Sheki Belediyyesi, No 2 (172) Fevral 2019

ШЯКИ

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

№ 2 (172), Феврал 2019

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ! ХОЪАЛЫ СОЙГЫРЫМЫНДАН 27 ИЛ КЕЧДИ

75

Гядим Шякидян эюрцнтц

ПЕЙЬЯМБЯР ОЛА БИЛМЯЙЯН АЙДЫН МЯММЯДОВ

Республикамызда танынмыш dilчi, tцrkoloq, tяnqidчi вя siyasяtчi 1991-ъи ил апрелин 19-да фаъияли шякилдя щялак олмуш щямйерлимиз Айдын Мяммядовун йанварын 16-да 75 иллик йубилейи олуб. “Пейьямбяр ола билмяйян Айдын Мяммядов” - бу кялмяляр щямйерлимизин йахын досту, танынмыш журналист, миллят вякили Агил Аббаса мяхсусдур. О, 2006-ъы илдя юзцнцн гязетиндя “Ядалят”дя достуна щяср етдийи мягаляйя беля сярлювщя гойуб. Вя биз дя щямин мягалянин икиъя абзасы иля Айдын Мяммядову анадан олмасынын 75 иллик йубилейиндя йад етмяк истяйирик: - Bir dяfя Leninqraddan (Sankt-Peterburq onda Leninqrad idi) iki akademik gяlmiшdi. Elmlяr Akademiyasыnda simpozium keчirirdilяr vя sцbut elяmяk istяyirdilяr kи, azяrbaycanlыlar tцrk deyil, farsdы. Onda Aydыn Mяmmяdov (Azяrbaycanыn bюyцk alimlяri Ziya Bцnyadov da, Mirяli Seyidov da onlarla mцbahisяdя mяьlub oldular) hяmin akademiklяri, loru dildя desяk, elmlя soxdu itin qыlчыna. Vя чox qяribя bir hadisя oldu. Aydыn Mяm-

mяdov hяmin akademiklяrdяn birinin юz sюzlяrini inkar elяyяn, yяni azяrbaycanlыlarыn tцrk olduьunu sцbut elяyяn bir faktыnы misal gяtirdi. Akademik dedi ki, o heч bir яsяrindя, heч bir kitabыnda belя bir fikir sюylяmяyib.

Aydыn Mяmmяdov qalxdы getdi yazы taxtasыna, tяbaшiri gюtцrdц vя hяmin alimin tяxminяn iki kitab sяhifяsi hяcmindя yazdыьы fikri yazы taxtasыna yazdы. Dedi ki, bu sizindir vя filan kitabыnыzda, filan sяhifяdя yazыlыb. Академик дedi, yox, mяn belя шey yazmamышam! Aydыn Mяmmяdov mяndяn xahiш elяdi ki, gedim onlarыn evinя, hяmin alimin filan kitabыnы gяtirim.

Dяrhal oturdum maшыna, gedib kitabы gяtirdim.

Aydыn Mяmmяdov kitabы gюtцrdц vя hяmin alimdяn xahiш elяdi ki, buyur, юzцn oxu. Alim hяmin yeri oxudu, mяlum oldu ki, Aydыn Mяmmяdovun yazы taxtasыna yazdыьы hяmin alimin fikirlяrindя bircя vergцl sяhvi dя yoxdu...

80

АЗЯРБАЙЪАН ТАРИХИНИН ФИЛОСОФУ ЙАГУБ МАЩМУДОВ

Азярбайъан Милли Елмляр Академийасы Тарих институтунун директору, Милли Мяълисин депутаты, академик Йагуб Мащмудовун февралын 10-да 80 йашы тамам олуб. Февралын 9-да ися щямйерлимиз Азярбайъан Президенти Илщам Ялийевин Сярянъамына ясасян Азярбайъан тарихинин тядгиги сащясиндя узунмцддятли сямяряли фяалиййятиня 1-ъи дяряъяли “Ямяк” ордени иля тялтиф едилиб. Йагуб Мащмудов 1939-cu ildя Шякинин Baш Gюynцk kяndindя анадан олуб. 1962-ci ildя Azяrbaycan Dюvlяt Universitetinin (indiki Bakы Dюvlяt Universiteti) tarix fakцltяsini fяrqlяnmя diplomu ilя bitirib.

1966-cы ildя namizяdlik dissertasiyasы, 1989-cu ildя isя M.V.Lomonosov adыna Moskva Dюvlяt Universitetiндя doktorluq dissertasiyasы mцdafiя edib.

vulmasыnыn qarшыsыnы alaraq, 1990-cы ildя dekan vяzifяsindяn istefa verib.

Yaqub Mahmudov 2004-cц ildяn AMEA-nыn Tarix Иnstitutunun direktorudur. O, 2007-ci ildя AMEA-nыn mцxbir цzvц, 2017-ci ildя isя hяqiqi цzvц seчilib. О, Yeni Azяrbaycan Partiyasы Siyasi Шurasыnыn цzvц, 2000-ci ildяn isя Azяrbaycan Respublikasы Milli Mяclisinin deputatыdыr.

Yaqub Mahmudov 1986-1990 vя 1994-2004-cц illяrdя Азярбайъан Дювлят Университетиннин tarix fakцltяsinin dekanы olub. Азярбайъанын мцстягиллийи уьрунда мцбаризя щярякаты башлайан дюврдя - milli azadlыq hяrяkatыnыn mяrkяzlяrindяn olan tarix fakцltяsinin bir qrup tяlяbяsinin universitetdяn qo-

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бцтцн шякилиляр адындан щюрмятли академики 80 йашы тамам олмасы вя йцксяк дювлят мцкафаты алмасы мцнасибяти иля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, эяляъяк фяалиййятиндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

***

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 2

№ 2 (172), Феврал 2019

ХОЪАЛЫ СОЙГЫРЫМЫ ЙАД ЕДИЛДИ Xocalы soyqыrыmы bяшяriyyяtя qarшы cinayяtdir!

Fevralыn 26-da Xocalы soyqыrыmыnыn 27-ci ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяki шяhяr ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri Шяhidlяr Xiyabanыnы ziyarяt etmiшlяr.

Ziyarяtчilяr шяhid mяzarlarыnыn юnцnя gцl qoymuш, onlarыn xatirяsini ehtiramla yad etmiшlяr. Шяhidlяr Xiyabanыna gedяn yolda "Xocalыya яdalяt!", "Xocalыnы unutmayыn!", "Xocalы soyqыrыmы bяшяriyyяtя qarшы cinayяtdir" vя s. шцarlar сясляндирилмишдир.

Xalqыmыzыn yaddaшыnda tariximizin яn faciяli gцnlяrindяn biri kimi dяrin iz buraxmыш Xocalы faciяsindяn iyirmi yeddi il юtцr. Faciяnin 27-ci ildюnцmц Шяki шяhяrindя silsilя tяdbirlяrlя qeyd olunub. Tяdbirlяr planыna uyьun olaraq, rayonun mцяssisя vя tяшkilatlarыnda, цmumtяhsil mяktяblяrindя, mяdяniyyяt ocaqlarыnda anыm tяdbirlяri, konfranslar, mцsabiqяlяr keчirilib, sяrgi vя guшяlяr tяшkil edilib.

Xocalы faciяsi iki yцz ilя yaxыn mцddяtdя ermяni шovinist-millяtчilяri tяrяfindяn azяrbaycanlыlara qarшы mцntяzяm olaraq hяyata keчirilяn etnik tяmizlяmя vя soyqыrыmы siyasяtinin davamы, яn qanlы sяhifяsidir.

Bu fikir Xocalы faciяsinin iyirmi yeddinci ildюnцmц ilя яlaqяdar fevralыn 26da Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnda keчirilяn anыm tяdbirindя sяslяndirilib. Шяhяr rяhbяrliyinin, rayonda mяskunlaшmыш Xocalыdan olan mяcburi kючkцnlяrin, ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin iшtirak etdiyi tяdbirdя Шяkinin "Yeni Чяlяbixan" mяcburi kючkцn qяsяbяsindя fяaliyyяt gюstяrяn Xocalы шяhяr 3 nюmrяli tam orta mяktяbin direktoru Eldяniz Mяhяrrяmov чыxыш edяrяk, faciяnin baш-

vermя sяbяblяri, mahiyyяti, acы nяticяlяri, ermяnilяrin dinc яhaliyя qarшы tюrяtdiklяri vяhшiliklяr barяdя danышыb.

Bildirilib ki, 1992-ci il fevralыn 25-dяn 26-na keчяn gecя ermяni silahlы qцvvяlяrinin keчmiш sovet ordusunun Xankяndi шяhяrindя yerlяшяn 366-cы motoatыcы alayыnыn kюmяyi ilя Xocalы шяhяrindя qяtliam hяyata keчiriblяr. Qяtliam nяticяsindя 613 nяfяr, o cцmlяdяn 63 uшaq vя 106 qadыn юldцrцlцb, 8 ailя tamamilя mяhv edilib, 25 uшaq hяr iki valideynini itirib, 487 nяfяr шikяst olub, 1275 insan яsir gюtцrцlцb, 150 nяfяrin taleyindяn indiyяdяk heч bir xяbяr yoxdur.

Vurьulanыb ki, soyqыrыmыnыn acы nяticяlяrinin dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasыnda, Xocalы faciяsinя

hцquqi-siyasi qiymяt verilmяsindя цmummilli lider Heydяr Яliyevin tarixi xidmяtlяri olub. Xocalы soyqыrыmыnыn dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasыnda Heydяr Яliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Яliyevanыn tяшяbbцsц ilя hяyata keчirilяn "Xocalыya яdalяt!" beynяlxalq maariflяndirmя kampaniyasыnыn юnяmi xцsusi qeyd olunub.

Tяdbirdя Шяki шяhяr 3 nюmrяli uшaq musiqi mяktяbinin mцяllim vя шagird kollektivi яdяbi-bяdii kompozisiya ilя чыxыш ediblяr.

Faciяnin ildюnцmц ilя яlaqяdar шяhяr icra hakimiyyяti tяrяfindяn rayonda mяskunlaшan Xocalыdan olan mяcburi kючkцn ailяlяrinя maddi yardыm gюstяrilib.

№ 2 (172), Феврал 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 3

Шяки Бялядиййясинин коллективи Хоъалы сойгырымыны йад етди Фevralыn 25-dя Шяki Bяlяdiyyяsinдя XX яsrin яn dяhшяtli ъинайятляриндян бiri olan Xocalы soyqыrыmына щяср едилмиш йыьынъыг кечирилди. Топланты Xocalыda мянфур гоншуларымыз тяряфиндян вящшиъясиня гятля йетирилмиш soydaшlarыmыzыn xatirяsini bir dяqiqяlik sцkutla yad etmяklя baшladы. Шяki Bяlяdiyyяsinin sяdri Elшad Иbadov чыxыш edяrяk 26 il яvvяl Xocalы шяhяrindя nankor qonшularыmыz tяrяfindяn 83 uшaьын, 106 qadыnын vя 70-dяn чox yaшlы insanын, цмумиййятля 613 nяfяr soydaшыmыzын vяhшicяsinя qяtlя yetirilдийини вурьулады. O, fevralыn 26-sыnыn Azяrbaycan xalqы цчцn чox aьrыlы bir gцn olduьunu qeyd etdi. Sяdr Xocalы faciяsinя qяdяr xalqыmыza qarшы tюrяdilяn qяtliamlar, onlarыn sяbяblяrindяn danышыb, soyqыrыmla baьlы tяdbir iшtirakчыlarыnыn diqqяtinя hadisяnin statistikasыnы чatdыrdы.

Bяlяdiyyя sяdrinin birinci mцavini Иntiqam Яшirov чыxыш edяrяk Xocalы faciяsini Azяrbaycan tarixinin qanla yazыlmыш sяhifяsi adlandыrdы. Xocalы faciяsinin iki yцz ilя yaxыn bir mцddяtdя ermяni шovinist-millяtчilяri tяrяfindяn azяrbaycanlыlara qarшы mцntяzяm olaraq hяyata keчirilяn etnik tяmizlяmя vя soyqыrыmы siyasяtinin davamы vя яn qanlы sяhifяsi olduьunu qeyd edяn Интигам Яширов Xocalыnыn sяsini bцtцn dцnyaya bяyan etmяyin hяr bir azяrbaycanlыnыn borcu olduьunu qeyd etdi.

Sonra bяlяdiyyя sяdrinin mцavini Шirin Hяbibullayev чыxыш edяrяk Xocalы faciяsinin aьыr nяticяlяri haqqыnda sюhbяt aчdы, xalqыmыzыn аным эцнцнц щяр ил bюyцk hцzn vя kяdяrlя qeyd etdiyini sюylяdi. O, Xocalыlarыn ermяni-sovet hяrbi birlяшmяlяrinя qarшы qeyri-bяrabяr dюyцшdя igidliklя vuruшduqlarыnы, xalqыmыzыn qяhrяmanlыq tarixinя шяrяfli sяhifяlяr yazdыqlarыnы bildirdi.

Инсанлыьа гаршы тюрядилмиш ъинайят Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi 1992-ci il fevralыn 25-dяn 26-na keчяn gecя ermяni tяcяvцzkarlarы Azяrbaycanыn Xocalы шяhяrindя bяшяriyyяt tarixindя яn qanlы faciяlяrlя bir sыrada duran soyqыrыmы tюrяtdilяr. Bu faciяdяn 27 il keчir. Hяmin kцtlявi qыrьыn nяticяsindя 106-sы qadыn, 63-ц uшaq, 70-i qoca olmaqla 613 nяfяr amansыzlыqla qяtlя yetirildi. 487 nяfяr шikяst oldu, 1275 dinc sakin girov gюtцrцldц, onlardan 150 nяfяrin taleyi hяlя dя mяlum deyil. Bu soyqыrыm aktы nяticяsindя 8 ailя tamamilя mяhv edildi, 25 uшaq hяr iki valideyniни itirdi. Hяr il dцnya azяrbaycanlыlarы vя яdalяti uca tutanlar Xocalы soyqыrыmы qurbanlarыnыn xatirяsini yad edirlяr.

Azяrbaycanыn tarixinя qanlы hяrflяrlя yazыlmыш hяmin gecя ermяni silahlы dяstяlяri hяlя SSRИ dюvrцndя Xankяndi шяhяrindя yerlяшяn, шяxsi heyяtinin xeyli hissяsi ermяnilяrdяn ibarяt olan 366-cы motoatыcы alayыn zirehli texnikasыnыn vя hяrbiчilяrinin kюmяyi ilя qяdim Xocalы шяhяrini yerlя yeksan etdilяr. Xocalы fa-ciяsi 200 ilя qяdяr bir mцddяtdя ermяni millяtчilяrinin vя onlarыn havadarlarыnыn Azяrbaycan xalqыna qarшы apardыqlarы etnik tяmizlяmя vя soyqыrыmы siyasяtinin davamыdыr. Soyqыrыmы zamanы 56 nяfяr xцsusi qяddarlыqla юldцrцlцb, 3 nяfяr diri-diri yandыrыlыb, baшlarыnыn dяrisi soyulub, bяdяn яzalarы vя baшlarы kяsilib, gюzlяri чыxarыlыb, hamilя qadыnlarыn qarnы sцngц ilя yarыlыb. Bu яmяllяrin qabaqcadan dцшцnцlmцш qaydada, milli яlamяtinя gюrя insanlarыn tamamilя vя ya qismяn mяhv edilmяsi niyyяti ilя tюrяdilmяsi beynяlxalq hцquqa яsasяn Xocalы faciяsinin mяhz soyqыrыmы olduьunu tяsdiq edir. Иnsanlыьa qarшы tюrяdilmiш bu cinayяt aktы beynяlxalq alяm tяrяfindяn юz hцquqi qiymяtini almalыdыr.

Azяrbaycan dюvlяti ermяni millяtчilяrinin xalqыmыza qarшы tюrяtdiyi cinayяtlяr, o cцmlяdяn Xocalы faciяsi haqqыnda hяqiqяtlяrin dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasы, onun soyqыrыmы kimi tanыdыlmasы цчцn mяqsяdyюnlц vя ardыcыl iш aparыr. Ermяni tяcavцzkarlarыn tюrяtdiklяri bu vяhшilik yaddaшlardan heч zaman silinmяyяcяk. Bu tяkcя azяrbaycan xalqыna qarшы soyqыrыm deyildi, bяшяriyyяtя, insanlыьa qarшы tюrяdilmiш qanlы cinayяt idi. Buna baxmayaraq, o za-

manki Azяrbaycan hakimiyyяti bu dящшяtli hadisяyя siyasi qiymяt verilmяsi, qanlы qыrьыn barяdя obyektiv mя-lumatlarыn dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasы цчцn heч bir яsaslы iш gюrmяdi. Yalnыz цmummilli lider Heydяr Яliyev xalqыn tяkidli tяlяbi ilя yenidяn hakimiyyяtя gяldikdяn sonra hяmin qanlы faciяyя hцquqi-siysi qiymяt verildi. 1994-cц ildя ulu юndяr Heydяr Яliyevin tяшяbbцsц ilя Azяrbaycan Parlamenti 26 fevralы Xocalы soyqыrыmы gцnц kimi elan etdi.

Hяr il bu mцdhiш faciяnin ildюnцmц republikamыzda vя dцnyanыn mцxtяlif юlkяlяrindя цrяkaьrыsы ilя qeyd olunur.

Faciя ilя baьlы hяqiqяtlяrin dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasыnda Azяrbaycan Respublikasыnыn birinci vitse-prezidenti, Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti Mehriban Яliyeva bюyцk xidmяtlяr gюstяrib.

Fondun vitse-prezidenti Leyla Яliyevanыn tяшяbbцsц ilя "Xocalыya яdalяt" beynяlxalq kаmpaniyasы чяrчivяsindя dя hяr il silsilя tяdbirlяr reallaшdыrыlыr. Hяyata ke-чirilяn ardыcыl vя kompleks tяdbirlяrin mяntiqi nяticяsi olaraq yalan vя saxtakarlыq цzяrindя qurulmuш ermяni tяbliьat maшыnыnыn iч цzц ifшa olunur. Artыq Xocalы faciяsinin soyqыrыmы olmasы faktы dцnyanыn bir чox юlkяlяrinin vя beynяlxalq tяшkilatlarыn qяrarlarыnda, qяtnamяlяrindя яksini tapыr.

Kanada, Meksika, Peru, Pakistan, Bosniya vя Hersеqoviнa, Rumыniya, Чexiya, Иordaniya, Honduras vя digяr юlkяlяrin parlamentlяri, elяcя dя ABШ-ыn bir sыra шtatlarыnыn qanunverici orqanlarы vя Иslam Яmяkdaшlыq Tяшkilatы Xocalы soyqыrыmыnы tanыyыb.

Beynяlxalq hцquqa gюrя, soyqыrыmы sцlh vя bяшяriyyяt яleyhinя yюnяlяn яmяldir vя яn aьыr beynяlxalq cinayяt sayыlыr. BMT Baш Mяclisinin 1948-ci il 9 dekabr tarixli 260 saylы qяtnamяsi ilя qяbul edilяn vя 1961-ci il-dяn qцvvяyя minяn Konvensiyada soyqыrыmы cinayяtinin hцquqi яsasы tяsvir edilib. Ermяnistanыn Azяrbaycana qarшы tяcavцzц zamanы hяmin Konvensiyada tяsbit edilяn soyqыrыmы cinayяtinя aid bцtцn яmяllяr tяtbiq olunub.

Xalqыmыz qяti яmindir ki, яdalяt mцtlяq yerini bulacaq, Xocalы faciяsi soyqыrыmы kimi tanыnacaq, elяcя dя hazыrda Cяnubi Qafqazыn iqtisadi gцc mяrkяzinя чevrilяn, beynяlxalq alяmdя mюvqeyini daha da mюhkяmlяndirяn, hяrbi qцdrяti ilя seчilяn Azяrbaycan dцшmяn tapdaьы altыnda olan torpaqlarыnы azad edяcяk, шяhidlяrimizin qanы yerdя qalmayacaq, gцnahkarlar isя layiqli cяzalarыnы alacaqlar.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бялядиййянин мцщасиби Шярафят ханым Исмайыловайа, атасы ЩЯБИБ БАБАЙЕВИН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Бялядиййя сядринин мцавини Эцлназ Саламова юz чыxышыnda ermяni millяtчilяrinin tarix boyu xalqыmыza qarшы istяr Шimali, istяrsя dя Cяnubi Azяrbaycanda hяyata keчirdiklяri soyqыrыmlarы barяdя hяqiqяtlяrin dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasы sahяsindя hяr birimizin fяal iшtirakыnыn vacibliyini vurьuladы.

Tяdbirdя bяlяdiyyя цzvц Cavad Иsmayыllы, Bяlяdiyyяnin Mяtbuat vя icti-

maiyyяtlя яlaqяlяr шюbяsinin mцdiri, "Шяki Bяlяdiyyяsi" qяzetinin baш redaktoru Murad Nяbibяyov vя baшqalarы чыxыш edяrяk Xocalы faciяsinin Azяrbaycan xalqыnы sarsыtdыьыnы, Xocalы sakinlяrinя saьalmaz yaralar, mяnяvi zяrbяlяr vurduьunu sюylяdilяr, Xocalыlarыn amansыz soyqыrыm gцnцndя dя юzlяrini яsl qяhrяman kimi apardыqlarыnы qeyd etdilяr.

Шякидя...

igid zabitin шяrяfli юmцr yolunun gяnc nяslin vяtяnpяrvяrlik, insanpяrvяrlik, torpaьa baьlыlыq ruhunda tяrbiyя olunmasыnda яsl юrnяk vя nцmunя olacaьыnы bildiriblяr. Шяhidin anasы Dursun Cavadova ailяsi adыndan kitabыn mцяllifinя minnяtdarlыq edib, Vяtяn uьrunda canlarыndan keчяn qяhrяman юvladlarыmыzыn qanыnыn yerdя qalmayacaьыnы, dцшmяndяn amansыz qisas alыnacaьыnы, torpaqlarыmыzыn tezliklя iшьaldan azad olunacaьыnы bildirib.

Sonda mцяllif kitablardan Шяki шяhяr Mяrkяzi Kitabxanasыna hяdiyyя edib.

...Шяhid Aqшin Abdullayevя hяsr edilmiш kitabыn tяqdimatы olub Fevralыn 22-dя Шяki Шяhяr Mяdяniyyяt Mяrkяzindя шяhid mayor Aqшin Abdullayevя hяsr olunan "Hяyatы nяsillяrя юrnяk olan Qяhrяman" kitabыnыn tяqdimatы olub.

Kitabыn mцяllifi filologiya цzrя fяlsяfя doktoru Kamil Adышirinovdur.

Tяdbirdя шяhidin doьmalarы, mяdяniyyяt iшчilяri vя шяhяr ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri iшtirak ediblяr.

Шяkinin Kiш kяndindя doьulub boya-baшa чatan Azяrbaycan Silahlы Qцvvяlяrinin zabiti, mayor Aqшin Abdullayev 2017-ci il fevralыn 24-dяn 25nя keчяn gecя Ermяnistan hяrbi birlяшmяlяrinin cяbhяboyu tюrяtdiyi irimiqyaslы tяxribatlarыn qarшыsыnы alarkяn qяhrяmancasыna шяhid olub.

Kitab xalqыmыzыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin gяnclяrя цnvanladыьы belя bir ibrяtamiz kяlamla baшlayыr: "Hяr bir gяnc vяtяnpяrvяr olmalыdыr, vяtяnpяrvяrlik bюyцk bir mяfhumdur. Bu, sadяcя orduda xidmяt etmяk deyil. Vяtяnя sadiq olmaq, Vяtяni sevmяk, torpaьa baьlы olmaq budur qяhrяmanlыq".

Tяqdimat mяrasimindя kitabыn mцяllifi Kamil Adышirinov, Qarabaь Mцharibяsi Яlillяri, Veteranlarы vя Шяhid Ailяlяri Иctimai Birliyinin Шяki шюbяsinin sяdri Mяmmяdnuru Яzizov, шяhidin dюyцш yoldaшы gizir Шяhrur Яliyev vя baшqalarы чыxыш edяrяk, doьma Vяtяni, torpaьы vя яsgяri uьrunda юz canыnы яsirgяmяyяn

М.НЯБИБЯЙОВ

*** ...Dюvlяt Rяsm Qalereyasыnda "Xocalы aьrыsы" adlы sяrgi aчыlыb

Bяшяr tarixinin яn qanlы cinayяtlяrindяn olan Xocalы faciяsinin 27-ci ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяki Dюvlяt Rяsm Qalereyasыnda "Xocalы aьrыsы" adlы sяrgi кечирилиб.

Sяrgidя Шяki Uшaq Иncяsяnяt Mяktяbi шagirdlяrinin Xocalы mюvzusunda чяkdiklяri 20 rяsm яsяri nцmayiш etdirilir. Сяrginin aчыlышыnda Rяsm Qalereyasыnыn direktoru Иlahя Mяmmяdova чыxыш edяrяk, Xocalы faciяsinin Ermяnistanыn Daьlыq Qarabaьы iшьal etmяk mяqsяdi ilя baшladыьы iшьalчыlыq mцharibяsinin gediшindя azяrbaycanlыlara qarшы tюrяtdiklяri soyqыrыmы cinayяtinin яn dяhшяtlisi olduьunu bildirib. Vurьulanыb ki, sяrginin tяшkilindя яsas mяqsяd ermяni millяtчilяrinin vяhшiliklяrini gяnc nяslя чatdыrmaq, yeniyetmя vя gяnclяrdя vяtяnpяrvяrlik hisslяrini daha da yцksяltmяkdir.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 2 (172), Феврал 2019

Иъра башчысынын сакинлярля эюрцшляри Кичик Дящнядя эюрцш Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov yanvarыn 31-dя Шяkinin Kiчik Dяhnя kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov AR Regionlarыn Sosial-Иqtisadi Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn icrasы nяticяsindя respublikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, qarшыda duran vяzifяlяrя toxunub.

Kяnd sakinlяri Aydыn Rяшidov, Gцnay Cяfяrova, Azad Musayev vя

baшqalarы чыxыш edяrяk enerji veriliшindя fasilяlяrin yaranmasыna sяbяb olan Kiчik Dяhnя kяndi ilя Bюyцk Dяhnя kяndi arasыndakы yцksяk gяrginlikli elektrik xяtlяrindя texniki nasazlыьыn aradan qaldыrыlmasы, kяnd uшaq baьчasы цчцn yeni baьчa binasыnыn tikilmяsinя kюmяklik gюstяrilmяsi, iчmяli su probleminin hяlli, tцtцn istehsalыnыn artыrыlmasы mяqsяdilя kяndin suvarma suyu tяchizatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirib.

Гудулада сяййар гябул Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 7-dя Шяkinin Qudula kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk AR Regionlarыn SosialИqtisadi Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn ic-rasы nяticяsindя respublikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, qarшыda duran vяz-

ifяlяrя toxunub.

Kяnd sakinlяri Abid Яzizov, Afiq Mikayыlov, Niymяt Яliyev vя baшqalarы чыxыш edяrяk Qudula kяndindя poчt mяntяqяsinin aчыlmasы, kяnd mяktяbinin яsaslы tяmirinя kюmяklik gюstяrilmяsi, evlяrя yaxыn яrazidяn keчяn Kiш чayыnыn yataьыnыn aьыr texnika ilя dяrinlяшdirilmяsi vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirib.

Баш Эюйнцкдя эюрцш Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 14-dя Шяkinin Baш Gюynцk kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk AR Regionlarыn Sosial-Иqtisadi Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn icrasы nяticяsindя respublikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, qarшыda duran vяzifяlяrя toxunub.

Kяnd sakinlяri Nяriman Babayev, Simuzяr Mяmmяdova, Иslam Bяkirov vя baшqalarы чыxыш edяrяk Шin чayыnыn шяrq sahilindя yerlяшяn evlяrin sel tяhlцkяsindяn qorunmasы цчцn 500 metr beton mцhafizя bяndin tikilmяsi, Baш Gюynцk kяnd uшaq baьчasыnыn яsaslы tяmirinя kюmяklik gюstяrilmяsi, kяndя hяkim mяntяqяsinя uшaq hяkimi шtatыnыn verilmяsi vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirib.

Ъяйирлидя сяййар гябул Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 21-dя Шяkinin Cяyirli kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk Prezident cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя юlkяdя hяyata keчirilяn uьurlu daxili vя xarici siyasяt nяticяsindя яldя olunan nяticяlяrdяn danышыb, AR Regionlarыn Sosial-Иqtisadi Иnkiшafы Dюvlяr Proqramlarыnыn icrasы nя-

ticяsindя respublikada, o cцmlяdяn Шяkidя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb, qarшыda duran vяzifяlяrя toxunub.

Kяnd sakinlяri Шamil Яliyev, Zaminя Яsgяrova, Fяrrux Hцseynov vя baшqalarы чыxыш edяrяk kяnd mяktяbinin яsaslы tяmirinя kюmяklik gюstяrilmяsi, kяndin su tяchizatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы, qяzalы vяziyyяtdя olan iшыq dirяklяrinin dяyiшdirilmяsi, sahibsiz itlяrin zяrяrsizlяшdirilmяsi vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Gюrцшцn sonunda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirib.

Хябярлярин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин интернет сящифясиндян истифадя олунуб.

№ 2 (172), Феврал 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Ютян ил Шякидя 221 min ton тахыл йыьылыб Шяkidя 2018-ci ilin sosial-iqtisadi inkiшafыnыn yekunlarы vя qarшыda duran vяzifяlяrя hяsr olunan hesabat yыьыncaьы keчirilib.

2018-ci ildя Шяki rayonunda 459 milyon 235 min manatlыq mяhsul istehsal edilib vя xidmяtlяr gюstяrilib. Цmumi mяhsul buraxыlышыnыn hяcmi яvvяlki illя mцqayisяdя 13 faiz artыb. Hesabat dюvrцndя rayonda iqtisadi vя sosial sahяlяrin inkiшafыna 109 milyon manatdan чox investisiya yюnяldilib. Иnvestisiya qoyuluшu яvvяlki illя mцqayisяdя 20,7 faiz artыb. Яsas kapitala yюnяldilяn investisiyanыn 100 milyon 938 min manatы vя ya 92,5 faizi tikinti-quraшdыrma iшlяrinя sяrf edilib. Bu mцddяt яrzindя rayonda 2118 yeni vя daimi iш yeri aчыlыb. Бu barяdя fevralыn 12-dя Шяkidя 2018-ci ilin sosial-iqtisadi inkiшafыnыn yekunlarы vя qarшыda duran vяzifяlяrя hяsr olunan yыьыncaqda mяlumat verilib.

Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя yыьыncaьыn keчirildiyi Heydяr Яliyev Mяrkяzinin foyesindя rayonda istehsal olunan mяhsullarыn sяrgisinя baxыblar.

Шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov hesabat mяruzяsindя bildirib ki, 2018-ci il Шяki rayonu цчцn Prezident Иlham Яliyevin rayona nюvbяti sяfяri ilя яlamяtdar vя yaddaqalan olub. Oktyabrыn 29-da reallaшan sяfяr zamanы dюvlяtimizin baшчыsы Heydяr Яliyev Mяrkяzinin, Bayraq Muzeyinin, Шяki-Kiш avtomobil yolunun,

"ASAN hяyat" kompleksinin, qarышыq tipli uшaq evinin yeni binasыnыn, "ABAD" Keramika vя Tяtbiqi Sяnяt Mяrkяzinin aчыlышlarыnda iшtirak edib.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, respublikanыn яn iri aqrar rayonlarыndan olan Шяkinin kяnd tяsяrrцfatыnda taxыlчыlыq яsas istehsal sahяlяrindяn biridir. Юtяnilki mюvsцmdя rayonun taxыlчыlarы 66 min 839 hektar sa-

hяdяn 221 min ton mяhsul tяdarцk ediblяr. Hяr hektardan orta mяhsuldarlыq 33 sentner olub. Taxыl istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 7 min ton artыb.

2018-ci ilin payыzыnda cari ilin mяhsulu цчцn 68 min 68 hektar sahяdя taxыl sяpini hяyata keчirilib.

Rayonda kяnd tяsяrrцfatыnыn яnяnяvi sahяlяrindяn olan baramaчыlыq, tцtцnчцlцk vя fыndыqчыlыьыn inkiшafы ilя baьlы tяdbirlяr davam etdirilib. Yaш barama istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 2,7 dяfя artaraq 48 tona чatыb. Mюvsцm яrzindя baramaчыlыq sahяsindя 2851 nяfяr iшlя tяmin olunub. Юtяn il шяkili kцmчцlяr yaш barama istehsalыndan 400 min manatdan чox gяlir яldя ediblяr.

2018-ci ildя respublikada 514 ton yaш baramanыn istehsal edilmяsi bюlgяnin яn iri sяnaye mцяssisяlяrindяn olan "Azяr Иpяk" MMC-nin ilboyu fяaliyyяt gюstяrmяsinя zяmin yaradыb.

Bildirilib ki, 2018-ci ildя rayonda 2977 ton quru tцtцn istehsal olunub. Tцtцn istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 346 ton artыb. Cari ildя tцtцn яkini sahяlяrinin artыrыlaraq 1030 hektara чatdыrыlmasы proqnozlaшdыrыlыr. Hesabat dюvrцndя rayonda 650 hektarda yeni fыndыq baьlarы salыnыb.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, юlkяdя aqrar-sяnaye kompleksinin inkiшafы ilя baьlы dюvlяtimizin baшчыsыnыn verdiyi tapшыrыq vя tюvsiyyяyя uyьun olaraq, rayonun Bolludяrя, Qaratorpaq vя Sarыca kяndlяri яrazisindя "Aqroinkiшaf 2017" MMC tяrяfindяn icarяyя gюtцrцlяn

8969 hektar sahяdя aqropark yaradыlыr. Юtяn il aqroparkыn яrazisindя 194 hektarda mцasir aqrotexniki qaydada qoz baьы salыnыb. Suvarma iшlяrini hяyata keчirmяk mяqsяdilя aqroparkыn яrazisindя 700 min tonluq su anbarы, hяmчinin яkin sahяlяrinin damcы цsulu ilя suvarыlmasыnы tяmin etmяk цчцn 700 tonluq su anbarы tikilir, яrazidя 7,5 kilometr uzunluьunda sahяlяrarasы yol чяkilir.

Bildirilib ki, 2018-ci ildя "Green Faktoru" MMC-nin baьчыlыq tяsяrrцfatыnda istehsal olunan 800 ton mцxtяlif nюv meyvя юlkя daxilindя satыlmaqla yanaшы, Rusiya vя MDB юlkяlяrinя dя ixrac edilib. Cari ildя meyvя istehsalыnыn 1400 tona чatdыrыlmasы vя mяhsulun ixrac coьrafiyasыnыn daha da geniшlяndirilmяsi nяzяrdя tutulur.

Mяruzяdя 2018-ci ildя rayonda hяyata keчirilяn tikinti-tяmir iшlяri barяdя dя geniш mяlumat verilib. Bildirilib ki, юtяn il Baш Zяyzid kяndindя tam orta mяktяb цчцn 624 шagird yerlik vя шяhяrdяki 3 saylы uшaq baьчasы цчцn yeni binalar tikilib istifadяyя verilib. Чayqaraqoyunlu-Turan-Cяyirli-Qozlubulaq-Qayabaшы-BolludяrяQaratorpaq kяndlяrini birlяшdirяn avtomobil yolunun чяkiliшi iшlяri davam etdirilib.

Yыьыncaqda 2018-ci ildя яhalinin tяbii qaz, elektrik enerjisi, iчmяli su ilя tяminatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы sahяsindя gюrцlяn iшlяr geniш tяhlil olunub. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, юtяn il 3620 mяnzil tяbii qazla tяmin olunub. Шяki шяhяrinin iчmяli su vя kanalizasiya sistemlяrinin yenidяn qurulmasы layihяsi чяrчivяsindя iшlяr davam etdirilib. Hesabat mяruzяsindя, hяmчinin 2018-ci ildя Шяkinin mяdяni hяyatыnda baш verяn yeniliklяrdяn, vяtяndaшlarыn qяbulu, onlarыn яrizя vя шikayяtlяrinя baxыlmasы sahяsindя gюrцlяn iшlяrdяn bяhs olunub. Щесабат йыьынъаьында Azяrbaycan Respublikasы Prezidenti Administrasiyasыnыn mяsul iшчisi Rцfяt Яliyev чыxыш edяrяk, 2018-ci ildя respublikamыzda sosial-iqtisadi sahяdя qazanыlan uьurlardan danышыb, tюvsiyяlяrini bildirib.

Prezident Иlham Яliyevin 2018-ci il 25 dekabr tarixli Sяrяncamы ilя kяnd tяsяrrцfatыnыn inkiшafыndakы xidmяtlяrinя gюrя 2-ci dяrяcяli "Яmяk" ordeni ilя tяltif olunan tцtцnчц fermer Яlюvsяt Mustafayevя orden tяqdim edilib.

Sonda yыьыncaq iшtirakчыlarы adыndan Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevя mцraciяt qяbul olunub.

сящ. 6

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 2 (172), Феврал 2019

Тящлцкясизлик органлары 100 йашыны гейд етди Шяkidя tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn 100 illiк йубилейи иля баьлы эениш тядбир кечирилиб.

“Azяrbaycanыn daha da qцdrяtlяnmяsinя xidmяt edяn цmummilli lider Heydяr Яliyev siyasi xяttinin dюnmяdяn hяyata keчirilmяsi, Vяtяnimizin, xalqыmыzыn tяhlцkяsizliyi, yцksяk sayыqlыq, peшяkarlыq vя fяdakarlыq tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn fяaliyyяtinin яsasыnы tяшkil edir.” Бu fikir fevralыn 14-dя Шяki шяhяrindя цmummilli lider Heydяr Яliyev vя Prezident Иlham Яliyevin uьurlu dюvlяtчilik vя tяhlцkяsizlik siyasяtinin юyrяnilmяsinя hяsr olunan regional tяdbirdя sяslяndirilib.

Tяdbir Azяrbaycanda tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn yaranmasыnыn 100 illiyi mцnasibяtilя keчirilib. Тядбир ишtirakчыlarы яvvяlcя Ulu Юndяrin abidяsi юnцnя gцl dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini ehtiramla yad edib, Heydяr Яliyev Mяrkяzindя dahi rяhbяrin mяnalы юmцr yolu vя zяngin fяaliyyяtini яks etdirяn ekspozisiya ilя tanыш olublar.

Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov mцstяqil Azяrbaycanыn hцquq mцhafizя, o cцmlяdяn tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn fяaliyyяtinin mцasir dюvrцn tяlяblяrinя uyьun formalaшmasыnda цmummilli lider Heydяr Яliyevin чox bюyцk xidmяtlяri olduьunu vurьulayыb. Bildirilib ki, юmrцnцn 25 ilini tяhlцkяsizlik orqanlarыnda xidmяtя hяsr edяn Ulu Юndяr Azяrbaycana rяhbяrlik etdiyi bцtцn dюvrlяrdя xцsusi xidmяt orqanlarыnыn inkiшafыnы daim diqqяt mяrkяzindя saxlayыb, dюvrцn aьыr шяrtlяrinя baxmayaraq, bu orqanlarыn formalaшmasыna bюyцk яmяk sяrf edib.

Sяdaqяtli vя vяtяnpяrvяr ixtisaslы kadrlarыn hazыrlanmasыnы hяyata keчirяn Dюvlяt Tяhlцkяsizliyi Xidmяtinin Akademiyasыnыn yaradыlmasы da bilavasitя цmummilli lider Heydяr Яliyevin adы ilя baьlыdыr.

Diqqяtя чatdыrыlыb ki, bu gцn Prezident Иlham Яliyev Ulu Юndяrin bu siyasяtini yeni tяlяblяrя uyьun шяkildя uьurla davam etdirir. Dюvlяtimizin baшчыsыnыn gюstяriшi ilя юlkяnin milli tяhlцkяsizlik konsepsiyasы hazыrlanыb vя qяbul edilib. Konsepsiya dюvlяtimizin mцstяqilliyini, яrazi bцtюvlцyцnц, xalqыn vя юlkяnin milli maraqlarыnы daxili vя xarici tяzyiqlяrdяn qorumaq mяqsяdilя hazыrlanыb vя tяhlцkяsizlik sisteminin XXЫ яsrin tяlяblяrinя uyьun inkiшaf etdirilmяsini nяzяrdя tutur. Bu istiqamяtdя lazыmi hцquqi baza yaradыlыb, texniki tяchizat vя kadr hazыrlыьы iшi yeni tяlяblяrя uyьun qurulub. Bu gцn tяhlцkяsizlik sistemindя dюvrцn tяlяblяrinя uyьun islahatlarыn aparыlmasы юlkя rяhbяrliyinin xцsusi nяzarяtindяdir.

Toplantыda Dюvlяt Tяhlцkяsizlik Xidmяtinin Шяki шяhяr шюbяsinin rяisi Natiq Zamanov чыxыш edяrяk, tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn keчdiyi tarixi yola qыsa nяzяr salыb.

"Alyans" Xцsusi Xid-

mяt Orqanlarы Veteranlarы Иctimai Birliyi Иdarя Heyяtinin цzvц Яli Orucov чыxышыnda

lik orqanlarыna vя юlkяmizя rяhbяrlik etdiyi vaxtlardan qoyulduьunu diqqяtя чatdыrыb.

mцstяqil Azяrbaycanыn tяmяlinin mяhz цmummilli lider Heydяr Яliyevin dюvlяt tяhlцkяsiz-

Vurьulanыb ki, Ulu Юndяrin dюvlяt tяhlцkяsizlik sistemindяki fяaliyyяtinя nяzяr saldыq-

da onun peшяkarlыьы, яmяliyyat iшinin tяшkili vя aparыlmasыndakы mцqayisяedil-mяz sяriшtяliliyi diqqяti cяlb edir. Чox gяnc yaшlarыndan dюvlяt hakimiyyяtinin mцhцm strukturlarыndan olan tяhlцkяsizlik orqanыnda xidmяtя baшlamasы, burada чalышdыьы uzun illяr яrzindя yцksяk peшяkarlыьa vя tяшkilatчыlыq bacarыьыna yiyяlяnmяsi onun hяyat yolunu mцяyyяnlяшdirяn baшlыca amil idi. Шяhid mayor Aqшin Abdullayevin anasы, Яmяkdar mцяllim Dursun Cavadova vя Шяki regional "ASAN xidmяt" mяrkяzinin bюyцk mяslяhяtчisi Kюnцl Kяrimova чыxыш edяrяk, gяnc nяslin vяtяnpяrvяrlik ruhunda tяrbiyя olunmasыnыn vacibliyini юnя чяkib, Azяrbaycan gяnclяrinin Prezident Иlham Яliyevin яtrafыnda sыx birlяшяrяk, dюvlяtimizin tяhlцkяsizliyinin vя etibarlы mцdafiяsinin keшiyindя ayыq-sayыq dayandыqlarыnы vurьulayыblar.

Tяdbir шяhяr 14 saylы tam orta mяktяbin шagirdlяrinin hazыrladыьы яdяbi-bяdii kompozisiya ilя baшa чatыb.

№ 2 (172), Феврал 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

MИLLИ MЯTBUATЫMЫZЫN VЯ JURNALИSTИKAMЫZЫN ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV MЯKTЯBИ

Рамиз ОРСЯР (Яввяли ютян сайымызда)

"... H.Zяrdabi yeni baшlanan, yeni formalaшan hяlя barmaqla sayыlacaq qяdяr az, lakin siyasi vя mяnяvi yцkц sayыndan чox-чox bюyцk olan bir ziyalы mцhitinin baшыnda dayanыrdы. XXЫ яsrin яvvяllяrindя Шirmяmmяd mцяllim isя bilgisayarla sayыlacaq qяdяr geniш bir ziyalы dairяsinin iчindя tяnhadыr.

Tяnhadыr-gюrdцyц iшlяrin milli qayяsinя, atdыьы addыmlarыn ictimai mahiyyяtinя gюrя sюzцn hяqiqi mяnasыnda elя sюzцn цzя deyяn, dцzцnц dilя gяtirяn bu bюyцk kiшi tяmtяraqsыz юmrцnц millяt цчцn yaшadы. Шirmяmmяd mцяllim bяlkя dя heч kяsin gюrя bilmяyяcяyi elя iшlяr gюrdц ki, hяmin iшlяr millяtin yaddaшыnы tяzяlяdi, bu gцnцnц dayanыqlы, sabahыnы etibarlы etdi."

(Cяmil Hяsяnli, tarix elmlяri doktoru, professor).

"Bu gцn yaradыcыlыьыna vя шяxsiyyяtinя hюrmяt etdiyimiz ziyalыlar o vaxt bizя partiyalы mяtbuatdan dяrs deyirdilяr. Yeganя bir inqilabчы mцяllimimiz vardы ki, o zaman adы ancaq universitetlя baьlы adamlara vя yяqin ki, DTK яmяkdaшlarыna mяlum idi-indi яn yaxшы шяrhчilяr sыrasыnda tanыnan Шirmяmmяd Hцseynov. Beш illik tяlяbяlik dюvrцndя tяkcя o bizi inqilaba, azadlыьa, mцstяqilliyя sяslяyirdi.

Tяkcя o, dцzя dцz, яyriyя яyri deyirdi.

O, bцtцn inqilabi dяyiшikliklяri irяlicяdяn gюrцrdц vя юz inamыnы, юz arzularыnы qяtrя-qяtrя bizя yeridirdi" (Afaq Mяsud, yazычы-publisist). "... hяr gцn titullarыnы, vяzifяlяrini qoruyucu paltar kimi яyninя geyib daшыyan, hяm dя dюvlяtdяn, cяmiyyяtdяn qayьы, pul, fяxri xiyabanda yer gюzlяyяn personallarla mцqayisяdя, 90 yaшыnыn hяndяvяrindя belя, юz haqqыnы unudaraq Rяsulzadяnin, Hяsяn bяy Zяrdabinin, Цzeyir bяyin vя daha kimlяrin haqqыnы qaytarmaьыmыzыn vacibliyini bizlяrя xatыrladan Шirmяmmяd mцяllimin obrazыnы daha aydыn gюrя bilяrsяn. Mяhz aydыn gюrя bildiyin Шirmяmmяd Hцseynov obrazы azsaylы Azяrbaycan aydыnыnыn obrazыdыr". (Fazil Mustafa, millяt vяkili). "Шirmяmmяd mцяllimi heч vaxt, heч yerdя soyuq, biganя, цrяksiz, cяsarяtsiz danышan gюrmяdim.

Hяmiшя яn vacib, яn yaxшы bildiyi шeylяrdяn, яn яsasы millяtin tale mяsяlяlяrindяn danышыr. Buna gюrя dя yцksяk sяslя vя cяsarяtlя danышыr.

Mяncя onun uzun vя шяrяfli yaшamaьыnыn bir sяbяbi dя budur" (Sabir Rцstяmxanlы, xalq шairi). "... tяhsil aldыьыm vaxtlar yadыmda qalan чoxlu hadisяlяr var.

Amma яn yadыmda qalanы professor Шirmяmmяd Hцseynovun bizim qrupa dюrd qoшa saat dediyi mцhazirяlяriydi ki, elя o mцhazirяlяrя qulaq asa-asa haчansa Шirmяmmяd mцяllim haqqыnda mцtlяq yazacaьыmы qяt elяmiшdim.

Vя hяmin o yazыnыn adыnы da dяqiqlяшdirmiшdim: "Dюrd qoшa saat".

Hяlя mяшhur yenidяnqurmanыn baшlanьыcыnda dюrd qoшa saat "Burjua jurnalistikasы"nыn mahiyyяtini anladan Шirmяmmяd mцяllim hяm dя bir az ezopdiliylя, bir az sяtiraltы sюzlяrlя, bir az mimikayla sovet mяtbuatыyla burjua

mяtbuatы arasыndakы fяrqi bizя чox aydыnca baшa salmышdы vя bu sяtrlяrin mцяllifinin dцnyagюrцшцndя ilk dяyiшik чalarlar, demokratik cцcяrtilяr dя, deyяsяn, elя o vaxt oyanmaьa baшlamышdы" (Rяшad Mяcid, "525-ci qяzet"in baш redaktoru). " Mяn Шirmяmmяd mцяllimi яdalяt tяrяfdarы, prinsipiallыq meyarы kimi чox istяyirяm" (Vaqif Bяhmяnli, шair-publisist).

"Gяlimli-gedimli dцnyada insanыn sifariш etdiyi, hяmiшя xidmяtindя durmaьa can atdыьы цч unudulmaz, цlvi doьmasы olur: Ulu Tanrы, Valideyin vя Mцяllim.

Azяrbaycan jurnalistlяrinin bюyцk bir hissяsinin yetiшmяsindя яvяzsiz xidmяtlяri olan Шirmяmmяd mцяllim dя belя doьmalardandыr" ("Alternativ" qяzeti).

dяrdinя yanan ziyalы olduьunuz цчцn sizя minnяtdarlыьыmыzы bildiririk."

(Hafiz Mehdiyev, Mingячevir).

"Azяrbaycanda bir Шirmяmmяd Hцseynov fenomeni dя var. Bu adamыn Azяrbaycan sevgisi mяndяn юtrц Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadяnin eшqindяn balaca deyil."

(Mirшahin Aьayev, jurnalist).

Diqqяtli oxucu yuxarыda sяslяndirdiyim fikirlяrin nя qяdяr hяqiqяtlя kюklяndiyini mцяyyяnlяшdirяr. Яlbяttя, gяtirdiyimiz nцmunяlяr dяryadan damlanы xatыrladыr.

Vя elя buradaca yaddaшыmda bir xalq mahnыsыndan misralar "чiчяklяdi". Mяn dя onlarы sevяsevя dodaqaltы zцmzцmя elяdim: "Яzяl-axыr elin sюzц dцz olur, dцz olur!"

"...Hяyatda zahiri gюrkяminя vя яmяlinя gюrя hяrяni kimяsя oxшadыrlar. Kimini dayыsыna, kimini atasыna, kimini яmisinя, yaxud mцяlliminя, Шirmяmmяd Hцseynov bяlkя dя yeganя шяxsiyyяtdir ki, mяhz юzцnя oxшayыr. Yяni, elя юzцdцr ki, var. Nя qяdяr чalышыrыq Шirmяmmяd mцяllimin kimяsя oxшarlыьыnы tapaq, mцmkцnsцz olur." ("Tяzadlar" qяzeti).

"Bakыda olduьu kimi, Шяkidя dя Шirmяmmяd Hцseynov mяclislяr yaraшыьыdыr. Sюzцndяn, sюhbяtindяn, шяkililяrя mяxsus yumor, aьsaqqal tяmkini vя dюzцmц, arifanя eyhamlar, sяmimiyyяt яskik olmayan Шirmяmmяd mцяllim jurnalist hяmkarlarыna da layiqli qayьы vя tяvazюkarlыqla yanaшыr, юz bilik vя tяcrцbяsini onlardan яsirgяmir. ("Шяki fяhlяsi" qяzeti). "... Sizi hяr dяfя dinlяdikcя, mяn sizin sюzlяrinizdя hяmiшя bir yenilik duymuшam, bir cяsarяt duymuшam, bir qeyrяt duymuшam, bir hяqiqяt duymuшam.

Bilirsiniz, siz lap keчmiш kiшilяr kimisiniz. O kiшilяri deyirяm ki, keчmiшdя юz sюzlяrini kiшi kimi deyiblяr vя tutduqlarы mюvqelяrini dяyiшmяyiblяr" (Allahverdi Иsmayыlov, Naxчыvan).

"Siyasi baxышыnыz vя яn nяhayяt, cяsarяtiniz sizi tanыyanlara az-чox bяllidir. Sizi respublikamыzda gedяn yenilяшmя prosesinin юnцndя addыmlayan demokratik fikirli bir ziyalы kimi gюrmяk xalqыmыzыn bцtцn yurdsevяr vя vicdanlы юvladlarыnыn arzusudur. Иnanmaq istяrdim ki, sizi bu yoldan heч bir шяr qцvvя dюndяrя bilmяyяcяk." (Asif Talыboьlu, Bakы).

"Fяxri adыnыz mцbarяk, Шirmяmmяd mцяllim, halaldan da halaлdыr, шirlik dя, mяhяmmяdlik dя, mцяllimlik dя, яmяkdarlыq da, jurnalistlik dя. Son чыxышыnыz xцsusi alqышlanmaьa layiqdir, uьurlar". (Zeynal Mяmmяdov, Aьdam).

"Xalqыmыzыn qeyrяtini чяkяn,

KAMИLLИK Ulu Nizami demiшkяn: - Kamil bir palanчы olsa da insan, Yaxшыdыr yarыmчыq papaqчыlыqdan. Шirmяmmяd mцяllim elя kamillik etalonudur. Onu ayrы-ayrыlыqda чoxtяrяfli ampulalarda sevgi dolu bir цrяklя, imisti sюzlяrlя vяsf edяnlяr dя son nяticяdя onun kamilliyinя "gцzgц" tutmuш olurlar. Шirmяmmяd Hцseynov mцяllim obrazыnda kamildir; tяdqiqatчы-alim obrazыnda kamildir; jurnalist-qяlяm vя sюz sahibi obrazыnda kamildir; Яqidя, mяslяk dostluьunda kamildir; milli яxlaq vя vicdan daшыyыcы obrazыnda kamildir; sadiq vя sяdaqяtli ailя baшчыsы obrazыnda kamildir; ata-valideyn obrazыnda kamildir; vяtяndaш obrazыnda kamildir; vя s.vя ilaxыr. Юzц kamillik nцmunяsidir.

AZAD SЮZЦN MЯCNUNU, HЯQИQЯTИN ЦNVANЫ Bяzяn mяnя elя gяlir ki, Шirmяmmяd mцяllim cяmiyyяtin, ictimai яxlaqыn, hяtta azad sюzцn belя яvvяlcяdяn чevrяlяdiyi hяqiqяtя sыьmayan, hяmiшя hяrяkяtdя olan, hяr hansы qяlibя uyьunlaшmayan, dinamik, bяzяn dя impulsiv bir mцяllim, tяdqiqatчы-alim, ziyalы-vяtяndaшdыr. O, tarixi gerчяkliyя vя tarixi fakta zaman vя mяkana heч bir kюlgя salmadan onu чaьdaш reallыьыn vя gerчяkliyin iшыьыnda цrяyindяn keчirib цmumtцrk

tarixi vя taleyi mastabыnda mцшtяrяk amil vя dяyяr kimi qiymяt verir vя tяhlil sцzgяcindяn keчirir. O, elmi publisist mяqalя vя чыxышlarыnda ardыcыl realistdir vя hяmiшя hяqiqяtpяrяstliyin sцkanы arxasыndadыr. Yaшadыьыmыz dюvrцn vя gцnцn siyasi mяnzяrяsi vя tяlяblяri onun mяqalя vя чыxышlarыndan bir qыrmыzы xяtt kimi keчir. Tarixi araшdыrmalarыnda, publisist qeydlяrindя vя чыxышlarыnda, pedaqoji fяaliyyяtindя ardыcыl, dюnmяz vя яyilmяz olduьu kimi mяslяk vя яqidяsindя dя dюnmяz, яyilmяz vя ardыcыldыr. Onu yaxыndan tanыyanlar bir шeyi dя чox yaxшы bilirlяr ki, Шirmяmmяd mцяllimi tutduьu yoldan dюndяrmяk, heч olmasa onu yerindяn tяrpяtmяk belя mцmkцn deyil. 50 ilя yaxыn bir mцddяtdя onu tanыyan яqidя qardaшы, milli dяyяrlяrimizin kamil daшыyыcыsы, tцrk dцnyasыnыn bюyцk oьlu Bяxtiyar Vahabzadяnin dediyi kimi: "... onu юmrц boyu tutduьu yoldan vя tapыndыьы яqidяdяn qoparmaq, heч olmasa bir balaca laxlatmaq belя mцmkцn deyil. O, inandыьыna inanыr, nifrяt etdiyinя sona qяdяr nifrяt edir, sevdiyini isя tяrяddцdsцz sevir. Bir sюzlя, qяlяmindяn чыxan bцtцn yazыlarыnыn arxasыndan onun sыnmaz, dюnmяz, яyilmяz шяxsiyyяti baylanыr. Bu isя qяlяm яhli цчцn чox vacib шяrtdir. O, яtrafыmыzda cяrяyan edяn irili xыrdalы bцtцn hadisяlяrя yalnыz юz gюzlяri ilя baxыr, юz aьlы ilя dя qiymяtlяndirir.

Onun юz yaxыnlarыna, qohum-qardaшыna, dostlarыna vя hяtta юvladlarыna olan mцnasibяti dя eyni gцzяшtsiz prinsip vя eyni baxыш яsasыnda qurulmuшdur."

Elя bunlar da Шirmяmmяd mцяllimi onu tanыyanlarыn gюzцndя vя qяlbindя heykяllяшdirяn amillяrdяndir.

M.Я.Rяsulzadяnin ali tяhsilinin olmadыьыnы qцsur sayanlara Шirmяmmяd mцяllim belя cavab verir: "Tolstoy, Dostoyevski, Цzeyir bяy, Cяlil Mяmmяdquluzadя, Sabirin ali tяhsili olmayыb, amma sяnin diplomun var. Иndi sяn onlarla bяrabяrmi adamsan?!"

Vя yaxud: Hяr bir millяt цчцn siyasi mяdяniyyяtin vacibliyini dяrk edяrяk onun vacibliyini gцndяmя gяtirяn Шirmяmmяd Hцseynov чaьdaш dцnyamыzыn mяnzяrяsindяn ibrяtamiz vя чox maraqlы bir mцqayisя aparыr: "Nя цчцn Шяrqi Avropanыn sosialist юlkяlяrindя avtoritar rejimdяn demokratik quruluшa keчid чox sцrяtlя, яsasяn aьrыsыz vя tяlafatsыz keчir, keчmiш Sovet ittifaqы isя hяlя dя чalxalanыr. Ona gюrя ki, Rusiyada vяsonralar Sovet Иttifaqыnda siyasi mяdяniyyяt aшaьы sяviyyяdя olub."

Tam siyasi azadlыьы яldя elяmяk цчцn siyasi mяdяniyyяtin vacib шяrt olduьunu bir dяfяlik dяrk etmяli olduьumuz qяnaяtinя zяmanяt verir. Шirmяmmяd mцяllimin mцsahibяlяrindя, gцnцmцzцn яn mцhцm hadisяlяrinin шяrhindя siyasi icmalчы kimi, hяm dя doьru vя dцzgцn tяhlillяrindя яdalяtli vя prinsipial mюvqe sяrgilяdiyi kimi, tяhlillяrinin bir чoxu da son dяrяcяdя bяdiiliyin vя obrazlыlыьыn nцmunяlяridir. Mяsяlяn: "Yer цzцndяki bцtцn tяbii fыrtыnalar (vulkan pцskцrmяsi, zяlzяlя vя s.) gцnяш energisinin qeyri-bяrabяr bюlцnmяsi nяticяsindя baш verdiyi kimi, ictimai bюhranlar da maddi nemяtlяrin qeyri-bяrabяr bюlцnmяsi, milli яdalяtsizlik zяminindя meydana gяlir. Demяk, hяm tяbliь vя hяm dя cяmiyyяtdяki fыrtыnalarыn яsas sяbяbi яdalяtsizlikmiш." (Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 8

№ 2 (172), Феврал 2019

Yaponiya hюkumяtinin dяstяyi ilя Шяkidя 23 saylы baьчa цчцn yeni bina inшa olunacaq Yaponiya hюkumяtinin "Ot kюklяri vя insan tяhlцkяsizliyi qrant yardыmы proqramы" чяrчivяsindя tezliklя Шяkidя 23 saylы baьчa binasыnыn tikintisinя baшlanыlacaq.

Martыn 4-dя sяfirliyin iqamяtgahыnda Yaponiya hюkumяtinin maliyyя dяstяyi ilя reallaшacaq yeni layihя цzrя qrant mцqavilяsinin imzalanmasы mяrasimi keчirilib. Tяdbirdя Yaponiyanыn Azяrbaycandakы sяfiri Teruyuki Katori iшtirak edib.

Mяrasimdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Azяrbaycanla Yaponiya arasыnda яlaqяlяrin bцtцn sahяlяrdя uьurla davam etdirildiyini bildirib. Diqqяtя чatdыrыlыb ki, Yaponiya hюkumяtinin "Ot kюklяri vя insan tяhlцkяsizliyi qrant yardыmы proqramы" чяrчivяsindя Шяkidя ilk layihя 2000-ci ildя hяyata ke-чirilib. Юtяn mцddяt яrzindя

Yaponiya hюkumяtinin dяstяyi ilя Шяkidя цmumi dяyяri 1,5 milyon ABШ dollarыna

yaxыn olan 18 layihя reallaшыb. Bu layihяlяr mяktяb tikintisi, uшaq baьчalarыnыn tяmiri,

Шякили гызлар “Эюмрцкчц”нц 12:1 щесабы иля уддулар Бу йахында интернетдя Шякимизин гызлардан ибарят футбол командасы щаггында чох севиндириъи бир мялумат охудум:

ри-биринин ардынъа vurduьu qollarla toparlanmaьa чaliшan rяqibinя gюz aчmaga imkan vermяdi. Аrtiq 30-cu dяqiqяdя 9 qol buraxmiш rяqib ilk yarida meydandan suyu sцzцlя-

Nahidя Mяmmяdova hяm dя liqanin bombardiridiр.” Хатырладаг ки, цmumilikdя Шяki komandasыnыn yetirmяlяri Azяrbaycan milli komanda-

“Havanin kifayяt qяdяr yaьышlы vя soyuq olmasina baxmayaraq paytaxtda "Gюmrцkчц" komadasinin qarшisina sanki +30° istidя oynayacаqmiш kimi яhval ruhiйyяdя чixan qizlarimiz elя 2-ci dяqiqяdя hesabi aчaraq 300 kilometrlik yolu boш-boшuna gяlmяdiklяrini isbat etdilяr. Мeydanчаda dominantlыg edяn Шякинин "Gяnclik" футбол клубу би-

sцzulя чыxdы. Еyni sсenariylя davam edяn ikinci hissяdя dя "Gюmrцkчц"nцn sяrhяdlяrini talan edяn Шяkililяr 12-1 hesablы qяlяbя ilя meydanы цzц aь tяrk etdiляр.

16 turdan sonra 91 qol vuran qizlarimiz 2 qol buraxaraq 40 xalla turnir cяdvяlinin 2-ci pillяsindя qяrarlaшыblar Komandanin vurduьu 91 qolun 53-цnц юz hesabina yazdiran

sыnыn bцtцn yaш qruplarынda tяmsil olunurlar. Bir neчя futbolчu da mцxtяlif yaш qruplarыnda millli komandalara namizяddir. Шяki qыzlar arasыnda Azяrbaycan чempionatыnda 2 yaш qrupunda 3 komanda ilя tяmsil olunur. 2 komanda 13 yaш qrupunda 1 komanda isя 16 yaш qrupunda mцbarizя aparыr.

М.НЯБИБЯЙОВ

tibb, ekologiya, su tяchizatы vя digяr sahяlяri яhatя edib. Иmzalanacaq yeni layihя isя

sayca on doqquzuncudur.

Layihяnin hяyata keчirilmяsi цчцn gюstяrdiyi dяstяyя gюrя Yaponiya Hюkцmяtinя, onun bilavasitя reallaшmasыna kюmяk edяn Yaponiyanыn Azяrbaycandakы sяfirliyinя, xцsusilя cяnab sяfir Teruyuki Katoriyя xцsusi tяшяkkцr edяn Elxan Usubov bu яmяkdaшlыьыn gяlяcяkdя dя uьurla davam edяcяyini diqqяtя чatdыrdы.

Tяdbirdя чыxыш edяn, sяfir Teruyuki Katori qeyd etdi ki, Yaponiya hюkumяtinin dяstяyi ilя hяyata keчirilяn bu layihяlяr insanlarыn yaшayыш sяviyyяsini daha da yaxшыlaшdыrmaq mяqsяdi daшыyыr. Sonra Teruyuki Katori vя "Шяki Ekologiya vя Tяhsil Mяrkяzi" Gяnclяrin Иctimai Birliyinin sяdri Яlirza Mяhяrrяmov layihя цzrя qrant mцqavilяsini imzalayыblar. Dяyяri 89 min 147 ABШ dollarы olan layihяnin icrasы nяticяsindя baьчa binasыnыn yerlяшdiyi яrazidя mяktяbяqяdяr tяhsilin keyfiyyяtinin yцksяlmяsinя шяrait yaranacaq.

Muьam Televiziya Mцsabiqяsinin nюvbяti seчim turu Шякидя олду Heydяr Яliyev Fondunun dяstяyi ilя iki ildяn bir tяшkil olunan VЫЫ Muьam Televiziya Mцsabiqяsinin dinlяmяlяri davam edir.

Bюlgяlяr цzrя nюvbяti seчim turu Шяki шяhяrindя reallaшыb.

Шяki Dюvlяt Regional Kollecindя tяшkil edilяn dinlяmяlяrdя Шяki, Qax, Mingячevir vя Yevlaxdan olan 9 yeniyetmя vя gяnc ifaчы юz istedadыnы nцmayiш etdirib.

Mцnsiflяr heyяtinin цzvlяri Xalq artistlяri Sяkinя Иsmayыlova, Mяlяkxanыm Яyyubova, Mяnsum Иbrahimov, Яmяkdar incяsяnяt xadimi, Bяstяkarlar Иttifaqыnыn katibi Sяrdar Fяrяcov, Azяrbaycan Televiziyasыnыn "Mяdяniyyяt" kanalыnыn direktor mцavini, Яmяkdar incяsяnяt

xadimi Иlham Rяhimli iшtirakчыlarы dinlяyяrяk, onlarыn яn istedadlыlarыnы nюvbяti tura layiq biliblяr.

Mцnsiflяr heyяtinin seчiminя яsasяn, 5 ifaчы, o cцmlяdяn Шяkidяn Яfqan Mahmudov, Elton Яhmяdli, Aycan Шцkцrlц vя Asif Яlizadя mцsabiqяnin Bakы шяhяrindя keчirilяcяk nюvbяti turuna vяsiqя qazanыblar.

Xatыrladaq ki, VЫЫ Muьam Televiziya Mцsabiqяsi Heydяr Яliyev Fondunun dяstяyi, Azяrbaycan Mяdяniyyяt Fondunun layihяsi яsasыnda, Azяrbaycan Televiziyasыnыn tяшkilatчыlыьы, Mяdяniyyяt Nazirliyinin iшtirakы ilя keчirilir.

№ 2 (172), Феврал 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

ЯЗИЗ ХАНЫМЛАР! БАЙРАМЫНЫЗ МЦБАРЯК!

Martыn 6-da Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnda 8 Mart - Beynяlxalq Qadыnlar Gцnц mцnasibяtilя bayram tяdbiri keчirilib.

Tяdbirlя шяhяr rяhbяrliyi vя Шяkinin ayrыayrы яmяk kollektivlяrindя чalышan fяal qadыnlar iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qadыnlarы bayram mцnasibяtilя tяbrik edяrяk bildirib ki, bяшяriyyяtin яn istedadlы, zяngin mяdяniyyяtя malik xalqlarыndan olan Azяrbaycan xalqы шanlы mцbarizя yolu keчяrяk, bu gцn dцnyada misilsiz nailiyyяtlяri ilя tanыnыr, gцndяn-gцnя nцfuzu artыr.

Nailiyyяtlяrin яldя edilmяsindя Azяrbaycanыn mяrd vя fяdakar qadыnlarыnыn bюyцk rolu var. Ulu юndяr Heydяr Яliyevin sюzlяri ilя desяk, "Azяrbaycan qadыnы tarixboyu aьlы, zяkasы, qeyrяti, ismяti, fяdakarlыьы,

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti yanыnda Vяtяndaшlara Xidmяt vя Sosial Иnnovasiyalar цzrя Dюvlяt Agentliyinin tяшяbbцsц ilя mart ayыnda Novruz bayramы яrяfяsindя yazыn gяliшini qeyd etmяk mяqsяdilя regionlarda yerlяшяn "ASAN Hяyat" komplekslяrindя mцxtяlif xalqlarыn adяt-яnяnяlяrinin, mяdяniyyяtinin nцmayiш etdirilmяsi ilя baьlы "Bahar Festivalы" keчirilir.

09-12 mart tarixindя bu festivalыn Шяki "ASAN Hяyat" kompleksindя keчirilmяsi nяzяrdя tutulmuшdur.

Festivalda xalqыmыzыn mяdяni-tarixi irsinin, adяt-яnяnяlяrinin, elяcя dя regionun sosial-mяdяni hяyatыnыn vя turizm imkanlarыnыn geniш tяbliьi nяzяrdя tutulmuшdur.

чalышqanlыьы, mяrdliyi, vяtяnpяrvяrliyi ilя millяtinя, torpaьыna olan hяdsiz mяhяbbяti ilя tanыnmышdыr".

Qeyd olunub ki, mцasir dюvrdя qadыnlarыmыz mцstяqil Azяrbaycanыn ictimai-siyasi hяyatыnda aparыcы qцvvяdir. Иndi Azяrbaycan qadыnы cяmiyyяtdя dюvlяt idarячiliyindя, tяhsil, elm, sяhiyyя sahяlяrindя fяal iшtirak edir, yцksяk vяzifяlяrdя чalышыr, millяt vяkili kimi fяaliyyyяt gюstяrir. Dюvlяtimiz tяrяfindяn qadыnlarыmыza gюstяrilяn yцksяk diqqяt vя qayьы, uьurla hяyata keчirilяn gender siyasяti onlarыn cяmiyyяtdя mюvqeyini daha da mюhkяmlяtmяk цчцn geniш meydan aчmышdыr.

Vurьulanыb ki, qadыnlarыmыz tarixi-mяdяni irsimizin юyrяnilmяsindя, xalqыmыzыn dяrin kюklяrя malik

mяdяniyyяtinin tяbliьindя Azяrbaycanыn Birinci vitseprezidenti Mehriban xanыm Яliyevanыn fяaliyyяtini юrnяk kimi qяbul edir. Юz xidmяtlяri ilя Azяrbaycan qadыnыnыn yeni simasы olan Mehriban xanыm Яliyevanыn gюrdцyц iшlяr beynяlxalq miqyasda da yцksяk qiymяtlяndirilir.

Sonra Шяkinin ictimai-siyasi hяyatыnda fяal iшtirak edяn bir qrup qadыna 8 mart - Bey-nяlxalq Qadыnlar Gцnц mцnasibяtilя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Fяxri Fяrmanlarы tяqdim olunub.

Bayram tяdbirindя tanыnmыш musiqiчi, яmяkdar artist Rяшad Иlyasov maraqlы konsert proqramы ilя чыxыш edib.

Шяkidя "Bahar Festivalы" keчirilir

Bu mяqsяdlя martыn 8-dя Шяki "ASAN Hяyat" kompleksindя son hazыrlыq iшlяri ilя baьlы iclas keчirilmiшdir. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov keчirilяcяk tяdbir, onun яhяmiyyяti barяdя vя gюrцlяcяk iшlяrdяn danышmыш, "Bahar Festivalы"nыn yцksяk sяviyyяdя tяшkili mяqsяdilя aidiyyяti strukturlara lazыmi tapшыrыqlar vermiшdir.

"ASAN Hяyat" komplekslяri ilя iш шюbяsinin mцdiri Иlqar Vahabov чыxыш edяrяk "Bahar Festivalы"nыn keчirilmяsi ilя baьlы iшlяrin artыq yekunlaшdыьыnы bildirmiшdir. Нязяринизя чатдыраг ки, фестивал щаггында ятрафлы мялуматы нювбяти сайымызда охуйа билярсиниз.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

№ 2 (172), Феврал 2019

ШЯКИ СТАТИСТИКАНЫН ЭЮЗЦ ИЛЯ Alqayыt QУЛИЙЕВ, Шяki Шяhяr Statistika Иdarяsinin baш mяslяhяtчisi

2018-ci ilдя tikinti mцяssisяlяrinin fяaliyyяti Dюvlяtin dяstяyi nяticяsindя rayonda tikinti-quraшdыrma iшlяri geniш vцsяt almышdыr. Яvvяlki illяrdя olduьu kimi, 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda da Шяki rayonu цzrя istehsal vя qeyri istehsal sahяlяrin inkiшafыna bцtцn maliyyя mяnbяlяri hesabыna kifayяt qяdяr investisiyalar yюnяldilmiшdir.

Tikinti mцяssisяlяrinin 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda юz istehsalы olan mallarыn tяqdim edilmяsi, iшlяrin yerinя yetirilmяsi vя xidmяtlяrin gюstяrilmяsi яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяsi aшaьыdakы cяdvяldя gюstяrilmiшdir: (мин манатла).

Gюstяricilяr

Cяdvяldяn gюrцndцyц kimi, 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnыn 2017-ci ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn faktiki qiymяtlяrlя tikinti tяшkilatlarыnыn юz istehsalы olan mallarыn tяqdim edilmяsi, iшlяrin yerinя yetirilmяsi vя xidmяtlяrin gюstяrilmяsinin hяcmi 136,2 faiz tяшkil etmiшdir. Gюrцlmцш iшlяrin 51865,9 min manatы tikinti, yenidяnqurma, geniшlяndirmя, texniki avadanlыqlar vя cihazlarla yenidяn tяchiz edilmя iшlяrinin, 2392,1 min manatы яsaslя tяmir iшlяrinin, 29308,3 min manatы cari tяmir, 6,6 min manatы sair iшlяrin payыna dцшmцшdцr.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda tikinti tяшkilatlarыnda чalышan iшчilяrin orta siyahы sayы 735 nяfяr, tikinti sahяsindя чalышan iшчilяrя hesablanmыш яmяk haqqы fondu isя 2018,3 min manat olmuшdur ki, bu da 2017-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda hesablanmыш яmяk haqqы fondundan 256,8 min manat чoxdur. 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda bir iшчiyя dцшяn orta aylыq яmяk haqqы 252,2 manat olmuшdur ki, buda 2017ci ilin yanvar-dekabr aylarыnыn orta aylыq яmяk haqqыndan 9,5

manat чoxdur. Hesabat dюvrцnцn яvvяlinя siyahы tяrkibindя olan iшчilяrin sayы 680 nяfяr, iшя qяbul edilmiш iшчilяr 282 nяfяr, onlardan яlavя aчыlmыш iш yerlяrinя 188 nяfяr, iшdяn azad edilmiш iшчilяr 194 nяfяr olmuшdur. Цmumilikdя rayon цzrя tikinti tяшkilatlarыnda hesabat dюvrцnцn axыrыna siyahы tяrkibindя olan iшчilяrin sayы 768 nяfяr olmuшdur.

***

СЯНАЙЕ Azяrbaycan Respublikasыnыn dюvlяt siyasяti iqtisadiyyatыn hяrtяrяfli inkiшafыnыn tяmin edilmяsini, o cцmlяdяn yцksяk texnologiyalar яsasыnda sяnayenin dinamik inkiшafыnы vя шaxяlяndirilmяsini nяzяrdя tutur.

Uьurla hяyata keчirilяn bu siyasяtin nяticяsi olaraq son illяrdя Azяrbaycan Respublikasы regionlarыnыn sosial-iqtisadi inkiшafыna dair dюvlяt proqramlarы чяrчivяsindя mцxtяlif tяyinatlы yцzlяrlя sяnaye mцяssisяsi tikilib istifadяyя verilmiш, minlяrlя yeni iш yeri yaradыlmышdыr. Azяr-

Tikinti mцяssisяlяrinin юz istehsalы O cцmlяdяn: olan mallarыn tяqdim edilmяsi, tikinti, yenidяnqurma, geniшlяndirmя, iшlяrin yerinя yetirilmяsi vя xidmяtlяrin texniki avadanlыqlar vя cihazlarla gюstяrilmяsi yenidяn tяchiz edilmя 2018-ci ilin 2017-ci ilin 2018-ci ilin 2018-ci ilin 2017-ci ilin 2017-ci ilin yanvaryanvaryanvar-dekabr yanvaryanvaryanvardekabr dekabr aylarыnda dekabr dekabr dekyabr aylarыnda aylarыnda яvvяlki ilin aylarыnda aylarыnda aylarыna mцvafiq nisbяtяn, dюvrцnя nisfaizlя bяtяn, faizlя

Cяmi

83572,9

61349,8

136,2

51865,9

30978,6

167,4

Dюvlяt mцlkiyyяti

28366,8

8404,3

3,4 d

-

-

-

Qeyri-dюvlяt mцlkiyyяti

55206,1

52945,5

104,3

51865,9

30978,6

167,4

N.ИЛЙАСЛЫ, Шяki шяhяr Statistika idarяsinin aparыcы mяslяhяtчisi

Дemoqrafik gюstяricilяr haqqыnda Яhalinin sayы haqqыnda mяlumatlar яhalinin siyahыyaalыnmasы, яhalinin tяbii vя miqrasiya (DИN-in mцvafiq orqanlarы tяrяfindяn tяqdim olunur) hяrяkяtlяri haqqыnda mяlumatlarыna vя eyni zamanda inzibati-яrazi dяyiшikliklяrinя яsaslanыr. Bu mяlumatlar яsasыnda яhalinin sayыnыn cari qiymяtlяndirilmяsi hяyata keчirilir. Юlkя цzrя яhalinin sayы aylыq, iqtisadi vя inzibati rayonlar цzrя isя rцblцk hesablanыr. Bu hesabatlardan яldя edilяn nяticяlяr rяqяmlяrdя юz яksini tapыr.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda Шяki rayonunun яhalisi 1015 nяfяr artaraq 186532 nяfяrя чatmышdыr. Belя ki, bu artыm яhalinin tяbii vя цmumi hяrяkяti ilя mцяyyяnlяшmiшdir. 2018-ci ilin yanvar-

dekabr aylarыnda Шяki rayonunda 2379 uшaq dцnyaya gяlmiшdir ki, onlarыn da 1184 nяfяri шяhяr, 1195 nяfяri isя kяnd яhalisinin payыna dцшцr. Цmumiyyяtlя 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda шяhяr яhalisi Turan vя Чяlяbixan qяsяbяlяri ilя birlikdя 68277 nяfяr, kяnd яhalisi isя 118255 nяfяr olmuшdur. Яhalinin 36,6 faizi шяhяr, 63,4 faizi isя kяnd yerlяrindя mяskunlaшmышdыr.

Hazыrda rayon яhalisinin 50 faizi kiшilяr, 50 faizi qadыnlardыr. Rayonda hяr 1000 kiшiyя 1000 qadыn dцшцr. Яhalinin sыxlыьы 1 kvadrat kilometrя 77 nяfяrdir.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda rayonda 2379 doьum,1254 юlцm halы qeydя alыnmышdыr.

Hesablamalar nяticяsindя mяlum olmuшdur ki, hяr 1000 nяfяrя doьulanlarыn sayы 12,8 nяfяr, юlяnlяrin sayы isя 6,7 nяfяr tяшkil etmiшdir. Яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя doьum 42 nяfяr azalmыш, юlцm hallarы isя 32 nяfяr artmышdыr.

2018-ci il yanvar-dekabr aylarы яrzindя rayonda 1 yaшa qяdяr uшaqlar arasыndakы юlцm sayы 14 nяfяr qeydя alыnmышdыr ki, bu da юtяn ilin mцvafiq dюvrцndяn 2 nяfяr чoxdur. 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda rayonda 1113 nigah, 192 boшanma halы

qeydя alыnmышdыr. Яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 50 nigah vя 38 nigah pozulmasы azalmышdыr.

Respublikamыzda olduьu kimi Шяki rayonunda da яhalinin sayыnыn dяyiшmяsinя tяsir gюstяrяn amillяrdяn biri dя miqrasiyadыr. Miqrasiya saldosu 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda -10 nяfяr, яvvяlki ildя isя bu rяqяm -28 nяfяr olmuшdur.

Bu isя яhalinin hяm tяbii, hяm dя цmumi artыmыna tяsir gюstяrmiшdir. 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda tяbii artыm 1125 nяfяr olmuшdur ki, bu da юtяn illя mцqayisяdя 74 nяfяr azdыr.

***

Мяшьуллуг 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda Шяki rayonunda 2135 yeni iш yerlяri aчыlmышdыr ki, bunun da 318 iш yeri vя ya 14,9 faizi yeni yaradыlmыш mцяssisя vя tяшkilatlarыn, 577 iш yeri vя ya 27,0 faizi mюvcud mцяssisя vя tяшkilatlarыn,17 iш yeri vя ya 0,8 faizi fяaliyyяti bяrpa edilmiш mцяssisя vя tяшkilatlarыn,1223 iш yeri vя ya 57,3 faizi isя fiziki шяxslяrin payыna dцшцr.

01 oktyabr 2003-cц il tarixdяn 01 yanvar 2019-cu il tarixяdяk rayonda cяmi 23954

baycanыn bцtцn bюlgяlяri daim inkiшaf edir. Bu bюlgяlяrdяn biri dя Шяki rayonudur. Шяki rayonunun sяnayesi яsasяn toxuculuq sяnayesi, elektrik enerjisinin istehsalы vя bюlцшdцrцlmяsi, elяcя dя qazыn bюlцшdцrцlmяsi vя suyun yыьыlmasы, tяmizlяnmяsi vя paylanmasы, kяrpic istehsalы, qida istehsalы, siqaret istehsalы kimi sahяlяrlя tяmsil olunmuшdur.

Hazыrda rayonda 22 sяnaye mцяssisяsi fяaliyyяt gюstяrir ki, bunlarыn da 10-u kiчik mцяssisяdir.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarы яrzindя Шяki rayonunун sяnaye sahяsindя 45127,8 min manatlыq mяhsul istehsal edilmiш vя xidmяtlяr gюstяrilmiшdir ki, bu da 2017-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnыn gюstяricisindяn 17571,8 min manat чoxdur. Иqtisadi fяaliyyяt nюvlяrinin tяsnifatыna uyьun olaraq sяnayenin emal bюlmяsindя 2668,3 min manatlыq, elektrik enerjisi, qaz vя buxar istehsalы vя bюlцшdцrцlmяsi vя tяchizatы bюlmяsindя 39208,0 min manatlыq, su tяchizatы, tullantыlarыn tяmizlяnmяsi vя emalы bюlmяsindя 2216,3 min manatlыq, fiziki шяxslяr tяrяfindяn isя 1035,2 min manatlыq sяnaye mяhsulu istehsal edilmiш vя xidmяtlяr gюstяrilmiшdir.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda Шяki rayonunun toxuculuq sяnayesi sahяsindя 1118,1 min manatlыq toxuculuq mяhsullarы istehsal edilmiш vя xidmяtlяr gюstяrilmiшdir ki, bu da 2017-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnыn gюstяricisindяn 1737,8 min manat azdыr. Шяki rayonunun sяnaye sahяsindя fяaliyyяt gюstяrяn kiчik mцяssisяlяri tяrяfindяn 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarы яrzindя 1411,2 min manatlыq sяnaye mяhsulu istehsal edilmiш vя xidmяtlяr gюstяrilmiшdir ki, bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn faktiki qiymяtlяrlя 2,1 dяfя tяшkil edir.

Suyun tяmizlяmяsi vя bюlцшdцrцlmяsi bюlmяsi цzrя istehlaka verilяn suyun gюstяricisi 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarы яrzindя 1249,1 min kub metr tяшkil etmiшdir ki, bu da юtяn ilin yanvar-dekabr aylarыnыn gюstяricisindяn 345,8 min kub metr azdыr. Цmumilikdя Шяki rayonu цzrя 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda 31550,1 min manatlыq elektrik enerjisi istehsal edilmiшdir ki, bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnцn gюstяricisindяn 19802,4 min manat чoxdur.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda Шяki rayonunun qazla tяchizatыnda 2597,0 min manatlыq xidmяt gюstяrilmiшdir ki, bu da яvvяlki ilin yanvardekabr aylarыnыn gюstяricisindяn 45,9 min manat azdыr.

Hesabat dюvrцnцn sonuna rayonun sяnaye mцяssisяlяrinin anbarlarыnda 4428,7 min manatlыq hazыr mяhsul qalыьы olmuшdur. Bu da 2017-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnыn gюstяricisindяn 1671,5 min manat azdыr.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda Шяki rayonunun sяnaye sahяsindя чalышan iшчilяrin orta sayы 1783 nяfяr, sяnaye sahяsindя чalышan iшчilяrя hesablanmыш яmяk haqqы fondu isя 5304,2 min manat olmuшdur ki, bu da 2017-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda hesablanmыш яmяk haqqы fondundan 478,8 min manat чoxdur.

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda bir iшчiyя dцшяn orta aylыq яmяk haqqы 282,3 manat olmuшdur ki, bu da 2017ci ilin yanvar-dekabr aylarыnыn orta aylыq яmяk haqqыndan 9,6 manat azdыr. Respublikamыzda qeyri neft sektorunun inkiшafы bir sыra sahяlяrdя olduьu kimi sяnaye sahяsindя dя юzцnц gюstяrir. Шяki rayonunda 2018ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda sяnayenin statistikasыnы tяhlil edяrkяn biz bu inkiшaf meyillяrini gюrцrцk.

yeni iш yeri aчыlmышdыr ki, bunun da 23062 iш yerlяri vя ya 96,3 faizi daimi iш yerlяridir. Daimi iш yerlяrindяn 3200 iш yeri vя ya 13,9 faizi yeni yaradыlmыш mцяssisя vя tяшkilatlarыn, 4836 iш yeri vя ya 30,0 faizi mюvcud mцяssisя vя tяшkilatlarыn, 17 iш yeri vя ya 0,07 faizi fяaliyyяti bяrpa edilmiш mцяssisя vя tяшkilatlarыn, 15026 iш yeri vя ya 65,1 faizi isя fiziki шяxslяrin payыna dцшцr.

edir.

***

Дюvlяt bцdcяsindяn maliyyяlяшdirilяn istehlakчыlarыn elektrik vя istilik enerjisi, tяbii qaz, su vя rabitя xidmяtlяri Mцяssisя vя tяшkilatlarыn elektrik enerjisi, istilik enerjisi, qaz, su vя rabitя xidmяti ilя etibarlы tяminatы onlarыn gцndяlik fяaliyyяtlяrinin яsasыnы tяшkil

2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda bцdcяdяn maliyyяlяшяn mцяssisя vя tяшkilatlar tяrяfindяn 24683,7 min kVt saat elektrik enerjisi, 99,4 Q.kal. istilik enerjisi, 3651,5 min m3 tяbii qaz, 204,8 min m3 su, 86,5 min manatlыq rabitя xidmяtlяri istehlak edilmiшdir. Иstehlak olunan resurslarыn dяyяrinin 99,1 faizi mцяssisя vя tяшkilatlar tяrяfindяn, o cцmlяdяn elektrik enerjisinin dяyяrinin 99,2 faizi, rabitя xidmяtlяrinin dяyяrinin 99,1 faizi, suyun dяyяrinin 100,0 faizi, tяbii qazыn dяyяrinin 98,6 faizi, istilik enerjisinin dяyяrinin 100 faizi mцяssisя vя tяшkilatlar tяrяfindяn юdяnilmiшdir. Цmumilikdя gюtцrцldцkdя bцdcя tяшkilatlarы tяrяfindяn mцddяt яrzindя 3283,3 min manat vяsait sяrf edilmiш, 321,4 min manat vяsaitя qяnaяt edilmiшdir ki, bununda 8,8 min manatы vя ya 2,7 faizi rabitя xidmяtlяrinin, 12,7 min manatы vя ya 4,0 faizi suyun, 218,6 min manatы vя ya 68,0 faizi elektrik enerjisinin 17,0 min manatы vя ya 5,3 faizi istilik enerjisinin, 64,3 min manat vя ya 20,0 faizi tяbii qazыn payыna dцшцr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 2 (172), Феврал 2019

Шякидя... ...84 mindяn чox insan kцtlяvi tibbi mцayinяdяn keчir ilяcяk "Azяrbaycan Respublikasы regionlarыnыn 2014-2018-ci illяrdя sosial-iqtisadi inkiшafы Dюvlяt Proqramы"nыn icrasыnыn yekunlarыna hяsr olunan konfransda Prezident Иlham Яliyev яhalinin tibbi mцayinяdяn keчmяsinin vacibliyinя toxunaraq deyib: "Bildiyiniz kimi, hяr il 5 milyondan чox insan pulsuz tibbi mцayinяdяn keчir. Bu da bizim tяшяbbцsцmцzdцr, чox mцsbяt tяшяbbцsdцr. Hazыrda bizdя vяtяndaшlarыn tibbi mцayinяdяn keчmяlяri цчцn hяr bir yerdя mцasir avadanlыq quraшdыrыlmыш xяstяxanalar var. Bu da чox ciddi sosial layihяdir vя Azяrbaycan bu sahяdя dя gюzяl nцmunя gюstяrir".

Nazim Яliyev,

пoliklinikanыn mцdiri Дюvlяtimizin baшчыsыnыn tapшыrыq vя tюvsiyяsinя uyьun olaraq, respublikamыzыn hяr yerindя olduьu kimi, Шяki rayonunda da яhalinin kцtlяvi tibbi mцayinяsinя baшlanыlыb.

Mцayinяlяrin yцksяk sяviyyяdя keчirilmяsini tяmin etmяk цчцn xцsusi komissiya yaradыlыb, tяdbirlяr planы tяrtib olunub. Aksiya чяrчivяsindя rayon цzrя 18 yaшdan yuxarы 84 min 420 nяfяrin mцayinяdяn keчirilmяsi nяzяrdя tutulur. Rayon яhalisi insanlarыn saьlamlыьыnыn qorunmasыna yюnяlяn bu xeyirxah aksiyada fяal iшtirak edirlяr. Fevralыn 12-dя baшlanan aksiyanыn ilk dюrd gцnцndя 1902 nяfяr tibbi mцayinяdяn keчяrяk, юz saьlamlыqlarы barяdя яtraflы mяlumat яldя edib.

Tibbi mцayinяlяrin keчirildiyi rayon mяrkяzi xяstяxanasыnыn konsultativ poliklinika шюbяsi bu gцnlяrdя gцclяndirilmiш iш rejimindя fяaliyyяt gюstяrir. Mцayinя olunmaq цчцn hяr gцn buraya yцzlяrlя insan mцraciяt edir.

Poliklinikanыn mцdiri Nazim Яliyev AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя bildirib ki, mцayinяlяr яvvяlcяdяn tяrtib olunmuш cяdvяl яsasыnda keчirilir. Иlk nюvbяdя, idarя, mцяssisя vя tяшkilatlarda чalышanlar mцayinяyя cяlb olunublar. Aksiyanыn davam etdiyi mцddяtdя poliklinikadakы цmumi vя biokimyяvi laboratoriyalar, rentgen, ultrasяs, elektrokardioqrafiya, flцoqrafiya, terapevtik kabinetlяr яhaliyя pulsuz xidmяt gюstяrяcяk.

Mцayinяlяr tяcrцbяli hяkim vя orta tibb iшчilяri tяrяfindяn aparыlыr. Poliklinikanыn hяkimi Etibar Kяrimovun bildirdiyinя gюrя, mцayinя olunanlar arasыnda цrяk-damar, oynaq, bronxit, kяskin respirator xяstяliklяrdяn яziyyяt чяkяnlяr цstцnlцk tяшkil edir. Belя xяstяlяrя mцalicя tяyin edilir, lazыmi mяslяhяtlяr verilir. Цmumiyyяtlя, aksiyanыn ilk gцnlяrindя mцayinяdяn keчяnlяrin 125 nяfяrinя ambulator mцalicя

tяyin edilib, 2 nяfяr stasionar mцalicяyя cяlb olunub. Mцayinяdяn keчяn Шяki шяhяr sakinlяri Sяnяm Abdullayeva, Natiq Mustafayev, Baш Layыsqы kяndindяn Nцsrяt Dяriшov vя baшqalarы onlar цчцn yaradыlan шяraitя gюrя dюvlяtimizin baшчыsыna minnяtdarlыqlarыnы bildirib, belя aksiyalarыn davamlы olmasыnы arzulayыblar.

*** ...чoxmяnzilli 28 binanыn dam юrtцyц tяmir olunacaq Prezident Иlham Яliyevin "Azяrbaycan Respublikasыnыn шяhяr vя rayonlarыnda чoxmяnzilli binalarыn dam юrtцklяrinin tяmiri ilя baьlы яlavя tяdbirlяr haqqыnda" 2019-cu il 4 fevral tarixli Sяrяncamыnыn icrasы istiqamяtindя Шяkidя чoxmяnzilli 28 binanыn dam юrtцyцnцn tяmiri nяzяrdя tutulur. Цч, dюrd vя beш mяrtяbяdяn ibarяt binalarыn dam юrtцklяrinin цmumi sahяsi 42 min 119 kvadratmetrdir. Tяmir iшlяrinя 2 milyon 483 min manat vяsait sяrf olu-

Талещ Алхасов,

Шяки шящяринин баш мемары nacaq.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin memarlыq vя tikinti шюbяsinin mцdiri - baш memar Taleh Alxasov mяlumat verib.

O bildirib ki, hazыrda layihяsmeta sяnяdlяri hazыrlanыr. Dam юrtцklяrinin tяmirinя yaxыn vaxtlarda baшlanacaq. Dюvlяtimizin baшчыsыnыn чoxmяnzilli binalarыn dam юrtцklяrinin tяmiri ilя baьlы юtяn ilin oktyabrыnda imzaladыьы digяr Sяrяncamыn icrasы чяrчivяsindя hazыrda Шяkidя 25 binanыn dam юrtцyцnцn tяmiri davam etdirilir.

*** ...yeni aeroport inшa едиляъяк "Azяrbaycan Hava Yollarы" (AZAL) QSC 2022-2023-cц illяrdя Шяkidя yeni hava limanы inшa etmяyi planlaшdыrыr. Верилян мялуматда билдирилир ки, щazыrda Шяki hava limanы yalnыz bцtцn nюv helikopterlяri qяbul edя vя gюndяrя bilir. Bununla belя, hava limanыnыn fяaliyyяtinin tam hяcmdя bяrpasы (tяyyarяlяrin qяbulu цчцn ИF) mцmkцnlцyц nяzяrdяn keчirilir.

"Azяrbaycan Hava Yollarы" QSC-nin 2018-2025-ci illяri яhatя edяn Strateji Иnkiшaf Planыna яsasяn 2022-2023-cц illяrdя Шяkidя yeni hava limanыnыn inшasы planlaшdыrыlыr. Лayihяnin hяyata keчirilmяsi dюvlяt bцdcяsindяn maliyyяlяшdirilmя hesabыna mцmkцn olacaq. "Яvvяlcя яn yaxыn Qяbяlя vя Zaqatala beynяlxalq hava limanlarы vasitяsilя Шяki шяhяrindяn vя ona bitiшik yaшayыш mяntяqяlяrindяn sяrniшin daшыmalarы vя regiona turist axыnы gюstяricilяrini юyrяnmяk lazыmdыr", - deyя mяlumatda vurьulanыr.

Hazыrda Azяrbaycanыn mцxtяlif bюlgяlяrindя 6 beynяlxalq hava limanы fяaliyyяt gюstяrir.

сящ. 11

ЩЦГУГ МЯСЛЯЩЯТИ Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi (Яввяли ютян сайымызда) Bu zaman юv-ladlыьa gюtцrmя arzusunda olan шяxs шяxsiyyяtini tяsdiq edяn sяnяdin surяtini, qыsa tяrcцmeyi-halы, юvladlыьa gюtцrmяyя im-kan vermяyяn xяstяliyinin olmamasы barяdя tibbi arayышы, цmumi sяhяti ba-rяdя tibbi arayышы, yaшayыш sahяsi barяdя mяlumatы, ailя vяziyyяti barяdя mя-lumatlarы, iш yeri, яmяk haqqы vя baшqa gяlirlяri haqqыnda mяlumatlarы, юv-ladlыьa gюtцrmяk istяdiyi uшaьыn xцsusi яlamяtlяri yerli icra hakimiyyяti orqanыnыn qurumuna tяqdim etmяlidir.

Qяyyumluq vя himayя orqanы tяrяfindяn xцsusi qiymяtlяndirmя aparыldыqdan sonra юvladlыьa gюtцrmяk arzusunda olan шяxslяrin bцtцn sяnяdlяri, яrizяsi lazыmi mцяssisяlяrя gюndяrilir. Юvladlыьa gюtцrmяk istяdiklяri uшaq 3 yaшыndan aшaьы vя 3 yaшыndadыrsa, Sяhiyyя Nazirliyinя, yaшы 3-dяn yuxarыdыrsa, Tяhsil Nazirliyinя sяnяdlяrlя mцraciяt olunur.

Nazirliklяr юvladlыьa veri-lяcяk olan uшaqlarыn qeydiyyat siyahыsыnы юvladlыьa gюtцrmяk arzusunda olan шяxsя tяqdim edir. Hяmin шяxs isя юz istяyinя uyьun olaraq o uшaqlardan birini seчir. Seчilmiш uшaqla baьlы mяsяlя, yяni sonrakы proses artыq mяhkяmя tяrяfindяn hяll olunur.

Azяrbaycan Respublikasы Ailя Mяcяllяsinin 123.1-cц maddяsindя deyilir ki, valdideynlяr valideynlik hцquqlarыndan mяhrum edilmiшlяrsя vя bundan 1 il mцddяt keчmiшsя vя ya qanunla mцяyyяn olunmuш qaydada fяaliyyяt qabiliyyяtli olmayan, yaxud xяbяrsiz itkin dцшmцш hesab edilmiшlяrsя, юvladlыьa gюtцrmяyя onlarыn razыlыьы tяlяb olunmur. Valideynlяr 6 aydan artыq mцddяtdя uшaqla birlikdя yaшamыrlarsa, qяyyumluq vя himayя orqanlarыnыn xяbяrdarlыьыna baxmayaraq, onun tяrbiyяsindя vя ya saxlanыlmasыnda iшtirak etmяkdяn boyun qaчыrыrlarsa, юvladlыьa gюtцrmя onlarыn razыlыьы olmadan da icra edilя bilяr. Azяrbaycan Respublikasыnыn Ailя Mяcяllяsinin tяlяblяrinя uyьun olaraq qяyyumluqda (himayяdя) olan uшaqlarыn юvladlыьa gюtцrцlmяsi цчцn qяyyumlarыn (himayячilяri) yazыlы razыlыьы olmalыdыr. Himayяdar ailяnin юhdяsindя olan uшaqlarыn юvladlыьa gюtцrцlmяsi цчцn onlarыn himayяdar valideynlяrinin yazыlы razыlыьы lazыmdыr. Tяrbiyя, mцalicя, ailяnin sosial mцdafiяsi mцяssisяlяrindя vя digяr analoji mцяssisяlяrdя yerlяшяn uшaqlarыn юvladlыьa gюtцrцlmяsinя hяmin mцяssisяlяrin rяhbяrlяri yazыlы razыlыq vermяlidirlяr. Lakin mяhkяmя Ailя Mяcяllяsinin 124.1 vя 124.3-cц maddяlяrindя gюstяrilяn шяxslяrin razыlыьы olmadan da onun юvladlыьa gюtцrцlmяsi barяdя qяtnamя qяbul edя bilяr.

Qanunun tяlяbinя яsasяn 10 yaшыna чatmыш uшaq юvladlыьa gю-

Valideynlяrini itirmiш vя valideyn himayяsindяn mяhrum olmuш uшaqlarыn юvladlыьa verilmяsi xцsusiyyяtlяri tцrцldцkdя, onun razыlыq vermяsi zяruridir. Bu zaman 10 yaшlы uшaьыn soyadы, adы, ata adы, qanunda nяzяrdя tutulmuш hallardan baшqa yalnыz onun razыlыьы ilя dяyiшdirilя bilяr Юvladlыьa gюtцrяnin xahiшi ilя юvladlыьa gюtцrцlяn uшaьa юvladlыьa gюtцrяnin soyadы vя yeni ad verilir. Юvladlыьa gюtцrяn kiшidirsя, uшaьa ata adы onun adы ilя, юvladlыьa gюtцrяn qadыndыrsa, uшaq barяsindя uшaьыn atasыnыn hцquq vя vяzifяlяrinin saxlanыldыьы hallardan baшqa, ata adы qadыnыn gюs-

valideynlяri olmadыьыnы gюstяrяn чыxarышlar qadaьan edilir. Юvladlыьa gюtцrяnin iradяsi ziddinя юvladlыьa gюtцrmя sirrini yaymыш шяxslяr qanunla mцяyyяn edilmiш qaydada mяsuliyyяtя cяlb olunurlar. Azяrbaycan Respublikasы Cinayяt Mяcяllяsinin 175-ci maddяsinя яsasяn, юvladlыьa gюtцrяnin iradяsi ziddinя olaraq юvladlыьa gюtцrmя faktыnы xidmяti vя ya peшя sirri kimi qorumaьa borclu olan шяxs vя ya digяr шяxs tяrяfindяn tamah, qisas vя ya sair alчaq niyyяylя

tяriшi ilя verilir. Nikahda olmayan шяxs uшaьы юvladlыьa gюtцrdцkdя, uшaьыn soyadы, adы vя anasыnыn (atasыnыn) adы doьum haqqыnda qeydiyyat kitabыnda hяmin шяxsin gюstяriшi ilя yazыlыr. Юvladlыьa gюtцrmяnin gizli saxlanыlmasы цчцn юvladlыьa gюtцrяnin xahiшi ilя юvladlыьa gюtцrцlяnin doьulduьu yer, elяcя dя onun doьum tarixi 3 aydan чox olmayaraq dяyiшdirilя bilяr. Цmumiyyяtlя юvladlыьa gюtцrцlmцш uшaьыn doьum tarixi uшaq 1 yaшыna чatana qяdяr dяyiшdirilя bilяr. Mяhkяmя юvladlыьa gюtцrяnlяrin valideynlяri kimi doьum qeydiyyatы kitabыnda yazыlmasыnы qяt edя bilяr. Юvladlыьa gюtцrmя hяssas bir mяsяlя olduьundan юvladlыьa gюtцrmя sirri dюvlяt tяrяfindяn qorunur.

Belя ki, tяsadцfц deyil ki, юvladlыьa gюtцrmя iшlяri qapalы mяhkяmя iclasы шяklindя hяyata keчirilir. Bundan baшqa юvladlыьa gюtцrяnlяrin razыlыьы olmadan, onlar юldцkdя isя qяyyumluq vя himayя orqanыnыn razыlыьы olmadan юvladlыьa gюtцrmя haqqыnda hяr hansы mяlumat vermяk, habelя vяtяndaшlыq vяziyyяti aktlarыnыn qeydiyyat kitablarыndan юvladlыьa gюtцrяnlяrin юvladlыьa gюtцrцlяnin doьma

yaymanыn yцz manatdan beш yцz manatadяk miqdarda cяrimя vя ya yцz altmыш saatdan iki yцz qыrx saatadяk ictimai iшlяr vя ya цч ilяdяk mцddяtя mцяyyяn vяzifя tutma vя ya mцяyyяn fяaliyyяtlя mяшьul olma hцququndan mяhrum edilmяklя vя ya edilmяmяklя bir ilяdяk mцddяtя islah iшlяri vя ya altы ayadяk mцddяtя azadlыqdan mяhrum etmя ilя cяzalandыrыlmasы nяzяrdя tutulmuшdur.

Gюrцndцyц kimi юvladlыьa gюtцrmя kяnardan eшidildiyi kimi sadя, yяni valideynlяr arasыnda baш vermiш razыlыqla vя ya mцvafiq mцяssisяlяrin razыlыьы ilя uшaьыn юvladlыьa gюtцrцlmяsindяn ibarяt olmayыb, uшaq hцquqlarыnыn hяyata keчirilmяsi, onlarыn dцzgцn tяrbiyя olunmasыna, yцksяk mяnяviyyatlы, hяrtяrяfli шяxsiyyяt kimi formalaшmasыna шяrait yaradыlmasыnы, uшaьыn zяruri maddi vя mяiшяt шяraitindя bюyцyцb tяrbiyя olunmasыnыn, mцtяrяqqi tяlяblяr яsasыnda tяhsil almasыnыn, layiqli vяtяndaш kimi formalaшmasыnыn tяmin edilmяsinя yюnяlяn Azяrbaycan Respublikasыnыn dюvlяt siyasяtinin яsas istiqamяtlяrindяn biri olduьunu bizя gюstяrir.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 2 (172), Феврал 2019

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

ДИЛ МИЛЛИ ВАРЛЫЬЫН ЯСАСЫДЫР “Милли виъданымызы дирчялдян бюйцк идеолог” китабындан - В ФЯСИЛ Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайымызда) XX yцzilin яvvяlindя Azяrbaycanda яhalinin яhяmiyyяtli hissяsi bitkin dini шцura deyil, sяthi dini tяsяvvцrlяrя malik idi. Mцsяlmanlar yanlыш olaraq islamыn cюvhяrini tяшkil edяn dяyяrlяrdяn daha чox, zahiri cяhяtlяrя цstцnlцk verirdilяr. Bu hal xцrafatыn tяsir dairяsinin geniшlяnmяsinя sяbяb olurdu.

M.Я.Rяsulzadя bu mцшkцlя чarя tapmaq цчцn kompleks tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinin zяruri olduьunu bildirirdi. Onun nяzяrincя kяnd, qяsяbя vя шяhяrlяrdя fяaliyyяt gюstяrяn cahil mollalarы, islamыn elmi-nяzяri cюvhяrini mяnimsяyяn mollalarla яvяz etmяklя insanlarыn xцrafata meylinin qarшыsыnы almaq vя elmi-nяzяri dini шцura sahib чыxmasыnы tяmin etmяk mцmkцn idi. Юndяr bu mяqsяdя чatmaq цчцn hяmчinin tяdrisin milli яsaslar цzяrindя qurulduьu ibtidai mяktяblяr шяbяkяsinin yaradыlmasы, dini kadrlar hazыrlayan ali rцhani seminariyanыn tяsis edilmяsi, ruhanilяrin xalq tяrяfindяn seчilmяsi vя nяhayяt dini iшlяr цzrя idarя sistemini mцstяmlяkя rejiminin nяzarяtindяn чыxarыb, mцstяqil шяkildя fяaliyyяt gюstяrmяsi kimi aчar funksiyasы daшыyan problemlяri hяll etmяyi son dяrяcя vacib hesab edirdi.

Rusiyanыn Azяrbaycanda qurduьu mцstяmlяkя rejimi dini sahяni dя nяzarяt altыnda saxlayыrdы. Bu rejim hakim mюvqeyindяn faydalanaraq milli birliyin yolunda sяddя чevrilяn tяriqяtчiliyя rяvac verir vя belяliklя "parчala hюkmranlыq et siyasяti"ni davamlы olaraq sцrdцrцrdц. Acыnacaqlы hal bu idi ki, islamыn cюvhяrini unutmuш sяlяflяrimiz tяriqяtчiliyя meyillяnmяklя rus imperiyasыnыn xalqыmыz цчцn nяzяrdя tutduьu bu bяdbяxtlik girdabыnыn qazыlmasыnda iшtirak ediblяr. Necя? Cavab цчцn dahi Цzeyir Hacыbяyliyя mцraciяt edяk: "Rusiya mцtlяqiyyяtinin quyuqazan alяtlяri... biz mцsяlmanlarыn iчindя quyu qazmaьa qabil olan yerlяr tapdы... Rusiya hюkumяti bir o qяdяr zяhmяt чяkmяdi. Чцnki bizim aramыzda yaramaz яllяr яvvяldяn quyu qazыb hazыr qoymuшdular, o quyunu bir qяdяr dя dяrinlяшdirmяk vя lazыm olsa, digяr bir quyu qazmaq kifayяt idi. Rusiya hюkumяti onu da elяdi, bunu da. Яvvяlcя bizim gюzцmцzц yumdu vя ondan sonra baшlayыb "Шeyxцlislam" tяyini, "Mцfti" nяsbi (qo-

Яqidя, amal vя mяslяk yolunda юlцmцnя razы olub da nяfsini fяda edяn kim olursa olsun bюyцkdцr. yulmasы), "Юmяr шkolasы" gцшadы (aчыlышы), "Яli Шkolasы" tяsisi, "шiя zakon uчiteli", "Sцnni zakon uчiteli" tяyini ilя bяrabяr sair fяsadlar ilя bizim aramыzda яvvяlcяdяn qazыlmыш olan шiя vя sцnni quyusunu daha gen vя daha dяrin bir hala salыb lяzgi, tatar, mцsяlman ibarяtlяri ilя dяxi digяr bir quyu da qazыb rahat vя arxayыn oturdu."

O zaman, bцtцn dini tяsisatlar vя din xadimlяri mцstяmlяkя rejiminin tam nяzarяti altыnda, hяr tяrяfli asыlы durumda fяaliyyяt gюstяrirdi. Azadlыьыn, mцstяqilliyin яn cцzi tяzahцr halыna yol verilmirdi. Шeyxцlislam da, mцfti dя, hяtta, ayrы-ayrы mяscidlяrin axundlarы da xalqыn rяyi nяzяrя alыnmadan mцstяmlяkя rejimi tяrяfindяn tяyin edilirdi.

Bu rejim islamыn fяlsяfяsindяn uzaq dцшяn, mяnяvi gюstяricilяrinя gюrя daшыdыьы dini vяzifяyя layiq olmayan, yalnыz "bюyцk rus dюvlяtinя xidmяt etmяyi" юzцnцn яsas gюrяvi hesab edяn rцhanilяrя цstцnlцk verirdi.

M.Я.Rяsulzadя dini sahяdя mюvcud olan mцшkцllяri yoluna qoymaq цчцn чarяni ruhani idarяlяrinя rяhbяrlik edяn шяxslяrin xalq tяrяfindяn seчilmяsindя vя bu dini qуrumlarыn mцstяmlяkя rejiminin nяzarяtindяn kяnarda mцstяqil fяaliyyяt gюstяrmяsindя arayыrdы. Юndяr bu mяtlяblя яlaqяdar yazыrdы: "Шeyxцlislamlыqlarыn intixabi milli surяtdя olmasы yalnыz Zaqafqasiya mцsяlmanlarыnыn tяlяbini degil, bцtцn Rusiya islamlarыnыn цmumi bir arzusunu tяшkil etmяkdяdir.

Bu arzunun яn шamil vя kamil bir шяkil ibaяsini цmumrusiya mцsяlmanlarы idarяsinin mяшhur qяtnamяsi gюstяrmяkdяdir.

Rцяsai-ruhaniyyяnin millilяшdirilmяsi vя onlarыn cяmaяt tяrяfindяn intixabы bцtцn Rusiya islamlarыnыn яxzi-amalыnы tяшkil etmяkdяdir.

Rusiya mцsяlman mяtbuatы tяdqiq olunacaq olursa, bu amalыn zaman-zaman meydana чыxыb da яn qыzqыnlы bяhslяrя meydan verdigi gюrцnяr". Юndяr Mirzя Cяlilin "Юlцlяr" яsяrinя yazdыьы rяydя bildirirdi ki, ictimai hяyatda yaranan lehmяlikdя (bataqlыqda) meydana gяlяn mikroplar шeyxin юlц diriltmяsinя inanan mяnяvi юlцlяrin tюrяnmяsi vя arыyыb artmasы цчцn mцnbit шяrait yaradыr. Elя bu sяbяbdяn dя "o mikroplarы becяrяn lehmяliklяr qurudulmalыdыr."

M.Я.Rяsulzadяnin qeydlяrindяn hasiл olan mяntiqi nяticя budur ki, bu bataqlыьыn yaranmasыnы шяrtlяndirяn baшlыca amillяrdяn biri dя dini qurumlarыn mцstяmlяkя rejiminin nяzarяti altыnda fяaliyyяt gostяrmяsidir.

Biliksizlik vя mяlumatsыzlыq ucbatыndan mцsяlmanlarыn islam dininin dяyяrlяrinя, hяmчinin tarixinя naшы mцnasibяti zaman-zaman юzцnц biruzя vermiшdir.

M.Я.Rяsulzadя belя hallara da tяnqidi mцnasibяt sяrgilяmiшdir. Buna misal olaraq onun "Bюyцk xяta. Mюvlud gцnц tяssцratыndan" adlы mяqalяsini gюstяrя bilяrik. Mяqalяdя Mюvlud gцnц ilя яlaqяdar "Шяfa" cяmiyyяtinin "Иsmailliyя" binasыnda keчirdiyi tяdbirin hяmin mцbarяk gцnцn tяlqin etdiyi fikir vя idealы яks etdirmяkdяn чox-чox uzaq olmasы kяskin tяrzdя tяnqid olunur. Юndяrin tяsvirindяn mяlum olur ki, gerчяkdяn dя bu bay-

Fяqяt bunu sюylяmяk цчцn "mцtяntяn" bir mяclis tяшkilinя, marшlar чaldыrыb "ura" baьыrmaьa lцzum varmы idi!..."

Bu iqtibasdan gюrцndцyц kimi Mюvludla яlaqяdar keчirilяn bayram tяdbirindя mюminlяrin nя hяzrяti Peyьяmbяrin hяyatыna dair bilgilяrя, nя dя islamыn mahiyyяtini, чюvhяrini tяшkil edяn mяtlяblяrя maraьы, baшqa sюzlя, onlarыn idrak tяlяbatы яn aшaьы sяviyyяdя belя юdяnilmяmiшdir. Mяhz idrak prosesi ilя baьlы tяlabatыn юdяnilmяsi insan цчцn hяrяkяtverici qцvvяyя чevrilir vя onu ictimai mяzmun kяsb edяn яqidя, mяslяk sahibinя чevirir.

XX yцzilin яvvяlindя

"Иsmailliyя" binasы ХХ ясрин яввялляриндя ram tяdbiri forma vя mяzmun baxыmыndan Mюvludun tяcяssцm etdirdiyi mяna tutumu ilя heч cцrя uzlaшmayыb. Uyuшmazlыq, uyьunsuzluq hяr шeydяn юncя "Иsmailiyyя" dя gerчяklяшdirilяn proqramыn bяsitliyindя, primitivliyindя idi. Buna яmin olmaq цчцn M.Я.Rяsulzadяnin hяmin tяdbir haqqыnda yazdыqlarыna diqqяt kяsilяk: "Bu tяntяnя musiqiчilяrin bir taqыm marшlar, himnlяr vя opera havalarыndan bяzi parчalar чalmasыndan, "ura" deyя baьыrышmaqdan, xatiri vя kюnlц az anыlacaq шяxslяri alqышlamaqdan vя bu mяclisя yыьыlan xяlqя dя bir taqыm "nufus"lara hala etiqad vя iman bяslяmяk fikrini tяlqin etmяkdяn ibarяt idi.

Baшqa heч bir шey!

Bu Mюvludi-Nяbi deyil, "Ura" mяclisi!

Bu milli vя dini bir mяclis deyil, rяsmi bir "tяntяnя"!

Nяbi vя mюvlud naminя bu mяclisdя bu gцn ancaq Qazi hяzrяtlяrinin olduqca zяif bir nitqi vardы!

Nitqin яn dяrin mяnasы, Peyьяmbяrimizin Иsa hesabi ilя aprel ayыnda doьulmasыndan. Ata-anadan yetim qalыb цsrяt iчindя bюyцdцgцnц bildirmяkdяn ibarяt!

yalnыz Azяrbaycanda deyil, bцtцn islam alяmindя mцsяlmanlarыn яhяmiyyяtli kяsimi bu dinin mahiyyяtinя vara bilmяdiklяrindяn yetkin dini шцara deyil, yalnыz bяsit tяsяvvцrlяrя malik olmuшdur. Иslam alяmindя o zaman vя elя indi dя baш alыb gedяn neqativ hallarыn o sыradan mюvhumatыn, xurafatыn dini dяyяrlяri цstяlяmяsinin baшlыca sяbяbi bu amillя baьlыdыr. "Шяfa" cяmiyyяtinin Mюvludla яlaqяdar keчirdiyi primitiv tяdbirin timsalыnda mцsяlmanlarыn islamыn mahiyyяtinя, tarixinя nяinki yetяrincя, hяtta kafi dяrяcяdя bяlяd olmadыьы aшkar olunmuшdur. Mцsяlmanlar islam dininin yaradыcыsы Mяhяmmяd Яleyhцssяlamыn dцnyaya gяliшinin mahiyyяtini zяruri dяrяcяdя dяrk etsяydilяr, bu dinin yaranmasыndan юncяki vя sonrakы zamanlarы mцqayisяli шяkildя sяciyyяlяndirmяyя qabil olsaydыlar anlayыrdыlar ki, Иslamыn meydana gяlmяsi bяшяriyyяtin tarixindя baш vermiш bir neчя mцtяrяqqi xarakterli чevriliшdяn biridir. Яgяr mцsяlmanlar bunu dяrk etsяydilяr Mюvludu belя cыlыz tяdbirlя anmaqdan imtina edяrdilяr. Иslamыn meydana gяldiyi яrяfяdя indi Yaxыn vя Orta

шяrq adlanan bюlgяdя, elяcя dя Avropada яmin-amanlыqdan, insan cяmiyyяtinя xas olan dяyяrlяrdяn яsяr-яlamяt yox idi. O dюnяmin яn qцdrяtli dюvlяtlяri Bizansla Sasani Иranы arasыnda bu юnяmli bюlgяdя hegemon mюvqe яldя etmяk uьrunda hяlя цчцncц yцzildя baшlanan mцharibя fasilяlяrlя цч yцzildяn artыq idi ki, davam edirdi. Aralыq dяnizindяn Xяzяr dяnizinя qяdяr geniш bir яrazini яhatя edяn mяkanda yerlяшяn bцtцn юlkяlяr bu mцharibяnin tяrяtdiyi fяlakяtlяri yaшayыrdы. Xristianlыqla Zяrdцшtilik arasыnda mюvcud olan qeyriadi dцшmяnчilik zяminindя hяmin mцharibя daha amansыz vя daьыdыcы xarakter almышdы.

Yяhudilяrin bu vяziyyяtdяn sui-istifadя etmяlяri aьlagяlmяz qanlы hadisяlяrя rяvac verirdi. Misir yazычыsы Corci Zeyda qяlяmя aldыьы "Mяdяniyyяti islamiyyя tarixi" яsяrindя bildirir ki, yяhudilяr yunanlardan intiqam almaq цчцn sяksяn min xristian яsiri яcяmilяrdяn satыn alaraq qurbanlыq heyvan kimi kяшmiшdilяr. Иslamыn yaranышы яrяfяsindя шяrq alяmindя bцtцn etnik toplumlarda xalq kцtlяlяri bir ovuc istismarчыnыn amansыz яsarяti altыnda inlяyirdi. Bu xalqlarыn hяyat tяrzi qullarыn hяyat hяyat шяraiti ilя eyniyyяt tяшkil edirdi. Иslam Aralыq dяnizin-dяn Hindistana qяdяr uzanыb gedяn geniш bir mяkanda bяrqяrar olduqdan sonra zцlm-zillяtя, istibdada, istismara яsaslanan ictimai-siyasi vя iqtisadi mцnasibяtlяr sisteminя aьыr zяrbя vurdu.

"Mяhяmmяdin doьulmasы ilя bюyцk bir fikir, ali bir etiqad da doьuldu. Bяli, bu gцnцn nюvzadы Шяrq vя Qяrbin tяfяssцx etmiш, яsasы чцrцmцш zцlm vя istibdada яn aьыr bir zяrbя endirmiш, bunun bir ruh, mяtin bir mяslяk tюvlidinя vasitя oluyordu.

Kяbeyi-Allah bugцnki bюyцk nюvzada шahid olunca iчindяki bцtlяr цzцquyulu tюkцldц. Яski Bizans lяrzяyя gяldi.

Taqi-kяsra uчdu. Atяшgяdяlяr sюndц. Шцbhяsiz ki, bu hadisяlяr mцsяlman iman vя etiqadыnыn sяmimiyyяtindя tяcяssцm edяn birяr zяminlяrdir...

Bizansыn zяlzяlяyя tutulmasы, Taqi-kяsranыn uчmasы bu iki mяmlяkяtdяki aьalarы vя aьalыq edяn siniflяri aьladыyordu.

Fяqяt bu mяьlubiyyяt acыsы ilя aьlayanlarыn zцlm vя istibdadы altыnda illяrlя aьlamыш olan xяlq o zamankы яrяb ordusunu xilaskar bir qцvvяt kibi istiqbal ediyordu.

Millяtlяrin bu surяtdя istiqbal etdiklяri iш bu gцnki bюyцk mюvludun vяz elяdigi "mцsavat" idi. (Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 2 (172), Феврал 2019 Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi (Яввяли ютян сайларымызда)

V. Fаtih Sultan ЫЫ Mehmed (tяv.1430 1444-

1446 vя 1451-1481) "Avni" tяxяllцsц ilя mяшhurdur.

O, dюvrцnцn Necаti vя Ahmet Paшa kimi цnlц шairlяri ilя nяzirяlяшmiшdir. O qяdяr cяng, sяfяr vя uьraшmalarda шeir yazmaьa vaxt tapmasы daim heyrяtlя dцшцnцlmцшdцr. Шeirlяr divanы vardыr. Яlbяttя ki, ЫЫ Murad kimi sultanыn Fаtih Sultan ЫЫ Mehmed kimi sultan oьlu olmalы idi.

Her zaman ашыklara varmakdцrцr cаnаna gцc.

Arz-i hal etmяk, gedаlar, hazreti sultana gцc. Ашыka dцnya vц can terkeylemek аsаn olur.

Leyk cаnаn terkini etmek geliptцr cаna gцc.

сящ. 13

T Tц цr rk k x xa allq qlla ar rыы я яd dя яb biiy yy ya at tыы M ц h a z i r я l я r (XVЫ щисся) Kцшe-i kabrimde hattа bi-karаr eyler beni.

Mцrяbbe ...............

Dil nedir, nesne mi var aшk oduna yakmadыьыn?

Aшk zincirine yerden mi kodun takmadыьыn?

Beni gюrdцkte yцzцn dюndцrцben bakmadыьыn Neyi ki, шиve mi ki, cevr mi ki, nаz mы ki? ...............

Bu Selimи kuluna cevri revаn eylediьin...

Bunca sыdkыn reh-i aшkыnda yalan eylediьin ...

Yцzцnц gюsterцben, yine nihan eylediьin Neyi ki, шиve mi ki, cevr mi ki, nаz mы ki?

hak. 1520-1566) Onun dюvrцndя Иstanbul daha da gюzяllяшmiшdir. "Sцleymaniyyяnin sahibi Sцleyman, memarы Sinan, hamuru imandыr" deyimi (Bax. Osman Nuri topbaш. Osmanlы.

Sяh. 182.) xalq arasыnda hяlя dя

iшlяnmяkdяdir. Sultan Sцleyman Qanuni "Muhibbi" tяxяllцsц ilя шeirlяr yazmышdыr.

Onun bюyцk hяcmdя divanы

bir saаt gibi.

Saltanat dedikleri ancak cihan gavgasыdыr.

Olmaya baht u saаdet dцnyada vahdet gibi. ...............

Ger huzцr etmek dilersen, ey Muhibbi, fariь ol.

Olmaya vahdet makamы kцшe-i цzlet gibi.

(Bax. Ahmet Kabak-lы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 638.) vardыr. Divanыndakы qяzяllяrinin sayы 3.000-я (Bax. Osman Nuri topbaш. Osmanlы. Sяh.

183.) yaxыndыr. Шah Tяhmasib

(Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c.sяh.638.; Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. sяh.97.

Qeyd: Чox tяяssцflяr olsun ki, gюstяrilяn яdяbiyyatlarda beytlяrin ardыcыllыьы eyni deyildir.)

Heyяt. Dilimiz, яdяbiyyatыmыz vя kimliyimiz uьrunda. sяh. 251.) yazыrdы-

1544-cц ildя Шah Ы Tяhmasibin Шirvan юlkяsindя fяrmandar olan qardaшы Alkas Mirzя Dяшt-i qыpчaq tяrяfdяn

vя Sцleyman Qanuni birbirinin шeirinя nяzirя (Cavad lar.

Bиgцnаhыm, Hak bilir, devletli sultanыm baba!

Hakteаlа kim, cihаnыn шahы etmiшdir seni. Юldцrцp ben kulunu, gцldцrme Шahыm, dцшmeni.

Gюzlerim nуri oьullarыmdan ayыrma beni.

Bиgцnаhыm, Hak bilir, devletli sultanыm baba!

Kanуnи'den Bаyezиd'de Ey demаdem mazhar-i tuьyan-i isyanыm oьul!

Takmayan boynuna hergiz tavk-ifermanыm oьul!

Ben kыyarmыyыm sana, ey Bаyezиd Hаnыm oьul!

"Bigцnahыm" dime bari, tevbe kыl, canыm oьul!

Avniya, Zаl-i zamanыn mяkrinя aldanma var...

Kim zenаnыn cevrini чekmek gelir merdаne gцc.

Tutalыm ki, iki elin baшtan-baшa kanda ola.

Sen ki, istiьfаr edirsen, biz de affetsek, nola?

Bаyezиd'im, suчunu baьышlarыm, gelsen yola.

"Bigцnahыm" dime bari, tevbe kыl, canыm oьul!

(Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. Sяh. 550-551.)

(Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 639-640..)

Gюrsek ol gonce-lebi чаk-i giriban iderцz.

Gцl yцzцn yаdыna bцlbцl gibi efqan iderцz.

25 sentyabr 1561-ci ildя Шahzadя Bяyazidi Sяlim xanыn elчilяrinя tяhvil verdilяr.

Onu Osmanlыda dюrd uшaьы ilя birlikdя (Bax. Mehmed Solak-zadя.

Tarix. Sяh. 53-61.) qяtl etdilяr.

Haste dil kapuna varsa, n'ola timar ister.

Yine bu derde anun derdine dermа iderцz. ...............

Avniya, gerчi юlцm dцnyаda mцшkцl iшdir ...

Gamze-i dilber ile biz anы аsаn iderцz.

XЫX. Sultan ЫЫ Sяlim. (tяv.1534. hak.1566-1574) O, "Selim" adыyla шeirlяr yazmышdыr.

Beyt Biz bцlbцl-i muhrиk dem-gцlzаr-i firаkыz. Аteш kesilir geчse sabа gцlшenimizden.

(Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c.sяh.92.)

VЫ. Sultan ЫЫ Bayazed.

(tяv. 1447. hak. 1481-1512) ЫЫ Bayezid "Adlы" tяxяllцs ilя tanыnыrdы. O, hяm dя bяstяkar, шair vя xяttat (Bax. Osman Nuri topbaш. Osmanlы.sяh.134-135.) idi. Иy felek, daim beni sen nа-murаd itmek neden?

Beni gam-gin eyleyцp aьyаri шаd itmek neden?

Dаd elinden, iy felek, her gцn bana cevr eyleyцp Ol rakыb-i kаfire ad ile dаd itmek neden? ...............

Ni'met-i vasli felek virцp rakыbe zehrinцn...

Kаsesini pцr idцp Adlы'ye zаd itmek neden?

(Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c.sяh.93.)

Hudaya, hudalыk sana yaraшыr.

Nitekim, gedаlыk bana yaraшыr.

(Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы.ЫЫ c.sяh.555.)

VЫЫ. Sultan Sяlim Yavuz. (tяv. 1470. Hak. 1512-

1520). Dцnyanыn яn bюyцk cahangirlяrindяn biri olan Sultan Sяlim Yavuz "Selimi" tяxяllцsцndяn istifadя etmiшdir. O, tцrkcя шeirlяrindяn яlavя farsca divanы da olan tцrk padшahыdыr. Onun mяьlub etdiyi Шah Иsmayыl da "Hяtay и" tяxяllцsц ilя (Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh.636.) шeirlяr yazыrdы.

Beyt Milletimde ayrыlыk ve tefrika endiшesi

Qяzяl Yцzцnden zцlfц sцr, keшf-i nikab et.

Cemаlыn mihr ц mahыn bи-hicab et.

Sultan Сцлейман Гануни Qitя Merdцm-i dideme bilmem ne fцsun etdi felek ...

Giryemi kыldы fцzun, eшkimi hуn etti felek. Шиrler pence-i kahrыmda olurken lerzan, Beni bir gюzleri аhуya zebуn etti felek.

Qяzяl Benim шol dilber-i rа'nа habib-i gцl-izarыmdыr.

Enisim, mu'nisim, yаrыm, azizim, gamgцzаrыmdыr.

Edirne'm, hem Sitanbul'um, Kalata'm, Bursa'm, Engцr'цm...

Sinob'um, Kayser-i Rum'um, acaib шehriyаrыmdыr. Иrak'ыm, hem Sfehan'ыm, Dыmышk'ыm, Bosna-bazarыm...

Benim Чin ile Mачыnыm, Cezire'm, Sebz-var'ыmdыr. Шikeste beste derviшidilшikestim, Selim шаhыm...

Habibin vasfыnы yazmak benim dцnyada kаrыmdыr.

(Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 636-637.)

VЫЫЫ. Sultan Sцleyman Qanuni (tяv.1494/1495.

Sultan ЫЫ Сялим

Vaxtы ilя M.Fцzuli Sultan Sцleyman Qanuni tяrяfindяn tяyin edilяn doqquz aьcanы ala bilmяsя dя, onu "Bir karыncayы bile incitmekten чekinecek kadar mцkemmel bir mаnevи terbiyeden geчmiш" bir шяxsiyyяt" kimi tяqdim edirlяr: - Bir gцn Kаnуni Sultan Sцleyman sarayыn bahчesinde armut aьaclarыnы kurutan karыncalarыn юldцrцlebilmesi iчin Шeyhulislam Ebussuцd Efendi'den aшaьыdakы beytle fetvа istedi: Dirahta ger ziyan etse karыnca Zararы varmыdыr аnы kыrыnca? ... Ebussuцd Efendi ... шюyle cavab verdi: Yarыn Hakk'ыn dиvanыna varыnca Sцleyman'dan hakkыn alыr karыnca.

(Bax.Osman Nuri topbaш.

Osmanlы. Sяh. 179.)

Qяzяl Halk iчinde mu'teber bir nesne yok devlet gibi.

Olmaya devlet cihanda bir nefes sihhat gibi.

Olsa kumlar saьышыnca юmrцne hadd ц aded Gelmeye bu шiшe-i чerh iчre

Krыma, oradan da Osmanlыya qaчыb getdi. Onu osmanlы sarayыnda tяntяnя ilя qarшыladыlar.

Ondan Sяfяvilяrя qarшы istifadя etdilяr. 1548-ci ildя Tяhmasibin adamlarы tяrяfindяn юzц aьыrlыqda qыzыl bahasыna (Bax. Mehmed Solak-zadя. Tarix. sяh. 41-45.) яlя keчirildi. 1559-cu ildя isя Qanuninin oьlu шahzadя Sultan Bяyazid 12.000 яsgяrlяr Rяvan tяrяfdяn Sяfяvilяrя keчdi. Sяfяvilяr bunu Alkas Mirzяyя яvяz kimi qiymяtlяndirdilяr. Шah Ы Tяhmasiblя 25 noyabr 1559-cu ildя ata-oьul kimi qucaqlaшыb юpцшdцlяr. Lakin bir azdan Tяhmasiblя onun arasыnы vurdular. 14 fevral 1560-cы ildя Tяhmasibin adamlarы onu hябs etdilяr. Шahzadя Bяyazid "Шаhи" tяxяllцsц ilя шeirlяr (Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh. 639.) yazыrdы. Son mяktubla-

rыnda Шahzadя Bяyazid dя atasыndan baьышlanmasыnы rica edirdi.

Bаyezиd'den Kanуnи'ye

Ey serаser аleme sultan Sцleymanыm baba!

Tende cаnыm, cаnыmыn iчinde cаnаnыm baba!

Bаyezиd'ine kыyar mыsыn benim canыm baba!

Nazar kыl чeшm-i mestаnыnla bir dem.

Bana gel шevk ile, mest-i harab et.

Lebin emsem, olurmu hasta, cаnа?

Tabиbim gel, mцrцvvet kыl, cevab et.

(Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы.ЫЫ c.sяh.643.)

X. Sultan ЫЫЫ Murad.

(Tяv.1546. Hak.1574-1595) O, Sultan ЫЫ Sяlimin oьludur. "Murаdи" tяxяllцsц ilя yazmышdыr.

Onun tяsяvvцfя dayanan divanыndan яlavя "Esrаrnаme" vя "Fцtihаt-цs Siyаm" adlы daha iki яsяri dя vardыr.

Kim ne dersя-desin, ol шаhi cihаnы severim.

Her kimi kюnlцm dilerse, ben anы severim.

Her kadeh baшыna bir bцse alыrmыш" der imiш.

Sюylesцn sаki, bunun gibi yalanы severim.

Mцtvellisi midir kюnlцmцn aьyar benim?

Kimi sevme der ise, nisbetenanы severim.

(Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫ c. sяh.644.)

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

Ящсян РЯЩМАНЛЫ, мусиги тядгигатчысы, сянятшцнаслыг цзря фялсяфя доктору Иfaчыlыq sяnяtimzin ayaq tutub yerimяsindя misilsiz xidmяtlяri olan sяnяtkarlar юz adlarыnы musiqi mяdяniyyяti tarixinя yazыblar. Zяngin, hяmiшяyaшar, чoxjanrlы musiqimizя canы-dildяn, sяdaqяtlя xidmяt edяn bюyцk sяnяt adamlarыnыn izini tutub gяlяnlяr, яnяnяlяrя sadiq qalanlar da чox iш gюrmцш, юz sюzцnц demiш, zяngin fяaliyyяtlяri ilя musiqi xяzinяmizя юz tюhfяlяrini vermiшlяr. Bu sыrada xanяndяlяr, insturmental ifaчыlar, bяstяkarlar чox dяyяrli yaradыcыlыq yolu keчmiшlяr. Иnstrumental ifaчыlыq sяnяtimizя 150 ilя yaxыndыr ki, daxil olan qarmon sяnяti bu gцnя qяdяr addыmladыqca daim inkiшaf tapыb vя layiqli nцmayяndяlяrini yetirib. Hяr bir ifaчы юzцnяmяxsus, bяnzяrsiz sяnяti ilя qarmonu xalqыmыzыn ruhu ilя doьmalaшdыrыb, el-oba шяnliklяrindя, toy-bцsatda, konsertlяrdя sяslяndirяrяk istяr solo чalьыlar, istяr ansambllar, mцxtяlif qruplar tяrkibindя gюzяl, qяlboxшayan ifalarы ilя zюvq yaratmыш, xanяndяlяri ustalыqla mцшayiяt etmiш, bundan яlavя шux, oynaq rяqs havalarыna meydan vermiшlяr. Azяrbaycan qarmon sяnяti bu gцn dя inkiшafda, zяnginlяшmяkdя, xalq tяrяfindяn sevilmяkdя, юz ustadlarыnы vя gяnc ifaчыlarы yetirmяkdяdir. Belя ustad qarmonчalanlar Bakыda vя Azяrbaycanыn hяr yerindя fяaliyяtdяdirlяr. Шяki dя bцtцn dюvrlяrdя юz mahirlяrini, ustadlarыnы yetirib. Elя isя onlardan biri haqqыnda sюhbяt aчaq: Zair Veysяl oьlu Mustafayev 1949-cu il iyunun 1-dя fцsцnkar gюzяlliyi ilя seчilяn, qяdim tarixя malik olan, dцnya xalqlarыnы heyran qoyan Шяki шяhяrindя doьulub. Яvvяl dцnyaya gюz aчdыьы mяhяllяdя, boy atdыqca doьma шяhяrin hяr yerindя gяzib dolanыb, qaчыb yцrцyцb. Bu gюzяl mяkanыn hяr qarышы, gюzяlliyi, tarixiliyi onun beyninя, zehninя, fikir vя dцшцncяsinя hopub, qяlbindя nяьmяlяrя dюnцb, dilindя шirinшirin sяslяnib vя sonralar hяyatыnыn zяngin, яtirli musiqi чяlяnginя чevrilib. O, maraqlы, zяhmяt dolu hяyat vя yaradыcы юmцr yaшayыb. Elя bu oчerki oxuyan hяr bir kяs цчцn fikirlяrimiz юz tяsdiqini tapacaqdыr.

Zair doьma шяhяrdяki 11 saylы цmцmtяhsil mяktяbdя VЫЫЫ sinfi bitirib vя 1968-ci ildя Шяki Pedaqoji Mяktяbini yцksяk nailiyyяtlя baшa vurub. 1975-ci ildя Azяrbaycan Politexnik Иnstitutunun memarlыq fakцltяsini bitirib.

Qeyd olunmalыdыr ki, Zair uшaqlыq чaьlarыndan istedadы ilя yaшыdlarыndan seчilir, qohum-qonшularыn, mяktяb kollektivinin nяzяrdiqqяtini cяlb edirdi. O, yaxшы qarmon чalыrdы. Qarmon чalmaьы юzц юyrяnmiшdi. Tяbii ki, bu iшdя aшыbdaшan istedadы, sonsuz hяvяsi, musiqiyя bюyцk maraьы vя inadkarlыьы ona stimul vermiшdi. Az vaxtda чox шeyi mяnimsяmiшdi, Шяki toylarыndan radiodan, qrammafon vallarыndan eшitdiyi, televiziyadan seyr edib dinlяdiyi bцtцn qarmon ifalarы onun цчцn tяdris vяsaiti, юrnяk, nцmunя idi. Z.Mustafayev, Teyyub Dяmirov, Mяmmяdaьa Aьayev, Qыzxanыm Dadaшova, Abbas Abbasov, Иsfяndiyar Coшqun, Zakir Mirzяyev, Avtandil Иsrafilov, Hяmid Haqverdiyev vя baшqa qarmonчalanlarыn ifalarыndan layiqincя bяhrяlяnmiшdi. Bцtцn bunlardan яlavя o, Zakir vя Avtandilin maqnitofon lentlяrinя toplanmыш ifalarыna daha dяrin maraq vя mяhяbbяtlя yanaшmыш, чox dinlяmiш vя belя sяnяtkarlarыn texniki imkanlы, o dюvr цчцn mцasir sяpgilяrini, yeni цslubu чox gюzяl mяnimsяmiшdi. Azяrbaycan qarmon sяnяtinin zяnginчalarlы, ecazkar sяsi, tяsirli ifa formasы, mяxsusi texniki цslubu, tembr xцsusiyyяtlяri, xalq чalьы alяtlяri ilя uyuшmasы, hяmahяng sяslяnmяsi, bu alяtlя muьamlarыn bяr-bяzяklяrlя, melizmlя ifasы aьlы kяsяndяn Zairi юzцnя cяlb etmiшdi. Mцkяmmяl sяnяt alяminя qяdяm qoyandan, bu iшdя юzцnц dяrk edяndяn, tanыyandan, mцяyyяn arxayыnlыq tapan andan, Z.Mustafyev Azяrbaycan qaрmonuna mяxsus bцtцn elementlяri, incяliklяri, dяyяrlяri юz ifasыna, цslubuna qataraq hяqiqi sяnяt yolu-

№ 2 (172), Феврал 2019

Иfaчы, pedaqoq, yaradыcы insan na чыxdы.

Z.Mustafayev 1966-1970ci illяrdя Шяki шяhяr Mяdяniyyяt Evindя, Pioner vя Mяktяblilяr Evindя (hazыrda Uшaq vя Gяnclяrin Yaradыcыlыq Mяrkяzi) qarmon dяrnяyinin rяhbяri olmuшdur. O, 1975-1981-ci illяrdя Шяki Иpяk Kombinatыnda mцhяndis-memar iшlяmiшdir. Bakыda tяhsil alыb qayыdandan sonra, bu iшdя чalышmaьыna baxmayar, Шяkidя o, daha geniш, яhatяli ifaчыlыq fяaliyyяti ilя mяшьul olurdu. Konsertlяrdя, toylarda чыxышlar necя gюzяl, rяngarяng, цrяkaчan, dяyяrli vя insanlara sevinc baьышlayan idi. Qarmon ifaчыlыьы maddi, mяnяvi dayaq olmaqla bяrabяr, hяmdя ona dost-tanыш qazandыrmыш, bюyцk nцfuz gяtirmiшdi.

"Zirvя" instrumental ansamblынda чalышmaьы Z.Mustafayevя nяinki Шяkidя, hяtta regionda, Azяrbaycanыn чox yerlяrindя ifaчыlыq bacarыьыnы, yaradыcыlыьыnы, sяnяt istяklяrini hяyata keчirmяk цчцn mцnbit шяrait vя imkan yaratmышdы. Tяbii ki, ansambl цzvlяrinin gяnclяrdяn ibarяt olmasы, yeni repertuar, mцasir sяpgi vя bцtцnlцkdя isя cavanlыq eшqi ilя yaшayыb-yaratmaq mцhцm rol oynayыrdы. Цmumiyyяtlя Z.Mustafayev yalnыz solist kimi deyil, яsl ansambl musiqiчisi kimi yetiшmiшdir.

Bu bir faktdыr ki, ansambl, orkestr musiqiчisi kimi чalышmaq solist olmaqdan чяtindir.

1976-cы ildя Шяkidя baxышmцsabiqя keчirilirdi. Mцnsiflяr heyяtinin tяrkibindя gюrkяmli aktyor, xalq artisti Mяlik Dadaшov, Шяki rayon PK-nыn ЫЫ katibi Яnvяr Nяzяrli dя var idi. Z.Mustafayev orada юzцnцn bяstяlяdiyi rяqs havasыnы da ifa etmiшdi.

Melodiya чoxunun vя hяmчinin M.Dadaшovun da xoшuna gяlmiшdi.

O, Zairя melodiyanыn adыnы "Шяki rяqsi" qoymasыnы tюvsiyя etmiшdi.

Zair hяmin fikri bяyяnmiшdi. Zairin 1999-cu ildя araya-яrsяyя gяlяn mяcmuяsindя юz yerini tutan "Шяki rяqsi" elя hяmin havadыr.

Z.Mustafayev цzvц olduьu ansambllarыn tяrkibindя 1968-71-72 vя 1978-ci ilлярdя SSRИ mяkanыnda keчirilяn baxыш-mцsabiqяlяrdя, konsertlяrdя, 1995-96-cы illяrdя Tцrkiyяdя dцzяnlяnяn festivallarda iшrirak edяrяk fяxri fяrmanlar, diplomlar almышdыr. O, 1971-73-cц illяrdя Politexnik Иnstitutda tarzяn, dirijor, bяstяkar Nяriman Яzimovun rяhbяrlik etdiyi xalq чalьы alяtlяri ansamblыnыn qarmonчalanы kimi, tяdris mцяssisяsinin юzцndя vя digяr yerlяrdя keчirilяn tяdbirlяrdя, bayram konsertlяrindя, televiziyaда чыхыш етмиш vя geniш auditoriyada tanыnmышdыr.

Z.Mustafayev tяhsil aldыьы ali mяktяbin ansamblы ilя Юzbяkistanыn paytaxtы Daшkяnddя "Taш PИ-71" festivalыnda, 1972-ci ildя SSRИ-nin 50 illiyinя hяsr olunmuш Цmumittifaq Televiziya Fеstivalыnda uьurlu чыxышlarыn iшtirakчыsы olmuшdur. Bu konsertlяr o zaman mяrkяzi televiziya vasitяsilя SSRИ-nin ucqarlarыna qяdяr hяr yerя yayыmlanmышdы. Ali mяktяbdя o, gюrkяmli xoreoqraf, rяqs sяnяtimizin nadir incisi vя dяrin bilicisi Яlibaba Abdullayevin (19151980) rяhbяrlik etdiyi tяlяbяlяrdяn ibarяt юzfяaliyyяt rяqs ansamblыnыn da qarmonчalanы idi, mцntяzяm mяшqlяrdя olur vя konsertlяrdя яsl mцшayiяtчi kimi юzцnц doьruldurdu.

Z.Mustafayev institutun rяqs vя xalq чalьы alяtlяri ansambllarыnыn tяrkibindя 1972-ci ildя Sovet dюvlяtinin kosmonaftlarыnы hazыrlayan Bauman adыna Moskva Ali Texniki Mяktяbdя (MVTU) verilяn mюhtяшяm konsertin dя iшtirakчыsы olmuшdur.

Z.Mustafayev 1978-1980ci illяrdя "Zirvя" xalq instrumental ansambl ilя Шяkidя, яtraf yerlяrdя, Azяrbaycan televiziyasыnыn "Gяnclik estradasы" adlы veriliшindя mцntяzяm cыxыш etmiш vя qalib olmuшdur.

1993-cц il noyabrыn 3-dя Шяkidя Яlяsgяr Abdullayevin (Шяkili Яlяsgяr) xatirяsinя hяsr olunmuш festival keчirilirdi. Bakыdan bura adlыsanlы muьam ustalarыndan gяnc ifaчыlara qяdяr bюyцk bir heyяt gяlmiшdi. Z.Mustafayev hяmin tяdbir цчцn "Rahab" muьamыnы hazыrlamыш vя ustad xanяndяnin xatirяsinя hяsr etmяk istяmiшdi. Belя ki, ustad xanяndя Шяkili Яlяsgяr (1866-1929) XX яsrin яvvяllяrindя qrammafon vallarы цчцn bяnzяrsiz "Rahab" oxuyub.

Zair юz чыxышыna qяdяr olan

qыsa zaman яrzindя sяhnя arxasыnda, harada imkan varsa, orada "Rahab" цzяrindя mяшq edirdi. Bu qяdяr muьam ifaчыlarы arasыnda bir qarmonчalanыn чыxышы necя olacaq, necя tяsir baьышlayacaq, hansы mцnasibяtlя qarшыlanacaq kimin цчцn maraq dairяsinя daxil idisя, kimlяr tяrяfindяnsя etinasыzlыq var idi.

Zairin sюylяdiklяrindяn: "Hяhayяt mяnim чыxышыm elan olundu. Bu zaman sяhnяnin kulislяri tяrяfdя heч kяs yox idi. Mяn "Rahabы" bцtцn шюbяlяrilя - "Яmiri", "Rahab", Шikяsteyi-fars", "Mцbяrriqя", "Яraq", "Qяrai", "Mяsihi" vя "Rahaba ayaq (muьama sonluq)" verib sяhnяdяn чыxmaq istяdikdя, ustad xanяndя, xalq artisti Arif Babayev vя bюyцk bir qrupdan ibarяt sяnяtkarlarыn sяhnя giriшinя toplanaraq mяni dinlяdiklяrinin шahidi oldum. Arif mцяllim mяnя яl verяrяk: - Saь ol, ay qardaш, qarmonu belя чalarlar-demяsi mяni fяrяhlяndirdi. Tяbii ki,mяn dя

ci ildяn Шяki Musiqi Kollecindя qarmon ixtisasы цzrя dяrs deyir.

1999-cu ildя Sumqayыt Musiqi Texnikumunun, Mяdяniyyяt vя Иncяsяnяt Universitetinin mцяllimi Natiq Rяsulov (1952-2000) ona xalq rяqs havalarыnы nota kючцrцb mяcmuя halыnda nяшr etdirmяyi tюcsiyя edir. Zair mцяllim яvvяl tяrяddцd etsя dя, razыlaшыr. Bir neчя aylыq gяrgin iшlяrdяn sonra Z.Mustafayevin onu xalq rяqs havalarыndan, beшi isя юzцnцn bяstяlяdiyi melodiyalardan iarяt "Azяrbaycan xalq rяqslяri" adlы mяcmuя N.Rяsulovun redaktorluьu ilя qarmon ixtisasы цчцn dяrs vяsaiti kimi чap olunaraq юlkяmizdя yayыlmышdыr. Mяcmuяyя gюrkяmli bяstяkar, xalq artisti, professor Sцleyman Яlяsgяrov (1924-2000) юn sюz yazmышdыr. Mяcmuя чap olunandan sonra onunla tanыш olan, Sankt-Peterburq Pedaqoji Akademiyasыnыn professoru, elmlяr doktoru, Шяki torpaьыnыn yetirmяsi Faiq Чяlяbi "Xalq"

юz nюvbяmdя bu bюyцk xanяndяyя tяшяkkцrцmц bildirdim".

Konsertdяn sonra aparыcы Vaqif Kяrimov Zair mцяllimя belя bir mяsяlяni danышmышdы ki, mцnsiflяr щейятиндя яylяшяn ustad xanяndя, яmяkdar mцяllim Nяriman Яliyev (1930-1998) "Rahab" oxumalы idi. O, deyib ki, bu oьlan "Rahabы" hяm чaldы, hяm dя oxudu, daha mяnim чыxышыma ehtiyac yoxdur.

Haшiyя: "Mяqalя mцяllifi, qarmon sяnяtinin tяdqqatчыsы kimi bildirirяm ki, Zair sыradan bir musiqiчi deyil, чox bюyцk sяnяtkardыr. Mяn onun ifalarыnы Иnternetin "Youtub" proqramы vasitяsilя dinlяmiш, araшdыrmыш, bяyяnmiш, bюyцk zюvq almыш vя dяyяrlяnidirmiшяm. Onun bцtцn ifalarыnda qarmon sяnяtinя xas xцsusiyyяtlяr, bяdii boyalar, incя zюvqlц nцanslar, dяrin hiss vя duyьular, yцksяk texniki imkan, bяrbяzяkli, naxышlы, шirin xallar, melizmlяr, barmaq oynatmalarы, qrifdя sяrbяst gяziшmяk, maraqlы improvizяlяr, forte-piano, bюyцk tяsir gцcцnя malik sяslяnmя vя цmumiyyяtlя bцtюvlцk var. Keчmiш vя mцasir qarmon ifaчыlыьыna aid nя varsa, Zairin ifasыnda юzцnц ehtiva edir. Onun цrяkli чalьыsыnda "Baytaы-Шiraz" da, "Segah" da, "Hцmayun" da doьru, dцzgцn, zяngin boyalarla юz юzцnц gюstяrir vя dinlяyiciyя zюvq bяxш edir".

Z.Mustfayev musiqidя yalnыz ifaчы kimi deyil, qarmonun tяdrisindя dя seчilmiш, mцhцm iшlяr gюrmцш, yaxшы tяlяbяlяr yetiшdirmiш vя dяrs vяsaitlяri hazыrlayыb ortaya qoymuшdur. O, 1980-

vя "Шяki" qяzetlяrindя "Gяrяkli mяcmuя" adlы mяqalя ilя fikir bildirmiш vя чox yцksяk dяyяr vermiшdir. Zair mцяllimin bu iшi qarmon ifaчыlыьы sяnяtindя vя onun tяdrisindя nadir hadisя idi. Belя ki, o zamana qяdяr heч bir qarmon ifaчыsы юzц юz bяstяlяrini nota kючцrцb vяsait halыna gяtirmяmiшdi. Buna qяdяr qarmonчalanlarыn bяstяlяrinin nяшr olunan mяcmuяlяri bunlardыr: 1. Mяmmяdaьa Aьayev "10 rяqs". Bakы, 1960, fortepiano цчцn iшlяyяni T.Quluyev. 2. Teyyub Dяmirov "Rяnglяr vя rяqslяr". Bakы, 1961, fortepiano цчцn iшlяyяni R.Rцstяmov.

2007-ci ildя Z.Mustafayev yeni bir layihя цzяrindя iшlяmяyя baшlayыr. Mяшhur qarmon ifaчыsы, xalq artisti Avtandil Иsrafilovun yaratdыьы vя ifa edib qrammafon vallarыna, radio fonduna, disklяrя yazdыrdыьы rяqs melodiyalarыnы nota almaq qяrarыna gяlir. On beш melodiyanыn яl yazmasы hazыr olandan sonra Zair mцяllim A.Иsrafilovun mяnzilinя gяlib onunla gюrцшяrяk fikir mцbadilяsi aparыr vя yazdыьы notlarы qarmonda ifa edяrяk onun mцsbяt rяyini, razыlыьыnы alыr.

Bu iшlя baьlы Zair mцяllim yeddi ay яvvяl kompцterdя not yazmaq цчцn proqramы da юyrяnir.

Onun "Avtandil Иsrafilov-Rяqslяr" mяcmuяsi 2012-ci ildя iшыq цzц gюrцr vя "Space" telekanalыnыn "Virtuoz" proqramыnыn 9 may yayыmыnda tяqdim olunur. Иfaчыlыьы яrzindя Z.Mustafayev adlы-sanlы, шюhrяtli mцьяnnilяri, musiqiчilяri mцшayiяt etmiшdir.

Z.Mustafyev yaradыcы sяnяtkardыr. Onun 20-я qяdяr melo-

diyasы vardыr. Bunlarыn hяr biri xalq musiqimizdяn qidalanan, muьamlardan qaynaqlanan, istedadlы bir soydaшыmыzыn sяnяt чeшmяsindяn sцzцlцb gяlяn, ecazkar Azяrbaycan qarmon sяnяtinin zяnginliklяrini юzцndя яsk etdirяn, ruhumuzla doьmalaшan musiqi nцmunяlяridir. O, hяlя dя чalышmaqda, axtarышlarda, arayыb tapdыqlarыnы юz yaradыcыlыq sцzgяcindяn keчirmяkdя, цzяrindя dяrindяn dцшцnцb-daшыnыb son, doьru mяxrяcя gяlяrяk mцsiqi ictimaiyyяtinя tяqdim etmяk яzmindяdir. Arzular, цmidlяr, istяklяr чoxdur, hяlя чox шey цzяrindя iшlяmяk vя nailiyyяtlяr etmяk mцmkцndцr. Vя Z.Mustafayevin bцtцn bunlara xidmяt etmяyя, geniш yaradыcыlыq fяaliyyяtinя baш vurmaьa, qarmon ixtisasыnыn inkiшafыna, yeni vяsaitlяr hazыrlayыb ortaya qoymaьa, ifaчыlыьa юz tюhfяsini vermяyя potensial imkanы, hяvяsi vя qцdrяti vardыr. Чox gцman ki, neчя illяrdir цzяrindя iшlяyib чapa hazыladыьы яsяrlяri yaxыn zamanlarda gюrяcяyik. Yaшыnыn bu mцdrik, юmrцn samballы, lяngяrli vaxtыnda onun sюnmяyяn, billurlaшan istedadы, iшgцzarlыьы vя zяhmяtsevяrliyi ona yaradыcыlыq iшlяrini davam etmяyя imkan verir, tяki Allah izn versin.

Zair mцяllim чoxdan gюzlяdiyimiz чon dяrяcя bюyцk яhяmiyyяtя malik bir iшi yekunlaшdыraraq чapa hazыrlayыr. Bu "Fortepiano ilя qarmon цчцn pyeslяr mяcmuяsidir. Mяcmuяyя 7 pyes vя 1 etцd daxildir. Maraqlы burasыdыr ki, bu яsяrlяrin hяr biri Z.Mustafayevin qarmon цчцn bяstяlяyib hazыrladыьыdыr. Fortepiano partiyalarыnы da o юzц iшlяmiшdir. Bцtцn bu iшlяr bir daha onun geniш yaradыcыlыьa malik olmasыndan, sяnяtя sevgili mцnasibяtindяn, qarmon ixtisasыna sыx baьlыlыьыndan vя peшя vurьunluьundan xяbяr verir. Ali vя orta ixtisas tяdris ocaqlarы, uшaq musiqi vя incяsяnяt mяktяblяri nяzяrdя tutulan mяcmuя "Qoшa чinar" adlanыr.

Oradakы яsяrlяr bunlardыr: "Qoшa чinar" (yalnыz яsяrin юzц, ЫЫ variant muьam ifasы ilя), "Яsgяri" - marш tempindя, hяm muьam ifasы ilя, hяm dя muьamsыz), "Mяnzяrя", "Rяqskompozisiya", "Yaьыш", "Иpяk yolu", "Kюnцl nяьmяsi" vя "Etцd".

O da qeyd olunmalыdыr ki, "Qoшa чinar" vя "Яsgяri" Z.Mustafayevin ifasыnda, 1992-ci ildя Azяrbaycan milli radiosunun fonduna qяbul olunmuш, mцяyyяn mцddяt яrzindя konsert proqramlarыna daxil edilяrяk dinlяyici ixtiyarыna verilmiшdir. Gюrцndцyц kimi, mцяllif indi onlarы notlaшdыrыb fortepiano mцшayiяti ilя iшlяyяrяk tяdris цчцn hazыrlamышdыr. Zair "Qoшa чinar"ы 2016-cы ildя Шяkidя, Karvansarada keчirilяn tяdbirdя xalq artisti, Bяstяkarlar Иttifaqыnыn sяdri Firяngiz Яlizadя vя onun яtrafыndakыlar цчцn ifa etdikdя, bюyцk maraьa sяbяb olmuшdu. 2018-ci ildя Шяkinin "Marxal" istirahяt zonasыnda xarici юlkяlяrdяn dяvяt olunmuш musiqiшцnas, sяnяtшцnas alimlяrin, jurnalistlяrin iшtirakы ilя keчirilяn simpoziumda Zair mцяllim daha bir maraqlы iшi ortaya qoymuшdu. O, юzцnцn "Иpяk yolu" instrumental яsяrinin not vя kюmpцterlы sяslяnmя variantыnы tяdbir iшtirakчыlarыna tяqdim etmiш vя alqышlar qazanmышdы.

Haшiyя: "Mяn bu яsяri diqqяtlя dinlяdim, ruhumu oynatdы, hisslяrimя toxundu, hяqiqяtяn юz zяngin чalarlarы, melodik quruluшu, mяqam imkanlarы vя digяr xцsusiyyяtlяri ilя musiqiчi kimi mяni tam qane etdi. Hяqiqяtяn яla яsяrdir, kюmpцter proqramы ilя yazыlыb. Bu ifa, bu яsяr dцnya sяhnяlяrindя, festivallarda sяslяnяrяk uьur qazana vя mцяllifя bюyцk шюhrяt gяtirя bilяr.

Burada yцksяk peшяkarlыq vя bяstяkarlыq iшi var". Сон олараг гысаъа дейд едим ки, Z.Mustafayev qarmon sяnяtinin ustadы, aьsaqqalы, яsl nцmayяndяsi kimi bu ifaчыlыq sяnяtinin keшiyindяdir.

*** Редаксийадан: Шяки Бялядиййясинин коллективи, танынмыш гармончалан, устад сяняткар Заир Мустафайеви анадан олмасынын 70 иллик йубилейи мцнасибяти иля тябрик едир, она мющкэм ъан саьлыьы, йарадыъылыьында даща бюйцк уьурдар арзулайыр.

№ 2 (172), Феврал 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 15

DYP TЯHSИL MЦЯSSИSЯLЯRИNDЯ MAARИFLЯNDИRMЯ TЯDBИRLЯRИNИ DAVAM ETDИRИR Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru, polis baш leytenantы Tural Niftalыyevдян алдыьымыз мялумата эюря, uшaq vя yeniyetmяlяrin iшtirakы ilя baш verяn yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя profilaktiki tяdbirlяrin gцclяndirilmяsi, tяhlцkяsiz davranыш vяrdiшlяrinin aшыlanmasы vя tяdris prosesinin effektliyinin yцksяldilmяsinя dюvlяt yol polisinin kюmяyinin artыrыlmasы mяqsяdi ilя rayonun цmumtяhsil mцяssisяlяrindя maariflяndirmя tяdbirlяrini davam etdirir.

Nюvbяti tяdbir, 22 fevral 2019-cu il tarixdя Шяki шяhяri, 12 saylы tam orta mяktяbdя keчirilib.

Tяdbirdя, Шяki ШяhяrRayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru,

polis baш leytenantы Tural Niftalыyev, mяktяbin direktoru Nяzakяt Qяhrяmanzadя, digяr mцяllimlяr vя VЫЫ-XЫ sinif

шagirdlяri iшtirak ediblяr. Билдирилиб ки, рespublika яrazisindя, 2018-ci il яrzindя baш verяn цmumi yol-nяqliyyat hadisяlяrinin 47.5%-ni piyadalarыn vurulmasы ilя nяticяlяnяn yol-nяqliyyat hadisяlяrinin tяшkil etmяsi Daxili Ишlяr Nazirliyindя ciddi narahatчыlыq doьurub. Aparыlmыш tяhlillяr zamanы, yol-nяqliyyat hadisяlяrinin bяzilяrinin mяhz piyadanыn yol hяrяkяti qaydasыnы pozmasы sяbяbindяn baш vermяsinin mцяyyяn olunduьu, bu sяbяbdяn dя, tяhsil mцяssisяlяrindя maariflяndirmя tяdbirlяrinin aparыlmasыna zяrurяt yarandыьы хцсуси вурьуланыб.

Tяdbir zamanы, шagirdlяrя Yol Hяrяkяti Haqqыnda

Шimal-Qяrbi Azяrbaycanda tarixi abidяlяrin hяyяcanы...

Akif MЯММЯДЛИ, AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin elmi iшчisi, tarix цzrя fяsяfя doktoru.

Azяrbaycanыn Шimal-Qяrb bюlgяsindяki, xцsusilя Balakяn, Zaqatala vя Qax rayonlarы яrazisindяki qяdim tarixi abidяlяrimizin tяhdid altыndadыr desяk, yanыlmarыq. Чцnki, qonшu dюvlяtlяrdя Gцrcistan vя Rusiyada (Daьыstanda) bюlgяdяki qяdim tarixi abidяlяrimizlя baьlы elmi яsasы olmasa da, bizя problem yaradan, "цrяk bulandыran" яsяrlяr yazыlыr.

Gцrcцstanda Bonda Arvoledzenin, Иlya Adamianыn, Musxeleшvilinin, Daьыstanda Timur Aytberovun vя H.Qeniчutlinkinin mяtbuatda yayыmlanmыш mяqalяlяri vя яsяrlяri bunu demяyя яsas verir.

Yuxarыda adы чяkilяn mцяlliflяr Azяrbaycanыn шimal-qяrb bюlgяsindяki erkяn orta яsrlяrя aid Alban mяbяdlяrinin mяnsubiyyяtini dяyiшmяyя vя bunlarы da юnя чяkяrяk bizя qarшы яrazi iddiasы irяli sцrmяyя чalышыrlar. Qonшularыmыzы bu iшя hяvяslяndirяn яsas sяbяb, bizim bu bюlgяdяki tarixi abidяlяrяmizя gюstяrdiyimiz laqeydlikdir. Onlar xцsusilя bюlgяdяki xristian dюvrц abidяlяrinin tarixini vя mяnsubiyyяtini saxtalaшdыrmaьa чalышыrlar. Mяhz bunu nяzяrя alaraq, biz bюlgяdяki erkяn orta яsrlяrdяn, inkiшaf etmiш orta яsrlяrяdяk dюvrя aid xristian mяbяdlяrini yaxшы юyrяnmяli vя яhali arasыnda maariflяndirmя iшi aparmalыyыq.

Bu cцr tarixi saxtalaшdыrmaya mяruz qalan mяbяdlяrimizdяn birincisi mяшhur "Kцrmцk mяbяdi"dir.

Qaxda Kцrmцk чayыn sol sahilindя, daьыn sirtindя, qayanыn цstцndя eramыzыn Ы яsrindя inшa edilmiш "Ay mяbяdi"nin yerindя tikilib vя onun inшa tarixi цч mяrhяlяdяn keчib. Arxeoloq Vilayяt Quliyev vя Mahir Яfяndi burada qazыntы apararaq abidяnin inшa tarixini vя Alban mяbяdi olduьunu dяqiqlяшdirmiшlяr.

Hazыrda gюrdцyцmцз mяbяd isя XЫX яsrin 90-cы illяrindя ruslarыn zorakы xristianlaшdыrma dюvrцndя inшa edilib. Tяяssцf ki, bizim laqeydliyimiz цzцndяn 2004-cц ildя abidяnin gцrcцlяr tяrяfindяn restavrasiyasы zamanы abidя xeyli dяyiшdirilяrяk vя цzяrinя "gцrcц xaчы" qoyularaq "gцrcцlяшdirilib".

Qeyd etmяk yerinя dцшяr ki, Alban kilsяsi "Hяvari kilsяsi"dir. Чцnki, Albaniyada xristianlыq eramыzыn Ы яsrindя Иsa peyьяmbяrin шagirdlяri dюvrцndя (hяvarilяr, apostollar) yayыlmaьa baшlayыb. Mяrhum akademik Ziya Bцnyadov yazыrdы ki, еrmяni vя gцrcцlяr xristianlыьы albanlardan (bizdяn) 270 il sonra qяbul etmiшlяr. Tяяssцf ki, bu dюvrцn tarixi vя tarixi abidяlяri bizdя yaxшы юyrяnilmir. Qonшularыmыz da mяhz bu amili nяzяrя alaraq, hяrяkяt edirlяr. Яn qыsa zamanda bюlgяdяki tarixi abidяlяrimizin юyrяnilmяsindя, ona sahib чыxыlmasыnda tяшяbbцsц яlя almasaq, чox gec olacaq...

Bunu bir vяtяndaш, bir tяdqiqatчы alim kimi bildirmяyя юzцmя borc bilirяm.

Qanunun 40-cы maddяsi, piyadanыn vяzifяlяri barяdя яtraflы mяlumatlar verilib vя onlarы maraqlandыran suallar cavablandыrыlыb.

Piyadalarыn intizamыnыn artыrыlmasыna dair, maariflяndirmя tяdbirlяrinin rayonun bцtцn tяhsil mцяssisяlяrindя mцtяmadi olaraq davam etdirilяcяyi дя qeyd olunub.

Tяdbirin yekununda, mяktяbin direktoru Nяzakяt Qяhrяmanzadя, yol polisi tяrяfindяn keчirilяn bu cцr maariflяndirici tяdbirin bюyцk яhяmiyyяt kяsb etdiyini qeyd edяrяk, polis baш leytenantы Tural Niftalыyevя юz minnяtdarlыьыnы bildirib.

М.НЯБИБЯЙОВ

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Киш кянд сакини Мирзялийева Фяхриййя Алмяммяд гызынын адына верилмиш Хариъи паспорт итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Эюйбулаг кянд сакини Аьамирзяйев Малик Шащбан оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Баш Зяйзид кянд сакини Яширов Щябиллащ Камил оьлунун адына верилмиш Торпаьын мцлкиййятя верилмясиня даир Шящадятнамя (ЖН 483Э, КОД 40407018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр." Шяки району, Ъяфярабад кянд сакинляри Мяммядов Шабан Мащмуд оьлунун, Мяммядова Эцлчющря Рамазан гызынын, Мяммядов Азад Шабан оьлунун вя Мяммядова Рейщан Шабан гызынын адларына верилмиш Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН 0076, КОД 40411018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр."

Kцrmцk mяbяdi Balakяndя qяdim alban mяbяdlяrindяn Cicixana mяbяdi, Darvaz mяbяdi, Arыlыqbinя mяbяdi, Gяrяkli mяbяdi baxыmsыz vя diqqяtdяn kяnar durumdadыr. Ыki ildir ki, AMEA Arxeologiya vя Etnoqrafiya Иnstitutu Tцlц mяbяdindя arxeoloji qazыntы aparыlыr. Tяяssцf ki, nя mцvafiq qurumlar, nя dя tarix mцяllimlяri bu qazыntы ilя maraqlanmadы, яhali arasыnda maariflяndirmя iшi aparыlmadы. Qazыntы aparыlan sahя bюlgяdя arxeoloji turizmin inkiшafы цчцn чox uyьun , rayon mяrkяzinя yaxыn yerdяdir. Burada milli mяnяvi vя tarixi dяyяrlяrimizя sahib чыxmaqla, regionumuzun turizm potensialыnы daha da zяnginlяшdirmiш olarыq.

Шяки шящяри, С.М.Яфяндийев кцчяси, ев 1 цнванда йашайан Ъумайзадя Зяки Елман оьлунун адына верилмиш Щярби билет итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Зунуд кянд сакинляри Гарайев Ъумай Мустафа оьлунун, Гарайева Нателла Ялищейдяр гызынын, Гарайев Асиф Ъумай оьлунун, Гарайев Расиф Ъумай оьлунун вя Гарайев Васиф Ъумай оьлунун адларына верилмиш Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН 135, КОД 40415028) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, Баьбанлар кцчяси, ев 59 "Г", мянзил 33 цнванда йашайан Щямидов Илгар Илщам оьлунун адына верилмиш Щярби билет итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Баш Эюйнцк кянд сакини Гядиров Язямят Мещман оьлунун адына верилмиш Щярби билет итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 2 (172), Феврал 2019

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

Шяkiли sяnяtkarlar qяdim peшяlяri qoruyub saxlaйыблар Bir zamanlar Шяkidя xeyli sяnяtkar olmasыna baxmayaraq, bu gцn barmaqla sayыlacaq qяdяr dulusчu qalыb.

Шahpяri AББАСОВА, Sputnik Azяrbaycan Юtяn яsrlяrdяn bяri Шяkidя milli dяyяrlяrimizi tяbliь edяn qяdim xalq sяnяti nцmunяlяri inkiшaf edib, bu gцnцmцzя qяdяr gяlib чatыb. Шяki sяnяtkarlarы ata-babalarыndan qalan qяdim peшяlяri qoruyub saxlamaьы bacarыblar.

Bu dяfя qяdim шяhяrdя "Шюyцb oьullarы" kimi dя tanыnan, zamanыnda mяшhur dulusчu olan Шюyцb Mяmmяdovun oьlu Яhяd Mяmmяdovun emalatxanasыnda qonaq olduq. Hяmsюhbяtimiz Шяki шяhяrinin yuxarы, daьlыq яrazisindя yerlяшяn "Duluslar" mяhяllяsindя yaшayыr. Ящяд Mяmmяdov юz sяnяti haqqыnda danышarkяn bildirdi ki, dulusчuluq nяsildяnnяslя юtцrцlяn sяnяtdir: "Atam SSRИ Rяssamlar Иttifaqыnыn цzvц olub, Шяkidя dulusчu kimi чox tanыnыb. Babam Hяbibullah Mяmmяdov da, qardaшыm Azяrbaycan

Rяssamlar Иttifaqыnыn цzvц Hцmmяt Mяmmяdov da Шяkinin mяшhur dulusчusu olub".

Sяnяtkar юz юvladlarыna da bu peшяni sevdirmяyi bacarыb.

Babasыnыn adыnы daшыyan Шюyцb vя digяr юvladы Oruc da bu qяdim vя olduqca zяhmяt tяlяb edяn peшяni davam etdirir.

Qяhrяmanыmыzыn dediyinя gюrя, gюzlяrini aчыb, elя bu sexdя bюyцyцblяr: "Atam bizя юyrяdib, mяn dя, qardaшыm da юz юvladlarыmыza юyrяdirik. Чalышыrыq, sяnяt itib-batmasыn. Hяm dя bu, bizim "чюrяk tяknяmiz"dir. Yaxшы sяnяtkar olsalar, onlar da bu peшяdяn pul qazana bilяcяklяr".

Bir zamanlar Шяkidя xeyli sяnяtkar olmasыna baxmayaraq, bu gцn barmaqla sayыlacaq qяdяr dulusчu qalыb. Sяnяtkar bunun sяbяbinи belя изащ етди: "Qяdim peшяlяr zяhmяt tяlяb edir. Hяr adam da bu zяhmяtя qatlaшmaq istяmir. Цstяlik bu peшяlяr insanыn genindяn gяlir. Kяnar insana nя qяdяr юyrяtmяyя чalышsam da, o юyrяnя bilяr, amma davam edяcяyini dцшцnmцrяm. Elя buna gюrя dя tяlяbя gюtцrmцrяm".

O, qяdim peшяnin чяtinliyindяn dя danышdы: "Keyfiyyяtli saxsы qab hazыrlamaq цчцn gяrяk yaxшы material яldя edяsяn. Яvvяllяr torpaq-gil materialыnы Шяkinin daьlыq hissяlяrindяn tapmaq mцmkцn idi. Hяmin яrazilяr ящалийя верилдикдян sonra mяcburuq gedib Qяbяlяdяn torpaq gяtirяk".

Dulusчu saxsы qabыn hazыrlanma prosesindяn dя hяm danышdы, hяm dя canlы nцmayiш etdirdi. Bildirди ki, bu, bir neчя mяrhяlяdяn ibarяtdir: "Яvvяlcя gil яllя yaxшыca yoьurulur, sonra

kiчik kцndяlяrя ayrыlыr. Ayrыlmыш kцndяlяr elektron tяrяzidя юlчцlцr. Palчыq юlчцldцkdяn sonra kцndя ayaqla fыrladыlan чarxыn цzяrinя qoyulur. Ovucun vя яl barmaqlarыnыn kюmяyi ilя gil parчasы saxsы qaba чevirir.

Zюvqя uyьun olaraq bu qablara mцxtяlif forma verilir.

Hazыrlanmыш saxsы qablar bir neчя

Ustanыn sюzlяrinя gюrя, bazarda saxta dulus mallarыna da rast gяlinir: "Шяkidя hazыrlanan dulus qablarы fяrqlяnir. Bizim dulus qablarыmыz qыrmыzы olur. Alыcыlara mяslяhяt gюrцrяm ki, alan zaman qabыn cingiltisinя fikir versinlяr. Qaba чыrtma vurduqda cingiltisindяn onun necя mal olduьunu hiss edяcяklяr. Digяr bir

Yemяk hazыrlayыrыq, artыq qalanыnы soyuducuya qoyuruq. Sюzsцz ki, yemяk soyuducuda qalanda tяrkibi dяyiшir. Bu da sonradan xяstяliklяrя yol aчыr. Bizdяn яvvяlki nяsillяrin saьlam, uzunюmцrlц olmasыnыn яsas sяbяbi qidalanma vя tяmiz hava olub. Tяяssцf ki, 21-ci яsrin insanы hяr ikisindяn tяmiz havadan vя tяmiz qidadan

gцn qurudulduqdan sonra kцrяdя biшirilmяk цчцn yыьыlыr. Saxsы qablarы biшirmяk цcцn isя odundan istifadя olunur. Qablarыn biшirilmяsinя dя fikir vermяk lazыmdыr.

Oduna qяnaяt etsяk, qabыn юmrц az olacaq".

Qeyd edяk ki, sexdя tяkcя elektron tяrяzi mцasir texnikaya aiddir. Яvvяllяr kцndяlяr gюzяyarы юlчцlцrmцш. Elektron tяrяzidя isя bu daha tez baшa gяlir.

fяrq isя onun ucuzluьundadыr. Шяkidя hazыrlanan dulus qablarы o birilяrinя nisbяtяn baha olur. Sяliqяli iшlяnяrsя, bir dulus qabыnыn юmrц 15-20 ildir. Saxta dulus qablarы isя tez sыradan чыxыr".

Dulusчunun dediyinя gюrя, saxsы qablar hяm dя insanlarыn saьlamlыьыnы qoruyur: "Nя zaman ki, insanlar rahatlыьa qaчdы, xяstяliklяrin sayы artmaьa baшladы. Bu gцn xяstяliklяrin artmasыnыn яsas sяbяbi istifadя etdiyimiz qablarыn kimyяvi tяrkibidir.

mяhrumdur".

90-cы illяrin яvvяllяrindя юlkяdя yaшanan durьunluq Mяmmяdovlarыn da peшя fяaliyyяtinя tяsirsiz юtцшmяyib: "Hяmin dюvr bцtцn sahяlяrdя olduьu kimi bizim dя iшimizdя gerilяmя var idi. Яsas alыcыlarыmыz restoran iшчilяridir. Hяmin dюvrdя яksяr restoranlar baьlandыьыndan satыш da yox idi. Biz dя iшimizi mяcburяn dayandыrmalы olduq. Чox шцkцr ki, sonradan bu problem aradan qalxdы".

Чox oturmaq siqaret чяkmяkdяn daha tяhlцkяlidir Klivlend Klinikasы mцtяxяssislяrinin yeni geniш masшtablы elmi araшdыrmalarыnыn nяticяlяri oturaq iшdя чalышanlar цчцn цrяkaчan deyil.

Medicina.az xяbяr verir ki, Amerika Tibbi Jurnalыnda dяrc olunan mяqalяdя alimlяr 122 min pasiyentin testlяrini tяqdim ediblяr. Eksperimentdя hяmin insanlar 1991-ci ildяn 2014-cц ilя kimi il яrzindя 2-3 dяfя trenajorda testdяn keчiblяr.

Qaчыш trenajorunda pasiyentlяrin цrяk-damar, tяnяffцs sistemlяrinin mцvafiq tяzyiqя davamlыlыьы, orqanizmin aerob davamlыьы, yяni mцntяzяm ritmik tяzyiqя tab gяtirmяk gцcц yoxlanыlыb.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Ишtirakчыlar 5 qrupa bюlцnцб: 1. Elit (bura fiziki hazыrlыьы vя davamlыlыьы peшяkar idmanчыlarda olduьu kimi яn yцksяk olanlar дахил едилиб); 2. Yцksяk; 3.Оrta; 4. Ашaьы vя 5. Яn aшaьы.

Analizlяr gюstяriб ki, elit qrupun 60-70 yaш arasы iшtirakчыlarы digяrlяrindяn 30% daha чox saьlam vя uzun юmцr sцrцrlяr.

Hяmчinin yцksяk qrupa daxil olanlarыn aшaьы qruplara daxil olanlardan 50% daha чox юmцr sцrmяyя шanslarы var.

Zяif, aшaьы kardiorespirator davamlыlыьы olanlarыn qяfil vя erkяn юlцm riski чox, diabet, hipertoniya olmaq riski 50% чoxdur.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

Elit qrupla яn aшaьы qrup цzvlяri arasыnda ahыл yaшa kimi yaшamaq riski statistik olaraq 500% yцksяkdir.

Kardioloq Vael Jaber yekun olaraq deyib ki, fikizi aktivlik dяrman vя mцalicя vasitяsi olaraq insanlara tяyin olunmalыdыr. Yaшыndan asыlы olmayaraq heч bir mяhdudiyyяti yoxdur. Araшdыrmada hяtta siqaret чяkяnlяrin belя az hяrяkяt edяn, oturaq hяyat sцrяn insanlardan daha чox yaшama faizi olduьu aшkarlanыб. Ваел Жабер щesab edir ki, oturaq hяyat tяrzinя xяstяlik kimi yanaшыlmalы vя pasiyenti fяsadlardan qorumaq цчцn mяшqlяrя yazmaq lazыmdыr.

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.municipality.sheki.city

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 11 март 2019-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.