ARCHITEKTURA
FOT. ARCHIWUM AUTORA
(2)
restauracje, kawiarnie, sklepy znanych marek odzieżowych i kosmetycznych oraz banki. Jednak wszystkie szyldy i logo tych firm wykonane są z polerowanego mosiądzu i osadzone na czerwonych fasadach budynków. Podkreśla to charakter „różowego miasta” i powoduje, że w tak eksponowanym turystycznie miejscu nie ma krzykliwych, kolorowych reklam. Bruki Tuluzy tworzą przegląd wszystkich okolicznych kamieniołomów granitu. Spotkamy La Rhune Rose Rouge z Pirenejów, Roche Ornamentale z Korsyki, Rouge Corail z Wogezów, Senones z Alzacji i różne odcienie bardzo popularnego nie tylko we Francji granitu Tarn wydobywanego 70 km na północ od Carcassonne. Przewodnicy oprowadzający po Tuluzie na pytanie, gdzie w mieście jest najpiękniejsza elewacja kamienna, bez wahania odpowiadają: nad brzegiem Garonny, nieopodal mostu
Pont-Neuf, w zabytkowym centrum miasta – fasada Szkoły Sztuk Pięknych! Jest to cud sztuki kamieniarskiej wybudowany w 1895 roku z białego wapienia Lens wydobywanego do dzisiaj na wschód od Tuluzy, w okolicach Nimes. Fasada ta przeszła gruntowną renowację, mycie i zabezpieczenie w 2008 roku, obecnie wygląda więc jak nowa. Zachwyca przede wszystkim bogactwem rzeźby: wielkie na ponad 3 m wyrzeźbione w wapieniu alegorie (odpowiednio od lewej): Grawerowania, Architektury, Rzeźby i Malarstwa, przykuwają uwagę przechodniów. Z tą elewacją wiąże się historia innej fasady wykonanej również z białego wapienia Lens, oddalonej zaledwie o 500 m. Przy rue de la Dalbade znajduje się fasada kamienicy Hotel de Clary, obecnie bardziej znanej pod nazwą Hotel de Pierre. Ponieważ rue de la Dalbade jest wąską uliczką, można przejść obok tej elewacji i nawet jej nie zauważyć. Jej historia rozpoczyna się na początku XVII w. Właścicielem kamienicy, a może bardziej pasuje tu określenie pałacu, został wtedy Francois de Clary, znacząca osobistość: sędzia, nadzorca budowlany i pierwszy przewodniczący parlamentu Tuluzy. Za jego przyczyną powstał projekt kamiennej elewacji od strony ulicy i w 1611 roku rozpoczęły się prace kamieniarskie. Taki pomysł był absolutną nowością w „ceglanym mieście” i niebywałym kontrastem, co ( Fasada Szkoły Sztuk Pięknych z białego wapienia Lens.
( Kościół NotreDame la Dalbade. Piaskowcowy portal i kolorowy ceramiczny tympanon.
72
NOWY KAMIENIARZ 6 (91) / 2016
nie spotkało się z uznaniem ani mieszkańców, ani władz miasta. Po wykonaniu zaledwie części portalu wejściowego prace zostały zatrzymane przez ówczesny nadzór budowlany, a Francois de Clary – oskarżony o sprzeniewierzenie kamienia przy budowie powstającego właśnie nowego mostu na Garonnie, Pont-Neuf. Mówiono wtedy: jest więcej kamieni z mostu w kamiennej kamienicy niż kamieni w moście. Po śmierci Francois de Clary kamienica przechodził z rąk do rąk, zmieniali się jej właściciele, żaden z nich nie podjął się jednak dokończenia elewacji. Dopiero Calvet-Besson, pod koniec lat pięćdziesiątych XIX w., korzystając z przychylności władz miejskich, postanowił dokończyć elewację zaprojektowaną w stylu włoskiego renesansu według ustaleń Francois de Clary sprzed prawie 250 lat. Historia Francois de Clary i jego kamienicy doskonale ilustruje, dlaczego w Tuluzie jest tak mało kamienia. Odnosi się wrażenie, że nawet dzisiaj kamień w tym mieście jest na cenzurowanym. Będąc na rue de la Dalbade, warto zwrócić uwagę na kościół Notre-Dame la Dalbade, a szczególnie na jego portal wejściowy. Sam piaskowcowy portal pochodzi z 1537 roku, ale to, co szczególnie przykuwa uwagę, to niezwykle kolorowy tympanon ceramiczny zamontowany znacznie później, bo dopiero w 1878 roku. Mamy tu bardzo rzadkie w architekturze połączenie ceramiki z kamieniem naturalnym. Na tympanonie przedstawiona jest scena koronacji Najświętszej Marii Panny. To kopia piętnastowiecznego obrazu Fra Angelico, którego oryginał przechowywany jest w Luwrze. Miłośnik kamienia, zwiedzając Tuluzę, musi naprawdę dobrze się rozglądać i wytężać wzrok, aby dostrzec kamień, kamienne perełki architektoniczne są tym bardziej cenne. Przeciwieństwem Tuluzy jest oddalone zaledwie o godzinę jazdy samochodem Carcassonne, tu bowiem praktycznie wszystko jest wybudowane z kamienia. To już jednak zupełnie inna historia, którą podzielę się w następnym numerze.