stadsschouwburg journaal #6 - 2012 september • oktober • november • december www.ssba.nl

met het complete programma

september · oktober november · december

“Er is niets saaiers dan die Weltschmerzlijders.” (Wagin in Kinderen van de Zon van Maxim Gorki)

Coverbeeld en de beelden op p. 6, 10 & 26: Kalle Mattsson De Zweedse beeldkunstenaar Kalle Mattsson woont en werkt in Amsterdam. Hij illustreert voor uiteenlopende media en opdrachtgevers, van posters tot boekom­ slagen, van lettertypes tot modeprojecten en animatiefilms. Tegenwoordig werkt hij samen met Amber van den Eeden onder de naam Mattsson / van den Eeden. U kunt hun werk online bekijken op www.mattssonvandeneeden.nl

Stadsschouwburg Journaal # 6 september - december 2012 Concept en vormgeving: Van Lennep Illustraties: Kalle Mattsson Redactie: Karin Sommerer, An Cardoen Aan dit nummer werkten mee: Melle Daamen, Francy Derks, Anita van Dolen, Hein Janssen, Astrid van Leeuwen, René van der Pluijm, Maurice Seleky, Tamar Uylenburg, Karin Veraart En duizendmaal dank aan iedereen die dit mooie Journaal mede mogelijk heeft gemaakt! Uitgave: augustus 2012, Stadsschouwburg Amsterdam Druk: Dijkman Offset Oplage: 18.000 Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van drukkerij Dijkman Offset.

2

voorwoord

Wegwijs

Vorige keer schreef ik over hoe wij proberen u wegwijs te maken in onze programmering. Ik kreeg een mail van een bezoeker die mij verweet dat het minstens zo moeilijk is om de weg in de schouwburg zèlf te vinden. Deze mevrouw - of juffrouw, dat weet ik niet - heeft een punt. Het is moeilijk in het gebouw de juiste ruimte of de juiste stoel te vinden. En het is er na de verbouwingen van de laatste jaren niet beter op geworden, want vroeger zat er in ieder geval nog symmetrie in. De Stadsschouwburg Amsterdam, zoals die in 1894 na de fatale brand van 1890 werd heropend, is gebouwd naar het model van Palais Garnier, de oude opera in Parijs. Een symmetrisch gebouw, met beneden het voorportaal waar de koetsen konden voorrijden, en de ontvangstruimtes. Aan de zijkanten waren aparte ingangen voor het ‘plebs’ en een hoofdingang, veel groter en rianter, voor de notabelen. De Rotonde was de plek waar je na afloop van de voorstelling wachtte tot je naam werd afgeroepen, ten teken dat je koets voorstond. Twee trappen aan weerszijden van de Rotonde leidden naar de Grote Zaal, die boven de Rotonde is gesitueerd. De garderobes waren bij de trappen aan beide zijden. Ingang links, Ingang rechts, het stond op het kaartje. Als gevolg van de bouw van onze tweede zaal, de Rabozaal, hebben we de symmetrie moeten doorbreken. De Rabozaal ligt achter de huidige zaal, eigenlijk nogal ver van de hoofdingang. Toen ik als directeur aantrad bij de Stadsschouwburg was het zelfs nog de bedoeling dat de Rabozaal een aparte ingang zou krijgen aan de Lijnbaansgracht, zonder een verbinding voor het publiek met de ‘oude’ schouwburg. Daar heb ik een stokje voor gestoken, waardoor er nu de doorgang is van het oude gebouw naar de Rabozaal. Maar dat betekende wel dat de symmetrie werd doorbroken, de doorgang zit immers maar aan één zijde. Toen hebben we besloten de hele ‘publieksrouting’ naar boven te veranderen. Deze loopt nu ook via één kant van het gebouw, de kant van de Leidsestraat of het Leidsepleintje, waar de café’s met terrassen zitten en vroeger Broodje van Kootje. Natuurlijk is er nog steeds de hoofdingang aan de voorkant van het Leidseplein, al zijn de koetsjes daar vervangen door trams. Nieuw is de zij-ingang bij de nieuwe kassa, nieuw is ook de

garderobe, in een speciaal uitgegraven kelder. En nieuw is dat je dus alleen nog via het monumentale trappenhuis aan de Pleinzijde naar de zalen gaat. We hebben nu dus alle servicevoorzieningen voor het publiek bij elkaar, de kassa, de informatiehal, de garderobe, de Theatre Bookshop en de toegang tot de zalen. Het trappenhuis aan de linkerzijde, de Marnixstraatzijde, is nog slechts sporadisch in gebruik. Omdat het in het gebouw zelf misschien moeilijk is de weg te vinden, is de bewegwijzering extra van belang. En die is nu niet goed. Het is al moeilijk om u de juiste stoel te wijzen, vooral in de Grote Zaal. Ik weet het zelf soms niet als een bezoeker mij om hulp vraagt. Maar behalve waar uw plaats is, willen we u nog veel meer vertellen. Over wat er speelt, de duur van de voorstelling, wanneer het pauze is, waar de voor- en nabesprekingen plaatsvinden. Dat doen we nu met allemaal losse bordjes. Maar als u in een beetje getale bent komen opdagen, zijn de mededelingsbordjes bijkans onzichtbaar. Aan die bewegwijzering gaan we wat doen. We hebben Bureau Mijksenaar de opdracht gegeven voor ons een nieuwe bewegwijzering voor het hele gebouw te ontwikkelen. Bureau Mijksenaar, genoemd naar oprichter Paul Mijksenaar, wordt algemeen beschouwd als het beste ontwerpbureau ter wereld op dit gebied. Ze doen de moeilijkste klussen op het gebied van wayfinding, zoals luchthavens, waaronder Schiphol. Ze wonnen vele prijzen. Ze zijn ook heel duur. Daarom zijn we zo blij dat Mijksenaar voor ons voor een lager tarief wil werken, dat doet het bureau normaal nooit. Ik verwacht dat u begin dit najaar beter uw weg kunt vinden. Een paar dingen weet ik al: de benedenverdieping van de Grote Zaal gaat weer Parterre heten. En de deuren rond de Grote Zaal krijgen nummers die verwijzen naar een nummer op uw ticket. Ondanks de korting op onze subsidie, waar ik liever het zwijgen toe doe, gaan we door met het verbeteren van de Stadsschouwburg als het ‘Nederlandse Huis van het Theater’. ― Melle Daamen directeur

3

inhoud Kalle Mattsson illustreerde speciaal voor dit Journaal vier citaten uit verschillende toneelklassiekers - van Shakespeare tot Beckett. Alle citaten komen uit stukken die in de Stadsschouwburg worden opgevoerd. Teksten die in hun tijdloosheid actueel zijn gebleven. U had ze zo op straat kunnen horen, vandaag of gisteren. Bij wijze van spreken.

7

Halina Reijn speelt Nora een interview

Shakespeare voor de 21e eeuw

Drie bekende regisseurs zetten hun tanden in Shakespeare

4

medEia Third World Bunfight / Brett Bailey (Zuid-Afrika) Pueden dejar lo que quiera (You can leave what you want) Intimo Teatro / Fernando Rubio (ArgentiniĂŤ) SĂŠcheresse et Pluie (Drought and Rain) Ea Sola (Vietnam)

Wat daar is naar hier

9

Frie Leysen koos drie bijzondere internationale producties

23

Kijken en meer zien Theatercursussen 2012-2013

11

Een huis van spelers

Een interview met Wim Opbrouck, artistiek leider van NTGent

24 De wereld veroveren Een column van Maurice Seleky

14 Esperanto op de dansvloer

Dansers en choreografen over hun leven on the road

Handige info

27 25

Het toneel is een slagveld

16

18 Fotoreportage

De nieuwe Wim Vandekeybus

AngĂŠlica Liddell: een Spaanse furie

Stadsschouwburgnieuws

& het programma

In dit Journaal vindt u ook een bewaarboekje met alle voorstellingen van september t/m december, een jaaroverzicht en de zaalplattegronden.

5

“Wij zijn mannen”

(Banquo in Macbeth van William Shakespeare)

6

INTERVIEW

Vorig seizoen stond Halina Reijn (36) op het toneel als Hedda Gabler, dit seizoen speelt ze Nora. Heldinnen van Henrik Ibsen, gecreĂŤerd in de 19e eeuw maar nog steeds springlevend. Een gesprek over haar personages, regisseurs en de positie van de vrouw.

Halina Reijn speelt Nora door Karin Veraart foto Jan Versweyveld

7

Nora di 6 t/m za 10 nov / do 6 t/m za 8 & di 10 t/m do 13 dec / di 22 t/m za 26 jan

“Ja”, roept ze vrolijk. “Ik heb absoluut een fascinatie voor Ibsen. Uit puur egoïstische, solistische, actrice-overwegingen. Het zijn nou eenmaal mythische rollen, Hedda en Nora. Maar mijn diepste fascinatie geldt de manier waarop Ibsen - ver zijn tijd vooruit - in staat was de situatie van de vrouw aan de kaak te stellen. En wat ik daarbij boeiend vind: hij kiest prachtige grote thematieken, en daar schrijft hij een, in mijn ogen, vrij dun verhaaltje omheen. Iets met verwisseling van documenten, gedoe met brieven – soms lijkt het wel of je in een aflevering van een detective zit. Maar dat laat onverlet dat die stukken uniek zijn en iets zeggen over de tijdgeest, en als zodanig nog steeds zó actueel zijn, dat iedere theaterliefhebber er keer op keer voor kiest.” Héél modern  “Hedda zit gevangen in een huwelijk. Nora ontwikkelt zich van dociel kindvrouwtje tot iemand die de deur achter zich durft dicht te trekken om weg te wandelen. Sommige mensen vinden dat je niet alles meer kunt spelen in de huidige tijd, maar daar ben ik het niet mee eens. Het is iedere dag aan de hand dat vrouwen niet weg kunnen, of denken dat ze niet weg kunnen omdat ze financieel of op andere manier afhankelijk zijn van een man. Ik maak het nu zelf mee, met een vriendin. De zogenaamde bevrijding van de vrouw, waarover Ibsen iets wil zeggen, die heeft zich nog lang niet voltrokken als je het mij vraagt.” Lacht, relativerend: “Maar dit is mijn visie op de stukken van Ibsen, een regisseur zal misschien een ander verhaal vertellen. Dit is wat ik er op projecteer, wat ik graag zou willen uitbeelden. Het zijn goed geschreven stukken, de dynamiek zit goed in elkaar, de dialogen zijn héél modern, dat valt me altijd op. Maar tegelijkertijd: je hebt écht een visie nodig op die stukken. Als je ze braaf gaat opvoeren van A tot Z dan is het niks, dan zijn die plots heel dun. Als regisseur moet je er duidelijk in zijn wat je met deze stukken wilt vertellen.” Thibaud Delpeut  “Voor Nora ga ik voor het eerst met Thibaud Delpeut werken, dat is nieuw en spannend voor me. Ik heb de afgelopen jaren in het theater voornamelijk met Theu Boermans en Ivo van Hove gewerkt, nauwelijks met anderen. Dat is eigenlijk absurdistisch. Ik kan uitsluitend goed spelen bij gratie van totale overgave. Ook aan Thibaud zal ik me overgeven, me ten dienste stellen van zijn visie. Ik zal hem vertellen welke associaties ik heb bij deze rol, maar verder werk ik voornamelijk uitvoerend.” “In een regisseurs-actriceverhouding wil ik - eis ik - dat iemand zijn huiswerk doet, en me duidelijk zegt wat hij wil. Dat doet Thibaud zeker. Hij heeft soms vreemde ideeën en daar houd ik van. Vreemdsoortige ideeën waar ik wakker van word. Ik houd van gekte, ik wil niet in braafheid terechtkomen. Zeker niet met zo’n stuk als Nora.” Vijftig tinten grijs  ‘Op dit moment ben ik gefascineerd door de hype rond Fifty Shades of Grey – daarvan wil ik iets meenemen in Nora, hoe precies weet ik nog niet, maar die

8

hele toestand eromheen intrigeert me mateloos. Het boek is vreselijk, je moet je er echt doorheen worstelen, maar de hype is serieus te nemen. Fifty Shades is hip, je kunt er als elitair mens mee voor de dag komen, maar Mien Dobbelsteen kan het ook lezen. SM, opeens mag dat blijkbaar. Het lijkt wel of we het omhelzen: een massale, collectieve vrouwelijke drang om onderdrukt te worden.” “Zijn we nu ‘echt’ geëmancipeerd, hebben we zoveel zelfvertrouwen dat we ons in in bed willen en kunnen laten onderdrukken? Of, controversiëler: kunnen we ons, in al onze geëmancipeerde stoerheid alleen nog maar vrouw voelen als we geslagen worden? Ik heb de antwoorden niet, maar ik vind het ongelofelijk interessant.” “Ibsens Nora gaat voor mij ook over sadisme en masochisme. Ze gedraagt zich als een prinsesje, een poppetje dat zich klein maakt, dat graag danst als haar man dat beveelt, en ergens herken ik dat ook in mezelf. Net als die andere, hardere kant van Nora, die zorgt dat ze voor zichzelf kan kiezen en zorgen. Ze heeft zich op enig moment buiten medeweten van haar man in de schulden gestoken om een voor diens gezondheid noodzakelijke buitenlandse kuur te financieren. Dat klinkt schattig, maar het gaat erom dat zij daarmee de leiding heeft genomen. Heeft gedacht: ik zeg dat niet tegen hem, de sadistde leider-de grote man, maar ik ga dat zelf even regelen.” “Daarmee heeft Nora een daad heeft gesteld zonder zijn toestemming, en daar kan hij niet mee omgaan. Dat gegeven vind ik helemaal niet uit de tijd. Dat is iets waarmee ik zelf te maken heb gehad, dat ik ken. Ibsen legt iets bloot dat voor veel mensen herkenbaar is, daar hou ik van. Ik heb vaak gespeeld in stukken die die thema’s aanraken: mannen en vrouwen en macht. Waar ligt de macht, wie heeft de macht.” “Op het toneel ben ik geslagen, bespuugd, op m’n knieën gedwongen en aan m’n haren getrokken. Naarmate ik ouder word, wordt het steeds moeilijker me daaraan over te geven. Maar ik speel het niet met cynische ondertoon of achtergrond. Ik vind het veel controversiëler om het écht te spelen en te zien hoe mensen daarop reageren. Al maak ik het mezelf daarmee soms ook lastig.” Therapiesessie  “Het spelen van de verschillende kanten van Nora trekt me aan. Ik zie ook veel humor in het personage, al komt dat vooral vanuit de tragiek. Acteren is voor mij als een enorme therapiesessie: hoe beter ik mezelf overgeef aan die therapie, des te meer mensen er wat aan hebben, hoe meer vrouwen er troost en herkenning in kunnen vinden. Ik verheug me er nu al op om daarover na te gaan denken, doorheen te lopen, een vorm te vinden, kwetsbaar te durven zijn. Ik werk puur met de tekst en mijn biografie, die ik meeneem. Ik houd van documentair-achtig acteren. Rauw, echt, heel dicht bij jezelf en daarin provocatief.” 

maak kennis met

Drie bijzondere internationale voorstellingen, gekozen door theaterpionier Frie Leysen

Wat daar is naar hier Wat daar is naar hier is een samenwerking van de formuleert Bailey een aanklacht tegen uitbuiting en vreemdelingenhaat. De Zuid-Afrikaanse pers sprak van een “anarchistisch Nederlandse schouwburgen, die op deze manier meesterwerk” en riep medEia uit tot ‘beste Zuid-Afrikaanse een aantal hele bijzondere internationale voorstel- voorstelling van de afgelopen tien jaar.’ za 13 okt 2012, 20.30 uur lingen naar Nederland konden halen. Zij vroegen Frie Leysen – die de wereld van het theater als geen Pueden dejar lo que quiera (You can leave what ander kent – als curator. “Zouden we dergelijke you want) producties nooit meer zien, dan zitten we op droog Intimo Teatro / Fernando Rubio (Argentinië) Als een man zijn gezin verliest bij een auto-ongeluk, schrijft hij zaad. Een kerktorencultuur is de pest voor maatzijn herinneringen neer op de kleren van zijn geliefden. Die schappij en theaterbedrijf.” (Frie Leysen) verzameling kledingstukken wordt zijn levensader, zijn verbinDe Vlaamse Frie Leysen was de eerste artistiek directeur van het toonaangevende Antwerpse kunstencentrum deSingel. In 1994 stond ze mee aan de wieg van het Brusselse Kunstenfestivaldesarts (qua allure te vergelijken met ons Holland Festival). Sinds 2006 organiseert ze steeds één editie van een bijzonder internationaal festival, zoals Meeting points in de Arabische wereld, Theater der Welt in het Ruhrgebied en het Berlijnse festival Spielzeit Europa. Van de vijf geselecteerde voorstellingen zijn drie in de Stadsschouwburg Amsterdam en twee in Theater Frascati* te zien. Vijf niet te missen voorstellingen die anders (bijna) nooit in Amsterdam te zien zijn. “Hedendaags theater met een sterke artistieke taal, een voelbare urgentie en een maatschappelijke visie. En schoonheid natuurlijk. Laten we schoonheid niet vergeten.” (Frie Leysen)

medEia Third World Bunfight / Brett Bailey (Zuid-Afrika)

In medEia verplaatst Brett Bailey de mythe van Medea naar Afrika. In een ruige voorstelling met rap en stevige popmuziek,

ding met de realiteit. En met de toeschouwer, die wordt uitgenodigd de speelruimte te betreden en plaats te nemen in de garderobe van totale vreemden. za 2 feb 2013, 19.30 uur

Sécheresse et Pluie (Drought and Rain) Ea Sola (Vietnam)

Verbluft keek het publiek in 1995 naar Sécheresse et Pluie. Dertien vrouwen tussen 50 en 80 jaar schuifelden over het toneel. “Huiveringwekkend mooi”, oordeelde de pers. Ea Sola vond haar ‘actrices’ - geen van hen had ooit op het toneel gestaan - in dorpjes in Vietnam, waar zij de Franse overheersing en de Amerikaane invasie hadden meegemaakt. Voor het Festival van Edinburg maakte Ea Sola een remake met met een jongere generatie vrouwen en live gespeelde traditionele muziek.  ma 15 apr 2013, 20.30 uur * In Theater Frascati is op 30 nov Listening to Third Grandmother’s Stories van de Living Dance Studio uit China te zien en op 12 en 13 april een voorstelling van de Libanese theatermaker Rabih Mroué.

9

“Als je de wereld wilt misleiden, moet je eruit zien als de wereld.� (Lady Macbeth in Macbeth van William Shakespeare)

10

INTERVIEW

Wim Opbrouck is acteur bij NTGent maar sinds het vertrek van Johan Simons in 2010 ook artistiek leider van het gezelschap. “Een huis van spelers”, noemt hij zijn NTGent.

Een huis van spelers door Hein Janssen foto Phile Deprez

11

Hans & Grietje (NL première) za 15, 19.00 uur & zo 16 sep, 15.00 uur > Lees meer in het programma op p. 14. Olifant Jezus (NL première) do 4 okt, 20.30 uur > Lees meer in het programma op p. 21. Africa (NL première) wo 13 feb, 20.30 uur > Lees meer op www.ssba.nl. Kinderen van de zon di 12 t/m za 16 & di 19 t/m za 23 mrt > Lees meer op www.ssba.nl. Tien Geboden Marathon za 30 mrt, 16.00 uur > Lees meer op www.ssba.nl. Krapps laatste band ma 22 apr, 20.30 uur > Lees meer op www.ssba.nl. Salaud (NL première) wo 8 & do 9 mei, 20.30 uur > Lees meer op www.ssba.nl.

“Een huis van spelers. Dat is onze slogan ja, en op een zeer romantische manier kijk ik daarnaar. Ik zie onszelf een beetje als The King’s Players, naar die geweldige scène in de film Shakespeare in love, de ploeg van spelers die langs de dorpen, steden en landen trekt. En ik ben één van hen.” Wim Opbrouck leidt de spelersgroep, die geen collectief is waarin iedereen het voor het zeggen heeft, maar waarvan de leden wel behoorlijk veel inspraak hebben. “Natuurlijk hebben toneelspelers allerlei dromen over stukken en rollen die ze willen spelen. Samen met ons artistieke team is het mijn taak die dromen te verzamelen, er een longlist van te maken, en die ideeënbak dan vervolgens door een sluis te halen. En dan zijn wij de sluiswachters. Het is belangrijk dat iedereen goed aan het werk kan. Acteurs willen spelen.” Dat het repertoire van NTGent in de après-Simons periode uitgebreid en vooral gevarieerd is, laat het programma voor dit nieuwe seizoen 2012-2013 zien. Het Gentse gezelschap komt met maar liefst zeven verschillende producties naar de Stadsschouwburg Amsterdam, vier nieuwe stukken en drie reprises van eerdere successen. Het repertoire loopt van het uitbundige Hans & Grietje (muziektheater voor 6+ en veel ouder) tot het zwarte Salaud waarmee Luk Perceval zijn eerste regie bij NTGent aflevert. Opbrouck: “Ik zou honderd keer commerciëler kunnen programmeren, maar wij kiezen naast het populaire God van de slachting van Yazmina Reza ook voor een nieuw stuk van Peter Verhelst, Africa. Dat is wat je noemt weerbarstig, cryptisch materiaal. Ik merk de laatste tijd dat ons publiek niet bang is voor wat meer inhoudelijke voorstellingen. De jonge regisseur Julie Van den Berghe maakt met Elsie de Brauw en Steven van Watermeulen de voorstelling Olifant Jezus, een nieuwe theatertekst van Oscar van den Boogaard. Dat zijn geen veilige keuzes, maar het publiek ziet door dat alles heen toch een soort van acteursfamilie ontstaan. Met spelers die steeds weer terugkomen.” Het nieuwe seizoen brengt allereerst de voorstelling Hans & Grietje naar Nederland, een muzikale productie gemaakt met Christoph Homberger en Schauspielhaus Köln. Opbrouck is zelf ook te zien in deze voorstelling. “Onze Hans & Grietje is een geheel verknipte versie van de opera Hänsel und Gretel en speelt zich af in een koekjesfabriek. Met mannen die aan de lopende band zitten, de hele nacht door liedjes zingen en dan langzaam in Hans en Grietje veranderen, inclusief een echte heks. Het is klassieke poppenkast – “kijk uit, achter je!”. Geschikt voor jongeren maar ook uitermate inzetbaar voor een late-night show voor volwassenen. In een tijd waarin kinderen overspoeld worden met iPads en gameboys, maken wij theater waarbij ze uit hun dak gaan. Ze gaan helemaal mee in een verhaal waarin een tamelijk gezette man een pruik opzet en Grietje wordt. Die man ben ik, ja.” Ook Olifant Jezus komt naar Amsterdam. Daarin spelen Elsie de Brauw en Steven van Watermeulen, het ex-koppel uit Gif, dat het graf van hun overleden zoontje bezoekt. Opbrouck: “Olifant Jezus is een heel persoonlijke voorstelling geworden, een bijna metafysische afgeleide van de personages uit Gif. Alsof we opnieuw naar dat koppel kijken,

12

maar dan dertig jaar later. Nogal surrealistisch - als in een laatste avondmaal, als vogels op een dak.” Heftig en controversieel dreigt de nieuwe voorstelling van Luk Perceval te worden. Titel: Salaud, dat zoiets betekent als ‘smeerlap’. Gebaseerd op de film Salò o le 120 giornata di Sodoma van Pasolini. Volgens Opbrouck “een spannende zoektocht naar de horror van Pasolini, een fysieke, dansante, extreme en vooral rauwe voorstelling over sadisme en fascisme”. Ook Africa van Peter Verhelst is geen theater dat is gemaakt om op een vlotte manier te amuseren. “Die tekst zet een weerhaak in alles. Het gaat over stilte, traagheid, donkerte, en dat zijn lastig begrippen in het theater. Als acteur heb ik vorig jaar met Verhelst Nero gemaakt, en dat was voor mij een heerlijk bad om in weg te duiken. Ik ben van nature een barok toneelspeler, en ik weet intussen waar de lach zit, maar geheel tegen mijn natuur in heeft hij mij weten te verstillen. En stilte is de mooiste beloning voor een acteur – de zaal stil te krijgen, de wereld stil te krijgen.” NTGent is na het vertrek van Johan Simons naar München langzaamaan bezig een eigen koers te bepalen, met behoud van het goede. Daarom ook wordt de marathonvoorstelling Tien Geboden naar de tiendelige filmcyclus van Kieslowski (gemaakt met Wunderbaum, regie Johan Simons) hernomen, evenals het vorig jaar veel bekroonde Kinderen van de zon van Gorki (een coproductie met TA, regie Ivo van Hove). En Krapps laatste band, een solo van Steven van Watermeulen in een regie van Simons. Ging het NTGent onder Simons in volle vaart internationaal voorwaarts, onder Opbrouck is wat dat betreft even pas op de plaats gemaakt. Maar intussen worden er voorzichtig buitenlandse stapjes gezet, door coproducties met Schauspielhaus Köln en de Rote Fabrik in Zürich. Ook is er een samenwerking met het Nationale Toneel van Theu Boermans op handen. Hoewel het voor Vlaamse groepen steeds moeilijker wordt voldoende in Nederland te spelen (en andersom) zal NTGent komend seizoen in zeven steden te zien blijven. Naast Amsterdam zijn dat Den Bosch, Groningen, Arnhem, Haarlem, Eindhoven en Rotterdam. Opbrouck: “De G7 noem ik dat. Het valt voor ons dus nog alles mee, maar wij doen er ook veel voor om in Nederland te kunnen blijven spelen, zeker in een tijd waarin de kaasschaaf bij jullie een guillotine is geworden. Ik hecht ook aan meer uitwisseling van Vlaamse en Nederlandse spelers. Zo komt Bert Luppes ons vaste ensemble versterken en zijn er verschillende gastspelers uit Nederland in onze producties te zien. Al met al voelen wij ons nog steeds meer dan welkom bij jullie.” 

SCHOUWBURG ZOEKT VRIENDEN (M/V)

1. Vrienden De vrienden van Stadsschouwburg Amsterdam zijn mensen die kunst & cultuur een warm hart toedragen. En, ook niet onbelangrijk, de schouwburg financieel ondersteunen. Sommigen met een paar tientjes per jaar, anderen met grotere giften. 2. Steunen De gemeente Amsterdam subsidieert de Stadsschouwburg, maar niet voldoende om al onze ambities te verwezenlijken. Bovendien vraagt de overheid kunstinstellingen om meer eigen inkomsten te werven om zo minder afhankelijk te worden van overheidssubsidie. Om deze redenen zijn we een paar jaar geleden gestart met ons vriendenprogramma. Met succes. 3. Resultaten Mede dankzij de vrienden van de Stadsschouwburg is de Rabozaal verder af gemaakt, zijn er rolstoelplaatsen in de zaal, hebben honderden basisschoolleerlingen workshops gekregen, hebben we een eigen educatieruimte gerealiseerd en coproduceerden we voor het eerst internationale voorstellingen. 4. Doelen De komende tijd willen we met onze vrienden onze succesvolle jeugdeducatie (workshops voor kinderen van Amsterdamse basisscholen), onze internationale voorstellingen (uit andere Europese hoofdsteden) en de zeer goed bezochte Expanding Theatre- evenementen versterken. 5. Cadeau! Alle vrienden krijgen voorrang bij de kaartverkoop. Zijn als eerste op de hoogte van alle nieuwtjes. Betalen geen toeslag bij het ruilen of inwisselen van kaarten. Krijgen het Stadsschouwburg Journaal thuisgestuurd, ontvangen de emailnieuwsbrief voor vrienden, krijgen een brief van Melle Daamen over de behaalde resultaten in het afgelopen jaar en een uitnodiging voor een kijkje achter de schermen.

7. Uitnodiging Als u vriend wordt, dan nodigen we u van harte uit in de Stadsschouwburg. Komt u ook? Bijvoorbeeld om te ontbijten met de directie, een repetitie te bezoeken of een keer achter de schermen te kijken. 8. Bellen Omdat de schouwburg zoveel mogelijk nieuwe vrienden wil verwelkomen (we hebben ze hard nodig), hebben we het zo makkelijk mogelijk gemaakt om vriend te worden. U kunt bijvoorbeeld gewoon even bellen met Nynke de Haan, 020 523 78 66 (niet alleen om u aan te melden, maar ook voor vragen natuurlijk). 9. Mailen Of gewoon een mailtje met adresgegevens sturen naar nynke.de.haan@ssba.nl 10. Faxen Dat doen we niet meer. Iedereen die liever niet wil bellen of mailen, is van harte welkom om langs te komen op het Leidseplein nummer 26. Vraagt u naar Nynke. 11. Machtigen Ga naar onze website, ssba.nl. Kies ‘steun ons / doneren’ en vul het machtigingsformulier in. U kunt kiezen voor een maandelijks bedrag van €5, €10 of €20, maar u mag natuurlijk ook een eenmalige gift doen. 12. Overmaken U kunt ook een bedrag overmaken op rekening 1040.45.450 op naam van Stichting Stadsschouwburg Amsterdam onder vermelding van ‘donatie’.  Stadsschouwburg Amsterdam is een ANBI.

6. En er is meer. Vrienden die €5 per maand geven krijgen ook 5 kortingsbonnen t.w.v. € 4; € 10 is 10 kortingsbonnen en een uitnodiging voor een repetitiebezoek; € 20 is 10 kortingsbonnen, een uitnodiging voor een repetitiebezoek en een ontbijt met de directie van de Stadsschouwburg. 13 13

INTERVIEW

Veel van hen zijn altijd ‘on the road’. Dansers en choreografen voor wie, hoe verschillend hun achtergronden ook zijn, grenzen wegvallen omdat het hun werk is te communiceren met hun lichaam, te praten zonder woorden. Dans, weten ze, is een wereldtaal. “Ik ben thuis waar mijn bed of koffer staat.”

Esperanto op de dansvloer door Astrid van Leeuwen

1.

2.

5.

14

3.

6.

4.

7.

“Wow! Dit vak kan mij echt óveral brengen.” De Vlaamse Astrid Boons (24) was net 17 jaar toen zij zich, tijdens een tournee met de Koninklijke Balletschool Antwerpen naar China en Japan, voor het eerst ten volle realiseert dat dans geen grenzen kent. “Het is een universele taal, een taal die iedereen begrijpt. En”, zo bedacht de danseres van Nederlands Dans Theater 2 zich destijds euforisch, “het enige wat ik hoef te doen is dansen.” Net als Boons reageren de meeste dansers met een ferm “absoluut” op de vraag of ze er regelmatig bij stilstaan dat dans een wereldtaal is. Ook de performers van ISH, het ‘crossover’ dansgezelschap van So You Think You Can Dance-jurylid Marco Gerris, voelen zich bevoorrecht ten opzichte van kunstenaars uit taalgebonden disciplines als toneel en cabaret. Shailesh Bahoran (29): “Ik moet dan meteen denken aan het International Breakdance Event, dat dansers van over de hele wereld trekt. We spreken meestal niet elkaars taal, maar, zó tof, we kunnen met gebaren en moves communiceren en van elkaar leren.” Zijn collega Abdelhadi Baaddi (26): “Ik heb ook als acteur gewerkt en dan ben je, qua speelplekken en qua doelgroepen, beperkt. Met ISH hebben we educatieprojecten over de hele wereld gedaan: Macau, India, Jordanië, Senegal, Amerika. Misschien zijn de onderwerpen die jongeren in die landen bezighouden verschillend, maar overal konden we hen op eenzelfde manier – zonder woorden – aanspreken en enthousiasmeren.” Ook Marco Gerris (37) is blij dat hij zijn producties – “uitgevoerd door de originele Nederlandse cast” – wereldwijd kan tonen. Vooral omdat hij er zelf zo veel inspiratie uit put. “Je kunt lezen, verhalen horen, maar je ervaart en leert het meest op reis. Naar welk land we ook gaan, steeds kom ik wel weer iets vernieuwends tegen.” Collega-choreograaf Guy Weizman (38), van het Groningse dansgezelschap Club Guy & Roni, is al even geestdriftig: “Zelfs als we tekst in onze voorstellingen gebruiken, kunnen we nog overal spelen. Omdat mensen ook die andere taal – de dans – hebben om zich aan vast te houden.” Wat overigens, zegt hij, niet wegneemt dat het publiek overal weer anders reageert. “Duitsers nemen dingen vaak zwaar op, Italianen lachen veel, Amerikanen blijken gauw geschokt. Maar ook al wijken onze voorstellingen vaak sterk af van wat mensen gewend zijn, het is net als met eten: je hoeft niet thuis altijd couscous te koken om het voor een keertje lekker te vinden.” Meditatief versus flashy Voor de Taiwanese Meng-Ke Wu (25) heeft dans als internationale taal nog een extra lading gekregen. “Toen ik twee jaar geleden bij Nederlands Dans Theater 2 begon, sprak ik geen woord Engels. Ik kon alleen met mijn lichaam communiceren. Dans gaf mij de kans mijzelf uit te drukken en aan anderen te laten zien wie en hoe ik ben.” Haar Chinese achtergrond zie je terug in haar dansen, zegt Wu. “Tijdens mijn opleiding kreeg ik ook les in tai chi en martial arts. Ik denk dat ik daardoor veel aandacht geef aan het detail, en beter in trage dan in snelle dans ben.” Collega Spencer Theberge (25) erkent het verschil. “Aziatische dansers hebben een kalme, bijna meditatieve kwaliteit en focus. Hun energie richt zich naar binnen. Daar waar Amerikanen – mijzelf incluis – hun energie meer naar buiten richten, meer flashy zijn.” Voor hem ligt daarin een belangrijke reden om in het buitenland te willen werken. “Ik hoop hier bij Nederlands Dans Theater andere kanten van mijzelf te ont-

dekken.” Andere dansers en choreografen hebben een ‘gemixte’ achtergrond en zijn zich daar ook terdege van bewust. Guy Weizman: “Ik ben de derde generatie van een familie van immigranten en de culturen die ik in mij draag botsen flink. In het begin voelde dat bijna schizofreen, maar nu zie ik het als een verrijking. In mijn werk gebruik ik, naast alle invloeden uit mijn geboorteland Israël, zeker ook de levensvreugde en innerlijke kracht van mijn Marokkaanse ouders.” ISH-performer Abdelhadi Baaddi, eveneens kind van Marokkaanse ouders, maar geboren in Nederland: “Op het gebied van cultuur, geloof en opvoeding ben ik “van alles wat”. Je kunt dat vertalen naar hoe ik me met theater bezighoud. Ik probeer “van alles” te zijn, ik laveer tussen beatboxen en dans, tussen rauwe hiphop en de strakke isolaties van poppin”.” Bij collega Shailesh Bahoran kwam de belangstelling voor zijn roots pas later. “Ik zag mezelf altijd als Surinamer, maar raak steeds meer geboeid door mijn Hindoestaanse achtergrond. Dat verwerk ik ook in mijn dans: ik gebruik steeds meer mudra”s, de handbewegingen uit de klassieke Indiase dans.” Allemaal – dansers en choreografen – zien ze een enorme meerwaarde in het werken met dansers uit verschillende culturen. Marco Gerris, zelf geboren in de Filippijnen en opgegroeid in België: “Ik doe niet aan typecasting, maar alleen blank of zwart vind ik saai en dus betrap ik mezelf er steeds weer op dat ik onbewust een mix aan culturen kies.” Voor Igor Podsiadly (27), afkomstig uit Polen en dansend bij Club Guy & Roni, is ook het werken met choreografen met een andere achtergrond dan de zijne een openbaring gebleken. “Guy Weizman en Roni Haver zijn in hun werk heel mediterraan en emotioneel. Ze willen echt een “connect” voelen met de dansers met wie ze werken. Dat is totaal anders dan ik ooit in Polen had kunnen ervaren.” Toch vallen al die verschillen in de repetitiestudio uiteindelijk weg, aldus NDT-danseres Astrid Boons. “Dat is nou juist het mooie van deze job: al zijn onze achtergronden totaal verschillend, je snapt elkaar, spreekt dezelfde taal.” Gekker dan gek Net als Boons, heeft de drang om meer van de wereld te zien ook Meng-Ke Wu, Igor Podsiadly en Spencer Theberge naar Nederland gevoerd. Theberge: “Voor Amerikanen is het zó zeldzaam om hun land te verlaten, maar voor mij was reizen juist mijn eerste doel.” Maar keerzijdes zijn er ook. Theberge: “Ik vind het vooral erg dat mijn familie niet kan zien wat ik doe, waaróm ik weg ben gegaan.” Boons: “Ik ben thuis waar mijn bed of koffer staat. Ooit komt vast het moment dat ik me ergens thuis wil voelen, maar nu leef ik in een roes.” Podsiadly: “Ik heb er geen last van, maar ik zie om mij heen wel gebeuren dat mensen “lost” raken van altijd “on the road” zijn.” Zelf heeft hij daarom de raad van een vriend opgevolgd: “Hij zei dat je niet op twee plaatsen tegelijk kunt wonen. Je moet, als je in Nederland woont, er vol voor gaan, het echt een kans geven. Pas dan, zo zal je zien, komen de goede dingen jouw kant op.” Bij choreografen Guy Weizman en Marco Gerris is dat helemaal gelukt. Weizman: “Ik heb overal gewoond, maar in Groningen voel ik mij voor het eerst thuis. Groningers zijn recht-door-zee en stellen niet bij alles vragen. Dingen mogen bij hen ook rauw, ruig en vreemd zijn.” Gerris: “Ik was meteen verliefd op Amsterdam. Alles schreeuwde in mij: dit is het! Je mag hier net zo maf doen als je wilt. Er is altijd wel iemand die nog gekker is dan jij. Dat stelt me gerust.” 

Nederlands Dans Theater 2 Programma A - Van Manen, Kylián, Miller & Lee za 24 & zo 25 nov, 20.30 uur > Lees meer in het programma op p. 40. Programma B - Ekman, Inger, Leon & Lightfoot di 16 apr, 20.30 uur > Lees meer op www.ssba.nl.

ISH THIS IS ISH (première) zo 28 & ma 29 okt, 20.00 uur > Lees meer in het programma op p. 30.

Club Guy & Roni Midnight Rising do 25 okt, 20.00 uur > Lees meer in het programma op p. 30. L’ histoire du soldat di 15 jan, 20.30 uur > Lees meer op www.ssba.nl.

foto’s 1. Astrid Boons (foto: Joris-Jan Bos) 2. Abdelhadi Baaddi (foto: Fenna van der Vliet) 3. Spencer Theberge (foto: Joris-Jan Bos) 4. Meng-Ke Wu (foto:Joris-Jan Bos) 5. Shailesh Bahoran (foto: Fenna van der Vliet) 6. Guy Weizman (foto: Igor Podsiadl) 7. Marco Gerris (foto: Fenna van der Vliet)

15

portret

“Ik haat de wereld omdat ik van het leven houd.” Angélica Liddell was twee jaar geleden de ontdekking van het Festival van Avignon. De ‘Spaanse furie’ neemt haar publiek mee naar plekken waar het zelf niet durft te gaan. Sinds Avignon staan de internationale podia te springen om haar werk te kunnen laten zien.

Angélica Liddell:

“Het toneel is een slagveld” door Francy Derks en An Cardoen foto Ricardo Carrillo de Albornoz

16

Shock-discovery ― Angélica Liddell (1966) behoort al jaren tot de top van het Spaanse underground theater. In 1993 richtte ze in Madrid haar eigen gezelschap op, Atra Bilis Teatro. Ze schreef, regisseerde en acteerde in meer dan 20 producties en won vele prijzen. De Franse krant l’Humanité noemde haar de ‘shock discovery’ van Avignon 2010, waar ze de toeschouwers en recensenten totaal overdonderd in hun stoelen achterliet. Ze veroorzaakte er een sensatie met twee voorstellingen: La casa de la fuerza (Het huis van de macht) en El año de Ricardo (Het jaar van Richard). Over die laatste voorstelling - ook te zien in Theater Frascati - schreef De Standaard: “Als je buitenwankelt, weet je niet goed wat je overkomen is. Maar dát je iets overkomen is, staat buiten kijf.” Na Avignon - keizerin onder de theaterfestivals - veroverde Liddell stormenderhand de internationale theaterwereld. Iedereen had het over haar. Haar nieuwste voorstelling, Maldito sea el hombre que confía en el hombre: un projet d’alphabétisation ging in première tijdens Avignon 2011. Nu haalt de Stadsschouwburg deze opzienbarende productie naar Nederland. Exclusief te zien in Amsterdam. Pornografie voor de ziel ― “Het toneel is een slagveld”, zei Liddell tegen l’Humanité . En dat is te zien in haar voorstellingen - met sprekende titels als Y los peces salieron a combatir contra los hombres (En de vissen trokken ten strijde tegen de mensen, 2003) of Once Upon a Time in west Asphixia (2008). Op het podium gaat ze tekeer tegen de misstanden die ze om zich heen ziet, tegen hypocrisie, tegen machtsmisbruik. La casa de la fuerza (2010) was een aanklacht tegen geweld tegen vrouwen. Soms gaat het over haar eigen onmacht, over de worsteling met de regels die de maatschappij ons oplegt, zoals in Te haré invincible con mi derrota (Mijn ondergang zal je onoverwinnelijk maken, 2009). Voor El año de Ricardo (2010) herschreef Liddell Shakespeares Richard III. Het is een niet-aflatende donderpreek over de stompzinnigheid van het volk jegens zijn dictators, zowel in duistere totalitaire samenlevingen als in verlichte democratieën als de onze. Liddell legt de mechanismen van macht en geweld pijnlijk bloot. Soms letterlijk pijnlijk, zoals in Te hare invincible con mi derrota, waarin ze zichzelf verwondde met scheermesjes. Dat is niet bedoeld als effectbejag. Liddell wil – desnoods met geweld – de laklaag van de beschaving afkrabben. “Ik laat de echte wereld binnen in het theater. Op het toneel zeg ik luidop de waarheid. Hier worden de muren van de betamelijkheid opgeblazen. Betamelijkheid is een hindernis in mijn werk. Wat ik maak, is een soort pornografie, pornografie voor de ziel.” Roes, razernij en troost ― De Spaanse furie, zoals ze vaak genoemd wordt in de pers, brengt altijd zichzelf mee. Haar werk is heel persoonlijk. “Ik probeer pijn om te zetten in schoonheid.” , zei ze daar zelf over. Soms zijn de beelden zo ‘in your face’ dat je liever even de andere kant

zou willen opkijken. Dan weer zijn ze van een ontstellende poëtische schoonheid. Want het werk van Liddell is nooit eendimensionaal, nooit louter gewelddadig. Soms met de karakteristieke, ‘Liddelliaanse’ donkere humor. Haar producties zijn als een louterende reis, een Danteske trip naar de hel en terug. “Roes, razernij en troost”: deze typering van La casa de la fuerza is van toepassing op al haar werk. Liddell gooit daarvoor alle beschikbare middelen in de strijd. Muziek (het mariachi-orkest in La casa de la fuerza), beeldende kunst (ze werkt vaker samen met beeldend kunstenaar Enrique Marty), tekst, performance, zelfs acrobatie (in Maldito sea el hombre (…) staan vijf Chinese acrobaten op het toneel). “Het levert theater op zoals we het in onze contreien weinig zien: wars van elke afstandelijkheid en doorgedreven in zijn aanklacht tegen elke vorm van hegemonie en de aanvaarding daarvan.”, schreef De Standaard.

Maldito sea el hombre que confía en el hombre: un projet d’alphabétisation vr 2 & za 3 nov, 20.00 uur > Lees meer in het programma op p. 32.

Vervloekt is hij die de mensen vertrouwt ― In Maldito sea el hombre que confía en el hombre: un projet d’alphabétisation richt Liddell haar pijlen op de maatschappij. Wantrouwen is de drijfveer van haar personages. Het Spaanse deel van de titel verwijst dan ook naar een citaat uit het Bijbelboek Jeremia: “Vervloekt is hij die de mensen vertrouwt”. Liddell: “De eerste keer dat ik dit citaat hoorde, was lang geleden, in een film van Pasolini. Ik was toen nog te onschuldig om het te geloven. Maar de afgelopen jaren waren deze woorden mijn enige houvast. Zoals Anna Karenina zegt: “De eeuwen verstrijken, maar nooit kan ik de onschuld van toen terugkrijgen. Ik ben al verdoemd.” Maldito sea el hombre (…) begint met een klasje kinderen in een geschilderd sprookjesbos. Ze leren het alfabet. Elke letter van het alfabet (daaraan refereert het Franse deel van de titel) wordt geassocieerd met een woord. De eerste letter is niet de A, maar de E van Enfant, kind. De toon wordt gezet: “Ik ken geen enkel kind dat een deugende volwassene is geworden.”, zegt Liddell. Geleidelijk aan wordt het sprookjesbos bevolkt door sculpturen van Enrique Marty, als levenloze, gewonde lichamen. Tijdens een eerdere cursus Frans, “terug in de schoolbanken”, had Liddell een visioen gekregen, van mensen die hun eigen alfabet uitvinden om hun wantrouwen woorden te geven. “Die duistere fantasie (een groep individuen, gewonden, die naar Frankrijk oprukt om de wereld te haten) was een beeld voor de bittere ontgoocheling waar het leven ons allemaal naartoe drijft.” Maldito sea el hombre (…) is geen verhaal van een onbezorgde kindertijd, maar over het verlies van onschuld. De aanwezigheid van de kinderen op het toneel maakt de impact des te groter. De E van enfant, de L van loup (wolf), de M van méfiance (wantrouwen). 

17

FOTOREPORTAGE booty Looting – Ultima Vez / Wim Vandekeybus In booty Looting, de nieuwe voorstelling van de Belgische choreograaf Wim Vandekeybus, speelt fotografie een grote rol. Foto’s kunnen ons geheugen (en dus ons verleden) ingrijpend beïnvloeden en zelfs vervalsen. De enthousiaste reacties na de première spreken voor zich: “Energiek, instinctief en agressief.” (De Morgen) Op woensdag 26 september komt de voorstelling naar de Stadsschouwburg voor de Nederlandse première. Op het podium staan zes dansers, een gitarist en popfotograaf Danny Willems. Hij maakte exclusieve foto’s tijdens de repetities, die wij alvast mochten publiceren.

18

19

portret

Drie grote Europese regisseurs zetten hun tanden in het werk van Shakespeare. De Pool Krzyzstof Warlikowski, de Spanjaard Calixto Bieito en de Belg Ivo van Hove, directeur van Toneelgroep Amsterdam. Ze gelden als koplopers van hun generatie ĂŠn als Shakespearespecialisten.

SHAKESPEARE VOOR DE 21E EEUW door An Cardoen

20

Hun voorstellingen geven elk een hele verschillende visie op het werk van Shakespeare. Opvallend: alle drie kozen ze voor een collage van teksten en scènes, een wijds perspectief en een grootschalige opzet. Het bejubelde Romeinse tragedies (Van Hove) wordt dit seizoen hernomen, nadat het publiek de voorstelling als favoriet verkoos. African Tales after Shakespeare (Warlikowski) werd in de pers ‘een absolute aanrader’ genoemd en komt na een succesvolle internationale tournee naar Amsterdam (exclusief in de schouwburg te zien). De derde voorstelling, Forests van Calixto Bieito, beleeft zijn première tijdens het prestigieuze World Shakespeare Festival. Ook deze voorstelling is exclusief in Amsterdam te zien.

van onze samenleving: Koning Lear (de oude man); Othello (de zwarte man); Shylock (de Jood). Warlikowski: “Zij zijn de buitenstaanders, in onze tijd net zo goed als in die van Shakepeare.” Dit zijn ook thema’s uit het werk van Coetzee. Tegenover de mannen staan de vrouwen: Cordelia, Desdemona, Portia. Voor hen schreef Mouawad schitterende nieuwe monologen. In het Merchant of Venicedeel voert Warlikowski de muizen, ratten en varkens uit Art Spiegelmans Holocauststrip Maus ten tonele. Othello spreekt de militante teksten van Cleaver uit. Zo zit de voorstelling vol pregnante woorden en beelden die blijven hangen en doen nadenken.

Verschroeide aarde: Krzysztof Warlikowski ― Krzysztof Warlikowski is één van de belangrijkste regisseurs van dit moment. Hij behoort tot een generatie Poolse regisseurs die na het communisme het traditionele theater openbraken. Hij kaartte grote thema’s aan die tot dan taboe waren in Polen: de Holocaust, religie, homoseksualiteit. Een beeldenstormer, die in de rest van Europa enthousiast werd binnengehaald. Zijn werk is te zien op de belangrijkste podia en festivals en vele malen bekroond. Op dit moment leidt hij zijn eigen theater, het Nowy Teatr (‘nieuw theater’) in Warschau en werkt als gastregisseur bij de grote Europese theaterhuizen.

Stomp in de maag: Calixto Bieito ― De Catalaanse regisseur Calixto Bieito geldt, net als Warlikowski en Van Hove, als één van de belangrijkste theatermakers van Europa. En als een enfant terrible. Vooral in de operawereld schopte hij regelmatig tegen zere schenen. Vind de ene criticus het “pornografische sensatiezoekerij”, een andere bestempelt het als “geniaal”. Ondertussen rijgt hij de internationale successen aan elkaar. Het publiek blijft toestromen. Net als de theaterprijzen. Bieito leidt het Teatre Romea in Barcelona maar vliegt voortdurend Europa rond, op uitnodiging van prestigieuze podia en operahuizen. De directeur van het Festival van Edinburgh vond het “van het grootste belang dat Bieito’s werk hier te zien is.” “Bieito’s theater bevindt zich in het hart van zijn cultuur en vuurt met geladen wapens”, zei de Britse schrijver David Hare.

En dan Shakespeare. Van zijn twaalf Shakespeares was er geen één die conventioneel genoemd kan worden. “In Polen ga je naar het theater om antwoorden te krijgen op vragen die je bezighouden, jezelf en de wereld te kunnen begrijpen. Wij willen ons ontdoen van die 19e-eeuwse opvatting waarin de wereld op het toneel niets te maken heeft met de werkelijkheid op straat.”, zegt Warlikowski. Ook African Tales after Shakespeare gaat over de wereld nu, weerspiegeld in een collage van teksten van Shakespeare (King Lear, Othello en The Merchant of Venice), van de Zuid-Afrikaanse Nobelprijswinnaar Coetzee, de bejubelde Libanees-Canadese schrijver Wajdi Mouawad (de auteur van Branden) en de Amerikaanse Black Panther Eldridge Cleaver. “Men ziet een geïnspireerde regisseur aan het werk, omringd door schitterende acteurs.” schreef de pers na de Luikse wereldpremière. Deze driedelige theatermarathon is geen ‘culturele fastfood’. “De voorstelling eist een inspanning van het publiek. Maar er zijn zoveel schitterende passages, en zoveel momenten waarbij er een nieuw licht schijnt op Shakespeare, dat de voorstelling een absolute aanrader is.” (Cobra) Wie bereid is er goed voor te gaan zitten, krijgt vintage Warlikowski. Ondanks de titel, gaat de voorstelling niet over Afrika. ‘African’ staat voor ‘zwarte aarde’: de verschroeide aarde, de wereld zonder hoop. Daar bevinden zich de verworpenen

Bieito zegt niet op zoek te zijn naar het schandaal. Als zijn beelden shockeren, is dat omdat de inhoud van het stuk daarom vraagt. Hij begreep bijvoorbeeld de verontwaardiging over zijn gewelddadige Il Trovatore niet. “Dat stuk gaat over gruwelijke dingen”, zei hij in een interview. “Ik wilde die horror laten zien.” Hij heeft een groot geloof in de kracht van theater, op voorwaarde dat de regisseur oude teksten laat spreken in een hedendaagse taal. Wie niet tegen de vuiligheid en de rauwheid van het theater kan, blijft beter thuis met het boek of de cd, gaf Bieito zijn critici na. “Theater moet een unieke ervaring zijn. Je moet voelen, verrast worden en nieuwe dingen over jezelf ontdekken. Het moet een stomp in de maag van het publiek zijn.” Bieito staat bovenal bekend om zijn briljante Shakespeareensceneringen. Het zijn stuk voor stuk indringende theaterbelevenissen. Over zijn Hamlet schreef The Scotman: “Geniaal. Opwindend radicaal en tegelijk met groot respect voor het origineel.” En de London Review over Macbeth: “Vol energie, brutale lichamelijkheid, humor, geweld en verbeeldingskracht.”

African Tales after Shakespeare di 18 & wo 19 sep, 18.00 uur > Lees meer in het programma op p. 15.

Romeinse tragedies vr 28 & za 29 sep en vr 5 & za 6 okt, 18.00 uur zo 30 sep & zo 7 okt, 16.00 uur > Lees meer in het programma op p. 17 & 21.

Forests wo 10 & do 11 okt, 20.00 uur > Lees meer in het programma op p. 24.

Zie ook De Shakespeare Collectie op p. 2 van het programma katern.

Het Shakespeare Abonnement van Toneelgroep Amsterdam

 Ga naar Het temmen van de feeks, Othello, Macbeth en publieksfavoriet Romeinse tragedies voor € 115,00 en bespaar € 28,50.

21

KIJKEN EN MEER ZIEN Theatercursussen 2012-2013 Zijn nieuwe productie Forests is opnieuw een onderneming doorheen het werk van Shakespeare. Hij maakt de voorstelling in opdracht van het World Shakespeare Festival, als coproductie met de Birmingham Repertory Theatre Company en in samenwerking met de Royal Shakespeare Company. Forests wordt een Danteske reis, die voert van paradijselijke scènes (As You Like It) naar het vagevuur (het dreigende bos uit Macbeth) om uit te komen in de hel (de woeste kliffen waar King Lear zijn ondergang tegemoet gaat).

Op publiek verzoek: Ivo van Hove ― “Magistrale krachttoer van Van Hove, één van zijn indrukwekkendste voorstellingen”, schreef Het Parool over Romeinse tragedies, een regie van Ivo van Hove bij zijn gezelschap Toneelgroep Amsterdam. Dit seizoen is de voorstelling weer in Amsterdam te zien. Begin februari mocht het publiek beslissen welke voorstelling TA volgend seizoen zou moeten hernemen. Romeinse tragedies werd als uitgesproken favoriet verkozen. De voorstelling reist verder naar New York en Napels. Romeinse tragedies ging tijdens het Holland Festival 2007 in première en werd geselecteerd voor het Theaterfestival van Nederland en Vlaanderen. Daarna reisde de voorstelling naar festivals in Braunschweig, Wenen en Avignon. Chris Nietvelt werd voor haar rol als Cleopatra bekroond met de Theo d’Or 2008, de belangrijkste Nederlandse acteerprijs. “Een toneel­ belevenis zonder weerga, het theater van de toekomst; inventief, zinnenprikkelend, technisch hoogstaand, dicht op de huid. Legendarisch.” (Elsevier) Regisseur Ivo van Hove bewerkte de Romeinse tragedies van Shakespeare tot een doorlopende voorstelling over het mediaspektakel dat politiek heet. Coriolanus speelt zich af tijdens de opkomst van de Romeinse Republiek. De titelheld wordt verbannen en trekt uiteindelijk ten strijde tegen zijn eigen stad, Rome. Julius Caesar verwerft zijn macht juist omdat hij de massa virtuoos weet te bespelen. Een aantal politici vreest de dictatuur en ruimt hem uit de weg. In Antonius & Cleopatra lopen wereldpolitiek en passionele liefde door elkaar. Het leidt tot een bloedbad. De drie titelhelden ontdekken dat de tol van roem en macht veel hoger is dan ze konden vermoeden. Bijzonder: tijdens deze marathonvoorstelling kunt u vrij in en uit lopen en kunt tijdens de voorstelling iets te eten of te drinken kopen. ―

Shakespeare Theater Menu

in café-restaurant Stanislavski vanaf di 15 aug t/m zo 16 sep Gerookte Schotse zalm met waterkerssalade en Cumberlanddressing  Zacht gegaarde rosbief met tijmjus, spruitjes en aardappeltaart  Zomerse pudding met vers fruit en vanilleslagroom

22

Na de repetitie / Persona, foto: Jan Versweyveld

Romeo & Julia foto: Vincent Mentzel

Van idee tot voorstelling

Dans kijken en meer zien Reis door de wereld

Stadsschouwburg Amsterdam & Toneelgroep Amsterdam

Stadsschouwburg Amsterdam i.s.m. de Volksuniversiteit

―

―

Tijdens deze cursus wordt u ingewijd in de geheimen van het theatermaken. De cursus loopt parallel aan de repetitieperiode van Na de repetitie / Persona (regie Ivo van Hove). Terwijl de acteurs (Jacob Derwig, Marieke Heebink, Karina Smulders en Frieda Pittoors) repeteren, gaat u dieper in op de teksten van Ingmar Bergman en neemt u een kijkje achter de schermen. En u bezoekt de voorstelling, die u na vier cursusavonden als geen ander kent.

Eerst de belevenissen van Shakespeares beroemde liefdespaar Romeo en Julia, verbeeld in twaalf eigentijdse dansscènes met muziek uit alle windstreken. Dan op pad met de wereldwijd bewonderde Akram Khan, die ons meeneemt naar zijn geboorteland Bangladesh. Tot slot de poëtische wereld van het Nederlands Dans Theater 2. Wat bezielt de choreografen, wat zijn hun inspiratiebronnen en hoe kunnen we hun werk plaatsen? In deze cursus leiden dvd-fragmenten en een special guest u door de wereld van de danskunst. Na afloop bekijkt u dans met andere ogen.

cursusdata: ma 26 nov, 3, 10 & 17 dec, 19.30-22.00 uur voorstelling: zo 16 dec kosten: € 75 (excl. voorstelling) Stadsschouwburg / TA pashouders: € 70 (excl. voorstelling) - aanmelden via kassa Stadsschouwburg: 020 624 23 11

cursusdata: zo 14 okt, 4 & 25 nov & 2 dec, 15.00-17.00 uur voorstellingen: di 23 okt (Romeo & Julia), zo 11 nov (DESH), za 24 nov (NDT2) kosten: € 75 (excl. voorstellingen) Stadsschouwburg / TA pashouders: € 70 (excl. voorstellingen) - aanmelden via kassa Stadsschouwburg: 020 624 23 11

Othello foto: Bart Van Der Moeren

foto: Marietta van Regteren

foto: Marietta van Regteren

All The World’s a Stage Een kennismaking met William Shakespeare

Theaterweekenden bij Toneelgroep Amsterdam

Theater Speciaal

Toneelkijkcursus

Toneelgroep Amsterdam

Toneelgroep Amsterdam i.s.m. de Volksuniversiteit

Toneelgroep Amsterdam

foto: Marietta van Regteren

Stadsschouwburg Amsterdam

―

―

―

―

Onder leiding van dramaturge Laura Minderhoud maakt u kennis met de beroemdste toneelschrijver: William Shakespeare. Aan de hand van beeldmateriaal ziet u hoe theater en filmmakers zijn werk hebben geïnterpreteerd. Theaterteksten en achtergrond­ literatuur geven u een gedegen kennis om de voorstelling mee in te stappen. U bezoekt drie totaal verschillende uitvoeringen: Een Koerdische Hamlet (wereldpremière), een eigentijdse Timon van Athene en een Vlaamse Othello (NL première). Een van de makers komt de voorstelling toelichten. U sluit de cursus af met een drankje na afloop van Othello.

Wilt u weten hoe het is om acteur te zijn bij het grootste gezelschap van Nederland? Wilt u de repetitiestudio’s van TA eens uitproberen? Doe dan mee aan een van onze vier theaterweekenden en krijg inside information van de TA-acteurs. Op zaterdag werkt u van 11.00 tot 17.00 uur aan scènes en ’s avonds bezoekt u samen de voorstelling in de Stadsschouwburg. Op zondag krijgt u van 12.00 tot 16.00 uur speltips van één van de acteurs die u de avond voordien aan het werk hebt gezien.

In deze cursus werkt u met een TA-theaterdocent rond de voorstellingen Macbeth (William Shakespeare) en Nora (Henrik Ibsen). U gaat zelf spelen, analyseren en kijken. Ook wordt er een masterclass gegeven door een acteur van Toneelgroep Amsterdam. Ervaring is niet nodig, maar voor de onderlinge samenwerking en het voorbereiden van scènes is het wel noodzakelijk dat u iedere week aanwezig kunt zijn.

In drie avonden meer weten en horen over Shakespeares Macbeth? Of over Kinderen van de zon van Maxim Gorki? Dat kan. De eerste avond luistert u naar het verhaal over de auteur en zijn rol in de literatuur. De volgende avond bezoekt u de voorstelling in de Stadsschouwburg. En op de laatste avond bent u te gast in een van de TA-repetitiestudio’s waar de regie-assistent of dramaturg dieper ingaat op de voorstelling.

cursusavonden: do 4, 11, 25 okt, 1, 8, 15, 29 nov, 6 & 20 dec masterclass: ma 10 dec voorstellingen: do 22 nov (Macbeth) en do 13 dec (Nora) - aanmelden via www.crea.uva.nl

do 18, wo 24 & 31 okt: Macbeth vr 8, 15 & 22 mrt: Kinderen van de zon - aanmelden via www.volksuniversiteitamsterdam.nl

cursusdata: wo 10 & 31 okt en 6 & 27 feb, 19.30-22.00 uur voorstellingen: 17 okt (Hamlet), vr 15 feb (Timon van Athene), za 9 mrt (Othello) kosten: € 75 (excl. voorstellingen) Stadsschouwburg / TA pashouders: € 70 (excl. voorstellingen) - aanmelden via kassa Stadsschouwburg: 020 624 23 11

za 24 & zo 25 nov: Macbeth (Shakespeare) za 8 & zo 9 dec: Nora (Henrik Ibsen) za 2 & zo 3 feb: Het temmen van de feeks (Shakespeare) za 13 & zo 14 apr: Husbands (John Cassavetes) - aanmelden via www.tga.nl (TA-extra)

23

column

De wereld veroveren vanuit de Stadsschouwburg door Maurice Seleky, organisator Jonge Schrijversavond

Verreweg de meeste schrijvers willen met hun werk de wereld veroveren – een ambitieus, maar legitiem streven. In de praktijk blijkt de verovering van die wereld best wel een opgave, zelfs als het gaat om een relatief klein deel, Nederland bijvoorbeeld. Zeker voor jonge, vrij onbekende literaire talenten is het vaak moeilijk om met hun boeken een publiek te vinden. Daarom begon ik in 2009 met het organiseren van de Jonge Schrijvers­ avond, een podium waar jong literair talent zichzelf kan presenteren aan een breed publiek. De eerste twee edities vonden plaats in het sympathieke, maar bescheiden Crea Theater, onderdeel van de Universiteit van Amsterdam. Desalniettemin waren deze avonden met optredens van jonge schrijvers als Philip Huff, Maartje Wortel en Thijs de Boer druk bezocht. Studenten, uitgevers, journalisten en andere bezoekers wisten elkaar te vinden in de geborgenheid van nieuwe literatuur en dat smaakte stiekem naar meer. In het begin van 2011 kwam ik op een rokerige, zeer vrolijke verjaardag van een bevriend schrijfster de illustere Stadsschouwburgdirecteur Melle Daamen tegen. Hoewel ik hem toen nog nauwelijks kende, stelde ik hem in een opwelling voor om de Jonge Schrijversavond eens in de Stadsschouwburg te organiseren. Joviaal, maar ernstig zei hij dat ik hem altijd kon mailen. En zo geschiedde.

bestond uit twintigers en dertigers, terwijl hun optredens tegelijkertijd interessant waren voor mensen van alle leeftijden. We sloten de avond af met signeersessies, boekverkoop en een wild Jonge Schrijversbal. Daarna wisten we dat we dit nog een keer gingen doen. Op vrijdag 23 november is het zover. Een tweede editie van de Jonge Schrijversavond in de Grote Zaal, in de opzet hetzelfde als vorig jaar, maar wel uitgebreid met een breder randprogramma. Auteurs als Marjolijn van Heemstra, James Worthy en Renske Jonkman zullen voorlezen, terwijl schrijvers als Johan Fretz en Renske de Greef hun opwachting maken als DJ op het Jonge Schrijversbal. Als organisatie kijken we enorm uit naar deze avond, want het blijft spannend om de wereld voor een deel kennis te laten maken met de stem van een nieuwe literaire generatie. Als u dit avontuur met ons wil beleven, kom dan naar de Stadsschouwburg op 23 november. Ik hoop u daar te mogen begroeten, tussen alle jonge schrijvers die met hun boeken de wereld willen veroveren.  Jonge Schrijversavond vr 23 nov, 20.30 uur

Een klein, particulier initiatief groeide uit tot een tamelijk grootschalig literair evenement in de Grote Zaal van de Stadsschouwburg. Met hulp van de schouwburg, maar ook van organisaties als de CPNB, selexyz, het AFK, Moët Hennessy en diverse uitgeverijen wisten we met een klein team een programma neer te zetten waarop honderden bezoekers afkwamen. Dankzij geweldige bijdragen van auteurs als Daan Heerma van Voss, Hanna Bervoets, Joost de Vries en Nine Ludwig slaagden we erin om een publiek te bereiken dat voor een groot deel

24

24

Stadsschouwburg nieuws foto: Bernadette Gerats & Bülent

Een Koerdische Hamlet en de Marokkaanse André van Duin Het Amsterdamse Theater RAST maakte samen met het Koerdische Stadstheater Diyarbakir Hamlet, hebûn an nebûn. Naar Shakespeare, met live gespeelde traditionele muziek.

Het Nederlands Theater Festival De brochure is uit!

Jar Wa Majrour is een Marokkaanse komedie met knipoog naar de politiek. Abdellatif Dechraoui regisseert acht acteurs, van La Troupe du Théâtre National, waaronder Mohamed El Jem, de ‘Marokkaanse André van Duin’. Alleen te zien in Utrecht en Amsterdam. - Hamlet, hebûn an nebûn: wo 17 okt, 20.30 uur - Jar Wa Majrour: do 22 nov, 20.30 uur

Het programmaboekje van het Nederlands Theater Festival is uit. Het ligt in de rekken in de schouwburg. U kunt het ook aanvragen via www.tf.nl. foto: Jan Versweyveld

Fotoexpositie Jan Versweyveld Vanaf 24 augustus kunt u het werk van TA-fotograaf en scenograaf Jan Versweyveld bewonderen in de Ajaxfoyer van café-restaurant Stanislavski. In 2001 werd Jan Versweyveld hoofd scenografie en vormgeving van Toneelgroep Amsterdam. Sinds 2005 manifesteert hij zich ook als fotograaf. Hij maakte foto’s voor én achter de schermen bij Toneelgroep Amsterdam. De expositie geeft een uniek beeld van het gezelschap.

Op 30 augustus barst het festival los, met o.a. de tien beste voorstellingen van het afgelopen seizoen. Vier van de vijf geselecteerde grote zaal-voorstellingen waren vorig seizoen in de Stadsschouwburg te zien. - 30 aug t/m 9 sep, Stadsschouwburg en andere locaties.

Red Dot Award Onze geweldige vormgevers, Van Lennep, hebben hun eerste RedDot Award gewonnen. Ze kregen deze belangrijke Europese designprijs voor hun ontwerp van het Stadsschouwburg Journaal. Wij zijn ontzettend trots! - Meer info over RedDot vindt u op en.red-dot.org

foto: Richard Haughton

Akram Khan op de Olympische Spelen De Brits-Bengaalse meesterchoreograaf Akram Khan wordt wereldwijd op handen gedragen om zijn dansvoorstellingen waarin hij Indiase kathak en hedendaagse dans afwisselt. Hij choreografeerde ook een deel van de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Londen. In november van dit jaar is hij in de Stadsschouwburg te zien met DESH, de solovoorstelling waarvoor hij een prestigieuze Laurence Olivier Award kreeg en die lovend onthaald werd. “Akram Khan verbluft.” (De Standaard) - DESH, te zien op zo 11 nov, 20.00 uur

Wij boeken bij Wist u dat de Stadsschouwburg voorstellingen blijft bijboeken gedurende het hele jaar? Er komen namelijk steeds nieuwe voorstellingen bij. Wij houden u natuurlijk zoveel mogelijk op de hoogte. Via www.ssba.nl bent u het beste en het snelste op de hoogte van de actuele programmering. Zo mist u geen bijzondere, nieuwe (inter)nationale voorstellingen!

- www.tga.nl

25

“Haar gezicht! Die ogen! Als … (aarzelt) … chrysoliet.” (Krapp in Krapps laatste band van Samuel Beckett)

26

handige info

Openingstijden, kassa-informatie, bereikbaarheid en alle andere handige informatie vindt u hier.

KASSA Stadsschouwburg Leidseplein 26 1017 PT Amsterdam 020 624 23 11 / www.ssba.nl Openingstijden 12.00 tot 18.00 uur of tot aanvang voorstelling. Op zon- en feestdagen vanaf twee uur voor aanvang voorstelling. Telefonisch: 12.00 tot 18.00 uur, behalve op zon- en feestdagen. STADSFOYER Cafe-restaurant Stanislavski 020 795 99 95 / www.stanislavski.nl Open vanaf 9.00 uur (zo 10.00 uur). Telefonisch reserveren van 10.00 tot 22.00 uur. Informatiehal Hier vindt u alle brochures van de Stadsschouwburg en Toneelgroep Amsterdam, flyers van de voorstellingen en informatie van de AUB Ticketshop. Raadpleeg de online agenda’s op de beschikbare computers. AUB Ticketshop Informatie en kaartverkoop voor alle culturele evenementen in Amsterdam. Hier vindt u ook de Last Minute Ticketshop. Theatre Bookshop Nergens anders vindt u zo’n uitgebreide selectie aan theateren filmboeken, in zoveel talen, als bij Film & Theatre Books, gevestigd in de Stadsfoyer van de Stadsschouwburg. Ze hebben er ook een mooie collectie films.

KAARTVERKOOP Variabele prijzen in de Stadsschouwburg Koop vroeg uw kaartje en wees verzekerd van de beste plaats voor het voordeligste tarief. Voor sommige voorstellingen hanteert de Stadsschouwburg variabele toegangsprijzen. We hebben dat een beetje afgekeken van de vliegtuigmaatschappijen. In de praktijk betekent dit dat naarmate er minder stoelen voor een voorstelling beschikbaar zijn, de prijzen hoger worden. Wie er vroeg bij is, koopt dus altijd kaarten tegen het voordeligste tarief (en kan de mooiste plaatsen uitzoeken). Omdat de prijzen variabel zijn, vermelden wij ‘vanaf’-prijzen. De actuele prijs ziet u zodra u uw kaartje bestelt. Als de prijs verhoogd wordt nadat u uw reservering heeft geplaatst, geldt de prijs van het moment van reserveren. Reserveringen dienen bij ons binnen een week te worden opgehaald. Rangen en comfort seats De Grote Zaal van de Stadsschouwburg heeft met ingang van seizoen 2012-2013 vijf rangen, waaronder de zogenaamde ‘comfort seats’, waar u extra veel beenruimte heeft. De Rabozaal heeft vier rangen. Koop online Via de website ssba.nl koopt u 24/ dag, 7 dagen per week, kaarten. U kunt ze direct thuis printen of laten thuissturen (€ 3,50 administratiekosten per bestelling). U betaalt

veilig via iDEAL. U kunt ook betalen met een eenmalige machtiging of creditcard. Kijk voor meer informatie op www.ssba.nl. U betaalt veilig via iDEAL. U kunt ook betalen met een eenmalige machtiging of creditcard. Kijk voor meer informatie op www.ssba.nl. Koop telefonisch 020 624 23 11 U kunt telefonisch kaarten kopen met een eenmalige machtiging of creditcard (€ 3,50 administratiekosten per bestelling). Uw kaarten worden thuisgestuurd. U kunt ook telefonisch reserveren, gereserveerde kaarten dienen binnen een week te worden opgehaald. Koop aan de kassa Tot vlak voor aanvang van de voorstelling kunt u kaarten kopen. Betalen kan contant, met pin, met theaterbonnen of met creditcard. Vlak voor aanvang van de voorstelling kan het druk zijn aan de kassa, dus kom ruim op tijd. Kijk voor de bezoekersvoorwaarden, het ruilen van kaarten en meer informatie op www.ssba.nl. Of stel uw vraag aan één van onze kassamedewerkers. Laatkomers Laatkomers kunnen helaas niet meer tot de voorstelling worden toegelaten. Soms kunt u na de pauze alsnog in de zaal plaatsnemen. Terugbetaling van toegangskaarten is niet mogelijk, ook niet bij te laat komen

Prijzen en reductie De prijzen staan vermeld bij de voorstellingen. Prijzen kunnen wijzigen na het verschijnen van het magazine. Voor sommige voorstellingen geldt ‘dynamic pricing’, de prijzen kunnen dan variëren al naargelang de beschikbaarheid. De reductieprijzen zijn geldig voor houders van een Stadsschouwburg / TA pas. De pas moet getoond kunnen worden. Voor kinderen t/m 15 jaar gelden bij jeugdvoorstellingen speciale prijzen. Scholieren kunnen betalen met de Cultuurkaart. Last-minute kortingsacties zijn niet van toepassing op reeds gekochte kaarten. De reductieprijzen zijn niet geldig in combinatie met andere kortingen, tenzij anders aangegeven. KORTINGSPASSEN Stadsschouwburg / TA pas De Stadsschouwburg / TA pas biedt een korting van € 4 op de meeste voorstellingen en vele extra’s. De pas kost € 20 en is geldig tot wederopzegging. U kunt op elk moment opzeggen. Meer informatie en aanvragen op www. ssba.nl/pas. Sprintpas Jongeren onder de 30 jaar kopen met de Sprintpas (€ 5) vanaf 1 uur voor aanvang last minute-kaarten voor slechts € 10 (geldig voor alle beschikbare rangen). Als de reguliere prijs € 35 of meer bedraagt, betaal je € 15 (of kies je een lagere rang). Kijk voor meer informatie op www.sprintpas.nl. speciale voorzieningen Voor mindervaliden Stadsschouwburg Amsterdam is goed toegankelijk voor mindervaliden. Als u met een rolstoel komt of slecht trappen kunt lopen, neemt u dan vooraf telefonisch contact op met onze kassamedewerkers (020 624 23 11). Indien u rolstoelgebruiker bent, verzoeken wij u om een rolstoelplaats aan te vragen op het moment dat u uw kaarten koopt. Dit is verplicht i.v.m. met de veiligheidsvoorschriften. Als u geen rolstoelplaats heeft aangevraagd, kunnen wij u helaas geen toegang geven tot de zaal. Ook indien u slecht ter been bent en andere hulpmiddelen - krukken of andere hulp - gebruikt om u te verplaatsen, moet u dit omwille van de veiligheidsvoorschriften van

tevoren bij de kassa melden. In het geval van een ontruiming moeten we hiervan op de hoogte zijn om alles in goede banen te leiden. In verband met veiligheidsvoorschriften mogen scootmobielen niet vervoerd worden in de lift. Wij danken u voor uw begrip. Voor slechthorenden In beide zalen is gehoorversterking aanwezig voor mensen die minder goed horen. De gehoorversterking is geschikt voor mensen met en zonder gehoorapparaat. U krijgt bij de garderobe een kastje (als u een gehoorapparaat draagt) of een oortje (als u geen gehoorapparaat heeft). Zonder dit oortje of kastje werkt het systeem niet. Belangrijk om te weten: u kunt het gehoorversterkingsapparaat pas instellen als u zich ín de theaterzaal bevindt. De garderobemedewerkers zullen u uitleggen hoe het werkt. Uiteraard krijgt u het apparaat gratis mee. Wij vragen wel een geldig legitimatiebewijs als onderpand. Voor slechtzienden U kunt bij de garderobe een toneelkijker lenen. Wij vragen een geldig legitimatiebewijs als onderpand. Bereikbaarheid Gratis openbaar vervoer Als op uw toegangskaart het GVB-logo staat, kunt u gratis reizen met stadsbus en tram (m.u.v. de metro) van het GVB. U bereikt de Stadsschouwburg (halte Leidseplein) met tram 1, 2 en 5, tram 7 en 10, buslijnen 170, 172, diverse streekbussen en nachtbussen. Op www.gvb.nl vindt u alle vertrektijden en plattegronden. Via www.9292ov.nl kunt u uw reisweg van deur tot deur uitstippelen. Fiets U kunt uw fiets stallen in de Locker op het Leidseplein, naast Paradiso. Deze bewaakte fietsenstalling is 24 uur per dag open. Auto De binnenstad van Amsterdam is niet bijzonder autovriendelijk. Parkeerplaatsen zijn schaars en duur. Indien u toch graag met de auto komt, vindt u de routebeschrijvingen en parkeermogelijkheden op onze website onder “Publieksservice.”

27

Ontdek de Shakespeare Collectie in de Stadsschouwburg Aug 2012 – apr 2013

Macbeth

Toneelgroep Amsterdam

African Tales After Shakespeare Krzysztof Warlikowski (NL première)

Midzomernachtdroom Het Nationale Toneel

Bloetwollefduivel/Othello De Tijd (NL première)

Othello

Toneelgroep Amsterdam

Forests

Calixto Bieito (NL première)

Romeinse Tragedies Toneelgroep Amsterdam

Hamlet, Hebûn An Nebûn Theater Rast / Stadstheater Diyarbakir

Timon van Athene Toneelgroep Maastricht

Othello

De Spelerij (NL première)

Trash Cuisine

Belarus Free Theatre (Wereldpremière)

Het temmen van de feeks Toneelgroep Amsterdam

Romeo & Julia

Scapino Ballet Rotterdam