KAMIEŃ NATURALNY
węglanowych w Europie dominują Włochy. Są to bardzo silnie zlityfikowane wapienie, niekiedy dolomityczne o wytrzymałości na ściskanie powyżej 100 MPa i nasiąkliwości rzadko przekraczającej 0,5%. Większość ich złóż położona jest w północnej części Włoch, głównie w Alpach, choć są tu też złoża związane z przynależnym do Włoch fragmentem Słoweńskiego Krasu na wschodzie i z Apeninami Liguryjskimi na zachodzie. Ze Słoweńskiego Krasu w okolicy Triestu pochodzą kredowe, szare i jasnobrązowe, drobno, grubodetrytyczne, a nawet zlepieńcowate wapienie, niekiedy lekko dolomityczne z dużą ilością szczątków organicznych, czasem oolitowe. Wapienie te tworzą wiele odmian, które określane są różnymi terminami, zwykle z dodatkiem nazw Aurisina i Repen. Są wydobywane od czasów romańskich. W 520 roku posłużyły do wzniesienia murów mauzoleum Teodoryka w Rawennie. Na południowych stokach Alp są wydobywane wapienie o nazwach Chiampo, Rosso Verona, Botticino i Nembro Rosato. Idąc od wschodu: w prowincji Vicenza w regionie Wenecji Eugenajskiej wydobywane są wapienie paleogeńskie znane w wielu odmianach kolorystycznych, od żółtawych do jasnobrązowych z drobnymi żyłkami o nazwach zwykle związanych z miejscem ich wydobycia − Chiampo. Pozyskiwane na północ od Werony czerwone wapienie z amonitami należą do facji Ammonitico Rosso i znane są jako Rosso Verona. Są to bulaste wapienie jurajskie, z racji barwy określane jako królewskie. Są one bardzo popularne w Europie, znane z różnych miejsc występowania i stąd bardziej szczegółowo będą opisane w dalszej części tekstu. Również jurajski, wapień Botticino pochodzi z okolic Brescii w Alpach Lombardzkich. Jest to mniej lub bardziej bogaty w szczątki organiczne wapień o białym i żółtawym (kość słoniowa) kolorze. Zawiera stylolity i szare użylenie. Wapień ten, od czasów antycznych używany jako kamień konstrukcyjny i dekoracyjny, stanowi wzorzec dla podobnie wykorzystywanych wapieni jurajskich z całego świata. Dalej w kierunku zachodnim: na północ od Bergamo wydobywane są wapienie Nembro Rosato, również należące do facji Ammonitico Rosso, o barwach zmieniających się od żółtych do czerwonych. Na południe od Alp nad Morzem Liguryjskim, w pobliżu granicy z Toskanią, już w Apeninach ważnym materiałem kamiennym jest Portoro. Jest to czarny, zabarwiony substancją węglistą wapień triasowy. Duże znaczenie w handlu zawdzięcza wysokim walorom dekoracyjnym, które wynikają z obecności żółtozłotych limonitycznych żyłek różnej grubości, co jest powodem wyróżniania dwóch odmian handlowych skały: Portoro Machia Fine z cienkimi żyłkami i Portoro Machia Larga z grubszymi żyłkami. W części środkowej Włoch w regionie Lacjum, na południe od Rzymu, w prowincjach Latiana i Frosinone bardzo znany jest od wieków stosowany materiał architektoniczny o nazwie Perlato Coreno. Jest silnie zlityfikowanym, mioceńskim wapieniem w barwach od szarej po jasnobrązową
Zlepieńce: 6 Piaskowce: 384
)
Alabastry: 5 Trawertyny: 34 Wapienie i dolomity: 770
Skały osadowe na kamieniarskim rynku Unii Europejskiej.
o zmiennej kolorystyce i częstym użyleniu. W południowo-wschodnich Włoszech, w regionie Apulia wydobywane są powszechnie stosowane kredowe wapienie mikrytowe z fauną o delikatnych szarych i jasnobrązowych kolorach z różowymi i czerwonawymi stylolitami. Liczne ich odmiany zwykle mają nazwy związane z miejscami ich wydobycia − Aprricena i Trani. W północno-zachodniej części Sycylii, w jednym z większych kamieniołomów na terenie Włoch, jest wydobywany eoceński wapień ze zróżnicowaną zawartością organicznych składników w jasnym kolorze kości słoniowej przechodzącym w brąz z jaśniejszymi i ciemniejszymi odcieniami oraz z nagromadzeniami kalcytu, które przypominają masę perłową muszli i stąd znany jako Perlato di Sicilia, a z racji barwy i popularności jako Botticino Sycylii. Hiszpania ma bardzo duże możliwości w zakresie produkcji skał węglanowych przyjmujących poler, zapewniając ich pełną gamę kolorystyczną. Pośród najbardziej znanych są mikrytowe, z żyłkami kalcytowymi, bogate w składniki organiczne, eoceńskie wapienie w kolorze jasnożółtym (kość słoniowa) do jasnobrązowego − Crema Marfil i żółtoczerwonym do intensywnie czerwonego − Rojo Alicante. Są one wydobywane w Górach Betyckich na południowym wschodzie Hiszpanii w pobliżu granicy sąsiadujących prowincji Murcia i Alicante. Na północy Hiszpanii, w Pirenejach, znane są z Kraju Basków czarne, karbońskie wapienie bitumiczne z białymi, kalcytowymi żyłkami różnej grubości, zwane od miasta Marquina − Negro Marquina. Francja również ma duże tradycje wydobycia i stosowania przyjmujących poler skał węglanowych. Należą do nich pelityczne, organodetrytyczne i oolitowe wapienie jurajskie w barwach żółtych i szarych, niekiedy o różowawym lub niebieskawym zabarwieniu, określane mianem kamieni czy też wapieni Burgundii. Są one znane w kilkudziesięciu odmianach, w większości stanowiąc mrozoodporny, przyjmujący poler materiał zapewniający możliwości pozyskiwania bloków o znacznych rozmiarach. Nie bez powodu stały się one podstawowym materiałem budow-
NOWY KAMIENIARZ 2 (94) / 2017
63