Piguła AT cz.26 - Cykle na giełdzie

PIGUŁA AT CZ.26 – Cykle na giełdzie Zespół projektu ATrakcyjne Spółki

Wymiar czasu w AT • poznane do tej pory narzędzia analizy technicznej pomagają w określeniu kierunku i zasięgu ruchu na rynku • równie ważna jest analiza czasu – jaki zajmie na dany ruch lub kiedy się on rozpocznie – potrzeba bowiem czasu na ukształtowanie się formacji, a im dłużej istnieją pewne poziomy (wsparcia lub oporu) lub trendy tym są one ważniejsze – zbyt gwałtowne ruchy i odchylenia są korygowane do „średniej” (tzw. regresja do średniej), a najsilniejsze trendy na giełdzie nie bez powodu są nachylone maksymalnie po kątem 45⁰ 2

Cykle na giełdzie • analiza cykli pomaga w wyborze okresów średnich ruchomych i konkretnej linii trendu, umiejscowieniu poszczególnych formacji technicznych czy też określeniu charakteru rynku – czy jest rynek byka czy niedźwiedzia – występują cykle krótkie (np. miesięczny/kwartalny cykl transakcyjny lub cykl sezonowy) oraz długie (np. cykl pokoleniowy), przy czym cykle krótsze dodatkowo jeszcze zawierają się trendach większego cyklu

• cykle są próbą odczytania i usystematyzowania zjawisk zachodzących wokół nas – istnienia pewnego „pulsu” wszechświata – często opisują zachowanie przyrody (np. cykl aktywności słońca i faz księżyca), częstotliwości występowania istotnych wydarzeń (np. wojen, rewolucji technologicznych) czy też zmian pokoleniowych 3

Historia i klasyfikacja cykli • Okres połowy XIX w. to okres złotej epoki badań nad cyklem koniunkturalnym. Powstało wówczas wiele teorii cyklu koniunkturalnego prezentowanych do dzisiaj.

• Ze względu na czas wyróżniamy: – Cykle mniejsze Kitchina, 3-4 lata – Cykle klasyczne Juglara , 6 -11 lat – Cykle długie Kondratiewa, trwające 45-60 lat (~54 lata) obrazujące zmiany w dziejach ludzkości , ostatnie szczyty to lata 20. i 70. XX wieku, po których nastąpiły Wielka Depresja i kryzys lat 80. XX w.

Clement Juglar

Nikołaj Kondratiew 4

Charakterystyka cyklu koniunkturalnego • cykl koniunkturalny przedstawia punkty zwrotne, w których gospodarka osiąga najwyższe lub najniższe punkty swej aktywności • analiza cyklu koniunkturalnego i notowań giełdowych pomaga w określeniu fazy rynku – hossa/bessa, dołek/szczyt, a także przesunięcia (wyprzedzania gospodarki przez giełdy) oraz zakresu wahań • obecnie w analizie cyklu koniunkturalnego pomagają liczne wskaźniki wyprzedzające – np. indeksy PMI/ISM dla przemysłu i usług czy indeks wskaźników wyprzedzających OECD (indeks CLI)

5

Struktura cyklu koniunkturalnego 1) Faza spadku: • kryzys - dynamiczny spadek cen, ogólnej aktywności gospodarczej i zatrudnienia • depresja - najniższy punkt cyklu koniunkturalnego, w którym ceny oraz ogólny poziom aktywności gospodarczej stabilizuje się

2) Faza wzrostu: – ożywienie - cechuje powolny wzrost cen i aktywności gospodarczej, następuje wzrost zatrudnienia – rozkwit - początkowo ceny i ogólny poziom aktywności gospodarczej rosną ponad przeciętnie natomiast później stabilizuje się 6

WskaĹşniki wyprzedzajÄ…ce a analiza fazy cyklu koniunkturalnego

7

Przykład cykliczności na giełdzie: dynamika polskiego PKB i indeksu WIG

8

Koniunktura na giełdzie • Na koniunkturę wpływają m.in. dynamika PKB i produkcji przemysłowej, inflacja, kurs walutowy, stopy procentowe, bezrobocie czy nastoje inwestorów • Składowe koniunktury giełdowej: – Długoterminowy trend – Wahania sezonowe: • Efekt miesiąca • Efekt tygodnia • Efekt dnia tygodnia • Efekt godziny w dniu – Wahania cykliczne: - Cykl 50-60 letni (cykl Kondratiewa) - Cykl 8-9 letni (cykl Juglara) - Cykl 3-4 letni (cykl Kitchina) – Wahania przypadkowe

WSKAZÓWKA W celu zbadania cyklu na giełdzie nie należy analizować wszystkich wskaźników, ale badać wykres szukając zbieżności i zależności pomiędzy punktami zwrotnymi

9

Najczęściej spotykane cykle giełdowe i zależności • Wśród dziesiątek cykli, które stosują analitycy, dużą popularność zyskało zaledwie kilka i ze względu na swoją skuteczność są szeroko stosowane: WSKAZÓWKA – Cykl prezydencki (4-letni) 1 i 4 rok dobry, 2 i 3 słaby

– Efekty kalendarzowe

Na cykl 54 letni składają się 2 cykle 27 letnie, a na nie 4x9 letnie , na 9 letnie przypadają 2x4,5

• Rajd Świętego Mikołaja • Efekt stycznia • „sprzedaj w maju i odkup w listopadzie” (Sell In May and Go Away) • letni rajd – wzrosty cen akcji w okresie wakacyjnym

– Formacja dekady – Cykl 54 letni – Cykl 9 letni

Długość poszczególnych cykli 10

Najczęściej spotykane historycznie zależności • Ceny akcji najczęściej wzrastają w styczniu (przetasowania w portfelach funduszy inwestycyjnych), najmocniej w pierwszym tygodniu.

• Styczeń często określa tendencję na cały rok • Gdy w lutym i marcu ceny rosną, są to najczęściej dynamiczne ruchy • Kwiecień jest często miesiącem o dużym wahaniu cen • Akcje często zyskują w kwietniu, szczególnie w ostatnim tygodniu • Po kwietniowych wzrostach często występują spadki w maju • Sierpień to okres kształtowania się szczytów • We wrześniu i październiku najczęściej formują się dołki, a walory zniżkują (pieniądze z giełdy wędrują w tym okresie do gospodarki realnej maksymalna w roku produkcja sprzedana przemysłu) • „Rajd Świętego Mikołaja” to dynamiczne wzrosty na rynkach tuż przed świętami 11

Analiza cyklu • Okienko czasowe – jest to przedział czasu, w którym na podstawie analizy danych historycznych można spodziewać się zmiany cyklu rynkowego • Sposób obliczania: – Wyliczamy średnią odległość (czas) osobno dla szczytów i dołków – Uzyskany wynik daje nam w przybliżony czas występowania pkt. zwrotnych – Odchylenie standardowe wygładza cykl

• Okienko daje nam informację w jakim przedziale czasu może nastąpić zmiana tendencji i w połączeniu z innym narzędziami (średnimi, oscylatorami) zwiększa szansę zawarcia zyskownej transakcji

WSKAZÓWKA Kupując w okolicach dołka i sprzedając w pobliżu szczytu w 4letnim cyklu, nie przegapiłbyś żadnej hossy od lat 40!

12

Cykle w praktyce •

• •

Indeks Dow Jones od dziesiątek lat zachowuje swoją pokoleniową cykliczność Okres pomiędzy kolejnymi szczytami to ok. 34 lata Odreagowanie na rynkach po dotkliwych stratach następowało po ok. 9 latach po czym kurs wyznaczał nowy dołek i rozpoczynała się pokoleniowa hossa Źródło: wojciechbialek.blox.pl 13

Przykład analizy cyklów WIG20

Źródło: wojciechbialek.blox.pl 14

Krachy giełdowe • Rynki nie mogą rosnąć w nieskończoność. Im dłuższa hossa tym większe prawdopodobieństwo krachu i głębszej korekty.

• Historia pokazuje, że mimo świadomości powstawania bańki spekulacyjnej, nie jesteśmy w stanie uniknąć kolejnych krachów co związane jest z ludzką psychiką - chęcią zysku i strachem przed stratami.

• Często samo apogeum kryzysu – kulminacja paniki wyznacza zarazem dno spadków i bessy • Kilka przykładów manii spekulacyjnych i kryzysów finansowych: Tulipanomania (Holandia, lata 30. XVII w.), Wielki Kryzys („Wielka Depresja” z lat 1929-1933), Krach giełdowy z 1987 r., Bańka internetowa (koniec XX w.), Kryzys subprime (2008-2009) oraz obecny kryzys zadłużeniowy w strefie euro 15

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!

Źródło: J.J. Murphy „Analiza techniczna rynków finansowych” www.bossa.pl