Sosyalist İşçi 613

DEVRİMCİ ANTİKAPİTALİST HAFTALIK GAZETE

613

15 Şubat 2018 3 TL. sosyalistisci.org

MİLLİYETCİ , CEPHE’YE HAYIR!

ÖZGÜRLÜKCÜ , ALTERNATİF İCİN , BİRLESELİM , sayfa 3

DÜNYA SAVAŞINA KARŞI ÇIKAN SOSYALİSTLER NASIL KAZANDI?

BİRLEŞİK METAL-İŞ UZMANI İRFAN KAYGISIZ ANLATIYOR:

--

“İSCİLER HAKKINI ALMA KONUSUNDA KARARLIYDI”

sayfa 9

sayfa 6-7

2

GÜNDEM

AFRİN VE SÜREKLİLEŞEN OHAL ŞİDDET VE İSTİSMARIN GÖRÜNMEYEN YÜZÜ Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu tarafından geçen hafta “2017 Veri Raporu” yayınlandı. Raporun temel veri kaynağı basında çıkan haberlerden oluşuyor. Raporda kadın cinayetlerinin illere göre dağılımı, cinsel istismara uğrayan çocuklar, cinsel şiddete uğrayan kadınlar, şiddet ve cinayetlerin bahaneleri, kadınların kimler tarafından öldürüldüğü gibi başlıklarda sayısal veriler yer alıyor. Rapora göre Kırklareli’nde protesto.

2017’de 409 kadın kocası, akrabası, erkek arkadaşı, babası, oğlu, ağabeyi, boşandığı veya ayrıldığı erkek, tanımadığı veya tespit edilemeyen kişilerce öldürüldü.

Kadın cinayetlerinin, kadına yönelik şiddetin ve çocuk istismarının artıp artmadığı uzun yıllardır bir tartışma konusu. Türkiye Devleti’nin imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi’ne göre kadın cinayetlerine dair verilerin toplanması devletin sorumluluğunda. Ancak devlet tarafından bu konuda düzenli ve güvenilir bir çalışma yayınlanmıyor. Farklı bakanlıkların uzun aralıklarla yayınladığı raporlardan veya TÜİK verilerinden dağınık bilgiler edinilebiliyor. Bu durum kadın cinayetleri vb. konulardaki verilere erişimi, cinsiyetçiliğe karşı mücadele eden çeşitli sivil kurumların raporlama çabalarıyla sınırlı kılıyor. Genel olarak kadına yönelik şiddet ve cinayetler konusunda yüzde yüz kesinlikte sayısal verilere ulaşmak mümkün değil. Ancak birçok kurumun raporlarının yalnızca basına yansıyan haberlerden oluşması, gerçekliğin çok uzağında bir manzara sunuyor. Her cinayet, şiddet, istsmar vakası basına yansımadığı gibi, kadınların intihara zorlanması gibi durumlar söz konusu olabiliyor ve bazı raporlar bu ihtimalleri gözden kaçırabiliyor.

Bu bakımdan Platformun yayınladığı raporda kadına yönelik şiddet ve çocuk istismarı rakamları tartışmalı görünüyor. Rapora göre 2017’de 387 çocuk istismara uğramış, 332 kadın cinsel şiddete maruz kalmış. Ancak başka verilerle karşılaştırınca cinsel şiddet ve istismar rakamlarının ne yazık ki çok daha yüksek olduğunu tahmin etmek güç değil. Adalet Bakanlığı verilerine göre sadece 2015 senesinde çocuğa cinsel istismar suçundan açılan dava sayısı 16 bin 957. TÜİK’in Ağustos 2017’de açıkladığı rakamlara göre bir önceki yıl güvenlik birimlerine suç mağduru olarak getirilen çocuk sayısı 13 bin178. Bu çocukların yüzde 60’ı yaralama ve yüzde 12’si cinsel suçların mağduru olarak güvenlik birimlerine gitmiş. Kadına yönelik şiddet, tecavüz, taciz vakaları için de benzer çarpıcı rakamlar söz konusu. Üstelik vakaların çoğunluğunun korku, güvensizlik gibi birçok nedenden dolayı güvenlik birimlerine, mahkemelere veya basına yansımadığını hesaba katmak gerekir. Her halükarda gerçeğin sınırlı bir parçasını yansıtsa bile şiddet, cinayet ve istismar konularındaki her çalışma Türkiye’de konunun geldiği korkunç aşamayı gösteriyor.

Kadına yönelik şiddet, kadın cinayetleri, neredeyse adı konulmamış bir iç savaş gibi. Binlerce kadın her an, aralıksız bir şiddete maruz kalıyor. Ama son yılların kadın eylemleri, hem dünyada hem Türkiye’de kadınların sadece mağdur olmadığını aynı zamanda mücadele eden aktivistler de olduğunu gösteriyor. Kadına yönelik şiddeti durduracak olan ve kadınların özgürlüğünü garanti altına alacak olan da işte bu mücadeledir.

Afrin kırsalı bombardıman altında.

Türkiye’nin Afrin’e müdahalesiyle toplumsal muhalefet yeni bir şok dalgasıyla karşı karşıya kaldı. Dikkatli bir dil kullanılmış olsa da, TTB’nin basın açıklaması sonrasında tüm yöneticileri gözaltına alındı.

Daha sonra gözaltına alınanların hepsi adli kontrolle serbest bırakılsa da TTB’yle dayanışmak isteyenlere baskı artırıldı. İçişleri Bakanlığı verilerine göre sosyal medya hesabı incelenen insan sayısı 934, gözaltına alınan sayısı 573. 124 kişi ise protesto eylemlerine katıldığı için tutuklandı.

Beka kaygısı ve demokrasi Afrin harekatıyla alakalı sosyal medya tutuklamaları ne darbeyle ne de devletin darbe sürecinin travmasını atlatamamasıyla alakalı gelişmeler.

Bunlar, AKP-MHP koalisyonunun bilinçli tercihi ve sistematik olarak uygulanma zeminini OHAL’in her üç ayda bir uzatılmasına borçlu. Zira OHAL ne içerde yeni bir darbeci tehdide ne de bir terör eylemleri dalgasına karşı uzatılıyor. OHAL altında giderek alışkanlık haline gelen uygulamalar, mevcut sınırlı demokratik alanı daha da sınırlandırıyor.

Son iki üç yıldır “yerli-milli” olmaya zorlanmak şeklinde açığa çıkan devlet politikası, bir beka kaygısının üzerinden şekillendiriliyor. Hem sınırda Kürtlerin özerklik elde etme potansiyeli ve bunun içeride yaratacağı hareketlenme ihtimali hem de 15 Temmuz darbesinin devlette yarattığı zayıflama, bir beka kaygısı politikası etrafında kitleleri harekete geçiren bir ruh haline dönüştü. Beka kaygısı varken, OHAL kaldırılamaz!

Beka kaygısı varken, demokrasinin bir önemi yok! Beka kaygısı varken, çözüm sürecine dönülemez! Beka kaygısı varken, düşünce-gösteri-örgütlenme özgürlüğü geri plana atılabilir! Beka kaygısı varken Anayasa Mahkemesi kararı bir kere görmezden gelinebilir! Beka kaygısı varken grev yapılamaz! Beka kaygısı varken, işsizlikten ve açlıktan kendisini

yakan insanlar görmezden gelinebilir! Beka kaygısı varken, sendikal haklar, yürüyüş hakları, ifade özgürlüğü askıya alınabilir!

Türkiye hem 15 Temmuz darbesinin ABD tarafından desteklendiğini düşünüyor hem de ABD’nin desteğiyle PYD’nin Suriye sınırında bir Kürt özerk bölgesine, neredeyse Akdeniz üzerinden enerji koridoru olarak kullanılabilecek bir ekonomik ve siyasi birime dönüşmekte olduğunu düşünüyor. Bu düşünceler tek başlarına yanlış değil. Yanlış olan bu düşüncelerden bir beka kaygısı sonucuna ulaşmak ve bu sonuç etrafında milliyetçi bir koalisyon kurup toplumsal kutuplaşmayı derinleştirmek üzere kitlesel bir ruh halini bu politik hat üzerinden inşa etmek.

Zira, Kürtlerin bölgede statüko elde etmesinin Türkiye’nin aleyhine olmak zorunda olmadığı çözüm sürecinde Salih Müslim’in Türkiye tarafından diplomatik olarak muhatap alınmasında görülmüştü. Türkiye, Kürtlerle demokratik bir temelde, eşitlikçi bir kardeşlik ilişkisi kurduğunda, bölgede ne ABD’nin bölgesel müdahaleleri uygun zemin bulabilir ne de bir beka sınır güvenliği kaygısı yaşanabilir. Çok işlevli bir harekat Sorun, gelişmeleri yorumlayan iktidarın politik yönelimlerinde. Değiştirilmesi gereken bu politikalar.

Afrin’e askeri harekat yukarıda anlatılan çerçevede AKP-MHP koalisyonu açısından çok işlevsel bu açıdan.

2017 yılının sonlarında Zarrab davası nedeniyle Erdoğan’ın yıl sonunu göremeyeceğini umut eden bir muhalefet anlayışı, 2018’de Afrin’e harekat emrini veren bir Erdoğan’la karşılaştığı için moral çöküntü yaşıyor.

2017 sonlarında yıpranan AKP imajını toparladı, beka kaygısıyla üretilen politikaların yarattığı sıkıntıyı geri plana itti, sürekli didişilen küresel

güçlerle bir ay öncesine göre daha dengeli bir ilişki kurulmasını sağladı. Hemen hiçbir ülke Afrin harekatına kesin bir şekilde karşı çıkmadı, Rusya hava sahasını TSK savaş uçaklarına açtı.

Daha da önemlisi, 2017’nin sonlarında 2019 seçim yarışında oluştuğu, güçlendiği ilan edilen “Hayır Bloku” kendi içinde bölündü. CHP, tıpkı milletvekillerinin dokunulmazlığı ve sınır ötesi harekat tezkerelerinde olduğu gibi, Afrin’e yönelik harekatı aktif bir şekilde destekledi. Cumhurbaşkanlığı seçiminde önemli bir figür olarak yutturulan Akşener’in partisi de harekata destek verdi. Saadet Partisi harekatın kısa sürmesini dileyerek örtülü de olsa destek verdi.

Harekatı desteklemeyen ama harekattan daha çok hedeflenen grupları eleştirerek işe başlayanların da “Hayır Bloku”nun aktif parçası olduğu düşünülürse, 2019 seçimlerinde Erdoğan’ın rakipleri beka kaygısına bağlı geliştirilen sınır ötesi politikaları doğru bulan çevrelere bağlı görülüyor. Bu blok şimdi çaresiz. Kılıçdaroğlu’nun hem CHP iktidar olsa 10 bin askeri kaybetmeyi de göze alarak Türk bayrağını dalgalandıracağını ilan edip öte yandan da TTB’nin barış bildirisini sahiplenmesi, bu milliyetçilikten kaynaklı çaresizliğin göstergeleri.

Milliyetçilik tabana yayılıyor Sadece “yerli-milli” vurgusu etrafında bir uzlaşma hattı inşa ederek değil aynı zamanda Misak-ı Milli vurgusuyla sınır bölgelerinde en azından manevi hak iddia etme imasıyla milliyetçiliğin tabana yayılmasında kilit rol oynayan AKP liderliği, öte yandan 2019 seçim kampanyasını da böylece ilan etti. MHP’nin de Erdoğan’ı kendi adayı ilan ettiğini düşünürsek, önümüzde zorlu bir siyasal sürecin bizleri beklediğini söyleyebiliriz.

GÜNDEM

2019 SEÇİMLERİNE GİDERKEN:

MİLLİYETÇİ CEPHE KENDİNİ GENİŞLETMEK İSTİYOR Yerli Milli Cephe oluşturma girişimle-

ri, Türkiye egemen sınıfının yönetim krizinin ve milliyetçilik, otoriterlik ve militarizm dışında bir çıkış yolu bulamadığının ifadesidir.

Ocak ayı başında Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli arasında 2019 seçimlerine yönelik ittifak görüşmeleri gerçekleştirildi. AKP ile MHP’nin 2019 seçimlerinde ittifak yapabileceğine ilişkin söylentiler zaten bir süredir vardı.

Son olarak MHP Genel Başkanı Bahçeli, partisinin cumhurbaşkanı adayı göstermeyeceğini ve 2019 cumhurbaşkanlığı seçimleri için “Yenikapı ruhu ile hareket edeceklerini” söyleyerek, Erdoğan'ı destekleyeceklerini belirtmişti. Bu açıklamadan iki gün sonra, 10 Ocak’ta, Erdoğan ile Bahçeli arasında seçim ittifakı üzerine bir görüşme yapıldı. Görüşmeden sonra partisinin milletvekilleri ile bir araya gelen Erdoğan, “Milli ve yerli olan herkesle birlikte hareket ederiz. Biz seçim ittifakını milli mutabakat olarak görüyoruz” dedi. Bunun ardından, her iki partiden üçer kişinin katılacağı seçim ittifakı komisyonu oluşturuldu.

Totaliter ve faşizan güçlerin AKP etrafında toplanmasının diğer bir ayağı, Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici’nin açıklaması oldu.

“BBP olarak, Türk milliyetçilerinin, muhafazakârların ve maneviyatçıların birlikteliğinden memnuniyet duyduğumuzu ve desteklediğimizi

Saadet-Ak Parti görüşmesine katılan parti yöneticileri.

ifade ediyorum. Hatta bu birlikteliğe Saadet Partisi'nin de katılmasını arzu ediyorum” diyen Destici “milli ve yerli” cepheyi desteklediğini ifade etti.

Ardından Cumhurbaşkanı tarafından görüşmeye çağrıldı.

Günümüzde bu cephenin ulusalcı soldan da bazı destekçileri var, ama Erdoğan’ın gözünde oy oranı olarak bir şey ifade etmedikleri için muhtemelen cepheye resmi olarak davet edilmeyecekler.

Tayyip Erdoğan’ın bu cepheye katılmasını istediği son parti ise, Saadet Partisi. Saadet Partisi Başkanı Temel Karamollaoğlu geçen hafta Cumhurbaşkanının daveti üzerine bir görüşme gerçekleştirdi. Henüz Saadet Partisinin ne yapacağı konusunda bir açıklama yok ama siyasi gözlemciler Saadet Partisinin cepheye katılma ihtimalinin yüzde 50’den fazla olduğunu belirtiyorlar. Böylece 70’li yıllardan hatırladığımız Milliyetçi Cephe tablosu tamamlanmış oluyor.

MHP ve BBP, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası olağanüstü hal uygulaması ile başlayan ve 16 Nisan referandumu ile birlikte hız kazanan demokratik alanı daraltan yönelimin başlıca destekleyicileri konumunda. Özetle, içinde iki faşist partinin yer aldığı yeni inşa edilmekte olan bu sağcı “Yerli Milli Cephe”, 15 Temmuz darbe girişiminin püskürtülmesinden bir süre sonra aralıksız uygulanan OHAL pratiklerini daha da geliştirecek, militarizmi daha da tırmandıracaktır.

HÜKÜMETİN İŞİNİ KOLAYLAŞTIRAN MUHALEFET CHP, 16 Nisan 2017 anayasa değişikliği referandumunda “hayır” kampanyası yürüttü, sonrasında ise “hayır” blokunu büyütmeyi temel alan bir strateji izledi. Bunun için Saadet Partisi ile görüştü, ülkücü İP ile de temaslarını sürdürüyor. Tüm bunları kurulmakta olan AKP-MHP-BBP Yerli Milli Cephesine karşı seçimlerde yeni bir koalisyon kurmak için yapıyor.

Bu koalisyon oluşsa ve sonuçta bir seçim zaferi kazansa, kuracağı hükümet, işçi sınıfı düşmanlığı, milliyetçilik ve militarizm konusunda AKP-MHP-BBP ittifakından geri kalmayacak. Çünkü bu koalisyon AKP’nin tüm baskıcı yönelimlerini destekliyor.

CHP ve muhtemel ittifakları “Barış süreci” sırasında AKP’yi Kürt siyaseti ile işbirliği yapmakla suçladılar. Şimdi de Ege Denizi’ndeki bazı Yunan ada-

bu adaları “kurtarmaktan” söz ediyorlar. CHP bugüne kadar meclise gelen bütün Suriye ve Irak tezkerelerinde hükümeti destekledi.

BARIŞTAN YANA Yıldız Önen

SAHİDEN HERKES IRKÇI MI? İnternette arama motoruna ‘Suriyeli göçmenler’ yazınca insanı utandıran sonuçlar çıkıyor: “Türkiye’de Suriyeli istemiyoruz” kampanyası da çıkıyor karşımıza, ‘Suriyelilere vatandaşlık verilmesin’ sloganları da. Suriyelilere yönelik nefret söyleminde patlama yaşanıyor. Sağ ve sol cenahtan Suriyeli göçmenlerin Türkiye açısından sakınca yarattığını gerekçelendir- Göçmen çocuklar, Edirne. meye çalışan onlarca iddia var. Sol açısından her gördüğü sakallıyı IŞİD üyesi sanmak, Suriyelilerin tümünü siyasal İslamcı olarak kodlamak gibi problemler öne çıkıyor. Her bir Suriyeli göçmenin her nasılsa sadece seçimlerde oy verme hakkına sahip olduğunu düşünmekle kalmıyor bu cenahın sözcüleri, oy veren göçmenlerin otomatik olarak AKP’ye oy verdiğini de iddia ediyorlar.

Kılıçdaroğlu ise en son Suriyeli göçmenlerin dönüp askerlik yapmaları için eğitilmeleri gerektiğini savundu.

Muhtemelen Esad’ın ordusuna katılmaları öngörülmüştür.

Sağın durumu ise daha trajik. Hem bir yandan Suriyelilere kol kanat geriyormuş gibi davranıyorlar ama öte yandan da göçmenleri Avrupa Birliği’yle görüşmelerde pazarlık kozu olarak kullanmaktan geri durmuyorlar.

Tayyip Erdoğan, son olarak 3.5 milyon Suriyelinin ‘ilanihayet’ Türkiye’de kalamayacaklarını, Suriye’ye döneceklerini açıkladı. Ulusalcı solun göçmen düşmanlığı, daha çok ideolojik. Arada sırada Esad’ı da kollayan mitingler düzenlenerek Suriyelilere karşı bir hava oluşturmaya çalıştılar. Ama, cumhurbaşkanından başbakana, devletin göçmenlerin yaşamıyla ilgili karar verici ve pratik olarak bu kararları uygulayıcı tüm mercilerinde hakim olanların, Suriyeli kardeşlerimizi bir anda evlerine dönmek zorunda olan geçici misafirler ilan etmeleri, göçenler üzerinde sahici bir tehdit oluşması anlamına gelir.

OHAL koşulları, Suriye içinde devam eden ve hemen bütün ülkelerin dahil olduğu çatışma ortamı ve bu çatışmaların daha da yaygınlaşması ihtimali, Türkiye’deki kutuplaşma ve siyasal demokrasinin alanının daralması göçmenlerin yaşam koşullarını bütünüyle zorluyor. Öte yandan aynı koşullar sağcı ve milliyetçi fikirlerin güçlenmesine paralel bir şekilde Suriyelileri zayıf halka olarak tespit edip hedef gösteriyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nce yapılan ‘Türkiye’de Kutuplaşmanın Boyutları’ başlıklı araştırmada seçmenlerin tek uzlaştığı konunun Suriyeli sığınmacıların ülkesine geri dönmesi konusu olması tehlikenin bir ölçüde boyut değiştirdiğini gösteriyor.

Kılıçdaroğlu ve İnce.

ları üzerinden iktidara yükleniyorlar,

3

İktidardaki ve muhalefetteki bütün burjuva partiler, işçi sınıfının haklarının budanması, milliyetçilik ve militarizm konularında benzer politikalar ileri sürüyorlar, emekçi kitleleri kandırıyorlar.

Irkçılığa karşı olan ve göçmenlerle dayanışmanın önemini kavrayan her kesimi, platformu, derneği, partiyi, göçmenler başımızın tacıdır ve göçmenlerin uluslararası hakları derhal tanınmalıdır diyerek sağ dalgaya karşı bir dayanışma ağı örgütlemek için bugün harekete geçmeye çağırmalıyız.

4

DÜNYA

ALMANYA: METAL İŞÇİLERİ GREVLERLE KAZANDI

Almanya’da milyonlarca metal işçisini ilgilendiren toplu sözleşme görüşmeleri Ocak ve Şubat aylarında uyarı grevlerine şahit oldu. 1,5 milyon kadar işçi yüzlerce işyerinde 24 saatlik uyarı grevleri örgütleyerek Kasım ayında başlayan görüşmelerde taleplerine kulak vermeyen patronları tehdit etti. Almanya 1984’ten bu yana en geniş katılımlı greve sahne oldu.

Grevlerin başını çeken IG Metal sendikası 2012’den bu yana üye sayısını 2,3 milyondan 4 milyona kadar çıkarmayı başaran aktif bir sendika. Ülke ekonomisinin kilit sektöründe ve en önemli şirketlerinde örgütlü.

Uyarı grevleri Prosche, Bosch, BMW, Audi, Siemens, Airbus, Daimler, AEG, Mercedes, Volkswagen gibi en önemli şirketlerde gerçekleşti. Uyarı grevlerinin şirketlere 200 bin avroya mâl olduğu söyleniyor.

Toplu görüşmelere ve grevlere bir diğer büyük sendika Suedwestmetall de katıldı. Sendikalar, talepleri karşılanmaz ise uyarı grevlerini süresiz genel greve çevireceklerini ilan etmişti.

Sendikaların temel talepleri şunlardı;

n Bir yıl için yüzde 6 zam, n Haftalık çalışma süresi, çocuk ya da yaşlı bakımı nedeniyle ücretlerinden feragat etmek şartıyla iki yıl boyunca 28 saate düşürülsün, n Uyarı grevleri 24 saat boyunca yapılabilsin.

Uyarı grevleri sonucu varılan uzlaşıda ücretlerde 4,3’lük artış ve kıdemli işçilerin çalışma saatlerinin haftada 28 saate indirilmesi kabul edildi. Anlaşmaya göre her çalışan bu yılın ocak, şubat ve mart ayları için 100’er avro fazladan alacak. 2019 yılında ise çalışanlara 400 avro ek ödeme yapılacak.

Metal sektörü Almanya ekonomisi için motor bir sektör. Alman ekonomisi ise Avrupa Birliği’nin lokomotif ekonomisi durumda. İşçilerin ekonomi içerisinde sahip olduğu bu stratejik güç, sendikal örgütlenme başarısıyla da birleşince son yılların en büyük kazanımı ile sonlandı.

Sendikalar her ne kadar bazı tavizler vermiş olsa da Almanya’da ekonomik krizden bu yana uygulanan ücret kısıtlamaları uygulamalarını da delmeyi başardılar.

SOL PARTİ MİLLETVEKİLLERİ EMİN ŞAKİR’İN SERBEST BIRAKILMASINI İSTEDİ

Almanya Federal Parlamentosu’da Die Linke (Sol Parti) milletvekilleri Christine Buchholz, Andrej Hunko, Zaklin Nastic ve Tobias Pflüger, solyayin.com sitesi bağlamında yürüttüğü arşivcilik faaliyeti nedeniyle tutuklanan Emin Şakir’in derhal serbest bırakılması ve hakkında açılmış olan davanın düşürülmesini talep etti: “İki yıldır sürdürülen soruşturmaya, yapılan çok sayıda sorgulamaya ve iki aylık tutukluluk sürecine rağmen, davanın ilk duruşmasının hangi gün görüleceği hâlâ belirsizdir. Bu haksız davanın yasal dayanağı, Emin gibi çok sayıda mağdurun temel haklarını elinden alan ve hâlâ sürmekte olan OHAL’dir.

Emin, “kaçma tehlikesi” gerekçesiyle tutukludur. Bu iddia dayanıksızdır. Davanın başlamasından bu yana Emin birçok kez Türkiye’den ayrılmış, ancak çağrıldığı her sorguya katılmıştır.

Biz, Almanya federal Parlamentosu milletvekilleri olarak, Türkiye’deki temel insan haklarının sistematik olarak ihlal edilmesini protesto ediyoruz.”

MAY’İN ÇİN ZİYARETİ KARŞI KARŞIYA KALDIĞI BASINCI GÖSTERİYOR ALEX CALLINICOS

Hiç kimse, Theresa May’in Çin ziyareti hakkında, Nixon’un 1972’de gerçekleştirdiği tarihi Pekin ziyaretiyle ilgili John Adams’ın yazdığı gibi bir yazı yazacak gibi görünmüyor. May’in Çin ziyareti, medyada yer alan Muhafazakar Parti içinde Brexit üzerine yaşanan görüş ayrılıkları ile ilgili haberler arasında kaynadı.

Bu ziyaret, Çin ve Batılı güçler arasındaki ilişkide ilginç bir değişime işaret ediyor. Nixon’un amacı Rusya’ya karşı Çin ve ABD arasındaki zımni ittifakı güçlendirmekti. Ancak bugün hem AB hem de ABD Çin’i jeopolitik bir tehdit olarak görüyor. Donald Trump, geçtiğimiz Aralık ayında Çin’i “stratejik rakip” olarak adlandırarak ABD’li karar vericilerin uzun zamandan beri düşündükleri şeyi açıkça ifade etmiş oldu. İngiltere’nin ABD’ye tabi olma geleneğine rağmen May’den ön-

ceki başbakan David Cameron ve Maliye Bakanı George Osborne, Çin ile yakın bir ekonomik işbirliği kurmaya çalıştı. Her ikisi de Anglo-Çin ilişkilerinde “altın çağ”dan bahsetmişti.

2015’de Osborne, ABD’ye rağmen İngiltere’yi, Çin’in ABD’nin hakimiyeti altında olan Dünya Bankası gibi kuruluşlara karşı oluşturduğu Asya Altyapı Yatırım Bankası’na kaydettirdi.

Barack Obama yönetimi, “İngiltere’nin sürekli Çin ile uzlaşma eğiliminde olmasından” şikayet ediyordu. Fakat “altın çağ” hiçbir zaman gerçekleşmedi. Cameron zamanında vaat edilen Çin yatırımlarının hiçbiri gerçekleşmedi. İngiltere’nin Çin’e olan ödemeler dengesi açığı 25.5 milyar sterlin; yani ihracatının sadece yüzde 3.1’i.

May’in Brexit sonrası “global İngiltere” vaadi, Çin ile daha yakın ekonomik ilişkiler kurulması beklentisini ortaya çıkarıyor gibi görünebilir. Ancak aslında May, iktidara geldiği günden beri Çinli

firmalar ile yapılan anlaşmalar konusunda çok temkinli davranıyor (örneğin nükleer enerji endüstrisi).

Ayrıca May, Pekin’de Çin başkanı Xi Jinping’in “Kemer ve Yol İnisiyatifi”ni destekleyen bir mutabakat anlaşması imzalamayı reddetti. “Yeni İpek Yolu” olarak da bilinen bu proje, Çin’in ihracat ve ithalat işleri için yeni rotalar geliştirmeyi amaçlayan devasa bir altyapı çalışması. Çatışma Şu anda Çin’in ticareti büyük ölçüde, çok dar bir boğaz olan ve Pasifik Okyanusu ile Hint Okyanusu’nu birbirine bağlayan Marakka Boğazı’na bağımlı. ABD ile Çin arasında bir çatışma çıkması durumunda bu boğaz kolaylıkla ABD tarafından kapatılabilir.

Kemer ve Yol İnisiyatifi (BRI), Orta Asya yoluyla Avrupa’ya ulaşan yeni bir kara yolu oluşturmayı hedefliyor.

Bu, AB’nin doğu ve orta Avru-

pa’daki dış sınırını bozuyor. Çin, Sahra Altı Afrika’da ve Latin Amerika’da yıllardır yaptıklarını şimdi Avrupa’da yapmaya başladı. Görece yoksul ülkeler, Kemer ve Yol İnisiyatifi ile bağlantılı altyapı projelerine dahil olma karşılığında Çin’den borç alıyorlar.

Bu sürecin sonucu, doğu ve orta Avrupa’da yer alan 16 devleti Çin ile bir araya getiren “16+1” grubunun oluşması oldu. Brüksel, bu oluşumun doğu Avrupalı üye devletler için alternatif bir ekonomik ve politik çekim merkezi olmasından çok korkuyor. Çin’in bölgedeki etkisinin, AB’nin Güney Çin Denizi’nde dahil olduğu bölgesel anlaşmazlıklar ve Çin’in Avrupa’ya yaptığı yatırımlar üzerinde yeni güvenlik yaptırımları uygulanması gibi konularda bir iç tartışma olarak görülebileceğine dair iddialar var.

Bu, şu anda AB’nin Brexit’e rağmen kendisini bir birlik cephesi olarak sunmaya çalıştığını, an-

cak bu arada üzerindeki basıncın giderek arttığını gösteriyor.

Dolayısıyla Xi, Brexit nedeniyle köşeye sıkışmış olan May’in Yol ve Kemer İnisiyatifi’ne katılmaya ikna edilebileceğini umuyordu.

Ancak May bunu yapmadı. Bunun nedeni kısmen Brexit görüşmelerinin hassas bir aşamasında AB’nin Batı Avrupalı devletleriyle ters düşmek istememesiydi.

Bir diğer nedeni ise ABD ile arayı bozmak istememesiydi. Stratejik Çalışmalar Merkezi’nden Matthew Goodman, Financial Times’a şöyle dedi: “Ruh hali şu ki; ABD, Çin’e karşı baskı yapma konusunda vitesi yükseltiyor”.

Osborne 2015’de Obama’ya karşı çıkma konusunda daha kendine güvenliyken May Trump ile ters düşmemeyi seçti.

Muhazakar Parti’nin Brexit’ten sonraki duruşu ABD’ye daha da fazla yaranmaya çalışmak olabilir. (Çev. Arife Köse)

DÜNYA

5

YUNAN SAĞI MİLLİYETÇİ GÖSTERİ İLE GERİ DÖNMEYE ÇABALIYOR

Göçmenler ve ırkçılık karşıtları Nazileri proteto ediyor, Atina.

PANOS GARGANAS (ATİNA)*

Yunanistan’ın sağcı örgütleri geçtiğimiz Pazar günü başkent Atina’da büyük bir milliyetçi eylem düzenledi.

Yunanistan’ın kuzeyinde bulunan Makedonya Cumhuriyeti’nin “Makedonya” ismini kullanmasını protesto ediyorlardı. Zira bu isim aynı zamanda Yunanistan’ın komşu bölgelerinden birinin adı oluyor.

Başbakan Çipras, meseleyi Makedonya’nın AB’ye ve NATO’ya kabulünün bir koşulu olarak kabul ettirmeye çalışıyor.

Yani ilk bakışta gösteri aslında iki ülkenin isim için kavga etmesi gibi, son derece komik ve akıldışı bir meseleyi merkeze alıyor.

Ama iki noktayı akılda tutmakta fayda var: Yunanistan hali hazırda AB ve NATO üyesi. Makedonya’nın önüne, katılmasına şart koşulacak koşullar koyuyor ki, Yunan kapitalizmi bölgedeki nüfuzunu arttırabilsin.

Bir diğer etkense Yunanistan’ın iç siyaseti. Gösteriyi düzenleyenler aşırı sağ ile özdeşleşmiş politik figürler, ancak aynı zamanda muhafazakar Yeni Demokrasi partisinin de desteğini alıyorlar.

Muhafazakar parti bir süredir yeni bir çıkış yakalamaya çalışıyor, fakat ekonomik sebeplerle bu güne kadar şansları pek de yaver gitmedi.

Zira üç yıl evvel kemer sıkma politikalarının uygulayıcıları oldukları için çöküşe geçmişlerdi.

Dolayısıyla, Yeni Demokrasi şimdi de, Makedonya’nın bu ismi kullanmayı Yunanistan’ın kuzey bölgelerinde hak iddia edebilmek için istediğini öne süren sağcı tezler üzerinden milliyetçilik kartını oynuyor.

Bu şüphesiz saçmalık. Makedonya ve Yunanistan arasındaki askeri dengeler ezici bir biçimde Yunanistan’ın lehine

kurulmuş durumda. Yani Makedonya’nın Yunanistan’a saldırabileceği iddiası tamamen gerçekdışı.

Atina ve sekiz diğer ilde gösteriler geçekleşecek, yani ulusal çapta bir olay bu.

Ama aslında gösteri aynı zamanda, Syriza hükümetine öfkeli, soldan pek çok insanı da milliyetçi saflara katma girişimiydi.

Bu şimdi daha da büyük önem arz ediyor, çünkü milliyetçi gösteriler bir kez daha aşırı sağ ve Nazi Altın Şafak’a alan açmış durumda.

Bu işe yaramadı. Hedef bir milyon kişiyi toplamaktı, ancak gerçek rakamlar 140.000 civarında görünüyor. Bu elbette göze büyük görünebilir, ancak aslında sağın zaten hali hazırda mobilize edebildiği güçlerin ötesinde daha geniş bir kitleye ulaşmayı başaramadığı anlamına geliyor.

Altın Şafak liderleri cinayetten yargılanıyorlar. Onların yeri hapishanedir, parlamentonun önünde yapılan eylemler değil.

Biz AB ve NATO’ya karşı olabiliriz, ama bu Makedonya halkının vermesi gereken bir karar.

17 Mart gösterileri insanlara Nazilerin milliyetçi kampanyadan nemalanmasına izin vermeyeceklerini göstermeleri için bir fırsat. Antifaşist KEERFA koalisyonu Pazar günkü milliyetçi gösteriye gidilen süreçte karşı eylemler ve antifaşist müdahaleler örgütledi. 17 Mart’ın örgütlenmesi için çalıştılar.

İkincisi ise şu: milliyetçi kampanya Nazilere kamuflaj sağlıyor. Nazi Altın Şafak partisi de gösteride yerini almıştı.

Onlara bu fırsatı muhafazakarlar verdi, yoksa başka türlü herhangi bir kitlesel eylemde bulunmaları mümkün değil.

Örneğin, bu süreçte, bir grup faşist İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilere karşı savaşanlar anısına yapılmış bir anıtın üzerine gamalı haç çizmişti. KEERFA da derhal cevaben yerel bir karşı eylem örgütledi.

Syriza geleneksel siyasi partilerin çöküşü ile hükümete gelmişti. Yani aşırı sağın bu kampanyayı büyümek için kullanma ihtimali, ciddiye alınması gereken bir tehdit.

Ancak meselemiz yalnızca aşırı sağın yükselişinden ibaret değil. Tüm bunlar mülteci meselesiyle doğrudan bağlantılı.

Fakat öte yandan, AB tarafından dayatılan ve Syriza hükümeti tarafından uygulanan kemer sıkma politikalarına karşı çıkış da soldan geldi. İnsanlar bunlara grevler ile cevap vermişti.

Bu Yunanistan için çok mühim bir mesele çünkü bir sürü insan Yunan adalarında mahsur tutuluyor. Dolayısıyla 17 Mart’ın bir diğer önemli amacı da, mültecileri Ege Denizi’nde abluka altına alan, AB ve Türkiye arasındaki ırkçı mutabakata karşı çıkmak olmalı.

Buna cevaben biz iki şey söylemeliyiz. Birincisi: Makedonya hangi ismi isterse seçer ve kullanır.

Milliyetçi kampanyanın tüm bunları saptırması tehlikesi mevcut, ancak biz de karşılık verebilecek güçteyiz.

“Hükümetin tüm mültecilere sığınma hakkı vermesini talep edeceğiz” Yunanistan’daki ırkçılık karşıtları ve antifaşistler 17 Mart’ta BM’nin ilan ettiği uluslararası ırkçılık karşıtı günde eylemler için harekete geçiyor.

AB ve Türkiye arasındaki anlaşmanın çöpe atılması ve adalarda mahsur kalan tüm mültecilere sığınma hakkı verilmesini talep etmeliyiz. * Panos Garganas, SEK (Sosyalist İşçi Partisi) merkez komite üyesi Çeviri: Deniz Güngören

6 RÖPORTAJ

--

“İSCİLER HAKKINI ALMA KONUSUNDA KARARLIYDI”

130 bin metal işçisini ilgilendiren toplu iş sözleşmesi MESS’in OHAL’i arkasına alarak dayatmalarına karşı “grev yasaklarını tanımıyoruz” diyen metal işçilerinin kazanımıyla sona erdi.

Sözleşme sürecinde kararlı bir duruş sergileyen metal işçisinin mücadelesine önderlik eden Birleşik Metal-İş Sendikası (BMİS) Toplu Sözleşme Uzmanı İrfan Kaygısız ile sözleşme ve etkilerini konuştuk.

Metal işçileri grev yasağına rağmen kazandı.

İmzalanan toplu sözleşmenin bir değerlendirmesini yapar mısın? İRFAN KAYGISIZ: Bu sözleşme açısından birkaç kritik nokta var. Bunlardan biri sözleşmenin süresinin ne kadar olduğuyla ilgili. Genelde sektörde iki yıllık sözleşmeler yapılıyor. Geçtiğimiz yıl MESS ile üç yıllık sözleşme yapılmıştı. Bu sözleşmenin en büyük kazanımı toplu sözleşmenin iki yıllık olması oldu. Geçen yıl ilk defa MESS ile üç yıllık sözleşme imzalanmıştı. Biz doğrudan imzalamamıştık ama Yüksek Hakemler Kurulu tarafından üç yıllık imzalanıp gelmişti. Bu dönem bizim için kritik bir eşikti. Bu dönemde üç yıllık imzalansaydı artık sektörde üç yıllık sözleşme giderek yerleşecekti. Bu bir kırılma noktasıydı ve geleceğe dair 2 yıllık sözleşme kazanım oldu. “Ücretler metal sektöründe çok düşüktü” Sözleşmenin süresinin önemi nereden kaynaklanıyor? İRFAN KAYGISIZ: Genellikle toplu sözleşmelerde zamlar ilk dilimde, birinci altı aylık dönemde ele alınıyor. Pazarlık esas olarak birinci zam dilimi için yapılıyor. Diğer altı aylar genelde enflasyon oranında bir zam olarak geçiyor.

MESS’de altışar aylık zam dilimleri konuşuluyor. O neden-

le ilk altı ay için ne kadar zam olursa, gerçek ücret o kadar oluyor. Altı ay ne kadar uzarsa ileriye doğru o kadar az zam almış oluyorsunuz. O nedenle önemli.

Zam oranı açısından da oransal olarak son dönemde yapılan toplu sözleşmeler içerisinde görece yüksek sayılabilecek bir toplu sözleşme oldu. Bunun birkaç nedeni var. Ücretlerin metal sektöründe ne kadar düşük olduğu ortaya çıktı bu dönemde. Esas olarak asgari ücretin 1,300 TL’ye çıkmasından sonra, beş, on yıldır çalışan işçilerin asgari ücrete yakın bir ücret aldığı çıktı ortaya. Ücretlerin düşüklüğü gözler önüne serildi ve ücret talebi yükselmeye başladı. Dolayısıyla zam oranı da yükselmeye başladı. Bunu somut olarak bu toplu sözleşmede de gördük. İşçiler gerçekten oransal olarak yüksek zam istiyorlardı ama önemli olan istemek değil aynı zamanda alma konusunda da kararlıydılar. Dolayısıyla genel olarak yapılan toplu sözleşmeler açısından ortalamanın üzerinde bir zam alınmış oldu.

Yine bu dönemde MESS’in ısrar ettiği bizim tedirgin olduğumuz ikramiye ödemelerin değiştirilmesi vardı. MESS ikramiyelerin fiili çalışmaya bağlı olarak ödenmesini talep ediyordu. Bundan kast edilen şey şuydu: İşçi 20 gün ve al-

tında rapor aldığında ikramiye ödenmesin. Bu durumda işçi gelirim azalmasın diye hastalansa bile rapor almayacaktı. Ancak hastalık ilerlediği ve ciddi aşamaya geldiğinde doktora gitmesi ve rapora alması söz konusu olacaktı.

Hem insani olmayan bir durum ortaya çıkacak, kazanılmış bir hakkın geriye dönüşü söz konusu olacaktı, hem de işçinin geliri azalacaktı. Bu talebin geriye çekilmiş olması önemli.

Bir başka nokta MESS ile yapılan sözleşmeler genellikle mevcut maddeler üzerindeki parasal ağırlıklı değişiklik şeklinde gerçekleşiyordu. Bu dönemde işçinin eşinin, annesi ya da babasının vefatı halinde ölüm izni alması ve tamamlayıcı sağlık sigortası gibi idari maddelerin de sözleşmede yer alması önemli kazanımlar oldu.

“Greve çıkalım, grev yasağını tanımayalım” MESS sözleşme sürecinin başından itibaren OHAL’e güvenerek tavizsiz davrandı. Özellikle BMİS’in kararlı tutumunun başarıda payı büyük. BMİS’in tutumunun diğer sendikalara yansıması nasıl oldu?

Bu sürecin kritik meselesi OHAL ve grev yasaklarıydı.

Aslında başından beri işverenler de bizler de yasaklan-

RÖPORTAJ 7 ma olasılığının oldukça yüksek olduğunu biliyorduk. Biz MESS öncesi toplu sözleşme hazırlıklarına Mart, Nisan aylarında başlamıştık ve işçilerle yaptığımız toplantılarda “önümüzdeki riskler ve olasılıklar” başlıklı bir bölüm konuşuyorduk. Konuştuğumuz konulardan biri de grev yasaklarıydı. Grevin yasaklanma riski vardı ve bu işçiler arasında da paylaşıldı. Buna karşı tutumun ne olması gerektiği konuşuldu. Burada elimizde bir başarı örneğimiz vardı: EMİS (Elektro Mekanik Metal İşverenleri Sendikası) ile yapılan sözleşme. Daha öncesinde EMİS Sendikasıyla benzer bir süreç işlemişti. O zaman da grev yasaklanmıştı.

Sendika “grev yasağınızı tanımıyorum” dedi. İşçiler 4 gün grev yaptılar ve grev başarıyla sonuçlandı. Dolayısıyla bu deneyim işçilerle paylaşıldı ve ciddi bir hazırlık yapılması sağlandı. Aynı tutum güncellendiğinde sendika şunu ifade etti. “Grev yasağının arkasına saklanmayın, grev yasağını tanımayacağız” denildi. Aynısını işverene de söyledik.

“Böyle bir olasılık var evet, ama arkasına saklanıp, cesaret almayın biz bu hakkımızı kullanacağız, buradan bir kazancınız olmaz” diye çok net söyledik. İşverenler bu kadar net söylemeden grev yasağının verdiği rahatlıkla hareket ediyorlardı. “Biz ne söylesek kabul etmek zorunda kalacaklar” gibi bir hissiyata sahiptiler. Giderek bu kırılmaya başladı. BMİS’in kararlığını gördüler. Bizim bu açıklamamızdan sonra diğer sendikalar da tedirgin olmaya başladılar. Aynı gün işçilere greve çıkalım, grev yasağını tanımayalım diye genel bir çağrıda bulunduk.

Diğer sendikalara üye işçilere nasıl yansıdı bu tutum? İRFAN KAYGISIZ: BMİS’in tutumu diğer sendikalara üye işçiler arasında “BMİS yapacaksa biz niye yapmayalım?” diye yüksek sesle olmasa da konuşulmaya başlanmıştı. Bu nedenle Türk Metal Sendikası önlem almaya çalıştı. Türk Metal’in Başkanı yaygın olarak “biz yasa dışı iş yapmayız” söylemini başlattı. Ama o söylemin kendi işçileri arasında tutması mümkün değildi. Sektörde çalışan işçi genel olarak çok kararlıydı. BMİS’in açıklaması ve kararlı tutumu hem patronları ürküten hem de işçileri arkasına alan bir sonuç elde etti.

“Metal Fırtına belirleyici oldu” 2015 yılında meydana gelen “Metal Fırtına” diye adlandırılan işyeri eylemlerinin etkisi oldu mu bu sonuçta? İRFAN KAYGISIZ: Bu sürecin başarısındaki temel faktörlerden biri, 2015’deki metal fırtına. 2015 Metal fırtına döneminde işçilerin taleplerinin bu dönemde karşılanacağı belirtildi ve işçinin beklentisi bu döneme aktarıldı. Özellikle Türk Metal Sendikası tabanı açısından söylüyorum. Eylemler bastırıldığı dönemde şu söylendi: “Toplu sözleşmeyi değiştirme olanağı yok, bir sonraki dönemde toplu sözleşmedeki toplu sözleşmede bunu telafi edeceğiz”. Bu aslında yalandı, toplu sözleşme yapıldıktan sonra da değiştirilebilir. Nitekim Türk Metal bunu zamanında yaptı. 2009 krizinde MESS ile oturdu. Ücretleri %35 oranında geriye çekerek revize etti. Dolayısıyla bu yapılabiliyor. Ancak konumuzla ilgisi bakımından Türk Metal sözleşme imzalandığını, yapacak bir şey olmadığını ve bir sonraki sözleşmede telafi edeceğini söyledi. Dolayısıyla işçinin beklentisi bu dönemki sözleşmeye yoğunlaştı. Bu nedenle Türk Metal süreci yönetmede çok zorlandı. Beklentileri aşağıya çekmeye çalıştı. Anketler yaptı. Anketlerde altı aylık ücret zammının ne olması gerektiğine ilişkin kategoriler koymuştu. En yüksek zammı yüzde 14 yazmıştı. “İşçiler hadi ordan be” deyip, yüzde 38-40’lık taleplerle geldiler. İkincisi Metal Fırtına döneminden bugüne bir mücadele birikimi var. Evet, sonrasında çok sayıda kadro tasfiye edildi. Öncü işçiler diyebileceğimiz işçiler tasfiye edildi. Ama toplumsal hareketlerde çok öngörülmez noktalara gelinebiliyor. Daha sıradan, ortalama bir işçinin bir refleksiyle mücadele bir anda büyüyebiliyor.

Herhalde mücadelenin hafızası da hala canlılığını koruyordur akıllarda? İRFAN KAYGISIZ: Elbette, 10-12 gün fiili bir grev yapmış, bir dolu eylem yapmış işçi var artık. İlk defa eylemlere gir-

miş olsa da, mücadele deneyimi de kazanmış. Eski Türk Metal işçisi değil. Bu dönemdeki eylemleri ele aldığımızda, 2015’in devamı olarak görmek lazım bu süreci. O mücadele o gün itibarıyla sonuç almamış olabilir ama o mücadelenin sonuçları bugün alınmış oldu.

“Tabandaki işçiler mücadele etmeye başladı” BMİS’in Türk Metal Sendikası üzerinde nasıl bir basıncı var? İRFAN KAYGISIZ: Çeşitli biçimlerde. Bir tanesi sendika içi demokrasinin yansıması. Toplu sözleşme hazırlıklarında biz işçilerle oturup, konuşuyoruz. Toplu sözleşmeleri genel merkezde masa başında hazırlamıyoruz. Türk Metal’de teklif sürecinde işçinin haberi olmaz. Hatta imzalanan sözleşmeden bile haberi olmaz. İşyerindeki panoya bir iki tane madde asılır “şu kadar zam oldu” diye. Dolayısıyla işçinin buna refleksi var. İşçinin bu süreçten haberi yok.

Bunu değiştirmeye çalıştı. Anketler yaptı. O olmadı profesyonel bir şirkete yaptırdı. Ancak işçinin nabzını tutma açısından anket sağlıklı bir yöntem olamaz. Toplu sözleşmede işçinin gerçek düşüncesi anketlere yansımaz. Bu ancak işçiyle yüz yüze konuşmakla olur. Türk Metal bunu yapacak kapasiteye sahip değil. Niyetli de değil. Anket işçinin nabzını tutmak açısından bir yöntem. Dolayısıyla buna başladı.

BMİS eylemlere başladı. İşçi orda diyor ki “biz niye oturuyoruz?” O da yapmak zorunda kaldı. Ne kadar biçimsel ne kadar gerçek olduğu bilinmez ama sonuçta tabandaki işçiler mücadele etmeye başladı.

Almanya’da da metal sektörü 900 bin işçiyi ilgilendiren başarılı bir sözleşme imzaladı. Metal sektörünün mücadele deneyimi açısından bir yapısal bir farklılığı var mı? İRFAN KAYGISIZ: Metal sektörü işçileri Türkiye’de de, dünyada da mücadeleye daha yatkın ve deneyimli. Örgütlülük oranları daha güçlü. Hala bir miktar Fordist dönemden kalan fabrika örnekleri var, büyüklüğü bakımından.

6 ila 10 bin kişilik büyük işyerleri var. Bunlar işçileri örgütleme ve mücadele açısından olanak sağlıyor. Bir anda çok sayıda işçiye harekete geçirme potansiyeli taşıyor. Bu anlamda diğer sektörlerden farklı. Tarihsel açıdan da mücadele deneyimleri var. Hala Türkiye sendikal hareketinin hafızasında “DGM’yi ezdik, sıra MESS’de” şiarı tazedir. Metal işçilerinin sektördeki sayısal çokluğu, örgütlüğü, niceliği, ekonomi içerisindeki yeri dâhil pek çok özelliğiyle işçi sınıfı içinde önemli bir yeri var. Çalışma saatleri haftalık 28 saate indirildi. Geleceğe ilişkin çalışma saatleriyle ilgili bir hedef var mı? İRFAN KAYGISIZ: Son üç dönemdir teklifimize çalışma saatlerinin 37,5 saate düşürülmesini ancak ödemenin 45 saat üzerinden yapılmasını yazıyoruz. Çalışma saatlerinin düşürülmesinin bir sözleşme ya da bir işkolunda olacak bir şey olmadığının farkındayız. Öncelikle metal işçilerinin tartışması için gündeme getiriyoruz. Ancak metal işçilerinin tartışması da yetmez diğer sektörlerde de tartışılması gerekir. Bu talep yaygınlaşmaya başlayıp, işçilerin ortak bir talebi ve mücadelesi haline gelmeye başladığında bu sorunda bir değişiklik sağlayabiliriz.

Toplu iş sözleşmesinde başarının sendikaya üyelik açısından bir getirisi oldu mu? İRFAN KAYGISIZ: O hemen yansımaz açıkçası. Sendikasız işyerlerinde işçiler şimdi ocak ayında zam aldılar, tartışıyorlardır. Zammı yetersiz bulan işyerlerinde örgütlenme eğilimi sonra ortaya çıkar. Bunun yansımalarını önümüzdeki aylarda göreceğiz.

Türk Metal’den geçişler olur mu? İRFAN KAYGISIZ: Bu dönem olmaz. Türk Metal ile aynı sözleşmeyi imzaladık. Türk Metal bizim sunduğumuz sözleşmeyi imzaladı aslında. Bu nedenle bu toplu sözleşme daha çok örgütsüz işyerlerini harekete geçirir.

“İşçilerin yüzde 80’i OHAL’e karşıdır” Metal işçilerinin siyasal profili iktidar partisine yakın. Nitekim, Cumhurbaşkanı Erdoğan da ‘OHAL’i grevleri engellemek için kullanıyoruz’ dedi. Bu tür açıklamalar işçilerin seçmen bazında tutumlarının değişmesine yol açabilir mi?

Metal sektöründe çalışan işçilerin %80’ini AKP ve MHP’ye oy veren işçiler oluşturuyor. Bu konuda ikili bir tepki var.

Bir kısmı Cumhurbaşkanı’nın açıklamasına tepki gösteriyor. Çünkü bireysel çıkarıyla çatışıyor. Bir kısmı da “öyle demiştir” diyor ama partisini sahipleniyor. Bu mesele tartışıldığında partilerine daha kızgın ve öfkeliler. Ama oy verme davranışını değiştirmesi için tek başına yeterli olmuyor. Bu öfkesi ve kızgınlığının başka faktörlerle güçlenmesi lazım.

Genel anlamda OHAL konusunda nasıl bir tutumları var? İktisadi mücadeleyle güncel politik mücadele arasında bir bağ kurmuyorlar. Bundan da kaçınıyorlar. Özellikle bu dönemde ayrıştırıcı konuları konuşmaktan kaçınıyorlar. OHAL gibi, gündelik hayatlarını ortak kesen tutumlara ortak tavır alıyorlar. Başka politik saiklerle ilgili değil de kendilerini doğrudan ilgilendirdiği için OHAL’e tepki gösteriyorlar. Metal işçileri arasında bir anket yapılsa %80’i karşı çıkar.

Afrin harekatı ileri sürülerek grevin yasaklanması nasıl yansıdı?

Grev yasakları gündeme geldiğinde, konuşulan gerekçelerden biri savaş. İşçilerle konuştuğumuzda “bizim paramızın savaşla ne alakası var. Biz paramızı patronlardan alıyoruz, devletten almıyoruz. Dolayısıyla benim grevimi neden yasaklıyor hükümet” diye bir tepki oluştu. İşçiler savaşla yaptığı grev arasında hiçbir bağ kurmadı, kurmak da istemedi, bağ kurulmasından da rahatsız oldu.

“Metal işçileri işçi hareketini etkiler” Metal işçilerinin mücadelesinin sınıfın diğer kesimlerine yansıması nasıl olur sizce? İşverenler de hep şunu söyler. Biz de şunu söylüyoruz. Metal sektöründeki gelişmeler, genel olarak işçi hareketi üzerinde de etkili olur. Buradaki kazanımlar başka sektörlerde emsal teşkil eder. Bahsettiğimiz sözleşme sayısal anlamda 130 bin işçiye ilgilendirmesi bakımından tek olma özelliği taşıyor. Geçen dönemde de bu dönemde de gördük. Sözleşme sürecinde ne olup bittiği işçilerin davranışları açısından bir yol haritası niteliği taşıyor. Geçen EMİS sözleşmesi sonrasında Kristal-İş Sendikası’na üye Şişe Cam işçilerinde de benzer süreçler yaşandı. Çok net biliyoruz, işçiler EMİS ile yapılan sözleşmeyi konuşuyordu. Metal sektöründe imzalanan sözleşmenin genel anlamda yürürlük süresi, içeriği ve ücret zamlarının işçilerin mücadelesi açısından hem orta hem de uzun vadede sonuç doğuracağını umuyorum.

Metal işçilerinin mücadelesi yeni bir sendikal odağın oluşması açısından bir potansiyel taşıyor mu?

Mevcut sendikal yapıları, mücadele anlayışı ve sendika içi demokrasi açısından sorgulatma potansiyeli taşıyor. Türk Metal’de bu bir miktar başladı. Bu süreci nasıl yönetirler, nasıl bastırırlar, ya da nasıl biçimsel yöntem uygulamak zorunda kalıyorlar biliyoruz bunları. 2015 isyanından sonra temsilci seçimi yapmazken bazı fabrikalarda temsilci seçimi yapmak zorunda kaldılar, böyle bir basınçla karşı karşıya kaldılar. Bu dönemki mücadelenin diğer sendikalar yansıması açısından bir potansiyel var. Ancak biraz daha süreklilik ve aynı zamanda başka alanlarda da ortaya çıkması gerekiyor. Birkaç sektörde de benzer durumlar ortaya çıkarsa mevcut sendikal yapılarda bir değişime yol açabilir.

Röportaj: Çağla Oflas

8 GELENEK

MARKSİZM VE İŞÇİ SINIFI

1818 2018

Sanayi devriminde ortaya çıkan bir tekstil fabrikası. ŞENOL KARAKAŞ

Marx’ın cenazesinde mezarı başında konuşan arkadaşı

ve yoldaşı Engels, “Marx, her şeyden önce bir devrimciydi. Kapitalist toplum ile onun yaratmış bulunduğu devlet kurumlarının yıkılmasına şu ya da bu biçimde katkıda bulunmak, (…) modern işçi sınıfının kurtuluşuna yardımda bulunmak, onun gerçek yönelimi işte buydu.” demişti.

Marx, sosyalizm anlayışını boşlukta üretmedi, daha önce hiç yazılmayan bir konuda yazmış da değil, kendisinden önceki fikirleri göz ardı etmiş de. Marx’tan önce, yine mücadele içinde şekillenen azımsanamayacak bir sosyalizm birikimi vardı ama Marx’ın sosyalizm anlayışı, kendisinden önce üretilen tüm sosyalizm anlayışlarından radikal bir kopuşu temsil ediyordu. Kopuşu radikal kılan, Marx sahneye çıkana kadar savunulan sosyalizmin kuruluşunun toplumun maddi koşullarının ürünü bir toplumsal güce bağlanamamasıydı. Tartışma, Marx’la beraber sarih bir hal aldı, o günden beri de süregiden kritik bir tartışma olarak varlığını koruyor.

Halk, köylüler, gençler Bu tartışma, marksistler ve diğerleri arasında tarihsel bir ayrım yarattı ve bu ayrım her gün yeniden üretiliyor. İşçi sınıfı tarihin çeşitli evrelerinde devasa hareketler yarattı, bu hareketler geri çekildiğinde, yenildiğinde ya da bozguna uğradığında geriye kalan hareketle birlikte ileri atılan aktivistlerin arasında yenilgiyi teorize etmeye çalışanların karmaşık fikirleri oluyor. Bu fikirler arasında kadim olan, işçi sınıfının gücünü, üretimin örgütlenmesinde oynadığı rolü, siyaset üzerindeki etkisini sorgulayan ve daha da ileri giderek birkaç on yılda bir işçi sınıfının ölümünü ilan eden geleneğin görüşleri.

Trump’tan Türkiye’ye, Putin’den Mondi’ye kadar sayılan liderlerin nezdinde ifadesini bulan güncel otoriter siyasal

yönelim, hızla işçi sınıfının varlığının tartışılmasına neden oluyor. İşçi sınıfı eylemlerin içinde olsa da hatta bu eylemlere kritik toplumsal güç olarak damgasını bassa da sağ dalga karşısında yaşanan geri çekilmenin sorumlusu olarak ilk fişi çekilen oluyor. Sadece içinde geçtiğimiz dönem değil, sayısız mücadele dolu dönemin ardından bu türden tartışmalar baş gösteriyor. Sanki Marx mücadelenin otomatik olarak zafer kazanacağını ilan etmiş gibi, sanki sosyalizm, aynı zamanda yenilgi dolu yılların deneyiminden işçilerin çıkarttığı derslerin de bir ürünü olmayacakmış gibi.

Kuşkusuz yenilgi ya da geri çekilme dönemlerinde herkesi etkisi altına alan bir salgın haline gelen işçi sınıfından kaçışın kökenlerinde, zaten sosyalizmi işçi sınıfının kendi eylemi olarak görmeyen eğilimin gizlenmiş olması bulunur.

Sosyalizm mücadelesinin tarihi, bu nedenle, sosyalizmin kimin eseri olacağının tartışılmasının da tarihidir.

Marx’tan önce de sonra da bu soruya çeşitli yanıtlar verildi: İyi eğitilmiş kadroların eylemi diyenler olduğu gibi, aydınlar tarafından eğitilen köylülerin eylemi diyenler de oldu, mücadelenin motor gücü öğrenciler olmalıdır diyenler olduğu gibi, çeşitli bölgelerde kurulacak komün temelli siyasal birimlerdir diyenler de oldu, koopetarif sistemini önerenler olduğu gibi, devlete sert bir darbe indirmeye hazır öncü eylemcilerin mücadelesi diyenler de oldu. Marx’ın bu soruya verdiği yanıt, marksizmi bilimsel kılarken, sosyalizm teorisini boşlukta gezen, ayakları yere basmayan bir teori olmaktan da kurtarmıştır. Marx ve Engels, sosyalizm mücadelesinin en parlak çalışmalarından birisi olan Komünist Manifesto adlı kitapçıkta, komünistlerin mücadele etmek zorunda olduğu sosyalist gelenekleri, boşuna feodal, ütopik diyerek tanımlamadılar.

Özgürlük işçilerle gelecek Marx doğumunun üzerinden 200 yıl geçti. İşçi sınıfının kapitalizmin hem ürünü hem mezar kazıcısı olarak anlatan muazzam teori, çağımızı açıklama gücüne sahip tek teori. Bu teorinin gücü işçi sınıfının gücünden, işçi sınıfının kapitalist üretim içinde tuttuğu kolektif konumdan, kolektif eylem yeteneğinden kaynaklanıyor. Marksizm, bu maddi durumun teorik bir ifadesi olduğu için bir toplumsal sınıfın hikayesini tüm zenginliğiyle kavramamıza yardımcı olacak anahtarı sunduğu için vaz geçilmezdir. Ömrünü işçi sınıfının mücadelesine adayan bir başka Marksist Tony Cliff, Marksizm hakkında şunları söylüyordu: “Ancak, Plehanov'un 1 879'daki durumu da dahil olmak üzere, narodniklerin sanayi işçileri arasındaki propaganda çalışması ile Marksistlerin çalışması arasında temel bir fark vardır. Marksistler 'işçilerin devrim için değil, devrimin işçiler için gerekli olduğuna inanmışlardır.'

Narodniklere göre ise 'işçiler devrim için önemlidir.' Bir narodnik 'neden işçi sınıfı?' diye sorabilir, bir marksist ise ancak 'neden marksizm?' diye sorar, çünkü onun için işçi sınıfı tarihin nesnesi değil, öznesidir.” Özel mülkiyet sahiplerinin emek gücünü sömürme hakkını bulduğu ve yaklaşık 400 yıldır milyonlarca insanın ölümüne neden olarak bu özel mülkiyet hırsını korumaya çalışan üç kağıtçı bir sınıfın, burjuvazinin egemenliğini ne halk, ne öğrenciler, ne kadrolar, ne köylüler yok edecek.

Her geri çekiliş döneminde rahmet anılan ama daha mateminin ilk aylarında yeni eylemleriyle ölmediğini gösteren işçi sınıfının mücadelesi kapitalizmin katlanılmaz barbarlığını sona erdirme gücüne sahip. Bu gücü kavramamız için herkesten çok çabalayan ve herkesten çok borçlu olduğumuz insan ise Karl Marx’tır.

GELENEK

9

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NA KARŞI BARIŞ MÜCADELESİ 1917 Şubat’ı, Rusya’da işçiler savaşı sürdüren Çarlığı devirdi.

ONUR DEVRİM ÜÇBAŞ

Devletlerin savaşa karşı çıkanlara her türlü baskıyı uygulamasına karşın savaş karşıtlarının sesini hiçbir zaman bütünüyle bastıramadığını görüyoruz. Savaş karşıtlığı Birinci Dünya Savaşı’ndan Vietnam Savaşı’na, sömürgelere karşı savaşlardan Irak Savaşı’na kitlesel toplumsal hareketlerin önemli bir parçasıdır. Sosyalistler de her zaman bu hareketin önemli bir bölümünü oluşturmuşlardır.

Sosyalistler savaşlarla ilgili aldıkları tutumlarda bu savaşın ortaya çıktığı bağlamı ve onu doğuran koşulları ele alırlar. Örneğin Marx ve Engels Amerikan İç Savaşı’nı Amerikan Devrimi’nin bir parçası olarak görmüşler ve Kuzey’in zaferinin köleliği ve köle sahiplerini gerileten bir etkisi olduğunu yazmışlardı. Sosyalistler, emperyalist ülkelerin etki alanlarını büyütmek, sermayelerini daha etkili kılmak ve ulaşabildikleri dünya pazarlarını genişletmek için giriştikleri paylaşım savaşlarına ise aktif bir şekilde karşı çıkarlar. Birinci Dünya Savaşı bu açıdan sosyalist hareket için büyük bir sınav olmuştur.

Savaştan yana olan sol Birinci Dünya Savaşı’ndan önce o zaman uluslararası sosyalist hareketin en büyük örgütü olan İkinci Enternasyonal, 1907 yılında yaptığı Stuttgart Kongresi’nde sosyalistlerin görevini savaşın çıkmasını engellemek için mücadele etmek olarak tanımladı. Savaşın patlak verdiği noktada ise yapılacak olanı “savaşı durdurmak için süratle müdahalede bulunmak, savaşın yol açtığı ekonomik ve siyasi krizden yararlanarak halkı harekete geçirmek ve böylece kapitalist sınıfın egemenliğinin yıkılması için var güçle çalışmak” olarak saptamıştı. Ancak bu örgütü oluşturan sosyal demokrat partiler başta Alman Sosyal Demokrat Partisi (SPD) olmak üzere kendi köklerinden uzaklaşmışlar, yıllar süren parlamentarizm ve ekonomik reform mücadelesi yıllarının ardından teorilerini de pratiklerine göre değiştirmeye başlamışlardı. Sonuçta başta SPD olmak üzere İkinci Enternasyonal’in ezici çoğunluğu savaş döneminde kendi hükümetlerini destekledi, parti bürokratları savaşa karşı çıkarak baskı görmek yerine bir burjuva ideolojisi olan milliyetçiliği kendi tabanlarındaki işçilere pompaladılar.

Dünya Savaşı her ülkede milliyetçiliğin büyük güç kazandığı, toplumdaki sınıfsal farkların üzerinin örtüldüğü, şovenizmin egemen olduğu günlerle başladı. Chris Harman “Kaybedilmiş Devrim: Almanya 1918-1923” kitabında bu dönemi şöyle anlatıyor: “Parlamento dışında, daha kısa bir süre önce savaş karşıtı gösterilerde alanları doldurmuş olanlar ya güçlü şovenizm dalgasıyla birlikte sürüklendiler, ya da bunun basıncı altında siyasal hayatın dışında itildiler. Caddelerde çılgınca bir heyecan yaşanıyordu. Kalabalık insan grupları vatanseverlik marşları söylüyordu.

Gençler bir an önce cepheye gitmek için can atıyorlardı.

Savaşa karşı çıkmayı sürdüren birkaç sosyalist, kendilerini yalıtılmış ve şaşkın bir halde buldular; kendileriyle kimin hemfikir olduğunu bilemiyorlardı, insanlar sokaklardaki serseriler tarafından linç edilme korkusu ve ‘düzen bozucu’ beyanlara karşı çıkarılan tehditkâr kararnameler yüzünden düşüncelerini açıkça ortaya koymaya korkuyorlardı.” Aynı durum İngiltere ve Rusya için de geçerlidir.

Petersburg’da Bolşevikler kalabalık gruplar halinde tutuklanmaya başlanırken, Almanya’da Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht tutuklanır.

Sosyalist hareketin içinden bir azınlık savaşa karşı çıkarak, enternasyonalizmi savundu. Ancak savaşa karşı çıkan sosyalistlerin tümü hemfikir değildi. 5 Eylül 1915’te İsviçre’nin Zimmerwald köyünde yapılan konferansa katılan otuz sekiz kişiden yalnızca Lenin ile birlikte hareket eden yedi kişi, savaşı savunan sosyal demokratlardan tam anlamıyla kopmayı ve kendi ülkelerinin yenilgisini tercih etmeyi doğru buluyorlardı. Çoğunluk İkinci Enternasyonal’den ayrılmamak gerektiğini savunuyordu. Lenin’in farkı devrimci yenilgiciliği savunmasıydı. Ona göre emperyalist savaşa gerçek ve kalıcı bir çözüm bulmanın tek yolu savaşı bir devrime dönüştürmekti. “İlhaksız barış” , “adil barış” gibi sloganların orta yolcu olduğunu savunan Lenin, “saraylara savaş, kulübelere barış” sloganını öne sürdü. Ona göre “her sosyalistin temel görevi, kendi ülkesinin yurtseverliği ve şovenizmine karşı amansız bir mücadele yürütmek” idi.

Savaşın yarattığı yıkım Birinci Dünya Savaşı başlangıçta düşünüldüğünün aksine altı ay değil, dört yıl sürdü. Zaman geçtikçe her gün on binlerce kişinin öldüğü cepheler, ekonominin ordunun emrine verilmesinden kaynaklanan yoksulluk ve açlık toplumun savaşa karşı bakışını tamamen değiştirdi. Almanya’da 1 Mayıs 1916’da yapılan ve Karl Liebknecht’in konuştuğu savaş karşıtı eyleme birkaç bin kişi katılırken, onun konuşması yüzünden tutuklanması 55.000 işçinin dayanışma grevine gitmesine neden oldu. 1917 Nisan ayında 200.000 metal işçisi ekmek tayınının düşürülmesini protesto için greve gitti. Ocak 1918’de greve gidenlerin sayısı yüz binleri bulurken işçiler ve askerler Rusya’da kurulan sovyetleri örnek alarak kendi öz örgütlülüklerini oluşturdular. Bu süreç İngiltere’de, Rusya’da, Fransa’da farklı düzeylerde görüldü. Savaşa karşı olan tepki, başka bir dünya isteğinin itici gücünü oluşturdu.

Savaş karşıtı hareketler, devletin ideolojik bombardımanının daha yoğun, savaşın kayıplarının, ölümlerin ve yaralanmalarının daha az olduğu başlangıçta daha güçsüzdürler. Ancak Birinci Dünya Savaşı’nda gördüğümüz gibi savaş uzadıkça savaşın meşruiyetini sorgulayan hareketler de zamanla güçlenir. Vietnam savaşı karşısındaki hareket,

1965 Mart ayında Michigan Üniversitesi’ndeki 30 öğretim üyesinin derslerden sonra öğrencilerle yaptığı herkese açık tartışmalarla başladı. Bu derslere binlerce öğrenci katıldı.

Nisan 1965’te Demokratik Toplum için Öğrencilerin (SDS) çağrısını yaptığı eyleme 25.000 kişi katıldı. 1967’ye gelindiğinde ise New York’ta savaşa karşı 300.000 kişi yürüyordu.

Amerikan solu, bu eylemlere katıldı ve bu hareket sayesinde canlandı. Pek çok eylemde ABD’nin savaştığı Vietkong’un bayrağı açıldı.

Sosyalistler aynı zamanda kendi ülkelerinin sömürgeleri üzerindeki şiddetine de karşı çıktılar. Onlar tepkilerini kimi zaman kendi devletlerini teşhir ederek, kimi zaman ise devletleriyle savaşan güçlere fiilen yardım ederek gösterdiler. Cezayir Fransa’ya karşı bağımsızlık savaşı verirken Fransız Troçkistleri Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi’ne (FLN) çeşitli şekillerde destek oldular. FLN yayınlarını çoğalttılar, nakit para temin ettiler, ordudan firar edilmesi propagandası yaptılar, FLN için sahte para bastılar. Kendi ülkelerinin ezdiği bir ülkeyle dayanışma ilkesi İngiliz sanatçı John Lennon’ın bir eylemde sattığı Troçkist bir gazetenin manşetiyle özetlenebilir: “IRA için, İngiliz emperyalizmine karşı.”

Barış hareketlerinin gücü Savaş karşıtı hareketlerin büyüklüğü ve etkisi savaşı yürüten ülkelerin niteliklerine, ne ölçüde otoriter olduklarına, dünyadaki sınıf mücadelesinin dengesine göre değişiklik gösterdi. 1950’lerde ABD’de Kore Savaşı’na karşı güçlü bir savaş karşıtı hareket oluşamazken, 1960’ların ABD’sindeki savaş karşıtı hareket yüz binlerce kişiye ulaştı. ABD’nin Irak ve Afganistan işgallerine karşı çıkan savaş karşıtı hareket de bu açıdan önemlidir. 1999’da Seattle’da başlayan antikapitalist hareketin kitleselleşip yayılmasının ardından başlayan bu savaşa, dünyanın dört bir yanından milyonlarca kişi karşı çıktı. 15 Şubat 2003’de dünyanın en büyük savaş karşıtı eylemi yapılırken hareketin en büyük kazancı Türkiye’de tezkerenin kabul edilmemesiyle ABD’nin Irak’a kuzeyden saldıramaması oldu.

Sosyalistler farklı dönemlerde çok farklı şartlarda savaşa karşı mücadele ettiler. Bütün bu farklı koşullarda değişmeyen tek şey “kendi” devletlerine karşı tutum almak ve patronların ve devletin anlattığı “ulusal birlik” palavrasının teşhir etmek oldu. Sosyalistler her zaman işçi sınıfına savaşların nedenini, amacını ve bu savaştan toplumun genelinin değil sadece bir kısmının kazançlı çıkacağını anlattılar. İşçi sınıfını birleştirmenin tek yolunun onu bölen ve kendisine ister milliyetçi, ister ulusalcı, isterse yurtsever desin her türlü burjuva ideolojisinden kurtulması olduğunu savundular. Bu ilkesel tutum dün olduğu gibi bugün de geçerliliğini koruyor.

10

DAYANIŞMA

SINIRSIZ BİR DÜNYA İÇİN

Göçmenlere vize yasağına karşı havaalanlarını dolduran Amerikalılar, 2017.

OZAN TEKİN

İnsanlık tarihi boyunca hep göç etti. Ancak savaşlardan, yoksulluktan veya iklim değişikliğinden milyonlarca kişinin kaçması, kapitalizmin yarattığı modern bir fenomen.

Birleşmiş Milletler’in 2017 yılı verilerine göre dünyada evini bırakıp kaçmak zorunda kalmış 65,6 milyon insan bulunuyor. Bunların 22.5 milyonu yurt dışına kaçan mülteciler. 10 milyonu herhangi bir devletin yurttaşı değil.

BM’nin verilerine girmeyen 20 milyona yakın da iklim mültecisi var. Bunlarla birlikte düşünüldüğünde, dünyadaki her 90 kişiden biri göçmen durumunda. Sizin bu paragrafı okuduğunuz bir dakikalık süre içerisinde 20 kişi daha göçmek zorunda kaldı. Tüm mültecilerin yarısını çocuklar oluşturuyor ve 100 bin çocuk, anne ve babasını kaybetmiş veya onlardan ayrı bir ülkede yaşamak zorunda.

Kapitalizmin efendileri, çoğunlukla kendilerinin çıkardığı veya müdahil olduğu savaşlardan, yarattıkları yoksulluktan veya iklim değişikliğinden kaçan insanları kendi ülkelerine kabul etmek istemiyor. Mültecilerin yalnızca %18’i Avrupa ülkeleri veya ABD’ye göçmüş durumda.

Geri kalanı Afrika, Ortadoğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde yaşıyor. Batı emperyalizmi mültecileri “kriz” sebebi olarak görüyor. Oysa mülteciler, onların yarattıkları krizden kaçmış insanlar. İsrail tüm dünya çapında 5 milyon mülteci yarattı. Yalnızca Afganistan işgali bir 5 milyon mülteci daha oluşturdu. 1970’lerde İngiltere’deki Genç Asyalılar Hareketi’nin sloganında denildiği gibi: “Biz buradayız, çünkü siz oradaydınız”.

Batı demokrasisinin iflası AB ülkeleri ve ABD bir yandan mültecilere kapılarını kapatıyor; sınır kontrolleri artırılıyor, duvarlar örülüyor.

Ancak OECD’nin hazırladığı bir rapora göre, ekonomik büyümenin durmasını engellemek için Batı’nın 2016’ya kadar 50 milyon göçmen işçi alması gerekiyor. Yani mülteciler, daha iyi bir yaşam umuduyla Batı ülkelerine varmayı başarırlarsa, orada da bu kez ucuz işgücü olarak sömürülüyorlar.

Tel örgüler, duvarlar, sınırları koruyan ortak “güvenlik” aygıtları; Batı’nın mültecilere yönelik tutumu, kapitalizmin sözde “demokratik” değerlerinin maskesini düşürü-

yor. Yalnızca ABD’de göçmenlerin ailelerine gönderdikleri paralardan bankaların kestiği havale masrafları üçte iki oranında azaltılsa, tüm dünyanın mültecilere harcadığı paradan daha fazla tasarruf edilmiş oluyor. Kapitalizm milyonlarca göçmen için bunu dahi sağlayamıyor.

Merkez hükümetler, aşırı sağın yükselişini mülteci düşmanı politikalarına gerekçe olarak kullanmak istiyorlar.

Kendileri böyle yapmadığı takdirde daha sağcıların gelip yapacağını söylüyorlar. Ancak durum tam tersi; ırkçı, sağ popülist veya faşist hareketler, merkez neoliberal politikacıların yarattığı iklimden yararlanarak mülteci düşmanlığına zemin yakalayabiliyorlar.

Irkçılıkla mücadele Göçmenler gittikleri her ülkede dışlanma, yoksulluk ve ırkçılıkla karşı karşıya kalıyorlar. O ülkelerdeki yerleşik güçler, sağcılar veya ırkçılar, toplumlarındaki sorunların kaynağı olarak işaret edecekleri bir günah keçisi bulmuş oluyorlar. İşsizlik mi arttı? Mülteciler daha ucuza çalışarak işlerimizi elimizden aldığı için. Suç oranları mı arttı?

Mülteciler çalıp çırptıkları için. Bütün bu argümanlar, egemen sınıfa, sıradan insanların günlük hayatlarında yaşadıklarına olan öfkelerini yöneltebilecekleri yeni bir insan grubunu sunuyor. Böylelikle burjuva siyasetçilerin ve patronların rolünü görünmez kılmaya çalışıyorlar.

Mülteci düşmanı propaganda büyük ölçüde yalanlara ve önyargılara yaslanıyor. Türkiye’de Suriyeliler toplumun en fakir, en savunmasız ve saldırıya açık kesimi olmalarına rağmen, iddia edilenin aksine suça karışma oranları Türkiyelilere göre katbekat daha düşük. Mültecilerin “kültürümüzü bozduğu” ise Türkiyelilerin Araplara göre üstün bir kültüre sahip olduğu yönündeki milliyetçi ve yanlış bir varsayımdan kaynaklanıyor.

Türkiye’de yıllardır Ermenilere, Yahudilere, Rumlara veya Kürtlere yönelik ayrımcılığa karşı mücadele eden herkesin, bugün de Suriyeli mültecilere yönelik bu ırkçı argümanlara karşı birleşmesi gerekiyor.

Birleşen işçiler yenilmezler Öte yandan, Suriyeliler hayatta kalabilmek için inşaat ve tekstil başta olmak üzere birçok sektörde en kötü koşullarda kayıt dışı çalışıyor. Asgari ücretin yarısı kadar ücre-

te, sigortasız, günde 13 ila 16 saat çalışarak ailelerine bakmaya çalışıyorlar. Bu koşullarda Türkiye’de yaşayan diğer yurttaşların işsizlik veya yoksulluk sebebiyle Suriyelileri suçlamaları, sadece patronların işine yarar. Sermaye sahipleri, kendilerinin çıkarına olduğu için mültecileri köle gibi çalıştırıyorlar. Dolayısıyla ücretleri düşüren Suriyeliler değil patronlar. Suriyeli ve Türkiyeli işçiler patronlara karşı birleşir ve mücadele ederlerse, hem işlerini kazanabilirler hem ücretlerini artırabilirler.

Geçtiğimiz aylarda şahit olduğumuz saya işçilerinin mücadelesi, bunun mümkün olduğunu gösteriyor. İstanbul’dan saya işçisi Muhammed, İkitelli’de Suriyeli ve Türkiyeli sayacıların birleşerek iş bıraktığını, onların kazandığını; Gedikpaşa’da ise Türkiyeli sayacıların Suriyelilere destek vermemesi, onlar kaybederse kendilerinin işlerini alacaklarını düşünmesi sonucu mücadelenin kaybettiğini aktarıyor.

Umut var mı, nerede?

Arap Baharı’yla birlikte kendi diktatörlerine karşı ayaklanan milyonlarca kişi, hem kendi yerel egemen sınıflarının hem de onlarla işbirliği yapan küresel emperyalistlerin müdahalelerinin sonucunda ülkelerinden kaçmak zorunda kalmış durumda. Mülteciler yalnızca durumlarına üzüleceğimiz zavallı varlıklar değiller; gittikleri yerlerde bizzat tarihsel değişimin öznesi olacak işçi sınıfının parçası hâline gelecekler. Bundan birkaç yıl önce, Avrupa devletleri göçmenlerin rotası üzerindeki sınırları kapattığında, milyonlarca mülteci haftalarca eylem yaparak, kitlesel ve kolektif olarak mücadele ederek, dikenli telleri aşmayı ve Batı ülkelerine ulaşmayı başarmıştı. Bu süreçte Avrupa’daki solcu toplumsal güçler onlarla muazzam bir dayanışma göstermiş, hem kendi devletlerinin ırkçılığına karşı çıkmış hem de yol üzerindeki mültecilere fiziksel olarak yardım götürerek onlarla dayanışma göstermişlerdi.

Türkiye’de de mültecilere karşı kurulan “milli mutabakat” ortamına karşı sesimizi yükseltmeli, mülteciler için bir şeyler yapan tüm grup ve örgütlerin bir araya gelmelerini sağlamalıyız. Sayacıların sınıf temelli bir birliktelik sağlaması, ırkçılığı yok ederek Suriyelilerle Türkiyelilerin kardeşliğinin nasıl sağlanacağı konusunda bize doğru yolu gösteriyor.

AKTİVİZM

HER SAVAŞIN ASIL GALİBİ: SİLAH TÜCCARLARI

11

MÜCADELENİN İÇİNDEN Faruk Sevim

METAL İŞÇİLERİ GREV YASAĞINA RAĞMEN KAZANDI Metal işçilerinin sözleşme zaferinin arka planını incelemek önemli. Hem çok kilit ve kar oranı yüksek bir sektörde mücadele etmeleri hem de bu dönemde iç karışıklık istenmemesi bu kazanımı ortaya çıkaran etkenlerden bazıları. Yine 2017 yılı başında Birleşik Metal-İş’in imzaladığı, 2 yıllık ve yüzde 19’luk toplu sözleşme önemli bir referanstı. Elbette işçilerin kazanmasını sağlayan en önemli etken, grev yasağına rağmen fiilen grev yapacaklarına dair tüm kamuoyunda ve özellikle patronlarda uyandırdıkları kararlı tutumdur.

Metal işçilerinin grevleri Bakanlar Kurulu kararı ile yasaklanmıştı. Neredeyse rutin bir uygulama haline gelen ve işçilerin grev hakkını tamamen hükümetlerin iznine bağlayan bu uygulamaya karşı işçiler mücadeleye devam kararı aldı. 2015 yılında Türk Metal sözleşme imzalamış olmasına rağmen işçiler fiilen greve çıkmıştı. Bu yıl da işçilerin fiilen greve çıkabileceğinden, en azından üretimi yavaşlatabileceğinden çekinen işverenler geri adım atmak zorunda kaldılar.

Askeri çatışmalar, silah şirketlerinin kasalarını dolduruyor.

EKİM DEVRİMİ’NİN ÇİZGİ ROMANI!

Bu ikili durum dünyada savaşları besliyor ve yayıyor. Yine 2012-2017 yıllarında silah ihracatı, Soğuk Savaş yıllarındaki seviyeye yükseldi.

Savaşlar, satılan silahların tüketildiği, denendiği pazarlama alanlarıdır.

Bunun en açık örneğini Suriye savaşına sonradan giren ve tüm dengeleri değiştiren Rusya’da görebiliyoruz. Türkiye ve Suudi Arabistan gibi askeri yapısı ABD menşeili olan iki devlet Putin’den S-400 füze savunma sistemi alıyor. Balistik füzeler ve bu füzelere kalkan olacak füzeler, 21. yüzyılda silah tekellerinin karlarına kar katıyor.

Afrin harekatı sonucu savunma sanayini milli hale getireceğini açıklayan Türkiye askeri harcamalarda 17. sırada. Suudi Arabistan ve Bİrleşik Arap Emirlikleri’nin başını çektiğisilahlanma yarışı Ortadoğu’yu tepeden tırnağa militaristleşiyor. İki devletin yanlarına Mısır’ı da alarak

Yıkım araçlarının tarihi karışması için bu yüzyılda militarizme karşı mücadele, silaha değil işsizliği ve fakirliği yok etmek için bütçe talebiyle savaşların vurduğu emekçi sınıfların içinde, emperyalist devletler ve ittifaklarına karşı topyekun mücadeleyle gelişebilir.

Soğuk Savaş’a dönüş

YENİ SAYI ÇIKTI!

DERGİMİZİN İLK SAYISI ÇIKTI!

NECMIYE ALPAY MUSTAFA ARSLANTUNALI HAKAN ATAMAN KADIR DAĞHAN ATILLA DIRIM AHMET EKEN MURAT ERKMAN NURCAN GÜNDOĞAN KEMAL GÖKHAN GÜRSES ŞENOL KARAKAŞ FERHAT KENTEL FERDA KESKIN EMRE TANSU KETEN SERDAR KORUCU KOSTAS LAPAVITSAS ARIFE KÖSE RONI MARGULIES RUMEYSA ÖZÜYAĞLI ONUR DEVRIM ÜÇBAŞ ELÇIN POYRAZ

25/

O C A K M A R T

2018

FERDA KESKİN IRKÇILIK VE KAPİTALİZM

HAKAN ATAMAN MÜLTECİLERİN ARAÇSALLAŞTIRILMASI

DEVRİMLERİ HİÇ KİMSE YARATMAZ

NECMİYE ALPAY İLE SÖYLEŞİ NURCAN GÜNDOĞAN & MUSTAFA ARSLANTUNALI

ARİFE KÖSE NÜKLEER SAVAŞ NE KADAR UZAK

ELÇİN POYRAZ KAPI ÇALANA AÇILIR

8

ABD ve Rusya, başlıca silah tüccarları. İki emperyalist devlet, dünya si-

sıkıştırdığı Katar devasa bir bütçeyi ordu kurmaya ayırdı.

TL

ABD askeri anlamda diğerlerinden açık ara önde olsa da dünyanın en büyük üç emperyalist devleti için Ortadoğu, Asya’dan sonra en fazla müşterisinin olduğu yer. 2012-2016 yılları arasındaki dönemde devletlerin silah satış oranlarına baktığımızda karşımıza Suriye’ye dışarıdan müdahale eden devletler ortaya çıkıyor: ABD yüzde 33, Rusya yüzde 23, Çin yüzde 6.2, Fransa yüzde 6, Almanya yüzde 5.6, İngiltere yüzde 4.6 ile en büyük silah satıcıları.

lah satışlarından yüzde 56’sını kontrol ederken aynı zamanda savunma harcamaları en fazla olan devletler.

Ortadoğu’ya silah satan tekellerin çıkarlarını savunurken, kendi emekçi sınıflarından esirgedikleri kaynakları savunma bütçeleriyle yine silahlanmaya harcıyorlar.

KDV DAHİL

Suriye’de savaşın sonuna yaklaşırken ABD ve Rusya arasındaki rekabet de sertleşiyor. Ortadoğu’ya asker yollamak yerine ticaret yapmayı seçen Çin ise Suriye’nin yasal hükümetiyle anlaşarak Suriye’nin yeniden inşasını üstlenmek isteğini açıkladı.

RUMEYSA ÖZÜYAĞLI KADINLARIN 2017’Sİ

SERDAR KORUCU TOKATLIYAN OTELİ’NİN NAZİ BAYRAĞI

İmzalanan toplu sözleşme grev yasaklandığında gelinen noktadan çok daha ileri kazanımlar içeriyor.

Varılan anlaşmayla işçilerin elde ettiği kazanımların bir bölümü şöyle: Ücretlerde ortalamada 600 lira net artış sağlandı.

Toplu sözleşme yürürlüğü iki yıl olarak belirlendi.

Sosyal yardımlardaki artış yüzde 23 oldu.

Kıdem zammı her yıl için 30 lira oldu.

Bu kazanımların yanı sıra grev yasağına karşı verilen mücadelenin elde ettiği kazanım son derece önemlidir. Grev yasağı metal işçileri tarafından fiilen ortadan kaldırılmış oldu.

Grev hakkına sahip çıkan işçiler, onlara destek olan diğer işyerlerindeki işçiler, ilk günden itibaren bu mücadelede metal işçilerinin yanında olan emek dostları elbette bu mücadelenin kazanmasını sağlayan asli unsurlar.

Aynı günlerde Almanya’da 3,9 milyon metal işçisini ilgilendiren toplu sözleşme görüşmesinde anlaşma sağlandı. Buna göre ücretlere yüzde 4,3 zam yapılacak.

Haftalık çalışma süresi isteyen işçiler için esnek şekilde 28 saate düşürülecek.

Hem Türkiye’deki metal işçilerinin hem de Almanya’daki metal işçilerinin kazanımları işçi sınıfının birçok kesiminin odaklandığı bir sonuç oldu. Bütün bunlar diğer işyerleri ve işçiler için ilham verici olabilir.

DEVRİMCİ ANTİKAPİTALİST HAFTALIK GAZETE

Z Yayıncılık ve Tanıtım Hizmetleri Ltd. Şti. • Sorumlu Yazıişleri Müdürü: Meltem Oral • Adres: Serasker caddesi, Nergis Apt, No:88, Kat: 3, Kadıköy, İstanbul • Baskı: Akademi Matbaacılık: Davutpaşa Cad. Güven Sanayi Sitesi, C Blok, No: 230, Topkapı/Istanbul - Tel: 0212 493 24 67-68-69 Yerel süreli yayın, haftada bir yayınlanır • www.sosyalistisci.org

NÜKLEER: TEHLİKELİ VE PAHALI Türkiye’de ikinci nükleer santralin Sinop İnceburun’da yapılması planlanıyor. 6 şubat, Salı günü bu santralin ÇED yönetmeliğinin, en önemli ayaklarından olan Halkı Bilgilendirme Toplantısı vardı. Bir tesisin halka rağmen işletmeye açılması mümkün değil. Halkı bilgilendirme toplantısı da halkın proje hakkında tüm şeffaflığı ile bilgilendirilmesi, itirazların özgürce dile getirilmesi ve halka rağmen işletmeye açılmaması için yapılıyor. Halkı bilgilendirme toplantısının yapılış amacına ulaşması için ilgili meslek kuruluşlarının, sivil toplum örgütlerinin ve Sinopluların katılması için toplantıyı düzenleyenlerin ellerinden gelen her şeyi yapması gerekiyordu.

Oysa Sinop’ta devletin tüm güçleri halkın toplantıya katılımını engellemek üzere seferber oldu. Sabahın erken saatlerinde toplantıya katılmak üzere yola çıkanlara 4 kez GBT sorgulaması yapıldı. Toplantı yeri 8 kilometre uzakta belirlendi, etrafı polis ve TOMA’larla çevrildi. ÇED toplantısına katılmak isteyenlerin “salon dolu” denilerek içeriye girmeleri engellendi Toplantıya girebilen iki Nükleer Karşıtı Platform üyesi toplantı salonunda polisler tarafından gözaltına alındı. Toplantıya girebilmek için saatlerce bekleyenler daha sonra Sinop Valiliği önünde seslerini duyurmak istediler.

Burada da polisin biber gazlı müdahalesi oldu ve bir kişi de burada gözaltına alındı.

Sinop’ta Halkı Bilgilendirme Toplantısını düzenleyenler uyguladıkları hukuksuzluğu ve şiddeti “Bilgilendirme toplantısının provoke edilmeye çalışılmasının asıl amacı, vatandaşlara nükleer santral hakkında doğru bilgi verilmesinin önüne geçmekti.

Ancak Sinoplu vatandaşlar nükleer santral hakkında birinci ağızdan doğru bilgileri alma fırsatı buldular, sağlıklı bir ortamda bilgilendirildiler” açıklaması yapabildiler.

Ne kadar hukuksuzluk yapılsa da ne kadar baskı ve şiddet uygulansa da ne nükleere hayır demekten ne de doğru bildiklerimizi söylemekten vazgeçeceğiz.

Durdurabiliriz, durduracağız!

Avusturya 1978’de ilk nükleer santralini Viyana’nın güneyindeki bir köye, Zwentendorf’a inşa etmişti. Tamamıyla bitmiş bu santral o günden bugüne bir kez bile olsun çalıştırılmadı. Tek bir düğmeye basılmasıyla çalışmaya başlayacak santrale karşı gelişen tepki herkesi şaşırttı. Ama bu tepki öyle büyüdü ki hükümeti referanduma zorladı. Referandumda “Nükleer santral istiyor musunuz? “sorusuna Avusturyalılar çok büyük bir oranda hayır yanıtını verdiler. Avusturya Parlamentosu’ndan ülkenin hiçbir zaman nükleer üretmeyecek kararını çıkarttılar.

Biz her yerde nükleer gerçeğini anlatmaya devam edeceğiz, nükleer santral yapımını her yerde durduracağız.

VERGİLERİMİZ NÜKLEER ŞİRKETLERE AKTARILACAK Akkuyu Santralı’nın kurulum maliyeti yaklaşık 20 milyar ABD Doları, Sinop Santralı’nın ise 22 milyar ABD Doları. Aralık 2017’de 76 milyar TL sabit yatırım tutarı üzerinden teşvik belgesi verilen Akkuyu Nükleer Santralı’nın yanı sıra Sinop Nükleer Santralı da "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar"daki stratejik yatırımlar için öngörülen teşvik ve desteklerden yararlanacak. Bu teşvikler ile şirketlere gümrük vergi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği sağlanıyor.

Hükümet, şirketlerin yapması gereken harcamaları teşviklerle bizlerin vergilerinden karşılayacak.Geçtiğimiz haftalarda Cengiz-Kolin-Kalyon (CKK) konsorsiyumu, yüzde 49 hissesini devralmayı planladığı Akkuyu Nükleer Güç Santralı ortaklığından çekildiğini açıklamıştı. Bu kararda, süreçteki belirsizlik kadar maliyeti yetersiz bulduğu ve maliyet artırışı talep ettiği söyleniyor.

SİNOP’TA DİLE GETİRİLMESİNİ İSTEMEDİKLERİ BAZI GERÇEKLER: n Türkiye’nin enerji açığını ‘yerli ve milli enerji projeleri ile kapatacağız, nükleer de bu enerjinin bir parçası’ denilmekte. Nükleer santrallerde kullanılan hammadde uranyum ve Türkiye nükleer santralleri çalıştırmak için uranyum ithal etmek zorunda. Bu nedenle iddia edildiği gibi nükleer enerji yerli değildir. Nükleer santral enerjide dışa bağımlılığı azaltamaz. Türkiye’nin 85 bin megavat kurulu gücü bulunmakta ve bu miktar en yüksek elektrik talebi olan 47 bin megavatı fazlasıyla karşılar. Türkiye’nin enerji açığı olduğu doğru değildir. n Akkuyu ve Sinop nükleer santralleri için şirketlere teşvik verilme gerekçesi olarak ve insanları nükleere ikna etmek için yüksek istihdam yaratacağı söylenmekte.

Yoğun istihdam sadece inşaat aşamasında geçerli, bir nükleer tesiste ağırlıklı olarak uzman kişiler çalışmakta, sürekli ve yoğun bir istihdamdan söz edilmez. Oysa hükümet Akkuyu ve Sinop nükleer santralinde işletme aşamasında 7 bin kişiye iş imkanı hem de bölgeden insanlara iş imkanı sağlayacağını söylüyor. Diğer ülkelerdeki benzer özelliklere sahip nükleer santrallerden yola çıkarak Sinop için en fazla 1.600 mü-

hendis ve uzman kişinin istihdam edileceği ifade ediliyor. n Nükleer santralin deniz suyunu ısıtmayacağı iddia ediliyor. Oysa santraldeki reaktörler denizden çektiği suyla ekipmanı soğutup denize geri veriyor. Deniz suyu 4-5 derecenin üstünde ısınacak. Ayrıca Karadeniz’de balıklar lavralarını 20-30 metre yükseklikte bırakıyor. Santralin çektiği suyun içinde larvalar olacak. Deniz ekosistemi hem santralin yapım aşamasında hem de işletimi sırasında yok edilecek. n 6 Şubat’ta Sinop’ta yapılan Halkı bilgilendirme toplantısında “Milli enerji nükleere Evet” dövizlerinin açıldığı ve Sinopluların nükleere evet dediği iddia edilmekte.

Oysa 2006’da Sinop Kent Konseyi, 2008’de NKP ve 2010’da ise Greenpeace’in Sinop’ta yaptığı anketlerin sonucu Sinopluların %80’nin ‘Nükleere Hayır’ dediğini gösteriyor. Bugün Sinop’ta evlerde, dükkanların camlarında “Nükleer Santrale Hayır” yazıları var n Santral yapılacak alanın yine ormanlık alan olmadığı söyleniyor. Oysa Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından ‘Her türlü motorlu araçla girmek yasaktır’, ‘Çadır kurmak yasaktır’ yazılı tabelaların olduğu, ayı ve karaca yaşam alanı işaretlerinin bulunduğu bir alana santral kurulmak isteniyor. Bugüne kadar bölgede yüz binlerce ağaç kesildi, inşaatla birlikte İnceburun Yarım adası tamamıyla yok edilecek.