SOS Kinderdorpen jaarverslag over 2015

JAARVERSLAG 2015

1

SAMENVATTING Doelgroep SOS Kinderdorpen is er structureel voor de meest kwetsbare groep: kinderen die de zorg van hun ouders zijn verloren en kinderen die het risico lopen de ouderlijke zorg te verliezen.

1 op de 10 kinderen wereldwijd kent het geluk van een liefdevolle familie, van een veilige basis niet.

Doel

kinderen van 3 jaar oud

Geen kind mag alleen opgroeien. Met onze programma’s willen wij het voor deze kwetsbare kinderen mogelijk maken om op te groeien in een liefdevolle familie en een veilige omgeving, want omringd met vertrouwen en respect kunnen kinderen herstellen van de trauma’s die ze in hun jonge leven hebben ondervonden.

normaal

extreme verwaarlozing

Het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen zonder liefde niet kunnen opgroeien.

Hoe • Door kwetsbare families op duurzame wijze te helpen met de zorg en bescherming van hun kinderen en kinderen die er alleen voor staan liefdevol op te vangen in een SOS familie of pleegfamilie. Zo bied je een kind de kans op een gezonde ontwikkeling. Op een toekomst.

• Door jongeren voor te bereiden op een onafhankelijk leven, door ze de kans te bieden hun vaardigheden te ontwikkelen, hun talenten te ontplooien en ze toegang te geven tot een baan met perspectief.

• Door duurzame veranderingsprocessen binnen gemeenschappen te bewerkstelligen, om het leven van kinderen en families blijvend te verbeteren.

• Door kinderen een stem te geven en op te komen voor hun rechten bij lokale, regionale en landelijke autoriteiten en overheden.

2

Een sterke familie is de basis voor blijvende positieve verandering, voor een sterke gemeenschap, voor de toekomst.

Want wat een kind leert, geeft het door.

Een nieuwe DRTV-campagne die 16.229 giften en 918 nieuwe donateurs heeft opgeleverd

17.333 nieuwe donateurs en 1.100 nieuwe kind sponsoren

50-jarig jubileum SOS Kinderdorpen Nederland

247.838 unieke bezoekers op soskinderdorpen.nl Een viral op Facebook: 2,5 miljoen mensen bekeken

€ 5,0 miljoen free publicity waarde

de video met het levensverhaal van Tawiah en Badu, de zus en broer om wie de campagne draaide.

Financiering van het dagelijks onderhoud van kinderen in 20 kinderdorpen en families in 25 familieversterkende programma’s binnen onze 14 focuslanden

6 betrokken ambassadeurs

Exclusieve beneficiant van het Junior Song Festival, met gemiddeld 424.000 kijkers per uitzending

14%

1%

€ 169.593 geworven voor de vluchtelingencrisis

Totale inkomsten € 20.714.000

6%

79%

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit sparen

4% 15%

107.006 donateurs hebben in 2015 een gift gedaan

Totale bestedingen € 20.604.000 81%

Besteed aan doelstellingen Kosten voor werving baten Kosten beheer en administratie

3

VOORWOORD

DE KRACHT VAN KINDEREN 2015 werd in Europa vooral gekenmerkt door de vluchtelingencrisis. Inmiddels zijn wereldwijd 60 miljoen mensen op de vlucht, de helft van hen zijn kinderen.

Eind oktober was ik in Macedonië vanwege de enorme stroom aan vluchtelingen door dat land. De directeur van SOS Kinderdorpen in Skopje zei het heel treffend: “Als Macedonische kinderhulporganisatie, moéten we die kinderen in ons land helpen.” Ze zei me dat terwijl we warm aangekleed op een winderig en koud ‘perron’ stonden te wachten. Even later stopte een smerige, oude trein. De deuren gingen open, volwassenen en kinderen rolden er letterlijk uit. Zo uitgeput waren ze, zo vol was het daarbinnen.

Hun kleren waren niet berekend op de gure herfst van de Balkan. De vrouw die warme moonboots uitdeelde, was in no time los. Maar het ging hier niet alleen om warmte.

VEILIGHEID in hoofdletters moesten wij deze mensen bieden. Uit gesprekken en uit hun handelen werd mij zeer duidelijk dat deze mensen doelgericht op zoek waren naar een veilig bestaan en een betere toekomst voor hun kinderen.

Toekomst Extreme armoede is wereldwijd nog altijd een groot probleem en de belangrijkste risicofactor voor het uiteenvallen van families in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Daarom is het Margot met baby Moses in het SOS transithuis in juist nu zo belangrijk dat SOS Kinderdorpen haar werk blijft kinderdorp Yamoussoukro, Ivoorkust. doen om kansen te creëren voor kinderen en jongeren daar. Tijdens de opening dit jaar van ons kinderdorp en programma’s in Yamoussoukro in Ivoorkust, zag ik kinderen een toneelstukje doen waarin zij verbeeldden wat zij later wilden worden, van naaister tot advocaat. Dat is de kracht van kinderen, ze zien altijd toekomst! En wij, SOS Kinderdorpen moeten blijven investeren in structurele steun aan die kinderen, hun families en hun gemeenschap.

Hartverwarmend Het belang en de noodzaak van ons werk voor kinderen en kwetsbare families zijn groter dan ooit. Daarom vind ik de stijging van ons aantal donateurs, onze partners en fondsen in 2015 zo hartverwarmend. Met die groeiende steun, uw bijdrage, kunnen wij ook in 2016 belangrijke stappen maken om kinderen een veilige basis te geven en duurzame veranderingen te realiseren.

Dank u wel daarvoor.

Margot Ende-van den Broek Algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland 4

Margot op bezoek bij een Roma familie in ons familieversterkend programma in Macedonië

VOORWOORD

“SOS, DAT IS VOOR HET LEVEN” Dat ik besloot me in te zetten voor SOS Kinderdorpen, heeft alles te maken met het feit dat de kernwaarden van de organisatie onderschrijven dat kinderen groot moeten groeien in een liefdevolle familiesituatie. Toen ik zelf een gezin stichtte met mijn man, vonden we het heel belangrijk dat we een hécht gezin zouden worden. Hoe belangrijk dat is voor kinderen, ervoer ik toen ik voor deze functie praatte met verschillende mensen die bij SOS Kinderdorpen werken. Het is geen organisatie van de korte klap, hier nemen ze de lange termijn heel serieus.

Bij SOS werken mensen met een enorme bevlogenheid, een grote toewijding en heel veel verschillende expertises.

De mensen en ik delen dezelfde passie: we willen verschil maken in de wereld. Het is dan ook mijn ambitie om de organisatie nog groter te laten groeien. Het is mijn streven om ons werk nog meer bekend te laten zijn, zodat we nog meer kinderen kunnen helpen in de wereld: kinderen die ons nodig hebben Ik kende SOS al van vroeger. Toen ik had toegezegd om voorzitter van de Raad van Toezicht te worden, ging ik toevallig vlak daarna met mijn gezin naar Israël op vakantie. Mijn man, de kinderen (een tweeling van 16 jaar oud) en ik zijn gaan rondtrekken en besloten bij het kinderdorp in Arat nabij de Dode Zee langs te gaan.

We belden van te voren en mochten langskomen, wat extreem bijzonder was. Op mijn man en kinderen maakte dat bezoek ook veel indruk: ze vonden de SOS kinderen speciaal, maar praatten ook steeds over de bevlogenheid van de moeders en de dorpsdirecteur. Ik ontmoette een SOS moeder die me heel trots een foto van haar SOS kleinkind liet zien, die ze aan haar sleutelbos had hangen.

Dat bevestigde haar betrokkenheid, de lange termijn impact van SOS. SOS, dat is voor het leven.

In Macedonië ben ik daarna op werkbezoek geweest bij het SOS kinderdorp in Skopje, maar zijn we ook langsgegaan bij de familieversterkende programma’s en in de vluchtelingencentra aan de grens van Servië, wat een zeer indrukwekkende ervaring was. Wat op mij ook grote indruk maakte was het jeugdhuis, waar jongeren wonen die begeleid worden in het weer op eigen benen staan. We hebben daar gegeten en veel tieners gesproken. De verhalen zijn hartverscheurend: over kindertehuizen, pleegouders die niet van ze hielden.

Ze hadden verschrikkelijke dingen meegemaakt en hier, bij SOS, voelden ze zich weer veilig en erkend. Dat was tegelijkertijd de reden ook dat ze er wel een beetje tegenop zagen om weer zelfstandig te wonen! Ze leerden eindelijk onvoorwaardelijke liefde kennen in hun nog jonge leven.

De onvoorwaardelijke liefde van een familie. De SOS familie.

Ik besef me hoe bijzonder het is dat ik ons werk al heb gezien, dat ik al zoveel mensen heb gesproken die voor zoveel kinderen het verschil maken. Ik vind dan ook dat we er alles aan moeten doen om onze impact nog groter te maken, om nog meer kinderen te helpen. Wij hebben een maatschappij gecreëerd waarin kinderen vaak de dupe zijn.

Ik vind dat het de verantwoordelijkheid is van volwassenen om te zorgen dat kinderen een kansrijke toekomst kunnen krijgen. Ik geloof dat je met een veilige en liefdevolle situatie, de kansen, zelfstandigheid en capaciteiten van kinderen kunt vergroten. Zodat kinderen weer kunnen worden wie ze zijn.

SOS Kinderdorpen is geen rubber tegelparadijs, het is een veilige omgeving waar kinderen hun neus leren stoten zodat ze kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen en zo hun bijdrage aan de maatschappij kunnen leveren.

Voor de komende jaren hebben we de ambitie uitgesproken om onze fondsenwerving stevig uit te bouwen, om nog meer kinderen te helpen in onze familieversterkende programma’s en kinderdorpen. In Macedonië hebben we een gezin bezocht dat is opgenomen in zo’n familieversterkend programma. De vader heeft diabetes en werd daardoor blind. Hij was vrachtwagenchauffeur en raakte meteen zijn baan kwijt. Zijn vrouw is Albanese en sprak de taal niet goed. SOS heeft met lokale mensen gezorgd voor een goede interventie, is echt praktisch te hulp geschoten door de moeder taalles te geven, door de kinderen te helpen naar school te gaan. Ik was diep onder de indruk van onze collega’s daar, maar vooral ook van de veerkracht van dat gezin. Samen pakten ze de problemen structureel aan, dat was geweldig om te zien.

SOS redeneert vanuit het kind, zet het kind centraal, kijkt met haar unieke expertise hoe ze het kind het beste kan helpen. Zodat kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen, die ook weer hun eigen bijdrage kunnen geven aan de maatschappij. We willen daarom nog meer mensen bereiken, nog meer mensen helpen en onze impact dus vergroten. Dat vraagt van ons de ultieme inspanning: dit jaar, komend jaar en de vele jaren die nog volgen. Ik ga daar mijn uiterste best voor doen. Doet u met mij mee?

Arian Buurman Voorzitter Raad van Toezicht SOS Kinderdorpen Nederland Arian Buurman op bezoek in SOS kinderdorp Arad in Israël

5

6

INHOUDSOPGAVE Samenvatting

2

Voorwoord

4

1. Ons verhaal 1.1 Hoe het begon: het verhaal van een man met een missie 1.2 Wie we zijn 1.3 De noodzaak van ons werk 1.4 Wat maakt SOS Kinderdorpen uniek 1.5 Proces van waardecreatie

9 9 9 11 12

2. Resultaten en doelstellingen 2.1 Wereldwijde werk 2.2 Programma’s en bestedingen in 2015 2.3 Resultaten 2015 2.4 Doelstellingen 2016 2.5 Hoogtepunten en helden van 2015

15 18 19 21 22

3. Ons programmabeleid 3.1 Beleidskader 3.2 Programmabeleid 3.3 Resultaatmeting

25 26 30

4 Ons wereldwijde werk 4.1 Zorg: families versterken en creëren 4.2 Onderwijs 4.3 Noodhulp

34 38 39

5. Ons werk in Nederland 5.1 50 jaar vol energie bouwen aan onze missie 5.2 Fondsenwerving 5.3 Communicatie 5.4 Bedrijfsvoering

44 45 51 55

6. Organisatie en bestuur 6.1 Internationale organisatie 6.2 SOS Kinderdorpen Nederland 6.3 Van voorstel tot programma 6.4 Strategie, beleid en financiën 6.5 Directie en toezicht

58 59 59 60 61

7. Toekomst

66

8. Financieel verslag 8.1 Samenvatting 8.2 Jaarrekening 8.3 Accountantsverklaring 8.4 Overige informatie 8.5 Begroting 2016

70 76 105 108 109

Verantwoordingsverklaring

110

7

1. ONS VERHAAL

8

1.1 HOE HET BEGON: HET VERHAAL VAN EEN MAN MET EEN MISSIE SOS Kinderdorpen werd vlak na de Tweede Wereldoorlog opgericht door Hermann Gmeiner. Hermann groeide op in het Oostenrijk van de jaren ’30 en was pas vijf jaar toen zijn moeder stierf. Deze ervaring en zijn werk als jeugdwelzijnswerker waarin hij met vele oorlogswezen en ontheemde kinderen in aanraking kwam, maakte dat hij een diepe verantwoordelijkheid voelde om deze kinderen te helpen. Hij geloofde dat een veilig thuis met een liefdevolle moeder, broertjes en zusjes essentieel is voor de fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling van een kind. Zeker voor een beschadigd kind. Op die basis werd het eerste kinderdorp voor oorlogswezen in 1949 geopend in het Oostenrijkse Imst. Nu, 67 jaar later, zijn er wereldwijd 573 kinderdorpen waar 81.800 kinderen en jongeren in een liefdevolle familie opgroeien en 542 familieversterkende programma’s, waarmee we 316.400 kinderen in 121.000 families ondersteunen. Dagelijks zetten circa 38.000 SOS collega’s wereldwijd –van SOS moeders, onderwijzers, medici en sociale werkers tot kantoormedewerkers- zich in voor onze kinderen en families.

“SOS Kinderdorpen werkt zo simpel, dat kan de hele wereld begrijpen: gewoon zorgen dat een kind kan opgroeien binnen de veiligheid van een liefdevolle familie” – Hermann Gmeiner, oprichter SOS Kinderdorpen

1.2 WIE WE ZIJN SOS Kinderdorpen Nederland maakt onderdeel uit van SOS Children’s Villages International. Een wereldwijde kinderontwikkelingsorganisatie met een lange termijn gerichte kwalitatieve aanpak om kinderen te helpen, waarbij het kind centraal staat en onze oplossingen familiegericht zijn.

families zijn groter dan ooit. Zie voor een overzicht van onze jubileumactiviteiten hoofdstuk 5.1, pagina 44.

Ons werk Vanuit Nederland ondersteunen we het internationale werk dankzij de steun van meer dan honderdduizend Nederlandse donateurs, tientallen partners en netwerken.

Wij werven fondsen voor de internationale programma’s, geven voorlichting over -het belang van- ons werk en monitoren de lopende programma’s en de besteding van het geld.

1.3 DE NOODZAAK VAN ONS WERK SOS Kinderdorpen vindt dat ieder kind waar dan ook ter wereld, ongeacht achtergrond, geloof of cultuur, moet kunnen opgroeien in een liefdevolle en veilige familie.

Dat is het universele recht van ieder kind. En hoewel wereldwijd veel kinderen in armoede opgroeien of zijn blootgesteld aan oorlog, conflicten en andere gevaren, ontvangen zij wel de onvoorwaardelijke liefde van hun ouders. Eén op de tien kinderen kent het geluk van een liefdevolle familie en een veilige basis echter niet. Dit laat diepe sporen na, waardoor niet alleen hun kindertijd maar ook hun toekomst op het spel staat.

Wetenschappelijk is inmiddels bewezen dat kinderen zonder liefde niet kunnen groeien: kinderen die hun leven starten met één of meerdere trauma’s –als gevolg van overlijden of ziekte van één of beide ouders, (emotionele) verwaarlozing, misbruik, extreme armoede, verlating of scheiding van de ouders door oorlog- lopen fysieke en mentale schade en/of achterstand op. Met als gevolg een toekomst waarin de kans groot is dat ze te kampen krijgen met slechtere (arbeids)relaties, gezondheidsproblemen, afhankelijkheid van anderen en een verhoogd gevaar lopen om in aanraking te komen met drugs en geweld. De kans is bovendien groot dat zij hun eigen kinderen verwaarlozen.

Onze doelgroep In ons werk staat het kind altijd centraal. Wij zijn er structureel voor de meest kwetsbare groep: kinderen die de zorg van hun ouders zijn verloren en kinderen die het risico lopen de ouderlijke zorg te verliezen.

Ons doel 50 jaar SOS Kinderdorpen De Nederlandse organisatie is in 1965 opgericht door Yvonne Meyer-Praxmarer. Op 24 november 2015 bestonden we precies 50 jaar. Die dag was de start van ons jubileumjaar waarin we verschillende evenementen en acties organiseren om ons verhaal onder de aandacht te brengen en onze achterban te bedanken voor hun trouwe steun. Het is een moment om terug te blikken, maar vooral om vooruit te kijken en met onverminderde energie door te gaan met ons werk. Want het belang en de noodzaak van ons werk voor kinderen en kwetsbare

Met onze programma’s willen wij het voor deze kwetsbare kinderen mogelijk maken om op te groeien in een liefdevolle familie, want omringd met vertrouwen en respect kunnen kinderen herstellen van wat ze hebben meegemaakt. Wij willen dit bereiken door: • kwetsbare families duurzaam te helpen met de zorg en bescherming van hun kind(eren). Zodat kinderen binnen hun eigen familie kunnen blijven opgroeien in veiligheid, met zelfrespect, kansen en liefde, • een alternatieve vorm van zorg; liefdevolle opvang in een SOS familie of pleegfamilie te bieden aan kinderen die hun 9

ouders zijn verloren of van wie de ouders en/of de brede familie niet in staat zijn om de zorg voor hen te dragen, • kinderen een stem te geven en op te komen voor hun rechten bij lokale, regionale en landelijke autoriteiten en overheden.

Geen kind mag alleen opgroeien Ieder kind heeft een familie nodig. Waarbij overigens niet de biologische band of traditionele gezinsvorm bepalend is. Het is de continuïteit en kracht van het dagelijkse

familieleven, en de onvoorwaardelijke liefde en zorg die zorgt voor de gezonde ontwikkeling van een kind. Familie is dé plek waar een kind zich leert hechten, waar het leert vertrouwen door vallen en opstaan, verantwoordelijkheid leert nemen voor zichzelf en anderen. Sterke families vormen de basis van een sterke samenleving. Familie is de basis voor ontwikkeling, voor blijvende positieve verandering, voor de toekomst. Want wat een kind leert, geeft een kind door.

Belangrijke thema’s In 2015 heeft SOS Kinderdorpen haar visie op de situatie van kinderen zonder ouderlijke zorg of kinderen in kwetsbare families voor 2030 opgesteld en de rol die wij -wereldwijd en als SOS Kinderdorpen Nederland- daarin met ons werk willen spelen. Deze strategie zal halverwege 2016 door de SOS General Assembly worden goedgekeurd.

Veel van de geformuleerde doelen in deze strategie sluiten direct aan bij de Sustainable Development Goals (SDG’s) voor 2030, die eind 2015 door regeringsleiders wereldwijd zijn vastgesteld. SOS Kinderdorpen speelt een leidende rol op twee thema’s die direct relevant zijn voor de SDG’s, met als centrale thema ‘leave no one behind’: 1. Preventieve ondersteuning om te voorkomen dat families uiteen vallen en het verzekeren van kwalitatief goede alternatieve zorg 2. Jongeren voorbereiden op een onafhankelijk leven In onze communicatie komen deze thema’s en hoe wij daar in ons werk aan bijdragen dan ook veelvuldig terug.

SDG

Bijdrage SOS Kinderdorpen 1. Geen armoede • Helpt arme families om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken.

• Voorziet in educatie, gezondheidszorg, vakopleidingen en het opbouwen van vaardigheden.

• Verbeteren van de weerstand van kwetsbare families en gemeenschappen.

• Kinderen een ondersteunende omgeving bieden waarin ze zich kunnen ontwikkelen.

4. Kwaliteitsonderwijs • Helpt kinderen en jongeren om toegang te krijgen tot kwaliteitsonderwijs op alle niveaus, zodat zij hun talenten kunnen ontwikkelen.

• Toegang bieden tot zorg en basisonderwijs voor jongens én meisjes die de ouderlijke zorg hebben verloren of uit kwetsbare families komen.

8. Goede banen en economische groei • Helpt jongeren die de ouderlijke zorg hebben verloren om hun vaardigheden te vergroten en een waardig, zelfstandig leven te leiden.

• Helpt ouders bij het kwalificeren en toegang krijgen tot ‘decent jobs’, zodat zij de zorg kunnen dragen voor hun kinderen en we voorkomen dat een familie uit elkaar valt.

10. Verminderde ongelijkheid • Pleit voor wetten en beleid die gelijke kansen en sociale inclusie garanderen en discriminatie van kinderen en jongeren, die hun ouders hebben verloren of uit kwetsbare dan wel achtergestelde families komen, voorkomen.

16. Vrede en recht • Lid van Global Partnership to End Violence Against Children.

• Pleit voor adequate systemen voor kinderbescherming.

• Versterkt de vaardigheden van kinderen en jongeren, medewerkers van sociale diensten en zorgdragers om misbruik te rapporteren en voorkomen.

Daarnaast dragen wij met ons werk indirect bij aan de SDG’s: 3. Goede gezondheid 5. Geslachtsgelijkheid 17. Partnerschappen voor de doelstellingen Meer informatie over de SDG’s en onze programma’s in hoofdstuk 3, p.25.

10

1.4 WAT MAAKT SOS KINDERDORPEN UNIEK Er is geen enkele andere organisatie die zoveel ervaring en expertise heeft van de behoeften van onze doelgroep als SOS Kinderdorpen. Deze kennis hebben we kunnen vergaren door altijd naar de kinderen en hun families te luisteren. Op deze manier kunnen we hen de steun geven die ze echt nodig hebben. SOS moeders en medewerkers worden getraind om trauma’s te begrijpen. Door te luisteren, oprechte interesse te tonen en er ‘gewoon’ voor ze te zijn, geven we kinderen energie en hoop. Hoop op veiligheid, bescherming en liefdevolle zorg. Hoop op een toekomst.

Met onze kennis hebben we een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de Internationale Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen, waarbij we handvatten geven aan professionals op het gebied van kinderzorg en overheden in het nakomen van de rechten van kinderen in alternatieve zorg. We nemen, in samenwerking met de andere organisaties die hebben bijgedragen, de leiding in de implementatie van deze Richtlijnen.

In ons werk beginnen we bij de basis: een liefdevol en veilig thuis. SOS Kinderdorpen is uniek want: • zet kinderen weer in hun kracht door de onvoorwaardelijke liefde en steun van hun eigen families te versterken of door hen op te nemen in een SOS familie, • kent alle kinderen in onze programma’s bij naam en zijn op de hoogte van hun achtergrond, • maakt voor ieder kind en voor iedere familie een persoonlijk ontwikkelplan, gebaseerd op hun achtergrond, vaardigheden, interesses en toekomstdromen. En geheel gericht om kinderen zich te laten ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf en anderen, • zorgt dat broertjes en zusjes bij elkaar kunnen blijven, • werkt altijd vanuit de lokale gemeenschap met eigen SOS medewerkers uit dat land. Door de gemeenschap te betrekken bij de programma’s, worden zij onderdeel van de oplossing en kunnen zij verantwoordelijkheid nemen, • vertaalt onze visie in concreet beleid, zodat we plannen direct en persoonlijk kunnen uitvoeren. We brengen onze visie in praktijk en nemen zo de verantwoordelijkheid om onze beloften aan kinderen waar te maken.

Missie Wij versterken en creëren SOS families voor kinderen zonder familie of veilig thuis.

Zodat zij zich ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf en anderen. Om de impact van ons werk te verankeren, versterken we hun gemeenschappen.

Visie Liefdevol en veilig thuis in een familie voor ieder kind.

Familie is de enige effectieve plek voor ontwikkeling en herstel van kinderen. Het is de continuïteit, stabiliteit, onvoorwaardelijke zorg en de liefdevolle omgang die zorgen voor een gezonde ontwikkeling van een kind.

Onze waarden SOS Kinderdorpen Nederland is Bevlogen - Geïnspireerd door ons werk helpen wij kinderen een betere toekomst te krijgen. Wij inspireren en binden mensen in onze directe omgeving.

Ondernemend – Wij tonen ondernemerschap door ruimte te geven en te nemen. We durven initiatief te nemen om kansen te benutten.

Professioneel – Wij streven naar effectiviteit en zijn gericht op het realiseren van impact. We spreken elkaar aan op ons handelen.

Werkt samen – Wij helpen elkaar om het beste in elkaar naar boven te halen. We zijn altijd op zoek naar manieren om onszelf verder te ontwikkelen.

Onze familiegerichte aanpak en de daaraan gerelateerde ontwikkelplannen zijn tastbaar en meetbaar. Net als de faciliteiten die SOS Kinderdorpen over de jaren heeft gebouwd. Wij volgen de kinderen uit de kinderdorpen niet alleen tijdens de zorgjaren; ook als het kind weer op eigen benen staat, blijven we contact houden. Zodoende leren we van hun ervaringen en kunnen we ons werk verbeteren en aanpassen.

11

1.5 PROCES VAN WAARDECREATIE KAPITAAL

INPUT

SOCIAAL EN RELATIES

• Kindsponsoren • Particuliere donateurs • Institutionele donoren • Bedrijven en stichtingen • Nationale Postcode Loterij • Netwerken • Ambassadeurs en beschermvrouwe • Media • Partner NGO’s

ONS WERK

• Families versterken • Families creëren • Onderwijs • Gezondheidszorg • Noodhulp • Advocacy

MENSELIJK

• Lokale SOS collega’s • Vrijwilligers • RvT en RvA • Medewerkers

INTELLECTUEEL

• Ervaring in 134 landen en gebieden • 67 jaar expertise • SOS Children’s Villages International

FINANCIEEL

• Inkomsten en bestedingen • Programmaverplichtingen en kasstromen • Vermogenspositie

12

OUTPUT

OUTCOME

• Duurzame relatie met achterban • Dialoog • Samenwerkingsverbanden • Netwerk • Bereik

• Verbinding • Vertrouwen • Draagvlak

• Kinderen in een liefdevolle en veilige familie • Veilig thuis, bescherming • Ontwikkeling • Toegang tot professionele hulp • Steun bij het op orde krijgen van leven • Kinderen een stem geven • Veiligstellen van rechten van het kind • Doorbreken vicieuze cirkel

• Zichtbaarheid • Mobilisatie • Positieve wending aan leven kind • Toekomst • Gezondheid • Duurzame verandering op familie-, gemeenschaps-

• Veilige werkomgeving • Persoonlijke ontwikkelingsruimte werknemers • Aantrekkelijke betrouwbare werkgever • Diversiteit • Kansen voor ondernemerschap

en nationaal niveau • Bewustzijn • Betrokken, gemotiveerde medewerkers • Goede balans werk – privé • Cultuur

• Innovatie • Inzicht in specifieke behoefte doelgroep • Informatie/kennisuitwisseling • Leiderschap • Goede infrastructuur • Ontwikkeling resultaatmeting

• Groei • Ontwikkeling • Reputatie • Betrouwbaar • Impact • Transparantie

• Effectieve, ethische, transparante besteding binnen de normen • Structuur

• Verantwoordelijk

13

2. RESULTATEN EN DOELSTELLINGEN

14

2.1 WERELDWIJDE WERK Het bereik van ons wereldwijde werk in 2015: aantal programma’s, faciliteiten en beneficianten.

Familieversterkende programma’s Aantal

Kinderen 0-17 jaar

Volwassenen 18 jaar en ouder

Afrika

191

113.800

34.000

Amerika

108

60.500

46.800

Azië

108

52.300

33.800

Europa

135

89.800

36.400

Totaal

542

316.400

151.000

Kinderdorpen

Afrika

Pleegzorg

Kinderdorpen

Jongerenhuizen

aantal

kinderen

aantal

jongeren

147

16.800

150

7.200

Afrika

2.600

Kinderen en jongeren in pleegfamilie

Amerika

139

9.400

148

3.400

Amerika

400

Azië

169

27.700

217

7.900

Azië

95

Europa

118

5.000

196

4.400

Europa

1.400

Totaal

573

58.900

711

22.900

Totaal

4.495

Onderwijs Kleuterscholen

Afrika

Basis- en middelbare scholen

Beroepsopleidingen

Sociale centra

aantal

beneficianten

aantal

beneficianten

aantal

beneficianten

aantal

beneficianten

125

14.100

113

50.200

17

7.100

34

74.400

Amerika

3

160

9

5.300

4

660

6

570

Azië

71

7.700

58

45.000

22

3.800

29

8.700

Europa

39

2.500

0

0

20

5.600

80

15.900

Totaal

238

24.460

180

100.500

63

17.160

149

99.570

Gezondheidszorg

Noodhulp

Aantal medische centra

Aantal programma’s

Afrika

68

Afrika

8

Amerika

1

Amerika

1

Azië

7

Azië

9

Europa

0

Europa

6

Totaal

76

Totaal

24

Consulten & behandelingen totaal: 943.700

Services totaal: 726.500

Alle cijfers met betrekking tot de beneficianten, consulten & behandelingen en noodhulpservices zijn op deze en volgende twee pagina’s afgerond naar het dichtstbijzijnde hondertal.

15

EUROPA FBC FSP

AMERIKA

120.500

6.700

mensen

mensen

22.000

0

consulten & behandelingen

services

23.900

mensen

mensen

0

18.600

consulten & behandelingen

services

ZORG

ONDERWIJS

553.600 mensen geholpen wereldwijd

242.000 mensen geholpen wereldwijd

Met onze familieversterkende programma’s steunen en versterken we kwetsbare families en gemeenschappen, zodat zij de zorg voor hun kinderen kunnen blijven dragen en voorkomen wordt dat families uiteen vallen. Wanneer een kind geen familie meer heeft of niet meer bij zijn ouders kan wonen, bieden we een alternatieve vorm van zorg die het beste past bij de situatie en ontwikkeling van het kind. In ons werk staat het kind altijd centraal; wij luisteren naar hun behoeften en geven ze de zorg die ze nodig hebben.

16

137.000

Onderwijs opent de deur naar de toekomst; scholing kan de vicieuze cirkel van uitsluiting, armoede, kinderarbeid, huiselijk geweld en het uiteenvallen van families doorbreken. In gebieden waar er geen onderwijsinfrastructuur is, bieden we eigen scholen, beroepsopleidingen en sociale centra. Daarnaast versterken we, in samenwerking met de autoriteiten en andere dienstverleners, bestaande publieke scholen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Met advocacy proberen we de noodzaak van goed onderwijs bij overheden op de kaart te zetten.

AZIË FSP

AFRIKA 121.800

65.500

mensen

mensen

21.700

381.300

consulten & behandelingen

services

FBC

174.300

145.900

mensen

mensen

FSP

900.000

326.600

consulten & behandelingen

services

GEZONDHEID

NOODHULP

943.700 consulten & behandelingen wereldwijd

726.500 services* wereldwijd

SOS Kinderdorpen steunt gemeenschappen in het verbeteren en ontwikkelen van gezondheidszorg en het aanleggen van de infrastructuur zodat kinderen en hun families voldoende toegang hebben tot professionele gezondheidszorg. We bieden begeleiding bij het verwerken van trauma’s en het overwinnen van problemen, zowel fysiek als psychosociaal. In onderontwikkelde gebieden leiden we zelf medische centra. Deze zijn gespecialiseerd in de zorg voor kinderen en vrouwen; om goed behandelbare kinderziektes en aandoeningen te voorkomen en familiestabiliteit te waarborgen.

In crisissituaties zijn kinderen het meest kwetsbaar. In tijden van oorlog, conflicten en natuurrampen hebben zij de bescherming en zorg van een familie het hardst nodig. Met onze infrastructuur, samenwerking met lokale partners en jarenlange ervaring kunnen wij op effectieve wijze noodhulpprogramma’s opzetten om snel en efficiënt hulp te bieden aan kinderen en families. (Psychische) begeleiding van kinderen, familiehereniging en het vinden van structurele oplossingen voor de getroffenen spelen een belangrijke rol in ons werk. * Zie hoofdstuk 4.3 Noodhulp p. 39

17

2.2 PROGRAMMA’S EN BESTEDINGEN IN 2015 Programma’s wereldwijd naar werelddeel 16%

34%

De grafiek laat de verdeling van aantal programma’s naar werelddeel zien van SOS Children’s Villages International in 2015.

Afrika Azië Europa Amerika

23%

34% 27% 23% 16%

27%

Programma’s wereldwijd naar type hulp De grafiek laat de verdeling zien van de verschillende programma’s van SOS Children’s Villages International in 2015 zien.

3% 1% 22% 25%

28% 21%

kinderdorpen jongerenhuizen familieversterkende programma’s onderwijs gezondheidszorg noodhulp

22% 28% 21% 25% 3% 1%

Nederlandse donaties naar werelddeel De grafiek laat de verdeling van bestedingen per werelddeel zien van de Nederlandse donaties in het verslagjaar.

12%

8%

56% 24%

Afrika Azië Europa Amerika

56% 24% 8% 12%

Nederlandse donaties naar type hulp 6%

3%

De grafiek laat zien aan welk type programma’s Nederlandse donaties in het verslagjaar besteed zijn.

4% 4% 4% 48%

31%

18

kinderdorpen familieversterkende programma’s gezondheidszorg onderwijs jongerenhuizen noodhulp overig

48% 31% 4% 4% 4% 6% 3%

2.3 RESULTATEN 2015 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen De bouw van SOS kinderdorp Santa Cruz del Quiché in Guatemala voltooien en hier de eerste kinderen en SOS moeders verwelkomen.

Door vertraging in de laatste fase van de bouw; het contract voor het timmerwerk werd later dan gepland getekend, is de bouw van het kinderdorp niet in december 2015 voltooid maar in april 2016. In huurhuizen in de gemeenschap wonen nu vijf SOS families die zorg dragen voor 37 kinderen. De officiële opening van het kinderdorp is nu gepland voor juli 2016.

-

De renovatie van kinderdorp Abobo Gare in Ivoorkust afronden en de innovatieve programma’s implementeren.

De renovatie van het kinderdorp is voltooid: er zijn nu veertien familiehuizen, twee jongerenhuizen en talloze nieuwe dan wel gerenoveerde faciliteiten. Er wonen inmiddels drie SOS families met succes in de gemeenschap.

+

Financiering van het dagelijkse levensonderhoud van de kinderen en families in programma’s op 21 locaties in 14 landen waar we ons met SOS Kinderdorpen Nederland aan gecommitteerd hebben.

Dankzij alle donaties heeft SOS Kinderdorpen Nederland kunnen voorzien in het dagelijks onderhoud van kinderen en families in 20 kinderdorpen en binnen 25 familieversterkende programma’s binnen onze veertien focuslanden.

+

Investeren in de relatie met onze internationale collega’s om de informatievoorziening efficiënter te laten verlopen en de door ons gefinancierde programma’s nog beter te kunnen monitoren.

We zijn actief geweest in het meedenken over en het uitvoeren van de internationale communicatie; deze communicatie verliep efficiënt en veelal digitaal. We hebben deelgenomen aan internationale werkbijeenkomsten, zoals een regionale bijeenkomst in Oost Europa over institutionele fondsenwerving, waardoor we subsidie aanvragen sneller kunnen koppelen aan benodigde programma’s in de landen in de regio. Ook zijn twee Nederlandse collega’s getraind als ‘trainer’ om lokale collega’s te coachen in het schrijven van fondsenwervende voorstellen, waardoor we ook lokale SOS kantoren sterker maken om fondsen te werven. In internationale contacten blijven we zoeken naar een zorgvuldige balans tussen (reis)kosten en efficiëntie in communicatie en uitwisseling.

+

Onszelf sterker profileren als expert op het gebied van kwalitatieve alternatieve zorg voor kinderen en familieversterkende programma’s. Door kennis te delen met netwerken en organisaties in Nederland en door artikelen te publiceren waarmee we kennis en

ervaringen vanuit onze programma’s delen.

+ We zijn lid geworden van Better Care Network

Nederland en hebben in september 2015 gezamenlijk een netwerkavond georganiseerd over Family Based Care.

Met andere organisaties zijn ervaringen uitgewisseld over transities in Family Based Care, hoe dit te verbeteren en ook hoe overheden aan te sporen hierop in te zetten.

Daarnaast zijn we actief in de alliantie van Child Friendly agencies. Deze alliantie is in Nederland opgezet in 2015, in het kader van de Sustainable Development Goals 2015. De Child Friendly Agencies bestaat uit: Defence for Children-ECPAT Nederland, Plan Nederland, Save the Children, SOS Kinderdorpen, Unicef Nederland, World Vision.

2. Meer fondsen werven om onze missie mogelijk te maken Ontwikkelen van groei binnen het particuliere marktsegment door het verhogen van onze donateursloyaliteit, het verbeteren van ons productaanbod, het versterken van onze online focus. Daarnaast willen we in 2015 in de doelgroep particulieren een inkomstenstijging van € 240.000 (2,6%) ten opzichte van 2014 realiseren.

2015 is qua fondsenwerving een succesvol jaar geweest voor SOS Kinderdorpen. In het particuliere marktsegment is een groei gerealiseerd van 5,5% (ofwel € 546.996) ten opzichte van 2014. Donaties naar aanleiding van de aardbeving in Nepal hebben hier in belangrijke mate aan bijgedragen. Daarnaast zijn ook de structurele bijdragen gegroeid. Het optimaliseren en professionaliseren van onze online activiteiten heeft tot veel zichtbaarheid en nieuwe donateurs geleid.

+

20 familiebedrijven als familiepartner aan SOS Kinderdorpen verbinden.

In 2015 hebben wij de ambitie om 20 familiebedrijven aan SOS Kinderdorpen te verbinden nog niet gerealiseerd.

Inmiddels steunen 8 familiebedrijven de SOS families in Tsjaad en hebben we hard gewerkt aan de zichtbaarheid en propositiebekendheid binnen de doelgroep.

-

104 bedrijven uit het MKB aan het SOS Kinderdorpen supporter netwerk binden.

Het binden van 104 nieuwe MKB-supporters aan ons netwerk is in 2015 helaas beperkt gelukt. Uiteindelijk hebben 21 ondernemers zich aangesloten, relaties waar we ontzettend trots op zijn. Het benaderen van bedrijven via een extern bureau bleek uiteindelijk te arbeidsintensief en daarmee te duur, zowel voor de externe partij als voor onszelf. In 2016 gaan we ons opnieuw beraden op onze strategie voor het midden- en kleinbedrijf.

-

Behouden structurele steun van de Nationale Postcode Loterij en inzetten op extra trekkingen.

In het verslagjaar hebben we de structurele bijdrage van de Nationale Postcode Loterij wederom behouden, waar we de loterij zeer erkentelijk voor zijn. Daarnaast hebben we in 2015 voorstellen ingediend voor de extra trekking

+

19

en de Droomfondstrekking. De extra trekking voor ons project ‘No child is born to grow up alone’ is in 2015 door de eerste ronde gekomen en inmiddels kunnen wij tot onze grote blijdschap vermelden dat de extra trekking in januari 2016 is gehonoreerd. De Droomfondstrekking is helaas niet door de eerste ronde gekomen. Onze ambitie voor het Droomfonds is en blijft vanzelfsprekend actueel en wij gaan de ontvangen opbouwende kritiek meenemen in komende voorstellen.

In 2015 bestaat SOS Kinderdorpen Nederland 50 jaar.

Op Wereld Familiedag op 15 mei 2015 starten we dit jubileumjaar op tv bij RTL Koffietijd. We hebben als doel om ons 50-jarig bestaan in zoveel mogelijk uitingen en proposities te noemen en onze visie op de toekomst te benadrukken.

Met een softe start van ons jubileumjaar in mei 2015 bij RTL Koffietijd en de officiële start van ons jubileumjaar op 24 november 2015 hebben we in 2015 verschillende acties en evenementen georganiseerd: een jubileumevent en het SOS jongerendebat in het Felix Meritis, twee donateursdagen, een familiedag en diverse bedankcampagnes, die allen positief zijn ontvangen.

Daarnaast doneerden vijftien bedrijven mediazendtijd op SBS om SOS Kinderdorpen te feliciteren. In samenwerking met Dr. Oetker organiseerden we de Aan de Bakdag en partner Dr. Hauschka verkocht geschenkverpakkingen met een afdracht voor SOS. Alle activiteiten leidden tot extra donaties en media-aandacht.

+

Voor 2015 is een aantal strategische projecten bepaald, zoals de implementatie van een nieuwe donateursdatabase en een innovatieproject voor nieuwe fondsenwervende kanalen, die extra aandacht en manuren toegewezen krijgt. De voortgang wordt via ‘milestones’ op de lange termijn bijgehouden. / De strategische projecten zoals aan het begin van het jaar bepaald, zijn met wisselend succes verlopen. De overgang naar een nieuwe donateursdatabase werd in mei succesvol afgerond, waarmee alle milestones werden behaald. De zoektocht naar nieuwe fondsenwervende kanalen – vormgegeven in een innovatieproject – bleek echter uitdagender. De combinatie van dit project naast de bestaande werkzaamheden bleek lastig en de benodigde kennis en organisatie onvoldoende aanwezig. Met de nieuwe samenstelling en vernieuwing van ons team willen we dit project in 2016 weer oppakken.

+ -

3. Draagvlak voor onze missie vergroten ‘Top of mind awareness’ van minimaal 4% realiseren en waar mogelijk nog meer mensen bewustmaken van onze organisatie en ons werk.

Het percentage mensen dat zich ‘top of mind’ bewust is van onze naam is 6% binnen onze kerndoelgroep ouders met thuiswonende kinderen. Door het vergroten van de zichtbaarheid en de media aandacht is ook de spontane naamsbekendheid en het bewustzijn van ons werk toegenomen. De spontane naamsbekendheid is in ranking twee posities toe genomen (zie hoofdstuk 5.3,

+

20

pagina 52). Het percentage spontane naamsbekendheid ligt volgens de Charibarometer op 57%, wat 15% hoger is dan de benchmark voor goede doelen werkzaam in Internationale Hulp en positioneert SOS Kinderdorpen tussen kinderhulporganisaties Unicef en Warchild enerzijds en Liliane Fonds en Save the Children anderzijds.

Het verkrijgen van gratis media-aandacht met een PRwaarde van € 2,5 miljoen.

In 2015 hebben we gratis media-aandacht met een waarde van € 5 miljoen behaald. Dit is een stijging van 38% ten opzichte van 2014. Gerealiseerd door een proactief persbeleid; met het uitsturen van persberichten over acties en actualiteiten, het organiseren van en inspringen op interviews en persreizen en de actieve inzet van onze ambassadeurs.

+

Het vergroten van onze zichtbaarheid door 2 media- en marketingpartnerships te realiseren.

We hebben een groter publiek kunnen bereiken met diverse (exclusieve) samenwerkingen met mediapartners als Junior Song Festival; waarvan we in 2015 beneficiant waren, Zin magazine en marketingpartners als 100% NL, Dr. Oetker en Prénatal.

+

Stijging van het aantal Facebook-volgers naar 15.000 met een gemiddelde engagement rate van 1%. Twitter actief toevoegen aan onze social media communicatie.

Eind december hadden we 15.381 volgers op Facebook. Een stijging van 42% ten opzichte van 2014, die voornamelijk is toe te schrijven aan een post die viral is gegaan. De engagement rate (% van aantal fans die iets doen met je bericht) lag per post tussen de 2% en 4%. Twitter, LinkedIn en Instagram zijn op verschillende momenten gedurende het jaar actief toegevoegd aan onze social media communicatie.

+

4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen Het uitrollen van een gedragscode voor alle medewerkers werkzaam bij SOS Kinderdorpen.

Ons hoofdkantoor in Innsbruck heeft een gedragscode opgesteld die wij willen naleven. Iedere medewerker heeft deze gedragscode getekend. Daarnaast hebben we besloten om een ‘Verklaring Omtrent goed Gedrag’ (VOG) te implementeren. Alle voorbereidingen zijn getroffen en dit wordt in 2016 gerealiseerd.

+

Onze kosten van fondsenwerving (CBF-norm 25%) blijven onder de 20,3%. Onze beheer- en administratiekosten blijven onder de 5,0%.

Het percentage kosten fondsenwerving en de beheeren administratiekosten zijn met 17,7% en 4,5% onder de begrootte percentages gebleven en binnen de gestelde CBF-norm van 25%.

+

Met de introductie van de nieuwe donateursdatabase gaan we onze donateurs nog beter bedienen. Hierbij is een goed CRM-systeem een absolute voorwaarde, waardoor wij onze klantcontacten kwalitatief beter en

betrouwbaarder dan voorheen kunnen vastleggen.

In mei werd na een succesvolle dataconversie het nieuwe CRM-systeem in gebruik genomen. Met deze donateursdatabase is het eenvoudiger om de individuele wensen van de donateur beter te registreren. Door onze communicatie vervolgens op deze wensen af te stemmen, verwachten we kosten te kunnen drukken, irritatie te voorkomen en uiteindelijk ook de fondsenwervende inkomsten te vergroten.

+

2.4 DOELSTELLINGEN 2016 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen • De bouw van SOS kinderdorp Santa Cruz del Quiché in Guatemala voltooien en de eerste kinderen en SOS moeders in het kinderdorp verwelkomen.

• Financiering van het dagelijkse levensonderhoud van de kinderen en families in programma’s op 20 locaties in 14 landen waar we ons met SOS Kinderdorpen Nederland aan gecommitteerd hebben.

• Meer inzet op strategische samenwerking met Nederlandse en internationale stakeholders passend bij belangrijke programmatische en fondsenwervende thema’s. Waarbij de focus vooral zal liggen op: werkgelegenheid creëren voor jongeren en vrouwen; pleiten voor en het versterken van kwalitatief hoogwaardige alternatieve zorg in al zijn facetten.

2. Meer fondsen werven om onze missie mogelijk te maken • In 2016 willen we een groei binnen het particuliere marktsegment realiseren van 6,9% (€ 731.000,-) door enerzijds donateurs te behouden en anderzijds door nieuwe donateurs te werven.

• Voortbordurend op de positieve ervaring in 2015 gaan we zeven donateursbijeenkomsten in het land organiseren om de dialoog met de donateur te versterken.

• In ons jubileumjaar 50 families en familiebedrijven aan SOS Kinderdorpen verbinden met de ‘families voor families’ propositie.

• Behouden van onze huidige partners en het aantal partners verder uitbouwen via onder andere een netwerkstrategie en persoonlijke benadering vanuit onze relatiemanagers.

• Het organiseren van verschillende evenementen en activiteiten, openbaar en/of voor onze donateurs, en het benoemen van ons 50-jarig bestaan in zoveel mogelijk uitingen en proposities gedurende ons jubileumjaar.

• Inzet op langetermijngroei van inkomsten uit nalatenschappen. In 2016 zal SOS Kinderdorpen meer mensen die SOS in hun testament hebben opgenomen of willen opnemen, persoonlijk ontmoeten, onder andere tijdens bijeenkomsten die in het land worden georganiseerd.

• Opzetten van een foundation forum om relaties met stichtingen te bestendigen en nieuwe relaties op te bouwen

en meer kennisuitwisseling te realiseren.

• Behouden structurele steun van de Nationale Postcode Loterij en inschrijven op droomfonds en extra trekking.

3. Draagvlak voor onze missie vergroten • Grootschalige bereikmomenten genereren in media; zowel televisie als print, door middel van campagnes, jaarlijkse events en PR. • Top of Mind Awareness realiseren van 6% en een ranking in de top 20 van de Charibarometer • Impactvolle content delen met de achterban en meer actualiteit/nieuws toevoegen aan de communicatiestrategie • Het versterken van de online kanalen met het opzetten van een nieuwe online- en social media strategie.

• SOS inhoudelijk extern positioneren om een (expert) rol te kunnen claimen en in te spelen op de inhoudelijke en internationale discussie in de (ontwikkelingssamenwerking) sector.

• Het vergroten van onze zichtbaarheid door 2 media- en marketingpartnerships te realiseren.

• Tweemaal massa mediaal bereik genereren in samenwerking met de Nationale Postcode Loterij • Stijging van aantal Facebook-volgers naar 20.000 met een stabiele engagement rate van 2 – 4%. Daarnaast maken Instagram, Twitter, YouTube en LinkedIn deel uit van onze social media communicatie.

• Het verkrijgen van gratis media-aandacht met een PRwaarde van € 4,0 miljoen.

4.Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen • De vastlegging van onze HR cyclus automatiseren.

Middels een nieuwe online tool zal de HR cyclus vastgelegd en gebruikt worden ter ondersteuning van gesprekken behorende bij de HR cyclus. Hiermee willen we bereiken dat het gesprek meer centraal komt te staan en de uitkomsten hiervan efficiënter kunnen worden gemonitord en gearchiveerd.

• Aan de hand van vitaliteitsmanagement willen we in 2016 en 2017 aandacht besteden aan het ziekteverzuim van 6,3% binnen SOS kinderdorpen. Er zal onder andere een inventarisatie gedaan worden naar de behoeftes om hier vervolgens op in te spelen. We hebben als doelstelling dat het verzuim onder de 4% komt te liggen in 2016.

• We hebben in 2015 vastgesteld dat het geven en ontvangen van feedback verbeterd kan worden binnen onze Nederlandse organisatie onder meer als middel voor ontwikkeling. In 2016 gaan we aandacht geven aan het verbeteren van het geven en ontvangen van feedback.

21

2.5 HOOGTEPUNTEN EN HELDEN VAN 2015 50-jarig jubileum Op 24 november 1965 richtte een vastberaden Yvonne Meyer-Praxmarer vanuit haar huiskamer de Nederlandse afdeling van SOS Kinderdorpen op. Haar hele leven stond mevrouw Meyer voor de rechten en het geven van liefde aan kwetsbare kinderen: “Ik heb ervoor gestreden dat kinderen opvang en onderwijs kregen. In mijn ogen moet ieder mens doen wat hij kan en zijn talenten gebruiken.” Met onverminderde energie zetten wij, het Nederlandse kantoor, haar levenswerk voort.

Daarbij onze bijzondere dank uitsprekend voor onze trouwe donateurs.

Bevlogen vrijwilliger Michel Koreman is als filmmaker en fotograaf al enige jaren oprecht en intensief betrokken bij ons werk. Afgelopen jaar reisde hij mee naar ons kinderdorp in N’Djamena in Tsjaad. Met een prachtige bevlogenheid deelt hij zijn ervaringen met onze donateurs en iedereen die het horen wil.

The Next Economy Op de dag dat SOS Kinderdorpen 50 jaar bestond, kregen we wel een heel mooi ‘verjaardagscadeau’: het Ministerie van Buitenlandse Zaken gaf met een financiering van € 3,5 miljoen groen licht voor ons programma The Next Economy – how African youth can make it work. De komende drie jaar willen we meer dan 4.000 jongeren in Mali, Nigeria en Somalië bereiken en op duurzame wijze steunen door werkgelegenheid te creëren, hun vaardigheden te ontwikkelen en talenten te ontplooien.

Record Een letterlijk hoogtepunt was de bouw van de hoogste LEGO© toren ter wereld ter ere van het jubileum van SOS Kinderdorpen en LEGO©.

Voor elke meter doneerde LEGO© €1.000,-. Er werd een toren van 35,16 meter gebouwd wat resulteerde in een donatie van maar liefst € 35.160,-

Opening SOS kinderdorp Thai Binh en Yamoussoukro De opening van een SOS kinderdorp is en blijft een hoogtepunt. Zo ook de openingen van kinderdorp Thai Binh, Vietnam en Yamoussoukro, Ivoorkust in 2015. Margot Ende: “Het is zo mooi om te zien dat zoveel kinderen aan een nieuwe toekomst kunnen beginnen en dat de kwaliteit van leven in de gemeenschap er omheen verbetert.

Het is een stap vooruit voor vele kinderen en families.”

22

“Het is een huil die ik iedereen wil laten horen.

Het is het verdriet van een kind die de veiligheid van een normale babytijd niet kent. Het is het verdriet van een vluchtelingenkind.”

– SOS collega Katerina Ilievska gaf en geeft de kindvluchtelingen in Macedonië een gezicht en een stem met haar indringende foto’s en verhalen.

Tawiah (11) en haar broertje Badu (5) Onze nieuwe campagne draaide om hun hartverscheurende situatie, die we met de steun van onze donateurs kunnen verbeteren.

Lokale SOS medewerkers Elke dag zetten SOS medewerkers zich in voor kwetsbare kinderen. In oorlogsgebieden, bij natuurrampen, in extreme armoede, in kinderdorpen. Soms met gevaar voor eigen leven. Ze geven de kinderen liefde, bescherming en bovenal hoop; hoop dat er voor hen ook een toekomst is. Zoals Ahmad Arbeel in Syrië. Hij was leraar, maar zag steeds meer kinderen die hun ouders door de oorlog waren verloren of kwijtgeraakt. Hij wilde het verschil maken voor deze kwetsbare kinderen en ging voor SOS werken: “Kinderen kunnen hun situatie voor even vergeten en lachen om kleine dingen. Ik ben zielsgelukkig als ik die lach op hun gezicht zie verschijnen, en trots dat ik kinderen die lach kan geven.”

SOS moeders Alle SOS moeders verdienen het om in het zonnetje gezet te worden, maar de moeders in Nepal en de door ebola getroffen gebieden verdienen een extra pluim. Zij hebben hun deuren geopend om getroffen families en kinderen te helpen. Naast de zorg voor hun kinderen kookten ze enorme hoeveelheden eten, deelden alles wat ze hadden (Nepal) en openden hun armen voor verweesde kinderen, die door alles en iedereen gestigmatiseerd werden uit angst besmet te raken (Guinee, Liberia en Sierra Leone).

23

3. ONS PROGRAMMABELEID

24

3. ONS PROGRAMMABELEID Het kader voor ons werk wordt gevormd door een aantal internationale verdragen, beleidsnormen, principes en richtlijnen. Dit kader is van toepassing op alle leden van de SOS organisatie en wij dragen deze actief uit in de landen waar wij werken. Het schetst bovendien onze rol in de maatschappij en hetgeen waar wij draagvlak voor willen creëren.

3.1 BELEIDSKADER SOS Kinderdorpen heeft meer dan 65 jaar ervaring in het bieden van alternatieve familiezorg aan kinderen die de zorg van hun ouders hebben verloren. We zijn expert op dit gebied en krijgen daarvoor wereldwijd erkenning.

Visie op kinderrechten Eén van de belangrijkste richtlijnen voor het werk van SOS Kinderdorpen is het Verdrag van de Rechten van het Kind, dat in 1989 door de Verenigde Naties is aangenomen.

En dan met name de rechten die refereren aan ouderlijke zorg of -bij gebrek hieraan- alternatieve zorg en het recht op onderwijs en medische voorzieningen. Wij vinden dat elk kind het recht heeft om zich optimaal te ontwikkelen en we zien het als onze verantwoordelijkheid om deze ontwikkeling te ondersteunen. Wij willen voorkomen dat kinderen er alleen voor komen te staan of slachtoffer worden van uitbuiting, geweld, verwaarlozing en/of discriminatie. Bij de uitvoering van ons werk komt het belang van kinderen altijd op de eerste plaats. Uit het recht van kinderen om gehoord te worden, volgt onze verplichting om te luisteren – en vervolgens te handelen.

Door te luisteren en hun mening te respecteren, geven we ze niet alleen de steun die ze echt nodig hebben, maar betrekken we hen bij beslissingen die hun leven beïnvloeden

Internationale Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen Samen met andere toonaangevende organisaties in de kinderzorg heeft SOS Kinderdorpen bijgedragen aan het tot stand komen van de Internationale Richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen. In deze richtlijnen staan bepalingen over alternatieve zorg voor kinderen die de ouderlijke zorg zijn verloren of bij wie het risico groot is dat zij er alleen voor komen te staan. Het uitgangspunt van de richtlijnen is dat er zoveel mogelijk moet worden geprobeerd om kinderen bij hun ouders/ verzorgers te laten opgroeien. Op het moment dat dit niet mogelijk is, moet er een andere passende oplossing worden geboden; het liefst in gezinsverband. Deze richtlijn is in 2009 verwelkomd door de VN en is sindsdien in meerdere landen vertaald in nationale wet- en regelgeving.

Om de uitvoerders van deze Richtlijnen bij te staan, is mede op initiatief van SOS Kinderdorpen in 2013 een handboek tot stand gekomen (Moving Forward) om met

nadere uitleg en veelbelovende voorbeelden te helpen bij het interpreteren van de Richtlijnen in de context van lokale omstandigheden en culturen. SOS Kinderdorpen is wereldwijd actief in het promoten van deze Richtlijnen.

Kinderen beschermen Het belang van kinderen staat bij ons voorop. Altijd.

Wij beschermen kinderen tegen verwaarlozing, fysiek en psychologisch geweld en seksueel misbruik. SOS Kinderdorpen heeft in 2008 een Child Protection Policy vastgesteld, die door alle lid-organisaties is vertaald naar een nationaal plan inclusief richtlijnen hoe deze te bewaken en monitoren.

SOS Kinderdorpen is lid van het ‘Keeping Children Safe’ netwerk. In 2013 is dit netwerk een certificatietraject gestart waarin externe experts de kwaliteit van de beschermingsmaatregelen controleren. SOS Kinderdorpen is inmiddels ook gestart met het certificatie-traject.

Internationale ontwikkelingsdoelstellingen In september 2015 zijn de ‘Sustainable Development Goals’ (SDG’s) voor 2030 vastgelegd door regeringsleiders wereldwijd. SOS Kinderdorpen heeft bijgedragen aan het tot stand komen van deze zeventien nieuwe doelen, die volgen op de acht ‘Millenium Development Goals’ die in 2000 waren opgesteld voor de aanpak van de belangrijkste wereldproblemen. Hoewel niet alle milleniumdoelen -volledig- zijn behaald, is er enorme vooruitgang geboekt.

De geleerde lessen (zoals het aanpakken bij de bron en het beter integreren van de economische-, socialeen milieudimensies van duurzame ontwikkeling) en de behaalde successen zijn de basis waarop vanaf nu tot 2030 verder wordt gewerkt aan een meer welvarende, duurzame en gelijke wereld. Een wereld waarin ‘we leave no one behind’.

SOS Kinderdorpen draagt met haar werk direct en indirect bij aan de nieuwe agenda voor internationale ontwikkeling.

Op onze thema’s: • preventieve ondersteuning om te voorkomen dat families uiteen vallen • het verzekeren van kwalitatieve alternatieve zorg; en jongeren voorbereiden op een onafhankelijk leven zijn wij direct relevant voor ontwikkelingsdoelen: 1. Geen armoede 4. Kwaliteitsonderwijs 8. Goede banen en economische groei 10. Verminderde ongelijkheid 16. Vrede en recht En indirect voor: 3. Goede gezondheid 5. Geslachtsgelijkheid 17. Partnerschappen voor de doelstellingen Zie ook hoofdstuk 1.3 De noodzaak van ons werk, p. 10.

25

3.2 PROGRAMMABELEID Het programmabeleid van SOS Kinderdorpen bestaat uit drie onderdelen; families versterken, families creëren en advocacy. In alle programma’s staat het kind altijd centraal.

Families versterken De beste plek voor een kind om op te groeien is bij zijn biologische familie. Sommige families zijn echter kwetsbaar als gevolg van armoede, ziekte of het overlijden van één of beide ouders. Door (extreem) zware leefomstandigheden kunnen veel ouders hun kinderen niet geven wat ze nodig hebben: een liefdevol en veilig thuis, de juiste (medische) zorg, de mogelijkheid om elke dag naar school te gaan en daarmee de kans op een toekomst. De vicieuze cirkel kan doorbroken worden met het helpen van kwetsbare families én gemeenschappen. Om die reden geven wij in ons werk prioriteit aan: 1. Het versterken van families door de ouder(s) te helpen met de zorg en bescherming van hun kinderen.

Dit voorkomst dat kinderen worden verwaarloosd of verlaten. Door het versterken en ondersteunen van families kunnen kinderen opgroeien binnen hun eigen familie en gemeenschap in veiligheid, met zelfrespect, kansen en liefde.

Per familie bekijken we de problemen en wat er nodig is om hen te helpen op het gebied van: • Opvoeding en zorg - Het is essentieel dat ouders en/of verzorgers de kennis en vaardigheden hebben om voor hun kinderen te zorgen en ze op te voeden. Veel ouders ontberen deze basis omdat ze niet beter weten; het is ze -door armoede- nooit geleerd. Om die reden zijn kennis over opvoeding, hygiëne en voeding, en bewustzijn van de rechten van het kind van groot belang.

• Economische versterking - Toegang tot basisvoorzieningen als onderwijs en gezondheidszorg begint vaak met een inkomen. Samen met families bekijken we voldoende inkomsten kunnen zorgen en vervolgens hoe met het geld om te gaan.

• Basisbehoeften en voorzieningen - Zaden, een warme maaltijd, schoolgeld, basis medische zorg; vaak is er weinig nodig om de ergste ellende te verlichten en zo op korte termijn te voorkomen dat een familie uit elkaar valt. Naast basisbehoeften wijzen we families op hun basisrechten en ondersteunen we ze bij toegang tot autoriteiten en overheidsvoorzieningen.

Bij een familieversterkend programma hoort een persoonlijk en haalbaar ontwikkelplan gericht op begeleiding gedurende meerdere jaren. Hierin nemen families ook hun verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling om zo duurzame verandering in hun leven mogelijk te maken.

2.Duurzame veranderingsprocessen binnen gemeenschappen bewerkstelligen. Om het leven van kinderen en families blijvend te verbeteren, werken we nauw samen met lokale groepen en instanties binnen gemeenschappen waarin we actief zijn.

Door hun kennis en contacten te benutten en hun vaardigheden en capaciteiten te versterken, willen we onze activiteiten onderdeel laten worden van de lokale structuur. Hierbij faciliteren we een veranderingsproces binnen gemeenschappen –civic driven change- om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de kwetsbare families in hun midden. De gemeenschap moet het sterke, sociale netwerk worden waar families terecht kunnen voor informatie, vragen en problemen. Zodat zij nu en in de toekomst in staat zijn om de kwetsbare families in hun midden op te vangen en te ondersteunen.

Werken met families en gemeenschappen is complex en sterk afhankelijk van de context. Situaties van zowel families, gemeenschappen als landen variëren. Inmiddels heeft SOS Kinderdorpen jarenlange ervaring opgedaan in verschillende omstandigheden en gebruiken wij geleerde lessen en successen uit andere programma’s om bestaande en nieuwe programma’s te verbeteren. Zie ook hoofdstuk 3.3 Resultaatmeting, p. 30.

Risicofactoren voor het uiteenvallen van families

IIIIIIII I I IIIIII IIII I I I

I I I III

IIIIIIIIIIIIII I I I

8%

4% 5%

62%

IIIIIIIIIIIII I I I II I I I I I

IIIIIIII I I IIIIII IIII I II

13%

62% - Armoede 13% - Overlijden van één van de ouders 8% - Gezin met veel kinderen 5% - Ouders met een instabiele relatie 4% - Ouder in slechte gezondheid

8% 8% - Overig

Redenen waarom kinderen en jongvolwassenen in aanraking komen met SOS Kinderdorpen voor zorg.

Bron: SOS Children’s Villages Programme Monitoring Database, 2015.

26

Partnerships: samenwerken Ons werk staat niet op zichzelf. In de gebieden waar wij werken zijn ook andere organisaties actief. Omdat we geloven dat je samen sterker staat, werken we samen met lokale, nationale en internationale organisaties en autoriteiten. Uitgangspunt daarbij is dat alle betrokkenen zich inzetten voor die zaken waarin zij specifieke kennis en ervaring bezitten en waarin zij eigen verantwoordelijkheden dragen. De leiding in deze samenwerking ligt, gezien hun ervaring, kennis en contacten bij de lokale medewerkers en mensen.

Zo hebben we in Nigeria samen met het Ministerie van Vrouwenzaken en Sociale Ontwikkeling en onder andere UNICEF en Save the Children een strategisch plan van aanpak en de coördinatie van het programma voor wezen en kwetsbare kinderen ontwikkeld. In de alliantieTogether4Change, waarin we samenwerken met International Child Support, Wereldkinderen en Wilde Ganzen, hebben we in Kenia op zeven locaties binnen ons MFSII programma met lokale partners gewerkt aan de capaciteitsvergroting van de adviesraden/ gemeenschappen voor betere zorg en bescherming van de kinderen. Zoals in Suba: met Development Knowledge Link Africa (DEVLINK), The African Network for Prevention and Protection of Child Abuse and Neglect (ANPPCAN) en World Vision.

Families creëren Een veilig thuis binnen een liefdevolle familie: elk kind heeft er recht op. Het is de essentie van ons werk. Maar vele kinderen wereldwijd groeien niet op bij hun eigen familie, omdat ze hun ouders verloren zijn of omdat hun ouders en/of de brede familie niet in staat zijn om de zorg voor hen te dragen. Met onze familieversterkende programma’s proberen we het uiteenvallen van families en het alleen achterblijven van kinderen te voorkomen. Als dat echter geen uitkomst meer biedt, kijken we in overleg met

betreffende overheidsinstanties naar een alternatieve vorm van zorg die het beste past bij de specifieke situatie van het kind en zijn omgeving.

Onze manier van werken is daarbij continu in ontwikkeling, waarbij ons programma is uitgebreid qua vormen van opvang en zorg, zodat we nog meer kinderen kunnen bereiken en ze de zorg kunnen bieden die bij ze past.

1. Opvang in een familie in een SOS kinderdorp of SOS familiehuis in de gemeenschap – Binnen een SOS familie groeit een kind op met een liefdevolle SOS moeder, broertjes en zusjes, totdat ze op eigen benen kunnen staan. De rol van de SOS moeders is belangrijk; zij kennen en respecteren de individuele sociale achtergrond, cultuur en religie van elk kind. Met bezieling én professionaliteit begeleiden zij de ontwikkeling van ieder kind. In een kinderdorp leven tien tot vijftien SOS families.

In de afgelopen jaren hebben we ervaren dat een betere integratie van de kinderdorpen in de omliggende woonwijken gewenst is. Dit betekent dat er, naast de familiehuizen in het kinderdorp, ook huizen in de gemeenschap komen of een kinderdorp volledig integreert in de gemeenschap. Kinderen zijn dan echt onderdeel van de lokale gemeenschap; ze gaan er naar school en groeien op in een omgeving vergelijkbaar met waar ze op latere leeftijd zelfstandig gaan wonen. Door voorzieningen als onderwijs en gezondheidscentra waar nodig te verbeteren of waar afwezig mee te helpen opzetten, maken we de synergie tussen kinderdorp en gemeenschap sterker.

2. Crisisopvang – Voor kinderen die acuut moeten worden opgevangen bieden we een andere vorm van zorg. We doen dit in tijdelijke, veilige SOS transithuizen waar extreem kwetsbare kinderen door SOS moeders verzorgd worden. Vervolgens zoeken we naar de beste oplossing voor het kind. Bij voorkeur is dat opvang binnen de eigen familie die we, indien nodig, ondersteunen. Eind

Duurzame verandering in gemeenschap “Het is de taak van de gemeenschap om de situatie voor de lange termijn te verbeteren: wij moeten onze kinderen helpen. Veel families hebben grote moeite met de zorg voor hun kinderen. Omdat ze te weinig inkomsten hebben, maar ook door een gebrek aan kennis: ze weten niet beter. Door per familie te werken aan een beter inkomen en ouderschapsvaardigheden proberen we de vicieuze cirkel te doorbreken. Daarnaast hebben we het ‘Child Protection Comittee’ opgericht, zodat we ouders kunnen onderwijzen op de rechten van hun kind(eren). Maar vooral ook om kinderen op hun rechten te wijzen, zodat zij het op de juiste manier kunnen doorgeven aan een volgende generatie.”

– Nii Odartey, sociaal werker en lokale partner van het SOS familieversterkend programma in Chorkor.

27

2015 waren er in totaal vijf SOS transithuizen: in Ivoorkust, Hongarije, Israël, Polen en Haïti. Doel voor 2016 is om 916 kinderen op te vangen in deze vijf landen.

3. Pleegzorg – In 24 landen waarin SOS actief is, hebben we in 2015 pleeggezinnen ondersteund dan wel inbreng gehad in de verbetering van de geboden pleegzorg. SOS heeft in Macedonië een speciaal programma opgezet, om in samenwerking met de lokale authoriteiten en het ministerie om de kwaliteit en kwantiteit van pleegzorg in het land te verhogen om te voorzien in de behoefte van kinderen zonder ouderlijke zorg. Dit wil SOS Kinderdorpen bereiken door de internationaal erkende en gecertificieerde pleegzorgmethodologie PRIDE in de praktijk van de huidige pleegzorg in Skopje te implementeren.

SOS jongerenhuizen Op het moment dat de kinderen de leeftijd bereiken van jongvolwassenen en er in hun ontwikkeling aan toe zijn, dat is veelal tussen de 15-17 jaar, verhuizen ze naar het SOS jongerenhuis. Deze jongerenhuizen staan in het kinderdorp of in de naburige gemeenschap.

Hier begeleiden we de jongeren intensief op weg naar zelfstandigheid. Ze krijgen trainingen op het gebied van studie- en beroepskeuze en ontvangen opvoedkundigeen pedagogische begeleiding. Daarnaast ontvangen ze financiële steun en hulp bij het vinden van een goede plek om te wonen, waar ze toegang hebben tot vervolgstudies en werk. Dit proces is intensief en kost tijd. Jonge mensen hebben een positief identiteitsgevoel nodig, een goede mentale en fysieke gezondheid. Een achtervang van familie, voormalige opvoeders, gelijken en/of professionals is onontbeerlijk. SOS Kinderdorpen biedt die steun. Niet alleen tot het moment waarop ze het kinderdorp verlaten, maar ook daarna blijven we hen volgen; we delen speciale momenten en staan voor hen klaar als ze extra begeleiding nodig hebben.

Voor de kinderdorpen die SOS Kinderdorpen Nederland sinds 2003 gebouwd en gefinancierd heeft, zal deze

“Zij hebben een familie en ik ook” “Ik vind het leuk om met mijn broers, zussen en moeder in de gemeenschap te wonen. Ik heb nu vriendjes in het kinderdorp én daarbuiten. Tegen mijn vriendjes hier heb ik niets gezegd over mijn leven in een SOS familie, want ik zie geen verschil tussen hun leven en dat van mij. Zij hebben een familie en ik ook. Zij hebben een moeder, broers en zussen, net zoals ik. Maar: ons huis is wel mooier.”

– Emmanuel (6) woont sinds 2015 met zijn SOS moeder Charlotte en zes broers en zussen in een huis in de gemeenschap in Abobo Gare.

intensieve begeleiding naar zelfstandigheid de komende jaren -met het ouder worden van de kinderen- een steeds grotere rol gaan spelen.

Contact met de biologische familie en familiehereniging Ook als kinderen in een kinderdorp zijn opgenomen, blijft hereniging met de biologische familie het uiteindelijke

Op weg naar zelfstandigheid In 2015 verhuisden de eerste elf jongvolwassenen uit kinderdorp Meru, in 2005 opgezet met de steun van Nederlandse donateurs, naar het SOS jongerenhuis. Een nieuwe fase op weg naar onafhankelijkheid. John is één van deze jongeren: “Naar het jongerenhuis verhuizen was erg belangrijk voor me, een bepalend moment in mijn leven; ik heb de vrijheid gekregen om voor mezelf te zorgen, word aangemoedigd om de weg die voor me open ligt te bewandelen, een vervolgopleiding te doen en dan een baan te vinden. Mijn keuzes hebben nu consequenties en er zijn veel uitdagingen. Het is een reis die ik met verstand moet en ga maken.”

– Op de foto: John met zijn SOS moeder.

28

doel. Mits de familie er nog is én dit in het belang is van het kind. Kinderen in onze SOS kinderdorpen houden, als mogelijk en wenselijk, contact met hun biologische familie. Als dit veilig is, bezoeken de kinderen hun familie meerdere keren per jaar. Periodiek wordt gekeken of de situatie bij de biologische familie zodanig is verbeterd, dat een veilige terugkeer mogelijk is. Indien wordt besloten tot een terugkeer, dan begeleiden we dit proces zorgvuldig en volgen we de situatie van de kinderen ook in de periode daarna om er zeker van te zijn dat de kinderen weer veilig en in een liefdevolle thuisomgeving kunnen opgroeien.

Advocacy De VN Kinderrechtenconventie stelt dat elk kind recht heeft op een familie en benadrukt dit bijvoorbeeld in artikel 5; dat overheden verplicht stelt om de rechten, plichten en verantwoordelijkheden van ouders te respecteren, en in artikel 18; dat overheden verplicht om ouders en verzorgers te ondersteunen en voorzieningen voor de zorg van kinderen te creëren. Ook de VN-richtlijnen voor de Alternatieve Zorg voor Kinderen benadrukken dat overheden de plicht hebben om families te beschermen en ondersteunen.

SOS Kinderdorpen komt op voor het recht van kinderen op een familie en probeert overheden te bewegen om een actief familie-ondersteunend beleid te voeren.

• In de wereldwijde ‘Care 4 me!’ campagne wordt de nationale wet- en regelgeving tegen het licht gehouden van internationale verdragen en richtlijnen, en adviseren we overheden hoe zij hun wet- en regelgeving daaraan kunnen aanpassen, deze regels in de praktijk kunnen toepassen en de uitvoering daarvan kunnen controleren.

• Als onderdeel van nationale netwerken van kinderbeschermingsorganisaties levert SOS Kinderdorpen een bijdrage aan het monitoren van kinderrechten -binnen en buiten zorginstellingen- en geeft het input aan de alternatieve rapporten die het VN-Kinderrechtencomité bestudeert bij haar beoordeling van de situatie van kinderrechten.

• In internationale fora in de voorbereiding op de Sustainable Development Goals heeft SOS Kinderdorpen aangetoond dat kinderen die zonder ouderlijke zorg, of in zeer kwetsbare gezinnen opgroeien, achterlopen op educatieve-, gezondheids-, arbeids- en sociale integratieindicatoren. Dit heeft niet alleen invloed op hun persoonlijk leven, maar het brengt ook hoge kosten met zich mee voor de samenleving en de staat. Al is dit probleem vooral kritiek in minder ontwikkelde staten, ook in Europa groeien bijna een miljoen kinderen op in institutionele zorg. Om de ambitieuze doelstellingen van de Global Development Agenda 2030 te kunnen halen, dient er heel actief beleid gevoerd te worden.

• SOS Kinderdorpen heeft een sleutelrol gespeeld in het besluit van de Raad van Europa om kinderen zonder ouderlijke zorg ook in de periode 2016-2021 centraal te stellen in hun beleid. Onze organisatie is bovendien een key implementing partner in het verbeteren van de kwalificaties van de zorgprofessionals, die werken met

kinderen en jongeren in de alternatieve zorg.

• De Europese Commissie heeft SOS Kinderdorpen gevraagd hen te adviseren in het formuleren van een strategie voor het de-institutionaliseren van alternatieve zorg buiten de Europese Unie. SOS Kinderdorpen doet in dit verband een onderzoek in zes landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika.

• In Nederland is SOS Kinderdorpen samen met Plan, Save the Children, Defence for Children, Unicef en World Vision actief in het verband van de ‘Child Friendly Agencies’. SOS Kinderdorpen heeft daarin het voortouw genomen om de Sustainable Development Goals te vertalen naar een kindvriendelijke Nederlandstalige versie, een debat met jongeren georganiseerd rondom dit thema, en met het Ministerie van Buitenlandse Zaken mee gediscussieerd over het komen tot indicatoren, waarmee we het welzijn van achtergestelde groepen kinderen kunnen meten. In 2016 zal SOS Kinderdorpen daarnaast actief zijn door, in de context van het initiatief ‘Ready for Change? Global Goals at Home and Abroad’ van brancheorganisaties PARTOS, Woord en Daad en de Max van der Stoel Foundation, aandacht te vragen voor ‘sociale uitsluiting van kwetsbare kinderen en jongeren’. En daarmee een goede vertaling te maken van de SDG’s naar het beleid van de Europese overheden.

Bijdragen aan bewustwording Op nationaal en internationaal niveau vraagt SOS Kinderdorpen aandacht voor het belang van een veilige en liefdevolle familie. Lokaal worden gemeenschappen opgeroepen zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de kwetsbare families in hun midden en wordt onder andere pleegzorg aangemoedigd als alternatief voor institutionele zorg. Ook maken wij ons -veelal samen met lokale netwerken van kinderorganisaties- sterk voor het tegengaan van geweld, misbruik en verwaarlozing van kinderen in het gezin, op school en elders in de gemeenschap.

29

3.3 RESULTAATMETING

supportsystemen en mechanismen om deze kinderen te steunen en hun rechten te adresseren, en de ontwikkeling richting duurzaamheid - gaan de activiteiten door als SOS Kinderdorpen niet meer dag in dag uit betrokken is?

SOS Kinderdorpen richt zich in haar werk met kinderen, hun families en hun gemeenschappen op significante en duurzame lange termijn impact. Om die reden hebben we gekozen voor een robuuste benadering en methodologie om de lange termijn impact te meten. Deze focust zich op de kern van ons werk: het versterken van families en gemeenschappen zodat ze de zorg en bescherming voor hun kinderen kunnen dragen en families niet uiteen vallen, en het bieden van kwalitatieve zorg in een stabiele familiesetting voor kinderen die hun ouders zijn verloren of niet meer bij hun familie kunnen wonen.

2. De financiële impact op de samenleving – De lange termijn financiële impact op de samenleving wordt gemeten door de ‘social return of investment’ (SROI) van het programma: een vergelijking van de totale programmakosten en de baten voor de samenleving.

Waarbij de voordelen gebaseerd worden op de eenvoudig meetbare elementen: individueel inkomen, inkomen van de volgende generatie, voordelen voor de gemeenschap, besparingen voor de overheid.

In samenwerking met het wereldwijd gerenommeerde Boston Consulting Group (BCG) hebben we een model voor impactmeting ontwikkeld, die twee elementen van de lange termijn impact van de familieversterkende programma’s evalueert: 1. De niet-financiële impact op de individuele programmadeelnemers en de gemeenschap – De definiëring hiervan is grotendeels gebaseerd op informatie verkregen uit interviews met voormalige programmadeelnemers door externe onderzoekers.

Aangevuld met kwalitatief onderzoek verkregen via focusgroep discussies met voormalige SOS kinderen en hun zorgdragers. De impact worden beoordeeld aan de hand van acht dimensies, die elk bijgehouden worden door een aantal gerelateerde indicatoren: • Kostwinning: wat is de werk- en inkomstenstatus van de voormalig deelnemer heeft hij/zij voldoende middelen om te overleven en ontwikkelen?

• Zorg: heeft de voormalig deelnemer sterke, stabiele relaties die voorzien in sociale, emotionele, psychische en materiële steun?

• Voedsel: heeft de voormalig deelnemer voldoende voedsel?

• Onderdak: leeft de voormalig deelnemer in toereikende condities in een veilig huis?

• Educatie en vaardigheden: was de voormalig deelnemer goed voorbereid op toekomstige werkgelegenheid of wordt hij/zij voorbereid hierop? Voorbereiding vereist bijvoorbeeld de aanwezigheid van relevante educatie- of trainingsmogelijkheden.

• Bescherming: is de voormalig deelnemer veilig voor misbruik, uitbuiting en discriminatie?

• Psychische gezondheid: is de voormalig deelnemer in goede gezondheid gezien zijn/haar leeftijd?

• Sociaal en emotioneel welzijn: Is de voormalig deelnemer gelukkig en heeft hij/zij een positieve kijk op het leven?

De lange termijn impact op de lokale gemeenschap wordt gemeten op basis van indicatoren als bewustzijn van de lokale belanghebbenden over het aantal kwetsbare kinderen binnen de gemeenschap en hoe hun omstandigheden te verbeteren; de opzet van 30

Verdere uitrol van de pilot De resultaten van de pilot heeft SOS Kinderdorpen doen besluiten om verder te werken aan de hand van dit model

Pilotfase In 2015 heeft SOS Kinderdorpen twee pilot projecten uitgerold in Ethiopië en Swaziland om dit model te testen. De resultaten waren zeer bemoedigend: de nieuwe benadering is realiseerbaar in het veld. Het gaf bovendien waardevolle inzichten in de prestaties van de programma’s en de lange termijn impact, en van potentiële gebieden van verbetering van het programma.

Zo deed een meerderheid van de voormalig programmadeelnemers –bijna 90%- het goed op minstens zes van de acht indicatoren en werd ons werk hooggewaardeerd door lokale belanghebbenden. De SROI was opvallend: elke geïnvesteerde euro leverde de samenleving in Ethiopië € 4,- op en in Swaziland € 6,-, waarbij conservatieve aannames zijn gedaan.

In Swaziland constateerden we dat een hoger dan verwacht aantal ex-deelnemers ondanks hun opleiding moeite had met het vinden van een baan. In respons heeft SOS Kinderdorpen de focus nog meer gelegd op beroepstrainingen die aansluiten bij de lokale markt om zo de inzetbaarheid van de ex-deelnemers te verbeteren.

voor impactmeting, waarbij het in het komende jaar in zeker vijf nieuwe landen (Ivoorkust, Senegal, Togo, Tanzania en Nepal) gebruikt gaat worden en verdere uitrol gepland staat. De resultaten worden ingezet om de effectiviteit van de programma’s te optimaliseren.

De methodologie geeft onze organisatie een unieke en krachtige inkijk in de lange termijn effecten van onze programma’s. Hoewel het model nu op maat gemaakt is voor SOS Kinderdorpen, zijn de kernelementen breed toepasbaar voor andere organisaties in de sector. SOS Kinderdorpen wil de lessen in ontwerp, implementatie en de voordelen van de benadering graag delen met andere organisaties.

SOS programmadatabase In 2013 zijn we gestart met de SOS programmadatabase, een monitoring- en evaluatiesysteem waarin we de voortgang van onze programma’s meten en controleren: worden de plannen uitgevoerd zoals we voor ogen hebben en behalen we de gewenste resultaten? Ook voor deze database werken we met een aantal gestandaardiseerde indicatoren. We kijken bij het hiervoor besproken

model voor impactmeting vooral naar de (lange termijn) sociale impact en de social return on investments in onze familieversterkende programma’s. Met de SOS programmadatabase meten en controleren we de vooruitgang van de beneficianten in al onze programma’s, zowel in de familieversterkende programma’s als in de kinderdorpen. Voor kinderen, ouders/verzorgers en de gemeenschap doen we dat op onder meer de volgende vlakken: algemeen, gezondheid, onderwijs, psychosociale gesteldheid, kostwinning, services waar ze gebruik van maken, samenwerkingsverbanden en wanneer deelnemers al dan niet ‘de zorg verlaten’. Op deze manier kunnen we van elk land, elke locatie en elke familie duidelijk volgen wat de resultaten zijn en hoe -indien noodzakelijk- bij te sturen. Daarnaast kan programma-informatie tussen de landen en gebieden waar we actief zijn, uitgewisseld worden Door juridische zaken in een aantal landen omtrent de uitrol van de database hebben we in 2015 nog niet alle programma’s in de database kunnen verwerken. We werken aan een oplossing, zodat in 2017 ook deze landen toegevoegd kunnen worden.

Programma evaluatie ’It takes a community to strengthen a family’ In 2015 hebben we het vijfjarige programma in samenwerking met de Together4Change alliantie en door de overheid gefinancierd onder de noemer MFSII, succesvol afgerond. Dankzij het Ministerie van Buitenlandse zaken heeft SOS Kinderdorpen op dertien locaties in Kenia, Nigeria en Ghana familieversterkende programma’s kunnen implementeren. Deze programma’s hadden en hebben een enorme toegevoegde waarde: niet alleen voor de kinderen en families op de dertien locaties, maar voor de hele SOS federatie.

De resultaten en geleerde lessen met betrekking tot Civic Driven Change (families en gemeenschappen zelf hun ontwikkeling laten inzetten en dragen) en Social Business (zoeken van een financieel duurzame

oplossing voor een sociaal probleem) zijn in 2015 samengevat in een uitgebreide publicatie en diverse gebruiksvriendelijke boekjes, in het Engels en het Frans. Zo is daar het boekje met de tien vuistregels voor ons familieversterkend programma, die in geprinte en digitale versie verder in de wereldwijde organisatie is gedeeld en ingezet om de geleerde lessen en de impact van onze familieversterkende programma’s overal ter wereld verder te vergroten. Daarnaast is er een onderwijsbrochure verschenen en zijn de resultaten besproken in een reeks van nationale en internationale bijeenkomsten. De investering van de overheid heeft de ontwikkeling van deze middelen mogelijk gemaakt.

Daarmee heeft het programma een grote impact die verder reikt dan alleen de dertien locaties in Kenia, Nigeria en Ghana.

31

4. ONS WERELDWIJDE WERK

32

4. ONS WERELDWIJDE WERK Een liefdevol en veilig thuis voor kinderen Het werk van onze SOS organisaties over de hele wereld richt zich primair op zorg voor kinderen door het versterken en creëren van families.

Voor de ontwikkeling van kinderen zijn ook onderwijs, gezondheidszorg en (psycho-)sociale hulp van essentieel belang. Op die gebieden draagt SOS Kinderdorpen bij aan de ontwikkeling en verbetering van de voorzieningen.

Zowel in de kinderdorpen, als door bij te dragen aan bestaande voorzieningen in de gemeenschap waar onze familieversterkende programma’s actief zijn.

Een speciale groep vormen kinderen in noodsituaties die extra kwetsbaar zijn door rampen of oorlog. Juist voor hen is het belangrijk om zich veilig te voelen en omringd te zijn door een liefdevolle familie. We ontwikkelen speciale noodhulpprogramma’s als een ramp plaatsvindt in de buurt van onze faciliteiten.

Programma’s die we steunen met Nederlandse donaties Sinds 2014 focussen wij ons vanuit Nederland op programma´s in een vast aantal landen: • Azië: Vietnam, Indonesië en Autonomous Region of Tibet • Afrika: Kenia, Oeganda, Tsjaad, Ghana, Ivoorkust en Guinee-Bissau • Latijns-Amerika: Mexico, Guatemala, Costa Rica en Brazilië • Europa: Roemenië Daarnaast hebben wij in 2015 tijdelijke programma’s gefinancierd in Ethiopië, Nigeria, Gambia, Malawi, Zambia, Tibet, Macedonië, Servië en Peru. En noodhulpprogramma’s in Syrië, Macedonië en Nepal.

Op de komende pagina’s laten wij een beknopte selectie van onze programma’s zien, kleinschalig en groot, die inzicht geven in de breedte van ons werk.

Meer informatie over ons werk op soskinderdorpen.nl: Zo helpen wij

Landen waarin SOS Kinderdorpen Nederland programma’s financiert

134 landen en gebieden waar SOS Children’s Villages International actief is landen waar SOS Kinderdorpen Nederland programma’s financiert

33

4.1 ZORG: FAMILIES VERSTERKEN EN CREËREN Ghana – Chorkor Situatie Hoewel Ghana één van de succesvolste landen uit de regio is, worstelen grote groepen van de bevolking nog altijd met hun leefomstandigheden. De verschillen tussen arm en rijk zijn groot, wat vooral zichtbaar is in de landelijke gebieden en de sloppenwijken aan de randen van grote steden. De zware leefomstandigheden zorgen ervoor dat veel ouders hun kinderen niet kunnen geven wat ze nodig hebben: een veilig en liefdevol thuis, de juiste (medische) zorg, de mogelijkheid elke dag naar school te gaan en daarmee de kans op een toekomst. SOS heeft om die reden meerdere familieversterkende programma’s opgezet in Ghana.

Onze activiteiten Het familieversterkende programma in Chorkor omvat onder andere economische versterking van families en het versterken van de gemeenschap.

• Toegang tot basisvoorzieningen als onderwijs en gezondheidszorg begint vaak met een inkomen. Maar veel jongeren en ouders/zorgdragers hebben niet de mogelijkheid om een opleiding te volgen of de juiste capaciteiten om een baan te vinden of op de juiste manier een bedrijfje te runnen, waarmee ze hun familie kunnen onderhouden. Samen met families heeft SOS Kinderdorpen gekeken hoe een familie meer inkomsten kan genereren. Onder meer door het aanbieden van vakopleidingen, adviezen en leningen om een bedrijfje op te starten of uit te breiden, hulp bij het vinden van een baan en toegang tot sociale zekerheid. Daarnaast wordt besproken hoe het beste met het verdiende geld om te gaan.

• In 2015 was een belangrijk focuspunt van SOS Ghana het coachen en begeleiden van Community Based Organisations (CBO’s) – lokale partners, zodat zij zich verder professionaliseren als voorbereiding op de uitfasering van SOS in 2016. SOS heeft deze lokale partners ondersteund met technische support voor het ontwikkelen van voorstellen om zo zelf, nationaal en internationaal, fondsen te kunnen werven. Zij moeten

Vakopleiding en steun bij opzetten van haar eigen bedrijfje Na het overlijden van haar vader braken er voor Theodora (23) en haar familie moeilijke tijden aan.

Theodora en haar broertjes konden niet meer naar school, het was een uitdaging om dagelijks voldoende voedsel op tafel te krijgen. Toen SOS Kinderdorpen Theodora de kans van een opleiding tot modeontwerpster bood, greep ze die met beide handen aan. Het gaat zo goed dat ze inmiddels zichzelf, haar broertjes, moeder en oma kan onderhouden en haar bedrijfje met behulp van een lening van SOS kan uitbreiden. “Mijn droom is om andere jongeren in de gemeenschap op te leiden, zodat ik straks kan zeggen ‘ik heb jou getraind en nu ben je een top-ontwerpster’.”

het sterke, sociale netwerk worden waar families terecht kunnen voor informatie, vragen en problemen zodat zij nu en in de toekomst in staat zijn om de kwetsbare families in hun midden op te vangen en te ondersteunen.

Evaluatie De evaluatie van het programma onderdeel ‘economische versterking’ is positief. Door continue coaching van de doelgroep en het zorgvuldig monitoren van de opvolging hiervan zijn de duurzame inkomens genererende activiteiten succesvol gebleken: nieuwe bronnen van inkomsten werden gevonden, bestaande bronnen verbeterd. Met als resultaat een verbeterde

Feiten en cijfers Doel – Zorgdragers en jongeren hebben de capaciteit om werk te vinden en inkomen te genereren in hun gemeenschappen en gemeenschapsgroepen en lokale organisaties hebben de capaciteit te acteren als effectieve ‘changemakers’ en zo veranderingen zelf in gang te zetten en te verduurzamen.

Kosten en bestedingen – Totale kosten familieversterkend programma Chorkor 2015 € 166.000. Totale programmakosten Chorkor gedurende de looptijd € 643.000.

Beneficianten – 75 ouders/verzorgers en 156 jongeren op het gebied van economische versterking en de Chorkor gemeenschap.

Partners – Alliantie Together4Change, bestaande uit ICS, Wereldkinderen en Wilde Ganzen.

Donors – Ministerie van Buitenlandse Zaken Nederland Loopt sinds – 2011

34

levensstandaard. Ouders/verzorgers werden bovendien gekoppeld aan banken, zodat behaalde inkomsten niet direct werden uitgegeven. Jongeren die een vakopleiding volgden, werden maandelijks bezocht om hun ontwikkeling te bespreken. Ze ontvingen training in ondernemerschap om ze zo goed mogelijk op de arbeidsmarkt voor te bereiden. Jongeren met veelbelovende plannen voor een onderneming ontvingen een start-up kapitaal voor hun onderneming.

Het door door de Nederlandse overheid gefinancierde programma MFSII liep eind 2015 af. De programma’s worden in 2016 uitgefaseerd..SOS Ghana heeft echter geconstateerd dat sommige extreem kwetsbare families, zoals families gerund door grootouders of gehandicapte/ zieke ouders/verzorgers, niet zelfredzaam kunnen zijn aan het einde van het project. Zij proberen nu deze families te koppelen aan andere gemeenschapsinitiatieven, als kerken, vrouwengroepen en andere familieleden, die als vangnet kunnen dienen.

Servië – Nis Situatie Servië is een land in ontwikkeling, maar kent grote uitdagingen. Vooral in het zuiden van het land. Zoals in Nis (circa 255.000 inwoners) waar sociale problemen, geweld en gedragsproblemen aan de orde van de dag zijn. Deze problemen zijn veelal gerelateerd aan de socio-economische uitdagingen die families daar kennen.

Er heerst armoede door hoge werkeloosheid en lage salarissen. Kinderen kunnen niet naar school, of maken hun school niet af: het aantal uitvallers ligt zeven keer hoger dan in andere delen van het land. Er zijn bovendien meer dan 500 alleenstaande moeders.

Lichtpuntjes voor jonge moeder Dobruna (30) woont met haar 8 kinderen in een Romawijk in Nis. Ze staat alleen voor de opvoeding van haar kinderen en zonder vast inkomen is dat moeilijk. “Ik leef voor mijn kinderen en hun toekomst, voor mezelf heb ik weinig nodig. Ik heb veel geleerd van de workshops die ik dankzij SOS heb kunnen volgen en hoop snel werk te vinden. We zijn opgenomen in het programma van SOS, mijn kinderen kunnen daardoor nu al naar school en hun dromen gaan najagen.”

Activiteiten

over onder meer opvoeding, persoonlijke- en familiecommunicatie, de verschillende levensfases waarin kinderen zich bevinden en omgaan met conflicten is verbeterd.

• Er werden workshops voor ouders georganiseerd om hun sociale vaardigheden te verbeteren en ze te leren hoe goed om te gaan met het familiebudget. Ze kregen bovendien toegang tot een speciaal informatiecentrum voor werkgelegenheid, waar ze informatie over de lokale arbeidsmarkt konden vinden en steun kregen hoe hun vaardigheden te verbeteren dan wel in te zetten.

Eén van de onderdelen van het programma was de ‘school voor ouders’. Een school waar ouders kennis en vaardigheden op konden doen hoe beter voor hun kinderen te kunnen zorgen. Veel ouders ontbeerden deze basis, vaak omdat ze gewoonweg niet beter weten: het is ze nooit geleerd.

• Meer dan 200 ouders volgden de training, waarvan 95% aan heeft gegeven dat hun kennis en vaardigheden

Daarnaast was het versterken van de capaciteiten van relevante belanghebbenden in de gemeenschap door het bieden van gemeenschapsservices voor volwassenen, kinderen en jongeren uit kwetsbare families een belangrijk onderdeel van het programma. Het centrum voor familiesteun ‘Guidepost’ was hierin de belangrijkste component met als doel: het samenbrengen van diensten

Feiten en cijfers Doel – Bijdragen aan de integratie, stabiliteit en het economisch versterken van de meest kwetsbare groepen in Nis, zodat ook zij weer meetellen en een kans hebben op een echte toekomst. Zorgen dat de lokale gemeenschap het programma op de lange termijn kan uitrollen en dragen.

Kosten en bestedingen – Totale kosten meerjarige programma € 98.589 Beneficianten – In 2015: direct 200 ouders en indirect hun kinderen, omdat hun kwaliteit van leven verbeterde.

15 vertegenwoordigers en 30 professionals van lokale organisaties. Nis als gemeenschap.

Partners – SOS Kinderdorpen Bulgarije fungeerde als coachende partner bij het opzetten van het programma.

Donors – Het programma is voor 90% gefinancierd met EU geld (subsidie die wij aangevraagd hebben) en 10% door particuliere fondsenwerving van SOS Nederland.

Loopt sinds – 2013, afgerond eind 2015.

35

en beneficianten, om de kwaliteit van hun leven en bovenal dat van hun kinderen te verbeteren.

• Lokale organisaties, sociale diensten en andere zorgprofessionals kregen trainingen op het gebied van Civic Driven Change, gemeenschapssteun voor kwetsbare families, het steunen van families met hoog psychosociaal risico, teamwork, casemanagement en de ontwikkeling van vaardigheden voor de sociale integratie van jongeren. 15 vertegenwoordigers van lokale organisaties zijn getraind in Civic Driven Change en partnership building, ruim 30 professionals van verschillende lokale organisaties ontvingen een geaccrediteerde training in casemanagement en familie ondersteunende hulpverlening.

• Kinderen en families konden hier terecht voor individueelen groepsadvies, onderwijskundige steun, de ‘school voor ouders’, een jongerenclub, training in het beheren van familiebudget, steun op het gebied van werkgelegenheid (informatiecentrum) en de ontwikkeling van vaardigheden voor sociale integratie. 125 families maakten gebruik van één of meer diensten. 91 families (127 volwassenen en 148 kinderen) maakten gebruik van langetermijndiensten, wat betekent dat er een familie-ontwikkelplan werd opgesteld en continue steun voor een langere periode werd geboden. 1.010 kinderen en 228 volwassenen deden mee aan workshops, straatacties en open dagen.

Evaluatie Het programma is goed geëvalueerd en nagenoeg alle activiteiten zijn volgens plan uitgevoerd. In de afsluitende fase zijn vergevorderde gesprekken gevoerd met de lokale overheid om het programma voort te zetten met lokale financiering. Binnen de SOS federatie financiert SOS Duitsland voorlopig een deel van het programma.

De gemeente neemt dit naar alle waarschijnlijkheid in de toekomst over. Een vast commitment van lokale overheidsinstellingen blijft een uitdaging, ook gezien de economische situatie van de stad Nis.

Yamoussoukro en de renovatie van kinderdorp Abobo Gare –het eerste SOS kinderdorp van Afrika- heeft SOS Kinderdorpen direct het initiatief genomen om de programma’s uit te breiden met meerdere vormen van opvang en zorg, en de integratie en synergie tussen kinderdorp en omringende omgeving te verbeteren.

SOS Kinderdorpen streeft ernaar om kinderen die niet bij hun biologische ouders kunnen opgroeien een zo gewoon mogelijk leven te laten leiden, waarbij wonen in het kinderdorp één van de opties is. Maar er zijn ook andere varianten zoals pleegzorg, zorg door familie van het kind, SOS families in de gemeenschap en kortstondige noodopvang. Door meer opties te kunnen aanbieden is onze hulp meer toegesneden op de behoeften en mogelijkheden van het specifieke kind. En kunnen wij bovendien meer kinderen en hun families bereiken.

Yamoussoukro • Op 22 mei 2015 is SOS kinderdorp Yamoussoukro officieel geopend. Het kinderdorp is volledig met giften van Nederlandse donateurs waaronder het Vrouwen Bouwen Netwerk opgebouwd. Eind 2015 woonden 77 kinderen bij tien SOS moeders in een veilig en liefdevol thuis. 22 kinderen uit het kinderdorp zitten op de kleuterschool, 44 op de basisschool.

• Er is een sociaal medisch centrum waar kinderen uit het kinderdorp en kinderen en jongeren uit de gemeenschap terecht kunnen voor seksuele voorlichting, trainingen op het gebied van life skills zoals bijvoorbeeld communiceren en onderhandelen, en begeleiding en preventie wat betreft

Ivoorkust – Yamoussoukro en Abobo Gare Situatie Jarenlang was Ivoorkust één van Afrika’s economisch meest ontwikkelde landen, maar het land wordt nu getekend door armoede, ongelijkheid en werkeloosheid.

In het jonge land; 41% van de bevolking is jonger dan 15 jaar (bron: World Bank), leeft 50% van de bevolking in grote armoede en is analfabeet. De gevolgen van de burgeroorlog en politieke instabiliteit zijn nog dagelijks zichtbaar: meer dan één miljoen kinderen zijn verweesd, leven in een onveilige omgeving, hebben geen toegang tot voeding, onderdak, medische zorg en scholing, en worden blootgesteld aan misbruik. Zo ook in Yamoussoukro en Abobo Gare, twee gebieden waar SOS Kinderdorpen actief is.

Onze activiteiten Met de opening van ons nieuwe kinderdorp in 36

Opgroeien door liefde en zorg Moses werd, twee maanden oud, gevonden op een openbaar toilet. Zijn kleine lichaam onder de wormen, doodstil wachtend op zijn lot. Hij werd in het SOS transithuis opgevangen door SOS moeder Elise, die hem liefde, zorg en veiligheid gaf. Stapje voor stapje knapte hij op. Vier maanden later eet en slaapt hij goed en is hij flink gegroeid, zijn aangetaste ogen kan hij weer openen. Biologische familie is nog niet gevonden en wanneer dit niet binnen afzienbare tijd gebeurt, wordt hij opgenomen in een SOS familie in het kinderdorp.

HIV en anticonceptie.

• Voor kinderen die acuut moeten worden opgevangen bieden we crisisopvang in het veilige SOS transithuis.

SOS moeders verzorgen hier tijdelijk extreem kwetsbare kinderen. We zoeken vervolgens naar de beste oplossing voor het kind; bij voorkeur binnen de eigen familie, die we indien nodig ondersteunen en anders door een alternatieve vorm van opvang, bijvoorbeeld in het kinderdorp. Het SOS transithuis voorziet in een grote behoefte. Er zijn vooral baby’s die hier komen, zij lopen het meeste risico om in de steek gelaten te worden als de moeder overlijdt of mentaal in de problemen komt. In het eerste jaar van opening zijn en worden hier 33 kinderen liefdevol verzorgd, de totale capaciteit is 50 kinderen.

• Met onze familieversterkende programma’s ondersteunen we in Yamoussoukro 500 kinderen uit 193 families die het risico lopen uit elkaar te vallen. We helpen hen met de zorg van hun kinderen, onder andere op het gebied van gezondheid, hygiëne, onderwijs, voeding, en het genereren van inkomen.

Abobo Gare • De renovatie van SOS kinderdorp Abobo Gare is eind 2015 voltooid. Tien familiehuizen zijn compleet gerenoveerd, er zijn vier nieuwe familiehuizen bij gekomen.

Op dit moment wonen er 84 kinderen in het kinderdorp, maar met de extra vier familiehuizen is het mogelijk om te groeien naar 98 kinderen, nu het nieuwe beleid is ingevoerd om niet langer 10 maar slechts 7 kinderen per familiehuis onder te brengen. Daarnaast zijn er onder meer twee nieuwe jongerenhuizen waar in totaal 123 jongeren wonen, een nieuwe kleuterschool, activiteitenruimte, generatorruimte, waterput, straten en groenvoorzieningen.

Het medisch centrum en de Hermann Gmeiner basisschool werden grondig gerenoveerd. Elf jongens en meisjes uit het kinderdorp gaan naar de kleuterschool en 43 kinderen (20 jongens, 23 meisjes) zitten op de basisschool. De overige kinderen op de scholen komen uit de gemeenschap.

• Op dit moment wonen drie SOS families met elk zeven SOS kinderen in SOS familiehuizen in de gemeenschap Abobo Gare. En dat gaat goed. De kinderen gaan naar school in de buurt, hebben vriendjes en nemen deel aan

Een SOS familie in de gemeenschap “Leven in de gemeenschap bevalt me goed.

Het is zoals het leven is, echt, zonder labels. In het begin waren we als grote familie best een bezienswaardigheid, maar we oogsten vooral veel bewondering bij de mensen die ons verhaal kennen.

Het is ook heel goed voor mijn kinderen. Ze leren hoe het werkt in de gemeenschap, wat de regels zijn, de moeilijkheden, ze maken vrienden die een andere geschiedenis hebben dan zijzelf en ze leren ook om dingen zelf voor elkaar te krijgen.” – SOS moeder Charlotte woont sinds het voorjaar 2015 met haar zeven kinderen in een SOS familiehuis in de gemeenschap Abobo Gare, Ivoorkust.

het dagelijks gemeenschapsleven.

• Met onze familieversterkende programma’s helpen we op drie locaties in Abobo Gare 800 kinderen uit 249 families die het risico lopen uit elkaar te vallen. We ondersteunen de kinderen en families op gebieden als schoolmaterialen, toegang tot medische zorg en schoon drinkwater (door waterpunten te creëren), ondersteuning in basisbehoeften, hulp bij registratie, ouderschapsvaardigheden, economische versterking en beroepsopleidingen en trainingen voor jongeren. Daarnaast bouwen we aan de capaciteiten van lokale organisaties die zich inzetten voor de kwetsbare kinderen en families in hun gemeenschap.

Feiten en cijfers Doel – meer kinderen zonder ouders of veilig thuis tijdelijke of permanente liefdevolle zorg binnen een SOS familie geven. Met het integreren van het kinderdorp in de gemeenschap willen we de synergie verbeteren en meer kunnen betekenen voor de gemeenschap door voorzieningen te verbeteren.

Kosten en bestedingen – Totale bouwkosten van SOS kinderdorp Yamoussoukro € 3.291.643, volledig overgemaakt voor de bouw. Totale Nederlandse bijdrage aan renovatiekosten van SOS kinderdorp Abobo Gare € 600.000.

Beneficianten – Yamoussoukro: 10 familiehuizen voor 77 kinderen en crisisopvang voor 33 kinderen.

Abobo Gare: 14 familiehuizen voor 84 kinderen, 2 jongerenhuizen met 123 jongeren, 3 familiehuizen in de gemeenschap met de zorg voor 21 kinderen.

Partners – Ministeries, zoals die van sociale zaken, gezondheidszorg, onderwijs, vrouwen en solidariteit, verschillende lokale partners.

Donors – donateurs, partners, netwerken.

Loopt sinds – Yamoussoukro: 2012 en Abobo Gare: 2014.

37

Pleegzorg in Ivoorkust In het verslagjaar zijn drie kinderen met succes opgenomen in drie pleeggezinnen in Yamoussoukro.

Daarna is het programma helaas stil komen te liggen, omdat het juridisch kader voor pleegzorg onvoldoende ontwikkeld is. Het betreffende ministerie in Ivoorkust is nu druk met het opvullen van deze lacune. Zodra dat is gebeurd, kan SOS Kinderdorpen haar pleegzorgactiviteiten actief voortzetten.

Evaluatie Zowel de bouw als de renovatie zijn volgens schema verlopen. Met het integreren van familiehuizen in de gemeenschap dragen we bij aan een betere synergie tussen kinderdorp en gemeenschap en kunnen we met het verbeteren dan wel aanleggen van voorzieningen nog meer betekenen voor de kwetsbare families die daar wonen.

Met het openen van het SOS transithuis in Yamoussoukro, hebben we een belangrijke stap genomen in de uitbreiding van ons programma. Met succes; zo zorgden we voor een baby van wie de moeder een postnatale depressie had. Zij is daar over heen gekomen en heeft de zorg voor haar kind weer op zich kunnen nemen. SOS blijft in contact met de moeder om continuïteit van goede zorg te waarborgen.

De nieuwe aanpak van SOS Kinderdorpen Ivoorkust betekent dat er nog meer met andere partijen wordt samengewerkt, vooral met overheidsdiensten zoals de ministeries van sociale zaken, onderwijs en vrouwenzaken.

Het grote voordeel is dat onze programma’s duurzamer zijn en dat we, in samenwerking met anderen, uiteindelijk meer kinderen bereiken. Het nadeel is wel dat sommige zaken langer duren omdat de politieke besluitvorming soms traag is of, zoals in het geval van de pleegzorg, eerst de nationale wetgeving moet worden aangepast.

Onze activiteiten De resultaten van de intensieve samenwerking met de zes basisscholen zijn opvallend: door de interventie zijn schoolverzuim en vroegtijdige uitval substantieel teruggedrongen. Behoorden de scholen in 2012 nog tot de slechtst presterende scholen in de regio, tegenwoordig behoren ze tot de beste scholen.

Het programma heeft directe invloed op 2.700 scholieren uit de regio; veelal kinderen uit de meest kwetsbare families en op betrokken leraren, ouders en gemeenschap.

• Er zijn 26 lokalen opgeknapt en een aantal nieuwe lokalen gebouwd mét medewerking van mensen uit de gemeenschap. Dankzij zonnepanelen is er elektrische verlichting, zodat de lokalen in de avonduren gebruikt kunnen worden voor vergaderingen, bijlessen of volwassenenonderwijs om analfabetisme te bestrijden.

• Toiletfaciliteiten zijn opgeknapt.

• Schoolkantines zijn op alle scholen operationeel en verzorgen ’s middags een maaltijd voor de leerlingen. Dit blijkt een belangrijke stimulans voor onderwijsparticipatie en het terugdringen van schooluitval.

• Schoolbanken, schoolborden en ander meubilair zijn gerepareerd/aangeschaft voor 30 lokalen.

• Drie centrale scholen zijn voorzien van een ingerichte bibliotheek.

• Leraren zijn met inbreng van docenten van de SOS Hermann Gmeiner school in Canchungo bijgeschoold op didactisch en organisatorisch vlak.

• Ouders van kinderen in schoolgaande leeftijd zijn bewust gemaakt van het belang van onderwijs en gemotiveerd om in ouderraden zitting te nemen.

• Voor leerlingen met een achterstand zijn er bijlessen door vrijwilligers.

• Er wordt gestuurd op excellentie: er is een jaarlijkse aanmoedigingsprijs voor beste leraar en leerling.

4.2 ONDERWIJS Onderwijs opent de deur naar de toekomst. Een stimulerende en educatieve omgeving is essentieel voor de ontwikkeling van een kind. Sociale, mentale en motorieke vaardigheden worden gevormd, talent kan tot wasdom komen en speciale behoeftes worden onderkend.

Canchungo – Guinee Bissau Situatie Goed onderwijs is in Guinee- Bissau lang niet voor iedereen vanzelfsprekend. In het straatarme land zijn goede scholen schaars. Faciliteiten zijn onder de maat, ongediplomeerde leraren staan voor de klas en ouders zijn zich niet bewust van de noodzaak van onderwijs voor hun kinderen of kunnen het financieel niet veroorloven om hun kinderen naar school te laten gaan. SOS Kinderdorpen is daarom een speciaal programma gestart op de zes slechtst presterende basisscholen in de Canchungo regio om dit probleem aan te pakken. In 2015 is het programma -met succes- afgerond.

38

Beste van de klas Eugenia groeide op in grote armoede, naar school gaan was eerder uitzondering dan regel. Aan haar intelligentie lag het niet: toen ze dankzij het SOS onderwijsprogramma elke dag naar school kon, bleek ze bij de besten te horen. Ze heeft nu een beurs ontvangen en start volgend jaar haar studie op het Ho Chi Min Lyceum in Canchungo.

• Daar waar geldgebrek een belemmering is om naar school te gaan zijn er twee mogelijke oplossingen: leerlingen uit zeer arme gezinnen komen in aanmerking voor een beurs, òf de ouders van deze kinderen krijgen een lening om het gezinsinkomen te verhogen.

Evaluatie Het succes van het programma zit hem in de geïntegreerde aanpak. Materiële verbeteringen gaan hand in hand met professionaliteit van de docenten. De samenwerking met verschillende stakeholders; overheid, maatschappelijk middelveld, leraren, leerlingen, ouders en gemeenschap, zorgen voor betrokkenheid en nieuw elan. Daarnaast werkte de holistische benadering goed: de verscheidenheid aan steun versterkte de verschillende elementen. Inmiddels zijn de scholen ook samenwerkingsverbanden met andere scholen aangegaan. Een tweede fase van dit programma, zodat ook deze nieuwe scholen met een veelvoud van leerlingen van een vergelijkbaar verbeterproject mogen profiteren, is het streven.

4.3 NOODHULP Een ongekende vluchtelingenstroom als gevolg van de verschrikkelijke burgeroorlog in Syrië en een catastrofale aardbeving in Nepal zorgden er in 2015 voor dat miljoenen kinderen zichzelf in levensbedreigende situaties bevonden.

Beroofd van hun rechten op veiligheid, bescherming, voeding, gezondheidszorg, onderwijs en het simpele recht om te spelen en kind te kunnen zijn.

In samenwerking met andere organisaties en betreffende overheden bieden wij effectieve, duurzame steun om kinderen en hun families te helpen overleven en hun levens weer op te bouwen.

Het maakt niet uit hoe moeilijk de context is, we kunnen altijd iets doen om de situatie van een kind te verbeteren.

Aandachtspunten in het programma en voor een mogelijke tweede fase zijn dat we de steun aan de scholen, ondanks het succes, niet direct maar geleidelijk moeten afbouwen om continuïteit te waarborgen. Daarnaast verdient genderongelijkheid blijvende aandacht. Hoewel veel meisjes van het programma hebben geprofiteerd, is het van belang dat we in onze evaluaties actief blijven toezien dat meisjes toegang blijven houden tot onderwijs en we inzicht verkrijgen in de mechanismen die meisjes van onderwijs uitsluiten – zoals bijvoorbeeld door de recente wetgeving die de leeftijdsgrens voor basisonderwijs naar beneden terugschroeft, waardoor juist meisjes -die meer kans hebben op studievertraging- van school worden geweerd. Daarnaast hebben de inkomens genererende activiteiten (nog) niet het gewenste resultaat: de score op terugbetaling van de lening is laag. Er ontbreekt een overtuigende partnerorganisatie die de leningen beheert, het kost SOS veel tijd terwijl het geen kernactiviteit is en bovenal: leidt het meetbaar tot verbeterd schoolbezoek?

Het SOS team moet gaan beslissen of deze activiteit al dan niet wordt aangepast/voortgezet.

Feiten en cijfers Doel – Verbetering van de kwaliteit van het basisonderwijs en toegang tot school voor de meest achtergestelde kinderen.

Kosten en bestedingen – Programmakosten en uitbetaling in 2015 € 127.000, totale programmakosten gedurende looptijd programma € 514.010 Beneficianten – zes scholen, 2.700 leerlingen, leraren, ouders en gemeenschap Partners – overheid, maatschappelijk middenveld, Unicef Donoren – EU en SOS kinderdorpen Nederland Loopt sinds - 2013, in 2015 afgerond

Ons noodhulpprogramma omvat: • kindvriendelijke ruimtes; kinderen kunnen kind zijn, activiteiten in het teken van traumaverwerking, • onderwijs: steun om kinderen terug op school te krijgen, uitdelen van schoolmaterialen, • familiehereniging, • kostwinningprogramma’s; om zorgdragers te helpen bij het heropbouwen van hun werk/ kostwinning, • non-food items: waaronder kleding, dekens, ‘home in a box’-huishoudbenodigdheden, hygiënekits, • voorlichting, • beschermende materialen voor personeel, • tijdelijke opvangcentra; zorg voor kinderen die hun familie zijn verloren of kwijtgeraakt – opvang, onderwijs, medische zorg, voedsel, psychosociale hulp en familiehereniging, • water en sanitaire voorzieningen.

• wederopbouw

39

Europese vluchtelingencrisis Situatie De voortslepende brute burgeroorlog in Syrië en conflicten in andere landen in die regio hebben geleid tot een ongekende vluchtelingenstroom. Meer dan 1 miljoen mensen zijn in Europa op de vlucht.

De reis die de vluchtelingenkinderen ondernemen is gevaarlijk en traumatisch, de aankomst op hun bestemming onzeker. Het af en aan sluiten van grenzen, waardoor vluchtelingen vast komen te zitten, zorgen voor mensonterende situaties. Hierbij worden de rechten van vluchtelingenkinderen als vastgelegd in de VN Conventie voor de Rechten van het Kind - waaronder het recht op bescherming, zorg, onderdak en onderwijs- veelal geschonden.

Onze activiteiten Door onze aanwezigheid in het land van conflict; Syrië, de omringende landen, de landen waar vluchtelingen doorheen reizen en bij aankomst op hun bestemming, vormt SOS Kinderdorpen een ketting van hoop. Hoop voor de kinderen. Op veiligheid, bescherming en liefdevolle zorg.

In 2015 boden we met de hele federatie directe noodhulp aan kindvluchtelingen en families in meer dan tien landen.

Onze hulp in Syrië • Tijdelijke opvangcentra – zorg voor 226 kinderen die ouders zijn verloren of kwijtgeraakt.

• Kindvriendelijke ruimtes – waar 8.700 kinderen weer kind konden zijn.

• Voeding, kleding en medicijnen – meer dan 10.000 voedselpakketten voor ontheemde families en voedseldistributie aan meer dan 23.400 mensen.

Onze hulp in Libanon • Tijdelijke opvangcentra – zorg voor meer dan 100 kinderen die ouders zijn verloren of kwijtgeraakt en steun bij het verwerken van oorlogstrauma’s. Dagopvang voor 30

kinderen.

• Empowerment – advies en beroepstrainingen voor 100 moeders.

• Humanitaire hulp – voedselpakketten en hygiënekits voor 600 kwetsbare families.

Onze hulp in Macedonië • In Tabanovce opende SOS Kinderdorpen in samenwerking met Unicef een verwarmde kindvriendelijke ruimte. In totaal hebben we 19.300 kinderen en hun moeders/families opgevangen en voorzien van voedsel, waaronder babyvoeding en drinken. Kinderen konden spelen, medische- en psychosociale hulp werd verleend.

• Daarnaast was er op beide locaties een ICT hoek, waar mensen konden mailen en hun telefoon opladen: circa 11.900 mensen hebben hiervan gebruik gemaakt.

• Voedselpakketten en hygiënekits voor 7.700 mensen.

Onze hulp in Servië • Twee kindvriendelijke centra waar in totaal 8.900 kinderen en hun moeders/families zijn opgevangen.

• Een mobiel team heeft hulp geboden aan 17.300 mensen door middel van het uitdelen van babypakketten, voedsel, kleding en hygiënekits.

• Vier ICT ruimtes waar dagelijks tussen de 500 en 1.000 mensen gebruik van maakten.

Onze hulp in Kroatië • Verzorgingspakketten uitgedeeld aan 2.000 moeders en hun kinderen.

Onze hulp in Italië • Opvang van 47 kinderen en jongeren in drie kinderdorpen.

Onze hulp in Finland • Opvang van 30 kinderen en jongeren in twee groepshuizen.

Feiten en cijfers

“We mogen niet wegkijken, het beschermen van deze kinderen moet prioriteit zijn. Wij roepen de autoriteiten op om hun belofte hierover dan ook na te komen.”

– Andreas Papp, SOS International Director of Emergency Response.

40

Doel - Noodhulp en opvang bieden aan de getroffen kinderen en families en hulp bij de wederopbouw van het dagelijks leven en faciliteiten Kosten en bestedingen – In 2015 hebben we in Nederland € 169.593 geworven voor de vluchtelingencrisis en is €165.288 uitbetaald naar Syrië en Macedonië Beneficianten - Meer dan 1.000 verweesde of van hun ouders gescheiden kinderen. Tienduizenden kinderen in kindvriendelijke ruimtes.

Partners – Unicef, Save the Children, Internationale Rode Kruis, Syrisch Arabische Rode Kruis en de Verenigde Naties Donoren – donateurs, partners, stichtingen Loopt sinds – Syrië: sinds de start van de oorlog vijf jaar geleden, in doorreislanden en landen van bestemming sinds 2015

Onze hulp in Duitsland • Opvang van 300 kinderen en jongeren in verschillende kinderdorpen. Taalcursussen, bijlessen en culturele bemiddeling.

Onze hulp in Oostenrijk • Opvang van 270 kinderen en jongeren in verschillende kinderdorpen en faciliteiten.

• Een kindvriendelijke ruimte.

• 70 door SOS gesteunde pleegfamilies zorgen voor vluchtelingenkinderen, onderdak en huishoudelijke benodigdheden voor vier vluchtelingenfamilies.

Onze hulp in Griekenland • Een kindvriendelijke ruimte in Athene, waar we 240 kinderen per dag ondersteunen.

• Twee kindvriendelijke ruimtes op Lesbos waar we dagelijks 200 kinderen opvangen.

• Psychische steun aan 125 kinderen en volwassenen per dag.

• Bijlessen en sportactiviteiten voor kinderen.

haar jarenlange aanwezigheid in het land direct noodhulp bieden.

Onze activiteiten - SOS kinderdorpen en scholen openden op de dag van de beving direct hun deuren om 500 families op te vangen en verschaften voedsel, water en eerste hulp.

- Dagelijks vingen we 2.250 kinderen op in onze 25 kindvriendelijke ruimtes.

- Waar mogelijk hebben we ontheemde kinderen herenigd met hun familie. 37 kinderen die (de zorg van) hun ouders zijn verloren, hebben we een liefdevol thuis gegeven in één van onze kinderdorpen.

- Kostwinningprogramma’s zijn opgezet, waarmee we in 2015 225 families hebben ondersteund. In totaal willen we 1.000 families helpen bij het op duurzame wijze herstellen van hun inkomen.

- Meer dan 1.000 families die alles zijn kwijtgeraakt ontvangen een ‘home in a box’.

- Meer dan 9.000 kinderen en jongeren hebben we middelen geboden, zodat ze weer naar school konden gaan: van schoolmaterialen en rugtassen tot uniformen

Onze hulp in Armenië • Onderdak, gezondheidszorg, onderwijs en economische steun voor meer dan 900 kinderen uit 580 families in Yerevan.

Meer informatie over onze werkzaamheden: soskinderdorpen.nl/vluchtelingencrisis

Evaluatie Het bezoeken van gebieden om hulpgoederen te leveren in Syrië is een continue uitdaging. Het lokale SOS team moet met steeds wisselende partijen overleggen om toegang te krijgen tot gebieden, die bovendien verschillende voorwaarden stellen aan het verlenen van steun. Dat is tijdrovend en kan bovendien voor gevaarlijke situaties zorgen als een partij het idee krijgt dat je ‘andere intenties’ hebt.

In Europa heeft SOS Kinderdorpen te maken met de wispelturigheid van de politiek in landen waar vluchtelingen doorheen reizen. Waarbij grenzen af en aan worden gesloten, hekken worden geplaatst en/of slechts een selectie van vluchtelingen door mag reizen. SOS probeert overheden en autoriteiten te bewegen zich aan de VN Conventies te houden, maar worden toch gelimiteerd in de mogelijkheden voor hulp aan de meest kwetsbare doelgroep: kinderen.

Aardbeving in Nepal Situatie Op 25 april 2015 werd Nepal getroffen door een catastrofale aardbeving. De ramp eiste vele levens.

Complete dorpen werden verwoest, kinderen verloren hun ouders of raakten ontheemd. Er was een tekort aan basisbehoeften als water, voedsel, kleding en medicijnen.

Families raakten hun kostwinning kwijt. SOS kon door

“Bij aankomst zagen we de hoop op de gezichten van de inwoners verschijnen” – Shree Shankar Pradhananga, nationaal directeur SOS Nepal

Feiten en cijfers Doel - Noodhulp en opvang bieden aan de getroffen kinderen en families en hulp bij de wederopbouw van het dagelijks leven en faciliteiten Kosten en bestedingen – In Nederland haalden we in 2015 € 710.685 op, waarvan in het verslagjaar € 109.976 is uitbetaald. De overige fondsen worden voor een belangrijk deel ingezet voor de herbouw van de huizen en scholen, wanneer deze van start gaat.

Beneficianten - Sinds de aardbeving heeft SOS Kinderdorpen dagelijks meer dan 8.200 kinderen en hun families ondersteund.

Partners - het Rode Kruis en diverse lokale en internationale hulporganisaties Donoren – donateurs, partners, stichtingen Loopt sinds – 2015

41

en warme kleding voor de winterperiode. Van de 9.000 jongeren hebben 1.421 jongeren extra lessen en studiehulp ontvangen, om verloren uren in te halen zodat ze volgens planning examen kunnen doen.

- Steun aan familieleden die de zorg van 53 verwante verweesde kinderen dragen.

- 548 families die door stijgende leefkosten niet meer in hun onderhoud konden voorzien, hebben financiële steun ontvangen.

- Voedsel, schoon drinkwater, tenten, kleding, dekens, medicijnen en sanitaire kits.

Evaluatie Hoewel alle drie de landen gedurende de laatste maanden van het verslag jaar ebola vrij werden verklaard, moeten we alert blijven en geen risico’s nemen. En niet zonder reden, want een aantal gevallen van nieuwe besmettingen werden eind 2015 reeds gemeld.

Meer informatie en een video van onze werkzaamheden: soskinderdorpen.nl/ebola

Meer informatie en een video van onze werkzaamheden: soskinderdorpen.nl/nepal

Evaluatie Na de zware aardbeving volgden vele nabevingen en een lang regenseizoen met vele aardverschuivingen tot gevolg.

Het betekende dat nog meer mensen hun huis moesten ontvluchten en daarnaast bemoeilijkte het de hulp aan de door de aardbeving getroffen families en gebieden.

Families in de opvangkampen konden vaak pas in de herfst terug naar hun eigen huis/regio om daar hun leven en broodwinning weer op te pakken.

In 2015 zou ook de (her)bouw van 300 huizen en 12 scholen op de drie zwaarst getroffen locaties van start gaan. Dit is in het verslagjaar niet gelukt. Door een aanpassing in de grondwet was er geen beleid voor de wederopbouw en kregen wij in 2015 geen vergunning voor de werkzaamheden.Inmiddels kunnen we melden dat gestart is met de bouw en het herstel van scholen. En hopen we in de loop van 2016 van start te gaan met de bouw van de huizen.

“Nu is het moeilijk, maar ik wil niet dat mijn situatie me tegenhoudt van wat ik wil doen

Ebola

als ik straks volwassen ben.”

Situatie

– Nelson (10) verloor zijn ouders aan ebola

In 2014 brak de grootste ebola-crisis ooit uit in West-Afrika; Liberia, Guinee en Sierra Leone werden hard getroffen door het voortwoekerende virus. 11.300 mensen stierven, 4.000 kinderen verweesden; ze werden bovendien uit angst en stigmatisering buitengesloten door hun gemeenschap. 2015 werd het jaar van de nasleep.

Onze activiteiten SOS richtte zich vooral op de zorg voor getroffen kinderen.

Kinderen die voor hun herstel werden opgenomen in tijdelijke SOS opvangcentra of die emotionele en psychische hulp nodig hadden. Wanneer een kind zijn ouders was verloren en er geen verwante familie werd gevonden, hebben wij hen een nieuw thuis gegeven in een liefdevolle SOS familie. Er draaide daarnaast een hulpprogramma in Guinee waarbij 1.200 verweesde kinderen voedsel en schoolmaterialen ontvingen.

Voorlichting is en blijft cruciaal.

42

Feiten en cijfers Doel – zorg voor de kinderen die er door de epidemie alleen voor staan.

Kosten en bestedingen – In Nederland haalden we in totaal € 335.412 op, waarvan in het verslagjaar € 157.395 is uitbetaald.

Beneficianten – 175 kinderen opgevangen danwel opgenomen in kinderdorpen in Liberia, Guinee en Sierra Leone. 1.200 kinderen in hulpprogramma Guinee.

Partners – Artsen zonder Grenzen, Save the Children, Unicef, overheden.

Donoren – donateurs, partners, stichtingen.

Loopt sinds – 2014. In 2016 volgt de laatste doorbetaling.

5. ONS WERK IN NEDERLAND

43

5.1 50 JAAR VOL ENERGIE

BOUWEN AAN ONZE MISSIE 24 november 2015 bestond SOS Kinderdorpen Nederland precies 50 jaar. Die dag is ons jubileumjaar begonnen waarin we verschillende evenementen en acties organiseren om ons verhaal te vertellen en onze achterban te danken voor hun trouwe steun. Want wat wij wereldwijd kunnen doen voor kwetsbare kinderen, families en gemeenschappen begint in landen als Nederland bij de steun van donateurs, stichtingen, partners, netwerken en overheid. Met hun support gaan wij met onverminderde energie voort, want de noodzaak van ons werk is groter dan ooit. Een selectie van onze jubileumactiviteiten in 2015.

Trouw bijlage Op 24 november kwam een speciale Trouw bijlage ter gelegenheid van ons 50-jarig bestaan uit. Ingestoken bij de volledige oplage van deze landelijke krant en –als dank voor hun steun- verstuurd naar ruim 92.000 donateurs. In de prachtige bijlage wordt het verhaal van SOS Kinderdorpen vanuit verschillende oogpunten belicht.

Donate a Spot In samenwerking met SBS Broadcasting werd een bijzondere samenwerking opgezet rond ons jubileum.

Bedrijven werd gevraagd ons te steunen door vijf seconden zendtijd op SBS te doneren. In een spotje kon een bedrijf SOS feliciteren met ons 50-jarig bestaan. Vijftien bedrijven doneerden zendtijd.

Indrukwekkende kunst op jubileumevenement Kunstenares Danielle Kwaaitaal maakte ter ere van ons jubileum een indrukwekkende fotoserie van kinderen die weer een sterke familiebasis hebben gekregen in een kinderdorp in Macedonië.

De fotoserie werd voor het eerst getoond op ons SOS jubileumevenement in het Felix Meritis op 24 november. Donateurs van het eerste uur, nieuwe vrienden van SOS en belangrijke relaties waren hier aanwezig om samen stil te staan bij de resultaten van ons werk in de afgelopen decennia, de ontwikkelingen en bovenal de nog altijd aanwezige noodzaak van ons werk.

SOS Jongerendebat Op 24 november stond het hoofdstedelijke Felix Meritis ook in het teken van het SOS Jongerendebat. Debatleider was Tako Rietveld, de Kindercorrespondent van Nederland. De jongeren (13-16 jaar) gingen onder zijn bezielende leiding 44

het debat aan met elkaar en waren behalve fanatiek en goed voorbereid, ook sportief. De jury bestond uit SOS directeur Margot Ende, voormalig SOS kind Yita Tesfaye en hoogleraar jeugdbeleid René Clarijs.

Wethouder Simone Kukenheim van Amsterdam reikte de beker uit aan de winnende school uit Zwijndrecht en was onder de indruk van het debatniveau: “Jullie luisteren echt goed naar elkaar en laten elkaar in jullie waarde. Dat is echt bijzonder.”

Donateursbijeenkomsten We hebben twee mooie en geslaagde donateursbijeenkomsten op ons nieuwe kantoor georganiseerd voor een groep trouwe en betrokken donateurs. Na een warm welkom was er een rondleiding op kantoor en een indringende presentatie met film van vrijwilliger Michel Koreman over zijn ervaringen op reis naar SOS in Tsjaad. Er was daarnaast voldoende tijd en ruimte om met elkaar - donateurs en medewerkers, in gesprek te gaan.

Uit de vele positieve reacties blijkt dat we de mensen geïnspireerd en geraakt hebben. “We hebben een fijne bijeenkomst gehad. We weten nu meer over SOS Kinderdorpen en waren onder de indruk van het enthousiasme van alle medewerkers. Hartelijk dank voor deze uitnodiging” of “Het was fijn kennis te maken met het enthousiaste team in Amsterdam. Heel bijzonder was het verhaal en de film van Michel Koreman”.

Ook hebben we 53.000 donateurs via de email verrast met een gepersonaliseerd fimpje om hen te bedanken voor hun trouwe steun.

Vier feest voor SOS We hebben gedurende het gehele jaar donateurs in de maand voor hun verjaardag een felicitatie e-mail gestuurd met de mogelijkheid om een ‘Vier feest voor SOS’ cadeaupakket te bestellen. In de mail vroegen we donateurs, voor de viering van hun verjaardag of voor een andere speciale gelegenheid, om in plaats van een cadeau een gift voor SOS te vragen. Ook in het SOS Familie Magazine is het cadeaupakket twee maal onder de aandacht gebracht. Het leidde tot vele aanvragen en heeft in 2015 een kleine € 50.000 opgebracht.

De 50 jaar activiteiten leidden niet alleen tot felicitaties, maar ook tot spontane donaties, upgrading en toezeggingen van mensen die SOS Kinderdorpen in hun testament willen opnemen.

SOS jubileum Familiedag 29 november organiseerden we voor alle (oud) werknemers en vrijwilligers de SOS jubileum familiedag, om iedereen te bedanken voor hun inzet.

5.2 FONDSENWERVING In 2015 is het donateursvertrouwen voor het eerst weer uitgekomen op het pré-crisisniveau van 2008. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de aantrekkende economische vooruitzichten en zou op termijn invloed moeten hebben op de inkomsten van goede doelen; bij toenemende welvaart is de geefbereidheid immers groter.

Tegelijkertijd blijft het aantal goede doelen toenemen, neemt de professionaliteit toe en zijn er commerciële bedrijven die voor de werving van hun klanten gebruik maken van dezelfde field marketing bureaus als de goede doelen. Hierdoor ontstaat het risico dat (potentiële) donateurs overvraagd worden met irritatie tot gevolg. Door enkel met leveranciers samen te werken die lid zijn van de vereniging Direct Dialogue Donateurswerving Nederland, probeert SOS dit risico zoveel mogelijk te beperken.

Intern heeft SOS Kinderdorpen in 2015 een grote verandering doorgemaakt. In februari is de fondsenwervende afdeling op een andere manier ingericht waardoor er meer focus is aangebracht op het behoud van bestaande donateurs. Daarnaast werd in mei een nieuwe donateursdatabase in gebruik genomen en is in november een deel van de werkzaamheden extern belegd. Met ons enthousiaste team, waaraan een aantal nieuwe collega’s zijn toegevoegd, en nieuwe tools kunnen we ons in 2016 vol energie richten op onze missie: het werven van fondsen om families te versterken en te creëren voor kinderen zonder liefdevolle familie of veilig thuis.

Ondanks de diverse wijzigingen zijn de doelstellingen voor het jaar behaald. Toch blijven er ook aandachtspunten: zo hebben we geleerd dat het werven van donateurs via zogenaamde events een tijdsintensieve bezigheid is. Dit maakte werving op deze manier kostbaar en onrendabel.

Om die reden is SOS Kinderdorpen met werving via kleine events gestopt. De werving van bedrijven in het Midden- en Klein Bedrijf (MKB) bleek eveneens lastiger dan verwacht.

Ook hier bleek dat er relatief veel tijd gestoken moest worden in de werving van een nieuwe relatie. In 2016 gaan we ons beraden of en hoe we het MKB-segment willen benaderen.

Gedragscode Fondsenwerving SOS Kinderdorpen is lid van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) – het huidige Goede Doelen Nederland, en hanteert de CBF gedragscode. Kernbegrippen in deze code zijn respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit.

Dat betekent dat we zoveel mogelijk middelen besteden aan het helpen van kinderen en dat we hier op een eerlijke, juiste en volledige manier verantwoording over afleggen aan onze achterban.

ANBI-beschikking De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dat betekent dat we voldoen aan de eisen die de Belastingdienst stelt aan goede doelen, waardoor giften van donateurs en bedrijven fiscaal aftrekbaar zijn en wij geen belastingen betalen over schenkingen en nalatenschappen.

5.2.1 Particulieren In 2015 heeft het particuliere marktsegment bijna € 10,6 miljoen euro aan fondsen geworven waarmee een groei van 5,5% ten opzichte van 2014 is gerealiseerd. Hiervan kwam 9 miljoen euro (85%) uit structurele donaties. In 2015 hebben 107.006 donateurs een gift gedaan, dit is een stijging van 3,7% ten opzichte van 2014.

Er zijn afgelopen jaar 17.899 nieuwe donateurs geworven, waarvan 566 nieuwe kind sponsoren. Er zijn onder bestaande donateurs ook nog 534 nieuwe kind sponsoren geworven, waardoor het totaal aantal nieuwe kind sponsoren in het verslagjaar 1.100 is. Dit is 20,5% meer dan gepland. Daarnaast is de focus geweest de toenemende uitstroom in met name het eerste jaar te verminderen door middel van gerichte communicatie aan onze nieuwe donateurs. Na een dieptepunt begin 2015 is de uitstroom eind 2015 met ruim 2% gedaald. Een verbetering ook van 0,5% ten opzichte van 2014. Deze verbetering heeft bovendien een positief resultaat gehad op het aantal structurele donaties. Komend jaar gaan wij verder op de ingezette koers van gerichte communicatie om het uitstroompercentage verder te verlagen.

Nieuwe campagne Voor de werving van nieuwe donateurs is afgelopen jaar een nieuwe campagne gestart: we merkten dat de oude DRTV-campagne zijn effect begon te verliezen. De nieuwe campagne draait om de elfjarige Tawiah en haar vijfjarige broertje Badu. Deze campagne was eveneens een verdere uitwerking van de zogenaamde twee-trapswerving; donateurs werd om een kleine bijdrage middels SMS gevraagd, welke werd opgevolgd met een telefoongesprek.

Deze manier van werven is succesvol genoeg gebleken om in 2016 verder vorm te krijgen. Meer campagneinformatie in hoofdstuk 5.3 Communicatie, pagina 51.

Donor voice Om te achterhalen wat donateurs belangrijk vinden, hebben we een donateurstevredenheidsonderzoek uitgevoerd waarmee inzichtelijk is geworden hoe een representatieve selectie van onze achterban over SOS Kinderdorpen denkt en wat verbeterd kan worden. De gemiddelde tevredenheidscore kwam uit op een 7.1.

Hier zijn we blij mee, maar we realiseren ons ook dat er ruimte is voor verbetering. Door donateurs werden als verbeterpunten onder andere genoemd: informatie over nalaten, de mogelijkheid om een kinderdorp te bezoeken 45

en hoe contact te onderhouden met een sponsorkind. Hier gaan we in 2016 verder mee aan de slag.

Contact met achterban In 2015 hebben we onze donateurs wederom via post en email geïnformeerd over ons werk en -incidenteelom een extra donatie gevraagd. Zo gaat onze e-mail nieuwsbrief maandelijks naar ongeveer 71.000 donateurs en geïnteresseerden, valt het SOS Familie Magazine twee keer per jaar bij gemiddeld 100.000 donateurs op de mat en versturen we bij bijzondere gebeurtenissen of nieuws voor onze donateurs een direct mailing. In 2015 waren dit er in totaal acht.

Uit onderzoek dat we in 2015 hebben gehouden onder de ontvangers van ons magazine, kwam duidelijk naar voren dat ze specifieke informatie wensen over: hoe we donaties inzetten in de zorg voor kinderen, nieuws uit SOS kinderdorpen en om meer te laten zien van zaken die goed dan wel minder of niet goed gaan. Wij hebben dit direct opgepakt bij de productie van ons nieuwe magazine en in de berichtgeving op onze online kanalen, om zo onze donateurs nog meer bij ons werk betrekken Ook in het geval van noodsituaties, zoals de aardbeving in Nepal en de vluchtelingencrisis zetten we (e-)mail in om direct onze donateurs te informeren over de situatie ter plaatse en te vragen om een gift.

Twee mailingen waren afgelopen jaar extra succesvol: de schenkingsakte- en de sponsormailing. Voor het eerst hebben we een groep donateurs via een mailing geïnformeerd over het belastingvoordeel dat zij kunnen krijgen bij het afsluiten van een schenkingsovereenkomst, waarbij hun giften voor minimaal vijf jaar worden vastgelegd. Donateurs hebben aangegeven het zeer te waarderen dat wij op deze wijze met hen meedenken. 776 mensen hebben in 2015 naar aanleiding van de mail een schenkingsovereenkomst ingevuld, wat het totaal aantal donateurs met een schenkingsovereenkomst aan het einde van het verslagjaar op 1850 heeft gebracht. Ook in 2016 ontvangen we nog altijd overeenkomsten naar aanleiding van de mailing. Een aantal van deze donateurs heeft hun voordeel bovendien aangewend om hun gift aan SOS Kinderdorpen te verhogen.

Daarnaast horen we regelmatig van kindsponsoren dat zij graag meer contact willen onderhouden met hun sponsorkind. Daarom ontvingen zij in 2015 twee maal een mailing met daarin een kaart om op te sturen naar hun sponsorkind en schrijftips. Uit het aantal reacties bleek dat veel mensen die normaal niet schrijven, nu toch geïnspireerd waren om een kaartje te sturen.

5.2.2 Bijzondere giften en nalatenschappen Jaarlijks ontvangen we bijzondere en substantiële bijdragen waarmee donateurs het leven van veel kinderen een blijvend positieve wending geven. Bijzondere giften kunnen onder andere inhouden: het oprichten van een Fonds op 46

Naam, het aangaan van een schenkingsovereenkomst of het opnemen van SOS Kinderdorpen in een testament. In 2015 is structuur van onze organisatie aangepast waardoor we nog meer persoonlijke aandacht kunnen geven aan de mensen die SOS Kinderdorpen op een bijzondere manier ondersteunen. Door specifieke informatie te geven over de verschillende programma’s hopen wij deze mensen nog sterker aan ons te binden. Ook werd het team versterkt met een nieuw teamlid, Elsbeth Takkenberg. Zij brengt vanuit haar vorige banen ruime ervaring mee in dit vakgebied. Een hoogtepunt van afgelopen jaar was het SOS jubileumevenement in Felix Meritis. Van donateurs van het eerste uur tot nieuwe vrienden van SOS; samen vierden we de resultaten van ons werk in de afgelopen decennia en stonden we stil bij de urgentie die het werk van SOS Kinderdorpen nog altijd heeft.

Bijzondere giften Met een Fonds op Naam dragen donateurs op een heel persoonlijke wijze bij aan de toekomst van de kinderen.

In nauw overleg bekijken we waar het geld uit het fonds aan wordt besteed en zoeken projecten die aansluiten bij de doelstellingen en wensen van de donateurs. Soms is de besteding van de donatie heel specifiek, zoals in het geval van het Casa Catherina en Morelia Fonds, die het SOS kinderdorp Morelia al vele jaren trouw ondersteunt.

Natuurlijk zijn er ook mensen die liever op de achtergrond blijven of anoniem willen geven. Wij respecteren die wens van de donateur. Wat ons bindt is het grotere doel: samen betrokken zijn bij het lot van kinderen.

Stichtingen en vermogensfondsen Onze organisatie wordt gesteund door diverse stichtingen en vermogensfondsen. De besturen van deze instellingen ondersteunen SOS Kinderdorpen omdat onze manier van werken, waarbij familie de basis is, aansluit bij hun statutaire doelstellingen. Samen met elkaar zoeken we naar een geschikt project dat overeenkomt met deze doelstellingen. Zoals bij Stichting Weeshuis der Doopsgezinden, die de situatie van kansarme kinderen

en jongeren wil verbeteren en om die reden families in SOS kinderdorp N’Djamena, Tsjaad ondersteunt. En het Gieskes Strijbis Fonds dat de tweede fase van het ‘Red mijn Moeder’ project steunt; een project waarbij vrouwen, moeders worden gescreend en indien nodig direct behandeld om het risico op baarmoederhalskanker te reduceren. Op deze manier willen we voorkomen dat kinderen hun moeders verliezen door ziekte en er alleen voor komen te staan.

In 2015 hebben zeven vermogensfondsen en stichtingen met één of meerdere giften met een totale waarde van € 283.000 bijgedragen aan noodhulpprogramma’s van SOS Kinderdorpen naar aanleiding van de aardbeving in Nepal en de vluchtelingencrisis. Tot slot hebben we in het verslagjaar vijf nieuwe stichtingen aan ons weten te verbinden. Wij zijn de besturen van de stichtingen en vermogensfondsen die ons steunen zeer erkentelijk voor hun bijdrage.

Nalatenschappen In 2015 heeft SOS Kinderdorpen € 2,84 miljoen uit nalatenschappen mogen ontvangen, wat betekent dat 13,7% van onze inkomsten uit nalatenschappen komt.

Dankzij de mensen die SOS Kinderdorpen hebben opgenomen in hun testament kunnen we voorkomen dat kwetsbare families uiteenvallen en kinderen er alleen voor komen te staan en geven we kinderen zonder ouders of (brede) familie die voor ze kan zorgen, een nieuwe familie in een SOS kinderdorp.

In 2015 besteedden wij aandacht aan de mogelijkheid om SOS Kinderdorpen te benoemen in het testament als erfgenaam of legataris. Testateurs vertelden ons in persoonlijke gesprekken waarom zij het zo belangrijk vinden om juist aan SOS Kinderdorpen na te laten.

Naar aanleiding van onder andere artikelen in ons SOS Familie Magazine en de SOS jubileumbijlage bij het landelijk dagblad Trouw, namen donateurs contact met ons op om te vertellen dat ook zij in de toekomst aan ons gaan nalaten, omdat zij ons in het testament hebben opgenomen. Voor ons heel belangrijk om te horen, want zo kunnen wij mensen nog bij leven betrekken bij hetgeen hun gift in de toekomst gaat betekenen voor ons werk.

“Omdat we zelf geen kinderen hebben, geven we SOS kinderen een plekje in ons testament” – Imke en Henk Molenhuis Elsbeth Takkenberg: “ We vinden het erg fijn als mensen kenbaar maken dat ze SOS Kinderdorpen opnemen in hun testament. De persoonlijke verhalen waarom iemand SOS in het testament opneemt en welke wensen iemand heeft voor de besteding zijn voor ons heel waardevol.”

Persoonlijke aandacht Deze bijzondere, vaak jarenlange betrokkenheid van onze donateurs vraagt om persoonlijke aandacht. Daarom heeft Elsbeth Takkenberg ook in 2015 persoonlijk contact met deze donateurs onderhouden én sprak zij met mensen die voornemens zijn om SOS Kinderdorpen in hun testament op te nemen.

5.2.3 Partners en netwerken Met diverse acties en initiatieven investeren onze partners, scholen en netwerken in kinderen, jongeren en families. Zo ondersteunen zij hen bij het opbouwen van vaardigheden, zelfvertrouwen en onafhankelijkheid. Het zijn investeringen die zich terugbetalen in sterke jongvolwassenen, sterke gemeenschappen en het oprechte enthousiasme van SOS staf, relaties en partners die weten dat zij een echt verschil maken.

Fonds op Naam Bestemming

Bijdrage 2015 Doris Tuapante Kinderfonds Bogota, Colombia € 6.850 Adriana Fonds Verschillende kinderdorpen wereldwijd € 15.000 Urafiki Fonds SOS kinderdorp Kisumu, Kenia € 3.000 Richard Braun Foundation Wereldwijde werk € 4.000 Casa Catherina en Morelia Fonds SOS kinderdorp Morelia, Mexico € 10.000 Vincent Dijk Fonds SOS kinderdorp Yammoussoukro, Ivoorkust € 7.000 Eric Kuster Children Development Fund Steun aan 14 kinderen wereldwijd €14.000 Eenhoorn Fonds Wereldwijde werk € 11.199 Fonds het Vangnet Investering in renovatie in familiehuizen € 108.480 in Musssoori, India

47

Partners Bedrijfspartners leveren een substantiële bijdrage aan de doelstelling van SOS Kinderdorpen door het beschikbaar stellen van financiële middelen en diensten.

Om die reden zoeken wij actief de samenwerking op met het bedrijfsleven. In 2015 zetten 414 bedrijven zich voor een totaal bedrag van € 1,05 miljoen in voor onze organisatie: van eenmanszaken tot multinationals en van familiebedrijven tot bedrijfsstichtingen. Met een aantal bedrijven - BrandLoyalty, Dr. Oetker, ICI Paris XL, C&A Foundation en Marel- heeft SOS Kinderdorpen inmiddels een jarenlange, hechte partnerschap opgebouwd en ook in 2015 steunden zij wederom ons werk. Er zijn afgelopen jaar ook nieuwe partners bij de SOS familie gekomen, waaronder Corendon, Johnson&Johnson, SThree, Dr. Hauschka en CEWE. In het verslagjaar groeiden de inkomsten uit samenwerking met het bedrijfsleven met 29% ten opzichte van 2014.

Nationale Postcode Loterij Onze samenwerking met de Nationale Postcode Loterij gaat terug naar het jaar 2000. In de afgelopen 15 jaar ontvingen wij dankzij alle deelnemers in totaal € 22,2 miljoen. De loterij heeft succesvolle en belangrijke SOS programma’s medegefinancierd, zoals het project Red mijn Moeder en de bouw van de SOS kinderdorpen Kisumu (Kenia) en Kumasi (Ghana). Zij zijn voor ons een zeer belangrijke partner. Niet alleen vanwege de jarenlange steun aan onze organisatie, maar ook omdat zij ons werk onder de aandacht van het grote publiek brengen.

In 2015 hebben we wederom de -jaarlijkse- bijdrage van € 1,35 miljoen ontvangen en hebben wij meerdere malen in verschillende media de mogelijkheid gekregen ons verhaal te vertellen. Onder meer op televisie bij RTL4 in Koffietijd en diverse social media. Boudewijn Poelmann, voorzitter Nationale Postcode Loterij schreef naar aanleiding van

ons vijftig-jarig bestaan in de jubileumbijlage van dagblad Trouw: “Dit jaar werden de nieuwe duurzaamheidsdoelen gesteld. Daarin is een prominente plaats voor het versterken van de positie van vrouwen. Met dat versterken verbetert ook de situatie van kinderen. Zij krijgen meer kans op te groeien met een moeder die voor ze zorgt. Het is een universeel recht voor ieder kind om in een liefdevol gezin te wonen. Er zijn gelukkig organisaties als SOS Kinderdorpen die zich - al vijftig jaar - ontfermen over het lot van kinderen die familieliefde missen.”

Net als ieder jaar hebben we ook in 2015 van de mogelijkheid gebruik gemaakt om voorstellen voor de extra trekking en een Droomfondstrekking in te dienen.

Het Droomfondstraject is helaas niet door de eerste ronde gekomen, maar we ontvingen goede en opbouwende kritiek. Deze nemen we actief mee in de voorstellen die we in 2016 gaan indienen om aanspraak te maken op het droomfonds en de extra trekking.

Voor de extra trekking van 2015 hebben we ons project ‘No Child is born to grow up alone’ ingediend, die in 2015 door de eerste ronde is gekomen en waarvan we inmiddels weten dat deze, in januari 2016, tot onze grote blijdschap is gehonoreerd.

Netwerken Families voor families Na de start van het netwerk Families voor Families in 2014, heeft SOS Kinderdorpen dit netwerk in 2015 –mede in overleg met de betrokken familiebedrijven- verder ontwikkeld. Twee uitdagingen waren: 1. Hoe het verhaal zonder ruis over te brengen bij het hele bedrijf? Hiervoor hebben we een speciale videobox ontwikkeld, waarin de film draait die SOS gemaakt heeft naar aanleiding van een bezoek aan Tsjaad.

Gesprekspartners kunnen deze video aan de rest van de familie en het bedrijf laten zien om hen goed te informeren.

2. Hoe een ‘olievlek’ te creëren, zodat steeds meer familiebedrijven zich aansluiten? Wij vragen onze familiepartners om, binnen hun eigen netwerk, een kleinschalig familiediner te organiseren. Tijdens deze

Dr. Oetker Aan de bak Op 22 oktober 2015 gingen kinderen op 105 Buiten Schoolse Opvang (BSO) locaties in Noord-Holland ‘aan de bak’ voor SOS Kinderdorpen. Een nieuw initiatief met onze partner Dr. Oetker. Met het gratis bakpakket konden de kinderen cupcakes bakken en ze op hun BSO verkopen voor SOS. “De samenwerking tussen SOS Kinderdorpen en Dr. Oetker is goed zichtbaar in het initiatief ‘Aan de Bakdag’. We zijn erg trots op de resultaten, de enthousiaste reacties van de kinderen en de BSO’s.

In 2016 gaan we met SOS Kinderdorpen dit mooie initiatief uitbreiden naar heel Nederland.” - Geertjan Vorstenbosch, Dr. Oetker.

48

diners vertellen onze familiepartners het verhaal van SOS en hoe zij zich inzetten voor andere -zeer kwetsbarefamilies. Ook komt de persoonlijke motivatie om SOS Kinderdorpen te steunen ter sprake.

Sinds 2014 zet Vrouwen Bouwen zich actief in om fondsen te werven voor SOS programma’s in en rondom het nieuwe kinderdorp Yamoussoukro in Ivoorkust. Het was dan ook een bijzonder moment toen op 15 mei van het verslagjaar dit kinderdorp officieel haar deuren opende.

“Vanuit ons familiebedrijf is er met alle betrokkenen besloten meer gestructureerd bij te dragen aan projecten, met name ten behoeve van mensen en kinderen in een kwetsbare situatie, die onze steun hard nodig hebben. Het project ‘Families voor Families’ van SOS Kinderdorpen, waarbij je als familie kunt helpen een kind dat geen familie meer heeft (en dus extreem kwetsbaar is) weer een thuis te geven, sluit hier naadloos op aan. Om dat dan ook nog samen met andere familiebedrijven te kunnen doen, maakt het project ons inziens nog sterker.” – Karin Doeksen namens de familie Doeksen (familiebedrijf: rederij Doeksen)

Met Families voor Families maken wij ons in Nederland hard voor de kwetsbare kinderen en families in Tsjaad.

Want wij, en met ons vele familiebedrijven, geloven in de kracht van familie en kennen het belang van familie voor de groei en ontwikkeling van kinderen. Eind 2015 hadden acht familiebedrijven zich aan SOS Kinderdorpen verbonden.

“Wat was het bijzonder om bij de feestelijke opening van SOS kinderdorp Yamoussoukro te zijn. Het voelt als ‘ons dorp’. De blijdschap van de kinderen en de moeders, de waardering voor de steun; het heeft mij gemotiveerd om me de komende jaren in te blijven zetten voor de SOS families én de vrouwen in de gemeenschap.” – Maurien Wetselaar, Vrouwen Bouwen.

In het verslagjaar zijn we samen met leden van twee families afgereisd naar Tsjaad, zodat zij met eigen ogen konden zien wat hun inzet betekent voor onze programma’s. Daarnaast hebben we voor dertien families een kookcompetitie georganiseerd in het Smulweb Kookcollege waarin informatie over het project werd gedeeld.

Vrouwen Bouwen Vrouwen Bouwen is een netwerk van betrokken en ondernemende vrouwen die zich sinds 2007, toen het netwerk op initiatief van Tineke de Groot werd opgericht, vol enthousiasme inzet voor ons werk. Zij organiseren jaarlijks tal van acties om draagvlak te creëren en fondsen te werven voor SOS Kinderdorpen. In het verslagjaar werden succesvolle initiatieven georganiseerd zoals de Goede Doelen Diner Party in Muiden en de Vrouwen Bouwen Tourrally waarmee in totaal € 71.000 werd opgehaald voor het versterken van vrouwen en hun families in de gemeenschap Yamoussoukro en het onderwijsprogramma.

Scholen, werkgroepen en vrijwilligers Vanwege de -in hoofdstuk 5.2- genoemde herindeling van onze organisatie hebben we dit jaar helaas minder aandacht kunnen geven aan de scholen en vrijwilligers die ons steunen. Desondanks zijn er op dit moment 17 scholen die in totaal 37 kinderen sponsoren, zijn er 65 acties door scholen gedaan om geld in te zamelen, 108 aanvragen ontvangen voor spreekbeurten, lespakketten en informatie, en zijn er 16 gastlessen gegeven door onze trouwe vrijwilligers.

Diverse werkgroepen hebben zich in 2015 ingezet voor SOS Kinderdorpen, zoals de werkgroep Putten voor Tsjaad en de werkgroepen Lochem en Utrecht. Bij de Werkgroep Maastricht heeft de voorzitster na tien jaar feestelijk afscheid genomen; wij zijn haar dankbaar voor haar jarenlange trouwe inzet.

Een groep van vaste vrijwilligers heeft zich net als in 49

voorgaande jaren en tot onze grote waardering, door heel het land ingezet voor ons werk.

In 2016 gaan we deze netwerken weer actief betrekken en informeren.

granting’; het uitbesteden van de verantwoordelijkheid van het managen van kleinere subsidiebedragen aan partijen in de markt. Door al deze ontwikkelingen moet SOS Kinderdorpen zich ook in Nederland continu aanpassen aan veranderende omstandigheden, om haar relevantie en toegevoegde waarde in de keten aan te tonen.

5.1.4 Institutionele donoren In 2015 hebben wij van de Nederlandse overheid en de Europese Unie inkomsten ter waarde van € 2,9 miljoen verantwoord. In totaal zijn de inkomsten vanuit institutionele fondsen in 2015 daarmee 2,2 % gestegen ten opzichte van de inkomsten in 2014.

Er is in 2015 een keuze gemaakt om minder, maar (financieel) omvangrijkere voorstellen in te dienen.

We hebben twee voorstellen gedaan aan institutionele vermogensfondsen, ingetekend op twee ‘calls for proposal’ van de Europese Commissie en twee voorstellen ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse zaken.

In 2015 is met succes ingezet op het versterken van de relatie met het Ministerie van Buitenlandse zaken. Dankzij het uitvoeren van een gedegen organisatietoets kan SOS Kinderdorpen Nederland vanaf nu als penvoerder bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken voorstellen indienen.

In 2015 hebben we twee voorstellen bij de Nederlandse overheid ingediend waarvan één project is goedgekeurd.

Dankzij een bijdrage van € 3,5 miljoen voor het programma The Next Economy gaat SOS Kinderdorpen de komende drie jaar 4.200 jongeren -met speciale aandacht voor vrouwen en meisjes- in Mali, Nigeria en Somalië aanmoedigen om hun talent te ontwikkelen en hun eigen toekomstige banen te creëren. We doen dit in samenwerking met onze partners 1%Club, Enviu en Afrilabs.

Ontwikkelingen in de markt Onder invloed van de Paris Declaration and Accra Agenda for Action wordt er door institutionele donoren meer aandacht besteed aan donorcoördinatie; het onderling afspreken wie waar in welke sector investeert en de wijze waarop hulpstromen inzichtelijk worden gemaakt. De termen die daarbij passen (open source data sharing via International Aid Transparency Initiative (IATI) standards, accountability and transparency) hebben ook een toenemende invloed op de hulp zelf. Er is meer aandacht voor lokale capaciteitsopbouw rond en advocacy voor democratie en participatie. Daarnaast krijgen de ontvangende landen zelf meer regie over de hulp en worden lokale organisaties steeds vaker rechtstreeks gefinancierd zonder tussenkomst van noordelijke organisaties.

Institutionele donoren hebben tegenwoordig meer strategische relaties met minder partners en de financiering (minder subsidies, maar grotere bedragen) gaat vaker via consortia. Denk daarbij aan het introduceren van competitieve ‘tendering’ (inschrijving op aanbestedingen) in aanvulling op reguliere ‘call for proposals’ en ‘sub50

Beleid en doelstellingen Mede door het aantrekken van nieuwe institutionele fondsenwervingsmedewerkers is er in 2015 met hernieuwde energie ingezet op het fondsenwerven onder grote institutionele fondsen. Ook in 2016 zal met veel creativiteit, doorzettingsvermogen en voortbouwend op resultaten uit het verleden worden ingezet op een groei van dit segment. Hiervoor is het belangrijk dat SOS Kinderdorpen meer gaat inzetten op strategische samenwerking met Nederlandse en internationale partners en stakeholders passend bij belangrijke fondsenwervende- en programmatische thema’s. De focus in de programmatische voorstellen zal in 2016 vooral liggen op de volgende thema’s: werkgelegenheid creëren voor jongeren en vrouwen in onze doelgroep; pleiten voor en het versterken van kwalitatief hoogwaardige alternatieve zorg in al zijn facetten (zorg voor verweesde kinderen door verwante familieleden, pleegzorg, institutionele zorg, family based care); het bereiken en ondersteunen van de meest kwetsbare kinderen en jongeren zonder ouderlijke zorg of kinderen die het risico lopen de ouderlijke zorg te verliezen, en noodhulp.

5.3 COMMUNICATIE Informeren, inspireren en activeren; de kernwoorden van 2015 bij het schrijven en in beeld brengen van ons verhaal. We hebben een sterke focus op het raken van de harten van mensen in onze doelgroepen en hen hiermee te activeren om SOS Kinderdorpen te steunen. De belangrijkste kwantitatieve doelstellingen waren dan ook het vergroten van de aandacht voor ons werk en daarmee de naams- en propositie “familie is je basis” bekendheid te doen toenemen.

Daarnaast bleef het in 2015 belangrijk om de uitgangspunten als merkpositionering en onze merkwaarden door te voeren in al onze communicatiekanalen.

De focuspunten in onze communicatie van 2015 waren: 1. Bereik: met impactvolle content zichtbaarheid geven aan het werk van SOS Kinderdorpen. Niet alleen via PR, maar ook door campagnes op tv én inzet van online kanalen.

Hiermee verhogen we de naamsbekendheid en leveren we een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen om meer fondsen te werven, zodat we nog meer kinderen kunnen helpen.

2. Persoonlijk: stimuleren van de persoonlijke dialoog met onze donateurs via diverse kanalen met de nadruk op warm en persoonlijk contact en het benadrukken van het belang van familieliefde.

3. Verhalen delen: bestaande en potentiële donateurs betrekken in de resultaten van onze programma´s door het blijven vertellen en delen van onze verhalen.

4. Open en interactieve communicatie met onze achterban: we geven altijd terugkoppeling over de bestedingen van donaties en de voortgang van programma’s, ook wanneer het lastige situaties of moeilijk lopende projecten betreft. We streven naar goede voorlichting en duidelijke informatie.

Urgentie in communicatie Waar we in voorgaande jaren veelal verhalen deelden en beelden lieten zien van de oplossing van ons werk, hebben we in 2015 gekozen voor het tonen van urgent beeld in onze communicatie. Beeld dat de noodzaak van ons werk laat zien; zoals in de nieuwe campagne rond Tawiah en Badu, maar ook in de communicatie rond de vluchtelingencrisis. De urgente communicatie wordt vervolgens opgevolgd door de oplossing die SOS Kinderdorpen biedt.

De omstandigheden waarin nog altijd één op de tien kinderen opgroeit, zijn zeer ernstig. Door dit te tonen en de inzet van SOS Kinderdorpen in beeld te brengen, laten we zien dat ons werk werkt, maar het belang en de noodzaak van onze aanwezigheid nog altijd groot is.

5.3.1 Campagnes “Ik ben de grote zus, Badu is mijn kleine broer. Maar ik ben ook zijn pappa en mamma. En dat is moeilijk.” – Tawiah De campagne laat de hartverscheurende waarheid zien van de elfjarige Tawiah en haar vijfjarige broertje Badu, die zijn achtergelaten door hun ouders; zij konden niet meer voor hen zorgen. Soms moeten Tawiah en Badu dagenlang alleen overleven, met alle gevaren van dien. ’s Nachts zijn ze bang. Om wat geld te verdienen verzamelen ze plastic op de vuilnisbelt, ze kunnen vaak niet naar school. Hun oma leeft nog, maar is oud en verzwakt en heeft grote moeite om de zorg voor haar kleinkinderen te dragen. Tawiah en Badu vertellen zelf hun verhaal.

Ze zijn echt. Hun verhaal is echt.

Tawiah en Badu In 2015 hebben we met nieuw geproduceerde content een nieuw campagneconcept geïntroduceerd met een oproep voor een eenmalige gift via SMS. We hebben ervoor gekozen om de creatie zelf te doen én alleen met een cameraman en regisseur op pad te gaan. Door de productie kleinschalig te organiseren hebben we kosten kunnen besparen.

De campagne is in 2015 twee keer op televisie geweest met een 60 en een 30 seconden spot en is daarnaast via onze online kanalen -website en social media- verspreid.

Dit heeft offline effectief circa 2,3 miljoen mensen bereikt.

Naast 16.229 giften met een waarde van € 3,- per sms, heeft het ook 918 nieuwe donateurs opgeleverd.

Op Facebook is de video met hun verhaal viral gegaan: maar liefst 2,5 miljoen mensen bekeken in 2015 de video, 51

CIJFERS COMMUNICATIE 2015 2014 2013 ranking naamsbekendheid* 23e plaats 25e plaats 28 plaats ranking donatievoorkeur (geholpen)* 36e plaats 26 plaats 42 plaats # volgers Facebook 15.381 10.776 7.361 # volgers Twitter 4.098 3.697 # volgers Instagram 2.040 - € free publicity waarde € 5,0 miljoen € 3,6 miljoen € 2,6 miljoen *) Volgens Charibarometer: jaarlijks onderzoek naar bekendheid en waardering van 114 organisaties (goede doelen), uitgevoerd door Mediad Groep – Rotterdam.

en er volgden ruim 13.000 reacties – veelal van mensen die geraakt werden door het levensverhaal van Tawiah en haar broertje. Het bericht werd bijna 21.000 keer geliked en 16.800 keer gedeeld.

Ook hier hebben we kunnen zien dat het tonen van de urgentie van ons werk belangrijk is, zodat Nederlandse donateurs begrijpen wat er gebeurt met kinderen in landen en gebieden waar SOS Kinderdorpen werkt.

SOS straatexpositie Fotograaf Anne Sarah Dijkhorst was in de zomer van 2015 drie weken lang in Ivoorkust om de dagelijkse realiteit van acht -SOS- kinderen vast te leggen. Ze bouwde met elk van hen een band op; door samen op te staan, te eten en te spelen. Zo beleefde ze de dagelijkse momenten van de kinderen in verschillende omstandigheden. Ze sprak met hen over hun leven, hun dromen en de toekomst.

De fotoserie werd in november, in het kader van ons jubileum, geëxposeerd op straatzuilen in het centrum van Amsterdam en ook op sociale media en onze website is aandacht besteed aan de fotoserie. Voor 2016 staan zeven exposities in heel Nederland en een coverstory in ons SOS Familie Magazine op stapel.

Beneficiant Junior Songfestival In 2015 waren wij beneficiant van het AVROTROS Junior Songfestival, met zichtbaarheid in drie liveshows uitgezonden op de zaterdagavond om 19:00 uur en gepresenteerd door SOS ambassadeur Jan Smit. Tijdens de uitzendingen werden indrukwekkende beelden getoond van een bezoek van Jan en Julia, de winnares van 2014, aan onze programma’s in Ivoorkust. Zij deelden de verhalen van de kinderen uit Ivoorkust met de kinderen (712 jaar) in Nederland én hun meekijkende ouders.

• Aantal kijkers: gemiddeld 424.000 per uitzending 52

• Aantal sms-jes om ons werk te steunen: 40.854 berichten, met een waarde van €3,- per sms.

• Social media: start aanwezigheid op Instagram, welke intensief door deze jonge doelgroep wordt gebruikt. Het leverde direct en indirect 2.040 volgers op, die actief meepraten.

5.3.2 Communicatiemiddelen SOS Familie Magazine Het SOS Familie Magazine komt twee keer per jaar (april en september) uit en gaat naar gemiddeld 100.000 donateurs en relaties. In het magazine staan inspirerende (achtergrond)verhalen, interviews, actualiteiten en acties, en we geven onze achterban terugkoppeling over onze werkzaamheden; wat goed gaat of soms wat minder goed, en hoe hun donaties daaraan hebben bijgedragen.

Website Op onze website is alle informatie over onze organisatie en onze programma’s te vinden. In woord, beeld en geluid. In 2015 hebben we veel aandacht besteed aan het optimaliseren en professionaliseren van de website, social media en zoekmachines(Google), wat tot veel zichtbaarheid en nieuwe donateurs heeft geleid en waar we in 2016 verder op gaan bouwen.

• Aantal unieke bezoekers: 247.838, een stijging van 23,5% ten opzichte van 2014 • Aantal online donaties: 4.102, een stijging van 70,3% ten opzichte van 2014 Waarvan: • Aantal nieuwe structurele donateurs: 224 • Aantal nieuwe kindsponsoren: 741 • Aantal eenmalige giften: 1.337 • Aantal noodhulpgiften: 1.800 Hoewel het aantal nieuwe kindsponsoren in vergelijking tot 2014 licht is gedaald, zijn de inkomsten uit online ten opzichte van 2014 met 14% gestegen. Dit heeft onder meer te maken met de overkoepelende (televisie) campagnes die ten opzichte van 2014 in aanbod en actie verschilden; een sms-oproep waarbij de sms direct een gift is in plaats van een oproep om een kind te sponsoren.

Kijkend naar de aantallen kindsponsoren buiten TV campagnes, dan is er overigens een flinke toename in nieuwe sponsoren te zien.

Social media Binnen de communicatiestrategie heeft social media een belangrijke plek ingenomen. In 2015 lag de focus op Facebook, Twitter, het verbeteren van LinkedIn en het opzetten van Instagram. Er is een nieuwe social mediastrategie opgezet, gericht op ons doel: het vertellen van het verhaal van SOS Kinderdorpen. Waarbij urgentie, actualiteiten, storytelling en het belang van familieliefde leidend zijn. We willen onszelf onderscheiden en onze expertise laten zien. De interactie met de online achterban is verbeterd: op elke post wordt door ons gereageerd, waarbij we streven naar een reactietijd van één á twee uur.

Jaarverslag en jaaroverzicht Elk jaar verschijnt eind mei ons jaarverslag met daarin informatie over ons werk, de behaalde resultaten en de financiële verantwoording. Het jaarverslag 2015 werd gewaardeerd door de TransparantPrijs en behaalde de ‘koploper’ notering – Triple A status wat betreft transparantie op het gebied van compliance, impact en communicatie.

aangeboden door Hotel Marriott en het Renaissance hotel, op het Amsterdamse Museumplein. Kinderen konden hun moeders opgeven door te vertellen waarom hun moeder zo onmisbaar voor ze is.

Overige evenementen die we organiseerden, zie hoofdstuk 5.1 , pagina 44.

5.3.3 Ambassadeurs Onze ambassadeurs zijn voor ons onmisbaar. Via hen leren veel mensen ons werk kennen. We vinden het belangrijk dat onze ambassadeurs met eigen ogen zien wat we doen, zodat ze nog meer betrokken raken bij ons werk en ons verhaal kunnen delen. Onze ambassadeurs zijn: Anky van Grunsven, Annemarie van Gaal, Hans van Breukelen, Jan Smit, Winonah de Jong en Yvonne van Gennip.

In 2015 verscheen voor het eerst een verkort jaaroverzicht: een kort verslag waarin we eind februari al de belangrijkste programma’s, resultaten en activiteiten van SOS Kinderdorpen terugkoppelen. Dit op verzoek van team Bijzondere Giften, die graag eerder in het jaar hun relaties van een verslag wilden voorzien.

Position Paper In 2015 publiceerden wij de Engelstalige position paper ‘No child is born to grow up alone’. Een document voor onze donateurs en collega’s in de internationale ontwikkelingshulp, die we inzicht willen geven in de noodzaak van ons werk en willen inspireren om zich samen met ons in te zetten voor onze kwetsbare doelgroep: kinderen die de ouderlijke zorg zijn verloren of het risico lopen deze te verliezen.

Evenementen Dit jaar is voor de derde keer het jaarlijkse Moederdag Ontbijt op Bed georganiseerd. Bijna honderd moeders werden verwend met een heerlijk ontbijt op bed,

Op internationaal niveau wordt ons werk gesteund door een netwerk van waardevolle vrienden, waaronder de Dalai Lama, Angelina Jolie en Koning Noor van Jordanië.

Beschermvrouwe Zeer dankbaar zijn wij voor de steun en inzet van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden, al ruim 30 jaar onze beschermvrouwe.

“SOS Kinderdorpen Nederland zet zich al 50 jaar in om kinderen een veilig en liefdevol thuis te geven.

Ik heb daar al ruim 30 jaar persoonlijk getuige van kunnen zijn. Met volle overtuiging voelde en voel ik mij verbonden. Ik wens SOS van harte geluk met dit gouden jubileum en bovenal wens ik alle kinderen een ‘gouden’ toekomst toe.”

53

5.3.4 Media

1

Publicatie Datum cm2

2

: Stadsblad Echo Amsterdam ed. Nieuw West : 25 nov 2015 Pagina :1 : 313 Advertentiewaarde : € 713,00

Regio : Amsterdam Frequentie : week_wo Oplage : 64.635

3

Publicatie Datum cm2

: Zin : 8 apr 2015 : 536

Pagina : 133 Advertentiewaarde : € 7.506,00

Regio : Nederland Frequentie : 12x per jaar Oplage : 83.104

4 SOS KINDERDORPEN GEEN SCHAATSEN/AGENDA

alleen voor intern/eigen gebruik

SOS KINDERDORPEN GEEN SCHAATSEN/AGENDA

alleen voor intern/eigen gebruik

5

6

7

SOS in de media in 2015 Met een goede mix van media willen we een zo groot mogelijk bereik creëren. In 2015 hebben we met proactief persbeleid een free publicity waarde van € 5,0 miljoen behaald, een stijging van 38% ten opzichte van 2014.

Een selectie van de gegenereerde media aandacht: 1. Nieuwsuur interviewt SOS directeur Margot Ende over de situatie en het werk van SOS in Nepal.

2. Stadsblad Echo (Groot Amsterdam) publiceert over de brainstorm die SOS Kinderdorpen organiseerde met jongeren over de Sustainable Development Goals.

3. SOS Kinderdorpen is in 2015 de vaste partner voor de bel- en winactierubriek in het magazine Zin. 4. Jan Smit belt live in vanuit kinderdorp Aboisso, Ivoorkust –waar hij filmde voor het Junior Song Festivalin de uitzending van RTL Boulevard en vertelt over het programma van SOS. 5. Kinderombudsman Marc Dullaert bezoekt in december 2015 met SOS Kinderdorpen twee vluchtelingenkampen 54

in Macedonië. Het levert zowel in geschreven pers (onder andere Parool en Trouw) als op TV (onder andere 20 uur journaal) veel aandacht op.

6. Ambassadeur Annemarie van Gaal en voormalig SOS kind Misyati vertellen in RTL Koffietijd over het jubileum van SOS Kinderdorpen.

7. Vluchtelingenpublicatie Dagblad van het Noorden, naar aanleiding van persreis in oktober.

Gesponsorde media Naast het realiseren van gratis publiciteit maken we, tegen een zo laag mogelijk tarief, gebruik van gesponsorde media in de vorm van advertenties, banners en radio- en tv-spots van partners. Onze dank gaat wederom uit naar Funda, sinds jaren onze loyale partner voor gratis online bannering. 100%NL Magazine besteedde in diverse nummers uitgebreid aandacht aan ons werk en hanteerde daarbij een charitatief tarief. Onze media wordt tegen een gereduceerd tarief ingekocht door ons mediabureau.

5.4 BEDRIJFSVOERING Mensen geloven in ons werk. Vertrouwen ons. Het is dankzij dat geloof en vertrouwen dat we wereldwijd zoveel kinderen en families een beter leven kunnen geven. Dat is iets waar we zuinig op zijn. Daarom doet onze organisatie er alles aan om zo professioneel en resultaatgericht mogelijk te werken. Tegen zo laag mogelijke kosten. Want hoe lager de kosten hoe meer kinderen en families we kunnen helpen.

Interne organisatie Efficiëntie en kwaliteit zijn twee belangrijke pijlers in het werk van ons team op kantoor in Amsterdam. We hebben kwaliteit en efficiëntie om die reden structureel in ons werk geborgd door het optimaliseren van onze interne processen en het trainen op en gebruiken van goed projectmanagement. Eén medewerker is hiervoor enkele uren per week vrijgemaakt om werkprocessen te optimaliseren en met de teams te implementeren. Met deze manier van werken kan ons team meer werk verzetten en als resultaat daarvan meer kinderen wereldwijd helpen.

mogelijkheid om, namens het personeel, hun input en visie te geven. De pvt is een belangrijk orgaan voor alle betrokkenen, waarin veel wordt besproken en gerealiseerd.

De drie personeelsleden mogen maximaal twee jaar in de pvt plaatsnemen. Er zitten maximaal twee MT-leden in de pvt: de algemeen directeur en het hoofd Bedrijfsvoering.

Ziekteverzuim Het ziekteverzuim lag in 2015 met 6,3% hoger dan vorig jaar (2014: 5,1%). Het hoge ziekteverzuim binnen SOS Kinderdorpen is een ontwikkeling die we onder controle willen brengen en terugdringen naar een acceptabel verzuimcijfer. Dit proces gaan we in 2016 en 2017 uitrollen aan de hand van het project vitaliteitsmanagement.

Ons verzuimbeleid hield in 2015 onder andere in dat we ziektemeldingen zorgvuldig monitoren, advies en training verzorgen over het herkennen van en omgaan met verschillende soorten verzuim en een protocol hebben voor het melden en bespreken van verzuim met de medewerkers.

Verloop Personeel in 2015 Het gemiddelde fte van 2015 is 33,8. Eind 2015 werkten er 39 medewerkers bij ons kantoor, waarvan 18% man en 82% vrouw, 23% fulltime en 77% parttime. Daarnaast werken er drie kantoorvrijwilligers en regelmatig (meewerk) stagiaires. Eén vrijwilliger zet zich in voor onze afdeling Bijzondere Giften, de andere vrijwilligers helpen onze collega’s van het serviceteam, versturen brieven en welkomstpakketten voor nieuwe donateurs en doen diverse ondersteunende en administratieve handelingen. Hun hulp is voor ons van grote waarde.

Het verloop in 2015 lag met bijna 20,5% bijna gelijk aan 2014 (21%). Voor een belangrijk deel is dit toe te schrijven aan natuurlijk verloop: een vijftal medewerkers besloot na dienstverbanden van meer dan vijf jaar dat het tijd was voor nieuwe uitdagingen. Daarnaast wilden een aantal collega’s een nieuwe richting op, wat binnen onze organisatie niet mogelijk was. In verband met zwangerschapsvervanging hebben we in 2015 ook een tijdelijke medewerker in dienst gehad.

Salariëring

De kracht van onze organisatie wordt gevormd door de mensen die er werken. Uit intern onderzoek blijkt dat de betrokkenheid van onze medewerkers groot is en dat zij er trots op zijn om voor SOS Kinderdorpen te werken.

Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers zich kunnen ontwikkelen, zodat ze hun talenten optimaal kunnen benutten. In 2015 is bovendien meer aandacht besteed aan risico’s bij reizen en de veiligheid van onze medewerkers.

Alle functies binnen onze organisatie zijn ingeschaald volgens de Hay-systematiek van Hay Group. Wereldwijd is dit een veel gehanteerde methode om functies financieel te waarderen. De salarissen van medewerkers van SOS Kinderdorpen zijn ingeschaald op Q1 niveau, dat wil zeggen dat 75% van de werkgevers in Nederland meer betaalt voor een vergelijkbare functie. Er worden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Noch komen medewerkers in aanmerking voor een bonus. Het salaris van de directeur voldoet aan de VFI-norm (zie hoofdstuk 6.5 Directie en toezicht p. 61).

Personeelsvertegenwoordiging

Verhuizing

Vier keer per jaar komt de personeelsvertegenwoordiging (pvt) bijeen. De vertegenwoordiging bestaat uit drie personeelsleden van drie verschillende afdelingen, de algemeen directeur en het hoofd Bedrijfsvoering.

Elk kwartaal ontvangt het personeel een mail waarin ze punten voor de meeting kunnen aanbrengen.

Wanneer een ingebracht onderwerp van toepassing is op de hele organisatie wordt de uitkomst gedeeld in de maandagochtendmeeting waar alle medewerkers aanwezig zijn. Naast door personeelsleden ingebrachte punten worden zaken vanuit HR voor advies aan de pvt voorgelegd. De pvt-leden hebben bovendien de

Sinds juni 2015 heeft SOS Kinderdorpen een nieuw kantoor. Dankzij onze sponsor Maarsen Groep zijn we goed en kosteloos verhuisd. Op de nieuwe locatie kunnen we in een passende kantooromgeving vol energie ons werk doen.

Personeelsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Wij zetten ons wereldwijd in voor kinderen en families. Het verbeteren van de levensomstandigheden van kinderen is het uitgangspunt bij alles wat we ondernemen. Het streven om ook als organisatie zelf maatschappelijk verantwoord 55

te ondernemen, komt terug in onze bedrijfsvoering. In ons MVO-beleid staat voorop dat we eerlijk zaken doen en betrokken zijn bij de maatschappij. De afgelopen jaren hebben we ons MVO-beleid nageleefd door de kosten zo laag mogelijk te houden, ons zoveel mogelijk te laten sponsoren en verantwoord fondsen te werven. Ook internationaal komende deze aspecten terug. Leidende principes hierbij zijn: • We werken alleen samen met bedrijven, grote gevers en stichtingen die het belang van kinderen voorop hebben staan.

• We werken met partners die onze waarden delen.

• We bevelen geen partners aan noch geven we exclusiviteit.

• Onze samenwerkingen worden altijd op papier gezet en ondertekend.

• Het belang van het kind staat altijd voorop bij besluitvorming inzake directe interactie van onze partners met kinderen en hun families.

• We werken als federatie samen om samenwerkingen met multinationals, wereldwijde donateurs en internationale stichtingen te borgen en managen.

Daarnaast zijn wij van mening dat aandacht voor het menselijk aspect van onze medewerkers hoort bij verantwoord ondernemen: we ondersteunen onze medewerkers bij een goede balans tussen hun werk en privéleven.

Er is, ook in onze internationale organisatie steeds meer aandacht voor duurzaamheid. Zo maken we waar mogelijk gebruik van duurzame materialen en fairtrade producten, en gaan we op zoek naar een duurzame en innovatieve energievoorzieningen.

Relatiebeheer en klachten Alle vragen van onze donateurs komen binnen bij ons serviceteam. Tot november 2015 was dit volledig intern belegd, maar om een betere bereikbaarheid, service en dienstverlening voor onze donateurs te realiseren heeft een externe partij een deel van deze werkzaamheden overgenomen. Het serviceteam staat mensen telefonisch te woord, doet de donateursadministratie, beantwoordt vragen, stuurt geïnteresseerden op aanvraag informatie en behandelt klachten. We nemen klachten altijd serieus en beantwoorden ze zo snel mogelijk. We werken met een klachtenprocedure waarbij duidelijke interne afspraken zijn gemaakt over hoe de diverse klachten af te handelen.

We vinden het belangrijk om hier accuraat, zorgvuldig en tijdig mee om te gaan. De klachtenprocedure wordt ook gecommuniceerd via onze website. Periodiek worden de klachten als geheel besproken met de directeur en de manager bedrijfsvoering om er optimaal van te kunnen leren en waar mogelijk verbeteringen aan te brengen.

56

In 2015 kregen we 72 klachten binnen. 50 klachten hadden onder meer betrekking op de verwerking van gegevens in onze administratie, de wijze van fondsenwerving en het ontvangen van mailingen. We ontvingen 22 klachten van kindsponsoren. Deze variëren van ‘geen rapportage ontvangen’ en ‘geen bevestiging ontvangen van gestuurde pakketjes’ tot ‘ontevreden over de inhoud van de eindejaar rapportage’.

Daarnaast ontvangen we soms klachten over de organisatie die ons helpt bij het (face to face) werven van donateurs en het geven van voorlichting. In het verslagjaar bedroeg dit minder dan 1% van de nieuwe donateurs, die zich via hen hadden aangemeld. De klachten werden door een collega specifiek bijgehouden en indien nodig werd hier actie op ondernomen.

6. ORGANISATIE EN BESTUUR

57

6.1 INTERNATIONALE ORGANISATIE SOS Kinderdorpen Nederland maakt deel uit van SOS Children’s Villages International: een wereldwijde kinderontwikkelingsorganisatie die in 134 landen en gebieden actief is. Alle SOS organisaties beschikken over een eigen onafhankelijk bestuur, maar werken vanuit dezelfde missie en visie en dragen bij aan de internationale doelstellingen.

Van alle lid-organisaties zijn er achttien zogenaamde Promoting and Supporting Associations (PSA’s) die de fondsenwerving van alle internationale programma’s voor 90% voor hun rekening nemen. Een groot deel van deze organisaties heeft ook programma’s in eigen land.

INTERNATIONAL SENATE MEMBERS GENERAL ASSEMBLY Highest decision-making body

All 117 Member Associations

INTERNATIONAL SENATE Strategic Leadership President Vice President and 20 Member Association board members

MANAGEMENT COUNCIL Operational Leadership 8 Managing/National Directors Chief Executive Officer (Chairman) Chief Operating Officer

Mr Siddhartha Kaul President, SOS Children’s Villages International Dr Gitta Trauernicht Vice-President, SOS Children’s Villages International; Germany

Mr Daniel Barroy France Mrs Michaela Braun Germany Mr Paulo Gaio de Castro Jr Brazil Ms Yousra Chaibi Tunisia Mr Norawat Charoen-Rajapark Thailand Mrs Rita Fischer Hofstetter Switzerland Mr Michael Karlsson Sweden Mrs Mariza Katavić Croatia Mr Seppo Kemppinen Finland Mr Franciscus Lucas Kusse The Netherlands Mr Bishwa Keshar Maskay Nepal Mrs Mary Maynard UK Mr Lars Henrik Munch Denmark Prof Dr Johannes Münder Germany Dr Martin Oduor-Otieno Kenya Mr Isreal Titi Ofei Ghana Mr Carlos de Jesús Ramirez Molina Paraguay Dr Helga Staindl Austria Mr Halvor Stenstadvold Norway Mr László Szászkő Hungary

Chief Financial Officer

MANAGEMENT COUNCIL MEMBERS MANAGEMENT TEAM Operational Management Chief Executive Officer (CEO) Chief Operating Officer (COO) Chief Financial Officer (CFO)

GENERAL SECRETARIAT

Mrs Hilde Boeykens Belgium Mrs Dudu Dlamini Swaziland Mr Svein Grønnern Norway Mrs Karla Geraldine Guerrero El Salvador Mr Ananda Karunarathne Sri Lanka Mrs Nezahat Ramadani Salihu Kosovo Ms Ulla Sensburg Germany Dr Kay Vorwerk Germany + the Management Team

Operations

MANAGEMENT TEAM Offices of the CEO, COO and CFO International Offices in the Regions

Mr Richard Pichler CEO, SOS Children’s Villages International;

International Competence Centres

Chairman, Management Council

Mrs Hanne Rasmussen COO, SOS Children’s Villages International (resigned February 2015)

Mr Tom Malvet Interim COO, SOS Children’s Villages International (from February 2015)

Mr Norbert Meder CFO, SOS Children’s Villages International 58

Een beperkt aantal organisaties, waaronder SOS Kinderdorpen Nederland, heeft geen programma’s in eigen land. In toenemende mate doen veel lokale SOS organisaties met eigen programma’s, National Associations (NA’s), zelf ook aan fondsenwerving.

Het organogram geeft een helder beeld van het leiderschap en de organen verantwoordelijk voor de coördinatie, vertegenwoordiging, controle en besluitvorming binnen SOS Kinderdorpen.

SOS Kinderdorpen Nederland is één van de tien fondsenwervende SOS organisaties die een Raad van Toezicht-lid mag afvaardigen naar de Senaat van SOS Children’s Villages International: dit is Frank Kusse. De Senaat komt twee keer per jaar bijeen en neemt besluiten over alle strategische kwesties die binnen de federatie spelen en is toezichthouder voor SOS Children’s Villages International.

6.2 SOS KINDERDORPEN NEDERLAND De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen te Amsterdam op 24 november 1965 opgericht door mevrouw Yvonne Meyer-Praxmarer. De organisatie bestaat uit vijf afdelingen: Bedrijfsvoering, Bijzondere Giften, Communicatie, Fondsenwerving en Programma’s, waarvan de managers samen met de directeur het managementteam vormen.

6.3 VAN VOORSTEL TOT PROGRAMMA Het zijn vrijwel altijd de SOS organisaties in het land zelf die een voorstel doen voor een nieuw programma, kinderdorp of voorzieningen als scholen en medische centra. Zij weten het beste waar behoefte aan is, onder andere op basis van een analyse over de situatie van de kinderrechten en haalbaarheidsonderzoeken. De voorstellen worden kritisch bekeken door onze internationale organisatie en op kwaliteit getoetst aan de hand van vastgelegde richtlijnen.

Wanneer een voorstel is uitgewerkt en goedgekeurd, wordt het voorstel voorgelegd aan de fondsenwervende SOS organisaties. Zij bepalen vervolgens of en hoe ze een programma kunnen financieren en werven hiervoor fondsen. In sommige gevallen worden programma’s door meerdere fondsenwervende organisaties gefinancierd.

In toenemende mate worden programma’s ontwikkeld in directe samenwerking tussen SOS Kinderdorpen Nederland en een National Association (NA). Uiteindelijk beslist de NA hoe het programma wordt ingericht en zijn de lokale collega’s verantwoordelijk voor het uitvoeren van het programma.

Besluitvorming Nederland Welke programma’s we vanuit Nederland ondersteunen, wordt beoordeeld door onze algemeen directeur en het managementteam en goedgekeurd door onze Raad van Toezicht. De afdeling Programma’s stemt de keuze af met de internationale organisatie, die vraag en aanbod van

Organogram

RAAD VAN TOEZICHT

RAAD VAN ADVIES

DIRECTEUR

BEDRIJFSVOERING

BIJZONDERE GIFTEN

COMMUNICATIE

FONDSENWERVING

PROGRAMMA’S

financiën

nalatenschappen

communicatie & PR

fondsenwerving

portfoliobeheer

juridische zaken

partners

online & social

databeheer & analyses

programma’s

personeelszaken

netwerken

vrijwilligers, scholen &

institutionele

IT

fonds op naam

acties

fondsenwerving

facilitaire zaken

vermogensfondsen

donateursadministratie

kwaliteit & monitoring

customerservice

59

programma’s coördineert. Criteria voor SOS Kinderdorpen Nederland om een programma te steunen zijn onder andere hoe groot de noodzaak is en of we de financiële verplichting aankunnen. De voorkeur gaat daarbij uit naar landen waar we reeds programma’s financieren: met ingang van 2014 richten wij ons op een geselecteerd aantal van veertien landen, waarbinnen we verschillende programma’s financieren (zie ook hoofdstuk 4 Ons wereldwijde werk, p. 33).

FINANCIËN

nalatenschappen en noodhulpverzoeken met 5% te laten groeien. Met een realisatie van 6,1% is deze doelstelling ruimschoots behaald.

• Nieuwe fondsenwervende kanalen - De zoektocht naar nieuwe fondsenwervende kanalen bleek een uitdaging.

De combinatie van dit project naast de bestaande werkzaamheden bleek lastig, de benodigde kennis en organisatie onvoldoende aanwezig. In 2016 gaan we hier hernieuwd mee aan de slag.

• Nieuwe donateursdatabase – Om de individuele wensen van de donateur beter te kunnen registreren, zijn we in mei 2015 met succes overgegaan op een nieuwe database.

We kunnen onze communicatie met de achterban nu beter afstemmen op hun wensen en verwachtingen, en verwachten de kosten hierdoor te kunnen drukken. Met het vergroten van fondsenwervende inkomsten als gevolg.

• Expertrol - In 2015 is er een projectgroep gestart om focus aan te brengen op het sterker uitdragen van de expertise van SOS Kinderdorpen. In Nederland is men te weinig bekend met het feit dat SOS Kinderdorpen werkt in 134 landen en gebieden, al meer dan 65 jaar ervaring heeft met het helpen van kwetsbare kinderen en een enorme infrastructuur heeft aangelegd. In 2015 hebben we hiervoor met verschillende persreizen aandacht in de media kunnen genereren, met onder andere het bezoek aan ons werk in Macedonië met kinderombudsman Marc Dullaert. Daarnaast zijn we lid geworden van het Better Care Network ,een netwerk van organisaties in Nederland die hulp bieden aan kinderen zonder adequate ouderlijke zorg in ontwikkelingslanden. We hebben gezien dat een proactief persbeleid bijdraagt aan het zichtbaar maken van onze expertise en het versterken van ons merk en onze naamsbekendheid. In het komende jaar gaan we daar verder op inzetten.

Strategie

Beleggingsbeleid

2015 was het vierde jaar van de strategische periode 2012-2016. Voor deze periode hebben we in 2011 keuzes gemaakt met het doel de ambitieuze groeidoelstellingen te realiseren, zodat we onze missie kunnen waarmaken: het versterken en creëren van families voor kinderen zonder familie of veilig thuis. Belangrijke keuzes in deze strategie zijn het bouwen van een sterker merk, de focus op fondsenwerving via onze netwerken en online, en het versterken van de interne organisatie. Waar de focus in het eerste strategiejaar sterk op de interne organisatie was gericht, is deze de afgelopen drie jaar steeds meer gericht op fondsenwerving en het creëren van een sterker merk. In 2015 is daar het extern sterker profileren van onze expertise aan toegevoegd.

Wij kiezen er bewust voor om de gelden die wij ter beschikking krijgen niet te beleggen, omdat wij vinden dat we geen beleggingsrisico’s mogen lopen met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. Zie ook de toelichting op de balans in hoofdstuk 8.1 Jaarrekening, p.

72.

Geldstromen en controle programmabestedingen De voortgang van een nieuw programma wordt nauwlettend gecontroleerd door onze internationale organisatie, waarbij de lokale SOS organisaties voortgangsrapportages maken. De internationale organisatie voert ook controle uit op de interne geldstromen en programmakosten van een kinderdorp.

Een internationaal erkende accountant controleert in het geval van de renovatie van een kinderdorp; zoals in Abobo Gare, of de bouw van een kinderdorp; zoals in Santa Cruz del Quiché het bouwproject. Voor andere programma’s, zoals een familieversterkend programma, worden jaarlijks op basis van de plannen van de lokale SOS organisatie begrotingen gemaakt. Alle SOS organisaties zijn verplicht hun jaarrekening te laten controleren door een internationaal erkende accountant. De jaarlijkse controle van SOS Kinderdorpen Nederland ligt bij PwC Accountants.

6.4 STRATEGIE, BELEID EN

Evaluatie van de strategie in 2015 De focuspunten worden ieder kwartaal geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Met de ingezette activiteiten en de behaalde resultaten is een goede basis gelegd om verder te bouwen. Belangrijke resultaten en leerpunten van het verslagjaar zijn: • Organische groei – De focus in fondsenwerving lag in 2015 op ‘organische groei’; om de inkomsten exclusief 60

Bestedingspercentage We vinden het belangrijk dat van onze geworven fondsen zoveel mogelijk aan onze doelstellingen worden besteed en deze fondsen ook zo snel mogelijk op de plek van bestemming terechtkomen. Tegelijkertijd zijn investeringen in de fondsenwerving noddzakelijk voor het realiseren van een groei in inkomsten, waardoor we meer kinderen kunnen helpen. We streven naar een bestedingspercentage (bestedingen aan doelstelling/ totale inkomsten) van rond de 80%. Dit percentage kan fluctueren: het ene jaar valt het hoger uit dan het andere jaar. Dit heeft met meerdere factoren te maken, zoals de ontwikkeling in onze inkomsten, de ontwikkeling van de kosten van onze programma’s en de omvang van bestedingen aan nieuwe programma’s. In 2015 is het percentage doelbestedingen ten opzichte van de inkomsten uitgekomen op 80,6%.

Verantwoording bestedingen Om verantwoording over onze bestedingen te kunnen afleggen zijn er internationaal diverse richtlijnen waaraan iedere SOS organisatie zich moet houden. De richtlijnen met betrekking tot plannen, monitoring, verslaggeving en communicatie, antifraude en corruptie en bescherming van gegevens en activa zijn vastgelegd in “Good Management and Accountability Quality Standard”. SOS Kinderdorpen heeft een strakke monitoring op de naleving van deze richtlijnen. Afwijkingen worden direct gerapporteerd en maatregelen getroffen om herhaling te voorkomen.

Financieel toezicht Op de financiële huishouding van SOS Kinderdorpen wordt zorgvuldig toezicht gehouden. Onze internationale organisatie heeft een nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat bovendien jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. Daarnaast voert onze eigen accountant periodiek een evaluatie van het niveau van interne beheersing van het internationale kantoor uit. SOS Kinderdorpen Nederland heeft, net als alle andere SOS organisaties, zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken met betrekking tot de programma’s. We vragen inzage in de financiën, accountantsrapportages, ontvangen programmaverslagen en kunnen facturen en doorbetalingen van donaties controleren. De RvT houdt intern toezicht op de financiën van SOS Kinderdorpen Nederland. Hiertoe is een Audit Committee ingesteld die frequent overlegt met directie en bedrijfsvoering. Daarnaast voert PwC jaarlijks een externe controle uit op de financiële huishouding van SOS Kinderdorpen Nederland.

Risicomanagement Om kinderen en families te kunnen blijven helpen is de continuïteit van onze programma’s zeer belangrijk. We doen er daarom alles aan om de risico’s te beperken, bijvoorbeeld op de volgende punten: • Veiligheid van kinderen - Kinderen moeten beschermd worden. Bewustwording over kinderbescherming en bijvoorbeeld het voorkomen van kindermisbruik is met verschillende richtlijnen en meldingsprocedures geïntegreerd in ons werk.

• Veiligheid van medewerkers - Voor (lokale) medewerkers die naar risicovolle gebieden reizen, moet de veiligheid gegarandeerd zijn.

• Financieel - We monitoren voortdurend de inkomsten en de uitgaven en spelen direct in op veranderingen. Bij al onze toezeggingen en betalingen wordt gecontroleerd op de juiste bevoegdheden en tekenlimieten, waarbij altijd sprake is van een goede functiescheiding; het zogenoemde vier-ogen-principe.

• Operationeel - Bij elk nieuw project brengen we de risico’s in kaart en treffen we maatregelen om deze te beperken.

• Personeel en partners - Wij zijn zorgvuldig in het aannemen van personeel. Ook zijn we selectief in samenwerkingsverbanden met partners en sluiten met al onze partners duidelijke contracten af.

• Groei van onze inkomsten - Om de continuïteit en

spreiding van onze programma’s te kunnen waarborgen, zijn we continu op zoek naar nieuwe manieren en bronnen van fondsenwerving.

• Communicatie - Wij geloven dat transparantie een belangrijk instrument is om risico’s te beheersen. Daarom communiceren we op een open en eerlijke manier over ons werk.

Om onze meerjarendoelstellingen te kunnen behalen, zorgen we ervoor dat de geïdentificeerde risico’s zo goed mogelijk in kaart zijn gebracht en de beheersmaatregelen voldoende zijn. Tweemaal per jaar staat risicobeheersing expliciet op de agenda van ons managementteam. Dit gebeurt aan de hand van een uitgebreide inventarisatie, die in 2011 voor het eerst is uitgevoerd, waarbij bekende en potentiële nieuwe risico’s besproken en vastgelegd worden in een risicoregister.

De geïdentificeerde risico’s liggen op diverse gebieden, zoals financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT, als de uitvoering van onze programma’s. SOS Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de programma’s op te vangen. Hiervoor maakt SOS Kinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren.

Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, bedrijven, vermogensfondsen, de Nationale Postcode Loterij, private institutionele donoren en overheden. Met ons reservebeleid zorgen we ervoor dat we een eventuele tijdelijke teruggang in inkomsten kunnen opvangen.

6.5 DIRECTIE EN TOEZICHT Goed bestuur SOS Kinderdorpen Nederland heeft een onafhankelijke structuur met een eigen bestuur; onze algemeen directeur Margot Ende-van den Broek. Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code voor Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisaties. Dit betekent onder andere dat het dagelijkse management van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT).

Algemeen directeur Margot Ende-van den Broek is sinds 2011 algemeen directeur van SOS Kinderdorpen Nederland. De directeur wordt aangesteld door de RvT en legt aan hen verantwoording af. Zij is eindverantwoordelijk en werkt nauw samen met het managementteam (MT). De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement. De directeur geeft leiding aan onze organisatie en zij vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern. Zij wordt hierin ondersteund door het MT dat in 2015 bestond uit de managers Bedrijfsvoering, Bijzondere Giften, Communicatie, Fondsenwerving en 61

Programma’s (zie organogram hoofdstuk 6.2, p. 59).

In de tweewekelijkse MT vergaderingen worden de lopende zaken besproken. Elke maand worden financiële rapportages opgesteld. Daarnaast rapporteren de verschillende managers van het MT per kwartaal over de voortgang op hun afdeling. Elk jaar stelt de directeur samen met het MT het nieuwe jaarplan op, gebaseerd op geboekte resultaten en verwachte ontwikkelingen in de markt en in het veld.

Bezoldiging directie Het directeurssalaris van SOS Kinderdorpen is bepaald volgens de ‘Regeling beloning directeuren van goede doelen ten behoeve van besturen en raden van toezicht 2011’, zoals opgesteld door de brancheorganisatie GDN (Goede Doelen Nederland). Aan de hand van deze adviesregeling is de zwaarte van de directiefunctie getoetst en is de functie ingeschaald in schaal H op een maximaal bruto jaarsalaris van € 109.550. Het bruto jaarsalaris van Margot Ende-van den Broek bedroeg in 2015 € 100.665 (op basis van 36 uur en inclusief vakantiegeld) en valt daarmee binnen de norm. Bonussen, leningen of voorschotten worden niet verstrekt. De arbeidsvoorwaarden voor de functie van algemeen directeur zijn tevens binnen de kaders van de Code voor Goed Bestuur vastgesteld.

Samenwerking en taken Raad van Toezicht (RvT) Onze organisatie hecht groot belang aan een open en betrokken samenwerking tussen de algemeen directeur en de RvT. Onze directeur bereidt de vergaderingen van de RvT voor. Tijdens de vergaderingen informeert zij de leden over alle belangrijke ontwikkelingen in de organisatie en houdt hen op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de RvT de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid en de voortgang kan bewaken. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages.

In het najaar legt de directeur de kaders van het nieuwe jaarplan voor aan de RvT. De taken van de RvT zijn als volgt samen te vatten: • Aanstellen van en toezichthouden op de algemeen directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie.

• Meedenken over de lange termijn visie, de strategie van de organisatie en deze goedkeuren.

• Jaar-/meerjarenplannen beoordelen en goedkeuren.

• Bestedingsvoorstellen en begroting beoordelen en goedkeuren.

• Vaststellen van de jaarrekening.

• Erop toezien dat de doelstellingen worden gehaald en de fondsenwerving en bedrijfsvoering efficiënt is.

Om de toezichthoudende taak te versterken, heeft de RvT enkele RvT-commissies ingesteld zoals de HR- en Financiële Auditcommissie. In deze commissies worden zaken meer in detail besproken en vervolgens ter advies voorgelegd aan de volledige RvT. Wanneer de RvT vragen

62

heeft over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met de algemeen directeur. Ook kan de RvT suggesties geven over aanpassingen van het beleid. De RvT evalueert jaarlijks het eigen functioneren en dat van de algemeen directeur.

Interne monitoring SOS Kinderdorpen Nederland monitort en evalueert de resultaten van alle activiteiten op basis van concrete doelstellingen die we vooraf hebben gesteld. Deze zijn vastgelegd in ons jaarplan met concrete Key Performance Indicators (KPI’s). De indicatoren komen terug in de kwartaalevaluaties en worden besproken door het MT, leidinggevenden en medewerkers. Op deze manier kan indien nodig tijdig worden bijgestuurd.

Agendapunten De RvT kwam in 2015 vijfmaal voor een reguliere vergadering bijeen en eenmaal in de zomer voor een speciale meeting in verband met het bepalen van onze visie op ons werk in 2030, die ook diende als input voor de internationale Strategy 2030 (zie ook Hoofdstuk 7 Toekomst, p.66).

De eerste twee vergaderingen en de speciale meeting zijn voorgezeten door Karien van Gennip. Zij is per 1 september 2015 teruggetreden als voorzitter van de RvT in verband met haar vertrek naar Parijs. Per die datum is Arian Buurman de nieuwe voorzitter van de RvT. Op 8 september was de eerste vergadering onder haar voorzitterschap, waarna er nog twee volgden in 2015.

Algemeen directeur Margot Ende was bij alle meetings aanwezig.

Naast het bespreken van de ontwikkelingen in de markt, HR, de voortgang van de implementatie van plannen en budgetten/targets voor 2015, de nieuwe plannen voor 2016 (met specifieke aandacht voor innovatie), verplichtingen aan nieuwe programma’s, waren de hoofdonderwerpen voor 2015: • Iedere vergadering stond een segment centraal en werd de fondsenwervende aanpak besproken • Het bepalen van onze visie op ons werk in 2030 die ook diende als input voor het internationale Strategy 2030. Bij de vergadering in mei was een vertegenwoordiger van het General Secretariat aanwezig.

• Opvolging van aftredend voorzitter Karien van Gennip en de samenstelling RvT • Ons 50-jarig jubileum met de officiële start van ons jubileumjaar op 24 november 2015 • De verhuizing naar ons nieuwe kantoorpand • Ontwikkelingen in de federatie Daarnaast heeft de Financiële Auditcommissie in het verslagjaar vier maal overlegd, waarvan twee maal telefonisch. De HR-commissie is in 2015 tweemaal bij elkaar gekomen.

RvT leden De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines, expertise en man/vrouw verhouding. Leden worden benoemd met een meerderheid van stemmen.

Ze worden gekozen voor een periode van vier jaar en

mogen eenmaal worden herkozen. De leden van de RvT zetten hun ervaring en kennis belangeloos in. Naast hun toezichthoudende taken openen ze deuren voor ons bij bedrijven, particulieren en ze zetten zich regelmatig actief in voor ons werk. Hun inzet binnen de RvT is als volgt verdeeld:

Raad van Toezicht Naam

Functie binnen RvT

Functie

Nevenfuncties

Karien

Voorzitter (tot 3 september),

Directeur ING Private

Lid van diverse raden van toezicht en besturen

van Gennip

efficiency van de organisatie,

Banking en Beleggen,

waaronder Cordaid, Deltares en International

governance, voorbereiding

voormalig staatssecretaris

Chamber of Commerce

woordvoering

Economische Zaken

Arian

Voorzitter (sinds 7 september),

Algemeen Directeur STER

Buurman

efficiency van de organisatie,

Kijkonderzoek, voorzitter Stichting ter Promotie en

governance, voorbereiding

Optimalisatie Tv-reclame, bestuurslid Radio Advies

woordvoering

Bureau

Frank Kusse

Bestuurslid Reclame Code, penningmeester Stichting

Vice voorzitter, lid van de

Associé Boer & Croon

Voorzitter Sophia Stichting, lid RvC Audi

Senaat van SOS Children’s

en voormalig bestuurslid

Capital, bestuurslid KNCV/SMT en lid Raad van

Villages International, voorzitter

Robeco

Commissarissen River Plate House

Netwerken (bedrijven), HRM,

Partner Egon Zehnder

Leidt, naast zijn consultancy praktijk in Nederland en

governance

International

internationaal, de wereldwijde Diversity Council van

Secretaris, advies bij juridische

Bestuurder en

Lid RvT MC Jan van Goyen, voorzitter RvT Pro

vraagstukken, netwerken

toezichthouder bij diverse

Senectute, bestuurslid Cobra Kunstprijs Amstelveen,

(stichtingen), organisatie

organisaties

voorzitter Stichting Kasteel de Haar, voorzitter vvv

audit commissie Edwin Smelt

Egon Zehnder Eelco Dijk

Allard Pierson Museum, bestuurslid Koninklijke IGC

ontwikkeling

en bestuurslid Cobra Kunstprijs Amstelveen.

Manon Leijten

Audit commissie, netwerken

Secretaris Generaal

(overheid), voorbereiding

Ministerie van Financiën

Lid Bestuur Stichting Koninklijke Paleis Amsterdam

woordvoering Karin

Vrouwen Bouwen netwerk,

Oprichter en eigenaar van

Bestuurlid van o.a. de Holland America Friendship

Doeksen

familiebedrijven netwerk, HRM

executive search bureau

Foundation en Holland Dance Festival en lid van het

Alfred Levi Menno Antal

DUX International

Nederlands comité van Human Rights Watch

Marketing, netwerken

Senior Vice President Ahold

Lid RvC VGZ, Lid RvC Griffon BV, Lid RvA TIG Sports

(bedrijven)

Marketing & Media Groep

en Lid RvC Marfo

Innovatie, netwerken en

Managing Partner en co-

Commissaris van Action en OneMed

bedrijven

head Private Equity 3i plc

Evaluatie eigen functioneren Op 4 april 2016 heeft de Raad van Toezicht (RvT) haar eigen functioneren in 2015 geëvalueerd. De RvT is blij met de positieve wending die het jaar 2015 heeft gekend: na een periode van twee jaar waarin inkomsten onder druk stonden en wervingsdoelstellingen niet werden gehaald, heeft 2015 in de meeste segmenten groei laten zien en zijn gestelde doelen bereikt. Daarnaast is de RvT positief over het nieuw gevormde Management Team waarin de drive en energie zichtbaar aanwezig zijn.

De RvT vindt dat zij haar toezichthoudende taak goed kan vervullen. De input voor de vergaderingen is overwegend goed, de relatie met de algemeen directeur (AD) is open

en professioneel en in de RvT zijn alle nodige disciplines aanwezig om kwalitatief goed toezicht te kunnen houden als ook de AD en/of het Management Team van adviezen te voorzien. Op het gebied van de financiële verslaglegging is de informatievoorziening uitstekend.

De kwaliteit van de discussie wordt als positief ervaren: door de veelzijdige expertise in de RvT en een cultuur van openheid worden onderwerpen intensief en vanuit verschillende invalshoeken besproken. Er is sprake van een onafhankelijke en professionele attitude van de leden.

De RvT moet er zelf voor blijven waken rolvast te blijven en zich te beperken tot de hoofdlijnen.

63

Elk jaar in september vindt er een speciale RvT vergadering plaats waarin met de directeur en leden van het Management Team vooruit gekeken wordt naar het komende jaar. Met deze jaarlijkse discussie wordt geborgd dat er overeenstemming is tussen de RvT en de algemeen directeur/MT waar het de korte termijn strategie betreft. In 2015 is daarnaast een begin gemaakt met een discussie over de lange termijn strategie. Een discussie die ook voor de internationale organisatie gaande is. Zowel de Nederlandse als de internationale strategie worden in 2016 vastgesteld. De lange termijn visie en strategie zijn dus nog in ontwikkeling.

De RvT evalueert tenminste jaarlijks het functioneren van de AD en voert een jaarlijks functioneringsgesprek.

Omgekeerd wordt de AD gevraagd haar input te leveren op de zelf-evaluatie van de RvT. Tenslotte is de RvT van mening dat zij goed is samengesteld; met een evenwichtige gender-representatie, leden die verschillende expertises hebben en allen een onafhankelijke manier van denken. Het jaar 2015 is bovendien het jaar geweest van een wisseling van

het voorzitterschap. De RvT is Karien van Gennip zeer erkentelijk voor haar bezielende rol en inzet als voorzitter.

Tegelijkertijd is de RvT verheugd dat de overdracht naar de nieuwe voorzitter Arian Buurman zo goed en vlot is verlopen.

Besloten is om, als onderdeel van de gedragscode van de Code Wijffels, de volgende RvT evaluatie door een externe te laten begeleiden.

Raad van Advies In 2013 is de rol en samenstelling van de Raad van Advies (RvA) aangepast. Dit leidde in 2014 tot een uitbreiding van het aantal leden van 8 naar 13 en dit is in 2015 onveranderd gebleven. De RvA heeft zich ontwikkeld tot een groep deskundige, creatieve en prominente mensen uit diverse geledingen van de maatschappij die actief hun tijd, expertise, netwerk en passie inzetten om ons te helpen bij het behalen van belangrijke doelstellingen om zo meer kinderen te bereiken. De leden zijn gekoppeld aan de verantwoordelijken binnen de organisatie op hun expertisegebied.

Raad van Advies Naam

Rol binnen RvA

Functie

Kees van Lede

Voorzitter, netwerk

Voormalig voorzitter VNO NCW en AKZONobel

Tineke de Groot

Vrouwen bouwen netwerk

Journalist/documentairemaker en bestuurslid Cobra Museum

Hans Eenhoorn

Expertise

Oud-voorzitter RvT SOS Kinderdorpen, voormalig Senior Vice

Flemming Morgan

Corporate partners

President Unilever President Medical Nutrition Division bij Danone, bestuurslid Agrolimen Tex Gunning

Netwerk

CEO TNT Express, RvT-lid dance 4life, RvT-lid Nexus, Supervisory

Michael Koutstaal

Online, database, innovatie

Change & Deployment Leader Save The Children International

Milou Halbesma

Stichtingen

Sector Manager Publiekszaken Van Gogh Museum, Bestuurslid

Lynn Zebeda

Innovatie

Co-founder Dr. Monk

Bart Jan van Genderen

Media

Voormalig CEO CMI Holding, lid RVC van Dpa en bestuurslid van de

Ton Dietz

Onderzoek

Director African Studies Centre Leiden

Aad Ouborg

Adviseur familiebedrijven netwerk

CEO Ouborg Group

Florentine Ouborg

Bestuurders van de toekomst

Commercieel directeur bij Princess Sportsgear & Traveller

Teun de Nooijer

Teamontwikkeling

CEO TDNA, Sport- en businesscoach bij Fanbased, voormalig hockey

Boardmember Friesland Campina.

Stichting Water for Life

Bart Foundation

international

64

7. TOEKOMST

65

In dit jaarverslag heeft u kunnen lezen wat we hebben bereikt in 2015. Ondanks alle gebeurtenissen in de wereld; de oorlogen, conflicten en rampen die vele kinderen hebben geraakt, blijven we alles op alles zetten om ieder jaar meer kinderen te helpen. Naast een terugblik op het afgelopen jaar, willen we in dit verslag ook graag vooruitkijken; een inzicht geven in onze doelstellingen en ambities voor de komende jaren. Waarbij we onze ervaringen, leerpunten en de ontwikkelingen in de wereld meenemen.

De wereld verandert en wij veranderen mee SOS Kinderdorpen stelt in haar werk altijd het kind centraal en is steeds op zoek naar díe vorm van alternatieve zorg die past bij de specifieke situatie van een kind. Daarbij speelt de context van een land altijd een belangrijke rol.

In 2015 heeft de vluchtelingencrisis een enorme impact gehad, en ook in de komende jaren zullen we met de gevolgen daarvan te maken hebben. Het betekent dat we versterkt moeten inzetten op hulp in de landen waar de vluchtelingen vandaan komen, om te voorkomen dat ze móeten vluchten. Daarnaast moeten we ons in Europa beraden over hoe we het met zijn allen gaan doen in de landen waar de vluchtelingen doorheen reizen en in de landen van hun bestemming. Het beschermen van kinderen is daarbij onze prioriteit. Zij zijn in tijden van crisis de meest kwetsbare groep. Onze doelen en strategieën voor 2030 sluiten direct hierop aan.

Internationale visie en strategie SOS Kinderdorpen: Strategy 2030 In het verslagjaar is de ontwikkeling van de internationale Strategy 2030 van start gegaan, waarin SOS Kinderdorpen de lijnen uitzet van ons werk in de jaren naar 2030.

Onze visie op de gewenste situatie van kinderen zonder ouderlijke zorg of kinderen in kwetsbare families in 2030 is opgesteld. Vervolgens zijn strategieën ontwikkeld om onze doelen en ambities -gebaseerd op onze visie- te kunnen realiseren. De kern van ons werk is en blijft ‘de zorg voor kinderen die er alleen voor staan’. Van de 2,2 miljard kinderen op de wereld groeien naar schatting 220 miljoen kinderen op zonder liefdevolle familie of veilig thuis. Zij zijn de meest kwetsbare kinderen en SOS Kinderdorpen is gezien onze jarenlange ervaring - inmiddels meer dan 65 jaar - en expertise de aangewezen organisatie om meer voor deze kinderen te betekenen. Wij kennen de behoeften van deze doelgroep, weten wat ze nodig hebben om te kunnen ontwikkelen en kunnen daar op inspringen.

Alhoewel de internationale Strategy 2030 in 2016 nog definitief moet worden vastgesteld, zijn de contouren duidelijk: SOS wil verdergaan op de succesvolle weg die zij al 65 jaar is ingeslagen, waarbij we de sociale impact van ons werk verder vergroten en het belang van ons werk nog meer op de voorgrond brengen door wereldwijd mensen en organisaties te mobiliseren om gezamenlijk te zorgen voor een liefdevolle en veilige familie voor ieder kind. De strategie kent de volgende drie pijlers: 66

1 Verder groeien en innoveren in onze bestaande programma’s Dit betekent dat • Onze programma’s om families te versterken worden uitgebreid en verdiept. De ambitie is om het aantal kinderen in deze programma’s in de komende 15 jaar te vervijfvoudigen. Ook noodhulp krijgt een duidelijkere plaats in deze programma’s; • Onze programma’s om families te creëren continu blijven ontwikkelen, vernieuwen en uitbreiden. Waarbij onze kinderdorpen meer aansluiting krijgen bij de gemeenschappen waar zij deel van uitmaken, er meer aandacht uitgaat naar de voorbereiding op de arbeidsmarkt van onze jongeren en innovatieve vormen van zorg verder worden geïmplementeerd. Het aantal kinderen in SOS families zal de komende jaren beperkt groeien.

• onze advocacy-inspanning verder wordt opgevoerd.

Naast onze inbreng in internationale fora, moet onze inspanning op dit vlak vooral ook lokaal tot uiting komen door intensiever invloed uit te oefenen op het respecteren van de rechten van het kind en onze rol daarin door samenwerking met lokale organisaties en autoriteiten te vergroten.

Zie ook verderop in dit hoofdstuk: Innovatie en nog meer samenwerken.

2 Het aanzienlijk laten groeien van ons werk door het creëren van een “movement” Dit moet onder andere zichtbaar worden door de SOS methodiek en aanpak in samenwerkingen met andere -lokale- organisaties, die onze waarden en aanpak delen, uit te voeren. Hierdoor kan ons bereik vele malen groter worden. Bovendien is er de ambitie om wereldwijd een netwerk van vrijwilligers, organisaties en opiniemakers aan ons te binden, die het bereik van de SOS gedachte vergroten.

3 Meer middelen creëren voor onze doelgroep Door onder meer in te zetten op verregaande automatisering, wat niet alleen de efficiency zal vergroten maar ook effect zal hebben op de wijze waarop bijvoorbeeld het onderwijs wordt ingericht, onze kinderen in staat gesteld worden (met elkaar en de buitenwereld) te communiceren en ‘21st century’ vaardigheden op te bouwen, hoe SOS fondsen werft en met haar donateursbasis communiceert. Ook de fondsenwervende ambitie wordt verder opgevoerd. Naast de 35 landen die financieel onafhankelijk moeten worden (zie verderop in dit hoofdstuk: Investeren in hoogste nood en zelfredzaamheid) en de tientallen die daarna volgen, zal SOS ook harder moeten groeien in het werven van fondsen in Azië en de Angelsaksische landen.

SOS Kinderdorpen Nederland draagt actief bij aan de ontwikkeling van de Strategy 2030; met bijdragen vanuit het Nederlandse management en door deelname van ons Raad van Toezicht lid Frank Kusse in de Senate Strategy Group. Halverwege 2016 zal de Strategy 2030 door de General Assembly goedgekeurd worden.

Bijdragen aan internationale ontwikkelingsdoelstellingen Eind 2015 zijn de Sustainable Development Goals voor 2030 opgesteld door regeringsleiders wereldwijd. Doelen die aansluiten op de doelen die wij hebben opgesteld in onze Strategy 2030. SOS Kinderdorpen heeft actief bijgedragen aan de vormgeving van deze nieuwe agenda voor duurzame ontwikkeling. Waarbij SOS Kinderdorpen bovendien een leidende rol speelt op twee thema’s die direct relevant zijn voor de ontwikkelingsdoelstellingen: 1. Preventieve ondersteuning om te voorkomen dat families uiteen vallen en het verzekeren van kwalitatieve alternatieve zorg 2. Jongeren voorbereiden op een onafhankelijk leven In dit verslag hebben wij ondermeer in hoofdstuk 1, p. 10 en hoofdstuk 3, p. 25 meer informatie gegeven over hoe wij in ons werk (gaan) bijdragen aan deze thema’s.

Innovatie en nog meer samenwerken De afgelopen jaren heeft SOS Kinderdorpen wereldwijd ingezet op het innoveren van onze programma’s om te zorgen dat we meer kinderen en families kunnen bereiken en met ons werk en onze middelen meer impact kunnen genereren voor de gemeenschap. Duurzaamheid is daarbij het sleutelwoord. Op basis van onze ervaringen en geleerde lessen op het gebied van alternatieve familiezorg hebben wij de renovatie van bestaande kinderdorpen aangegrepen om ons programma meer en beter te integreren in de betreffende gemeenschappen. Het heeft geleid tot uitbreiding van ons alternatieve zorgprogramma met huizen in de gemeenschap, SOS transithuizen voor acute crisisopvang en het ondersteunen dan wel verhogen van de kwaliteit en kwantiteit van de geboden pleegzorg.

De komende jaren zal deze uitbreiding van ons programma ook in vrijwel alle bestaande kinderdorpen waar geen renovatie op de planning staat, doorgevoerd worden. Het uitbreiden van onze ‘range of options’ wereldwijd zorgt ervoor dat we meer kinderen kunnen helpen en onze programma’s beter aansluiten op de specifieke situatie van ieder kind.

De integratie in de gemeenschap versterken we verder door te investeren in de kwaliteit van lokale onderwijs- en gezondheidsvoorzieningen. Daarnaast werken we nauw samen met lokale organisaties, instanties en autoriteiten binnen de gemeenschappen waarin we actief zijn.

Een samenwerking die we de komende jaren verder intensiveren. Door hun kennis en contacten te benutten en hun vaardigheden en capaciteiten te versterken, willen we onze activiteiten onderdeel laten worden van de lokale structuur. Hierbij faciliteren we een veranderingsproces binnen gemeenschappen –civic driven change- om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de kwetsbare families in hun midden. De gemeenschap moet het sterke, sociale netwerk worden waar families terecht kunnen voor informatie, vragen en problemen. Zodat zij nu en in de toekomst in staat zijn om zelf de kwetsbare families in hun midden op te vangen en te ondersteunen.

Dit alles zorgt voor een versterkte impact op de locatie; we bereiken meer kinderen en hun families. Het waarborgt tegelijkertijd dat SOS Kinderdorpen wereldwijd kwaliteit in alternatieve zorg kan blijven bieden aan kinderen die deze zorg het meest nodig hebben en daarnaast binnen de beschikbare budgetten kunnen blijven werken.

Investeren in hoogste nood en zelfredzaamheid Internationaal zijn er met het ‘Sustainable path to growth’ inmiddels goede stappen genomen om de inkomsten en uitgaven van de organisatie in de pas te laten lopen.

Landen met een stabiele economische groei worden gestimuleerd om financieel onafhankelijk te worden en zelfstandig de financiële verantwoordelijkheid voor de zorg van de families en kinderen in de samenleving te dragen. SOS Children’s Villages International is met 35 lokale SOS organisaties aan het werk om deze transitie in te zetten, met als doel om ze in 2020 qua financiering zelfvoorzienend te laten zijn. De reacties zijn positief, de eerste stappen genomen. Zo worden verschillende programma’s in Latijns-Amerika (onder andere Brazilië) al deels binnenlands gefinancierd. Dit biedt ons de ruimte om meer hulp te bieden aan die landen waar de nood het hoogst is en weinig fondsenwervende mogelijkheden zijn, zoals in Afrika en in conflictgebieden. Door meer te focussen op deze landen, zetten we onze middelen en expertise daar in waar ze de meeste impact hebben.

Strategie 2012-2016 voor SOS Kinderdorpen Nederland 2016 is het laatste jaar van de strategische periode 2012 – 2016. Om de financiële uitdagingen het hoofd te kunnen bieden en onze ambitieuze doelstelling -elk jaar meer kinderen helpen- te kunnen waarmaken, heeft SOS Kinderdorpen 5 strategische projecten voor 2016 benoemd.

De focus ligt hierbij in Nederland allereerst op fondsenwerving, niet alleen op korte termijn maar vooral ook op de langere termijn. Het versterken van de relatie met onze bestaande donateurs staat hierbij voorop.

Een omvangrijke database aanpassing is inmiddels gerealiseerd, noodzakelijk voor op maat gesneden communicatie met onze donateurs. Daarnaast richten we ons op het vinden van alternatieve kanalen voor werving van donateurs en het verkrijgen van subsidies van institutionele donoren. Ook willen we ons nog sterker profileren als organisatie met een unieke familiegerichte aanpak en expertise op het gebied van alternatieve familiezorg voor kinderen. Het delen van kennis en het samenwerken met Niet Gouvernementele Organisaties (NGO’s) en bedrijven -vanuit een ieders expertise- is hier een belangrijk onderdeel van.

In 2016 wordt een nieuwe strategie voor SOS Nederland ontwikkeld voor de jaren 2017–2020.

67

Meerjarenbegroting In 2011 heeft SOS Kinderdorpen haar strategie bepaald voor de periode 2012-2016, in 2016 zal worden gewerkt aan een meerjarenplan 2017-2020 dat parallel loopt aan de strategische ‘mid term planning’ van de internationale organisatie.

Op dit moment is er slechts een indicatieve meerjarenraming te geven die is gebaseerd op fondsenwervende ambities. Pas in de loop van 2016 worden strategische keuzes gemaakt voor de periode 2017-2020 en wordt de uitwerking van de plannen in de cijfers van de meerjarenraming aangepast. Meer informatie in het financieel jaarverslag in hoofdstuk 8 Financieel verslag.

68

8. FINANCIEEL VERSLAG

69

8.1 FINANCIEEL VERSLAG 2015 SAMENVATTING In 2015 hebben de inkomsten het gehele jaar min of meer in de pas gelopen met de begroting van € 20,8 miljoen. We zijn uitgekomen op een totaal van € 20,7 miljoen, een groei van 7% ten opzichte van het voorgaande jaar.

Met de realisatie van de inkomstenbegroting zijn de doelbestedingen op het begrote niveau van € 16,7 miljoen uitgekomen, waarmee we aan al onze internationale verplichtingen hebben voldaan en nieuwe programmaplannen hebben kunnen financieren. Het bestedingspercentage is met 80,6% op het gewenste niveau (begroot 80,0%) uitgekomen.

De kosten die we moeten maken voor de werving van de baten en voor beheer & administratie zijn met € 3,0 miljoen en € 0,9 miljoen lager geweest dan de begrote kosten van € 3,5 miljoen resp. € 1,1 miljoen.

Dankzij deze lagere kosten is het resultaat uitgekomen op € 0,1 miljoen positief ten opzichte van een begroot resultaat van € 0,4 miljoen negatief. Dankzij dit resultaat is het niet nodig geweest om in te teren op onze reserves. De CBF-percentages voor de kosten zijn ook beter uitgekomen dan begroot: het kostenpercentage eigen fondsenwerving is uitgekomen op 17,7% (begroot 20,3%) en het kosten­ percentage beheer & administratie is uitgekomen op 4,5% (begroot 5,0%).

Doordat het aantal bouwprogramma’s (die als verplichting in de balans worden genomen) is afgenomen, is het balanstotaal van SOS Nederland lager geworden. Dat is een bewuste keuze en conform ons beleid. De reserves zijn met een resultaat van € 0,1 miljoen min of meer gelijk gebleven.

VERGELIJKING TEN OPZICHTE VAN VOORGAAND JAAR Opbrengsten De totale opbrengsten zijn met € 20,7 miljoen hoger dan voorgaand jaar (€ 19,4 miljoen). Dit is te verklaren door een stijging in de baten eigen fondsenwerving.

Stijging baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving stegen van € 15,0 miljoen naar € 16,3 miljoen. De drie grootste verklaringen voor deze hogere inkomsten dan vorig jaar zijn: • De inkomsten uit acties zijn met een totaal van € 1,4 miljoen in 2015 € 0,7 miljoen hoger uitgekomen dan in 2014. Dit is onder meer te danken aan de giften voor de noodhulpactie in Nepal; ook de inkomsten uit overige acties zijn hoger uitgekomen dan vorig jaar.

• De structurele inkomsten van onze particulieren in de vorm van contributies, donaties en schenkingen zijn met € 10,4 miljoen circa € 0,3 miljoen hoger dan vorig jaar • De inkomsten uit nalatenschappen zijn met € 2,8 miljoen ruim € 0,2 miljoen hoger uitgekomen dan het vorige jaar.

Opbrengsten acties van derden nagenoeg gelijk De opbrengsten uit acties van derden zijn vrijwel gelijk gebleven aan voorgaand jaar. Deze opbrengsten bestaan voornamelijk uit de reguliere bijdrage van de Nationale Postcode Loterij.

Lichte stijging subsidies van overheden De opbrengsten uit subsidies liggen met € 2,9 miljoen licht boven vorig jaar. Deze post bestaat voor­namelijk uit MFS II inkomsten uit de subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Daling rentebaten De rentebaten zijn in 2015 verder gedaald naar € 166.000 (in 2014: € 209.000) door een verdere daling van de rentetarieven.

Bestedingen De totale bestedingen in 2015 bedroegen € 20,6 miljoen ten opzichte van € 19,9 miljoen in 2014 ofwel een stijging van 3%. Zie voor een gedetailleerd overzicht punt 18 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming).

70

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 70

26-05-16 14:32

De € 0,7 miljoen toename van de totale lasten in 2015 is te verklaren doordat we € 0,3 miljoen meer aan doelbestedingen hebben kunnen uitgeven en doordat de kosten fondsenwerving € 0,4 miljoen hoger zijn uitgekomen dan vorig jaar. De kosten voor beheer & administratie zijn nagenoeg gelijk gebleven.

De uitvoeringskosten van de eigen organisatie zijn in 2015 gestegen van € 6,2 miljoen in 2014 naar € 6,7 miljoen in 2015. Dit is vooral te verklaren door een stijging van € 0,4 miljoen in de uitgaven aan publiciteit en communicatie.

VERGELIJKING TEN OPZICHTE VAN BEGROTING Opbrengsten De totale opbrengsten over 2015 zijn met een totaal van € 20,7 miljoen dichtbij de begroting van € 20,8 miljoen uitgekomen, een verschil van minder dan 1%.

Baten eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving zijn met 16,3 miljoen op een begroot totaal van € 16,5 miljoen lager uitgekomen. Een verklaring is dat de nalatenschappen met € 2,8 miljoen achtergebleven bij de begroting van € 3,0 miljoen. De inkomsten uit de nalatenschappen zijn historisch gezien een sterk schommelende inkomstenbron.

De inkomsten uit giften en donaties zijn als totaal per saldo op begroot niveau uitgekomen; binnen deze inkomstenbron zijn de inkomsten uit acties en kindsponsoren wat hoger dan begroot niveau uitgekomen, terwijl de schenkingen voor een speciaal doel wat lager zijn uitgekomen.

Opbrengsten acties van derden De inkomsten uit acties van derden zijn conform begroting.

Subsidies van overheden De inkomsten uit subsidies van overheden zijn met € 2,9 miljoen nagenoeg bij de begroting van € 2,8 miljoen uitgekomen.

Minder rentebaten De baten uit beleggingen bestaan geheel uit rentebaten over onze spaarrekeningen. De rentebaten zijn op begroot niveau uitgekomen aangezien er in de begroting voorzichtigheidshalve al met lage rentetarieven rekening was gehouden.

Bestedingen De totale bestedingen in 2015 bedroegen € 20,6 miljoen ten opzichte van € 21,2 miljoen begroot.

De lagere totale bestedingen zijn te danken aan lagere kosten voor zowel fondsenwerving als beheer & administratie, de doelbestedingen zijn met € 16,7 miljoen namelijk wel op begroot niveau uitgekomen.

In absolute zin zijn de lagere kosten voor fondsenwerving de grootste verklaring voor de lagere totale bestedingen: € 3,0 miljoen t.o.v. een begroting van € 3,5 miljoen, oftewel 12% lager dan begroot. Zie voor een uitgebreid overzicht van de doelbestedingen punt 17 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming).

De kosten van de werkorganisatie bedragen € 6,7 miljoen en zijn daarmee lager dan begroot (€ 7,1 miljoen). Met name de kosten voor publiciteit en communicatie zijn lager (€ 0,4 miljoen) dan begroot, doordat een aantal fondsenwervende acties niet of minder zijn uitgevoerd dan verwacht. De personeelskosten zijn circa € 0,4 miljoen lager dan begroot, doordat niet alle functies het hele jaar zijn vervuld. De algemene kosten zijn circa € 0,2 miljoen hoger dan het begrote bedrag. Dit is geen hogere besteding, maar een administratief punt: de totale kosten van porti en verzending (€ 0,2 miljoen) zijn bij de algemene kosten verantwoord, terwijl dit in de begroting bij publiciteit en communicatie was opgenomen. De reiskosten zijn hoger doordat er extra kosten zijn geweest voor programmatische workshops in het buitenland.

71

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 71

26-05-16 14:32

TOELICHTING OP DE BALANS Beleggingen/beleggingsbeleid Wat betreft ons beleggingsbeleid hebben we er bewust voor gekozen om de gelden die wij ter beschikking hebben gekregen, maar waarvan wij voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw van een programma, niet te beleggen. Deze gelden zetten wij vast op een depositorekening of spaarrekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s mogen lopen en speculeren dus niet met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe programma’s. In 2010 hebben wij een vermogensbeheerplan opgesteld, waarin de richtlijnen zijn vastgesteld omtrent het vermogensbeheer, zoals ratings, spreiding, etc. De naleving van dit plan wordt met de audit committee besproken.

Liquide middelen De liquide middelen betreffen financiële middelen die al zijn bestemd voor SOS programma’s, maar nog niet zijn uitgegeven. Met name de realisatie van grote programma’s verloopt in verschillende fases, waarbij de bedragen ook gefaseerd naar de desbetreffende programma’s worden overgemaakt.

Zoals hierboven vermeld, worden deze gelden vastgezet op een depositorekening of spaarrekening.

Tevens is een groot deel van de reserves vastgezet op een depositorekening of spaarrekening.

Maandelijks wordt de liquiditeitspositie door het management beoordeeld. In de vergaderingen van de Audit Committee van de Raad van Toezicht wordt over het gevoerde beleggingsbeleid en de liquiditeitspositie verantwoording afgelegd.

In punt 5 van de toelichting op de balans (pagina 87) zijn de liquide middelen gespecificeerd. Met de rentestanden van 2015 is voor het aanhouden van de middelen gekozen voor spaartegoeden i.p.v. deposito’s. De totale omvang van de liquide middelen is met € 1,7 miljoen gestegen van € 14,3 naar € 16,0 miljoen. Dit is vooral te verklaren doordat de totale vorderingen inzake nalatenschappen zijn gedaald van € 1,9 miljoen per 31 december 2015 naar € 1,0 miljoen per 31 december 2015.

Eigen vermogen/vermogensbeleid In 2014 is bij het vaststellen van het reservebeleid in de Raad van Toezicht besloten om de hoogte van de continuïteitsreserve te bepalen aan de hand van één jaar organisatiekosten exclusief de kosten voor publiciteit en communicatie. Voor 2014 komt dit uit op een afgerond totaal van € 3,6 miljoen, een verhoging van € 0,1 miljoen.

Met deze reserve blijven we ruim binnen de CBF normen die hiervoor zijn gesteld. Volgens deze CBF norm mag de continuïteitsreserve van de organisatie maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie zijn. Onder kosten van de werkorganisatie wordt dan verstaan: personeelskosten, bestuurskosten, huisvestingskosten, kantoor-/algemene kosten en de kosten voor fondsenwerving.

Volgens deze CBF norm mag de continuïteitsreserve in 2015 maximaal € 8,2 miljoen bedragen, waar wij met een reserve van € 3,6 miljoen ruim onder blijven (de continuïteitsreserve staat los van onderstaande bestemmingsreserve van € 5,6 miljoen).

Bestemmingsreserve SOS Kinderdorpen Nederland is verantwoordelijk voor de jaarlijkse kosten van de eigen kinderdorpen en programma’s. Deze verplichtingen zijn niet als verplichting / schuld in de balans opgenomen.

In 2014 is wel besloten om een bestemmingsreserve te vormen voor deze toekomstige dagelijkse verplichtingen, waarbij voor de hoogte van de bestemmingsreserve wordt uitgegaan van een jaar lopende kosten van de programma’s waarvoor SOS Nederland verantwoordelijk is.

Bestemmingsfondsen Binnen SOS Kinderdorpen hebben we ultimo 2015 drie bestemmingsfondsen: • Er is een bestemmingsfonds gevormd voor contributies: deze is bedoeld voor de geoormerkte giften van huisvrienden die aan het einde van het boekjaar nog niet konden worden doorbetaald aan de kinderdorpen waarvoor SOS Kinderdorpen verantwoordelijk is.

• Het tweede bestemmingsfonds is eind 2011 gevormd en bestemd voor Haïti. In 2012 is gestart met de bouw van een nieuw kinderdorp in Haïti, welke onderdak zal bieden aan kinderen die door de 72

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 72

26-05-16 14:32

verwoestende aardbeving in 2010 er helemaal alleen voor staan. SOS Kinderdorpen financiert een noodhulpprogramma met de resterende gelden van dit bestemmingsfonds.

• Tot slot is er en Fonds op Naam opgericht onder de naam Doris Tuapante Kinderfonds, waaruit elk jaar € 2.500 ter beschikking wordt gesteld. Deze gelden zullen worden uitgegeven aan het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek aan het SOS kinderdorp Bogota in Colombia.

Nog te betalen inzake SOS projecten op korte termijn De verplichtingen inzake SOS projecten bedragen per 31 december 2015 € 6,8 miljoen (waarvan € 0,4 miljoen langlopend) t.o.v. € 7,8 miljoen een jaar eerder. Dit betreft grotendeels het nog niet betaalde deel van de door de organisatie aangegane programmaverplichtingen. De daling van de totale omvang betekent dat we in 2015 net als in 2014 meer gelden uit verplichtingen van voorgaande jaren zijn uitgekeerd dan dat we nieuwe verplichtingen zijn aangegaan. Grote betalingen in 2015 waren onder meer Santa Cruz in Guatemala, Mussoori in India en Abobe Gare in Ivoorkust, zie verder ook punt 9 van de toelichting op de balans (pagina 91).

RISICOMANAGEMENT Risicobeheersing Twee maal per jaar (in maart en oktober) staat risicobeheersing expliciet op de agenda van ons managementteam. Op basis van een uitgebreide inventarisatie die voor het eerst in 2011 is uitgevoerd, wordt dit jaarlijks opnieuw bekeken en worden bekende en potentiële nieuwe risico’s besproken. Van deze risico’s wordt gezamenlijk de impact en de waarschijnlijkheid van de risico’s ingeschat en worden beheersingsmaatregelen besproken. Dit wordt vastgelegd in een risicoregister. De geïdentificeerde risico’s liggen op diverse gebieden zoals financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT, als de uitvoering van onze programma’s. We vinden het belangrijk om deze risico’s zo goed mogelijk in kaart te brengen om vervolgens concrete actiepunten te benoemen om deze risico’s zoveel mogelijk te mitigeren om toch onze lange termijndoelstellingen te kunnen borgen.

Verantwoording bestedingen Donateurs, bedrijven, instellingen, overheden en vrijwilligers vertrouwen ons hun gift toe, in geld of in natura. Wij hebben de verantwoordelijkheid om zoveel mogelijk van deze gelden te besteden aan de doelstelling van onze organisatie en de rechtmatigheid van deze bestedingen te waarborgen. Door helder en transparant verslag te doen van onze bestedingen, leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid inzake onze programma’s in het buitenland en activiteiten in het binnenland. Om deze verantwoording te kunnen afleggen zijn er internationaal diverse richtlijnen opgesteld waaraan iedere SOS organisatie zich moet houden. De richtlijnen met betrekking tot plannen, monitoring, verslaggeving en communicatie, antifraude en corruptie en bescherming van gegevens en activa zijn vastgelegd in “Good Management and Accountability Quality Standard”. SOS Children’s Villages International heeft een strakke monitoring op de naleving van deze richtlijnen. Gesignaleerde afwijkingen worden direct gerapporteerd en er worden maatregelen getroffen om herhaling te voorkomen.

De kosten voor programma’s waarvoor wij verantwoordelijk zijn worden jaarlijks begroot. Deze begroting komt door een strakke begrotingscyclus tot stand aan de hand van ingediende project­ voorstellen. Op basis van de begrotingen wordt aan ons de gewenste bijdrage bepaald die wij jaarlijks formeel goedkeuren. Door een strakke monitoring op de bestedingen door zowel SOS Children’s Villages International als SOS Kinderdorpen Nederland wordt de rechtmatigheid van bestedingen gewaarborgd.

Spreiding van inkomsten SOS Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de programma’s op te vangen. Hiervoor maakt SOS Kinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren.

Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, giften van bedrijven, de Nationale Postcode Loterij, institutionele donoren en overheden.

73

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 73

26-05-16 14:32

BEGROTING 2016 De ambities uit de begroting van 2015 (een groei van 7% ten opzichte van de inkomsten 2014) zijn in 2015 behaald. De begroting van 2016 is net als die van 2015 ambitieus, al is het totaal wel lager dan het totaal van 2015. Het jaar 2015 was namelijk het laatste jaar van de MFS II subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Als gevolg hiervan is de begroting voor subsidies voor overheden verlaagd naar € 0,8 miljoen. De ambitie in de begroting van 2016 is terug te zien in de inkomsten eigen fondsenwerving: € 17,2 miljoen begroot in 2016 ten opzichte van € 16,3 miljoen behaald in 2015, een groei van 6%.

Om deze fondsenwervende ambitie te realiseren is er voor de werkorganisatie in de begroting van 2016 een totaal van € 7,2 miljoen opgenomen ten opzichte van een realisatie van € 6,7 miljoen in 2015. Dit verschil kan vooral verklaard worden door hogere begrote kosten voor fondsenwerving, publiciteit en communicatie.

Voor het bedrag dat in de begroting 2016 aan de doelstelling kan worden besteed is uitgegaan van 78% van de totale inkomsten, wat resulteert in € 15,2 miljoen. Dit is lager dan het niveau van de realisatie van 2015 (€ 16,7 miljoen); deze daling is net als bij de inkomsten te verklaren door het wegvallen van de MFS II financiering.

Kengetallen afgelopen jaren Onze resultaten van de afgelopen jaren hebben wij samengevat in het onderstaande meerjaren­ overzicht: bedragen x 1.000 euro

2016 2015 2014 2013 2012 begroot werkelijk werkelijk werkelijk werkelijk

Inkomsten Bestedingen

19.528 20.714 19.373 21.392 21.802 19.871 20.604 19.916 20.419 18.112

CBF% Bestedings% Beheer & admin%

20,80% 17,67% 16,80% 13,90% 13,10% 78,00% 80,55% 84,40% 79,30% 67,70% 4,30% 4,50% 4,60% 4,50% 4,90%

Het bestedingspercentage van SOS Kinderdorpen ligt meestal rond de 80%, waarbij het in 2012 lager is uitgevallen door het vormen van een bestemmingsreserve om ook onze verplichtingen in de jaren erna te kunnen nakomen.

Meerjarenraming 2017-2020 In 2011 heeft SOS Kinderdorpen haar strategie bepaald voor de periode 2012-2016, in 2016 zal worden gewerkt aan een meerjarenplan 2017-2020 dat parallel loopt aan de strategische ‘mid term planning’ van de internationale organisatie. In de loop van 2016 zullen strategische keuzes worden gemaakt voor de periode 2017-2020 en zal de uitwerking van de jaarplannen in een cijfermatige meerjarenraming worden vertaald.

74

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 74

26-05-16 14:32

75

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 75

26-05-16 14:32

8.2 JAARREKENING BALANS PER 31 DECEMBER 2015 (NA RESULTAATBESTEMMING) bedragen in euro toelichting 31-12-2015 31-12-2014

ACTIVA

Vaste activa Immateriële vaste activa 1 55.115 77.062 Materiële vaste activa 2 65.606 64.418 Financiële vaste activa 3 59.724 173.539

Som der vaste activa 180.445 315.019

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa 4 1.838.524 4.153.252 Liquide middelen 5 16.019.509 14.275.375 Som der vlottende activa 17.858.033 18.428.627

TOTAAL ACTIVA 18.038.478 18.743.646

PASSIVA Eigen vermogen

Reserves Continuïteitsreserve 6 3.600.000 3.500.000 Bestemmingsreserves 6 5.629.164 5.518.026 Overige reserves 6 0 0 Fondsen Bestemmingsfondsen 7 1.041.515 1.143.166 Totaal eigen vermogen Langlopende schulden (met een looptijd van langer dan 1 jaar)

10.270.679

10.161.192

8 347.210 937.000

Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar)

Nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn 9 6.419.157 6.851.759 Vooruitontvangen schenkingen 10 20.000 35.000 Overige schulden en nog te betalen kosten 11 981.432 758.695

Som der kortlopende schulden 7.420.589 7.645.454

TOTAAL PASSIVA 18.038.478 18.743.646

76

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 76

26-05-16 14:32

STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2015 bedragen in euro 2015 2015 2014

toelichting werkelijk begroot werkelijk

BATEN

Baten uit eigen fondsenwerving 13 16.287.496 16.497.437 14.966.115 Baten uit acties van derden 14 1.356.794 1.360.000 1.357.719 Subsidies van overheden 15 2.903.391 2.826.145 2.840.755 Baten uit beleggingen 16 165.916 160.000 208.720

Som der baten 20.713.597 20.843.582 19.373.309

LASTEN

Besteed aan doelstellingen Directe hulp 17 14.703.844 14.364.932 14.330.564 Voorlichting en bewustmaking 17 1.981.135 2.309.933 2.027.307

Som besteed aan doelstellingen 16.684.979 16.674.865 16.357.871

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 19 2.878.472 3.343.566 2.514.577 Kosten acties derden 20 30.140 35.648 30.405 Kosten verkrijging subsidies overheden 21 90.421 106.944 91.214 22 0 0 0 Kosten van beleggingen

Som werving baten 2.999.033 3.486.158 2.636.196

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 23 920.098 1.069.441 922.803

Som beheer en administratie 920.098 1.069.441 922.803

Som der lasten 20.604.110 21.230.464 19.916.870

RESULTAAT 109.487 -386.882 -543.561

Resultaatbestemming:

Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten 231.897 pm -676.994 Bestemmingsreserve activa -20.759 pm -70.736 Overige reserves 0 pm 0 Bestemmingsfonds geoormerkte giften -119.940 pm 227.556 Bestemmingsfonds actie voedselprijzen 0 pm 0 Bestemmingsfonds nalatenschappen 0 pm 0 14.958 pm -26.462 Bestemmingsfonds noodhulp Haiti Bestemmingsfonds Doris Tuapante 3.331 pm 3.075 109.487

0 -543.561

77

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 77

26-05-16 14:32

KASSTROOMOVERZICHT 2015 bedragen in euro toelichting

2015

2014

Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten uit fondsenwerving en overige activiteiten 23.174.176 19.852.299 Uitgaven aan directe hulp -15.177.397 -16.460.587 Uitgaven aan SOS-organisatie -6.403.314 -6.430.223

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 1.593.465 -3.038.511

Ontvangen interest 16 189.291 219.819 Betaalde interest 22

Kasstroom uit operationele activiteiten 1.782.756 -2.818.692

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa 1 0 0 Investeringen in materiële vaste activa 2 -38.622 -9.894 (Des)investeringen in financiële vaste activa 3 0 0

Kasstroom uit investeringsactiviteiten -38.622 -9.894

Nettokasstroom 1.744.134 -2.828.586

Koersresultaat op geldmiddelen 0 0

Mutatie geldmiddelen 1.744.134 -2.828.586

Geldmiddelen per 1 januari 6 14.275.375 17.103.961 Mutatie geldmiddelen 1.744.134 -2.828.586

Geldmiddelen per 31 december 6 16.019.509 14.275.375

78

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 78

26-05-16 14:32

ALGEMENE TOELICHTING ALGEMEEN Statutaire naam en doelstelling van de organisatie en activiteiten Statutaire naam en doelstelling van de organisatie en activiteiten Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen is gevestigd te Amsterdam (Maassluisstraat 2) en opgericht in 1965. De belangrijkste doelstellingen zijn meer kinderen laten opgroeien in een liefdevolle familie en de kwaliteit en continuïteit van onze zorg waarborgen.

Consolidatie De Stichting is aangesloten bij SOS Children’s Villages International (SOS CVI), gevestigd in Innsbruck, Oostenrijk. KDI is niet vertegenwoordigd in het bestuur van de Stichting. De Stichting is wel vertegenwoordigd in de beleidsbepalende organen van SOS CVI. Aangezien er geen sprake is van overheersende zeggenschap, vindt er geen consolidatie plaats. De taken van SOS CVI zijn vooral coördinerend en kwaliteitsbewakend. De jaarlijkse bijdrage in de kosten van SOS CVI is gekoppeld aan de omvang van de gefinancierde hulpverlening.

ALGEMENE GRONDSLAGEN De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650), onderdeel van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Het boekjaar valt samen met het kalenderjaar.

Tenzij bij de betreffende post op de balans anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rente-periode. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Resultaten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in in de jaarrekening verwerkt indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar.

OMREKENING VREEMDE VALUTA Vrijwel alle financiële transacties worden in euro’s uitgevoerd. Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de staat van baten en lasten.

KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op de dag van afwikkeling, terwijl geldmiddelen in vreemde valuta aan het einde van het boekjaar worden omgerekend tegen de koers op balansdatum. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode om beter inzicht te verschaffen in de verschillende geldstromen binnen de organisatie.

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. De immateriële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering/fondsen79

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 79

26-05-16 14:32

werving. Een bijzondere waardevermindering van de immateriële vaste activa is niet nodig. Derhalve wordt conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. Alle materiële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering. Derhalve wordt conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden.

Financiële vaste activa De leningen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode (het geen overeenkomt met de nominale waarde). De eerste waardering heeft plaatsgevonden tegen reëele waarde.

Voorraden Voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, rekening houdend met een voorziening voor incourante artikelen.

Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode (hetgeen overeenkomt met de nominale waarde), onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid opgenomen. Zowel in 2015 als in 2014 is geen voorziening gevormd.

Liquide middelen Liquide middelen bevatten kasgelden en bank- en spaartegoeden. Liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Continuïteitsreserve In 2014 heeft de Raad van Toezicht een nieuw reservebeleid vastgesteld. In dit beleid is vastgelegd dat volgens de richtlijn van de jaarverslaggeving een continuïteitsreserve wordt gevormd voor de dekking van risico’s op korte termijn en zeker te stellen dat de instelling ook in de toekomst aan haar verplichtingen kan voldoen. De organisatie wil hiervoor één jaar kosten werkorganisatie exclusief kosten fondsenwerving reserveren. In overeenstemming met dit besluit van de Raad van Toezicht bedraagt de continuïteitsreserve per 31 december 2015 € 3,6 miljoen. Volgens de VFI norm mag de continuïteitsreserve maximaal 1,5 keer de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Dit zou betekenen dat de continuïteitsreserve maximaal € 8,2 miljoen mag bedragen. De gevormde reserve blijft daar dus ruim onder.

Bestemmingsreserve De beperkte bestedingsmogelijkheid van de bestemmingsreserve is door de Raad van Toezicht bepaald en betreft geen verplichting. De Raad van Toezicht kan deze beperking zelf opheffen.

Overige reserves Overige reserves betreffen reservemiddelen die resteren na de eerder genoemde dotaties.

Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen betreffen middelen die zijn verkregen met een door derden aangegeven specifieke bestemming.

Personeelsbeloningen * Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze zijn verschuldigd aan werknemers. * Pensioenen SOS Kinderdorpen kent een toegezegde- bijdrageregeling waarbij SOS Kinderdorpen op contractuele basis premies aan een verzekeringsmaatschappij betaalt. Behalve de betaling van premies heeft 80

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 80

26-05-16 14:32

SOS Kinderdorpen geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn.

Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt, of tot een vermindering van toekomstige betalingen.

Overige financiële verplichtingen Leningen, crediteuren en overige lang- en kortlopende schulden worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieve-rentemethode (hetgeen voor SOS Kinderdorpen overeen komt met de nominale waarde). De eerste waardering heeft plaatsgevonden tegen reële waarde.

GRONDSLAGEN VOOR DE BEPALING VAN HET RESULTAAT Geoormerkte en niet geoormerkte giften - lopende en nieuwe projecten Er wordt een onderscheid gemaakt tussen giften, waarin mede begrepen periodieke donaties en ontvangsten van derden uit andere hoofde, waaraan door de gever expliciet een specifieke bestemming is gegeven (“geoormerkte giften”) en giften waarvoor de uiteindelijke bestemming door de gever aan de SOS Kinderdorpen wordt overgelaten (“niet geoormerkte giften”). Alle ontvangen giften worden aangewend voor bestedingen die worden gedaan binnen de doelstelling van SOS Kinderdorpen.

De bestedingen aan SOS programma’s bestaan zowel uit hulpverlening aan reeds lopende SOS programma’s (“bestaande programma’s”), zoals hulpverlening aan kinderen in bestaande kinderdorpen, als aan nieuwe SOS programma’s (“nieuwe programma’s”), zoals de financiering van de bouw van een kinderdorp, het voor het eerst mede financieren van de lopende kosten van een kinderdorp of het financieel bijdragen aan hulpverlening vanwege calamiteiten.

De Raad van Toezicht van SOS Kinderdorpen beoordeelt alle bestaande programma’s op basis van vastgestelde criteria (zoals geografische spreiding, programma’s waarvoor de nood het hoogst is, verdeling over de verschillende soorten programma’s etc.) en keurt de nieuwe programma’s goed alvorens daadwerkelijk tot betaling wordt overgegaan.

Voor nieuwe programma’s geldt dezelfde gedragslijn waarbij, naast de beoordeling of SOS Kinderdorpen het programma in het licht van haar doelstelling wenst te ondersteunen, aan de hand van gedetailleerde programmadossiers de financiële verplichting (commitment) wordt beoordeeld en als gevolg daarvan, deze al dan niet als verplichting wordt aanvaard en goedgekeurd.

De financiële verplichting tot het bijdragen aan programma’s wordt als verplichting (“nog te betalen aan SOS programma’s”) in de balans en als besteding (“besteed aan doelstelling, structurele hulp”) in de staat van baten en lasten opgenomen zodra de Raad van Toezicht deze heeft goedgekeurd en toezegging van deze verplichting aan SOS Children’s Villages International heeft plaatsgevonden. De betaling van deze verplichting geschiedt zodra de financiële middelen daadwerkelijk nodig zijn bij het betreffende SOS programma.

Ingeval een nieuw programma wordt goedgekeurd door de Raad van Toezicht en geen of onvoldoende geoormerkte giften daarvoor zijn ontvangen, dan wordt het ontbrekende saldo van de verplichting voor dit programma gefinancierd met reeds ontvangen niet geoormerkte giften. Geoormerkte giften voor dit programma die daarna worden ontvangen, worden alsnog en integraal aan dit nieuwe programma toegewezen en uiteindelijk besteed. Voor ditzelfde bedrag worden de eerder toegewezen niet geoormerkte giften aangewend voor andere programma’s.

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit nalatenschappen en legaten worden opgenomen in het jaar dat deze betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Dit wordt op basis van individuele beoordeling bepaald. Gezien het karakter van nalatenschappen en legaten wordt bij aankondiging aan SOS Kinderdorpen het volledig aangekondigde bedrag als bate verantwoord. Nalatenschappen belast met een vruchtgebruik worden niet als bate verantwoord, maar in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen toegelicht.

81

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 81

26-05-16 14:32

Aandeel in acties van derden De inkomsten uit acties van derden worden verantwoord in het jaar van ontvangst van de bijdrage.

Indien er directe verwervingskosten zijn gemaakt, worden deze verantwoord als kosten acties derden.

Overheidssubsidie Exploitatiesubsidies komen ten gunste van de staat van baten en lasten van het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde bestedingen komen of waarin de opbrengsten zijn gederfd dan wel het exploitatietekort zich heeft voorgedaan.

Directe kosten en kosten van de werkorganisatie De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling ‘Voorlichting en Bewustmaking’ en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Voor een nadere toelichting zie pagina 100 van de jaarrekening.

Tot de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie wordt gerekend: Kosten met betrekking tot subsidies en bijdragen, afdrachten, aankopen en verwervingen, uitbesteed werk, personeelskosten, huisvestingskosten, kantoor en algemene kosten, afschrijvingen en rente.

Deze kosten worden toegerekend op basis van onderstaande verdeelsleutel, met uitzondering van die bestedingen die rechtstreeks aan de doelstelling wordt toegerekend. Voor een nadere toelichting zie pagina 101 van de jaarrekening.

Structurele hulp 7% Voorlichting & Bewustmaking 27% Fondsenwerving 32% 1% Acties derden Verkrijgen subsidies 3% Beheer en administratie 30% 100%

Eenmaal in de drie jaar wordt de kostenverdeelsleutel opnieuw beoordeeld. De laatste beoordeling heeft in 2015 plaatsgevonden voor de begroting van 2016. Uit deze beoordeling is gebleken dat de gehanteerde verdeelsleutel in 2016 enigszins gewijzigd zal worden als gevolg van een iets andere inzet van tijd.

Teneinde te voldoen aan de eisen van het CBF dienen de kosten van de organisatie toegerekend te worden aan de hoofddoelstellingen van de organisatie alvorens het ‘kostenpercentage eigen fondsenwerving’ kan worden bepaald. Na toepassing van deze kostenverdeelsleutel komen de kosten eigen fondsenwerving als percentage van de baten uit eigen fondsenwerving in 2015 uit op 17,7% (2014 16,8%).

82

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 82

26-05-16 14:32

83

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 83

26-05-16 14:32

TOELICHTING OP DE BALANS 1. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De immateriële vaste activa betreft een website die wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering/ fondsenwerving en had het volgende verloop: bedragen in euro 2015 2014

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

109.733 32.671

109.733 10.724

Boekwaarde per 1 januari 77.062 99.009

Investeringen 0 0 0 0 Aanschafwaarde desinvesteringen Afschrijvingen -21.947 -21.947 Cumulatieve afschrijving desinvesteringen Mutaties gedurende het boekjaar -21.947 -21.947

Cumulatieve aanschafwaarde 109.733 109.733 Cumulatieve afschrijvingen 54.618 32.671 Boekwaarde per 31 december 55.115 77.062

Afschrijvingspercentage 20% 20%

84

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 84

26-05-16 14:32

2. MATERIËLE VASTE ACTIVA De materiële vaste activa bestaat geheel uit inventaris en heeft het volgende verloop:

bedragen in euro 2015 2014

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

369.678 305.260

502.633 389.426

Boekwaarde per 1 januari 64.418 113.207

Investeringen 38.621 9.894 Aanschafwaarde desinvesteringen -252.980 -142.849 Afschrijvingen -37.433 -58.683 Cumulatieve afschrijving desinvesteringen 252.980 142.849 Mutaties gedurende het boekjaar 1.188 -48.789

Cumulatieve aanschafwaarde 155.319 369.678 Cumulatieve afschrijvingen 89.713 305.260 65.606 64.418 Boekwaarde per 31 december

Afschrijvingspercentage 20% 20%

De materiële vaste activa betreft inventaris en computerapparatuur die wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering.

3. FINANCIËLE VASTE ACTIVA

De financiele vaste activa zijn als volgt opgebouwd: bedragen in euro 2015 2014

Lening uitgeleend geld 173.539 360.435 Nieuwe uitleningen 0 0 Aflossingen -113.815 -186.896 Stand per 31 december

59.724

173.539

De lening uitgeleend geld betreft een lening aan SOS Children’s Villages International voor het Strategic Growth Investment Programme (SGIP). SOS Kinderdorpen Nederland heeft hiervoor maximaal € 600.000 ter beschikking gesteld. Het SGIP heeft ten doel de fondsenwerving in landen met een groot groeipotentieel te stimuleren. De rente bedraagt 2% per jaar en wordt gebruikt om de kosten van SGIP te bekostigen. Er zijn leningen verstrekt aan: Italië, Hongarije, Ecuador, Colombia, Brazilië en de Verenigde Staten. Een aflossingschema is niet overeengekomen, zekerheden zijn niet gesteld.

85

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 85

26-05-16 14:32

4. VORDERINGEN EN OVERLOPENDE ACTIVA

Onder de vorderingen en overlopende activa zijn opgenomen: bedragen in euro 2015 2014

Vordering inzake nalatenschappen Te vorderen interest Vooruitbetaalde kosten Vordering ziekengeld Overige vorderingen

Stand per 31 december

1.034.327 150.345 73.303 5.341 575.208

1.854.972 173.720 97.869 1.303 2.025.388

1.838.524

4.153.252

De vordering inzake nalatenschappen had het volgende verloop: bedragen in euro 2015 2014

Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 1 januari 1.854.972 2.215.756 Aangekondigde nalatenschappen 2.840.075 2.628.611 Ontvangsten -3.660.720 -2.989.395

Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 31 december 1.034.327 1.854.972

De vordering op ICS in verband met MFSII ad â‚Ź 288.176 is gedaald ten opzichte van voorgaand jaar (â‚Ź 1.916.191). De vorderingen hebben een looptijd van minder dan 1 jaar.

86

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 86

26-05-16 14:32

5. LIQUIDE MIDDELEN De liquide middelen zijn als volgt te specificeren: bedragen in euro 2015 2014

ABN AMRO Spaarrekeningen/deposito’s 7.137.947 6.783.318 Rabobank Spaarrekening 6.170.595 6.091.489 Staalbankiers Solide Spaarrekening 0 38.017 ING spaarrekening 1.018.347 1.000.933 Banken 1.640.302 327.911 SNS Spaarrekening 51.595 31.930 Kas 723 1.777

Stand per 31 december 16.019.509 14.275.375

Alle liquide middelen die niet direct noodzakelijk zijn voor de besteding aan de doelstelling worden overgemaakt naar een depositorekening of een spaarrekening en zijn direct opeisbaar. Maandelijks wordt de financieringsbehoefte op korte termijn beoordeeld en worden gelden voor maximaal drie maanden in depot gezet. Deze gelden zijn indien noodzakelijk, tegen een geringe vergoeding, direct opeisbaar.

6. RESERVES Continuïteitsreserve In 2014 is door de Raad van Toezicht van SOS Kinderdorpen een nieuw reservebeleid vastgesteld.

Op basis van dit beleid is in 2015 de reserve verhoogd naar € 3,6 miljoen.

Grondslag voor de berekening van de continuïteitsreserve vormt een, door de Raad van Toezicht bekrachtigde, berekening van de organisatiekosten exclusief de fondsenwervende kosten van SOS Kinderdorpen. Volgens de VFI norm mag de continuiteitsreserve maximaal 1,5 keer de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Dit zou betekenen dat de continuiteitsreserve maximaal € 8,2 miljoen mag bedragen. bedragen in euro 2015 2014

Stand per 1 januari Mutatie continuïteitsreserve

Stand per 31 december

3.500.000 100.000

4.000.000 -500.000

3.600.000

3.500.000

87

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 87

26-05-16 14:32

Bestemmingsreserves De bestemmingsreserves zijn als volgt samen te vatten: bedragen in euro 2015 2014

Bestemmingsreserve fonds activa bedrijfsvoering Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten

Stand per 31 december

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 88

120.721 5.508.443

141.480 5.376.546

5.629.164

5.518.026

26-05-16 14:32

Bestemmingsreserve fonds activa bedrijfsvoering Hieronder is opgenomen het fonds activa bedrijfsvoering. In het fonds activa bedrijfsvoering is dat deel van het eigen vermogen afgezonderd dat niet zonder meer besteed kan worden, omdat daarmee materiële vaste activa voor de bedrijfsvoering zijn gefinancierd. Deze post had het volgende verloop: bedragen in euro 2015 2014

Stand per 1 januari 141.480 212.216 Resultaatbestemming -20.759 -70.736

Stand per 31 december 120.721 141.480

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedings­mogelijkheid is aangegeven door de Raad van Toezicht.

Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten SOS Kinderdorpen is verantwoordelijk voor steeds meer eigen kinderdorpen en programma’s, waardoor de lange temijnverplichtingen van onze organisatie aanzienlijk toenemen. Gezien het structurele karakter van onze hulp willen we ten allen tijde kunnen garanderen dat we de dagelijkse kosten van onze programma’s kunnen blijven financieren. Daarnaast moeten we constateren dat door het huidige economische klimaat de inkomstenontwikkeling onder druk staat. Daarom is in 2014 besloten om een bestemmingsreserve te vormen om de lopende kosten van de eigen kinderdorpen voor het komende jaar te kunnen garanderen. Deze reserve had het volgende verloop: bedragen in euro 2015 2014

Stand per 1 januari Mutatie Overige reserves Mutatie Continuïteitsreserve Resultaatbestemming resultaat boekjaar

Stand per 31 december

5.376.546 0 -100.000 231.897

2.600.000 2.953.540 500.000 -676.994

5.508.443

5.376.546

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door de Raad van Toezicht.

Overige reserves In 2014 zijn de beschikbare middelen in de Raad van Toezicht volledig bestemd voor de “Bestemmingsreserve toekomstige toekomstige dagelijkse kosten” (zie boven); per ultimo 2015 en 2014 resteren geen “Overige reserves”. bedragen in euro 2015 2014

Stand per 1 januari Mutatie Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten Resultaatbestemming resultaat boekjaar

Stand per 31 december

0 0 0

2.953.540 -2.953.540 0

0

0

89

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 89

26-05-16 14:32

7. BESTEMMINGSFONDSEN De bestemmingsfondsen zijn als volgt samen te vatten: bedragen in euro 2015 2014

Bestemmingsfonds geoormerkte giften Bestemmingsfonds noodhulp Haïti Bestemmingsfonds fonds op naam

790.810 218.570 32.135

910.750 203.612 28.804

Stand per 31 december

1.041.515

1.143.166

De beperkte bestedingsmogelijkheid van de fondsen is aangegeven door derden.

Bestemmingsfonds geoormerkte giften Dit bestemmingsfonds betreffen ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS organisaties. De ontvangen bedragen zijn ter financiering van de dagelijkse kosten van de verschillende kinderdorpen die geheel door SOS Kinderdorpen Nederland worden gefinancierd. bedragen in euro 2015 2014

Stand per 1 januari 910.750 683.194 Resultaatbestemming -119.940 227.556

Stand per 31 december 790.810 910.750

Bestemmingsfonds noodhulp Haïti Begin 2010 heeft de verwoestende aardbeving plaatsgevonden op Haïti. Hiervoor zijn specifieke middelen geworven voor ruim € 1 miljoen voor noodhulp. Hiervan is reeds uitgegeven: € 566.000 (2010), € 74.991 (2011), € 213.815 (2012), € 8.933 (2013) en € 48.105 (2014). In 2015 is nog € 14.957 ontvangen aan inkomsten. Het fonds zal in toekomstige jaren worden gebruikt voor financering van het noodprogramma van Haïti. Dit fonds had het volgende verloop: bedragen in euro 2015 2014

Stand per 1 januari 203.612 230.074 Inkomsten 14.958 21.643 Uitgaven 0 -48.105

Stand per 31 december 218.570 203.612

90

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 90

26-05-16 14:32

Bestemmingsfonds fonds op naam Hieronder is opgenomen het in 2008 opgerichte Doris Tuapante Kinderfonds, waarvan jaarlijks € 2.500 ter beschikking wordt gesteld aan een fonds op naam, waarvan de doelstelling luidt: het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek het SOS Kinderdorp Bogotá Colombia SA. Dit fonds had het volgende verloop: bedragen in euro 2015 2014

Stand per 1 januari 28.804 25.729 Resultaatbestemming 3.331 3.075

Stand per 31 december 32.135 28.804

8. LANGLOPENDE SCHULDEN (MET EEN LOOPTIJD VAN LANGER DAN 1 JAAR) bedragen in euro 2015 2014

Stand per 31 december

347.210

937.000

De verplichting betreft de toezegging van de partners in Afrika binnen het MFSII - programma voor de financiering van een exitstrategie na afloop van de subsidieperiode na 31 december 2015.

9. NOG TE BETALEN INZAKE SOS-PROGRAMMA’S OP DE KORTE TERMIJN De nog te betalen inzake SOS-programma’s op korte termijn kan als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2015 2014

Contributies, donaties, giften en schenkingen 50.255 56.242 Acties 814.181 954.414 Schenkingen met een speciaal doel 231.522 394.891 Nalatenschappen 76.374 590.414 Toegezegde bijdrages vanwege projecten 4.458.124 4.676.294 Vooruitontvangen subsidie Lead (Next Economy programma) 700.000 0 Subsidies 88.701 179.504

Stand per 31 december 6.419.157 6.851.759

Bovenstaande verplichtingen betreffen ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS organisaties, maar al wel zijn toegezegd richting SOS Children’s Villages International. Het bedrag genoemd onder ‘contributies, donaties, giften en schenkingen’ heeft betrekking op nog (door) te betalen dagelijkse kosten van verschillende kinderdorpen.

De post ‘acties’ betreft met name de opbrengsten van de noodhulpacties voor de ramp in Nepal en voor de vluchtelingencrisis.

91

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 91

26-05-16 14:32

De verplichting uit giften met een specifieke bestemming opgenomen onder ‘schenkingen met een speciaal doel’ bestaat uit een groot aantal schenkingen van verschillende grootte en voor verschillende SOS programma’s. Deze giften zullen zoveel mogelijk worden doorbetaald in 2016 en voor meerjarige programma’s ook in de jaren daarna.

De giften verantwoord onder ‘nalatenschappen’ worden zo spoedig mogelijk na ontvangst doorbetaald aan de specifieke SOS programma’s.

De post ‘Toegezegde bijdrages vanwege programma’s’ bevat programmaverplichtingen, door SOS Kinderdorpen aangegaan met goedkeuring van de Raad van Toezicht en gecommuniceerd met SOS Children’s Villages international en is per 31 december als volgt samengesteld: Land

Plaats

SOS-project

2014 2015

2013 2014

863.550 589.790 412.665 410.000 390.386 350.991 295.000 283.751 261.399 150.000 93.848 92.000

283.000 0 843.324 0 458.793 775.991 0 283.751 250.000 150.000 116.178 0

80.000 76.227 73.517 35.000 0 0 0 0 0

0 245.000 500.000 400.000 164.582 110.989 70.229 15.000 9.457

4.458.124

4.676.294

bedragen in euro

Tsjaad N’Djamena Renovatie kinderdorp Post MFS Kenia, Ghana en Nigeria Guatemala Santa Cruz Bouw kinderdorp/gezinsversterkend programma Guinee Bissau Eductieprogramma Ghana Diversen Quality Education Now India Mussoori Renovatie kinderdorp Malawi Save my mother, fase II Guinee Bissau New Blood EU programma (eigen bijdrage) Gambia Save my mother Gambia, fase II Kenia Project Economic Enpowerment Macedonië Lovely home for every Child Wereld Social inclusion onderzoek Ivoorkust Yamoussoukro/

Aboisso ICT programma Ivoorkust Yamoussoukro Additionele investeringen, Reinnovation Diversen Sustainable Path Implementation Fund Ivoorkust Abobe Gare Reinnovatieprogramma Ivoorkust Yamoussoukro Bouw kinderdorp/gezinsversterkend programma Tsjaad Extra kosten dorp Vietnam Thai Binh Bouw kinderdorp/gezinsversterkend programma Albanië Advocacy De-I overige programma’s Stand per 31 december

Bovenstaande bedragen betreffen het nog niet betaalde deel van de door de SOS Kinderdorpen aangegane projectverplichtingen. Een gedeelte van deze verplichtingen kan een langlopende karakter hebben dan één jaar. Gezien de afhankelijkheid van de vorderingen van de bouw en steeds wijzigende lokale omstandigheden kan dit niet uitgesplitst worden.

De ‘Nog te betalen subsidies’ betreffen ontvangen subsidies van subsidiegevers welke nog moeten worden besteed.

92

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 92

26-05-16 14:32

10. VOORUITONTVANGEN SCHENKINGEN De vooruitontvangen schenkingen bestaan uit twee vooruitontvangen schenkingen. In 2008 is een schenking ontvangen van € 50.000, welke in 10 termijnen van € 5.000 wordt verminderd. Over deze schenking is rente verschuldigd, gelijk aan de ontvangen rente van de depositorekening. In 2012 is een nieuwe schenking ontvangen van € 50.000, welke met € 10.000 per jaar wordt verminderd. Over deze schenking wordt geen rente vergoed.

11. OVERIGE SCHULDEN EN NOG TE BETALEN KOSTEN De post ‘Overige schulden en te betalen kosten’ kunnen als volgt worden gespecificeerd:

bedragen in euro 2015 2014

Crediteuren 437.753 542.141 Belastingen en premies sociale verzekeringen 58.271 67.144 Vakantiegeld- en vakantiedagen 111.259 108.547 Overige schulden en nog te betalen kosten 374.149 40.863

Stand per 31 december 981.432 758.695

De belastingen en premies sociale verzekeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2015 2014

Af te dragen loonbelasting 37.995 44.083 Af te dragen sociale lasten 20.276 23.061

Stand per 31 december 58.271 67.144

De schulden hebben een looptijd van minder dan 1 jaar.

93

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 93

26-05-16 14:32

12. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Huur Sinds 1 juli 2015 wordt kantoorruimte gehuurd in het kantoorgebouw “Communication House” aan de Maassluisstraat te Amsterdam. De huurprijs per jaar, inclusief servicekosten, bedraagt per 1 juli 2015 € 46.000 per jaar. Het contract loopt tot 30 juni 2019, de resterende verplichting bedraagt voor 3,5 jaar € 161.000. Hiertoe is een garantie afgegeven van € 31.930.

Lease SOS Kinderdorpen is begin 2013 een leaseovereenkomst aangegaan met betrekking tot kantoor­ inventaris. De totale leasekosten bedragen € 4.299 op jaarbasis, waarbij het contract een looptijd van 60 maanden kent.

Financiering lopende uitgaven dorpen Running costs voor onze eigen dorpen en programma’s worden niet opgenomen als verplichting tenzij het een tijdelijk programma betreft:

Eigen kinderdorpen SOS NL vanaf 1 januari 2016 verantwoordelijk voor de volgende programma’s: CV Kisumu CV Meru CV Gulu CV Kakiri CV Canchungo CV N’Djamena CV Aboisso CV Yamoussoukro CV Asiakwa CV Kumasi CV Tema CV Lhasa CV Lembang CV Medan CV Tabanan CV Thai Binh CV Hemeiusi CV Santa Ana CV Santa Cruz CV Sao Bernardo

Kenia Kenia Oeganda Oeganda Guinee Bissau Tsjaad Ivoorkust Ivoorkust Ghana Ghana Ghana China Indonesië Indonesië Indonesië Vietnam Roemenië Costa Rica Guatemala Brazilië

Rechten nalatenschappen Ultimo 2015 zijn er geen nalatenschappen die zijn belast met vruchtgebruik

Meerjarige financiële rechten en verplichtingen SOS Kinderdorpen heeft de volgende toekenningen van subsidies ontvangen: • Van het Ministerie van Buitenlandse Zaken is een bedrag toegekend verkregen van € 13.454.639 (waarvan € 2.193.106 eigen bijdrage ‘SOS Kinderdorpen betreft) voor MFSII voor de periode 2011-2015.

Hiervan is inmiddels (per 31 december 2015) € 10.973.359 ontvangen. In 2015 is € 2.671.384 aan MFS II inkomsten verantwoord, en is € 3.015.335 aan de doelstelling besteed.

• Van de EU is daarnaast een bedrag toegekend van € 514.010 (inclusief een eigen bijdrage van € 128.502) voor een project in Guinee Bissau voor de periode 2013-2016. Hiervan is inmiddels € 346.957 ontvangen.

• Van de EU is in 2013 een bedrag toegekend van € 98.959 voor een project in Servië voor de periode 2014-2015. Hiervan is inmiddels € 79 176 ontvangen.

94

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 94

26-05-16 14:32

95

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 95

26-05-16 14:32

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 13. BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING

De baten uit eigen fondsenwerving kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Contributies, donaties, giften en schenkingen Kindpeten 1.558.172 1.776.216 1.266.935 Dorpsvrienden 930.243 1.060.418 977.362 Huisvrienden 1.483.582 1.442.763 1.601.005 Vrienden 6.441.435 5.905.634 6.300.249 Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen

10.413.432

10.185.031

10.145.551

Acties SOS magazines, Voorjaarsmailing & Kerstmailing - ongelabeld 251.159 261.000 19.435 SOS magazines, Voorjaarsmailing & Kerstmailing - gelabeld 37.181 0 143.603 288.340 261.000 163.038 Totaal kwartaalprojecten

Noodhulp Nepal 710.685 0 0 113.956 0 0 Noodhulp Macedonië Noodhulp Syrië 55.637 0 14.284 Noodhulp Filipijnen 0 0 58.486 Noodhulp Ebola 35.570 0 290.308 Noodhulp Zuid-Soedan 10.916 0 100.625 0 Noodhulp 36.604 100.000 Totaal Noodhulpacties 963.368 100.000 463.703

Overige acties gelabeld 76.478 524.859 46.858 Overige ongelabelde acties 76.757 358.901 24.776 Totaal acties

1.404.943

1.244.760

698.375

Schenkingen met een speciaal doel Giften voor een specifiek SOS programma 1.629.046 2.067.646 1.493.578

Nalatenschappen SOS algemeen 2.802.075 2.700.000 2.601.211 Bestemd voor een specifiek SOS Kinderdorp 38.000 300.000 27.400 2.840.075 3.000.000 2.628.611 Totaal nalatenschappen

Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen

16.287.496

16.497.437

14.966.115

96

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 96

26-05-16 14:32

14. BATEN UIT ACTIES VAN DERDEN De acties van derden zijn als volgt samengesteld: bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Nationale Postcode Loterij Reguliere bijdrage 1.350.000 1.350.000 1.350.000 Goede doelenveiling en overige acties van derden 6.794 10.000 7.719 1.356.794 1.360.000 1.357.719

15. SUBSIDIES VAN OVERHEDEN De subsidies van overheden kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

MFSII 2.671.384 2.643.004 EU subsidie Guinee Bissau 232.007 118.585 EU subsidie Servie 0 79.166 2.903.391 2.826.145 2.840.755

16. BATEN UIT BELEGGINGEN De baten uit beleggingen kunnen als volgt worden samengevat: bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Rentebaten 165.916 160.000 208.720

97

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 97

26-05-16 14:32

Rendement spaar- en beleggingsvormen afgelopen 5 jaar bedragen in euro gemiddeld

spaar-

rendement resultaat spaar

totaal

2015 2014 2013 2012 2011

1,10% 165.916 165.916 1,33% 208.720 208.720 1,76% 285.515 285.515 1,96% 358.125 358.125 2,06% 400.567 400.567

gemiddeld %

1,64%

In 2010 heeft SOS Kinderdorpen een vermogensbeheerplan opgesteld, waarin is vastgelegd dat we onze liquiditeiten niet beleggen, omdat we vinden dat we niet kunnen speculeren met het geld van onze donateurs.

17. BESTEED AAN DOELSTELLINGEN De bestedingen aan de doelstelling gedurende het boekjaar kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Directe hulp SOS kinderdorpen 2.488.416 2.836.634 2.244.298 SOS gezinnen 1.485.924 1.442.763 1.621.519 Kwartaalprojecten met bestemming 37.181 0 163.038 Noodhulpacties 963.368 100.000 463.703 Bestemd voor nieuwe programma’s (inclusief vrijval) 2.361.588 1.615.396 2.810.890 2.682.461 4.159.407 2.518.671 Bijdrage aan SOS programma’s Subsidieprojecten 2.972.334 3.049.196 2.998.310 Uitvoeringskosten 1.712.572 1.161.536 1.510.135 14.703.844 14.364.932 14.330.564

Voorlichting en bewustmaking Directe kosten 1.167.349 1.347.436 1.206.380 Uitvoeringskosten 813.786 962.497 820.927 1.981.135 2.309.933 2.027.307

Totaal besteed aan de doelstelling 16.684.979 16.674.865 16.357.871

In % van de totale baten In % van de totale lasten

80,55% 80,98%

80,00% 78,54%

84,44% 82,13%

98

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 98

26-05-16 14:32

99

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 99

26-05-16 14:32

100

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 100

26-05-16 14:32

• Publiciteit en communicatiekosten m.b.t. fondsenwerving • Personeelskosten • Bestuurskosten • Huisvestingskosten

• Automatisering • Algemene kosten • Reis- en verblijfskosten • Afschrijvingen • Rente

De uitvoeringskosten van SOS Kinderdorpen bestaan uit:

Bij het toerekenen van de kosten wordt eerst vastgesteld of deze direct toerekenbaar zijn aan de categorieen: doelstelling 1 (structurele hulp), doelstelling 2 (voorlichting & bewustmaking), acties derden, subsidies, beleggingen en Beheer en Administratie.

De externe kosten voor de diverse subsidieprogramma’s zijn direct toegerekend aan de doelstelling ‘directe hulp’.

De kosten van de werkorganisatie worden verdeeld over de volgende categorieën: • Doelstelling 1: Structurele hulp aan weeskinderen en verlaten kinderen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de aan derden verstrekte subsidies en de kosten van de eigen activiteiten in het kader van de doelstelling.

• Doelstelling 2: Voorlichting en bewustmaking over het wereldwijde werk van SOS Kinderdorpen zoals vastgelegd in artikel 2 van de statuten. Hierbij is sprake van een consistent voorlichtingsbeleid.

• Kosten voor de werving van baten uit eigen fondsenwerving. Alle kosten van activiteiten die ten doel hebben mensen te bewegen geld te geven voor één of meer van de doelstellingen, worden aangemerkt als kosten werving baten.

• Kosten voor de werving van acties derden. Hieronder worden de kosten opgenomen die de instelling maakt in het kader van een actie van derden. Acties van derden betreffen bijdragen uit nationale loterijen, puzzelacties van bladen etc. en bijdragen van andere fondsenwervende instellingen.

Subsidies en bijdragen 906.881 906.881 912.000 873.776 Afdrachten 12.991.274 12.991.274 13.203.396 12.820.429 0 0 Kosten acties derden Publiciteit en communicatie 63.703 1.167.349 1.913.985 3.145.037 3.515.765 2.762.333 Personeelskosten 394.244 571.799 677.688 21.178 63.533 635.333 2.363.775 2.753.930 2.370.898 Bestuurskosten 15.893 15.893 12.000 10.662 6.197 23.904 28.330 885 2.656 26.560 88.532 96.000 133.883 Huisvestingskosten Automatiseringskosten 16.338 63.019 74.689 2.334 7.002 70.021 233.403 211.100 178.084 186.777 115.087 136.400 4.262 12.788 127.874 583.188 371.250 616.988 Algemene kosten Reis- en verblijfskosten 134.273 23.945 28.379 887 2.661 26.602 216.747 84.523 69.187 Afschrijving 4.157 16.032 19.001 594 1.781 17.815 59.380 70.500 80.630 Rente 0 0

Totaal 14.703.844 1.981.135 2.878.472 30.140 90.421 0 920.098 20.604.110 21.230.464 19.916.870

Verdeling 7% 27% 32% 1% 3% 0% 30% 100%

doelstelling werving baten beheer totaal begroot totaal

en adm 2015 2015 2014

directe voor- fondsen- acties subsidies beleg-

hulp lichting werving derden gingen

bedragen in euro

18. TOEREKENING KOSTEN VERDELING KOSTEN NAAR BESTEMMING

101

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 101

26-05-16 14:32

voorlichting

fondsenwerving

totaal 2015

begroot 2015

totaal 2014

Onder de directe kosten worden de kosten opgenomen gemaakt ten behoeve van werving en promotie. De toerekening aan de doelstelling “Voorlichting en Bewustmaking” en aan kosten eigen fondsenwerving is als volgt:

De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling ‘Voorlichting en Bewustmaking’ en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.

Toerekening directe kosten publiciteit en communicatie

Voor een nadere toelichting op de gehanteerde verdeelsleutel in 2015 voor het toerekenen van onze uitvoeringskosten zie pagina 100 van de jaarrekening.

Direct marketing donateurs 25% 17.716 75% 53.148 70.864 200.500 81.828 Direct marketing publiek 25% 541.047 75% 1.623.145 2.164.192 2.065.100 1.216.144 50% 48.454 50% 48.453 96.907 132.000 43.994 SOS-bulletins donateurs Mailing donateurs informatief 75% 61.554 25% 20.518 82.072 143.000 0 Advertenties 50% 22.550 50% 22.550 45.100 45.000 69.599 50% 1.242 50% 1.243 2.485 7.450 2.652 Representatiekosten Overige promotiekosten 75% 75.614 25% 25.204 100.818 44.100 111.002 50% 13.116 50% 13.117 26.233 32.000 11.586 Marktonderzoek Voorlichtingsmateriaal 75% 5.485 25% 1.828 7.313 15.800 2.331 Promotiemateriaal 100% 137.047 0% 0 137.047 80.000 103.596 TV/radioproducties publiek 75% 146.015 25% 48.671 194.686 200.000 226.629 DRTV 50% 35.806 50% 35.807 71.613 475.000 798.325 75% 58.042 25% 19.347 77.389 64.815 78.579 Website Vrijwilligersnetwerk 75% 2.864 25% 954 3.818 11.000 1.742 Tbv directe hulp 100% 797 0% 0 797 0 14.326

Totaal directe kosten 1.167.349 1.913.985 3.081.334 3.515.765 2.762.333

bedragen in euro

Directe kosten

Deze uitvoeringskosten voor de eigen organisatie worden grotendeels doorbelast op basis van het aantal fte’s. Uitzonderingen hierop zijn: • Bestuurskosten, deze worden op basis van de aanbevelingen van VFI 100% toegerekend aan de post beheer en administratiekosten.

• Kosten voor de werving van baten uit subsidies. Hieronder vallen de kosten welke worden gemaakt om subsidies te verkrijgen.

• Kosten voor de werving van baten uit beleggingen. Dit betreffen onder meer de bankkosten en kosten van beheer door derden en de eigen organisatie. Hieronder vallen ook de rentebaten en lasten.

• Kosten voor beheer en administratiekosten. Kosten voor beheer en administratiekosten zijn die kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet kunnen worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten.

18. TOEREKENING KOSTEN (VERVOLG) Personeelskosten De personeelskosten kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Salarissen 1.608.923 1.791.400 1.704.316 Sociale lasten 153.039 221.650 171.828 Pensioenlasten 142.352 155.000 160.670 Overige personeelslasten 459.461 585.880 334.084 2.363.775 2.753.930 2.370.898

19. KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Directe kosten 1.913.985 2.202.829 1.541.627 Uitvoeringskosten 964.487 1.140.737 972.950 2.878.472 3.343.566 2.514.577

In % van de baten eigen fondsenwerving 17,67% 20,27% 16,80%

Het % van de kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van de baten eigen fondsenwerving is lager dan begroot en ligt beduidend onder het door CBF toegestane % van 25%.

20. KOSTEN ACTIES DERDEN bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Directe kosten Uitvoeringskosten 30.140 35.648 30.405 30.140 35.648 30.405

In % van de opbrengsten acties derden 2,22% 2,62% 2,24%

102

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 102

26-05-16 14:32

21. KOSTEN VERKRIJGING SUBSIDIES OVERHEDEN bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Uitvoeringskosten 90.421 106.944 91.214

In % van de opbrengsten subsidies 3,11% 3,78% 3,21%

22. KOSTEN VAN BELEGGINGEN De kosten beleggingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Bankrente Koersresultaat vreemde valuta 0 0 0

23. KOSTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE bedragen in euro 2015 2015 2014

werkelijk

begroot

werkelijk

Kosten beheer en administratie

920.098

1.069.441

922.803

In een % van de lasten

4,5%

5,0%

4,6%

Werknemers Het aantal fulltime arbeidsplaatsen op het kantoor in Amsterdam bedraagt 33,8 over geheel 2015 (begroot 36,2). In 2014 waren dit 35,5 arbeidsplaatsen. Hiervan waren 0 werknemers werkzaam buiten Nederland (2014: 0)

Beloning Raad van Toezicht De leden van de Raad van Toezicht hebben een vergoeding voor gemaakte onkosten ontvangen van â‚Ź 1.000 per lid. Aan de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Advies zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

103

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 103

26-05-16 14:32

Directiebeloning 2015

bedragen in euro

Margot Ende

Dienstverband Aard (looptijd) onbepaalde tijd Uren 36 Parttime% 96% 1/1 - 31/12 Periode

Bezoldiging (EUR) Jaarinkomen: Brutoloon/salaris 93.384 Vakantiegeld 7.281 Eindejaarsuitkering 0 Variabel inkomen 0 100.665 *1 SV lasten (wg deel) Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten (wg deel) Overige beloningen op termijn Uitkeringen beeindiging dienstverband

9.002 13.567 11.317 0 0

Totaal 2015 134.551 131.528 Totaal 2014

* 1.

Dit is het salaris wat wordt getoetst aan de VFI norm, omdat de VFI norm toetst aan het jaarinkomen dat bestaat uit 12 maandsalarissen, vakantiegeld, eventuele eindejaarsuitkeringen inclusief 13e/14e maand en toegekend variabel inkomen.

De zwaarte van de directiefunctie is getoetst aan de hand van de “Adviesregeling Beloningen Directeuren van Goede doelen”. Deze adviesregeling is vastgesteld door de branchevereniging VFI op 7 december 2005. Op grond van deze regeling is de functie van algemeen directeur binnen SOS Kinderdorpen ingedeeld in functiegroep H. Het maximum brutojaarsalaris voor functiegroep H bedraagt € 109 550 in 2015. Het salaris van onze directeur blijft hier met € 100.665 ruim onder.

Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

Amsterdam, 2015

M.J.G. Ende - van den Broek Algemeen directeur

104

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 104

26-05-16 14:32

SOS Kinderdorpen jaarverslag over 2015.indd 75

30-05-16 10:31

SOS Kinderdorpen jaarverslag over 2015.indd 76

30-05-16 10:31

SOS Kinderdorpen jaarverslag over 2015.indd 77

30-05-16 10:31

8.4 OVERIGE INFORMATIE Onderdeel internationale organisatie Alle bestedingen aan directe hulp worden rechtstreeks overgemaakt naar de lokale SOS organisaties, met uitzondering van de bestedingen van kindsponsoren en dorpsvrienden, welke via het sponsorship office in Wenen naar de lokale SOS organisaties wordt overgemaakt in verband met besparing van bankkosten.

De internationale organisatie neemt geen kosten voor haar rekening ten bate van de fondsenwerving in Nederland.

Aangezien wij onze jaarrekening eerder opstellen, beschikken wij niet over de recente cijfers van onze internationale organisatie. Uit de rapportage over 2014 hebben wij bijgaande gegevens overgenomen om toch een beeld te geven van de positie van SOS Kinderdorpen ten opzichte van SOS Children’s Villages International.

De totale inkomsten van de internationale organisatie bedragen over 2014 € 1.047 miljoen (2013: € 991 miljoen), 4% meer dan in 2013. De kosten voor administratie, voorlichting en fondsenwerving bedragen in totaliteit € 172 miljoen (2013: € 182 miljoen). Dit betekent dat € 875 miljoen internationaal beschikbaar is voor onze projecten.

Transacties met verbonden partijen In 2015 hebben uitsluitend transacties met betrekking tot de afdracht van de contributie SOS Children’s Villages International plaatsgevonden (€ 906.881), wat is bestemd voor de coördinatie van onze internationale projecten. Via het sponsorship office in Wenen zijn de bijdragen van kindsponsoren en dorpsvrienden doorbetaald (€ 2.488.415).

Giften in natura In 2015 heeft SOS Kinderdorpen baat gehad bij verschillende vormen van sponsoring. Een daarvan is gesponsorde advertentieruimte. Naast gesponsorde advertentieruimte heeft SOS Kinderdorpen tevens baat gehad bij Free Publicity met een geschatte waarde van circa € 5,0 miljoen (2014: € 3,6 miljoen). Partners die bijdroegen aan dit resultaat waren o.a.: 100% NL, Funda, Deen Magazine en de Nationale Postcode Loterij.

Verder kijken we met trots terug op een bijzondere actie die wij samen met SBS Broadcasting organiseerden rondom ons 50-jarig jubileum. Bedrijven werd gevraagd ons te steunen door vijf seconden mediaruimte te doneren. In de secondespot feliciteerde het bedrijf SOS Kinderdorpen met haar 50 jarig jubileum. De reacties waren enthousiast. Vijftien bedrijven doneerden doneerde hun mediazendtijd aan SOS Kinderdorpen.

Net als in voorgaande jaren heeft in 2015 ook sponsoring in de vorm van dienstverlening en producten plaatsgevonden. Dit betreft onder andere vliegmijlen door KLM, advisering en trainingen.Deze giften in natura zijn niet gewaardeerd in de jaarrekening.

Gebeurtenissen na balansdatum Er is geen sprake van gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen.

108

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 108

26-05-16 14:32

8.5 BEGROTING 2016 bedragen in euro 2016 2015 2015

begroot werkelijk begroot BATEN

Baten uit eigen fondsenwerving 17.218.435 16.287.496 16.497.437 Baten uit acties van derden 1.360.000 1.356.794 1.360.000 Subsidies van overheden 800.000 2.903.391 2.826.145 Baten uit beleggingen 150.000 165.916 160.000 19.528.435 20.713.597 20.843.582 Som der baten

LASTEN

Besteed aan doelstellingen Directe hulp 12.899.857 14.703.844 14.364.932 Voorlichting en bewustmaking 2.332.323 1.981.135 2.309.933 Som besteed aan doelstellingen

15.232.180

16.684.979

16.674.865

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 3.581.669 2.878.472 3.343.566 Kosten acties derden 34.115 30.140 35.648 Kosten verkrijging subsidies overheden 170.575 90.421 106.944 Kosten van beleggingen 0 0 0 Som werving baten

3.786.359

2.999.033

3.486.158

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 852.873 920.098 1.069.441 Som beheer en administratie

852.873

920.098

1.069.441

Som der lasten 19.871.412 20.604.110 21.230.464

RESULTAAT -342.977 109.487 -386.882

Kosten fondsenwerving in % baten fondsenwerving

20,8%

17,7%

Beheer en administratiekosten in % totale bestedingen 4,3% 4,5%

Resultaatbestemming: ContinuĂŻteitsreserve pm 231.897 Bestemmingsreserve activa pm -20.759 Bestemmingsreserve toekomstige dagelijkse kosten pm 0 Overige reserves pm 0 Bestemmingsfonds geoormerkte giften pm -119.940 Bestemmingsfonds actie voedselprijzen pm 0 Bestemmingsfonds nalatenschappen pm 0 Bestemmingsfonds noodhulp HaĂŻti pm 14.958 Bestemmingsfonds Doris Tuapante pm 3.331

pm 109.487

20,3% 5,0%

pm pm pm pm pm pm pm pm pm pm

109

410-031 JAARREK-2015-v6 WT.indd 109

26-05-16 14:32

VERANTWOORDINGSVERKLARING De directie en de Raad van Toezicht van de Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen onderschrijven de drie principes van goed bestuur: • Een duidelijke scheiding tussen toezicht houden, besturen en uitvoeren • Optimalisering van de besteding van middelen • Het streven naar optimale relaties met belanghebbenden

Toezichthouden, besturen en uitvoeren Raad van Toezicht Het toezicht op de verantwoorde besturing van onze organisatie ligt in handen van de Raad van Toezicht. Voorzitter van de RvT was in 2015 Karien van Gennip, directeur ING Private Banking en Beleggen Nederland (scheidend in september 2015). In september 2015 opgevolgd door Arian Buurman, algemeen directeur STER. De RvT denkt mee over de langetermijnvisie en de strategie van de organisatie. Belangrijkste taken van de RvT zijn het houden van toezicht op de directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie, het goedkeuren van de bestedingsvoorstellen en budgetten. De RvT ziet erop toe dat de doelstellingen van de organisatie worden gerealiseerd en houdt daarbij in het bijzonder een efficiënte fondsenwerving en bedrijfsvoering in het oog. De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines en expertise. De leden van de RvT zetten hun ervaring en kennis belangeloos in.

Algemeen directeur Margot Ende-van den Broek is sinds 15 juni 2011 algemeen directeur van SOS Kinderdorpen Nederland. De directeur wordt aangesteld door de RvT en legt daaraan verantwoording af. De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement. De directeur geeft leiding aan de organisatie en zij vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern.

Zij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid, stelt plannen, begrotingen en de jaarrekening vast en kent budgetten toe. De algemeen directeur is eindverantwoordelijk, maar werkt nauw samen met het managementteam met wie zij elk jaar de kaders voor het nieuwe jaarplan vaststelt.

Controle & Bijsturing De algemeen directeur en de RvT werken nauw samen en bepalen samen de kaders voor nieuwe jaarplannen. De algemeen directeur houdt de RvT aan de hand van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de leden de activiteiten en resultaten kunnen toetsen aan het beleid en de voortgang kunnen bewaken. Wanneer er vragen zijn over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met de directeur.

Ook kan de RvT suggesties geven over aanpassingen binnen het beleid.

Code Goed Bestuur SOS Kinderdorpen Nederland is gelieerd aan SOS Children’s Villages International en beschikt over een onafhankelijke structuur met een eigen bestuur. Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code voor Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisatie. Dit betekent onder andere dat het dagelijkse bestuur van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT).

Externe richtlijnen & extern toezicht Behalve aan de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen houdt SOS Kinderdorpen Nederland zich bij de uitvoering van haar taken aan de volgende richtlijnen: • Gedragscode van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) • CBF-keurmerk • Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) • Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen voor de jaarverslaglegging.

• Richtlijnen Transparantprijs Extern toezicht wordt uitgeoefend door PwC Accountants. Naast de besprekingen die de directeur en de manager Bedrijfsvoering voeren met de accountants, vindt eveneens overleg plaats tussen onze financiële auditcommissie binnen de RvT en de accountants.

110

Optimale besteding van middelen Fondsenwerving SOS Kinderdorpen is afhankelijk van de giften van donateurs en andere partijen die ons steunen. Daarom vinden we het uitermate belangrijk dat onze achterban vertrouwen in ons heeft. We voldoen niet alleen aan alle wettelijke eisen en richtlijnen, we doen er alles aan om op verantwoorde wijze fondsen te werven. Door middel van voorlichting, een professionele werkwijze en transparante verslaglegging vertellen we onze donateurs en relaties hoe, wanneer en waar hun geld wordt besteed. We hechten er veel belang aan dat we ons werk kostenbewust doen, zodat het geld van onze donateurs zorgvuldig en efficiënt wordt besteed.

Financieel toezicht Op de financiële huishouding van SOS Children’s Villages International wordt zorgvuldig toezicht gehouden. Onze moederorganisatie heeft een sterk en nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat tevens jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. SOS Kinderdorpen Nederland heeft, net als alle andere SOS organisaties, zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken. We krijgen inzage in de financiën, ontvangen accountantsrapportages en projectverslagen en kunnen facturen en doorbetalingen van donaties controleren.

Beleggingsbeleid We kiezen er bewust voor om de gelden die wij ter beschikking krijgen, niet te beleggen. Wanneer wij gelden niet direct kunnen doorbetalen omdat we voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw of een programma, zetten wij deze gelden vast op een depositorekening of spaarrekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s mogen lopen en speculeren dus niet met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe programma’s.

In 2010 hebben wij een vermogensbeheerplan opgesteld: hierin zijn richtlijnen vastgesteld met betrekking tot ons vermogensbeheer.

Risicomanagement Om onze meerjarendoelstellingen te behalen, zorgen we ervoor dat de geïdentificeerde risico’s (financieel, fiscaal, fondsenwerving, reputatie, ICT en in de uitvoering van programma’s) zo goed mogelijk in kaart zijn gebracht en de beheersmaatregelen voldoende zijn. Tweemaal per jaar staat risicobeheersing expliciet op de agenda van het managementteam. Op basis van een uitgebreide inventarisatie, die voor het eerst in 2011 is uitgevoerd, wordt dit jaarlijks opnieuw bekeken en worden bekende en potentiële nieuwe risico’s besproken en vastgelegd in een risicoregister.

Salariëring Alle medewerkers van SOS Kinderdorpen verdienen een salaris dat marktconform is in de sector. De beloningssystematiek die SOS Kinderdorpen hanteert, is opgesteld in samenwerking met Hay Group. Er worden verder geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt noch komen medewerkers in aanmerking voor een bonus. Het bruto jaarsalaris van onze algemeen directeur bedroeg in 2015 € 100.665 (op basis van part time contract en inclusief vakantiegeld). Dat ligt binnen de gestelde maxima van de richtlijn voor algemeen directeur-salarissen van de VFI.

Optimale relaties met belanghebbenden Voor ons is een goede relatie met al onze belanghebbenden ontzettend belangrijk. Dit zijn aan de ene kant particuliere donateurs, partners en netwerken, schenkers van bijzondere giften & nalatenschappen en institutionele donoren. Aan de andere kant zijn dat werknemers, vrijwilligers, de Raad van Toezicht, de Raad van Advies, SOS Children’s Villages International, de ambassadeurs, externe toezichthouders en de media.

Communicatie met de donateursgroepen De fondsenwervende activiteiten richten zich op vier segmenten: Particulieren, Bijzondere giften en nalatenschappen, Partners en netwerken en Institutionele donoren. Ieder segment is verantwoordelijk voor de communicatie met de eigen achterban. De communicatie met partners en netwerken, institutionele donoren en schenkers van bijzondere giften & nalatenschappen gaat vrijwel altijd één op één. Zo waarborgen we een goede relatie met de donor. De groep particuliere donoren wordt uitgesplitst naar kindsponsoren, structurele donateurs van een kinderdorp of structurele donateurs voor ons wereldwijde werk. De communicatie met deze specifieke groepen verschilt en wordt gesegmenteerd met behulp van onze donateursdatabase. We informeren al onze donateurs specifiek over het werk en de programma’s waar zij een donatie voor doen.

111

Leren van feedback en klachten We vertellen over hoogtepunten, maar ook over tegenslagen in ons werk, omdat we ervan overtuigd zijn dat eerlijke voorlichting over de problematiek en de uitdagingen voor onze medewerkers in het veld tot meer begrip voor ons werk leidt onder het publiek. We informeren onze achterban niet alleen, we willen ook weten wat zij vinden en willen. Via persoonlijk contact, donateursbijeenkomsten en social media proberen we zoveel mogelijk de dialoog aan te gaan.

Klachten van onze donateurs worden heel serieus genomen en afgehandeld volgens de nieuwe klachtenprocedure die ook op onze website te vinden is. Klachten en vragen worden altijd persoonlijk behandeld door de medewerkers van ons service team.

Communicatie met overige belanghebbenden Wij hechten veel waarde aan werken met een sterk team van mensen die zich met passie inzetten voor ons werk. Heldere communicatie met, en waardering voor, medewerkers en vrijwilligers liggen verankerd in het interne communicatiebeleid.

Op de verschillende disciplines is er regelmatig contact tussen SOS Kinderdorpen Nederland en SOS Children’s Villages International. De vergaderingen met directie en de RvT zijn voor het lopende jaar vastgelegd. De leden van de RvA zijn gekoppeld aan diverse medewerkers, zodat de kennis, ervaring en de netwerken van de adviseurs optimaler worden benut. We zijn heel blij met de inzet van onze ambassadeurs en met de steun van de Nationale Postcode Loterij die we nu al 16 jaar ontvangen.

Dankzij onze gehele, trouwe achterban zijn wij in staat om ons belangrijke werk voor kwetsbare kinderen en hun families wereldwijd te doen.

Margot Ende Algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland

112

COLOFON STICHTING NEDERLANDSE VRIENDEN DER SOS KINDERDORPEN Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Margriet Algemeen directeur Margot Ende Voorzitter Raad van Toezicht Karien van Gennip (tot 3 september 2015), Arian Buurman (vanaf 7 september 2015) Adres Maassluisstraat 2, 1062 GD Amsterdam Website www.soskinderdorpen.nl Mail info@soskinderdorpen.nl Tel. 020-4080190 (algemeen), 020-3032500 (donateurs) Rekeningnummer NL90INGB0000002280 (giro 2280) Redactie Jolien Storsbergen, Linda Smolders Beeld J. Lugtigheid, M. Koreman, M. Morosino. M. van den Berg en foto’s SOS- archief Opmaak Laura de Jong en M&E

113