KAMIEŃ NATURALNY
(
FOT. ARCHIWUM AUTORA
Spękana kostka tureckiego wapienia z Placu Mariackiego.
;
NAJLEPSI FACHOWCY I MATERIAŁY Przebudowa kaplicy, z której w niezmienionej formie pozostał jedynie alabastrowy nagrobek biskupa, była niemała i arcybogata. Do jej wykonania powołano najlepszych fachowców i zastosowano najpiękniejsze dostępne materiały. Autorem projektu przebudowy był dyrektor Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu i nadworny budowniczy cesarski Peter von Nobile, a pracami budowlanymi kierował głównie architekt z Berlina − Wilhelm Hofbauer. Rzeźby znajdujące się w kaplicy zostały wykonane z marmuru karraryjskiego przez Bertela Thorvaldsena, najbardziej znanego w tamtych czasach rzeźbiarza duńskiego. Jest wśród nich olbrzymi posąg Chrystusa postawiony na specjalnie w Wiedniu wykonanym postumencie z białego marmuru, w którym zamieszczona jest wykonana w Rzymie płaskorzeźba wyobraża-
80
NOWY KAMIENIARZ 3 (102) / 2018
FOT. WIKIPEDIA / TSADEE
pa Filipa Padniewskiego w katedrze wawelskiej. Była to ostatnia wielka fundacja w katedrze, pomyślana jako kaplica grobowa krzeszowickiej gałęzi rodu Potockich. Jej fundatorką była hr. Zofia Potocka, żona zmarłego w roku 1832 hr. Artura Stanisława Potockiego, oficera armii napoleońskiej, kawalera Orderu Virtuti Militari i Legii Honorowej, adiutanta księcia J. Poniatowskiego i cesarza Napoleona (a po jego klęsce także cara Aleksandra I), znakomitego obywatela i senatora Wolnego Miasta Krakowa.
FOT. WIKIPEDIA / TSADEE
Posąg Chrystusa autorstwa Bertela Thorvaldsena w kaplicy Potockich na Wawelu.
: Pomnik biskupa Filipa Padniewskiego z kaplicy Potockich na Wawelu.
jąca zmarłe dzieci Artura Potockiego. Z Wiednia został sprowadzony pięknej roboty brązowy, złocony ołtarz z obrazem ukrzyżowanego Chrystusa, wykonany przez znanego XVII-wiecznego bolońskiego malarza Francesca Barbieriego, a w samym tabernakulum jest wykute ze złota, osadzone na agacie XVI-wieczne złożenie do grobu Pana Jezusa. Pracami nad kamienną wykładziną ścian i posadzki kierował krakowski rzeźbiarz Ferdynand Fryderyk Kuhn, dyrektor „fabryki marmurów” w Dębniku, autor m.in. wawelskiego sarkofagu księcia J. Poniatowskiego w wawelskiej krypcie św. Leonarda. Trzeba tu zwrócić uwagę na pojawianie się w przewodnikach i opisach kaplicy błędnych informacji o sztucznym charakterze zastosowanego w kaplicy marmuru. Przebudowa trwała osiem lat (1832–1840) i cieszyła się dużym zainteresowaniem krakowian, czego przejawem są liczne wzmianki prasowe i bardziej obszerne opisy. Do nich należy opinia J. Mączyńskiego z książki Pamiątka z Krakowa, wydanej w roku 1845: „Wyrobienie każdego przedmiotu w tej kaplicy czyni zaszczyt dla artystów, których roboty tu są pomieszczone, bo w każdym trzeba uwielbiać mistrzowskie wypracowanie”. Taka jest też „robota” F. Kuhna w formie wypolerowanych płyt wapiennej wykładziny ścian kaplicy. Płyty o wysokości do 2 m i szerokości do 1 m mają grubość 7 cm i ważą ok. 3,5 t. Są to wapienie o barwie fioletowej, o zmiennym stopniu lityfikacji, o bardzo zróżnicowanej teksturze i strukturze, generalnie o charakterze brekcji, której składniki mają wielkość od kilku centymetrów do 1 m. Różna jest ich barwa – od szarej przez zielonkawą do jaskrawoczerwonej. Widoczna na wypolerowanych powierzchniach zmienność barw, dająca wrażenie plam o różnej wielkości, była zapewne powodem oceny ich jako materiału sztucznego. Z pojedynczych, drobnych próbek pobranych przez konserwatorów wynika, że są to w obserwacjach mikroskopowych wapienie złożone