CONSTATACIONES
En setiembre la Unidá de Drechos Humanos de la Fiscalía Xeneral de la Nación capturó a cinco de los 11 miembros del exércitu implicaos nel asesinatu n'ochobre del 2004 del cabezaleru indíxena kankuamu Víctor Maestre Rodríguez. La xusticia penal militar absolviéralos, pero la Unidá de Drechos Humanos alcontró evidencia balística y testimoniu que los implicaba. Na nueche del 26 de xunetu del 2005 asesinaron en PopayánCauca al comuneru indíxena del puelu kokonuku, Mauricio Tote Yance, que venía recibiendo amenaces de muerte dende'l 2003. Por esti crime tán procesaos nel xulgáu 54 Penal Militar un cabu del exércitu y un soldáu profesional; pidióse que'l procesu pase de la xurisdicción militar a la xusticia ordinaria, porque va camín de la impunidá.
Viuda de Hector Dios, trabajador de Ecopetrol asesinado 3-3-06
La Organización Indíxena Rexonal de Valle del Cauca, ORIVAC, denuncia ser víctima dende hai varios años de la represión del exércitu y los paramilitares, qu'actúen baxo nomes como "Los Rastroxos". Rellaten fechos como'l cometíu en setiembre del 2001 pol Bloque Calima de los paramilitares en Ladrillo y Palmira, cerca de Pradera-Valle, onde torturaron y escuartaron a una familia compuesta por dos adultos y un neñu. La comunidá siguió'l rastru de los asesinos y comprobó que la masacre executóla "Roger", comandante de los paramilitares. Too esto denuncióse énte la fiscalía, pero nun hai respuestes, nin detenciones. Asocedieron otres masacres, pero la comunidá nun denuncia por temor y porque ya nun cree na xusticia. CUT Colombia10 denunció que nel añu 2005 asesinaron 70 sindicalistes, más de 260 recibieron amenaces de muerte, 66 sufrieron detenciones arbitraries, 7 atentaos escontra la so vida y 32 acosu. Hai una tendencia creciente a asesinar a muyeres sindicalistes. Ye falso que baxare l'arremetida escontra'l movimientu sindical y, amás, denúnciase que la impunidá ye cuasi total, cercana al 99%. La Fundación Comité de Solidaridá colos Presos Políticos, FCSPP, denunció11 que'l departamentu del Atlántico ye güei'l terceru más peligrosu del país pa los sindicalistes. A pesar de tar protexíos con midíes cautelares de la CIDH dende ochobre del 2002, van 39 sindicalistes de la CUT Atlántico asesinaos nos últimos cinco años, cuatro nel añu 2005, incluyíu l'asesor sindi10
Informe "Una mirada a los derechos humanos en el movimiento sindical", presidencia y departamentu de drechos humanos CUT Colombia, Bogotá, 30 de marzu del 2006. 11 FCSPP Atlántico, informe énte la delegación asturiana, Barranquilla, 14 de marzu del 2006. 19