Sæmundur vor 2002

SÆMUNDUR

Efnisyfirlit: Frá ritstjóra

Frá ritstjóra Heiður Reynisdóttir 3

Nú er vor í lofti og sumarið jafnvel þegar farið að láta á sér kræla hjá fjölmörgum SÍNE félögum. En vori og sumarkomu fylgir líka próflestur og jafnvel útskrift svo það er væntanlega í mörgu að snúast hjá námsmönnum þessa dagana. Það er því von mín að Sæmundur komi sem íslenskur gleðigjafi í miðjum námsönnunum.

Meðal þess sem Sæmundur hefur upp á að bjóða að þessu sinni er viðtal við nýskipaðan menntamálaráðherra, Tómas Inga Olrich, sem var einmitt svo lánsamur að eiga þess kost að stunda nám á erlendri grundu. Undirrituð átt skemmtilegt spjall við ráðherrann, sem telur íslenska námsmenn skipta afar miklu máli í alþjóðasamstarfi Íslendinga. Umræðu um börn og skólamál er haldið áfram í þessu tölublaði Sæmundar, en eins og einhverjir muna hefur verið fjallað um tvítyngi og íslenskt námsefni á netinu í fyrri blöðum. Sæmundur kynnti sér að þessu sinni hvernig námsaðstoð við börnin okkar er háttað þegar þau koma heim að lokinni námsdvöl með foreldrum sínum á erlendri grundu og komst að raun um hversu miklu skiptir að foreldrar haldi við hugtakaskilningi barna sinna. Hagsmunamál skipa auðvitað stóran sess í blaðinu. Guðmundur Thorlacius, stjórnarmaður SÍNE í LÍN, segir okkur frá úrskurði málskotsnefndar LÍN sem fjallaði um rétt einstæðrar móður til framfærsluláns vegna dóttur sinnar og ýtarlega er greint frá sögu hins svokallaða skólagjaldamáls, til dagsins í dag. Eins og flestum er kunnugt synjaði stjórn Lánasjóðsins erindi SÍNE um aðstoð vegna afleiðinga gengislækkunar íslensku krónunnar og er málið nú hjá málskotsnefnd.

Þá fjallar Gunnbjörg Óladóttir, trúnaðarmaður SÍNE í Skotlandi, um afleiðingar þessarar ákvörðunar á námsmenn í grein sinni „Alla étið hafði þá“, sem birtist í Morgunblaðinu þann 27. mars síðastliðinn.

Ég vil að lokum vekja athygli félagsmanna á að frestur til að sækja um styrki Námsmannalínu Búnaðarbankans rennur út 1.maí næstkomandi en umsóknareyðublað fylgir blaðinu eins og oft áður. SÍNE félagar hafa verið duglegir að sækja um námsmannastyrki bankanna, sem hefur leitt til fjölgunar styrkja sem ætlaðir eru námsmönnum erlendis. Njótið vel!

Heiður Reynisdóttir, ritstjóri

Skrifstofa SÍNE

Sími: 552-5315

Fax: 552-5370

Netfang: sine@sine.is

Veffang: www.sine.is

Skrifstofan er opin alla virka daga frá kl. 9 - 12.

Stjórn SÍNE veturinn 2001 - 2002: Formaður/Gjaldkeri: Haraldur Óskar Haraldsson (Svíþjóð/USA)

Varaformaður: Lilja Sturludóttir (Svíþjóð)

Ritari: Hrafn Sveinbjarnarson (Danmörk)

Stjórnarmaður í LÍN: Guðmundur Thorlacius Ragnarsson (Þýskaland)

Vafamálafulltrúi LÍN: Heiður Reynisdóttir

Meðstjórnendur: Gróa Másdóttir (Noregur) Ástríður S. Thorsteinsson (Kan./Belgía)

Framkvæmdastjóri: Heiður Reynisdóttir

Sæmundur, ritstjóri: Heiður Reynisdóttir

Ábyrgðarmaður:

Haraldur Óskar Haraldsson

Forsíða: Henný Júlía Herbertsdóttir

Umbrot:

Áslaug J. - aslaug@fjoltengi.is

Prentun: Hagprent-Ingólfsprent ehf.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

ÁVARP FORMANNS SÍNE

Möguleikar íslensks menntafólks hafa aukist til muna

Kæru Félagsmenn

Á síðastliðnu ári hélt SÍNE upp á 40 ára afmæli félagsins. Af því tilefni er ekki úr vegi að rifja upp tilurð félagsins og hvernig málum Sambands íslenskra námsmanna erlendis er komið í dag.

SÍNE var var upphaflega stofnað sem Samband Íslenskra Stúdenta Erlendis (SÍSE) þann 13. ágúst 1961, á lofti Íþöku, bókasafns Menntaskólans í Reykjavík. Nafni SÍSE var svo breytt yfir í SÍNE árið 1969.

Ástæða stofnunar félagsins var einkum sú, að gengi íslensku krónunnar hafði verið fellt í febrúar 1960 og um leið var afnuminn svonefndur námsmannagjaldeyrir. Fram að því hafði gjaldeyrir verið ódýrari fyrir námsmenn erlendis en aðra. Samfara falli krónunnar kom afraksturinn af sumarvinnunni að minna gagni en áður og sáu margir námsmenn fram á að þurfa að hverfa frá námi í útlöndum.

Félagið hefur vaxið jafnt og þétt frá stofnun þess og nú eru félagsmenn SÍNE um 1400 talsins, eða um 75% af þeim sem þiggja námslán hjá LÍN vegna náms erlendis

Allt frá stofnun hefur megináhersla SÍNE verið hin sama, að halda á lofti hagsmunum stúdenta í námi erlendis og standa vörð um þá hagsmuni sem þegar hafa áunnist. Hagsmunagæsla félagsins fer einkum fram með formlegum leiðum. SÍNE á, eins og margir vita, fulltrúa í stjórn LÍN og í s.k. vafamálanefnd LÍN. Þar fyrir utan er reynt eftir föngum að safna fróðleik um lífskjör og fjárhagsmál stúdenta erlendis. Síðastliðið vor gerði t.a.m. Hagfræðistofnun Háskólans samanburðarathugun á framfærslu stúdenta í mismunandi löndum. Slíkar kannanir er nauðsynlegt að gera til að hafa auga með því að allt sé í lagi

og til þess að allar fullyrðingar séu byggðar á traustum grunni.

Samhliða þessu hefur félagið miðlað upplýsingum um nám erlendis til þeirra sem hyggja á slíkt. Tvisvar á ári er Sæmundur, málgagn SÍNE, gefið út og sent til allra félagsmanna. Jafnframt er veraldarvefurinn notaður til hins ítrasta í þeim tilgangi að miðla upplýsingum til félagsmanna. Trúnaðarmenn SÍNE víða um heim eru jafnframt mikilvægir tengiliðir milli stjórnar og félagsmanna.

Miklar framfarir hafa orðið á möguleikum Íslendinga til náms erlendis og má þar einkum nefna tilkomu skiptinemasamtaka á borð við ERASMUS, NORDPLUS og Sókrates, sem hafa enn aukið á möguleika íslensks menntafólks til að stunda nám erlendis. Jafnramt hefur þjónusta við þá sem hyggja á nám erlendis aukist mjög mikið frá því stofnun SÍNE fór fram og má þar einkum nefna Alþjóðaskrifstofu háskólastigsins, sem veitir mjög góðar upplýsingar og aðstoð vegna þátttöku í fjölþjóðlegum samstarfsáætlunum í menntamálum.

Það hefur lengi talist okkur Íslendingum til tekna hversu stór hluti þjóðarinnar hefur leitað menntunar utan landssteinanna. Mikill meirihluti þessa fólks kemur aftur til landsins með nýja þekkingu og hugmyndir sem nýtast þjóðinni, til framfara á ýmsum sviðum. Það er mín von að við berum gæfu til þess að halda áfram að leita út fyrir landsteinana eftir menntun og annarri þekkingu, þjóðinni til heilla í framtíðinni.

Haraldur Óskar Haraldsson, formaður SÍNE

Haraldur Óskar

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

„Alla étið hafði þá ...“

Gunnbjörg Óladóttir trúnaðarmaður SÍNE í Skotlandi skrifar

Nú er liðinn talsverður tími frá því ég áttaði mig á undarlegum staðreyndum um íslenska námsmenn sem hafa átt því (ó)láni að fagna að stunda framhaldsnám í enskumælandi löndum. Um jólin upplýsti þjónustufulltrúi LÍN mig um afleiðingar gengissigs íslensku krónunnar og hvernig það hefði gleypt það sem ég átti eftir að fá að láni til að greiða afborganir skólagjalda hér ytra. Fulltrúi bankanna sagði mér síðan að margir skuldugir viðskiptavinir væru á barmi taugaáfalls vegna vaxtaafborgana þessa dagana. Loks gaf ég mig fram við SÍNE og ákvað í framhaldi af því að sækja fund þeirra í jólaleyfinu heima til þess að átta mig betur á þessu.

Á fundinum settist í mig gömul gremja formæðra minna yfir óréttlæti heimsins og furðulegum samskiptavenjum ráðamanna sem við kjósum yfir okkur í glaðværð kosningaréttarins. Framhaldsnemar í hugvísindum hafa orðið að láta yfir sig ganga langar þagnir, undanbrögð, göngur frá Pílatusi til Heródesar, bið við luktar dyr - og loks niðurlægjandi aðfinnslur um sérkennilegt námsval og jafnvel tilgangsleysi utanfarar. Síst batnaði það á dögunum þar sem einn af yfirmönnum LÍN

lætur hafa eftir sér þá fásinnu að vandinn snúist ekki síst um „fyrirhyggjuleysi nema“ og

á miðju skeri þegar flæddi að. Þetta er fólk í miðju doktorsnámi en við því blasir sá veruleiki að hætta í sumar eða leggjast í tímafreka leit að styrkjum upp á von og óvon. Sú von snýst gjarnan upp í andhverfu sína þegar íslenskir námsmenn eiga í hlut. Þeir eiga svo góðan lánasjóð að þeir þurfa ekki styrki!

Síst batnaði það á dögunum þar sem einn af yfirmönnum

LÍN lætur hafa eftir sér þá fásinnu að vandinn snúist ekki síst um „fyrirhyggjuleysi nema“ og þótti nú heldur fast kastað úr glerhúsi.

þótti nú heldur fast kastað úr glerhúsi. Bragur þessi lætur bæði hátt og illa í eyrum miðað við mærðina sem stundum hrekkur af vörum sömu manna um íslenska nemendur sem eiga eitthvað erfitt með að rata heim að námi loknu oftar en ekki vegna launastefnu sem fáa laðar að. Sem fulltrúi SÍNE í Skotlandi ákvað ég að bera saman reynslu annarra nema hér og mína eigin. Niðurstaðan var bágborin. Nemendur á meistarastigi ætla ekki út í frekara nám hér þar sem fjárhagslegar forsendur eru brostnar. Fyrir þá sem ætla í lengra nám merkir þetta að gefa upp gamlan draum eða leita á önnur mið og fara í gegnum annað aðlögunarferli, s.s. að kynnast nýju skólakerfi, leiðbeinendum, nýju samfélagi og tungumáli. Verst fara þó þeir út úr þessu sem hafa ekkert val lengur og voru staddir úti

Varla nær nokkurt framtak skýrum skilningi ráðamanna nema með því fylgi tvær höfuðskepnur landsins: Góð landkynning og peningar. Það sem áður þótti verðlaust getur óvænt orðið verðmætt. Nærtækast er að nefna tónlist Bjarkar sem breyttist allt í einu í „snilld“ þegar ljóst var að hún merkti „bisness“. Og hvernig skyldi nú landkynningin líta út sem íslenskir nemar taka að sér þessa dagana? Sjálf brást ég við hinni breyttu stöðu í námi mínu með því að leita til deildarinnar sem ég heyri til í Edinborgarháskóla. Ég talaði við viðeigandi prófessor, en það tók hann lengstan tíma að skilja vaxtamark skuldugra nema í íslenskum bönkum. Ég reyndi að útskýra fyrir honum að vextirnir væru í tengslum við fiskiðnaðinn og að verkföll hefðu sett allt úr skorðum í bankakerfinu og þótt bankar um allan heim hefðu lækkað vexti eftir 11. september væri íslenska þjóðarbúið viðkvæmara en svo að það þyldi slíkt rask. Hitt sem hann átti erfitt með að skilja var akkurinn sem hlýst af stofnun eins og LÍN. Ég útskýrði fyrir honum kosti hennar og ókosti og loks gerði ég honum grein fyrir því að nú væri svo komið að LÍN ætti engin úrræði fyrir nemendur á enskri grund eins og ástandið væri nú um stundir. Við værum því skilin eftir eins og fiskar á þurru landi; okkur væri gert að sjá um okkur sjálf ellegar senda sérlegar beiðnir til umboðsmanns Alþingis til að vekja athygli á málstað okkar og bíða svo þangað til eitthvað gerðist. Eða að leita að styrkjum - og því væri það að ég leitaði til hans. Máli mínu var vel tekið og staða mín er betri en margra annarra þótt hún sé ekki beysin.

Öll erum við samt að bíða eftir svörum. Vinnan sem liggur að baki er skyndilega orðin að fíflalegum leik sem enginn botnar neitt í. Á SÍNE-fundinum

um jólin heyrði ég sagt: „Það er léttir að sjá og heyra að ég er ekki eini ómaginn í íslensku samfélagi sem safnar upp skuldum fyrir ekki neitt.“ Heldur fannst mér illþyrmileg þessi sjálfsmynd Íslendings í doktorsnámi, en ég vissi hvað hann átti við. Þeir nemendur sem hafa vogað að stíga þetta skref - sér í lagi þeir sem hafa ekki breiða bakhjarla - vita hvað er í húfi. Íslendingur, með fortíð þjóðar sinnar skrifaða í gen sín og blóð, er nú enn og aftur að velkjast með húfu á milli handanna gjörsamlega háður náð eða ónáð yfirvaldsisns. Þetta er eins og að vera fugl í íróníu Jónasar Hallgrímssonar. Setan yfir eggjunum er afstaðin, hreiðrið fullt af ungum og fuglinn minnist við sól og himin í leit að æti sumpart af náttúrlegri hvöt og sumpart af einskærri starfsgleði. Á slíkum degi snýr hann aftur að hreiðri sínu - og viti menn: Alla étið hafði þá hrafn fyrir hálfri stundu!

Fyrir sóun í skjóli einkavæðingar erum við fús að greiða en að fjárfesta í afli eins og menntun veldur hiki og tafsi. Það er svarið sem liggur fyrir. Eina tillögu vildi ég þó leggja fram fyrst nemendur verða að taka að sér þessa einkennilegu landkynningu á enskri grund: Að forráðamenn LÍN (eða landsins) skrifi fyrir okkur plagg sem gerir grein fyrir túlkun þeirra á skólagjaldareglunni og ástandskrónunni og ákvörðun þeirra um að leggja á herðar námsmanna í útlöndum

afleiðingar gengisvaltrar tilveru. Undirritun væri vel þegin því ekki dettur mér annað í hug en að forráðamenn vilji axla ábyrgð á þessum ákvörðunum sínum. Að lokum vil ég minna á að slíkt plagg þarf að vera á ensku svo það skiljist. Það tek ég fram alveg sérstaklega vegna þess að LÍN hefur átt það til að þvæla fyrir okkur reikningsdæmum sínum með því að tala stundum um pund eða dollara og stundum um krónur. Slík tvítunga gengur aðeins upp þegar snúa þarf upp á íslenskan sannleika. Plaggið má senda á netfang mitt og skal ég prenta það út og fjölrita á eigin kostnað svo ég geti dreift því til skjólstæðinga LÍN hér í Skotlandi tafarlaust. Netfangið er g.oladottir@sms.ed.ac.uk. Það væri vitanlega ekki í fyrsta sinn sem „ómagi“ seildist ofan í eigin vasa til að lána íslenska ríkinu þær krónur sem hann hélt að hann hefði að láni um tíma. Og dettur mér þó síst í hug að kalla lýðveldið „bananalýðveldi“ eins og gena-salinn gerði nýkominn heim eftir langa þekkingarleit. Honum var greinilega fyrirgefið - og ég leyfi mér að vona að það hafi verið í krafti þekkingar hans því annars óttast ég að heimþrá framhaldsnema læknist að eilífu.

Gunnbjörg Óladóttir, fulltrúi SÍNE í Skotlandi

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Sveitarstjór narkosningar vorið

Námsmönnum erlendis, utan Norðurlandanna, gefst kostur á að nýta sér atkvæðisréttinn í komandi sveitarstjórnarkosningum, sem fram fara þann 25. maí næstkomandi en utankjörfundaratkvæðagreiðsla hófst 2. apríl síðastliðinn. Hægt er að greiða utankjörfundaratkvæði hjá sendiráðum, ræðismönnum og fastanefndum Íslands erlendis. Þeir SÍNE félagar sem hafa hug á að kjósa er bent á að skila inn atkvæði sínu tímanlega, en hafa ber í huga að kjósendur erlendis þurfa sjálfir að póstleggja atkvæði sín eða koma þeim á annan hátt í tæka tíð til viðkomandi kjörstjórnar á Íslandi. Hagnýtar upplýsingar um kosningarnar er að finna á www.kosningar2002.is Auk þess er bent á á vefi stjórnmálahreyfinganna, þar sem finna má greinargóðar upplýsingar um helstu stefnumál og framboðslista fylkinganna í flestum sveitarfélögum.

Utankjörfundaratkvæðagreiðslur vegna sveitarstjór narkosninga 25. maí 2002

AUSTURRÍKI

Vín

Alla virka daga til kjördags

kl. 09:00 - 16:00

Sendiráð Íslands

Naglergasse 2/8 1010 Vín

Sími: (01) 533 2771

Salzburg

Eftir samkomulagi

Konsul Erich Eibl

Imbergstrasse 25

5020 Salzburg

Sími: (0662) 883 4780

ÁSTRALÍA

Canberra

6. og 7. maí kl. 09:00 - 12:00

Consul General Ross

L. Gibson

1/10 Kennedy Street Kingston

2604 Canberra A.C.T

Sími: (02) 6295 6819

Melbourne

8. og 9. maí kl. 09:00 - 12:00 og

kl. 13:00 - 16:00

Consul Inga Árnadóttir

48 Kooyongkoot Road

Hawthorn Victoria 3122

Sími: (03) 9818 4282

Sidney

28. apríl og 8. maí kl. 10:0016:00

Consul General Sigrún K. Baldvinsdóttir

16, Birriga Road, Bellevue Hill Sydney, N.S.W. 2023 Sími: (02) 9365 7345

BANDARÍKIN

Washington

Alla virka daga kl. 09:0016:00 til kjördags

Sendiráð Íslands

1156 15th Street N.W., Suite 1200 Washington D.C. 200051704 Sími: (202) 265 6653

Anchorage, Alaska: Eftir samkomulagi

Consul Bjartmar

Sveinbjörnsson, University of Alaska, Anchorage, Department of Biological Sciences, Anchorage, AL 99508, Sími: (907) 786 1366

Atlanta, Georgia:

15. apríl - 29. apríl eða eftir samkomulagi

Consul General Maurice K. Horowitz, 20 Executive Park West, Suite 2023, Atlanta, GA 30329, Sími: (404) 321 0777

Boston, Massachusetts: Eftir samkomulagi

Consul Elisha Flagg Lee, Winslow Evans & Crocker, 33 Broad Street, Boston,MA 02210, Sími: (617) 227 4300

Dallas, Texas: Eftir samkomulagi

Consul Pamela Bauer, 3441A Rankin, Dallas, TX 75205, Sími: (214) 696-0386 og (972) 219 2955

Denver, Colorado: Eftir samkomulagi

Consul Edward P. Connors, 4 Cantitoe Lane, Englewood, CO 80110, Sími: (303) 771 5842

Detroit, Michigan: Eftir samkomulagi

Consul Edward K. Christian, Saga Communications Inc,

73 Kercheval Avenue, Grosse Pointe Farms, MI 48236, Sími: (313) 886 2596

Harrisburg, Pennsylvania: Eftir samkomulagi

Consul Hubert J. Georges, 2015 D, South Point Drive, Hummelstown, PA 17036, Sími: (717) 566 7791

Houston, Texas:

22. apríl - 6. maí eða eftir samkomulagi

Consul Ólafur A. Ásgeirsson, 2348 W. Settler’s Way, The Woodlands, TX 77380, Sími: (281) 367 2440

Kansas City, Missouri: Eftir samkomulagi

Consul Vigdís

Aðalsteinsdóttir Taylor, 7100 East 131 Street, Grandview,MO 64030-3317, Sími: (816) 763 2046

Los Angeles, California: Eftir samkomulagi

Consul General Sigurjón Sighvatsson,

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Palomar Pictures, 5657 Wilshire Blvd., 5th floor, Los Angeles, CA 90036, Sími: (323) 525 2900,

Miami, Florida:

Eftir samkomulagi

Consul General

Þórir Gröndal, 5220 North Ocean Drive, Hollywood, FL 33019, Sími: (954) 920 7977

Minneapolis, Minnesota:

Eftir samkomulagi

Consul General Örn Arnar

6428 Nordic Circle, Edina,MN 55439, Sími: (952) 942 5745

New Orleans, Louisiana:

Eftir samkomulagi

Consul Greg Beuerman, 210 Baronne Street, Suite

1022, New Orleans, LA 70112,

Sími: (504) 524 3342

New York

Alla virka daga til kjördags

kl. 09:00 - 17:00

Aðalræðisskrifstofa Íslands 800 Third Avenue, 36th floor New York, N.Y. 10022

Sími: (212) 593 2700

Norfolk, Virginia:

Eftir samkomulagi

Vice Consul

Sesselja Siggeirsd. Seifert, 185 Commodore Drive, Norfolk, VA 23503-4802, Sími: (757) 587 1068

Phoenix, Arizona:

Eftir samkomulagi

Consul Omer K. Reed, Concorde Dental, 2999 North 44th Street, Suite 640, Phoenix, AZ 85018, Sími: (602) 954 1901

Portland, Oragon:

Eftir samkomulagi

Consul Les Swanson, Jr., 808 S.W. Third Ave., Suite 400, Portland, OR 97204, Sími: (503) 228 1838

San Francisco, California:

Eftir samkomulagi

Consul Robert

E. Cartwright Jr.,

The Cartwright & Alexander Law Firm, 222 Front Street, fifth floor, San Francisco, CA 94111, Sími: (415) 433 3103

Seattle, Washington:

Eftir samkomulagi

Consul General Jón Marvin Jónsson, 5610 20th Avenue NW, Seattle, WA 98107, Sími: (206) 783 4100

Tallahassee, Florida:

Eftir samkomulagi

Consul General

Hilmar Skagfield, 270 Crossway Road, Tallahassee, FL 32302, Sími: (850) 878 1144 # 101,

BELGÍA

Brussel

Alla virka daga til kjördags

kl. 9-13 og 14-17

Sendiráð Íslands

74 rue de Trèves 1040 Bruxelles Sími: (02) 286 1700

BRETLAND London

Alla virka daga til kjördags

kl. 9:30-16:00

Sendiráð Íslands

2A Hans Street London SW1X 0JE

Sími: (020) 7259 3999

Edinburg

Eftir samkomulagi

Consul Cameron R.M.

Buchanan 24 Jane Street, Leith Edinburgh EH6 5DH

Sími: (0131) 555 3532

Glasgow

Eftir samkomulagi

Consul Norman Hamilton

Anderston House

389 Argyle Street

Glasgow G28NX

Sími: (0141) 221 6943

Hull

Eftir samkomulagi

Consul Thomas W. Boyd

Boyd Line Management Services Ltd Albert Dock

Hull HU1 2DH

Sími: (01482) 33 40 24

Manchester

Eftir samkomulagi

Consul David

Geoffrey Wilson OBE

Churchgate House 56 Oxford Street Manchester M60 7BL

Sími: (01625) 52 41 33

DANMÖRK

Kaupmannahöfn

Alla virka daga til kjördags

kl. 09:00-16:00

Sendiráð Íslands

Dantes Plads 3

1556 Köbenhavn V

Ålborg

29. og 30. apríl og 1. maí kl. 08:00 til 16:00

Islands konsulat

Konsul Jørgen Enggaard

Marathonvej 5 9230

Svenstrup J. Sími: 98 38 18 88

Århus

18. apríl kl. 10:00 - 16:30

8. maí kl. 10:00 -17:00

eða eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Torben R. Jørgensen

Danske Bank Kannikegade

4-6 8000 Århus C

Sími: 89 35 25 31

Esbjerg

17. og 18. apríl og 7., 8. og 13. maí eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Jørn Jørgensen

Toldbodvej 16700 Esbjerg

Sími: 75 45 47 00

Fredericia

Alla virka daga 15. apríl til 15. maí kl. 9:00 til 12:00

Islands konsulat

Konsul Tone Eidnes

Andersen

Fredericia Skibsværft A/S

Sdr. Voldgade 10 7000 Fredericia Sími: 75 92 00 00

Herning

17. og 18 apríl kl. 15:00 til 18:00 og 2. og 3. maí kl. 15:00 til 18:00 og eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Flemming

Rohde Nielsen

Fonnesbecksgade 18 C

7400 Herning

Sími: 97 12 81 99

Horsens

6. maí kl. 13:30 til 16:00

og 15. maí kl. 13:30 til 16:00

eða eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Leif Hede Nielsen

Holmboes Allé 1, 11. etage

8700 Horsens

Sími: 79 27 73 04

Hirtshals

Eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Niels Jensen

Pier II, nr. 16 P.O. Box 34

9850 Hirtshals

Sími: 98 94 23 33

Kolding

29. apríl til 3. maí kl. 9:00 til 16:00

Islands konsulat

Konsul Bodil Lorentzen

Pakhustorvet 6 6000 Kolding

Sími: 75 50 34 55

Odense

29. apríl til 2. maí kl. 8:30 til 15:30 og 3. maíkl. 8:30 til 14:00

eða eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Carl Christian Nielsen MICRO MATIC A/S

Holkebjergvej 48 5250 Odense SV Sími: 63 17 42 17

Netfang: iceconsul.odense@micro-matic.dk

Randers

15. apríl til 15. maí kl. 9:30 til 12:00 og 13:00 til 15:30 eða eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Henning

Ove Knudsen

á Vicekonsul Henrik Ove Knudsen Postboks 11

Kulholmsvej 2 8900 Randers

Sími: 86 42 55 55

Rønne

Mánud. til fimmtud. 15. apríl til 15. maí kl. 9:00 til 15:00 og föstudaga kl. 9:00 til 12:00

Islands konsulat

Konsul Jørgen Hammer

BAT Snellemark 30

3700 Rønne Sími: 56 95 21 21 Netfang: JH@BAT.dk

Thisted

15. til 18. apríl kl. 9:00 til 15:00 og 13. til 15. maí kl. 9:00 til 15:00 eða eftir samkomulagi

Islands konsulat

Konsul Hans Holch Storegade 9

7700 Thisted

Sími: 97 92 28 88

FINNLAND

Helsinki

Alla virka daga til kjördags kl. 09:00-16:00

Sendiráð Íslands

Pohjoisesplanadi 27 C 00100 Helsinki

Mariehamn

6. maí kl. 12:00 - 17:00 eða eftir samkomulagi

Konsul Nils-Erik Eklund Norragatan 4

22100 Mariehamn

Sími: (018) 27827 / 27000

Turku / Åbo

6. maí kl. 10:00 - 16:00 eða eftir samkomulagi

Konsul Börje Nygård Eriksgatan 17

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

20100 Turku

Sími: (02) 234 4706

Vaasa

6. maí kl. 10:00 - 16:00

eða eftir samkomulagi

Konsul Björn Nils-Peter Palm

Industrig. 1 65101 Vasa

Sími (06) 323 9111

Oulu

15. maí kl. 10:00 - 16:00 eða

eftir samkomulagi

Konsul Lauri Lajunen

University of Oulu 90014

Oulu Sími: (08) 553 4071

FRAKKLAND

París

Alla virka daga kl. 09:3016:30

Sendiráð Íslands

8 Avenue Kléber 75116 Paris

Sími: (01) 4417 3285

Bordeaux

Eftir samkomulagi

Consulat d’Islande

58-60 Boulevard Pierre 1er

33000 Bordeuax

Sími: (05) 5648 2239

Netfang: mostermans.mas@wanadoo.fr

Marseille

Eftir samkomulagi

Consulat d’Islande

148, rue Sainte

13007 Marseille Cedex 07

Sími: (04) 9113 0834

Strassborg

Eftir samkomulagi

Consulat d’Islande

12, rue Daniel Hirtz

67000 Strasbourg

Sími: (03) 8836 6220

HOLLAND Amsterdam

Eftir samkomulagi

Consul Wouter J.P. Jongepier

Strawinskylaan 3037, 2. hæð

1077 ZX Amsterdam

Sími: (020) 431 3114

ÍRLAND

Dublin

Eftir samkomulagi

Consul General Felicity

McCartan

Iceland House, Arran Court

Smithfield Dublin 7

Sími: (045) 865 668

ÍTALÍA

Róm

Eftir samkomulagi

Consulato Generale d’Islanda

Via Flaminia 441

00196 Roma Sími: (06) 3231840 Netfang: gadisl@tin.it

Genova

Eftir samkomulagi

Consulato Generale d’Islanda

Piazza della Vittoria 14

16121 Genova

Sími: (10) 594 448

Milano

Eftir samkomulagi

Consulato Generale d’Islanda

Olga Clausen Preatoni

Via Andera Maffei 1 20135

Milano Sími: (02) 5519 5387

Torino

Eftir samkomulagi

Consulato Generale d’Islanda

Via V. Gioberti, 22 10128 Torino Sími: (011) 841 112

JAPAN

Tokyo

Alla virka daga kl. 09:0017:00

Sendiráð Íslands

4-18-26 Takanawa, Minato ku

108 0074 Tokyo

Sími: (03) 3447 1944

KANADA

Ottawa

Alla virka daga til kjördags kl.

08:30 - 16:00 eða eftir sam-

komulagi

Sendiráð Íslands

360 Albert St., 7th floor Suite 710 Ottawa, ON, K1R

7X7 Sími: (613) 482 1944

Calgary

15. - 18. apríl kl. 18:00 - 20:00

eða eftir samkomulagi

Consul Hallgrímur

Benediktsson

2119 28th Svenue, S.W. Calgary Sími: (403) 244 4506

Edmonton

17. apríl kl. 08:00 - 18:00

eða eftir samkomulagi

Consul Guðmundur

A. Arnason

17703-103 Avenue Edmonton

Sími: (780) 408 5188

Halifax (NS)

Eftir samkomulagi

Consul John C. Risley

757 Bedford Highway Bedford Sími: (902) 443 0550

Montreal

Eftir samkomulagi

Consul William I.M. Turner jr 1981 McGill College Avenue,

Suite 575 Montreal Sími: (514) 982 0188

Regina

Eftir samkomulagi

Consul Jón Örn Jónsson

4705 Castle Road, Regina Sími: (306) 359 1885

St. John’s (Nýfundnalandi)

Eftir samkomulagi

Consul John L. Joy

10 Fort William Place, 6th floor St. John’s NF

Sími: (709) 722 7584

Toronto

15. - 21. apríl kl. 09:00 - 17:00

eða eftir samkomulagi

Consul Jón Ragnar Johnson

250 Yonge Street, Suite 2400

Toronto Sími: (416) 979 6740

Vancouver

18. apríl kl. 14:00 - 17:00

eða eftir samkomulagi

Consul Heather Alda Ireland

595 Burrard Street, 29th floor

West Vancouver B.C

Sími: (604) 922 0854

Winnipeg

Alla virka daga kl. 09:3015:30

Aðalræðisskrifstofa Íslands

650 - 5 Donald Street

Winnipeg Sími: (204) 284 1535

KÍNA

Peking

Alla virka daga til kjördags

kl. 09:00 - 12:00 og 13:00 -

17:00

Sendiráð Íslands

Landmark Tower 1, # 802

8 North Dongsanhuan Road

Chaoyang District

100004 Beijing

Sími: (010) 6590 7795

Hong Kong

25. og 26. apríl kl. 10:0012:00

Consul Anthony J. Hardy

Hopewell Centre, 47th floor

183 Queens’s Road East

Hong Kong, PRC

Sími: 2876 8888

MALAVÍ

Lilongwe

13. apríl

Skrifstofa ÞSSÍ

Lingadzi House Capital City

Sími: 771 205

NOREGUR

Osló

Alla virka daga til kjördags

kl. 09:00 - 16:00

Sendiráð Íslands

Stortingsgata 30 0161 Oslo

Sími: 2283 3435

Álasund

13., 14. og 15. maí á skrifstofutíma eða eftir samkomulagi

Konsul Per Oscar Garshol

Sparebanken Möre

Keiser Wilhelmsgate 29/33

Sími: 7011 3000

Bergen

10. og 13. maí á skrifstofutíma eða eftir samkomulagi

Konsul Arne Herulf Holm

Kreditkassen Allehelgensgt. 2

Sími: 5521 8600

Bodø

22. apríl og 6. maí kl. 09:0016:00 eða eftir samkomulagi

Konsul Reidar J. Evensen

Slåttlia 6 Sími: 7556 3500

Haugasund

22. og 23. apríl og 7. maí á skrifstofutíma eða eftir samkomulagi

Konsul Arne W. Aanensen

R.G. Hagland A/S

Smedasundet 97B

Sími: 5270 1200

Kristiansand S

18. apríl kl. 08:30 - 17:00 og 6. maí kl. 08:30 - 15:30 eða eftir samkomulagi

Konsul Sigmund Andersen Festningsgaten 11

Sími: 3817 2600

Moss

23. apríl og 6. maí eða eftir samkomulagi

Konsul William Asbjörnsen

Ekeberglia 6 1580 Rygge

Sími: 6926 0111

Stavanger

18. apríl á skrifstofutíma eða eftir samkomulagi

Konsul Jan-Peter Schöpp

Alexander Kiellandsgt. 2

Sími: 5184 3520

Tromsø

Eftir samkomulagi

Konsul Ragnhild Fusdahl

Sjögaten 16

Sími: 7768 3024

Þrándheimur

29. apríl - 15. maí á skrifstofutíma

Konsul Roar C. Hyll

Sorgenfriveien 11, 2. hæð

Sími: 7393 8902

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

RÚSSLAND

Moskva

Alla virka daga til kjördags

kl. 9:00 -17:00 og/eða eftir

samkomulagi

Sendiráð Íslands

Khlebnyi Pereulok 28

Moscow Sími: (503 eða 095) 956-7604/5/6

St. Pétursborg

Alla virka daga frá 10:0017:30 eða eftir samkomulagi

Björgólfur Thor Björgólfsson

Ul. Telmana 24

193 230 St. Petersburg

Sími: (812) 326 8580

SPÁNN

Barcelona

22. - 26. apríl kl. 11:30 - 13:30

Consulado General de Islandia Cerdena 229-237

Sobreatico Tercera 08013

Barcelona Sími: (93) 232 5810

Netfang: conisland@eresmas.com

Las Palmas

17. - 19. apríl kl. 11:00 - 13:00

Consulado de Islandia

Juan de Escobedo, 5

35011 Las Palmas G.C

Sími: (0928) 252 292

einnig á:

Playa del Ingles

16., 18. og 23. apríl kl. 11:0013:00

Bungalows Artemisa/san

Valentin Park Timple, 5

Sími: (0928) 765 877

Madrid

15. - 19. apríl og 22. - 26. apríl

kl. 11:00 - 13:00

Consulado General de Islandia

ISLA DE OZA, 16 (bláu dyrnar) Madrid

Sími: (091) 373 1506

Malaga

Eftir samkomulagi

Consulado de Islandia

Edificio Ronda I, 3B

Paseo Marítimo 91

Apartado de Correos 208

29640 Fuengirola (Málaga)

Sími: (0952) 661 200

Palma de Mallorca

Eftir samkomulagi

Consulado de Islandia

Son Toells 42 Edificio Paraiso

07015 Palma de Mallorca

Baleares Sími: (0971) 403 307

Sevilla

Eftir samkomulagi

Consulado de Islandia

San Florencio, 4, 1 A

41018 Sevilla

Sími: (095) 457 9811

Vigo

Eftir samkomulagi

Consulado de Islandia

Policarpo Sanz 1 apto. 614

36201 Vigo (Pontevedra)

Sími: (0669) 77 1412 (gsm)

Netfang: hernadeza@willis.com

SVISS

Bern

Eftir samkomulagi

Konsul Ulrich Hirt

Münzgraben 6 3011 Bern 7

Sími: (031) 326 2728

Zürich

Eftir samkomulagi

Generalkonsul Georg R.

Wiederkehr

Bahnhofstrasse 44 8001 Zürich

Sími: (01) 215 1260

SVÍÞJÓÐ

Stokkhólmur

Alla virka daga til kjördags kl.

9:00 - 16:00

Sendiráð Íslands

Kommendörsgatan 35

114 58 Stockholm

Sími: (08) 442 8300

Gautaborg

15. - 19. apríl kl. 10:00 - 12:00

og 13:00 - 16:00 eða eftir samkomulagi

Konsul Bertil Falck

Bok & Bibliotek Mässans

gata 18 412 94 Göteborg

Sími: (031) 708 8435

Jönköping

3. og 4. maí kl. 10:00 - 14:00

eða eftir samkomulagi

Konsul Ingibjörg Benedikts-

dóttir Kämpevägen 35

553 16 Jönköping

Sími: (036) 71 95 25 og (036) 12 50 32

Malmö

26. - 27. apríl kl. 10:00 - 14:00

eða eftir samkomulagi

Konsul Ágúst Jónsson

Borrgatan 4 211 24 Malmö

Sími: (040) 30 03 10

Umeå

Eftir samkomulagi

Konsul Per-Erik Risberg

Luftbehandling í Umeå AB

Förrådsvägen 7

901 32 Umeå

Sími: (090) 13 74 50

TÉKKLAND

Prag

Eftir samkomulagi

Consul General

Þórir Gunnarsson

Karlova 20 110 00 CZ Prag

Sími: (02) 2222 1218

UNGVERJALAND

Búdapest

Eftir samkomulagi

Consul Ferenc Utassy

Tamasi Aron u. 2 1124 Budapest Sími: (01) 488 0127

ÞÝSKALAND

Berlín

Alla virka daga til kjördags kl.

09:30 - 12:30 og 13:30 - 17:00

Sendiráð Íslands

Rauchstrasse 1 10787 Berlin

Sími: (30) 5050 4300

Altenkirchen

Eftir samkomulagi

Konsul Ulrich Paul Schmalz

Sebastianusstrasse 6 57537

Wissen Sími: (02742) 723 923

Düsseldorf

Eftir samkomulagi

Konsul Peter J. Hesse

Otto-Hahn Str. 2 40699

Düsseldorf

Sími: (211) 250 9440

Hamborg

Eftir samkomulagi

Oswald Dreyer-Eimbcke

Raboisen 5, Eimbcke-Haus

20095 Hamburg

Sími: (040) 336 696

Hannover

Eftir samkomulagi

Konsul Wolf Grütter

Lägenfeldstr. 8

30952 Ronnenberg/Hannover

Sími: (0511) 46 090

Köln

Eftir samkomulagi

Konsul Bettina AdenauerBiberstein Böcklinstrasse 3

50933 Köln

Sími: (0221) 250 7207

Lübeck

Eftir samkomulagi

Konsul Jörg Hübner

Körnerstrasse 18 23564

Lübeck Sími: (0451) 54 075

München

Eftir samkomulagi

Friederich N. Schwarz

Mühldorfstrasse 15

81671 München

Sími: (089) 4129 12214

www.vg.is

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Nýtt ISIC- debetkort

Nýtt ISIC- debetkort

Flestir SÍNE félagar þekkja ISIC skírteinin sem Ferðaskrifstofa stúdenta gaf út um árabil og hafa verið mikið notuð hér á landi og erlendis, bæði í framhaldsskólum og skólum á háskólastigi. Nú hefur Búnaðarbankinn hafið útgáfu á nýjum debetkortum sem einnig eru ISIC skírteini. ISIC debetkortið er því í raun fjögur kort í senn, debetkort, skólaskírteini, afsláttarkort og alþjóðlegt stúdentaskírteini.

Búnaðarbankinn er eini bankinn sem býður upp á þessi debetkort en þeir sem kjósa heldur hefðbundið ISIC skírteini geta nálgast slíkt hjá Stúdentaferðum, sem er samstarfsaðili Búnaðarbankans í útgáfu debetkortsins. Munurinn á ISIC kortunum er sá að ISIC skírteinið hjá Stúdentaferðum kostar 900 kr. en ISIC-kortið í Námsmannalínu Búnaðarbankans er einnig debetkort og ókeypis. Gildistími debetkortanna er, líkt og með ISIC-skírteinin, frá ágúst til desember næsta árs. Einnig má bæta við að ISIC-debetkorthafar fá aðgang að betri kjörum og fríðindum í Námsmannalínunni, t.d. stendur þeim til boða mun hagstæðari vaxtakjör á framfærslulánum í tengslum við LÍN, ásamt yfirdráttar- og tölvukaupalánum. Námsmannalínufélagar í SÍNE geta sótt um námsstyrki en Námsmannalínan veitir alls 12 styrki árlega, hvern að upphæð 150.000 kr.

ISIC kortið hefur ýmsa kosti sem gagnast námsmönnum. Kortið er viðurkennt sem skólaskírteini hérlendis og í yfir 90 löndum erlendis þar

Halla

Thor oddsen

sem um 3 milljónir námsmanna um allan heim nota kortið. Yfir 400 verslanir á Íslandi bjóða ISIC korthöfum afslátt en yfirlit yfir þá er að finna á vefsíðu Stúdentaferða, www.exit.is. Námsmenn erlendis geta nýtt sér ISIC tilboð og afslátt sem auglýst eru á www.istc.org, auk þess að geta framvísað alþjóðlega viðurkenndu nemendaskírteini á þeim stöðum sem námsmönnum bjóðast sérstök tilboð. Einnig fylgir kortinu aðgangur að neyðarþjónustunni ISIC Help Line og fjarskiptaþjónustunni ISIC Connect sem m.a. felur í sér talhólf, tölvupóst, millilandasímtöl með afslætti og faxhólf

Þeir sem hafa áhuga á að verða sér úti um ISICdebetkortið geta sótt um það í útibúum Búnaðarbankans eða látið umboðsmann á Íslandi sjá um það, en framvísa þarf staðfestingu frá skóla.

UTANRÍKISRÁÐUNE Y TIÐ

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Úrskurðað einstæðum foreldrum í hag

Guðmundur Thorlacius, fulltrúi SÍNE í stjórn LÍN, skrifar um málefni Lánasjóðsins

Kæru félagsmenn

Skólagjaldamálið hefur mjög sett svip sinn á starf SÍNE innan stjórnar LÍN í vetur og er þeirri þrautagöngu enn ekki lokið. Hlutverk stjórnar LÍN er m.a. að setja reglur um úthlutun námslána og eru reglur þessar teknar til endurskoðunar á hverju ári. Í hvert skipti hefur sú endurskoðun borið keim af þeim málum sem komið hafa inn á borð stjórnar og málskotsnefndar þann veturinn og svo er einnig í því endurskoðunarstarfi sem nú stendur yfir. Núgildandi úthlutunarreglur lánasjóðsins hafa tekið nokkrum breytingum í áranna rás og þótt einatt sé lögð mikil vinna í að orða reglurnar þannig að ljóst sé hvaða meginreglum þær eru byggðar á, kemur oft upp ágreiningur innan stjórnarinnar um túlkun á orðalagi einstakra ákvæða. Er þá réttlætistilfinningin oft í stríði við þrönga túlkun á orðalagi reglnanna. Ánægjulegt er að geta sagt frá einu slíku máli sem að lokum hlaut farsælan endi og má ætla að rökstuðningur málskotsnefndar geti komið að góðu liði í báráttu námsmannahreyfinganna vegna yfirstandandi endurskoðunar úthlutunarreglna LÍN

Í grein 4.3, sem fjallar um lán til einstæðs foreldris, er kveðið á um að námsmanni verði ekki veitt lán sem einstæðu foreldri nema viðkomandi barn sé skráð til heimilis hjá námsmanni í þjóðskrá og fyrir liggi úrskurður um forræði barnsins, t.d. meðlagsúrskurður. Í því máli var um að ræða einstæða móður sem hafði eitt barn á framfæri sínu. Móðirin og barnsfaðir hennar höfðu sameiginlega forsjá með barninu. Móðirin stundaði nám á meistarastigi við HÍ og ákvað að taka eina önn við háskóla á Norðurlöndunum sem skiptinemi. Henni var ráðlagt að flytja lögheimili sitt til námslandsins eins og yfirleitt tíðkast um námsmenn sem flytja til Norðurlandanna. Móðirin flutti hins vegar ekki lögheimil dóttur sinnar, enda hefði hún þá misst leikskólapláss sitt

hér á landi. Af þessum sökum var lögheimil barnsins flutt tímabundið til föður þess. Móðirin dvaldi við erlenda háskólann í samtals 20 vikur yfir önnina. Helming þess tíma dvaldist barnið hjá föður sínum en helming tímans hjá móður. Að auki flaug móðirin einu sinni heim til að heimsækja barn sitt á önninni. Allar þessar ferðir voru greiddar af móðurinni og fór hún fram á viðbótarlán vegna framfærslu barnsins, vegna dvalar barnsins hjá móður.

Af hálfu LÍN var erindinu hafnað með vísan til fyrrnefndrar reglu 4.3. Móðirin kærði úrskurðinn til málskotsnefndar og krafðist þess að honum yrði hnekkt. Hún hafði erindi sem erfiði og kvað málskotsnefndin upp þann úrskurð að við úrlausn þessa máls væri ekki tækt að miða eingöngu við orðalag í grein 4.3. Nefndin benti á ákvæði 1. mgr. 3. gr laga um lánasjóðinn, sem segir að miða skuli við að námslán samkvæmt lögum nægi hverjum námsmanni til að standa straum af náms- og framfærslukostnaði meðan á námi stendur að teknu tilliti til fjölskyldustærðar námsmanns, og taldi að líta bæri til þess hvar barn móðurinnar raunverulega bjó á viðkomandi tímabili.

Málskotsnefndin taldi því að stjórn LÍN hefði við úrskurð sinn átt að taka tillit til þess að barnið dvaldist í raun hjá móður sinni helming námstímans á önninni og við það bæri að miða við mat á því hvort móðurinni reiknaðist viðbótarlán vegna barnsins. Nefndin taldi það einu skipta þótt lögheimili barnsins hefði tímabundið verið flutt til föður þess. Hinn kærði úrskurður stjórnar LÍN var því felldur úr gildi. Í framhaldi af þessum úrskurði málskotsnefndarinnar féllst stjórn LÍN á að endurskoða útreikning á námsláni til handa móðurinni og taka tillit til þess að barnið dvaldi hjá móður sinni helming námsdvalarinnar

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Guðmundur Thorlacius

Ert þú með góða hugmynd?

Starfsemi Frumkvöðlaseturs Iðntæknistofnunar kynnt

Nú þegar líður að útskrift og heimkomu margra SÍNE félaga er eðlilegt að þeir velti fyrir sér hvað taki við að námi loknu. Margir eru vafalítið þegar búnir að ganga frá ráðningu í spennandi starf en aðrir eru ef til vill með hugmyndir í kollinum sem erfitt er að koma á framfæri. Sæmundur fór því á stúfana í leit að vettvangi fyrir hina hugmyndaríku SÍNE félaga og ræddi við Jón Hreinsson, rekstrarstjóra Frumkvöðlaseturs Iðntæknistofnunar. En hvað fer fram á Frumkvöðlasetri og hvernig getur starfsemin nýst SÍNE félögum ?

„Það er kannski rétt að byrja á því að skilgreina frumkvöðulinn,“ segir Jón, „en frumkvöðull er sá sem finnur nýj ar leiðir til að gera hluti, hagkvæmara, betur eða hraðar - hvort sem um er að ræða nýjar aðferðir eða endurbætur á áður þekktum aðferðum. Helsti munurinn á „venjulegum manni“ og frumkvöðli felst í því hvað gert er við hugmyndina. Frumkvöðlar vinna í hugmyndum sínum og taka áhættuna með því að framkvæma á meðan hinir gera ekkert við hugmyndir sínar. Frumkvöðlasetur er því umgjörð og umhverfi þar sem frumkvöðlum gefst kostur á að vinna að viðskiptahugmynd sinni.

Frumkvöðlasetur Iðntæknistofnunar býður frum-

kvöðlum upp á fullbúna skrifstofu með öllum innréttingum og helstu tækjum, auk þess er boðið upp á aðgang að fundarherbergjum, símsvörun, mötuneyti, ljósritun og ritaraþjónustu svo eitthvað sé nefnt. Sú aðstaða sem er í boði er eins og best gerist hjá stórum fyrirtækjum. Einnig býðst frumkvöðlum stuðningur og leiðbeiningar frá starfsmönnum Impru, sem er þjónustumiðstöð frumkvöðla og fyrirtækja á Iðntæknistofnun. Impra hefur það hlutverk að veita frumkvöðlum og fyrirtækjum aðstoð ásamt því að hafa umsjón með verkefninu Frumkvöðlastuðningur fyrir Nýsköpunarsjóð. Þá er einnig handleiðsla og ýmis stuðningur í boði fyrir frumkvöðla.“

Hvaða árangur hefur náðst með starfsemi eins og þessari?

„Starfsemi frumkvöðlasetra hefur verið mikið í umræðunni hér á landi, en slík starfsemi hefur verið rekin með miklum ágætum víða um heim. Sá árangur sem náðst hefur með Frumkvöðlasetri Iðntæknistofnunar er eins og best gerist í heiminum en setrið hefur verið starfrækt síðan um mitt ár 1999. Velta fyrirtækja sem dvalist hafa á Frumkvöðlasetri Iðntæknistofnunar á fyrstu sex mánuðum ársins 2001 er um 150 milljónir króna og hjá þessum fyrirtækjum unnu um 50 starfsmenn.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Frumkvöðlafyrirtæki hafa þó ekki farið varhluta af þeim breytingum sem átt hafa sér stað undanfarið ár og þau hafa þurft að endurskipuleggja starf sitt rétt eins og önnur fyrirtæki.“

En svo er eitthvað sem heitir Frumkvöðlagarður?

„Já, Frumkvöðlagarður Iðntæknistofnunar er ætlaður frumkvöðlum á sviði líftækni og almennrar tækni. Til viðbótar þeirri þjónustu og aðstöðu sem fyrirtæki á Frumkvöðlasetrinu stendur til boða, hafa fyrirtæki á Frumkvöðlagarði aðgang að rannsóknaraðstöðu með helstu tækjum til rannsókna. Mögulegt er að hýsa fyrirtæki í lengri tíma á garðinum en á setrinu því slíkar hugmyndir þurfa oft lengri tíma til þróunar. Leiguverð á garðinum er samningsatriði milli frumkvöðuls og Iðntæknistofnunar en sá möguleiki er fyrir hendi að Iðntæknistofnun eignist lítinn hlut í fyrirtækinu í stað leigu.“

Hvaða ráðleggingar gefurðu hugmyndaríkum SÍNE félögum?

„Þegar frumkvöðull fær hugmynd getur hjálpað að setja hugmyndina niður á blað og gera sér grein fyrir hvernig framgangur hugmyndarinnar verður sem bestur og hverjir eru lykilþættir og áfangar hugmyndarinnar. Þá þarf að athuga hverjir væri líklegir og nauðsynlegir samstarfsaðilar og hvernig hægt væri að fjármagna hugmyndina. Einnig þarf að hafa í huga hvaða styrkir eru í boði, hverjir væru líklegir hluthafar og fleira í þeim dúr. Oft hjálpar að fá utanaðkomandi aðila til að fara í gegnum hugmyndina með frumkvöðlinum.“

Jón segir nauðsynlegt að menn geri sér grein fyrir hugsanlegum markaði og á hvern hátt hugmynd viðkomandi uppfyllir þarfir markaðarins betur eða hagkvæmar en áður þekkist. Eins og gefur að skilja verða ekki allar hugmyndir að veruleika og geta

ýmsar ástæður legið þar að baki. Frumkvöðlar taka útreiknaða áhættu en geta lágmarkað þá áhættu með gerð viðskiptaáætlana, frumgerða, ýmissa prófana og hagkvæmnisathugana svo eitthvað sé nefnt. „En ég ráðlegg öllum sem telja að í þeim búi frumkvöðull með góða hugmynd að leita til okkar hjá Impru á Iðntæknistofnun“, segir Jón Hreinsson og bendir blaðamanni í lokin á vefföng stofnunarinnar - www.iti.is og www.impra.is

Frumkvöðlasetur

Ætlaður öllum tegundum fyrirtækja

Lág leiga í upphafi

Markaðsleiga á þriðja ári

ITI eignast ekki hlut í fyrirtækinu

Almennur skrifstofubúnaður

Stuðningur frá starfsmönnum Impru

Frumkvöðlagarður

Ætlaður tækni- og líftæknifyrirtækjum

Leiga hærri en á setri

Leiga samningsatriði við ITI

Lægri leiga ef ITI eignast hlut í fyrirtækinu

Tæknibúnaður til rannsókna og tilrauna ásamt

almennum skrifstofubúnaði

Stuðningur frá starfsmönnum Impru

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Íslenskir námsmenn erlendis í lykilhlutverki

Þær breytingar urðu á ráðherraskipan íslensku ríkisstjórnarinnar í byrjun marsmánaðar að Björn Bjarnason, fyrrverandi menntamálaráðherra, lét af embætti sínu og við tók fimmti þingmaður Norðurlandskjördæmis eystra, Tómas Ingi Olrich. Heiður Reynisdóttir tók hús á menntamálaráðherra einn miðvikudagsmorgun í mars og átti ánægjulegt spjall við ráðherrann, sem kom að nokkru leyti að hagsmunastarfi SÍNE á námsárum sínum í Frakklandi.

Nú hefur nafn Tómasar Inga Olrich ekki verið mjög áberandi undanfarið - hver er maðurinn?

„Ég er fæddur og uppalinn á Akureyri og gekk þar í skóla. Að loknu stúdentsprófi lá leiðin suður í Háskóla Íslands, þar sem ég las sagnfræði og frönsku hluta úr vetri. Ég hafði, og hef enn, mikinn áhuga á frönsku og franskri menningu og hélt

því til Montpellier í Frakklandi árið 1964. Þar stundaði ég undirbúningsnám í frönsku við útlendingadeild háskólans í Montpellier en kunni ekki sérlega vel við mig þar og innritaði mig því í frönskunám við sama háskóla. Fyrsti veturinn í náminu var nokkuð strembinn vegna tungumálaörðugleika en úr rættist og námið sóttist mjög vel í framhaldinu. Ég dvaldi í Frakklandi í sex ár og kunni ákaflega vel við mig þar í landi. Ef ég man rétt fékk ég stundum fyrirspurnir frá SÍNE um framfærslukostnað í Frakklandi en held að þær tölur hafi lítið nýst, sennilega ekki verið nógu gott innlegg í baráttu félagsins, án þess að ég viti það þó fyrir víst“, bætir ráðherra við og brosir. „

er árið 1970 og hafði þá lokið námi í frönsku og frönskum bókmenntum. Hann kom heim það ár og settist að í heimabæ sínum og hóf að kenna við Menntaskólann á Akureyri.

Hvenær hefst svo þinn pólitíski ferill?

„Pólitískur ferill hófst mjög snemma eftir að ég kom heim frá Frakklandi árið 1970 en ég gerði reyndar hlé á þeim vettvangi í nokkur ár. Ég tók meðal annars að mér ritstjórn málgagns Sjálfstæðisflokksins á Akureyri og reyndi svo fyrir mér í prófkjöri flokksins fyrir kosningarnar 1987. Þá lenti ég í þriðja sæti listans en komst ekki á þing í það skiptið. Árið 1991 var ég hins vegar kjörinn á þing fyrir Sjálfstæðisflokkinn og hef starfað sem þingmaður síðan þá.“

„Nýjum ráðherra fylgja alltaf nýjar áherslur en hins vegar hvílir á mér sú skylda að klára

ýmis mikilvæg mál sem Björ n hafði unnið að í langan tíma og fylgja þeim eftir. Ég geri því ekki ráð fyrir miklum breytingum á næstu mánuðum.“

Blundar ráðherra í öllum stjórnmálamönnum?

„Það má kannski segja sem svo að flestir þingmenn ganga með ráðherra í maganum. Ég verð hins vegar að viðurkenna að það kom mér skemmtilega á óvart að fá það tækifæri að stýra menntamálaráðuneytinu. Það er nú einu sinni þannig að innan þingflokks Sjálfstæðisflokksins er mjög mikið af hæfum einstaklingum og það voru auðvitað fleiri en ég sem til greina komu sem arftakar Björns Bjarnasonar. Ég varð hins vegar fyrir valinu og er að vonum ákaflega sáttur við það.“

Hvernig hafa svo fyrstu vikur í starfi ráðherra verið?

Ég fékk reyndar mjög góða franska styrki á meðan á námsdvöl minni stóð þó námslánin hafi auðvitað líka komið sér mjög vel. Þeir, sem komnir voru áleiðis í námi, áttu kost á frönskum styrkjum. Styrkirnir léttu mjög róðurinn í náminu og gerðu mér kleift að stunda mitt framhaldsnám þar ytra.“

Tómas Ingi útskrifaðist frá háskólanum í Montpelli-

„Mér hefur liðið ákaflega vel hér í ráðuneytinu þessar fyrstu vikur, en auðvitað eru þetta mikil umskipti - því er ekki að neita. Ég kem inn í ráðuneytið á miklum annatíma þegar fjárlagagerðin stendur yfir, nú og svo eru önnur mál sem krefjast mikils undirbúnings og yfirlegu. Það liggur t.d. fyrir frumvarp um vísindaráð þar sem mörkuð er breytt stefna í vísinda- og tæknimálum og mun vægi stjórnvalda

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Viðtal við Tómas Inga Olrich menntamálaráðher ra

aukast til muna á þeim vettvangi. Nú svo er eitt ár eftir af kjörtímabilinu og því ljóst að ég tek við einhverjum málum frá forvera mínum sem þarf að ljúka og búið er að taka ákvörðun um. Ég hef annars átt mjög gott samstarf við Björn og við erum góðir vinir. Ef eitthvað er þá held ég að það sé auðveldara að taka við af góðum ráðherra og það er ljóst að ég tek við mjög góðu búi hér í ráðuneytinu af Birni.“

Þegar Tómas Ingi er inntur eftir því hvort áherslubreytinga sé að vænta innan ráðuneytisins, segir hann: „Nýjum ráðherra fylgja alltaf nýjar áherslur en hins vegar hvílir á mér sú skylda að klára ýmis mikilvæg mál sem Björn hafði unnið að í langan tíma og fylgja þeim eftir. Ég geri því ekki ráð fyrir miklum breytingum á næstu mánuðum.“

til sóma. Það er því nauðsynlegt og mikill þjóðarhagur af því að íslenskir námsmenn haldi utan til

a til að stunda sitt framhaldsnám hér á landi aukist verulega„Ég er stuðningsmaður þess að við aukum möguleika til framhaldsnáms á Íslandi en við verðum aftur á móti að gæta okkar á því að halda við þeim erlendu menntatengslum sem styrkst hafa á undanförnum árum, ekki síst með auknum nemendaskiptum. Ég sé ekki fyrir mér að á því verði nokkur breyting í nánustu framtíð. Það er hluti af íslensku menntakerfi að halda við tengslum við erlendar menntastofnanir og það verðum við að passa ákaflega vel uppá. Það má þó ekki líta svo á að við séum minni þjóð fyrir vikið eða að við leggjum minni rækt við okkar þjóðlegu einkenni. Ég tel einmitt að þau

LÍN heyrir undir menntamálaráðherra og sú stofnun hefur ekki notið mikilla vinsælda í gegn um tíðina. Eru uppi áform um að breyta þeirri ímynd?

„Það er Íslendingum mjög mikilvægt og í raun nauðsynlegt að eiga í góðum alþjóðlegum samskiptum og þar gegna íslenskir námsmenn lykilhlutverki.“

Finnst þér reynsla þín af námsdvöl erlendis hafa nýst þér í starfi sem þingmaður og nú ráðherra?

„Já, alveg tvímælalaust. Það er ómetanleg reynsla sem Íslendingar öðlast með námsdvöl sinni á erlendri grundu - hvort sem um er að ræða til lengri eða skemmri tíma. Það er Íslendingum mjög mikilvægt og í raun nauðsynlegt að eiga í góðum alþjóðlegum samskiptum og þar gegna íslenskir námsmenn lykilhlutverki. Bestu tengslin manna á milli myndast einmitt með þekkingarleit erlendis og útþrá landsmanna. Þetta getum við séð á öllum sviðum - ekki síst í heimi vísindanna, þar sem Íslendingar hafa margir hverjir staðið sig einstaklega vel og aflað góðra tengsla ásamt því að vera landi og þjóð

„Þú segir að Lánasjóðurinn hafi ekki notið mikilla vinsælda“, segir ráðherra og lítur upp fyrir gleraugun. „Það er mitt mat að sú stofnun sé ákaflega merkileg stofnun og það er ekki auðvelt að stýra stofnun eins og Lánasjóði íslenskra námsmanna. Þar þarf að taka ákvarðanir um viðkvæm og erfið mál sem ekki hugnast alltaf öllum. Það sem hins vegar skiptir afar miklu máli er að þar ríki festa og unnið sé af heiðarleika og skynsemi við lausn þeirra vandamála sem upp kunna að koma. Ég ber mikið traust til Lánasjóðsins og tel að þar sé vel á málum haldið. Námsmönnum fjölgar mikið nú um stundir og rekja sumir þá fjölgun til þess að hægt hefur á hagvexti. Af þessum ástæðum og ýmsum öðrum er því aukið álag á sjóðinn. Þetta er verið að skoða innan ráðuneytisins.“

Nú var forveri þinn í starfi mikill áhugamaður um netið - er sami áhugi hjá nýjum ráðherra?

„Ég get allavega sagt þér það að ég er með tölvupóstfang“, segir Tómas og kímir „en það vill svo vel til að ég hef ráðið aðstoðarmann, Guðbjörgu Sigurðardóttur, sem er sérfræðingur á sviði upplýsingtækninnar. Það markar þann sess sem ég vil að samskiptatæknin skipi hér innan ráðuneytisins. En hvort ég er sjálfur jafn netvæddur og Björn skal ég ekki segja“, segir menntamálaráðherra, Tómas Ingi Olrich, að lokum og hlær við.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

„Hvordan går det med at kommunikere på dansk?“

Auður Hauksdóttir lektor við H.Í. fjallar um rannsókn meðal

Íslenskir námsmenn eiga hagsmuna

að gæta

Löng hefð er fyrir því að Íslendingar stundi framhaldsnám í Danmörku og í því sambandi gegnir dönskukunnátta eðli málsins samkvæmt lykilhlutverki. Flest bendir til að Danmörk sé það land utan Íslands, þar sem flestir íslenskir námsmenn stunda nú háskólanám. Samkvæmt upplýsingum frá LÍN (frá 9. apríl 2002) hafa 799 Ís lendingar sótt um lán vegna náms í Danmörku á yfirstandandi háskólaári. Næstflestir hafa sótt um lán til að stunda nám í Bandaríkjunum, alls 624 námsmenn. Íslenskir stúdentar hafa notið þeirrar sérstöðu umfram flesta aðra erlenda umsækjendur, að hafa öðlast rétt til inngöngu í danska háskóla til jafns við Dani á grundvelli íslensks stúdentsprófs í dönsku og hafa því ekki þurft að sýna fram á aðra dönskukunnáttu, en þá sem felst í stúdentsprófinu. Miklir hagsmunir eru fyrir Íslendinga að halda þessari sérstöðu og að ekki séu bornar brigður á, að íslenskt stúdentspróf sé fullnægjandi undirbúningur fyrir háskólanám í Danmörku. Oft eru uppi getgátur um dönskukunnáttu Íslendinga, en takmarkaðar rannsóknir hafa verið gerðar á því, hvernig Íslendingum vegnar þegar þeir þurfa að nota dönsku í tjáskiptum, hvort heldur er í námi eða starfi. Þar sem námsmenn búa yfir mikilvægri reynslu af því að nota dönsku í samskiptum við Dani ákvað ég að kanna með skipulegum hætti, hvernig þeim gengur að nota dönskuna. Rannsóknin hófst vorið 1999.

Hvað á að kanna?

Tilgangur rannsóknarinnar er að kanna, hvernig íslenskum námsmönnum á fyrsta ári í framhaldsnámi í Danmörku gengur að nota dönskuna sem tjáskiptatæki í náminu og í samskiptum við Dani að öðru leyti. Beint er sjónum að ólíkum þáttum máls og málnotkunar til þess að kanna hvað veitist nem-

endum auðveldt og hvað veldur þeim erfiðleikum. Loks er markmið rannsóknarinnar að athuga, hvernig námsmennirnir meta þá dönskukennslu sem þeir urðu aðnjótandi í íslenskum grunn- og framhaldsskólum, en slíkar upplýsingar eru mikilvægar ekki síst fyrir dönskukennara og þá sem annast menntun tungumálakennara. Rannsóknin felst annars vegar í spurningalistarannsókn meðal allra námsmanna á fyrsta ári í framhaldsnámi í Danmörku háskólaárin 19981999 og 2001-2002. Hins vegar er um að ræða viðtöl við lítið úrtak námsmanna, þar sem farið verður í saumana á afmörkuðum þáttum spurningalistans. Spurningalistarannsóknin var fyrst lögð fyrir vorið 1999 og nú er fyrirhugað að leggja hana fyrir öðru sinni í lok apríl. Viðtöl við afmarkaðan hóp námsmanna verða tekin í sumar

Vitneskja um reynslu námsmanna er mikilvæg

Í fyrri spurningalistakönnuninni brugðust flestir námsmenn mjög vel við erindi mínu, en alls svöruðu rúmlega 62% þeirra spurningalistanum. Upplýsingarnar námsmannanna eru ítarlegar og afar áhugaverðar og kann ég þeim bestu þakkir fyrir. Margir lýstu yfir ánægju sinni með rannsóknina. Á næstunni mun ég senda spurningalistann á ný til námsmanna, sem hófu framhaldsnám í Danmörku s.l. haust og er það eindregin von mín, að þeir bregðist fljótt og vel við erindi mínu, en ljóst má vera, að árangurinn af rannsókninni stendur og fellur með þátttöku þeirra. Þegar niðurstöur liggja fyrir mun ég kappkosta að koma þeim á framfæri opinberlega í því skyni að varpa ljósi á árangur dönskukennslunnar og vekja umræður um það sem vel tekst og það sem betur má fara. Það er von mín að slík umræða geti orðið til þess að efla dönskukunnáttu Íslendinga enn frekar

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

íslenskra námsmanna í Danmörku

Auður Hauskdóttir

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Þökkum eftir töldum aðilum stuðninginn

Akureyrarbær Geislagötu 9 600 Akureyri www.akureyri.is

Altech Lynghálsi 10 110 Reykjavík

Borgarbyggð Borgarbraut 11-13 310 Borgarnes

Bókasafn Reykjanesbæjar Hafnargötu 57 230 Keflavík

Bókasafnið Ísafirði Austuvegi 9 400 Ísafjörður

Bændasamtök Íslands Bændahöllinni 107 Reykjavík www.bondi.is

Fjölbrautarskóli Norðurlands-vestra 550 Sauðárkrókur

Fjölbrautarskóli Suðurlands Tryggvagötu 25 800 Selfoss

Fjölbrautaskóli Vesturlands Vogabraut 5 300 Akranes

Flensborgarskóli Hamarsbraut 220 Hafnar fjörður

Gerðahreppur Melbraut 3 250 Garður

Haraldur Böðvarsson hf. Bárugötu 8-10 300 Akranes

Héraðsbókasafn Skagfirðinga Safnahúsinu 550 Sauðárkrókur

Héraðsskjalasafn Austfirðinga Laufskógum 1 700 Egilsstaðir

Hornafjarðarbær Hafnarbraut 27 780 Höfn í Hornafirði

Hreinsunardeild Reykjavíkurborgar Skúlatúni 2 105 Reykjavík

Johan Rönning hf. Sundaborg 15 104 Reykjavík

Kópavogsbær Fannborg 2 200 Kópavogur www.kopavogur.is

Landbúnaðarháskólinn Hvanneyri 311 Borgarnes www.hvanneyri.is

Landsbókasafn Íslands Háskólasafn Arngrímsgötu 3 107 Reykjavík www.bok.hi.is

Líffræðistofnuni H.Í. v/Hagatorg 101 Reykjavík www.hi.is/pub/lif

Menntaskólinn á Egilsstöðum

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Svar óskast!

MARGT SMÁTT

Færð þú netpóst frá SÍNE?

Ef svo er, ert þú í góðum málum. Fáir þú hins vegar ekki sendan tölvupóst frá félaginu, þ.e. almennar tilkynningar og NetSæma, ættirðu endilega að senda upplýsingar um netfangið þitt á sine@sine.is. Þeir sem ekki eru með netfang geta að sjálfsögðu alltaf litið inn á heimasíðu félagsins www.sine.is, en þar er að finna allar tilkynningar og fréttir sem sendar eru frá skrifstofu.

Umsókn um styrki - frestur rennur út 1.maí

Gunnar I. Birgisson er námsmönnum flestum kunnur. Færri vita þó að hann er allt í senn formaður stjórnar LÍN, alþingismaður og formaður menntamálanefndar Alþingis. Sem alþingismaður og formaður menntamálanefndar setur hann lög um LÍN og sem formaður stjórnar LÍN hefur hann síðasta orðið um úthlutanrreglur LÍN og túlkar þær þegar á reynir. Þrígreining ríkisvaldsins hvað!? - er ekki eitthvað bogið við þessa upptalningu?

Svar óskast sent SÍNE merkt „hvers eiga námsmenn að gjalda?“

Með Sæmundi fylgir nú, sem fyrr, umsóknareyðublað um styrki Námsmannalínu Búnaðarbankans. Undanfarið hafa námsmenn erlendis fengið úthlutað sjö styrkjum, en við úthlutun bankans vorið 2000 var þeim fjölgað úr sex í sjö einmitt vegna þess hve umsóknum frá námsmönnum erlendis hafði fjölgað mikið. Félagsmenn eru því eindregið hvattir til að sækja um styrkina sem eru að upphæð 150.000.- hver. Rétt er að geta þess að umsóknarfrestur rennur út þann 1.maí næstkomandi. Nánari upplýsingar um styrkina er jafnframt að finna á www.namsmannalinan.is

Vorflug

Á heimasíðu SÍNE eru upplýsingar um tilboðsfargjöld Flugleiða sem ætluð eru þeim SÍNE félögum sem vilja komast heim í sumar. Boðið er upp á flug frá Bandaríkjunum, London og Norðurlöndum. Þegar blaðið fór í prentun var óljóst hvort unnt yrði að bjóða upp á ódýrari fargjöld frá Þýskalandi, Spáni, Ítalíu og Frakklandi. Það mál er í athugun og verða nánari upplýsingar sendar til félagsmanna um leið og eitthvað fréttist af þeim málum.

Sími: 591 4000

Fax: 533 1091

E-mail: avis@avis.is Knarrarvogur 2

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Skólagjaldamálið

Saga málsins rakin

Lækkun íslensku krónunnar hefur haft mjög slæm áhrif á þá námsmenn erlendis sem greiða þurfa skólagjöld í sínu námi og hefur umfjöllun um skólagaldamálið svokallaða vart farið fram hjá SÍNE félögum undanfarna mánuði. Fjölmargir létu skrifstofu SÍNE vita af erfiðleikum sínum þegar vandamálið fór að snerta þá og hafa nú þrjú mál verið send til málskotsnefndar Lánasjóðs íslenskra námsmanna en nefndin hefur ekki úrskurðað um réttmæti ákvörðunar stjórnar LÍN í þessum málum, sem öll fjalla um túlkun á reglu um skólagjöld. Hér verður saga þessa máls rakin til dagsins í dag

10. ágúst 2001 - Athygli vakin á vandanum í fjölmiðlum Í Morgunblaðinu birtist viðtal við framkvæmdastjóra SÍNE þar sem greint var frá erfiðleikum námsmanna erlendis vegna gengislækkunar krónunnar. Sama dag var haldin sumarráðstefna SÍNE, þar sem málið var einnig rætt. Var ákveðið í framhaldi af því að leita til menntamálaráðherra í þeim tilgangi að fá leiðréttingu.

13. ágúst 2001 - Menntamálaráðherra ritað bréf SÍNE leitaði til þáverandi menntamálaráðherra, Björns Bjarnasonar, og bað um að leitað yrði leiða til úrlausnar á vanda þeirra námsmanna sem lent höfðu í erfiðleikum vegna lækkandi gengi krónunnar, þ.e. þeirra námsmanna sem þáðu skólagjaldalán frá LÍN. Ástæða þess að leitað var strax til ráðherra var sú að lausnin á vandanum krafðist breytinga á útlutunarreglum sjóðsins og því ráðherra, en ekki stórn LÍN, sem heimilar slíka aðgerð.

Á þessum tímapunkti hafði Lánasjóðnum borist fjöldi erinda þar sem námsmenn lýstu stöðu sinni og óánægju með rýrnun hámarks skólagjaldalána vegna lækkunar gengis krónunnar. Höfðu þeir talið sig eiga inni hærri upphæð upp í hámark skólagjaldalánsins en raun bar vitni en var tjáð af starfsmönnum að gengislækkunin hefði „étið upp“ þann mismun. Námsmenn erlendis voru því margir í þeim sporum

að ná ekki að greiða skólagjöldin fyrir komandi vetur og sáu því ekki fram á geta klárað sitt nám.

21. ágúst 2001 - Menntamálaráðherra ritar stjórn LÍN bréf

Ráðherra fór þess á leit við stjórn Lánasjóðsins að hún tæki erindi SÍNE til umfjöllunar og athugaði hvort ekki mætti milda afleiðingar gengislækkunarinnar á lán til skólagjalda. Ráðherra bað um að afstaða til málsins bærist ráðuneytinu fyrir lok ágústmánaðar

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

30. ágúst 2001 - Erindi SÍNE rætt innan stjórnar LÍN

Á stjórnarfundi Lánasjóðsins bar meirihluti stjórnar upp tillögu sem hafði í för með sér ákveðna leiðréttingu fyrir tiltekinn hóp þeirra námsmanna sem þiggja skólagjaldalán hjá LÍN. Fulltrúi SÍNE í stjórn LÍN gagnrýndi annmarka tillögunnar og ákvað þá formaður stjórnar LÍN að draga tillögu meirihlutans fyrirvaralaust til baka án þess að atkvæðagreiðsla hefði farið fram. Kom þetta fulltrúa SÍNE mjög á óvart, enda tillagan upphaflega frá meirihlutanum komin, og bar fram aðra tillgögu í málinu sem var felld í atkvæðagreiðslu. Vinnulag sem þetta á að sjálfsögðu ekki að tíðkast á stjórnarfundum LÍN

3. september 2001 - Enn ritar SÍNE

ráðherra bréf Í kjölfar þessara aðgerða formanns stjórnar LÍN og þeirra sviptinga sem orðið höfðu á málinu, sá stjórn SÍNE sér ekki annað fært en að bera upp erindi sitt að nýju við ráðherra og skýra framgang fundarins. Ráðherra var því ritað bréf þar sem beðið var um fund til að ræða nýjar leiðir til lausnar á málinu.

21. september 2001 - Fundur með

ráðherra

Fulltrúar úr stjórn SÍNE og fram kvæmdastjóri hittu menntamálaráð herra að máli og skýrðu frá mála vöxtum. Björn Bjarnason tók erind inu vel og lagði til að farið yrði fram á það við meirihlutann að tillagan yrði aftur fengin upp á borð stjórnar svo unnt yrði að leysa þann hnút sem málið var komið í. Ráðherra sagðist myndu ræða málið við formann stjórnar LÍN

25. september 2001 - Fundur með stjórnarformanni LÍN

Formaður, framkvæmdastjóri og LÍN fulltrúi SÍNE gengu á fund Gunnars I. Birgissonar, formanns stjórnar LÍN, í þeim tilgangi að fá tillögu meirihlutans lagða fram að nýju. Gunnar sagðist myndu reyna hvað hann gæti en nefndi að viðvaranir hefðu borist úr fjármálaráðuneytinu og öll aukaútgjöld væru því erfið.

27. september 2001 - Málinu frestað í stjórn LÍN til næsta fundar

Skólagjaldamálið var ekki rætt á þessum stjórnarfundi að öðru leyti en því að fulltrúi SÍNE spurðist fyrir um það en fékk þau svör hjá formanni stjórnar að honum hefði ekki tekist að ná í fjármálaráðherra vegna málsins og frestaði afgreiðslu og umræðu til næsta fundar

Stjórn SÍNE taldi því rétt að þrýsta ekki enn frekar á afgreiðslu málsins þar sem traust var lagt á formann stjórnar LÍN og talið var að hann myndi standa við sín orð þess efnis að gera allt sem í hans valdi stæði til að leysa málið og finna því farsælan farveg.

1. nóvember 2001 - Erindi SÍNE enn fyrir stjórn LÍN

SÍNE fer þess formlega á leit við stjórn LÍN að tekið verði á ný til við að móta tillögu sem ætlað væri að koma til móts við þá námsmenn erlendis sem greiddu há skólagjöld og höfðu gert námsáætlanir með hliðsjón af þeim gengisforsendum sem giltu

þegar nám hófst. Erindið var lagt fram á fundinum og ekki rætt að öðru leyti en því að fulltrúi SÍNE í stjórn LÍN lagði ríka áherslu á að lausn málsins yrði flýtt eins og kostur væri vegna eðli málsins

30. nóvember 2001 - Meirihluti stjórnar synjar tillögu SÍNE

Á þessum stjórnarfundi LÍN neitaði meirihluti stjórnar námsmönnum erlendis um nokkra aðstoð vegna þeirra alvarlegu afleiðinga sem gengislækkun krónunnar hafði í för með sér fyrir námsmenn erlendis

SÍNE brást harkalega við og sendi frá sér tilkynningu til fjölmiðla, auk þess að senda formanni fjárlaganefndar Alþingis, Ólafi Erni Haraldssyni, og fjármálaráðherra, Geir Haarde, erindi þar sem vanda námsmanna erlendis er lýst og farið fram á aukafjárveitingu upp á 15 milljónir til LÍN - en það er upphæðin sem talið var að leiðrétting við þennan hóp námsmanna myndi kosta. Í báðum þessum erindum frá SÍNE var óskað eftir fundi með viðtakanda en svör bárust frá hvorugum aðilanum. Þó var ítrekað leitað eftir fundi með þeim.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

7.- 19. desember 2001 - Fjölmiðlaumræða hefst Í Morgunblaðinu birtist fréttatilkynning frá SÍNE þar sem sagt er frá námsmönnum sem neyðast til að hætta námi vegna gengislækkunar krónunnar og áhrifa hennar á skólagjaldalán LÍN. Í framhaldinu varð mikil umræða um málið í Fréttablaðinu og í Ríkisútvarpinu.

18. desember 2001 - SÍNE grein í Morgunblaðinu

Guðmundur Thorlacius, fulltrúi SÍNE í stjórn LÍN, og Heiður Reynisdóttir, framkvæmdastjóri SÍNE, rituðu grein í Morgunblaðið þar sem greint var frá málinu og sögu þess í heild sinni.

28. desember 2001 - Jólafundur SÍNE

Góð þátttaka félagsmanna var á jólafundinum og voru flestir fundargestir mættir vegna erfiðleika í kjölfar lækkunar gengis krónunnar. Miklar umræður sköpuðust á fundinum um málefni LÍN og var ljóst að reiði manna var mikil, eins og gefur að skilja. Var ályktun fundarins send til fjölmiðla strax á nýju ári þar sem SÍNE mótmælti harðlega þeirri ákvörðun stjórnar LÍN að koma ekki til móts við þá námsmenn erlendis sem náð höfðu hámarki skólagjaldalánanna vegna lækkunar krónunnar.

17. janúar 2002 - Vinnuregla og framganga LÍN gagnrýnd af SÍNE

Síðla hausts 2001 kom í ljós að Lánasjóðurinn safnaði upp skuldum námsmanna vegna skólagjalda í bandaríkjadollurum óháð mynt námslands. Í bréfi SÍNE (þ. 9.janúar 2002) til stjórnar LÍN er þessi vinnuregla gagnrýnd þar sem gengi bandaríkjadollars hafði hækkað mest gagnvart krónu og því áttu einhverjir námsmenn inni hærri upphæð en talið hafði verið. Lánasjóðurinn leiðrétti tölvukerfi sitt á þann veg að uppsöfnun skulda vegna skólagjaldalána skyldi vera í mynt námslands. Meginkrafa SÍNE var hins vegar sú að lánum skyldi haldið til haga í íslenskum krónum þar sem hámarksupphæð lánanna er tiltekin í þeirri mynt og lánin eru greidd út í krónum. Þá gagnrýndi SÍNE Lánasjóðinn fyrir að túlka ekki reglu 4.8 í úthlutunarreglum sjóðsins námsmönnum erlendis í hag enda full heimild fyrir því að mati SÍNE. Með túlkun LÍN á reglunni er ljóst að námsmenn á Íslandi og námsmenn erlendis sitja ekki við sama borð þegar kemur að úthlutun skólagjaldalána. Þetta sýndi SÍNE fram á með einföldum dæmum á stjórnarfundi LÍN. Meirihluti stjórnar taldi túlkun sjóðsins rétta og sá ekki ástæðu til að aðhafast frekar í málinu og taldi nægjanlegt að taka á málinu við gerð nýrra úthlutunarreglna vorið 2002. Við þá ákvörðun varð ljós stefna stjórnar LÍN í málefnum námsmanna erlendis - þeim nægði að vita eitt ár fram í tímann hvernig aðstoð sjóðsins við þá yrði háttað. Námsmenn á Íslandi búa ekki við þetta óöryggi í sínu námi!

Í kjölfar þessarar ákvörðunar stjórnar LÍN hófst enn á ný mikil fjölmiðlaumræða um málið og virtist sem allir áttuðu sig á ósanngirni málsins nema meirihluti stjórnar LÍN. Skólagjaldamálið var mjög fyrirferðarmikið í umræðu flestra fjölmiðla landsins og var meðal annars tekið fyrir í einum af leiðurum Morgunblaðsins þar sem ákvörðun stjórnar var harkalega gagnrýnd.

Staðan í dag

Eins og fyrr var greint frá eru nú þrjú skólagjaldamál til umfjöllunar hjá málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna og er beðið eftir úrskurði hennar. Það er að sjálfsögðu mat SÍNE að úrskurðir stjórnar LÍN í þessum málum verði felldir enda um mikið réttlætismál að ræða. Hins vegar getur málið að sjálfsögðu farið á hvort veginn sem er en félagsmenn munu fá fréttir af málinu og niðurstöðunni um leið og hún liggur fyrir

Fulltrúi SÍNE í stjórn LÍN, Guðmundur Thorlacius, vinnur svo að því hörðum höndum að reglu 4.8, sem fjallar um lán til skólagjalda, verði breytt á þann veg að námsmenn erlendis geti skipulagt sitt nám til lengri tíma en eins árs í senn og virðist á þessu stigi sem vilji sé fyrir því innan nefndar um endurskoðun úthlutunarreglna LÍN, sem Guðmundur á sæti í.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Evran og námsmenn

Björn Ingi Hrafnsson skrifar um Evrópumál

Sú stækkun Evrópusambandsins, sem nú stendur fyrir dyrum mun vafalítið hafa áhrif á líf og störf fólks í Evrópu. Útlit er fyrir að Evrópusambandið verði innan tveggja ára skipað 25 ríkjum með um fimmhundruð milljónir íbúa. Þróun þessa efnahagsveldis hefur áhrif á heimsbyggðina, ekki síst okkur hér á norðurhveli jarðar.

Ísland mun ekki aðeins í jarðfræðilegum skilningi standa á mörkum nýja heimsins og þess gamla þar sem tveir gjaldmiðlar ráða ríkjum, þ.e. bandarískur dollar og evran. Flestir eru sammála um það að Bretland, Svíþjóð og Noregur muni taka upp hinn sameiginlega gjaldmiðil Evrópusambandsins innan fárra ára, enda þótt þessi lönd hafi afráðið að vera ekki með í upphafi. Sú þróun mun vafalítið hafa margvísleg áhrif hér á landi. Í ljósi þess hefur vaxandi umræða farið fram um stöðu íslensku krónunnar, sérstaklega í kjölfar hækkunar á gengi krónunnar á s.l. ári, sem skapaði spennu og vaxandi óvissu í hinu smáa hagkerfi Íslendinga. Þetta ástand leiddi til þess að sumir stigu á stokk og vildu hið snarasta skipta út krónunni. Andmælendur hafa

unni. Skoðanir eru enda mjög skiptar í þessum efnum, en taka verður viljann fyrir verkið.

Það gefur því augaleið að þróun evrunnar og gengismunur gagnvart íslensku krónunni hefur áhrif

á kjör námsmanna. Mikilvægt er því að ráðamenn tryggi að lífskjör námsmanna raskist eins lítið

Mikilvægt er hins vegar að þeir sem stýra þjóðarskútunni geri sér grein fyrir því að gengisþróun og vaxtastig hefur áhrif á afkomu námsmanna hér með ýmsum hætti. Eftir stækkun Evrópusambandsins munu t.d. um 66% þeirra námsmanna sem sækja nám erlendis, og eru félagar í SÍNE, stunda það í aðildarríkjum ESB. Til samanburðar sækja um 25% námsmanna nám í Bandaríkjunum og tæp 4% í Noregi. Það gefur því augaleið að þróun evrunnar og gengismunur gagnvart íslensku krónunni hefur áhrif á kjör námsmanna. Mikilvægt er því að ráðamenn tryggi að lífskjör námsmanna raskist eins lítið og kostur er vegna gengisþróunar. Í þessu sambandi má nefna m.a. sérkennilegar útreikningsreglur lánasjóðsins á skólagjaldalánum vegna framhaldsnáms, sem fjallað var m.a. um í Sæma, fréttabréfi SÍNE, í byrjun þessa árs.

og kostur er vegna gengisþróunar.

þó einnig verið ófáir. Meðal röksemda þeirra hefur verið að krónan sé tákn fyrir fullveldi þjóðarinnar, sem ekki megi skerða. Mikilvægt sé að halda í íslenskan gjaldmiðil, þar sem hagsveiflur á Íslandi og meginlandi Evrópu væru ekki samstíga. Aðrir hafa hins vegar bent á að um 70% af íslenskum útflutningi fari á markað Evrópusambandsins og hlutdeildin sé vaxandi og rétt sé að leita leiða til að gera þjóðina óháða aflabrögðum. Krónan sé dönsk arfleifð sem hafi ekkert tilfinningalegt gildi.

Óvíst er hvort hér hefur tekist að ná jafnvægi milli hinna ólíku sjónarmiða um rök með og á móti krón-

Fullyrða má að fáir þjóðfélagshópar eigi eins mikið undir stöðugu gengi og námsmenn, sem flestir eru eignalausir, margir hverjir fjölskyldumenn, sem eiga enga fasta afkomu. Þeirra lífskjör byggja á lántökum. Fyrst og fremst hjá lánasjóðnum en margir þurfa þar að auki viðbótarlántökur til að tryggja sér og sínum lífsviðurværi. Ísland býr við hæstu vaxtakjör og lántökugjöld í Evrópu auk þess sem lán eru vísitölubundin sem er nær óþekkt fyrirbrigði í Evrópu. Sú verðbólguþróun sem varð á síðasta ári skapaði óþarfa óróa meðal námsmanna og vafalaust fældi það marga frá frekara námi. Sú fullyrðing að verðbundin lán auk heimildar til 3% vaxta feli í sér einhverskonar námsstyrk er fjarstæða og reyndar með öllu óásættanlegt þegar verðbólga rýkur upp eins og hún gerði á s.l. ári.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Í Morgunblaðsgrein Þorsteins Þorgeirssonar hagfræðings Samtaka iðnaðarins þann 1. desember s.l. er bent á að skuldir heimilanna hafi vaxið úr 14% af landframleiðslu árið 1980 í 89% árið 2001. Þessi þróun er mikið áhyggjuefni. Á tímabilinu 19952000 voru skammtímaraunvextir á Íslandi að meðaltali 5,5 %, 3% í Bretlandi, 2% í Þýskalandi og 0,2% í Japan. Á þingi Samtaka iðnaðarins, 15. mars s.l., tók Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra fyrir mikilvægi þess að lækka vaxtakostnað í landinu og taldi að vextir gætu lækkað um 1,5 - 2% við aðild Íslands að evrunni. Slík vaxtalækkun jafngilti að meðaltali um 140 þúsund krónur á hverja fjögurra manna fjölskyldu í landinu. Í ljósi vaxandi skuldsetningar heimilanna má staðhæfa að vaxtalækkun sé kjarabót fyrir heimilin í landinu. Umræða um vexti á því fullt erindi til námsmanna.

Okkar skilaboð til stjórnmálamanna hljóta að vera að námsmenn kjósi fyrirsjáanlegan stöðugleika og öryggi til náms. Vextir eiga að lækka og vísitölubinding lána er úrelt fyrirbrigði. Þeir sem mæla gegn þátttöku Íslands í Evrópusamstarfi þurfa að leggja sig meira fram við að tryggja jafna stöðu íslenskra námsmanna til náms á við þá sem búsettir eru erlendis

MARGT SMÁTT

Kæri Umbi!

Með síðasta tölublaði Sæmundar var sent út bréf til umboðsmanna þar sem þeir voru hvattir til að senda upplýsingar um heimilisog netföng umbjóðenda sinna til skrifstofu

SÍNE. Fjölmargir brugðust skjótt og vel við og félögum með skráð heimilis- og netfang hefur því fjölgað umtalsvert. Þó eru enn einhverjir sem leita til skrifstofu og kvarta yfir því að hafa ekki fengið póst frá félaginu. Án þessara aðsendra upplýsinga er skrifstofa SÍNE sambandslaus við félagsmenn. Það er því ákaflega mikilvægt og félagsmönnum mikill hagur að því að skrifstofa SÍNE hafi þessar upplýsingar. Þeir umboðsmenn sem fá þetta blað í hendur ættu því endilega að senda okkur línu með fyrrnefndum upplýsingum á sine@sine.is því umbjóðandinn vill alveg örugglega heldur fá blaðið sent beint út til sín.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

– Börn og skólinn við heimkomu –

Að mati flestra er það afar dýrmæt reynsla, bæði fyrir börn og fullorðna, að hafa búið utan heimalands síns í einhvern tíma. Tungumálakunnátta eykst og þekking og upplifun á annars konar menningu og siðum bætist við fyrri reynslu. Umskiptin geta hins vegar verið flókin og í sumum tilvikum erfið, hvort sem um er að ræða brottflutning frá heimalandi eða heimkomu frá námslandi. Börn eiga í flestum tilvikum mjög auðvelt með að tileinka sér nýtt tungumál og aðlagast nýju umhverfi en aðlögunarferlið tekur foreldrana yfirleitt lengri tíma. Það getur hins vegar verið flókið ferli fyrir blessuð börnin að skipta um skólaumhverfi enda um mismiklar breytingar að ræða - allt eftir siðum og menningarheimum hvers lands. Sæmundi lék því forvitni á að vita hvort íslenskum börnum, sem dvalið hafa erlendis með foreldrum sínum, stæði til boða námsleg aðstoð á grunnskólastigi við heimkomuna.

Aðstoð og móttaka bar na í grunnskólum

Samkvæmt upplýsingum frá Fræðslusmiðstöð Reykjavíkur eiga aðfluttir grunnskólanemar í Reykjavík rétt á aðstoð í eina önn, ef þeir hafa dvalið erlendis í 6 ár eða lengur. Í grunnskólum utan Reykjavíkur miðast aðstoðin ekki við lengd dvalarinnar erlendis heldur mat skólans á þörf nemenda fyrir stuðning í íslenskunámi. Rík áhersla er þó lögð á að allir nemendur eigi rétt á góðri móttöku og allri almennri aðstoð í náminu. Rétt er að taka fram að verið er að vinna að breytingum í þessum málaflokki sem fela í sér aukna aðstoð við þá nemendur sem ekki hafa fullt vald á íslenskri tungu. Hverjar þessar breytingar eru, er ekki endanlega ljóst en þó má væntanlega búast við aukinni þjónustu við þennan hóp barna í framtíðinni. Á heimasíðu Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur (www.grunnskolar.is) kemur eftirfarandi fram:

Móttökudeildir fyrir börn sem koma frá öðrum löndum eru alls fimm. Þrjár eru í Reykjavík, ein í Kópavogi og ein á Akureyri. Móttökudeildirnar í Reykjavík eru ætlaðar börnum á aldrinum 9 - 15 ára sem

hafa ekki nægilega kunnáttu í íslensku til að stunda nám í almennum bekk einvörðungu. Gert er ráð fyrir að börn séu að hámarki eitt ár í slíkum deildum, eftir það fari þau í sinn heimaskóla. Móttökudeildirnar í Reykjavík eru staðsettar í þremur skólum en þjóna nemendum úr allri borginni.

• Austurbæjarskóli v/ Vitastíg, sími 561 2680

• Breiðholtsskóli v/ Arnarbakka, sími 557 3000

• Háteigsskóli v/Háteigsveg, sími 530 4300

• Hjallaskóli, Kópavogi, sími 554 2033

• Oddeyrarskóli, Akureyri, sími 462 499

Undirbúningur og aðstoð foreldra

Að mati þeirra kennara sem Sæmundur ræddi við er afar mikilvægt að foreldrar haldi við eða komi upp skólaorðaforða hjá börnunum. Ástæða þessa er sú að börnin hafa í mörgum tilvikum aldrei lært íslensku í skóla þó þau tali lýtalausa íslensku. Með öðrum orðum má segja að hversdagsmálið sé íslenskt en skólaorðaforðinn er erlendur. Orð eins og kennileiti eða sagnabrunnur, sem koma fyrir í íslenskum kennslubókum, geta valdið börnum erfiðleikum - einfaldalega af því þau hafa hvorki heyrt þau í daglegu tali við foreldra eða vini né lesið orðin á prenti.

Kennsluefni í boði

Að mati viðmælenda Sæmundar er mjög áhrifaríkt og vænlegt til árangurs að lesa fyrir börnin flóknari

texta en er að finna í almennum sögubókum eða halda slíkum texta og kennslubókum að þeim. Með því móti hafa börnin möguleika á að standa jafnfætis samnemendum sínum við heimkomu, hvað tungumálakunnáttu varðar. Það er því ekki nóg að tala daglegt íslenskt mál við börnin heldur er nauðsynlegt að kynna þeim „skólamálið“ og þau hugtök sem notuð eru við kennslu í íslensku skólastarfi. Hægt er að nálgast upplýsingar um kennsluefni fyrir mismunandi aldurshópa hjá Skólavörubúðinni (www.skolavorubudin.is). Þá er einnig rétt að minna á Skólavefinn (www.skolavefurinn.is), sem fjallað var um í síðasta tölublaði Sæmundar, og vefinn www.bragi.org, þar sem er að finna íslenskt kennsluefni og málfræðiæfingar. Lesendur Sæmundar geta jafnframt kynnt sér fjölmargt um skólamál á fyrrnefndum vef Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur og á heimasíðu Námsgagnastofnunar (www.namsgagnastofnun.is)

vel að kæra sig um það. Móðir, sem flutti með dóttur sína til landsins að lokinni fimm ára námsdvöl í Noregi, varð vör við að börn verða fyrr unglingar á Íslandi en á öðrum Norðurlöndum: „Dóttir mín breyttist úr því að vera sippandi saklaust barn í Noregi í stirðan ungling á Íslandi.“

Heimanám bar na með hjálp foreldra

Það er í raun lítið hægt að búa börnin undir breyttan menningarheim af þessu tagi og í flestum tilvikum fara börnin nokkuð átakalaust í gegnum aðlögunarferlið. Hins vegar er eðlilegt og nauðsynlegt að foreldrarnir gefi sér tíma í aðlögun barnanna og margir kennarar mæla með því að þeir sinni heimanáminu með börnum sínum. Unglingar kæra sig oft á tíðum ekki um þessa aðstoð á meðan hennar nýtur við en eru þakklátir fyrir hjálpina þegar fram líða stundir Að mati kennara er þetta mikilvægt í ljósi þess að kennsluhættir og fyrirkomulag kennslu er misjafnt eftir löndum. Á mörgum Norðurlandanna og í Bandaríkjunum er verkefnavinna meira notuð en á Íslandi, þar sem t.d. mikið er lagt upp úr utanbókarlærdómi. Þau börn sem kynnst hafa, og eru vön, annarri aðferðinni geta átt í ákveðnum erfiðleikum með að tileinka sér nýjar stefnur í náminu. Ein móðir sem Sæmundur ræddi við talaði um að dóttir hennar, sem var á unglingsaldri þegar fjölskyldan flutti heim að námi loknu, hefði alls ekki kært sig um hjálp móður sinnar við heimalærdóminn. Við gefum henni orðið: „Dóttir mín vildi alls enga hjálp í náminu eftir að við komum heim. Ég taldi hins vegar að mín aðstoð væri nauðsynleg í aðlögunarferlinu. Dóttir mín hafði staðið sig mjög vel í náminu úti og ég vildi alls ekki hætta á slæmt sjálfsmat hennar, og áhugaleysi í kjölfarið, sökum slaks námsárangurs í nýjum skóla. Ég hafði heyrt af því að börn sem hefðu staðið sig mjög vel í námi erlendis fengju hálfgert áfall ef árangurinn dalaði í nýja skólanum. Þess vegna gaf ég mig ekki og dóttir mín er ákaflega sátt og ánægð með það í dag.“

Þau gleymast

Aðlögun getur verið erfið

Margir foreldrar sem hafa flutt með börn sín til Íslands að lokinni námsdvöl erlendis tala um að agaleysi sé áberandi í skólakerfinu og almennt í þjóðfélaginu. Börn upplifi það mjög sterkt og breytast jafnvel úr barni í ungling á einni nóttu án þess jafn-

Þá hafa foreldrar, sem Sæmundur ræddi við, einnig verið ósáttir við að reynsla þessara barna sé ekki virkjuð og fái ekki notið sín í skólastarfinu á Íslandi. Þessi börn búa yfir mikilli reynslu og það myndi hjálpa þeim mikið í aðlögunarferlinu ef meiri gaumur væri gefinn að veru þeirra og kunnáttu frá fyrra búsetulandi. „Þessi börn og sérstaða þeirra vill gleymast. Það er kannski eðlilegt að kennarinn muni ekki eftir, eða geti ekki sinnt, sérþörfum allra í 25 manna bekk. Þess vegna er mikilvægt að foreldrar séu virkir þátttakendur í skólastarfinu og komi athugasemdum sínum á framfæri við kennara barnsins,“ sagði einn viðmælenda Sæmundar að lokum.

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Endurgreiðslur námslána þungur baggi

Samráðshópur settur á fót

Eins og félagsmenn hafa tekið eftir hefur umræðan um endurgreiðslur námslána verið nokkuð hávær enda margir sem eiga í erfiðleikum með að standa undir þeirri greiðslubyrði ásamt öðrum fjárhagsskuldbindingum. Með hagsmuni félagsmanna að leiðarljósi ákvað SÍNE að leita til Bandalags háskólamanna, snemma hausts árið 2001, með samstarf á þessum vettvangi í huga. BHM hafði hrint af stað forkönnun á því hvernig unnt væri að taka tillit til endurgreiðslubyrði í skattkerfinu eða með öðrum hætti og var í framhaldi af viðræðum félaganna ákveðið að bjóða fulltrúum námsmannahreyfinganna og samtaka háskólamenntaðs launafólks til samráðsfundar í þeim tilgangi að reifa sjónarmið fundarboðenda og heyra álit og hugmyndir annarra samtaka.

Fulltrúar ellefu samtaka mættu á fundinn og sköpuðust miklar umræður um úrbætur og leiðir sem miðuðu að léttari endurgreiðslubyrði námslána. Í máli formanns SÍNE, Haraldar Óskars Haraldssonar, kom m.a. fram að endurgreiðendur væru að meðaltali að endurgreiða lán tekin eftir 1992 (4,75% tekjutengd afborgun) mun hraðar en lán tekin fyrir þann tíma, eða á 10-12 árum. Endurgreiðslubyrðin jafngildir um einum mánaðarlaunum á ári, sem er

langt umfram það sem áður tíðkaðist. Var það mál fundarmanna að þessi hraða endurgreiðsla væri mikið áhyggjuefni því á sama tíma væru lántakendur gjarnan að eignast börn og koma sér upp húsnæði. Fram kom sömuleiðis að ef allar greiðslur af námslánum (afborganir og vextir) yrðu frádráttarbærar frá skattstofni myndi það kosta ríkið um 1.140 millj. kr. á ári. Lækkun tekjutengdrar afborgunar um 1% stig (úr 4,75% í 3,75%) myndi hins vegar, eftir laus-

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

legu mati Haraldar Óskars, kosta ríkið um 350 millj. kr. árlega. Tvær aðrar leiðir voru nefndar sem möguleiki, þ.e. að hefja endurgreiðslur námslána síðar (auka sveigjanleika í endurgreiðslum) eða miða við nettótekjur í stað brúttótekna. Ekki er ljóst nákvæmlega hver ávinningur endurgreiðenda væri af tveimur síðastnefndu leiðunum.

Halló Norðurlönd!

Nú hefur verið settur á fót samráðshópur fimmtán samtaka sem mun standa að verkefni, í umsjón Dr Þórólfs Matthíassonar dósents við H.Í., þar sem kannað verður hvernig einstakar leiðir koma út fyrir mismunandi hópa skjólstæðinga LÍN. Þá verður einnig reynt að meta eftir því sem hægt er, hvaða áhrif hver leið hefði á fjárhag Lánasjóðsins.

Búast má við niðurstöðum úr því verkefni haustið 2002 og verður í framhaldinu tekin ákvörðun, af samráðshópnum, um hvaða leið verður fyrir valinu. Félagsmenn munu að sjálfsögðu fá nánari fréttir af málinu þegar nær dregur. Á heimasíðu SÍNE er að finna fyrirlestur Haraldar Óskars Haraldssonar í heild sinni.

Ert þú að flytja búferlum milli Norðurlandanna og hefur siglt í strand í kerfinu vegna þess að mismunandi reglur gilda í löndunum eða vegna þess að þú hefur ekki fengið réttar upplýsingar?

Halló Norðurlönd er upplýsingaþjónusta sem

Norrænu félögin sjá um fyrir hönd Norrænu ráðherranefndarinnar. Við leiðbeinum þér eftir bestu getu í gegnum stjórnsýslukerfið á Norðurlöndunum og gefum upplýsingar um rétta aðila og tengla sem þú hetur nýtt þér í leit að svari. Þjónustan er opin alla virka daga milli kl. 09.00 og 12.30.

Halló Norðurlönd á Íslandi · Sími 511 1808 · hallo@nor den.is www.nor den.or g/hallonor den/is

SÍNE · samband íslenskra námsmanna erlendis

Með kveðju frá