PART‹ZAN 53/ May›s-Haziran 2004
10 70’ini Ortado¤u’dan karfl›larken, Avrupa yaklafl›k yar›s›n›, ABD ise % 20’sini bu bölgeden ithal ediyor. Ortado¤u petrollerinin çekici bir di¤er özelli¤i de dünyadaki en ucuza üretilen petrol olmas›d›r. Sanayi devrimiyle stratejik bir hammadde haline gelen petrolün bugün ve yar›n için de bu özelli¤ini koruyor olmas›, Rusya d›fl›nda ithal petrole ihtiyac› olan emperyalistler için bölgenin önemini korumas›na neden olmaktad›r. Dünyada kullan›lan enerji kaynaklar›n›n da¤›l›m›na göre, yaklafl›k % 40 payla birinci s›rada yer alan petrolün dünyadaki mevcut rezervleri (ve olas› rezervleri) konusunda ise ciddi s›k›nt›lar›n yaflanaca¤›na iflaret ediliyor. Bu konudaki rakamlar çeflitlilik gösterse de petrole ihtiyac› y›ll›k ortalama % 1 oran›nda artmakta olan dünyada (üretim düzeyleri veri olarak al›n›rsa) 41 y›ll›k petrol, 216 y›ll›k kömür ve 62 y›ll›k do¤al gaz stoku bulunmaktad›r. Bu rakamlar ispatlanmam›fl/olas› rezervler de hesaba kat›larak bir miktar daha art›r›labilir. Ancak sonuç olarak her daim stratejik bir önemde olan enerji kaynaklar›n›n içinde bulundu¤umuz yüzy›l›n tüm çat›flmalar›n›n merkezine oturaca¤› aç›kt›r. Bugün bu çat›flman›n formülasyonu Büyük Ortado¤u Projesi olabilir yar›n baflka bir fley; fakat nihayetinde enerji kaynaklar›n›n kontrolü tüm plan ve projelerin esas›n› oluflturacakt›r. Tabi bunu söylemek
Amerika’y› yeniden keflfetmek olarak da alg›lanabilir. Ancak özellikle son y›llarda piyasaya s›kça sürülen ve emperyalizmin “de¤iflimini” vurgulayan tart›flmalar ve bizlerin de bu tart›flmalara onlar›n istedikleri noktalardan kat›lmaya zorlanmam›z, bu tür vurgular› yapmay› zorunlu k›l›yor. Ortado¤u’nun stratejik öneminin bir di¤er aya¤›n› ise üç k›tan›n birleflti¤i bir merkez üzerinde bulunmas› sonucu ortaya ç›kan co¤rafik durumu oluflturuyor. Do¤uyu ve Bat›y› birbirine ba¤layan Basra Körfezi ve Süveyfl Kanal›yla, üç k›tay› (Avrupa, Asya ve Afrika) birbirine ba¤layan en yak›n yol Ortado¤u’dur. Bu nedenle de ticaret yollar› ve enerji-hammadde sevkiyat›n›n da merkezi konumundad›r. Bölgenin bu co¤rafik konumuyla emperyalist güçlerin dikkatinden kaçmas› ve sadece bölge de¤il tüm dünya üzerinde ürettikleri strateji planlar›nda önemli bir yer tutmamas› mümkün de¤ildir. Tüm bu önemli özelliklerine ba¤l› olarak bunca emperyalist güç çat›flmalar›n›n yafland›¤›, özellikle bu güçlerin k›flk›rtmalar›yla iç çat›flmalar›na yo¤unlukla sahne olan, ayr›ca kendi halklar›na karfl› dayanmak zorunda olduklar› silahlanmaya a¤›rl›k veren gerici iktidarlar›yla Ortado¤u, aç›k bir pazar olarak silah tüccarlar› için de bulunmaz bir nimettir. Bölgedeki silah ticaretinde en büyük sat›c› olarak ABD, silah pazar›n›n en büyük bölü-
münü elinde bulundurmaktad›r. ‹flte emperyalizm için böylesine önemli özellikler tafl›yan Ortado¤u bölgesinde devletlerin s›n›rlar› da bu politikalar üzerine çizilmifltir. Ancak bugün bölge, çok daha genifl kapsaml›, ve ABD yönetiminin önümüzdeki 50 y›l›n politikalar›n› belirleyece¤ini ifade etti¤i bir projeyle yüz yüze: Büyük Ortado¤u Projesi. ABD EMPERYAL‹ZM‹N‹N KANLI STRATEJ‹LER‹ Büyük Ortado¤u Projesiyle yap›lmak istenenlere geçmeden önce, Projenin sahibi ve günümüzde emperyalist sald›r› ve talan›n bafl›n› çeken ABD haydutunun politikalar›n› çok k›saca gözden geçirmek aç›klay›c› olacakt›r. 2. Emperyalist Paylafl›m Savafl›ndan emperyalist cephedeki muzaffer güç olarak ç›kan ve bu tarihlerden itibaren de dünya halklar›na sald›rganl›kta birincili¤i kimseye kapt›rmayan ABD, “So¤uk Savafl” denilen dönem boyunca paylafl›m savafl›ndan yenik ya da y›pranm›fl olarak ç›kan di¤er emperyalistleri süper güç olarak flemsiyesi alt›nda toplad›. Bu dönem boyunca sald›rganl›klar›n›n ana temas›n› “Komünizm tehdidine karfl› savafl” oluflturuyordu. Sözde düflmana karfl› ve geri b›rakt›r›lm›fl ülkelere götürmeyi kendine vazife edindi¤i bar›fl, insan haklar›, özgürlük yalanlar›yla sald›rganl›¤›n› yürütüyordu. Rus Sosyal Emperyaliz-