Dialoog Jongerenwelzijn

Jeugdopbouwwerker Jef Prové ervaart veel gelatenheid bij jonge mensen.

‘Depressief’. ‘Stress’. ‘Moe’. ‘Eenzaam’. ‘Druk’. ‘Uitgeput’. ‘Leeg’. En toch ook ‘Gelukkig’. Klinkt als onze gemoedstoestand op woensdagochtend na Aalst Carnaval, maar helaas hebben al deze woorden iets minder frivools gemeen. Het zijn de vaakst gebruikte antwoorden op de ‘Ca Va?’-jongerenbevraging van de Aalsterse jeugdraad VONK. Noodsignalen, die onze tieners al maanden uitzenden, maar die niet altijd even goed opgepikt worden. Voor jeugdopbouwwerker Jef Prové klinken ze vertrouwd in de oren. “Veel volwassenen zijn blijkbaar vergeten hoe het was om jong te zijn.”

Wij zochten Jef Prové op in ontmoetingshuis De Brug, met de ontnuchterende cijfers van de jongerenenquête op zak. Als jeugdopbouwwerker bij Buurtwild(t) en vzw LEJO kent hij de leefwereld van jonge, maatschappelijk kwetsbare Aalstenaars.

Maatschappelijk kwetsbaar, jong en corona. Dat is alles behalve een benijdenswaardige combinatie. Hoe pakken jullie dit aan? Jef: “Met Buurtwild(t), waar vzw LEJO in Aalst deel van uitmaakt, zoeken we de jongeren zoveel mogelijk persoonlijk op voor een babbeltje. Dat betekent sowieso veel werk aan de winkel, met of zonder corona. Waar zij zijn, zijn wij ook: aan het station, op de Grote Markt, op het Ezelspleintje, op het Horebekeveld… overal waar in normale tijden vaak wordt samengeschoold. ‘Sympathiek aanklampen’ doen we, we smeden een vertrouwensband met hen en organiseren activiteiten. Door corona speelt hun leefwereld zich nu veel meer online af en dus moeten wij onze werking daar ook op aanpassen. Dat is moeilijker werken, maar we slagen er toch nog altijd in om veel jongeren te bereiken.”

1 087 Aalsterse jongeren vulden de ‘Ca va’-jongerenenquête in. Het gelukscijfer dat ze zichzelf vandaag toedichten is gemiddeld 5,7/10. In schooltermen: nét geslaagd, maar toch niet ‘ça va’. Jef: “Om dit te begrijpen moet je je in de leefwereld van jonge mensen kunnen verplaatsen en veel volwassenen zijn blijkbaar vergeten hoe het was om jong te zijn. Wat jongeren graag doen staat eigenlijk haaks op alle beperkingen die ze opgelegd krijgen: ze willen vaak samenkomen op straat, vrij zijn en hun grenzen a asten. En hoewel de meesten begrip tonen en hun uiterste best doen om de regels te volgen, worden ze toch te pas en te onpas met de vinger gewezen. Soms krijgen ze dan te horen dat zij het leven van hun grootouders in gevaar brengen. Dat is zeer cru. Zo’n boodschap komt echt binnen bij jonge mensen van 13-14 jaar en niet iedereen kan daar even goed mee om. De polarisatie die nu heerst is echt nergens voor nodig.”

Onlangs kwam er een lichte versoepeling voor tieners. Die mogen nu weer in bubbels van 10 samen sporten. Jef: “Een hele opluchting, die beslissing zorgt voor ademruimte. Met Buurtwild(t) mogen we nu opnieuw sportactiviteiten opstarten: een wedstrijdje voetbal 5 tegen 5 kan weer en ik organiseer ook een start to run. Dat doen we met heel veel plezier. De eerste keer dat het weer mocht regende het echt pijpenstelen, met donderslagen er bovenop. Wel, die gasten trokken zich daar niks van aan. Verder voetballen zeiden ze, het is nu al veel te lang geleden (lacht).”

Hoe reageerden de jongeren op de open brief om hen voorrang te geven bij de vaccinaties? Jef: “(lacht) Dat zijn dus dingen die ik lees in de krant, maar eerlijk: de jongeren waarmee ik sprak liggen daar niet van wakker. Die willen gewoon net als iedereen dat het allemaal zo snel mogelijk achter de rug is. Staan ze daarbij achterin de rij, dan is dat maar zo. Zij willen vooral net als iedereen duidelijke regels. Wél met 20 in de klas, nu zelfs met mondmasker op, maar dan op straat slechts nog met 4 mogen samenkomen? Dat zorgt ook bij hen voor verwarring.”

Het team van Buurtwild(t), dat zijn buurtanimatoren Daphné Meganck en Onur Calik, samen met Jef Prové en Reine De Vos (niet op de foto) van vzw LEJO.

"Tijdens onze eerste sportactiviteit regende het pijpenstelen, maar de jongeren voetbalden gewoon verder. Het was te lang geleden."

Een erg verontrustend cijfer in de enquête: 48% dacht al zelfmoord. Jef: “Daar ben ik ook heel hard van verschoten. Corona zorgde voor een aardverschuiving, voor iedereen. Soms wordt dat iets teveel gebanaliseerd of zelfs weggewuifd. Als jongeren signalen geven, erken dat dan. Wij werken bij Buurtwild(t) met de meest geharde jongeren. Tijdens de lockdown met een kroostrijk gezin samen moeten hokken op een pokkewarm appartement, dat is zwaar. Maar zij pakken deze coronacrisis ‘er ook wel nog bij’. Die gelatenheid pik ik op. Jongeren die het thuis beter hebben, die verliezen nu in verhouding veel meer: hun sociale leven, uitstapjes en hobby’s vallen weg, opeens zijn hun ouders dagelijks thuis en komt er ruzie…”

Volgens de enquête kan slechts 31% met mentale problemen bij hun ouders terecht. Ook dat is schrikken. Jef: “Jongeren zoeken eerst referentiepunten bij hun lee ijdgenoten. Bij hen toetsen ze hun gevoelens af. Die referentiepunten en contacten zijn er nu veel minder, veel speelt zich online af. Maar dit is inderdaad een wake-upcall voor veel ouders. En ik snap dat het ook voor ouders niet altijd makkelijk is om die rol in te vullen. Daarom een tip. Jongeren zijn vandaag verknocht aan hun smartphone. Hun maatschappij speelt zich dààr af. Probeer mee te zijn met de media die ze raadplegen zoals TikTok, Snapchat en Instagram en stel er vrijblijvend vragen over. Raadpleeg het JAC (Jongeren Advies Centrum) en websites als Watwat.be. Daar werken professionals die echt een luisterend oor zijn voor je kind.”

Het volledige rapport van de jongerenenquête vind je op de Facebookpagina van VONK. Een luisterend oor en info voor kinderen en jongeren met vragen, problemen, verhalen: Watwat: www.watwat.be JAC (Jongeren Advies Centrum Aalst): www.caw.be/jac. AWEL: www.awel.be en www.awel.be/fck69, tel 102