Sanat Tarihi...
PART‹ZAN 65
d›k, tam tersine biz sana yiyecek, içecek, tatl› su, aletler ve hofluna gidecek fleyler sunuyoruz. Yoldafllar›na sana iyi davranaca¤›m›z› söyle.”26 Bu avdan önce yahut sonra yap›lan ritüellerdir. Burada öldürülen hayvandan af dileniyor ve yap›lan fleyin bir cinayet oldu¤u reddediliyor. E¤er ortada cinayet yoksa intikam da yoktur. ‹lkel insandaki kolektif düflünüfl biçimi hiçbir bireyselli¤e izin vermemektedir. Bu durumda insan sadece kendisi olmamaktad›r. O, çevresindeki varl›klarla özdefltir. Bu da onun, Marx’›n deyimiyle kendinin bilincinde olmama durumunun ifadesidir ki, bunun sonucu olarak bireyselli¤i ortaya koyabilecek bir sözcü¤e ihtiyaç duymamaktad›r. Örne¤in ona, “bu arazi kimin?” diye soruldu¤unda, “benim” diyecektir fakat buradaki ‘ben’ kelimesi, onun ba¤l› oldu¤u grubun tümünü iflaretler. Yoksa birey olarak ‘ben’, yani bizim anlad›¤›m›z birinci tekil flahs› belirtmek için kullan›lmamaktad›r. Elbette tekil bir insan olarak ac›, mutluluk, hüzün, korku gibi hislere sahip oldu¤unun fark›ndad›r. Mesela yüz k›zart›c› bir suç iflledi¤inde ya da grubun herhangi bir üyesine zarar
verdi¤inde, ormana girip kendini asarak intihar edebilecek kadar bireyseldir tavr›. Burada hepimizin akl›ndan geçen fley, bireyin kendini cezaland›rd›¤›d›r. Bu bir bak›ma do¤rudur. Fakat grup üyelerinin hiçbiri kendini özne olarak görmemekte, dolay›s›yla ne klan›n di¤er üyeleriyle ne de kendisini çevreleyen canl› cans›z nesnelerle bir z›tl›k içinde görmektedir. Bu, onun fark edebilece¤i bir durum da de¤ildir. O, içinden geldi¤i hayvanlar dünyas›yla kendini özdefl görmektedir. Bunu flöyle aç›klamakta yanl›fll›¤a düflmemek için fayda var. ‹lkel insan kendisini, örne¤in bir pars ya da bizonla özdefl görebilir fakat bunun nas›l bir fley oldu¤unu aç›klayamaz. Çünkü bu durum onun kafas›nda canland›rabilece¤i bir fley de¤ildir. O sadece hissetmekle yetinir. Zihninde gerçekleflen duygulan›mlar›ndan öteye geçecek bir ifade biçimi yoktur. ‘Ben pars›m’ derse, ona “bu nas›l böyle oluyor” diye bir soru sorulmayacakt›r. E¤er böyle bir soru sorulma yanl›fll›¤›na düflülecek olursa karfl›s›ndakini zihinsel körlükle suçlayacak ve cevab› yine ayn› olacakt›r; “Ben pars›m”.
68