Kurtuluþ
biliriz:
ailelerin devletlerarasý sýnýrlardan serbest geçiþ hakký; yerli ve sivil toplum önderlerine karþý kovuþturmalara son verilmesi; yerli toplumlar arasýnda, bilgilendirilmemiþ ve rýzaya dayalý olmayan genetik araþtýrmalara son verilmesi; cinsiyet eþitliðine, yerli kadýnlarýn mücadele ve bilgilerine saygý;
1.Topraða iliþkin ve teritoryal talepler: Yerli halklarýn topraklarý, doðal kaynaklarý ve bölgeleri üzerindeki, devredilmez, vazgeçilmez, sýnýrlandýrýlmaz kolektif mülkiyet hakkýnýn tanýnmasý; gasp edilen topraklarýn cemaatlere iadesi; yerli bölgelerinde ulusal hükümetlerin ya da ÇUÞ'larýn "kalkýnma" projelerine son verilmesi; kaynaklarýn iþletilmesi konusundaki kararlarýn alýnmasý ve yürütülmesinin yerli cemaatlerine býrakýlmasý11; hükümetlerin ulusal ve çokuluslu þirket politikalarýnýn doðal kaynaklar üzerine uygulanmalarýndan ya da toprak veya can güvenliði yoksunluðundan kaynaklanan her türlü zararý gidermesi ve sorunlarý çözmesi;
5. Sosyal Talepler: Ücretli çalýþan yerliler için daha iyi çalýþma koþullarý ve daha yüksek ücretler; saðlýk kurumlarýna sýnýrsýz eriþim hakký; örgütlerin tüm toplumsal düzlemlerde meþru olarak tekabül eden mekanlara katýlýp haklarýný uygulamasý ve savunmasý; 6. Yerli Örgütleri ve Diðer Toplumsal Kesimlerle Ýliþkiler: Kolektif haklarýn tam uygulanmasýna olanak verecek siyasal ufku saðlamak açýsýndan, ortak stratejileri geliþtirmek ve hayata geçirebilmek için yerli halklar arasýndaki iletiþim ve dayanýþma mekanlarýný güçlendirmek ve harekete geçirmek; ulusal ve uluslar arasý düzlemlerde diðer muhalif sivil toplum kesimleriyle yakýn iþbirliði; yerli hareketin konumunu yansýtan önerilerle Dünya Sosyal Forumu gibi uluslar arasý forumlara katýlmak; yerli örgütleri arasýndaki bilgi paylaþýmý konusunda teknolojik gereçlerin kullanýmý; Abya Yala Yerli Halklarý ve Örgütleri Aðý'ný kurmak için birlikte uðraþ; kolektif ve tarihsel haklarý için mücadele veren tüm yerli halklarla, bu arada Zapatistalarla, Venezüella halký ve Baþkan Chávez'le, sürekli antiemperyalist mücadelesinden dolayý Küba halkýyla dayanýþma;
2. Özerkliðe iliþkin talepler: Yerli halklarýn kaderlerini özgürce tayin haklarýnýn tanýnmasý; Devletlerin, toplumlarýnýn çokkültürlü, çoketnili ve çokdilli yapýsýný tanýmasý12; ýrkçýlýk, ayýrýmcýlýk, hoþgörüsüzlük ve dýþlanmaya karþý mücadele; yerli halklarýn haklarýnýn, özellikle yaþam tarzlarýnýn yoksulluk, marjinalleþme ve toplumsal dýþlanmaya karþý yeterli mekanizmalar olduðunun yasal kabulü; cemaatlerin iç iþlerinde örfî hukuklarýný uygulamasý; 3. Kültürel talepler: Yerli dillerin hükümetlerce kabulü; cemaatlerin eðitim programlarýný kendileri düzenlemeleri; yaþlýlarýn bilgeliðini korumak ve sistemleþtirmek üzere stratejiler geliþtirilmesi, bilgilerin, kültürün ve maneviyatýn eðitim programlarý aracýlýðýyla genç kuþaklara aktarýmý; yerli halklarýn kültürel mirasý ve entelektüel mülkiyetinin tanýnmasý ve korunmasý; yerlilerin kültürel miraslarýnýn yönetiminde söz sahibi olmasý; geleneksel saðlýk pratiklerinin ve saðlýk açýsýndan önemli bitki, hayvan ve madenlerin korunmasý;
7. Uluslararasý Hukuk: BM Altkomisyonu'nca benimsenen Yerli Halklar Haklarý Evrensel Bildirgesi'nin onaylanmasý; ILO Kovansiyon 169'un onaylanýp etkin tarzda uygulanmasý. *****
4. Ýnsan Haklarýna Ýliþkin Talepler: Yerli bölgelerinin demilitarizasyonu; yasadýþý silahlý gruplarýn, beyaz muhafýzlarýn ve diðer gruplarýn silahsýzlandýrýlarak cezalandýrýlmasý; yerli kadýn ve çocuklara yönelik insan haklarý ihlâllerine son verilmesi; yerli kiþi ve
Görülebileceði üzere, yerli hareketlerin taleplerinin ana eksenini, "farklý"lýklarýnýn kabulü, tescili ve bu farklýlýðý sürdürebilme hakký oluþturmaktadýr. Hiç kuþkusuz ki yerli hareketler, cemaatlerini, toplumlarýný, uluslarýný ezelden
26