Werken aan herstel

Onderzoek wijst uit dat in de natuur zijn stress vermindert, energie geeft, goed is voor de mentale gezondheid en sociaal contact stimuleert. Daarom werkt Staatsbosbeheer samen met sociale organisaties en diensten, die mensen ondersteunen die zorg en begeleiding nodig hebben. Zoals mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en andere kwetsbare groepen uit de samenleving. In de natuur kunnen zij zinvol werk en rust vinden. Ook voor kinderen is de natuur van grote betekenis.

Participatiewerk

Staatsbosbeheer werkt onder andere samen met reclasseringsdiensten, Stichting Politieveteraan en Binnenwerk. Werkgestraften voeren werkzaamheden uit op de natuurterreinen van Staatsbosbeheer. Ze maken heidevelden vrij van opslag van bomen en struiken, snoeien bomen, maar maken ook picknicktafels en nestkastjes. Dat actief bezig zijn in de natuur ook helend werkt voor de geest, is bewezen voor hulpverleners met mentale blessures. Staatsbosbeheer biedt Stichting Politieveteraan een stressvrije omgeving voor herstel. Binnenwerk creëert, door samenwerking met Staatsbosbeheer, banen waardoor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in een groene en gezonde leer- en werkomgeving duurzaam aan de slag kunnen.

Vrijwilligerswerk en educatie

De rust, de ruimte en de groene omgeving van de Staatsbosbeheerterreinen dragen ook bij aan een optimale ontwikkeling van kinderen. Staatsbosbeheer ziet het daarom als haar taak om kinderen – en daarmee ook hun ouders of verzorgers –kennis van en liefde voor de natuur bij te brengen. Hiervoor is het educatieprogramma NatuurWijs opgezet. Daarnaast beschikt Staatsbosbeheer over maar liefst achtduizend enthousiaste vrijwilligers die graag hun kennis delen met bezoekers van natuurgebieden, landgoederen en monumenten. Want: niemand is ooit te oud om te leren.

Stabiliteit

Binnenwerk creëert samen met Staatsbosbeheer duurzame banen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt . “Dat kunnen bijvoorbeeld mensen zijn die vastgelopen zijn door een aandoening als autisme of ADHD”, vertelt Rogier Griffioen. Hij begeleidt sinds tweeënhalf jaar een team van Binnenwerk bij werkzaamheden op natuurterreinen van Staatsbosbeheer op SchouwenDuiveland en Tholen. “Deze mensen komen bij ons via UWV, zorginstellingen, gemeenten en praktijkscholen. Het zijn allemaal heel verschillende mannen. Jurian bijvoorbeeld, werkte bij een bouwbedrijf, maar liep daar jaren op z’n tenen. En dan is het ineens op. Hier is hij helemaal op zijn plek. Hij heeft net zijn zaagcertificaat gehaald.” Het team van Rogier telde ook een man die twee jaar op straat leefde. Nu volgt hij de Opleiding Bosen Natuurbeheer in Velp. “Heel mooi, maar het behalen van een papiertje is niet het doel. Waar het om gaat, is dat we stabiliteit brengen en een veilige werkplek bieden. In de natuur. Onze medewerkers zijn ’s avonds lekker moe en slapen beter. In de natuur hebben ze ook letterlijk de ruimte om zichzelf te zijn.”

Lees meer over hoe Staatsbosbeheer plaats biedt aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt staatsbosbeheer.nl/ arbeidsparticipatie

Rust, ruimte en zuurstof

Diana Slot, oud-agent en coördinator bij Stichting Politie Veteraan: “De natuur is ideaal om te herstellen van mentale blessures. De natuur revitaliseert. Het is de rust, de ruimte, de zuurstof… Ik heb dat zelf ervaren toen ik, uitgevallen als gevolg van een chronische aandoening, vrijwilliger werd bij Stichting Politie Veteraan. In de bossen rond Zeewolde doen we allerlei werkzaamheden voor Staatsbosbeheer. Eenvoudige klussen, zoals het opsnoeien van bomen langs wandel- en fietspaden en het onderhoud van speelbos De Zevensprong. Onze deelnemers raken namelijk snel overprikkeld. Het zijn allemaal medewerkers van de politie, brandweer of ambulance die psychische schade opliepen in hun werk. Het bos biedt een gezonde, stressvrije omgeving om samen te werken aan onze veerkracht en zelfvertrouwen. Voor mij was dat zo helend dat ik inmiddels een van de coördinatoren ben. En het project is zo’n succes dat we nu ook locaties hebben geopend in Ugchelen, Balloo en Schoorl.”

Elke maandag en woensdag werkt Harry Valentijn, werkmeester bij de Reclassering, samen met een groep werkgestraften in de natuur rond Delft. “De boswachter vertelt wat er moet worden gedaan. Ik geef instructies en begeleid de jongens. Sommigen gaan meteen aan de slag, met snoeien of maaien. Anderen zijn iets moeilijker te motiveren. Die hebben bijvoorbeeld nog nooit gewerkt. Maar de meesten vinden het leuk werk. En er zijn er bij voor wie het de eerste keer is dat ze in de natuur zijn. Drukke jongens komen er echt tot rust. Wat ook leuk is: de interactie tussen onze cliënten en wandelaars in het bos. ‘Goed bezig, mannen’ horen ze dan. Daardoor voelen ze zich gewaardeerd en gezien.”

‘Ik leer zelf nog steeds van de natuur’

Stien Boer uit het Groningse Winschoten werkt al tien jaar als vrijwilliger bij Staatsbosbeheer. Ze gaat samen met andere vrijwilligers of de boswachter als gids de natuur in en begeleidt kinderactiviteiten. “Dan maken we samen mooie hangers met vetbollen voor de vogels. Of poffen kastanjes bij een kampvuur. Kinderen doen enthousiast mee. Ze genieten van de natuur. Die geeft ze vrijheid, rust en ruimte. Ze kunnen lekker hun gang gaan. Dat is goed, vind ik. In onze maatschappij is alles heel erg gereguleerd en ingeperkt. De natuur is niet zo.” Stien weet veel van de natuur. Ze vindt het leuk die kennis over te dragen. “En ik leer zelf ook nog steeds bij. “Laatst op een paddenstoelenexcursie bijvoorbeeld. Ik ontdek ook steeds nieuwe plekken in de natuur van Westerwolde. Daar geniet ik echt van.”

Zelf was Mohammed Kechouh als kind niet vaak in de natuur. Een gemis, vindt hij. Ook vandaag de dag ziet hij nog veel kinderen die opgroeien in een stenen omgeving met meer grijs dan groen. “En veel achter schermen zitten”, constateert hij. Het geeft hem als aankomend NatuurWijzer extra motivatie om kinderen in contact te brengen met de natuur. Natuurbeleving staat bij hem boven kennisover- dracht. “Kinderen beleven de natuur met al hun zintuigen. Bij een les over bijen kijken ze naar de bijen. Ze horen hun gezoem. Ze ruiken en proeven de honing. Ze maken een bijenhotel. Dat doet wat met ze. Ik probeer ze te enthousiasmeren en liefde voor de natuur bij te brengen. Heel belangrijk voor later, want je wilt pas iets beschermen als je het lief hebt.”