Arrasateko aditzak

Deba Ibarreko Aditz-taulak (Debagoiena)

Arrasateko

Aditz-taulak Badihardugu Euskara Elkartea

12

Egillia: Badihardugu Euskera Elkartia Koordinatzaillia: Aintzane Agirrebeña Itturrixa: Arrasateko euskara (1999) Eskerrik beruenak euren aholkuengaittik Sergio Azkarateri, Estepan Plazaolari, Arrasateko Udal Euskaltegixari eta AED Elkartiari.

Argitalpena: BADIHARDUGU Euskara Elkartea www.badihardugu.com argitalpenak@badihardugu.com Otaola hiribidea, 1. Eibar.

Tel.: 943121775 I.S.B.N.: 978-617-2423-2 Lege Gordailua: SS-1425-2014 Deba Ibarra, 2014.

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

Sarreria

Aurkibidia Sarreria .............................................................................1 Oharrak .............................................................................2 Indikatibua .......................................................................3 Baldintzia .........................................................................6 Ahaleria ............................................................................9 Subjuntibua ....................................................................10 Aginkeria ........................................................................12 Aditz trinkuak ................................................................13 Ebalera-adibidiak ...........................................................16

Sarreria

E

sku artian dauketzun lan hau, Oñatiko Bedita Larrakoetxea Udal Euskaltegixak eginddako lana oiñarri hartuta, Badihardugu Euskara Elkartiak sortu dauen proiektu baten zati bat da. 2005. urtian martxan jarrittako proiektu horren asmua Deba ibarreko 17 herrixetako aditz-taulak osatu eta zabalketia da.

Lantxo honetan aditz ezagun eta ebalixenak bakarrik batu gura izen dittugu, modu praktiko eta motzian danon eskura ipintteko.

Gehixen entzuten dien formak jaso badittugu be, hemen agerketan dien aditz-formak eskribiduteko ebaltekuak die, hau da, lan honetan gure herriko berbetan eskribiduteko balixoko duskun proposamena egin gura izan dogu. Hori dala eta, forma osuak eskribidu dittugu. Horretarako, adizki batzuen formia eta egitturia osaketako, paradigmen batasunari eta logikiari kasu egiñaz eta euskera batuari begira

egin dogu lana; azken baten, euskeria bat dala erakutsi eta herrikuaren eta batuaren arteko zubi-lana egitteko asmuaz sortu dogu hau lanau.

Aditz-forma batzuetan parentesixak ikusiko dittuzue; horrek esan gura dau bi modutara esaten/entzuten dala hori aditzoi: parentesi barrukua be esanda edo esan barik. Beste batzuetan, bi aditz-forma be ipiñi dittugu, forma bixak entzuten dielako bardin samar, eta horregaittik bai bata eta bai bestia ontzat emun dittugu.

Hau lanau ikusi ostian, konturaketan bazara zure belarrirako ezezagunak dien formak agerketan diela edo zure inguruan beste modu baten esaten diela, gustora hartuko dittugu zure komentarixo, eretxi eta proposamen danak. Ia ba, gura dozun arte!

Bad ihard ugu Eusk ara Elk artia

1

2

Oharrak

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

Zela leidu aditz-taulak naz

Ebalera neutrua

naiz

Euskera batuko ordaiña

nok

Hikako formia, gizonezkuendako

non

Hikako formia, andrazkuendako

Goguan hartzeko oharrak 1. Pluralgilliak * Arrasate aldian ez da pluralgillerik ebalten NOR-NORI aditzetan: Zapatia galdu jako / zapatak galdu jako. * -IT da NOR-NOKeko pluralgillia, batuan moduan: Frakak erosi dittut.

2. Zenbait aldaera * Indikatiboko lehenaldixan a/e aldaerak ugarixak dira NOR= 3. pertsonia danian: euen/auen; geuen/gauen; neuen/nauen; ebillen/abillen... * NOR-NORI-NORKen oraiñaldiko formetan u-dun formez gain (dustat, dutsut, dustau...), oso ugarixak die o-dunak be: dostat, dotsut, dostau... * NORK=GUK danian, adizki askotan aldaerak sortzen die -au eta -ou akaberekin: juau/juou; jonau/jonou, jaukau/jaukou... Emoten dau hittanoko formetan gehixago entzuten diela -au daukien formak (batez be emakumien alokutibuan: jaukenau, jakarrenau...) eta bestelakuetan -ou daukienak (daukou, dutsou...). * Aditz trinkuen lehenaldixan, -i- bat sartzen da batzuetan ZUEK forman: zatozie, zabitzie... Baiña forma ohikuenak -i- barikuak die: zauze, zatoze, zabitze, zoieze...

3. Bestelako oharrak * Letra bat parentesi artian agertzen danian, hori berbioi bixetara ebalten dala edo berba egitterakuan hori letrioi “jan” egitten dala esan gura dau. * Izenlagunetan, NORK 3. pertsonan, HAREK da forma ebalixena, baiña HAK be ebalten da. * i eta u bokalen ostian a>e egitteko jokeria egon da Arrasaten. Zenbait herrittarrek (batez be kalekuak) gura, neskia, orduan... a ebalten daue eta beste askok, barriz, e: gure, neskie, orduen. Herriko nagusixenak e ebali arren, gaur egun a nagusitzen doiela barriro emuten dau (Zuazo, K. Deba ibarreko euskara, 2006, 156. orr.). Hori kontuan hartuta, eta Badiharduguren idazkera-irizpidia euskara batura ahal dan gehixen hurreraketia danez, guk be a-dunak ebali dittugu idazkerarako.

3

Indikatibua

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR / Indikatibua ORAIÑA NI

HI (g) HI (a) HA

GU

ZU ZUEIK HAREIK

LEHENA

naz

nintzen

naiz

nintzen

nok non

nintzuan nintzonan

haz

hi(n)tzen

haiz

hintzen

haz

hi(n)tzen

haiz

hintzen

da

zan

da

zen

dok don

zuan zonan

gare

gitzen

gara

ginen

gaittuk gaittun

gitzuan gitzunan

za

ziñen / zitzen

zara

zinen

zare

zitz(i)en

zarete

zineten

die

zien

dira

ziren

dittuk dittun

zittuan zittunan

NOR-NORI / Indikatibua - Oraiña NIRI HA

HIRI (g)

HIRI (a)

GURI

ZURI

ZUEIRI

HAREIRI

jat

jak

jan

jako

jaku

jatzu

jatzue

jak(u)e (1)

zait

zaik

zain

zaio

zaigu

zaizu

zaizue

zaie

jakok jakon

jakuk jakun

jatek jaten HAREIK

HAREI

jak(u)ek jak(u)ene

jat

jak

jan

jako

jaku

jatzu

jatzue

jak(u)e (1)

zaizkit

zaizkik

zaizkin

zaizkio

zaizkigu

zaizkizu

zaizkizue

zaizkie

jakok jakon

jakuk jakun

jatek jaten

jak(u)ek jak(u)ene

(1) Jate, jatek eta jatene formak be ebalten die.

Forma bardiñak ebalten die singularrian eta pluralian.

NOR-NORI / Indikatibua - Lehena HA

NIRI

HIRI (g)

HIRI (a)

jaten

jatan

janan

jakon

jakun

jatzun

jatzuen

zitzaidan

zitzaian

zitzainan

zitzaion

zitzaigun

zitzaizun

zitzaizuen

jakuan jakonan

jakuan jakunan

jatan jatenan HAREIK

HAREI

GURI

ZURI

ZUEIRI

HAREIRI jak(u)en zitzaien

jakien (1) jakonen

jaten

jatan

janan

jakon

jakuan

jatzun

jatzuen

jak(u)en

zitzaizkidan

zitzaizkian

zitzaizkinan

zitzaizkion

zitzaizkigun

zitzaizkizun

zitzaizkizuen

zitzaizkien

jakuan jakonan

jakuan jakunan

jatan jatenan (1) Jakuen formia be ebalten da.

Forma bardiñak ebalten die singularrian eta pluralian.

baldintza

jakien (1) akonen

4

Indikatibua

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR-NOK / Indikatibua - Oraiña NIK

HIK (g)

NI

HIK (a)

HAREK

GUK (1)

ZUK

ZUEIK

nok

non

nau

nozu

nozue

naue

nauk

naun

nau

nauzu

nauzue

naute

naixok naixon HI (g)

HI (a)

HA

naixuek naixone

haut

hau

hauau

haut

hau

haugu

haue haute

haut

hau

hauau

haue

haut

hau

haugu

haute

dot

dok

don

dau

do(g)u

dozu

dozue

dut

duk

dun

du

dugu

duzu

duzue

jok jon

juau jonau

juat jonat GU

ZUEIK

HAREIK

daue dute

juek jone

gaittuk

gaittun

gau

gozu (2)

gozue (2)

gaue

gaituk

gaitun

gaitu

gaituzu

gaituzue

gaituzte

gaixok gaixon ZU

HAREIK

gaixuek gaixone

zaut

zau

zauau

zaue

zaitut

zaitu

zaitugu

zaituzte

zauet

zaue

zauau

zaue (3)

zaituztet

zaituzte

zaituztegu

zaituztete

dittut

dittuk

ditut

dituk

dittun ditun

jittuat jittunat

dittu

dittu(g)u

dittuzu

dittuzue

dittue

ditu

ditugu

dituzu

dituzue

dituzte

jittuk jittun

jittuau jittunau

jittuek jittune

(1) Gu-ren formetan -ou akaberadun aldaerak be ebalten die hittanuan: juou, jonou, jittuou...

Aldaerak: (2) gaizu (?) / gaittezu; gaizue (?) / gaittezue; (3) zaittue

NOR-NOK / Indikatibua - Lehena NIK NI

HIK (g)

HIK (a)

HAREK

GUK

ZUK

ZUEIK

nindduan

ninddunan

nindduen

nindduzun

nindduzuen

nindduen

ninduan

nindunan

ninduen

ninduzun

ninduzuen

ninduten

nindduan ninddunan HI (g)

HI (a)

HA

nindduen ninddunen

hindduan

hindduan

hindduan

hindduen

hindudan

hinduen

hindugun

hinduten

hindduan

hinddunan

hinddunan

hindduenan

hindudan

hinduen

hindugun

hinduten

neuen

heuan

heuanan

euen

geuen

zeuen

zeuen

nuen

huen

huen

zuen

genuen

zenuen

zenuten

juan jonan

gaixuan gaixonan

naixuan naixonan GU

ZUEIK

HAREIK

euen zuten

juen jonen

gindduan

ginddunan

gindduen

gindduzun

gindduzuen

gintuan

gintunan

gintuen

gintuzun

gintuzuen

gindduan ginddunan ZU

HAREIK

gindduen gintuzten

gindduen ginddunen

zinddudan*

zindduen

zinddugun

zindduen

zintudan

zintuen

zintugun

zintuzten

zinddudan*

zindduen

zinddugun

zindduen

zintuztedan

zintuzten

zintuztegun

zintuzteten

nittuen

hittuan

hittunan

zittuen

gittuen

zittuen

zittuen

nituen

hituen

hituen

zituen

genituen

zenituen

zenituzten

jittuan jittunan

gittuan gittunan

nittuan nittunan

(*) Aldaerak: zindduten ; zinddutien.

Nor 3. persona singularra danian, e-ren lekuan a be ebalten da (baiña gutxiago, itxuraz): nauen, hauan, auen, gauen...

zittuen zituzten

jittuen jittunen

5

Indikatibua

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR-NORI-NOK / Indikatibua - Oraiña (singularra eta plurala) NIRI NIK

HIRI (g)

HIRI (a)

HARI

GURI

ZURI

ZUEI

dustat

dunat

dutset

dutsut

dutsuet

dutsiet

diat

dinat

diot

dizut

dizuet

diet

jutsiet jutsenet

jutsat jutsenat HIK (g)

HIK (a)

HAREK

dustek

dutsek

duskuk

dutsiek

didak

diok

diguk

diek

dusten

dutsen

duskun

dutsene

didan

dion

digun

dien

dust

dusk

dun

dutso

dusku

dutsu

dutsue

dit

dik

din

dio

digu

dizu

dizue

jutsek jutsen

juskuk juskun

justek justen GUK

ZUEIK

HAREIK

dutse die

jutsiek jutsene

dustou

dunou

dutsou

dutsuou

dutsuou

dutsou

diagu

dinagu

diogu

dizugu

dizuegu

diegu

jutsou jutsenou ZUK

HAREI

jutsou jutsenou

dustezu

dutsezu

duskuzu

dutsezu

didazu

diozu

diguzu

diezu

dustezue

dutsezue

duskuzue

dutsezue

didazue

diozue

diguzue

diezue

dustie

dustie

dune

duts(i)e

duskue

dutsue

dutsue

duts(i)e

didate

diate

dinate

diote

digute

dizute

dizuete

diete

jutsiek jutsene

juskuek juskune

justiek justene

jutsiek jutsene

(1) e edo o biharrian, a-dun aldaerak be ebalten die: dutsat, jutsiat, dustau, dunau, dutsau, dutsazu, dutsuau... Guk Harei dutseu be bai.

NOR-NORI-NOK / Indikatibua - Lehena (singularra eta plurala) NIRI NIK

HIRI (g)

HIRI (a)

HARI

GURI

ZURI

ZUEI

nustan

nunan

nutsen

nutsun

nutsuen

nutsien

nian

ninan

nion

nizun

nizuen

nien

nutsan nutsenan HIK (g)

HIK (a)

HAREK

nutsian nutsenan

hustan

hutsan

huskuan

huts(i)an

hidan

hion

higun

hien

hustenan

hutse(na)n

huskunan

hutsenan

hidan

hion

higun

hien

(e)usten

(e)ustan

(e)unan

(e)utsen

(e)uskun

(e)utsun

(e)utsuen

(e)uts(i)en

zidan

zian

zinan

zion

zigun

zizun

zizuen

zien

jutsan jutsenan

juskuan juskunan

justan justenan GUK

juts(i)en jutsenen

gustan

gunan

gutsen

gutsun

gutsuen

guts(i)en

genian

geninan

genion

genizun

genizuen

genien

gutsan gutsenan ZUK

ZUEIK

HAREIK

HAREI

gutsan gutsenan

(e)ustezun

zutsen (1)

(e)uskuzun

zutsen (1)

zenidan

zenion

zenigun

zenien

(e)ustezuen

zutsien (2)

uskuzuen

zutsien

zenidaten

zenioten

zeniguten

zenieten

(e)ustien

(e)ustien

(e)un(i)en

(e)utsien

(e)uskuen

(e)utsuen

(e)utsuen

(e)utsien

zidaten

ziaten

zinaten

zioten

ziguten

zizuten

zizueten

zieten

jeuts(i)en jeutsenen

juskuen juskunen

justen justenan (1) zeutsen; eutsezun; (2) zeutsien; eutsezuen

jeuts(i)en jeutsenen

6

Baldintzia

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR / Baldintzia eta ONDORIXUA

BALDINTZIA NI

HI (g) HI (a) HA

GU

ZU ZUEIK HAREIK

banitz

nitzake

banintz

nintzateke

banitzok banitzon

nitzakek nitzaken

bahitze

hitzake

bahintz

hintzateke

bahitze

hitzake

bahintz

hintzateke

balitz

litzake

balitz

litzateke

balitzok balitzon

litzakek litzaken

bagitze

gitzake

bagina

ginateke

bagitzok bagitzon

gitzakek gitzaken

baziñe /bazitze

zitzake

bazina

zinateke

bazitz(i)e

zitzak(i)e

bazinete

zinatekete

balitzez

litzakez

balira

lirateke

balitzuzak balitzuzan

litzakezak litzakezan

NOR-NORI / Baldintzia NIRI HA

HIRI (g)

HIRI (a)

GURI

ZURI

ZUEI

balitxat

balitxak

balitxan

balitxako

balitxaku

balitxatzu

balitxatzue

balitzait

balitzaik

balitzain

balitzaio

balitzaigu

balitzaizu

balitzaizu

balitxakok balitxakon

balitxakuk balitxakun

balitxatek balitxaten HAREIK

HARI

HAREI balitxak(u)e balitzaie

balitxak(u)ek balitxakene

balitxat

balitxak

balitxan

balitxako

balitxaku

balitxatzu

balitxatzue

balitxak(u)e

balitzaizkit

balitzaizkik

balitzaizkin

balitzaizkio

balitzaizkigu

balitzaizkizu

balitzaizkizue

balitzaizkie

balitxakok balitxakon

balitxakuk balitxakun

balitxatek balitxaten

balitxak(u)ek balitxakene

NOR-NORI / Ondorixua HA

NIRI

HIRI (g)

HIRI (a)

litxakit

litxakik

litxakin

litxaki(x)o

litxakigu

litxakitzu

litxakitzue

litzaidake

litzaiake

litzainake

litzaioke

litzaiguke

litzaizuke

litzaizueke

litxaki(x)ok litxaki(x)on

litxakiguk litxakigun

litxakitek litxakiten HAREIK

HARI

GURI

ZURI

ZUEI

litxakik

litxakin

litxaki(x)o

litxakigu

litxakitzu

litxakitzue

litzaizkidake

litzaizkiake

litzaizkinake

litzaizkioke

litzaizkiguke

litzaizkizuke

litzaizkizueke

litxaki(x)ok litxaki(x)on

litxakiguk litxakigun

Aldaerak: litxaket, litxatek, litxaten, litxakek, litxaken, litxa(ke)tzu, litxa(ke)tzue.

litxakie litzaieke

litxakiek litxakiene

litxakit

litxakitek litxakiten

HAREI

litxakie litzaizkieke

litxakiek litxakiene

7

Baldintzia

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR-NOK / Baldintzia NIK NI

HIK (g)

HIK (a)

HAREK

GUK

ZUK

ZUEIK

banindduk

baninddun

baninddu

banindduzu

banindduzue

baninduk

banindun

banindu

baninduzu

baninduzue

banindduk baninddun HI (g)

HI (a)

HA

bahinddu

bahindduou

bahinddue

bahindu

bahindugu

bahindute

bahinddut

bahinddu

bahindduou

bahinddune

bahindut

bahindu

bahindugu

bahindute

baneu

baheu

baheu

baleu

bageu

bazeu

bazeue

banu

bahu

bahu

balu

bagenu

bazenu

bazenute

balaixok balaixon

bagaixok bagaixon

baleue balute

balaixuek balaixone

bagindduk

baginddun

baginddu

bagindduzu

bagindduzue

baginddue

bagintuk

bagintun

bagintu

bagintuzu

bagintuzue

bagintuzte

bagindduk baginddun

HAREIK

banindute

banindduek baninddune

bahindut

GU

ZUEIK

baninddue

bahinddut

banaixok banaixon

ZU

HAREIK

bagindduek baginddune

bazinddut

bazinddu

bazindduou

bazinddue

bazintut

bazintu

bazintugu

bazintuzte

bazindduet

bazinddue

bazindduou

bazinddue

bazintuztet

bazintuzte

bazintuztegu

bazintuztete

banittu

bahittu

bahittu

balittu

bagittu

bazittu

bazittue

balittue

banitu

bahitu

bahitu

balitu

bagenitu

bazenitu

bazenituzte

balituzte

balittuk balittun

bagittuk bagittun

banittuk banittun

balittuek balittune

NOR-NOK / Ondorixua NIK NI

HIK (g)

HIK (a)

HAREK

GUK

ZUK

ZUEIK

ninddukek

nindduken

nindduke

ninddukezu

ninddukezue

ninddukie

nindukek

ninduken

ninduke

nindukezu

nindukezue

nindukete

ninddukek nindduken HI (g)

HI (a)

HA

ninddukiek ninddukene

hindduket

hindduke

hinddukegu

hinddukie

hinduket

hinduke

hindukegu

hindukete

hindduket

hindduke

hinddukegu

hinddukie

hinduket

hinduke

hindukegu

hindukete

neuke

heuke

heuke

leuke

geuke

zeuke

zeukie

leukie

nuke

huke

huke

luke

genuke

zenuke

zenukete

lukete

leukek leuken

geukek geuken

neukek neuken GU

leukiek leukene

ginddukek

gindduken

gindduke

ginddukezu

ginddukezue

ginddukie

gintuzkek

gintuzken

gintuzke

gintuzkezu

gintuzkezue

gintuzkete

ginddukek gindduken ZU

ZUEIK

HAREIK

HAREIK

ginddukiek ginddukene

zindduket

zindduke

zinddukegu

zindduk(i)e

zintuzket

zintuzke

zintuzkegu

zintuzkete

zindduk(i)et

zindduk(i)e

zindduk(i)egu

zinddukie

zintuzketet

zintuzkete

zintuzketegu

zintuzketete

nittuke

hittuke

hittuke

littuke

gittuke

zittuke

zittukie

littukie

nituzke

hituzke

hituzke

lituzke

genituzke

zenituzke

zenituzkete

lituzkete

littukek littuken

gittukek gittuken

nittukek nittuken

littukiek littukene

8

Baldintzia

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR-NORI-NOK / Baldintzia (singularra eta plurala) NIRI NIK

HIRI (g)

HIRI (a)

HARI

GURI

ZURI

ZUEI

HAREI banuts(i)e

banuk

banun

banutso

banutsu

banutsue

banik

banin

banio

banizu

banizue

banutsok banutson HIK (g)

HIK (a)

HAREK

bahust

bahutso

bahusku

bahutse

bahit

bahio

bahigu

bahie

bahusten

bahutso

bahuskun

bahutsene

bahit

bahio

bahigu

bahie

balust

balusk

balun

balutso

balusku

balutsu

balutsue

balit

balik

balin

balio

baligu

balizu

balizue

balutsok balutson

baluskuk baluskun

balustek balusten GUK

ZUEIK

HAREIK

balutsie balie

balutsiek balutsene

bagusk

bagun

bagutso

bagutsu

bagutsue

bagenik

bagenin

bagenio

bagenizu

bagenizue

bagutsok bagutson ZUK

banie

banuts(i)ek banutsene

baguts(i)e bagenie

baguts(i)ek bagutsene

bazust

bazutso

bazusku

bazuts(i)e

bazenit

bazenio

bazenigu

bazenie

bazustie

bazutsie

bazuskue

bazutsie

bazenidate

bazeniote

bazenigute

bazeniete

balust(i)e

bahustie

bahune

balutsie

baluskue

balutsue

balutsue

balidate

baliate

balinate

baliote

baligute

balizute

balizuete

balutsiek balutsene

baluskuek baluskune

balustiek balustiene

balutsie baliete

balutsiek balutsene

NOR-NORI-NOK / Ondorixua (singularra eta plurala) NIRI NIK

HIRI (g)

HIRI (a)

HARI

GURI

ZURI

ZUEI

neuskik

neuskin

neuskio*

neuskitzu

neuskitzue

neuskie

niake

ninake

nioke

nizuke

nizueke

nieke

neuskiok neuskion HIK (g)

HIK (a)

HAREK

neuskiek neuskiene

heuskitt

heuskio

heuskigu

hidake

hioke

higuke

heuskitt

heuskio

heuskigu

hidake

hioke

higuke

leuskitt lidake

heuskie hieke

heuskie hieke

leuskik

leuskin

leuskio

leuskigu

leuskitzu

leuskitzue

leuskie

liake

linake

lioke

liguke

lizuke

lizueke

lieke

leuskittek leuskitten GUK

leuskiok leuskion

leuskiguk leuskigun

leuskiek leuskien e

geuskik

geuskin

geuskio*

geuskitzu*

geuskitzue

geuskie*

geniake

geninake

genioke

genizuke

genizueke

genieke

geuskiok geuskion ZUK

ZUEIK

HAREIK

geuskiek geuskiene

zeuskitt

zeuskio

zeuskigu

zenidake

zenioke

zeniguke

zeuskitte

zeuskio/zeuskixue

zeuskigue

zenidakete

zeniokete

zenigukete

leuskitte lidakete

leuskittek leuskitten

HAREI

zeuskie zenieke

zeuski(xu)e zeniekete

leuskiek

leuskien

leuskie

leuskigu

leuskitzu

leuskitzue

leuski(xu)e

liakete

linakete

liokete

ligukete

lizukete

lizuekete

liekete

leuskiek leuskiene

leuskiguk leuskigun

leuskiek leuskiene

* Paradigma honetan agertzen dien formekin batera niskio, niskitzu, niskie, liskitt, giskitzue... moduko formak be ebalten die.

NOR-NORK / Ahaleria

NOR / Ahaleria ORAIÑA / HIPOTETIKUA NI

HI (g) HI (a) HA

GU

ZU ZUEIK HAREIK

9

Ahaleria

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

LEHENA

ORAIÑA / HIPOTETIKUA

LEHENA

neike

neikien

neike

neikien

naiteke/ninteke

nintekeen

dezaket/nezake

nezakeen

neikek neiken

neikian neikiñan

neikek neiken

neikian neik(i)enan

NIK

heike

heikien

haiteke/hinteke

hintekeen

heike

heikien

haiteke/hinteke

hintekeen

dezaken/hezake

hezakeen

leike

(z)eikien

leike

(z)eikien

daiteke/liteke

zitekeen

dezake/lezake

zezakeen

leikek leiken

(z)eikian (z)eikenan

leikek leiken

jeikian jeik(i)enan

gei(n)ke

geikien

geike

gei(n)kien

gaitezke/gintezke

gintezkeen

dezakegu/genezake

genezakeen

gei(n)kek gei(n)ken

geikian geikenan

geikek geiken

geikian geik(i)enan

zei(n)ke

zeikien

zaitezke/zintezke

zintezkeen

zei(n)kie

zeikien

zaitezkete/zintezkete

zintezketen

leikez

(z)eikien

daitezke/litezke

zitezkeen

leikezak leikezan

(z)eikezan (z)eikezenan

HIK (g) HIK (a) HAREK

GUK

ZUK ZUEIK HAREIK

heike

heikian

dezakek/hezake

hezakeen

heike

heik(i)enan

zeike

zeik(i)en (1)

dezakezu/zenezake

zenezakeen

zeikie

zeikien (2)

dezakezue/zenezakete

zenezaketen

leikie

(z)eikien

dezakete/lezakete

zezaketen

leikiek leikene

jeikien jeik(i)enen

(1) zeiketzun; (2) zeiketzuen

NOR-NORI-NOK / Ahaleria ORAIÑA / HIPOTETIKUA NIK

HIK

HAREK

GUK

ZUK

ZUEIK

HAREIK

HARI

HARI

HARI

HARI

HARI

HARI

HARI

NOR-NORI / Ahaleria LEHENA

ORAIÑA / HIPOTETIKUA

neikixo

neikixon

leikitt

eiki(d)an

diezaioket/niezaioke

niezaiokeen

daki(zki)dake/leki(zki)dake

zeki(zki)dakeen

neikixok neikixon

neikixuan neikixonan

leikek leiken

eikian eikienan

heikixo

heikixon

diezaiokek-n/hiezaioke

hiezaiokeen

NIRI

HIRI

HARI

HA/HAREIK

LEHENA

HA/HAREIK

eikian/eikienan

daki(zki)(n)ake/leki(zki)(n)ake

zek(zki)(n)akeen

lei(ki)xo

eikixon

leikixo

eiki(x)on

diezaioke/liezaioke

ziezaiokeen

daki(zki)oke/leki(zki)oke

zeki(zki)okeen

lei(ki)xok lei(ki)xon

eikixuan eikixonan

leikixok leikixon

eikixuan eikixonan

GURI

HA/HAREIK

leikik/n (1)

geikixo

geikixon

leikigu

eikigun

diezaiokegu/geniezaioke

geniezaiokeen

daki(zki)guke/leki(zki)guke

zeki(zki)gukeen

geikixok geikixon

geikixuan geikixonan

leikiguk leikigun

eikiguan eikigunan

zeikixo (1)

zeikixon

diezaiokezu/zeniezaioke

zeniezaiokeen

zeikixue (2)

zeikixuen (3)

diezaiokezue/zeniezaiokete

zeniezaioketen

lei(ki)xue

eikixuen

leikix(u)e

eiki(x)en

diezaiokete/liezaiokete

ziezaioketen

daki(zki)eke/leki(zki)eke

zeki(zki)ekeen

lei(ki)xuek lei(ki)xene

eikixuen eikixenen

leikix(u)ek leikixone

eikixuen eikixonen

(1) zeikiozu; (2) zeikiozue; (3) zeikiozuen / zeikitzuen

ZURI

HA/HAREIK

ZUEI

HAREI

HA/HAREIK

HA/HAREIK

HA/HAREIK

leikitzu

eikitzun

daki(zki)zuke/leki(zki)zuke

zeki(zki)zukeen

leikitzue

eikitzuen

daki(zki(zueke/leki(zki)zueke

zeki(zki)zuekeen

10

Subjuntibua

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR / Subjuntibua NI

HI

HA

GU

nain

naitten

nadin

nendin

hain

haitten

hadin

hendin

dain

zein

dadin

zedin

gaittezen

ginddezen

gaitezen

gintezen

zaitte(ze)n

zinddezen

zaitezen

zintezen

NOR-NORI / Subjuntibua - Oraiña Poltsikua josi dot, karamelua(k) galdu ez Josi poltsikua, karamelua(k) galdu ez Josi poltsikua, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi dutset, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi dot, karamelua(k) galdu ez Josi poltsikua, karamelua(k) galdu ez Josi poltsikua, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi dutsiet, karamelua(k) galdu ez

DA(K)IDAN DA(K)IXAN DA(K)IÑAN DA(K)IXON DA(K)IGUN DA(K)I(T)ZUN DA(K)I(T)ZUEN DA(K)IXUEN

(Ha/hareik niri) (Ha/hareik hiri, mutilla) (Ha/hareik hiri, neskia) (Ha/hareik harei) (Ha/hareik guri) (Ha/hareik zuri) (Ha/hareik zuei) (Ha/hareik harei)

NOR-NORI / Subjuntibua - Lehena ZU

ZUEIK

HAREIK

zaittezen

zinddezen

zaitezten

zintezten

daittezen

zeittezen

daitezen

zitezen

Poltsikua josi neuen, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi nustan, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi nunan, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi nutsen, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi geuen, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi nutsun, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi nutsuen, karamelua(k) galdu ez Poltsikua josi nutsien, karamelua(k) galdu ez

EKIDAN EKIAN EKIÑAN EKIXON EKIGUN EKI(T)ZUN EKI(T)ZUEN EKIXUEN

(Ha/hareik niri) (Ha/hareik hiri, mutilla) (Ha/hareik hiri, neskia) (Ha/hareik harei) (Ha/hareik guri) (Ha/hareik zuri) (Ha/hareik zuei) (Ha/hareik harei)

NOR-NOK / Subjuntibua - Oraiña NIK NI

HI (g)

HI (a)

HA

ZUEIK

HAREIK

HIK (a)

HAREK

GUK

ZUK

ZUEIK

HAREIK

nai(x)an

nai(x)enan

naixen

naizun

naizuen

naix(i)en

nazaan

nazanan

nazan

nazazun

nazazuen

nazaten

hai(d)an

haixen/haixan haigun

haix(i)en

hazadan

hazan

hazagun

hazaten

hai(d)enan

haixe(na)n

haigunan

haixenen

hazadan

hazan

hazagun

hazaten

daidan

dai(x)an

dai(x)enan

daixen

daigun

daizun

daizuen

daix(i)en

dezadan

dezaan

dezanan

dezan

dezagun

dezazun

dezazuen

dezaten

gai(x)an

gai(x)enan

gaixen

gaizun

gaizuen

gaix(i)en

gaitzaan

gaitzanan

gaitzan

gaitzazun

gaitzazuen

gaitzaten

GU

ZU

HIK (g)

zaidan/zaitzan

zaixen

zaitzagun

zaix(i)en

zaitzadan

zaitzan

zaitzagun

zaitzaten

zaitza(da)n

zaixien

zaitzagun

zaix(i)en

zaitzatedan

zaitzaten

zaitzategun

zaitzateten

daidan

dai(x)an

dai(x)enan

daixen

daigun

daizun

daizuen

daix(i)en

ditzadan

ditzaan

ditzanan

ditzan

ditzagun

ditzazun

ditzazuen

ditzaten

NOR-NOK / Subjuntibua - Lehena NIK HA

HAREIK

HIK (g)

HIK (a)

HAK

GUK

ZUK

ZUEIK

HAREIK

neixen

heixan

heixenan

(z)eixen

geixen

zei(t)zun

zei(t)zuen

(z)eixen

nezan

hezan

hezanan

zezan

genezan

zenezan

zenezaten

zezaten

neixen

heixan

heixenan

(z)eixen

geixen

zei(t)zun

zei(t)zuen

(z)eixien

nitzan

hitzan

hitzanan

zitzan

genitzan

zenitzan

zenitzaten

zitzaten

11

Subjuntibua

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR-NORI-NOK / Subjuntibua - Oraiña NIRI NIK

HIK (g)

HIK (a)

HAREK

ZUEIK

HAREIK

HIRI (a)

HARI

GURI

ZURI

ZUEI

HAREI

daistan

daiñan

daixo(d)an

daizudan

daizuedan

daixuedan

diezaadan

diezanadan

diezaiodan

diezazudan

diezazuedan

diezaiedan

daistan

daixuan

daiguan

daixuen

diezadaan

diezaioan

diezaguan

diezaiean

daistenan

daixonan

daigunan

daixuenan

diezadanan

diezaionan

diezagunan

diezaienan

daidan

daian

daiñan

daixon

daigun

daizun

daizuen

daix(u)en

diezadan

diezaan

diezanan

diezaion

diezagun

diezazun

diezazuen

diezaien

GUK

ZUK

HIRI (g)

daiste(g)un

daiña(g)un

daixogun

daizugun

daizuegun

daixegun

diezaagun

diezanagun

diezaiogun

diezazugun

diezazuegun

diezaiegun

daistezun(1)

daixozun

daiguzun

daix(u)ezun

diezadazun

diezaiozun

diezaguzun

diezaiezun

daistezuen(2)

daixozuen

daiguzuen

daix(u)ezuen

diezadazuen

diezaiozuen

diezaguzuen

diezaiezuen

daisten

daistien

daienan/ daiñen

daixuen

daigu(e)n

daizu(e)n

daizuen

daixuen

diezadaten

diezaaten

diezanaten

diezaioten

diezaguten

diezazuten

diezazueten

diezaieten

ZURI

ZUEI

(1) daidazun/daiedazun; (2) daidazuen/daidezuen

NOR-NORI-NOK / Subjuntibua - Lehena NIRI NIK

HIK (g)

HIK (a)

HAREK

ZUEIK

HAREIK

HIRI (a)

HARI

GURI

HAREI

naixan

naixenan

neixon

neizun

neizuen

neixien (2)

niezaan

niezanan

niezaion

niezazun

niezazuen

niezaien

heistan

heixon

hiezadan

hiezaion

heiguan

heix(i)en

hiezagun

hiezaien

heistenan

heixonan

heigunan

heixenan

hiezadan

hiezaion

hiezagun

hiezaien

eistan

eixan

eixenan

(z)eixon

(z)eigun

(z)eizun

(z)eizuen

(z)eixien

ziezadan

ziezaan

ziezanan

ziezaion

ziezagun

ziezazun

ziezazuen

ziezaien

geixan

geixenan

geixon

geizun

geizuen

geix(i)en (2)

geniezaan

geniezanan

geniezaion

geniezazun

geniezazuen

geniezaien

GUK

ZUK

HIRI (g)

eistezun (1)

zeixon

zeigun

zeixien

zeniezadan

zeniezaion

zeniezagun

zeniezaien

eistezuen

zeixuen

zeiguzuen

zeixezuen

zeniezadaten

zeniezaioten

zeniezaguten

zeniezaieten

eistedan

eixen/eisten eixenan/eistenan (z)eixuen

(z)eigu(e)n

(z)eizuen

(z)eizuen

(z)eixien (2)

ziezadaten

ziezaaten

ziezaguten

ziezazuten

ziezazueten

ziezaieten

ziezanaten

(1) zeidan; (2) neixuen, geixuen, zeixuen be bai.

ziezaioten

12

Aginkeria

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

NOR / Aginkeria NI HI

hai

HA GU ZU

zaitte(z)

ZUEIK

zaitteze

HAREIK

NOR-NORI / Aginkeria NIRI

HAREI hakixo

GURI

HAREIRI

hakigu

hakixue

HI (g)

hakitt

HI (a)

hakitt

hakixo

hakigu

hakixue

ZU

zakitt

zakixo

zakigu

zakixue

ZUEIK

zakitte

zakixue

zakigue

zakixue

NOR-NOK / Aginkeria HIK (g)

HIK (a)

ZUK

ZUEIK

NI

naik

nain

naizu

naizue

HA

(e)ik

(e)in

(e)izu

(e)izue

HAREIK

(e)ik

(e)in

(e)izu

(e)izue

NOR-NORI-NOK / Aginkeria NIRI

HIRI (g)

HIRI (a)

HARI

GURI

ZURI

ZUEI

HAREI

NIK HIK (g)

(e)idek

(e)ixok

(e)iguk

(e)ixuek

HIK (a)

(e)iden

(e)ixon

(e)igun

(e)ixene

ZUK

(e)idezu

(e)i(x)ozu

(e)iguzu

(e)ixezu

ZUEIK

(e)idezue

(e)i(x)ozue

(e)iguzue

(e)ixezue

HAREK GUK

HAREIK

Aditz trinkuak

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

JUEN

ETORRI Oraiña

Oraiña

IBILI Oraiña

NI

noie naixuek naixuen

NI

nator natok naton

NI

nabil nabik nabin

HI

hoie

HI

hator

HI

habil

HA

doie joiek joien

HA

dator jatok jaton

HA

dabil jabik jabin

GU

goiez goiezak (1) goiezan

GU

gatoz gatozak gatozan

GU

gabitz gabitzak gabitzan

ZU

zoiez

ZU

zatoz

ZU

zabitz

ZUEIK

zoieze

ZUEIK

zatoze

ZUEIK

zabitz(i)e

HAREIK

doiez joiezak joiezan

HAREIK

datoz jatozak jatozan

HAREIK

dabitz jabitzek jabitzen

(1) gaixuezak/gaixuezan

Lehena

Lehena NI

ninddoien najoian najoienan

HI

hinddoi(en)an

HA

oien joian joienan

GU

ginddoiezen ginddoiezan ginddoiezenan

ZU

zinddoiezen

ZUEIK

zinddoiezen

HAREIK

oiezen joiezan joiezenan

n(ix)oien, nixoi(en)an, jixoien, jixoi(en)an, jixoiezen... be bai.

Baldintzia

Lehena

NI

netorren netorran netorrenan

HI

NI

nebillen nebillan nebillenan

hetorre(na)n

HI

hebille(na)n

HA

etorren jatorran jatorrenan

HA

ebillen jabillan jabillenan

GU

getozen gatozan gatozenan

GU

gebitzen gebitzan gebitzenan

ZU

zetozen

ZU

zebitzen

ZUEIK

zetozen

ZUEIK

zebitzen

HAREIK

etozen jatozan jatozenan

HAREIK

ebitzen jabitzan jabitzenan

Baldintzia

NI

baninddoie

NI

banetor banetorrek banetorren

HI

bahinddoie

HI

HA

baloie

GU

Baldintzia NI

banebil banebik banebin

bahetor

HI

bahebil

HA

baletor

HA

balebil balebik balebin

baginddoiez

GU

bagetoz

GU

bagebi(l)tz bagebi(l)tzek bagebi(l)tzen

ZU

bazinddoiez

ZU

bazetoz

ZU

bazebi(l)tz

ZUEIK

bazinddoieze

ZUEIK

bazetoz(i)e

ZUEIK

bazebi(l)tz(i)e

HAREIK

baloiez

HAREIK

baletoz

HAREIK

balebitz balebi(l)tzek balebi(l)tzen

13

14

Aditz trinkuak

EUKI Oraiña

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

JAKIN Oraiña

EGON Oraiña

NIK

dauket jaukat jaukenat

NIK

dakit jakixat jakiñat

NI

nau nak nan

HIK

daukek/n

HIK

dakik/n

HI

hau

HAREK

dauko jaukek jauken

HAREK

daki jakik jakin

HA

dau jak jan

GUK

daukou jaukau jaukenau

GUK

dakigu jakixau (1) jakixanau

GU

ga(u)z gazek gazen

ZUK

dauketzu

ZUK

dakitzu

ZU

za(u)z

ZUEIK

dauketzue

ZUEIK

dakitzue

ZUEIK

za(u)ze

HAREIK

daukie jaukiek jaukene

HAREIK

dakixe jakixek jakixene

HAREIK

da(u)z jazek jazen

(1) jakixou/jakixenou

Lehena

Lehena

Lehena

NIK

neuken neukan neukenan

NIK

nekixen nekixan nekixenan

NI

nenguen ninguan ningunan

HIK

heuk(en)an

HIK

hekix(en)an

HI

hingu(n)an

HAREK

euken jaukan jaukenan

HAREK

ekixen jakixan jakixenan

HA

auen (1) jauan jauenan

GUK

geuken geukan geukenan

GUK

gekixen gekixan gekixenan

GU

ginguzen ginguzan

ZUK

zeuketzun*

ZUK

zekitzun

ZU

zinguzen

ZUEIK

zeuketzuen

ZUEIK

zekitzuen

ZUEIK

zinguzen

HAREIK

eukien jaukien jaukienan

HAREIK

ekix(i)en jakixen jakixenen

HAREIK

azen (2) ja(u)zan ja(u)zenan

*zeuken

Baldintzia

ginguzenan

(1) euen; (2) e(u)zen

Baldintzia

Baldintzia

NIK

NIK

baneki

NI

baningo (1) banengok banengon

HIK

HIK

baheki

HI

bahengo

HAREK

HAREK

baleki

HA

balego balegok balegon

GUK

GUK

bageki

GU

bagingoz bagingozek bagingozen

ZUK

ZUK

bazekitzu (1)

ZU

bazingo(z)

ZUEIK

ZUEIK

bazekitzue

ZUEIK

bazingoze

HAREIK

HAREIK

balekixe

HAREIK

balegoz balegozek balegozen

a-dun formak be ebalten die: banauko, balauko...

(1) balekitzu

(1) banengo

Aditz trinkuak

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

EKARRI Oraiña

ERUEN (1) Oraiña

ERUEN (2) Oraiña

ERABILI Oraiña

NIK

dakat jakarrat jakarrenat

NIK

daroiet jaroiat jaroienat

NIK

daruet jaruet jaruenat

HIK

dakak/n

HIK

daroiek/n

HIK

HAK

dakar jakak jakan

HAK

daroie jaroiek jaroien

GUK

dakarrou jakarrau jakarrenau

GUK

ZUK

dakatzu

ZUEIK HAREIK

NIK

dabit jabixat jabiñat

daruek/n

HIK

dabik/n

HAK

darue jaruek jaruen

HAK

dabil jabik jabin

daroiou jaroiou jaroienou

GUK

daruegu jaruegu jaruenagu

GUK

dabigu jabixau jabixenau

ZUK

daroiezu

ZUK

daruezu

ZUK

dabitzu

dakatzue

ZUEIK

daroiezue

ZUEIK

daruezue

ZUEIK

dabitzue

dakarre jakarrek jakarrene

HAREIK

daroie jaroiek jaroien

HAREIK

darue jaruek jaruen

HAREIK

dabille (1) jabixek jabixene

(1) dabixe

Lehena

Lehena NIK

nekarren nekarran nekarrenan

HIK

hekarr(en)an

HAREK

ekarren jakarran jakarrenan

GUK

gekarren gekarran gekarrenan

ZUK

zekarren

ZUEIK

zekartzuen

HAREIK

ekarren jakarrien jakarrienan

NIK

neroien neroian neroienan

HIK

heroie(na)n

HAK

eroien jeroian jeroienan

GUK

geroien geroian geroienan

ZUK

(z)eroiezun

ZUEIK

(z)eroiezuen

HAREIK

eroien jeroien jeroienan

Ahozko berbetan noie, doiet, doie... entzuten da gehixenetan.

Baldintzia (1) NIK

banekar

HIK

bahekar

HAREK

balekar

GUK

balekargu*

ZUK

balekartzu*

ZUEIK

balekartzue*

HAREIK

balekarre

(1) Gutxi ebalten die. *bagenkar, bazekar

Lehena

Lehena

NIK

naruen naruan naruenan

NIK

nebillen nebillan nebillenan

HIK

haruenan (1)

HIK

hebill(en)an

HAK

aruen jaruan jaruenan

HAK

ebillen jabillan jabillenan

GUK

garuen garuan garuenan

GUK

gebillen gebillan gebillenan

ZUK

zaruen

ZUK

zebitzun (1)

ZUEIK

zaruen

ZUEIK

zebitzuen

HAREIK

aru(i)en jaru(i)en jaru(i)nen

HAREIK

ebillien jebillen jebillenan

(1) haruan gizonezkuendako.

(1) zebillen

15

16

Ebalera-adibidiak

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

EBALERA ADIBIDIAK INDIKATIBUA NOR oraiña " " "

Mutil fiña d a.

Nunguak zare?

Berandu samar etorri d ie.

NOR lehena " " "

Atzo gabian noz fan h itzen etxera?

Gaberdixan baten bat bazzan telefono joka.

Zegatik ez zitzen gurera etorri?

NOR-NORI oraiña " " "

Burutik pasau j at baiña ez dot egin.

Liburuak asko gustau j ako.

Ez j ak(u)e txarto etorriko horreik gauzok entzutia.

NOR-NORI lehena " " "

Atzo bazkaixa erre j aten.

Mikeli lagunak bisittan fan j akon.

Noz galdu j atzun giltzak?

NOR-NOK oraiña " " "

Neuk eruengo zaut etxeraiño.

Maite, ez zauau hemen barriro ikusi gura!

Baiña ume! Nok jo zau?

NOR-NOK lehena " " "

Liburuak? Nik ez n ittuen gorde.

Urriñera ikusi zinddugun pauso onian etorten.

Lagunek ni oso ondo hartu n indduen.

NOR-NORI-NOK oraiña " " "

Nire billa ez hasteko esan d utsiet gurasuei.

Eta zueik, zer eskatu d utsezue Olentzeroi?

Aitta, Donostiatik zer ekarriko d uskuzu?

NOR-NORI-NOK lehena " " "

Amak lehenengo etxeko lanak egitteko esan (e)utsuen zuei.

Umiai ogibittarteko bana emun g uts(i)en.

Maisu-maistrak eskolako atiak zabaldu (e)utsien umiai.

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

Ebalera-adibidiak

BALDINTZIA-ONDORIXUA Baldintzia-Ondorixua / NOR " " "

Formalagua b aziñe/bazitze, zinera fango zitzake.

Argi egongo b alitzez, asmatzeko gai izango l itzakez.

Lehentxuago etorriko b azitz(i)e, merixendia egingo geuke.

Baldintzia / NOR-NORI " " "

Semia etorriko b alitxat, buelta bat emuten urten ahal izengo neuke.

Hori lapikuoi lurrera jausiko b alitxatzu, dana lohittuko zeuke.

Etxian sartuko litzakez, giltzak agertuko b alitxak(u)e.

Ondorixua / NOR-NORI " " "

Deittu ezkero, medikua etorriko l itxaki(x)o etxera.

Noiz fan jakingo baleue, seme-alabak billa fango l itxakie.

Ez l itxakit gustauko zeu hasarreketia.

Baldintzia / NOR-NOK " " "

Berba erdi esan b aleu, dana argittuta egongo zan.

Jakingo b azeue ze pasau zan atzo!

Euronak kontauko b alittue, geuriak entzuten egon barik, danondako hoba.

Ondorixua / NOR-NOK " " "

Zeuk hartuko zeuke hori lanoi?

Oin etorri dienak be hartuko l eukie hori lanoi.

Niri hori pasau ezkero, benetan, ez dakit ze egingo n euken.

Baldintzia-Ondorixua / NOR-NORI-NOK " " " " "

Bankukuai preguntauko b anutso, esplikaziñoren bat emungo l euskitt.

Lagunak motorra eskatuko b alutsu, itxiko zeuskio?

Baloia itxiko b aluskue, futbolian egingo gauke.

Barkatu, esango zeuskitt ze ordu dan?

Enkarguak zeuk ekarri ezian, errekadistiak ekarriko l euskigu.

17

18

Ebalera-adibidiak

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

AHALERIA

NOR " " "

Etorri zei(n)ke lagunketan?

Hori ezin l eike sinistu.

Fan g ei(n)ke zuen etxera?

NOR-NOK " " "

Euro bat? Horreaz ezin zeike gauza haundirik erosi.

Hori aberixioi guk geuk be konpondu g eike.

Nik ezin n eike pelikulia ikusi?

NOR-NORI " " "

Bergaratik bueltan gatozela fan g ei(n)kixo lagunketan.

Hori edozeiñi pasau l eikixo.

Gure dozunian fan zei(n)kixo bisittan. Gustora ikusiko zau!

NOR-NORI-NOK " " "

Bixar atsaldian, gura izan ezkero, sartu-urten bat egin g eikixo.

Gure aittajaunai iñok ezin l ei(ki)xo holakoik esan.

Zu gaztia zara eta poltsak eruen zeikixo amai.

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

Ebalera-adibidiak

SUBJUNTIBUA

NOR " " "

Etorri zaitte(z) aguro etxera, aitta lanera fan d ain.

Sagarrak kamarara jaso dittut, sikatu d aittezen.

Hotz haundixa egitten dau, eta geratu g aittezen etxian.

NOR-NORI " " "

Apuntau egingo dot, ahaztu ez d a(k)idan.

Kendizu lapikua sutatik, bazkaixa erre ez d a(k)i(t)zun.

Barriro esango dutset, ahaztu ez d a(k)ixon.

NOR-NOK oraiña " " "

Ekarri jenerua, bazkai on bat ifini d aidan.

Dirua emungo dutsuet, errekauak egin d aizuen.

Amari deittu dutset, pelikulia grabau d aixen.

NOR-NORI-NOK " " "

Mikelek hanka egin dau, amari neuk esan d aixo(d)an ze pasau dan.

Ze egin biherko leuke Jonek, Josuk zorra ordainddu d aixon?

Baimena emun dutsiet euren lagunai esan d aixuen.

19

20

Ebalera-adibidiak

AGINKERIA NOR " " "

Ibilli h ai kontuz!

Umiak! Ez zaitteze uretan sartu!

Ez zaitte(z) hor geratu, sartu barrura!

NOR-NOK " " "

Egiñ((e)ik ikara, egun danian lo egon barik!

Ikusii zu ekarri dotena.

Eruen n aizu etxera!

NOR-NORI " "

Etorri h akitt aguro!

Fan h akixo berihela!

NOR-NORI-NOK " " "

Esan (e)idek egixa!

Erakutsi (e)iguzu hori lanoi, begiratu bat emuteko.

Eskaketan dauenian, eruen (e)i(x)ozue karpetia.

Deba ibarreko aditz-taulak (12) Arrasate, Debagoiena

Debabarrena Debaerdikoa Debagoiena

Laguntzaileak:

GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA

EUSKO JAURLARITZA