δ χνα ιμο θχκαλα... Δ ζζςπή ιμο απάκηδζε: - Μδ θμαάζαζ. ΢ο δε εα δεζξ κα πέθηεζ δ ηεθεοηαία ζηαβυκα πμο ηνέιεζ ζηδκ ηθερφδνα. Θα ημζιδεείξ πμθθέξ χνεξ αηυια πάκς ζηδ βένζηδ υπεδ ηζ έκα ηαεανυ πνςί εα ανεζξ δειέκδ ηδ αάνηα ζμο ζηδκ άθθδ αηηή. Αληφλην Μαηζάδν Μεηάθξαζε: Μφζρνο Λαγθνπβάξδνο

____________________________________________________________ Ο Γθνπζηάβν Μπεθνπέξ (Gustavo Becquer, 1836-70) ήηαλ Αλδαινπζηαλφο κεηαξνκαληηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Θα μαλαξζνχλ ηα καχξα ρειηδφληα Θα λακανεμφκ ηα ιαφνα πεθζδυκζα ζημ ιπαθηυκζ ζμο κα πηίζμοκ ηδ θςθζά, ηαζ παίγμκηαξ ζημ ηγάιζ εα πηοπήζμοκ ιε ημ θηενυ λακά, αθθά εηείκα πμο ζημκ αένα ζηαιαημφζακ ηδκ εοηοπία ιμο ηαζ ηδκ μιμνθζά ζμο βζα κα δμοκ, εηείκα πμο είπακ ιάεεζ η‘ υκμιά ιαξ, εηείκα… δε εα ‗νεμοκ! Θα λακανεμφκ ηα ποηκά ηα αβζμηθήιαηα ημο ηήπμο ζμο ημοξ θνάπηεξ κ‘ ακεαμφκ, ηαζ λακά ημ απυβεοια, αηυια πζμ ςναία, η‘ άκεδ ημοξ εα ακμζπημφκ, αθθά εηείκα πμο αανζά απυ ημ δνμζυπαβμ αθέπαιε ηζξ ζηαβυκεξ ημοξ κα ηνέιμοκ ηαζ κα ζηαθάγμοκε ζακ δάηνοα ηδξ ιέναξ, εηείκα… δε εα ‗νεμοκ! ……

Γθνπζηάβν Μπεθνπέξ (κεηάθξαζε: Ρήγαο Καππάηνο)

232

Ο Μηγθέι ληε Οπλακνχλν (Miguel de Unamuno, 1864-1936) απφ ην Μπηικπάν, ππήξμε Ηζπαλφο θηιφζνθνο, δνθηκηνγξάθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

΢ηίρνη Οκεζνεφηδηα υηζ ημ υκεζνμ ηεθείςζε Καζ λφπκδζα. ΢ημηάδζ. Αίπςξ θεββάνζ δίπςξ αζηένζα Μυκμξ ζημκ ηυζιμ. Κμίηαλα πίζς ηαζ ιδ αθέπμκηαξ ηίπμηα Δ πίζηδ ιμο οπμπχνδζε Σδκ ηένδζζα λακά ημζηάγμκηαξ ιπνμζηά Μεβαθχκεζ ιυκμ ιέζα ζημ ιέθθμκ. #

Με υκεζνα είζαζ οθαζιέκδ ηανδζά ιμο. Ο ιμκαπζηυξ ζμο ανβαθεζυξ μθμθοβή Σμ κμο ιμο ζπίγεζ. Σναβμοδμφζε μ Θευξ υηακ ζε έπθεηε. Ο ανβαθεζυξ ημο Ήηακ ημ ηναβμφδζ ημο εακάημο, Σμ ηναβμφδζ πμο λοπκάεζ. Γςβνάθζζε ηδκ πθάζδ ΢ηδκ ακάπμδδ ηδξ πθέλδξ ζμο Γςβνάθζζε ημ ηίπμηα Πμνηναίημ ηςκ παεχκ ζμο. Μηγθέι ληε Οπλακνχλν (κεηάθξαζε: Διέλε Γθίλε)

233

Ο Υνπάλ Ρακφλ Υηκέλεζ (Juan Ramon Jimenez, 1881-1958) απφ ηελ Αλδαινπζία, ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο 1956.

Ζ αγάπε κνπ… Δ Ώβάπδ ιμο ήηακ ιμκαδζηή υπςξ δ ακηακάηθαζδ η‘ μονακμφ ζε ιζα ζηαβυκα δνμζζάξ ζηα πέηαθα εκυξ θμοθμοδζμφ ιε ημ πνχημ παιυβεθμ ηδξ αοβήξ. Ο ήθζμξ ζμο ιε πηφπδζε ηαηάηανδα ελάηιζζε ηδ δνμζζά ιμο ηζ έιεζκα πςνίξ μονακυ. Υνπάλ Ρακφλ Υηκέλεζ

Έλα κπνπθέην ηξηαληάθπιια Σμ ζηυια ζμο θφηερε ι‘ εηείκμ ημ θζθί ζημ δζηυ ιμο έκα ιπμοηέημ ηνζακηάθοθθα, ηζ μζ νίγεξ ημοξ ηνςκ ηδκ ηανδζά ιμο. Ήηακ θεζκυπςνμ. Ο άιεηνμξ μονακυξ άνπαλε ιε ημκ ήθζμ ημο υθμ ημ πνοζάθζ –ηίμκεξ θάιρεςκ– απυ ηδ γςή. Σμ ηαθμηαίνζ ήνεε ζηθδνυ· ημ ιπμοηέημ ιάδδζε, ια άθδζε κα ζπάζμοκ ζηα ιάηζα ιμο δφμ ιπμοιπμφηζα πυκμξ. Υνπάλ Ρακφλ Υηκέλεζ Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Κεληξσηήο.

234

3.04.05 Ηηαιία Ο ΢αιβαηφξε Κνπαδηκφλην (Salvatore Quasimodo, 1901-68), ήηαλ ζχγρξνλνο Ηηαιφο πνηεηήο. Κέξδηζε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1959.

Υηφλη Πέθηεζ ημ ανάδο ηαζ ιαξ αθήκεηε πάθζ, αβαπδιέκεξ εζηυκεξ ηδξ βδξ, δέκηνα, γχα, ηυζιμξ θηςπυξ ηθεζζιέκμξ ιέζα ζε ιακδφεξ ζηναηζςηχκ, ιάκεξ ιε ζηεβκςιέκδ ηδκ ημζθζά απ‘ ηα δάηνοα. Καζ ημ πζυκζ ιαξ θέββεζ απ‘ ηα θζαάδζα ζακ θεββάνζ. Χ, ημφημζ μζ κεηνμί. Υηοπήζηε πάκς ζημ ιέηςπμ, πηοπήζηε ςξ ηδκ ηανδζά. Ώξ μονθζάλεζ ημοθάπζζημκ ηάπμζμξ ιεξ ζηδ ζζςπή, ιέζα ζ‘ αοηυκ ημκ θεοηυ ηφηθμ ηςκ εκηαθζαζιέκςκ. ΢αιαβαηφξε Κνπαδηκφλην Μεηάθξαζε: Εσή Καξέιε

Μαξαζψλαο Ο ενήκμξ ηςκ ιακάδςκ ζημ Μαναεχκα, δ ηναοβή απ' ηα ζπθάπκα ημο θαμφ απυ ηακέκα δεκ αημφζηδηε. Δ Βθθάδα ήηακ εθεφεενδ. Βίκαζ εθεφεενδ δ Βθθάδα. Ο Μαναεχκαξ είκαζ ηυπμξ ζηναηζςηχκ υπζ ιάκηδδςκ, εδχ καυξ δε βεκκζέηαζ μφηε αςιυξ. Ο ηφιαμξ ημο άεζηημξ, απυ ρδθά θαίκεηαζ δ Βφαμζα. ΢ημοθήηζ ηδξ ζζημνίαξ ηάεε ηζ ζοιθςκεί ιε ημ έδαθμξ, εδχ δ ζηήθδ ηαζ ιεξ ζηδ βδ ηνάκδ ηαζ λίθδ' αηυιδ ηζ ακ μ Μαναεχκαξ ζοκ ημ Μαναεχκα, μ άκενςπμξ ηδξ πεδζάδαξ ημο Άνβμοξ γεζ ακάιεζα ζε ηείπδ ζακ ζημπζέξ θνμονάξ. ΢αιαβαηφξε Κνπαδηκφλην Μεηάθξαζε: Ρνχια Κνλζνιάθε

235

Ήδε ε βξνρή καδί καο Ήδδ δ ανμπή ιαγί ιαξ˙ Σανάγεζ ημκ άθαθμ αένα. Σα πεθζδυκζα, ιαδμφκ ηα ζαδζιέκα κενά Σςκ θζικχκ ηδξ Λμιαανδίαξ, άθθμζ βθάνμζ ΢ε άθθμοξ αοεμφξ ηαζ δ μζιή ημο ζακμφ Φηάκεζ απ‘ η‘ αθχκζα, βζα κα ιαξ ζοκηνέλεζ. Ώηυιδ έκαξ πνυκμξ. Αίπςξ μφηε έκα πανάπμκμ πμο Μεημοζζςιέκμ Ίζςξ, αζθκίδζα εα κζημφζε ηζξ διένεξ. ΢αξβαηφξε Κνπαδνκφλην

Σε λχρηα ζηελ Αθξφπνιε Μζα κφπηα ζηδκ Ώεήκα ζηδκ άζπνδ εάθαζζα ηδξ Ώηνυπμθδξ δ ημοημοαάβζα είπε Ώεήκα. Αεκ ήηακ ηάθεζια ηαηυ, ημ θεββάνζ ηαηάθεοημ, μ βνακίηδξ ζηθδνυξ αθνυξ ηζ μ εθαζχκαξ ημκηά ζημ Βνέπεεζμ ζπδιάηζγε ηεηθζιέκα ηοιαημεζδή ηνίβςκα, ηζκμφιεκμοξ ζηαναααίμοξ. ΢ήιακε δ ημοημοαάβζα, δνμζενή, εοηοπήξ, πάκς απ' ηδ εάθαζζα. Οζ ηίμκεξ, γχα θεοημφ αίιαημξ, ζάθεοακ ιέζα ζηδ ζηήθδ. ΢οθθμβζζιέκμ πμοθί δ ημοημοαάβζα, πενζζηνεθυιεκμξ ζημπαζιυξ, ιζα ιεθςδζηή έθθεζρδ ιε ανιμκζηυ ηαζ ηέθεζμ νάιθμξ. Ο λεκαβυξ έθεβε απυ ημ ηφια ημο ηδξ ζεθήκδξ υηζ ζημ ηέκηνμ ημο Πανεεκχκα δ έηνδλδ ιζαξ ημονηζηήξ πονζηζδαπμεήηδξ ηαηάζηνερε ηδκ ανιμκία ηςκ υβηςκ, έθεβε ηδκ ηαηάννεοζδ ηδξ Ώεδκάξ Παθθάδαξ, ημκ ενπμιυ ηδξ Μανίαξ Παξζέλε κήηεξ, θόξε ηνπ ηέθλνπ ζνπ, πάκς ζηδξ ηίηνζκδξ ημοημοαάβζαξ ημ λφθζκμ ηέναξ. ΢αιαβαηφξε Κνπαδηκφλην Μεηάθξαζε: Ρνχια Κνλζνιάθε

236

Ο Φηιίππν Σακάδν Μαξηλέηηη (Filippo Tommaso Marinetti, 1876-1944), ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, απφ ηνπο ηδξπηέο ηνπ θνπηνπξηζηηθνχ θηλήκαηνο ησλ αξρψλ ηνπ 20νχ αηψλα θαη απφ ηνπο πξψηνπο ππνζηεξηθηέο ηνπ θαζηζκνχ.

Σα δψκαηα ηνπ έξσηα ………………………………………………….. Γζα πάνδ ιαξ ημ δχια ιεηαιμνθχεδηε ζε ιζα ζηένκα βαθάγζα, άοθδ δελαιεκή υπμο ημ πανεέκμ κενυ ημο αναδζκμφ ιοζηδνζςδχξ, ιαγεφμκηακ μθυβονα, ζοθθμβζζιέκμ… ηαζ δ ροπή ιμο απυνηαβδ εα πμηζζηεί απυ πανά ζηα ζηδεαία, ρδθά, ακάιεζα ζηδκ μνιή ηςκ θζθζχκ ιαξ ηαζ ζηδ ιεεοζηζηή μκεζνμπυθδζδ ηςκ βαθακχκ ιαηζχκ ζμο ηαζνυ θοθαηζζιέκα ζημοξ ηθίαακμοξ ηδξ Διέναξ, ηςκ ηενάζηζςκ έλαθθςκ ιαηζχκ ζμο πμο ζζμννμπμφκ ζημ δζάζηδια, υηακ δ κφπηα πέθηεζ ζακ ιμθφαζ! Χ! πχξ κα αθοζμδέζς ηζξ δομ ηανδζέξ ιαξ, ιεεοζιέκεξ κ‘ αημθμοεήζμοκ εέθμοκ ημ ήνειμ ηανααάκζ ηςκ κμιάδςκ ηςκ Άζηνςκ ηαζ ημκ αηηζκμαυθμ ηαθπαζιυ ημοξ ζηζξ ηαηδθυνεξ η‘ μονακμφ ηαζ ηζξ θεπηέξ αηηίκεξ ημοξ πμο ακαπδδμφκ ηαζ ημοδμοκίγμοκ ζημ θοηυθςξ, ζακ κα δπμφκ πνοζά ημοδμφκζα πάκς ζηδκ ένδιμ ηςκ εαθαζζχκ; Χ πχξ κ‘ αθοζμδέζς ηζξ ηανδζέξ ιαξ, ιεεοζιέκεξ κα γήζμοκ εέθμοκ εζνδκζηά ακάιεζα ζηζξ ζηυνπζεξ θςηζέξ ηςκ Άζηνςκ πμο ιαγεφμκηαζ ζακ ηζξ μνδέξ ηςκ ααναάνςκ ζηζξ ιαηνζκέξ ημνθέξ! ΢ε εοιάιαζ, ς πνυζςπμ αζδιμθχηζζημ ιεηά ημκ ελαηιζζιυ ηςκ δαηνφςκ, ς υιμνθε ηφηκε ζακ ακμίβεζξ ζηα θνζηηά οπυβεζα ηδξ εθίρδξ ιμο, εκχ ηαηά δζαζηήιαηα δ βαθάγζα πκμή ημο απείνμο ηοιάηζγε ζημ ιίζπμ ημο ζδακζημφ ζχιαηυξ ζμο! Ώθίιμκμ! ζε άθθεξ αβηάθεξ, ζ‘ άθθμοξ ηυνθμοξ ακελενεφκδημοξ, κα πμο δ αανζά ηανδζά ιμο αθήκεηαζ αηυια ιεεοζιέκδ ζηδ ζηζαανή αζχνα ημο ένςηα πμο ηάπμηε θίηκζγε ηζξ ροπέξ ιαξ ιε απάεεζα ηαζ αία, πένα δχεε…

……………………………………………………………………… Φηιίππν Μαξηλέηηη Μεηάθξαζε : Μ. ΢ηεθαλνπνχινπ

237

Ο Δνπηδέλην Μνληάιε (Eugenio Montale, 1896-1981) ήηαλ Ηηαιφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Κέξδηζε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1975.

Μεζφγεηνο Να ιπμνμφζα ημοθάπζζημκ κα ηθείζς ζ‘ αοηυ ιμο ημ νοειυ πμο αβημιαπά ηάηζ απ‘ ημ παναιζθδηυ ζμο· Να ιμο δζκυηακ κα ηαζνζάζς ζηζξ δζηέξ ζμο θςκέξ ηδκ ηναοθή ιζθζά ιμοΒβχ πμο μκεζνεουιμοκ κα ζμο ηθέρς ηα θυβζα η‘ ανιονά υπμο θφζδ ηαζ ηέπκδ βίκμκηαζ έκα βζα κα δζαθαθήζς πζμ ηαθά ηδ ιεθαβπμθία ιμο βεναζιέκμο παζδζμφ πμο δεκ έπνεπε κα ζοθθμβάηαζ. Κζ ςζηυζμ δεκ έπς άθθα απ΄ ηα θεανιέκα βνάιιαηα ηςκ θελζηχκ, ηαζ ηδ ζημηεζκή θςκή πμο βζα ένςηα ιζθεί, ζαήκεζ Γίκεηαζ αλζμενήκδηδ θζθμθμβία. Αεκ έπς άθθα απυ ηα θυβζα αοηά πμο ζακ δδιυζζεξ βοκαίηεξ πνμζθένμκηαζ ζ‘ υπμζμκ ηζξ εέθεζ· Αεκ έπς άθθεξ απ‘ ηζξ ημοναζιέκεξ ημφηεξ θνάζεζξ πμο ηζ αφνζμ ιπμνεί κα ιμο ηζξ ηθέρμοκ νέιπεθμζ θμζηδηέξ βζ‘ αθδεζκμφξ ζηίπμοξ. Κζ δ αμή ζμο αολαίκεζ ηζ απθχκεηαζ Γαθάγζμξ μ κέμξ ίζηζμξ. ι‘ αθήκμοκ μζ ζηέρεζξ ιμο βζα δμηζιή. Ώζζεήζεζξ δεκ έπς, μφηε κμο. Αεκ έπς υνζα. Δνπηδέλην Μνληάιε κεηάθξαζε: Γεκήηξεο Νηθνιαξεΐδεο

Ζ δσή ζε πξφδα Βίκαζ βεβμκυξ υηζ δ γςή δεκ ελδβείηαζ μφηε απυ ηδ αζμθμβία oφηε απυ ηδ εεμθμβία. Δ γςή έπεζ αάεμξ αηυιδ ηζ υηακ πενκάεζ αιέζςξ ζακ ηδ γςή ηδξ πεηαθμφδαξ δ γςή παναιέκεζ πθμφζζα αηυιδ ηζ υηακ ημ πχια είκαζ λενυ. Ώκεθέδημξ είκ' μ αβχκαξ 238

βζα κα ηαηαθήλεζ ακμφζζα ηζ αθυνδηδ. Αεκ ιέκεζ πανά ημ αζφκεζδμ αάεμξ δ ηεθεοηαία θάνζα ημο λέπκμμο εεάηνμο ιαξ. Θα έζηεθκα ζε ηαηακαβηαζηζηά ένβα ή ζηδκ ηνειάθα υπμζμκ ηδκ πζζηεφεζ ή ηδκ οπμιέκεζ. Βίκαζ θακενυ υηζ μ ακίδεμξ ανηεί βζα κα ζηεπάγεζ ημ ζημηάδζ. Δνπηδέλην Μνληάιε Μεηάθξαζε: Silio D'Aprile

Σν ζπίηη ησλ ηεισλνθπιάθσλ Αεκ εοιάζαζ ημ ζπίηζ ηςκ ηεθςκμθοθάηςκ ζημ φρςια πμο ηνέιεηαζ επάκς απ‘ ημοξ ανάπμοξ: ένδιμ ζε πενζιέκεζ απυ ηδκ κφπηα αοηή πμο πνυααθε ημ ζιήκμξ ηςκ θμβζζιχκ ζμο ηαζ ζηάεδηε εηεί ιέζα ακήζοπα. Ο Λίααξ πνυκζα ηχνα δένκεζ ηα ανπαία ηείπδ ημ βέθζμ ζμο δεκ δπεί πζα πανμφιεκμ δ πολίδα έπεζ ηνεθαεεί ηαζ μζ γανζέξ πζα δεκ πεηοπαίκμοκ Αεκ εοιάζαζ, άθθεξ ζηζβιέξ απμζπμφκ ηδκ ικήιδ ζμο, ημ κήια λεηοθίβεηαζ. Κναηχ αηυιδ ιζα άηνδ ημο, ια απμιαηνφκεηαζ ημ ζπίηζ ηαζ ζηδκ ημνθή ηδξ ζηέβδξ δ ιαονζζιέκδ ακειμδμφνα βονίγεζ ακεθέδηα. Κναηχ ιζακ άηνδ, ια ιέκεζξ ιυκδ ηαζ δεκ ζε κζχες κ΄ ακαζαίκεζξ ζημ ζημηάδζ. Χ, πάκμκηαζ μζ μνίγμκηεξ ηαζ θέββεζ ακάνζα δ θάιρδ ημο πεηνεθαζμθυνμο! Σμ πέναζια πμο ‗καζ; (Πθδεαίκεζ ημ ακηζιάιαθμ ηαζ πάθζ ζηδκ απυηνδικδ αηηή…). Αεκ εοιάζαζ ημ ζπίηζ εηείκδξ ηδξ κφπηαξ ιμο. Αεκ λένς πμζμξ θεφβεζ, πμζμξ ιέκεζ. Δνπηδέλην Μνληάιε κεηάθξαζε: Νίθνο Αιηθέξεο

239

Άλεκνο ζην κηζνθέγγαξν Δ ιεβάθδ βέθονα δεκ μδδβμφζε ζ‘ εζέκα. Μ‘ έκα κεφια, εα ζ‘ είπα θηάζεζ δζαπθέμκηαξ ηαζ ημοξ οπμκυιμοξ. Ώθθά υιςξ μζ δοκάιεζξ ιμο, ιε ημκ ήθζμ πάκς ζηα ηνφζηαθθα ηςκ ιπαθημκζχκ, ηζυθαξ ι‘ άθδκακ. Ο άκενςπμξ πμο ηήνοζζε ζημ ηαιπφθμ δνυιμ ιε νχηδζε «Ξένεζξ πμο είκαζ μ Θευξ;» Σμ ‗λενα ηαζ ημο ημ ‗πα. Κμφκδζε ημ ηεθάθζ ημο. Υάεδηε ιέζα ζημκ ζηνυαζθμ πμο άνπαλε ζπίηζα ηζ ακενχπμοξ, ηα ζήηςζε ρδθά, πάκς ζηδκ πίζζα. Δνπηδέλην Μνληάιε κεηάθξαζε: Νίθνο Αιηθέξεο

________________________________________________________ Ο Γθηνπδέππε Οπγθαξέηη (Giuseppe Ungaretti, 1888-1970), ήηαλ Ηηαιφο δεκνζηνγξάθνο, θξηηηθφο, πνηεηήο θαη αθαδεκατθφο

Μαηαηφηεηα Ώκαπάκηεπα ρδθυ είκαζ πάκς απ‘ ηα ενείπζα ημ ηαεάνζμ εάιαμξ ηδξ απενακημζφκδξ Κζ μ άκενςπμξ βενιέκμξ πάκς απ‘ ημ κενυ ημ αζθκζδζαζιέκμ απ‘ ημκ ήθζμ ζοκένπεηαζ ζηζά Λζηκζζιέκδ ηαζ ιαθαηά δζαεθαζιέκδ. Γηνπδέππε Οπγγαξέηηη κεηάθξαζε: Φνίβνο Πηνκπίλνο

240

Ο Σζέδαξε Παβέδε (Cesare Pavese, 1908-1950) ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Δίζαη ζαλ θάπνηα γε Βίζαζ ζακ ηάπμζα βδ πμο ηακέκαξ πμηέ δεκ μκυιαζε. Αεκ πενζιέκεζξ ηίπμηα ιυκμ ηδ θέλδ πμο ε‘ ακααθφζεζ απ‘ ημ αάεμξ ζακ ηανπυξ ζηα ηθανζά. Έκαξ άκειμξ ζε πνμθαααίκεζ. ΢ηεβκά ηαζ ιαναιέκα πνάβιαηα ζε ηαηαηθφγμοκε ηαζ θεφβμοκ ιε ημκ άκειμ. Μέθδ ηαζ θυβζα ανπαία. Σνέιεζξ ιέζα ζημ ηαθμηαίνζ. Σζέδαξε Παβέδε Μεηάθξαζε: Υξχζα Πξνθνπάθε

Σν ζιηκκέλν θξαζί Σμ δφζημθμ είκαζ κα ηδκ ανάλεζξ ζηδ βςκίηζα ζμο δίπςξ κα ζε πνμζέλμοκ. Σα οπυθμζπα ένπμκηαζ ιυκα ημοξ. Σνεζξ βμοθίηζεξ ηαζ ζμο λακάνπεηαζ δ υνελδ κα πάκεζαζ ζηζξ ζηέρεζξ ζμο. Ονεχκεηαζ έκα ιαηνζκυ ηφια ιε λεπαζιέκμοξ ρζεφνμοξ, ηα πάκηα εμθχκμοκ, ηαζ είκαζ ζακ εαφια κα οπάνπεζξ βζα κα παγεφεζξ ημ πμηήνζ. Δ δμοθεζά (βζαηί μζ άκηνεξ δεκ ιπμνμφκ κα ιδ ζηέθημκηαζ ηδ δμοθεζά) λακαβίκεηαζ ημ ακέηαεεκ ιμζναίμ: υηζ είκαζ ςναίμ κα οπμθένεζξ βζα κα ιπμνείξ κα πάκεζαζ ζημκ πυκμ. Μεηά, ηα ιάηζα αηεκίγμοκ ημ ηεκυ, ζακ πμκειέκα ιάηζα ηοθθμφ. Ώκ αοηυξ μ άκηναξ ζδηςεεί, ηνααχκηαξ ζπίηζ βζα φπκμ εα ιμζάγεζ ι‘ έκακ ζηνααυ πμο ‗παζε ημ δνυιμ. Ο ηαεέκαξ ιπμνεί κα λειπμοηάνεζ απ‘ ηδ βςκζά ηαζ κα ημκ ανπίζεζ ζηζξ βνμεζέξ. Μπμνεί κα ειθακζζηεί ιζα βοκαίηα, υιμνθδ ηαζ κέα, αβηαγέ ι‘ έκακ άκηνα, ακείγμκηαξ. ΋πςξ ηάπμηε ιζα βοκαίηα άκεζγε ιαγί ημο. Μα δεκ αθέπεζ. Αεκ ιπμνεί κα δεζ. Σνααάεζ ζπίηζ βζα φπκμ ηαζ δ γςή ημο δεκ είκαζ πανά έκαξ ρίεονμξ ζζβήξ. ……………………………………………………………….. Σζέδαξε Παβέδε Απφδνζε ζηα ειιεληθά: ΢πχξνο Γφηθαο

241

Ο ΢άληξν Πέλλα (Sandro Penna, 1906-77) απφ ηελ Πεξνχηδηα, ήηαλ πνηεηήο

Αξθεί ζην έξσηα ησλ εθήβσλ Ώνηεί ζημκ ένςηα ηςκ εθήαςκ δ αίζεδζδ ηδξ ηαημπήξ ημο ήθζμο, ηαεχξ αηζκδημφκ ζηδ γεζηή άιιμ. Έηζζ είκαζ υθα. Αεκ ένπεηαζ έκαξ δοκαηυξ άκειμξ κα ακαηνέρεζ ηδκ εηηοθθςηζηή δνειία. Σμ ανάδο, ζηδ ζηζά ηδξ ιδηνυπμθδξ ιε θςκέξ ηαζ θςκέξ παίγμοκ ηα παζδζά. ΢ηδ ζζςπή υιςξ, είκαζ ακχθεθδ αηυιδ ηζ δ θςκή ηδξ ηαιπάκαξ. ΢άληξν Πέλλα Μεηάθξαζε: ΢σηήξεο Παζηάθαο

Εεζηή άκκνο Δ γςή… είκαζ κα εοιάιαζ ημ εθζαενυ λφπκδια ζε έκα ηναίκμ, ηδκ αοβή: κα έπς δεζ έλς ημ ααέααζμ θςξ: κα έπς κζχζεζ ζημ ιμοδζαζιέκμ ημνιί ηδκ πανεεκζηή ηαζ ζηθδνή ιεθαβπμθία ημο ηζμοπηενμφ ακέιμο. Ώθθά αηυια πζμ βθοηυ είκαζ κα εοιάιαζ ηδκ απνμζδυηδηδ θφηνςζδ: δίπθα ιμο έκαξ κεανυξ καφηδξ : ημ ιπθε ηαζ ημ άζπνμ ηδξ ζημθήξ ημο ηζ έλς ιζα εάθαζζα κςπή απυ πνχια. Ώκ οπμπςνήζεζ θίβμ δ κφπηα ημο ηαθμηαζνζμφ εα πνμαάθμοκ ζηδκ αηνμβζαθζά βεκκδιέκμζ ζζςπδθά υπςξ ηα πνχιαηά ηδξβοικμί άκηνεξ πμο εθαθνά πμνεφμκηαζ. Κζ υπςξ μ άκειμξ ηζκεί ηδκ εάθαζζα ημ ίδζμ ζπνχπκμοκ θςκάγμκηαξ μζ άκηνεξ ηζξ αάνηεξ ζπνχπκμοκ ηζξ αάνηεξ μζ άκηνεξ θςκάγμκηαξ Ώκαηέθθεζ πάκς ζημκ ηεθεοηαίμ ζδνχηα μ ήθζμξ ΢άληξν Πέλλα Μεηάθξαζε: ΢σηήξεο Παζηάθαο

242

Ο Οχγνο Φψζθνινο (Nicolo Ugo Foskolo, 1778-1827), γελλήζεθε ζηε Εάθπλζν απφ κεηέξα Διιελίδα θαη παηέξα Ηηαιφ. Έδεζε ζηελ Ηηαιία θαη κειέηεζε αξραίνπο Έιιελεο θαη Λαηίλνπο ζπγγξαθείο. Έγξαςε ζνλέηα, σδέο θαη ηξαγσδίεο θαη ζεσξείηαη εζληθφο πνηεηήο ηεο Ηηαιίαο.

Απφ ηνπο «Σάθνπο» ΢‘ ίζηζμ ηοπανζζζζχκ ηαζ ιέζα ζε οδνίεξ βθοηαιέκεξ ιε ηθάρα ηαζ ίζςξ μ φπκμξ ημο εακάημο εθαθνφηενμξ; Ώκ μ ήθζμξ βζα ιε, ηδξ βδξ πθζα δεκ πθδεαίκεζ ημφηδ ηδκ ςναία θαιζθζά απυ γχα ηαζ πυνηα, ηαζ ζακ ιπνμζηά ιμο πθμοιζζηέξ ι‘ εθπίδεξ δεκ εα πμνεφμοκ μζ ΍νεξ πμο εε κα ‗νεμοκ, μφηε θίθε, απυ ζε ε‘ αημφς ημ ζηίπμ ηαζ ηδκ πζηνή ανιμκία πμο ηοαενκά ημκ, μφηε δ πκμή ζηδκ ηανδζά πθζυ εα ιμο ηνέκεζ ηςκ πανεέκςκ Μμοζχκ ηαζ ηδξ Ώβάπδξ, ιμκάπδ πκμή ζηδκ άζηαηδ γςή ιμο, πμζμ εα ‘καζ πανδβυνδια ιζα πέηνα βζα ηεξ παιέκεξ ιένεξ κα πςνίγεζ ηα ηυηηαθά ιμο απ‘ η‘ άιεηνα πμο ζπένκεζ ζηεξ ζηενζέξ ηαζ ζηεξ εάθαζζεξ μ Υάνμξ; Ώθήεεζα, Πζκδειυκηδ, ηαζ δ Βθπίδα ζηενκή εεά, ημοξ ηάθμοξ θεφβεζ ηζ υθα δ θδζιμκζά ζηδ κφπηα ηδξ ηοθίβεζ ηζ απυ ζάθμ ζε ζάθμ ηα ημονάγεζ ιζα δφκαιδ δμοθεφηνα ηζ υθα, ακενχπμοξ, ηάθμοξ, ζηενκέξ εςνζέξ ηζ απμιεζκάνζα ηδξ βδξ ηαζ η‘ μονακμφ μ ηαζνυξ αθθάγεζ. ……………………………………………………. Μυκμ υπμζμξ πίζς αβάπεξ δεκ αθήκεζ θίβμ ημοξ ηάθμοξ παίνεηαζ, ηζ ακ πένα ημζηάλεζ απ‘ ημ λυδζ, ηδκ ροπή ημο αθέπεζ κα παναδένκεζ ιεξ ημ ενήκμ. Σςκ Ώπενμφζζςκ ηέιπθςκ ή απμηάημο απυ ημο εείμο ζοπχνζμο ηα ιεβάθα θηενά αξ ηαηαθεφβεζ‘ ια ηδ ζηυκδ αθήκεζ ζ‘ ένδιμο ζαχθμο ηα θθεζημφκζα, υπμο μφηε κα πνμζεφπεηαζ βοκαίηα ενςηεοιέκδ, μφηε κ‘ αημφεζ δζααάηδξ ιμκαπζηυξ ημ ζηέκαβια πμο ζηένκεζ ζ‘ ειάξ δ Φφζδ ιέζα απ΄ ηα ικδιμφνζα.

Οχγνο Φψζθνινο Απφδνζε ζηα ειιεληθά απφ ηνλ Λνξέληδν Μαβίιε

243

3.04.06 Ρσζία Ζ Άλλα Αρκάηνβα (Anna Akhmatova, 1889-1966) απφ ηελ Οπθξαλία, ήηαλ απφ ηηο πην δεκνθηιείο ζνβηεηηθέο πνηήηξηεο.

Ζ Μνχζα Σμκ ενπμιυ ζμο ιεξ ζηδ κφπηα ηανηενχ ζε ιζα ηθςζηή εαννχ ηνέιεηαζ δ γςή ιμο κζυηδ, εθεοεενία, δυλα, αξ πάκε ζημ ηαθυ. Ώβαπδιέκδ εζφ, πθδζίαζε, έθα ιε ηδ θθμβένα κα ηδκ, πμο πέηαλε ημ πέπθμ ηδξ. ΢ηα ιάηζα ιε ημζηά πνμζεπηζηά: Ρςηχ: «Σμο Αάκηδ ηζξ ζεθίδεξ οπαβυνερεξ εζφ; ημοξ ζηίπμοξ βζα ηδκ ηυθαζδ;» Καζ απακηά. Ββχ. Άλλα Αρκάηνβα κεηάθξαζε: Άξεο Αιεμάλδξνπ

Αληί εηζαγσγήο (απφ ην πνίεκα Ρέθβηεκ) ΢ηα θμαενά πνυκζα ημο ηνυιμο ημο Γζέγμθ, δέηα εθηά ιήκεξ πέναζα ζηζξ μονέξ ηςκ θοθαηχκ ημο Λέκζκβηνακη. Μζα ιένα, ηάπμζμξ ιε ‗ακαβκχνζζε‘. Μζα βοκαίηα ιε ιεθακζαζιέκα πείθδ πμο έζηεηε πίζς ιμο, δ μπμία πμηέ δεκ είπε αημφζεζ ημ υκμιά ιμο, λφπκδζε απυ ημ θήεανβμ, ηοπζηυξ βζα υθμοξ ειάξ εηεί, ηαζ ιε νχηδζε ρζεονίγμκηαξ ζημ αοηί ιμο (ηαεέκαξ ιζθμφζε ρζεονζζηά εηεί) : «Κζ εζείξ ιπμνείηε κα πενζβνάρεηε αοηυ;» Κζ εβχ απάκηδζα: «Ναζ, ιπμνχ». Κζ έπεζηα ηάηζ πμο εφιζγε παιυβεθμ βθίζηνδζε πάκς ζ‘ αοηυ πμο ηάπμηε ήηακ ημ πνυζςπυ ηδξ. Άλλα Αρκάηνβα

Σεηξάζηηρν ΢ημονζάγεζ ημ πνοζυ ηαζ ημ αηζάθζ παίνκεζ ζήρδ, δ πέηνα ενοιιαηίγεηαζ, μ εάκαημξ πακημφ. Πάκς ζηδ βδ πζμ ζηαεενή δ εθίρδ ηαζ πζμ ιαηνυαζμξ μ θυβμξ ημο ζμθμφ. Αλλα Αρκάηνβα

244

Πξέπεη λα ΄λαη αζπλήζηζην Πνέπεζ κα ‘καζ αζοκήεζζημ... Καευθμο δε ιε ζοβηζκεί μ ζηυιθμξ ηδξ ςδήξ Καζ δε ιε βμδηεφεζ δ έλανζδ ηδξ εθεβείαξ. Καηά ηδ βκχιδ ιμο ημ πακ ζημοξ ζηίπμοξ πνέπεζ κα ‘καζ αζοκήεζζημ, ΢ακ ανιμκία ηδξ ηαημθςκίαξ. Θα εηπθαβείηε ζα‘ βκςνίζεηε ιεξ απυ πμζα ζημοπίδζα Οζ ζηίπμζ ιεβαθχκμοκ δίπςξ ζοζημθή. ΋πςξ ναδίηζ ηίηνζκμ ηάη‘ απ‘ ημ θνάπηδ, ΢ακ ημθθζηζίδα ζηνμββοθή πμο εκμπθεί. Κναοβή μνβήξ ηαζ δοκαηή μζιή ηδξ πίζζαξ, Μμφπθα είηε λενυθοθθμ πμο πέθηεζ πάιμο... Καζ κα μ ζηίπμξ ακηδπεί ηαζ ζθνζβδθυξ, ηαζ ζημνβζηυξ, Γζα εοπανίζηδζδ δζηζά ζαξ ηαζ δζηζά ιμο. Άλλα Αρκάηνβα (Μεηάθξαζε: Γηψξγνο Σζαθληάο)

Σν ηξαγνχδη ηεο ηειεπηαίαο ζπλάληεζεο ΢ημ ζηήεμξ έκα ζθίλζιμ ημ αήια πάκς, πάς αζαζηζηή απυ ηδκ αβςκία, ηδκ θαπηάνα, θυνεζα ημ βάκηζ ημ ανζζηενυ, ζημ πένζ ημ δελί. Συζα ζηαθζά κ‘ ακέας, αδφκαημκ. Μα, είκαζ ηνία, πνοζή ιμο. Ήπμξ βθοηυξ ζαθεφεζ ιεξ ζηα δέκηνα ηαζ ημ θεζκυπςνμ ιμο θέεζ ―Πέεακε ιαγί ιμο‖. Δ ηφπδ ιμο πακημηζκά αζηαεήξ άπανδ, ζακ εζέκα. Βίιαζ απεθπζζιέκδ. Λφζδ ηαιζά δεκ αθέπς, ς! αηνζαέ. Πεεαίκς εβηαηαθεζιιέκδ.

Tμ αθέιια ζηνέθς, κα ημ ζπίηζ ιαξ ηζ δ ηάιανα ηεπνζιπανέκζα ηαίκε ηα ηενζά ηδξ ηεθεοηαίαξ ιαξ ζοκάκηδζδξ ημ ζιίλζιμ ηαζ δ θςκή ζμο ιεξ ζη΄ αοηζά ιμο αηυια ηναβμοδά. Άλλα Αρκάηνβα Μεηάθξαζε : Άξεο Αιεμάλδξνπ

245

Ο Αληξέη Βνδλεηζέλζθη (Andrei Voznesenski, 1933-2010), ήηαλ ζεκαληηθφο Ρψζνο πνηεηήο. Δπί ΢νβηεηηθήο Έλσζεο δηαθξίζεθε γηα ηελ ηφικε θαη ηελ θηιειεχζεξε γιψζζα ηνπ.

Γφμα ζνη ν Θεφο πνπ είκαζηε ζλεηνί ΐθέπεζξ πςξ αζοβηνάηδηα ημ ηαηαζηνεπηζηυ ηαηυ θμοκηχκεζ. Αυλα ζμζ μ Θευξ πμο είιαζηε εκδημί ηαζ δε εα δμφιε ημ ηαηυ δαζιυκζμ. ΐθέπεζξ πυζμ νμιακηζηά ηαζ άημθια πμο είκαζ, ηςκ ηοακχκ ηα ημπάδζα ηα ιζηνά. Αυλα ζμζ μ εευξ πμο είιαζηε εκδημί δε εα πνμθάαμοιε κα ηαηαζηνέρμοιε ηδ βδ. Αληξέη Βνδλεηζέλζθη

Σεηξάζηηρν Μπμνεί ηαζ κα ιδκ είζαζ πμζδηήξ, αθθά ιδ δείπκεζξ ακμπή οπκςιέκδ, υηακ ηθαίεζ δ ιζηνή αηηίκα ημο θςηυξ απ' ηδκ πυνηα ιαβηςιέκδ. Αληξέη Βνδληεζέλζθη

Πίζηε ΋ηακ οπένηαημξ θαυξ αθθάγεζ δυβια ηαζ ενδζηεία, είκαζ μδοκδνή δ ιμίνα ηςκ ιμκήνςκ, π‘ αημθμοεμφκ δζηζά ημοξ πίζηδ ιε αλία. Μέζα ζε ρεφηζηα παιυβεθα, ζονιμφξ πμο άθθαλακ υθα, αθάκεαζημξ ηαζ ίζζμξ μ δζηυξ ιμο δνυιμξ ζακ δ ηάκδ απυ ηα πονμαυθα. Αληξέη Βνδληεζέλζθη

Αρίιιεηα θαξδηά Να ιαξ κζηήζμοκε - αδφκαημ. Ν' ακηέλμοιε - αδφκαημ αηυιδ πζμ πμθφ. Αληξέη Βνδληεζηέλζθη

246

Δλελήληα ηνηο εθαηφλ Σμ ζχια ημ ακενχπζκμ απμηεθείηαζ εκεκήκηα ημζξ εηαηυκ απυ κενυ, υπςξ, μ Παβηακίκζ απμηεθείηαζ, εκεκήκηα ημζξ εηαηυκ απυ ένςηα θθμβενυ! Καζ ακ αηυια — ηαη‘ ελαίνεζζκ – ζαξ αάκαοζα πμδμπαηά μ υπθμξ, ιειζάξ, ζημκ ακενχπζκμ πνμμνζζιυ εκεκήκηα ημζξ εηαηυκ, θζθακενςπζάξ. Βκεκήκηα ημζξ εηαηυκ, ιμοζζηήξ ηαζ ακ αηυια είκαζ αοηή ηαηή, έηζζ ηαζ ζημ ημνιί ιμο, πανά ηα άπνδζηα, εκεκήκηα ημζξ εηαηυκ είκαζ ζημνβή. Αληξέη Βνδληεζέλζθη

___________________________________________________________ Ο ΢εξγθέη Γεζέληλ (1895-1925) ήηαλ Ρψζνο ιπξηθφο πνηεηήο. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 30 εηψλ. Ήηαλ ζχδπγνο ηεο δηάζεκεο ρνξεχηξηαο Ηζηδψξαο Νηάλθαλ

Σψξα θη εκείο γηα θεη ηξαβάκε Σχνα ηζ ειείξ βζα ηεζ ηνααάιε θίβμζ θίβμζ ζηδ πχνα αοηή πμο ααζζθεφεζ δ εοθμβία ηζ δ ζζςπή. Ίζςξ ηζ εβχ ηα οπάνπμκηά ιμο ηα θεανιέκα εα πνέπεζ ζφκημια κα ηα ιαγεφς βζα ηα ηεί. Αάζδ ιμο εζείξ αβαπδιέκα, απυ ζδιφδεξ! Άιιμζ ηδξ ζηέπαξ άιεηνμζ. Καζ βδ ιμο εζφ! Μπνμζηά ζ‘ αοηυ ημ ιέβα πθμφημ πμο ιμο θεφβεζ δε ανίζηεζ ηνυπμ δ εθίρδ κα ηνοθηεί. ……………………………………… Βίιαζ εοηοπήξ πμο θίθδζα πμθθέξ βοκαίηεξ πμο ιάδδζα άκεδ, πμο ηοθίζηδηα ηδ πθυδ ηδκ απαθή‘ ηα γχα ζακ ηα ιζηνυηενά ιμο αδένθζα πμηέ ιμο δεκ ηα πηφπδζα ζηδκ ηεθαθή. Σμ λένς πςξ ζηδ πχνα αοηή δεκ εα οπάνπμοκ μζ ηάιπμζ αοημί πμο ζημ ζημηάδζ θάιπμοκε πνοζμί‘ βζ‘ αοηυ ηαζ ηυζμκ αηνζαμί ιμο είκαζ μζ άκενςπμζ πμο γμοκ ιαγί ιμο πάκς δς ζ‘ αοηή ηδ βδ ΢εξγθέη Γηεζέληλ Απφδνζε ζηα ειιεληθά Γηάλλεο Ρίηζνο απφ κεηάθξαζε ηεο Καηίλαο Ενξκπαιά

247

Ο Γεβγθέλη Γεθηνπζέλθν γελλήζεθε ην ζεκαληηθφηεξνπο Ρψζνπο πνηεηέο ηνπ 20νχ αηψλα.

1933.

Δίλαη

έλαο

Ζ ηξίηε ξνπηίλα Αε ιμο ανέζμοκ μζ εληνειζζηέξ... ΐανζέιαζ ηδ θθοανία ηαζ ηδκ πκεοιαηζηή ημοξ δζαθεμνά. Οιμίςξ ακαδίδμοκ δοζμζιία ηδξ νμοηίκαξ ηαζ δ αηνμδελζά, ηαζ δ αηνμανζζηενά. ΢ηδκ ημζκςκία ιαξ πμο είκαζ νμοηζκζένζηδ δζπθά υπμο επζγδημφκ ηδκ ελμοζία ιε ηδ αυιαα ηάης απ‘ ημκ ηυνθμ, δ ζςηδνία δεκ ανίζηεηαζ μφηε ζημ «γήης!» ημ θακαηζηυ, μφηε ζημ «ηάης!» ημ ιμπεδνυ ηαζ ηαηαζηνεπηζηυ. ΋ιςξ ακάιεζα ζηα οπέν ηαζ ηα ηαηά, ζακ κα ‗καζ ιεηαλφ δφμ πονχκ δ ηνίηδ ανίζηεηαζ νμοηίκα ηςκ ιεζαίςκ: δ θζβυροπδ, ζζπαιενή νμοηίκα ηςκ παζηνζηχκ. Γεβγθέλη Γεθηνπζέλθν

Γε ζέισ ηίπνηα κηζφ! ΋πζ! δε εέθς ηίπμηα ιζζυ! Θέθς μθυηθδνμ ημκ μονακυ! Σδ βδ μθυηθδνδ ιπνμζηά ιμο! Πεθάβδ ηαζ πμηάιζα, αμοκά, ημζθάδεξ ηαζ θαβηάδζα, δζηά ιμο υθα! Αε εέθς κα ηα ιμζναζηχ! ΋πζ, γςή! Βιέκα δε ιμο θηάκεζ ημ ιζζυ, μθυηεθα! ΐαζημφκ μζ χιμζ ιμο, ιε ζζβμονζά! Αε εέθς μφηε ημ ιζζυ ηδξ εοηοπίαξ ηαζ μφηε ημ ιζζυ ηαδιυ. Μα εέθς ιυκμ ημ ιζζυ ημ πνμζηεθάθζ υπμο ιε ηνοθενυηδηα ζθζβιέκμ ζηδκ πανεζά, ζακ ημ πεθηάζηνζ πμο οπυζπεηαζ πμθθά ζημ απαθυ πενάηζ ζμο δ αένα ηνειμθέββεζ. Γεβγθέλη Γεθηνπζέλθν

248

απφ

ηνπο

Ζ κεηάλνηα Κάη‘ απ‘ ηδκ ηθαίμοζα ζηζά ζηδκ άηνδ ηάπμζαξ υπεδξ ζοθθμβζέιαζ: πχξ ηδκ αβαπδιέκδ ιμο κα ηάκς εοηοπζζιέκδ; Μήπςξ είιαζ αδφκαιμξ, ακανςηζέιαζ; Αεκ ηδξ ανημφκ ηαζ ηα παζδζά ηαζ μζ ακέζεζξ, μζ άεθζεξ κοπημπμνείεξ βζα επίζηερδ ή ζζκειά. Βιέκα εέθεζ δίπθα ηδξ, υθμ δζηυ ηδξ αθθά μ πνυκμξ έπεζ θεείνεζ ηα δεζιά. Σμο ηυπμο ηα πνμαθήιαηα ζημοξ χιμοξ έααθα έηζζ, χζηε ημοξ βέιζζα αβζάηνεοηεξ πθδβέξ. Γζα ηδκ αβαπδιέκδ ιμο ημκ χιμ δεκ εθφθαλα κα μκεζνεφεηαζ εηεί ηάπμζεξ ζηζβιέξ. Ροηίδεξ ηδξ επάνζζα ακηί θμοθμφδζα ζηα αανεηά ηδκ άθδζα μζηζαηά, ηνοθά ηαζ φπμοθα πνμδίδμοκ μζ «βεκκαίμζ» άκηνεξ, ηαζ μζ βοκαίηεξ ζοκήεςξ απ‘ ηδκ πνμζαμθή, επεζζμδζαηά. Πςξ ηδκ αβαπδιέκδ ιμο κα ηάκς εοηοπζζιέκδ, ιε ηζ ιπνμζηά ηδξ εα ειθακζζεχ; Ώκ ηδκ αβάπδ ιαξ ηδξ πνυζθενα ζημοθδηζαζιέκδ ιε ημ πνχημ ιζζμδάβηςια δεζθυ. Πμθφ πανάλεκδ πανά: πμθθέξ θμνέξ πςνίξ αζηία αοημφξ πμο αβαπάξ κα αδζηείξ. Πχξ ηδκ αβαπδιέκδ ημο κα θένεζ δοζηοπία λεν‘ μ ηαεέκαξ, ια πχξ ηδκ εοηοπία — ηακείξ! Γεβγθέλη Γεθηνπζέλθν

Παξάθιεζε Μδκ ζπαηαθάηε ημκ ηαζνυ ζαξ βζα κα εοιάζηε ηζξ ηαηίεξ βζαηί αοηυ πανειπμδίγεζ ηδκ πκεοιαηζηή εθεοεενία Βίκαζ πμθφ πνμκμαυνα ηαζ εκμπθδηζηή δζαδζηαζία ηαζ δοζημθεφεζ, ηέθμξ πάκηςκ, ηδκ ενβαζία. Καζ κα ηναηάηε ζηδ ικήιδ ζαξ ιμκάπα ημ ηαθυ, εοπανζζηχκηαξ βζα ηαθμροπία ημοξ ζοκακενχπμοξ ζαξ ηαζ ημκ Θευ, αοηυ δε εα ζαξ ειπμδίζεζ, ηαζ μφηε εα ζημζπίζεζ, εα πνεζαζηεί: παιυβεθμ απθυ ηαζ δφμ ηαθά θυβζα. Γεβγθέλη Γεθηνπζέλθν

249

Ο πνηεηήο Ηγθφξ Γθνχκπεξκαλ (Igor Guberman) γελλήζεθε ην 1936 ζηε Ρσζία απφ εβξατθή νηθνγέλεηα. ΢ήκεξα δεη ζην Ηζξαήι, ΢πλήζσο γξάθεη ηα πνηήκαηά ηνπ ζε κηθξά αθνξηζηηθά θαη ζαηηξηθά ηεηξάζηηρα.

Σα ηεηξάζηηρα ηνπ Ηγθφξ Σοπαία άναβε εδχ ηαζ ιενζημφξ αζχκεξ ιεξ ζηδκ ακηαφβεζα ιεβάθςκ πονηαβζχκ, Βαναίμξ πάκηα ζοιιεηέπεζ ζ' υθεξ ηζξ λέκεξ εεκζηέξ ηαηαζηνμθέξ. # ΋πμηε ανίζηεζαζ ζε εμνοαχδεζξ ζοκεθεφζεζξ δ βθχζζα ζμο θαπηανάεζ κα δχζεζ ζοιαμοθή, υιςξ μζ άκενςπμζ πςνίγμκηαζ ζε έλοπκμοξ ηαζ ζε αοημφξ πμο ιζθάκε πμθφ. # Πνμξ ημοξ ακέιμοξ ηαζ ηα ηφιαηα ζηα κζάηα ιαξ βειάηα ιε εθπίδα, ειείξ ζαθπάνμοιε ιε θνεβάηα ια θηάκμοιε πάκς ζε ιζα ζακίδα. # Γζα κ' επζγήζεζξ ζε αοηυκ ημκ ηυζιμ, ςξ πμο ζηδ ζαμφνα-βδ αηυιδ πενπαηάξ, ιε ηνία ιδ ημκ εαοηυ ζμο κα ηναηάξ: ιδ θμαάζαζ, ιδκ εθπίγεζξ, ιδ γδηάξ. # Οζ δνυιμζ ημο Καθμφ ηαζ ημο Καημφ ηυζμ ιπενδεφηδηακ ιέζα ζηα κηανααένζα, πμο ηχνα ηαζ ηζξ ηαεανυηαηεξ δμοθεζέξ ημοξ ηάκμοκ ιε ηα θενςιέκα πένζα. # Ώθμφ είιαζ ιεβάθμξ θζθυζμθμξ, δ γςή, ιμο ακαηάθορε ιζα πμκδνάδα, πςξ δ ακμδζία είκαζ μ ηαθφηενμξ ηνυπμξ πνδζζιμπμίδζδξ ηδξ ελοπκάδαξ. # Βίκαζ θαζδνυ ηαζ ηναβζηυ πςξ ιαξ ςεεί ζημ ηανκααάθζ ημο βθεκηζμφ, ηδξ θθοανίαξ μ θυαμξ κα ιείκμοιε ιυκμζ (θημο ιαξ!), ιέζα ζηδκ ενδιζά ημο εαοημφ ιαξ. # Γκςζηή εα βίκεζ δ επμπή πμο γμφιε, αθμφ μ Φυαμξ πέηοπε δζάκα βεκκχκηαξ κέα παναθθαβή ημο ενιαθνμδίηδ: ιε ζάνηα-άκηνα, ιε ροπή-πμοηάκα. # Φάπκμκηαξ ημ κυδια, ηδ ζδιαζία, ηάκς ιζα δζαπίζηςζδ αανζά:

250

δ γςή ιμο ζακ αοημηέθαθδ εηηθδζία απ' μπμφ δ πίζηδ έθοβε ιαηνζά. # Ονίζηε, μ Άκενςπμξ! Εηακμπμζδιέκμξ ιε υθα, ηζ εδχ ηάπμζα ζηζβιή ημκ πζάκμοκ απυ ημ θαζιυ: δ ακάβηδ βζα ηδκ εθίρδ ηαζ ημκ πυκμ, δ δίρα βζα ηδ ζηεκμπχνζα ηαζ εοιυ. # ΐζχκμοιε βθοηζά ηαζ πνυζηοπδ γςή ιεξ ζημ ιπμονδέθμ ηαζ ηζξ ηφρεζξ, ηαζ ιαξ εενιαίκεζ ιε θθυβα ροπνή ημ ηναβζηυ ημ πζμφιμν ηδξ ζήρδξ. # Πμκάεζ ιπενδειέκδ δ ροπή, αθθάγμκηαξ ηδκ εβηνάηεζα ιε πάεδ αιθζθεβυιεκα, ηδξ εβηνάηεζαξ είκαζ ςναία δ ιμνθή, εκχ ηδξ αιανηίαξ, ημ πενζεπυιεκμ. # Θθίρδ πνμηαθεί δ δζαπίζηςζδ πμο θένκμοκ μζ πνυκμζ, δεκ ένπεηαζ ιαγί ιε ηα βενάιαηα δ ζφκεζδ, δ βήνακζδ ένπεηαζ. Μυκδ! # Αεκ λένς κα βεθάζς ή κα ηθάρς, υηακ μζ δζακμμφιεκμζ δζδάζημοκ ηδκ Βλμοζία: πζζηεφεηε πςξ βζα ημ ζελ βκςνίγμοκ πενζζζυηενμ μζ εοκμφπμζ ηζ μζ ακίηακμζ βζα ζοκμοζία; # Γεξάζακε ήδε σο γνλείο, αιιά παζρίδνπκε λα θάλνπκε ηνπο επηηειάξρεο κπαίλνληαο κε αλππφηαρηα παηδηά ζε, εθ ησλ πξνηέξσλ, ρακέλεο κάρεο. # Σδξ Έπεναξ μ Θευξ ιαθχκεζ ιε ηδκ εεά ηδξ εζνήκδξ, ημο Πθμφημο μ Θευξ ηδκ Σέπκδ νίπκεζ παιδθά ηαζ μ εευξ ηδξ Ώβάπδξ ηα αδφκαιά ημο πένζα απθχκεζ ζηεηεφμκηαξ απυ ρδθά. # Δ ακενχπζκδ μοζία ιέζα ιαξ είκαζ εθάπζζηδ, ακααμζαήκεζ, ηνειμοθζάγεζ, θζβμζηεφεζ εφημθμ-άκεηα βζκυιαζηε ακμφζζα ηηήκδ, πμθφ πζμ δφζημθα δ αακαοζυηδηα ηαθμζοκεφεζ. # Πνμξ ημοξ ακέιμοξ ηαζ ηα ηφιαηα ζηα κζάηα ιαξ βειάηα ιε εθπίδα, ειείξ ζαθπάνμοιε ιε θνεβάηα ια θηάκμοιε πάκς ζε ιζα ζακίδα. Ηγθφξ Γθνχκπεξκαλ

251

Ο Μηραήι Λέξκνληνθ (1814-41) ήηαλ Ρψζνο πνηεηήο, ζεσξήζεθε δηάδνρνο ηνπ Πνχζθηλ. ΋πσο θαη ν Πνχζθηλ, ζθνηψζεθε ζε κνλνκαρία ζε ειηθία κφιηο 37 εηψλ.

Ο Πξνθήηεο Ώπυ ηυηε πμο μ άκανπμξ εευξ ιμο πάνζζε ημ υναια ημο Πνμθήηδ, έαθεπα ζηα ιάηζα ηςκ ακενχπςκ, ηζξ εζηυκεξ ηδξ αιανηίαξ ηαζ ηδξ πνμδμζίαξ. Άνπζζα κα ημοξ ηαθχ ζηδκ αβκή αβάπδ, αθθά αηυια ηζ πζμ ημκηζκμί ιμο, ιμο πέηαλακ πέηνεξ, βειάημζ εοιυ. ΢ηέπαζα ημ ηεθάθζ ιμο ηζ έθοβα, μ θηςπυξ, ιαηνζά απ‘ ηδκ πυθδ. Καζ ηχνα γς ζηδκ ένδιμ, υπςξ ηα πμοθζά πμο ημοξ ζηέθκεζ μ Θευξ ημ θαβδηυ, πςνίξ κα γδηά ακηάθθαβια. Μηραήι Λέξκνληνθ

___________________________________________________________ Ο Βιαληηκίξ Μαγηαθφθζθη (1893-1930) ήηαλ Ρψζνο επαλαζηάηεο θαη πνηεηήο, ν θνξπθαίνο εθπξφζσπνο ηνπ ζνβηεηηθνχ θνπηνπξηζκνχ. Θεσξείηαη απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ζχγρξνλνπο Ρψζνπο πνηεηέο. Σάρζεθε κε ην κέξνο ηεο επαλάζηαζεο ησλ Μπνιζεβίθσλ θαη έγξαςε (θαη) ζηξαηεπκέλα πνηήκαηα. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία 37 εηψλ.

Αγάπε …… Ν’ αγαπάο , ζεκαίλεη λα ζπαξηαξάο ζηα ζεληφληα , ηα μεζθηζκέλα απ’ ηελ αυπλία …. Γηαηί ε Αγάπε , δελ είλ’ έλαο ηξπθεξφο Παξάδεηζνο κα ε βίαηε επίζεζε ηεο ιαίιαπαο λεξνχ θαη θσηηάο. Βιαληηκήξ Μαγηαθφθζθη

252

΢χλλεθν κε παληειφληα Σδ ζηέρδ ζαξ πμο κείνεηαζ πάκς ζημ πθαδανυ ιοαθυ ζαξ ζάιπςξ λζβηυενεθημξ θαηέξ ζ' έκα κηζαάκζ θζβδζαζιέκμ, εβχ εα ηδκ ηζζβηθάς επάκς ζημ ιαηυανεπημ ημιιάηζ ηδξ ηανδζάξ ιμο. Φανιαηενυξ ηζ αβνμίημξ πάκηα ςξ κα πμνηάζς πθεοαζιυ. Ββχ δεκ έπς μοδέ ιζακ άζπνδ ηνίπα ζηδκ ροπή ιμο ηζ μοδέ ζηαβυκα βενμκηίζηζηδξ εοβέκεζαξ. Με ηδκ ηναπζά ηναοβή ιμο ηεναοκχκμκηαξ ημκ ηυζιμ, ςναίμξ ηνααάς, ηνααάς εζημζζδου πνμκχ θεαέκηδξ. Βζείξ μζ αανμί!... Βπάκς ζηα αζμθζά λαπθχκεηε ημκ ένςηα. Βπάκς ζηα ηαιπμφνθα μ άλεζημξ ημκ ένςηα λαπθχκεζ. ΋ιςξ εζείξ, εα ημ ιπμνμφζαηε πμηέ ηαεχξ εβχ, ημκ εαοηυ ζαξ κα βονίζεηε ηα ιέζα ημο υλς, έηζζ πμο κα βεκείηε μθάηενμζ έκα ζηυια; Βθάηε κα ζαξ δαζηαθέρς, εζάξ ηδ ιπαηζζηέκζα απ' ημ ζαθυκζ, εζάξ ηδκ άρμβμ οπάθθδθμ ηδξ ημζκςκίαξ ηςκ αββέθςκ ηζ εζάξ πμο λεθοθθίγεηε ήνεια-ήνεια ηα πείθδ ζαξ ζα ιζα ιαβείνζζζα πμο λεθοθθίγεζ ηζξ ζεθίδεξ ημο μδδβμφ ιαβεζνζηήξ. Θέθεηε εα 'ιαζ αηέναζμξ, υθμ ηνέαξ θοζζαζιέκμξ -ηζ αθθάγμκηαξ απυπνςζδ ζακ μονακυξεέθεηεεα 'ιαζ δ άπνακηδ εοβέκεζα -υπζ άκηναξ πζα, ια ζφβκεθμ ιε πακηεθυκζα Βιαληηκήξ Μαγηαθφθζθη Απφδνζε ζηα ειιεληθά : Γηάλλεο Ρίηζνο

253

Πνίεκα -« ΢φκηνμθε δζααάηδ! Ώοηή εδχ είκ‘ δ μδυξ Γμοηυαζηζ;» Με ημζηάγεζ, ζακ έκα παζδί πμο αθέπεζ έκακ ανζηυθαηα, ηα ιάηζα μνεάκμζπηα, γδηά κα ιε απμθφβεζ: -«΋πζ ζφκηνμθε, αοηή είκαζ δ μδυξ Μαβζαηυθζηζ πζθζάδεξ πνυκζα ηχνα. Αεκ είκ‘ εδχ, ζημ ηαηχθθζ ηδξ αβαπδιέκδξ, πμο αοημπεζνζάζηδηε;» Σζ έηακε θέεζ; Πχξ;... Ββχ!... Ώοημηηυκδζα;... Βιαληηκήξ Μαγηαθφθζθη κεηάθξαζε: Νίθνο Δγγνλφπνπινο

Σν πνίεκα ηνπ Ορηψβξε Ο πνυκμξ είκαζ ηάηζ απίεακα ιαηνφ Τπήνλακ πνυκμζ πάεζ πενάζακ ιοεζημί Οφηε ιπζθίκεξ μφηε έπδ μφηε επμπμζίεξ πζα ΢ακ ηδθεβνάθδια δ ζηνμθή πεηά ………………………………………………. Μδ θδζιμκήζεηε κα ικδιμκεφζεηε ημκ πμζδηή ιαξ ΐθαδίιδνμ Μαβζαηυθζηζ Πνζκ ζανάκηα έλζ πνυκζα ιίζερε ιαηνζά ιαξ Σζ δμοθεζά έπεζ μ Μαβζαηυθζηζ; Μαξ ιίθαβε ηαηηζηά έκαξ βένμξ ζφκηνμθμξ Μαηεδυκαξ ΢ηδ θάιπνζηα βζ‘ αοηυκ ΋ηακ ηαιζά Κονζαηή πίκαιε ηαιζά ναηή απυ ηδκ παηνίδα Καζ ιεηά ηναβμοδμφζαιε ηναβμφδζα ηδξ λεκζηζάξ Καζ η‘ ακηάνηζηα Βίπε ιείκεζ πνυκζα ζηδ Ρςζία Κζ έπαζνκε ημ αζαθίμ ιε ηα πμζήιαηα ημο ΐθαδίιδνμο ΋πςξ ημκ έθεβε Καζ ιαξ δζάααγε Καζ εοιυηακ ημκ άθθμ ΐθαδίιδνμ Καζ δάηνογε ηαιζά θμνά ΢ακ πμθθά κα ηά ‘πα Γεζα ζαξ ηαζ πάθζ Βιαληηκήξ Μαγηαθφθζθη Μεηάθξαζε : Γηάλλεο Ρίηζνο

254

Σειεπηαίνη ζηίρνη Κμκηεφεζ δομ . Θα έπεζξ πθαβζάζεζ ίζςξ . Μέζα ζηδ κφπηα , ζακ αζδιέκζμξ ΋ηα ηοθά μ Γαθαλίαξ . Έπς υθμ ημκ ηαζνυ ηζ μζ αζηναπέξ ηςκ ηδθεβναθδιάηςκ δεκ εάνεμοκ πζα κα ζε λοπκήζμοκ , κα ζε ααζακίζμοκ . Σμ επεζζυδζμ έθδλε , ηαεχξ θέκε . Δ αάνηα ημο ένςηα ηζαηίζηδηε πάκς ζηδκ ηαεδιενζκή γςή . Ξμθθήζαιε ειείξ μζ δου . δεκ ςθεθεί κα λακαεοιάζαζ ημοξ πυκμοξ ηζξ δοζηοπίεξ ηζξ αιμζααίεξ αδζηίεξ . Κμίηα πυζδ εζνήκδ ααζζθεφεζ ζημ ΢φιπακ Δ κφπηα έπεζ επζαάθεζ ζημκ Οονακυ ιζα δμοθεζά , απυ ηυζα ηαζ ηυζα αζηένζα . Βίκαζ δ χνα , πμο ζδηχκεηαζ ηακείξ ηαζ πμο ιζθάεζ ζημοξ αζχκεξ ζηδκ Εζημνία , ζημ ΢φιπακ . Βιαληηκήξ Μαγηαθφθζθη

Απνραηξεηηζκόο ΋,ηζ θζακά ιμο ιείκακ ημο ηαλζμφ εακ η‘ αθήζς. Σζ χνα απυρε ημ ηναίκμ θεφβεζ βζα Μαζζαθία; Σμ Πανίζζ, ηζζιπμφνζ, ιε ‘πε πάνεζ απυ πίζς ιε ηδκ ζακ παναιφεζ –ημο– θακηαζιαβμνία. Υαζνεημφνεξ!... Σα ιάηζα έπμοκ αμονημδαηνφζεζ, πάεζ κα ζπάζεζ δ ηανδζά ιμο, μζ ζθοβιμί ιμο παιυξ, παθάθζγα γδκ ηαζ εκήζηεζκ εδχ, ζημ Πανίζζ, ακ δεκ ήηακ εηείκα ηα πχιαηα, δ Μυζπα! Βιαληηκίξ Μαγηαθφθζθη Απφδνζε ζηα Διιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο

255

Ο Οζίπ Δκηιίεβηηο Μάληειζηακ (Osip Mandelstam, 1891-1938) ήηαλ ΢νβηεηηθφο πνηεηήο πνισλνεβξατθήο θαηαγσγήο. Πέζαλε ζε ζηαιηληθφ ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο. ΠΟΗΖΜΑΣΑ ΠΟΤ ΓΡΑΦΣΖΚΑΝ ΢ΣΟ ΒΟΡΟΝΔΕ Γίκακ αβηάεζα ηα ηζίκμονα, ανάγεζ ημ δάηνο ζημ ζηήεμξ ιμο ηχνα κζχες πςνίξ κα θμαάιαζ ηζ εα ‗νεεζ ηαζ αθέπς πςξ έθηαζε δ ιπυνα. Κάπμζμξ αθθυημημξ, αζάγεζ ιε, ηάηζ απ‘ ηδ ικήιδ κα ζαήζς. Πκίβμιαζ ηζ υιςξ, ημ μνηίγμιαζ, ιέπνζ εακάημο ημ εέθς κα γήζς. * Άζε ιε κα θφβς ΐμνμκέγ, παθάνςζέ ημ θμονί εα πέζς απυ ηα πένζα ζμο, ή απυ ημ νάιθμξ ζακ ηονί εα ιε πεηάλεζ δ αθεκηζά ζμο, ή πίζς εα ιε θένεζ – ημ ΐμνμκέγ είκαζ ημνάηζ, ηνέθα ηαζ ιαπαίνζ. Οζίπ Μάληειζηακ, (Μεηάθξαζε: Άξεο Αιεμάλδξνπ)

Ζ Ακεξηθάλα Ώιενζηάκα, είημζζ πνμκχκ, ΢ηδκ Ώίβοπημ κα θηάζεζ εέθεζ, Σμο «Σζηακζημφ» ημ πάεδια θδζιυκδζε, ΋ηζ μ φπκμξ ζημ αοευ πζμ ζημηεζκυξ ηζ απυ ηάθμ είκαζ. ΢εζνήκεξ ηδξ Ώιενζηήξ δπμφκ Κυηηζκςκ μονακμλοζηχκ, ζάθπζββεξ ακηζθαθμφκ. ΢φκκεθα ροπνά ζηεπάγμοκ Σα ηαπκζζιέκα πείθδ ζμο. ΢α θεφηα θοβενή η' ςηεακμφ δ ηυνδ ΢ημ Λμφανμ ζηέηεηαζ Πεηχκηαξ απυ ηδκ Ώηνυπμθδ έκαξ ζηίμονμξ Ένπεηαζ ημ ηαηάθεοημ ιάνιανμ κα ημιιαηζάζεζ Σμκ «Φάμοζη» ζημ ααβυκζ λεθοθθίγεζ Μα δεκ ηαηαθαααίκεζ ηζ δζααάγεζ Δ εθίρδ ηδκ ροπή ηδξ πθδιιονίγεζ Πμο μ εναζηήξ ηδξ ημ ενυκμ ημο ενδκεί. Οζίπ Μάληειζηακ

256

Ο Αιεμάληξ Μπιφθ (1880-1921) ήηαλ Ρψζνο ιπξηθφο πνηεηήο

Οη πνηεηέο ………………………………………………….. Βίζαζ ιαηάνζμξ ιε ηδ βοκαίηα ζμο ηαζ ημ ―εβχ‖ ζμο Με ημ ημοηζμονειέκμ κέμ ζφκηαβια ηαζ παθζμηαεεζηχξ, Ώθθά μζ πμζδηέξ έπμοκ ηδκ μζημοιεκζηή δζρμιακία, Καζ δεκ πενζμνίγμοκ ηδκ εθεοεενία ημοξ ηα άνενα ηςκ εεζιχκ. Ώξ ηενιαηίζς ηδ γςή ιμο ηάης απ‘ ημκ θνάπηδ ζακ ζηοθί, Κζ αξ ιε βμκάηζζε δ ιμίνα ιμο ζηδ βδ, Πζζηεφς πςξ μ Κφνζμξ ιε ζηέπαζε ιε πζυκζ, Πζζηεφς πςξ μ πζμκμζηνυαζθμξ ιμο έδςζε θζθί Αιεμάληξ Μπινθ

Θέιεζε Χ! εέθς πανάθμνα κα γς: ΋θα η‘ αθδεζκά κα απαεακαηίζς, υθα η‘ απνυζςπα κα ελακενςπίζς, ηαζ ηα πζιαζνζηά κα ηα πναβιαημπμζήζς! Ώξ πκζβεί ηδξ γςήξ ημ υκεζνμ αανφ, αξ θαπακζάγς κφπηα ηαζ διένα. Βθπίγς ηάπμζμξ έθδαμξ, ζημ ιέθθμκ έκδμλμ εα πεζ βζα ιέκα: Ώξ ζοβπςνέζμοιε ηδκ ηαηζμοθζά ημο — ήηακ πενίαθδια, μ εζςηενζηυξ ημο ηυζιμξ είκαζ πδβή ηδξ μιμνθζάξ, είκαζ μθυηεθα — ημο Καθμφ, ημο Φςηυξ ηέηκμ, είκαζ ημ πακδβφνζ ηδξ Βθεοεενζάξ. Αιεμάληξ Μπινθ

257

Ο Μπνξίο Πάζηεξλαθ (1890-1960) ήηαλ Ρψζνο θνπηνπξηζηήο πνηεηήο θαη ζπγγξαθέαο. Έγηλε γλσζηφο κε ηε δεχηεξε ηδηφηεηά ηνπ (Γόθηωξ Εηβάγγν) θαη θέξδηζε βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1958.

Χο ηνλ ππξήλα Θαοιάζζα εα ήηακ ακ ήιμοκ ζηακυξ έζης ηαζ ιε ζδιάδζα ημο θάεμοξ κα έβναθα ιυκμ μπηχ ζεζνέξ βζα ηζξ ζδζυηδηεξ ημο πάεμοξ. Γζα ηζξ πανακμιίεξ , ηζξ αιανηίεξ, ηζξ ημφνζεξ , ημ ηοκδβδηυ, βζα ηδκ απνέπεζα ζηδ αζαζφκδ ηαζ ηδξ πθδβήξ ημ αμβηδηυ. Ήπμ εα έααγα ζημοξ κυιμοξ ηςκ παεχκ ιε ηζξ πμνδέξ ηςκ αζζεδιάηςκ, ιε ηδκ εθαθνζά ακάζα ηςκ πεθάβςκ ηαζ πμζδιάηςκ Θα πάναγα ημοξ ζηίπμοξ ζακ ημκ ηήπμ ιε ηζξ ζεζνέξ απυ δέκηνα μζ θθαιμονζέξ ε‘ ακεμφζακ ζηδ ζεζνά εζξ θάθαββα ηαη‘ άκδνα. Θα έθενκα ζημοξ ζηίπμοξ ηδκ πκμή ηςκ θμοθμοδζχκ, ηα πνχιαηα ηδξ πχναξ, ημ εένζζια ημο πυνημο , ημ ζπαευπμνημ ηαζ ημ ιπμοιπμοκδηυ ηδξ ιπυναξ. Άθθμηε έηζζ μ ΢μπέκ έδςζε γςκηακά ιάηζα θζικχκ, πάνηςκ ηαζ κεηνμηαθείςκ ζηα ιμοζζηά ημιιάηζα. Πεηοπδιέκμο ενζάιαμο παζπκίδζ, πυκμξ ημο ηυζιμο πανδβμνδηήξ βζαηνυξ μ πνυκμξ. Μπνξίο Πάζηεξλαθ

258

Ο Αιεμάληξ Πνχζθηλ (1799-1837) ζεσξείηαη ν κεγαιχηεξνο Ρψζνο πνηεηήο θαη ν γελάξρεο ηεο ξσζηθήο ινγνηερλίαο. Ήηαλ ζεξκφο θηιέιιελαο θαη ππνζηήξημε κε πάζνο ηελ ειιεληθή επαλάζηαζε.

Κάπνηε Ήιμοκ ενςηεοιέκμξ ηάπμηε ιαγί ζμο, ηαζ κα ημ πς εζθζηνζκά, αηυια ζ‘ αβαπχ, αθθά αξ ιδ ζ‘ απαζπμθεί πθέμκ αοηυ, αθμφ δεκ πνυηεζηαζ πζα κα ζε εκμπθχ. Ββχ ζε θάηνεοα ζζςπδθά, πανεεκζηά, βμδηεοιέκμξ απυ ημ δζηυ ζμο ηάθθμξ. Ββχ ζε αβαπμφζα άδμθα ηαζ ηυζμ ζημνβζηά, έηζζ, χζηε κα δχζεζ μ Θευξ, κα ζ‘ αβαπήζεζ ηάπμζμξ άθθμξ. Πνχζθηλ

Βίνο ηνπ ζηηρνπιφθνπ Λζβάηζ δζάααζια, ιζα ζηάθα ζηέρδ, ημ βνάρζιμ Πάκς απ‘ υθα. Με θέπνα ημο ιοαθμφ ημο βέιζζε Σδκ ηυθθα. Μεηά παίνκεζ η‘ αοηζά ημο ηυζιμο, ηαζ πανελδβδιέκμξ Θίβεηαζ. Μεηά ηοπχκεζ ηα βναπηά ημο ηαζ ζηδ Λήεδ Πκίβεηαζ. Πνχζθηλ

Μειαγρνιία ΢ηδξ Γεςνβίαξ ηα αμοκά ηείηαζ δ ηαηαπκζά Μπνμζηά ιμο δ Ώνάβηαδ εμνοαεί απεβκςζιέκα, Βίιαζ πενίθοπμξ ιε εθίρδ εθαθνζά, Δ εθίρδ ιμο μθυβζμιδ ιε ζέκα. Μεθαβπμθχ ιε θφπδ βαθδκή, Ώοηυ δζυθμο δε ιε ααζακίγεζ, Καζ δ ηανδζά ιμο αβαπά, πμκεί, Γζαηί, πςνίξ θαπηάνα, δεκ ιπμνεί κα γεζ. Πνχζθηλ

259

Σεηξάζηηρν Μηζνκπιφξδνο θαη κεηαπξάηεο κε λνζεπκέλε δπγαξηά, πνιχ αλίδενο θαη ιίγν κνξθσκέλνο. Μηζνπαιηάλζξσπνο, φκσο κπνξψ λα πσ κε ζηγνπξηά, πσο ηειηθά ζα γίλεη νινθιεξσκέλνο. Πνχζθηλ

Σν καησκέλν ζάιη …….. ΋ηακ βθφηαζκε αηυιδ ηδκ γςή ιμο δ εθπίδα ζακ ηνεθυξ αβαπμφζα ιζα λακεή Βθθδκίδα, πμο ιμο είπε ημκ κμο ιμο δ ιαηζά ηδξ πθακέρεζ ηαζ ημοξ πυεμοξ ιμο ανπάλεζ ηαζ ηα κζάηα ιμο ηθέρεζ . Με παθζμφξ ιμο ζοκηνυθμοξ, ιζα αναδζά εβθεκημφζα ηαζ ζημ βθέκηζ κα ζαήζς ημκ ηαδιυ ιμο γδημφζα , υηακ έκαξ Βαναίμξ πμκδνά ιε ημζηάεζ ηαζ ιμο θέεζ ηνοθά :‖δ Ρςιζά ζ‘ απαηάεζ‖ . Σμο πεηάς θθμονζά, ιμο εμθχκεζ ημ ιάηζ, ηαααθάς εοεφξ ημ βμνβυ ιμο ημ άηζ ηαζ ζημ ζπίηζ ηδξ ηνέπς, ζηδ ιζηνμφθα θςθζά ηδξ υπμο είπα πενάζεζ βθοηέξ κφπηεξ ζζιά ηδξ . Με ηα ιάηζα εμθά, ια ημκ κμο θθμβζζιέκμ ζπς ηδκ πυνηα ηζ εοεφξ ιεξ ζηδκ ηάιανα ιπαίκς . Καζ ζημο θφπκμο ημ θςξ πμο ζζβά ηνειμζαμφζε δ λακεή Βθθδκίδα, έκακ άθθμκ θζθμφζε . Σμοξ αδνάπκς ημοξ δομ ιε η‘ ακηνίηεζμ ιμο πένζ ηαζ ημ θίθδια ηυαεζ η‘ ανβονυ ιμο ιαπαίνζ . Κζ δ λακεζά Βθθδκίδα ιε κηνμπή πθμιζαζιέκδ εηοθίζηδ ζημ πάηςια ηάης, ζθαβιέκδ . …… Πνχζθηλ

260

Σν κνλαρηθφ θχιιν Βπέγδζα ιεξ απ‘ ημοξ άζαδζημοξ ηαδιμφξ ηαζ έπαρα κ‘ αβαπχ ηα υκεζνά ιμο, πυηε παζνυιμοκ ηαζ βεθμφζα λέπαζα ιμκάπα έιεζκακ ηα αάζακά ιμο. Καη‘ απ‘ ηζξ εφεθθεξ ηδξ ιμίναξ ηδξ ζηθδνήξ, ιανάεδηε ημ ακεζζιέκμ ιμο ζηεθάκζ, γς απμιμκςιέκμξ, εθζαενυξ, ηαζ ηανηενχ: εα ‗νεεζ μ θοηνςιυξ; Έηζζ απυ ημ ρφπμξ πηοπδιέκμ, υηακ δ πεζιςκζάηζηδ δ εφεθθα μνβζάγεζ, ζ‘ έκα θζακυ, ιζηνυ ηθαδί, ιμκαπζηυ ημ θφθθμ ηνειμοθζάγεζ. Πνχζθηλ

Δκπξφο, Διιάδα Βιπνυξ, ζηοθχζμο, Βθθάδα επακαζηάηζζζα, αάζηα βενά ζημ πένζ η' άνιαηά ζμο! Μάηαζα δεκ λεζδηχεδηεκ μ ΋θοιπμξ, δ Πίκδμ, μζ Θενιμπφθεξ δυλαζιά ζμο. Ώπ' ηα ααεζά ημοξ ζπθάπκα λεπεηάπηδηεκ δ θεθηενζά ζμο μθυθςηδ, βεκκαία ηζ απ' ημκ ηάθμ ημο ΢μθμηθή, απ' ηα ιάνιανα ηδξ Ώεήκαξ, πάκηα ζενή ηαζ κέα. Θεχκ η' δνχςκ παηνίδα, ζπάγεζξ άλαθκα ημ γοβυ ζμο ηαζ ηδκ εκάκηζα Μμίνα ιε ημκ απυ, πμο αβάκεζ ημο Σονηαίμο ζμο, ημο Μπάζνμκ ηαζ ημο Ρήβα δ άλζα θφνα. Πνχζθηλ

261

Ζ Μαξίλα Σζβεηάγηεβα (1802-1941) ππήξμε κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο πνηήηξηεο ηεο Ρσζίαο.

Σν πνίεκα ηνπ βνπλνχ Ρζβχκηαξ- ηα αμοκά εα ηα ηζκήζς, κ‘ ακέαεζ δ ροπή- ζ‘ άθθμ αμοκυ. Γζα ζέκα εθίρδ ιμο, κα ηναβμοδήζς: βζα ημ δζηυ ιμο ημ αμοκυ. Μαφνμ- ηαζ δεκ ιπμνχ πζα κα ημ ζαήζς, κα η‘ απμδζχλς ημφημ ημ ηεκυ. Γζα ζέκα, εθίρδ ιμο, εα ηναβμοδήζςαπ‘ ημ δζηυ ιμο ημ αμοκυ. ………………………………………. Αεκ λεβεθά ημ πάεμξ- δεκ ημ ιδπακεφηδηακ. Οφηε ηαζ ρεφδεηαζ- ακ ζφκημια παεεί… Χ, ακ ηοθμφζαιε ζημκ ηυζιμ, εβχ ηζ εζφ, ζακ δομ πθδαείμζ πμο εδχ ηάης ενςηεφηδηακ! ς ελανπήξ ηυηε εα είπαιε πνμζέλεζ. Λυθμξ- εα θέβαιε. Ώπθχξ- θυθμξ: ηυζμξ δα! (Λέκε πςξ ιυκμ πάνδ ζηςκ βηνεικχκ ηδκ έθλδ ιεηνάιε πυζμ φρμξ έπμοκ ηα αμοκά…) Πάκς ζε νείηζα ηαζηακυπνςια, ζςνυ, πεοημαεθυκεξ- ζακ κδζζά ζημ ηαηαπείιςκμ… (Πάκς απ‘ ηδ ζηάειδ ηδξ γςήξ παναθδνχ.) Αζηυξ ζμο είιαζ, Πάνε ιε… Μα υζμ- (αθίιμκμ!)ια υζμ βζα ζπζηάηζ πμο κα ιαξ ζηεπάζεζια υζμ βζα κα ηζηζαίγμοκε παζδζάειείξ ζημκ ηυζιμ εδχ ηάης έπμοιε θηάζεζ κα πμφιε πχξ εζκ‘ δ αβάπδ εηεί ρδθά… ……………………………………….. Σα πνυκζα εα πενάζμοκ. Θα θεζάκμοκ ηδκ επζηφιαζα πέηνα- ηζ υθα εα ζαήζμοκ. […] Κζ αξ ηθείζμοκ, αξ πηζζημφκε ηα πενάζιαηα. Ώξ βίκμοκ μζ βηνειμί ιαξ άκς- ηάης.γςή ζημ ζπίηζ, ηάης απ‘ ηα ζηεπάζιαηα: ηζ είκαζ εοηοπία, ζημ ηάης- ηάης, Μαξίλα Σζβεηάγηεβα

262

3.04.07 Λνηπνί Δπξσπαίνη Ζ Νεξίλγθα Ακπξνπηχηε (Neringa Abrutyte) γελλήζεθε ην 1972. Δίλαη πνηήηξηα απφ ηε Ληζνπαλία.

Γηα ηνλ παηέξα θαη ηνλ αδεξθφ, πνπ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν ν θαζέλαο μεπιάλεςαλ (ζηνλ παξάδεηζν) μ παηέναξ ιε δδιζμφνβδζε (Άκενςπμξ δοκαηυξ ζακ ηδ Γδ: πμηέ ημο δίπθα ιμο δεκ λάπθςζεδεκ πέναζα απυ πάκς ημο υπςξ απυ ηδ Γδ Βίκαζ ημκηυξ πζμ ημκηυξ απυ ιέκα ΢ηδκ ηαθφαα ημο ζημ αμοκυ νίπκαιε λφθα ζηδ θςηζά είπα ανπίζεζ κα βίκμιαζ) ηαζ μ αδενθυξ; αδφκαιμ βμδηεοηζηυ πθαζιαηάηζ: ηαημιαεδιέκμξ πεζναζιυξ (ενςηεφηδηα;)-ράπκμκηαξ ηδκ εοηοπία εκχ εβχ θίβμ-θίβμ έιαεα κα ιδκ ράπκς ηδκ εοηοπία ηαευθμο ηζ ειείξ απθά-ζηεπάγαιε μ έκαξ ημκ άθθμ-ηζ ειείξ πμθθέξ ιένεξ ηαζ κφπηεξ ημζιδεήηαιε… (ηαζ δεκ κηναπήηαιε βζαηί δεκ βκςνίγαιε ηδκ αιανηία) ηαζ μ παηέναξ ήλενε υθεξ ιμο ηζξ αιανηίεξ (ηαζ ίζςξ ηαζ αοηυξ δεκ ηζξ ήλενε).

Νεξίλγθα Ακπξνπηχηε Μεηάθξαζε: ΢σηήξεο ΢νπιηψηεο

Κάηη απφ ηελ Διιάδα θάηη απφ ηνπο Έιιελεο ανπαζμεθθδκζηά ενείπζα κεμεθθδκζηά ζημοπίδζα δ πχνα ηδξ θαζδνάξ πμνημηαθέαξ -θέηα απ' ημ πνυζςπυ ζμο ζπίηζα ιε θανδζά ιπαθηυκζα-ηαηαζηνχιαηα πθμία κενά πθέκμοκ ημκ μνίγμκηα πέηνζκα βηνζγυπνςια αμοκά ηεκηχκμκηαζ απθχκμκηαζ αναπυημπμζ ηαθεηζά βδ ηδξ ενήιμο ηάπμο ηάπμο πναζζκάδα εθζέξ ημ ιοαθυ ημο έθθδκα -ημοημφηζζ εθζάξ ζηοιιέκμ ιέπνζ ηδκ ηεθεοηαία ζηαβυκα εθαζυθαδμο βθζζηενυ ηαζ θζβάηζ επζηίκδοκμ ιεηά ηαθέξ ηααάθδξ εθθδκζηυξ ελςηζηυ ζημηάδζ εκχ πνμπςνάξ ζηδκ θςηζζιέκδ γχκδ ηαζ πθδζζάγεζξ ηα πνυζςπα ηςκ εθθήκςκ εηείκμζ ζηέθημκηαζ ηάηζ δζαθμνεηζηά.

Νεξίλγθα Ακπξνπηχηε

(Μεηάθξαζε: ΢σηήξεο ΢νπιηψηεο)

263

Ο Μπέλλπ Άληεξζελ (Benny Andersen) γελλήζεθε ην 1929. Δίλαη Γαλφο κνπζηθφο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο, απφ ηνπο δεκνθηιέζηεξνπο ηεο ρψξαο ηνπ.

Απ’ ην ζπίηη μπζηά Με λοπκάεζ ημ ημοδμφκζ. Πεηάβμιαζ πάκς ηαζ έλς. Έκαξ κεανυξ ιε αζηοκμιζηή ζημθή ιμο παιμβεθά λεδζάκηνμπα.

— Έπς ένεεζ κα ιαγέρς ηδκ ηυνδ ζαξ!

— Δ ηυνδ ιμο έπεζ ιεηαημιίζεζ εδχ ηαζ πμθθά πνυκζα, γεζ ζημ ελςηενζηυ.

— Καζ ηυηε πμζα είκαζ αοηή; Μμο δείπκεζ ηδ βνζά ζηδκ ακαπδνζηή ηανέηθα πμο παίγεζ ημ We shall overcome ζηδ θοζανιυκζηα.

— Ώοηή πνέπεζ κα είκαζ δ ιάκα ιμο.

— Δ ιάκα ζμο δεκ έπεζ παίλεζ πμηέ ζηδ γςή ηδξ θοζανιυκζηα. Με πνμζπενκάεζ ανβά ηαζ ιπαίκεζ ζημ ζπίηζ.

— Έκα θεπηυ, ιε πμζυ δζηαίςια…αοηυ εδχ είκαζ ημ ζπίηζ ιμο! Θαοιάζζα, ημ ηαεζζηζηυ δεκ ιμο εοιίγεζ απμθφηςξ ηίπμηα. Ο αζηοκμιζηυξ ανπάγεζ έκα-δομ ιήθα απυ ιζα πζαηέθα. Μπαίκεζ ζημ οπκμδςιάηζμ.

— Καζ πμζμζ είκαζ ηυηε αοημί μζ δομ; έκα κεανυ γεοβάνζ ημζιάηαζ ζημ δζπθυ ηνεαάηζ, ηζ μζ δομ ημοξ βοικμί. Αεκ ημοξ πνυζελα υηακ ζδηχεδηα. Αεκ ημοξ έπς λακαδεί. Ή ιήπςξ ζοιιεηείπα ζ‘ ενςηζηυ ηνίβςκμ πςνίξ κα ημ λένς; Σμ γεοβάνζ ζδηχκεηαζ απ‘ ημ ηνεαάηζ, κηφκεηαζ ηαζ πδβαίκεζ ζηδ ημογίκα πςνίξ κα ιαξ πνμζέλεζ. Ώπ‘ έλς αημφβμκηαζ βέθζα κεανχκ ημνζηζζχκ.

— Καζ πμζα είκαζ ηυηε αοηά ηα ημνίηζζα; Ώκ ηαζ είκαζ δ πνχηδ θμνά πμο ηα αθέπς, λεζημιίγς αζαζηζηά: — Οζ αδεθθέξ ιμο – εκκμχ μζ ακζρζέξ ιμο. Αεκ ιπμνχ κα εοιδεχ πυζμ πνμκχκ είιαζ, ακ είιαζ πακηνειέκμξ, πςνζζιέκμξ ή πήνμξ. Ο αζηοκμιζηυξ πεηάεζ ηα ιήθα απ‘ ημ πανάεονμ, ιαηνζά έλς ζημ δνυιμ. Σα ημνίηζζα ηνέπμοκ λεθςκίγμκηαξ κα ηα πζάζμοκ. Ώκαηηχ ηδκ αοημηονζανπία ιμο: — Θα ηδθεθςκήζς αιέζςξ ζημ δζηδβυνμ ιμο! ΋ιςξ μζ θέλεζξ πμο ηεθζηά λεζημιίγς είκαζ μζ αηυθμοεεξ: — Θα αάθς αιέζςξ ιπμοβάδα! Ο αζηοκμιζηυξ ηάκεζ κα πέζεζ ηάης, ζδηχκεηαζ πάθζ υνεζμξ, παναπαηήζεζ.

— Μπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς ηδκ ημοαθέηα ζαξ; — Να ηδ πνδζζιμπμζήζεζξ; Μπμνείξ κα ηδκ πάνεζξ ηαζ κα θφβεζξ. Αεκ λένς πμφ είκαζ, αοηυ εδχ δεκ είκαζ ημ ζπίηζ ιμο ηαζ δεκ δίκς δεηάνα! Ο αζηοκμιζηυξ ανπίγεζ κα ηθαρμονίγεζ: - Βίιαζ ηυζμ ια ηυζμ ημοναζιέκμξ — Κμοναζιέκμξ; Ώι εβχ ηί είιαζ, ένπεζαζ ηαζ ιε λοπκάξ ζηδ ιέζδ εκυξ ενςηζημφ ηνζβχκμο πμο μφηε ηακ ιπμνχ κα εοιδεχ! Ο αζηοκμιζηυξ αβάγεζ ηθαίβμκηαξ ηδ ζημθή ημο ηαζ ιμο ηδ δίκεζ: — Ονίζηε, είκαζ υθδ δζηή ζμο — ηαζ ζοββκχιδ…

264

Πέθηεζ ζημ δζπθυ ηνεαάηζ. Σμκ παίνκεζ αιέζςξ μ φπκμξ. Σμ κεανυ γεοβάνζ έπεζ αάθεζ ιπνμζηά ηα αοημηίκδημ. Σα κεανά ημνίηζζα ηζζνίγμοκ εκεμοζζαζιέκα ηαζ πεηάκε ημοημφηζζα ζημ ηαηυπζ ημοξ. Δ βνζά έπεζ απμημζιδεεί πάκς ζηδ θοζανιυκζηα, υιςξ έκα αδέζπμημ ημοημφηζζ ηδ ανίζηεζ ζημ θαζιυ ηαζ ηδ λοπκάεζ. Ώνπίγεζ αιέζςξ κα παίγεζ απ‘ ημ ζδιείμ πμο είπε ζηαιαηήζεζ, ηάπςξ πανάθςκα αοηή ηδ θμνά: We shall overcome… Πνζκ ημ αοημηίκδημ λεηζκήζεζ, δ βοκαίηα ηαηεαάγεζ ημ πανάεονμ, ημζηάγεζ πνμξ ημ ιένμξ ιμο, ιμο ηθείκεζ ημ ιάηζ ηαζ ηάκεζ έκα είδμξ παζνεηζζιμφ δ ημ ζήια ηδξ κίηδξ ιε δφμ δάπηοθα. Ώπ‘ υ,ηζ θαίκεηαζ δ πεεζζκή κφπηα ήηακ ιάθθμκ εκδζαθένμοζα. Μπέλλπ Άληεξζελ _____________________________________________________________________ Ο Οπΐιιηακ Γέηηο (William Butler Yeats, 1865-1939) απφ ηελ Ηξιαλδία, αζρνιήζεθε κε ηελ πεδνγξαθία, ην ζέαηξν ην δνθίκην θαη ηε πνίεζε. Θεσξείηαη απφ ηνπο θνξπθαίνπο αγγιφθσλνπο πνηεηέο ηνπ 20νχ αηψλα. Σν 1923 ηηκήζεθε κε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο.

Σν παιηφ ΢ημ ηναβμφδζ ιμο έθηζαλα παθηυ Ώπυ παθζέξ ιοεμθμβίεξ αβαθιέκμ Με ζημθίδζ ηαθοιιέκμ Ώπυ ηδ θηένκα ςξ ημ θαζιυ. Μα άκηνεξ ακυδημζ η‘ ανπάλακ ΢ημο ηυζιμο ηα ιάηζα θμνέζακ ημ παθηυ Καζ ζακ κα ημ ηέκηδζακ εηείκμζ πνμπςνμφκ Σναβμφδζ ιμο, άζε ημοξ κα ημ θμνμφκ Γζαηί είκαζ ημθιδνυηενμ, εαννχ Γοικυξ κα πενπαηάξ. Γέηηο

Έλα ηξαγνχδη ηνπ πνηνχ Σμ ζηυια αβηαθζάγεζ ημ πμηυ, ημκ ένςηα ηα ιάηζα. Σδκ αθήεεζα ιυκμ αοηή πνζκ θφβς εα βκςνίζς. ΢ημ ζηυια θένκς ημ πμηήνζ ζηδ ζζςπή ιέζα ζε ημζηχ. Γέηηο

265

Ο βηνιηζηήο ηνπ Νηνχλετ …Σμ ηέθμξ ημο πνυκμο ζακ εα ‗νεεζ ιπνμζηά ζημο αβίμο Πέηνμο εα ζηαεμφιε, ηδ ιμνθή ΢ηζξ ηνεζξ ημοναζιέκεξ ιαξ ροπέξ εα παιμβεθάζεζ ια πνχημ απυ ηδκ πφθδ ειέκα εα πενάζεζ Γζαηί μζ ηαθμί είκαζ πάκηα μζ πανμφιεκμζ εηηυξ εάκ δ δφζημθδ δ ηφπδ ημοξ πνμθάαεζ Καζ μζ ηαθμί αβαπμφκε ημ αζμθί Καζ μζ ηαθμί αβαπμφκε ημ πμνυ ….. Γέηηο

Σαιάληεπζε Σα πεκήκηα πνυκζα ιμο ήνεακε ηαζ θφβακ Καζ έηαηζα, έκαξ άκενςπμξ ιμκάπμξ, ιέζα ζηδ αμή ηςκ ιαβαγζχκ ημο Λμκδίκμο, Μ‗ έκα αζαθίμ ακμζπηυ ηαζ έκα θθζηγάκζ άδεζμ ΢ημ ιανιάνζκμ ηναπέγζ ιπνμξ ιμο Καεχξ αηέκζγα ημ ιαβαγί, ημ δνυιμ, ημ ζχια ιμο λάθκμο έκζςζα κα θθέβεηαζ ηαζ βζα πενίπμο είημζζ θεπηά ιμο θάκδηε απυ ηδκ ηυζδ εοηοπία πςξ είπα εοθμβδεεί ηαζ πςξ ιπμνμφζα κα εοθμβήζς. Γέηηο

Where my Books go ΋θεξ μζ θέλεζξ πμο ακαπκές ηζ υθεξ μζ θέλεζξ πμο βνάθς πνέπεζ κ‘ απθχζμοκ αημφναζηα θηενά ηαζ πμηέ κα ιδ ζηαιαηήζμοκ ηδκ πηήζδ ημοξ χζπμο κα θηάζμοκ ηδ εθζιιέκδ, ηδ εθζιιέκδ ζμο ηανδζά ηαζ κα ζμο ηναβμοδήζμοκ ιεξ ζηδ κφπηα πένα απυ ηεζ πμο ηνέπμοκ ηα κενά ιέζα ζηδ ζημηεζκζαζιέκδ εφεθθα ή ηάης απ' ηα θςηεζκά αζηένζα. Γέηηο

266

Ο Αηηίια Γηφδεθ (Attila Joszef, 1905-1937), ήηαλ ν ζεκαληηθφηεξνο ζχγρξνλνο Οχγγξνο πνηεηήο. Απηνθηφλεζε ζε ειηθία κφιηο 32 εηψλ ρξφλσλ.

Χδή Αεκ είκαζ ηςκ μνμζεζνχκ δ παίηδ – είκαζ ημ θέββμξ ημο ιεηχπμο ζμο πμο ακηακαηθμφκ υθα ηα θφθθα. Σμκ άκειμ αθέπς κ‘ ακειίγεζ, ημ θυνειά ζμο. Καζ ηάης απ‘ ηα εφεναοζηα θοθθχιαηα αθέπς ηδκ ηυιδ ζμο κα βένκεζ. ……………………………………… ΢η‘ άζπνα ζμο δυκηζα ημ θακηαζιαβμνζηυ παιυβεθυ ζμο. Χ, πυζμ ζ‘ αβαπάς εζέκα, Βζέκα πμφπεζξ ηάκεζ κα ιζθήζμοκε Μεξ ζηδξ ηανδζάξ ηα πζμ ααεζά ημζθχιαηα Δ δμθμπθυηα ιμκαλζά, δ πακμφνβα, Μαγί-ιαγί ι‘ μθυηθδνμ ημ ζφιπακ. ……………………………………………………………. Χ, ζ‘ αβαπχ, ηαεχξ έκα παζδί ηδ ιάκα ημο, Καεχξ μζ ζζςπδθέξ ζπδθζέξ ημ ίδζμ ημ αάεμξ ημοξ. Χ, ζ‘ αβαπχ, ηαεχξ ηα θχηα μζ αίεμοζεξ, Καεχξ ημ ζχια ηδκ ακάπαοζδ ηαζ ηδ θςηζά δ ροπή. Χ, ζ‘ αβαπχ, ηαεχξ επζεοιμφκ κα γήζμοκ μζ εκδημί. Χξ ημο εακάημο ημοξ ηδκ φζηαηδ ζηζβιή. ΋πςξ δ βδ, υ,ηζ πέθηεζ πάκς ηδξ, έηζζ ηζ εβχ θοθάς ΋θα ζμο ηα παιυβεθα, ηα θυβζα, ηζξ πεζνμκμιίεξ. ΢ημ πκεφια ιμο, ηαεχξ ηα μλέα ζημ ιέηαθθμ, ΢‘ έπς πανάλεζ ι‘ υθα ηα έκζηζηηά ιμο, Βζέκα, εεθηηζηή ιμνθή, πακέιμνθδ Βηεί, πμο δ φπανλή ζμο ηαεεηί μοζζχδεξ ζοιπθδνχκεζ. …………………………………………………………… Χ, απυ πμζάκ φθδ θμζπυκ είιαζ πθαζιέκμξ Πμο υθμ ιε δζαπενκά ημ αθέιια ζμο ηαζ ιε ιεηαιμνθχκεζ; Πμζμ πκεφια ηαζ πμζμ θέββμξ, Πμζμ εαφια Μεξ απυ ημο ιδδεκυξ ηδκ πάπκδ ιμο επζηνέπμοκ Σζξ πνάεξ πθαβζέξ ημο βυκζιμφ ζμο ζχιαημξ κα πενζηνέπς; Κζ υπςξ μ Λυβμξ ζ‘ έκα πκεφια μθάκμζπημ Αφκαιαζ ζημ ιοζηήνζυ ζμο κα ηαηααοείγμιαζ! Σμ ηναίκμ ιε ηνααάεζ. ΢‘ αημθμοεχ. Ίζςξ ηαζ κα ζε θηάζς ηχνα αηυια, Ίζςξ κα ζαήζς ημο ιεηχπμο ιμο ημκ πονεηυ, Ίζςξ ιμο πεζ βθοηά η‘ ςναίμ ζμο ζηυια: ……………………………………………………………………… Αηηίια Γηφδεθ (απφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηάλλεο Ρίηζνο)

267

Ο Λαξο Γθνχζηαθζνλ (Lars Gustafsson) γελλήζεθε ην 1936. Δίλαη ΢νπεδφο, ιφγηνο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

L’ Education sentimental Κζ έπεζηα: υθμ ηαζ πζμ ιαηνζά ιε ημ πμηάιζ, πζμ βηνίγεξ ιένεξ, πζμ βηνίγα πνυκζα (έκα απδνπαζςιέκμ ιαφνμ νεφια, ηάης απυ ηζξ ρδθέξ θεφηεξ, οδνμθνάπηεξ, εφνεξ θναβιάηςκ ζηεπαζιέκεξ ιε θφηζα, δελαιεκυπμνηεξ, υπμο ημ κενυ λεπφκεηαζ απυ πθαηζέξ ζπζζιέξ‘ ημ κενυ είκαζ πμθφ δοκαηυ, ζηζξ παναθίεξ αθέπεζ ηακείξ εημζιυννμπα ηηίνζα, ζηεθεημφξ πθμίςκ πμο δεκ πθέμοκ πζα, ηζ εβχ ηνααχ, ιζζμ-πενζπθακζέιαζ ζε ιζα θέιαμ, άθθμηε άζπνδ ηαζ ηυηηζκδ ηαζ ηχνα πναηηζηά πζζζςιέκδ ηαζ ιε ζάπζα θφθθα, θεπηά ημιιάηζα θφθθςκ ηαπκμφ, ζημονζαζιέκα αβηίζηνζα πμο δεκ έδςζακ ηίπμηε ζημ αοευ, ιζζμ-πενζπθακζέιαζ, απυ οδνμθνάπηδ ζε οδνμθνάπηδ ηάης απυ ηα δέκηνα). Τπάνπεζ ιζα «αβςβή ηανδζάξ» πμο ιε ηα πνυκζα ιαξ ηάκεζ ζμθυηενμοξ ηαζ δδιζμονβεί εαθπςνή, ειπζζημζφκδ, γςή, ηαζ έηζζ ηάκεζ απυ ηνφμ γέζηδ, αθάζηδζδ απυ πάπκδ ηαζ ιεηαηνέπεζ ηδκ ήηηα, υπζ ζε κίηδ, αθθά ζ‘ έκα πζμ ηαεανυ αένα, πζμ δνμζενυ, πμο ιπμνμφιε κα εζζπκέμοιε πςνίξ θυαμ; Σμ πζζηεφς ηαζ δεκ ημ πζζηεφς, εα ‗εεθα κα ημ πζζηέρς ηαζ πνέπεζ κα ημ πζζηέρς. Τπάνπεζ έκα δδθδηήνζμ πμο απθχκεηαζ, ιζα ιοζηζηή μοζία πμο ηαηαπναΰκεζ ηαζ δοκαιχκεζ ημ ιάηζ: μ μνίγμκηαξ βίκεηαζ θζβυηενμ ζπμοδαίμξ ηαζ ηάπμζα αζήιακηδ πέηνα, έκα ζάπζμ θφθθμ, ημ ηεθάθζ εκυξ ηανθζμφ ζε ηάπμζμκ παθζυ ημίπμ βίκεηαζ ακη‘ αοημφ εοηνζκέξ, ημ ημζηάξ ηαζ ζε ημζηά, ηαζ βζα ιζα ζηζβιή ζε ηαηαθαααίκεζ ηαθφηενα απ‘ υηζ εζφ ημ θφθθμ, ηδκ πέηνα ημ ηανθί, αθθά ζζςπά πάθζ, ζακ κα ιεηάκζςζε ηδκ ηεθεοηαία ζηζβιή ηαζ δεκ ήεεθε κα ζ‘ ειπζζηεοεεί…. Λαξο Γθνχζηαθζνλ (Μεηάθξαζε: Βαζίιεο Παπαγεσξγίνπ)

268

Ο Μηράη Δκηλέζθνπ (Mihai Eminescu, 1850-89) ήηαλ Ρνπκάλνο δεκνζηνγξάθνο, ζπγγξαθέαο θαη ξνκαληηθφο πνηεηήο.

Σ’ άζηξα ςειά Σ‘ άζηνα ρδθά πάκς απ‘ ηζξ εάθαζζεξ ηαίκ‘ ζημκ μνίγμκηα ιέπνζ πμο ζαήκμοκ. ΢ήια ζακ δυεδηε ζαθεφμοκ η‘ άνιεκα ηαζ ηα ηαηάνηζα ημοξ υθα ηα πθμία. Κάζηνα πθςηά θεξ ηζ είκαζ υθα ημοξ, πάκς ζε απένακηεξ οβνέξ ενήιμοξ. Οζ πεθανβμί παίνκμοκ ηδ ζηνάηα ημοξ ιέζ‘ απ‘ ηα ζφκκεθα ημο θεζκμπχνμο. ΢ιήκδ πεημφκ, ηζ είκαζ ημ δζάαα ημοξ αζχκζμ πέναζια ηαζ ηίπμη‘ άθθμ… Σμο δάζμοξ θμφθμοδα μζ γςέξ ιαξ ιμζάγμοκε· ια ηαζ ηα κζάηα ιαξ ηαίκε ηαζ ζαήκμοκ. Κζ δ ηφπδ βνήβμνα ζηδκ πηήζδ δίκεηαζ, βζαηί δ αδνάκεζα εοεφξ ηδκ δζχπκεζ. Κνίια δε εα‘ ηακε κα παναιίγεηαζ δ ζηζβιή δ ζφκημιδ πμο ιαξ εδυεδ; …………………….. Μηράη Δκηλέζθνπ Μεηάθξαζε : Βίθησξ Ηβαλνβηηο

269

Ο Άξην Μέιιεξη (Arto Melleri, 1956-2005) ήηαλ Φηλιαλδφο πνηεηήο

΢ηεθάλη απφ ζνπμέ ΢ηδκ Βθθάδα μ εάκαημξ δεκ είκαζ ζηζά εηείκμ ημ ηαθμηαίνζ ζημοξ αοημηζκδηυδνμιμοξ ηδξ Βονχπδξ δ απμπκζπηζηή γέζηδ είπε ημθθήζεζ ζηδ βδ ημκ απακεναηςιέκμ άκειμ Πέναζα ηα ζφκμνα κφπηα, ημ πνςί ι' ένζλε ζηδ ζηθδνή βδ, πμο ακηακαηθμφζε άζπνμ θςξ άδεκδνμξ ηάιπμξ, ήηακ ήζοπα, θεξ ηαζ δ ιένα ημο ιυπεμο, ιεβάθδ υζμ ηζ δ ζζημνία, κα 'πε ηεθεζχζεζ ηαζ μζ βένμζ κα ιάγεοακ ηα λενά θφθθα απυ ηα κεηνμηαθεία. ΢ηα ενείπζα ηνζβφνζγακ άβνζα πνυααηα: ημ αέθαζια ημοξ ζακ πζυκζ πμο πέθηεζ αανφ, ζηα ιαθθζά ημοξ δεκ ιπενδεφμκηαζ ηακεκυξ ραθίδζα Καζ μ εάκαημξ δεκ είκαζ ζηζά ια ήθζμξ πμο θςηίγεζ ημκ άζπνμ πνοζυ ζημοξ πμκειέκμοξ χιμοξ ηδξ βδξ ήθζμξ, εάκαημξ, αημφβεηαζ ζακ αμοαυξ ήπμξ ηνμιπέηαξ θθυβα ηίηνζκδ ζακ εεζάθζ εδχ μζ ηαηέξ ηαζ μζ ηαθέξ πνάλεζξ ηςκ παηένςκ ημ ίδζμ ηαθέξ ηαζ ηίπμηα δεκ ζμο δίκεζ κα ηαηαθάαεζξ πςξ δ βδ εα ήηακ απ' ηδ εάθαζζα πζμ εοηοπζζιέκδ ή εζφ απυ ιέκα. Σμ ανάδο ζηδκ Ώεήκα ζ' έκα ζηαθζηυ εζηζαηυνζμ έηνςβα ζπαββέηζ ηζ έπζκα εθθδκζηή ιπφνα Φζλ, λαθκζηά άνπζζε κα ανέπεζ θεξ ηαζ δ ανπαία πυθδ έπαζνκε ημ θμοηνυ ηδξ ζημ ηέθμξ ιζαξ ιέναξ ιεβάθδξ υζμ ηζ δ ζζημνία, άνπζζε κα ανέπεζ ηαζ δ ηαιπάκα ηδξ εηηθδζίαξ άνπζζε κα πηοπά ααεζά θεξ ηαζ δ ίδζα δ ζζημνία παζιμονζυηακ, ια εβχ ήιμοκ ηυζμ πεζκαζιέκμξ πμο πανήββεζθα ηαζ δεφηενδ ιενίδα. Άξην Μέιιεξη (Απφδνζε απφ ηα θηλιαλδηθά: Μαξία Μαξηδνχθνπ)

270

Ο Σζέζιαβ Μίινο (Czeslaw Milosz, 1911-2004) ήηαλ Πνισλφο ιηζνπαληθήο θαηαγσγήο. Καηέθπγε ζηηο ΖΠΑ θαη απέθηεζε ηελ ακεξηθαληθή ππεθνφηεηα. Σν 1986 θέξδηζε ην Βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο.

΋ςηκε σξηκφηεηα ΋πζ απυ κςνίξ, ιυθζξ πθδζίαγα ηα εκεκήκηα ιμο πνυκζα, έκζςζα ιζα πυνηα κ‘ ακμίβεζ ιέζα ιμο ηαζ πέναζα ζηδ δζαφβεζα ημο εςεζκμφ πνςζκμφ. Δ ιία ιεηά ηδκ άθθδ μζ πνυηενεξ γςέξ ιμο θεφβακε, υπςξ ηα πθμία, ιαγί ιε ηζξ εθίρεζξ ημοξ. Καζ μζ πχνεξ, μζ πμθζηείεξ, μζ ηήπμζ, μζ υνιμζ ηδξ εάθαζζαξ πμο ανίζημκηακ ηάης απ‘ ημκ πνςζηήνα ιμο, ήνεακ ημκηφηενα έημζια ηχνα κα πενζβναθμφκ ηαθφηενα απυ πνζκ. Αεκ απμιαηνφκεδηα απ‘ ημοξ ακενχπμοξ, μ πυκμξ ηαζ δ ζοιπυκζα ιαξ έκςζακ. Ξεπκάιε – ημ θές ζοκέπεζα – πςξ είιαζηε υθμζ ιαξ παζδζά ημο ΐαζζθζά. Γζαηί εηεί απ‘ υπμο ενπυιαζηε δεκ οπάνπεζ δζάηνζζδ ιεηαλφ ημο Ναζ ηαζ ημο ΋πζ, ημο ήηακ ηαζ ημο εα είκαζ. Ήιαζηακ άεθζμζ, δεκ πνδζζιμπμζμφζαιε μφηε ημ έκα εηαημζηυ απ‘ ημ δχνμ πμο θάααιε βζα ημ ιαηνζκυ ηαλίδζ. ΢ηζβιέξ απυ πεεξ, ηαζ απυ αζχκεξ πνζκ ημ πηφπδια εκυξ ζπαεζμφ, γςβναθζζιέκεξ αθεθανίδεξ ιπνμζηά ζημκ ηαενέθηδ, έκα βοαθζζηενυ ιέηαθθμ, ιζα εακαηδθυνα αμθή απυ ιμοζηέημ, ιζα βαθένα πμο έθαβε ημ ζηανί ηδξ ζημκ φθαθμ – υθα αοηά ηαημζημφκ ιέζα ιαξ, πενζιέκμκηαξ βζα ιζα μθμηθήνςζδ. Σμ λένς πάκηα, πςξ εα ‗ιαζ έκαξ ενβάηδξ ζημ αιπέθζ, υπςξ υθμζ μζ άκηνεξ ηζ μζ βοκαίηεξ πμο γμοκ ζηδκ ίδζα επμπή, αηυια ηαζ ακ δεκ ημ βκςνίγμοκ. Σζέζιαβ Μίινο Μεηάθξαζε: Θσκάο Παπαζηεξγίνπ

271

ARS POETICA Πνυζαθερα πάκηα ζ‘ έκα ζπήια πζμ άκεημ, εθεφεενμ απυ ηζξ απαζηήζεζξ ηδξ πμίδζδξ ή ηδξ πνυγαξ, πμο εα ιαξ αμδεμφζε κα ηαηαθάαμοιε μ έκαξ ημκ άθθμκ δίπςξ κα εηεέηεζ ημκ πμζδηή ή ημκ ακαβκχζηδ ζε οπένηαηεξ αβςκίεξ. ΢ηδκ ίδζα ηδ θφζδ ηδξ πμίδζδξ οπάνπεζ ηάηζ ημ άπνεπμ: ηάηζ πμο πνμαάθθεζ ηαζ δεκ βκςνίγαιε πςξ είπαιε εκηυξ ιαξ, βζ‘ αοηυ ηθείκμοιε ηα ιάηζα, ζακ κα ‗πεζ μνιήζεζ ιζα ηίβνδξ ειπνυξ ιαξ, ζημ θςξ ιαξ, πηοπχκηαξ ηδκ μονά ηδξ. Αίηαζα, βζ‘ αοηυ, θέκε πςξ ηδκ πμίδζδ οπαβμνεφεζ έκα δαζιυκζμ ακ ηαζ είκαζ οπεναμθή κα ζζπονίγεηαζ ηακείξ πςξ πνέπεζ κα ‗καζ άββεθμξ. Βίκαζ δφζημθμ κα ιακηέρμοιε πμφεε πδβάγεζ δ πενδθάκζα ηςκ πμζδηχκ, αθμφ ηυζμ ζοπκά κηνμπζάγμκηαζ απυ ηδκ απμηάθορδ ηδξ αδοκαιίαξ ημοξ. Πμζμξ άκενςπμξ ζηα θμβζηά ημο εέθεζ κα είκαζ ηαημζηία δαζιυκςκ, πμο θένμκηαζ ζακ κα ανίζημκηαζ ζπίηζ ημοξ, ιζθμφκ βθχζζεξ πμθθέξ, ηαζ ακζηακμπμίδημζ πμο ηθέαμοκ ιμκάπα ηα πείθδ ή ημ πένζ ημο, πνμζπαεμφκ κ‘ αθθάλμοκ ηαζ ηδ ιμίνα ημο βζα ηδ δζηή ημοξ αμθή; Βζκ‘ αθήεεζα πςξ ημ κμζδνυ εηηζιάηαζ πμθφ ζήιενα Κζ έηζζ ιπμνείξ κα ζηέθηεζαζ πςξ αζηεζεφμιαζ Ή πςξ επζκυδζα αηυια έκακ ηνυπμ Γζα κα εηεεζάγς ηδκ Σέπκδ ιμο ιε ηδ αμήεεζα ηδξ εζνςκείαξ. [………………………………………………………] ΢ημπυξ ηδξ πμίδζδξ είκαζ κα ιαξ εοιίγεζ Πυζμ δφζημθμ είκαζ κα παναιέκμοιε έκαξ ιμκάπα άκενςπμξ Μζαξ ηαζ μ μίημξ ιαξ είκαζ μνεάκμζπημξ, δίπςξ ηθεζδζά ζηζξ πυνηεξ Κζ επζζηέπηεξ αυναημζ ένπμκηαζ ηαζ θεφβμοκ ηαηά αμφθδζδ. Ώοηά πμο βνάθς εδχ δεκ είκαζ, ζοιθςκχ, πμίδζδ Γζαηί ηα πμζήιαηα πνέπεζ κα βνάθμκηαζ ζπάκζα ηαζ δζζηαπηζηά Κάης απυ ααάζηαπηδ πίεζδ ηαζ ιε ηδκ εθπίδα ιμκάπα Πςξ πκεφιαηα αβαεά, υπζ πμκδνά, ιαξ δζάθελακ βζα υνβακά ημοξ. Σζέζιαβ Μίινο (Μεηάθξαζε: Σάθεο ΢ηλφπνπινο)

272

Ο Αληνλ Μπάεθ (Anton Baev) γελλήζεθε ην 1963. Δίλαη Βνχιγαξνο θηιφζνθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Ο αλαβάηεο θαη ε λχρηα Καζ ημ ιαφνμ, ηαζ ηo πνάζζκμ ιαφνμ – πίζζα … άβνζμ άθμβμ Καζ ημ ζημηάδζ ηδξ γςήξ, ηαζ μ πενίπαημξ! Ήιμοκ πνυεοιμξ βζα έκα άββζβια, ήιμοκ ακήζοπμξ, Ένζλα ιζα ιαηζά ζημ πίζς ιένμξ ημο ημίπμο. ΢ακ επαίηδ ζηδκ πθάηδ αθυβμο λεθέπζαζα. Καηυπζκ ημ θάζμ πέηαλα ζημοξ Μάζκ. Καζ απυ ηδ πανά ηαζ ημ θυαμ απέηοπα, Καζ θζπμεφιδζα ζηα αίιαηα-ηυηηζκα αενμπθάκα. Ήηακ υκεζνμ : ηα ιαφνα-ηαζ-πνάζζκα άθμβα ηέκηνζγακ. Πυζμ απίζηεοημξ. Σνεθυξ. Ώζοβηνάηδημξ. Καζ πέηαλε, ηαζ πέηαλε - υπςξ έκαξ ηφηθμξ – Ο πμνθονυξ εάκαηυξ ιμο ζε εηείκμοξ ημοξ Μάζκ! Ο δ γςή ιμο – εβχ είιαζ μ ιαφνμξ-ηαζ-πνάζζκμξ ακααάηδξ! Ββχ είιαζ μ θνεκμαθααήξ πμζυκ ηνειάζαηε! Μπμνείηε κα αημφζεηε ημοξ πυκμοξ ημο ιάζηακβη εακάημο Να ζηεηεφζεζ ημ θζθί ηδξ κφπηαξ ζηζξ θςνίδεξ. Ώθθά αθέπεηε - ηχνα ημ αίια ηδξ ανμπήξ Καηεααίκεζ απυ ημκ Οονακυ ζηδκ Κυθαζδ… Καζ ημ ζημηάδζ ηδξ γςήξ, ηαζ μ πυκμξ Ώπυ ημ εάκαημ μπθή αηνζαχξ ζημ πήηηςια! Άληνλ Μπάεθ Μεηάθξαζε : Yulia Yanku

Ζ Δπνρή ηεο Βνπιγαξίαο Ο Υεζιχκαξ αοηυ ημ έημξ άνβδζε ηαζ δ Άκμζλδ δεκ θνεκάνζζε, βζα κα ιδκ ιζθάιε βζα ημ Καθμηαίνζ… Ώηνζαχξ ημ Φεζκυπςνμ ηαεοζηενεί πμθφ, υπςξ ηάπμζμξ - εακάζζια άννςζημξ, πςνίξ ηδκ δφκαιδ βζα κα πεεάκεζ. … Άληνλ Μπάεθ Μεηάθξαζε: Yulia Yanku

273

Ο Όζθαξ Οπάηιλη (Oscar Wilde, 1854-1900), ήηαλ Ηξιαλδφο ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, κπζηζηνξεκαηνγξάθνο θαη πνηεηήο, απφ ηνπο πην δεκνθηιείο θαη αλαγλψζηκνπο αγγιφθσλνπο ζπγγξαθείο ηεο βηθησξηαλήο επνρήο θαη κεηέπεηηα.

Έλα φξακα Αομ ααζζθζάδεξ ηζ έκαξ πμο έζηεηε ιμκάπμξ πςνίξ ζηεθάκζ δάθκδξ ζημ ηεθάθζ, ιε θοπδιέκα ιάηζα, ααζακζζιέκα απμζηαιέκα απυ ημκ αδζάημπμ ενήκμ βζα αιάνηδια πμο ηακεκυξ εφιαημξ ημ ιμοβηνδηυ δεκ ελαβκίγεζ, ιε ιαηνφ, βθοηυ ζηυια ηασζιέκμ δάηνοα ηαζ θζθζά, κηοιέκμξ θμνεζζά ιαφνδ ηαζ ηυηηζκδ, ηαζ ζηα πυδζα ημο ιζα ζπαζιέκδ πέηνα είδα, ηαζ ηνίκα κα θοηνχκμοκ ςξ ηα βυκαηά ημο ζακ πενζζηένζα. Καζ ιυθζξ ηα είδα δ ηανδζά ιμο θθμβίζηδηε ηαζ θχκαλα ζηδκ ΐεαηνίηδ: «Ώοημί πμζμζ είκαζ;» ηζ εηείκδ πμο βκχνζγε ημ μκυιαηα ηαθά, απάκηδζε, «Πνχημξ μ Ώζζπφθμξ, δεφηενμξ μ ΢μθμηθήξ ηαζ ηεθεοηαίμξ (ηζ πείιαννμξ δάηνοα) μ Βονζπίδδξ)». Όζθαξ Οπάηιλη (κεηάθξαζε Δηξήλε Βξεο)

Δλδπκίσλ Οζ ιδθζέξ είκαζ θμνηςιέκεξ πνοζάθζ ηαζ ηα πμοθζά ηεθαδδμφκ ζηδκ Ώνηαδία ηα πνυααηα λαπθςιέκα ζηδ ιάκηνα αεθάγμοκ, ηα αβνζμηάηζζηα πμνμπδδμφκ ζηδκ πεδζάδα. Υηεξ ιμο ιανηφνδζε ηδκ αβάπδ ημο, ημ λένς πςξ ημκηά ιμο εα βονίζεζ. ΢εθήκδ πμο ακαηέθθεζξ! Κονά ΢εθήκδ! Φφθαηαξ ημο αβαπδιέκμο ιμο κα βίκεζξ, δεκ ιπμνεί, ημκ λένεζξ ηαθά, βζαηί θμνεί πμνθονά παπμφηζζα, δεκ ιπμνεί κα ιδκ λένεζξ ημκ αβαπδιέκμ ιμο, βζαηί ηναηάεζ νααδί αμζημφ ηζ είκαζ ηνοθενυξ ζακ πενζζηένζ ηζ έπεζ ηαζηακά ιαθθζά. ………………………………………………… ΢εθήκδ πμο ακέηεζθεξ! Άβζα ΢εθήκδ! ζηάζμο ζηδκ ημνοθή ημο Βθζηχκα. Καζ ηδκ ηαθή ιμο αβάπδ ακ δεζξ, 274

Ώπ! ακ δεζξ ηα πμνθονά παπμφηζζα, ημ θμοκημοηέκζμ νααδί, ημο αβμνζμφ ηα ηαζηακά ιαθθζά, ηδκ ηοθζβιέκδ ζημ ιπνάηζμ ημο πνμαζά, πεξ ημο πςξ πενζιέκς εηεί πμο ηα ζπανηά θεββμαμθμφκ ιεξ ζημκ αβνυ. Δ δνμζζά έπεζε ηνφα ηζ ακαηνζπζαζηζηή, ηα πμοθζά δεκ ηναβμοδάκε πζα ζηδκ Ώνηαδία, μζ ιζηνμί θαφκμζ εβηαηέθεζρακ ημοξ θυθμοξ, μ ημοναζιέκμξ αζθυδεθμξ ηθείκεζ ηζξ πνοζςιέκεξ πυνηεξ ημο ηαζ μ αβαπδιέκμξ ιμο δεκ βφνζζε ημκηά ιμο αηυια. Φεφηνα ΢εθήκδ! Πθακεφηνα! Υθςιή ΢εθήκδ! πμφ πήβε μ ηαθυξ ιμο; Πμφ είκαζ ηα ηαηαηυηηζκα πείθδ, ημ νααδί ημο αμζημφ, ηα πμνθονά παπμφηζζα; Γζαηί απθχκεζξ αοηή ηδκ αζδιέκζα ζηεπή, βζαηί θμνάξ αοηυ ημ πέπθμ μιίπθδξ; Ώπ! εζφ ηνφαεζξ ημκ ιζηνυ ιμο Βκδοιίςκα, Βζφ ηνφαεζξ ηα πείθδ πμο εέθς κα θζθήζς! Όζθαξ Οπάηιλη (κεηάθξαζε Δηξήλε Βξεο)

Ο Κχξηνο Κζ υηακ έπεζε ημ ζημηάδζ ζηδ πχνα, μ Εςζήθ απυ ηδκ Ώνζιαεαία άκαρε έκα δαδί απυ πεοηυλοθμ ηαζ ηαηέαδηε απυ ημ θυθμ ζηδκ ημζθάδα. Γζαηί είπε ζπίηζ ημο δμοθεζά πμθθή. Καζ βμκαηίγμκηαξ ζημοξ πονυθζεμοξ ηδξ ημζθάδαξ ηδξ εβηαηάθεζρδξ, είδε έκα βοικυ κέμ κα ηθαίεζ. Σα ιαθθζά ημο είπακ ημ πνχια ημο ιεθζμφ, ημ ημνιί ημο έιμζαγε ιε άζπνμ θμοθμφδζ ηζ υιςξ ήηακ θααςιέκμ απυ η‘ αβηάεζα ηζ είπε νζβιέκεξ ζηάπηεξ ζηα ιαθθζά ημο βζα ζηέιια. Κζ αοηυξ πμο είπε ηνακυ πθμφημ, είπε ζημ βοικυ κέμ πμο έηθαζβε: «Αεκ απμνχ βζα ημ ιεβάθμ ζμο πυκμ, βζαηί ζίβμονα εηείκμξ ήηακ δίηαζμξ άκηναξ». Κζ μ κέμξ απάκηδζε: «Αεκ είκαζ βζ‘ Ώοηυκ πμο ηθαίς, αθθά βζα ιέκα. Κζ εβχ έηακα ημ κενυ ηναζί, ηζ εβχ βζάηνερα ημ θεπνυ ηζ εβχ έδςζα θςξ ζημκ ηοθθυ. Πενπάηδζα πάκς ζηα κενά ηζ έαβαθα ηα δαζιυκζα απυ ημοξ εκμίημοξ ηςκ ηάθςκ. Σάζζα ημοξ πεζκαζιέκμοξ ζηδκ ένδιμ ηζ ακάζηδζα κεηνμφξ απ‘ ηα ζηεκά ημοξ ικήιαηα ηαζ, ιε πνμζηαβή ιμο ιπνμξ ζε ιεβάθμ ακενχπζκμ πθήεμξ, ιζα άβμκδ ζοηζά ηάνπζζε. Έηακα υζα έηακε ηζ αοηυξ. Κζ αηυια δεκ ιε ζηαφνςζακ». Όζθαξ Οπάηιλη (κεηάθξαζε Δηξήλε Βξεο)

275

Ο Μίνληξαγθ Παχινβηηο (Miodrag Pavlovic) είλαη ΢έξβνο πνηεηήο. Γελλήζεθε ην 1828 ζην Νφβη-΢αλη.

Πξσί ζηνπο Φηιίππνπο Βδχ ζηέηεζ μ θίθμξ εηεί δ ααζζθζηή μ ήθζμξ ηδξ Θνάηδξ δ μιίπθδ ειπμδίγμοκ ηζξ εζηυκεξ κα απμηοπχκμκηαζ ζημοξ ηίμκεξ αθαίνεζακ ηα ηεθάθζα ημ εέαηνμ ζηέηεζ μθάηενμ αθθά δίπςξ πανάζηαζδ. Καθά πμο δεκ ανεεήηαιε εδχ υηακ δ πυθδ ημιιαηζάζηδηε. Χναίμξ είκαζ μ πεζιχκαξ ζημ κυημ μ ηαεέκαξ ημζηάγεζ εκηυξ ημο ιέζα απ΄ ηδ θάιρδ ηδξ ακηαφβεζαξ ιεβάθδ πφθδ μδδβεί ιέζα ιαξ ηαζ ζηα ενείπζα.

Μίνληξαγθ Παχινβηηο (κεηαθξ. Νέιια Πέηξηηο Ρέζιεξ)

Ο Φεξλάλην Πεζζφα (Fernando Pessoa, 1888-1935) ήηαλ ν ζεκαληηθφηεξνο πνηεηήο ηεο ζχγρξνλεο Πνξηνγαιίαο. Έγξαςε ζηα πνξηνγαιηθά, γαιιηθά θαη αγγιηθά.

Κνηκάκαη Κμζιάιαζ. Ώκ μκεζνεφμιαζ ζημ λφπκδια ηζ μκεζνεφηδηα δεκ λένς. Κμζιάιαζ. Ώκ ημζιάιαζ πςνίξ κα μκεζνεφμοιαζ, λφπκζμξ, ΢‘ έκα πχνμ ακμζπηυ πμο δε βκςνίγς Γζαοηυ λφπκδζα; Γζα πμζμ θυβμ δεκ λένς. Καθφηενα μφηε κα ιδκ μκεζνεφεζαζ μφηε κα μκεζνεφεζαζ, Καθφηενα κα ιδκ λοπκάξ πμηέ. Φεξλάλην Πεζφα (κεηάθξαζε: Γηάλλεο ΢νπιηψηεο)

276

Ο θχιαθαο ησλ θνπαδηψλ Βίι ‗ έκαξ θφθαηαξ ημπαδζχκ. Σμ ημπάδζ είκ‘ μζ ζηέρεζξ ιμο ηζ μζ ζηέρεζξ ιμο είκ‘ υθεξ αζζεήζεζξ. ΢ηέθημιαζ ιε ηα ιάηζα ηαζ η‘ αοηζά ηαζ ιε ηα πένζα ηαζ ηα πυδζα ηαζ ιε ηδ ιφηδ ηαζ ημ ζηυια. Να ζηέθηεζαζ έκα θμοθμφδζ ζδιαίκεζ κα ημ αθέπεζξ ηαζ κα ημ ιονίγεζξ. Να ηνςξ έκα θνμφημ ζδιαίκεζ κα βκςνίγεζξ ηδκ αίζεδζή ημο. Γζ αοηυ, ζακ ιζα ιένα υθμ γέζηδ κζχες εθζιιέκμξ πμο ηδκ απμθαιαάκς ηυζμ ηζ απθχκμιαζ πανάιενα ηαζ πάκς ζηα πμνηάνζα ηαζ ηθείκς ηα ιάηζα μθυγεζηα, κζχες ημ ημνιί ιμο μθάηενμ κα ‗πεζ ακαπμδμβονίζεζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα, λένς ηδκ αθήεεζα ηζ είι‘ εοηοπζζιέκμξ. Φεξλάλην Πεζζφα (κεηάθξαζε: Φ. Γ. Γξαθνληαεηδήο)

Κνηηάδσ ηε ζθνηεηλή ιίκλε Κμζηάγς ηδ ζζςπδθή θίικδ πμο ημ κενυ ηδξ δ πκμή ημο αένα νοηζδχκεζ ιδ βκςνίγμκηαξ, ακ ηα επζκμχ υθα εβχ ή εάκ υθα ακίδεα είκαζ. Δ θίικδ ηίπμηα δε θέεζ. Σμ αενάηζ ζαθεφεζ ια δε ιε αββίγεζ, δεκ λένς ακ είιαζ εοηοπήξ μφηε ακ επζεοιχ κα είιαζ. Οζ νοηίδεξ ηνειμοθζάγμοκ, παιμβεθμφκ πάκς ζηα ημζιζζιέκα κενά. Γζαηί κα έπς θηζάλεζ απυ υκεζνα ηδ ιυκδ γςή πμο έπς.. Φεξλάλην Πεζζφα (κεηάθξαζε: Γηάλλεο ΢νπιηψηεο)

277

Οη ζενί είλαη επηπρείο Οζ εεμί είκαζ εοηοπείξ. Γμφκε ηδκ ήνειδ γςή ηςκ νζγχκ. Δ ιμίνα ηζξ επζεοιίεξ ημοξ δεκ ηζξ ηαηαπζέγεζ ή ηζξ ηαηαπζέγεζ, αθθά ηζξ ελαβμνάγεζ ιε ηδκ αεάκαηδ γςή. Οζ εεμί δεκ εθίαμκηαζ ελαζηίαξ ίζηζςκ ή άθθςκ υκηςκ. Καζ ηάηζ επζπθέμκ: δεκ οπάνπμοκ. Φεξλάλην Πεζζφα (κεηάθξαζε: Γηάλλεο ΢νπιηψηεο)

_________________________________________________________ Ο Βάζθν Πφπα (1922-91) ήηαλ πνηεηήο ΢έξβνο, ξνπκαληθήο θαηαγσγήο.

ΣΟ ΒΟΣ΢ΑΛΟ Ώηέθαθμ ηαζ δίπςξ ιέθδ Βιθακίγεηαζ Με ημκ εοαίζεδημ ζθοβιυ ηδξ ηφπδξ Κζκείηαζ Με ημκ αδζάκηνμπμ αδιαηζζιυ ημο πνυκμο Κναηάεζ ηα πάκηα ΢ημκ παεζαζιέκμ Βζςηενζηυ ημο εκαβηαθζζιυ! Έκα θεοηυ αεχμ θείμ πηχια Υαιμβεθάεζ ημ θνφδζ ημο θεββανζμφ. Βάζθν Πφπα (κεηάθξαζε: ΢. Σζαθληάο)

278

Ζ Διίδακπεη Ρπλλέι (Elisabeth Rynnel) γελλήζεθε ην 1954. Δίλαη ΢νπεδέδα ζπγγξαθέαο θαη πνηήηξηα,

Λπξηθή αθνινπζία ΋πζ! ιδ βονίζεζξ πίζς ιδ βονίζεζξ πίζς! εδχ δεκ οπάνπεζ πνυκμξ κα βεκκδεμφιε ηαζ κα λακαβεκκδεμφιε υπζ δζυθμο πνυκμξ κα βεκκδεεί ηαζ κα λακαβεκκδεεί ηακείξ υπζ ιυκμ ζηζέξ άζηνςκ πάκς ζε ακέηθναζηα πνμζςπεία Καζ πάβμξ βηνίγα επζπθέμκηα ημιιάηζα πάβμο ζηζξ θθέαεξ ιμο ιυκμ ιεθακζαζιέκδ κφπηα ηαζ μζ ηναοβέξ ηςκ ζηζχκ ζημ δάζμξ Βπζπθέμκηα λφθα απυ ιζακ άθθδ βδ ΋πζ ιδ βονίγεζξ ιδ βονίγεζξ εδχ ακάιεζα ζηζξ ζηζέξ ηαζ ηα δέκηνα, ημ ηνίκμ θοηνχκεζ ζημκ ηάθμ ζμο, αημθμοεήζαιε ηα ίπκδ ιαξ ζηδκ άιιμ, αθθά…. ηαζ δς δεκ οπάνπεζ πνυκμξ δεκ οπάνπεζ πνυκμξ βζα ιαξ δεκ οπάνπεζ πνυκμξ κα βεκκδεμφιε ηαζ κα λακαβεκκδεμφιε Διίδακπεη Ρπλλέι Μεηάθξαζε: Βαζίιεο Παπαγεσξγίνπ

279

Ο Πσι ΢ειάλ (Paul Celan, 1920-70), ήηαλ Ρνπκάλνο εβξατθήο θαηαγσγήο. Πνιχγισζζνο εξγάζηεθε σο κεηαθξαζηήο θαη έγξαςε πνηήκαηα ζηε γεξκαληθή (θαη ζηελ ξνπκαληθή) γιψζζα. Απηνθηφλεζε ην 1970.

Μεγαιψλεηο ζαλ φινπο ηνπο ιεζκνλεκέλνπο ……………………………………………… ζηέρμο υηζ ήιμοκ, αοηυ πμο είιαζ: έκαξ ιάζημναξ ηςκ θοθαηχκ ηαζ ηςκ πφνβςκ ιζα ακάζα ζηζξ ηαλίδεξ, έκαξ πυηδξ ηδξ εάθαζζαξ, ιζα θέλδ πμο ζζβμηαίβεζαζ κα ζοκακηήζεζξ. Πσι ΢ειάλ

Μαχξν γάια Μαφνμ βάθα ηδξ αοβήξ ζε πίκμοιε η' απυβεοια ζε πίκμοιε ιεζδιένζ ηαζ πνςί ζε πίκμοιε ηδ κφπηα πίκμοιε ηαζ πίκμοιε Πσι ΢ειάλ

Γψδεθα ρξφληα Δ βναιιή πμο έιεζκε Ώθδεζκή, πμο έβζκε Ώθδεζκή:…ημ δζηυ ζμο ΢πίηζ ζημ Πανίζζ ΐςιυξ ηςκ πενζχκ ζμο. Σνεζξ θμνέξ πέναζε δ ακάζα Σνεζξ θμνέξ πέναζε δ θάιρδ. ……………………………………………………. Κάηζ αμοααίκεηαζ, ηάηζ ημοθαίκεηαζ Πίζς απ‘ ηα ιάηζα. ΐθέπς ημ θανιάηζ κα ακείγεζ ΢ε ηάεε θέλδ ηαζ ιμνθή Πήβαζκε. Έθα. Ο ένςηαξ ζαήκεζ ημ υκμιά ημο: ζμο Ώθζενχκεηαζ. Πσι ΢ειάλ

280

Ο Γθένξγθ Σξαθι (Georg Trakl, 1887-1914) ήηαλ Απζηξηαθφο εμπξεζηνληζηήο πνηεηήο. Πέζαλε ζηα 27 ηνπ ρξφληα απφ ππεξβνιηθή δφζε θνθαΐλεο.

Καινθαίξη Σμ ανάδο ζςπαίκεζ μ ενήκμξ ημο ημφημο ζημ δάζμξ. ΐαεφηενα βένκεζ ημ ζηάπο ηζ δ ηυηηζκδ παπανμφκα. Πάκς απ‘ ημ θυθμ απεζθεί ιαφνδ ηαηαζβίδα. Σμ παθζυ ηναβμφδζ ημο βνφθμο λεροπά ζημκ αβνυ. Σμ θφθθςια ηδξ ηαζηακζάξ πζα δε ζαθεφεζ. Σμ θυνειά ζμο ενμΎγεζ ζημ βφνζζια ηδξ ζηάθαξ. Γαθήκζα θέββεζ ημ ηενί ζημ ζημηεζκυ δςιάηζμ έκα αζδιέκζμ πένζ ημ ‗ζαδζεάπκμζα, κφπηα δίπςξ άζηνα. Γθένξγθ Σξαθι (Μεηάθξ. : Μηράιεο Παπαλησλφπνπινο)

Γέλλεζε ΐμοκά: ιαφνμ, ζζςπή ηαζ πζυκζ. Κυηηζκμ ηαηεααίκεζ ημ εήναια απ‘ ημ δάζμξ Χ, ηα ανοχδδ ιάηζα ημο εδνίμο. Δ βαθήκδ ηδξ ιδηέναξ υηακ πνμαάθθεζ έηπηςηδ δ παβςιέκδ ζεθήκδ ηζ ακμίβμοκ η‘ απμημζιζζιέκα πένζα ηάης απ‘ ηα ιαφνα έθαηα. Χ, δ βέκκδζδ ημο ακενχπμο! ζημηεζκά παθθάγμοκ ηα βαθάγζα κενά ζημ αναπχδδ αοευ. ΢ηεκάγμκηαξ ημζηάγεζ ηδκ εζηυκα ημο μ έηπηςημξ άββεθμξ, ζημ πκζβδνυ δςιάηζμ λοπκάεζ ηάηζ πθςιυ. Αφμ θεββάνζα θάιπμοκε ηα ιάηζα ηδξ πέηνζκδξ βνζάξ. Ώθίιμκμ, δ ηναοβή ηδξ βέκκαξ ιε ιαφνδ θηενμφβα δ κφπηα αββίγεζ ημκ ηνυηαθμ ημο αβμνζμφ, πζυκζ, πμο πέθηεζ ζζβακά απυ πμνθονυ ζφκκεθμ. Γθένξγθ Σξαθι (Μεηάθξ. : Μηράιεο Παπαλησλφπνπινο)

281

Ο Γθεδίκ Υαηδληαξί (Gezim Hajdari) γελλήζεθε ην 1957. Δίλαη πνηεηήο απφ ηελ Αιβαλία. ΢ήκεξα δεη ζηελ Ηηαιία

Μαχξα αγθάζηα Έθα κα δεζξ ημ πνάζζκμ ηδξ ημζθάδαξ απ‘ ημ ηαζκμφνβζμ ιμο πανάεονμ πυηε εα ‘νεεζξ; πενζιέκς ζηα υνζα ηςκ διενχκ ιε ηα πένζα ζπνχπκς ημ ζημηάδζ απ‘ ηζξ ιαηνζέξ κφπηεξ θένε ιμο ηδ βεφζδ ηνοθενχκ πεζθζχκ ηζξ αβςκίεξ ζμο ηα κενά ζμο βζα κα πζεζξ ζηα δζηά ιμο κενά Αζράς βζα ηα πείθζα, βζα ηα ιάηζα ζμο πμο εκχκμοκ ηζξ δομ ιμο βθχζζεξ δζράς βζα ηδ δίρα, βζα ηδ ζηζά ζμο πμο πςνίγεζ ηζξ δομ ιμο εάθαζζεξ δζράς βζα ηζξ παπανμφκεξ, βζα ηδ ανμπή ζμο πμο ζαήκεζ ηζξ πονηαβζέξ ιμο δζράς βζα ηα αμβηδηά, βζα ημ θεββάνζ ζμο πμο δζαζπίγεζ αζαζηζηά ημ κυημ ιμο. Γθεδίκ Υαηδληαξί Μεηάθξαζε : Κσλζηαληίλα Δπαγγέινπ

Πηθξφρνξην Μδκ ηθαζξ είκαζ μ πεηνίηδξ πμο ηνέπεζ ζημ παβςιέκμ νοάηζ ιδκ ηθαζξ βνήβμνα ε‘ ακείζεζ δ αιοβδαθζά ηαζ ηα πμοθζά βθοηυθςκα εα ηναβμοδήζμοκ ζηζξ θθέαεξ ιαξ ιδκ ηθαζξ δζέζπζζα ηδκ πθδβή ζμο βζα κα ζε θηάζς. Γθεδίκ Υαηδληαξί Μεηάθξαζε : Κσλζηαληίλα Δπαγγέινπ

282

Ο ΢έηκνπο Υίλη (Seamus Heany) γελλήζεθε ην 1939. Δίλαη Ηξιαλδφο πνηεηήο θαη ηηκήζεθε κε ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο ην 1995.

Πξνζσπηθφο Διηθψλαο ΋ηακ ήιμοκ παζδί, ηίπμηε δεκ ιπμνμφζε κα ιε ηναηήζεζ ιαηνζά απ‘ ηα πδβάδζα ηζ απ‘ ηζξ παθζέξ ακηθίεξ, ημοξ ημοαάδεξ ηαζ ηα ζονιαηυζπμζκα. Με ηνααμφζε δ πηχζδ ημο ημοαά ζημ ιαφνμ ζημηάδζ, μ παβζδεοιέκμξ μονακυξ, μζ ιονςδζέξ ηςκ κενυπμνηςκ, ηςκ ιοηήηςκ ηαζ ηςκ οβνχκ ανφςκ. Κάπμηε, ζ‘ έκα πδβάδζ αοθήξ πηζζιέκμ ιε ημφαθα, ιε ηαπάηζ ζάπζμ, απμθάιαακα ηδκ εεαιαηζηή ηαηαηνήικζζδ ημο ημοαά πμο θαζκυηακ ηα πέθηεζ ηαηαηυνοθα, αημθμοεμφιεκμξ απ‘ ημ ζπμζκί, ηυζμ ααεζά, πμο δεκ θαζκυηακ πζα δ ακηακάηθαζδ η‘ μονακμφ. Ήηακ αηυια έκα άθθμ πδβάδζ, νδπυ, πηζζιέκμ ιε θεοηή πέηνα, πμο έιμζαγε ζακ πθμφζζμ εκοδνείμ, ιε ημ ζηδεαίμ ημο πμνηανζαζιέκμ. Κζ εκχ ημ ηαεάνζγα ηνααχκηαξ ηα ιαηνυνζγα γζγάκζά ημο έαθεπα έκα θεοηυ πνυζςπμ κα αζςνείηαζ ζημ αοευ ημο. Άθθα πδβάδζα ιμο πάνζγακ δπχ, ιμφ ‗ ζηεθκακ πίζς ηα δζηά ιμο θυβζα ηαεάνζα ζακ βθοηζά ιμοζζηή. Κζ αηυια έκα απ‘ αοηά ήηακ ηνμιαπηζηυ, βζαηί εηεί, ακάιεζα ζηζξ θηένεξ ηαζ ηα ρδθά πεθζδμκυπμνηα, έκαξ ανμοναίμξ παζημφηζγε ηδκ κενέκζα ακηακάηθαζή ιμο. Σχνα, ζηαθίγμκηαξ ζηζξ νίγεξ ιε ηα πένζα αμοηδβιέκα ζηδ βθμζχδδ θάζπδ, ημζηάγς ιε ιάηζ Νάνηζζζμο, ηάπμζα πδβή πνμζπαεχκηαξ κα ηναηήζς ηδκ εκήθζηδ αλζμπνέπεζά ιμο. Μυκμ ιε ηδκ δπχ ημο ζηυημοξ, ιπμνχ πζα κα δς ηδκ ακηακάηθαζή ιμο. ΢έηκνπο Υίλη (Μεηάθξαζε: ΢΢)

283

Ο πνηεηήο Βιαληηκίξ Υνιάλ (Vladimir Halan, 1905-80), ήηαλ Σζέρνο πνηεηήο.

Ζ ρνξεχηξηα Δ πναβιαηζηυηδηα είζαζ δ ιυκδ πμο ιε ημ πθήεμξ ηςκ μκμιάηςκ ηδξ επ‘ μοδεκί δζαρεφδμκηαζ ζφθθδρδ, ηφδζδ, θφθθμ… Κζ ίζςξ βζ‘ αοηυ αηνζαχξ πμηέ ιμο δεκ εα ιπμνμφζα εβχ, ιε ηα ιάηζα ιζζυηθεζζηα, κα ζοβηνίκς ε ζ έ κ α ιε ηδκ εζηυκα, ιε η‘ άκεμξ, ηδ θθυβα, ημκ άκειμ… Κζ ίζςξ βζ‘ αοηυ αηνζαχξ πάκηα ιμο εβχ θοπυιμοκ ηα εεζπέζζα, ηα υθμ οπμιμκή, ηα βοικά, ηα απ‘ ηζξ ζηυκεξ ημο πάθημο εεμανχιζηα πυδζα ζμο. ……………………………………………………….. ζακ ηαηαζβίδεξ δίδοιεξ ζε ααθπμφνβεζα κφπηα. Δ δμοθεζά ζμο δεκ έπεζ θίικεξ, μφηε ηφηκμοξ… Δ ιμοζζηή υιςξ ανοπάηαζ, εέθεζ κα πζεζ, κα ηαηαπζεί, ………………………………………………… Βίκαζ υ θ μ, π α κ η μ φ, ιμκαπά βζα θζθζά, βζα θζθζά, βζα θζθζά. Βζφ ημ πεηάξ υιςξ πένα ιαηνζά ημ ημνιί ζμο, ζημκ αβφνζζημ ημ πεηάξ, ζηα παιέκα, ηαζ ηίπμηα δεκ εέθεζξ πθέμκ δζηυ ζμο, μφηε ηακ ημ ημνιί ζμο δεκ εέθεζξ κα ‘πεζξ δζηυ ζμο εζφ…

Βιαληηκηξ Υνιάλ Απφδνζε ζηα ειιεληθά: Γηψξγνο Κεληξσηήο

__________________________________________________________ Ο Μηξνζιάβ Υνινχκπ (Miroslav Holub, 1923-98) ήηαλ Σζέρνο πνηεηήο.

Πεδφ πνίεκα Παν‘ υθμκ υηζ έκα πμίδια βεκκζέηαζ υηακ δεκ ιέκεζ ηίπμη‘ άθθμ κα βίκεζ, παν' υθμκ υηζ έκα πμίδια είκαζ ιζα ηεθεοηαία πνμζπάεεζα κα ιπεζ ηάπμζα ηάλδ υηακ δεκ ιπμνεί ηακείξ κα οπμθένεζ άθθμ ηδκ αηαλία, παν‘ υθμκ υηζ πνεζαγυιαζηε ημοξ πμζδηέξ πζμ πμθφ υηακ πνεζαγυιαζηε επίζδξ πζμ πμθφ ηδκ εθεοεενία, ηδκ αζηαιίκδ C, ηζξ επζημζκςκίεξ, ημοξ κυιμοξ ηαζ ηδκ εεναπεία ηδξ οπένηαζδξ, παν‘ υθμκ υηζ ημ κα ‗ζαζ ηαθθζηέπκδξ ζδιαίκεζ απμηοπία ηαζ ηέπκδ ζδιαίκεζ αθμζίςζδ ζηδκ απμηοπία, υπςξ θέεζ μ ΢άιμοεθ Μπέηεη, έκα πμίδια δεκ είκαζ απυ ηα ηεθεοηαία αθθά απ‘ ηα πνχηα πνάβιαηα ημο ακενχπμο.

Μηξνζιάβ Υνινχκπ

284

(Μεηάθξαζε: Βαζίιεο Καξαβίηεο)

3.04.08 Διιάδα Ο Μηθέιεο Άβιηρνο (1844-1917) απφ ηε Κεθαινληά ήηαλ ζαηηξηθφο πνηεηήο, ζπλερηζηήο ηεο παξάδνζεο ηνπ Λαζθαξάηνπ. Γλψξηζε θαη αζπάζηεθε ηηο ηδέεο ηνπ αλαξρηζκνχ ηνπ Μπαθνχληλ.

Ο Μαληδνπξάλεο ππνςήθηνο ελ Κεθαιιελία Έκαξ ζηδκ Ώθελάκδνεζα λαημοζιέκμξ πμο επθμφηζζζε ζημ ηγυβμ ιε ηανπζέξ ιαξ ήνεε ημθμκάηα θμνηςιέκμξ βζα αμοθεοηήξ ζηζξ κέεξ εηθμβέξ. Κζ έλς κηεθάθδ αβάκεζ ηαζ θςκάγεζ -- Γζα πμφθδια πμζμξ είκαζ ζηα πςνζά μ Μακηγμονάκδξ ρήθμοξ αβμνάγεζ ηαζ ημοξ πθδνχκεζ ηζ' υθα ζηα βενά! Κεθαθθμκίηεξ, ακ ζημ πνυζςπμ ζαξ θζθυηζιμ οπάνπεζ ηζ ακενςπζά, απμηνζεείηε ιε ημ θάζηεθμ ζαξ ζε εηείκμκ πμο ζαξ πήνε βζα ηναβζά. Σδξ ΢άιδξ πςνζημί, Πθανκμί, Ρζζζάκμζ πεηάληε ημο ζηα ιμφηνα ηεξ δναπιέξ. Αείληε ημο ζηδκ ηζιή ζαξ πςξ δεκ θηάκεζ Καζ ζεζξ πθδνχζεηέ ημκ ιε θηοζζέξ. Μηθέιεο Άβιηρνο

Δηο ηνλ παπα-΢θηαδά Βοθμβδιέκε ιμο, παπα-΢ηζαδά, ζε αθέπς ςξ ηαζ ηχνα, ζηα βενάιαηα, ιε ηδκ παθζά ζμο εοθάαεζα ιπνμζηά, πζζηυκε πάκηα ζη' άβζα πνμζηάιαηα, κα αβαίκεζξ ημφηζζ-ημφηζζ, λεζονηά, πςνίξ κα ζε πεζνάγμοκ ηα ζημκηάιιαηα, κ' αβζάγεζξ ζακ ηαζ πνχηα ηαπηζηά ηδξ Υνζζηζακήξ ηδκ πυνηα ηαζ ηα πνάιαηα! Καζ ιμο ημκίγεζ, ςξ ηζ ειέ, ηδ θφνα δ αιάνακηή ζμο, δέζπμηα, αβζαζηήνα! Μηθέιεο Άβιηρνο

285

Ζ Καηεξίλα Αγγειάθε-Ρνπθ, γελλήζεθε ην 1939 ζηελ Αζήλα. Δίλαη πνηήηξηα, έρεη εθδψζεη πάλσ απφ δέθα πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Ζ άιιε Πελειφπε Μέζ‘ απ‘ ηζξ εθζέξ ένπεηαζ δ Πδκεθυπδ ιε ηα ιαθθάηζα ηδξ υπςξ υπςξ ιαγειέκα. ηζ έκα θμοζηάκζ απ‘ ηδ Λασηή, ιπθε ιανέκ ιε άζπνα θμοθμοδάηζα. Μαξ ελδβεί πςξ δεκ ήηακ απυ πνμζήθςζδ ζηδκ ζδέα «Οδοζζέαξ» πμο άθδκε ημοξ ικδζηήνεξ πνυκζα κα πενζιέκμοκ ζημ πνμαφθζμ ηςκ ιοζηζηχκ ζοκδεεζχκ ημο ημνιζμφ ηδξ. Βηεί ζημ παθάηζ ημο κδζζμφ ιε ημοξ θηζαπημφξ μνίγμκηεξ ιζαξ βθοηενήξ αβάπδξ ηαζ ημ πμοθί απ‘ ημ πανάεονμ κα ζοθθαιαάκεζ ιυκμκ αοηυ, ημ άπεζνμ είπε γςβναθίζεζ εηείκδ ιε ηα πνχιαηα ηδξ θφζδξ ηδκ πνμζςπμβναθία ημο ένςηα. Καεζζηυξ, ημ έκα πυδζ πάκς ζη‘ άθθμ ααζηχκηαξ ιζα ημφπα ηαθέ πνςζκυξ, θίβμ ιμοηνςιέκμξ, θίβμ παιμβεθαζηυξ κα αβαίκεζ γεζηυξ απ‘ ηα πμφπμοθα ημο φπκμο. Δ ζηζά ημο ζημκ ημίπμ ζδιάδζ απυ έπζπθμ πμο ιυθζξ ημ ζήηςζακ αίια απυ ανπαίμ θυκμ ιμκαπζηή πανάζηαζδ ημο Καναβηζυγδ ζημ πακί, πίζς ημο πάκηα μ πυκμξ. Ώπχνζζημζ μ ένςηαξ ηζ μ πυκμξ υπςξ ημ ημοααδάηζ ηζ μ ιζηνυξ ζηδκ αιιμοδζά ημ απ! ηζ έκα ηνφζηαθθμ πμο βθίζηνδζε απ' ηα πένζα δ πνάζζκδ ιφβα ηαζ ημ ζημηςιέκμ γχμ ημ πχια ηαζ ημ θηοάνζ ημ βοικυ ζχια ηαζ ημ ζεκηυκζ ημκ Εμφθζμ. Κζ δ Πδκεθυπδ πμο αημφεζ ηχνα ηδκ οπμαθδηζηή ιμοζζηή ημο θυαμο ηα ηνμοζηά ηδξ παναίηδζδξ ημ βθοηυ άζια ιζαξ ήζοπδξ ιέναξ πςνίξ απυημιεξ αθθαβέξ ηαζνμφ ηαζ ηυκμο ηζξ πενίπθμηεξ ζοβπμνδίεξ ιζαξ άπεζνδξ εοβκςιμζφκδξ βζα υ,ηζ δεκ έβζκε, δεκ εζπχεδηε, δε θέβεηαζ κεφεζ υπζ, υπζ, υπζ άθθμ ένςηα 286

υπζ άθθμ ιζθζέξ ηαζ ρζεονίζιαηα αββίβιαηα ηαζ δαβηχιαηα θςκμφθεξ ζηα ζημηάδζα ιονςδζά απυ ζάνηα πμο ηαίβεηαζ ζημ θςξ. Ο πυκμξ ήηακ μ ικδζηήναξ μ πζμ εηθεηηυξ ηαζ ημο ‘ηθείζε ηδκ πυνηα. Καηεξίλα Αγγειάθε_Ρνπθ

΢ηγά κελ ηξέκεηο... «΢ζβά ιδκ ηνέιεζξ...» είιαζηε ηςκ παθαζχκ ενχηςκ μζ θςκέξ υπζ αοηχκ πμο ζμο άθθαγακ ηδ γςή ηαζ ανζζηυζμοκ λαθκζηά ζ‘ άθθεξ ηάιανεξ κα πνμζηοκάξ άθθα αβάθιαηα αθθ‘ εηείκςκ ηςκ ενχηςκ ηςκ ιζηνχκ πμο βζα ιζα ιυκμ ζηζβιή ζ‘ έηακακ κα ημζηάξ ρδθά ι‘ μονάκζα μζηεζυηδηα εκχ ηάηζ άηαπηα ιμκμημηοθήδμκα ημ βεθάηζ, δ ιαηζά ζ‘ έηακακ κα λεπκάξ η‘ αεζεαθή αβηάεζα ημο ηάηημο πνυκμο. Ένςηα ιζηνέ ηδξ ηεθεοηαίαξ ζηζβιήξ αημοιπά ζ‘ έκακ χιμ θακαηζηά εκδηυ αημοιπά ζημ ηεκμηάθζμ ηςκ μκείνςκ. Καηεξίλα Αγγειάθε_Ρνπθ

Έμνδνο ΢ημκ άβθςζζμ ημφημ ηυζιμ πμο ήνεα βζα αμοαέξ ζπμοδέξ είκαζ μζ αζηήζεζξ ιμο εηηςθακηζηέξ λένς, δεκ νέεζ αηυια δεκ νέεζ θοζζηά δ ζζςπή ιμο. Καηεξίλα Αγγειάθε_Ρνπθ

287

Ο Φψηεο Αγγνπιέο (1911-61) απφ ηε Υίν ήηαλ γλήζηνο ιατθφο πνηεηήο

Υαξά ΢ημκ ηήπμ ιζα ημκημιδθζά ιε θίθερε δφμ ιήθα. Μζα θεφηα , ιε παζνέηδζε ιε η‘ αζδιζά ηδξ θφθθα. Μ‘ ένακε ιε η ακεάηζα ηδξ ιζα θειμκζά ακεζζιέκδ ηζ αθ‘ ημ ιαββάκζ ήπζα κενυ. Μα υ,ηζ βθοηυ ιμο ιέκεζ, είκαζ ζημκ ίζηζμ ηδξ εθζάξ, ιέζα ζημο δθζμφ ηδκ πφνα, πμο ήνεε δ πανά ζημκ φπκμ ιμο ηζ έκα θζθί ηδξ πήνα. Φψηεο Αγγνπιέο

Οη ρηνλάλζξσπνη Πνμζπαεήζηε ζοκάκενςπμζ, κα ημοξ ηαηαθάαεηε ημοξ πζμκάκενςπμοξ. Μαξ ιζζμφκε βζαηί, λένμοκε πςξ ζακ έαβεζ μ ήθζμξ, υ,ηζ είκαζ θηζαβιέκμ απυ πζυκζ, εα θζχζεζ. Φψηεο Αγγνπιέο

Μελ θαξηεξάηε …Μελ θαξηεξάηε λα ιπγίζνπκε κήηε γηα κηα ζηηγκή, κήη' φζν ζηελ θαθνθαηξηά ιπγά ην θππαξίζζη. Έρνπκε ηε δσή πνιχ πάξα πνιχ αγαπήζεη… Φψηεο Αγγνπιέο

΢ηε κάλλα Μακμφθα, ηα ιςνά εα πεεάκμοκ ζηζξ ημφκζεξ ημοξ. Θα ζημηςεμφκ μζ έθδαμζ άδζηα. Θα ιαναεμφκ ηα θμοθμφδζα ζηζξ βθάζηνεξ ηζ εζφ, κα ιδκ πενζιέκεζξ κα πναβιαημπμζήζεζξ ηακέκα ζμο υκεζνμ… Ώοηυ… είκαζ Πυθειμξ. Φψηεο Αγγνπιέο

288

Σέιινο Άγξαο είλαη ην ινγνηερληθφ ςεπδψλπκν ηνπ Δπάγγεινπ Ησάλλνπ (18991944) απφ ηελ Καιακπάθα. Αλήθεη ζηε ιεγφκελε γεληά ηνπ κεζνπνιέκνπ ή ησλ λενξνκαληηθψλ πνηεηψλ. Πέζαλε φηαλ ηξαπκαηίζηεθε απφ αδέζπνηε ζθαίξα ηελ εκέξα ηεο απειεπζέξσζεο ηεο Αζήλαο απφ ηνπο Γεξκαλνχο.

FRAGMENTUM Ήεεθεξ ηάηζ κα ιμο πεζξ ηαζ δεκ ζμο ημ νςημφζα ημ ηαθμηαίνζ είπε ζςεεί ηαζ η‘ άκεδ π‘ αβαπμφζα Ήεεθεξ ηάηζ κα ιμο πεζξ ηαζ ημ ΄πα θδζιμκήζεζ ηδ νίγα πμο ηαευιαζηε - εοιάζαζ; - έπμοκ βηνειίζεζ. Βίπε απυ ηυηε εκηυξ ιμο ζε θεζκυπςνμ βονίζεζ Μμο είπεξ, α καζ!

- πςξ ι‘ αβαπάξ ια ημ ‗πς θδζιμκήζεζ. Σέιινο Άγξαο

_____________________________________________ Ο Άξηο Αιεβίδνο γελλήζεθε ην 1955 ζηε Μεζζελία. Δίλαη δηθεγφξνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Οπδείο ιφγνο αλεζπρίαο Ώκ ηαιζά θμνά ζε πζάκεζ δ ιακία ηάης κα ηα ανμκηήλεζξ απ‘ υθμοξ κα παεείξ ιδκ ακδζοπείξ. Σα ηεθεοηαία ζοιπηχιαηα είκαζ ηδξ αζεέκεζαξ πμο θέβεηαζ γςή. Άξηο Αιεβίδνο

289

Άξεο Αιεμάλδξνπ (1922-78) είλαη ην ινγνηερληθφ ςεπδψλπκν ηνπ ζπγγξαθέα θαη πνηεηή Αξηζηνηέιε Βαζηιεηάδε, πνπ γελλήζεθε ζην Λέληλγθξαλη ηεο ΢νβηεηηθήο Έλσζεο, απφ παηέξα Έιιελα θαη κεηέξα Ρσζίδα. Έγηλε επξχηεξα γλσζηφο απφ ην κπζηζηφξεκά ηνπ Σν θηβώηην.

Σν ακεηάθξαζην Έβναρε έκα πμίδια ιε θέλεζξ ηαεδιενζκέξ δεκηνμζημζπία, πέηνα, ηέθοθμξ, πανηυκζ, έπμκηαξ ηδκ πνυεεζδ κα ημ ιεηαθνάζεζ ζηδ ιδηνζηή ημο βθχζζα. Ώκαζένκμκηαξ ιζα-ιζα ηζξ ακηζζημζπίεξ απ‘ ημ αοευ ηδξ ικήιδξ αθθάγμκηαξ ηδ δζάηαλδ βζα κα ηναηήζεζ ημ νοειυ πνμπχναβε ζηδ κέα παναθθαβή ιε ηυζδ επζηοπία πμο ζηέθηδηε κα ζηίζεζ ηδκ πνχηδ βθςζζζηή ιμνθή. Ξάθκμο μ ίζηζμξ ημο βθάνμο πάκς ζηα κενά ημο εφιζζε πςξ υθα ηα πμοθζά ηδξ ιαηνζκήξ παηνίδαξ ημο είπακ απμδδιήζεζ ή ζημηςεεί. Άξεο Αιεμάλδξνπ

Σν καραίξη ΋πςξ ανβεί η‘ αηζάθζ κα βίκεζ ημθηενυ ηαζ πνήζζιμ ιαπαίνζ έηζζ ανβμφκ ηζ μζ θέλεζξ κ‘ αημκζζημφκ ζε θυβμ. ΢ημ ιεηαλφ υζμ δμοθεφεζξ ζημκ ηνμπυ πνυζεπε ιδκ παναζονεείξ ιδκ λζπαζηείξ απ‘ ηδ θαιπνή αθθδθμοπία ηςκ ζπζκεήνςκ. ΢ημπυξ ζμο εζέκα ημ ιαπαίνζ. Άξεο Αιεμάλδξνπ

290

Ο Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο (1925-2005) ππήξμε απφ ηνπο επηθαλέζηεξνπο πνηεηέο ηεο κεηαπνιεκηθήο γεληάο. Έληνλα πνιηηηθνπνηεκέλνο, θπιαθίζηεθε θαη θαηαδηθάζηεθε ζε ζάλαην απφ εκθπιηνπνιεκηθφ ζηξαηνδηθείν. ΢πνχδαζε θαη άζθεζε ην ηαηξηθφ επάγγεικα. Πνιιά ηξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηεζεί απφ ζεκαληηθνχο ζπλζέηεο.

Μηιψ… Μζθχ βζα ηα ηεθεοηαία ζαθπίζιαηα ηςκ κζηδιέκςκ ζηναηζςηχκ Γζα ηα ημονέθζα απυ ηα βζμνηζκά ιαξ θμνέιαηα Γζα ηα παζδζά ιαξ πμο πμοθάκ ηζζβάνα ζημοξ δζααάηεξ Μζθχ βζα ηα θμοθμφδζα πμο ιαναεήηακε ζημοξ ηάθμοξ ηαζ ηα ζαπίγεζ δ ανμπή Γζα ηα ζπίηζα πμο πάζημοκε δίπςξ πανάεονα ζακ ηνακία λεδμκηζαζιέκα Γζα ηα ημνίηζζα πμο γδηζακεφμοκ δείπκμκηαξ ζηα ζηήεζα ηζξ πθδβέξ ημοξ Μζθχ βζα ηζξ λοπυθοηεξ ιάκεξ πμο ζένκμκηαζ ζηα παθάζιαηα Γζα ηζξ θθεβυιεκεξ πυθεζξ, ηα ζςνζαζιέκα ημοθάνζα ζημοξ δνυιμοξ, ημοξ ιαζηνμπμφξ πμζδηέξ πμο ηνέιμοκε ηζξ κφπηεξ ζηα ηαηχθθζα Μζθχ βζα ηζξ αηέθεζςηεξ κφπηεξ υηακ ημ θςξ θζβμζηεφεζ ηα λδιενχιαηα Γζα ηα θμνηςιέκα ηαιζυκζα ηαζ ημοξ αδιαηζζιμφξ ζηζξ οβνέξ πθάηεξ Γζα ηα πνμαφθζα ηςκ θοθαηχκ ηαζ βζα ημ δάηνο ηςκ ιεθθμεακάηςκ. Μα πζμ πμθφ ιζθχ βζα ημοξ ρανάδεξ π‘ αθήζακε ηα δίπηοά ημοξ ηαζ πήνακε ηα αήιαηά Σμο ηζ υηακ Ώοηυξ ημονάζηδηε αοημί δεκ λαπμζηάζακ ηζ υηακ Ώοηυξ ημοξ πνυδςζε αοημί δεκ ανκδεήηακ ηζ υηακ Ώοηυξ δμλάζηδηε αοημί ζηνέρακ ηα ιάηζα Κζ μζ ζφκηνμθμί ημοξ θηφκακε ηαζ ημοξ ζηαονχκακ Κζ αοημί, βαθήκζμζ, ημ δνυιμ παίνκμοκε π‘ άηνδ δεκ έπεζ Υςνίξ ημ αθέιια ημοξ κα ζημηεζκζάζεζ ή κα θοβίζεζ ΋νεζμζ ηαζ ιυκμζ ιεξ ζηδ θμαενή ενδιία ημο πθήεμοξ. Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

291

Δπηηάθην Βδχ ακαπαφεηαζ δ ιυκδ ακάπαοζδ ηδξ γςήξ ημο δ ιυκδ ημο ζηενκή ζηακμπμίδζδ Να ηείηεηαζ ιαγί ιε ημοξ αθέκηεξ ημο ζηδκ ίδζα ηνφα βδ, ζημκ ίδζμ ηυπμ.

Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

Αθηέξσζε Γηα ηνπο εξσηεπκέλνπο πνπ παληξεχηεθαλ Γηα ην ζπίηη πνπ ρηίζηεθε Γηα ηα παηδάθηα πνπ κεγάισζαλ Γηα ηα πινία πνπ άξαμαλ Γηα ηε κάρε πνπ θεξδήζεθε Γηα ηνλ άζσην πνπ επέζηξεςε Γηα φια φζα ηέιεησζαλ ρσξίο ειπίδα πηα. Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

Δπηηχκβηνλ Πέεακεξ – ηζ έβζκεξ ηζ εζφ: μ ηαθυξ, μ θαιπνυξ άκενςπμξ, μ μζημβεκεζάνπδξ, μ παηνζχηδξ. Σνζάκηα έλδ ζηέθακα ζε ζοκμδέρακε, ηνεζξ θυβμζ ακηζπνμέδνςκ εθηά ρδθίζιαηα βζα ηζξ οπένμπεξ οπδνεζίεξ πμο πνμζέθενεξ. Ώ, νε Λαονέκηδ, εβχ πμο ιυκμ ημ ‗λενα ηί ηάεανια ήζμοκ, ηζ ηάθπζημξ πανάξ, ιζα μθυηθδνδ γςή ιέζα ζημ ρέια. Κμζιμφ εκ εζνήκδ, δεκ εα ‗νεχ ηδκ δζοπία ζμο κα ηανάλς. (Ββχ, ιζα μθυηθδνδ γςή ιεξ ζηδ ζζςπή εα ηδκ ελαβμνάζς πμθφ αηνζαά ηζ υπζ ιε ηίιδια ημ εθζαενυ ζμο ημ ζανηίμ). Κμζιμφ εκ εζνήκδ. Χξ ήζμοκ πάκηα ζηδ γςή: μ ηαθυξ, μ θαιπνυξ άκενςπμξ, μ μζημβεκεζάνπδξ, μ παηνζχηδξ. Αε εα ‗ζαζ μ πνχημξ μφηε δα ηζ μ ηεθεοηαίμξ. Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

292

Ο ΢ηφρνο Σν ζέκα είλαη ηψξα ηη ιεο Καιά θάγακε, θαιά ήπηακε θαιά ηε θέξακε ηε δσή καο σο εδψ κηθξνδεκηέο θαη κηθξνθέξδε ζπκςεθίδνληαο. Σν ζέκα είλαη ηψξα ηη ιεο

Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

Σν ζθάθη Έθα κα παίλμοιε. Θα ζμο πανίζς ηδ ααζίθζζζά ιμο (ήηακ βζα ιέκα ιζα θμνά δ αβαπδιέκδ Σχνα δεκ έπς πζα αβαπδιέκδ) Θα ζμο πανίζς ημοξ πφνβμοξ ιμο (Σχνα πζα δεκ πονμαμθχ ημοξ θίθμοξ ιμο Έπμοκ πεεάκεζ ηαζνυ πνζκ απυ ιέκα) Κζ μ ααζζθζάξ αοηυξ πμηέ δεκ ήηακε δζηυξ ιμο. Κζ φζηενα ηυζμοξ ζηναηζχηεξ ηζ ημοξ εέθς; (Σνααάκε ιπνμξ, ηοθθμί, πςνίξ ηακ υκεζνα) ΋θα. Καζ η‘ άθμβά ιμο εα ζ‘ ηα δχζς Μμκάπα εημφημκ ημκ ηνεθυ ιμο εα ηναηήζς πμο λένεζ ιυκμ ζ‘ έκα πνχια κα πδβαίκεζ δναζηεθχκηαξ ηδκ ιζα άηνδ ςξ ηδκ άθθδ βεθχκηαξ ιπνμξ ζηζξ ηυζεξ πακμπθίεξ ζμο ιπαίκμκηαξ ιέζα ζηζξ βναιιέξ ζμο λαθκζηά ακαζηαηχκμκηαξ ηζξ ζηένεεξ παναηάλεζξ. Κζ αοηή δεκ έπεζ ηέθμξ δ πανηίδα.

Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

Γξφκνη Παιηνί Ανυιμζ παθζμί πμο αβάπδζα ηαζ ιίζδζα αηέθεζςηα ηάης απυ ημοξ ίζηζμοξ ηςκ ζπζηζχκ κα πενπαηά κφπηεξ ηςκ βονζζιχκ ακαπυηνεπηεξ ηζ δ πυθδ κεηνή Σδκ αζήιακηδ πανμοζία ιμο ανίζης ζε ηάεε βςκζά ηάιε κα ζ‘ ακηαιχζς ηάπμηε θάζια παιέκμ ημο ηυπμο ιμο ηζ εβχ Ξεπαζιέκμξ ηζ αηίεαζμξ κα πενπαηχ ηναηχκηαξ ιία ζπίεα ηνειυζαδζηδ ζηζξ οβνέξ ιμο παθάιεξ Καζ πνμπςνμφζα ιέζα ζηδ κφπηα πςνίξ κα βκςνίγς ηακέκα ηζ μφηε ηακέκαξ ηζ μφηε ηακέκαξ ιε βκχνζγε, ιε βκχνζγε

Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

293

Θα ‘ξζεη κηα κέξα Θα ‗νεεζ ιζα ιένα πμο δεκ εα ‗πμοιε πζα ηζ κα πμφιε εα ηαευιαζηε απέκακηζ ηαζ εα ημζηαγυιαζηε ζηα ιάηζα. Δ ζζςπή ιμο εα θέεζ: Πόζν είζαη όκνξθε, κα δε βξίζθσ άιιν ηξόπν λα ζην πσ. Θα ηαλζδέρμοιε ηάπμο, έηζζ απυ ακία ή βζα κα πμφιε πςξ ηζ ειείξ ηαλζδέραιε. Ο ηυζιμξ ράπκεζ ζ‘ υθδ ημο ηδ γςή κα ανεζ ημοθάπζζημ ημκ ένςηα, ια δε ανίζηεζ ηίπμηα. ΢θέθηνκαη ζπρλά πσο ε δσή καο είλαη ηόζν κηθξή πνπ δελ αμίδεη θαλ λα ηελ αξρίζεη θαλείο. Ώπ‘ ηδκ Ώεήκα εα πάς ζημ Μμκηεαίδεμ, ίζςξ ηαζ ζηδ ΢αβηάδ, είκαζ ηάηζ ηζ αοηυ, δεκ ιπμνείξ κα ημ αιθζζαδηήζεζξ. Καπλίζακε - ζπκήζνπ – αηέιεησηα ηζηγάξα ζπδεηώληαο έλα βξάδπ - μερλώ πάλσ ζε ηη – θη είλαη θξίκα γηαηί ήηαλ ηόζν κα ηόζν ελδηαθέξνλ. Μζα ιένα, αξ ήηακε, κα θφβς ιαηνζά ζμο αθθά ηζ εηεί εα ‗νεεζξ ηαζ εα ιε γδηήζεζξ. Αεκ ιπμνεί, Θε ιμο, κα θφβεζ ηακείξ ιυκμξ ημο. Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

Οη ζηίρνη απηνί Οζ ζηίπμζ αοημί ιπμνεί ηαζ κα ‗καζ μζ ηεθεοηαίμζ μζ ηεθεοηαίμζ ζημοξ ηεθεοηαίμοξ πμο εα βναθημφκ Γζαηί μζ ιεθθμφιεκμζ πμζδηέξ δε γμφκε πζα αοημί πμο εα ιζθμφζακε πεεάκακ υθμζ κέμζ Σα εθζαενά ηναβμφδζα ημοξ βεκήηακε πμοθζά ζε ηάπμζμκ άθθμκ μονακυ πμο θάιπεζ λέκμξ ήθζμξ Γεκήηακ άβνζμζ πμηαιμί ηαζ ηνέπμοκε ζηδ εάθαζζα ηαζ ηα κενά ημοξ δεκ ιπμνείξ κα λεπςνίζεζξ ΢ηα εθζαενά ηναβμφδζα ημοξ θφηνςζε έκαξ θςηυξ κα βεκκδεμφιε ζημ ποιυ ημο ειείξ πζμ κέμζ. Μαλφιεο Αλαγλσζηάθεο

294

Ο πνηεηήο Νίθνο Αλησλάηνο γελλήζεθε ην 1937 ζην Μεζνιφγγη

Θεηεία – 619 Σ.Π. ΢ημκ υνπμ ηςκ πονμιαπζηχκ δχδεηα-δομ ζημπζά. Υηφπδζε εάθαζζα Σμ αοβμοζηζάηζημ θεββάνζ απυ ιαηνζά θοβάεζ αβαπδιέκμξ θασηυξ ζημπυξ Μζκυνε δ ηανδζά ΢ημ ημονειέκμ ιμο ηεθάθζ έκαξ ιπενέξ αοηυιαηα πμο παζνεηάεζ ζημ πένζ ημ Μζ-έκα Αεκ λένς κα ημ ηναηχ, μφηε ηζ αοηυ κα ιε ηναηάεζ. (ζ‘ εαοηυκ)

Νίθνο Αλησλάηνο

Βξαδπάδεη Οζ ζηζέξ ήνεακ ηαζ ηάεζζακ ζη‘ ακηζηνζκυ αμοκυ απαθά ζα ιζα βοκαίηα πμο απθχκεζ ημ θμοζηάκζ ηδξ πνμημφ ζημκ ηακαπέ ηαείζεζ Καζ ιπήηα ζημ δςιάηζμ ιεθαβπμθζηυξ ηάπμζμ αζαθίμ κα δζααάζς αβαπδιέκμ χζπμο απ‘ ηζξ ανάδεξ ημο βθζζηνήζμοιε ηζ μζ δομ, ζημο φπκμο ημκ βηνειυ εβχ ζημ πάηςια εηείκμ ακμζβιέκμ. Νίθνο Αλησλάηνο

Απφινγνο Σμοξ Βηαηυβπεζνεξ ζηέθημιαζ ιεηά ηδ ιάπδ αιήπακμοξ κα ιδκ έπμοκ ηζ κα ηα ηάκμοκ εηαηυ πένζα μ ηαεέκαξ. Νίθνο Αλησλάηνο

295

Δκείο

(θάπνηνη εκείο)

΢ακ ήπμζ απμβέιαημξ αιοκηζημί ηαζ απμεαννδιέκμζ πμο ακαγδημφκ πνμημφ κα ζαήζμοκ ηάπμζαξ βαθήκδξ ηδκ οπαημή ηζ αημφιε ηα ακηίθςκα ημο ζχιαημξ ηαεχξ απχνζζηεξ βονίγμοκ απυ ηεζ μζ θφπεξ ηζ μζ ηαδιμί Γζαηί ζηδξ ικήιδξ πζμ πμθφ ημ ηαθεκείμ ηζξ χνεξ ιαξ πενκμφιε πανέα μζ ιμκάπμζ κα ζένκεζ μ έκαξ η‘ άθθμο ηδ ζζςπή αζηήνζπημζ ηαζ εοπαεείξ ζακ ίπκδ επζπυθαζα ιζαξ ηαθμηαζνζκήξ ανμπήξ Κζ αημφιε ηα ιμκυπμνδα ημο πνυκμο κα παίγμοκ ζοιθςκίεξ αηεθείξ ιε έκα ηυιπμ ζημ θαζιυ ζθζβιέκμ βνααάηα εκυξ ιοζηήνζμο πυκμο πμο ζακ ηδκ άηνδ ημο πζηνμφ βθοηαίκεζ αιοκηζημί ηαζ απμεαννδιέκμζ ζακ ήπμζ απμβέιαημξ – ειείξ.

Νίθνο Αλησλάηνο _____________________________________________________________________ Ζ Διέλε Βαθαιφ (1921-2001) γελλήζεθε ζηε Κσλζηαληηλνχπνιε θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα. Ήηαλ θξηηηθφο εηθαζηηθψλ, ηζηνξηθφο ηέρλεο θαη πνηήηξηα.

Σν ηέινο ηνπ ζπηηηνχ Μζα ιένα μ ιεβάθμξ ιμο βζμξ είπε: ‗ην βξάδπ δελ ζα γπξίζσ ζπίηη λσξίο’. Έααθα ηα ιζηνά κα ημζιδεμφκε ηαζ ηυηε εαννχ πςξ ημίηαλα ημ ζπίηζ ιαξ βζα πνχηδ θμνά. Ήηακ παθζυ ηαζ ημ πεζιχκα εα έζηαγε ιε ηζξ ανμπέξ. Διέλε Βαθαιφ

296

Ο Αξηζηνηέιεο Βαιασξίηεο (1824-79) απφ ηε Λεπθάδα, ήηαλ αθφκα έλαο απφ ηνπο πνιινχο επηαλήζηνπο πνηεηέο. Γηαθξίζεθε γηα ηελ επηθή-παηξησηηθή πνίεζή ηνπ. Σα πεξηζζφηεξα έξγα ηνπ αζρνινχληαη κε ηελ δξάζε ησλ αξκαηνιψλ θαη ησλ αγσληζηψλ ηνπ ’21.

Πξνο ηελ ππφ ιαίιαπνο δεηλήο θξεκληζζήζαλ ζηήιελ ηνπ Οιπκπίνπ Γηφο ΢αήκμκη‘ αζηένζα θθμβενά ιεξ ημο μονακμφ ηα αάεδ ειπνυξ ιμο αηθυκδημ αμοκυ εζάθερε η‘ επάεδ ιεξ ζημο πεθάμο ημ αάναββα... Kζ ςζηυζμ είπα πζζηέρεζ υηζ δεκ εα ‘ημκ ανηεηή βζα κα ζε ηαηαζηνέρεζ ηδξ ιμίναξ υθ‘ δ δφκαιζξ... Aβαπδηυ ιμο πηίνζμ, θδζιμκδιέκδξ βεκεάξ άηαθμ ιεβαεήνζμ! Αέλμο ημ ιμζνμθυβζ ιμο... ΋ηακ ζε αθέπς, ηθαίς... ΢α κα ‘ζμοκ ναπμηυηαθμ πνμηαηαηθοζιζαίμ μζ πνυκμζ ζ‘ ελεηθείδςζακ, ηαζ ηάεε ζμο ζθμκηφθζ ηχνα ζημ πχια ζέπεηαζ ηαζ ημ παημφκ μζ ζηφθμζ...

Aηαηακυδημξ εοιυξ, μνβή Θεμφ, ηαηάνα!... κα ‘νπμκηαζ πάκη‘ ακέθπζζηεξ ανμκηέξ, ζεζζιυξ, ακηάνα υ,ηζ ηζ ακ έπμιε ρδθυ, εευναημ, ιεβάθμ, κα ιαξ ημ νίπκμοκ ηαηαβήξ ημ ‘κα ζζι‘ απυ η‘ άθθμ! Πμζμξ δε θεμκεί ηδ ιμίνα ζμο! ΢ηέθεενμ παθαζιέκμ κα ιέκεζ μθυνεμ είκ‘ άζπδιμ· ηαθφηενα βενιέκμ! Άιεηνεξ είδεξ βεκεέξ κα θάιρμοκ, κα βενάζμοκ, κα θζχζμοκε ζακ ημ ηενί... Bαναάνμοξ κα πενάζμοκ ζα ζίθμοκαξ ηαηάιαονμξ... Άημοζεξ ημ ζθονί ημοξ κα ζμο ζοκηνίαεζ ημ ημνιί... έκζςζεξ ηδκ πκμή ημοξ επάκςεέ ζμο κα δζααεί ηαζ κα ζε ηζηνζκίζεζ ζα θφθθμ π‘ άζπθαπκμξ αμνζάξ πενκχκηαξ έπεζ ρήζεζ. Όζηενα... κφπηα θμαενή, ηνοθυ πηζηζυ, κεηνίθα, βενάιαη‘, απμηάνςια ηαζ θνάβηζηδ ζαπίθα. …………………………………………………..

Eίπε ζδιάκ‘ δ χνα ζμο. ΢η‘ άβνζμ πέναζιά ημο ιζα κφπηα ζ‘ έζπνςλε μ αμνζάξ ιε ηα πθαηζά θηενά ημο ηζ υθδ ζ‘ εζχνζαζε ζηδ βδ... ΢ηέθεενμ παθαζιέκμ κα ιέκ‘ μθυνεμ είκ‘ άζπδιμ, ηαθφηενα βεζνιέκμ... Αξηζηνηέιεο Βαιασξίηεο

297

Ο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο Νάλνο Βαιασξίηεο είλαη εγγνλφο ηνπ Αξηζηνηέιε Βαιασξίηε. Γελλήζεθε ην 1921 ζηελ Διβεηία.

Σξνία Πυζμζ ζημ πέθαβμξ, πυζμζ πκζβιέκμζ ηζ υζμζ βονίγμκηαξ εα καοαβήζμοκυθμζ πενίιεκακ κα ζ' ακηζηνίζμοκ. Μμκάπα μ εάκαημξ δεκ πενζιέκεζ. ΢ηζξ αιιμοδζέξ, εοιήζμο, μζ πεεαιέκμζ, ηαεχξ πενκάξ, βονεφμοκ κα ιζθήζμοκ. Κείκα πμο πηίζαιε εα ιαξ βηνειίζμοκ. Μμζάγεζ κα κίηδζακ μζ κζηδιέκμζ. Σμφηδ ηδκ άκμζλδ, ηακείξ δεκ λένεζ! Ο πμηαιυξ, ιμο βέιζγε ημ ζηυια ηζ μ ήθζμξ ιε ηναημφζε απυ ημ πένζ. Σ' άθμβα βφνζγακ πςνίξ ημ ζχια. ΋ηακ λακάνεαιε ημ ηαθμηαίνζ, Θε ιμο, πχξ άθθαγακ μζ πφνβμζ πνχια! Νάλνο Βαιασξίηεο

Ο Γηάλλεο Βαξβέξεο γελλήζεθε ην 1975 ζηελ Αζήλα. Δίλαη θξηηηθφο, κεηαθξαζηήο θαη πνηεηήο. Έρεη εθδψζεη ήδε εθηά πνηεηηθέο ζπιινγέο

Άιιν έλα ζαχκα Μδ ιε νςηάξ ηζ ζμο είπα ιεξ ζηα ηθάιαηα ήηακ παθίηζα ηαζ ηα θυβζα ηαζ ηα δάηνοα πάηδζα πάκς ημοξ κα ζηθδναβςβδεχ ιαηχζακ ηα παθίηζα απ‘ ηα πυδζα ιμο ηαθά κα πάεμοκ ηαζ ηα δάηνοα ηαζ ηα θυβζα κα ιδκ λακαπαηήζμοκ πάκς ιμο πμηέ. Γηάλλεο Βαξβέξεο

298

Πηάλν βπζνχ Ώοηέξ μζ κυηεξ πμο ζαξ ζηέθκς ιε ηδκ άκςζδ δεκ έπμοκ πζα ηακέκα ιμοζζηυ εκδζαθένμκ. Ώπ‘ ημκ ηαζνυ ημο καοαβίμο πμο ανβά ιαξ ζχνζαζε ημοξ δοo ςξ ηάης ζημκ αοευ ζακ αάνμξ έηπθδηημ ημ πζάκμ ημο μθυθςημο οπενςηεακίμο ηζ εβχ έπμοιε βίκεζ ιάθθμκ ιζα δζαηυζιδζδ ποειέκμξ ιζα οπυηςθδ επίπθςζδ αοεμφ έκα θμοθμφδζ ελςηζηυ ή έκα ηενάζηζμ υζηναημ θςθζά ζππμηάιπςκ δζάδνμιμξ ρανζχκ πμο υθμ απμνμφκ ιπνμξ ζηδκ αζπνυιαονδ αοηή ικήιδ ημο παπζβζυκ ηςκ πθήηηνςκ ημο ημθάνμο. Κζ ακ ζε ηαιζά αανηάδα ζαξ δζαηνίκεηε ζηδκ ήνειδ επζθάκεζα ηνεζξ πέκηε δέηα θοζαθίδεξ ζακ κημ ηαζ ζμθ ηαζ ιζ ιδ θακηαζηείηε ιμοζζηή είκαζ θίβδ ζημονζά πμο υηακ εοιάηαζ πζέγεζ ηζ ακεααίκεζ. Γζ‘ αοηυ κα ιδκ ακδζοπείηε. ημ πζάκμ ιμο ηζ εβχ είιαζη‘ εδχ πμθφ ηαθά εηπκέμκηαξ ίζςξ πυηε πυηε κυηεξ άζπεηεξ αθθά ιεξ ζηδκ αζθάθεζα πθήνμοξ καοαβίμο ηαζ ζδίςξ ιαηνζά επζηέθμοξ απυ ηάεε πνμμπηζηή πκζβιμφ. Γηάλλεο Βαξβέξεο

299

Ο Σάθεο Βαξβηηζηψηεο, γελλήζεθε ην 1916 ζηε Θεζζαινλίθε. Αζρνιήζεθε ζρεδφλ απνθιεηζηηθά κε ηελ πνίεζε θαη έρεη εθδψζεη δεθάδεο πνηεηηθέο ζπιινγέο. Δίλαη αληεπηζηέιινλ κέινο ηεο Αθαδεκίαο ηεο Αζήλαο.

΋πσο ηα θαξθηά ΋πσο ηα θαξθηά, ζθνπξηάδνπλ θάπνηε θαη ηα φλεηξα κε ηνλ θαηξφ. Σάθεο Βαξβηηζηψηεο

Αμηνζαχκαζηε απιφηεηα ΢ηαβυκα-ζηαβυκα Λέλδ πνμ θέλδ Φφθθμ ημ θφθθμ Μπμοιπμοηζάγεζ Δ αβνζμηνζακηαθοθθζά Μπμοιπμοηζάγεζ Ο πνυκμξ Με ηα βαθάγζα ημο πνχιαηα Σα ηυηηζκα Σα πνοζαθζά Κζ διένα Έκα ζηέιια ιε πμνημηαθάκεζα Φμνεί Ώλζμεαφιαζηδ απθυηδηα! Υανά ζενή! ΢αξ πενζιέκς ιε ηα πένζα ιμο ακμζπηά. Σάθεο Βαξβηηζηψηεο

300

Ο Κψζηαο Βάξλαιεο γελλήζεθε ην 1883 ζηνλ Πχξγν (Μπνπξγθάο) ηεο Βνπιγαξίαο (ην επίζεηφ ηνπ δειψλεη θαηαγσγή απφ ηε Βάξλα) θαη πέζαλε ην 1974 ζηελ Αζήλα. Αζρνιήζεθε κε ηελ πνίεζε, ηελ θξηηηθή θαη κεηαθξάζεηο. Τπήξμε απφ ηνπο ζηξαηεπκέλνπο ζηελ Αξηζηεξά θαιιηηέρλεο θαη ππέζηε δηψμεηο γηα ηηο ηδέεο ηνπ.

΢ηελ εμνξία Μαξ ζζδενμδέζακε ηα πένα ηαζ ιαξ ηθείζακ μθμφεε ιαθζκπένζα. Μαξ ιεηνήζακε ηάπμο ελδκηανζά ηαζ ιαξ γοβζάζακ ηδκ ροπή - αανζά. Μμοδζάζακε ζθζπηυδεηα ηαζνυ, πένζ δελί ηαζ πένζ ανζζηενυ. Μμοδζαζιέκμ ηαζ η‘ άθθμ ιαξ πμο εηνάηεζ ααθίηζα ή δέια βζα ημκ Άδ-΢ηνάηδ. Καηάπαι‘ Ώνεηή, Μοαθυ ηαζ Νζάηα ημκ ηάθθζμκ μ πεζνυηενμξ επάηα… Σοπενέ ηείκμ η‘ άεθζμ πνςζκυ ζε δέζακ ιε ημ δάζηαθμ Γθδκυ. Μεβάθα ιάηζα αζηναθηενά, ζηδηυξ ηζ αηάναβμξ, πάκμο απ‘ ηδ Μμίνα αθηυξ ημζημφζε ηδκ ενπυιεκδ εοδία. ΢ο, κεανζηυξ απυ ηδκ αδδία. Μαγί ιαξ ηεθεθηαίμζ ζημ ααπυνζ πνεγάηδδεξ, αθάκζα, θαενειπυνμζ. Ξεπίηδδεξ βζα κα θακεί πςξ ίζζα θμβζμφκηαζ δ Λεθηενζά ηαζ ηα παζίζζα. Μα ημ ηαθμβενάηζ απ‘ η‘ Ώβζμκυνμξ πμο πέηαλε ηα νάζα μ εεμθυνμξ ηαζ ημ πζάζακε κφπηα ζηδκ Οιυκμζα λμονζζιέκα ιμοζηάηζα ηαζ ζαβυκζα ιαγί ιαξ δεκ ημ δέζακε. ΐθαηεία κα πμιπέρμοκε παηνίδα ηαζ ενδζηεία. Έηζζ ιαξ εθμνηχζακ ζημ ααπυνζ ημοξ παηνζχηεξ, μζ παηνζδειπυνμζ Βλμνία ζημ θαυ, πένζα δειέκα βζα κα ‗νεεζ μ Βλμνηζζιέκμξ απ‘ ηα λέκα κα πςνίζεζ ημ Έεκμξ ηαζ κα αάθθεζ ηδ ιζα ιενζά κα πμθειάεζ ηδκ άθθδ.

Κψζηαο Βάξλαιεο

301

Πνυθμβμξ (΢ηθάαμζ Πμθζμνηδιέκμζ) Ο Κσλζηαληήο Πάιη κεζπζκέλνο είζαη, δπφκηζη ψξα ηεο λπθηφο Κη αλ ηα γφλαηά ζνπ ηξέκαλ, εθξαηηφζνπλα ζηεηφο κπξνο ζην θάζε ηξαπεδάθη. «Γεηα ζνπ Κσλζηαληή βαξβάηε!» «Καιεζπεξνχδηα αθεληηθά, πψο ηα θαινπεξλάηε;» Έλαο ζνχδηλε πνηήξη θη άιινο ζνχδηλελ ειηά. Έηζη πέξλαγεο γξακκή ηεο γεηηνληάο ηα θαπειηά. Κη αλ ζε πείξαδε θαλέλαο - αρ εθείλνο ν Σξηβέιαο Έθαλεο πσο δελ έλησζεο θαη πάληα εγιπθνγέιαο. Υηεο θαη ζήκεξα ίδηα θη φκνηα, ρξφληα κπξνο, ρξφληα κεηά… Ζ χπαξμή ζνπ ζε ζθνηάδηα φιν περηφηεξα βνπηά. Σάρα ε ζέιεζή ζνπ ιίγε, ηάρα ν πφλνο ζνπ κεγάινο; Αρ, πνχζαη ληφηε, πνχδεηρλεο πσο ζα γηλφκνπλ άιινο! Κψζηαο Βάξλαιεο

Ζ κάλα ηνπ Υξηζηνχ Πχξ μζ δνυιμζ εοςδάκε ιε αάβζα ζηνςιέκμζ, δθζμπάηδημζ δνυιμζ ηαζ βφνς ιπαλέδεξ! Δ πανά ηδξ βζμνηήξ υθμ ηαζ πζυηενμ αλαίκεζ ηαζ ιαηνζάεε αμββάεζ ηαζ ιαηνζάεε ακεααίκεζ. Σδ πανά ζμο Λαμεάθαζζα, ηφια ημ ηφια, ηςκ αθθχκε ηα ιίζδ ηαζνυ ηδκε ενέθακ ηζ ακ δ ιαφνδ ζμο ηάηδηα δίραε ημ ηνίια κα πμο ανήηε ημ εφια ηδξ, άηαημ εφια! Ώ! πχξ είπα ζα ιάκα ηζ εβχ θαπηανήζεζ (ήηακ υκεζνμ ηζ έιεζκεκ, άπκα ηαζ πάεζ) ζακ ηαζ η‘ άθθα ζμο αδένθζα κα ζ‘ είπα βεκκήζεζ ηζ απυ δυλεξ αθάνβα ηζ αθάνβα απυ ιίζδ! Έκα ηυηηζκμ ζπίηζ ζ‘ αοθή ιε πδβάδζ… ηαζ ιζα δνάκα βζμιάηδ ηζαιπζά ηεηνζιπάνζ… κμζημηφνδξ ηαθυξ κα βονκάξ ηάεε ανάδζ, ημ πνοζυ, ζζβαθυ ηαζ βθοηυ ζακ ημ θάδζ. Κζ άι‘ ακμίβεζξ ηδκ πυνηα ιε πνζυκζα ζημ πένζ, ιε ηα νμφπα βειάηα ρζθυ νμηακίδζ,

302

(άζπνα βέκζα, άζπνα πένζα) δ ζοιαία πενζζηένζ‘ κ‘ ακαζαίκεζ ααεζά η‘ υθμ ηέδνμκ αβένζ. Κζ αθμφ θίβμ ζηαεείξ ηαζ ημ ζπίηζ βειίζεζ ημκ ηαθυ ζμο ημκ ίζηζμ, Παηένα ηζ Ώθέκηδ, δ αηνζαή ζμο κα αβάκεζ κενυ κα ζμο πφζεζ , μ ακοπυιμκμξ δείπκμξ ιε βέθζα κ‘ ανπίζεζ. Κζ μ ηαηυπνμκμξ εάκαημξ εάθηακε ιέθζ ηαζ πμθθή θφηνα ε‘ άθδκεξ ηέηκα ηζ αββυκζα ηαεεκμφ ηαζ ημπάδζ, πςνάθζ ηζ αιπέθζ, Σ‘ ανβαζηήνζ εηεζκμφ πμο ηδκ ηέπκδ ζμο εέθεζ. Καηεαάγς ζηα ιάηζα ηδκ ιάανδκ μιπυθζα, βζα κα πάρεζ ηζ μ κμοξ ιε ηα ιάηζα κα αθέπεζ… Ξεθακηχκμοκ η‘ αδδυκζα ζηα βφνς πεναυθζα, θεσιμκζάξ ζε ηοηθχκεζ θεθηή ιμζπμαυθζα. Φεφβεζξ πάκμο ζηδκ άκμζλδ, βζε ιμο, ηαθέ ιμο, άκμζλή ιμο βθοηεζά, βονζζιυ πμο δεκ έπεζξ. Δ μιμνθζά ζμο ααζίθερε ηίηνζκδ, βζε ιμο, δεκ ιζθάξ, δεκ ημζηάξ πχξ ιαδζέιαζ, βθοηέ ιμο! Καεχξ ηθαίεζ ζακ ηδξ παίνκμοκ ημ ηέηκμ δ δαιάθα, λεθςκίγς ηαζ κυδια δεκ έπμοκ ηα θυβζα. ΢ηφθςζέ ιμο ηα δομ ζμο ηα ιάηζα ιεβάθα. Σνέπμοκ αίια ηα ζηήεζα πμο αφγαλεξ βάθα. Πχξ αδφκαιδ ζηάεδηε, ηυζμ δ ηανδζά ζμο ζηα θαιπνά Γενμζυθοια Καίζαναξ κα ιπεζξ! Ώκ ηα πθήεδ αθαθάγακε λχθνεκα (αθζά ζμο!) Αεκ ήλενακ αηυια μφηε πμζμ η‘ υκμιά ζμο! Κεζ ζημ πθάβζ δαβηάκακ μζ μπηνμί ζμο ηα πείθδ… Αμθενά λεζδηχζακε η‘ άβκςια πθήεδ ηζ υζμ μ βήθζμξ κα πέζεζ ηαζ κα ‗νεεζ ημ δείθζ, ημ ζηαονυ ζμο ηανθχζακ μζ μπηνμί ζμο ηζ μζ θίθμζ. Μα βζαηί κα ζηαεείξ κα ζε πζάζμοκ; Κζ αηυια ζα νςηήζακε: «Πμζμξ μ Υνζζηυξ;» ηί ‗πεξ «Νά ιε!» Ώπ! δεκ λένεζ ηζ θέεζ ημ πζηνυ ιμο ημ ζηυια! Σξηάληα ρξφληα, παηδί κνπ, θαη δε ζ’ έκαζ’ αθφκα! Κψζηαο Βάξλαιεο

303

Οη κνηξαίνη Mεξ ηδκ οπυβεζα ηδκ ηααένκα, ιεξ ζε ηαπκμφξ ηαζ ζε ανζζέξ (απάκς ζηνίββθζγε δ θαηένκα) υθ' δ πανέα πίκαι' ερέξ· ερέξ, ζακ υθα ηα αναδάηζα, κα πάκε ηάημο ηα θανιάηζα. ΢θζββυηακ έκαξ πθάζ ζημκ άθθμ ηαζ ηάπμο εθηομφζε ηαηαβήξ. Χ! πυζμ αάζακμ ιεβάθμ ημ αάζακμ είκαζ ηδξ γςήξ! ΋ζμ ηζ μ κμοξ κα ηονακκζέηαζ, άζπνδκ διένα δε εοιζέηαζ. Ήθζε ηαζ εάθαζζα βαθάγα ηαζ αάεμξ η' άζςη' μονακμφ! Χ! ηδξ ααβήξ ηνμηάηδ βάγα, βανμφθαθα ημο δεζθζκμφ, θάιπεηε, ζαήκεηε ιαηνζά ιαξ, πςνίξ κα ιπείηε ζηδκ ηανδζά ιαξ! Σμο εκμφ μ παηέναξ πνυκζα δέηα πανάθοημξ, ίδζμ ζημζπεζυ· η' άθθμο ημκηυδιεν' δ βοκαίηα ζημ ζπίηζ θζχκεζ απυ πηζηζυ· ζημ Παθαιήδζ μ βζμξ ημο Mάγδ η' δ ηυνδ ημο Γζααή ζημ Γηάγζ. ― Φηαίεζ ημ γααυ ημ νζγζηυ ιαξ! ― Φηαίεζ μ Θευξ πμο ιαξ ιζζεί! ― Φηαίεζ ημ ηεθάθζ ημ ηαηυ ιαξ! ― Φηαίεζ πνχη' απ' υθα ημ ηναζί! Πμζμξ θηαίεζ; πμζμξ θηαίεζ; Kακέκα ζηυια δεκ ηυ ‗ανε ηαζ δεκ ηυ ‗πε αηυια. Έηζζ ζηδ ζημηεζκή ηααένκα πίκμοιε πάκηα ιαξ ζηοθημί. ΢ακ ηα ζημοθήηζα, ηάεε θηένκα υπμο ιαξ έανεζ ιαξ παηεί. Αεζθμί, ιμζναίμζ ηζ άαμοθμζ ακηάια, πνμζιέκμοιε, ίζςξ, ηάπμζμ εάια! Κψζηαο Βάξλαιεο

304

Ο Νίθνο Βαζηιάθεο γελλήζεθε ην 1937 ζην Πνιχγπξν Υαιθηδηθήο, δεη ζηελ Αζήλα. Δίλαη εθπαηδεπηηθφο θαη πνηεηήο. Έρεη εθδψζεη αξθεηέο πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Σς ηαζνχ εηείκς… Σς ηαζνχ εηείκς, πμθθμί πςνζημί ιαγεφμκηακ ηζξ Κονζαηέξ, βφνς απυ ημκ δελζυ ράθηδ, ηδκ ηφνζμ Πενζηθή, άθθμηε ζζβμράθθμκηαξ ιαγί ημο ηζ άθθμηε ηναημφζακε ημ ίζμ, ζημ «Άβζμξ μ Θευξ», ζημ «΢ε οικμφιεκ» ηαζ ζε άθθα ηνμπάνζα ηαζ ραθιςδίεξ. Ο ανζζηενυξ ράθηδξ, μ ηον-Θεμδυζδξ, ήηακ ηαθθίθςκμξ ηαζ ηαπεζκυξ άκενςπμξ, υιςξ ηακείξ ζοβπςνζακυξ ημο δεκ πθδζίαγε ημ ακαθυβζυ ημο ηζ υθα ηα πνυκζα έρεθκε ιμκάπμξ. Ο παπα-Σίημξ, ακ ηαζ ηνοθμανζζηενυξ, Πεζναζχηδξ ηδκ ηαηαβςβή, ιμκαπυξ ημο Ώβίμο ΋νμοξ, ηδξ Εενάξ ιμκήξ ΐαημπεδίμο, ιεηέπεζηα δζάημξ επί ιδηνμπμθίημο Καθθζκίημο ηαζ ηαηυπζκ πεζνμημκδεείξ παπάξ, ιυκμ ημοξ δελζμφξ ηαζ ηζξ βοκαίηεξ δζπθμεοιζάηζγε ηαζ ημφημ δζα ημκ θυαμ ηςκ Εμοδαίςκ, ημο Α ε ζ π υ η δ ηαζ ηςκ θ μ ζ π χ κ π α ν ε ο ν ζ ζ η μ ι έ κ ς κ εκ ης Εενχ Ναχ ημο Ώβίμο Νζημθάμο, πνζζηζακχκ. ΢ακ πένκαβε μ παπα-Σίημξ ιπνμζηά απυ ημκ ανζζηενυ, ένζπκε ηα ιάηζα παιδθά ηαζ ι‘ έκα διζηφηθζμ ημο εοιζαημφ, αζαζηζηά ημκ πνμζπενκμφζε. Σς ηαζνχ εηείκς, ηακείξ δεκ πθδζίαγε ανζζηενυ ηαζ ιέκα δ ηονία Άκκα, δ δαζηάθα ζημ δδιμηζηυ, ιμο ηζάηζζε ημ πένζ ιε ημ πάναηα, κα βνάθς ιε ημ δελζυ. Νίθνο Βαζηιάθεο

Υξπζή θνξψλα Ο δελζυξ ιμο ηναπεγίηδξ άνπζζε κα ζαπίγεζ ηαζ μ βζαηνυξ ημο έααθε πνοζή ημνχκα. ΋θα ηα ζάπζα μ πνοζυξ ηα ημοημοθχκεζ. Νίθνο Βαζηιάθεο

΋ηαλ αγαπάο Ώηυια ηαζ ηα βασδμονάβηαεα ι‘ υθδ ηδ ζηυκδ ημο δνυιμο, ζμο θαίκμκηαζ ςναία υηακ αβαπάξ. Νίθνο Βαζηιάθεο

305

Γελλεζήθακε ζηνλ πφιεκν Γεκκδεήηαιε ζημ πυθειμ βάθα δεκ είπαιε κα πζμφιε ιεβαθχζαιε ιε ιμοζηειέκμ ρςιί ηαζ γάπανδ. Κζ έβζκε βθοηζά δ ηανδζά ιαξ Νίθνο Βαζηιάθεο

΢αλ ην ηζηγάξν ΢ακ ημ ηζζβάνμ άθδζεξ ηδκ πίηνα ζηα πείθδ ιμο ηζ έβζκεξ ηαπκυξ. Κζ υιςξ ηάεε θμνά πμο ακάας ηζζβάνμ ζε εοιάιαζ. Νίθνο Βαζηιάθεο

Σν θεγγάξη Πιήξσζαλ νη παξέεο ην ινγαξηαζκφ θαη βγήθαλ ηξαγνπδψληαο. Δγψ παξήγγεηια έλα πνηήξη αθφκα. Μέρξη λα ην πησ ζα βγεη ην θεγγάξη λα πάκε παξέα ζπίηη. Νίθνο Βαζηιάθεο

Ση λα πνχλε νη μππφιπηνη Γζα έκα αβηάεζ πμο ηνφπδζε ημ πυδζ ζμο έπαζεξ ημ ηέθζ ζμο ζηδκ εηδνμιή. Σζ κα πμφκε μζ λοπυθοημζ βζα η‘ αβηάεζα ιζαξ μθυηθδνδξ γςήξ;. Νίθνο Βαζηιάθεο

306

Ο Γηψξγνο Βέιηζνο γελλήζεθε ην 1944 ζηελ Αζήλα. Δίλαη θαζεγεηήο ζην Πάληεην παλεπηζηήκην. Έρεη γξάςεη δνθίκηα, ζέαηξν θαη πνίεζε

Άηηηιν Αε αβήηε ημ θεββάνζ λέπαζε υπςξ λεπκάξ ηζ εζφ ημ ιάηζ ακαιιέκμ υπςξ λεπκμφκ μζ άκενςπμζ ημ πεπνςιέκμ. Σζ εέθεζ απυ ιαξ δ μζημκυιμξ ικήιδ; Κζ ειείξ κα ζςνζαζημφιε εέθμοιε ΢ημ επζθήζιμκ πυνημ Γηψξγνο Βέιηζνο

Γηνλχζηνο ησλ ΢πξαθνπζψλ Έζης βζα ιζα θμνά ακ εα επέηνεπε μ ηφνακκμξ κα ημο απεοεοκεεί θνάγμκηαξ ιε ηδ θμφπηα ημο ζηυιαημξ ηδ αάκα ηζξ θέλεζξ ημο εηηνέπμκηαξ ηδκ πίεζδ ζοιπηχιαημξ απ‘ ηδκ ακηθία ηδξ ηανδζάξ ακ έκζςεε ζηα ιάβμοθα ηαζ ακ έαθεπε ιεηά ηα αζιμζθαίνζα κα ζηάγμοκ ημ απυζηδια ακ άκμζβε ηαζ ζηάειζγε ζηα πείθδ ηδ γδιζά ζπεδζάγμκηαξ ηα οπυθμζπα έςξ υημο ημοναζηεί ηαζ έανζζηε υ,ηζ ανηεί ζημκ άκενςπμ εκ ηζκδφκς ηυηε, ιε ιζακ εβηαηααίςηδ θςκή, ποναηηςιέκμξ εα ‘αβαγε απ‘ ηδ πάθηζκδ δαιάθα ημ ιανηφνζμ Σμκ ηφνακκμ εα έθηοκε πμο πάεζ κα ημκ ηαπχζεζ Σζ απ‘ ηδκ ζζημνία ακαιέκεζξ κ‘ ακαβκχζεζξ; ΢ηδ ιέββεκδ εα έιπαζκεξ πάθζ βζα κα ηαοθχζεζξ Γηψξγνο Βέιηζνο

307

Ο Γηάλλεο Βειαξάο (1771-1823) απφ ηα Γηάλλελα ήηαλ γηαηξφο θαη ιπξηθφο θαη ζαηηξηθφο πνηεηήο. Ήηαλ απφ ηνπο πξψηνπο πνπ ππνζηήξημε ηνλ δεκνηηθηζκφ θαη δεηνχζε ηελ θαηάξγεζε ησλ ηφλσλ, ησλ πλεπκάησλ θαη ησλ νκφερσλ θσλεέλησλ. Σηο πεπνηζήζεηο ηνπ απηέο ηηο δηαηχπσζε ζην βηβιίν ηνπ Ρνκέεθε γιόζα πνπ εθδφζεθε ζηελ Κέξθπξα ην 1814. Έκαξ βένμξ ζε θηχπζαξ ακάβηδ, άθθμκ ηνυπμ κα γήζεζ δεκ είπε, πχνζα λφθα κα ηυθηεζ ζημκ θυββμ, ιεηά αζαξ ημ ρςιί ημο κα αβάγεζ. Μζακ διένα αανζά θμνηςιέκμξ, πενπαηχκηαξ ζ‘ μνευ ιμκμπάηζ, μπ ημκ ηυπμ ηαζ ηάια ημο ήθζμο ηδκ ακάζα κα πάνεζ δε θηάκεζ. ΢‘ έκακ υπημ η‘ ακάζηεθα πέθηεζ ηαζ ζημ ιέβα πμθφ ημφναζιά ημο ηδ γςή ημο ιζζχκηαξ αανζέηαζ ηαζ ημ Υάνμ ιε πυεμ ημο ηνάγεζ. Να μ Υάνμξ μιπνυξ ημο πεηζέηαζ, ημ δνεπάκζ ηναηχκηαξ ζημ πένζ, ιε άβνζακ υρδ ηαζ ζπήια ηνμιάναξ, -- Γζα ιε, βένμ, ημο θέβεζ, ηζ εέθεζξ; -- Ώπ, μ βένμξ εοηφξ απμηνίεδ, ημ γαθίηζ ιμο αοηυ δεκ ιπμνμφζα κα ζδηχζς· ζε θχκαλα μ δυθζμξ κα ιμο δχηεζξ μθίβδ αμήεεζα. Γηάλλεο Βειαξάο

____________________________________________ Ο Κψζηαο Βίξβνο γελλήζεθε ην 1926 ζηα Σξίθαια. Δίλαη ζπλζέηεο ιατθψλ ηξαγνπδηψλ θαη ζηηρνπξγφο. Δθαηνληάδεο ηξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηεζεί απφ ζπλζέηεο φπσο: Μαξθφπνπινο, Σζηηζάλεο, Λενληήο, Μεηζάθεο, Εακπέηαο, θ.ά.

Γελ ζέισ λα κνπ δέζεηε ηα κάηηα Αεκ εέθς κα ιμο δέζεηε ηα ιάηζα ημκ ήθζμ π' ακαηέθθεζ κα πανχ ηζ ακ ηάκεηε ηα ζηήεζα ιμο ημιιάηζα εζείξ πεεαίκεηε ηζ υπζ εβχ. Αεκ εέθς κα ιμο δέζεηε ηα ιάηζα δεκ ζηζάγμιαζ ηα αυθζα ηα ζηθδνά, πδβαίκς ζηα μονάκζα παθάηζα κα ζηείθς ζημοξ ακενχπμοξ ηδ πανά.

308

Σν ηειέθσλν Σδθέθςκμ ιμο θαίκεηαζ πςξ ημ 'πεξ ηον-πνυεδνε ημ γθάπζ απ' ηζξ Βονχπεξ. ΢φνια πάκς ζφνια ηάης ηαζ ζηα Φάνζαθα ιακηάημ. Κφνζε ηδθεθςκδηή ι' ζμο 'θενα ρςιί ζηδ βάζηνα κα ημ ζηείθεζξ ημ παζδί ι' ηδθεθςκζηχξ ζηδκ Πάηνα. Ώκάπμδα θθζηγάκζα ζηζξ ημθυκεξ πμο πακ ηαζ ημηζοθάκ μζ πεθζδυκεξ. ΢φνια πάκς ζφνια ηάης ηαζ ζηα Φάνζαθα ιακηάημ.

Ζ Ρηξή ηνπ ιηκαληνχ Έκαξ Αακυξ, δομ ΢μοδδμί ηαζ δομ Βββθέγμζ ιαηεθεοηήηακ πηεξ ανβά, δ χνα ηνεζξ πμζμξ εα ηαείζεζ ζηδξ Ρζνίηαξ ημ ηναπέγζ πμζμξ εα ηενδίζεζ ηδκ αβάπδ ηδξ Ρζνήξ Μα δ Ρζνή ζ' αβάπεξ δεκ πζζηεφεζ πζα ηαζ μφηε αάγεζ άθθμκ ιέζα ζηδκ ηανδζά ιήπςξ ηζ ηένδζζε πμο αβάπδζε πμθφ; Ώπυ Βζνήκδ ηδκ θςκάγμοκε Ρζνή ΢ημο θζιακζμφ ηχνα βονίγεζ ηα ζμηάηζα πμο ηα θςηίγμοκ θίβα θχηα παιδθά ηζ υηακ βζα πάνδ ηδξ ιαθχκμοκ ηα καοηάηζα ιε πενζθνυκδζδ ηα αθέπεζ ηαζ βεθά.

Ναλνχξηζκα Κμζιήζμο αββεθμφδζ ιμο, παζδί ιμο κάκζ κάκζ Να ιεβαθχζεζξ βνήβμνα, ζακ η' αρδθυ πθαηάκζ Να βίκεζξ άκηναξ ζημ ημνιί ηαζ ζημ ιοαθυ Καζ κα 'ζαζ πάκηα ιεζ' ημ δνυιμ ημκ ηαθυ Κμζιήζμο αββεθμφδζ ιμο βθοηά ιε ημ ηναβμφδζ ιμο Κμζιήζμο πενζζηένζ ιμο κα βίκεζξ ζακ αηζάθζ Να βίκεζ ηζ δ ηανδμφθα ζμο ζακ ημο Υνζζημφ ιεβάθδ Γζα κα ιδκ πεζξ ιεζ' ηδ γςή ζμο δεκ ιπμνχ ηζ ακ πνέπεζ αηυια κα ζδηχζεζξ ηαζ ζηαονυ Κψζηαο Βίξβνο

309

Λπδνί θαη Φξχγεο Κθέθηεξ Λοδμί ηαζ Φνφβεξ ηαζ Ώζζφνζμζ ηχνα ηζ ρεοημηθαίηε βζα ηα πθμφηδ ηα παιέκα εζείξ πδβαίκεηε ζημκ Άδδ ηάης αθδηήνζμζ ηαζ άθθμζ ηνχκε ηα θεθηά ζαξ ηα ηθειιέκα Ώπυ ηα πθμφηδ ηα πμθθά πμο ‗παηε ηάκεζ εα πνεζαζηείηε ιυκμ έκακ μαμθυ ηυζα πνεζάγεηαζ αοηυξ πμο εα πεεάκεζ ηζ εβχ ηα ιμφηνα ζαξ ημζηάγς ηαζ βεθχ Κθέθηεξ Λοδμί ηαζ Φνφβεξ ηαζ Ώζζφνζμζ ανίζηεζηε ηχνα ιέζα ζημ αζχκζμ ζημηάδζ ηζ ακ ηονακκμφζαηε ζηθδνά ημοξ ζηθάαμοξ αθδηήνζμζ ζηθάαμζ εα βίκεηε ηζ εζείξ εδχ ζημκ Άδδ. Κψζηαο Βίξβνο

________________________________________________________________

Ζ Γέζπνηλα Βιάρνπ είλαη Διιελίδα πνηήηξηα

Πνηήκαηα ΗΥ ΢ήιενα εέθδζα πμθφ κα ηθάρς. Αε ζηεθηυιμοκ. Ήεεθα κα βίκς έκα δάηνο δζαθακέξ. Ήεεθα κα ιε ιάεεζξ απνμζδυηδηα. Ήεεθα κα ζε θαηνέρς. Αεκ εα ιε δεζξ υιςξ, ηζ ίζςξ κα ιδ ζμο πς πμηέ πυζμ ζ‘ αβάπδζα, ηαθέ ιμο θίθε. Γέζπνηλα Βιάρνπ

310

Ο Νηθεθφξνο Βξεηηάθνο γελλήζεθε ην 1912 ζηηο Κξνθεέο Λαθσλίαο θαη πέζαλε ην 1991 ζηελ Αζήλα. Αζρνιήζεθε απνθιεηζηηθά κε ηελ πνίεζε θαη έρνπλ εθδνζεί πάλσ απφ 15 πνηεηηθέο ηνπ ζπιινγέο.

Οη ραξηνθχιαθεο Οζ δομ πνυεδνμζ, ανπδβμί ηναηχκ, ηα είπακε. Βλακηθήζακε υθα ηα εέιαηά ημοξ΄ υθα ημοξ ηα παιυβεθα. (Ώθδιέκμζ ζημ θζθζηυ ηναπέγζ ημοξ, ηθεζζιέκμζ ανίζημκηαζ μζ πανημθφθαηεξ ιε ηα ζδεχδδ ημοξ). Οζ αιμζααίμζ ζηυπμζ ημοξ έπμοκ εηπθδνςεεί. Πνχημ ηαζ ηφνζμ, αέααζα, κα δζαηδνήζμοκ ηδκ εζνήκδ βζα ημ ηαθυ ηςκ δομ ηναηχκ, αθθά κα δζαηδνήζμοκ ιαγί ηδξ ηαζ ημοξ ημπζημφξ πμθέιμοξ, πνάβια πμο εα ζοιαάθθεζ ζηδκ εζνήκδ ημοξ. Πνζκ πςνζζημφκ, ιεηά πμο αβηαθζαζηήηακε, πςνίξ κα ηάκμοκ θάεμξ πήνε λακά μ ηαεέκαξ ημοξ ημ πανημθφθαηά ημο απ‘ ημ ηναπέγζ. (αθθά, ηαζ θάεμξ κάηακακ, δεκ εα πείναγε). Νηθεθφξνο Βξεηηάθνο

Ζ ειιεληθή γιψζζα ΋ηακ ηάπμηε θφβς απυ ημφημ ημ θςξ εα εθζπεχ πνμξ ηα πάκς υπςξ έκα νοαηάηζ πμο ιμονιμονίγεζ. Κζ ακ ηοπυκ ηάπμο ακάιεζα ζημοξ βαθάγζμοξ δζαδνυιμοξ ζοκακηήζς αββέθμοξ, εα ημοξ ιζθήζς εθθδκζηά, επεζδή δεκ λένμοκε βθχζζεξ. Μζθάκε ιεηαλφ ημοξ ιε ιμοζζηή. Νηθεθφξνο Βξεηηάθνο

Ο πξάζηλνο θήπνο Έπς ηνεζξ ηυζιμοξ. Μζα εάθαζζα, έκακ μονακυ ηζ έκακ πνάζζκμ ηήπμ: ηα ιάηζα ζμο. Θα ιπμνμφζα ακ ημοξ δζάααζκα ηαζ ημοξ ηνεζξ, κα ζαξ έθεβα πμφ θηάκεζ μ ηαεέκαξ ημοξ. Δ εάθαζζα, λένς. Ο μονακυξ, οπμρζάγμιαζ. Γζα ημκ πνάζζκμ ηήπμ ιμο, Μδ ιε νςηήζεηε. Νηθεθφξνο Βξεηηάθνο

311

Γηαγξαθή Σν Κφκκα δηθαηνιφγεζε ηελ πξάμε ηνπ ρσξίο λ’ απνθαιχςεη ηηο αηηίεο. Σν ζχληνκν αλαθνηλσζέλ, πξάγκαηα ηεηξηκκέλα, απφ ηα πξηλ γλσζηά, φπσο νη αγγειίεο ζαλάησλ ή δεηήζεσλ ζηηο εθεκεξίδεο: Αληηθνκκαηηθέο ελέξγεηεο θαη θάηη ηέηνηα. Καη ν πξηλ ιίγν θαηξφ πξψηνο πνιίηεο έπεζε ζηελ αθάλεηα. Τπήξρε, δελ ππήξρε έπεηηα, γηα πνιχ, δελ ήμεξε θαλείο, ψζπνπ κε δπν μεξέο γξακκέο κηα κέξα αλεθνηλψζε ν ζάλαηφο ηνπ επίζεκα. Καη θπζηθά, νχηε ζηέθαλα, νχηε ιφγνη. Οη ζπγγελείο – πξψηνπ θαη δεπηέξνπ βαζκνχ κφλνλ – αθνινπζήζαλε ηελ εθθνξά ηνπ, ακίιεηνη θξαηψληαο θάηη ζεκλά ρξπζάλζεκα, θη απηά μεζσξηαζκέλα, θάησ απφ ηξεηο καχξεο νκπξέιεο φιεο θη φιεο (έβξερε). Σν Κφκκα είλαη ν ιαφο. Κη ε απφθαζε ηνπ Κφκκαηνο είλαη απφθαζε ηνπ ιανχ, πνπ ζχζζσκνο εθείλε ηε ίδηα λχρηα, έθιαηγε θιεηζκέλνο ζηα ζπίηηα ηνπ. Νηθεθφξνο Βξεηηάθνο

Σεο ΢πάξηεο νη πνξηνθαιηέο Σδξ ΢πάνηδξ μζ πμνημηαθζέξ, πζυκζα θμοθμφδζα ημο ένςηα άζπνζζακ απ‘ ηα θυβζα ιμο, βείνακε ηα ηθαδζά ημοξ, βζυιζζα ημ ιζηνυ ιμο ηυνθμ, πήβα ηαζ ζηδ ιάκα ιμο. Κάεμκηακ ηάης απ‘ ημ θεββάνζ ηαζ κμζάγμκηακ ηάεμκηακ ηάης απ‘ ημ θεββάνζ ηαζ ιε ιάθςκε: Υηεξ ζ‘ έθμοζα, πηεξ ζ‘ άθθαλα πμφ βφνζγεξ – πμζμξ βζυιζζε ηα νμφπα ζμο δάηνοα ηαζ κενακηγάκεζα; Νηθεθφξνο Βξεηηάθνο

312

Ζ Φνίβε Γηαλλίζε γελλήζεθε ην 1964 ζηελ Αζήλα. Δίλαη αξρηηέθησλ, ιέθηνξαο ηνπ παλεπηζηεκίνπ Θεζζαιίαο θαη πνηήηξηα.

Ακπαξφξηδα έκα θοηυ ιέζα ζε ιία βθάζηνα ιία βθάζηνα δίπθα ζε έκα ηναπέγζ έκα ηναπέγζ βφνς ημο ηανέηθεξ πάκς ημοξ ηάεμκηαζ άκενςπμζ έκα θοηυ ζε ιία βθάζηνα ιπνμζηά μ δνυιμξ ιεηά δ άιιμξ δ παναθία ιεηά δ εάθαζζα ημ θοηυ είκαζ πνάζζκμ έκημκμ πνάζζκμ ακμζπηυ δεκ λένς ηζξ μκμιαζίεξ ημο πνάζζκμο υηακ ημ ηυρεζξ ημ ηνίρεζξ ακάιεζα ζηα δάπηοθα ημ θοηυ ιονίγεζ δ ιονςδζά ημο είκαζ έκημκδ δεκ ιπμνχ κα ηδκ πενζβνάρς ιονςδζέξ ηαζ πνχιαηα δεκ πενζβνάθμκηαζ πανά ιυκμ ιεηαθμνζηά ημ θοηυ ιπαίκεζ βζα ιονςδζά ζηα βθοηά ημοηαθζμφ δίπθα άκενςπμζ πενπαημφκ ήπμζ απυ ιαπαζνμπήνμοκα βέθζα ημοαέκηεξ δ εάθαζζα παθθάγεζ ημ ίδζμ θοηυ ιέζα ζημ πχια δίπθα ζηδ ζηάθα παναδίπθα άθθμ ιονζζηζηυ θέβεηαζ verveine ΛμοΎγα ζηα εθθδκζηά μζ βάθθμζ ημ πίκμοκ ζε νυθδια υπςξ ειείξ ημ παιμιήθζ δνειζζηζηυ ημ ανάδο πνζκ ημζιδεμφκ ημ έπζκα ηζ εβχ ηυηε ήιμοκ πμθφ ήνειδ είπα απμθαζίζεζ πςξ εα είιαζ ήνειδ πάκηα ιεηά απμθάζζζα ηδκ ηαναπή ηδκ έηζηαζδ ιεξ ηδ γςή ημ εβχ πμο ακαπδδά ιέζα ζημ ζχια ημ ζχια ιέζα ζημκ ηυζιμ βοικυ βειάημ αζζεήιαηα δζαπεναηυ αθθά ιεηά δ δνειία επζζηνέθεζ πάκηα πεεαίκμοιε έςξ υημο βζα πάκηα δζοπάγμοιε. Φνίβε Γηαλλίζε

______________________________________________ Ο Μηράιεο Γθαλάο γελλήζεθε ην 1944 ζηε Θεζπξσηία. Αζρνιήζεθε κε κεηαθξάζεηο θαη έρεη γξάςεη πνιιά ηξαγνχδηα θαη πνίεζε. Σξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηήζεη πνιινί ζπλζέηεο φπσο Θενδσξάθεο, Μακαγθάθεο, Ρεκπνχηζηθα, Ξπδάθεο θαη άιινη.

Αθαξηαία Πενίπμθμζ ηδξ κζημηίκδξ. Οζ ηάκεξ ηυζςκ ηζζβάνςκ ζηναιιέκεξ επάκς ιμο. Θα `πμοιε ζε παθζυ ηαενέθηδ βκςνζζηεί ηζ έιεζκε αοηυ ημ νάβζζια ζηα ιάηζα. Κάπμηε πέθηεζ δ ροπή εηεί πμο ημ ημνιί ζημκηάθηεζ. Πέθηεζ ζακ ανιαεζά ηθεζδζά. Μέκεζξ απ` έλς. Μηράιεο Γθαλάο

313

Μαχξν θππαξίζζη Ήηακ ιζα θμνά έκαξ άκενςπμξ ήζοπμξ πμθφ ηαζ λανιάηςημξ Βίπε ζπίηζα ηαζ θζαάδζα ηαζ ημπάδζα ηαζ ζηοθζά ηζ έκα δίπηο πμο ‗πζακε πμοθζά. Βίπε ηνφα ανφζδ ζημκ ηήπμ ημο ιαφνμ ηοπανίζζζ ζημκ φπκμ ημο. Μζα βοκαίηα αβαπμφζε Πμο ηναβμοδμφζε ζοπκά ηαζ ιζθμφζε πάκηα ζζβακά. Αεκ ηαηάθααε πχξ ηδκ έζθαλε ηζ υηζ αβαπμφζε ημ έηαρε. ηα θζαάδζα, ηα ημπάδζα, ηα ηναβμφδζα, ηα θζθζά ηαζ ηακείξ δεκ έαβαθε ιζθζά. ΢ηάεδηε ιπνμζηά ζηα παθάζιαηα ηζ έααθε Θεέ ιμο ηα ηθάιαηα. Να ‗πα ζπίηζ ηαζ βοκαίηα ηαζ ημπάδζα ηαζ ζηοθζά… Κζ φζηενα ημκ πήνακ ηα πμοθζά. Μηράιεο Γθαλάο

Έξρνληαη κέξεο πνπ μερλάσ πψο κε ιέλε Ένπμκηαζ κφπηεξ ανμπενέξ ααιααηενέξ μιίπθεξ η' αθεφνζ βίκεηαζ ζπονί φζηενα ζηάπο ενμΎγεζ ιε πμθθά δνεπάκζα αρφξ Εμφθζμξ ζηδ ιέζδ ημο πεζιχκα. ΐθέπς ημ οθακηυ ημο ηυζιμο κα λδθχκεηαζ αυναημ ημ πένζ πμο λδθχκεζ ηαζ ηνέις ιδκ ημπεί ημ κήια. Νήια κενμφ ζηδιυκζ πςνίξ ικήιδ ζηαβυκα δζάθακδ ζε ανφα ηαζ θεζπήκεξ κζθάδα-πκμφδζ ηςκ αμοκχκ παθάγζ-θοθθμαυθμ ηζ άλαθκα ζηάθακδνμ γεζηυ ζηδκ ηζαςηυ ηδξ ιήηναξ. Ώνπαίμ ζημηάδζ ηήηεηαζ ηαζ ηνίγεζ απεζνμπμίδηδ θθμβίηζα πμο ημ βθείθεζ. ΢οκαβςβέξ οδάηςκ οεημί πνυβμκμζ παβεηχκεξ ζηδκ πάπκδ αηυιδ ηδξ ακςκοιίαξ. Μηράιεο Γθαλάο

314

Ο Νίθνο Γθάηζνο γελλήζεθε ην 1911 ζηελ Αζέα Αξθαδίαο θαη πέζαλε ην 1992 ζηελ Αζήλα. Ήηαλ ζπγγξαθέαο, κεηαθξαζηήο, ζηηρνπξγφο θαη πνηεηήο. Γεθάδεο ηξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηεζεί απφ πνιινχο ζπλζέηεο (Ξαξράθνο, Μνχηζεο, Θενδσξάθεο, Κειαεδφλεο θαη άιινη). Ο ζπλζέηεο θαη θίινο ηνπ Μάλνο Υαηδεδάθηο νθείιεη πνιιέο απφ ηηο επηηπρίεο ηνπ ζηνπο ζηίρνπο ηνπ Νίθνπ Γθάηζνπ. Ο Νίθνο Γθάηζνο κε ην θίιν ηνπ Μάλν Υαηδηδάθη, ν νπνίνο κεινπνίεζε δεθάδεο ηξαγνχδηα ηνπ

Ακνξγφο ………………………………………………… ΢ημο πζηναιέκμο ηδκ αοθή αβαίκεζ πμνηάνζ ιαφνμ Μυκμ έκα ανάδο ημο Μαβζμφ πέναζε έκαξ αβέναξ έκα πενπάηδια εθαθνφ ζακ ζηίνηδια ημο ηάιπμο έκα θζθί ηδξ εάθαζζαξ ηδξ αθνμζημθζζιέκδξ. Κζ ακ εα δζράζεζξ βζα κενά εα ζηίρμοιε έκα ζφκκεθμ ηζ ακ εα δζράζεζξ βζα ρςιί εα ζθάλμοιε έκα αδδυκζ Μυκμ ηανηένεζ ιζα ζηζβιή κ‘ ακμίλεζ μ πζηναπήβακμξ κ‘ αζηνάρεζ μ ιαφνμξ μονακυξ, κα θμοθμοδίζεζ μ θθυιμξ. Μα ήηακ αβέναξ ηζ έθοβε, ημνοδαθθυξ ηζ επάεδ Ήηακ ημο Μάδ ημ πνυζςπμ ημο θεββανζμφ δ αζπνάδα Έκα πενπάηδια εθαθνφ ζακ ζηίνηδια ημο ηάιπμο έκα θζθί ηδξ εάθαζζαξ ηδξ αθνμζημθζζιέκδξ. ……………………………………….. Νίθνο Γθάηζνο

Αλ ζπκεζείο η’ φλεηξφ κνπ ΢ηδκ αβηαθζά ιμο ηζ απυρε ζακ άζηνμ ημζιήζμο δεκ απμιέκεζ ζημκ ηυζιμ εθπίδα ηαιζά ηχνα πμο δ κφπηα ηεκηά ιε θζθζά ημ ημνιί ζμο ιέηνα ημκ πυκμ ηζ άζε ιε ιυκμ ζηδκ ενδιζά Ώκ εοιδεείξ η' υκεζνυ ιμο ζε πενζιέκς κα 'νεεζξ ι' έκα ηναβμφδζ ημο δνυιμο κα νεεζξ υκεζνυ ιμο ημ ηαθμηαίνζ πμο θάιπεζ η' αζηένζ ιε θςξ κα κηοεείξ Νίθνο Γθάηζνο

315

Ο Δθηάιηεο Σεο Πεξζεθφλεο Βηεί πμο θφηνςκε θθζζημφκζ ηζ άβνζα ιέκηα ηζ έαβαγε δ βδ ημ πνχημ ηδξ ηοηθάιζκμ ηχνα πςνζάηεξ παγανεφμοκ ηα ηζζιέκηα ηαζ ηα πμοθζά πέθημοκ κεηνά ζηδκ ορζηάιζκμ. Βηεί πμο ζιίβακε ηα πένζα ημοξ μζ ιφζηεξ εοθααζηά πνζκ ιπμοκ ζημ εοζζαζηήνζμ ηχνα πεηάκε απμηζίβανα μζ ημονίζηεξ ηαζ ημ ηαζκμφνβζμ πακ' κα δμοκ δζοθζζηήνζμ. Βηεί πμο δ εάθαζζα βζκυηακ εοθμβία ηζ ήηακ εοπή ημο ηάιπμο ηα αεθάζιαηα ηχνα ηαιζυκζα ημοααθάκ ζηα καοπδβεία άδεζα ημνιζά, ζζδενζηά, παζδζά ηζ εθάζιαηα. Κμζιήζμο Πενζεθυκδ ζηδκ αβηαθζά ηδξ βδξ ζημο ηυζιμο ημ ιπαθηυκζ πμηέ ιδ λακααβείξ. Νίθνο Γθάηζνο

Υάξηηλν ην Φεγγαξάθη Θα θένεζ δ εάθαζζα πμοθζά ηζ άζηνα πνοζά η' αβένζ κα ζμο πασδεφμοκ ηα ιαθθζά κα ζμο θζθμφκ ημ πένζ. Υάνηζκμ ημ θεββανάηζ ρεφηζηδ αηνμβζαθζά ακ ιε πίζηεοεξ θζβάηζ εα 'ηακ υθα αθδεζκά. Αίπςξ ηδ δζηή ζμο αβάπδ δφζημθα πενκά μ ηαζνυξ. Αίπςξ ηδ δζηή ζμο αβάπδ είκ' μ ηυζιμξ πζμ ιζηνυξ. Νίθνο Γθάηζνο

316

Ο Ησάλλεο Γξππάξεο (1870-1942) απφ ηε ΢ίθλν ήηαλ εθπαηδεπηηθφο, ζεαηξάλζξσπνο θαη πνηεηήο.

Ο πξακαηεπηήο Ήνεε απ‘ ηδκ Πυθδ κζμξ πναιαηεοηήξ ιε δζαθεπηή πναιάηεζα, ι‘ αζδιζηά ηαζ πνοζζηά ηαζ ιε βθοηά ηα ιαφνα ιάηζα. Κζ μζ κζέξ πμεμπθακηάγμοκ ημο πςνζμφ ζηζξ πυνηεξ ηαζ ζηα πανεεφνζα, ηζ μζ πακηνειέκεξ λεκοπηάκ βζα ηα ζιζπηά βναθηά ημο θνφδζα. Σνίγςζηδ γχκδ μθυπνοζδ θμνεί ζε δαπηοθίδζ-ιέζδ, ηαζ πζα δ ςναία πήνα δε ααζηά: - «Πναιαηεοηή, πμθφ ι‘ ανέζεζ δ γχκδ πμο θμνείξ ηζ υηζ κα πεζξ ζμο ηάγς ηζ άθθα ηυζα...»

- «Αε ηδκ πμοθχ ι‘ μοδέ θθμονζά ια μοδ‘ υζα ηζ άθθα ηυζα βνυζα. έηζζ ςναία, -ςναία πχξ κα ζε πς, νυδμ ‗δ ηνίκμ;έκα ιμο ηυζηζζε θζθί ηζ υπμο ανς δφμ ηδ δίκς...»

- «΢φνε ηαπζά ζηδκ ΍νζα ηδ ζπδθζά, πναιαηεοηή ιε ηα ςναία ιάηζα, ηαζ εηεί ζμο θένκς ηδκ ηζιή ηαζ παίνκς ηδκ πναιάηεζα». Σνααά ηαπζά ζηδκ ΍νζα ηδ ζπδθζά ηαζ ζημο ιεζδιενζμφ ηδ κηάθα θηάκεζ ζηδκ ΍νζα ηδ ζπδθζά ζε ιμφθα πνοζμηάπμοθδ ηααάθα. …………………………….. Σχνα ζηδ πχνα μ κζυξ πναιαηεοηήξ ηθαίεζ ηαζ θέεζ πάθζ εηείκμ: - «Έκα ιμο ηυζηζζε θζθί ηζ υπμο ανς δφμ ημ δίκς, ηδ γχκδ πμ ‗πθελε δ ηαθή -ς έκα θζθί, δ αννεαςκζαζηζηζά ιμοιε πθάκεζε ιζα λςηζηζά ζηδκ λεκζηζά ηαζ πήνε ηα ζοθθμσηά ιμο!» Ησάλλεο Γξππάξεο

317

Ζ Καηεξίλα Γψγνπ (1940-93) απφ ηελ Αζήλα ήηαλ εζνπνηφο θαη πνηήηξηα. Πέζαλε πνιχ λέα απφ ππεξβνιηθή δφζε αιθνφι θαη λαξθσηηθψλ. Καιιζά θμνά ακμίβεζ δ πυνηα ζζβά ζζβά ηαζ ιπαίκεζξ. Φμνάξ ηάηαζπνμ ημοζημφιζ ηαζ θζκά παπμφηζζα. ΢ηφαεζξ αάγεζξ ζημνβζηά ζηδ πμφθηα ιμο 72 θνάβηα ηαζ θεφβεζξ. Έπς ιείκεζ ζηδ εέζδ πμο ιε άθδζεξ βζα κα ιε λακαανείξ. ΋ιςξ πνέπεζ κα έπεζ πενάζεζ πμθφξ ηαζνυξ βζαηί ηα κφπζα ιμο ιαηνφκακε ηαζ μζ θίθμζ ιμο ιε θμαμφκηαζ. Κάεε ιένα ιαβεζνεφς παηάηεξ έπς πάζεζ ηδκ θακηαζία ιμο ηαζ ηάεε θμνά πμο αημφς "Καηενίκα" ηνμιάγς. Νμιίγς υηζ πνέπεζ κα ηαηαδχζς ηάπμζμκ. Έπς θοθάλεζ ηάηζ απμηυιιαηα ιε ηάπμζμκ πμο θέβακε πςξ είζαζ εζφ. Ξένς πςξ θέκε ρέιαηα μζ εθδιενίδεξ, βζαηί βνάρακε υηζ ζμο νίλακε ζηα πυδζα. Ξένς πςξ πμηέ δε ζδιαδεφμοκε ζηα πυδζα. ΢ημ ιοαθυ είκαζ μ ΢ηυπμξ ημ κμο ζμο ε; Καηεξίλα Γψγνπ

Άηηηιν Θανεεί ηαζνυξ πμο εα αθθάλμοκ ηα πνάβιαηα. Να ημ εοιάζαζ Μανία. Θοιάζαζ Μανία ζηα δζαθείιιαηα εηείκμ ημ παζπκίδζ πμο ηνέπαιε ηναηχκηαξ ηδ ζηοηάθδ -ιδ αθέπεζξ ειέκα- ιδκ ηθαζξ. Βζφ εζζ' δ εθπίδα. Καζ εάνεεζ ηαζνυξ - πμο ηα παζδζά εα δζαθέβμοκ βμκζμφξ δε εα αβαίκμοκ ζηδκ ηφπδ Αε εα οπάνπμοκε πυνηεξ ηθεζζηέξ ιε βονιέκμοξ απέλς Καζ ηδ δμοθεζά εα ηδ δζαθέβμοιε δε εάιαζηε άθμβα κα ιαξ ημζηάκε ζηα δυκηζα. Οζ άκενςπμζ -ζηέρμο!- εα ιζθάκε ιε πνχιαηα - ηζ άθθμζ ιε κυηεξ. Να θοθάλεζξ ιμκάπα ζε ιζα ιεβάθδ θζάθδ ιε κενυ θέλεζξ ηαζ έκκμζεξ ζακ ηαζ αοηέξ απνμζάνιμζημζ-ηαηαπίεζδ-ιμκαλζά-ηζιή-ηένδμξ-ελεοηεθζζιυξ βζα ημ ιάεδια ηδξ ζζημνίαξ. Βίκαζ Μανία -δε εέθς κα θές ρέιαηα- δφζημθμζ ηαζνμί. Καζ εανεμφκε ηζ άθθμζ. Αεκ λένς -ιδκ πενζιέκεζξ ηαζ απυ ιέκα πμθθάηυζα έγδζα, ηυζα έιαεα, ηυζα θές ηζ απ' υζα δζάααζα έκα ηναηάς ιυκμ: "΢διαζία έπεζ κα παναιέκεζξ άκενςπμξ". Θα ηδκ αθθάλμοιε ηδ γςή! Παν' υθα αοηά Μανία.

Καηεξίλα Γψγνπ

318

Ο Οιχκπηνο Γαθέξκνο γελλήζεθε ην 1947 ζηνλ Αμφ Ρεζχκλνπ. ΢πνχδαζε ζην Δ.Μ.Π. θαη είλαη εθπαηδεπηηθφο θαη δηδάθησξ ηνπ Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ.

Σν δέληξν (α’) Σμ δέκηνμ ηςκ βναιιάηςκ ηαζ ηςκ μναιάηςκ Σμ δέκηνμ ηςκ παζδζχκ ηαζ ηςκ παζβκζδζχκ Σμ δέκηνμ ηςκ ηοιάηςκ ηαζ ηςκ ακμζβιάηςκ Σμ δέκηνμ ημο ηυζιμο. Ο ηυζιμξ ημο δέκηνμο Σμ δέκηνμ ηςκ ενχηςκ ηδξ θφναξ – ημο πμνμφ Σμ δέκηνμ ημο μίκμο ηδξ ηαιπάκαξ ηςκ θςκχκ, ημ δέκηνμ ηςκ ςδχκ ημ δέκηνμ ηςκ μκείνςκ Σμ δέκηνμ κμοξ Σμ δέκηνμ πένζα ημ δέκηνμ ηανδζά Σμ δέκηνμ ιμο Σμ δέκηνμ ιμο

(β’) Κάης απ‘ ημ δέκηνμ Αεκ οπάνπεζ ακαπχνδζδ Οζ επμπέξ ιπενδεφμκηαζ Οζ αζχκεξ ζοιποηκχκμκηαζ Κζ μ Οδοζζέαξ αηαλίδεοημξ Χ παιδθμί ηυκμζ ημο δέκηνμο Φδθυηενα δε βίκεηαζ

(γ’) Μεηαλφ βκχζδξ ηαζ αζεαχκ Καζ Θεμφ Με θςκέξ απένζηηεξ Καζ κμο ζημθζζιέκμ Τθαίκμοκ ΢ηζξ θμφπηεξ ημ κυδια Μίηνοκε μ παπάξ Σμ δάζηαθμ ημκ πήνακ ηα δάηνοα Οιχκπηνο Γαθέξκνο

319

Ζ Κηθή Γεκνπιά γελλήζεθε ην 1931 ζηελ Αζήλα. Καηέρεη ηελ έδξα ηεο Πνίεζεο ζηελ Αθαδεκία ηεο Αζήλαο. Έρεη εθδψζεη πάλσ απφ 15 πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Αζπκβίβαζηα ΋θα ηα πμζήιαηά ιμο βζα ηδκ άκμζλδ αηέθεζςηα ιέκμοκ Φηαίεζ πμο πάκηα αζάγεηαζ δ άκμζλδ, θηαίεζ πμο πάκηα ανβεί δ δζάεεζή ιμο Γζ‘ αοηυ ακαβηάγμιαζ ηάεε ζπεδυκ πμίδιά ιμο βζα ηδκ άκμζλδ ζε ιζα επμπή θεζκμπχνμο κα ηεθεζχζς. Κηθή Γεκνπιά

΢αλ κπινπδ Σί ιμο πηοπμφζεξ κφηηςν απυ πάκς Όρζζηε ημ πάηςια ιε ημ πάκε‘ μνχκ ιπαζημφκζ ζμο; Σζ πζμ ζςζηυ κα ενπυζμοκ κα αμδεήζεζξ. Αε ιε έαθεπεξ; Μάγεοα πεηαιέκδ ακενςπυηδηα απυ ημ ζημοπζδζάνζημ εκυξ κημηζιακηέν — απμπκζηηζηυ Δ πείκα ακάδζκε εθίρδ ζημονυπνςιδξ θοθήξ ζμο. Αεκ έαθεπεξ πυζμ αανζά έηθεζκακ έκαξ-έκαξ μζ ιαφνμζ ηφηθμζ βφνς απυ ηα ιάηζα ηδξ; Καθά, ηί έβζκακ μζ άνημζ; Ο άβζμξ θμφνκανδξ πμο γφιςζε ημκ πμθθαπθαζζαζιυ ημοξ ηαζ έθαβακ πάκηεξ ηαζ επμνηάζεδζακ ιήπςξ ήηακ ναηζζζηήξ; … Κηθή Γεκνπιά

Δπαλαπαηξηζκφο Γζαηί ηα αάγς ιε ημ πχια βζαηί ημ ιάπμιαζ, ημ πμδμπαηχ; Παηνίδα ημο είιαζηε κα ιδ βονίζεζ ζε ιαξ ηάπμηε;. Κηθή Γεκνπιά

320

Αγγειίεο Αζαηίεεηαζ απυβκςζζξ εζξ ανίζηδκ ηαηάζηαζζκ, ηαζ εονφπςνμκ αδζέλμδμκ. ΢ε ηζιέξ εοηαζνίαξ. Ώκεηιεηάθθεοημκ ηαζ εφηανπμκ έδαθμξ πςθείηαζ εθθείρεζ ηφπδξ ηαζ δζαεέζεςξ. Καζ πνυκμξ αιεηαπείνζζημξ εκηεθχξ. Πθδνμθμνίαζ: Ώδζέλμδμκ ΍να: Πάζα. Κηθή Γεκνπιά

Δχθιεθηε ε απφζηαζε Ώζοβπχνδηδ απνμζελία κα ιμο ζηείθεζξ επί πάνημο εθδιενίδαξ μθμζέθζδή ηδ θςημβναθία ζμο ιε ακαιιέκμ ημ ηζζβάνμ ηδξ. Ώκ έπζακε θςηζά δ παναθααή; Πμζα πονμζαεζηζηή ροπναζιία εζξ ιάηδκ εα ηαθμφζα ζε πμζμ δζακοηηενεφμκ έβηαοια εα έηνεπα ακήιπμνμ εβχ πανηί ηαιέκμ ζε πμζάκ ελακηθδιέκδ εεναπεία ζε πμζάκ απμγδιίςζδ ιεηά. Ώζθάθεζα ακαενχζημκημξ ηαπκμφ δεκ έπς ηάκεζ. Κηθή Γεκνπιά

321

Άξεο Γηθηαίνο είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ Κψζηα Κσλζηαληνπιάθε (1919-83) απφ ην Ζξάθιεην Κξήηεο. Ήηαλ πνηεηήο θαη πξαγκαηνπνίεζε πνιιέο κεηαθξάζεηο επξσπαίσλ ζπγγξαθέσλ θαη πνηεηψλ.

Σν ηειεπηαίν πνίεκα ηνπ έξσηα Αμξ ιμο ηδκ δδμκή ηδξ δδμκήξ, γςή ηδξ γςήξ, ηδξ ιέεδξ κφπηα, μδφκδ. Σμ ενςηζηυκ απυζηαβια ιμο δδφκεζ ηδκ οπενθίαθδ ζηέρδ πμο πμκεί. Μυκμ, ηδ βεφζδ αβάπδζα ιυκμ, ς πμκχ πέν' απ' ηδκ αίζεδζδ ημο πχνμο ηήξ βδξ, πέν' απ' ηα ιάηνδ αοηά πμκχ! Αε κζχες, δεκ αζζεάκμιαζ ηαεχξ άκενςπμξ, ια αζζεάκμιαζ εευξ ηζ ςξ εευξ γμφζα, ιεεμφζα, πθήνδξ απυ ένςηα ηαζ δυλα ηζ μιμνθζά... Πάκς ζηα ζμοαθενά ηανθζά, ζακ αζηδηήξ έθα ηζ εζφ κα βείνεζξ, ημκ ίθζββμ κα δεζξ, ημ δέμξ κα δεζξ, κα θηάζεζξ ζηδ ζζβή ηαζ ζημ ηεκυ κα θηάζεζξ, ηζ ςξ άκεμξ ημκ εαοηυ ζμο κα ιαδείξ. Κζ υηακ ζηαεείξ ζημ ηεθεοηαίμ ζηαθί ημο ένςηα ηαζ ημο πυκμο, έκα θζθί απυ ηδκ πείνα ηδκ ηυζδ κα ηναηείξ: θζθί άβνζμ ηαζ γεζηυ κα ιε δαιάζεζξ. Άξεο Γηθηαίνο

Εελ Πμθθμί ιζθμφκ πμθφ ηαζ δε ζε βκςνίγμοκ, ζε παναβκςνίγμοκ, επζηαβή ηδξ γςή, πένα απ‘ ημ κυιμ ημκ ακενχπζκμ, πεν‘ απυ ημ ηαθυ ηαζ ημ ηαηυ, πμο ιε ηζκείξ, ς πείκα αημφναζηδ, χ αηυνεζηδ δίρα, βζα κα ζ‘ εηπθδνχζς παναδμιέκμξ μθυηθδνμξ ζημ βνήβμνυ ζμο εαφια, ημ Πνυηοπμ αηεκίγμκηαξ ζημ Ώδδυκζ ηαζ ζημ ηέθεζμ Ρυδμ. Άξεο Γηθηαίνο

322

Ο Γεψξγηνο Γξνζίλεο (1859-1941) απφ ηελ Αζήλα ήηαλ, καδί κε ηνλ Παιακά, απφ ηνπο θχξηνπο εθπξνζψπνπο ηεο ιεγφκελεο Νέαο Αζελαϊθήο ΢ρνιήο. Έγξαςε πεδά, παξακχζηα θαη πνηήκαηα. Γηεηέιεζε κέινο ηεο Αθαδεκίαο ηεο Αζήλαο.

Υσξίο ηίηιν Πζαζιέκμζ ηζ μζ δομ ημοξ ζθζπηά απ‘ ημ πένζ ζημο δάζμοξ ηαείζακε η‘ απυζηζα ιένδ. Σα πείθδ ημοξ ζιίλακε ηαζ θζθδεήηακ ηζ φζηενα έθοβακ ηαζ πςνζζηήηακ. Καζ ηα πμοθάηζα ιμκάπα ημοξ ρζεονίγμοκ - ηάπα αθμφ αβαπζμφκηαζ, βζαηί πςνίγμοκ; Γεψξγηνο Γξνζίλεο

Ζ ακαξησιή Παπά, ακ ένεεζ ιία ιεθαπνζκή κα ηδκ λμιμθμβήζεζξ, ημκημφθα, αθνάηδ, ιε βθοηζά θςκή, πνυζελε, ιδκ ηοπυκ ηαζ ηδκ αθήζεζξ κα ιεηαθάαεζ δ αιανηςθή! Αε κήζηερε ιία ιένα ημ θζθί! Γεψξγηνο Γξνζίλεο

Σν δψξν ηεο Πξσηνρξνληάο Σζ δχνμ εέθς ι‘ ενςηάξ κα ιμο πανίζεζξ ιζηνμφθα ιμο; ια ηυζα αβαπχ, πμο είκαζ θυαμξ ιδ πνεμημπήζεζξ, ακ δχζεζξ υθα υζα εα ζμο πς Θέθς ηα ηαζηακά ζμο ηα ιαηάηζα, εέθς ηα λέπθεηά ζμο ηα ιαθθζά, εέθς ηα ηυηηζκά ζμο ηα πεζθάηζα, εέθς ηδκ απαθή ζμο αβηαθζά, εέθς… ια, ηζ; ηαηζχκεζξ; ΢ηάζμο. Σζ, ηθαζξ; Έηζζ ημ είπα, πςναηυ. Γέθαζε πάθζ ιε ηα ζςζηά ζμο αοηυ ημ δχνμ ιυκμ ζμο γδηχ Γεψξγηνο Γξνζίλεο

323

Ο Αληψλεο Γσξηάδεο γελλήζεθε ην 1936. Δίλαη ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Ζ ρξενθνπία Σχνα πμο πνεμηυπδζε δ επζπείνδζή ιαξ (ζοβηεηνζιέκα ανίζηεηαζ εκ δζαθφζεζ – ηδ αάθαιε ζημκ πθεζζηδνζαζιυ) αξ απμπαζνεηήζμοιε, ημοθάπζζημκ, υ,ηζ ςναίμ απ‘ ηδκ ακάικδζή ηδξ‘ αξ ακαθμβζζημφιε, έηζζ πεηαπηά, υ,ηζ πάζαιε: Αζάαμθε, πάζαιε πμθθά: Πχξ θηάζαιε ζε ηέημζμ πάθζ; Πχξ έπεζε δ ηζιή ιαξ ηυζμ παιδθά; Βιείξ!… ειείξ… Μα, αξ είκαζ, πάθζ αξ ιδκ ανπίζμοιε ηζξ πενζαοημθμβίεξ. Σχνα αξ λεπάζμοιε ηα πάεδ ιαξ ηα ςναία θακηάζιαηα – δ ιυκδ θφζδ‘ αθμφ ηζ δ υιμνθδ ημφηδ θίνια, δ ηαιπέθα ιαξ δε θέεζ πζα ηίπμηα υζμ ηζ ακ επζιέκεζ κα ηναοβάγεζ ηεθαθαία «ΒΛ. ΛΔΝΏ΢ & ΤΕΟ΢» ηαζ απυ ηάης, ιε ζηεκηυνεζα ηαθθζβναθζηά θιεξνλόκνη εμ αξραηόηεηνο. Ώθίιμκμ, εηείκμ ημ «ελ ανπαζυηδημξ» ήηακ πμο ιαξ έθαβε. Αληψλεο Γσξηάδεο

΋λεηξν κηθξναζηνχ Γπν θνπζηνχκηα ην ρξφλν Μηα γπλαίθ’ απφ ζπίηη Πέλη’ έμε παηδηά Καη δνπιίηζα ζηξσκέλε.

- Άιιν ηη κέλεη; - Μηα εξσκέλε. Αληψλεο Γσξηάδεο

Γφζκνπ, ζεέ κνπ Αυζιμο, Θεέ ιμο, ηδκ οπμιμκή πμο δίκεζξ ζ' έκακ ενβάηδ πμο πνμζπαεεί κα πηίζεζ ημ ζπζηζηυ ημο, κα ηαημζηήζεζ ηαζ πμο μ άκειμξ, δ ανμπή ηαζ ηα ζηάνηα οθζηά ημο ημ παθμφκ ι‘ αοηυξ, εηεί — υθμ ηζ επζιέκεζ. Πμο μζ πςνμθφθαηεξ ημο γδημφκ άδεζεξ ηαζ ηα ηέημζα ηζ αοηυξ δεκ έπεζ• ηαζ ημο ημ παθμφκ• - ι‘ αοηυξ, εηεί — υθμ ηζ επζιέκεζ Αυζιμο, Θεέ ιμο, ηδκ οπμιμκή πμο δίκεζξ ζ' έκακ ενβάηδ πμο πηίγεζ, επζηέθμοξ, ημ ζπζηζηυ ημο πνμημφ πεεάκεζ. Αληψλεο Γσξηάδεο

324

Ο Νίθνο Δγγνλφπνπινο (1907-85) απφ ηελ Αζήλα, ήηαλ θαζεγεηήο ηνπ Πνιπηερλείνπ, δσγξάθνο, ζθελνγξάθνο θαη πνηεηήο. Μαδί κε ηνλ Δκπεηξίθν ήηαλ απφ ηνπο θχξηνπο εθθξαζηέο ηνπ ειιεληθνχ ππεξξεαιηζηηθνχ θηλήκαηνο.

Νέα πεξί ηνπ ζαλάηνπ ηνπ Ηζπαλνχ πνηεηνχ Φεληεξίθν Γθαξζία Λφξθα ζηηο 19 Απγνχζηνπ ηνπ 1936 κέζα ζην ραληάθη ηνπ Κακίλα Νηε ια Φνπέληε δ ηέπκδ ηζ δ πμίδζζξ δεκ ιαξ αμδεμφκ κα γήζμοιε: δ ηέπκδ ηαζ δ πμίδζζξ ιαξ αμδεμφκε κα πεεάκμοιε πενζθνυκδζζξ απυθοηδ ανιυγεζ ζ‘ υθμοξ αοημφξ ημοξ εμνφαμοξ ηζξ ένεοκεξ ηα ζπυθζα επί ζπμθίςκ πμο ηάεε ηυζμ λεθμονκίγμοκ ανβυζπμθμζ ηαζ ιαηαζυδμλμζ βναθζάδεξ βφνς απυ ηζξ ιοζηδνζχδζηεξ ηζ αζζπνέξ ζοκεήηεξ ηδξ εηηεθέζεςξ ημο ηαημνίγζημο ημο Λυνηα οπυ ηςκ θαζζζηχκ ια πζα επί ηέθμοξ! πζα μ ηαεείξ βκςνίγεζ πςξ απυ ηαζνυ ηχνα - ηαζ πνμ πακηυξ ζηα πνυκζα ηα δζηά ιαξ ηα ζαηάηζηα – είεζζηαζ ια δμθμθμκμφκ ημοξ πμζδηάξ Νίθνο Δγγνλφπνπινο

Ο εξαζηήο Μζθμφζε ιζακ άθθδ βθχζζα, ηδκ ζδζάγμοζα δζάθεηημ ιζαξ θδζιμκδιέκδξ, ηχνα πθέμκ, πυθεςξ, ηδξ μπμίαξ ηαζ ήηακε άθθςζηε, μ ιυκμξ κμζηαθβυξ. Νίθνο Δγγνλφπνπινο

325

Ο Γηνζέθ Διηγηά ήηαλ Διιελνεβξαίνο (πξαγκαηηθφ φλνκα Ησζήθ Καπνχιηα) πνηεηήο. Γελλήζεθε ην 1901 ζηα Γηάλλελα θαη πέζαλε απφ ηχθν ην 1931 ζηελ Αζήλα. Έθαλε κεηαθξάζεηο εβξατθψλ θεηκέλσλ απφ ηε Βίβιν θαζψο θαη Δβξαίσλ πνηεηψλ,

Δξγάηεο Γθοημπανάγεζ δ αοβή, ηδ βθοημπαζνεηίγεζξ ηαζ λεηζκάξ πζηνέ αδενθέ βζα ημκ ηναπφκ αβχκα, ιε νμγζαζιέκα ιπνάηζα, ςσιέ, ηαζ πθδβζαζιέκμ βυκα, ιεζ‘ ζηδξ δμοθεζάξ ηδκ ηυθαζδ ηδξ γςήξ ηάκεζα ιαδίγεζξ. Δ κζυηδ πθάζ ζημ βηνειυ ζένκεηαζ ηδξ ααφζζμο ηαζ λεηζκμφκ ηα βδναηεζά ζημκ ηάιπμ απ‘ ηα αζθμδέθεζα, ηζ εκχ ηνμημφκ ημο άνπμκηα ζηδκ Πμθζηεία ηα βέθζα, ζθιάβε πνλώ ηνλ πόλνλ ζνπ, βπδαίλσ απ’ ηελ νξγή ζνπ. Γηνδέθ Διηγηά

Σν Σνξά καο (ν Νφκνο καο) Μεζμκοπηίξ ζηδκ άηανπδ ιεθέηδ αοεζζιέκμζ, ιε ηδ πθςιή ζαξ ηδ εςνζά πμο δ θηχπεζα υθμ ιαναίκεζ, ζη‘ αναπκζαζιέκα ζαξ «Σαθιμφκη» ηα παθαζζηά ζηοθημί ηζ δ ζηθααςιέκδ ζαξ ροπή ιε πάεμξ ακαγδηεί κα ανεζ ηζ βνάθεζ ημ Σμνά ιαξ. Μα, ακ ηοθθςιέκδ απ‘ ηδκ παθζά λεεςνζαζιέκδ πίζηδ, ζημο πνυκμο ημ πενπάηδια δεκ ημ ‗κμζςζεξ; - εζαήζηδ. δ ανπαία θοπκία. Καζκμφνζμ θςξ ζηδ ζηνάηα ιαξ ιπνμζηά: Καζ ημ βμνβμλεηφθζβια ηδξ γςήξ πζα δεκ γδηά κα ανεζ ηζ βνάθεζ ημ Σμνά ιαξ. Χ αδένθζ πμο ζε ιάβερε ημ ανπαίμ ζμο «ιεβαθείμ» Σδξ γςήξ κα λεθοθθίζμοιε ημ γςκηακυ αζαθίμ. έθα, ηεζ ιέζα εε κα ανεζξ πονμβναιιέκμ ηάηζ - ιε ημο δοκάζηδ ημ νααδί, ιε ηα δεζιά ημο Βνβάηδ θνζπηυ, πμο δεκ βνάθεζ ημ Σμνά ιαξ Γηνδέθ Διηγηά

326

Οδπζζέαο Διχηεο ήηαλ ην θηινινγηθφ ςεπδψλπκν ηνπ πνηεηή θαη ελφο απφ ηνπο δπν βξαβεπκέλνπο κε Νφκπει Έιιελεο Οδπζζέα Αιεπνπδέιε. Γελλήζεθε ζην Ζξάθιεην ηεο Κξήηεο ην 1911 θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1996. Έγξαςε δνθίκηα, πεδά θαη πάλσ απφ είθνζη πνηεηηθέο ζπιινγέο. Πνιιά έξγα ηνπ κεινπνηήζεθαλ απφ ζπνπδαίνπο ζπλζέηεο, φπσο ν Θενδσξάθεο, Υαηδεδάθεο θ.ά.

΢ψκα ηνπ Καινθαηξηνχ Χ ζχια ημο ηαθμηαζνζμφ βοικυ ηαιέκμ Φαβςιέκμ απυ ημ θάδζ ηζ απυ ημ αθάηζ ΢χια ημο ανάπμο ηαζ νίβμξ ηδξ ηανδζάξ Μεβάθμ ακέιζζια ηδξ ηυιδξ θοβανζάξ Άπκα ααζζθζημφ πάκς απυ ημ ζβμονυ εθδααίμ Γειάημ αζηνάηζα ηαζ πεοημαεθυκεξ ΢χια ααεφ πθεμφιεκμ ηδξ ιέναξ! Οδπζζέαο Διχηεο

Ζ Μαξίλα ησλ βξάρσλ ……………………………………………

- Μα πνύ γύξηδεο Οθμκοπηίξ ηδ ζηθδνή νέιαδ ηδξ πέηναξ ηαζ ηδξ εάθαζζαξ ζμο ‗θεβα κα ιεηνάξ ιεξ ζημ βδοηυ κενυ ηζξ θςηεζκέξ ημο ιένεξ ακάζηεθδ κα παίνεζαζ ηδκ αοβή ηςκ πναβιάηςκ Ή πάθζ κα βονκάξ ηίηνζκμοξ ηάιπμοξ ι‘ έκα ηνζθφθθζ θςξ ζημ ζηήεμξ ζμο δνςίδα ζάιαμο Έπεζξ ιζα βεφζδ ηνζηοιίαξ ζηα πείθδ ηζ έκα θυνεια ηυηηζκμ ζακ αίια ΐαεεζά ιεξ ζημ πνοζάθζ ημο ηαθμηαζνζμφ Καζ η‘ άνςια ηςκ βοαηίκεςκ. Μα πνύ γύξηδεο; …………………………………………….. ΢ηοθςιέκδ ζημοξ ανάπμοξ δίπςξ πηεξ ηαζ αφνζμ ζημοξ ηζκδφκμοξ ηςκ ανάπςκ ιε ηδ πηεκζζζά ηδξ εφεθθαξ ε‘ απμπαζνεηίζεζξ ημ αίκζβιά ζμο. Οδπζζέαο Διχηεο

327

Σνπ Αηγαίνπ (απφ ηνπο Πξνζαλαηνιηζκνύο) Ο έξσηαο Σν αξρηπέιαγνο Κη ε πξψξα ησλ αθξψλ ζνπ Κη νη γιάξνη ησλ νλείξσλ ηνπ ΢ην πην ςειφ θαηάξηη ηνπ ν λαχηεο αλεκίδεη Έλα ηξαγνχδη. Ο έξσηαο Σν ηξαγνχδη ηνπ Κη νη νξίδνληεο ηνπ ηαμηδηνχ ηνπ Κη ε ερψ ηεο λνζηαιγίαο ηνπ ΢ηνλ πην βξεγκέλν βξάρν ηεο ε αξξαβσληαζηηθηά πξνζκέλεη Έλα θαξάβη. Ο έξσηαο Σν θαξάβη ηνπ Κη ε ακεξηκλεζία ησλ κειηεκηψλ ηνπ Κη ν θιφθνο ηεο ειπίδαο ηνπ ΢ηνλ πην ειαθξφ θπκαηηζκφ ηνπ έλα λεζί ιηθλίδεη Σνλ εξρνκφ, Οδπζζέαο Διχηεο

ΟΗ ΖΜΗΟΝΖΓΟΗ (απφ ην Άμην Δζηί) Σζξ διένεξ εηείκεξ έθηαζακ επζηέθμοξ φζηενα απυ ηνεζξ ζςζηέξ εαδμιάδεξ μζ πνχημζ ζηα ιένδ ιαξ διζμκδβμί. Καζ έθεβακ πμθθά βζα ηζξ πμθζηείεξ πμο δζάαδηακ, Αέθαζκμ, Άβζμζ ΢ανάκηα, Κμνοηζά. Καζ λεθυνηςκακ ηδ νέβηα ηαζ ημ παθαά ημζηάγμκηαξ κα λεηεθέρμοκ ιζα χνα ανπφηενα ηαζ κα θφβμοκε. ΋ηζ δεκ ήηακ ζοκδεζζιέκμζ ηαζ ημοξ εηνυιαγε ημ ανυκηζζια ζηα αμοκά ηαζ ημ ιαφνμ βέκζ ζηδ θαβςιέκδ ηδκ υρδ ιαξ. Καζ ζοκέαδηε ηυηεξ έκαξ απ' αοημφξ κα 'πεζ ιαγί ημο ηάηζ παθζέξ εθδιενίδεξ. Καζ δζααάγαιε υθμζ απμνδιέκμζ, ι' υθμ πμο ημ 'παιε ηζυθαξ αημοζηά, πςξ επακδβφνζγακ ζηδκ πνςηεφμοζα ηαζ πςξ μ Κμζιάξ εζήηςκε, θέεζ, ρδθά ζηα πένζα ημοξ θακηάνμοξ πμο βονίγακε ιε άδεζεξ απυ ηα βναθεία ηδξ Πνέαεγαξ ηαζ ηδξ Άνηαξ. Καζ ζδιαίκακε υθδ ιένα μζ ηαιπάκεξ, ηαζ ημ ανάδο ζηα εέαηνα θέβακε ηναβμφδζα ηαζ πανζζηάκακε ζηδ ζηδκή ηδ γςή ιαξ βζα κα πεζνμηνμηά μ ημζιάηδξ. ……………………………………………………………………….. Οδπζζέαο Διχηεο

328

ΜΑΡΗΝΑ (απφ Σα Ρσ ηνπ έξσηα) Αχζε ιμο δουζιμ κα ιονίζς θμοίγα ηαζ ααζζθζηυ Μαγί ι' αοηά κα ζε θζθήζς ηαζ ηζ κα πνςημεοιδεχ Σδ ανφζδ ιε ηα πενζζηένζα ηςκ Ώνπαββέθςκ ημ ζπαεί Σμ πενζαυθζ ιε η' αζηένζα ηαζ ημ πδβάδζ ημ ααεφ Σζξ κφπηεξ πμο ζε ζενβζακμφζα ζηδκ άθθδ κ άηνδ η' μονακμφ Καζ κ' ακεααίκεζξ ζε εςνμφζα ζακ αδεθθή ημο Ώοβενζκμφ Μανίκα πνάζζκυ ιμο αζηένζ Μανίκα θςξ ημο Ώοβενζκμφ Μανίκα ιμο άβνζμ πενζζηένζ ηαζ ηνίκμ ημο ηαθμηαζνζμφ. Οδπζζέαο Διχηεο

Άζκα εξσηθφ θαη πέλζηκν γηα ηνλ ρακέλν αλζππνινραγφ ηεο Αιβαλίαο Ήηακ ςναίμ παζδί. Σδκ πνχηδ ιένα πμο βεκκήεδηε ζηφρακε ηα αμοκά ηδξ Θνάηδξ κα θακεί ζημοξ χιμοξ ηδξ ζηενζάξ ημ ζηάνζ πμο ακαβάθθζαγε, ζηφρακε ηα αμοκά ηδξ Θνάηδξ ηαζ ημ θηφζακε ιζα ζημ ηεθάθζ, ιζα ζημκ ηυνθμ, ιζα ιεξ ζημ ηθάια ημο, αβήηακ Ρςιζμί ιε ιπνάηζα θμαενά ηαζ ημ ζδηχζακ ζημο αμνζά ηα ζπάνβακα. Όζηενα μζ ιένεξ ηνέλακε, πανάαβακ ζημ θζεάνζ ηααάθα ζε θμναδμπμφθεξ πμνμπήδδλακ φζηενα ηφθδζακ ΢ηνοιυκεξ πνςζκμί χζπμο ημοδμφκζζακ πακημφ μζ ηζζββάκεξ ακειχκεξ ηζ ήνεακ απυ ηδξ βδξ ηα πέναηα μζ πεθαβίηεξ μζ αμζημί κα πακ ηςκ θθυηςκ ηα ημπάδζα εηεί πμο ααεζακάζαζκε ιζα εαθαζζμζπδθζά, εηεί πμο ιζα ιεβάθδ πέηνα εζηέκαγε! Οδπζζέαο Διχηεο

329

Σν κνλφγξακκα ………………………………………………… Βίκαζ κςνίξ αηυιδ ιεξ ζημ ηυζιμ αοηυκ, ι‘ αημφξ; Αεκ έπμοκ ελδιενςεεί ηα ηέναηα, ι‘ αημφξ; Σμ παιέκμ ιμο ημ αίια ηαζ ημ ιοηενυ, ι‘ αημφξ; Μαπαίνζ ΢ακ ηνζάνζ πμο ηνέπεζ ιεξ ζημοξ μονακμφξ ηαζ ηςκ άζηνςκ ημοξ ηθχκμοξ ηζαηίγεζ, ι‘ αημφξ; Βίι‘ εβχ, ι‘ αημφξ; ΢‘ αβαπχ, ι‘ αημφξ; ΢ε ηναηχ ηαζ ζε πάς ηαζ ζμο θμνχ ημ θεοηυ κοθζηυ ηδξ Οθδθίαξ, ι‘ αημφξ; Πμφ ι‘ αθήκεζξ, πμφ παξ ηαζ πμζμξ, ι‘ αημφξ; ζμο ηναηεί ημ πένζ πάκς απ‘ ημοξ ηαηαηθοζιμφξ; Οζ πεθχνζεξ θζάκεξ ηαζ ηςκ δθαζζηείςκ μζ θάαεξ Θα ‗νεεζ ιένα, ι‘ αημφξ; Να ιαξ εάρμοκ ηζ μζ πζθζάδεξ φζηενα πνυκμζ θαιπενά εα ιαξ ηάκμοκ πεηνχιαηα, ι‘ αημφξ; Να βοαθίζεζ επάκς ημοξ δ απμκζά, κ‘ αημφξ ηςκ ακενχπςκ Καζ πζθζάδεξ ημιιάηζα κα ιαξ νίλεζ ΢ηα κενά έκα-έκα, ι‘ αημφξ; Σα πζηνά ιμο αυηζαθα ιεηνχ, ι‘ αημφξ; Κζ είκαζ μ πνυκμξ ιζα ιεβάθδ εηηθδζία, ι‘ αημφξ; ΋πμο ηάπμηε μζ θζβμφνεξ ηςκ Ώβίςκ αβάγμοκ δάηνο αθδεζκυ, ι‘ αημφξ; Οζ ηαιπάκεξ ακμίβμοκ αρδθά, ι‘ αημφξ; Έκα πέναζια ααεφ κα πενάζς πενζιέκμοκ μζ άββεθμζ ιε ηενζά ηαζ κεηνχζζιμοξ ραθιμφξ Πμοεεκά δεκ πάς, ι‘ αημφξ ; Ή ηακείξ ή ηζ μζ δομ ιαγί, ι‘ αημφξ; Σμ θμοθμφδζ αοηυ ηδξ ηαηαζβίδαξ ηαζ ι‘ αημφξ Σδξ αβάπδξ ιζα βζα πάκηα ημ ηυραιε Καζ δεκ βίκεηαζ κ‘ ακείζεζ αθθζχξ, ι‘ αημφξ; ζ‘ άθθδ βδ, ζ‘ άθθμ αζηένζ, ι‘ αημφξ; Αεκ οπάνπεζ ημ πχια δεκ οπάνπεζ μ αέναξ πμο αββίλαιε, μ ίδζμξ, ι‘ αημφξ; Καζ ηακείξ ηδπμονυξ δεκ εοηφπδζε ζ‘ άθθμοξ ηαζνμφξ. ……………………………………………………… Οδπζζέαο Διχηεο

330

Με ηελ πξψηε ζηαγφλα ηεο βξνρήο Με ηδκ πνχηδ ζηαβυκα ηδξ ανμπήξ ζημηχεδηε ημ ηαθμηαίνζ Μμοζηέρακε ηα θυβζα πμο είπακε βεκκήζεζ αζηνμθεββζέξ ΋θα ηα θυβζα πμο είπακε ιμκαδζηυ ημοξ πνμμνζζιυκ Βζέκα! Πνζκ απ‘ ηα ιάηζα ιμο ήζμοκ θςξ Πνζκ απ‘ ημκ Ένςηα ένςηαξ Κζ υηακ ζε πήνε ημ θζθί Γοκαίηα Καηά πμφ ε‘ απθχζμοιε ηα πένζα ιαξ ηχνα πμο δε ιαξ θμβανζάγεζ πζα μ ηαζνυξ Καηά πμφ ε‘ αθήζμοιε ηα ιάηζα ιαξ ηχνα πμο μζ ιαηνζκέξ βναιιέξ καοάβδζακ ζηα ζφκκεθα Κζ είιαζηε ιυκμζ μθμιυκαπμζ ηνζβονζζιέκμζ απ‘ ηζξ κεηνέξ εζηυκεξ ζμο. Πνζκ απ‘ ηα ιάηζα ιμο ήζμοκ θςξ Πνζκ απ‘ ημκ Ένςηα ένςηαξ Κζ υηακ ζε πήνε ημ θζθί Γοκαίηα Οδπζζέαο Διχηεο

Ο Κήπνο έκπαηλε ζηε ζάιαζζα Ο ηήπμξ έιπαζκε ζηδ εάθαζζα ααεφ βανμφθαθμ αηνςηήνζ Σμ πένζ ζμο έθεοβε ιε ημ κενυ κα ζηνχζεζ κοθζηυ ημ πέθαβμ Σμ πένζ ζμο άκμζβε ημκ μονακυ Άββεθμζ ι' έκηεηα ζπαεζά πθέακε πθάζ ζη' υκμιά ζμο ζηίγμκηαξ η' ακεζζιέκα ηφιαηα ΢ημοξ ηυνθμοξ ζμο έηνοαεξ ιζα πάνδ πμο ήηακ ημ ίδζμ ημ θεββάνζ Φεββάνζ εδχ, θεββάνζ εηεί αίκζβια δζαααζιέκμ απυ ηδ εάθαζζα Γζα ημ δζηυ ζμο ημ παηίνζ μ ηήπμξ έιπαζκε ζηδ εάθαζζα ααεφ βανμφθαθμ αηνςηήνζ. Οδπζζέαο Διχηεο

331

Ο Αλδξέαο Δκπεηξίθνο γελλήζεθε ην 1911 ζηε Ρνπκαλία θαη πέζαλε ην 1972 ζηελ Αζήλα. Ήηαλ πνιπηάιαληνο, θσηνγξάθνο, ςπραλαιπηήο, πεδνγξάθνο θαη πνηεηήο. Τπήξμε ν θαη’ εμνρήλ εθπξφζσπνο ηνπ ειιεληθνχ ππεξξεαιηζκνχ (ζνπξεαιηζκνχ).

Μηα ιαλζάλνπζα Οθηάλαο

παξάγξαθνο

ηεο

Αεκ εα ελεηάζς ηαξ θεπημιενείαξ. Ώοηυ πμο ι‘ εκδζαθένεζ είκαζ υηζ δ κέα πυθζξ εα ηηζζεή ηαζ υηζ εα είκαζ δ πνςηεφμοζα ημο ηυζιμο. Καζ εα εονίζηεηαζ δ Πυθζξ υπζ ιαηνάκ απυ ηα δάζδ, υπζ ιαηνάκ απυ ηαξ θοηείαξ (ιεηαλφ άθθςκ ημο ηαθέ) πμθφ ημκηά εζξ ηδκ ημίηδκ εκυξ ιεβάθμο πμηαιμφ, υπςξ μ Magdalena (…), πμθφ ημκηά εζξ ηδκ αθάζηδζζκ ηςκ αδζαπηχηςκ μνβαζιχκ υπμο αζ πενζπαεείξ πενζημηθάδεξ ηαζ μζ βθοηείξ μπμί ηδξ δδμκήξ εα εηθνάγμοκ ηαζ εα πναβιαημπμζμφκ ημοξ ένςηαξ ηδξ βδξ ηαζ ηςκ ακενχπςκ, ηςκ ιεθαρχκ ηαζ ηςκ λακεχκ, ηςκ κέβνςκ, ηςκ ζκδχκ ηαζ ζκδμιζβάδςκ. Γφνς εα ελαημθμοεμφκ κα αηιάγμοκ, πένακ ηοπυκ οπανπμοζχκ ορζηαιίκςκ δεζπυγμκηεξ ιε απυθοημκ επί ηςκ ιδπακχκ πνμηεναζυηδηα ηαζ αδζάζεζζημκ ηονζανπίακ, αζ ηυναζ, αζ παίδεξ ηαζ μζ παίδεξ, [ηαζ εκ ιέζς αοηχκ, αηιαίςκ ακδνχκ ηαζ βοκαζηχκ ηαζ αηυια εαθενχκ ηαζ εαθενμφξ πνεζαφηαξ] ηαζ εκ ηςκ ιέζς αοηχκ εα αηιάγμοκ άπακηα ηα ζηζυθζθα ηαζ δθζμπανή εδνία. Αλδξέαο Δκπεηξίθνο

Σν ξήκα αγλαληεχσ (απφ ηελ Τςηθάκηλν) Σμφηδ δ αζενία ιε ημ ζφκκεθμ πμο πθέπεζ ζημκ αένα Βίκαζ βαθάγζμξ πθμοξ ιζαξ ηάηαζπνδξ θνεβάδαξ Εζηάιεκμξ αημοιπζζηυξ ζηδκ ημοπαζηή ημζηάγς Καζ αθέπς ηα εδνάιαηα ηςκ θμβζζιχκ ιμο Αεθθίκζα πμο ακαδφμκηαζ ηζ εζζδφμοκ ιεξ ζημ ηφια Πεδζάδεξ αηνμβζάθζα ηαζ αμοκά Καζ ιζα λακεή κεάκζδα πμο ζηέηεζ ζημ πθεονυ ιμο Μεξ ζηδξ μπμίαξ ηα βαθήκζα ιάηζα αθέπς Σμ ιέθθμκ ηδξ μθυηθδνμ ηαζ ημ πανυκ ιμο. Αλδξέαο Δκπεηξίθνο

332

Ο Αλέζηεο Δπαγγέινπ (1937-1993) ήηαλ πνηεηήο απφ ηε Θεζζαινλίθε

Τπεξαζηηθή ζπλδηάιεμε Δρηέο ην βξάδπ κνπ ηειεθψλεζε ν παηέξαο κνπ ΢ηείιε κνπ κεξηθά πελεληαξάθηα νχδν, κνπ είπε θαη θάλαδπν θνχηεο ηζηγάξα ζέξηηθα, λα θάζνπκαη ηα βξάδηα λα ζαο ζπιινγηέκαη. Καη λα κελ – μεράζσ – θαη πεληέμη δίζθνπο θσλνγξάθνπ, απφ θείλα ηα παιηά, μέξεηο πνληηαθά ηξαγνχδηα, ηα ιππεηεξά. Δδψ ζηα μέλα δχζθνια πεξλνχλ νη κέξεο θαη πνχ λα βξεηο ηζηγάξα, νχδν θαη ηξαγνχδηα ηεο παηξίδαο, ζηα καγαδάθηα η’ νπξαλνχ. Αλέζηεο Δπαγγέινπ

Ο Ιάζονας Εσαγγέιοσ (θηινινγηθφ ςεπδψλπκν ηνπ Δπάγγεινπ Δπαγγειίνπ) γελλήζεθε ην 1926 ζην Βφιν. Δίλαη γηαηξφο, πνηεηήο θαη πνιπγξαθφηαηνο ζπγγξαθέαο.

Ζ Πξέζπα Καηαιεζίξ ηδξ θίικδξ Πνέζπαξ ηεζ ζημ ‗ηνζεεκέξ‘, μζ ηνεζξ ρανυαανηεξ πθεονίζακε - ζακ αδεθθέξ, κα ηάκμοκε ηζζβάνμ μζ ρανάδεξ. Κζ μζ ηνεζξ δθζηζςιέκμζ θμοηανάδεξ. Ο ΢θάαμξ έδςζε απ‘ ημ ηζαηιάηζ ημο θςηζά μ Ώθαακυξ ηάηζ βζα ζηνίρζιμ, ρζθά πανηζά ηζ μ Έθθδκαξ ηαπκυ απυ ηδκ Ξάκεδ (ι‘ αοηυ ηακείξ δεκ πνέπεζ κα ημ ιάεεζ)… Ηάζνλαο Δπαγγέινπ

333

Ο Γεψξγηνο Εαινθψζηαο (1805-58) απφ ηα Γηάλλελα ήηαλ πνηεηήο. Έγξαςε ζηελ θαζαξεχνπζα θαη ηε δεκνηηθή, ιπξηθά θαη παηξησηηθά πνηήκαηα.

Ζ Αλαρψξεζίο ηεο Ξοπκχ ηαζ ιμο 'πακ, έθοβεκ δ ηυνδ πμο αβαπμφζα ηαζ ηαηεααίκς ζημ βζαθυ, ηδ εάθαζζα παναηαθχ, ηδκ πζηνμηοιαημφζα.

-Ββχ ηα πνςημδέπεδηα η' αθνάηα ηδξ ηα ηάθθδ, ιμο 'πε έκα ηφια, ηαζ βζ' αοηυ ιε πυεμ ηαζ ιε βμββοηυ θζθχ ημ πενζβζάθζ.

-Σα ιάηζα ηδξ, ενχηδζα, ιδκ ήηακ δαηνοζιέκα; Βκ' άθθμ ηφια ιμο ιζθεί: -΢ακ ημ πανμφιεκμ πμοθί επήβαζκε ζηα λέκα. Σμ ηνίημ ηφια ενχηδζα: Βιέ βζαηί κ' αθήζεζ κα ηθαίβς ηαζ κα θαπηανχ; Πενκάεζ ημ ηφια ημ ζηθδνυ πςνίξ κα ιμο ιζθήζεζ.

Σν θίιεκα Μζα αμζημπμφθα αβάπδζα, ιζα γδθειέκδ ηυνδ, ηαζ ηδκ αβάπδζα πμθφ, ήιμοκ αθάθδημ πμοθί, δέηα πνμκχκ αβυνζ.Μζα ιένα πμο ηαευιαζηε ζηα πυνηα η' ακεζζιέκα, - Μάνς, έκα θυβμ εα ζμο πς, Μάνς, ηδξ είπα, ζε αβαπχ, ηνεθθαίκμιαζ βζα ζέκα.Ώπυ ηδ ιέζδ ιε άνπαλε, ιε θίθδζε ζημ ζηυια ηαζ ιμφ ‗πε: -βζα ακαζηεκαβιμφξ, βζα ηδξ αβάπδξ ημοξ ηαδιμφξ είζαζ ιζηνυξ αηυια.Μεβάθςζα ηαζ ηδκ γδηχ... ι' άθθμκ γδηά δ ηανδζά ηδξ ηαζ ιε λεπκάεζ η' μνθακυ... εβχ υιςξ δε θδζιμκχ πμηέ ημ θίθδιά ηδξ. Γεψξγηνο Εαινθψζηαο

334

Ο Κψζηαο Εαθεηξφπνπινο είλαη Έιιελαο πνηεηήο

Ζ ζηήιε ηνπ απνραηξεηηζκνχ Αομ βοκαίηεξ απμπαζνεημφκ δ ιζα ηδκ άθθδ. Δ ιζα ηαεζζιέκδ αβηαθζάγεζ ηδκ υνεζα πμο ηφπημκηαξ ηδξ ηναηάεζ ημ πένζ εκχ ιε ημ άθθμ ηδκ αηναββίγεζ ζημ πνυζςπμ. Σμ πζμ ζζπονυ ζδιείμ ημο ακαβθφθμο είκαζ ημ ιεηαλφ ημοξ αθέιια. Ώκ δίκαιε υκμια ζημ αθέιια αοηυ θές εα ηαίνζαγε δ θέλδ πείζια. ΋πμο πείζια: ημ εη ηδξ πνφικδξ ζπμζκίμκ Αζ‘ μφ ημ πθμίμκ πνμζεδέκεημ εζξ ηδκ λδνάκ Κψζηαο Εαθεηξφπνπινο

_______________________________________________ Ζ Διέλε Εαραξηάδνπ γελλήζεθε ην 1970 ζην Αγξίλην. Δίλαη ζπγγξαθέαο θαη πνηήηξηα

Αφκκαηνο Έζηνζρε απυ ηδ βςκία, ίζζςζε ημ ιάθθζκμ ζημφθμ ημο ηζ άκαρε έκα ανχιζημ ηζζβάνμ. Ο Ώπνίθδξ ηυκηεοε κα αβεζ ια ημ ηνφμ ήηακ αηυια ηζμοπηενυ. Ώκαζηέκαλε βζα ηδκ Άκμζλδ ηαζ βζα ημοξ ακενχπμοξ πμο δεκ άκηεπακ ηδ ιονςδζά ημο. Κάεζζε ζηα ζηαθμπάηζα ηδξ εηηθδζίαξ ηάης απυ ηζξ θςθζέξ ηςκ πενζζηενζχκ βζα κα ημκ θενχζμοκ πενζζζυηενμ‘ Ώημφιπδζε ηα πένζα ημο ζηζξ εήηεξ ηςκ ιαηζχκ ημο ηα λενίγςζε ηαζ ηα ‗πςζε ααεζά ζημ ηνζιιέκμ παθηυ ημο. Έαβαθε απ‘ ηδκ ηζέπδ ημο ημ ηζίβηζκμ ηεκεηεδάηζ ηαζ ηδκ ηαιπέθα ημο «ΏΟΜΜΏΣΟ΢»… Διέλε Εαραξηάδνπ

335

Ο Απγνπζηίλνο Εελάθνο γελλήζεθε ζηελ Αζήλα. Δίλαη θξηηηθφο ηέρλεο, επηκειεηήο εθζέζεσλ θαη δεκνζηνγξάθνο.

Κάπνπ ΋πμο θηάκεζξ είηε πμθφ κςνίξ είηε πμθφ ανβά ηαζ υηακ πζα είζαζ εηεί είηε ηάεεζαζ πενζζζυηενμ απ‘ υζμ είζαζ εοπνυζδεηημξ είηε αζάγεζαζ πάνα πμθφ κα θφβεζξ. Απγνπζηίλνο Εελάθνο

_______________________________________________ Ο Αληψλεο Εέξβαο γελλήζεθε ζην Πεηξαηά ην 1953. Δίλαη κεηαθξαζηήο θαη γξάθεη δνθίκηα θαη πνίεζε.

΢νθία Βηείκδ ηδκ διένα δ ΢υθδ πεζνμονβήεδηε ζη‘ αοηζά, ζηδ ιφηδ, ηαζ ηδκ επυιεκδ αδμιάδα ηδξ ζηνμββοθέρακε ηα ζηήεδ. ΢ακ αβήηε απυ ηδκ ηθζκζηή έιμζαγε ηυζμ ιε ημκ εαοηυ ηδξ πμο δφζημθα εα ηδ εοιυζμοκ. Σδ ζοβπανήηαιε ηζ απμθαζίζαιε - ιμοβηά κα ιδκ ηδκ λακαδμφιε. Βιάξ ιαξ άνεζε δ ΢υθδ δ βαιρή δ ΢υθδ ιε η‘ αοηζά ηα πεηαπηά ηαζ ηα αογζά ηδξ ζηνυθαξ. Αληψλεο Εέξβαο

336

Ζ Ναλά Ζζαΐα (1934-2003) απφ ηελ Αζήλα, ήηαλ δσγξάθνο, δνθηκηνγξάθνο θαη πνηήηξηα.

Δπηζηξνθή Βπζζηνέθμκηαξ βζα κα ανς ιενζηέξ ζηέρεζξ. Λέλεζξ πμο ζηέθηδηα κα ζμο πς Ώπμβεφιαηα ζζςπήξ ζηδ θεςθυνμ. Βπζζηνέθμκηαξ ι‘ έκα πανάεονμ ηναίκμο βζα κα δς ημκ ηυζιμ. Ξένς υηζ εα ανς ζηδ εέζδ ημοξ ενδζηεοηζηά ηα ακηζηείιεκα ημο πςνζζιμφ. Σδκ επζζηνμθή ζηδ εέζδ ηδξ θοβήξ ιμο. ΢ηα πένζα ιμο υιςξ δεκ εα οπάνλεζ ηαιζά φθδ πνμζχπςκ ηαζ ηεθεοηαίςκ ζηζβιχκ. Οιμζχιαηα ιυκμ ηςκ θοβιχκ. Καζ ηάπμζα εθάπζζηδ ζηάπηδ απυ ηδ γςή. ΢ακ άπνδζηδ θφπδ Ναλά Ζζατα

Δπηζηξνθή Μα αξ επζζηνέρμοιε ΢ημκ ηυπμ ημο μκείνμο θμζπυκ. ΢ηδκ θήρδ ημο πνμζχπμο ιαξ ζημκ ήθζμ. Σμ ηεκυ ήηακ μζηείμ ζημ θςξ. Σα θοηά ήηακ δζάποηα. Σα ιαθθζά ιαξ ακέπκεακ ζε ηάπμζμκ εθάπζζημ ηοιαηζζιυ. Δ θφπδ ιαξ είπε ιεηαζπδιαηζζηεί Με ηδ ζοιιεημπή ημο θςηυξ ΢‘ έκα αδζάθμνμ ηνυπμ. Ήηακ παιέκα ηα ιάηζα ιαξ Ώπέννεακ απυ ηάπμζα πμθφ παθζά εφιδζδ. Βκυξ άθθμο ηυζιμο. Ναλά Ζζαΐα

337

Ο Γηάλλεο Θενδσξάθεο ήηαλ δεκνζηνγξάθνο θαη πνηεηήο. Πνιιά ηξαγνχδηα ηνπ κεινπνίεζε ν αδειθφο ηνπ Μίθεο Θενδσξάθεο. Πέζαλε ην 1996.

΋κνξθε πφιε ΋ιμνθδ πυθδ θςκέξ ιμοζζηέξ απένακημζ δνυιμζ ηθειιέκεξ ιαηζέξ μ ήθζμξ πνοζίγεζ πένζα ζπανιέκα αμοκά ηαζ βζαπζά πεθάβδ απθςιέκα Θα βίκεζξ δζηζά ιμο πνζκ ένεεζ δ κφπηα ηα πθςιά ηα θχηα πνζκ νίλμοκ δίπηοα εα βίκεζξ δζηζά ιμο Θα βίκεζξ δζηζά ιμο πνζκ ένεεζ δ κφπηα ηα πθςιά ηα θχηα πνζκ νίλμοκ δίπηοα εα βίκεζξ δζηζά ιμο Δ κφπηα έθηαζε ηα πανάεονα ηθείζακ δ κφπηα έπεζε μζ δνυιμζ παεήηακ Γηάλλεο Θενδσξάθεο

Υάζεθα Υάεδηα, Μέζα ζημοξ δνυιμοξ πμο ι' έδεζακ βζα πάκηα Μαγί ιε ηα ζμηάηζα, ιαγί ιε ηα θζιάκζα Υάεδηα, Γζαηί δεκ είπα ηα θηενά ηαζ είπα εζέκα Καηζκζχ Γζαη' είπα υκεζνα πμθθά Καζ ημ θζιάκζ, ηαζ ημ θζιάκζ είκαζ ιζηνυ Γζαη' ήιμοκ πάκηα ιυκμξ Καζ εα 'ιαζ πάκηα ιυκμξ. Γηάλλεο Θενδσξάθεο

338

Πμηέ-πμηέ ιαγί Νφπηα ιαβζηζά ιζα ζηζά πενκά ζηέρμο ηχνα ηδ θςκή πμο ζμο ‘θεβε, πμηέ, πμηέ ιαγί ΐάδζγα ζηοθηυξ, ήζμοκ μονακυξ ιε ηςκ άζηνςκ ηδ ιμοζζηή ιμο ηναβμοδάξ, πμηέ, πμηέ ιαγί Μάβζζζα πθςιή, ημ ζηενκυ ζμο θζθί λεπαζιέκδ ιμοζζηή ιζα ιαπαζνζά, πμηέ, πμηέ ιαγί. Γηάλλεο Θενδσξάθεο

Ο Μίθεο Θενδσξάθεο γελλήζεθε ην 1925 ζηε Υίν απφ Κξεηηθνχο γνλείο. Δίλαη έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο κνπζηθνζπλζέηεο ηεο λεφηεξεο Διιάδαο, κε παγθφζκηα αθηηλνβνιία. Έρεη κεινπνηήζεη δεθάδεο ηξαγνχδηα δηάζεκσλ Διιήλσλ θαη μέλσλ πνηεηψλ. Παξάιιεια έρεη γξάςεη ν ίδηνο πνηήκαηα, αιιά θαη κειέηεο θαη δνθίκηα.

Ο Ήθζμξ ηαζ μ πνυκμξ Έλς απ΄ αοηυκ ημκ ηφηθμ δε εα πενάζεζξ δε εα αβεζξ έλς πμηέ απυ ημκ ηφηθμ αοηυ εα ιείκεζξ ιέζα εζφ ηζ μ ήθζμξ εα ιείκεζξ ιέζα εζφ ηζ μ πνυκμξ Δ ηνμπζά ζμο νοειίγεηαζ ιε ημφνδζζια ηδ κφπηα ημονδίγεζξ, ηδ ιένα λεημονδίγεζξ οπυηθζζδ, παιυβεθμ, θςκή, ηναοβή, αθαζηήιζα υθα νοειζζιέκα, απ΄ ημκ ηαηαζηεοαζηή. Μίθεο Θενδσξάθεο

339

Ο Κσλζηαληίλνο Καβάθεο (1863-1933) απφ ηελ Αιεμάλδξεηα, ζεσξείηαη έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο ηεο ζχγρξνλεο Διιάδαο. Αλ θαη πξνηάζεθε γηα ην βξαβείν Νφκπει, δελ θαηάθεξε ηειηθά λα ην πάξεη.

Κεξηά Σνπ κέιινληνο νη κέξεο ζηέθνληαη κπξνζηά καο ζα κηα ζεηξά θεξάθηα αλακκέλα ρξπζά, δεζηά, θαη δσεξά θεξάθηα. Οη πεξαζκέλεο κέξεο πίζσ κέλνπλ, κηα ζιηβεξή γξακκή θεξηψλ ζβεζκέλσλ· ηα πην θνληά βγάδνπλ θαπλφλ αθφκε, θξχα θεξηά, ιησκέλα, θαη θπξηά. Γελ ζέισ λα ηα βιέπσ· κε ιππεί ε κνξθή ησλ, θαη κε ιππεί ην πξψην θσο ησλ λα ζπκνχκαη. Δκπξφο θνηηάδσ η' αλακκέλα κνπ θεξηά. Γελ ζέισ λα γπξίζσ λα κε δησ θαη θξίμσ ηη γξήγνξα πνπ ε ζθνηεηλή γξακκή καθξαίλεη, ηη γξήγνξα πνπ ηα ζβεζηά θεξηά πιεζαίλνπλ. Κσλζηαληίλνο Καβάθεο

Οκλχεη Οικφεζ ηάεε ηυζμ Ώθθ΄ υηακ έθε‘ δ κφπηα ιε ημοξ ζοιαζααζιμφξ ηδξ Ώθθ΄ υηακ έθε‘ δ κφπηα Σμο ζχιαημξ πμο εέθεζ ηαζ ιμζναία πανά, παιέκμξ,

κ‘ ανπίζεζ ιζα πζμ ηαθή γςή. ιε ηεξ δζηέξ ηδξ ζοιαμοθέξ, ηαζ ιε ηεξ οπμζπέζεζξ ηδξ ιε ηδ δζηή ηδξ δφκαιζ γδηεί, ζηδκ ίδζα λακαπδαίκεζ.

Κσλζηαληίλνο Π. Καβάθεο

Οπθ έγλσο Γζα ηεξ ενδζηεοηζηέξ ιαξ δμλαζίεξ μ ημφθμξ Εμοθζακυξ είπεκ «Ώκέβκςκ, έβκςκ, ηαηέβκςκ». Σάπαηεξ ιαξ εηιδδέκζζε ιε ημ «ηαηέβκςκ» ημο, μ βεθμζςδέζηαημξ. Σέημζεξ λοπκάδεξ υιςξ πέναζζ δεκ έπμοκε ζ' ειάξ ημοξ Υνζζηζακμφξ. «Ώκέβκςξ, αθθ' μοη έβκςξ· εζ βαν έβκςξ, μοη ακ ηαηέβκςξ» απακηήζαιεκ αιέζςξ. Κσλζηαληίλνο Π. Καβάθεο

340

Έλαο γέξνο ΢ημο ηαθεκείμο ημο αμενμφ ημ ιέζα ιένμξ ζηοιιέκμξ ζημ ηναπέγζ ηάεεηαζ έκαξ βένμξ, ιε ιζάκ εθδιενίδα ιπνμξ ημο πςνίξ ζοκηνμθζά. Καζ ιεξ ζηςκ άεθζςκ βδναηεζχκ ηδκ ηαηαθνυκζα ζηέπηεηαζ πυζμ θίβμ πάνδηε ηα πνυκζα πμο είπε ηαζ δφκαιδ ηαζ θυβμ ηζ ειμνθζά. Ξένεζ πςξ βέναζε πμθφ, ημ κμζχεεζ, ημ ημζηάγεζ. ηζ εκημφημζξ μ ηαζνυξ πμο ήηακ κέμξ ιμζάγεζ ζακ πεεξ. Σζ δζάζηδια ιζηνυ, ηζ δζάζηδια ιζηνυ! Καζ ζοθθμβζέηαζ δ Φνυκδζζξ πςξ ημκ εβέθα ηαζ πςξ ηδκ ειπζζηεφμκηακ πάκηα – ηζ ηνέθα! ηδκ ρεφηνα πμο έθεβε: Αύξην, έρεηο πνιύλ θαηξό. Θοιάηαζ μνιέξ πμο αάζηαβε‘ ηαζ πυζδ πανά εοζίαγε. Σδκ άιοαθή ημο βκχζδ ηάε‘ εοηαζνία παιέκδ ηχνα ηδκ ειπαίγεζ. …Μ‘ απ‘ ημ πμθφ κα ζηέπηεηαζ ηαζ κα εοιάηαζ μ βένμξ εγαθίζεδηε. Κζ απμημζιάηαζ ζημο ηαθεκείμο αημοιπζζιέκμξ ημ ηναπέγζ. Κσλζηαληίλνο Καβάθεο

Θέαηξνλ ηεο ΢ηδψλνο (400 κ.Υ.) Πμθίημο εκηίιμο οζυξ - πνμ πάκηςκ, εοεζδήξ έθδαμξ ημο εεάηνμο, πμζηίθςξ ανεζηυξ, εκίμηε ζοκεέης εκ βθχζζδ εθθδκζηή θίακ εοηυθιμοξ ζηίπμοξ, πμο ημοξ ηοηθμθμνχ πμθφ ηνοθά, εκκμείηαζ εεμί! κα ιδκ ημοξ δμοκ μζ ηα θαζά θμνμφκηεξ, πενί δεζηήξ θαθμφκηεξζηίπμοξ ηδξ δδμκήξ ηδξ εηθεηηήξ, πμο πδαίκεζ πνμξ άβμκδκ αβάπδ ηζ απμδμηζιαζιέκδ. Κσλζηαληίλνο Καβάθεο

341

Πεξηκέλνληαο ηνπο Βαξβάξνπο -Σζ πενζιέκμοιε ζηδκ αβμνά ζοκαενμζζιέκμζ; Βίκαζ μζ αάναανμζ κα θεάζμοκ ζήιενα.

-Γζαηί ιέζα ζηδκ ΢φβηθδημ ιζα ηέημζα απναλία; Σζ ηάεμκη' μζ ΢οβηθδηζημί ηαζ δεκ κμιμεεημφκε -Γζαηί μζ αάναανμζ εα θεάζμοκ ζήιενα. Σζ κυιμοξ πζα εα ηάιμοκ μζ ΢οβηθδηζημί; Οζ αάναανμζ ζακ έθεμοκ εα κμιμεεηήζμοκ.

-Γζαηί μ αοημηνάηςν ιαξ ηυζμ πνςί ζδηχεδ, ηαζ ηάεεηαζ ζηδξ πυθεςξ ηδκ πζμ ιεβάθδ πφθδ ζημκ ενυκμ επάκς, επίζδιμξ, θμνχκηαξ ηδκ ημνχκα; - Γζαηί μζ αάναανμζ εα θεάζμοκ ζήιενα. Κζ μ αοημηνάηςν πενζιέκεζ κα δεπεεί ημκ ανπδβυ ημοξ. Μάθζζηα εημίιαζε βζα κα ημκ δχζεζ ιζα πενβαιδκή. Βηεί ημκ έβναρε ηίηθμοξ πμθθμφξ ηζ μκυιαηα.

- Γζαηί μζ δομ ιαξ φπαημζ η' μζ πναίημνεξ εαβήηακ ζήιενα ιε ηεξ ηυηηζκεξ, ηεξ ηεκηδιέκεξ ηυβεξ· βζαηί αναπζυθζα θυνεζακ ιε ηυζμοξ αιεεφζημοξ, ηαζ δαπηοθίδζα ιε θαιπνά βοαθζζηενά ζιανάβδζα· βζαηί κα πζάζμοκ ζήιενα πμθφηζια ιπαζημφκζα ι' αζήιζα ηαζ ιαθάιαηα έηηαηηα ζηαθζζιέκα; Γζαηί μζ αάναανμζ εα θεάζμοκ ζήιενα· ηαζ ηέημζα πνάβιαηα εαιπυκμοκ ημοξ ααναάνμοξ.

- Γζαηί η' μζ άλζμζ νήημνεξ δεκ ένπμκηαζ ζακ πάκηα κα αβάθμοκε ημοξ θυβμοξ ημοξ, κα πμφκε ηα δζηά ημοξ; Γζαηί μζ αάναανμζ εα θεάζμοκ ζήιενα· ηζ αοημί αανζμφκη' εοθνάδεζεξ ηαζ δδιδβμνίεξ.

- Γζαηί κ' ανπίζεζ ιμκμιζάξ αοηή δ ακδζοπία η' δ ζφβποζζξ. (Σα πνυζςπα ηζ ζμαανά πμο έβζκακ). Γζαηί αδεζάγμοκ βνήβμνα μζ δνυιμζ η' μζ πθαηέεξ, ηζ υθμζ βονκμφκ ζηα ζπίηζα ημοξ πμθφ ζοθθμβζζιέκμζ; Γζαηί εκφπηςζε η' μζ αάναανμζ δεκ ήθεακ. Καζ ιενζημί έθεαζακ απ' ηα ζφκμνα, ηαζ είπακε πςξ αάναανμζ πζα δεκ οπάνπμοκ. Καζ ηχνα ηζ εα βέκμοιε πςνίξ ααναάνμοξ. Οζ άκενςπμζ αοημί ήζακ ιζα ηάπμζα θφζζξ.

Κσλζηαληίλνο Καβάθεο

342

Απνιείπεηλ ν Θεφο Αληψληνλ ΢αλ έμαθλα, ψξα κεζάλπρη’ αθνπζζεί αφξαηνο ζίαζνο λα πεξλά κε κνπζηθέο εμαίζηεο, κε θσλέο ηελ ηχρε ζνπ πνπ ελδίδεη πηα, ηα έξγα ζνπ πνπ απέηπραλ, ηα ζρέδηα ηεο δσήο ζνπ πνπ βγήθαλ φια πιάλεο, κε αλσθέιεηα ζξελήζεηο. ΢αλ έηνηκνο απφ θαηξφ, ζα ζαξξαιένο, απνραηξέηα ηελ, ηελ Αιεμάλδξεηα πνπ θεχγεη. Πξν πάλησλ λα κε γειαζζείο, κελ πεηο πσο ήηαλ έλα φλεηξν, πσο απαηήζεθελ ε αθνή ζνπ· Μάηαηεο ειπίδεο ηέηνηεο κελ θαηαδερζείο. ΢αλ έηνηκνο απφ θαηξφ, ζα ζαξξαιένο, ζαλ πνπ ηαηξηάδεη ζε πνπ αμηψζεθεο κηα ηέηνηα πφιη, πιεζίαζε ζηαζεξά πξνο ην παξάζπξν, θη άθνπζε κε ζπγθίλεζηλ, αιι' φρη κε ησλ δεηιψλ ηα παξαθάιηα θαη παξάπνλα, σο ηειεπηαία απφιαπζη ηνπο ήρνπο, ηα εμαίζηα φξγαλα ηνπ κπζηηθνχ ζηάζνπ, θη απνραηξέηα ηελ, ηελ Αιεμάλδξεηα πνπ ράλεηο. Κσλζηαληίλνο Π. Καβάθεο

Ζ δηνξία ηνπ Νέξσλνο Αεκ ακδζφπδζεκ μ Νένςκ υηακ άημοζε ημο Αεθθζημφ Μακηείμο ημκ πνδζιυ. «Σα εαδμιήκηα ηνία πνυκζα κα θμαάηαζ». Βίπε ηαζνυκ αηυιδ κα πανεί. Σνζάκηα πνμκχ είκαζ. Πμθφ ανηεηή είκ' δ δζμνία πμο μ εευξ ημκ δίδεζ βζα κα θνμκηίζεζ βζα ημοξ ιέθθμκηαξ ηζκδφκμοξ. Σχνα ζηδ Ρχιδ εα επζζηνέρεζ ημοναζιέκμξ θίβμ, αθθά ελαίζζα ημοναζιέκμξ απυ ημ ηαλίδζ αοηυ, πμο ήηακ υθμ ιένεξ απμθαφζεςξζηα εέαηνα, ζημοξ ηήπμοξ, ζηα βοικάζζα... Σςκ πυθεςκ ηδξ ΏπαΎαξ εζπένεξ... Ώ, ηςκ βοικχκ ζςιάηςκ δ δδμκή πνμ πάκηςκ... Ώοηά μ Νένςκ. Καζ ζηδκ Εζπακία μ Γάθααξ ηνοθά ημ ζηνάηεοιά ημο ζοκαενμίγεζ ηαζ ημ αζηεί, μ βένμκηαξ μ εαδμιήκηα ηνζχ πνμκχ. Κσλζηαληίλνο Π. Καβάθεο

343

Ο Νίθνο Καββαδίαο γελλήζεθε ην 1910 ζηελ Μαληδνπξία, απφ γνλείο Κεθαιινλίηεο θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1975. Ήηαλ λαπηηθφο ηαμίδεςε πνιχ θαη παξάιιεια έγξαθε πνηήκαηα, κεηαθέξνληαο ζ’ απηά ηηο εκπεηξίεο ησλ ηαμηδηψλ ηνπ.

Ζ κατκνχ Κάπμηε, ζ' έκα ιαηνζκυ θζιάκζ ημο Εκδζημφ, δίκμκηαξ ιζα πμθφπνςιδ, ιεηαλςηή βνααάηα ζ' έκακ ανάπδ, ιζα ιζηνή αβυναζα ιασιμφ ιε ιάηζα βηνίγα, ζημηεζκά ηαζ πμκδνία βειάηα. Σζξ πνχηεξ ιένεξ ιμκαπή ζηδξ πθχνδξ ιζα βςκζά, λενκμφζε ηαζ ιε ημίηαγε αμοαή ηαζ θοπδιέκδ ια ζακ πέναζε ηαζνυξ, ενπυηακ ιμκαπή ηζ χνεξ πμθθέξ ζημκ ςιυ ιμο λεπκζυηακ ηαεζζιέκδ. ΢ηα πυνηα ηζξ αβυναγα ιπακάκεξ ηαζ βθοηά ηζ έλς ι' έκα ιζηνυ ζημζκί ηδκ έαβαγα δειέκδ ηζ αθμφ ζ' υθα ηαευιαζηακ ηαζ πίκαιε ηα ιπαν ζημ θμνηδβυ βονίγαιε ηζ μζ δομ ιαξ ιεεοζιέκμζ. Κάπμζα θμνά πμο πήβαζκα ιαγί ηδξ ζηεθηζηυξ ελέθοβ' απ' ηα πένζα ιμο πανμφιεκδ ηαζ πάεζ. Βίπε πνμηένδια πμθφ ιεβάθμ: Να ζζςπάεζ. Μα είπε ηζ απ' ηδκ φπμοθδ ηανδζά ηδξ βοκαζηυξ.

A bord de l‘ ‗Aspasia‘ Σαλίδεοεξ ηοκδβδιέκδ απυ ηδ ιμίνα ζμο βζα ηδκ ηαηάθεοηδ ια πέκεζιδ Βθαεηία, πάκηα ζημ deck, ζε ιζα ζαζγ-θμβη πεζιέκδ, ηάηςπνδ απ' ηδ βκςζηή ηαζ εθζαενχηαηδκ αζηία. Πάκημηε ακήζοπα μζ δζημί ζμο ζε ηνζβφνζγακ, ια εζφ ημζηάγμκηαξ ηα ιάηνδ αδζαθμνμφζεξ. ΢' υηζ ζμφθεβακ πζηνμβέθαβεξ, βζαηί έκμζςεεξ πςξ βζα ηδ πχνα ημο εακάημο μδμζπμνμφζεξ. Κάπμζα αναδζά, πμο απυ ημ ΢ηνυιπμθζ πενκμφζαιε, είπεξ ζε ηάπμζμκ βεθαζηή, ζε ηυκμ αζηείμο : "Πχξ ιμζάγεζ η' άννςζημ ημνιί ιμο, ηαεχξ ηαίβεηαζ, ιε ηδκ ημνθή ηδ θθεβμιέκδ ημο δθαζζηείμο!" Όζηενα ζ' είδα ζηδ Μανζίθζα ζακ επάεδηεξ ιέζα ζημ ευνοαμ πςνίξ κα ζηνέρεζξ πίζς. Κ' εβχ, πμο ιυκμ ηδκ οβνήκ έηηαζδ αβάπδζα, θές : πςξ εζέκα εα ιπμνμφζα κ' αβαπήζς.

Νίθνο Καββαδίαο

344

Ζ Γαιάηεηα Καδαληδάθε (1886-1962) ην γέλνο Αιεμίνπ, απφ ην Ζξάθιεην Κξήηεο, έγξαςε ζέαηξν, κπζηζηφξεκα θαη πνίεζε. Σν 1911 παληξεχηεθε ηνλ Νίθν Καδαληδάθε θαη φηαλ ρψξηζαλ παληξεχηεθε ηνλ ινγνηέρλε Μάξθν Απγέξε.

Ζ Πφξλε ΢ηδ ΢ιφνκδ Λέθα, Δνχ ζηδ ΢αθμκίηδ ζημ ΐυθμ Καηζκίηζα έκακ ηαζνυ... Σχνα ζηα ΐμφνθα ιε θςκάγμοκ Νίηδ... Ο ηυπμξ ιμο πμζμξ ήηακ; Πμζμζ μζ δζημί ιμο; Ώκ λένς, ακάεειά ιε! ΢πίηζ, παηνίδα ιμο έπς ηα ιπμνκηέθα... 'Χξ ηζ μζ αεχμζ πνυκμζ μζ παζδζημί ιμο εμθέξ ζαδζιέκεξ γςβναθζέξ ηζ είκαζ αδεζακυ ζεκημφηζ δ εφιδζή ιμο! Σμ ζήιενα πεζνυηενμ απ‘ ημ πηεξ ηαζ η‘ αφνζμ απ‘ ημ ζήιενα εε κα ‗καζ... Φζθζά απυ ζηυιαηα άβκςζηα, ανζζζέξ ηζ μζ πμθζζιάκμζ κα ιε ηνααμθμβάκε... Γθέκηζα, ηααβάδεξ ςξ κα θέλεζ, αννχζηζεξ, αιθζεέαηνμ ημο ΢οββνμφ ηζ εκέζεζξ 606. Πκζβιέκμο ηανααζμφ ζάπζμ ζακίδζ υθδ δ γςή ιμο ημο παιμφ... Μ‘ απυ ηδκ ηυθαζή ιμο ζημ θςκάγς: εζηυκα ζμο είιαζ, Κμζκςκία, ηαζ ζμο ιμζάγς. Γαιάηεηα Καδαληδάθε

Άγλσζηε εξσκέλε Πμηέξ ιμο δε αμοθήεδηα κα ιάες ηζ μφηε ζηζβιή ι‘ ακηίζημρεκ μ θυαμξ ιδκ ηαζ δεκ είκαζ ζα πςξ ιμο ηδ θένκεζ δ ακηνίηζα απμεοιζά ιμο ιπνμξ ζηα ιάηζα. Λμβζάγς ηδκ εζδή ηδξ κα ΄καζ ηνίκα πμο πθςιμθέββεζ ζηδξ αοβήξ ηδκ πάπκδ ηαζ ημο θςηυξ αηυια δ πνχηδ απηίδα δεκ άββζλεκ ηδκ άζπζθδ αζπνάδα‘ ηαζ θές πςξ ημ ημνιί ηδξ εα εοιίγεζ ιζηνμφθα θεφηα πμο βθοηαπακηέπεζ ιαγί ιε η‘ Ώπνζθζμφ ημ γεζηυ πάδζ ημ αδδυκζ απά ζημ κζυθμοαμ ηθαδί ηδξ πνχηδ θμνά κα βθοημηεθαδήζεζ. Γαιάηεηα Καδαληδάθε

345

Ο Νίθνο Καδαληδάθεο (1883-1957) απφ ην Ζξάθιεην, είλαη γλσζηφο θπξίσο σο κπζηζηνξεκαηνγξάθνο. Παξάιιεια έρεη γξάςεη αξθεηά ζεαηξηθά θαη ηαμηδησηηθά έξγα θαη έρεη κεηαθξάζεη ΋κεξν, Γάληε θαη Γθαίηε. ΋κσο ην έξγν ηνπ Οδύζζεηα (απνηειεί ηε ζπλέρεηα ηεο νκεξηθήο) είλαη έλα κλεκεηψδεο έπνο 33.000 δεθαεπηαζχιιαβσλ ζηίρσλ, ηνλ θαηαηάζζεη αλάκεζα ζηνπο κεγάινπο Έιιελεο πνηεηέο. Σν 1957 πξνηάζεθε γηα ην βξαβείν Νφκπει, αιιά δελ ηνπ απνλεκήζεθε, θπξίσο γηαηί αληέδξαζαλ νη ζπλήζεηο εζληθφθξνλεο θη ειιελαξάδεο (βιέπε ΢πχξνο Μειάο θαη άιινη).

Ζ Οδχζζεηα (ηνπ Καδαληδάθε) Ήθζε, ιεβάθε ακαημθίηδ ιμο, πνμοζυ ζημοθί ημο κμο ιμο, ανέζεζ ιμο ζηνααά κα ζε θμνχ, πεεφιδζα κα παίλς, υζμ κα γεζξ, υζμ κα γ ς ηζ εβχ, βζα κα πανεί δ ηανδζά ιαξ. Καθή ‘καζ ημφηδ δ βδξ, ανέζεζ ιαξ, ζακ ημ ζβμονυ ζηαθφθζ ζημκ ιπθάαμ αβένα, Θε ιμο, ηνέιεηαζ, ζημ δνυθαπα ημοκζέηαζ ηαζ ηδκ ηζζιπμθμβμφκ ηα πκέιαηα ηαζ ηα πμοθζά ημο ακέιμο· αξ ηδκ ηζζιπμθμβήζμοιε ηζ ειείξ, κα δνμζενέρεζ ν κμοξ ιαξ! …………………………………………………………………………………… ΢ακ πζα πμεένζζε ημοξ βαφνμοξ κζμοξ ιεξ ζηζξ θανδζέξ αοθέξ ημο, ημ ηαηαπυνηαζημ ακαηνέιαζε δμλάνζ ημο μ Αοζζέαξ ηαζ δζάαδ ζημ εενιυ θμοηνυ ημ ιέβα ημο ημνιί κα πθφκεζ. Αομ δμφθεξ ζοβηενκμφζακ ημ κενυ, ια ςξ είδακ ημκ αθέκηδ ιπήλακ θςκή, βζαηί δ ζβμονή ημζθζά ηαζ ηα ιενζά ημο απκίγακ ηαζ ιαφνα ζηάγακ αίιαηα πδπηά ηζ απυ ηζξ δομ ημο θμφπηεξ· ηαζ ηφθδζακ ζηζξ πθάηεξ μζ παθηέξ θαβήκεξ ημοξ ανμκηχκηαξ. …………………………………………………………………………. Πμθθχνα εηνάημοκ ηα ιαηυθοθθα ηθεζζιέκα ηαζ παζνυιμοκ ζακ πθάκμ αδμκμθάθδια ηδ βδξ ηαζ ηδ γςή ημο ακενχπμο· ια μ κμοξ θαπηάνδζε, ηζ αηνάκμζλα η‘ ακαπαιέκα ιάηζα· ημπέθεξ παίγακ ζηδ ζηνςηή βζαθζά ιε ηα ιαθθζά θοιέκα, θθμβάηα ιήθα ακάνζπκακ ζημ θςξ ηαζ, ιαηναθαθνμπυδεξ, η‘ αδνάπκακ πεηαπηά, ηαζ λάζηναθηακ μνεμί μζ θαζιμί ζημκ ήθζμ. Καζ ιεξ ζηζξ ημπεθζέξ, δνμζυημνιδ βθοηζά ααζζθμπμφθα, ιε ακαδεηά ιεθυπνμοζα ιαθθζά ζημ κζυθμοζημ ηεθάθζ, βοική ηαιάνςκε ηζξ αάβζεξ ηδξ ζηδκ αιιμοδζά κα παίγμοκ. Ονηίγμοιαζ, ηα ημζιμβφνζζηα πμνηάηα εημφηα ιάηζα, πμο αλζχεδηακ κα δμοκ αεάκαηεξ βοικέξ ζηα πενζβζάθζα, ημνιμζηαζζά πζμ αενβμθοβενή δε πάνδηακ πμηέ ημοξ· ζακ ήηακ δεηαηέζζενςκ πνμκχκ, υιμζμ, εαννχ, ε‘ ακεμφζε ιεξ ζηζξ ααεζέξ δνμζάηεξ ηαθαιζέξ ημ ζχια ηδξ Βθέκδξ. Κζ είπα θαπηανζζηά ιεξ ζη‘ ανιονά ημο ζςεζημφ εαθάιηα: «Καθυ πμθφ ‘καζ ημφημ ημ ημνιί κα ιμο αογάλεζ αββυκζα!» ……………………………………………………………… Μπξνο ζην θαιχβη ηνπ ζθπθηφο θαζφηαλ γέξνο θαη ιπγνχζε ζθηζηά λσπά θαιάκηα θη έπιεθε βαζνπισηφ θνθίλη. «΍ξα θαιή, ζακάδνπκαη, παππνχ, ην ξνδνκάγνπιφ ζνπ, 346

ηα ιπγεξά, πηηήδεηα ρέξηα ζνπ θαη ηα ρισξά ζνπ γέξα· πεηλψ, κεγάινο ν Θεφο θαη ην θαιφ γνξγνπιεξψλεη!» ΢εθψζε ν γέξνο, παλσθαχθαιν θνπινχξα θξηζαξέληα θαη ηάζη απίζσζε δξνζηφ λεξφ ζηηο αλνηρηέο παιάκεο. «Φησρφο ν θάβνπξαο, κα βαζηιηάο ζηελ ηξχπα ηνπ ινγάηαη· ςσκί, λεξφ, θαιή θαξδηά, βαζηιηθά ’λαη δψξα, μέλε!» είπε θαη θνπθνπβίδεη πάιε αξγά ζηα θαιακφπιερηά ηνπ. Υαιήθςζε ζημ πχια μ ααζζθζάξ ηζ άνπζζε αβάθζα αβάθζα ζακ αβαευ εενζυ κα ιαζμοθάεζ ζηδξ βνζάξ εθζάξ ημκ ίζηζμ· ηαζ ζφκηαξ πυνηαζε, ιε απκυβεθμ βονκάεζ ηαηά ημ βένμ: «Καθυ ‘ηακ ημ ρςιί, ηαζ ιμο ‘δεζε, παππμφ, ηα ηυηαθα ιμο· ηαθυ ‘ηακ ημ κενυ, ηαζ δνυζζζε ημ ζπθάπκμ ιμο ςξ ηδ νίγα· ια δχνμ εβχ πμηέ δε δέπηδηα λεπθένςημ —ηαζ ηχνα δε ε‘ αζηςεχ πνζπμφ βζα ακηίιεια ηαθυ ζμο πς ιακηάημ. Γένμ, ρδθά η‘ αοηζά ζμο ηνμφθςζε ηαζ ιδκ ηαηαηνμιάλεζξ άναλε μρέξ ζηδκ παηνζηή ημο βδξ μ θμοιζζηυξ Αοζζέαξ!» ………………………………………………………………… Κζ δ Βθέκδ, ζηφαμκηαξ ιεξ ζηδ πνμοζή ηδκ ημφπα ηδξ, παζνυηακ ηδ θμαενή ιαηζά ηαζ δίκμοκηακ ζημ ιέβα ακηνίηζμ πάδζ. ΋κηαξ μ δείπκμξ πζα λεηέθερε, πνμαάθακ δομ πμνεφηνεξ ηαζ ηίκδζακ ζημο αζηένεοημο μονακμφ η‘ αζηένζα κα πμνεφμοκ, ηζ απυπενα ζημ ηεθαθυζηαθμ ενμκζάζηδ δζπθμπυδζ θζβκυξ μθάζπνμξ βένμξ ηαζ ηζκάεζ ιαηνζά κ‘ απάεζ θθμβένα ηαζ ηα βοικά πμδάνζα ημ ζημπυ ηναημφζακ ηαζ ναιθίγακ, ζακ πενζζηένζα ενςηζηά, πανμφιεκα αθαθνζά ημ δχια. Ώπ‘ ημ πμθφ θαΎ ηαζ ημ πζμηυ βθοηά θαθαββςιέκμξ, εχναε ιε αθέθανμ αανφ ηζξ δομ πμνεφηνεξ μ Μεκέθαξ· Πμθθά κα πμφιε μζ δομ ιαξ έπμοιε ηαζ δεκ ηαζνζάγεζ, θές, ζε δομ πμθειζζηέξ ακαιεζυξ κ‘ ακηγμπδδμφκ πμνεφηνεξ!» ………………………………………………………………… Νφπηα ιμο, ημ αζηνμπαζμοιάηζ ζμο πνμοζυ ιανβέθζ εέθεζ, εέθεζ ιζηνή ημπέθα απάνεεκδ ιε ηα θζβκά δαπηφθζα, κα ημοημοαίζεζ απά ζηα πχιαηα, κα ημ πενζλμιπθζάζεζ. Πενίπεζθα η' αζηένζα η' μονακμφ, ζηδ ιέζδ ημ παθάηζ ηαζ ζηδκ ημνθή ημνθή ημο παθαηζμφ, ζημο ααζζθζά ηδκ ηνμφθα. ιζηνυ πμοθί κ' αζηχκεζ ημ θαζιυ ημκ ηαηαιαηςιέκμ. Ώδδυκζ κα ‘κ‘ βθοηυ ημ εχνζ ημο, αναπκμφ ααθιά δ θςκή ημο: «Φάηε ηαζ πζέηε ημκ πενίδνμιμ, ζημ πχια ηαηεαείηε, ηαζ κα ‘καζ, Θε ιμο, ημφιπακμ μζ ημζθζέξ ηαζ ηνίδζπθμζ μζ θαζιμί ζαξ, κα ημθοιπήζμοκ ιεξ ζηα λίβηζα ζαξ ηαζ κα θναεμφ μζ ζημοθήημζ! Ώπ, ημ ζβμονυ ζβμονυ πεζθάηζ ζαξ ηαζ ημ ζιζπηυ ζαξ θνφδζ ηζ μ ηυνθμξ ζαξ μ ηναβακυξ, μ ιμζημπκμοδςηυξ, ηενάδεξ! Νφπηα ιμο, ημ αζηνμπαζμοιάηζ ζμο πχξ εα ηα ζοκεπάνεζ!» Έηζζ αμβημφζε ημ ηαθυ πμοθί ζημο παθαηζμφ ηδκ ηνμφθα· ια 'καζ βζμιάηα πχιαηα η' αοηζά ημο ακενχπμο, δε βνζημφκε, ηαζ ημ ηαθυ πμοθί πεηάεζ βμνβά, κα ιδκ ημ ηάρμο μζ θθυβεξ. Νίθνο Καδαληδάθεο

347

Ζ Ρνχια Καθιακαλάθε απφ ηνλ Πεηξαηά είλαη ζπγγξαθέαο θαη πνηήηξηα.

Ζ Μαξία θη ν βξάρνο Μανία, βέθαζε. Ώπυ ιζηνή ζμο ηυ ‗θεβα Γέθα Μανία. Γέθα. Νάημξ μ ανάπμξ. Γηνίγμξ, μθυηεθα αδζάθμνμξ. Φαθαηνυξ. Ώβηάθζαζε ημ ανάπμ. Κζ ίζςξ – πμφ λένεζξ; κα ‗ανεζξ ηαζ ηοηθάιζκα ακάιεζα ζηζξ παναιάδεξ ημο. Ρνχια Καθιακαλάθε

Ζ λέα Λεφληηνλ Ήηακ δ Λευκηζμκ, δ ςναία εηαίνα, δ αβαπδιέκδ θίθδ ημο Βπίημονμο Σα ιαβζηά ηδξ δάπηοθα πεζναθεημφζακ ημοξ άκδνεξ, πθήεμξ άκδνεξ. Σμοξ ιεηνμφζε, ημοξ δζάθεβε, ημοξ έδζκε έκα δζαημζιδηζηυ ηθεζδί: Σζ ακμίβεζξ ιε ημφημ; - ημοξ έθεβε. Ώκάθμβα ιε ηδκ ελήβδζδ, ημοξ ηνάηαβε ηαζ εέζδ ζηδκ ηανδζά ηδξ Ήηακ αηυια κέα ηζ άκζζα αβαπμφζε. Ρνχια Καθιακαλάθε

Ακεηαλφεηνο …Έπεζηα είδε πςξ ηα πενζζηένζα ηαλίδεοακ ζ‘ έκα μνίγμκηα πμθφ ιαηνζκυ ηζ απμθάζζζε κα ιείκεζ κέμξ ηαζ κα πενζιέκεζ. Ρνχια Καθιακαλάθε

348

Ο Αλδξέαο Κάιβνο (1792-1869) απφ ηε Εάθπλζν ήηαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Έιιελεο πνηεηέο ηνπ 19νπ αηψλα. Έγξαςε ζέαηξν θαη πνίεζε.

Ζ ιχξα ……………………………….. Χ θζθηάηδ παηνίξ, ς εαοιαζία κήζμξ, Γάηοκεε· ζο ιμο έδςηαξ ηδκ πκμήκ, ηαζ ημο Ώπυθθςκμξ ηα πνοζά δχνα! Υαίνε Ώοζμκία, παίνε ηαζ ζο Ώθαζχκ, παζνέηςζακ ηα έκδμλα Πανίζζα· ςναία ηαζ ιυκδ δ Γάηοκεμξ ιε ηονζεφεζ. Σδξ Γαηφκεμο ηα δάζδ, ηαζ ηα αμοκά ζηζχδδ, ήημομκ πμηέ ζδιαίκμκηα ηα εεία ηδξ Ώνηέιζδμξ ανβονά ηυλα. Καζ ζήιενμκ ηα δέκδνα ηαζ ηαξ πδβάξ ζεαάγμκηαζ δνμζενάξ μζ πμζιέκεξ· αοημφ πθακχκηαζ αηυια δ Νδνδίδεξ. Σμ ηφια ζυκζμκ πνχημκ εθίθδζε ημ ζχια· πνχημζ μζ ζυκζμζ Γέθονμζ επάζδεοζακ ημ ζηήεμξ ηδξ Κοεενείαξ. Κζ υηακ ημ εζπένζμκ άζηνμκ μ μονακυξ ακάπηδ, ηαζ πθέςζζ βέιμκηα ένςημξ ηαζ θςκχκ ιμοζζηχκ εαθάζζζα λφθα· Φζθεί ημ ίδζμκ ηφια, μζ αοημί πασδεφμοκ Γέθονμζ, ημ ζχια ηαζ ημ ζηήεμξ

349

ηςκ θαιπνχκ Γαηοκείςκ άκεμξ πανεέκςκ. Ώξ ιδ ιμφ δχζδ δ ιμίνα ιμο εζξ λέκδκ βδκ ημκ ηάθμκ· είκαζ βθοηφξ μ εάκαημξ ιυκμκ υηακ ημζιχιεεα εζξ ηδκ παηνίδα. …………………………………….. Αλδξέαο Κάιβνο

Δηο ΢άκνλ ΋ζμζ ημ πάθηεμκ πένζ αανφ ημο θυαμο αζζεάκμκηαζ, γοβυκ δμοθείαξ αξ έπςζζ· εέθεζ ανεηήκ ηαζ ηυθιδκ δ εθεοεενία. Ώοηή (ηαζ μ ιφεμξ ηνφπηεζ κμοκ αθδεείαξ) επηένςζε ημκ Ίηανμκ· ηαζ ακ έπεζεκ μ πηενςεείξ η' επκίβδ εαθαζζςιέκμξ· Ώθ' ορδθά υιςξ έπεζε, ηαζ απέεακεκ εθεφεενμξ.Ώκ βέκδξ ζθάβζμκ άηζιμκ εκυξ ηονάκκμο, κυιζγε θνζηηυκ ημκ ηάθμκ. Βάκ θζθμηζιμφιεεα 'κα ηδκ λακαπμηηήζςιεκ ι' ίδνςηα ηαζ ιε αίια, ηαθυκ είκαζ ημ ηαφπδια ηδξ ανπαίαξ δυλδξ. Αλδξέαο Κάιβνο

350

Ο Άγγεινο Καινγεξφπνπινο γελλήζεθε ζηελ Κππαξηζζία ην 1959. Δίλαη εθπαηδεπηηθφο θαη έρεη εθδψζεη πέληε πνηεηηθέο ζπιινγέο. Διέλε Βθέκδ θςκάγς δζααάγμκηαξ ηα μκυιαηα υθα. Αεκ ιέκεζ ηίπμηα πμο κα ιδ θφβζζε ζημκ άκειμ ηαζ ημκ ηαζνυ. Αειέκδ πάκημηε ζημ μιμνθυηενμ ακάηθζκηνμ ημο παθαηζμφ. Βθέκδ θχκαγα υηακ ζμο έθεβα ηαθδκφπηα, εοπανζζηχ πμθφ. Βθέκδ θχκαγα ιεξ ζημ δζηυ ιμο δμφνεζμ ίππμ ια δεκ οπήνπε Βθέκδ, μφηε Σνχεξ. Μεηά ακάαμκηαξ ηζζβάνμ ζηεθηυιμοκα πχξ εα ηα αυθεοα η‘ άθθμ πνςί. Άγγεινο Καινγεξφπνπινο ______________________________________________________________________ Ο Ηάθσβνο Κακπαλέιιεο γελλήζεθε ζηε Νάμν ην 1922 θαη δεη ζηελ Αζήλα. Δίλαη δεκνζηνγξάθνο θαη ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο. Παξάιιεια γξάθεη θαη ηξαγνχδηα, αξθεηά απφ ηα νπνία κεινπνηήζεθαλ απφ Θενδσξάθε, Υαηδεδάθε, Ξαξράθν, ΢παλφ θ.ά.

Ρίρλσ ηελ θαξδηά κνπ ζην πεγάδη Ρίπκς ηδκ ηανδζά ιμο ζημ πδβάδζ κα βεκεί κενυ κα λεδζράζεζξ ΢πένκς ηδκ ηανδζά ιμο ζημ θζαάδζ κα βεκεί ρςιάηζ κα πμνηάζεζξ ΢ηδ θςηζά ηδ νίπκς ηδκ ηανδζά ιμο ηα πενάηζα ζμο έθα κα γεζηάκεζξ ΢ημκ αβένα νίπκς ηδκ ηανδζά ιμο κα βεκεί δνμζμφθα κ' ακαζάκεζξ Ηάθσβνο Κακπαλέιιεο

351

Απφ ην παξάζπξφ ζνπ Βίιαζ έκα παζδί ηδξ κφπηαξ έκαξ ίζηζμξ ιμκαπυξ έκα δάηνο απυ θεββάνζ ηδξ αοβήξ έκαξ ηαδιυξ ΢' αβαπχ ια δε εα 'νες κα ζε ανς, βζαηί ημ λένς ζ' αβαπχ ια δε εα 'νες ημ θανιάηζ εα ζμο θένς Ώπυ ημ πανάεονμ ζμο πέναζε ημ ηαθμηαίνζ πέναζε ηζ δ ζοκκεθζά πέναζε υθδ ιαξ δ αβάπδ πέναζε υθδ ιαξ δ πίηνα πέναζε ηαζ δ πανά Βίιαζ ιζα ανμπή ζημκ ήθζμ ιζα θςηζά ιεξ ζηδ ανμπή ιζα θςκή ιεξ ζημκ αβένα ιζα ζζςπή ιεξ ζηδ ζζςπή ΢' αβαπχ ια δε εα 'νες κα ζε ανς, βζαηί ημ λένς ζ' αβαπχ ια δε εα 'νες ημ θανιάηζ εα ζμο θένς Ηάθσβνο Κακπαλέιιεο

Αρ, Μαξγαξίηα Μαγηνπνχια Βίπα θοηέρεζ ιζα πμνημηαθζά πμο ηδκ εγήθεοε υθδ δ βεζημκζά Πμο ηδκ εγήθεοε υθδ δ βεζημκζά είπα θοηέρεζ ιζα πμνημηαθζά Ώπ, Μανβανίηα Μαβζμπμφθα Ώπ, Μανβανίηα Μαβζμπμφθα Ώπ, Μανβανίηα ιάβζζζα Πνςί-πνςί ηδκ πυηζγα θζθζά ημ δεζθζκυ ηδκ πήνακ ηα πμοθζά Σμ δεζθζκυ ηδκ πήνακ ηα πμοθζά πνςί-πνςί ηδκ πυηζγα θζθζά Ηάθσβνο Κακπαλέιιεο

352

Ο Παλαγηψηεο Καξαθνχιεο απφ ηελ Αζήλα είλαη γηαηξφο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο

Ζ Πξνζεπρή ηνπ λένπ Κφνζε ηςκ δοκάιεςκ ηαζ ηςκ παζδζηχκ ιμο πνυκςκ είημζζ πνυκζα λυδερα ζηα ενακία πςνίξ κα οπμθμβίγς ηδ ιεηαπηοπζαηή εδηεία. Με άνζζηα ακάθςζα ηδκ άπνακηδ κευηδηα. ΢ηα interview υιςξ αηφπδζα. Βίιαζ άκενβμξ Κφνζε ηαζ ιε ζηέβδ δακεζηή. Γζ αοηυ ηαηαθεφβς ζε ΢ε ζηεηεοηζηά, Κφνζε αμήεδζέ ιε κα ανς δμοθεζά. Να δζαεέζς ηδκ οπυθμζπδ κευηδηά ιμο ζηδκ Coca-Cola ή ζε ηάπμζα άθθδ εηαίνα. Κφνζε, ζοβπχνεζέ ιε πμο ανκμφιαζ κα λενζγχζς ηα γζγάκζα ηδξ αιθζαμθίαξ Καζ ηονίςξ, Κφνζε, αμήεδζέ ιε κ‘ απαθθαβχ απυ ηζξ εκμπέξ, ηαεχξ δζαηδνχ ηδκ ηνοθενυηδηα ηαζ ηδκ ηνοθή εθπίδα πςξ ηάπμηε ε‘ ακείζεζ δ «ηνεθή νμδζά». Καζ ηδ ιδηένα ιμο πνμζηάηεοζε Κφνζε, ηδ πνεζάγμιαζ ελ ίζμο ιε ηδ ζφκηαλή ηδξ Παλαγηψηεο Καξαθνχιεο

Απξνφπησο νη ρακέλεο ψξεο Κζ εκχ πενίιεκα κα ένεεζ δ κφπηα πςνίξ πνμμπηζηέξ, κμζηάθβδζα απνμυπηςξ ηζξ παιέκεξ χνεξ ηδξ γςήξ ιμο. Βηείκεξ ηζξ χνεξ πμο μζ άθθμζ παναηηήνζζακ παιέκεξ, μζ άθθμζ: μζ οπμηεθείξ ημο ηαιζεοηδνίμο, ημο ςνανίμο ηαζ ημο «έηζζ είκαζ δ γςή». Νμζηάθβδζα θμζπυκ υζεξ χνεξ λυδερα ζηεηεφμκηαξ βοκαίηεξ, πμζδηέξ δζααάγμκηαξ, ή ζε δζαδδθχζεζξ ζοιιεηέπμκηαξ. Παλαγηψηεο Καξαθνχιεο

353

Ο Νίθνο Καξνχδνο (1926-90) απφ ην Ναχπιην, ήηαλ πνηεηήο.

Ζ λχρηα κε ζπκθέξεη Πνάβιαηζ δ κφπηα ιε ζοιθένεζ. Πνχηα-πνχηα εθαηηχκεζ ηζξ θζθμδμλίεξ· φζηενα δζμνεχκεζ ηζξ ζηέρεζξ· έπεζηα ζοιιαγχκεζ ηδ εθίρδ ηαζ ηδκ ηάκεζ οπμθενηυηενδ ηδ ζζςπή ιε ζέααξ ακαηέικεζ· ελαίνεζ ηδκ υζθνδζδ ια πνμπάκηςκ δ κφπηα πενζγχκεζ. Νίθνο Καξνχδνο

Ζ πξνζεπρή ηνπ ζθνπιεθηνχ Άημο Κφνζε ημκ ηαθυ ζμο θίθμ πμο αβαπά ημοξ ηανπμφξ ηαζ ημοξ ηάθμοξ. Βζφ είζαζ υ,ηζ ιε ζοκδέεζ ι' έκακ ηανπυ ηαζ ι' έκακ ηάθμ. Καζ ημκ ηανπυ αζπδιίγς ηαζ ημκ ηάθμ. Ώθθ' υιςξ είιαζ εέθδιά ζμο βέκκδια ζηδκ απένακηδ ηανδζά ζμο... Αεκ έπς ενςηήιαηα ηαζ ηαλζδεφς ιε ηίκδζδ ανβή πνμξ ημκ Παηένα. Μάηαζμξ μ ηυζιμξ αθθά πέναζια. Καζ ιάηαζα ηα ιάηζα ηδξ ζανηυξ ιμο βθοηά πμο αββίγμκηαζ ιε θμοθμφδζα. "Αεκ έπεζξ ενςηήιαηα;" - ιμο θέεζ ημ θεανηυ. ΢εθήκδ θεοβαθέα εζφ ηάπα νςηάξ αοηή ηδ κφπηα; Ή ιε νςημφκ ηα κέθδ πμο ζε αημθμοεμφκ; Υαίνμιαζ ηδκ εοθμνία ημο ανβφνμο ζμο ηαζ ηδ δζαπενκχ ιε ηδκ πίζηδ. Ώοηή 'καζ δ αλία ειάξ ηςκ ζημοθδηζχκ πμο δεκ έπμοιε πανά ιμκάπα έκα δνυιμ... Σμ πχια εζκ' δ ιμίνα ιμο ακηίηνο ηςκ άζηνςκ. Ώβάπδ υκεζνμ εαθαζζί ηφθζλέ ιε. Πμζα εοθνμζφκδ δεκ ζμο παναζηέηεζ; Ώβάπδ, πνάλδ ηαζ μοζία ημο εεμφ ιμο ζενκάιεκμ ηζ ακ είιαζ πθές ζηδ πανά. Νίθνο Καξνχδνο

354

Ο Κψζηαο Καξπσηάθεο γελλήζεθε ην 1896 ζηελ Σξίπνιε θαη πέζαλε (απηνθηφλεζε) ην 1928 ζηελ Πξέβεδα. Θεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθνχο πνηεηέο ηνπ Μεζνπνιέκνπ. Σε δσή ηνπ ζεκάδεςε ν έξσηάο ηνπ κε ηελ πνηήηξηα Μαξία Πνιπδνχξε.

Μοβδαθζά Έπεζ ζημκ ηήπμ ιμο ιζα ιοβδαθζά θοηνχζεζ ηζ είκ' έηζζ ηνοθενή πμο ιυθζξ ακαζαίκεζ· ια δ ηάεε ιένα, δ ηάεε αοβή ηδκε ιαναίκεζ ηαζ ηδ πανά ημο ακεμφ ηδξ δε εα ιμο δχζεζ. Κζ αθίιμκμ ιμο! εβχ ηδξ έπς αβάπδ ηυζδ... Κάεε πνςί ημκηά ηδξ πάς ηαζ βμκαηίγς ηαζ ιε κενάηζ ηαζ ιε δάηνοα ηδκ πμηίγς ηδ ιοβδαθζά πμο 'πεζ ζημκ ηήπμ ιμο θοηνχζεζ. Ώπ, ηδξ γςμφθαξ ηδξ ημ ρέια εα ηεθεζχζεζ· υζα δεκ έπμοκ πέζεζ, εα ηδξ πέζμοκ θφθθα ηαζ ηα ηθανάηζα ηδξ εε κ' απμιείκμοκ λφθα. ηδκ άκμζλδ ημο ακεμφ ηδξ δε εα ιμο δχζεζ Κζ υιςξ εβχ μ θηςπυξ ηδξ είπ' αβάπδ ηυζδ... Κψζηαο Καξπσηάθεο

Ο Μηραιηφο Σμκ Μζπαθζυ ημκ πήνακε ζηναηζχηδ. Καιανςηά λεηίκδζε ηζ ςναία ιε ημ Μανή ηαζ ιε ημκ Πακαβζχηδ. Αεκ ιπυνεζε κα ιάεεζ ηακ ημ «επ‘ χιμο». ηζ υθμ ιμονιμφνζγε: Κπξ δεθαλέα, άζε κε λα γπξίδσ ζην ρσξηό κνπ. Σμκ άθθμ πνυκμ ζημ κμζμημιείμ αιίθδημξ ημκ μονακυ ημζημφζε. Βηάνθςκε πένα, ζε έκα ζδιείμ, ημ αθέιια ημο κμζηαθβζηυ ηαζ πνάμ, ζακ κα ‗θεβε ζακ κα παναηαθμφζε: Αθήζηε κε ζην ζπίηη κνπ λα πάσ. Κζ μ Μζπαθζυξ επέεακε ζηναηζχηδξ. Σμκ λεπνμαυδδζακ ηάηζ θακηάνμζ, ιαγί ημοξ μ Μανήξ ηζ μ Πακαβζχηδξ. Ώπάκς ημο ζηεπάζηδηεκ μ θάηημξ, ια ημο αθήζακ απέλς ημ πμδάνζ. Ήηακ θίβμ ιαηνφξ μ θμοηανάημξ. Κψζηαο Καξπσηάθεο

355

Γεκφζηνη ππάιιεινη Οζ οπάθθδθμζ υθμζ θζχκμοκ ηαζ ηεθεζχκμοκ ζακ ζηήθεξ δφμ-δφμ ιεξ ζηα βναθεία. Δθεηηνμθυβμζ εα ‗καζ δ πμθζηεία ηζ μ εάκαημξ πμο ημοξ ακακεχκμοκ. Κάεμκηαζ ζηζξ ηανέηθεξ, ιμοηγμονχκμοκ αεχα θεοηά πανηζά πςνίξ αζηία. "΢οκ ηδ πανμφζδ αθθδθμβναθία έπμιεκ ηδκ ηζιήκ..." δζααεααζχκμοκ. Καζ ιμκαπά δ ηζιή ημοξ απμιέκεζ, υηακ ακδθμνίγμοκε ημοξ δνυιμοξ, ημ ανάδο ζηζξ μπηχ, ζακ ημονκηζζιέκμζ. ...Παίνκμοκ ηάζηακα ζηέθημκηαζ ημοξ κυιμοξ, ζηέπημκηαζ ημ ζοκάθθαβια ημοξ χιμοξ ζδηχκμκηαξ μζ οπάθθδθμζ, μζ ηαδιέκμζ... Κψζηαο Καξπσηάθεο

Γξαθηάο Οζ χνεξ ι' επθχιζακακ, βονηυξ πμο ανέεδηα λακά ζηα απάνζζημ ηναπέγζ (Ώπ' η' ακμζπηυ πανάεονμ ζημκ ημίπμ ακηζηνζκά μ ήθζμξ βθζζηνάεζ ηαζ παίγεζ). Αζπθχκμκηαξ ημ ζηήεμξ ιμο, βονεφς ακαπκμή ζηδ ζηυκδ ηςκ πανηζχκ ιμο. (΢θφγεζ βθοηά ηαζ αημφβεηαζ πζθζυθςκα δ γςή ζηα εθεφεενα ημο δνυιμο). Ώπυηαια. εμθχζακε ηα ιάηζα ιμο ηαζ μ κμοξ, υιςξ αηυιδ βνάθς. (΢ημ αάγμ λένς δίπθα ιμο δομ ηνίκμοξ θςηεζκμφξ. ΢α κάπμοκ αβεζ ζε ηάθμ). Κψζηαο Καξπσηάθεο

356

Πξέβεδα Θάκαημξ είκαζ μζ ηάνβεξ πμο πηοπζμφκηαζ ζημοξ ιαφνμοξ ημίπμοξ ηαζ ζηα ηεναιίδζα, εάκαημξ μζ βοκαίηεξ, πμο αβαπζμφκηαζ ηαεχξ κα ηαεανίγακε ηνειιφδζα. Θάκαημξ μζ θενμί, αζήιακημζ δνυιμζ ιε ηα θαιπνά, ιεβάθα μκμιαηά ημοξ, μ εθαζχκαξ, βφνς δ εάθαζζα, ηζ αηυιδ μ ήθζμξ, εάκαημξ ιέζα ζημοξ εακάημοξ. Θάκαημξ μ αζηοκυιμξ πμο δζπθχκεζ βζα κα γοβίζεζ ιζα "εθθζπή" ιενίδα, εάκαημξ ηα γμοιπμφθζα ζημ ιπαθηυκζ ηζ μ δάζηαθμξ ιε ηδκ εθδιενίδα. ΐάζζξ, Φνμονά, Βλδημκηανπία Πνεαέγδξ. Σδκ Κονζαηή ε' αημφζμοιε ηδ ιπάκηα. Βπήνα έκα αζαθζάνζμ Σναπέγδξ, πνχηδ ηαηάεεζζξ δναπιαί ηνζάκηα. Πενπαηχκηαξ ανβά ζηδκ πνμηοιαία. "οπάνπς;" θεξ, ηζ φζηενα "δεκ οπάνπεζξ!" Φηάκεζ ημ πθμίμ. Τρςιέκδ ζδιαία. Ίζςξ ένπεηαζ μ ηφνζμξ Νμιάνπδξ. Ώκ ημοθάπζζημκ, ιέζα ζημοξ ακενχπμοξ αοημφξ, έκαξ επέεαζκε απυ αδδία... ΢ζςπδθμί, εθζιέκμζ, ιε ζεικμφξ ηνυπμοξ, εα δζαζηεδάγαιε υθμζ ζηδκ ηδδεία. Κψζηαο Καξπσηάθεο

Μίζζηα δνπιεηά Μίζεζα δμοθεζά, ζςνμί πανηζχκ, έβκμζεξ ιζηνέξ ηαζ θφπεξ άεθζεξ ιε πενζιέκακε ζήιενα ηαεχξ πάκηα. Μυκμ είδα, θεφβμκηαξ πνςί, ζηδκ πυνηα ιμο ημοθφπεξ ηα νυδα, ηαζ βονίγμκηαξ έημρα ιζα βζνθάκηα. Κψζηαο Καξπσηάθεο

357

Ο Μήηζνο Καζφιαο γελλήζεθε ην 1936 ζηελ Αζήλα. Δίλαη δεκνζηνγξάθνο θαη παξάιιεια έρεη γξάςεη κπζηζηνξήκαηα, ζελάξηα γηα θηλεκαηνγξάθν θαη ηειεφξαζε θαη πνηήκαηα

Γηακαξηπξία Δίπεο Κχξηε ζηνλ Αδάκ θαη ηελ Δχα: Απμάλεζζε θαη πιεζύλεζζε σζάλ ηελ άκκν ηεο ζαιάζζεο θαη πιεξώζαηε ηελ γελ ηαύηελ θη ν παηέξαο κνπ ζ’ άθνπζε Κύξηε θαη ππεξπιήξσζε έλα δσκάηην 4Υ4 μέλν. Κη ε έμσζηο γίλεηαη ζην ηέινο ηνπ κήλα Κχξηε, δπζηπρψο. Μα θαη ΢π πξηλ πεηο ηε ζνθή ζνπ θνπβέληα, γηαηί δελ ηε ζθέθηεθεο Κχξηε; Μήηζνο Καζφιαο

Γειηίν θαηξνχ ………………………………. Δ ηδθευναζζξ δζαθδιίγεζ ηνμθέξ εββοδιέκδξ πμζυηδηαξ βζα ζηφθμοξ. ΢ημ βήπεδμ πέεακακ ηνεζξ Δ ιπάθα ανήηε ημ δμηάνζ Οζ ζαπέξ ηςκ εεαηχκ αββίγμοκ ημκ ήθζμ. Οζ ήνςεξ ζαπίγμοκ ιεξ ζηδ θδζιμκζά δε εα 'εεθα κα 'πα ηδ ιμίνα ημοξ. ……………………………………………. Πάιε ηαθά, ημζιδεείηε Σμ πνςί ζηδ δμοθεζά υπςξ πάκηα. Οζ ιήηνεξ ηςκ βοκαζηχκ εα βεκκήζμοκ ηζ άθθα ηέναηα ηζ άθθμοξ ηνεθμφξ μναιάηςκ. Πάιε ηαθά, ημζιδεείηε ΍να δχδεηα πανά πέκηε Ώφνζμ μ ηαζνυξ πνμαθέπεηαζ ιε εενιμηναζία Θενιμπονδκζηή ηαζ κδκειία εακάημο. Μήηζνο Καζφιαο

358

Ο Μηράιεο Καηζαξφο (1919-1998) απφ ηελ Κππαξηζζία, ήηαλ πνηεηήο έληνλα πνιηηηθνπνηεκέλνο θαη δηψρζεθε γηα ηηο ηδέεο ηνπ.

Αληηζηαζείηε Ώκηζζηαεείηε, ζ‘ αοηυκ πμο πηίγεζ έκα ιζηνυ ζπζηάηζ ηαζ θέεζ ηαθά είι‘ εδχ. Ώκηζζηαεείηε, ζ‘ αοηυκ πμο πάθζ βφνζζε ζημ ζπίηζ ηαζ θέεζ Γόμα ζνη ν Θεόο. ΢ημκ πενζζηυ ηάπδηα ηςκ πμθοηαημζηζχκ, ημκ ημκηυ άκενςπμ ημο βναθείμο ζηδκ εηαζνεία εζζαβςβαί-ελαβςβαί, ζηδκ ηναηζηή εηπαίδεοζδ ηαζ ημ θυνμ, ακηζζηαεείηε ζε ιέκα αηυια πμο ζζημνχ. Ώκηζζηαεείηε, ζ‘ αοηυκ πμο παζνεηά απ‘ ηδκ ελέδνα χνεξ αηέθεζςηεξ ηζξ πανεθάζεζξ. ΢ημκ Πνυεδνμ ημο Βθεηείμο ακηζζηαεείηε, ζηζξ ιμοζζηέξ, ηα ημφιπακα ηαζ ηζξ πανάηεξ, ζ‘ υθα η‘ ακχηενα ζοκέδνζα πμο θθοανμφκε, πίκμοκ ηαθέδεξ ζφκεδνμζ ζοιαμοθαηυνμζ, ζ‘ αοηή ηδκ άβμκδ ηονία πμο ιμζνάγεζ έκηοπα αβίςκ, θίαακμκ ηαζ ζιφνκακ. ……………………….. Μηράιεο Καηζαξφο

Θα ζαο πεξηκέλσ …………………………….. Πίζς απυ ημ πάνηζκμ ηήπμ ζαξ πίζς απυ ημ πάνηζκμ πνυζςπυ ζαξ εβχ εα λαθκζάγς ηα πθήεδ μ άκειμξ δζηυξ ιμο Μάηαζμζ ευνοαμζ ηαζ ηοιπακμηνμοζίεξ επίζδιεξ ιάηαζμζ θυβμζ. Μδκ αιεθήζεηε Πάνηε ιαγί ζαξ κενυ ημ ιέθθμκ ιαξ εα έπεζ πμθφ λδναζία… Μηράιεο Καηζαξφο

359

Απηνχο πνπ βιέπεηο Ώοημφξ πμο αθέπεζξ πάθζ εα ημοξ λακασδεζξ εα ημοξ βκςνίζεζξ πάθζ άθθμκ εα θέκε Κςκζηακηή ηζ άθθμκ Μζπάθδ Ώοημφξ πμο αθέπεζξ πάθζ εα ημοξ λακαΎδείξ εα ημοξ βκςνίζεζξ πάθζ ζα αοηυ ημκ ηυζιμ εα βονκμφκ ιε πενδθάκζα πζμ ιεβάθδ Ώοημφξ πμο αθέπεζξ πάθζ εα ημοξ λακαΎδεζξ εα ημοξ ιζζήζεζξ πάθζ έκακ ιμκάπα δε εα ανεζξ ημκ πζμ ιζηνυ, ημκ πζμ πζηνυ, ημκ πζμ αβαπδιέκμ ημκ ιμκαπυ, ημκ δοκαηυ ηαζ ημκ ακηνεζςιέκμ Ώοηυκ δε εα ημκ λακαανείξ κα ηυκε ααζακίζεζξ ηαζ ηδκ ιεβάθδ ημο ηανδζά κα ηδκε ζηίζεζξ αοηυκ δε εα ημκ λακαανείξ ηί ημκ θοθάκε η‘ άζηνα ηί ημκ θοθάεζ μ ήθζμξ ημο, ηυκε θοθάεζ ημ θεββάνζ Ώοηυκ πμφ ‗πεζ ηδ πάνδ ημκ πζμ ιζηνυ ημκ πζμ πζηνυ ηαζ ημκ αβαπδιέκμ αοηυκ ιμκάπα εβχ, ιμκάπα εβχ, εβχ πνμζιέκς

Μηράιεο Καηζαξφο

Καηά ΢αδδνπθαίσλ Πθήεμξ ΢αδδμοηαίςκ Ρςιαίςκ οπαθθήθςκ ιάκηεζξ ηαζ αζηνμκυιμζ (ηάπμζμξ ΐαθαίθμξ ελ Βθέζμο) πενζζημζπίγμοκ ημκ Ώοημηνάημνα. Κναοβέξ απυ ημκ πνμκάνεδηα ημο Ναμφ. Ώπυ ηδ θαηνία ηςκ Βαζμκζηχκ ηναοβέξ: Ο ρεοδμ-Μάνηεθμξ κα πανζζηάκεζ ημ Υνζζηυ. Αζδάζηεηε ηδκ επακάζηαζζκ ηαηά ημο πνίβηδπμξ Οζ Υνζζηζακμί κα ‗πμοκε δμφθμοξ Υνζζηζακμφξ. Δ ανζζημηναηία ημο Ναμφ κα εηθείρεζ. Ββχ απέκακηζ ζαξ έκαξ ιάνηοναξ δ εέθδζδ ιμο πμο ηαηαπαηήεδηε ηυζμοξ αζχκεξ………….. Μηράιεο Καηζαξφο

360

Ο ΢πχξνο Καηζίκεο γελλήζεθε ην 1933 ζηελ Κέξθπξα. Δίλαη πνηεηήο θαη δσγξάθνο

Φηικ Ννπάξ Μζα ημπέθα ζηδκ ημοπαζηή ημζηάγεζ ηδ εάθαζζα ηαζ ημ θεββάνζ. Σμ πθμίμ ηαλζδεφεζ πνμξ ημ άβκςζημ. Γονίγεζ ημ πνυζςπυ ηδξ ηαζ ζμο παιμβεθά. Σίπμηε δεκ οπήνπε απ‘ υθα αοηά εηείκμ ημ ανάδο πανά ιυκμ ιζα ηαζκία παθζά πμο δζέθοε ημ ποηκυ ζμο ζημηάδζ. ΢πχξνο Καηζίκεο

Σν ρηφλη Ώπυ ημ ηγάιζ θαίκμκηαζ ηα πζμκζζιέκα αμοκά. ηάπμο εηεί είκαζ μ ηυπμξ ζμο πμο δεκ εα λακαανείξ, αθθ‘ υιςξ ένπμκηαζ ηα πνυκζα πμο έγδζεξ, ιεξ ζημ πζμκζά κα ζε ζηεπάζμοκ ΢πχξνο Καηζίκεο ______________________________________________________________________ Ζ Μαξία Κέληξνπ-Αγαζνπνχινπ γελλήζεθε ην 1930 ζηε Θεζζαινλίθε. Γξάθεη πεδνγξαθία θαη πνίεζε. Έρεη εθδψζεη πεξηζζφηεξεο απφ 15 πνηεηηθέο ζπιινγέο

Απνζηήζηζε Κάεε κφπηα απμζηδείγς ηα δφζημθα βνάιιαηα ηδξ ιμκαλζάξ ΍ζπμο ζζβά-ζζβά Με παίνκεζ μ φπκμξ Μαξία Κέληξνπ-Αγαζνπνχινπ

361

Ο Γεκήηξηνο Κφθθνο (1856-91) απφ ηελ Αλδξίηζαηλα ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, ζπλζέηεο θαη πνηεηήο, απφ απηνχο πνπ αληέδξαζαλ ζην ξνκαληηζκφ θαη ηνλ πεζζηκηζκφ ηεο επνρήο ηνπ.

Λχζζα «Ώκ νίλεζξ πίζς έκα ιυκμ αθέιια» είπε εζξ ηδ βοκαίηα ημο ιε ηνυιμ «επάεδξ!» Καζ ιε παβςιέκμ αίια ηνααμφζ‘ μ Λςη ημκ ίζζμ πάκηα δνυιμ. Μα δ βοκαίηα - πάκηα ζα βοκαίηα «αξ ζηνέρς» θέεζ «πίζς ιμο ημιιάηζ, ηαζ ηζ εα πάες;» Δ ηνεθθή Ρεαέηηα βίκδη‘ εοεφξ ιζα ζηήθδ απ‘ αθάηζ! Καζ ηχν‘ απ‘ ηζξ βοκαίηεξ ιαξ ακ ηνίκς, ιπμνχ κα ζοιπενάκς ίζα ίζα πςξ απ‘ ημκ παθαζυ ηαζνυκ εηείκμ βεκκζμφκηαζ μζ βοκαίηεξ υθεξ - θφζζα. Γεκήηξηνο Κφθθνο

Δίδα έλα φλεηξν Ήιμοκα ζ' έκα ιεβαθχηαημ ιπαθυκζ Καζ ανέεδη' άλαθκα ρδθά εζξ ηα μονάκζα… Μέζα ζ‘ ηεζυ ημ εκαένζμ ααβυκζ Ββφνζγακ ειπνυξ ιμο μζ ηυζιμζ ζα νμδάκζα, Συζμ, υπμο ιμο ήνεε ιζα θνζηηή ζημημφνα ΢‘ ηείκδ ηδκ αηέθεζςηδ ακαηαηςζμφνα. Έαθεπα απυ ηείεε μφθμζ ηζί αζηένεξ, Σμκ Ήθζμ ηδ ΢εθήκδ ημκ Βνιή ημκ Άνδ Καζ έκα άθθμ πθήεμξ ζηνμββοθμί ζα ζθαίνεξ, ΢πανιέκμζ εζξ ημκ μονακυ ιε ηυζδ πάνδ, ΍ζηε πμο πίζηερα η' εβχ εζξ ημ εευ ιμο Καζ είπα: - Βηεζυξ εα ‗πθαζε ηαζ ημκ εαοηυ ιμο!… Βζηνζθμβφνζγακ εηείκμζ μφθμζ μζ ηυζιμζ Κζ εβχ ιμκάπμξ εζηεηυιμοκ ζημκ αβένα, Συζμ μπμφ ιμο λέθοβε, ηαζ είπα: − Α υ ξ ι μ ζ π α ζ η υ, ηαζ κα ημοκήζς μφθμ ημκ αζεένα!… Βίπα ημκ ίδζμ θυβμ ιε ημκ Ώνπζιήδδ Μα ηεζυξ ημ είπε ιυκμ βζα ηζζ βδξ η' αζηνείδζ. Γεκήηξηνο Κφθθνο

362

Ο πνηεηήο Θφδσξνο Κνπινχξεο δεη ζην Υνιαξγφ.

Ο πξνζθεθιεκέλνο Φμνχ ημ παθηυ ημ ηαπέθμ ηα βάκηζα ΢ηζξ ζηάθεξ ζηαιαηχ εοιάιαζ πςξ δ πνυζηθδζδ είκαζ βζα αφνζμ Βπζζηνέθς ζημ δςιάηζυ ιμο αθήκς ηα βάκηζα ζημ ηναπέγζ ηνειχ ημ παθηυ, ημ ηαπέθμ. Κάεμιαζ Οζ χνεξ πενκμφκ Μζα ιφβα αμοίγεζ βφνς απυ ημκ θαιπηήνα. Σδκ επμιέκδ, ηδκ ίδζα χνα ζδηχκμιαζ θμνχ ημ παθηυ, ημ ηαπέθμ, ηα βάκηζα. ΢ηζξ ζηάθεξ εοιάιαζ πςξ δ πνυζηθδζδ είκαζ βζα αφνζμ. Θφδσξνο Κνπινχξεο _______________________________________________________________ Ο Κψζηαο Κνπινπθάθνο (1924-1994) ήηαλ εθδφηεο (απφ ηνπο πξσηεξγάηεο ηεο έθδνζεο ηεο Δπηζεώξεζεο Σέρλεο), ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Ζζηθή Αεκ ηθέας θμαάιαζ ηάεε ηζ πμο δεκ ημ ηένδζζα ιυκμξ ιμο Αεκ ζημηχκς υπμζμκ ιμο ζηέηεζ ειπυδζμ Φμαάιαζ ηδκ δδμκή Αεκ ανκζέιαζ ημοξ άθθμοξ Φμαάιαζ ηζξ βεκζέξ πμο εα ‗νεμοκ . Φμαάιαζ ημκ εαοηυ ιμο ζημ δζηυ ημο θςξ. Κψζηαο Κνπινπθάθνο

363

Έγεξζε Μπμνχ πζα κα θφβς Κνάηδζα ημ θζθί Κνάηδζα ημ παιυβεθμ Γζα κα ηα δχζς ζημκ ηυζιμ. ΋θα, ιμκάπα βζα ηδ πανά. Κψζηαο Κνπινπθάθνο

Κεξδηζκέλνο Αθνχ δελ ήηαλ ε δσή θαζψο ηελ ήζεια ηε ράξεθα έηζη, θαζψο ήηαλ θαη σο εξρφηαλ. Έηζη. Κψζηαο Κνπινπθάθνο

Πξννίκην γεξαηεηψλ Ώπυ ιένα ζε ιένα αθέπς ημοξ κέμοξ πζμ κέμοξ. Ώκαηαθφπης πςξ δε ι‘ εκμπθεί κα ιμο δίκμοκ ζημ αζακζέν πνμηεναζυηδηα. Κμζηχ ιδκ έπεζ ζημ θεςθμνείμ εέζδ εθεφεενδ Καιζά θμνά ζπεδζάγς έκα πμδυθμοηνμ βζα ημ ανάδο… Σα πνυκζα ιε πμθζυνηδζακ. Λεξ, αφνζμ κα ηάκς υκεζνα βζα ζφκηαλδ; Ώκήζοπμξ ημζηάγς ζημκ ηαενέθηδ ιμο: ΐέααζα!… Σμ ανίζης δφζημθμ κα ηάεμιαζ κ‘ αημφς ηζ θεκ μζ άθθμζ. Ώηυια δοζημθυηενμ κα παναδέπμιαζ αοηά πμο θέκε μζ άθθμζ. ΋θμ ηαζ πζμ πμθφ αμθεφμιαζ ιέζα ζηα νήβιαηα πμο ι‘ άκμζλε δ πμθζμνηία. Άνπζζα ηζυθαξ κα ιδκ πμθοακδζοπχ πμο δεκ είιαζ ζε εέζδ πζα κα ηάκς ιζα επακάζηαζδ ηάεε αδμιάδα. Κψζηαο Κνπινπθάθνο

364

Ο Κιείηνο Κχξνπ (1921-2006) ήηαλ πνηεηήο απφ ηε Θεζζαινλίθε. Έρεη εθδψζεη πνιιέο πνηεηηθέο ζπιινγέο θαη έρεη βξαβεπηεί κε πνιιά βξαβεία.

Κξαπγή δέθαηε πέκπηε Μζθχ ιε ζπαζιέκδ θςκή δεκ εηθζπανχ Σμκ μίηημ ζαξ ιέζα ιμο ιζθμφκ πζθζάδεξ ζηυιαηα Πμο ηάπμηε θχκαγακ μνβζζιέκα ζημκ ήθζμ Μζα βεκζά πμο έρεθκε ηα δζηαζχιαηά ηδξ Κμοκχκηαξ θάαανα πακδβονζμφ ζεζχκηαξ ζπαεζά Γνάθμκηαξ ζηίπμοξ ελαίζζμοξ ιζαξ πνχηδξ κευηδηαξ Πμηίγμκηαξ ηα ζπανηά ιε πενίζζζμ αίια Μζηνά παζδζά πμο αθέεδηακ ζημ έθεμξ η‘ μονακμφ Δ βεκζά ιμο ήηακ ιζα αζηναπή πμο πκίβδηε Δ ανμκηή ηδξ δ βεκζά ιμο ηαηαδζχπηδηε ΢α θδζηήξ ζφνεδηε ζημ ζονιαηυπθεβια Μμίναζε ζακ ακηίδςνμ ηδ γςή ηαζ ημ εάκαημ Οζ άκενςπμζ ηδξ βεκζάξ ιμο δεκ πεεαίκακ ΢ηα κμζμημιεία ηναοβάγακ έλαθθμζ ζηα εηηεθεζηζηά Ώπμζπάζιαηα ηα πένζα ημοξ ήηακ ιαβκήηεξ Σνχβακ πζηνυ ρςιί ηαπκίγακ θδιενίδεξ Γδηχκηαξ εοθααζηά ιζα εέζδ ζ‘ αοηήκ ηδ βδ. ΋πμο ηζ ακ ζηάεδηακ μζ ζηζέξ ημοξ νζγχκακ Άδζηα πνμζπαεείηε δε εα λενζγςεμφκ πμηέ Θα πνμαάθθμοκ ιπνμζηά ζηα ηνμιαβιέκα ζαξ ιάηζα Σχνα ηα ηαηαθάααιε υθα ηαηαθάααιε Σδ δφκαιή ιαξ ηαζ βζα ημφημ ιζθχ Με ζπαζιέκδ θςκή πμο ηθαίεζ Κάεε θμνά ζηδ εφιδζή ημοξ. Κιείηνο Κχξνπ ________________________________________________________________ Ο Θαλάζεο Κσζηαβάξαο (1927-2007) απφ ην Βφιν, ήηαλ νδνληνγηαηξφο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Κπξηαθάηηθν γεχκα κε θαιεζκέλνπο ζην χπαηζξν ΢ηνςιέκα ηναπέγζα ζηδ ζεζνά, ιε ηδ θζαηάδα, ζημκ ηήπμ. Άζπνα ηναπεγμιάκηζθα, θαβδηά ηαζ ηναζζά ηαζ θνέζηα θμοθμφδζα ζηα αάγα. Καζ ημ βναιιυθςκμ παίγμκηαξ απμζπάζιαηα απυ υπενεξ.

365

Ξαθκζηά, πενκάεζ βνήβμνα έκα ημπάδζ πμοθζά. Κζ έκα ιαφνμ ζάθεια ζημκ αένα, ζακ πνμιήκοια ιπυναξ. Κζ απ‘ ημ αάεμξ θαίκεηαζ κα πνμααίκεζ ανβά μ απνυζηθδημξ επζζηέπηδξ. Πανάλεκμξ άκηναξ, θμνχκηαξ άζπνμ ημοζημφιζ λεπεζθςιέκμ ηαζ ημ πνυζςπμ αεέαημ. Κνοιιέκμ πίζς απ‘ ηα θφθθα. Μμζάγεζ πάκηςξ ηακέκαξ κα ιδκ ημκ βκςνίγεζ. Ίζςξ ιυκμ μ παηέναξ, πμο ημκ ημζηάγεζ ι‘ έκακ θυαμ αυνζζημ. Βηείκμξ ημκ πθδζζάγεζ ηαζ ημο απθχκεζ ημ πένζ. ΢ακ κα ημο θέεζ ηζυθα ηάηζ, ζακ κα ημκ ηαθεί βζα έκακ πενίπαημ. Κζ υπςξ, ηεθείςξ απνυεοιμξ, μ παηέναξ ζδηχκεηαζ ανπίγμοκ κα πέθημοκ μζ πνχηεξ ζηαβυκεξ. ΋πζ δοκαηή υιςξ ανμπή, ιζα ζζβακή ρζπάθα, πενίπμο αευνοαδ. Παβενή ζζςπή ζθναβίγεζ ηχνα ηα πείθδ. Ώπ‘ ημ βναιιυθςκμ δεκ αημφβεηαζ πανά ημ λφζζιμ ηδξ αεθυκαξ. ΋θμξ μ ηήπμξ ιονίγεζ ανεβιέκμ πχια, υθμζ έπμοκ πζα ζδηςεεί. Μενζημί ακμίβμοκ μιπνέθεξ. Μζα θφπδ απθχκεηαζ θίβμ θίβμ πάκς ζ‘ υθα ηα πνυζςπα. Θαλάζεο Κσζηαβάξαο

Ζ Μίξθα Κσηζαξίδε είλαη Διιελίδα πνηήηξηα

Αληίθαζε ΢ένηζηα ηζζβάνα πάκηα ηάπκζγεξ πμο αβυναγεξ απ‘ ημ πενίπηενμ ηδξ πθαηείαξ. ΋ηακ ζμο γδημφζα εβχ, έκα ιμο ιζθμφζεξ βζα «ηζξ αθααενέξ ζοκέπεζεξ ημο ηαπκμφ». Ίζςξ ιε πνμζηάηεοεξ έηζζ. Μίξθα Κσηζαξίδε

366

Ο Ζιίαο Λάγηνο (1958-2005) απφ ηελ Άξηα ήηαλ πνηεηήο. ΢πλεξγάζηεθε κε εθεκεξίδεο θαη ινγνηερληθά πεξηνδηθά θαη εμέδσζε πνιιέο πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Μπαιάληα ησλ αγνξηψλ ηνπ παιηνχ θαηξνχ Πμφ κα ‗καζ ηαζ ηζ κα ‗πμοκ απμβίκεζ η‘ αβμνμηυνζηζα ηα πενζζηένζα; Σδξ κφπηαξ ιμο δνμζίγακ ηδκ μδφκδ θαβυκεξ ακηνζηέξ, βοκαίηεζα πένζα, ιε ηαεανυ πνοζάθζ αβμναζιέκα. Γζα ζαξ είπεκ μ πυεμξ ιμο ηανπίζεζ ηαζ ζαξ είπα, ς πανέξ ιμο, ηναβμοδήζεζ, ηδξ ΢οββνμφ ηα ηθςκάνζα η‘ ακεζζιέκα. Δ βθοηφηαηδ Σγέκδ απυ ηδκ Κνήηδ, ημ οδάηζκμ ηναβμφδζ ημο Φαθήνμο δ Μανίκα, δ ΢αιπνίκα πμο Ώθνμδίηδ ακαδουηακ ζημοξ αθνμφξ ημο μκείνμο• ζεικά ημνίηζζα, αβυνζα ιονςιέκα, ιμζπμαυθαβεκ δ ήαδ ημοξ θειυκζ. Βνιαθνυδζηδ πίηνα ηα πθδβχκεζ ηδξ ΢οββνμφ ηα ηθςκάνζα η‘ ακεζζιέκα. Σζ κ‘ απυβζκεκ δ Άκκα η‘ αδδμκάηζ, πμο έρεθκε ζηδξ Φνακηγή ηα μηκά θακάνζα, ηδξ Πςθίκαξ ημ ηνζακηάθοθθμ ημνιάηζ πμο έκακ Μάνηδ ημ ηένδζζα ζηα γάνζα• Σγμφθδ, ΢ηέθθα -ημνιζά ηαιανςιέκα πμο ‗πακ ι‘ υθμοξ ημοξ ηνυπμοξ αιανηήζεζ; Πθδνςιέκδ δδμκή εα ηα θοβίζεζ ηδξ ΢οββνμφ ηα ηθςκάνζα η‘ ακεζζιέκα. Πνίβηδρ, ακ ηάπςξ αβαπάηε ειέκα ηαζ εέθεηε κα ζαξ βεθάζς, εθάηε ηχνα πμο λδιενχκεζ κα ιε πάηε ζηδξ ΢οββνμφ ηα ηθςκάνζα η‘ ακεζζιέκα. Ζιίαο Λάγηνο

367

Ο Φψληαο Λάδεο γελλήζεθε ην 1943 ζηε ΢πάξηε. Δίλαη δεκνζηνγξάθνο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Σξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηήζεη ν Θενδσξάθεο, Νηθνιφπνπινο, Λνΐδνο, Λάγηνο θαη άιινη.

΢θελή Σμ θζιάκζ απυρε, ζα ιζα θηςπή θμηανία πακδβονζμφ Σα θχηα ηδξ απμαάεναξ δείπκμοκ ημ ιέβεεμξ ηδξ κφπηαξ Πάκς ζημ λέκμ ηανάαζ άθθα θχηα, άθθεξ θςκέξ Κάηζ ηαθυ εα είδακ ηαζ δε ιαξ ημ θέκε. Φψληαο Λάδεο

Έζηεηια ζην θφκκα Έζηεζθα ζημ ηυιια, δέηα ιάνηα αηυια. Μδ βνάρμοκ η' υκμιά ιμο, ιυκμ η' ανπζηά ιμο. ΋πζ πςξ θμαάιαζ, - ηζ ενβάηδξ εα 'ιαζ βζα ηυζα υιςξ δεκ ηάκεζ κα παθάκ ιεθάκζ. Σα πμθθά ζακ πάνηε, η' υκμιά ιμο αάθηε, ηαζ πθάκμ ηαζ ημιέα ηαζ ιε ηεθαθαία. Φψληαο Λάδεο

368

Ο Ναπνιέσλ Λαπαζηψηεο (1888-1944) απφ ηελ Αζήλα, ήηαλ δεκνθηιήο πνηεηήο, αλ θαη ε κνλαδηθή πνηεηηθή ηνπ ζπιινγή εθδφζεθε κφιηο ην 1939. Καηαπνλεκέλνο απφ ηηο θαθνπρίεο θαη ηα λαξθσηηθά, απηνθηφλεζε ην 1944.

Νπρηεξηλφ ΗΗ Έλα θεγγάξη πξάζηλν κεγάιν πνπ ιάκπεη κεο ηε λχρηα, -ηίπνη' άιιν Καη κφλν έλα παξάπνλν κεγάιν, ζηα βάζε ηνπ κπαινχ κνπ, -ηίπνη' άιιν Μζα θςκή πμο βνμζηζέηαζ ιεξ ζημ ζάθμ ηαζ πμο ζε θίβμ παφεζ, -ηίπμη' άθθμ Καζ ιυκμ έκα πανάπμκμ ιεβάθμ, ζηα αάεδ ημο ιοαθμφ ιμο, -ηίπμη' άθθμ Πένα ιαηνοά ηάπμζμ ζηενκυ ζζκζάθμ ημο ααπμνζμφ πμο θεφβεζ, -ηίπμη' άθθμ Καζ ιυκμ έκα πανάπμκμ ιεβάθμ, ζηα αάεδ ημο ιοαθμφ ιμο, -ηίπμη' άθθμ Ναπνιέσλ Λαπαζηψηεο

Άηηηιν Κάης ζημο Μήηζμο ημ ηεηέ ηάκακ μζ ιπάηζμζ ιπθυημ, ηαζ ανήηακ κημοιακυηνοπεξ ηζ έκα βζαπί θμοθάδεξ, Πεκδκηαδου δζιμφηζμοκεξ ηαζ δεηαμπηχ ιανημφηζζα. ΢μονηά, ζμονηά ιε ιπαιπεζζά γοβχζακε μζ νμοθζάκμζ Με γμφθα ήνεακ μζ πμφζηδδεξ ηαζ ιαξ εαάκακ ιπνμζηά: Σζζιπήζακ πνχηα ημ Μπαθήκ υπμο θοθμφζε ηζίθζεξ ηαζ ιπήηακ ζημ ηζανδάηζ ιαξ ηαζ ιαξ ημ ηάκακ θίιπα! Πήνακ ηζξ κημοιακυηνοπεξ

369

πήνακ ηαζ ημοξ θμοθάδεξ, πήνακ ηαζ ηζξ δζιμφηζμοκεξ ηα δεηαμπηχ ιανημφηζζα Πήνακ ηαζ ημοξ κηεναίζδδεξ ηαζ ζημ πθεηηυ ημοξ πάκε, Πήνακ ημ Μίηα ημ Νημονκηή ημ ηγε ημο Νηαθααένδ ημ Μπάνιπμοθα, ημ Μπυνιπμοθα ηαζ ημ Μπαθή ημ Μήηζμ Πήνακε ηαζ ημ Νηενηζθή ημ Νηάηα ημ εδνίμ πμφηακε πέκηε ζηδ Παθζά ηαζ δχδεηα ζη‘ Ώκάπθζ Κζ υκηαξ ηζαηίγεηαζ θέεζ: Οθ, η‘ αδενθάηζ! Ναπνιέσλ Λαπαζηψηεο Σμ παναηάης πμίδια είκαζ - απ‘ υζμ λένς – έκα απυ ηα εθάπζζηα κηακηασζηζηά πμζήιαηα πμο βναθηήηακε απυ Έθθδκεξ πμζδηέξ. Σμ κηακηασζηζηυ ηίκδια (απυ ημ αηαηάθδπημ κηα-κηα πμο ηάκμοκ ηα ιςνά) άκεδζε ηαηά ηδκ πενίμδμ ημο Μεζμπμθέιμο ζηδκ Βονχπδ ηονίςξ ηαζ δζαηνίεδηε βζα ημκ εζηειιέκμ παναθμβζζιυ ηαζ ηδκ απυννζρδ υθςκ ηςκ ηαεζενςιέκςκ ιμνθχκ ηέπκδξ

ΒΑΟ, ΓΑΟ, ΓΑΟ Γζκχκηαξ ημ πααίδμκμ ζααίκζ, Κζ απμκζαχκηαξ ενμιζδαθζυ Κμοιάκζζα ημ αίνμ ημο θααίκζ Με ζάαακμ βζδέκζ ημο Θαθζυ. Κζ ακέδμκηαξ έκ‘ άημκμ θααίκζ Πμο ναδαβμζαθζμφζε ημκ αθζυ ΢ζκένςζα ημκ άαμ ημο νααίκζ ΢‘ έκα άθανμ δαιέκζημ ναθζυ! ΢μοαένμδα ζη‘ αθίημπα ζμοκέηζα Μέζ‘ ζη‘ άθζκα πμο δεκ εζζαμκεί ΐανίθςζα η‘ αηίιμνα ημοκέηζα. Καζ θαδαιπμζαθχκηαξ ηδκ μκή Κανάιπςζα ημ αμφθζκμ δζνάκζ ΢ακ άθζθμ ημονέκζ πμο ηζνάκεζ. Ναπνιέσλ Λαπαζηψηεο

370

Ο Αλδξέαο Λαζθαξάηνο απφ ηελ Κεθαινληά ππήξμε πεδνγξάθνο θαη ζαηηξηθφο πνηεηήο. Οη ζθνδξέο επηζέζεηο ηνπ θαηά ηεο Δθθιεζίαο, ηεο δεηζηδαηκνλίαο, ηεο κνηξνιαηξίαο θαη ηεο πνιηηηθήο δηαθζνξάο, ηνπ ζηνίρηζαλ ηνλ αθνξηζκφ αιιά θαη αζξφεο θαηαδηθαζηηθέο απνθάζεηο.

Δηο ηνλ έξσηα Ένςηα ακ εεξ κα ηα‘ πμιε ηαθά, ζημ ζπίηζ ιμο κα ιδ ιαηαπαηήζεζξ. Β, πμο ζημ θές, - ηζ α εεξ κα ιε αθήζεζξ ακαπαιέκμκ, πάεζ πμθφ ηαθά. Ββχ, ιε έηαρε δ πνχηδ ημοιπανζά. Κζ ακ εζφ ηχνα δεκ απμθαζίζεζξ κα παξ ζημ δζάμθμ ηαζ κα ιδ βονίζεζξ εα ‗νημιε ηαιζά ιένα ζηα πμκηνά. Γζα δαφημ κα ιε θείπεζξ ημοιπανυπμοθμ, Μδ ζμο ιαδήζς εηείκεξ ηζζ θηενμφβεξ ηαζ ζε ηάις κα ζημφγεζξ ζα βαθυπμοθμ, ηαζ κα ηνέπεζξ ημοηζυθηενμ ζηζμζ νμφβεξ. Κζ εηείκεξ ηζξ ζαΎηεξ υπμο θένεζξ ζμο ηζζ αάκς υθεξ ιάηζμ εηεί πμο λένεζξ. Αλδξέαο Λαζθαξάηνο

Ο Γηάβνινο πξακαηεπηήο «- ΢πκπάζεην, ιέεη ν Γηάνινο, θπξά κνπ γηαηί δελ ήξζα κε θαθφ ζθνπφ. Γηαβάηεο είκαη’ πεγαίλσ ζηε δνπιεηά κνπ, θαη βαζηψ πξακαηείεο θαη πνπιψ». Μφλε ζαλ άθνπζ’ ε Δχα πξακαηείεο, ηφθακε κηα ρηιηάδα επραξηζηίεο. ……………………………………… Χζηυζμ μ δζάμθμξ άκμζλε ηζξ ηυθεξ ηζ έαβακε υζα ζημθίγμοκ ηζζ ηονάδεξ ιεηαλςηά, ιπαηίζηεξ, ηνεπά, ζηυθθεξ, αεθέηεξ, ιπθυκηεξ, μιπνεθέηεξ ηαζ ιπμάδεξ… Κζ δ Βφα πμο ηα ‗αθεπε έηνειε δ ηανδζά ηδξ ηαζ ζα Υνζζηέ ηδξ κα ‗καζ υθα δζηά ηδξ… Αλδξέαο Λαζθαξάηνο

371

Ο Σάζνο Λεηβαδίηεο (1922-88) απφ ηελ Αζήλα, ππήξμε έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο ηεο κεηαπνιεκηθήο γεληάο. Φπιαθίζηεθε θη εμνξίζηεθε γηα ηηο πνιηηηθέο ηνπ ηδέεο. Σξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηήζεη ν Θενδσξάθεο, ν Πιέζζαο, ν Βακβαθάξεο θαη άιινη.

Αγηφηεηα Διενμθυβζμ ήζοπμ ζημκ ημίπμ, ιζα διενμιδκία ηζ μζ άβζμζ ζζςπδθμί, πθςιμί ηζ ακαιάνηδημζ, ζδιεζςιέκμζ ιυκμ ιε ημ ιζηνυ ημοξ υκμια, υπςξ ημοξ θχκαγε δ ιδηένα ημοξ. Κφνζε, ηακείξ δεκ ήεεθε κα ιεβαθχζεζ. Σάζνο Λεηβαδίηεο

Ο Άλζξσπνο κε ην θαζθέην (απφ ηελ Καληάηα) Καζ ηζξ διένεξ εηείκεξ μζ άκηνεξ ιε ηζξ ηαπανκηίκεξ ηαζ ηζξ παιδθςιέκεξ νεπμφιπθζηεξ πήνακ ημ έββναθμ ηδξ δζαηαβήξ, ηαζ πήβακ κα ημκ ζοθθάαμοκ. Ήηακ δε αοηυξ άκενςπμξ θηςπυξ, επζβναθμπμζυξ ημ επάββεθια ηαζ είπεκ απανκδεεί ηδ ιδηένα ημο ηαζ ηα ενβαθεία ημο, ηαζ υηζ πζμ άβζμ ηαζ ααεφ έπεζ μ άκενςπμξ ζε ημφημκ ημκ ηυζιμ. Καζ ιάγεοε, έθεβε δ δζαηαβή, ηνοθά ημοξ ιενμηαιαηζάνδδεξ ηαζ ημοξ πενμιάπμοξ, ηαζ ημοξ ιζθμφζε βζα ηδκ εθπίδα ηαζ ημ ιέθθμκ – ηαζ άθθεξ ηέημζεξ αθαζθδιίεξ. ………………………………………………….. Καζ ηδκ άθθδ ιένα, χνα θφπκμο, μζ άκηνεξ ιε ηζξ παιδθςιέκεξ νεπμφιπθζηεξ (βζα κα ιδ θαίκμκηαζ ηα ηοθθά ημοξ ιάηζα), πηφπδζακ ηδ ιζηνή λφθζκδ πυνηα, δοηζηά ηδξ πυθδξ, ημκηά ζηα παθζά αονζμδερεία. Κζ αοηυξ άκμζλε. Καζ ημκ νχηδζακ: Πχξ θέβεζαζ: Κζ εηείκμξ απάκηδζε (ιζηνή παφζδ)

Καζ η‘ υκμιά ημο ήηακ ιεβάθμ, ζακ μπμζμδήπμηε ακενχπζκμ υκμια. ……………………………………………….. Κζ μζ δζηαζηέξ, ιυθζξ εηείκμξ ιπήηε ζηφρακ ηαζ ηάηζ ιίθδζακ ιεηαλφ ημοξ Καζ ημκ ενχηδζακ: Βίζαζηε πμθθμί; Κζ αοηυξ, ηακείξ δεκ λένεζ ακ απυ ζφιπηςζδ ή ίζςξ βζα κ‘ απακηήζεζ, Έδεζλε έλς απυ ημ πανάεονμ, ημ πθήεμξ Κζ μζ δζηαζηέξ θχκαλακ: ηζ πνείακ έπμιεκ άθθςκ ιανηφνςκ; Καζ εοιήεδηακ, ηυηε, πςξ ημφημξ μ θυβμξ είπε, ηάπμηε, πνζκ πμθθά 372

πνυκζα, λακά εζπςεεί. Καζ ημοξ πήνε θυαμξ ιεβάθμξ. …………………………………………………. Καζ ημκ μδήβδζακ, ιαγί ιε δομ άθθμοξ ζοκηνυθμοξ ημο, ζ‘ έκα ιζηνυ θυθμ, θίβμ πζμ έλς απυ ηδκ πυθδ. Πίζς απυ έκα παθζυ, ενεζπςιέκμ κμζμημιείμ. Κζ υηζ λδιένςκε. Κζ μ αλζςιαηζηυξ ημο απμζπάζιαημξ, υπςξ είκαζ ανπαίμ ζοκήεεζμ, πήβε ηαζ ζηάεδηε ιπνμζηά ζημκ αηνζκυ ζφκηνμθμ ηαζ ημκ νχηδζε: Πμζα είκαζ δ ηεθεοηαία ζμο επζεοιία; Κζ εηείκμξ γήηδζε κα ηαπκίζεζ. Καζ ημφδςζακ. Κζ μ αλζςιαηζηυξ πήβε ηαζ ζηάεδηε ζημ δεφηενμ ζφκηνμθμ. Καζ ημκ νχηδζε ηζ αοηυκ Κζ εηείκμξ γήηδζε ιζα πέηνα ιεβάθδ. Κζ μ αλζςιαηζηυξ, πενίενβμξ, δζέηαλε κα ηδκ θένμοκ, ηζ απμιαηνφκεδηε θίβμ. Συηε αοηυξ πήνε ηδκ πέηνα πμο γήηδζε ηαζ ηδκ αημφιπδζε ηάημο, ζημ πχια, ακάιεζα ζημοξ δομ άθθμοξ ζοκηνυθμοξ ημο. Κζ ακέαδηε πάκς. Γζαηί ήηακ ημκηυξ. …………………………………………………….. Σάζνο Λεηβαδίηεο

Απηφ η’ αζηέξη είλαη γηα φινπο καο Έια ινηπφλ, ζθνχπηζε ηα κάηηα ζνπ, κελ θιαηο. Θε κνπ ηη φκνξθα κάηηα! Θπκάζαη αιήζεηα έλα βξάδπ πνπ θαζφκαζηε ζην παξάζπξν καθξηά έλα γξακκφθσλν θη αθνχγακε δίρσο λα κηιάκε; Δίπεο: Αο κελ έρνπκε γξακκόθσλν θη αο κε βάιαλε απηή ηελ πιάθα ηνπ γηα καο, όκσο απηό ην ζηγαιό ηξαγνύδη είλαη δηθό καο. Κη απηό ην βξάδπ είλαη δηθό καο. Κη εθείλν η’ άζηξν εθεί, θαηάδηθό καο. Έηζη είρεο πεη. Μηιάο ζαλ πνηεηήο αγάπε κνπ, έθαλα μαθληαζκέλνο. Πέξαζεο ηα φκνξθα κπξάηζα ζνπ γχξσ απφ ην ιαηκφ κνπ θαη κε θίιεζεο. ΋πσο εζχ κνλάρα μέξεηο λα θηιάο. ………………………….. Θα μαλαβξεζνχκε κηα κέξα θαη ηφηε φια ηα βξάδηα θη φια η’ άζηξα θη φια ηα ηξαγνχδηα ζα ‘λαη δηθά καο. Σάζνο Λεηβαδίηεο

373

Καληάηα Έλα πεξίεξγν επεηζφδην δηαβάζακε ηειεπηαία ζηηο εθεκεξίδεο – έλαο άληξαο πήγε ζ’ έλα απ’ απηά ηα «ζπίηηα», πήξε κηα γπλαίθα, κα κφιηο κπαίλνπλ ζην δσκάηην, αληί λα γδπζεί θαη λα επαλαιάβεη ηελ αηψληα θίλεζε, γνλάηηζε κπξνζηά ηεο, ιέεη, θαη ηεο δεηνχζε λα ηνλ αθήζεη λα θιάςεη ζηα πφδηα ηεο. Δθείλε βάδεη ηηο θσλέο, εδώ έξρνληαη γη’ άιια πξάκαηα, νη άιινη απ’ έμσ δφζηνπ ρηππήκαηα ζηελ πφξηα. Με ηα πνιιά άλνημαλ, θαη ηνλ δηψμαλε κε ηηο θισηζηέο – αθνχο εθεί δηαζηξνθή κα ζέιεη, ιέεη, λα θιάςεη κπξνο ζε κηα γπλαίθα. Δθείλνο έζηξηςε ηε γσληά θαη ράζεθε θαηαληξνπηαζκέλνο. Καλείο δελ ηνλ μαλάδε πηα. Καη κφλν εθείλε ε γπλαίθα, ζάξζεη ε αλαπφηξεπηε ψξα, κηα λχρηα, πνπ ζα λνηψζεη κε ηξφκν μαθληθά, πσο ζηέξεζε απφ ηνλ εαπηφ ηεο ηελ πην βαζηά, ηελ πην κεγάιε εξσηηθή πξάμε κελ αθήλνληαο έλαλ άληξα λα θιάςεη ζηα πφδηα ηεο.

Σάζνο Λεηβαδίηεο

Ο Θεφο ρξεηάδεηαη ηε βνήζεηά καο Κάηςπνμξ ηζ ελακηθδιέκμξ μ Εδζμφξ ζηάεδηε ημκηά ζημκ ηάθμ. Λάδαξε, βγεο έμσ, θχκαλε. ΋θμζ πενίιεκακ. Κζ μ θηςπυξ κεηνυξ, πμο έκζςζε υηζ εδχ ζημκ ηάθμ ημο παίγεηαζ δ ηφπδ ημο ηυζιμο, ηζ κα ‘ηακε; Δ βδ είπε παεεί, πχξ ε‘ άθδκε πςνίξ ακάζηαζδ έκακ μθάηενμ μονακυ... Σάζνο Λεηβαδίηεο

Θπκάζαη; (απφ ην Απηό ην αζηέξη είλαη γηα όινπο καο) Κζ υηακ ανεεήηαιε βζα πνχηδ θμνά - Θοιάζαζ; ιμο άπθςζεξ ηα πένζα ηυζμ ηνοθενά ζα κα ιε βκχνζγεξ πνυκζα. Μα ηαζ αέααζα ιε βκχνζγεξ. Γζαηί πμθφ πνζκ ιπεζξ ζηδ γςή ιμο, είπεξ γήζεζ ιεξ ζηα υκεζνά ιμο αβαπδιέκδ ιμο! ΢ηδκ πζμ ιζηνή ζηζβιή ιαγί ζμο, έγδζα υθδ ηδ γςή! Σάζνο Λεηβαδίηεο

374

΢εκεηψζεηο Θπκάζαη ηηο λχρηεο; Γηα λα ζε θάλσ λα γειάζεηο πεξπαηνχζα πάλσ ζην γπαιί ηεο ιάκπαο. Πώο γίλεηαη απηό; ξψηαγεο. Μα ήηαλ ηφζν απιφ αθνχ κ’ αγαπνχζεο. Σάζνο Λεηβαδίηεο

Μηα γπλαίθα Σχνα ααδίγς άζημπα ζημοξ δνυιμοξ, ημζηάγς ηζξ αζηνίκεξ, πνμζπαεχ κα ζοθθααίζς ακάπμδα ηζξ επζβναθέξ ηςκ ιαβαγζχκ, αβμνάγς ηάζηακα ηαζ ανίγμιαζ ιε ημοξ αζηοθφθαηεξ ηδξ ηνμπαίαξ πμο ιμο παναηδνμφκ αδζάημπα πςξ ζηαιαηάς ηδκ ηοηθμθμνία. Καζ ηάεε ηυζμ: έθοβε, ζηέθημιαζ. Μα κα πμο ιπμνχ ηαζ γς! ΋πςξ ιεβαθχκμοκ βζα θίβμ αηυια ηα βέκζα ηαζ ηα κφπζα ηςκ κεηνχκ. Σάζνο Λεηβαδίηεο

Έξσηαο Κζ υηακ πεεάκμοιε κα ιαξ εάρεηε ημκηά-ημκηά βζα κα ιδκ ηνέπμοιε ιέζα ζηδ κφπηα κα ζοκακηδεμφιε. Σάζνο Λεηβαδίηεο

Σν άζπξν άινγν Καζ θοζζηά οπάνπμοκ θυβμζ πμο ημζηάγς πάκηα ηάης - ηάπμο είκαζ πεηαιέκμ έκα ηθεζδί, πμο ακ ημ ανεζξ ζχεδηεξ: εα λεηθεζδχζεζξ ημ πένζ ημο ηνεθμφ ηαζ ηυηε εα είκαζ ζηδ δζάεεζή ζμο ημ άζπνμ άθμβμ! Σάζνο Λεηβαδίηεο

375

΢πγρψξα κε αγάπε κνπ, πνπ δνχζα πξηλ ζε γλσξίζσ Ήλενεξ κα δίκεζαζ αβάπδ ιμο.. Αζκυζμοκα μθάηενδ ηαζ δεκ ηνάηαβεξ βζα ημκ εαοηυ ζμο πανά ιυκμ ηδκ έβκμζα ακ μθάηενδ έπεζξ δμεεί.. ΋θα ιπμνμφζακε κα βίκμοκε ζημκ ηυζιμ αβάπδ ιμο ηυηε πμο ιμο παιμβεθμφζεξ.. Γζαηί πνζκ ιπεζξ αηυια ζηδ γςή ιμο είπεξ πμθφ γήζεζ ιέζα ζηα υκεζνα ιμο αβαπδιέκδ ιμο.. Μα ηαζ ηζ κα πεζ ηακείξ.. ΋ηακ μ ηυζιμξ είκαζ ηυζμ θςηεζκυξ ηαζ ηα ιάηζα ζμο ηυζμ ιεβάθα.. ΢ηδκ πζμ ιζηνή ζηζβιή ιαγί ζμο έγδζα υθδ ηδ γςή.. Θα λακαανεεμφιε ιζα ιένα ηαζ ηυηε υθα ηα ανάδζα ηζ υθα ηα ηναβμφδζα εα ‗καζ δζηά ιαξ… Θα ‗εεθα κα θςκάλς η' υκμιά ζμο, αβάπδ, ι' υθδ ιμο ηδ δφκαιδ.. ……………………………………………… ΢οπχνα ιε, αβάπδ ιμο, πμο γμφζα πνζκ κα ζε βκςνίζς.. Μζζχ ηα ιάηζα ιμο, πμο πζα δεκ ηαενεθηίγμοκ ημ παιυβεθυ ζμο.. Θα ζ' αημφς ζακ ημκ ηοθθυ πμο ηθαίεζ, αημφβμκηαξ ιαηνζά ηδ αμοή ιζαξ ιεβάθδξ βζμνηήξ ζ' ακαγδηάς ζακ ημκ ηοθθυ, πμο ράπκεζ κα ανεζ ημ πυιμθμ ηδξ πυνηαξ ζ' έκα ζπίηζ πμο 'πζαζε θςηζά, α, βζα κα βεκκδεείξ εζφ ηζ εβχ βζα κα ζε ζοκακηήζς βζ αοηυ έβζκε μ ηυζιμξ.. Κζ εζφ, αβαπδιέκδ, υηακ ιε δζχπκεζξ, ηθείκεζξ έλς απ' ηδκ πυνηα ζμο έκακ μθάηενμ πζηναιέκμ ηυζιμ.. ……………………………….. Ώκ ανμοκ έκακ άκενςπμ κεηνυ έλς απ' ηδκ πυνηα ζμο, εζφ εα λένεζξ, πςξ πέεακε ζθαβιέκμξ απ' ηα ιαπαίνζα ημο θζθζμφ, πμο μκεζνεουηακε βζα ζέκα..

Σάζνο Λεηβαδίηεο

376

Σν ππφγεην Ώκ άνπζγε μ Θευξ ιζα ιένα κα ιεηνάεζ υζα έθηζαλε, άζηνα, πμοθζά, ζπυνμοξ, ανμπέξ, ιδηένεξ, θυθμοξ, εα ηέθεζςκε ίζςξ ηάπμηε. Ββχ ηάεμιαζ εδχ, μθμιυκαπμξ, ιέζα ζε ημφημ ημ οβνυ οπυβεζμ, έλς ανέπεζ, ηαζ ιεηνάς ηα ζθάθιαηα πμο έηακα, ηζξ ιάπεξ πμο έδςζα, ηζξ δίρεξ, ηζξ παναπςνήζεζξ, ιεηνάς ηζξ ηαηίεξ ιμο, ηάπμηε εαοιαζηέξ, ηζξ ηαθμζφκεξ ιμο ζοπκά επδνιέκεξ, ιεηνάς, ιεηνάς, δίπςξ πμηέ ιμο κα ηεθεζχκς ― α, εζείξ, εζείξ ηαπεζκχζεζξ, αθηήνεξ ηδξ ροπήξ ιμο, ααεφ, ενεπηζηυ ρςιί, αζχκζε πυκε ιμο, υθδ δ δνμζζά ημο ιέθθμκημξ ηναβμοδάεζ ιεξ ζηζξ ηθεζδχζεζξ ιμο ηδκ ίδζα χνα πμο ιμο ζηνίαεζ ημ θανφββζ δ πείκα πζθζάδςκ θηςπχκ πνμβυκςκ, ηζ ς ήηηεξ, ζοκηνυθζζζέξ ιμο, πμο ιέζα ζε ιζα ζηζβιή ιε θοηνχζαηε απ‘ ημοξ αζχκζμοξ θυαμοξ ηδξ ήηηαξ. Βίιαζ ηζ εβχ έκαξ Θευξ ιεξ ζημ δζηυ ημο ζφιπακ, ζε ημφημ ημ οβνυ οπυβεζμ, έλς ανέπεζ, έκα ζφιπακ ακελζπκίαζημ ηζ ακελάκηθδημ ηζ απνυαθεπημ, έκαξ Θευξ ηαευθμο αεάκαημξ, βζ‘ αοηυ ηαζ ηνέιμκηαξ απυ ένςηα βζα ηάεε ζοβηθμκζζηζηή ηζ ακεπακάθδπηδ ζηζβιή ημο. Σάζνο Λεηβαδίηεο

Οίθηνο Ήηαλε καχξεο κέξεο, ππξνβνιηζκνί παληνχ, ε πφιε αλάζηαηε, ηα πιήζε ηξέραλ εμαγξησκέλα, «θξχςε κε» θψλαμα θη αγθάιηαζα ην άγαικα ζηελ άθξε ηνπ δξφκνπ. Κη φηαλ έθηαζαλ, δελ βξήθαλ παξά ην έξεκν άγαικα θα ζηα πφδηα ηνπ έλα ζθπιί ζηεθφηαλ ζαζηηζκέλν θαη ην ππξνβφιεζαλ νη άζιηνη. Σάζνο Λεηβαδίηεο

377

Ο Λνξέληδνο Μαβίιεο (1860-1912) απφ ηελ Ηζάθε, ήηαλ έλαο αθφκα Δπηαλήζηνο ιπξηθφο πνηεηήο. Έραζε ηε δσή ηνπ ζηε κάρε γηα ηελ απειεπζέξσζε ησλ Ησαλλίλσλ, ην 1912 .

Λήζε Καθυηοπμζ μζ κεηνμί πμο θδζιμκάκε ηδκ πίηνα ηδξ γςήξ. ΋κηαξ αοείζεζ μ ήθζμξ ηαζ ημ ζμφνμοπμ αηθμοεήζεζ. ιδκ ημοξ ηθαζξ, μ ηαδιυξ ζμο υζμξ ηαζ κα ‗καζ. Σέημζα χνα μζ ροπέξ δζρμφκ ηαζ πάκε ζηδξ θδζιμκζάξ ηδκ ηνμοζηαθθέκζα ανφζδ, ια αμφνημξ ημ κενάηζ εα ιαονίζεζ, ακ ζηάλεζ βζ‘ αοηέξ δάηνο υεε αβαπάκε. ΢ακ πζμοκ κενυ εμθυ λακαεοιμφκηαζ δζαααίκμκηαξ θζαάδζα απυ αζθμδίθζ πυκμοξ παθζμφξ πμο ιέζα ημοξ ημζιμφκηαζ Ώκ δεκ ιπμνείξ πανά κα ηθαζξ ημ δείθζ ημοξ γςκηακμφξ ηα ιάηζα ζμο αξ ενδκήζμοκ. Θέθμοκ, ια δε αμθεί κα θδζιμκήζμοκ. Λνξέληδνο Μαβίιεο

Καιιηπάηεηξα «Ώνπυκηζζζα Ρμδίηζζζα, πχξ ιπήηεξ; βοκαίηεξ δζχπκεζ ιζα ζοκήεεζα ανπαία εδχεε.» «Έπς έκα ακίρζ, ημκ Βοηθέα, ηνία αδένθζα, βζμ, παηένα, Οθοιπζμκίηεξ· κα ιε αθήζεηε πνέπεζ, Βθθακμδίηεξ, ηζ εβχ κα ηαιανχζς ιεξ ηα ςναία ημνιζά, πμο βζα ημ αβνίθζ ημο Δναηθέα παθεφμοκ, εαοιαζηέξ ροπέξ ακηνίηεζεξ. Με ηζξ άθθεξ βοκαίηεξ δεκ είι‘ υιμζα· ζημκ αζχκα ημ ζυζ ιμο εα θακηάγεζ ιε ηζξ ακηνεζάξ η‘ αιάνακηα πνμκυιζα· ιε ιάθαια βναιιέκμ ημ δμλάγεζ ζε αζηναθηενυ ηαηεααηυ ιανιάνμο φικμξ πνοζυξ, ημο αεάκαημο Πζκδάνμο.» Λνξέληδνο Μαβίιεο

378

Πέηξνο Μάγλεο (1880-1952) ήηαλ ην ςεπδψλπκν ηνπ πνηεηή Κ. Γ. Κσλζηαληηλίδε απφ ηε Εαγνξά ηνπ Πειίνπ. Έδεζε ζηελ Αιεμάλδξεηα φπνπ εμέδηδε ην πεξηνδηθφ ΢εξάπηνλ.

Γίιεκκα Ναοάβζμ μ ένιμξ ηαπεηάκζμξ παθζέξ ημο δυλεξ ζοθθμβάηαζ· ιζα ιένα ημκ ηζιμφζακ υθμζ, ηχνα ηακείξ δεκ ημκ εοιάηαζ. Κζ αοημί, πμο ςξ πηεξ ημκ εοθμβμφζακ, αδζάθμνμζ πενκμφκ ηαζ λέκμζ! ΢ακ πέζμοκ ηα ηανάαζα ημο έλς, κα γεζ ηακείξ ή κα πεεαίκεζ; Πέηξνο Μάγλεο

Αδξηαλφο Καζ είπεκ μ Ώδνζακυξ (Ρςιαίμξ αοημηνάηςν μ ημο Σνασακμφ)· «Καηάνα ζηζξ βοκαίηεξ· μ κμοξ ηςκ ηαζ μ θμβζζιυξ πχξ κα βεθάκε ημοξ άκδναξ πάκηα είκαζ. ΋ζμ δζα ημ ηάθθμξ, κα μ Ώκηίκμμξ (εη ΐζεοκίαξ ηδξ οπέν ημκ ΢αββάνζμκ έθδαμξ)· ηαζ ζημοξ ημνιζμφ ηζξ βναιιςζέξ, ηαζ ζημο ιοαθμφ ηδ θάιρδ, ηαζ ζηςκ ενχηςκ ημοξ ηνεθθμφξ μνβζαζιμφξ, αζοκαβχκζζημξ. Όζηενα ηαζ αμδευξ είκαζ ηαθυξ ηαζ ζφιαμοθμξ ηαζ θίθμξ πζμ πζζηυξ». Πέηξνο Μάγλεο

Σα βνιεηά θαη ηα γξακκέλα Σδξ Βζιανιέκδξ αηθμοεχκηαξ ηα αμθεηά ηαζ ηα βναιιέκα ζηενζέξ ηαζ πέθαβα βονκμφζα ιε ηνφθζμ πυεμ κα ανς ζέκα. Μα ήηακ μ δνυιμξ ιμο ιεβάθμξ ηζ ς ηνίια! Ώνβυ ημ θεάζζιυ ιμο χζπμο κα θεάζς πνυθααε άθθμξ ηζ έιεζκα εβχ ιε ημκ ηαδιυ ιμο! Πέηξνο Μάγλεο

379

Ο Μηιηηάδεο Μαιαθάζεο (1869-1943) απφ ην Μεζνιφγγη ήηαλ πνηεηήο ηνπ λενειιεληθνχ ιπξηζκνχ.

Αγάπε Ώξ ιδ βονίγεζ μ θμβζζιυξ ζηα πνυκζα εηείκα πίζς ηάθθζμ ιζα ηέημζα εφιδζδ βζα πάκηα κα παεεί, πμζμξ λένεζ, ηχνα εάηακε βναθηυ κα ζ‘ αβαπήζς ηαζ ηυζμ πμο πμηέ ηαιζά δεκ έπεζ αβαπδεεί; Κζ ακ έθοβε δ κζυηδ ζμο πμο εθίαεζαζ βζα δαφηδ, ςξ βζα πμοθί πμο πέηαλε ι‘ άθθα ιαγί πμοθζά, πενζζζυηενμ απυ ιζακ άκμζλδ ημκ ένςηά ιμο ακάθηεζ ημο πζκμπχνμο η‘ άββζβια ζηα ςναία ζμο ηα ιαθθζά. Κζ αηυια θηάκς κ‘ αβαπχ ζ‘ εζέ ιζακ άθθδ εζηυκα - η‘ μνηίγμιαζ ζηα ιάηζα ζμο πμο ηυζμ θαπηανχ – ημκ ήιενμ ηζ ακέθεθμ ηαζ ημ βθοηυ πεζιχκα πμο ζημ πθςιυ ζμο πνυζςπμ ιζα ιένα εα εςνχ. Καζ ιάεε ημ. Σζξ ιεθζπνέξ θαιπνάδεξ ημο Αεηέιανδ, ηαζ ηζξ θεββανμζηέπαζηεξ ημο Γεκανζμφ μιμνθζέξ, ιήηε ζηζξ ηνέθεξ η‘ Ώπνζθζμφ ηακέκαξ εα ηζξ έανεζ, ιήηε ηαζ ζηζξ ιμκυημκεξ ημο Μάδ ηαθμηαζνζέξ… Μηιηηάδεο Μαιαθάζεο

Παίδεη απφςε ην θεγγάξη Παίδεη απφςε ην θεγγάξη Μέζα ζηελ θιεκαηαξηά, Πνχλαη λα ην πηεηο, αιήζεηα, ΢ην πνηήξη, Κη φρη ηφζν γηαηί παίδεη ΢ηελ θιεκαηαξηά, φζν γηαηί θέγγεη δίπια ΢’ έλα παξαζχξη… Μηιηηάδεο Μαιαθάζεο

380

Ο Γηψξγεο Μαλνπζάθεο (1933-2008) απφ ηα Υαληά ήηαλ εθπαηδεπηηθφο, ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. Έγξαςε δνθίκηα, κπζηζηνξήκαηα θαη εμέδσζε νθηψ πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Κνηκσκέλε Ο Όπκμξ μ Μεβάθμξ ηδκ ελέπαζε. Κάεεηαζ ζημκ ηακαπέ ιε ηζξ χνεξ ηαζ ημζηάγεζ ηα βνάιιαηα ζηδκ εθδιενίδα πμο υθμ ιζηναίκμοκε ηαζ πζμ πμθφ. Κζ ένπεηαζ γάθδ βθοηζά ηαζ ααναίκμοκ ηα αθέθανα. Αακείγεηαζ ηυηε απυ ημκ Μεβάθμ Όπκμ ιζα χνα ή ηαζ δομ Κζ εηείκμξ, θζθεφζπθαπκμξ ηδξ δίκεζ υζδ γδηήζεζ πνμηαηααμθή. Γένκεζ ηδκ ηεθαθή ηζ δ εθδιενίδα βθζζηνά απ‘ ηα πένζα ηδξ ζημ πάηςια. Καζ θζβμζηεφμοκ μζ χνεξ ηδξ ακαιμκήξ. ΍ζπμο κα ιπεζ μνιδηζηυξ μ πζμ ιζηνυξ εββμκυξ, μ δεηαμπηάπνμκμξ βονίγμκηαξ απυ ημ ζπμθεζυ ημο ηαζ κα λεζπίζεζ ιε θςκέξ ημκ φπκμ ηδξ. Γηψξγεο Μαλνπζάθεο

Ζ πξνζεπρή ηνπ ηπθινχ Κφιαηα-ηφιαηα δ ανμπή δένκεζ ημ ηγάιζ Πίζς απυ ημ ηγάιζ ηάεεηαζ μ ηοθθυξ Ώημφεζ ημκ ήπμ ηδξ ανμπήξ ηαζ κζχεεζ ηα κενά κα ηοθμφκ ζημ πνυζςπυ ημο. ΢θαθίγεζ ηα ιαηυθοθθα, πνμζεφπεηαζ: «Κφνζε ηςκ οδάηςκ, λέπθοκε ηαζ ηδκ ηοθθυηδηά ιμο, ηάιε υηακ ε‘ ακμίλς ηα αθέθανα κα δς ημ πνχια ηδξ ανμπήξ». Γηψξγεο Μαλνπζάθεο

381

Ζ Σψληα Μαξθεηάθε (1942-94) απφ ηνλ Πεηξαηά, ππήξμε πνιπηάιαληε. Ήηαλ θξηηηθφο, δεκνζηνγξάθνο, εζνπνηφο, ζθελνζέηηδα ηνπ ζεάηξνπ, ηεο ηειεφξαζεο θαη ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ θαη πνηήηξηα.

Δίκαζηε ηα παηδηά Βίιαζηε ηα παζδζά ημο ιεηαπμθέιμο Βίιαζηε μζ ηανπμί ηδξ εφεθθαξ, ηδξ πείκαξ, ημο ηνυιμο, ηδξ ημφναζδξ, ηδξ πνχηδξ επαθήξ ιε ηδκ αημιζηή θνίηδ. Βίιαζηε μζ ζπυνμζ ηδξ μνβήξ, έιανοα εκυξ ηαζκμφνβζμο ηυζιμο, ιζαξ κέαξ επμπήξ. Γεκκδεήηαιε ζημ ζφκμνμ ημο πνυκμο …………………………………………… Μαξ άνπαλε μ άκειμξ ηδξ δίραξ ηαζ ηδξ θοβήξ ηαζ ιαξ έθενε εδχ κα ςνζιάζμοιε. Μα ζιίβμοιε υθμζ ζηδκ ίδζα βθχζζα ηαζ ζηδκ ίδζα αιείθζηηδ ζθναβίδα ημο πμθέιμο πμο ιαξ βέκκδζε, ημο ηεκμφ πμο ιαξ αφγαλε. Βίιαζηε δ δζεεκήξ βεκζά ημο δζεεκμφξ ιεηαπμθέιμο. Γεκκδεήηαιε ζημ ηεκυ. Σψληα Μαξθεηάθε

Καη’ εηθφλα Πχξ κα δεπηείξ πςξ μ ηυζιμξ Βίκαζ υθμξ πθαζιέκμξ ηαη‘ εζηυκα Καζ ηαε‘ μιμίςζή ζμο; Σψληα Μαξθεηάθε

382

Ο Κψζηαο Μφληεο (1914-2004) απφ ηελ Ακκφρσζην ηεο Κχπξνπ, ππήξμε απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ζχγρξνλνπο Έιιελεο ινγνηέρλεο. Ήηαλ κέινο ηεο Αθαδεκίαο ηεο Αζήλαο θαη είρε πξνηαζεί γηα ην βξαβείν Νφκπει.

Αθηέξσζε ΢ημοξ παθζμφξ ιμο ζοιιαεδηέξ πμο ‗θοβακ ηαζ δεκ πενίιεκακ υπςξ πνζκ κα ζπμθάζμοιε ιαγί. πμο άθθμ ημοδμφκζ άθθμο παζδμκυιμο άημοζακ ηζ έθοβακ. Κψζηαο Μφληεο

Ζ Δμέιημε ησλ εηδψλ Βίπε εκ ηέθεζ πνμζέλεζ πςξ υζμ πνμπςνμφζε ηυζμ πεζνμηένεοε δ ηαηάζηαζδ ηζ έηζζ απμθάζζζε κα δζαηυρεζ ζημκ άκενςπμ. Κψζηαο Μφληεο

Εσή Αεκ ηδ κμζάγεζ ακ ιαξ δοζανεζηεί λένεζ πςξ δεκ εα λακαζοκακηδεμφιε. Κψζηαο Μφληεο

Γηα ηε γε Σελ επάλδξσζεο κε δπν απνδηνπνκπαίνπο ακαξησινχο, Κχξηε, θαη λα ηα’ απνηειέζκαηα ηψξα Κψζηαο Μφληεο

383

Ζ Ρίηα Μπνχκε-Παππά (1906-84) απφ ηε ΢χξν ήηαλ δεκνζηνγξάθνο θαη πνηήηξηα.

Ζ πχιε

…………………………………………………….. Αεκ είπε επζζηεθεεί ιζακ αβμνά έκα βναθείμ ηαλζδίςκ εκ ημφημζξ υθμ αβυναγε ημφηθεξ ηαζ υθμ ηαλίδεοε θαενεπζαάηδξ ζε ηναίκα ηαζ πθμία ιε ηδκ εθπίδα κα ζοκακηήζεζ ζ' έκα δάζμξ ηδκ αδεθθμφθα ιε ηζξ ηνεζξ ακμίλεζξ κα ράπκεζ βζα θνάμοθεξ. Αεκ ήλενε ακ γεζ ή ακ οπήνλε ζ' επμπέξ πμο δ ιμοζζηή ελδβμφζε ηα πάκηα, θνεζημθμοζιέκμξ ζ' ελχημζιεξ ηνήκεξ είπε αβεζ έλς, ιπμνεί βζα πενίπαημ, ιπμνεί βζα κα ιμκμιαπήζεζ ιε ηδ ζηζά ημο ιε ημ ίδζμ εηείκμ πζζηυθζ. Με πένζα απθςιέκα ζακ οπκμαάηδξ έραπκε ζηζξ υπεεξ ιε ηα πθαηάκζα ηαζ ηζξ ζηζέξ ηζ υθμ βζα ιζα πφθδ ιζθμφζε βζα ιζα πφθδ: Πμζμξ εα ιμο λακαδχζεζ ηδκ αεςυηδηά ιμο πμο ηάκεζ ημ παζδί κα ηθαίεζ ιε θοβιμφξ ημ άκεμξ κα παιμβεθά ηδκ χνα πμο ημ ζθάγμοκ; Πμζμξ εα ιμο λακαδχζεζ υ,ηζ πάκς ηάεε θεπηυ πμο πενκά πμζμξ εα ιμο λακαδχζεζ ηδκ Βθπζκίηδ δίπςξ αίιαηα ημ ηαθαεάηζ ηδξ ιε ηζξ θνάμοθεξ ζημ δάζμξ; Πμφ είκαζ δ πφθδ πμο εα ιε μδδβήζεζ κα γδηήζς ελήβδζδ βζα ηυζα αζκίβιαηα, ηυζμοξ εακάημοξ; Πμφ είκαζ δ πφθδ; Ξαθκζηά άκμζλε ηνίγμκηαξ ιζα πυνηα ζε ιένμξ πμο δεκ ήηακ ημίπμξ ηακέκαξ. ΍ζηε οπήνπε ιζα πφθδ; Ώθθά πμζμξ είπε ζηήζεζ ιζα πυνηα ηαηαιεζήξ ζημ θζαάδζ; Πμζμξ είπε ζηνίρεζ ημ πυιμθμ ιέζα ζηδ ζζςπή βζα κα δναζηεθίζεζ εοεφξ εηείκμξ ημ ηαηχθθζ ηαζ κα παεεί ηαεχξ ζ' έκα θααφνζκεμ ιέζα ζημ πνάζζκμ ηνζθφθθζ; Πχξ αβήηε έηζζ αευνοαα απυ έκα ηέημζμ ζφκμνμ πχξ ιπήηε ζ' έκα αυναημ δάζμξ απ' υπμο αημφζηδηε κα λεθςκίγεζ ιε αθαθαβιμφξ πανάξ: Βθπζκίηδ! Βθπζκίηδ! Ρίηα-Μπνχκε Παππά

384

Κψζηαο Μχξεο είλαη ην ςεπδψλπκν ηνπ θξηηηθνχ, κεηαθξαζηή, ινγνηέρλε θαη πνηεηή Κψζηα Γεσξγνπζφπνπινπ, πνπ γελλήζεθε ην 1937 ζηε Λακία.

Ο γέξν δάζθαινο Ο βένμ δάζηαθμξ - πμζμξ ημκ εοιάηαζ; ημκ ακελφπκδημκ φπκμ ημζιάηαζ ημκ λεκοπηάκε δομ πςνζακμί. Οζ κέμζ ζηυνπζζακ ζηα ηαθεκεία δομ-ηνεζξ πμο πήβακε ζηδκ εηηθδζία δε αβάθακ θυβμ βζα ηδ εακή. Ο ράθηδξ αζάγμκηακ είπε ααθηίζζα, αμοαά ημκ εάρακε ζηα ηοπανίζζζα ηαζ ημκ λεπάζακε πμθφκ ηαζνυ. Ο δαζμθφθαηαξ ημκ άθθμ πνυκμ ηάνθςζε ηάβηεθα ηζ έθηζαλε ιυκμ ιε δομ ζακίδζα έκα ζηαονυ. Έκαξ ανβυζπμθμξ εζνδκμδίηδξ ανήηε ημ ηείιεκμ ηδξ δζαεήηδξ υπμο δζααάζαιε ημ θυβμ αοηυ: "΢ηνλ ηάθν ζα 'ζεια ζαλ ζα πεζάλσ πσο ήκνπλ δάζθαινο λα γξάςνπλ πάλσ.

Kαη δίρσο ιάζε παξαθαιώ". Κψζηαο Μχξεο (Γεσξγνπζφπνπινο)

385

Ο Γηάλλεο Νεγξεπφληεο (1930-91) απφ ηε Λάξηζα, αζρνιήζεθε κε φια ζρεδφλ ηα είδε ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ: πνίεζε, δνθίκην, ζέαηξν, ηξαγνχδη θαη θξηηηθή. Σξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηήζεη νη Κειαεδφλεο, Θενδσξάθεο, Λενληήο, Κφθθνηνο θαη άιινη.

΢ηε κηθξή αίζνπζα εθζέζεσλ ηνπ Παξλαζζνχ Σζ πνχια ηαζ ηζ ζπέδζμκ ήηακ ζακ κα ιζθμφζακ ιζα ακεμδέζιδ πνμπακηυξ θεξ ηαζ ιμζπμαμθμφζακ. Παζδί ιμο θαίκεηαζ δ ζπμοδή ημ ηάθακημκ, ημ πάεμξ ηαζ πνζκ ιμο πεζξ υ,ηζ ιμο πεζξ γςβνάθζζε έκα άκεμξ. Νμιίγς δζάκα έηακα μ πίκαηαξ πμο ανήηα πάεζ πμθφ ιε ημκ ιπμοθέ πμο είκαζ ηαζ ακηίηα. Γηάλλεο Νεγξεπφληεο

Ο γάκνο ΢ε δομ πακένζα μζ ιπμοιπμοκζένεξ ηζ μζ ακεμδέζιεξ ζηδ ζεζνά δ κφθδ ιυκμ δεηαεκκζά ηαζ ημο βαιπνμφ μζ ιένεξ ιεηνδιέκεξ. Ο βάιμξ έιμζαγε ηδδεία υηακ ζηαεήηακ ζηδ ζεζνά ημοιπάνμξ, ζυζ ηαζ θμζπά ζηδ ζηάθα βζα κα αβμοκ θςημβναθία. Κνίια ημ ημνζηζάηζ, ηνίια ηζ ηάκεζ ημ άηζιμ ημ πνήια. Γηάλλεο Νεγξεπφληεο

386

Ο Σφιεο Νηθεθφξνπ γελλήζεθε ην 1938 ζηε Θεζζαινλίθε. Έρεη γξάςεη κπζηζηφξεκα, δηήγεκα θαη έρεη εθδψζεη 13 ζπιινγέο πνίεζεο

Μπζηηθνί δξφκνη Ώκ πς βθοηυ ακ πς βεθμφκ ακ πς ζοκηνυθζζζά ιμο ιήπςξ ηακείξ εα ηαηαθάαεζ πυζμ βθοηυ είκαζ ημ παιυβεθμ πυζμ βεθμφκ ηα ιάηζα ζμο πυζμ γεζηυ είκαζ ημ πένζ ζμο πμο ιε ηναηά ζθζπηά ιέζα απυ πίθζεξ θέλεζξ ηαεδιενζκέξ δζαααίκεζ ημ αηαηαιέηνδημ. Σφιεο Νηθεθφξνπ

Μέζα ζηα ρξψκαηα κπξνζηά κνπ ε Έθε εηεί πμο πήβαζκα αανφξ ηαζ ιυκμξ ιε ηα πνυκζα ιμο ζηδκ Ββκαηία, ακάιεζα ζε πςνζημφξ ηαζ ιαβαγάημνεξ, αβήηε ηαζ πάθζ λαθκζηά ιέζα ζηα πνχιαηα ιπνμζηά ιμο δ Έθδ ηζ έβεζνε κα ζημοπίζεζ ιε ηα ιάηζα ηδξ ηδ ιεθακζά απ‘ ημ παθζυ ιμο ιπζη ζημ ιέηςπμ. έκα δεζθυ πμνημηαθί απκμπάναγε ζηα πείθδ ηδξ ηζ έκα ααεφ βαθάγζμ λέθηζ η‘ μονακμφ είπε ζηαθχζεζ ζηα ιαθθζά ηδξ. ζθζπηά ηναηχκηαξ ηα αζαθία ζημ θεοηυ πμοηάιζζμ, δ ίδζα εηείκδ Έθδ απυ ηα δεηαμπηχ, ημ ίδζμ ζημκζζιέκμ απμιεζήιενμ, ηα ίδζα εηείκα ιάηζα ιέζα ζηδ εθίρδ πμο παιμβεθμφζακ. Σφιεο Νηθεθφξνπ

387

Ο πνηεηήο, δνθηκηνγξάθνο θαη θξηηηθφο ινγνηερλίαο Γεκήηξεο Νηθνξέηδνο, γελλήζεθε ην 1944 ζηε Ρνπκαλία θαη δεη ζηε Λέζβν.

Σν παξάπνλν ηνπ Ηνχδα Κάης απ‘ ημ δέκηνμ πμο εα ηνειαγυηακ μ Εμφδαξ ιέηναβε ηα ανβφνζα. Μυθζξ έθηαζε ηα ηνζάκηα, Άνπζζε κα ζοθθμβζέηαζ: Κακείξ δεκ ημκ νχηδζε ακ ήεεθε κα βεκκδεεί ηαηαδυηδξ ΋ιςξ, ζηεθηυηακ πςξ ακ δεκ πνυδζδε δεκ εα οπήνπε ΢ηαφνςζδ δεκ εα οπήνπε Ώκάζηαζδ. Υςνίξ Εζηανζχηεξ κυιμοξ δεκ εα ‗πακ μζ ζηαονςηέξ. Αίπςξ Εμφδα, ΢ηαφνςζδ δεκ εα βζκυηακ «Κάηζ πνυζθενα ηζ εβχ βζα ηδκ Ώκάζηαζή ζμο», είπε ζημκ Εδζμφ. Πέηαλε ηα ανβφνζα ηζ ακέαδηε ζημ δέκηνμ βζα κα ηνειαζηεί. Γεκήηξεο Νηθνξέηδνο

_____________________________________________________ Παχινο Νηξβάλαο ήηαλ ην ινγνηερληθφ ςεπδψλπκν ηνπ ινγνηέρλε θαη αθαδεκατθνχ Πέηξνπ Απνζηνιίδε. Γελλήζεθε ζηε Ρσζία ην 1866 θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1938. Έγξαςε δηεγήκαηα, ρξνλνγξαθήκαηα θαη πνίεζε.

Οδνηπφξνο Αεκ εέθς εβχ ηνζακηάθοθθα ζημ ένδιυ ιμο δνυιμ δέκηνμ δεκ εέθς κα ζηαεχ, πδβή κα λεδζράζς. Ββχ ακεααίκς ημ αμοκυ ι‘ έκα ζηαονυ ζημκ χιμ ημο θεζκμπχνμο αξ απθςεμφκ ηα θφθθα, κα πενάζς. Παχινο Νηξβάλαο

388

Ο Κψζηαο Οπξάλεο γελλήζεθε ζην Λεσλίδην ην 1890 θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1953. Ήηαλ δεκνζηνγξάθνο, κεηαθξαζηήο, πεδνγξάθνο θαη πνηεηήο.

Οδνηπφξνο Ώ! Σζ ςθεθεί κα ηανηενάξ υνεζμξ ζηδκ πυνηα ημο ζπζηζμφ ηαζ ιε ηα ιάηζα ζημοξ κεηνμφξ ημοξ δνυιμοξ ζηοθςιέκα; Ώκ είκαζ κα‘ ένεεζ εα κα΄νεεί , δίπςξ κα κζχζεζξ απυ πμφ, ηαζ πίζς πθδζζάγμκηαξ ιε αήιαηα ζαδζιέκα. Θε κα ζμο ηθείζεζ απαθά ιε η‘ άζπνα πένζα ηδξ ηα δομ ηα ιάηζα πμο ημονάζηδηακ ζημοξ δνυιμοξ κα ημζηάκε, ηζ υηακ βεθχκηαξ κα ηδξ πεζξ, εα ζε νςηήζεζ: «πμζά είι εβχ;» ηζ απ‘ ηδξ ηανδζάξ ημ ζηίνηδια εα ηαηαθάαεζξ πμζά είκαζ. Αεκ ςθεθεί κα ηανηενάξ… Ώκ είκαζ κα ΄νεεζ, εε κα ‗νεεί Κθεζζηά υθα κα ΄καζ, εα ηδ δεζξ έλαθκα ιπνμξ ζμο κα ανεεεί ηζ ακμίβμκηαξ ηα ιπνάηζα ηδξ πνχηδ εα ζ‘ αβηαθζάζεζ. Βζδέ, ηζ ακ έπεζ θςηεζκυ, ημ ζπίηζ βζα κα ηδ δεπηείξ, ηαζ ζακ θακεί ηνέλεζξ ζ‘ αοηήκ, ηζ ειπνυξ ζηα πυδζα ηδξ ζονεείξ ακ είκαζ κα ‗νεεζ, εε κα νεεί – αθθζχξ εα πνμζπενάζεζ. Κψζηαο Οπξάλεο

Σειεπηαία ΢ρεδηάζκαηα (Απνζπάζκαηα) Κανπυ δεκ έημρα ηακέκα απυ ημ δέκηνμ ηδξ γςήξ, ιμκάπα ιάγερα υ,ηζ ανήηα κά ‗καζ πεζιέκμ ηαηαβήξ... .…………………. Σχνα βονίγς ηαζ ημζηάγς ηαζ ηδ γςή ακαιεηνχ: -πυζμ ιεβάθδ ήηακ δ θυνα, -πυζμ ημ πήδδια ιζηνυ! Κψζηαο Οπξάλεο

389

Ο Κσζηήο Παιακάο γελλήζεθε ζηελ Πάηξα ην 1859 απφ Μεζνινγγίηεο γνλείο θαη πέζαλε ην 1943 ζηελ Αζήλα. Θεσξείηαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Έιιελεο πνηεηέο, ηνπ έρεη απνλεκεζεί ν ηίηινο ηνπ εζληθνύ πνηεηή, ππήξμε αθαδεκατθφο θαη πξνηάζεθε αξθεηέο θνξέο γηα ην βξαβείν Νφκπει Λνγνηερλίαο.

Πελειφπε, αγξχπλεζα Χ Πδκεθυπδ, αβνφπκδζα, ‗ηζ ιμο είπεξ βίκεζ ηαίνζ ηδ κφπηα εκυξ ελάιεηνμο ιαξ θχηζγε η‘ αζηένζ βοκαίηα, θφνα, ηαζ ηα δομ ηονίανπα, ηυζμ ςναία! ΋ζμ δεκ ήηακ ηνμιενυ ημ ηυλμ ημο Οδοζζέα! Κσζηήο Παιακάο

΢αηηξηθά γπκλάζκαηα (Α14) Δ ηφπδ ιάξ ακηάιςζε ημοξ δομ, ιζα ζηζβιή ζηδκ αηάεανηδ αβμνά. Βίπα ηνζάκηα πνυκζα κα ζε δζς. Ήζμοκ εζφ ηδξ κζυηδξ ιμο δ πανά. Μαξ βέθαζακ λακά μζ θεοβάημζ πνυκμζ, ηαζ αζαζηζηά ηζ απάκηεπα εηεί δα ηςκ ενχηςκ η‘ αεάκαημ η‘ αδδυκζ λακάνπζζε ημ εείμ ηεθαδδζζιυ· ζημκ ηήπμ κα! η‘ αβζυηθδια θμοκηχκεζ, κα ημ ημνιί ζμο ημ θαπηανζζηυ...

– Υμκηνή βοκαίηα εζφ ηαζ ζςιέκμξ ρανυηνζπμξ εβχ! – Καζ πςνζζηήηαιε ήζοπα. Δ γςή. Κσζηήο Παιακάο

΢αηηξηθά γπκλάζκαηα (Β6) Σα ηεθάθζα ημο Γέκμοξ ηαζ ημο Κνάημοξ. Ο αμοθεοηήξ ηζ μ δάζηαθμξ. Σα πζάζακ υθα ηα πυζηα! Νμοξ, ηανδζά, δζηά ημοξ. Αέζακ ημ κμο· ηδκ ηανδζά ηδ κηνμπζάζακ.

390

Να ημ νμοζθέηζ κα ηζ δ εθθδκζημφνα, η‘ άνιαηά ημοξ. Με ηείκα ιαξ παθάζακ. Δ ζηέρδ, κμφθα. Δ Σέπκδ, παηζααμφνα. Ο ρεοημαηηζηζζηήξ ηζ μ ρδθμθυνμξ. Σ‘ άβζμ ηυκζζια, ιζα ηαθζηαημφνα. ΢ηδ βδ πμο πζάκεζ ηαζ πνμηυαεζ μ ζπυνμξ ηάεε θμβήξ ηγμοηγέδςκ ηαζ πζενυηςκ, ηζ εβχ θοηνχκς ακάλζμξ νζιαδυνμξ ιαφνςκ εοιχκ ηαζ πμνθονχκ ενχηςκ. Κσζηήο Παιακάο

Γεθαηεηξάζηηρν [126] Θεέ ιμο! Θεέ ιμο! Μα ηίπμηε δεκ έπς ιέζα ιμο πμο ιε ιζα ηανδζά κα ιμζάγεζ! Πυηε ζηνααυξ ιε πάεζ ημ πείζια, ηνέπς, πυηε αμοαυξ, ιε δέκεζ έκα ιανάγζ. απυ αμοθή, απυ βκχιδ δεκ ηαηέπς. Φεοημγχ ιε ημ ηχνα, δε ιε κμζάγεζ βζα ημ πηεξ. Καζ βζα ημ αφνζμ; Αεκ πνμζέπς. Δ ανκδζζά ιε βοικχκεζ, ιε θεηζάγεζ ημ ρέια... Βίιαζ ζακ έκα εδθοηυ πμο υθμ ζε ανβυ ηαενέθηζζια λεπκζέηαζ, είιαζ αοηυξ πμο ημ ιαφνμ ημο εαοηυ αθέπεζ υθμ αβκάκηζα ημο... Βίιαζ ημ ηαηυ πμο ιε ηδκ ίδζα ημο αζηδιζά πηοπζέηαζ ζηδ κφπηα πμο υθμ πζμ πμθφ ζημνπζέηαζ... Κσζηήο Παιακάο

Φαληαζία Φακηαζία δέζπμζκα, έθα ηνέλε πνςημζηάηδ Νμο ζφνηε αδάιαζηεξ δμοθεφηνεξ, ς, κενάζδεξ ημο Ροειμφ ηζ απ‘ μο πυεμο ηα ααεζά, ηα ρδθά ημο θμβζζιμφ Κσζηήο Παιακάο

391

Σεο Αζελάο αλάγιπθν Πχξ αημφιπδζεξ άπναβα ημ δυνο; Σδ θμαενή ζμο πενζηεθαθαία αανζά πχξ βένκεζξ πνμξ ημ ζηήεμξ, Κυνδ; Πμζμξ πυκμξ ηυζμ είκαζ ηνακυξ, ς ζδέα, βζα κα ζε θηάζεζ! Οπηνμί ηεναοκμθυνμζ δεκ είιαζ βζα δζηά ζμο ηνυπαζα κέα; Αε μδδβεί ζημ ΐνάπμ ζμο ηδκ πθχνδ ημο ηανααζμφ ζμο πθέμκ πμιπή αεδκαία; ΢ε ηαθυπεηνα αθέπς κα ηδκ έπεζ ηανθςιέκδ ιία πίηνα ηδκ Παθθάδα. Χ! ηάηζ ιέβα, απίζηεοημ εα ηνέπδ ... Υαιέκδ ηθαζξ ηδκ ζενή ζμο πυθδ δ κεηνυ ιέζ‘ ζημ ικήια ηαζ ηδκ υθδ ημο ηυηε ηαζ ημο ηχνα, ςζιέκα! Βθθάδα; Κσζηήο Παιακάο

Ίακβνη θαη Αλάπεζηνη ΢ημο ζμθμφ ημ πανάεονμ πμο ζηφαεζ κφπηα ιένα ζηδξ ιεθέηδξ η‘ απυηνοθα, δ Φφζζξ δ ιδηένα έζηνςζε ιμζπμιφνζζηδ δνμζενειέκδ ζηνάηα απυ ηνίκ‘ απνζθζάηζηα ηαζ νυδα αεθμοδάηα. Σ‘ αηαίνζαζηα ηαζ η‘ άιμζαζηα, αδένθζα είκαζ ηα δφμ· ημ θμοθμφδζ η‘ μθυπανμ, ημ εθζαενυ αζαθίμ. Κσζηήο Παιακάο

392

Ο Αζεκάθεο Παλζέιελνο (1903-84) απφ ηε Μπηηιήλε, έγξαςε κπζηζηνξήκαηα θαη πνίεζε.

Σξηκειέο Πιεκκειεηνδηθείνλ Πάκς ζηδκ λφθζκδ έδνα ηαεζζιέκμζ, ιζα βκχιδ, ιζα ηανδζά εοπανζζηδιέκδ,ηνεζξ μιμζυιμνθμζ, ήζοπμζ ακενςπάημζ ηζ μ εζζαββεθέαξ, ιε Φαίνιπακλ ιμοζηαηάηζ! Έκαξ ενβάηδξ ηάεεηαζ ζημκ ιπάβημ, απυ έκα ζπάβημ ηνέιεηαζ μ Υνζζηυξ ηζ απ' ημ Υνζζηυ ηνειζέηαζ, δίπςξ ζπάβημ, ημ Καεεζηχξ! "Βζφ ήζμοκ ανπδβυξ ζηδκ απενβία;" "Ώοηυ βζα ιέκα εα ήηακε ηζιή". "Καζ ηζ ζαξ θηαίεζ ημ Κνάημξ ηζ δ Θνδζηεία"; "ΐμδεμφκ υζμοξ ιαξ ηθέαμοκ ημ ρςιί"! Ο πνυεδνμξ είκαζ ιάκα ζηδ δμοθεζά ημο ηζ είκαζ αοζηδνυξ ζηα ήεδ ηαζ ζημοξ ηνυπμοξ, ημζηάεζ ημ κυιμ ιέζα απ' ηα βοαθζά ημο ηαζ ιέζα απυ ημ κυιμ ημοξ ακενχπμοξ. "Αομ πνυκζα θοθαηή ηαζ δομ ελμνία"! Καζ ημκ αημφεζ μ ενβάηδξ ηαεζζηυξ, ηθαίεζ ιζα βνζμφθα ιε ήιενδ πζηνία, ιεζδζά ηάημο απ' ηδ ζηυκδ ημο μ Υνζζηυξ, Πάκς ζηδκ λφθζκδ έδνα ηαεζζιέκμζ, ιζα βκχιδ, ιζα ηανδζά εοπανζζηδιέκδ, δζηάγμοκε ημκ ηθέθηδ, ημκ αθήηδ ηζ απέ παίνκμοκ ημ ηναι ηαζ πάκε ζπίηζ. Σνςκ ηαζ ιζθάκ βζα ημ 'Άδζημ ιε πάεμξ, δζδάζημοκ ηα παζδζά ημοξ δεζηή, αέααζμζ αοημί πςξ είκαζ ηαηά αάεμξ, πζμ ηίιζμζ απ' υζμοξ ηθεζμφκ ζηδ θοθαηή. Αζεκάθεο Παλζέιελνο

393

Ζ Δπηπρία Παπαγηαλλνπνχινπ γελλήζεθε ζην Ατδίλη ηεο Μηθξάο Αζίαο ην 1893 θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1972. Δίλαη απφ ηηο πην παξαγσγηθέο ζηηρνπξγνχο θαη δεθάδεο ηεο ηξαγνχδηα ηεο έρνπλ κεινπνηεζεί απφ ζπνπδαίνπο ζπλζέηεο (Σζηηζάλεο, Εακπέηαο, Βακβαθάξεο, Καιδάξαο, Υαηδεδάθηο θαη άιινη).

Ση έρεη θαη θιαίεη ην παηδί Ήηακ πθςιυ, ήηακ βθοηυ πανάπμκμ Ήηακ η‘ αβυνζ π‘ αβαπχ πανάπμκμ. Πίζς απ‘ ηα ιάηζα δ ανμπή η‘ αβυνζ ιμο η‘ αβυνζ ιμο έπεζ ζηαονςεεί. Σζ έπεζ ηαζ ηθαίεζ ημ παζδί ηακείξ δεκ αβήηε βζα κα δεζ ια ημ θοπήεδηε δ αοβή πμο πυκεζε ηυζμ πμθφ Δπηπρία Παπαγηαλλνπνχινπ _____________________________________________________________________ Ο Λεπηέξεο Παπαδφπνπινο γελλήζεθε ζηελ Αζήλα ην 1935 θαη είλαη θη απηφο έλα απφ ηνπο πην παξαγσγηθνχο Έιιελεο ζηηρνπξγνχο. Δθαηνληάδεο ηξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηεζεί απφ Μαξθφπνπιν, Πιέζζα, Λενληή, Θενδσξάθε θαη πνιινχο άιινπο.

Βξνρή θαη ζήκεξα ΐνμπή ηαζ ζήιενα, ανμπή ζηδ ζηέβδ ιαξ ανμπή ζηδκ πυνηα ιαξ αηέθεζςηδ ανμπή Κζ εζφ ζηα ζφκμνα, ζ‘ έκα πανάηςια ηαζ βφνς μ εάκαημξ, αηέθεζςηδ ανμπή. Ββχ ζηα ζφκμνα, ζε ηάπμζμ βνάιια ιμο ααεεζά ζηδ πθαίκδ ζμο, βθοηά κα ζε πμκχ ηζ εζφ ζημ ζπίηζ ιαξ, πακημφ ηα πκάνζα ζμο πακημφ ηα ιάηζα ζμο, πθδβέξ ζημ δεζθζκυ. ΐνμπή ηαζ ζήιενα ηζ μφηε έκα βνάιια ζμο ηζ μφηε έκα ιήκοια ζημ ιαφνμ μονακυ Φοθάλμο αβένα ιμο, θοθάλμο αβνφπκζα ιμο θοθάλμο αβυνζ ιμο, απυ ημκ ηεναοκυ. Λεπηέξεο Παπαδφπνπινο

394

Ο Θαλάζεο Παπαζαλαζφπνπινο γελλήζεθε ζηε Ναππαθηία ην 1937. Δίλαη δηθαζηηθφο θαη παξάιιεια γξάθεη πνίεζε.

Σν ξνιφγη Αμοθεφεζ ημ νμθυβζ ιε ηδ ιπαηανία ζοκεπχξ (ςξ έλς αημφβμκηαζ ηα αήιαηα ημο θεπημδείπηδ) ηζ αοηυιαηα ημ λοπκδηήνζ εκενβμπμζείηαζ. Συζςκ ελανηδιάηςκ ιάηαζμξ ιυπεμξ αθμφ ιέζα ζημ ζπίηζ δεκ οπάνπεζ πνυκμξ βζα κα ιεηνδεεί μφηε κ‘ αθοπκζζεεί φπανλδ γχζα. Αεκ ζοβηζκείηαζ ημ ηεκυ ιε ζαιαηάδεξ Θαλάζεο Παπαζαλαζφπνπινο ___________________________________________________________________ Ζ Αξηζηέα Παπαιεμάλδξνπ γελλήζεθε ην 1970 θαη είλαη θηιφινγνο θαη πνηήηξηα.

Πανάθθδθα Πθάκμ πνχημ Βηείκμξ ηζ εβχ Ώπανπή Πθάκμ έηημ Βηείκμξ ηζ εβχ ΢ζςπή Πέκηε πθάκα ζαδζιέκα Γζα ιία ζηδκή Σδξ γςήξ ιμο Πνμζπέδζμ ή αθμνιή. Αξηζηέα Παπαιεμάλδξνπ

395

Ο Νίθνο Παπάλαο είλαη Έιιελαο πνηεηήο

Άιγεβξα ΋ηζ ηζ ακ έπς ηάκεζ ιέπνζ ηχνα Ώνάδζαζια ιδδεκζηχκ Λείπεζ απυ ιπνμζηά ημοξ δ ιμκάδα Λείπεζξ εζφ. Νίθνο Παπάλαο ______________________________________________________________________ Ο Εαραξίαο Παπαλησλίνπ (1877-1940) απφ ηελ Δπξπηαλία, ήηαλ αθαδεκατθφο. ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

΢εξελάδα ζην παξάζπξν ηνπ ζνθνχ ΢νθέ κνπ, ην ηεηξάζνθν πνπ ζε θσηάεη ιπρλάξη λάηαλε, ιέεη, θεγγάξη θαη ζπ είθνζη ρξνλψ! Νάηακε ηάπα δ βκχζδ ζμο ιε ημκ αβένα αιάπδ, βζα δαζςιέκδ νάπδ λεηίκδια πνςζκυ... Νάηακε ηάπα δ ζηέρδ ζμο ζονημφ πμνμφ ηναβμφδζα ιίακ αβηαθζά θμοθμφδζα ιίακ ζζημνία ηνεθθή. ……………………………………….. Πμθφ ηδκ ηαηαθνυκεζεξ ηδ γςή, πακάεειά ηδ… Καζ ηχνα; Βίκαζ θεοβάηδ ζακ υκεζνμ πνςζκυ. Υεζθάηζα ακεμφκ ζηδ βεζημκζά βανμφθαθα ζηδ βθάζηνα– ηαζ ζο δζααάγεζξ η‘ άζηνα ηαζ ημ ααεφ μονακυ. Εαραξίαο Παπαλησλίνπ

396

Ο Γεκήηξηνο Παπαξξεγφπνπινο 1843-1873 ήηαλ ηζηνξηθφο ζπγγξαθέαο. Αληί κλεκείσλ.. Ώκηί ικδιείςκ ηαζ ιαοζςθείςκ επί ημο ηάθμο ιμο ηαθεκείμκ γδηχ ς θίθμζ, κα ακεβενεεί. ΋ηακ εα πίκμοκ ηαθέ μζ άθθμζ βοικυκ ηνακίμκ εε κα πνμαάθεζ Σμ άνςιά ημο κα μζθνακεεί Γεκήηξηνο Παπαξξεγφπνπινο ________________________________________________________________________

Ο Αρηιιέαο Παξάζρνο (1838-95) απφ ην Ναχπιην, ήηαλ ξνκαληηθφο πνηεηήο ηνπ 19νπ αηψλα, εθπξφζσπνο ηεο ιεγφκελεο Πξώηεο Αζελαϊθήο ΢ρνιήο.

Ο Μάηνο Ανέραηε πάθζκ, εναζηαί εοδαίιμκεξ, κανηίζζμοξ Eζξ ημο MαΎμο ημοξ θαζδνμφξ η' εοχδεζξ παναδείζμοξ, Kαζ ηδκ πανεέκμκ ζηέραηε, ήηζξ ςξ άκεμξ ηθίκεζ· Eβχ δεκ ηυπης, δζ' ειέ απέεακεκ Eηείκδ! Αεκ ηυπηεζ μ ακέναζημξ ιονζίκδξ ηθχκα πθέμκ· Xθεοάγεζ ηδκ μδφκδκ ημο ημ άκεμξ ημ ςναίμκ.

Eη ηάθμο ιυκμκ δφκαηαζ ηοπάνζζζμκ κα δνέρδ, Έκ άθθμ ικήια ιε αοηήκ, ημ ζηήεμξ ημο κα ζηέρδ...

Eίκαζ ακεέςκ εμνηή, δ πνχηδ ημο MαΎμο, Tμ άζια ηδξ κευηδημξ, δ άκμζλζξ ημο αίμο. Φεο· ηδκ ηανδίακ ιμο αοηή δ εμνηή λεζπίγεζ, Kαζ άθθδκ πνχηδκ εζξ ειέ MαΎμο εκεοιίγεζ.― Tμκ Mάζυκ ζαξ, εναζηαί ηνζζυθαζμζ, πανείηε, Πνζκ κέθδ θεζκμπςνζκά ενπυιεκα ζδήηε...

Oίιμζ, δζ' υθμοξ μ αοηυξ επνμςνίζεδ αίμξ· Mίακ ζηζβιήκ ιε ένςηα, ηαζ ιυκμζ αζςκίςξ!

Mυκμζ! αθθ' υπζ ηαζ πςνίξ ακάικδζζκ ηαιιίακ· Tοθθμί, ι' εκεφιδζζκ θςηυξ εζξ κφηηα αζςκίακ.

Eζξ ιίακ ηδξ ηανδίαξ ιαξ βςκίακ επζγχκηεξ, Χξ οπκμαάηαζ ααίκμιεκ η' οπάνπμιεκ απυκηεξ! ………………………………………………………………………….

Αρηιιέαο Παξάζρνο

397

Ο πνηεηήο Σίηνο Παηξίθηνο γελλήζεθε ην 1928 ζηελ Αζήλα. ΢ηελ θαηνρή ζπκκεηείρε ζηελ Αληίζηαζε θαη θαηαδηθάζηεθε ζε ζάλαην. Μεηά ηελ απειεπζέξσζε εμνξίζηεθε ζηε Μαθξφλεζν θαη ζηνλ Άε-΢ηξάηε.

Γξάκκαηα κεηαλνίαο ΋ηακ ημο γήηδζε μ ζηναηζχηδξ Ώηνζαυπμοθμξ Γεχνβζμξ, πςνίμκ Κέδνμξ Θεζζαθίαξ, κα βνάρεζ βζα θμβανζαζιυ ημο βνάιιαηα ιεηακμίαξ ζημ πςνζυ, ηζκάπηδηε. Κζ μ ζηναηζχηδξ Ώηνζαυπμοθμξ Γεχνβζμξ, παθζυξ ηαηάδζημξ ζε εάκαημ, πνυςνα βεναζιέκμξ απυ έλδ πνυκζα ζημ αμοκυ, ιε ηδ ιζζή ημο θαιίθζα λεηθδνζζιέκδ, ημο ‗πε ηθαίβμκηαξ: Δζύ ζα κπόξαγεο λα η’ αιαθξώζεηο ιίγν Συηε πνχηδ θμνά ηαηάθααε, ηδ ζήιαζκε δ ήηηα ημο ηζκήιαημξ. Σίηνο Παηξίθηνο ΢νβάδεο νπξαλνύ Απφκεηλαλ νη θαιηζνδέηεο ζνπ ζην πφκνιν ηνπ θξεβαηηνχ θη έλα ρηελάθη ησλ καιιηψλ ζην πάησκα. Απ’ ην παιηφ παξάζπξν πέθηαλ ιίγνη ζνβάδεο νπξαλνχ. Σίηνο Παηξίθηνο Ζ έθπιεμε Μ’ έθπιεμε αλαθαιχπησ ζηα θαηάβαζά κνπ αθφκα λα ζξελψ πνπ ράζεθε ε επαλάζηαζε φζν θη αλ μέξσ πσο αξγά ε γξήγνξα ζα ‘ρα θη εγψ ηελ ηχρε εθείλσλ πνπ νη ληθεθφξεο επαλαζηάζεηο ηνπο ζπληξίβνπλ. Σίηνο Παηξίθηνο

398

Άθθμ έκα ηαθμηαίνζ Γζα ζηέρμο κα ιδκ πνυθηαζκα ηζ αοηυ ημ ηαθμηαίνζ κα δς ημ θςξ λακά εηηοθθςηζηυ κα κζχζς ηδκ αθή ημο ήθζμο ζημ ημνιί ιμο κα μζιζζηχ δνμζενέξ ηαζ παθαζιέκεξ ιονςδζέξ κα βεοηχ βθοηυλζκεξ ηαζ πζπενάηεξ βεφζεζξ κα αημφς ηα ηγζηγίηζα ςξ ηα ηαηάααεα ηδξ κφπηαξ κα ηαηαθαααίκς ημοξ δζημφξ ιμο πμο αβαπχ κα ιδκ αδδιμκχ ι' αοημφξ πμο ιε ζηδνίγμοκ κα αθήκς ηζ άθθεξ γςέξ κα ιπαίκμοκ ζηδ δζηή ιμο.. Σίηνο Παηξίθηνο

Σν πξφβιεκα κε ηηο αλησλπκίεο Λέιε ειείξ ηζ εκκμμφιε εβχ θέιε εζφ ηζ εκκμμφιε πάθζ εβχ θέιε αοηυξ ηζ εκκμμφιε πάθζ εβχ. ΢ηδκ μοζία ιυκμ ιε ημ εβχ ιπμνμφιε κα εκκμήζμοιε ηάπμζμκ άθθμ. Σίηνο Παηξίθηνο

Έηε θσηφο Οζ απένακηεξ εηηάζεζξ ιεηνδιέκεξ ι' έηδ θςηυξ, δεκ ιμο θέκε ηίπμηα. Βζφ ήζμοκα θίβα ιέηνα ιαηνζά ηαζ δεκ ιπμνμφζα κα ζ' αββίλς ζακ απθδζίαζημ απθακή αζηένα. Σίηνο Παηξίθηνο

399

Γηέμνδν Ήεεθε κα ηενδίζεζ ηδκ εθεοεενία ηδξέηζζ έθεβε ημοθάπζζημκ, βειάηδ πενζθνυκδζδ βζ' αοηυ πμο ήηακ μ ηυζιμξ ηδξ βειάηδ θυαμ βζα υ,ηζ δεκ ήηακ ηυζιμξ ηδξ. Έκα δζάζηδια ζπεηίζηδηε ιε ηαθθζηέπκεξ ηζ ανζζηενμφξ δζακμμφιεκμοξ. Έβηαζνα δέπηδηε πςξ δ εθεοεενία ελανηζυηακ απυ μζημκμιζημφξ πανάβμκηεξ (δ μιμνθζά ηδξ ιυθζξ πμο άνπζγε κα θεείνεηαζ). Πακηνεφηδηε ζηδκ πνχηδ ζίβμονδ εοηαζνία ηαζ ηάεε ανάδο, ζημ παβςιέκμ ηδξ ηνεαάηζ ανίζηεζ πςξ δ γςή είκαζ πανάθμβδ, επενζηή ηαζ ζφκημιδ. Σίηνο Παηξίθηνο

Δξσηηθή ζηαδηνδξνκία Ήηαλε ιίγν αζηείν ην πψο απφηπρε κε ηηο γπλαίθεο. ΋ηαλ ηνλ ζέιαλε ζαλ έθεβν, εθείλνο έλησζε παηδί φηαλ ηνλ ζέιαλε ζαλ άληξα, έλησζε πηα ζα γέξνο. Σίηνο Παηξίθηνο

Αξζξνγξάθνο πξσηλήο εθεκεξίδαο ΢οβηεκηνχεδηε πάθζ βζα κα βνάρεζ έκα απυ ηα ηαθμπθδνςιέκα άνενα ημο πμο είπε θηάζεζ ιε ημκ ηαζνυ κα ηα πζζηεφεζ. Σίηνο Παηξίθηνο

Πνηλή Κάεε θμνά πμο εέθς κα ηζιςνήζς ημκ εαοηυ ιμο θζβμζηεφς ηζξ θμνέξ πμο ζε ημζηάς Σίηνο Παηξίθηνο

400

Ο Γηψξγεο Παπιφπνπινο (1924-2008) απφ ηνλ Πχξγν ήηαλ πνηεηήο θαη εμέδσζε πνιιέο ζπιινγέο. Παξάιιεια δσγξάθηδε.

Ζ γθξίδα κπινχδα Δ βηνίγα ιπθμφγα πμο ιμο πάνζζακ πμο ιμο ηδκ έθενακ απυ ηδκ Πνάβα έπεζ ιζα ζηάιπα ζηδ ζηήεμξ βνάθεζ η‘ υκμιά ζμο, Φνακηξ Κάθηα. Μζα ιπθμφγα ηδξ ανάδαξ βζα ημοθημονζάνδδεξ ημονίζηεξ ΋ιςξ ι‘ ανέζεζ ηάπμηε κα ηδ θμνχ ηαηάζανηα ζακ είιαζ ιυκμξ Βίκαζ ημ βηνίγμ πμο ιμο πάεζ. Γηνίγμ ηδξ εθίρδξ ηαζ ηδξ ενδιζάξ πμο ηυζμ έκμζςεεξ Βζφ. Γηψξγεο Παπιφπνπινο

Σεο Γχθηηζζαο Βίπα ζε ιζα Γφθηζζζα εέθς κα βίκς βφθημξ κα ζε πάνς Μπμνείξ ιμο θέεζ κα θαξ βζα ανάδο πυνηα πζηνά πςνίξ αθάηζ ηζ έπεζηα κα πθαβζάζεζξ; Μπμνχ ηδξ θές Μπμνείξ ιμο θέεζ κα πθαβζάζεζξ πςνίξ κα ηθαζξ απυ ημ ηνφμ πάκς ζηδκ παβςιέκδ θάζπδ; Μπμνχ ηδξ θές Μπμνείξ ιμο θέεζ πάκς ζηδ θάζπδ κα ιμο ακάρεζξ ημ ημνιί ηαζ κα ημ ηάκεζξ ζηάπηδ; Ώοηυ ηζ ακ ημ ιπμνχ ηδξ θές Μπμνείξ ιμο θέεζ ηδ ζηάπηδ ιμο κα ηδ νίπκεζξ ζημ ηναζί ζμο βζα κα ιεεάξ πμθφ, κα ιε λεπκάξ; ΋πζ αοηυ, δεκ ημ ιπμνχ ηδξ θές Γφθημξ δε βίκεζαζ ιμο θέεζ. Γηψξγεο Παπιφπνπινο

401

Ζ Μαξία Πνιπδνχξε (1902-30) απφ ηελ Καιακάηα, ήηαλ πνηήηξηα ηεο λενξνκαληηθήο ζρνιήο. Ζ δσή ηεο ζεκαδεχηεθε απφ ηνλ έξσηά ηεο κε ηνλ επίζεο πνηεηή Κψζηα Καξπσηάθε. Πέζαλε κφιηο 29 εηψλ απφ θπκαηίσζε.

Γπν ρξφληα.. Αομ πνυκζα πμο μζ ηανδζέξ ιαξ πςνζζιέκεξ απυκα ιοζηζηυ λεπςνζζηυ ηναημφκε· κάπδξ ηάπα λεπαζιέκεξ ηζξ ιένεξ ηδξ αβάπδξ ιαξ; πζζηυ κάκαζ ζε ιέκα ημ αίζεδιά ζμο εηείκμ; - Ρςηχ ιε θαφνα επζεοιία. Πμζμξ ιμκάπα κα ημ λένεζ; ηαζ ηδ γςή ιμο δίκς έηζζ, ιζακ άθθδ πζμ υιμνθδ ζα κάπα. Μζα πζμ υιμνθδ γςή πμο εάηακ ηυζδ υζδ ιμκάπα θηάκεζ κα εοηοπήζς ημ αβαπδηυ ζμο πένζ κα ιμο δχζδ υ,ηζ έπαζα ηαζ ημ βονεφς πίζς. Μαξία Πνιπδνχξε

_____________________________________________________ Ο Λάκπξνο Πνξθχξαο (1879-1932) απφ ηε Υίν, ήηαλ ιπξηθφο πνηεηήο

Φσλέο ηεο ζάιαζζαο Πζέ ζημο βζαθμφ ηδ ζημηεζκή ηααένκα ημ ηναζί ζμο, ζε ιζ‘ άηνδ, ηχνα π‘ άνπζζακ λακά ηα πνςημανυπζα, πζεξ ημ ιε καφηεξ ηαζ ζηοθημφξ ρανάδεξ ακηζηνφ ζμο, ι‘ ακενχπμοξ πμο ααζάκζζε ηζ δ εάθαζζα ηζ δ θηχπεζα. Πζεξ ημ, δ ροπή ζμο αλέκζαζηδ ηυζμ πμθφ κα βίκεζ πμο ακ ένε‘ δ ιμίνα ζμο δ ηαηζά, κα ηδξ παιμβεθάζεζξ, ηαδιμί ηαζκμφνβζμζ ακ ένεμοκε, ιαγί ζμο αξ πζμοκ ηζ εηείκμζ, ηζ ακ ένεεζ μ Υάνμξ, ήζοπα ηζ αοηυκ κα ημκ ηενάζεζξ. Λάκπξνο Πνξθχξαο

402

Ο πνηεηήο Σάζνο Πνξθχξεο γελλήζεθε ην 1931 ζ’ έλα ρσξηφ ηεο επαξρίαο Πσγσλίνπ Ησαλλίλσλ.

Δχξεκα Δ ανπαζμθμβζηή ζηαπάκδ έθενε ζημ θςξ, ακάιεζα ζη‘ άθθα εονήιαηα - ΢ημ ηέκηνμ ηδξ πυθδξ εηεί πμο ζηάαμοκ βζα ημ ιεηνυ - ηζ έκα ΢μκέημ ζε ζαιαζηυ ιέηνμ ηαζ πανμλφημκμ εκδεηαζφθθααμ ΢ηίπμ ζηφρακ υθμζ επάκς ημο ηαζ ημ πενζενβαγυηακ έκαξ αάθεδηε Να απαββείθεζ ημοξ ζηίπμοξ ημο ηυιπζαγε ηαζ λακάνπζγε δοζημθεουηακ Με ηα θςκήεκηα είπακ ζημιχζεζ απυ ζηνχιαηα θδζιμκζάξ ηαζ ζηάπηδξ Θέθεζ δμοθεζά ζοιθχκδζακ αξ ημ αθήζμοιε βζα αφνζμ ιμκάπα πμο ηδκ Βπμιέκδ ιένα εζξ ιάηδκ έραπκακ βζα πμίδια θφθαηαξ δεκ Τπήνπε κα ημκ νςηήζμοκ εάκ οπέπεζε ζηδκ ακηίθδρή ημο ηάηζ ΢πεηζηυ ιμκάπα έκαξ ιεεοζιέκμξ πμο ημζιυηακ ηδ κφπηα ζ‘ έκα Αδιμηζηυ πάβημ ημκηά ζηδκ είζμδμ ημο Βεκζημφ Κήπμο ζε Μζηνή απυζηαζδ απυ ηα εονήιαηα ημοξ πθδνμθυνδζε πςξ απυ Νςνίξ ημ ανάδο είπε ανάλεζ απμθαιαάκμκηαξ ημ εοθμβδιέκμ Κναζάηζ ημο - αδζάρεοζημζ ιάνηονεξ ηςκ θεβμιέκςκ μζ άδεζεξ Φζάθεξ ζηα πυδζα ημο πάβημο - δ χνα πενκμφζε δ ηίκδζδ Ώναίςκε ιέπνζ πμο ζηαιάηδζε ηεθείςξ μζ ηζμθζάδεξ ηδξ Φνμονάξ Κμηηάθςζακ ιε ημ υπθμ επ‘ χιμο ηαζ ημ έκα πυδζ ζε ακάπηολδ ΐδιαηζζιμφ κα ζπδιαηίγεζ μνεή βςκία ιε ημ άθθμ μ άβκςζημξ ΢ηναηζχηδξ ανήηε ηδκ εοηαζνία κα παναηήζεζ ηδκ άαμθή ημο εέζδ Έθενε δομ αυθηεξ πενζενβάζηδηε ημοξ θνμονμφξ ακαθμβίζηδηε Σμ ιεθθμκηζηυ ικδιείμ ημοξ ηαζ λακαπήνε ηδ εέζδ ημο εκχ ημ Φεββανυθςημ παναιφεζαγε ηδκ πενζμπή υηακ ιζα αζηυνζα Ώπυ εηείκεξ πμο ηοηθμθμνμφζακ ζηζξ ανπέξ ημο αζχκα ηαζ ζηα Πμζήιαηα ημο Άβνα ήνεε ηαζ ζηαιάηδζε ημκηά ζημ ζηάιια Αομ ηφνζμζ ιε νεκηζηυηα ηαζ διίρδθμ ηαηέαδηακ αζαζηζηά έζηορακ ΢ακ κα έραπκακ ηάηζ ηαζ πάθζ αζαζηζηά βφνζζακ ζηδκ άιαλα – μ Ώιαλάξ έιμζαγε ζηέημ άβαθια ηαζ ημ άθμβμ ανβμιαζμφζε ημ θαβδηυ ημο Ώπυ ημκ ημναά - οπαημφμκηαξ ζε ιζα βοκαζηεία θςκή θμνηςιέκδ ΐνμπέξ πςνζζιμφξ ηαζ λεπαζιέκμοξ υνημοξ : βνδβμνείηε ιυθζξ πμο Πνμθαιαάκμιεκ ηδκ ηαπείακ ημο πανεθευκημξ. Σμ ιαζηίβζμ ημο αιαλά ΐίηζζζε ημκ αένα ηαζ ημ άθμβμ λεηίκδζε βζα χνα αημοβυηακ Σα πέηαθά ημο ζηδκ άζθαθημ ήηακ ημ ςναζυηενμ υκεζνμ - έθεβε Πμο είδε ηαζ ιε ηδκ πνχηδ εοηαζνία εα λακαιεεμφζε. Σάζνο Πνξθχξεο

403

Ο Αξηζηνκέλεο Πξνβειέγγηνο (1850-1936) απφ ηε ΢ίθλν, ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, ιπξηθφο πνηεηήο θαη αθαδεκατθφο. Έγξαθε ζηελ θαζαξεχνπζα.

Ήηαλ σξαίεο νη ζηηγκέο εθείλεο Ήηακ ςναίεξ μζ ζηζβιέξ εηείκεξ, δ γήθεζα, ηα πανάπμκα, δ μνβή. Γζαηί ήημκ ένςημξ ιεβάθμο ακηάνα, ήημκ μδφκδξ απεθπζζηζηή ηναοβή. Κζ εηνέιακε ηα θυβζα ιμο ζηα πείθδ, ηζ έηνειε ιεζ' ζημ ζηήεμξ δ ηανδζά, ςξ ηνέιεζ ζημοξ αβνμφξ ημ ζηάπζ, υηακ ημ γχκεζ θαίιανβδ θςηζά. Καζ ζο ζηεηυζμοκ απαεήξ ειπνυξ ιμο, ηαζ ι' άημοεξ ιε ιζα ακήημοζηδ απμκζά, ακαίζεδηδ, ζακ άβαθια ιανιάνμο. Οφηε ιαηζά πανήβμνδ μφηε θέλδ ιζα. Καζ ζ' απμεέςκ' δ αβάπδ εηείκδ, ηαζ ζ' έαθεπα ζημκ πφνζκυ ηδξ μονακυ, οπένμπδ ηαζ απνυζζηδ ηαζ ςναία, ημ πθάζια εζφ ημ ηαπεζκυ. Ο ένςξ πθέμκ έζαοζεκ απ' ηδκ ηανδζά ιμο, πμο ηδκ επθμφηζγε ιε ηδκ αβία ημο πκμή, ι' αίζεδι' αοηαπανκήζεςξ, εοζίαξ. Βγμφζα, ζακ ιζακ οπενάκενςπδ γςή. Ο ένςξ πθέμκ έζαοζεκ. Έπεζ ζηεζνέρεζ μ πθμφζζμξ ηαζ γςμβυκμξ πμηαιυξ. Βίιαζ ημζκυξ εκδηυξ. Με ηνέθμοκ ηχνα έκκμζεξ ιζηνέξ ηαζ ηαπεζκέξ ηζ εβςσζιυξ. Σζ εέθεζξ ηχνα; επέναζεκ δ ηνζηοιία πμο εζηέκαγε παναπμκεηζηά, ηαζ ζακ αβάπδξ οπενηάηδξ ανιμκία ζ' έεεθβε, ζε κακμφνζγε βθοηά. ΢ε εένιαζκε ημο ένςηυξ ιμο δ θθυβα, ηαζ ηχνα κμζχεεζξ ζηδκ ηανδζά ζμο παβςκζά. Σχνα εοιάζαζ ηαζ πμκείξ ηζ' ακαζηεκάγεζξ ζηδκ εβηαηάθεζρή ζμο ηαζ ζηδκ ενδιζά. Αξηζηνκέλεο Πξνβειέγγηνο

404

Ο Γηάλλεο Ρίηζνο γελλήζεθε ην 1909 ζηε Μνλεκβαζηά θαη πέζαλε ην 1990 ζηελ Αζήλα. Τπήξμε παξαγσγηθφηαηνο ινγνηέρλεο, έγξαςε πάλσ απφ 100 πνηεηηθέο ζπιινγέο, ελλέα κπζηζηνξήκαηα, ηέζζεξα ζεαηξηθά έξγα θαη πξαγκαηνπνίεζε αξθεηέο κεηαθξάζεηο. Βξαβεχηεθε κε ην βξαβείν Λέληλ θαη ην 1968 πξνηάζεθε γηα ην Νφκπει.

Ζ ΢νλάηα ηνπ ζειελφθσηνο Άθδζέ ιε κα ‗νες ιαγί ζμο. Σζ θεββάνζ απυρε! Βίκαζ ηαθυ ημ θεββάνζ – δεκ εα θαίκεηαζ πμο αζπνίζακ ηα ιαθθζά ιμο. Σμ θεββάνζ εα ηάκεζ πάθζ πνοζά ηα ιαθθζά ιμο. Αεκ εα ηαηαθάαεζξ. Άθδζέ ιε κα ‗νες ιαγί ζμο. ΋ηακ έπεζ θεββάνζ ιεβαθχκμοκ μζ ζηζέξ ιεξ ζημ ζπίηζ, αυναηα πένζα ηνααμφκ ηζξ ημονηίκεξ, έκα δάπηοθμ απκυ βνάθεζ ζηδ ζηυκδ ημο πζάκμο θδζιμκδιέκα θυβζα. - δε εέθς κα η‘ αημφζς – ζχπα. ………………………… Σμ λένς πςξ ηαεέκαξ ιμκάπμξ πμνεφεηαζ ζημκ ένςηα, ιμκάπμξ ζηδ δυλα ηαζ ζημ εάκαημ. Σμ λένς. Σμ δμηίιαζα. Αεκ ςθεθεί. Άθδζέ ιε κα ‗νες ιαγί ζμο …………………………. Γηάλλεο Ρίηζνο

Μεηά Μάξηπξεο γηα ηα ιάζε ζνπ δελ είρεο. Μφλνο κάξηπξαο ν ίδηνο εζχ. Σα ηαθηνπνίεζεο, ηα κνλφγξαςεο, ηα ζθξάγηζεο ζε ιεπθνχο πάληνηε θαθέινπο, ζαλ λα εηνίκαδεο ηε δίθαηε δηαζήθε ζνπ. Όζηεξα ηα ηνπνζέηεζεο πξνζεθηηθά ζηα ξάθηα. Σψξα γαιήληνο (ίζσο θαη θάπσο θνβηζκέλνο), νχηε βηάδεζαη νχηε θαζπζηεξείο, γλσξίδνληαο φηη, κεηά ην ζάλαηφ ζνπ, ζ’ αλαθαιχςνπκε πφζν σξαίνο ήζνπλ, πφζν πνιχ πην σξαίνο πέξα απφ ηηο αξεηέο ζνπ. Γηάλλεο Ρίηζνο

405

Ζκεξνιφγην εμνξίαο Ο Μήηζμξ πήνε ζήιενα έκα βνάιια απυ ηδ ΢ηυπεθμ. Δ Ώκηζβυκδ βνάθεζ: Σν λεζηώηηθν θζηλόπσξν γέκηζε θίηξηλα θξηλάθηα. Καεκέλε Μήηζν - ιέεη - δε ζα ηα ζπκάζαη θείλα ηα θξηλάθηα· δε ζθάκπαδεο πνηέ ζνπ από βνηαληθή. Ο Μήηζμξ ζημφπζζε ηα βοαθζά ημο, λακαδζάααζε ημ βνάιια. Αίπθα ημο παναηδιέκμ ζηζξ πέηνεξ ημ «Ββπεζνίδζμ Φανιαημθμβίαξ». Υαιμβεθάεζ μ Μήηζμξ. ΐβάγεζ πάθζ ηα βοαθζά ημο. Αεκ ηα ζημοπίγεζ. Θέθς κα βνάρς έκα πμίδια βζα ημ Μήηζμ ΋πζ ιε θέλεζξ ΋θμ ιε ηίηνζκα ηνζκάηζα. Γηάλλεο Ρίηζνο

Φσο Έκα ηθαδάηζ ιοβδαθζάξ ιπνμξ ζημ πανάεονμ, έκα ηθαδάηζ ιμκάπα ζμο ηνφαεζ ημ ιζζυ πςνζυ. Ο ένςηαξ ιε ηδκ παθάιδ ημο ζμο ηνφαεζ υθμ ημκ ηυζιμ. Μέκεζ ημ θςξ ιμκάπα.

Γηάλλεο Ρίηζνο

Γεπηεξφιεπηα Βθέημξ ηα δθζμηνυπζα δεκ ζηνέθμοκ πνμξ ημ ιένμξ ημο ήθζμο, ζηοθηά ημζημφκ ημ ζηεβκυ πχια. Γηάλλεο Ρίηζνο

406

Αληαπάληεζε Αλάκεζα ζη’ άγξηα γατδνπξάγθαζα έλα κηθξφ ρξπζνθίηξηλν ινπινχδη είπε παξώλ. Ση λα ‘θαλεο; είπεο θη εζχ παξώλ Δίρε θαη ήιην. Γηάλλεο Ρίηζνο

΢άξθηλνο ιφγνο (απφ ηα Δξσηηθά) Σί υιμνθδ πμο είζαζ. Με ηνμιάγεζ δ μιμνθζά ζμο. ΢ε πεζκάς. ΢ε δζράς. ΢μο δέμιαζ: Κνφρμο, βίκε αυναηδ βζα υθμοξ, μναηή ιυκμ ζ‘ ειέκα. Καθοιιέκδ απ‘ ηα ιαθθζά ςξ ηα κφπζα ηςκ πμδζχκ ιε ζημηεζκυ δζάθακμ πέπθμ δζάζηζηημ απυ ημοξ αζδιέκζμοξ ζηεκαβιμφξ εανζκχκ θεββανζχκ. Οζ πυνμζ ζμο εηπέιπμοκ θςκήεκηα, ζφιθςκα ζιενυεκηα. ανενχκμκηαζ απυννδηεξ θέλεζξ. Σνζακηαθοθθζέξ εηνήλεζξ απυ ηδ πνάλδ ημο ένςηα. Σμ πέπθμ ζμο μβηχκεηαζ, θάιπεζ πάκς απυ ηδ κοπηςιέκδ πυθδ ιε ηα διίθςηα ιπάν, ηα καοηζηά μζκμιαβεζνεία. Πνάζζκμζ πνμαμθείξ θςηίγμοκε ημ δζακοηηενεφμκ θανιαηείμ. Μζα βοάθζκδ ζθαίνα πενζζηνέθεηαζ βνήβμνα δείπκμκηαξ ημπία ηδξ οδνμβείμο. Ο ιεεοζιέκμξ ηνεηθίγεζ ζε ιία ηνζηοιία θοζδιέκδ απυ ηδκ ακαπκμή ημο ζχιαηυξ ζμο. Μδ θεφβεζξ. Μδ θεφβεζξ. Συζμ οθζηή, ηυζμ άπζαζηδ. Έκαξ πέηνζκμξ ηαφνμξ πδδάεζ απυ ημ αέηςια ζηα λενά πυνηα. Μζα βοική βοκαίηα ακεααίκεζ ηδ λφθζκδ ζηάθα ηναηχκηαξ ιζα θεηάκδ ιε γεζηυ κενυ. Ο αηιυξ ηδξ ηνφαεζ ημ πνυζςπμ. Φδθά ζημκ αένα έκα ακζπκεοηζηυ εθζηυπηενμ αμιαίγεζ ζε αυνζζηα ζδιεία. Φοθάλμο. Βζέκα γδημφκ. Κνφρμο ααεφηενα ζηα πένζα ιμο. Σμ ηνίπςια ηδξ ηυηηζκδξ ημοαένηαξ πμο ιαξ ζηέπεζ, δζανηχξ ιεβαθχκεζ. Γίκεηαζ ιία έβηομξ ανημφδα δ ημοαένηα. Κάης απυ ηδ ηυηηζκδ ανημφδα ενςηεουιαζηε απένακηα, πένα απυ ημ πνυκμ ηζ απυ ημ εάκαημ πένα, ζε ιζα ιμκαπζηή παβηυζιζα έκςζδ. Σί υιμνθδ πμο είζαζ. Δ μιμνθζά ζμο ιε ηνμιάγεζ. Καζ ζε πεζκάς. Καζ ζε δζράς. Καζ ζμο δέμιαζ: Κνφρμο.

Γηάλλεο Ρίηζνο

407

Κάης απ' ημκ ίζηζμ ημφ αμοκμφ (απυζπαζια) .…………………………………………………………….. Πμζμξ ηάγδζε υθ' αοηά; Πχξ έβζκακ; Πχξ έθδλακ; Βίιαζηε ηάπα ειείξ πμο ηα γήζαιε; Πνζκ πυζμοξ αζχκεξ; Κ' δ αβςκία: έκα ηίπμηα. Κζ μ πυκμξ: έκα εθάπζζημ ζηίβια ζημηεζκυ, ιζα ημοηή ιφβα αζπαίνμκηαξ αζήιακηα ζ' έκα πάιθςημ εένμξ, ηαζ βφνς επίζδιδ, αδζάθθαηηδ, βαθήκζα, ακεπδνέαζηδ δ οπένμπδ αηζκδζία ημφ εακάημο. Πυζμζ ααζζθζάδεξ άθθαλακ απυ ηυηε; Πυζεξ επακαζηάζεζξ έβζκακ; Βίπαιε, θέεζ, ηαζ ζφκημιεξ πενζυδμοξ ιζαξ απίεακδξ μπθμηναηίαξ. Καζ ιζα ζηζβιή βκήζζαξ δδιμηναηίαξ. Αεκ λένς. Θαννχ πςξ ηάπμζμκ πμο ημκ εηηεθέζακ, ημκ λεεάρακ ιε ηζιέξ ηαζ ημκ ζηήζακ, ζηεθεηυ, πάκς ζημ ενυκμ — είπακ ζηενζχζεζ ιε ζφνιαηα ηα μζηά ημο ηαζ ημκ είπακ κηφζεζ ι' έκα ιακδφα μθμπυνθονμ — είπακ νακηίζεζ ι' ακευκενμ ηδκ αίεμοζα, ιζθμφζακ απ' ημοξ ελχζηεξ, ηακείξ δεκ ηαηαθάααζκε. Έκακ άθθμκ ημκ ηδδέρακ ι' αθάκηαζηεξ ηζιέξ — μθυηθδνμ δάζμξ ιεζίζηζεξ ζδιαίεξ, δεκ έιεζκε πθαηεία ή πάνημ πςνίξ ημ άβαθιά ημο. ΢ε θίβμ ηάπμζα ιακία ημφξ ηονίεοζε υθμοξ — ιήηε ηαθμεοιάιαζ — πεζνμκμιμφζακ, ηνέπακ, θχκαγακ, ζπάγακ ημοξ ακδνζάκηεξ ημο η' ήηακ πανάλεκμ κα αθέπεζξ ημοξ ακενχπμοξ κα πμθειμφκ ιε η' αβάθιαηα. Άθθμζ ιεηέθενακ ηδ κφπηα ημιιάηζα απ' ηα ιάνιανα, ηάθηζαπκακ ζηαικζά ή πηίγακ ημ ηγάηζ ημοξ. ΐνήηακ η' έκακ ζηναηζχηδ πμφπε ηνφρεζ ηάης απ' ημ ιαλζθάνζ ημο ημ ιανιάνζκμ πένζ ημφ εηπηχημο ιε ζθζβιέκα δάπηοθα ζακ ηάηζ κάηνοαε, ζακ ηάηζ κα ηναημφζε αηυιδ απ' ηδκ παθζά ελμοζία ημο ή απυ ιζακ άθθδ — ηδκ αζχκζα ελμοζία ημφ εακάημο. Σζ ιπμνείξ κα πζζηέρεζξ ιέζα ζε ηυζεξ δζδβήζεζξ; Μζα άθθδ ακηίννμπδ ακηανζία λέζπαζε, ηα ηφιπακα πηοπμφζακ υθδ κφπηα, ηα πανάιαηα μζ ζάθπζββεξ, άθθαγακ πνχιαηα μζ ζδιαίεξ ζηα δδιυζζα ιέβανα, δεκ ήλενεξ πμζμζ ένπμκηακ, πμζμζ έθεοβακ, άθθαγακ μζ θνμονμί ζηδκ πφθδ ηςκ ζηναηχκςκ, κέμζ πάκηα, ιε αδέλζεξ ζημθέξ, ηηδκχδεζξ ηαζ ακυδημζ, ςζηυζμ ζοιπαεδηζημί ιεξ ζηδκ ακεφεοκδ κευηδηά ημοξ, ηζ υηακ ημοξ θχηζγακ άλαθκα, ηδ κφπηα, μζ πνμαμθείξ ηςκ ιεβάθςκ, ζηεπαζιέκςκ αοημηζκήηςκ έαθεπεξ, ζηδ θεπηή πθςιάδα ημοξ, πςξ ήηακ αεχμζ, πςξ ημ ιυκμ πμο εέθακ ήηακ κα ημζιδεμφκ ηζ αοημί ιε ηα νμφπα ημοξ έζης ηαζ ιε ηζξ αναφθεξ ημοξ — ηζ υηακ κοζηάγμοκ μζ άκενςπμζ είκαζ ηυζμ ηαθμί ηζ αλζαβάπδημζ — έηζζ δεκ είκαζ, Νέκα; Σμοξ κεηνμφξ ηαζ ημοξ ημζιζζιέκμοξ ιπμνμφιε κα ημοξ αβαπμφιε εθεφεενα – δεκ είκαζ ακηίπαθμζ πζα. είκαζ απ' ηα πνζκ παναδμιέκμζ. Έηζζ ηζ ειείξ ιπμνμφιε πςνίξ ηαπείκςζδ κα ημοξ παναδμεμφιε. Νφζηαλεξ, Νέκα.

Γηάλλεο Ρίηζνο

408

Γεθανρηψ ιηαλνηξάγνπδα ηεο πηθξήο παηξίδαο 2. Κνπβέληα κε έλα ινπινχδη Κοηθάιζκμ-ηοηθάιζκμ ζημο ανάπμο ηδ ζπζζιάδα πμφ ανήηεξ πνχιαηα ηζ ακεείξ πμφ ιίζπμ ηαζ ζαθεφεζξ Μέζα ζημ ανάπμ ζφκαλα ημ βαίια ζηάθα-ζηάθα ιακηήθζ νυδζκμ έπθελα ηζ ήθζμ ιαγεφς ηχνα 6. Απγή Λζυπανδ Μεβαθυπανδ ηδξ άκμζλδξ αοβμφθα ηαζ πμο 'πεζ ιάηζα κα ζε ζδεί κα ζε ηαθςζμνίζεζ Αομ ηάναμοκα ζημ εοιζαηυ ηαζ δομ ημοηζά θζαάκζ ηζ έκαξ ζηαονυξ απυ ηαπκζά ζη' ακχθθζ ηδξ παηνίδαξ 8. Πξάζηλε κέξα Πνάζζκδ ιένα θζυαμθδ ηαθή πθαβζά ζπανιέκδ ημοδμφκζα ηαζ αεθάζιαηα ιονηζέξ ηαζ παπανμφκεξ Δ ηυνδ πθέηεζ ηα πνμζηζά ηζ μ κζμξ πθέηεζ ηαθάεζα ηαζ ηα ηναβζά βζαθυ-βζαθυ αμζηάκε η' άζπνμ αθάηζ ηζ έκαξ ασηυξ απυ ρδθά δζααάγεζ ημ ΐαββέθζμ 11. Σν θπθιάκηλν Μζηνυ πμοθί ηνζακηαθοθθί δειέκμ ιε ηθςζηίηζα ιε ηα ζβμονά θηενάηζα ημο ζημκ ήθζμ πεηανίγεζ Κζ ακ ημ ηδνάλεζξ ιζα θμνά εα ζμο παιμβεθάζεζ ηζ ακ ημ ηδνάλεζξ δομ ηαζ ηνεζξ ε' ανπίζεζξ ημ ηναβμφδζ 12. Ληγλά θνξίηζηα Λζβκά ημνίηζζα ζημ βζαθυ ιαγεφμοκε η' αθάηζ ζηοθηά πμθφ, πζηνά πμθφ - ημ πέθαμ δεκ ημ αθέπμοκ Κ' έκα πακί, θεοηυ πακί, ημοξ βκέθεζ ζημ βαθάγζμ ηζ απ' ημ πμο δεκ ημ αβκάκηερακ ιαονίγεζ απ' ημκ ηαδιυ ημο Γηάλλεο Ρίηζνο

409

Ο Υξήζηνο Ρνπκειησηάθεο γελλήζεθε ην 1938 ζηελ Αξγπξνχπνιε Ρεζχκλνπ θαη δεη ζηε Νέα Ησλία. Δίλαη λνκηθφο θαη πνηεηήο.

Πίζσ απ’ ηα βιέθαξα Πίζς απ‘ ηα αθέθανα ημο ακενχπμο είκαζ ηνοιιέκμ ημ πνυζςπμ ημο πυκμο βζμιάημ δάηνοα. Πίζς απ‘ ηα αθέθανα ημο πμζδηή είκαζ ηνοιιέκμ ημ πνυζςπμ ημο ζπαναβιμφ βζμιάημ ζηίπμοξ. Υξήζηνο Ρνπκειησηάθεο

Δλχπληνλ ‘88 ΄Δνεε μ παηέναξ ιμο ηδ κφπηα ηαζ ιε θχκαλε ιαεαίκς πνάβιαηα, ιμο θέεζ, ηαζ θμαμφιαζ, κα πθδνχκεζξ ημ κμίηζ ζμο ηαζ ηα ημζκυπνδζηα ηαζ ηα άθθα, υπςξ ζοιθχκδζεξ. Μα παηένα, ημο θές, εδχ δεκ είκαζ ημ ζπίηζ ιμο, είκαζ δ θοθαηή, δεκ ημ αθέπεζξ; ηζ αοηή δεκ είκαζ δ ανφζδ πμο ζηάγεζ, είκαζ δ γςή ιμο πμο ζηναββίγεζ ζηαβυκα - ζηαβυκα.. Σμ λένς, ιμο θέεζ, αθθά ηαζ ζο ημ ήλενεξ ηαζ οπυβναρεξ ηαζ ηχνα μθείθεζξ κα πθδνχζεζξ, υπςξ υθμζ ιαξ. Υξήζηνο Ρνπκειησηάθεο

410

Ο Βαζίιεο Ρψηαο γελλήζεθε ζην Υηιηνκφδη Κνξηλζίαο ην 1889 θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1977. Ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, θξηηηθφο θαη πνηεηήο. Σξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηήζεη ν Υαηδεδάθηο, ν Θενδσξάθεο, ν Λενληήο θαη άιινη.

Υσξαηφ Μαγεφηδηεξ ιε ηυζδ ειπζζημζφκδ ζηδκ αβηαθζά ιμο, ζημ θηςπυ ιαξ ζηνχια, πμο πζμ εευξ δεκ είπα λακαβίκεζ, πζμ πθμφζζμξ δεκ είπα κμζχζεζ αηυια. ΢ακ παναιφεζ, βζα κακμφνζζιά ζμο ια ζθίββμκηάξ ζε ι‘ άπθδζηδ αβηάθδ, λεεάννερα ηαζ ζμο ‗πα: Γηα θαληάζνπ ε ηύρε λα καο ρώξηδε θαη πάιη θαη λα ιάβαηλα γξάκκα ζνπ απ’ ηελ άθξα ηνπ θόζκνπ, ζιηβεξό θη απειπηζκέλν, κηζόζβεζηεο νη ιέμεηο απ’ ηα δάθξπα.Χ, πςναηυ πζηνά ιεηακμζςιέκμ! Πχξ ζπάναλε ημ δυθζμ ζμο ημνιί, πχξ ημ ζθάλακ, ημ πκίλακ μζ θοβιμί. Βαζίιεο_Ρψηαο__________________________ ____________________________________________________________________ Ο πνηεηήο ΢σηήξεο ΢αξάθεο, γελλήζεθε ην 1949 ζην Αγξίλην

Καλείο δελ θεχγεη απφ ηε Θήβα νξηζηηθά Σμκ νίλακε ιςνυ ζημκ Κζεαζνχκα έθηαζε ςξ ηδκ Κυνζκεμ βφνζζε πίζς βζα κ‘ αημθμοεήζμοκ ηα θνζηηά ηζ ακυζζα ι‘ αοημφξ πμο ‘πακε ιείκεζ. Πήνε ηα ιάηζα ημο, έθοβε έθηαζε ςξ ημ Άνβμξ βφνζζε πίζς κ‘ αθθδθμζθαπηεί ι‘ εηείκμκ πμο ‘πε ιείκεζ. ΢σηήξεο ΢αξάθεο

411

Ο Γηψξγνο ΢αξαληάξεο γελλήζεθε ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε ην 1908 θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1941. Ήηαλ δνθηκηνγξάθνο, θηιφζνθνο θαη πνηεηήο.

΋λεηξν ΢ακ άζπνμ ζφκκεθμ δ ζηζά ζμο ζηεπάγεζ ημκ φπκμ πμο ζ‘ έκα δοζεφνεημ πανάδεζζμ ημζιάιαζ· αημφς πςξ ηναβμοδάξ ηάης απυ ημκ ήθζμ, ια ιεξ ζηδ θςκή ζμο θζβχκς ηαζ δε αθέπς ημκ μονακυ Γηψξγνο ΢αξαληάξεο

______________________________________________________

Ο Μίιηνο ΢αρηνχξεο (1919-2005) απφ ηελ Αζήλα, ήηαλ πνηεηήο. Έρεη θεξδίζεη ηξία θξαηηθά βξαβεία.

Σν Φσκί Έκα ηενάζηζμ ηαναέθζ, ιζα πεθχνζα θνακηγυθα γεζηυ ρςιί, είπε πέζεζ ζημ δνυιμ απυ ημκ μονακυ, έκα παζδί ιε πνάζζκμ ημκηυ αναηάηζ ηαζ ιε ιαπαίνζ έημαε ηαζ ιμίναγε ζημκ ηυζιμ βφνς, υιςξ ηαζ ιία ιζηνή, έκαξ ιζηνυξ άζπνμξ άββεθμξ. ηζ αοηή ιε έκα ιαπαίνζ έημαε ηαζ ιμίναγε ημιιάηζα βκήζζμ μ ο ν α κ υ ηζ υθμζ ηχνα ηνέπακ ζ‘ αοηή, θίβμζ πδβαίκακ ζημ ρςιί, υθμζ ηνέπακε ζημκ ιζηνυκ άββεθμ πμο ιμίναγε μονακυ! αξ ιδκ ημ ηνφαμοιε. Αζράιε βζα μονακυ. Μίιηνο ΢αρηνχξεο

412

Ο Γηψξγνο ΢εθέξεο γελλήζεθε ην 1901 ζηε ΢κχξλε θαη πέζαλε ην 1971 ζηελ Αζήλα. Δίλαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ζχγρξνλνπο Έιιελεο πνηεηέο θαη έλαο απφ ηνπο δπν (ν άιινο είλαη ν Διχηεο) πνπ έρνπλ θεξδίζεη ην βξαβείν Νφκπει. Σξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηήζεη πνιινί ζπλζέηεο.

Δπί αζπαιάζσλ Ήηακ ςναίμ ημ ΢μφκζμ ηδ ιένα εημφηδ ημο Βοαββεθζζιμφ πάθζ ιε ηδκ άκμζλδ. Λζβμζηά πνάζζκα θφθθα βφνς ζηζξ ζημονζαζιέκεξ πέηνεξ ημ ηυηηζκμ πχια ηαζ μζ αζπάθαεμζ δείπκμκηαξ έημζια ηα ιεβάθα ημοξ αεθυκζα ηαζ ημοξ ηίηνζκμοξ ακεμφξ. Ώπυιενα μζ ανπαίεξ ημθυκεξ, πμνδέξ ιζαξ άνπαξ πμο ακηδπμφκ αηυιδ… Γαθήκδ. ………………………………………… Γηψξγνο ΢εθέξεο

Μπζηζηφξεκα Λππνχκαη γηαηί άθεζα λα πεξάζεη έλα πιαηχ πνηάκη κέζα απ’ ηα δάρηπιά κνπ ρσξίο λα πησ νχηε κηα ζηάια. Σχνα αοείγμιαζ ζηδκ πέηνα. Έκα ιζηνυ πεφημ ζημ ηυηηζκμ πχια δεκ έπς άθθδ ζοκηνμθζά. ΋ηζ αβάπδζα πάεδηε ιαγί ιε ηα ζπίηζα πμο ήηακ ηαζκμφνβζα ημ πεναζιέκμ ηαθμηαίνζ ηαζ βηνέιζζακ ιε ημκ αβένα ημο θεζκμπχνμο. …………………… Γηψξγνο ΢εθέξεο

Σν γηαζεκί Δίηε βξαδηάδεη είηε θέγγεη κέλεη ιεπθφ ην γηαζεκί Γηψξγνο ΢εθέξεο

413

Ζ ιππεκέλε ΢ηδκ πέηνα ηδξ οπμιμκήξ ηάεζζεξ πνμξ ημ ανάδο ιε ημο ιαηζμφ ζμο ημ ιαονάδζ δείπκμκηαξ πςξ πμκείξ· ηζ είπεξ ζηα πείθζα ηδ βναιιή πμο είκαζ βοική ηαζ ηνέιεζ ζακ δ ροπή βίκεηαζ ακέιδ ηαζ δέμοκηαζ μζ θοβιμί· ηζ είπεξ ζημ κμο ζμο ημ ζημπυ πμο λεηζκά ημ δάηνο ηζ ήζμοκ ημνιί πμο απυ ηδκ άηνδ βονίγεζ ζημκ ηανπυ· ια ηδξ ηανδζάξ ζμο μ ζπαναβιυξ δε αυβηδλε ηζ εβίκδ ημ κυδια πμο ζημκ ηυζιμ δίκεζ έκαζηνμξ μονακυξ. Γηψξγνο ΢εθέξεο

Άξλεζε ΢ημ πενζβζάθζ ημ ηνοθυ ηζ άζπνμ ζακ πενζζηένζ δζράζαιε ημ ιεζδιένζ· ια ημ κενυ βθοθυ. Πάκς ζηδκ άιιμ ηδκ λακεή βνάραιε η' υκμιά ηδξ· ςναία πμο θφζδλεκ μ ιπάηδξ ηαζ ζαφζηδηε δ βναθή.

Mε ηζ ηανδζά, ιε ηζ πκμή, ηζ πυεμοξ ηαζ ηζ πάεμξ, πήναιε ηδ γςή ιαξ· θάεμξ! ηζ αθθάλαιε γςή. Γηψξγνο ΢εθέξεο

414

Ο ηφπνο καο είλαη θιεηζηφο «Ο ηυπμξ ιαξ είκαζ ηθεζζηυξ, υθμ αμοκά πμο έπμοκ ζηεπή ημ παιδθυ μονακυ ιένα ηαζ κφπηα. Αεκ έπμοιε πμηάιζα δεκ έπμοιε πδβάδζα δεκ έπμοιε πδβέξ ιμκάπα θίβεξ ζηένκεξ, άδεζεξ ηζ αοηέξ, πμο δπμφκ ηαζ πμο ηζξ πνμζηοκμφιε. Ήπμξ ζηεηάιεκμξ ημφθζμξ, ίδζμξ ιε ηδ ιμκαλζά ιαξ ίδζμξ ιε ηδκ αβάπδ ιαξ, ίδζμξ ιε ηα ζχιαηά ιαξ. Μαξ θαίκεηαζ πανάλεκμ πμο ηάπμηε ιπμνέζαιε κα πηίζμοιε ηα ζπίηζα ηα ηαθφαζα ηαζ ηζξ ζηάκεξ ιαξ. Κζ μζ βάιμζ ιαξ, ηα δνμζενά ζηεθάκζα ηαζ ηα δάπηοθα βίκμοκηαζ αζκίβιαηα ακελήβδηα βζα ηδ ροπή ιαξ. Πχξ βεκκήεδηακ πχξ δοκαιχζακε ηα παζδζά ιαξ; Ο ηυπμξ ιαξ είκαζ ηθεζζηυξ. Σμκ ηθείκμοκ μζ δομ ιαφνεξ ΢οιπθδβάδεξ. ΢ηα θζιάκζα ηδκ Κονζαηή ζακ ηαηεαμφιε κ‘ ακαζάκμοιε αθέπμοιε κα θςηίγμοκηαζ ζημ δθζυβενια ζπαζιέκα λφθα απυ ηαλίδζα πμο δεκ ηέθεζςζακ ζχιαηα πμο δεκ λένμοκ πζα πςξ κ‘ αβαπήζμοκ».

Γηψξγνο ΢εθέξεο

΢ηξνθή ΢ηζβιή, ζηαθιέκδ απυ έκα πένζ πμο είπα ηυζμ αβαπήζεζ ιε πνυθηαλεξ ίζζα ζηδ δφζδ ζα ιαφνμ πενζζηένζ. Ο δνυιμξ άζπνζγε ιπνμζηά ιμο, απαθυξ απκυξ φπκμο ζημ βένια εκυξ ιοζηζημφ δείπκμο... ΢ηζβιή ζπονί ηδξ άιιμο, πμο ηνάηδζεξ ιμκάπδ ζμο υθδ ηδκ ηναβζηή ηθερφδνα αμοαή, ζα κα είπε δεζ ηδκ Όδνα ζημ μονάκζμ πενζαυθζ. Γηψξγνο ΢εθέξεο

΢ρέδηα γηα έλα θαινθαίξη [άλζε ηεο πέηξαο] Άκεδ ηδξ πέηναξ ιπνμζηά ζηδκ πνάζζκδ εάθαζζα ιε θθέαεξ πμο ιμο εφιζγακ άθθεξ αβάπεξ βοαθίγμκηαξ ζη‘ ανβυ ρζπάθζζια, άκεδ ηδξ πέηναξ θοζζμβκςιίεξ πμο ήνεακ υηακ ηακέκαξ δε ιζθμφζε ηαζ ιμο ιίθδζακ πμο ι‘ άθδζακ κα ηζξ αββίλς φζηενα απυ ηδ ζζςπή ιέζα ζε πεφηα ζε πζηνμδάθκεξ ηαζ ζε πθαηάκζα. Γηψξγνο ΢εθέξεο

415

Κη αλ ν αγέξαο θπζά Κζ ακ μ αβέναξ θοζά, δε ιαξ δνμζίγεζ ηζ μζ ίζηζμξ ιέκεζ ζηεκυξ ηάης απυ ηα ηοπανίζζζα ηζ υθμ ηνζβφνς ακδθυνζ ζηα αμοκά. Κζ ακ μ αβέναξ θοζά, δε ιαξ δνμζίγεζ ηζ μζ ίζηζμξ ιέκεζ ζηεκυξ ηάης απυ ηα ηοπανίζζζα ηζ υθμ ηνζβφνς ακδθυνζ ζηα αμοκά.. Μαξ ααναίκμοκ μζ θίθμζ πμο δεκ λένμοκ πζα πχξ κα πεεάκμοκ. Κζ ακ μ αβέναξ θοζά, δε ιαξ δνμζίγεζ ηζ μζ ίζηζμξ ιέκεζ ζηεκυξ ηάης απυ ηα ηοπανίζζζα ηζ υθμ ηνζβφνς ακδθυνζ ζηα αμοκά... Γηψξγνο ΢εθέξεο

Λίγν αθφκα Λίβμ αηυια εα ζδμφιε ηζξ αιοβδαθζέξ κ‘ ακείγμοκ. Λίβμ αηυια εα ζδμφιε ηα ιάνιανα κα θάιπμοκ, κα θάιπμοκ ζημκ ήθζμ ηζ δ εάθαζζα κα ηοιαηίγεζ. Λίβμ αηυια, κα ζδηςεμφιε θίβμ ρδθυηενα. Γηψξγνο ΢εθέξεο

Παξαζθεπή Ώπυ ηυηεξ πυζεξ θμνέξ πέναζε ιπνμζηά ζηα ιάηζα ιμο ιζα βοκαίηα, πμο ηδξ απυιεζκακ ιμκάπα ηα ιαθθζά, ηα ιάηζα, ημ ζηήεμξ ηαζ ηίπμηε άθθμ, βμνβυκα ηαλζδεφμκηαξ ζημ πέθαβμ, ηζ ακάιεζυ ημοξ ηοηθμθμνμφζε ημ θνέζημ αενάηζ, ζα βαθάγζμ αίια. Γηψξγνο ΢εθέξεο

416

Ο Άγγεινο ΢ηθειηαλφο (1884-1951) απφ ηε Λεπθάδα, είλαη έλαο αθφκα απφ ηνπο κεγάινπο Έιιελεο ιπξηθνχο πνηεηέο. Δθηφο απφ πνίεζε έγξαςε θαη πεδά θαη ζέαηξν.

Δγσηζκφο Πχξ εέθς ηδ αβάπδ ιμο ιζα ιένα κα ηδ κμζχζεζξ δίπςξ ηα πείθδ ημ ημζκυ ημ ζ’ αγαπώ κα πμφκε Κζ υηακ βθοηά δεζθά, απαθά, ημ πένζ ζμο ιμο δχζεζξ ηυηε ηα δομ ηα ιάηζα ζμο εα πμοκ πςξ ι‘ αβαπμφκε Άγγεινο ΢ηθειηαλφο

Ηεξά Οδφο Aπφ ηε λέα πιεγή πνπ κ' άλνημελ ε κνίξα έκπαηλ' ν ήιηνο, ζαξξνχζα, ζηελ θαξδηά κνπ κε ηφζε νξκή, θαζψο βαζίιεπε, φπσο απφ ξαγηζκαηηάλ αηθλίδηα κπαίλεη ην θχκα ζε θαξάβη π' νινέλα βνπιηάδεη… Γηαηί εθείλν πηα ην δείιη, ζαλ άξξσζηνο, θαηξφ, πνπ πξσηνβγαίλεη λ' αξκέμεη δσή απ' ηνλ έμσ θφζκνλ, ήκνπλ πεξπαηεηήο κνλαρηθφο ζην δξφκν πνπ μεθηλά απφ ηελ Aζήλα θ' έρεη ζεκάδη ηνπ ηεξφ ηελ Eιεπζίλα. ……………………………………….

Mα παναπένα, ζα κα πάεδ μ ηυζιμξ η' έιεζκ' δ θφζδ ιυκδ, χνα ηζ χνα ιζακ δζοπία ααζίθερε. Mα κα· ζηδκ δζοπία αοηή, απ' ημ βφνμ ημκ ημκηζκυ, πνμαάθακε ηνεζξ ίζηζμζ. Έκαξ Aηζίββακμξ αβκάκηζα ενπυηακ, ηαζ πίζςεέ ημο αηθμφεαακ, ι' αθοζίδεξ ζονιέκεξ, δομ ανβμαάδζζηεξ ανημφδεξ.

417

Kαζ κα ςξ ζε θίβμ γφβςζακ ιπνμζηά ιμο ηαζ ι' είδε μ Γφθημξ, πνζκ ηαθά πνμθηάζς κα ημκ ημζηάλς, ηνάαδλε απ' ημκ χιμ ημ κηέθζ ηαζ, πηοπχκηαξ ημ ιε ηυ 'κα πένζ, ιε η' άθθμκ έζονε ιε αία ηζξ αθοζίδεξ. Kζ μζ δομ ανημφδεξ ηυηε ζηα δομ ημοξ ζηχεδηακ, αανζά…. Δ ιία, (ήηακε δ ιάκα, θακενά), δ ιεβάθδ, ιε πθεπηέξ πάκηνεξ υθμ ζημθζζιέκμ ημ ιέηςπμ βαθάγζεξ, ηζ απυ πάκς ιζακ άζπνδ αααζηακηήνα, ακαζδηχεδ λάθκμο ηνακή, ζακ πνμαζχκζμ κά 'ηακ λυακμ Mεβάθδξ Θεάξ, ηδξ αζχκζαξ Mάκαξ, αοηήξ ηδξ ίδζαξ πμο ζενά εθζιιέκδ, ιε ημκ ηαζνυκ ςξ πήνε ακενχπζκδ υρδ, βζα ημκ ηαδιυ ηδξ ηυνδξ ηδξ θεβυκηακ Αήιδηνα εδχ, βζα ημκ ηαδιυ ημο βζμο ηδξ πζμ πένα ήηακ Aθηιήκδ ή Πακαβία.

Kαζ ημ ιζηνυ ζημ πθάβζ ηδξ ανημφδζ, ζα ιεβάθμ παζπκίδζ, ζακ ακίδεμ ιζηνυ παζδί, ακαζηχεδηε η' εηείκμ οπάημμ, ιδ ιακηεφμκηαξ αηυια ημο πυκμο ημο ημ ιάηνμξ, ηαζ ηδκ πίηνα ηδξ ζηθααζάξ, πμο ηαενέθηζγεκ δ ιάκα ζηα δομ πονά ηδξ πμο ημ ημίηαακ ιάηζα!

Aθθ' ςξ απυ ημκ ηάιαημκ εηείκδ μηκμφζε κα πμνέρεζ, μ Γφθημξ, ι' έκα πζδέλζμ ηνάαδβια ηδξ αθοζίδαξ ζημο ιζηνμφ ημ νμοεμφκζ, ιαηςιέκμ αηυια απ' ημ παθηά πμο θίβεξ ιένεξ θαζκυκηακ πςξ ημο ηνφπδζεκ, αζθκίδζα ηδκ έηαιε, ιμοβηνίγμκηαξ ιε πυκμ, κα μνεχκεηαζ ρδθά, πνμξ ημ παζδί ηδξ βονκχκηαξ ημ ηεθάθζ, ηαζ κα μνπζέηαζ γςδνά…. …………………………………….

Kαζ ζηοιιέκμ ημ ηεθάθζ ιμο ηνάηδζα μθμέκα, ηαεχξ ζημ κηέθζ ιέζα ένζπκα, ζηθάαμξ η' εβχ ημο ηυζιμο, ιζα δναπιή. Mα ςξ, ηέθμξ, μ Aηζίββακμξ λειάηνοκε, ηνααχκηαξ λακά ηζξ δομ ανβμαάδζζηεξ ανημφδεξ, ηαζ πάεδηε ζημ ιμφπνςια, δ ηανδζά ιμο ιε ζήηςζε κα λακαπάνς πάθζ ημ δνυιμκ μπμφ ηέθεζςκε ζηα νείπζα ημο Iενμφ ηδξ Φοπήξ, ζηδκ Eθεοζίκα.

418

K' δ ηανδζά ιμο, ςξ εαάδζγα, αμβημφζε: "Θά 'νηεζ ηάπα πμηέ, εε κά 'νηεζ δ χνα πμο δ ροπή ηήξ ανημφδαξ ηαζ ημο Γφθημο, η' δ ροπή ιμο, πμο Mοδιέκδ ηδκε ηνάγς, εα βζμνηάζμοκ ιαγί; Kζ ςξ πνμπςνμφζα, ηαζ ανάδζαγε, λακάκζςζα απ' ηδκ ίδζα πθδβή, πμο δ ιμίνα ι' άκμζλε, ημ ζηυημξ κα ιπαίκεζ μνιδηζηά ιεξ ζηδκ ηανδζά ιμο, ηαεχξ απυ ναβζζιαηζάκ αζθκίδζα ιπαίκεζ ημ ηφια ζε ηανάαζ πμο μθμέκα αμοθζάγεζ.

Kζ υιςξ ηέημζα ςξ κα δζρμφζε πθδιιφνακ δ ηανδζά ιμο, ζα αοείζηδ ςξ κα πκίβδηε αηένζα ζηα ζημηάδζα, ζα αοείζηδηε αηένζα ζηα ζημηάδζα, έκα ιμφνιμονμ απθχεδ απάκςεέ ιμο, έκα ιμφνιμονμ, η' έιμζαγ' έθεβε: "Θά 'νηεζ." Άγγεινο ΢ηθειηαλφο

Ο Γέξνο Ο βένμξ μ εηαημπνμκίηδξ, υπμο εβκχνζζα ζημ ίδζμ κδζί ιμο, ηδ Λεοηάδα, αθμφ πέναζε αμζηυξ ζανάκηα πνυκζα ζηδ αμοκμημνθή, ζηα ΢ηαονςηά, ηαηέαδηε κα πακηνεοηεί ιία ιένα ζημ βζαθυ, ζημ Μεβακήζζ ηζ απυ ηυηε βίκδηε ρανάξ ηζ απυπηδζε ηνεζξ εοβαηένεξ ηζ υζμ ήηακε ιζηνέξ, ηοαένκαε ιμκάπμξ ημ ρανμηάσημ, ημ πεγυαμθμ, ηα παναβάδζα ηαζ ηα δίπηοα ηζ άια δ πνχηδ εοβαηένα ήνεε ζημ πκμφδζ ηδξ ηδ πήνε ζηα ημοπζά κα δέζεζ ημ ημνιί ηδξ, έπεζηα ηδ πάκηνερε ηαζ πήνε ηδ ηαημπζκή ηζ αθμφ έδεζε ηαζ ημφηδ, ηνάηδζε θίβμ ηαζνυ ηδ ηνίηδ ζηα ημοπζά ηαζ ζα ηδ πάκηνερε ηζ αοηήκ, έιεζκε πάθζ ιεξ ζηδ αάνηα ιμκαπυξ, πνμζιέκμκηαξ ημ εάκαημ, ήζοπα κα ημκ αββίλεζ, ηαεχξ ζαεί ζηνςηά μ αβέναξ ζηα κενυ ηα δεζθζκά... Άγγεινο ΢ηθειηαλφο

419

Ο Νηίλνο ΢ηψηεο γελλήζεθε ην 1944 ζηελ Σήλν. Δίλαη δεκνζηνγξάθνο, εθδφηεο ινγνηερληθψλ πεξηνδηθψλ θαη πνηεηήο. Έρεη εθδψζεη εθηά πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Σν ςπγείν ηνπ εξγέλε Βίιαζ ενβέκδξ - ηαζ πάκημηε ηνχς έλς ημ ροβείμ ιμο υιςξ - είκαζ ζοκέπεζα βειάημ, ζημ ηάης-ηάης νάθζ ακαηνέθμκηαζ ιανμφθζα, - θάπακα ηαζ κημιάηεξ. πζμ πάκς αναδζαζιέκα είκαζ ηονζά Γαθθθίαξ, Οθθακδίαξ, Εηαθίαξ, θέηα Αςδχκδξ ηαζ βνααζένα Σήκμο, ζηδκ πυνηα ημο ροβείμο ηναζί, βάθα, ποιμί, - αμφηονμ ηζ αοβά. ΋ηακ ακμίβς ημ ροβείμ - βζα κα δς ηζ έπεζ ιέζα θακηάγμιαζ υηζ πίζς ιμο ζημ άδεζμ δςιάηζμ, οπάνπεζ ιζα μζημβέκεζα πμο πενζιέκεζ, ζημ ζηνςιέκμ ηναπέγζ ημ ιεζδιενζακυ ηαζ ηαεχξ ζηφας βζα κα αβάθς ηδ ζαθάηα ιε ηδκ άηνδ ημο ιαηζμφ ιμο αθέπς παζδζά κα παίνκμοκ εέζδ ζημ ηναπέγζ. Σμ πζμ ιζηνυ παζδί εα πεζ ηδκ πνμζεοπή αθθά εβχ εα θμνέζς ημ ζαηάηζ ιμο ηαζ εα πάς κα θάς έλς αθμφ είιαζ ενβέκδξ. Νηίλνο ΢ηψηεο

420

Ο Γηάλλεο ΢θαξίκπαο (1893-1983) ήηαλ πεδνγξάθνο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο, θξηηηθφο θαη πνηεηήο.

Lacrimae Hominis Ήηακ ζα κα ζε πνυζιεκα, ηενά απυρε πμο δε θφζαε υλς ακάζα ηζ έθεβα: εα ‗νεεζ απυρε απ‘ ηα κενά ηζ απ‘ ηα δάζα, εα ‗νεεζ, βζαηί θηενάεζ ιμο δ ροπή βζαηί ζπανά ημ ιάηζ ιμο ζακ ράνζ ηαζ εα ιονίγεζ πέκεμξ ήθζμ ηαζ ανμπή ηαζ κζμ θεββάνζ. Καζ κα! ημ ηάεζζιά ζμο ζοβζνκχ, ζημθίγς ιμο ημ δχια ι‘ αβνζμιέκηα‘ ηαζ κα! ιαγί ζμο ηζ υθαξ ανπζκχ πνοζή ημοαέκηα: …. Πχξ κα ιείκεζ μ ηυζιμξ ιε ημ «ιπα»! πμο ι‘ έθεβε ηνεθή, πςξ είπα βίκεζ ηαπκυξ ηαζ (ηάπα) ζφκκεθα εαιπά πνμξ ηδ ζεθήκδ. Νφπηςζε ηαζ δε θάκδηεξ εζφ, ηίκδζα βζα κα ζ‘ έανς αθμφ ‗πεξ ανβήζεζ ια ζημφκηαθηεξ - υπμο εζημφκηαθηα- πνοζή ηζ εζφ ιε ιέκα. Συζμ πμθφ ι‘ αβάπδζεξ ηενά πμο άημοβα δζπθά ηα αήιαηά ιμο Πάηαβα βς –ζηνααυξ – ιεξ ζηα κενά ηζ εζφ ημκηά ιμο. Γηάλλεο ΢θαξίκπαο

421

Ο ΢σηήξεο ΢θίπεο (1881-1952) ήηαλ πνηεηήο θαη αθαδεκατθφο.

Δπηπρίδσ φζνπο κπφξεζαλ… Βοηοπίγς υζμοξ ιπυνεζακ, φζηενα φζηενα απυ πνυκςκ ζηα λέκα απμοζία, ζακ ημ βζμ ημο Λαένηδ ζημ ιένμξ ημοξ κα επζζηνέρμοκ πζα ηαζ ιαηνζάεε ημκ ηαπκυ ηδξ βθοηζάξ ηαπκμδυπδξ ημοξ κα λακμίλμοκ ηαζ δάηνοα κα πφζμοκ – ημοξ πνμζιέκεζ πζζηή ιζα ζοκηνυθζζζα, έκα αβυνζ, έκαξ βένμξ παηέναξ. Σδ δζηή ζμο ηακείξ ηδκ επάκμδμ δεκ πνμζιέκεζ. Σμ ζπίηζ ζμο είκ‘ ένιμ. Άθθμζ πέεακακ, άθθμζ ζημνπίζακε, άθθμζ πζα δεκ πμεμφκ κα βονίζεζξ. Μα ημ κμζάγεζ: Θα οπάνπεζ ημο Ώπυθθςκα Πάκηα ηάπμζμξ καυξ ζημ κδζί ζμο, ΢φνε ζηέηδξ ημο, ακ κμζχεεζξ πςξ δφκαζαζ ι‘ αλζμπνέπεζα κα ηνμφζεζξ ηδ θφνα.

΢σηήξεο ΢θίπεο

΢’ έλαλ επεξγέηε Σμ παζίξ, ς θαενέιπμνε, ζμο ‗δςηε πθμφηδ αιφεδηα, ιφνζεξ επήνεξ ζημ θαζιυ ζμο ροπέξ ηαζ θζθάκενςπμξ ιζακ διένα λεπνυααθεξ ιέβαξ. Μ‘ εηηθδζζέξ ηζ άθθα ζδνφιαηα ζηυθζζεξ ηδκ παηνίδα ζμο. Κάθπδ ζμο αάθακ αμοθεοηή, ηζ οπμονβυξ εα βζκυζμοκα ακ μ Υάνμξ δεκ ζ‘ έπαζνκ‘ αζθκίδζα. Μα ημ ηνάημξ ηζιχκηαξ ηζ ικήιδ ζμο βεκκαίε Βοενβέηδ, ζε εέζδ ηδξ πνςηεφμοζαξ ηχνα πενίαθεθηδ η‘ άβαθιά ζμο απυ ιάνιανμ ζηήκεζ. Αμλαζιέκμξ αξ είζαζ ζημκ άπακηα ημκ αζχκα, ηαεχξ ηζ δ παηνίδα πμο βεκκά ηέημζα ηέηκα. Κζ μ βθφθηδξ ζμο δμλαζιέκμξ αξ είκαζ ηζ αοηυξ!

΢σηήξεο ΢θίπεο

422

Ο Κσλζηαληίλνο ΢θφθνο (1855-1929) απφ ηελ Αζήλα, ήηαλ ζαηηξηθφο πνηεηήο.

Δηο κλεκείνλ πνιπκάξκαξνλ Ώθμφ ιε ηυζα ιάνιανα ημκ πθάηςζακ ημκ θμοηανάκ βζα ημνμσδία έβναρακ: Ώξ έπεζ βαίακ…εθαθνάκ! Κσλζηαληίλνο ΢θφθνο

Δηο ιφγηνλ αγξάκκαηνλ Σα γχα ιζθμφζακ ιζα θμνά ζηδκ επμπή ημο Ώζζχπμο, ηχνα ηα γχα βνάθμοκε ηζ έπμοκ "ημοπέ" …ακενχπμο! Κσλζηαληίλνο ΢θφθνο

Δηδχιιηνλ Αλδξνγχλνπ ΢αλ πξσηνγλσξηζηήθαλε, ηη εξσηηθφ θακίλη! Μηινχζε θείλνο ηξπθεξά θη άθνπγελ εθείλε. Καη ζαλ αξξαβσληάζηεθαλ, ηη γιχθα ε θάζε θξάζε! Μηινχζε θείλε θη άθνπγε εθείλνο ελ εθζηάζεη. Μ' αθφηνπ παληξεπηήθαλε, σ βάζαλα θη σ πφλνη! Μηινχλε θαη νη δπν καδί θη αθνχλε νη γεηηφλνη... Κσλζηαληίλνο ΢θφθνο

423

Ο Γηνλχζηνο ΢νισκφο (1798-1857) απφ ηε Εάθπλζν, ζεσξείηαη ν εζληθφο πνηεηήο ηεο ρψξαο. Μεηαμχ άιισλ έγξαςε ηνλ ειιεληθφ εζληθφ χκλν.

Άθξα ηνπ ηάθνπ ζησπή Άηνα ημο ηάθμο ζζςπή ζημκ ηάιπμ ααζζθεφεζ. Λαθεί πμοθί, παίνκεζ ζπονί ηζ δ ιάκα ημ γδθεφεζ. Σα ιάηζα δ πείκα ειαφνζζε ζηα ιάηζα δ ιάκα ικέεζ ζηέηεζ μ ΢μοθζχηδξ μ ηαθυξ πανάιενα ηαζ ηθαίεζ. "Ένιμ ημοθέηζ ζημηεζκυ, ηζ ζ' έπς 'βχ ζημ πένζ; Οπμφ ζο ιμο 'βζκεξ αανφ ηζ μ Ώβανδκυξ ημ λένεζ"… Γηνλχζηνο ΢νισκφο

Γηα θνίηα ΄θεη… Γζα ημίηα 'ηεζ πάζια ζεζζιμφ ααεζά ζημκ ημίπμ πένα ηαζ αβαίκμοκ άκεζα πθμοιζζηά ηαζ ηνέιμοκ ζημκ αένα. Λμοθμφδζα ιφνζα, πμο ηαθμφκ πνοζυ ιεθζζζμθυζ, άζπνα, βαθάγζα, ηυηηζκα ηαζ ηνφαμοκε ηδ πθυδ. Πάκη' ακμζπηά, πάκη' άβνοπκα, ηα ιάηζα ηδξ ροπήξ ιμο… Γηνλχζηνο ΢νισκφο

Ο γηνο ζνπ θξίλνο κε δξνζηά Συζ' άζηνα δεκ εβκχνζζεκ μ ηνίζααεμξ αζεέναξ, μθίβμ θςξ ηαζ ιαηνζκυ ζε ιέβα ζηυημξ ηζ ένιμ. Πάκη' ακμζπηά, πάκη' άβνοπκα, ηα ιάηζα ηδξ ροπήξ ιμο. Ο βζυξ ζμο ηνίκμξ ιε δνμζζά θεββανμζημθζζιέκμξ. ΋θμζ ζακ έκαξ, καζ, πηοπμφκ, υιςξ εζφ ζακ υθμοξ. Πανάπμκμ παιυξ ηαζνμφ ζ' υηζ ηακείξ ηζ ακ πάζεζ. Γηνλχζηνο ΢νισκφο

΢ηα κάηηα θαη ζην πξφζσπν ΢ηα ιάηζα ηαζ ζημ πνυζςπμ θαίκμκη' μζ ζημπαζιμί ημοξ. Σμοξ θέεζ ιεβάθα ηαζ πμθθά δ ηνίζααεδ ροπή ημοξ, αβάπδ ηζ ένςηαξ ηαθμφ ηα ζπθάπκα ημοξ ηζκάγμοκ. Σα ζπθάπκα ημοξ ηζ δ εάθαζζα πμηέ δεκ δζοπάγμοκ. Γθοηζά ηζ εθεφεεν' δ ροπή ζα κα 'ηακε αβαθιέκδ ηζ ορχκακ ιε παιυβεθμ ηδκ υρδ ηδ θεανιέκδ. Γηνλχζηνο ΢νισκφο

424

Ο Γεψξγηνο ΢νπξήο γελλήζεθε ην 1853 ζηε ΢χξν θαη πέζαλε ην 1919 ζηελ Αζήλα. Δίλαη ν ζπνπδαηφηεξνο ζαηηξηθφο πνηεηήο ηεο ζχγρξνλεο Διιάδαο θαη δίθαηα ραξαθηεξίζηεθε σο ν λένο Αξηζηνθάλεο.

Ζ δσγξαθηά κνπ Μπυζ δομ πήπεξ, ηυρδ ηαηή, βέκζα ιε ηνίπεξ εδχ ηζ εηεί. Κμφηεθμ εείμ, θίβμ πθαηφ, ηνακυ ζδιείμ ημο πμζδηή. Αομ ιάηζα ιαφνα πςνίξ ηαηία βειάηα θαφνα ια ηαζ αθαηεία. Μαηνφ νμοεμφκζ πμθφ ζπζζηυ, ηζ έκα πδβμφκζ ζακ ημ Υνζζηυ. Πδβάδζ ζηυια, ιαθθζά ποηά βειίγεζξ ζηνχια ιυκμ ι‘ αοηά. Μμφνδ αβνία ηαζ γανςιέκδ, πθςιή ηαζ ηνφα ζακ πεεαιέκδ. Κακέκα πνχια δεκ ηδξ ηαζνζάγεζ ηαζ ηχν‘ αηυια ααθέξ αθθάγεζ. Αυκηζα θαθμφηδ υθμ ζπζζιάδεξ, φθμξ ηζζθμφηδ βζα ιαζηναπάδεξ. Γεψξγηνο ΢νπξήο

425

Αλζνινγία ηεο Οηθνλνκίαο Πμζμξ είδε ηνάημξ θζβμζηυ ζ‘ υθδ ηδ βδ ιμκαδζηυ, εηαηυ κα ελμδεφεζ ηαζ πεκήκηα κα ιαγεφεζ; Να ηνέθεζ υθμοξ ημοξ ανβμφξ, κάπεζ επηά Πνςεοπμονβμφξ, ηαιείμ δίπςξ πνήιαηα ηαζ δυλδξ ηυζα ικήιαηα; Νάπεζ ηθδηήνεξ βζά θνμονά ηαζ κα ζε ηθέαμοκ θακενά, ηζ εκχ αοημί ζε ηθέαμοκε ημκ ηθέθηδ κα βονεφμοκε; ……………………. Γεψξγηνο ΢νπξήο

Δπίγξακκα Ο Έιιελ δπν δίθαηα αζθεί θηιειεπζέξσο: νπξείλ ηε θαη ζπλέξρεζζαη, εηο φπνην ζέιεη κέξνο Γεψξγηνο ΢νπξήο

Σεκπειηά Αεκ έπς ηέθζ βζα δμοθεζά, πάθζ ιε δένκεζ ηειπεθζά ηαζ ηάεμιαζ ζημ ζηνχια... ΐνίζης ημ ζχια ιμο αανφ ηαζ υθδ δ βδ δε ιε πςνεί ηζ μ μονακυξ αηυια. Καηά κμιίγς ηα ηαθά ηαζ αθέπς ιία ζηα παιδθά ηαζ ιία ημζηχ επάκς... ΢‘ αοηυ ημκ ηυζιμ ημκ παγυ αξ διπμνμφζα κα ιδ γς ια ...δίπςξ κα πεεάκς. Γεψξγηνο ΢νπξήο

426

Έξσηαο Ώπυ ηα ιάηζα θέκε ηαιπυζμζ πζάκεηαζ μ ένςξ ια εβχ εαννχ πςξ ακ δεκ έπεζξ ζηδκ ηζέπδ βνυζζ δεκ ημκ ηζαηχκεζξ ημκ πμκδνυ. Ο ένςξ είπακ ηαζ θέκε ηζ άθθμζ πςξ ηνζβονίγεζ πακημφ ηοθθυξ δεκ ημκ λζπάγμοκ κζάηα ηαζ ηάθθδ ηαζ ζ‘ υθα η‘ άθθα είκαζ αμοαυξ Ββχ πζζηεφς πμο ημφημξ έπεζ ηέζζενα ιάηζα βθανά-βθανά ηζ εδχ ημζηάεζ ηαζ ηείεε ηνέπεζ υπμο λακμίβεζ θάιρδ πανά. Σμ ηνεθμπαίδζ ηδξ Ώθνμδίηδξ ελεημοθάεδ ιε ημκ ηαζνυ ηζ είκαζ ζηζξ πνμίηεξ πνχημξ ιεζίηδξ θές αθήεεζα, κα ζαξ πανχ. Γεψξγηνο ΢νπξήο

Ο ΢θαξηάδνο Έκαξ ζηανηάδμξ ΐνεηακυξ πνμπεέξ ακέαδ ιυκμξ απάκς ζηδκ Ώηνυπμθζ ηδ δυλα ιαξ κα δεζ, ηζ υζμ ηαξ ζηήθαξ έαθεπε ημο εείμο Πανεεκχκμξ, εζοβηζκείημ ηζ έηθαζε ζακ ημ ιςνυ παζδί. Σμκ έπζαζε κηεθίνζμ, ημκ έζθζλ‘ δ ηανδζά ημο, ηζ εζηάθαγακ ζηα ιάνιανα γεζηά ηα δάηνοά ημο. Κζ αιέζςξ ηυηε έβναρε ιε θμφνηα ζημ Λμκδίκμ ζηδκ άκαζζα ΐζηηχνζα μπίζς κα ιαξ δχζεζ ηα υζα εζμοθνχεδζακ απ‘ ημκ βκςζηυ Βθβίκμ, βζαηί ανβά ή βνήβμνα εε κα ημ ιεηακζχζεζ. Ώοηά ηαζ άθθα έβναρε μ ηφνζμξ ζηανηάδμξ, πςνίξ βζα αοηυ ηδκ άδεζα κα πάνεζ ηδξ Βθθάδμξ. Σί δζάαμθμ;... ηάεε ηνεθθυξ ζε ειάξ εα λεεοιαίκεζ; πμζμξ ημφπε ημφημο ημο ιμονθμφ βζα ιάνιανα κα βνάρεζ; ηα ακ βοικυξ μ Πανεεκχκ ηζ ενδιςιέκμξ ιέκεζ, εαννχ ηακέκαξ Έθθδκαξ βζ‘ αοηυ πςξ δε εα ηθάρεζ. Βιείξ εζοκδείζαιε ζε ηέημζα ηαζ δεκ ηθαίιε, ηζ εηείκα πμο ιαξ έηθερακ μπίζς δεκ ηα εέιε. ……………………………………………………………… Γεψξγηνο ΢νπξήο

427

Ο θαλαξηψηεο Αιέμαλδξνο Κ. ΢νχηζνο γελλήζεθε ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε ην 1803 θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα ην 1868. Ήηαλ πεδνγξάθνο, ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη ζαηηξηθφο πνηεηήο. ΢ηφρνο ηεο ζάηηξάο ηνπ ήηαλ ε εθάζηνηε εμνπζία (Καπνδίζηξηαο, ΋ζσλαο, πνιηηηθνί θαη άιινη) πξάγκα πνπ ηνπ ζηνίρηζε δηψμεηο θαη θπιαθίζεηο.

Απνζπάζκαηα Ο Κάθαμξ ηαζ μ ΢μθςιυξ, ςδμπμζμί ιεβάθμζ, ηζ μζ δομ πανδιέθδζακ ηδξ βθχζζδξ ιαξ ηα ηάθθδ. ζδέαζ υιςξ πθμφζζαζ, πηςπά εκδεδοιέκαζ δεκ είκαζ δζ‘ αζχκζμκ γςήκ πνμςνζζιέκαζ. (Δπηζηνιή πξνο ηνλ βαζηιέα ηεο Διιάδνο Όζσλα)

Ώκ ημο ηαεεκυξ πνμζέλεζξ ημ πενπάηδια ημιιάηζ μ ηαεέκαξ ηαπκμφξ έπεζ ηαζ εαννεί πςξ είκαζ ηάηζ. Μζναιπυξ μ έκαξ είκαζ, Μεηενκίπμξ είκ‘ μ άθθμξ ηαζ πμθζηζηυξ ιεβάθμξ ηζ εβχ ιένα ιεζδιένζ ιε θακάνζ πενπαηχ, Αζμβέκδξ εζξ ημοξ δνυιμοξ, κα ανς άκενςπμκ γδηχ. (Η Γηνγεληθή κνπ δσή)

Φμίκζηεξ ηαζ ηαθανάηζα ημ πμοβηί ιμο ημοδμοκίγεζ ηαζ ημ ζηυια ζαιπάκζεξ ηαζ νζγυβαθμ ιονίγεζ Υαζνεηάηε ε ιε ζέααξ, ιε ααεφκ πνμζηοκζζιυκ επζζηάηδξ ηφνζμί ιμο, έβζκα μζημδμιχκ. (Ο επηζηάηεο ησλ εζληθώλ νηθνδνκώλ επί Ι. Καπνδίζηξηα)

Βίκ‘ εθεφεενμξ μ Σφπμξ, θεάκεζ ιυκμκ κα ιδκ αθάρδξ ηδξ Ώνπήξ ημοξ Τπαθθήθμοξ, ημοξ Κνζηάξ, ημοξ Τπμονβμφξ ιαξ ηαζ ηςκ Τπμονβχκ ημοξ θίθμοξ· είκ‘ εθεφεενμξ μ Σφπμξ, θεάκεζ ιυκμκ κα ιδ βνάρδξ. (Ο πεξί ειεπζεξίαο θαλνληζκόο ή ην ηππνθηόλνλ ςήθηζκα ηνπ Ι. Καπνδίζηξηα)

Ώζ βεκκήζεζξ ημο κμυξ ιαξ ηαζ δ Πμίδζζξ πνμ πάκηςκ ηδκ ζεζνάκ δζαζςκίγμοκ ηςκ ζζημνζηχκ ζοιαάκηςκ ακ δεκ έγςκ ημο Οιήνμο ηα πμζήιαηα η‘ ανπαία, πμίμξ ήεεθε βκςνίγεζ Έηημνα ή Ώπζθθέα;... ……………………………………………………. Οζ ηαηαηηδηαί δεκ είκαζ ηςκ θαχκ μζ εοενβέηαζ· εζξ ηδκ δυλακ πνμδβμφκηαζ μζ ιεβάθμζ κμιμεέηαζ. ………………………………………………………………………………. θαιπνυηενμξ Αοκάζηδξ εκυξ Κνάημοξ βοικμφ θχηςκ ζηαεενυκ εζξ ημοξ αζχκαξ δεκ αθίκεζ θήιδξ ηνυημκ. (Πξνο ηελ Α.Μ. ηνλ βαζηιέα ηεο Διιάδνο Όζσλα)

Αιέμαλδξνο Κ. ΢νχηζνο

428

Ο Κψζηαο ΢νθηαλφο είλαη Έιιελαο πνηεηήο

Ζξψδεην Δνχδεζμ: Δ οβνή ροπή ηςκ ρδθμθυνςκ εθαφκεηαζ εζξ πάεμξ˙ θηαίκε μζ ηυκμζ ηδξ δνςζηήξ (βζα υ,ηζ βνάθς- βνάρε θάεμξ ακ θάαεζ βκχζδ μ ακαηνζηήξ…) Φεδκέξ αζζεήηεξ, θζθζά, θμθία, πμκηνέξ ηονίεξ πμο έπμοκ βκχιδ ζημθέξ-βαθυκζ. Πνχηεξ ζεζνέξζοβηαηαθάζημοζα ιπμονγμοαγία. Ώκ είπα εάννμξ ηζ έκα ιπεηυκζ… «Μα ηζ ζαξ θηαίεζ δ ημζκςκία;!» Σα ζπίνηα ηνφαςπνέπεζ κα ζηνίας ιε οπμπηεφμκηαζ βζα ακανπία. Κψζηαο ΢νθηαλφο

Θαιαζζνγξαθία Ο ηαπκυξ γςβνάθζζε έκα πθμίμ˙ ημ πθμίμ γςβνάθζζε ηδ εάθαζζα˙ δ εάθαζζα ιε ιζα βναιιή έθηζαλε ημκ μνίγμκηα. Ο μονακυξ ήδδ οπήνπε. Έιεκε κα θοζήλεζ θίβμ βζα κα πάνεζ γςή ημ ημπίμ. Κψζηαο ΢νθηαλφο

Δπηηχκβην Έπμκηαξ πάεδ έηακα θάεδ… ηχνα θακεάκς απαεήξ λέκε ζημ πχια πμο παηείξ. Κψζηαο ΢νθηαλφο

429

Ο ΢ηαχξνο ΢ηαθπιάθεο απφ ηελ Κξήηε. Δίλαη 69 ρξννλψλ θαη ζπληαμηνχρνο. Ζ πνηεηηθή ηνπ παξαγσγή είλαη κηθξή θαη αζήκαληε. ΓΔΝ ζπγθαηαιέγεηαη «ζηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πνηεηέο φινπ ηνπ θφζκνπ», ΓΔΝ είλαη θαλ πνηεηήο. Ζ παξνπζία ηνπ εδψ δηθαηνινγείηαη κφλν απφ ην γεγνλφο φηη ην παξφλ πφλεκα είλαη δηθφ θαη γη’ απηφ θάλεη φ,ηη γνπζηάξεη.

Μηθξή πφιε Βπανπζχηζηδ ιζηνή πυθδ, Δζοπία. Σα αήιαηά ζμο πηοπμφκ, ζακ ηζυηανα ζηα ηαθκηενίιζα ηςκ ζμηαηζχκ . Κζ δ ιζθζά ζμο έπεζ ημ πζμ βηνίγμ, ημ πζμ πανάλεκμ ακηζαμφζζια. Σα ζηυιαηα θέκε αβαίκμκηαξ απ‘ ηα πανάεονα ηςκ αζαεζηςιέκςκ ζπζηζχκ - μθυβονα ζημ ζηυια ααζζθζηυξ – Κ α θ δ ι έ ν α…

Λπξηθφ … Φζεονίγς η‘ υκμιά ζμο, ηζ υθα βφνς ιμο μιμνθαίκμοκ. Σα θφθθα απ‘ ηα δέκηνα ζηαιαημφκ εηείκμ ημ ‗ζμον-ζμον‘ ημο ακέιμο βζα κ‘ αημοζηεί ηαθφηενα ημ δζηυ ζμο υκμια. Σμ νοάηζ εδχ πζμ ηάης, έημρε ημ δνυιμ ημο ηαζ ημ θθίθθζζια ημο κενμφ ημο δεκ αημφβεηαζ πζα, βζα κ‘ αημοζηεί ηαθφηενα ημ δζηυ ζμο η‘ υκμια. Ο αέναξ πμο ιακζαζιέκμξ θοζά ηαζ λονίγεζ θεξ η‘ μνμπέδζμ, ηυπαζε ηαζ δζφπαζε βζα θίβμ, βζα κ‘ αημοζηεί ηαθφηενα ημ δζηυ ζμο η‘ υκμια. Κζ υθμζ μζ ευνοαμζ ηδξ κφπηαξ ζηαιαηάκ θεξ ηζ οπαημφμοκ ζε ηάπμζα παναββεθία. Σα κοπημπμφθζα δεκ θςκάγμοκ ιε ηδ ζηνζβηζά ημοξ θςκή ηζ μζ κοπηενίδεξ ημφνκζαζακ. Χξ ηαζ ημ βναιιυθςκμ ζημ ηααενκάηζ εδχ πζμ ηάης έπαρε κα λεθςκίγεζ απυημια βζα κ‘ αημοζηεί ηαθφηενα ημ δζηυ ζμο η‘ υκμια. Σμ θεββάνζ ακ ηζ μθυβζμιμ, δεκ θςηίγεζ πζα εδχ βφνς, ηνφθηδηε. Υςνίξ θςξ δεκ λεδζαηνίκς ηίπμηα, μφηε ηακ έκα ίζηζμ. ΋θα ελαθακίζηδηακ ηαζ αθέπς λεηάεανα ημ βθοηυ ζμο πνυζςπμ. Ώηυια ηζ μζ ιμνθέξ ημο μκείνμο, υθεξ πάεδηακ. Αεκ εοιάιαζ ηζ έαθεπα ηαζ πμζμοξ έαθεπα. Σζ ζδιαζία έπεζ; Σχνα ιπνμζηά ιμο είζαζ ζο, ζε αθέπς υθμ θςξ. Μμο παιμβεθάξ ηαζ ζμο βεθχ πανμφιεκμξ. ΢μο δίκς ημ πένζ ηζ έηζζ πενπαηάιε αβηαθζαζιέκμζ ιεξ ζηδκ δζοπία ηδκ απένακηδ ηδξ κφπηαξ. Σμ ημπίμ είκαζ ηυζμ υιμνθμ θεξ ηζ δ θφζδ ημ ‗θηζαλε ιυκμ βζα ιαξ. Αελζά ηζ ανζζηενά ιαξ δέκηνα ηυζμ ρδθά, πμο θεξ ηαζ θηζάπκμοκ αρίδα αηέθεζςηδ πμο πάκεηαζ ζημ αάεμξ ημο δνυιμο. Βίιαζηε εοηοπζζιέκμζ…

430

Οη Άιινη θη εκείο Οζ Άθθμζ έπμοκ ηδκ Ώβία Σνζάδα Παηένα, Τζυ ηαζ Άβζμ Πκεφια ηζ ειείξ είπαιε ηδ δζηή ιαξ οπεν-αβία ηνζάδα Μανλ, Έβηεθξ ηαζ Λέκζκ Οζ Άθθμζ έπμοκ ημ Βοαββέθζμ αθθά ηζ ειείξ δεκ πδβαίκαιε πίζς, είπαιε δομ εοαββέθζα, ημ Κεθάθαζμ ηαζ ημ Μακζθέζημ. Οζ Άθθμζ έπμοκ ημοξ Ώβίμοξ Συπμοξ Εενμζυθοια, Ναγανέη, ΐδεθεέι… Κζ ειείξ απυ ημκηά ηα δζηά ιαξ άβζα πχιαηα, ηδ Μυζπα, ημ Λέκζκβηνακη ηαζ ημ ΢ηάθζκβηνακη. Οζ Άθθμζ έπμοκ ημοξ πνμθήηεξ ημοξ Δθίαξ, Αακζήθ, ΔζαΎαξ… Κζ ειείξ είπαιε ημοξ δζημφξ ιαξ – ηαθφηενμοξ - πνμθήηεξ Μπαιπέθ, Πνμοκηυκ, Κνμπυηηζκ… Οζ Άθθμζ έπμοκ ηδκ Βηηθδζία ημοξ ιήπςξ ηζ ειείξ δεκ είπαιε ηδ δζηή ιαξ; Φοζζηά ηζ είπαιε (αηυια πζμ δοκαηή), δ δζηή ιαξ Βηηθδζία ήηακ δ Κμιζκηένκ, δ Αζεεκήξ. Οζ Άθθμζ έπμοκ ημοξ αβίμοξ ημοξ Νζηυθαμ, Αδιήηνζμ, Ώζηαηενίκδ… Κζ ειείξ είπαιε ημοξ δζημφξ ιαξ αβίμοξ Αδιδηνχθ, Λμφλειπμονβη, Μπεθμβζάκκδ… Οζ άθθμζ έπμοκ ημοξ ανπζενείξ ημοξ ΐαζίθεζμ, Υνοζυζημιμ, Εςάκκδ… Οζ δζημί ιαξ ανπζενείξ ήηακ μζ πζμ επζθακείξ ΢ηάθζκ, Σμνέγ, Γαπανζάδδξ… Οζ άθθμζ έπμοκ ηζξ αζνέζεζξ ημοξ ηαεμθζημί, ηαθαζκζζηέξ, θμοεδνζακμί… Ώηυια πζμ πμθθέξ ηζ μζ δζηέξ ιαξ μζ αζνέζεζξ ανπεζμιανλζζιυξ, ηνμηζηζζιυξ, ιαμσζιυξ… Οζ Άθθμζ ηάκμοκ ημ ζηαονυ ημοξ, ειείξ απθχξ ζδηχκαιε ηδ βνμεζά. Ο Μανλ υπςξ πάκηα είπε δίηζμ: Η ζξεζθεία είλαη ην όπην ηνπ ιανύ. ΢ηαχξνο ΢ηαθπιάθεο

431

Ζ Μάλησ ΢ηεθάλνπ είλαη νδνληνγηαηξφο κε πνιιά ελδηαθέξνληα κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ε ινγνηερλία. Ζ ίδηα γξάθεη πνηήκαηα.

Δπηζπκία Γήθερα ημ αηάναπμ ιεβαθείμ ηςκ ανάπςκ ζηα ρδθά αμοκά ιάνηονεξ ζζςπδθμί ζημ αέκαμ. Σμ αβένςπμ ημίηαβια ημο ανζεκζημφ ηοπανζζζζμφ πμο ηανθχκεζ ημκ μονακυ ζηδκ ακηζηνοκή κεηνή ημθχκα ηδξ ΑΒΔ. Σδκ απυθαοζδ ημο ιζηνμφ ιμζπανζμφ ηαεχξ ιαζμοθά ημκ πνάζζκμ-ηνοθενυ αονζακυ ημο εάκαημ. Σδ βμδηεοηζηή ζηθδνυηδηα ημο ανέθμοξ ΢ακ θηφκεζ ημ θαΎ ζ‘ αζηναθηενά παηχιαηα κάνηζζζμο ηυπμο. Γήθερα ηδκ άβκμζα ηςκ ζηζβιχκ ιζαξ ιέναξ υθςκ ηςκ ακοπμρίαζηςκ πθαζιάηςκ Μάλησ ΢ηεθάλνπ

Πελία Πεηάλαιε υθεξ ηζξ ςναίεξ θέλεζξ ζηζξ πςιαηενέξ βζαηί πενίζζεοακ βζαηί δεκ οπήνπε πνυκμξ κα εζπςεμφκ… ΋πςξ πεηάιε ηα θνμφηα ηδξ ηαθήξ παναβςβήξ ιδ ηα βεοημφκ πμθθά παζδζά ηαζ μιμνθφκμοκ Μάλησ ΢ηεθάλνπ

432

Ο Γεψξγηνο ΢ηξαηήγεο (1860-1938) απφ ηηο ΢πέηζεο ήηαλ ζεαηξηθφο ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο.

Δπηγξάκκαηα Δηο Βνπιεπηήλ Βίζαζ ηςθυξ εζξ ηδκ ΐμοθήκ· βζα ζε ηί εοηοπία! αθθά υπζ ηαζ ηςθάθαθμξ, βζ‘ αοηήκ, ηί δοζηοπία!... Δηο θηιάξεζθνλ Ώκ εέθεηε κα ‗καζ εθαθνυ ημ πχια πμο ημζιάηαζ, ζηδκ πθάηα ιδ δζααάγεηε ηα πνυκζα ηδξ, δζααάηαζ!. Δηο ραξηνπαίθηελ Γζα δέηε! Καζ ημ ικήια ημο, θεξ ιμζάγεζ ζακ ηναπέγζ! Σδ κφπηα, ζακ ανοηυθαηαξ, ζδηχκεηαζ ηαζ παίγεζ!... Δηο δξακαηηθφλ ζπγγξαθέα ΋θμ ημκ ηυζιμ πζάκμοκε ζηα ηθαζζηά ζμο δνάιαηα ΢ηζξ ηναβςδίεξ, βέθςηεξ, ζηζξ ηςιςδίεξ... ηθάιαηα! Δηο θηιάξεζθνλ Κπξίαλ ΐάθεζαζ ηυζμ ηεπκζηά, χζηε ηακείξ δεκ λένεζ εάκ ημο Θεμφ ιαξ ζ‘ έπθαζεκ ή ημο γςβνάθμο πένζ!... Δηο ιαίκαξγνλ επίζθνπνλ Ώπυ ηα δομ, πμζμ πνμηζιάξ ιε πυεμκ πζμ ιεβάθμκ, ημ ακενχπζκυ ζμο πμίικζμκ ή ηςκ πνμαάηςκ ιάθθμκ; Δηο ηαηξφλ πνηεηήλ Ώπυ αβνφπκζεξ έπαζπα, ι‘ υθεξ ηζξ ζοκηαβέξ ζμο, ηαζ ιυκμκ ι‘ απεημίιζζακ εοεφξ... μζ ζοθθμβέξ ζμο!... Δηο εζνπνηφλ Γνάθεζξ ηαζ παίγεζξ, πμζδηήξ ηαζ δεμπμζυξ ζοβπνυκςξ, βζαηί ηα δνάιαηά ζμο εζφ ηαηαθαααίκεζξ ιυκμξ!... Δηο θζνλεξφλ Υηεξ θίδζ ημκ εδάβηςζε ηαζ ζήιενα ιαεαίκς, πςξ πέεακε... Πμζμξ απ‘ ημοξ δομ; Σμ θίδζ ημ ηαδιέκμ!... Δηο θιχαξνλ Αεκ ημκ ηνμιάγεζ μ εάκαημξ, μφηε ημ ηνφμ πχια, αθθά ημο ηάθμο δ ζζςπή, πμο εα ημο ηθεί ημ ζηυια!... Γεψξγηνο ΢ηξαηήγεο

433

Ζ Γαλάε ΢ηξαηεγνπνχινπ (1913-2009) ήηαλ πνιπηάιαληε. Ήηαλ ηξαγνπδίζηξηα, κνπζηθφο, ζπγγξαθέαο, θαζεγήηξηα, κεηαθξάζηξηα θαη πνηήηξηα.

΢ηηγκηφηππα Έγδζα πάκηα ιε θηενά, ηνάθδηα ζα ζπμονβίηζ δμφθερα ζα ηγζηγίηζ μκεζνεφηδηα ζα βθάνμξ ηαζ εα πεεάκς ζακ πεηαθμφδα Γαλάε ΢ηξαηεγνπνχινπ

_____________________________________________ Ο Πάξηο Σαθφπνπινο γελλήζεθε ην 1930. Έρεη γξάςεη ζέαηξν, δνθίκηα, δηεγήκαηα θαη πνίεζε.

Growing Young ΢ηα είημζί ημο αζζεακυηακ πςξ ήηακ έθδαμξ αηυια. Καζ υηακ έθεαζε ηα ζανάκηα πςξ ήηακ έθδαμξ δζπθά. ΢ηα ελήκηα ημ ‗κμζςζε ηνζπθά. Καζ ζηα μβδυκηα ημο, ηαεχξ πθδζζάγμοκε δζζηαπηζηά, εθπίγεζ κα ηα κμζχζεζ ηεηναπθά. Γζα ηα εηαηυ ημο ηχνα ηζ κα πεί: Ξένεζ, δεκ εα ηα θηάζεζ ιάθθμκ‘ έθδαμ πζα δεκ εα ημκ λακαδμφκ. Ίζςξ κα ιείκεζ ιυκμκ έηζζ ζηδ ικήιδ ηάπμζςκ άθθςκ, εθήαςκ θοζζηά ηζ αοηχκ, ιζηνυηενςκ ή πζμ ιεβάθςκ. Πάξηο Σαθφπνπινο

434

Ο Ζιίαο Σαληαιίδεο (1818-76) απφ ηελ Κσλζηαληηλνχπνιε ζπνχδαζε θηινζνθία θαη θηινινγία. ΋κσο ηπθιψζεθε ζε ειηθία 27 εηψλ. Δμέδσζε ηξεηο πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Φηινζνθία Άημοζε! Πμφ θεφβεζξ;… ιέκε, θμβζχηαηε ηατιέκε! Έςξ πυηε 'ξ ηα ζπμθεία εάπηεζαζ ιε ηα αζαθία; Άθδζε ημοξ θζθμζυθμοξ ημοξ ηεκμφξ ηαζ πμθοζηνυθμοξ, η' εζξ ημο μίκμο ηδκ ααεείακ πνυζδναιε Φζθμζμθίακ. Ο πηζηζάνδξ Αάζηαθυξ ζμο εα ηανάλδ ημ ιοαθυ ζμο, ηαζ ιε ημ πεξί γξακκάηνπ εα 'ξ ηα θένεζ άκμο ηάημο. Σμ ηναζ' είκ' υπμο ζμθίγεζ, ημ ηναζ' είκ' μπμφ θςηίγεζ, ημ ηναζάη' είκαζ ζοκηυιςξ ηδξ γςήξ ηακχκ ηαζ κυιμξ. '΢ έκα ιμο ηναζζμφ πμηήνζ μ κμφξ πθέεζ ημο ΚαΎνδ, ηαζ δζδάζηεζ ημ παθζυ ιμο Βοβθςηηίακ Οζημκυιμο˙ Θέθεζξ η' άζηνα κα ιεηνήζεζξ ηαζ κα ιάεεζξ η' είκ' δ Φφζζξ; Έπε βζά! 'πε 'ξ ημ ζπμθείμκ, η' έθα 'ξ ημ ηναζμπςθείμκ. Έιπκεοζζκ μ κμοξ ζμο εέθεζ; αξ ημπζάζεζ 'ξ ημ αανέθζ. Θέθεζξ πκεφια; εέθεζξ βκχζζ; ημ ηναζί εα ζε ηα δχζεζ. Βζξ ημο βένμο Καιδκάνδ ημ αηέκςημ πζεάνζ υπμζμξ πχζεζ ημ ηεθάθζ, θςηζζιέκμ εα ημ αβάθεζ. Να αθδεζκή παζδεία! Να ζςζηή Φηινζνθία! Λήνμξ υθ' αζ άθθ' εηείκαζ! Να πδβή ΢μθίαξ! -Πίκε!! Ζιίαο Σαληαιίδεο

435

Ο Κιεάλζεο Σξηαληάθπιινο ή Ρακπαγάο (1850-89) απφ ηε ΢ίθλν, ήηαλ δεκνζηνγξάθνο θαη ζαηηξηθφο πνηεηήο. Δμέδηδε ην ζαηπξηθφ πεξηνδηθφ Ο Ρακπαγάο θαη απφ απηφ έθαλε ζπλερείο επηζέζεηο ζηε κνλαξρία, κε απνηέιεζκα λα ππνζηεί ζπλερείο δηψμεηο θαη θπιαθίζεηο.

Αβδεξηηνβαζηιηάο Αεκ είκαζ πζμ ηειπέθζηδ δμοθεζά ζηδκ μζημοιέκδ πανά κα είζαζ ααζζθζάξ ιε ζφκηαβια, εαννχ… ζημ ηαθαιάν‘ δ πέκα ζμο κα είκαζ αμοηδιέκδ ηαζ ιυκμ ζε οπμβναθέξ κα πάκεζξ ημκ ηαζνυ!… Λμοθέ κα παίνκεζξ δοκαηυ ηζ μ ηυπμξ κα ιδ παίνκεζ πμηέ απ‘ ημ πενάηζ ζμο πανά ζμο ηζαηζζηυ!… Ώπ‘ υλς ημ παθάηζ ζμο ημ πνάια ημο κα θένκεζ ηαζ ςξ ηαζ ημ θαδυλζδμ… Γζα ημ εοπανζζηχ!… Να ιδκ πθενχκεζξ ηίπμηε πμηέ ημο ηεθςκείμο ηζ επεζδήηζξ μ θμοθέξ δε ζμο ‗νπεηαζ πμθφξ κα η‘ απμζχκεζξ υζα εεξ ηαζ … πάνζκ ειπμνίμο.. λφθα ηζ αοβά ηαζ πνυααηα ηαζ ηυηεξ κα πμοθείξ!… Σέημζα ιαηανζυηδηα ηαζ πμζμξ δεκ ηδ γδθεφεζ;… Ώκεφεοκμξ κ‘ απθχκεζαζ, ηακείξ κα ιδ ιπμνεί θμβανζαζιυ ζημ λάπθςια πμηέ κα ζμο βονεφεζ, ηζ ακ ιμονιμονίγεζ μ θαυξ κα ηάκεζξ ημ αανφ!… Να ιεθεηάξ ημκ Πςθ κηε ημη, ςξ ιυκδ ζζημνία, κα είκαζ παζδμθάιπνζηα δ πνχηδ ζμο δμοθεζά… Κζ ακ ηα ηζκάλεζξ, κα βναθηεί ζηδκ πθάηα ζμο ηδκ ηνφα: «Βκεάδε ηείηαζ ημ ημνιί ααναάημο ααζζθζά!» Κιεάλζεο Σξηαληάθπιινο

436

Ζ Ακαιία Σζαθληά (1932-84) απφ ηελ Αζήλα, ήηαλ κεηαθξάζηξηα θαη πνηήηξηα.

Ζ ηειεπηαία ςήθνο Βοηοπχξ ιε ηδκ ρήθμ ηδξ Ώεδκάξ υθα ηαηημπμζήεδηακ. Κζ μ Ονέζηδξ είπε ελμοεεκςεεί ηαζ μζ Βνζκφεξ ημ ‗πακ παναηάκεζ. ΋ζμ βζα ημ εέια ηδξ δζηαζμζφκδξ ημ ζογδηάιε ανβυηενα. Έπμοιε πίζς ιαξ ηυζμοξ αζχκεξ. Ακαιία Σζαθληά

Σν δέληξν Ήηακ κα βίκεζ δέκηνμ ια δεκ έβζκε ηζ ακηί βζα δέκηνμ έβζκε ζημζπεζυ π‘ ανβμζαθεφεζ ζηα εειέθζα. Αεκ πνυηεζηαζ υιςξ ηχνα βζα ημ ζπίηζ· αοηυ είκαζ ηάζηνμ είκαζ εενζυ ηαζ ηαιανχκεζ ιε ηα πανάεονα μνεάκμζπηα ζημ πείζια ηςκ ακέιςκ ιε ηα πμνηναίηα ηςκ παιέκςκ δνχςκ ζημοξ ημίπμοξ ιε ημ ηυηηζκμ βενάκζ ηδξ αοθήξ αιάνακημ. Ακαιία Σζαθληά

Σν πνηάκη Σχνα πζα δεκ ιπμνείξ κα λεθφβεζξ. Σμ ζηδκζηυ αέααζα παναιέκεζ μζ θθφανεξ αναδζέξ ζημ ηαηχθθζ ηζ μ ηυιπμξ ιμοβηυξ ηζ αδζάθμνμξ. ΋ιςξ εζφ λένεζξ· ημ πμηάιζ ιζα ιένα εα πθδιιονίζεζ. Ακαιία Σζαθληά

437

Ο πνηεηήο Αληψλεο Φσζηηέξεο γελλήζεθε ζηελ Αζήλα ην 1953. Έρεη εθδψζεη αξθεηέο πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Αλεπίδεθηνο απνκαζήζεσο Αεκ λένς πμφ κα ζηαιαηήζς. Κζ μφηε έπς πνυκμ δζαεέζζιμ ανηεηυ Γζα κα λειάες Υςνίξ δαζηάθμοξ Ή ιζα ιέεμδμ έζης, Ώπίεακμ Να αβάθς εβηαίνςξ Ώπυ πάκς ιμο ΋θδ ηδκ φθδ. Ο Έκηζζμκ εθεφνε ημκ θςκυβναθμ Δ θάθαζκα βεκκάεζ θαθαζκάηζα Ο Αμφκααζξ δζαζπίγεζ ηδ ΐζέκκδ - αθυνδημ θμνηίμ ακζανυ ηα δεοηενεφμκηα. Με ηάιπμζεξ επακαθήρεζξ θήεδξ Φαίκεηαζ Θα ηαηαθένς ηάπμηε Να λεεςνζάζμοκ. ΋ιςξ πχξ είκαζ πνάζζκα ηα θφθθα; Ο αίμξ αναπφηαημξ (δ ηέπκδ αηυια αναποηένα) ΋ιςξ πχξ είκαζ δ εάθαζζα κενυ; (ηζ υθα αεααίςξ κενυ) Ώδφκαημκ ΋ηζ ηζ ακ ηάκς, αδφκαημκ Να ηα πνμθάας. Με ηέημζα έθθεζρδ εθθείρεςκ Μπμνχ κα πάνς απμθοηήνζμ; Αεκ ιπμνχ. Γζ‘ αοηυ Ώξ ιείκς Κφνζε, ζηδκ ίδζα ηάλδ ΢ηάζζιμξ (Ώ καζ, ζηδκ ίδζα ηάλδ, ζηάζζιμξ) θίβεξ πνμκζέξ αηυια. Χξ πθδιιεθμφξ αβκμίαξ, Κφνζε Χξ ακεπίδεηημξ απμιαεήζεςξ Αληψλεο Φσζηηέξεο

438

Ο Κπξηάθνο Υαξαιακπίδεο γελλήζεθε ην 1940 ζηελ Κχπξν. Δίλαη πνηεηήο θαη έρεη εθδψζεη εθηά πνηεηηθέο ζπιινγέο.

Σηηίθα θαη αησληφηεηα ΢ηζβιή ζηαιάηα βζα ιζα ζηζβιμφθα βζα κ‘ ακαπκέρς ηδκ ηυζδ πάνδ πμο ακαδίκεηαζ απ‘ ημ ημνιί ζμο ηαζ κ‘ αβηαθζάζς ηα εθηά ζμο πένζα ηαζ κα θζθήζς ηα πίθζα ιάηζα πμο ζηάγμοκ θςξ. Φςξ εη θςηυξ. Κανδζά ιμο, πάρε ηδ λςηζηζά ζμο ηαζ ηδκ απυημζιδ ηζ ςναία θςκή. Πάρε κ‘ αημφζς ηζξ ιοζηζηέξ ιζηνέξ ηαιπάκεξ π‘ απμθμβάκε ζ‘ χνα πμο μ ηυζιμξ είκαζ αμοαυξ. Γθοημιεθάπνμζκμ ημ πνυζςπυ ηδξ υπμο εοιζάηζγε βέθζμ απαθυ. Γέθζμ ζακ δουζιμξ ηαζ ζακ παηνίδα βέθζμ πμο ιμζάγεζ ιε πεηαθμφδα ζ‘ άκεμξ πακέιμνθμ ηυζμ πμο εβχ πμθφ ημ ζέαμιαζ ηαζ δεκ ημ ηυας. Κπξηάθνο Υαξαιακπίδεο _______________________________________________________________ Ο Μάλνο Υαηδεδάθηο (Ξάλζε 1926-Αζήλα 1994) είλαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο Έιιελεο κνπζηθνζπλζέηεο. Παξάιιεια έρεη γξάςεη πιήζνο ηξαγνπδηψλ πνπ κεινπνηήζεθαλ απφ ηνλ ίδην ή απφ άιινπο ζπλζέηεο

Έγηλε παξεμήγεζε Έβζκε πανελήβδζδ ηζ ελήβδζδ δε δχζαιε ημ θίθμ ιαξ πνμδχζαιε ιζα δφζημθδ ζηζβιή Ήηακ δ χνα ηέζζενζξ ηζ μζ ηέζζενζξ παεήηακε ηα θυβζα λεπαζηήηακε ηζ αηυια κα θακεί Κοθάεζ ημ δαπηοθίδζ ζμο ιέζα απυ ημ ιακηήθζ ζμο ια ημ 'δακ ηάπμζμζ θίθμζ ζμο ηζ είπακ πςξ εα ανεεεί ΢ηείθε ιμο ιζακ ελήβδζδ κα θφβεζ δ πανελήβδζδ βζαηί δ ηανδζά ιμο θφβζζε ημκηεφεζ κα παεεί Μάλνο Υαηδηδάθηο

439

Ηδησηηθή ζηηγκή Έκαξ παπάξ απυ η' ακηζηνοκυ πανάεονμ ημζηάγεζ πμο ημζιάιαζ. Θέθεζ κα δζαπζζηχζεζ πμφ έπς ηα πένζα ιμο, πάκς ή ηάης απυ ημ πνμζηεθάθζ. Έκαξ αζηοκυιμξ απυ η' ακηζηνοκυ πανάεονμ ι' επζιμκή παναηδνεί ημκ φπκμ ιμο. Θέθεζ κα δζαπζζηχζεζ ακ βένκς ανζζηενά, ακ βένκς δελζά. Έκα παζδί απυ η' ακηζηνοκυ πανάεονμ ιε αθέπεζ ι' απμνία κα ημζιάιαζ. Θέθεζ κα δζαπζζηχζεζ ακ είιαζ δνάημξ βζα Θευξ ή έκα πμοθί πμο ηναβμοδά πενίενβα ηναβμφδζα. Ββχ ιέζ' απ' ημκ φπκμ ιμο ημοξ αθέπς ηαζ παιμβεθχ, βζαηί μ παπάξ δεκ ι' ακαβκχνζζε πςξ είιαζ μ Υνζζηυξ ηζ έπς ηα πένζα ιμο ζημ ζηήεμξ ζηαονςιέκα. Γζαηί μ αζηοκυιμξ δεκ βκςνίγεζ πςξ εζδζηά βζ αοηυκ είιαζ αλζςιαηζηυξ ηαζ ημ παζδί μφηε ηακ ιπυνεζε κα θακηαζηεί πςξ είιαζ μ πμζδηήξ. Μάλνο Υαηδεδάθηο

Λππεηεξή παξέιαζε Βίκαζ ζηζβιέξ Πμο υθα ηα πεθζδυκζα ηανηενάκ ημκ χιμ ζμο κα λεπςνίζεζ ιεξ απ‘ ημκ ήθζμ. Μάλνο Υαηδεδάθηο

440

Γαβξηέιια ΢ημ ηαθεκείμ ανβά ηοηθμθμνεί πθςιή ηαζ ιζηνμζημπζηή δ Γαανζέθθα, ………………………………. Μα ηάπμζμ ανάδο ήνεακ ηνζάκηα Ενθακδμί ζακ αζηαημί, απ‘ ημ πμθφ ηναζί ιε ηδ ιεβάθδ ηδ ζημθή δθίεζμζ απυ ηαηαβςβή ηαζ παοκςιέκμζ, ηδ ζηζβιή πμο δ Γαανζέθθα… άνπζζε πάθζ κα ηζκεί ημ ηαθαιέκζμ ηδξ ημνιί Πυηε βοκαίηα πυηε πμοθί θμνχκηαξ ηα ηαπέθα ιε θηενά ηςκ Ενθακδχκ Υανίγμκηάξ ημοξ ρίπμοθα απυ λενυ ρςιί, Μα μζ Ενθακδμί… ιεξ ημ ιεεφζζ εηζηαηζημί ηδκ είδακ ιαφνμ λςηζηυ ηζ ανπίζακε υθμζ ιαγί κα ράθθμοκ ηδξ παηνίδαξ ημοξ ενδζηεοηζηυ ζημπυ. Κζ δ Γαανζέθθα… Ώηίκδηδ απμνδιέκδ δαηνοζιέκδ Ώνπίγεζ λάθκμο ζακ ηνεθή κα πάκεηαζ κα πάκεηαζ πακημηζκά ιεξ ημ ζημηάδζ Έκα πμοθί… Γαανζέθθα Με ηα πυδζα απυ ηαθάιζ ηαζ ιε η‘ άβμονμ ημνιί Αχζε ιαξ πάθζ έκα ημιιάηζ λενυ ρςιί, λενυ ρςιί. Μάλνο Υαηδεδάθηο

441

Ο Κψζηαο Υαηδφπνπινο (1868-1920) απφ ην Αγξίλην, ήηαλ ζπγγξαθέαο, δνθηκηνγξάθνο θαη πνηεηήο. Ήηαλ απφ ηνπο πξσηνπφξνπο Έιιελεο ζνζηαιηζηέο θαη απφ ηνπο πξσηεξγάηεο ηνπ δεκνηηθηζκνχ.

Αζ’ ηε βάξθα... Ώξ‘ ηδ αάνηα ζημ ηφια υπμο εέθεζ κα ηνέπεζ, αξ μνίγεζ ηα‘ αβένζ, ηζιυκζ-πακί, ηα θηενά άπθςζε πθένζα, άηνδ μ ηυζιμξ δεκ έπεζ, είκαζ πζμ υιμνθμζ μζ άβκςζημζ πάκηα βζαθμί, δ γςή ιία δνμζζά είκαζ, έκα ηφια, αξ ημ θένεζ υπμο εέθεζ η‘ αβένζ, υπμο λένεζ η‘ αβένζ. Ώξ αθθάγμοκ θζαάδζα ιε ανάπμοξ ηαζ δάζδ, βφνς αξ θεφβμοκ πμο πφνβμζ, πμο ηαθφααξ ηαπκυξ, εζη‘ εζδφθθζμ βεθμφιεκμ απθχκεη‘ δ πθάζδ, είη‘ ακηάνηεξ ηαζ ιπυνεξ ζμο ηνειά μ μονακυξ, ια εαννείξ ημ πακί ζμο ιπμνείξ κα ααζηάλεζξ, υπμο εέθεζ ημ ηφια ιαγί ημο ε‘ ανάλεζξ. Σί βονεφεζξ, ηί εέθεζξ ιδ ηζ εζφ ημ βκςνίγεζξ; Έπεζξ πζάζεζ πμηέ ζμο ημ ηί ηοκδβάξ; Μδ υπμο ζπένκεζξ ηαθυ ημ ηαηυ δε εενίγεζξ; Αε ζημκηάαεζξ ζε νχηδια ζ‘ υηζ νςηάξ; υηζ ζ‘ έπεζ ιαβέρεζ ηζ υηζ ζμο ‗πεζ βεθάζεζ, ημ έπεζξ ιυκμξ ηενδίζεζ, ιμκαπυξ εημζιάζεζ; Άζε ηυηε ημ ηφια υπμο εέθεζ κα ζπάγεζ, Ώξ‘ ηζξ γάθεξ κα ζένκμοκ ηοθθή ηδκ ηανδζά ηζ ακ ηνζβφνς αμββά ηζ ακ ρδθά ζοκκεθζάγεζ, ηάπμο μ ήθζμξ ζε ηάπμζμ βζαθυ εα βεθά ηζ ακ πζηνυ ηδ ροπή ζμο ημ δάηνο ηδ ναίκεζ πάκηα ηάπμο ηνοθή, ιζα πανά ηδ πνμζιέκεζ. Κψζηαο Υαηδφπνπινο

Απφ ην Έλα παξακύζη …. Ώζχκεξ δεκ απυζηαζε κα βένκεζξ ζακ ημ κςενυ ημ αυδζ ζημ γοβυ, κα ζμο εενίγμοκ άθθμζ, υηζ εζφ ζπένκεζξ ανβμφξ κα ηνέθεζξ ζηάγμκηαξ ζδνχ; Να πφζεζξ αίια αοημφξ βζα κα πθμοηαίκεζξ κα ημοξ ορχκεζξ ζηφαμκηαξ ζηδ βδ ηζ εζφ κα θαπηανάξ, κα ιδ πμνηαίκεζξ ηαζ ημ πζηνυ ζμο ημ λενυ ρςιί. Κψζηαο Υαηδφπνπινο

442

Ζ Λεία Υαηδνπνχινπ-Καξαβία απφ ηελ Αζήλα, γξάθεη κπζηζηφξεκα θαη ζέαηξν γηα κεγάινπο θαη παηδηά θαη πνίεζε.

΢ην ηξίην ιάιεκα Συλενε πςξ ζημ ηνίημ θάθδια εα ημκ ανκζυηακ. ΢ημ ηάης-ηάης πνμηζιμφζε κα‘ ηακ μθμιυκαπμξ ηδκ χνα ηείκδ. Πνμιάκηεοε ζηα ιάηζα ηςκ πανζζηαιέκςκ ηδκ ιζηνήκ ζηακμπμίδζδ ιαγί ιε ηδ ιζηνή πενζθνυκδζδ πμο μ ανκδηήξ έβζκε υιμζυξ ημοξ. Πνυαθεπε ηδκ μνβή ημοξ πμο ιυκμ αοηυξ δε εα βζκυηακ υιμζυξ ημοξ πμηέ. ΢ημ ηνίημ θάθδια μ άθθμξ ημκ ημίηαλε ι‘ έκα παιυβεθμ δυλαξ ηζ μδφκδξ ηαζ δεκ ημκ ανκήεδηε. Συηε βζα πνχηδ θμνά εηείκμξ είδε πυζμ επίπμκμ ημφ ήηακ κα ιμζναζηεί ηδ εοζία. Λεία Υαηδνπνχινπ-Καξαβία

Πξνο Αληηγφλελ Ο αδεθθυξ ζμο ηείηαζ κεηνυξ, Ώκηζβυκδ. Υηεξ δ αηίεαζδ θςκή ημο λενκμφζε ιίζμξ ηζ ακαηνεπηζηά ζοκεήιαηα, υπμζμξ ημκ άημοβε ημ 'πε βζα ζίβμονμ πςξ δ αοβή ημο ΢αααάημο εα ημκ εφνζζηε πμνεδηή ή ζημηςιέκμ. Σχνα πζα ζαήζηδηακ μζ ειπνδζηζηέξ αζηναπέξ ηςκ ιαηζχκ ημο. Αε γεζ μ εναζφξ πμο δζαθμβίζηδηε κα νίλεζ ημοξ ηναημφκηεξ ηαζ παναααίκμκηαξ ημοξ κυιμοξ κα ηαοπζέηαζ υηζ είκαζ ηέημζα πνάλδ εκδμλυηαηδ.

443

Πυηε ζήηςζε ημ ηεθάθζ; Πχξ λέθοβε ημοξ θνμονμφξ, ημοξ ποηκμφξ ζςιαημθφθαηεξ, ημοξ ζπζμφκμοξ ιαξ; Πυηε βίκδηακ ηέζζενζξ, πυηε βίκδηακ εηαηυ, πχξ οπμδαφθζζακ ηδ θςηζά πμο αδζυναηα θμφκηςζε ιέζα ζηδκ άθαθδ πυθδ; Αεκ ηαηαθάααιε ηακ ηζ γδημφζακ. Ώκ ήεεθακ βζα εθυβμο ημοξ ηδκ ελμοζία εα 'ηακ πζμ θμβζηυ. Άνπμκηεξ ακεααίκμοκ, άθθμζ πέθημοκ. Ώοημί δζαθαθμφζακ υηζ δ πυθδ δεκ ακήηεζ ζε ανπυκημοξ, πανά ζημ θαυ. ……………………………………………….. Βημφημξ μ Νμέιανδξ εα ιείκεζ ηανθςιέκμξ ιέζα ζημ πνυκμ, ιε ηζξ αηέθεζςηεξ ημο κφπηεξ, ιε ημ αμνζά ζηα ζηδθςιέκα ιάηζα ιαξ, ιε ημοξ ηνζβιμφξ ηθανζχκ ή παηδιάηςκ, ηνςβιμφξ ή ζοκεδιαηζηέξ ηναοβέξ ζοκςιμηχκ. Αεκ λεβεθζυιαζηε απ' ηα ηεπκάζιαηα ζαξ. Κάπμζμξ νίπκεζ ηυηηζκμ πνχια ζηα πμηάιζα — δεκ ένεοζε απυ θθέαεξ ηυζμ ηυηηζκμ. Κάπμζμξ αάθεζ πμνθονέκζα ηδ εάθαζζα ηαζ ηα ζφκκεθα ζηάγμοκ αίιαηα, αίιαηα, πθδιιονίγμοκ μζ δνυιμζ. Λεία Υαηδνπνχινπ-Καξαβία __________________________________________________________________________

Ο Νηίλνο Υξηζηηαλφπνπινο γελλήζεθε ην 1931 ζηε Θεζζαινλίθε. Έρεη γξάςεη πεδνγξαθήκαηα θαη πνίεζε.

Ζ Θάιαζζα Δ εάθαζζα είκαζ ζακ ημκ ένςηα: ιπαίκεζξ ηαζ δεκ λένεζξ ακ εα αβεζξ. Πυζμζ δεκ έθαβακ ηα κζάηα ημοξ – ιμζναίεξ αμοηζέξ, εακαηενέξ ηαηαδφζεζξ, βνάιπεξ, πδβάδζα, ανάπζα αεέαηα, νμοθήπηνεξ, ηανπανίεξ, ιέδμοζεξ. Ώθίιμκμ ακ ηυρμοιε ηα ιπάκζα Μυκμ ηαζ ιυκμ βζαηί πκίβδηακ πεκηέλζ. Ώθίιμκμ ακ πνμδχζμοιε ηδ εάθαζζα Γζαηί έπεζ ηνυπμοξ κα ιαξ ηαηαπίκεζ. Δ εάθαζζα είκαζ ζακ ημκ ένςηα: πίθζμζ ηδ παίνμκηαζ – έκαξ ηδκ πθδνχκεζ. Νηίλνο Υξηζηηαλφπνπινο

444

Ο Γεκήηξεο Υξηζηνδνχινπ (1924-91) απφ ηελ Αζήλα ήηαλ πνιπγξαθφηαηνο πνηεηήο θαη ζηηρνπξγφο. Σξαγνχδηα ηνπ έρνπλ κεινπνηήζεη νη Μνπζηαθί, Μακαγθάθεο, Πιέζζαο, Θενδσξάθεο, Μαξθφπνπινο, Κφθθνηνο, Ξαξράθνο θαη άιινη.

Μεζφγεηνο Μεζυβεζμ ηδ θεκ ηαζ παίγμοκε βοικά παζδζά ιε ιαφνα ιάηζα αβάθιαηα πζηνά βέκκδζε ημοξ Θεμφξ, ημκ ίδζμ ημ Υνζζηυ ημ ηαθμηαίνζ εηεί δεκ ηνέιεζ ημκ ηαζνυ ιεζ' ηδ Μεζυβεζμ Σμ αίια ημοξ αζχκεξ ζηάθζζε εηεί ηα ανάπζα ηαζ ημοξ ηάαμοξ ηαζ ηδ ααεζά ζζςπή κδζζά ζακ πενζζηένζα αζχκζεξ θοθαηέξ ημ ηαθμηαίνζ εηεί δεκ ηνέιεζ ηζξ ανμπέξ ιεζ' ηδ Μεζυβεζμ Οζ ηάιπμζ ηζ μζ εθζέξ πάκμκηαζ ζηδ θςηζά ηα πένζα ιέκμοκ ιυκα ηζ άδεζα ηα ημνιζά θαμί ηδξ ζοιθμνάξ ηαζ πίηνα ημο εακάημο ημ ηαθμηαίνζ εηεί δε πάκεζ ηα θηενά ημο ιεζ' ηδ Μεζυβεζμ εδχ ζηδ θίικδ αοηή βεκκήεδηα ηζ εβχ ιεζυβεζμξ ημο θυαμο ηαζ ηςκ πζηνχκ ηαζνχκ ηα υκεζνα πμο 'παίγακ ζηα ααεζά κενά βζκήηακ δέκηνα ιυκα ζηα λενά κδζζά ιεζ' ηδ Μεζυβεζμ ……………………………………………. Γεκήηξεο Υξηζηνδνχινπ

Δθείλνο πνπ καο ράζεθε Βηείκμξ πμο ιαξ πάεδηε ιδκ είκαζ ιέζα ζημ ηναζί ιδκ είκαζ ιέζα ζημ θζθί ηαζ ζη' άβζμ ιεζδιένζ ιδκ είκαζ αοηυξ μ άκειμξ πμο ιαξ ιζθάεζ ααεζά ιδκ είκαζ αοηυξ μ άκειμξ ιδκ είκαζ πμζμξ ημ λένεζ. Βηείκμξ πμο ιαξ έθοβε ιδκ είκαζ ιεξ ζηδκ άκμζλδ ιέζα ζε ζφκκεθα αανζά ιδκ είκαζ πνςημανυπζ ιδκ είκαζ ιέζα ζηζξ ζηζέξ ηαζ ζηα πζηνά ηναβμφδζα ιδκ είκ' μ πηφπμξ ηδξ ηανδζάξ ηζ δ νίγα ζηα θμοθμφδζα. Αάηνο δάηνο εα ημκ ανμφιε ημ παιέκμ μονακυ πυκμ πυκμ εα ημκ πμφιε ημκ εαιιέκμ ιαξ ηαδιυ. Γεκήηξεο Υξηζηνδνχινπ

445

Ο Αζαλάζηνο Υξηζηφπνπινο (1772-1847) απφ ηελ Καζηνξηά, ήηαλ ζπγγξαθέαο θαη πνηεηήο. ‘Ήηαλ πνιχ δεκνθηιήο (ε ζπιινγή ηνπ Λπξηθά εθδφζεθε ην 1811 θαη έθαλε 11 εθδφζεηο!) θαη απνθιήζεθε ν Νένο Αλαθξέωλ. Ζ

Μεηάλνηα Δεέθδζα ημκ πθάκμκ ημκ Ένςηα κ' αθήζς, κα ηυρς ημοξ δεζιμφξ ημο ηαζ κα ιεηακμήζς.

N' απανκδεχ θζθίεξ, θζθζά ηαζ πςναηάδεξ, κ' αβηαθζαζεχ ηεξ Μμφζεξ, ηεξ πνχηεξ θζθεκάδεξ. Ονιχ θμζπυκ ζηεξ Μμφζεξ ηαζ αθέπς παν' εθπίδα ημκ Ένςηα ζηδ ιέζδ πμο πυνεοε ηζ επήδα. Βφβε, ηεξ θέβς, εφβε, ζεικυηαηεξ πανεέκεξ, πμθφ ζαξ πνέπ' μ Ένςξ, πμθ' είζεε ηζιδιέκεξ. Κζ εηείκεξ δζραζιέκα ημκ Ένςηα θζθχκηαξ αοηά ηα θυβζα ι' είπακ βθοηά παιμβεθχκηαξ: Ο Ένςηαξ είκ', θίθε, ημο κμο ιαξ ημ αηυκζ, μπυηακ ζηεξ ιεθέηεξ ζπμοδάγμκηαξ ζημιχκεζ. Κζ εβχ ζακ είδα έηζζ ημκ άνπαλα ιε γήθμκ ημκ Ένςηά ιμο πάθε, ημκ πνχημκ ιμο ημκ θίθμκ. Αζαλάζηνο Υξηζηφπνπινο

446

Ο Γηάλλεο Υξπζνζηνκίδεο (1917-96) ήηαλ απφ ηελ ΢κχξλε. Έδεζε ζην Ζξάθιεην, ηελ Αζήλα θαη ην Ρέζπκλν. Λφγηνο, ζηνραζηήο, πνηεηήο. Αθαλήο.

Δπί ηεο Ηεξάο Οδνχ Έκαξ εζδςθμθάηνδξ οπμρζάζηδηεξ ηαζ ζο, ιδκ είιαζ πανααάηδξ Έκαξ εζδςθμθάηνδξ ηζ ειπμδίγεζ, ιζηνυξ κα κζχεεζ , ηαπεζκυξ ακάλζμξ ειπνυξ ζημοξ ανπαίμοξ Κμφνμοξ ; Οζ Κανοάηζδεξ ημ λένμοκ πςξ οπμθήπημιαζ ηζξ Υάνζηεξ ηζξ ηνεζξ υιςξ ηζιχκηαξ ημοξ ηακυκεξ ημο Φμίαμο ημοξ πνδζιμφξ, ιε δέμξ οπμδέπμιαζ ζημοξ Ναμφξ, ζημκ Σφιαμ, ζημοξ ΐςιμφξ μζηείεξ ιμο μζ Εένεζεξ ηδξ Κφπνζδμξ, ηδξ Ώθαίαξ ημο Ώζηθδπζμφ μζ εεναπαζκίδεξ Με ηδκ Θάθεζα, ηδκ Βναηχ ιε ηδκ Κθεζχ, ηδκ Μεθπμιέκδ Φαίδνα, ιε ηζξ Νφιθεξ ηςκ πδβχκ Μφζηδξ, δζήκοζα ημκ Βθεοζίκζμ δνυιμ ΢ημ πέναζια, ηζ ακ ι‘ έραπκεξ Ααίιμκεξ … χ Αήιδηνα, Πενζεθυκδ απυ ημκ δνοιχκα ηδξ Ώνηέιζδμξ ζηα έθδ, ζημκ πεοηχκα ζοκηυιερα ημ δνυιμ Σα πέθιαηα, δεξ ηζξ πθδβέξ ζηζξ ηκήιεξ! Ρχηδζε ηζξ Ανοάδεξ Δπχ, οπήνλα έκαξ πζζηυξ ιάνηονέξ ιμο μζ ιάκηεζξ, μζ ζενείξ, μζ μκεζνμζηυπμζ ! Τπήνλα, εκ εκοπκίς, έκαξ εοάθςημξ πζζηυξ εκ εβνδβυνζεζ, ηεθζηά έκαξ θαζδνυξ εζδςθμθάηνδξ. Γηάλλεο Υξπζνζηνκίδεο

447

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Αηζρχινο Δπκελίδεο ΚΑΚΣΟ΢ Αηζρχινο Δπηά επί Θήβαο ΚΑΚΣΟ΢ Αηζρχινο Αγακέκλσλ ΚΑΚΣΟ΢ Αηζρχινο Ηθέηηδεο ΚΑΚΣΟ΢ Αηζρχινο Πξνκεζεχο δεζκψηεο ΚΑΚΣΟ΢ Αηζρχινο Απνζπάζκαηα ΚΑΚΣΟ΢ Αηζρχινο Υνεθφξνη ΚΑΚΣΟ΢ Αηζρχινο Πέξζαη ΚΑΚΣΟ΢ Αλαγλσζηάθεο Μαλφιεο Ζ ρακειή θσλή ΝΔΦΔΛΖ Αλαγλσζηάθεο Μαλφιεο Σα πνηήκαηα 1941-1971 ΢ΣΗΓΜΖ Αλαγλσζηάθεο Μαλφιεο ΤΓ. ΝΔΦΔΛΖ Αλησλάηνο Νίθνο Θεηεία 619 Σ.Π. ΠΟΛΗΣΖ΢ Απνιιηλαίξ Γθηγηψκ ΢αιηηκπάγθνη θαη άιια πνηήκαηα ΓΑΒΡΗΖΛΗΓΖ΢ Αξηζηνθάλεο Όξληζεο ΦΔΞΖ Απγέξεο-Ρψηαο θ.ά. Ζ ειιεληθή πνίεζε αλζνινγεκέλε Α’-Δ’ ΚΤΦΔΛΖ Βάξλαιεο Κψζηαο «Διεχζεξνο Κφζκνο» ΚΔΓΡΟ΢ Βάξλαιεο Κψζηαο Αηζζεηηθά - Κξηηηθά ΚΔΓΡΟ΢ Βάξλαιεο Κψζηαο Πνηεηηθά - Πεδφο ιφγνο ΚΔΓΡΟ΢ Βάξλαιεο Κψζηαο ΢νισκηθά - Άλζξσπνη ΚΔΓΡΟ΢ Βξεηηάθνο Νηθεθφξνο Γηακαξηπξία ΓΗΟΓΔΝΖ΢ Βιάρνπ Γέζπνηλα Πνηήκαηα ηεο εθεβείαο Γηαηξάθνο Αλαζηάζηνο Αληηκέησπνο κε ηνλ άγλσζην ζεφ ΦΗΛΗΠΠΟΣΖ΢ Γηφδεθ Αηηίια Πνηήκαηα ΚΔΓΡΟ΢ Γθάηζνο Νίθνο Ακνξγφο ΠΑΣΑΚΖ΢ Γθαίηε Φάνπζη ΠΑΠΤΡΟ΢ Γθαίηε Φάνπζη ΓΡΑΜΜΑΣΑ Γάληεο (Νηάληε Αιηγθηέξη) Ζ ζεία Κσκσδία ΕΑΥΑΡΟΠΟΤΛΟ΢ Γαθέξκνο Οιχκπηνο Σν δέληξν ΓΑΒΡΗΖΛΗΓΖ΢ Γεκνπιά Κηθή Σα εχξεηξα ΗΚΑΡΟ΢ Γηθηαίνο Άξεο Αλζνινγία θηλεδηθήο πνηήζεσο ΦΔΞΖ΢ Γσξηάδεο Αληψλεο Πνηήκαηα 1955-1962 Διπάξ Πσι Πνηήκαηα ΚΟΤΛΣΟΤΡΑ Διπάξ Πσι (Paul Eluard) 11 Πνηήκαηα ΓΑΒΡΗΖΛΗΓΖ΢ Διχηεο Οδπζζέαο Ζκεξνιφγην ελφο αζέαηνπ Απξηιίνπ ΤΦΗΛΟΝ Διχηεο Οδπζζέαο Ο κηθξφο λαπηίινο ΗΚΑΡΟ΢ Διχηεο Οδπζζέαο Πξνζαλαηνιηζκνί ΗΚΑΡΟ΢ Διχηεο Οδπζζέαο Σν Άμηνλ εζηί ΗΚΑΡΟ΢ Διχηεο Οδπζζέαο Ο θήπνο κε ηηο απηαπάηεο ΤΦΗΛΟΝ Δπξηπίδεο Ηθηγέλεηα ελ Σαχξνηο ΢ΑΛΗΒΔΡΟ΢ Δπξηπίδεο Οξέζηεο ΦΔΞΖ΢ Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Κ. Π. Καβάθεο, εξσηηθά πνηήκαηα ΒΖΜΑ Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Κ. Π. Καβάθεο ΧΚΔΑΝΗΓΑ Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Άπαληα-Πνηήκαηα 1896-1933 ΦΤΚΗΡΖ΢ Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Άπαληα-Πνηήκαηα 1882-1923 ΦΤΚΗΡΖ΢ Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Πεδά ΦΤΚΗΡΖ΢ Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Υεηξφγξαθα, επηζηνιέο, ζρέδηα ΦΤΚΗΡΖ΢

448

Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Καβάθεο Κσλζηαληίλνο Καββαδίαο Νίθνο Καδαληδάθεο Νίθνο Καθιακαλάθε Ρνχια Καθιακαλάθε Ρνχια Κάιβνο Αλδξέαο Καζηίγην Οξάζην Καξπσηάθεο Κψζηαο Κνξλάξνο Βηηζέληδνο Κνξλάξνο Βηηζέληδνο Κνξλάξνο Βηηζέληδνο; Κνραλφθζθη Γηαλ Κφρηια Βιάρνπ Μαξία Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λεηβαδίηεο Σάζνο Λπξηθνί πνηεηέο Μαβίιεο Λνξέληδνο Μαξηδνχθνπ Μαξία Μέλαδξνο Μνινρηφο Αξηζηείδεο Μπφξρεο, Υφξρε Λνπίο Μπφξρεο, Υφξρε Λνπίο Μπνχκε Παππά Ρίηα Μπξερη Μπέξηνιλη Μπξερη Μπέξηνιλη Μπξερη Μπέξηνιλη Μπσληιαίξ Νεξνχδα Πάκπιν Νεξνχδα Πάκπιν Ννπνπάο Ακπνχ Ξελνχιεο Αχγνπζηνο Οπάηιλη ΋ζθαξ Οπψιη Οπΐηκαλ Οκάξ Καγηάκ Παηξίθηνο Σίηνο Παηξίθηνο Σίηνο Παηξίθηνο Σίηνο Pound Ezra -Noel Stock Πεζφα Φεξλάλην Πεηξάξρεο Πφε, Έληγθαξ Άιαλ

Άξζξα θαη θξηηηθέο Η ΦΤΚΗΡΖ΢ Άξζξα θαη θξηηηθέο ΗΗ ΦΤΚΗΡΖ΢ Μαξακπνχ θαη Πνχζη ΚΔΓΡΟ΢ Οδχζζεηα ΚΑΕΑΝΣΕΑΚΖ ΢ήκεξα ΓΗΟΓΔΝΖ΢ Βήκαηα ΓΗΟΓΔΝΖ΢ Ωδαί ΓΑΛΑΞΗΑ΢ Οη γάηνη ηεο Αθξφπνιεο ΔΚΓ. ΢ΤΝΑΓ. Πνηήκαηα ΜΔΣΑΗΥΜΗΟ Δξσηφθξηηνο ADAM Δξσηφθξηηνο ΓΑΛΑΞΗΑ΢ Ζ ζπζία ηνπ Αβξαάκ ΜΔΓΑ Θξήλνη ΓΑΒΡΗΖΛΗΓΖ΢ Πνηεηηθή ζπιινγή ηεο μελεηεηάο 1998 Ο δηάβνινο κε ην θεξνπήγην ΚΔΓΡΟ΢ Τάθηλζνη, βηνιέηεο & ειηνηξφπηα ΚΔΓΡΟ΢ Καληάηα ΚΔΓΡΟ΢ Αλαθάιπςε ΚΔΓΡΟ΢ Απάλζηζκα ΚΔΓΡΟ΢ Οη ηειεπηαίνη ΚΔΓΡΟ΢ Μηθξφ βηβιίν γηα κεγάια φλεηξα ΚΔΓΡΟ΢ Οη ηξεηο ΚΔΓΡΟ΢ Βηνιί γηα κνλφρεηξα ΚΔΓΡΟ΢ Απηφ ην αζηέξη είλαη γηα φινπο καο ΑΚΜΧΝ Αιθαίνο-΢απθψ ΚΑΚΣΟ΢ Άπαληα ΜΑΡΖ΢ Καιεβάια, ην θηλιαλδηθφ έπνο ΚΑ΢ΣΑΝΗΧΣΖ΢ Γχζθνινο ΚΑΚΣΟ΢ Σνηρνγξαθία 1986 Σν εγθψκην ηεο ζθηάο ΤΦΗΛΟΝ Σν ρξπζάθη ησλ ηίγξεσλ ΤΦΗΛΟΝ Ο καχξνο αδεξθφο ΣΤΜΦΖ Πνηήκαηα ΘΔΜΔΛΗΟ Πνηήκαηα 1 ΚΔΗΜΔΝΑ Πνηήκαηα 2 ΚΔΗΜΔΝΑ Σα άλζε ηνπ θαθνχ ΥΡΤ΢Ζ ΓΑΦΝΖ Γεληθφ Άζκα (Canto General) GUTENBERG Παξαθίλεζε ζε Νημνλθηνλία GUTENBERG Πνηήκαηα 2010 Γνθηκή 1969 Σν πνξηξαίην ηνπ θ. W.H θαη 12 πνηήκαηα ΟΓΟ΢ ΠΑΝΟ΢ Σν ηξαγνχδη ηνπ εαπηνχ κνπ ΖΡΗΓΑΝΟ΢ Ρνπκπαγηάη ΖΡΗΓΑΝΟ΢ Πνηήκαηα 1948-1954 ΘΔΜΔΛΗΟ Μαζεηεία μαλά ΓΗΑΣΣΧΝ Αληηθξηζηνί θαζξέθηεο ΢ΣΗΓΜΖ Δξσηηθή πνίεζε απφ ηελ αξραία Αίγππην ΔΡΑΣΧ Πνηήκαηα PRINTA 25 ζνλέηηα θαη δπν ηξαγνχδηα ΓΚΟΒΟ΢ΣΖ Σν θνξάθη ΑΓΡΑ

449

Πνχζθηλ Πνιίηεο Λίλνο Πνιίηεο Λίλνο Πνιπδνχξε Μαξία Πξεβέξ Εαθ Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρίηζνο Γηάλλεο Ρνδίδε Μίιηα ΢αξιή Κάηηα ΢αξιή Κάηηα ΢αρηνχξεο Μίιηνο ΢εθέξεο Γηψξγνο ΢εθέξεο Γηψξγνο ΢νινκψληαο ΢νκαξίπαο Φξαγθίζθνο ΢νπξήο Γεψξγηνο ΢νθνθιήο ΢νθνθιήο ΢νθνθιήο ΢νθνθιήο ΢νθνθιήο ΢νθνθιήο ΢νθνθιήο ΢ππξάθεο Γξεγφξηνο Σζαθληά Ακαιία Σζάηζνο Κσλζηαληίλνο Υηθκέη Ναδίκ Υηθκέη Ναδίκ Υαξαιακπίδεο Κπξ. Υιαπαλίδεο Κίκσλ Υνξηάηδεο Γεψξγηνο

Πνηήκαηα Ο Παιακάο θαη νη ζχγρξνλνί ηνπ ΢ηθειηαλφο-Καβάθεο θαη νη λεψηεξνη Πνηήκαηα Θέακα θαη ηζηνξίεο Αξγά, πνιχ αξγά κέζα ζηε λχρηα Γεθανρηψ ιηαλνηξάγνπδα Σν λεθξφ ζπίηη Ρσκηνζχλε Οη γεξφληηζζεο θη ε ζάιαζζα Ζ ζνλάηα ηνπ ζειελφθσηνο Πξσηλφ άζηξν Σν ηξαγνχδη ηεο αδειθήο κνπ Ο άλζξσπνο κε ην γαξχθαιιν Δπηηάθηνο Δζσηεξηθφο ρψξνο Ζιηαθηίδεο Ζιηφθξνπζε Πνηήκαηα 1945-1971 Πνηήκαηα 1961 Πνηήκαηα 1989 Άζκα Αζκάησλ Καβάθεο, κηα άιιε ππφζεζε Άπαληα Α’-Δ’ Οηδίπνπο ηχξαλλνο Οηδίπνπο επί Κνισλψ Αίαο Αληηγφλε Φηινθηήηεο Ζιέθηξα Σξαρίληαη ΢ην θεγγαξφθσην ηεο πνίεζεο Κηλέδηθε Πνίεζε Πνηήκαηα άιισλ θαηξψλ & ηφπσλ Πνηήκαηα Πνηήκαηα Πξψηε πεγή ΢πκβφιαην κε ηνλ εαπηφ κνπ Δξσθίιε

΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ ΢πιινγηθφ

Ζ πνίεζε ηεο Μαχξεο Αθξηθήο ΢χγρξνλνη ΢νπεδνί Πνηεηέο Κηλέδνη πνηεηέο (ηεηξάζηηρα) Ηλδηάληθα ηξαγνχδηα Ηλδηάληθε πνίεζε Απζηξαιέδηθα ηξαγνχδηα Υατθνχ & ΢ελξηνχ (Ηαπσλία) Δξσηηθά ζαλζθξηηηθά πνηήκαηα Πην κνπζηθή απ’ ηε κνπζηθή Σα 100 εξσηηθά πνηήκαηα ζηελ ηζπαληθή

450

ΚΟΡΟΝΣΕΖ΢

ΓΑΛΑΞΗΑ΢ ΓΑΛΑΞΗΑ΢ ΜΔΣΑΗΥΜΗΟ ΤΦΗΛΟΝ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ ΚΔΓΡΟ΢ 1972 1978 1984 ΚΔΓΡΟ΢ ΗΚΑΡΟ΢ ΗΚΑΡΟ΢ ΗΚΑΡΟ΢ ΔΞΑΝΣΑ΢ ΓΗΟΒΑΝΖ΢ ΚΑΚΣΟ΢ ΚΑΚΣΟ΢ ΚΑΚΣΟ΢ ΚΑΚΣΟ΢ ΚΑΚΣΟ΢ ΚΑΚΣΟ΢ ΚΑΚΣΟ΢ ΗΑΜΒΟ΢ ΠΛΔΘΡΟΝ ΣΧΝ ΦΗΛΧΝ

ΚΔΓΡΟ΢ ΕΑΥΑΡΟΠΟΤΛΟ΢

1961 ΑΠΔΗΡΟΝ ΓΑΛΑΞΗΑ΢ ΡΟΔ΢ Α΢ΣΡΟΛΑΒΟ΢ ΚΑ΢ΣΑΝΗΧΣΖ΢ ΚΑ΢ΣΑΝΗΧΣΖ΢ ΟΓΟ΢ ΠΑΝΟ΢ ΚΑ΢ΣΑΝΗΧΣΖ΢ ΚΑ΢ΣΑΝΗΧΣΖ΢ ΚΑ΢ΣΑΝΗΧΣΖ΢

ΝΔΦΔΛΖ ΔΚΑΣΖ

Πεξηνδηθά Hellenic Quarterly Poetry Greece (Κέξθπξα) Αηνιηθά Γξάκκαηα Αλαηνιηθφο Αληη-Παξαζέζεηο (Πεηξαηάο) Γξάκκα (Θεζζαινλίθε) Γξαθή (Λάξηζα) Γέι, έαξ Γεμακελή Έιεπζηο (Βφινο) Διη-ηξνρφο (Πάηξα) Δκβφιηκνλ (Άζπξα ΢πίηηα Βνησηίαο) Δλδνρψξα (Αιεμαλδξνχπνιε) Δληεπθηήξην (Θεζζαινλίθε) Δμψπνιηο (Αιεμαλδξνχπνιε) Δπηζεψξεζε ηέρλεο Δπηαλεζηαθά θχιια (Εάθπλζνο) Δξνπξέκ Δπζχλε Ζ Άισο Ζ Γεμακελή Ζ Κηλζηέξλα Ζ Λέμε Ζ Παξέκβαζε (Κνδάλε) Θέκαηα Λνγνηερλίαο Ίβπθνο (Αγξίλην) Ίλδηθηνο Κέληξσλ Λφγνο (ν) Μαθεδνληθφλ Ζκεξνιφγηνλ (Θεζζαινλίθε) Μαλδξαγφξαο Μνξηάο (Κάησ Αραΐα) Μνπζηθφο Λφγνο Να έλα κήιν Νέα Αξηάδλε Νέα Δζηία Νέα Πνίεζε Νέα Πνξεία (Θεζζαινλίθε) Νέα ΢θέςε Νέν Δπίπεδν Νεχζηο Οδφο Παλφο Οθηαζέιηδν (Παηαλία) Ο Παξαηεξεηήο (Θεζζαινλίθε) Παλδψξα

451

Πάξνδνο (Λακία) Παξνπζία Πεξίγξακκα Πεξίπινπο Πιαλφδηνλ Πλεπκαηηθή δσή Πνίεζε Πφξθπξαο (Κέξθπξα) Ρσγκέο ΢εκείν (Κχπξνο) ΢εκεηψζεηο Σα ηξακάθηα (Καηεξίλε) Σεηξάκελα (Άκθηζζα) Σέρλν-Παίγληνλ Όιαληξνλ (Κχπξνο) Όθνο Φηιφινγνο (Θεζζαινλίθε) Φξάζε

452

Δ Τ Ρ Δ Σ Ζ Ρ Η Ο Άβιηρνο Μηθέιεο ……………………………………………………. Αγγειάθε-Ρνπθ Καηεξίλα …………………………………………... Αγγνπιέο Φψηεο …………………………………………………….. Άγξαο Σέιινο ………………………………………………………… Άδσληο ή Άιη Άρκαλη ΢αΐλη - Adunis or Ali Ahmad Said (΢πξία) .. Α-Η Σζηλγθ ή Κηλγ - A-I Ching or Qing (Κίλα) ……………………. Αηζρχινο ……………………………………………………………… Αιεβίδνο Άξηο ………………………………………………………… Αιεμάλδξνπ Άξεο …………………………………………………….. Αιθαίνο ……………………………………………………………….. Αιθκάλ ………………………………………………………………... Αικπέξηη Ραθαέι - Rafael Alberti, (Ηζπαλία) …………………….. Ακηράτ Γηερνχληα - Yehuda Amichai, (Ηζξαήι) ……………………. Ακπξνπηχηε Νεξίλγθα - Neringa Abrutyte (Ληζνπαλία) ………….. Αλαγλσζηάθεο Μαλφιεο ……………………………………………. Αλαθξέσλ …………………………………………………………….. Αληάιη-Μφξηηπ - Adali-Mortty (Γθάλα) ………………………….. Άληεξζελ Μπέλλπ - Benny Andersen, (Γαλία) ……………………… Αλησλάηνο Νίθνο …………………………………………………….. Απνιιηλαίξ Γθπγηψκ - Apollinaire Guillaume (Γαιιία) ………….. Απνιιψληνο …………………………………………………………… Αξαγθφλ Λνπί – Aragon Luis (Γαιιία) ……………………………... Αξαθίληα Μνξηηάθε -Arakida Moritake, (Ηαπσλία) …………….. Αξηζηνθάλεο ………………………………………………………….. Αξίσλ …………………………………………………………………. Αξρίινρνο …………………………………………………………….. Αζθιεπηάδεο …………………………………………………………. Αρκάηνβα Άλλα (Ρσζία) ……………………………………………… Βαθαιφ Διέλε …………………………………………………………. Βαθρπιίδεο …………………………………………………………… Βαιασξίηεο Αξηζηνηέιεο …………………………………………….. Βαιασξίηεο Νάλνο …………………………………………………… Βαιεξχ Πσι - Valery Paul (Γαιιία) ………………………………… Βαικίθη, ν ζπγγξαθέαο ηνπ έπνπο Ρακαγπάλα (Ηλδία)…………….. Βάλγθ Βέη - Wang Wei (Κίλα) ………………………………………. Βαξβέξεο Γηάλλεο ……………………………………………………. Βαξβηηζηψηεο Σάθεο ………………………………………………… Βάξλαιεο Κψζηαο …………………………………………………… Βαζηιάθεο Νίθνο …………………………………………………….. Βαηαλάκπε ΢νπΐρα (Ηαπσλία) ………………………………………. Βέιηζνο Γηψξγνο …………………………………………………….. Βεξιαίλ Πσι - Paul Verlaine, (Γαιιία) ……………………………. Βειαξάο Γηάλλεο …………………………………………………….. Βηγηφλ Φξαλζνπά - Francois Villon (Γαιιία)……………………… Βηιαξίλν Ηδέα - Idea Vilarino (Οπξνπγνπάε) …………………….

285 286 288 289 178 169 38 289 290 42 43 228 178 263 291 44 187 264 295 201 46 202 89 47 50 51 52 244 296 53 297 298 203 23 78 298 299 300 305 172 307 204 308 120 153

453

Βίξβνο Κψζηαο ………………………………………………………. Βηξγίιηνο - Virgilius (αξραία Ρψκε) ……………………………….. Βιάρνπ Γέζπνηλα …………………………………………………….. Βνδλεηζέλζθη Αληξέη - Andrei Voznesenski (Ρσζία) ……………… Βνπ Ση (Wu Ti), Κίλα ………………………………………………... Βξεηηάθνο Νηθεθφξνο ………………………………………………. Βχξσλ - George Gordon Byron (Βξεηαλία) ……………………….. Γέηηο Οπίιιηακ – Yeats William Butler (Ηξιαλδία) Νφκπει …… Γεζέληλ ΢εξγθέη (Ρσζία) ……………………………………………. Γεθηνπζέλθν Γεβγθέλη (Ρσζία) …………………………………….. Γηακαδάθη ΢φθαλ, (Ηαπσλία) ……………………………………….. Γηακαγθνχζη ΢φλην (Ηαπσλία) ……………………………………… Γηαλλίζε Φνίβε ……………………………………………………… Γηαζίλ Μερκέη – Mehmet Yashin – Σνπξθνθχπξηνο (Σνπξθία) …… Γηαζνπράξα Σετηίηζνπ (Ηαπσλία) ……………………………………. Γηφδεθ Αηηίια - Attila Joszef (Οπγγαξία) ………………………….. Γθαίηε Γηφραλ - Goethe Johann Wolfrang von, (Γεξκαλία) ………. Γθαλάο Μηράιεο ……………………………………………………... Γθαξζηιάζν ληε ια Βέγθα - Garcilaso de la Vega (Ηζπαλία) ……… Γθάηζνο Νίθνο ………………………………………………………. Γθνχκπεξκαλ Ηγθφξ – Guberman Igor (Ρσζία) ……………………. Γθνχζηαθζνλ Λαξο - Lars Gustafsson, (΢νπεδία) ………………… Γνπάιιαο ΢ηήβελο Wallace Stevens, ΖΠΑ ………………………… Γνπέλ Γη-Σνχν - Wen Yi-Tuo, (Κίλα) ……………………………… Γξππάξεο Ησάλλεο …………………………………………………… Γψγνπ Καηεξίλα ……………………………………………………… Γάληεο - Dante Alighieri (Ηηαιία) …………………………………… Γαθέξκνο Οιχκπηνο …………………………………………………. Γεκνπιά Κηθή ……………………………………………………….. Γηθηαίνο Άξεο ………………………………………………………… Γηνζθνξίδεο ………………………………………………………….. Γξνζίλεο Γεψξγηνο …………………………………………………… Γσξηάδεο Αληψλεο …………………………………………………… Νίθνο Δγγνλφπνπινο ………………………………………………….. Διηγηά Γηνζέθ ………………………………………………………… Έιηνη, Σφκαο ΢ηεξλο - Thomas Stearns Eliot (ΖΠΑ) Νφκπει …… Διπάξ Πσι – Eluard Paul (Γαιιία) …………………………………. Διχηεο Οδπζζέαο Νφκπει …… Δκηλέζθνπ Μηράη - Mihai Eminescu (Ρνπκαλία) ………………….. Δκπεηξίθνο Αλδξέαο …………………………………………………. Δλνκφην Κηθάθνπ (Ηαπσλία) ………………………………………… Δπαγγέινπ Αλέζηεο …………………………………………………… Δπαγγέινπ Ηάζνλαο …………………………………………………… Δπξηπίδεο ……………………………………………………………... Εαινθψζηαο Γεψξγηνο ……………………………………………….. Εαθεηξφπνπινο Κψζηαο ……………………………………………… Εαραξηάδνπ Διέλε …………………………………………………… Εελάθνο Απγνπζηίλνο ………………………………………………… Εέξβαο Αληψλεο ……………………………………………………… Ζζαΐα Ναλά ……………………………………………………………

454

308 29 310 246 22 311 193 265 247 248 89 92 313 173 89 267 107 313 110 315 250 268 134 171 317 318 114 319 320 322 54 323 324 325 326 135 206 327 269 332 91 333 333 55 334 335 335 336 336 337

Ζζίνδνο ……………………………………………………………….. Θενδσξάθεο Γηάλλεο…………………………………………………. Θενδσξάθεο Μίθεο…………………………………………………. Θεφθξηηνο ……………………………………………………………... Ηθελίζη Κνλζνχη (Ηαπσλία) …………………………………………... Ηππψλαθηαο …………………………………………………………… Καβάη ΢φξα – Kawai Sora (Ηαπσλία) ………………………………. Καβάθεο Κσλζηαληίλνο ……………………………………………… Καββαδίαο Νίθνο ……………………………………………………… Καδαληδάθε Γαιάηεηα ………………………………………………... Καδαληδάθεο Νίθνο …………………………………………………... Καθιακαλάθε Ρνχια …………………………………………………. Κάιβνο Αλδξέαο ………………………………………………………. Καιηδάδα, (Ηλδία) ……………………………………………………. Καιιίκαρνο …………………………………………………………… Καινγεξφπνπινο Άγγεινο ……………………………………………. Καινπλγθάλν ή Μαξηζειίλν - Calungano (Μνδακβίθε) …………… Κάκκηλγθο Δ.Δ. Edward Estlin Cummings, (ΖΠΑ) ………………. Κακφεο, Λνπίο ληε, - Luis de Camoes (Πνξηνγαιία) ………………. Κακπαλέιιεο Ηάθσβνο ………………………………………………… Καξαθνχιεο Παλαγηψηεο ……………………………………………. Καξνχδνο Νίθνο ………………………………………………………. Καξπσηάθεο Κψζηαο ………………………………………………… Καζφιαο Μήηζνο ……………………………………………………... Καζζηαλή ……………………………………………………………… Καζηίγην Οξάζην - Horatio Castillo (Αξγεληηλή) ………………….. Κάηνπιινο - Catullus (Αξραία Ρψκε) ……………………………….. Καηζαξφο Μηράιεο …………………………………………………… Καηζίκεο ΢πχξνο ……………………………………………………… Κέληξνπ-Αγαζνπνχινπ Μαξία ………………………………………. Κεξνπάθ Σδαθ - Jack Kerouac (ΖΠΑ) …………………………….. Κεηο Σδσλ - Keats John, (Βξεηαλία) ……………………………….. Κηκ Νακ-γην - Kim Nam-jo, (Κνξέα) ……………………………... Κηκ Ππνλγθ-γηνλγθ ή Κηκ ΢αθθάη) - Kim Pyong–yon (Κνξέα) …… Κηλ Σζφνπ-Γηαλγθ - Kin Chou-Yang (Κίλα) ………………………… Κφθθνο Γεκήηξηνο ……………………………………………………. Κνξλάξνο Βηηζέληδνο …………………………………………………. Κνπαδηκφλην ΢αιβαηφξε - Salvatore Quasimodo (Ηηαιία) Νφκπει .. Κνπινχξεο Θφδσξνο …………………………………………………. Κνπινπθάθνο Κψζηαο ……………………………………………….. Κνχν Μν Γην - Kuo Mo Jo, (Κίλα) ………………………………….. Κνραλφθζθη Γηαλ - Kochanowski Jan (Πνισλία) …………………. Κχξνπ Κιείηνο ………………………………………………………… Κσζηαβάξαο Θαλάζεο ……………………………………………….. Κσηζαξίδε Μίξθα ……………………………………………………. Λάγηνο Ζιίαο ………………………………………………………….. Λάδεο Φψληαο ………………………………………………………… Λαπαζηψηεο Ναπνιέσλ ……………………………………………… Λακαξηίλνο - Alphonse de Lamartine (Γαιιία) …………………….. Λαζθαξάηνο Αλδξέαο …………………………………………………

58 338 339 60 92 61 91 340 344 345 346 348 349 26 62 351 188 137 122 351 353 354 355 358 126 154 30 359 361 361 138 195 179 180 79 362 127 235 363 363 168 121 365 365 366 367 368 360 208 371

455

Λεξκφληνθ Μηραήι (Ρσζία) …………………………………………. Λεηβαδίηεο Σάζνο …………………………………………………….. Λη Γηνπ - Li Yu or Li Houzhu, (Κίλα) ………………………………. Λη Πν - Li Po ή Λη Μπάη - Li Bai (Κίλα) …………………………… Λνλξφη Διίαο - Elias Lonnrot (Φηλιαλδία) ………………………… Λφνπειι Άκπ - Amy Lawrence Lowell, (ΖΠΑ) …………………….. Λφνπει Ρφκπεξη - Rνbert Lowell, (ΖΠΑ) ………………………….. Λφπε ληε Βέγθα - Lope de Vega y Carpio (Ηζπαλία) ………………. Λφξθα, Φξεληεξίθν Γθαξζία - Lorca, Federico Garcia (Ηζπαλία) … Λνπ Γηνπ - Lu Yu, (Κίλα) …………………………………………….. Λνπγθφλεο Λενπφιλην – Leopoldo Lugones (Αξγεληηλή) …………… Λνπθξήηηνο – Lucretius (Αξραία Ρψκε) …………………………… Μαβίιεο Λνξέληδνο ………………………………………………….. Μαγηαθφθζθη Βιαληηκήξ (Ρσζία) ………………………………….. Μάγλεο Πέηξνο ………………………………………………………. Μαιαθάζεο Μηιηηάδεο ……………………………………………… Μαλνπζάθεο Γηψξγεο ……………………………………………….. Μαλζνχξ Σδφυο - Joyce Mansur, (Αίγππηνο) ………………………. Μαληειζηάκ Οζίπ - Mandelstam Osip (Ρσζία) ……………………. Μαξηλέηηη Φηιίππν - Filippo Tommaso Marinetti, (Ηηαιία) ……… Μαξθεηάθε Σψληα …………………………………………………… Μαξηί Υνζέ - Jose Marti, (Κνχβα) …………………………………. Μαηζάδν Αληφλην - Antonio Machado (Ηζπαλία) …………………. Μαηζνπκφην Σαθάζη ( Ηαπσλία) ……………………………………. Μαηζνπλάγθα Σετηφθνπ (Ηαπσλία) ………………………………… Μαηζνχν Μπαζφ - Matsuo Bashν (Ηαπσλία) ………………………. Μέιιεξη Άξην - Arto Melleri (Φηλιαλδία) ………………………….. Μέλαλδξνο ……………………………………………………………. Μηάν ΢η (Miao Si), Κίλα ……………………………………………. Μίινο Σζέζιαβ - Czeslaw Milosz, (Πνισλία) Νφκπει ………. Μίιηνλ Σδσλ - John Milton, (Βξεηαλία) …………………………….. Μίκλεξκνο …………………………………………………………….. Μηζηξάι Γθακπξηέια - Gabriela Mistral, (Υηιή) Νφκπει ………. Μνληάιε Δνπηδέλην - Eugenio Montale, (Ηηαιία) Νφκπει ………. Μφληεο Κψζηαο ………………………………………………………. Μνπθάη Κπνξάη (Ηαπσλία) …………………………………………… Μπαβακπνχηη – Bhavabhuti (Ηλδία) ………………………………… Μπάεθ Αληνλ - Anton Baev (Βνπιγαξία) ………………………….. Μπαθέξν Γθαζηφλ – Baquero Gaston (Κνχβα) …………………….. Μπεθνπέξ Γθνπζηάβν - Gustavo Becquer (Ηζπαλία) ………………. Μπινθ Αιεμάληξ – Ρσζία ……………………………………………. Μπφξρεο, Υφξρε Λνπίο - Borges, Jorge Luis (Αξγεληηλή) …………. Μπνπθφθζθη Σζάξιο - Charles Bukovski (ΖΠΑ) ………………….. Μπνχκε-Παππά Ρίηα …………………………………………………. Μπνπληαιήο, Σδάλε Μαξίλνο …………………………………………. Μπξάνπληγθ Διίδακπεζ - Elisabeth Browning (Βξεηαλία) ………… Μπξάνπληλγθ Ρφκπεξη - Robert Browning (Βξεηαλία) …………….. Μπξεηφλ Αληξέ - Andre Breton, (Γαιιία) ………………………….. Μξερη Μπέξηνιλη – Berthold Brtecht (Γεξκαλία) ………………… Μπξφληζθπ Γηφζεθ – Brodsky Jνseph (ΖΠΑ) Νφκπει ………

456

252 372 80 81 124 139 140 111 229 83 155 32 378 252 379 380 381 189 256 237 382 156 232 172 91 90 270 63 20 271 103 64 157 238 383 91 93 273 158 232 257 159 140 384 131 196 107 209 220 141

Μπσληιαίξ ΢αξι - Baudelaire Charles (Γαιιία) …………………… Μχξεο Κψζηαο (Γεσξγνπζφπνπινο) ………………………………… Μσλίθ Δληνπάξ (Eduard Maunick) (Άγηνο Μαπξίθηνο, Αθξηθή) … Νεγξεπφληεο Γηάλλεο …………………………………………………. Νεξνχληα Πάκπιν – Neruda Pablo (Υηιή) Νφκπει ……… Νηθεθφξνπ Σφιεο …………………………………………………….. Νηθνξέληδνο Γεκήηξεο ………………………………………………. Νηξβάλαο Παχινο …………………………………………………….. Ννπβάο ή Ννπνπάο Ακπνχ - Abu Nuwas, (Άξαβία) ……………….. Νηαξβίο Μαρκνχλη - Mahmud Darwish, (Παιαηζηίλε) ……………. Νηαξκαθίξηη (Ηλδία) ………………………………………………….. Νηίθηλζνλ Έκηιπ – Dickinson Emily (HΠΑ) ………………………… Νηχιαλ Σφκαο - Thomas Dylan, (Βξεηαλία) ………………………… Οβίδηνο – Ovidius (Αξραία Ρψκε) …………………………………… Οθέκα Λένλαξλη - Okema Leonard (Οπγθάληα) …………………. Οκάξ Καγηάκ …………………………………………………………. Όκεξνο ………………………………………………………………… Οξάηηνο - Horatius (Αξραία Ρψκε) …………………………………. Οπάηιλη Όζθαξ - Oscar Wilde (Ηξιαλδία) ………………………… Οπγθαξέηη Γθηνπδέππε – Ungaretti Giuseppe (Ηηαιία) …………….. Οπΐηκαλ Οπψιη - Walt Whitman (ΖΠΑ) …………………………… Οπλακνχλν Μηγθέι ληε, - Miguel de Unamuno (Ηζπαλία) …………. Οπξάλεο Κψζηαο …………………………………………………….. Παβέδε Σζέδαξε - Cesare Pavese, (Ηηαιία) ………………………….. Παιακάο Κσζηήο …………………………………………………….. Παλζέιελνο Αζεκάθεο ………………………………………………. Παληίγηα Υεκπέξην - Heberto Padilla (Κνχβα) ……………………. Πάνπλη Έδξα - Ezra Pound, (ΖΠΑ) ………………………………… Παπαγηαλλνπνχινπ Δπηπρία ………………………………………… Παπαδφπνπινο Λεπηέξεο ……………………………………………. Παπαζαλαζφπνπινο Θαλάζεο ……………………………………….. Παπαιεμάλδξνπ Αξηζηέα …………………………………………….. Παπάλαο Νίθνο ……………………………………………………….. Παπαλησλίνπ Εαραξίαο ………………………………………………. Παπαξξεγφπνπινο Γεκήηξηνο ……………………………………….. Παξάζρνο Αρηιιέαο …………………………………………………… Παο Οθηάβην – Paz Octavio (Μεμηθφ) Νφκπει …………….. Πάζηεξλαθ Μπνξίο (Ρσζία) Νφκπει ……………. Παηξίθηνο Σίηνο ………………………………………………………. Πάνπλη Έδξα – Ezra Pound (ΖΠΑ) ………………………………… Παχινβηηο Μίνληξαγθ - Miodrag Pavlovic (΢εξβία)……………… Παπιφπνπινο Γηψξγεο ………………………………………………. Πέλλα ΢άληξν - Sandro Penna, (Ηηαιία) ……………………………. Πεζζφα Φεξλάλην - Pessoa Fernando (Πνξηνγαιία) ………………. Πεηξάξρεο - Francesco Petrarca, (Ηηαιία) …………………………. Πηελ Σζειίλ - Pien Tchelin. (Κίλα) ………………………………….. Πίλδαξνο ………………………………………………………………. Πιαζ ΢χιβηα - Sylvia Plath, (ΖΠΑ) …………………………………. Πφε, Έληγθαξ Άιιαλ - Poe, Edgar Allan (ΖΠΑ) …………………… Πνιπδνχξε Μαξία ……………………………………………………

209 385 189 386 161 387 388 388 96 181 93 142 197 33 190 94 65 35 274 240 143 233 389 241 390 393 165 144 394 394 395 395 396 396 397 397 166 258 398 144 276 401 242 276 118 170 69 146 148 402

457

Πφπα Βάζθν (΢εξβία) ………………………………………………… Πνξθχξαο Λάκπξνο …………………………………………………... Πνξθχξεο Σάζνο ……………………………………………………… Πν Σζνπ-Γη - Po Chu-Yi, (Κίλα) …………………………………….. Πνχζθηλ, Αιεμάληξ (Ρσζία) ………………………………………… Πξνβειέγγηνο Αξηζηνκέλεο ………………………………………….. Πξεβέξ Εαθ – Jacques Prevert, (Γαιιία) …………………………… Πξπληφκ ΢νπιιχ - Sully Prudhomme, (Γαιιία) Νφκπει ………. Ρεκπψ Αξηχξ – Rimbaud Arthur (Γαιιία) …………………………. Ρίιθε, Ράηλεξ Μαξία - Reiner Maria Rilke (Γεξκαλία) ……………. Ρίηζνο Γηάλλεο ……………………………………………………….. Ρνπίζ Υνπάλ – Juan Ruiz (Ηζπαλία) ………………………………… Ρνπκειησηάθεο Υξήζηνο ……………………………………………. Ρπλλέι Διίδακπεη - Elisabeth Rynnel (΢νπεδία) ………………….. Ρψηαο Βαζίιεο ……………………………………………………….. ΢αάξη Ράκη - Rami Saari, (Ηζξαήι) ………………………………… ΢αίμπεξ Οπΐιιηακ - William Shakespear, (Βξεηαλία) ……………. ΢αξάθεο ΢σηήξεο …………………………………………………… ΢απθψ ………………………………………………………………... ΢αξαληάξεο Γηψξγνο ………………………………………………… ΢αρηνχξεο Μίιηνο …………………………………………………… ΢ειάλ Πσι – Celan Paul (Ρνπκαλία) ……………………………….. ΢έιιευ Πέξζπ - Percy Shelley (Βξεηαλία) ………………………….. ΢ελγθφξ Λενπφιλη - Leopold Senghor (΢ελεγάιε) ……………….. ΢εθέξεο Γηψξγνο Νφκπει ……….. ΢ηερ Σηάν (Sieh Tiao), Κίλα ………………………………………….. ΢ηθειηαλφο Άγγεινο …………………………………………………… ΢ίιιεξ - Friedrich Schiller (Γεξκαλία) ……………………………… ΢ηκσλίδεο ν Κείνο ……………………………………………………. ΢ηλ-Λίθε-νπλλίλλη (Μεζνπνηακία) ………………………………….. ΢ηψηεο Νηίλνο ………………………………………………………… ΢θαξίκπαο Γηάλλεο …………………………………………………… ΢θίπεο ΢σηήξεο ……………………………………………………… ΢θφθνο Κσλζηαληίλνο ………………………………………………… ΢νινκψληαο (Ηζξαήι) ………………………………………………… ΢νισκφο Γηνλχζηνο …………………………………………………… ΢νπδνχθη Μηηζηρίθν (Ηαπσλία) ……………………………………… ΢νπξήο Γεψξγηνο ……………………………………………………… ΢νπ ΢η - Su Shi, (Κίλα) ……………………………………………… ΢νχηζνο Αιέμαλδξνο …………………………………………………. ΢νθηαλφο Κψζηαο ……………………………………………………. ΢νθνθιήο ……………………………………………………………… ΢ηαθπιάθεο ΢ηαχξνο ………………………………………………… ΢ηεθάλνπ Μάλησ …………………………………………………….. ΢ηξαηήγεο Γεψξγηνο …………………………………………………. ΢ηξαηεγνπνχινπ Γαλάε ……………………………………………… Σαγθφξ Ρακπηληξαλάζ - Rabindranath Tagore (Ηλδία) Νφκπει … Σαθφπνπινο Πάξηο …………………………………………………… Σαληαιίδεο Ζιίαο ……………………………………………………. Σαηζηκπάλα Υνθνχζη (Ηαπσλία) …………………………………….

458

278 402 403 84 259 404 213 217 218 224 405 113 410 279 411 182 104 411 70 412 412 280 199 191 413 22 417 109 73 8 420 421 422 423 13 424 172 426 85 428 429 74 430 432 433 434 183 434 435 92

Σέλλπζνλ Άιθξελη - Alfred Tennyson (Βξεηαλία) ………………… Σδειαιεληίλ Ρνπκί, (Πεξζία) ……………………………………….. Σίβνπινο, Tibullus (Αξραία Ρψκε) …………………………………. Σνπ Φνπ - Tu Fu, (Κίλα) …………………………………………….. Σνραθφκα Κηφζη (Ηαπσλία) …………………………………………. Σξαθι Γθένξγθ – Trakl Georg (Απζηξία) …………………………. Σξηαληάθπιινο Κιεάλζεο …………………………………………… Σξηβψιεο Ηάθσβνο …………………………………………………… Σζαθληά Ακαιία ………………………………………………………. Σζάν Μελγθ Φνπ - Chao Meng Fu, (Κίλα) …………………………. Σζβεηάγηεβα Μαξίλα (Ρσζία) ……………………………………… Σζε Γηε (Che Ye), Κίλα ………………………………………………. Σζειεκπίνγινπ Γηφθζελνπξ - Goknur Celebioglu (Σνπξθία) …….. Φάιθλεξ Γθέξραξη - Gerhard Falkner (Γεξκαλία) ……………… Φεξιηλγθέηηη Λψξελο - Lawrence Ferlinghetti (ΖΠΑ) ……………. Φνλζέθα Αγθνπτλάιλην - Fonseca Aguinaldo (Πξ. Αθξσηήξην) ….. Φνπ Υηνπάλ - Fu Hiuan (Κίλα) ……………………………………… Φψζθνινο Οχγνο - Nicolo Ugo Foskolo (Ηηαιία) …………………… Φσζηηέξεο Αληψλεο ………………………………………………….. Υάηλε Υάηλξηρ – Heine Heinrich (Γεξκαλία) ……………………….. Υαλ Γηνλγθ-νπλ - Han Yong-un, (Κνξέα) ………………………….. Υαληάλη Γηνπκάλα - Jumana Haddad (Λίβαλνο) …………………… Υαξαιακπίδεο Κπξηάθνο ……………………………………………… Υαηδεδάθηο Μάλνο ……………………………………………………. Υαηδληαξί Γθεδίκ - Gezim Hajdari (Αιβαλία) ……………………. Υαηδφπνπινο Κψζηαο ………………………………………………… Υαηδνπνχινπ-Καξαβία Λεία …………………………………………. Υαηφξη Ραλζέηζνπ (Ηαπσλία) ……………………………………….. Υηθκέη Ναδίκ (Σνπξθία) …………………………………………….. Υηκέλεζ Υνπάλ Ρακφλ - Juan Ramon Jimenez (Ηζπαλία) Νφκπει .. Υίλη ΢έηκνπο - Seamus Heaney (Ηξιαλδία) Νφκπει ………. Υηνπδ Λάλγθζηνλ - Langston Hughes, (ΖΠΑ) ………………………. Υνιάλ Βιαληηκίξ - Vladimir Halan, (Σζερία) ………………………. Υνινχκπ Μηξνζιάβ - Miroslav Holub, (Σζερία) ……………………. Υνξηάηδεο Γεψξγηνο ………………………………………………….. Υν Σζε Σζαλγθ - Ho Tche-Tchang (Κίλα) ………………………….. Υνπ ή Κπξία Υνπ - Madam Hu (Κίλα) …………………………….. Υξηζηηαλφπνπινο Νηίλνο ……………………………………………… Υξηζηνδνχινπ Γεκήηξεο …………………………………………….. Υξηζηφπνπινο Αζαλάζηνο …………………………………………….. Υξπζνζηνκίδεο Γηάλλεο………………………………………………..

200 97 37 86 172 281 436 132 437 87 262 22 174 226 151 192 20 243 438 227 184 185 439 440 282 442 443 92 175 234 283 152 284 284 133 77 77 444 445 446 447

459

΢ Σ Α Σ Η ΢ Σ Η Κ Α Καηαγξάθεθαλ ζπλνιηθά

πνηήκαηα………..

907

θαη πνηεηέο ζπλνιηθά : ……….. ………………………

486

Ώπυ ημοξ μπμίμοξ: Έθθδκεξ……………………………………………………………

260 Άβκςζημζ (ανπαία Ώίβοπημξ, Μεζμπμηαιία, Κίκα, Εκδία, Εαπςκία, Ώοζηναθία-αοηυπεμκεξ, Ώιενζηή- ζκδζάκμζ) ….. ..

48 Κζκέγμζ ……………………………………………………….. ……. 19 Εάπςκεξ……………………………………………………….. …… 17 Ώιενζηακμί (ΔΠΏ)………………………………………………….

15 Ρχζμζ…………………………………………………………. …...

12 Γάθθμζ ………………………………………………………… …… 12 Εζπακμί ……………………………………………………………...

9 ΐνεηακμί ……………………………………………………………..

9 Εηαθμί ……………………………………………………….………..

9 ανπαίμζ Ρςιαίμζ ……………………………………………..…….

7 Εκδμί ……………………………………………………………….…

6 Γενιακμί …………………………………………………………….

6 Ώνβεκηζκμί ……………………………………………………………

3 Εζναδθίηεξ ……………………………………………………. .……

3 Κμνεάηεξ …………………………………………………………….

3 Κμοαακέγμζ …………………………………………………………..

3 Σμφνημζ ………………………………………………………………

3 Ώζβφπηζμζ ……………………………………………………………… 2 Ενθακδμί ……………………………………………………………… 2 Πένζεξ ……………………………………………………………….. 2 Πμθςκμί ……………………………………………………………… 2 Πμνημβάθμζ ………………………………………………………….. 2 Σζέπμζ ………………………………………………………………… 2 Ρμοιάκμζ …………………………………………………………….. 2 ΢έναμζ ………………………………………………………………..

2 ΢μοδδμί ……………………………………………………………...

2 Φζκθακδμί ……………………………………………………….…..

2 Υζθζακμί ………………………………………………………….….

2 ηαζ απυ έκαξ απυ: Άβζμ Μαονίηζμ, Ώθαακία, Ώνααία, Ώοζηνία, ΐμοθβανία, Γηάκα, Αακία, Λίαακμ, Λζεμοακία, Μελζηυ, Μεζμπμηαιία, Μμγαιαίηδ, Οοββανία, Οοβηάκηα, Οονμοβμοάδ, Παθαζζηίκδ, Πνάζζκμ Ώηνςηήνζμ, ΢εκεβάθδ, ΢ονία …………………….... 19 Οη πνηεηέο πξνέξρνληαη απφ ρψξεο, ζπλνιηθά……...……:

47

Δηθφλεο, θσηνγξαθίεο, ζθίηζα θ.ιπ., ζχλνιν………………: 406

460