Newspaper "Municipality of Sheki" № 10 (180), Oktyabr 2019.

ШЯКИ ШЯКИ

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

№ 10 (180), Октйабр 2019

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ! ЗЯНЭИЛАНЫН ИШЬАЛЫНДАН 26 ИЛ КЕЧДИ

Шякидя йени офталмолоэийа мяркязи (Ятрафлы -5 ъи сящифядя)

Декабрын 23-дя нювбяти Бяlяdiyyя seчkilяrindя бялядиййя сечкиляри кечириляъяк "Namizяdlяr цчцn yaddaш"

Mяrkяzi Seчki Komissiyasыnыn (MSK) октйабрын 18-дя Mяzahir Pяnahovun sяdrliyi ilя тяшкил олунан иъласында bяlяdiyyя seчkilяrinin dekabrыn 23-dя keчirilmяsi qяrara alыныb.

Komissiyanыn iclasыnda яvvяlcя Azяrbaycan Respublikasыnda nюvbяti bяlяdiyyя seчkilяrinin tяyin edilmяsi mяsяlяsinя baxыlыb.

MSK sяdri bildirib ki, bяlяdiyyяlяrin sяlahiyyяt mцddяti baшa чatыr. Buna gюrя dя Seчki Mяcяllяsinin tяlяblяrinя mцvafiq olaraq azы 60 gцn яvvяl bяlяdiyyяlяrя seчkilяr tяyin edilmяlidir. Bu seчkilяrdя respublika цzrя 1606 bяlяdiyyяyя 15156 цzv seчilmяlidir.

Bяlяdiyyя seчkilяri iшьal al-

tыndakы 7 seчki dairяsi istisna olmaqla, цmumilikdя 118 seчki dairяsini яhatя edяcяk.

MSK цzvlяri seчkilяrin tяyin edilmяsi haqqыnda qяrar layihяsi ilя tanыш olduqdan sonra Azяrbaycan Respublikasыnda nюvbяti bяlяdiyyя seчkilяrinin 2019-cu il dekabrыn 23-nя tяyin edilmяsi barяdя qяrar qяbul olunub.

Sonra "Azяrbaycan Respublikasыnda bяlяdiyyя seчkilяrinin hazыrlanыb keчirilmяsi цzrя яsas hяrяkяt vя tяdbirlяrin Tяqvim Planы" mцzakirя olunaraq tяsdiq edilib.

Mяrkяzi Seчki Komissiyasыnыn katibi Arifя Muxtarova vяtяndaшlarыn seчki hцquqlarыnы pozan hяrяkяtlяrdяn

(hяrяkяtsizlikdяn) vя qяrarlardan шikayяtlяrin araшdыrыlmasы mяqsяdi ilя MSK nяzdindя ekspert qrupunun yaradыlmasыna dair mяsяlяyя dя baxыlmasы ilя baьlы чыxыш edib. Komissiya цzvlяri vя Katibliyin яmяkdaшlarы da daxil olmaqla MSK nяzdindя 9 nяfяrdяn ibarяt tяrkibdя ekspert qrupu yaradыlыb.

Ekspert qrupuna MSK цzvlяri - Ramiz Иbrahimov, Validя Kazыmova, Tofiq Hяsяnov, Иlkin Шahbazov, Qabil Orucov, Bяxшeyiш Яsgяrov, Иlham Mяmmяdov, Komissiya katibliyinin яmяkdaшlarы Rafiq Abbasov vя Nailя Яsgяrova daxil olunub. Dairя seчki komissiyalarы nяzdindя qanunvericilikdя nяzяrdя tutulan mцddяtdяn gec olmayaraq, mцvafiq tяlяblяrя cavab verяn 3 nяfяrdяn ibarяt ekspert qruplarыnыn yaradыlmasы isя dairя seчki komissiyalarыna hяvalя edilib. Иclasda dekabrыn 23dя keчirilяcяk bяlяdiyyя seчkilяrindя namizяdliyin qeydя alыnmasы mяsяlяsinя MSK-da yenidяn baxыlmasы ehtimalы vя zяrurяti nяzяrя alыnaraq, tяqdim edilmiш imza vяrяqяlяrindяki imzalarыn vя onlara яlavя edilmiш sяnяdlяrdя olan mяlumatlarыn dцzgцnlцyцnц yoxlamaq mяqsяdi ilя mцvafiq dюvlяt qurumlarыnыn mцtяxяssislяrindяn ibarяt iшчi qrupu yaradыlыb vя Komissiyanыn цzvц iшчi qrupunun rяhbяri tяyin olunub.

kitabчasы hazыrlaныб

Mяrkяzi Seчki Komissiyasы (MSK) 2019-cu il dekabrыn 23-nя tяyin edilmiш bяlяdiyyя seчkilяri ilя яlaqяdar mцxtяlif seчki subyektlяrinin maariflяndirilmяsi layihяsi чяrчivяsindя "Namizяdlяr цчцn yaddaш" kitabчasы hazыrlayыb.

23 ДЕКАБР 2019

БЯЛЯДИЙЙЯ СЕЧКИЛЯРИ

НАМИЗЯДЛЯР ЦЧЦН Layihяnin hяyata keчirilmяsindя vя nяшrin hazыrlanmasыnda mяqsяd bяlяdiyyя цzvц seчilmяk niyyяtindя olan vяtяndaшlarыn passiv seчki hцquqlarыnыn reallaшdыrыlmasы цчцn onlara metodiki yardыm gюstяrmяk vя fяaliyyяtlяrinin daha da asanlaшdыrыlmasыna imkan yaratmaqdыr.

Nяшrdя bяlяdiyyя цzvlцyцnя namizяdliyin irяli sцrцlmяsi vя qeydя alыnmasы ilя baьlы atыlasы addыmlar, qeydя alыnmыш namizяdlяrin hцquq vя vяzifяlяri, onlara qanunla qadaьan edilяn mяsяlяlяr barяdя яtraflы mяlumat verilib.

Yaddaш kitabчasы Azяrbaycan Respublikasыnыn Seчki Mяcяllяsi vя MSK-nыn tяsdiq etdiyi normativ xarakterli aktlar яsasыnda hazыrlanыb.

ЙАДДАШ

***

"Namizяdlяr цчцn yaddaш" kitabчasыnы aшaьы seчki komissiyalarыndan, elяcя dя MSK-nыn rяsmi internet sяhifяsindяn (www.msk.gov.az) яldя etmяk olar.

MSK Katibliyinin Media vя ictimai яlaqяlяr шюbяsi

сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 10 (180), Октйабр 2019

MSK-да эениш мцшавиря кечирилиб Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 2011-ci il 27 dekabr tarixli Sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiш "Azяrbaycan Respublikasыnda insan hцquq vя azadlыqlarыnыn mцdafiяsinin sяmяrяliliyini artыrmaq sahяsindя Milli Fяaliyyяt Proqramы"na яsasяn Mяrkяzi Seчki Komissiyasы (MSK) cari ildя ilk maariflяndirmя layihяsinя start verib. АЗЯРТАЪ-ын вердийи мялумата эюря, Aшaьы seчki komissiyalarы цzvlяrinin peшяkarlыq sяviyyяsinin artыrыlmasыna, onlarыn bilik, bacarыq vя iшgцzar vяrdiшlяrinin daha da tяkmillяшdirilmяsinя hяdяflяnmяklя bцtцn respublikanы яhatя edяn irimiqyaslы layihяnin birinci mяrhяlяsi чяrчivяsindя oktyabrыn 11-dя MSK-da юlkя цzrя 125 seчki dairяsi dairя seчki komissiyalarыnыn sяdrlяri цчцn geniш mцшavirя keчirilib.

Mцшavirяdя aчыlыш nitqi ilя чыxыш edяn MSK-nыn sяdri Mяzahir Pяnahov mцstяqil Azяrbaycan mцxtяlif sahяlяrdя olduьu kimi, seчkilяr sferasыnda da ciddi irяlilяyiшlяr яldя edildiyini diqqяtя чatdыrыb.

O qeyd edib ki, Azяrbaycanыn seчki tяcrцbяsini nцmunя gюstяrmяk olar. 1990-ci illяrin ortalarыndan sonra юlkяdя siyasi sabitlik яldя edildi. Bu isя яdalяtli, шяffaf seчki keчirilmяsi цчцn яsas шяrtdir.

Sяdr bildirib ki, mцxtяlif dюvrlяrdя seчki prosesinя mцdaxilяlяrlя baьlы mцяyyяn cяhdlяr olsa da, dюvlяtimizin baшчыsыnыn ortaya qoyduьu mюvqe ilя bu cяhdlяrin qarшыsы alыnыb vя шяffaf seчkilяrin keчirilmяsinя nail olunub. MSK mцxtяlif dюvlяt qurumlarы ilя sыx яlaqя saxlayыr vя bu, шяffaf seчkilяrin keчirilmяsinя zяmin yaradыr. Bцtцn bюlgяlяrdя mяntяqя seчki komissiyalarы цчцn яlveriшli iш шяraiti yaradыlыb.

Azяrbaycanda bu il dekabrыn 23-dя keчirilяcяk bяlяdiyyя seчkilяrindя sяsvermя prosesini izlяmяk цчцn beynяlxalq tяшkilatlarыn nцmayяndяlяri dя dяvяt edilяcяk. Bяlяdiyyя seчkilяrindя beynяlxalq mцшahidячilяrin sayы az olur. Bu seчkilяrя Avropa Шurasы Yerli vя Regional Hakimiyyяtlяr Konqresinin nцmayяndяlяri dяvяt olunacaq.

"Hesab edirяm ki, mцшahidячilяr baxыmыndan problem olmayacaq. Biz чalышacaьыq ki, seчkilяrdя maksimum dяrяcяdя beynяlxalq mцшahidячilяr olsun. Чцnki biz seчkilяrdя beynяlxalq mцшahidячilяrin iшtirak etmяsindя maraqlыyыq. Mяrkяzi Seчki Komissiyasы seчkilяrя hazыrlыq iшlяrini yekunlaшdыrыr. Yaxыn gцnlяrdя seчkilяri rяsmi шяkildя elan edяcяyik", - deyя Mяzahir Pяnahov vurьulayыb.

Mцшavirяdя Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Яrazi-tяшkilat mяsяlяlяri цzrя kюmяkчisi - шюbя mцdiri Zeynal Naьdяliyev чыxыш edяrяk deyib ki, bu gцn Azяrbaycanda seчkilяrя rяhbяrlik edяn шяxslяrin peшяkarlыьы yцksяk sяviyyяdяdir. Bu, seчkilяri izlяyяn xarici mцшahidячilяrin dя hesabatlarыnda юz яksini tapыr.

Zeynal Naьdяliyev qeyd edib ki, Prezident Иlham Яliyevin davamlы sяylяr nяticяsindя son dюvrdя keчirilяn seчkilяr яvvяlkilяrdяn mцqayisяolunmaz dяrяcяdя fяrqlяnir. Юlkяmizdяki siyasi sabitlik seчkilяrin шяffaf keчirilmяsi

цчцn mцnbit шяrait yaradыr.

Azяrbaycanda dюrd bяlяdiyyя seчkilяri keчirilib. Qarшыda isя bizi beшinci seчkilяr gюzlяyir.

Prezidentin kюmяkчisi deyib: "Vяtяndaшlarыn yerli idarяetmя orqanlarыna maraьы gцndяn-gцnя artыr. Seчkilяrя ali tяhsilli namizяdlяrin sayы чoxalыr. Яminik ki, nюvbяti bяlяdiyyя seчkilяri dя шяffaf, qanunauyьun шяkildя keчirilяcяk. Чatышmazlыqlar vaxtыnda aradan qaldыrыlacaq. Юlkяmizdя tяшviqat iшinin dцzgцn aparыlmasы цчцn bцtцn шяrait yaradыlыb.

Azяrbaycanda seчki sistemi tяkmillяшdirilib, insanlarыn seчkiyя maraьы artыb. Seчkilяri izlяyяn mцшahidячilяrin iradlarы azalmaqdadыr. Bu, onu gюstяrir ki, seчki sistemi sцrяtlя tяkmillяшdirilir. Bunun da sяbяbi юlkяdяki siyasi sabitlikdir, Prezident Иlham Яliyevin nцfuzudur. Azяrbaycandakы seчki sistemi dцnya цчцn nцmunяdir. Иnsanlar yaranmыш bu шяraiti dяyяrlяndirir, seчkidя fяallыq gюstяrirlяr".

Milli Mяclisin Regional mяsяlяlяr komitяsinin sяdri Arif Rяhimzadя qeyd edib ki, bяlяdiyyяlяrin hцquqi bazasы demяk olar, tamamlanыb. Bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtindя qarшыya чыxan problemlяr aradan qaldыrыlыr. Qыsa mцddяt яrzindя bяlяdiyyяlяr bюyцk yol keчiblяr. Hяr bir vяtяndaш bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtindя iшtirak etmяlidir. Lakin bяlяdiyyя юdяniшlяrinin yыьыlmasы ilя baьlы mяsяlя heч dя цrяkaчan deyil.

Azяrbaycan dюvlяti tяrяfindяn bu problemi aradan qaldыrmaq цчцn яmяli addыmlar atыlыr.

Baш prokurorun birinci mцavini Rцstяm Usubov чыxыш edяrяk bildirib ki, bяlяdiyyя seчkilяri respublikamыz цчцn чox яhяmiyyяtli hadisяdir. Hяr birimiz bu prosesdя iшtirak etmяliyik. Шяffaf seчkilяr юlkяmizdя demokratiyanыn gюstяricisidir.

Rцstяm Usubov qeyd edib ki, son dюvrlяrdя bяlяdiyyяlяrin statusunda ciddi dяyiшikliklяr edilib vя onlara яlavя statuslar verilib. Bu isя bяlяdiyyяlяrin iшinя mцsbяt tяsir gюstяrir. Prokurorluq orqanlarы seчki prosesinя xцsusi hяssaslыqla yanaшыr. Azяrbaycan prokurorluьu bu mяsяlяdя Mяrkяzi Seчki Komissiyasы ilя sыx яlaqяdя чalышыr. Daxil olan шikayяtляrя ciddi шяkildя baxыlыr, mяsяlя яtraflы araшdыrыlыr. "Hяmiшя olduьu kimi, seчki qanunvericiliyini qorumalыyыq. Иnanыram ki, bu seчkini dя birlikdя yцksяk sяviyyяdя keчirяcяyik. Cяmiy-

yяtin tяrяqqi vя inkiшaf yolu demokratik seчkilяrdяn keчir.

Seчkilяr mцhцm siyasi tяdbir olaraq юlkяdя demokratiyanыn baшlыca gюstяricisi vя xalqыn iradяsinin qanuni formasыnыn ifadяsidir. Seчki prosesinя mцdaxilя edяn шяxslяr Cinayяt vя Иnzibati Xяtalar mяcяllяlяrinя uyьun olaraq mяsuliyyяtя cяlb edilяcяklяr", - deyя Baш prokurorun birinci mцavini bildirib.

Daxili Ишlяr nazirinin mцavini Oruc Zalov Azяrbaycan daxili iшlяr orqanlarыnыn qarшыdan gяlяn bяlяdiyyя seч-

kilяrinя ciddi hazыrlaшdыьыnы deyib. Qeyd edib ki, seчkilяrin sabit шяraitdя keчirilmяsi цчцn daxili iшlяr orqanlarы bюyцk mяsuliyyяt daшыyыr. Bu seчkilяrdя dя daxili iшlяr orqanlarы шяxsi heyяtin sayыqlыьыnыn artыrыlmasы, qarшыya чыxan problemlяrin aradan qaldыrыlmasы цчцn yerli icra hakimiyyяti orqanlarы ilя sыx яmяkdaшlыq шяraitindя чalышacaqlar. Tяшviqat qruplarыnыn tяhlцkяsizliyinin tяmin olunmasы da daxili iшlяr orqanlarыnыn diqqяt mяrkяzindя olacaq. Bu gцn mцasir texnologiyalar dюvrцndя demokratik vя aшkar keчirilяn seчkilяrя xяlяl gяtirmяk istяyяnlяr dя yox deyil. Asayiшin pozulmasыna yюnяlяn hяr hansы cяhdin qarшыsы qяtiyyяtlя alыnacaq.

Nazir mцavini bildirib ki, seчkilяrin sabitlik vя яminamanlыq шяraitindя keчirilmяsi цчцn daxili iшlяr orqanlarыnыn цzяrinя dцшяn vяzifяlяri tam hяcmdя vя layiqincя yerinя yetirmяsi xцsusi яhяmiyyяt kяsb

edir. Mцhцm dюvlяt tяdbirlяrinin qanunvericiliyin tяlяblяrinя uyьun, tяhlцkяsiz шяraitdя keчirilmяsi, vяtяndaшlarыn юz iradяsini sяrbяst vя azad ifadя etmяsi цчцn яsas amillяrdяn olan ictimai asayiшin etibarlы qorunmasыnы tяшkil etmяk mяqsяdilя Daxili Ишlяr Nazirliyi tяrяfindяn bцtцn zяruri tяdbirlяr nяzяrя alыnыb vя Tяdbirlяr Planыnыn hazыrlanmasыna baшlanыlыb. Яdliyyя nazirinin mцavini Azяr Cяfяrov qeyd edib ki, yerli юzцnцidarяetmя orqanы olan bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtini tяmin etmяk цчцn яmяli addыmlar atыlыr. Prezident Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя hяyata keчirilяn bir чox Dюvlяt Proqramlarыnda bяlяdiyyяlяrin

Naьыyev vя Ali Mяhkяmяnin hakimi Xяqani Mяmmяdov seчki prosesi, bu sahяdя qarшыya чыxan problemlяr vя mяsяlяnin operativ, яdalяtli шяkildя araшdыrыlmasы barяdя яtraflы mяlumat veriblяr.

MSK Katibliyinin mцdiri Rюvzяt Qasыmov, Katibliyin Иnformasiya Mяrkяzinin mцdiri Fяrid Orucov vя Цmumi шюbяnin mцdiri Elшяn Яsgяrov qarшыdan gяlяn bяlяdiyyя seчkilяri ilя baьlы mцxtяlif mюvzularda tяqdimatlarla чыxышlar edib vя iшtirakчыlarы maraqlandыran suallarы яtrafы cavablandыrыblar.

Qeyd edяk ki, aшaьы seчki komissiyalarыnыn цzvlяrinin bяlяdiyyя seчkilяri ilя яlaqяdar mцxtяlif istiqamяt-

potensialыnыn gцclяndirilmяsi ilя baьlы mцhцm tяdbirlяr mцяyyяnlяшdirilib. Яdliyyя Nazirliyi bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtindя qanunчuluьa яmяl olunmasы цчцn mцtяmadi iш aparыr. 156 bяlяdiyyя цzvц ilя baьlы iш baxыlmasы цчцn prokurorluq orqanlarыna gюndяrilib. Seчkilяrin daha яdalяtli vя шяffaf keчirilmяsi цчцn hяr bir Azяrbaycan vяtяndaшы sяy gюstяrmяlidir. Seчkilяr zamanы яdliyyя orqanlarыnыn цzяrinя dцшяn яn mцhцm vяzifяlяrdяn biri penitensiar mцяssisяlяrdяki vяtяndaшlarыn seчki hцququndan istifadяsinin tяmin edilmяsi ilя baьlыdыr. Bir чox юlkяlяrdя mяhkum olunan шяxslяrin seчki hцququ yoxdur.

Bяzi юlkяlяrdя bu hцquq mцяyyяn шяrtlяrlя verilir. Azяrbaycanda isя seчki hцququna malik bцtцn mяhkum olunmuш vяtяndaшlar sяrbяst шяkildя юz namizяdlяrinя sяs verirlяr.

Bakы Apellyasiya Mяhkяmяsinin sяdri Иman

lяrdя maariflяndirilmяsi mяqsяdi daшыyan geniшmiqyaslы layihяnin ikinci mяrhяlяsi oktyabrыn 15-17-dя юlkя яrazisindяki bцtцn dairя seчki komissiyalarыnыn katiblяrini, цzvlяrini vя mяntяqя seчki komissiyalarыnыn sяdrlяrini яhatя etmяklя, seчki hцququ цzrя ixtisaslaшdыrыlmыш kurslar шяklindя keчirilяcяk. Bu mяrhяlяdя regionlarda MSK tяmsilчilяri, dairя seчki komissiyalarыnыn sяdrlяri, rayonlarыn yerli icra hakimiyyяti, mяhkяmя, prokurorluq vя polis orqanlarыnыn rяhbяr шяxslяri aшaьы seчki komissiyalarыnыn цzvlяri qarшыsыnda чыxыш edяcяk vя seчkilяrlя baьlы mцxtяlif mюvzular яtrafыnda mцzakirяlяr aparыlacaq. Цmumilikdя 6000-dяn чox seчki rяsmisini яhatя edяn bu irimiqyaslы layihя aшaьы seчki komissiyalarы цzvlяrinin seчki prosesi ilя baьlы hяrtяrяfli informasiya яldя etmяlяrinя imkan yaradacaq.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 10 (180), Октйабр 2019

Azяrbaycan Respublikasыnda nюvbяti bяlяdiyyя seчkilяrinin 2019-cu il dekabrыn 23-nя tяyin edilmяsi barяdя Azяrbaycan Respublikasы Mяrkяzi Seчki Komissiyasыnыn Q Я R A R Ы Azяrbaycan Respublikasы Konstitusiyasыnыn 142-ci maddяsinin ЫЫ vя ЫЫЫ hissяlяrinя яsasяn bяlяdiyyяlяr qanunla mцяyyяn olunmuш qaydalara uyьun olaraq yaradыlыr vя qanunvericiliklя mцяyyяn edilmiш qaydada keчirilяn seчkilяr яsasыnda formalaшdыrыlыr.

Azяrbaycan Respublikasы Seчki Mяcяllяsinin 210.1-ci maddяsinя яsasяn yerli юzцnцidarяni hяyata keчirяn bяlяdiyyяlяrin цzvlяri nisbi чoxluq sistemi яsasыnda чoxmandatlы seчki dairяlяri цzrя seчilir.

Seчki Mяcяllяsinin 211.1-ci vя 211.2-ci maddяlяrinя gюrя bяlяdiyyяlяrin sяlahiyyяt mцddяti 5 ildir, bяlяdiyyяlяrin sяlahiyyяt mцddяtinin hesablanmasы sяsvermяnin keчirildiyi gцndяn baшlanыr vя yeni seчilяn bяlяdiyyяlяrin birinci iclas gцnц baшa чatыr.

Seчki Mяcяllяsinin 213.1-ci maddяsinя яsasяn bяlяdiyyя seчkilяri Azяrbaycan Respublikasыnыn Mяrkяzi Seчki Komissiyasы tяrяfindяn tяyin edilir.

Hazыrda 2014-cц il dekabrыn 23-dя keчirilmiш seчkilяr nяticяsindя Demokratik vя hцquqi dюvlяt quruculuьu yolu ilя inamla irяlilяyяn Azяrbaycan Respublikasыnda insan hцquq vя azadlыqlarыnыn mцdafiяsi dюvlяt siyasяtinin яsas istiqamяtlяrindяn biri kimi mцяyyяnlяшdirilib. Bu hцquqlarыn arasыnda seчki hцququ xцsusi yer tutur.

formalaшmыш bяlяdiyyяlяrin sяlahiyyяt mцddяti baшa чatmaq цzrя olduьundan hяmin bяlяdiyyяlяrя nюvbяti seчkilяrin keчirilmяsi zяrurяti yaranmышdыr.

Mяrkяzi Seчki Komissiyasы hesab edir ki, yuxarыda qeyd edilяnlяr nяzяrя alыnmaqla юlkя цzrя bяlяdiyyяlяrin tam siyahыsы dяrc edilяrяk nюvbяti seчkilяrin 2019-cu il dekabrыn 23-nя tяyin edilmяsi mяqsяdяmцvafiqdir.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Mяrkяzi Seчki Komissiyasы yuxarыda qeyd edilяnlяri яsas gюtцrяrяk, Azяrbaycan Respublikasы Konstitusiyasыnыn 142-ci vя Azяrbaycan Respublikasы Seчki Mяcяllяsinin 8ci, 19.4-cц, 19.14-cц, 28.2-ci, 28.4cц, 213-cц vя 244-cц maddяlяrinя uyьun olaraq qяrаra alыr : 1. Azяrbaycan Respublikasыnda nюvbяti bяlяdiyyя seчkilяri 2019-cu il dekabrыn 23-nя tяyin edilsin.

2. Юlkя цzrя bяlяdiyyяlяrin tam siyahыsы dяrc edilsin.

3. Qяrar dяrc edildiyi gцndяn qцvvяyя minir.

Rяhman Qяdirzadя чыxыш edяrяk, tяlimlяrя dairяnin tяrkibinя daxil olan 29 seчki mяntяqяsinin, hяmчinin mяcburi kючkцn rayonlarыnыn Шяki rayonu яrazisindя fяaliyyяt gюstяrяn 2 seчki mяntяqяsinin sяdrlяrinin, dairя seчki komissiyasыnыn 9 цzvцnцn cяlb edildiyini diqqяtя чatdыrыb.

Bildirilib ki, цч gцn davam

barяdя geniш mяlumat veriblяr. Bildirilib ki, seчkilяrin hazыrlanmasы vя keчirilmяsi zamanы aшkarlыq mцhцm prinsiplяrdяn biridir. Шяffaflыьa xidmяt edяn bu meyarыn tяmin olunmasы mяqsяdi ilя seчki kampaniyasы zamanы mцxtяlif metod vя qaydalardan, fяrqli mцшahidя formalarыndan istifadя olunur.

ИХТИСАСЛАШДЫРЫЛМЫШ КУРСЛАР КЕЧИРИЛИР

сящ. 3

МСК бялядиййя сечкиляри иля баьлы семинарлара старт верди Mяrkяzi Seчki Komissiyasы bяlяdiyyя цzvlцyцnя namizяdlяrin qeydiyyatы prosedurlarыna hяsr olunan seminarlara baшlayыb.

Mяrkяzi Seчki Komissiyasы (MSK) 2019-cu il dekabrыn 23-nя tяyin edilmiш bяlяdiyyя seчkilяrinin yцksяk sяviyyяdя hazыrlanыb azad, яdalяtli vя шяffaf keчirilmяsi, elяcя dя vяtяndaшlarыn seчki hцquqlarыnыn daha sяmяrяli tяmin olunmasы цчцn mцxtяlif istiqamяtli layihяlяri davam etdirir.

Bяlяdiyyя seчkilяri ilя baьlы MSK-nыn maariflяndirmя proqramы чяrчivяsindя oktyabrыn 24-dяn nюvbяti layihяyя start verilib. Bakы шяhяrindя Hyatt Regency hotelindя keчirilяn tяdbir bяlяdiyyя цzvlцyцnя namizяdlяrin qeydiyyatы prosedurlarыna hяsr olunub.

mяqsяdilя hяr bir iшtirakчыya MSK-nыn bяlяdiyyя цzvlцyцnя namizяdlяr цчцn hazыrladыьы yaddaш kitabчasы tяqdim edilib.

Qeyd etmяk lazыmdыr ki, geniшmiqyaslы maariflяndirmя layihяsi kimi gerчяklяшdirilяn bu tяdbir dairя seчki komissiyalarыnыn mяlumatыnыn artыrыlmasы vя bяlяdiyyя seчkilяrindя namizяdliyin irяli sцrцlmяsi vя qeydiyyatы ilя baьlы onlarыn bilik, bacarыq vя iшgцzar vяrdiшlяrinin daha da tяkmillяшdirilmяsinя hяdяflяnib.

Kцtlяvi informasiya vasitяlяri tяrяfindяn geniш iшыqlandыrыlan ики gцn davam eтмиш семинар юlkя цzrя 125 seчki dairяsi dairя seчki komissiyalarыnы яhatя eтмишдир. Tяdbirlяrdя seчki

Mяrkяzi Seчki Komissiyasы sяdrinin mцavini Rюvzяt Qasыmovun aчыlыш nitqi ilя baшlayan seminarda MSK цzvlяri vя Katibliyin яmяkдaшlarы tяrяfindяn bяlяdiyyя seчkilяrindя namizяdliyin qeydiyyatы цzrя qanunvericiliyin tяlяblяri, hяmчinin namizяdliyin irяli sцrцlmяsi vя qeydя alыnmasы prosedurlarыna dair mцxtяlif mюvzularda чыxышlar dinlяnilib, яyani vяsaitlяrdяn istifadя edilmяklя keчirilяn tяqdimatlarda mюvzularla baьlы яtraflы mяlumat verilib vя iшtirakчыlarы maraqlandыran suallar cavablandыrыlыb. Hяmчinin tanышlыq

keчirilяn dairяlяrin hяr birindяn iki tяmsilчi - sяdr vя bяlяdiyyя цzvlцyцnя namizяdliyin qeydя alыnmasы цчцn tяqdim edilяn imza vяrяqяlяrindя vя onlara яlavя edilmiш sяnяdlяrdя olan mяlumatlarыn dцzgцnlцyцnц yoxlamaq mяqsяdilя dairя seчki komissiyalarы nяzdindя yaradыlan iшчi qrupunun rяhbяrlяri olmaqla, цmumilikdя 250-yя yaxыn aшaьы seчki komissiyasы rяsmisi iшtirak етмишдир.

MSK Katibliyinin Media vя ictimai яlaqяlяr шюbяsi

Шяки Бялядиййясинин коллективи, Шяки шящяр Иъра Щакимиййяти башчысынын биринъи мцавини Щясян Щясянова, дайысы ЗИЙА ЯЛИ ОЬЛУ САЛМАНОВУН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Бu fikir Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 2011-ci il 27 dekabr tarixli Sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiш "Azяrbaycan Respublikasыnda insan hцquq vя azadlыqlarыnыn mцdafiяsinin sяmяrяliliyini artыrmaq sahяsindя Milli Fяaliyyяt Proqramы"nыn seчki komissiyalarыna aid olan hissяsinin icrasы ilя baьlы oktyabrыn 15dя Шяki rayonunun яrazisindя fяaliyyяt gюstяrяn 113, 114 vя 115 saylы seчki dairяlяrindя dairя seчki komissiyalarыnыn цzvlяri vя mяntяqя seчki komissiyalarыnыn sяdrlяri цчцn tяшkil edilяn seчki hцququ цzrя цчgцnlцk ixtisaslaшdыrыlmыш kurslarыn birinci gцnцnцn tяdris mяшьяlяlяrindя sяslяndirilib.

113 saylы Шяki шяhяr seчki dairяsindя keчirilяn seminarda dairя seчki komissiyasыnыn sяdri

edяcяk tяlim kurslarы dairя seчki komissiyalarы цzvlяrinin vя mяntяqя seчki komissiyalarы sяdrlяrinin peшяkarlыьыnыn yцksяldilmяsi vя hцquqi biliklяrinin artыrыlmasы mяqsяdi daшыyыr.

Seminarda seчici siyahыlarы ilя iшin aparыlmasы, seчkiqabaьы tяшviqatыn aparыlmasыna шяrait yaradыlmasы, bildiriшlяrin seчicilяrя чatdыrыlmasы vя sair bu kimi istiqamяtlяrdя yerli icra vя bяlяdiyyя qurumlarыnыn rolu, onlarыn seчki komissiyalarы ilя sяmяrяli qarшыlыqlы яlaqяlяrinin qurulmasы ilя baьlы mяsяlяlяrdяn яtraflы bяhs edilib.

Mяrkяzi Seчki Komissiyasыnыn (MSK) цzvц Qabil Orucov vя MSKnыn hцquq шюbяsinin яmяkdaшы Rauf Иbrahimov iшtirakчыlara seчki prosesindя KИV-lяrin rolu, yerli vя xarici mцшahidячilяrin hцquq vя vяzifяlяri

114 saylы Шяki kяnd birinci vя 115 saylы Шяki kяnd ikinci seчki dairяlяrindя dя oktyabrыn 15dя baшlanan цч gцnlцk ixtisaslaшdыrыlmыш kurslarыn birinci gцnцndя iшtirakчыlara seчici siyahыlarы ilя iшin aparыlmasы, seчkiqabaьы tяшviqatыn aparыlmasыna шяrait yaradыlmasы, seчki hцququ vя onun tяminatыnыn qanunvericilik яsaslarы, aшaьы seчki komissiyalarы vя mяhkяmяlяr tяrяfindяn seчki hцququnun qorunmasы mexanizmlяri vя digяr mяsяlяlяr barяdя geniш mяlumat verilib, onlarы maraqlandыran mяsяlяlяrя aydыnlыq gяtirilib. Tяlimlяrя hяr iki dairяnin tяrkibinя daxil olan 43 seчki mяntяqяsinin sяdrlяri vя dairя seчki komissiyalarыnыn цzvlяri cяlb ediliblяr. Иxtisaslaшdыrыlmыш kurslar bюlgяnin digяr seчki dairяlяrindя dя keчirilir.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, Шяки шящяр Иъра Щакимиййяти апаратынын мясул ишчиси Садиг Йусифова, атасы НЦТВЯЛИ РЯСУЛ ОЬЛУНУН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН. Шяки Бялядиййясинин коллективи, бялядиййянин ишчиси Мащир Саламзадяйя, ямиси оьлу ОГТАЙ ИБРАЩИМОВУН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН. Шяки шящяр 10 сайлы орта мяктябин 1971-ъи ил мязунлары, Елдар Ибращимова, гардашы ОГТАЙ ИБРАЩИМОВУН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верирляр. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН. Елчин Ващабов, Мядиня Мящяррямовайа, Нясряддин вя Сащиб Закировлара, гардашлары ЗИЙЯДДИН САДЯДДИН ОЬЛУНУН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля баш саьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 10 (180), Октйабр 2019

Иъра башчысынын сакинлярля эюрцшляри Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov мцтямади олараг район сакинляри иля эюрцшляр кечирир. Щямин эюрцшлярдя baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, районун ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri дя iшtirak ediрlяr. Эюрцшлярдя Елхан Усубов тядбир иштиракчыларына юlkямизdя baш verяn mцhцm ictimai-siyasi hadisяlяr вя son dюvrlяrдя rayonумузда gюrцlяn iшlяr, ейни заманда qarшыda duran mяsяlяlяr щаг-

гында ятрафлы мялумат вериб, сонра сакинляри марагландыран суаллары ъавабландырыр, ящалинин растлашдыьы проблемлярин арадан галдырылмасы цчцн мцвафиг идаря вя тяшкилатлара тапшырыглар вя тюв-

сийяляр верир, тяклифляри динляйир. Йола салдыьымыз октйабр айында иъра башчысы район сакинляри иля беш сяййар гябул кечирмишдир.

Вярязят кяндиндя эюрцш Эюрцшдя кяnd sakinlяri Mehdiyev Arif, Mяmmяdov Abdulhяmid, Cяbrayыlova Sevda vя baшqalarы чыxыш edяrяk kяnddя uшaq baьчasы olmadыьыndan yeni mяktяbяqяdяr tяrbiyя mцяssisяsinin yaradыlmasы, яrazidя

qяzalы vяziyyяtdя olan elektrik dirяklяrinin dяyiшdirilmяsinя kюmяklik gюstяrilmяsi, Vяrяzяt kяnd tam orta mяktяbinin hяyяtindяki kюhnя mяktяb binasыnыn яsaslы tяmiri vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

Ашаьы Дашаьыл кяндиндя Кцдцрлцдя сяййар гябул Кцдцрлц кяndинин sakinlяri Xяyyam Иbrahimov, Nemяt Qurbanяliyev, Oruc Яhmяdov vя baшqalarы сяййар гябулда чыxыш edяrяk kяndя gяlяn avtomobil yolunun яsaslы tяmiri,

Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovун Ашаьы Дашаьыл кяndиндя кечирдийи сяййар гябулда кянд sakinlяri Arif Mяmmяdov, Иlham Mяmmяdov, Яlяsgяr Rцstяmov vя baшqalarы чыxыш edяrяk

kяndin suvarma suyu ilя tяminatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы, qяza vяziyyяtindя olan elektrik dirяklяrinin dяyiшdirilmяsi, kяndя tяbii qazыn verilmяsi vя диэяр mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

kяnddя qяza vяziyyяtindя olan vя istismar mцddяti bitmiш elektrik dirяklяrinin dяyiшdirilmяsi, kяndin qazlaшdыrыlmasы vя дифяр mяsяlяlяriн щялл едилмясини xahiш etmiшlяr.

Ашаьы Эюйнцкдя эюрцш Ипякчи мящяллясиндя Mяhяllя sakinlяri Aьayeva Rяhimя, Abdurahmanov Sabir, Aьayeva Шяlalя чыxыш edяrяk яrazidя sahibsiz itlяrin zяrяrsizlяшdirilmяsini, S.Vцrьun kцчяsinin iшыqlandыrыlmasыnы, mяhяllяdяki tяh-

Ашаьы Эюйнцк кяndиндя тяшкил едилмиш сяййар гябулда кянд sakinlяri Cahangir Mahmudov, Sevil Иbrahimova, Rяsmiyя Yцzbaшova vя baш-qalarы чыxыш edяrяk Aшaьы Gюynцk

kяnd tam orta mяktяbinin яsaslы tяmiri, yeni subartezian quyusunun qazыlmasы, kяnd яrazisindя yeni bankomatlarыn quraшdыrыlmasы vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr.

lцkяli aьaclarыn aqrotexniki qaydada budanmasыnы, 14 saylы tam orta mяktяbin qarшыsыnda yol niшanlarыnыn vя keчid xяttinin qoyulmasыnы xahiш etmiшlяr.

Эюрцшлярдя иъра башчысы Елхан Усубов сакинлярин мцраъиятлярини динлядикдян сонра галдырылмыш мясялялярин щялл едилмяси цчцн мцвафиг структурлара tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirмишдир. Хябярлярин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин интернет сящифясиндян истифадя олунуб.

№ 10 (180), Октйабр 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Шяkidя Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin filialы aчыlыb Яhaliyя yцksяkixtisaslы oftalmoloji yardыmыn gюstяrilmяsi mяqsяdilя oktyabrыn 25-dя Шяki шяhяrindя akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin filialы aчыlыb.

Bu mцnasibяtlя keчirilяn mяrasimdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov, Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяtinin sяdri, Akademik Zяrifя Яliyeva

Oktyabrыn 25-dя Шяkidя Sяhiyyя Nazirliyi, Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяti vя akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin tяшяbbцsц ilя "Respublikanыn regionlarыnda oftalmologiyanыn inkiшafы, problemlяri, nailiyyяtlяri" mюvzusunda VЫЫ regional konfrans keчirilib.

"Marxal resort & spa" otelinin "Nuxa" konfrans zalыnda keчirilяn tяdbirdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk, юlkяmizdя sяhiyyяnin inkiшafы sahяsindя gюrцlяn iшlяrdяn danышыb. Bildirilib ki, Prezident Иlham Яliyevin diqqяt vя qayьыsы nяticяsindя Azяrbaycanda яhaliyя gюstяrilяn tibbi xidmяtin sяviyyяsi yцksяlib, tibb mцяssisяlяrinin maddi-texniki ba-

adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin direktoru, AMEA-nыn mцxbir цzvц, яmяkdar elm xadimi, professor Elmar Qasыmov, tibb mцяssisяlяrinin яmяkdaшlarы, xarici qonaqlar, шяhяr ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri iшtirak ediblяr.

Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin Шяki filialы regionlarda yaradыlan sayca цчцncц tibb mцяssisяsidir. Filial цчцn шяhяrin mяrkяzi hissяsindя

yerlяшяn qяdim tarixi tikili seчilib. Binada яsaslы yenidяnqurma vя tяmir iшlяri aparыlыb.

Sяhiyyя ocaьы яn mцasir tibbi avadanlыqla tяchiz edilib.

Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin Шяki filialыnda mцxtяlif gюz patologiyasыna tutulmuш xяstяlяrя, o cцmlяdяn uшaqlara yцksяk ixtisaslы oftalmoloji yardыmыn gюstяrilmяsi, qlaukomanыn konservativ, cяrrahi vя lazer mцalicя цsulla-

rыnыn tяtbiqi, mцxtяlif nюv mцasir sцni optik linzalarыn implantasiyasы vя fakoemulsifikasiya цsullarы ilя aparыlan kataraktanыn cяrrahi mцalicяsi цчцn tam шяrait yaradыlыb.

Mяrkяzin Шяki filialыnda gюz almasыnыn anadangяlmя patologiya vя zяdя nяticяsindя yaranan anatomik pozuntularы zamanы keratoplastika vя digяr optik-rekonstruktiv, tor qiшanыn qopmasы vя gюr-

mя цzvцnцn yeni tюrяmяlяri zamanы cяrrahi яmяliyyatlar, gюzцn virus vя digяr mяnшяli iltihabi patologiyasыnыn konservativ vя cяrrahi mцalicяsi dя hяyata keчirilяcяk.

Tяdbir iшtirakчыlarы Oftalmologiya Mяrkяzinin Шяki filialыnda yaradыlan шяraitlя tanыш olub, cяrrahiyyя blokluna, laboratoriyalara vя optika aptekinя baxыш keчiriblяr.

Оftalmologiyanыn inkiшafы, problemlяri, nailiyyяtlяri zasыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы sahяsindя mцhцm iшlяr gюrцlцb. Son illяr юlkяdя yцzlяrlя tibb mцяssisяsi tikilib vя ya яsaslы tяmir edilib.

Elxan Usubov deyib: "Dюvlяtimizin baшчыsыnыn bu sahяyя qayьыsыnыn nяticяsidir ki, bu gцn Шяkidя akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin regional filialы fяaliyyяtя baшlayыr. Mяrkяzin aчыlmasы шяhяrin hяyatыnda olduqca яlamяtdar hadisяdir. Burada tяcrцbяli hяkim-oftalmoloqlar bцtцn gюz xяstяliklяrinin mцayinя vя

mцalicяsi ilя mяшьul olacaqlar". Иcra hakimiyyяtinin baшчыsы bildirib ki, Milli Oftalmologiya Mяrkяzi 70 ildяn чoxdur oftalmologiya elminin inkiшafыnda, яhalinin yцksяk sяviyyяdя oftalmoloji xidmяtlя tяmin edilmяsindя mцhцm rol oynayыr. Bu xidmяtlяr yalnыz paytaxt Bakы шяhяri ilя mяhdudlaшmыr, regionlarda, o cцmlяdяn Шяkidя dя davamlы olaraq oftalmoloji aksiyalar keчirilir. Юtяn mцddяtdя Mяrkяzin яmяkdaшlarы tяrяfindяn Шяkidя gюz xяstяlik-

lяrindяn яziyyяt чяkяn 4 mindяn чox insan mцayinя vя mцalicя olunub, 150 nяfяrin gюzцndя cяrrahi яmяliyyat aparыlыb.

Regional konfransda чыxыш edяn Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяtinin sяdri, Akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin direktoru, AMEA-nыn mцxbir цzvц, яmяkdar elm xadimi, professor Elmar Qasыmov konfransыn яsas mяqsяdinin oftalmologiya sahяsindяki yeniliklяri, nailiyyяtlяri araшdыrmaq, tяkliflяrlя чыxыш etmяk, bu sahяdя baш verяn яn son nailiyyяtlяrdя region hяkimlяrinin iшtirakыnы tяmin etmяk vя onlarыn da hяmin yeniliklяrdяn istifadя etmяsinя dяstяk olmaq olduьunu diqqяtя чatdыrыb.

Bюlgяlяrdя Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin yeni filiallarыnыn aчыlmasыnыn qarшыda duran яsas vяzifяlяrdяn biri olduьunu qeyd edяn Mяrkяzin direktoru bildirib ki, Шяkidя filialыn fяaliyyяtя baшlamasы Azяrbaycan oftalmologiyasы цчцn чox яlamяtdar hadisяdir. Elmar Qasыmov deyib: "Gяlяcяkdя digяr regionlarda da Mяrkяzin filiallarы aчыlacaq. Hazыrda юlkяdя 3 filial fяaliyyяt gюstяrir. Biz, demяk olar ki, Azяrbaycanыn bцtцn яrazisini oftalmoloji xidmяtlя tam шяkildя яhatя etmiшik. Bu filiallarda bizim bюyцk potensiala malik gяnc oftalmoloqlarыmыz fяaliyyяt gюstяrirlяr.

Biz xoшbяxtik ki, belя gяnc mцtяxяssislяrimiz, hяkimlяrimiz var. Oftalmologiya elminin inkiшafы цчцn yцksяk biliyя malik gяnc kadrlar lazыmdыr".

Tяdbirdя Tцrkdilli Юlkяlяrin Oftalmoloji Cяmiyyяtinin sяdri, Tцrkiyяnin Ankara шяhяrindяn gяlmiш doktor Sunay Duman чыxыш edяrяk, konfransыn iшinя uьurlar arzulayыb.

Konfransыn elmi hissяsindя Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяti sяdrinin mцavini, akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin Elmi-mяlumat, tяшkilati-metodik bюlmяsinin rяhbяri Yazgцl Abdiyeva "Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяtinin dцnяni vя bu gцnц", Mяrkяzin яmяkdaшы Samir Иbadov "Dakriosistorinostomiyada drenaj vasitяlяrinin tяtbiqi", tцrkiyяli professor, Retina Oftalmoloji Araшdыrma Mяrkяzinin tяmsilчisi Sцleyman Kaynak "Pediatrik yaш qrupunda silkon cяrrahiyyяsi", rusiyalы professor Aleksey Yeqorov "Qlaukomanыn terapiyasыnda hipotenziv vя neyroprotektiv mяqamlar, reallыqlar vя perspektivlяr", Rusiya Elmi-Tяdqiqat Tibb Universitetinin яmяkdaшы, tibb цzrя fяlsяfя doktoru Dmitriy Kats "Katarakta vя qlaukoma: fakoemulsifikasiyadan яvvяl, indi vя sonra", Я.Яliyev adыna Azяrbaycan Dюvlяt Hяkimlяri Tяkmillяшdirmя Иnstitutunun oftalmologiya kafedrasыnыn tяmsilчisi Шяhla Яsяdova "Иki vя bir чox iflic olan яzяlяlяrdя cяrrahi taktikamыz" mюvzularыnda mяruzя-lяrlя чыxыш ediblяr.

Konfransda, hяmчinin gюz xяstяliklяri ilя baьlы digяr mюvzularda elmi mяruzяlяr dinlяnilib.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 6

№ 10 (180), Октйабр 2019

Оftalmologiyanыn son nailiyyяtlяri Шякидя gяnc oftalmoloqlarыn "Mцasir oftalmologiyanыn son nailiyyяtlяri" mюvzusunda XЫЫЫ elmi-praktik konfrans keчirilib.

Oktyabrыn 26-da Шяkidя Azяrbaycan Respublikasы Sяhiyyя Nazirliyi, Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяti vя akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя gяnc oftalmoloqlarыn "Mцasir oftalmologiyanыn son nailiyyяtlяri" mюvzusunda XЫЫЫ elmi-praktik konfrans keчirilib.

"Marxal resort & spa" otelinin "Nuxa" konfrans zalыnda keчirilяn tяdbiri Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяtinin sяdri, Akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya

“Akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin Шяki, Gяncя vя Masallыda fяaliyyяt gюstяrяn filiallarы respublika цzrя korluьun qarшыsыnы almaq vя oftalmoloji yardыmыn optimallaшdыrыlmasы цчцn bюyцk яhяmiyyяtя malikdir. Hazыrda dцnyada 40 milyondan чox insan korluqdan яziyyяt чяkir. Bu rяqяm hяr il hяndяsi silsilя ilя artmaqda davam edir. Mяrkяz olaraq qarшыmыzda duran яsas vяzifя paytaxt vя bюlgяlяrdя gюz xяstяliklяrinin erkяn diaqnostikasыnы hяyata keчirmяklя korluьun qarшыsыnы almaqdan ibarяtdir.”

Bu sюzlяri AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя mцsahibяsindя Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяti sяdrinin mцavini, akademik Zяrifя Яliyeva adыna

Oktyabrыn 5-dя MИHИ Шяki Rayon Komitяsinin (РК) tяшkilatчыlыьы ilя "5 Oktyabr Mцяllimlяr gцnц" vя "7 Oktyabr Beynяlxalq Layiqli Яmяk Gцnц" ilя яlaqяdar olaraq komitяnin tяrkibindя yerlяшяn mцяssisя vя tяшkilatlarda чalышan ittifaq цzvlяri arasыnda Nяrd milli idman oyunu цzrя yarыш keчirilib.

Yarышmada 70 nяfяr ittifaq цzvlяri iшtirak edib.

Tяdbiri giriш sюzц ilя rayon komitяsinin sяdri Rяhman Mяmmяdov aчaraq, “5 Oktyabr Mцяllimlяr gцnц” vя eyni zamanda “7 Oktyabr Beynяlxalq Layiqli Яmяk Gцnц” mцnasibяtilя ittifaq цzvlяrini tяbrik

Mяrkяzinin direktoru, AMEA-nыn mцxbir цzvц, Яmяkdar elm xadimi, professor Elmar Qasыmov aчaraq, konfransыn яsas mяqsяdinin gяnc oftalmoloqlarыn bilik vя bacarыqlarыnы nцmayiш etdirmяk, oftalmologiya sahяsindя яldя olunan son nailiyyяtlяri, yeni mцayinя vя mцalicя metodlarыnы mцzakirя etmяk vя юz sahяlяrindя mцtяxяssis olan oftalmoloqlarыn tяcrцbяlяrindяn yararlanmaq olduьunu diqqяtя чatdыrыb.

Tцrkdilli Юlkяlяrin Oftalmoloji Cяmiyyяtinin sяdri, Tцrkiyяnin Ankara шяhяrindяn gяlmiш doktor Sunay Duman чыxыш edяrяk, belя tяdbirlяrin gяnc oftalmoloqlara yeni, mцasir texnologiyalarы юyrяtmяk baxыmыndan olduqca faydalы olduьunu bildirib, konfransыn iшinя uьurlar arzulayыb.

Elmi-praktik konfransda Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin яmяkdaшlarы Rяvanя Hяsяnova "Mцxtяlif sindromlar zamanы retinitis piqmentozanыn xцsusiyyяtlяri", Aysel Яkbяrova "Vaxtыndan яvvяl doьulmuшlarыn retinopatiyasыnыn mцalicяsindя ilkin nяticяlяrimiz", tibb цzrя fяlsяfя doktoru Aygцn Sяfяrova "40 yaшdan yuxarы pasiyentlяrdя keratorefraktiv яmяliyyatlarыn xцsusiyyяtlяri", ("Buynuz qiшa ablyasiyasыnыn incяliklяri"), tibb цzrя fяl-

sяfя doktoru Mirana Miriшova "Шцbhяli topoqrafiyalы gюzlяrdя PRK цsulunu vя CCL texnologiyasыnы istifadя edяrяk, miopiyanыn vя astiqmatizmin mцalicяsi", Dцnyagюz Xяstяxanasыnыn oftalmoloqu Nяrgiz Bяdяlova "Иrrequlyar astiqmatizmin qeyri-cяrrahi korreksiya цsullarы" mюvzularыnda mяruzяlяrlя чыxыш ediblяr.

Konfransda, hяmчinin "Eksimer-lazer cяrrahiyyяdя "contoura vision" yeni texnologiyanыn tяtbiqi", "Quru gюz sindromunda invaziv mцalicя цsullarы", Buynuz qiшanыn zяdяdяn sonrakы xoralarыnыn kliniki-laborator dяyяrlяndirilmяsi" vя digяr mюvzularda mяruzяlяr dinlяnilib.

Yazgцl Abdiyeva: “Яsas mяqsяdimiz erkяn diaqnostika hяyata keчirmяklя korluьun qarшыsыnы almaqdыr.”

Doktor Sunay Duman: “Azяrbaycanlы oftalmoloqlar mцasir oftalmologiya sahяsindяki yeniliklяri чox yaxыndan izlяyirlяr.”

Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin Elmimяlumat, tяшkilati-metodik bюlmяsinin rяhbяri, tibb цzrя fяlsяfя doktoru Yazgцl Abdiyeva deyib.

"Gюrmя-2020" proqramы чяrчivяsindя akademik Zяrifя Яliyeva adыna Milli Oftalmologiya Mяrkяzinin korluьun qarшыsыnы almaq цчцn respublikanыn mцxtяlif yerlяrindя silsilя maariflяndirmя proqramlarы, profilaktik tяdbirlяr hяyata keчirdiyini diqqяtя чatdыran qurum rяsmisi qeyd edib ki, hazыrda filiallarla yanaшы, mяrkяzin Dяmiryolu vя Avtomobil Sяyyar klinikalarы da yerlяrdя яhaliyя yцksяkixtisaslы oftalmoloji yardыm gюstяrmяkdя davam edir. Шяki filialыnыn da яn mцasir texnoloji avadanlыqla tяchiz olunduьunu, buraya savadlы, yцksяkixtisaslы kadrlarыn cяlb edildiyini bildirяn Yazgцl Abdiyeva deyib: "Bu bюlgяnin яhalisi gюz xяstяliklяrinin mцalicяsi ilя baьlы daha чox Gцrcцstana цz tuturdular.

Daha buna ehtiyac qalmayacaq. Filialda яn mцrяkkяb oftalmoloji яmяliyyatlarыn hяyata keчirilmяsi mцmkцn olacaq".

2600-dяk oftalmoloq цzvцnцn olduьunu diqqяtя чatdыran sяdr bildirib ki, Azяrbaycan bu qurumda 548 nяfяrlя tяmsil olunur.

Qurumun sяdrinin sюzlяrinя gюrя, Azяrbaycanda oftalmologiya sahяsindя яldя edilяn nailiyyяtlяr onu demяyя яsas verir ki, artыq юlkя vяtяndaшlarыnыn saьlamlыqlarыna яlac tapmalarы цчцn baшqa юlkяlяrя getmяlяrinя heч bir ehtiyac qalmayыb: "Oftalmologiya sahяsindя olan yeniliklяri bюlцшmяk, tяcrцbя mцbadilяsi aparmaq цчцn Azяrbaycanda hяr il 5-6 toplantы, konfrans keчirilir. Bu tяdbirlяrdя yeni mцalicя vя mцayinя metodlarы barяdя geniш fikir mцbadilяsi aparыlыr, mцasir dюvrdя oftalmologiyanыn qarшыsыnda duran mяsяlяlяr mцzakirя edilir.

Bu tяdbirlяr gяnc oftalmoloqlara yeni, mцasir texnologiyalarы юyrяtmяk baxыmыndan olduqca faydalыdыr".

Sunay Duman deyib: "Biz hяr zaman iki dюvlяt, bir millяt olmaьыn sevincini, qцrurunu yaшamышыq. Azяrbaycanы hяr zaman ikinci Vяtяnimiz bilirik. Qardaшlыьыmыz, dostluьumuz bundan sonra da davam edяcяk".

“Иyirmi ilя yaxыndыr ki, Azяrbaycanda oftalmologiya sahяsindя keчirilяn tяdbirlяrdя iшtirak edirяm. Azяrbaycan son illяr oftalmologiya sahяsindя чox sцrяtlя inkiшaf edяrяk, яn yцksяk zirvяlяrя gяlib чatыb. Azяrbaycanlы oftalmoloqlar mцasir oftalmologiya sahяsindяki yeniliklяri чox yaxыndan izlяyirlяr. Xцsusilя, gяnc oftalmoloqlar onlara bяslяnilяn inamы layiqincя doьruldaraq чox bюyцk uьurlar яldя ediblяr.”

Bu sюzlяri Шяkidя keчirilяn Azяrbaycan Oftalmoloqlar Cяmiyyяtinin VЫЫ regional konfransыnda iшtirak edяn Tцrkdilli Юlkяlяrin Oftalmoloji Cяmiyyяtinin sяdri, Tцrkiyяnin Ankara шяhяrindяn gяlmiш doktor Sunay Duman deyib.

Cяmiyyяtin tцrkdilli юlkяlяrdяn

Шякидя нярд йарышлары кечирилиб edib. Qeyd olunub ki, Layiqli яmяk - sяmяrяli iш vя layiqli яmяk haqqыnыn, iш yerindя tяhlцkяsizliyin vя ailя цzvlяrinin sosial mцdafiяsinin, шяxsi inkiшaf цчцn daha yaxшы imkanlarыn, sosial inteqrasiyanыn, kiшi vя qadыnlar arasыnda bяrabяr imkanlarыn tяmin edilmяsi kimi izah edilir. Azяrbaycanda layiqli яmяk milli iqtisadi vя sosial siyasяtlяrin яsas hяdяflяrindяn biri kimi qяbul olunur.

Beynяlxalq Яmяk Tяшkilatыnыn layiqli яmяk konsepsiyasы qa-

dыnlar vя kiшilяr цчцn azadlыq, bяrabяrlik, tяhlцkяsizlik vя insan lяyaqяti шяraitindя layiqli vя mяhsuldar яmяyin tяшviq edilmяsi demяkdir. MИHИ Шяki

Rayon Komitяsi tяrяfindяn tяrkibdя yerlяшяn mцяssisя vя tяшkilatlarda чalышan ittifaq цzvlяrinin sosial-iqtisadi mяnafelяrinin mцdafiя olunmasы, onlarыn saьlamlыqlarыnыn qorunmasы, яmяyin mцhafizяsi vя texniki tяhlцkяsizlik qaydalarыna rиayяt olunmasыnы daima diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыr.

Tяbrik nitqi baшa чatdыqdan sonra idman mцtяxяssisi Sюhrab Babayevin hakimliyi ilя yarышmaya start verilib. Dostluq vя gяrgin idman

mцbarizяsi шяraitindя keчяn yarышmanыn nяticяlяrinя gюrя ittifaq цzvlяrindяn Natiq Xanquliyev Ы, Иlqar Шirinov ЫЫ vя Xalяddin Яsgяrov ЫЫЫ yerlяrя layiq gюrцlцblяr. Yarышmanыn sonunda qaliblяr vя M.F.Axundzadя adыna Mяdяniyyяt Mяrkяzinin bяdii rяhbяri Rяшad Rцstяmov mяdяni kцtlяvi tяdbirlяrdя fяal iшtiraklarыna gюrя MИHИ Шяki Rayon Komitяsi adыndan Fяxri Fяrman vя pul ilя mцkafatlandыrыlыblar.

Nяzakяt ЯЛИЙЕВА, MИHИ Шяki RK-nin tяlimatчыsы, “Мядяниййят галасы”

№ 10 (180), Октйабр 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

MИLLИ MЯTBUATЫMЫZЫN VЯ JURNALИSTИKAMЫZЫN ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV MЯKTЯBИ

Рамиз ОРСЯР (Яввяли ютян сайларымызда) Yuxarыda da qeyd etdiyimiz kimi ikinci dяfя mцstяqillik qazandыqdan sonra da getdiyimiz yolun qarшыsыnda "qramмofаnlarыn" qurduqlarы "sяngяr" vя "barrikadalar"dan azad sюzц vя sяsi юz iчindя boьan vя batыran qramмofоn zяngulяlяri eшidilmяkdя idi. Ancaq mцstяqilliyimizin bizя bяxш etdiyi azadlыq qatarы vя bu qatardan yцksяlяn yeni hяyat sevgisi vя onun шirinliyi qramмоfon "sяngяr" vя "barrikadalarы"nы aшыb keчmяkdяdir.

Milli mцstяqilliyin bяrpasыndan юtяn dюvr яrzindя bir sыra iшlяr gюrцlsя dя, яn fundamental iш Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin mяnbяшцnaslыьыnыn yaradыlmasы sahяsindя gюrцlяn iшlяr oldu: Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Heydяr Яliyev "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 80 illiyinin keчirilmяsi haqqыnda" 1998-ci il 30 yanvar tarixindя tarixi sяrяncam imzaladы; bu sяrяncamdan irяli gяlяrяk Dюvlяt Komissiyasы yaradыldы.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin 80 illiyinin keчirilmяsi цzrя Dюvlяt Komissiyasы vя Baш Arxiv Иdarяsi tяrяfindяn "Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti (1918-1998)" adlы 7 kitabdan ibarяt sяnяdlяr toplularы (Bakы Dюvlяt Universitetinin mцяllimi Sяfяr Иbrahimovun rяhbяrliyi vя professor Seyidaьa Onullahinin redaktorluьu ilя) nяшr edildi. Bu yeddi kitabdan yalnыz iki cildi parlament hesabatlarы idi ki, Azяrbaycan dilindя buraxыlan yeganя nяшr olmaqla, яsasяn respublikanыn arxiv fondlarыnda saxlanыlan vя qismяn dя "Azяrbaycan" qяzetindя dяrc olunmuш parlament iclaslarыnыn protokollarы vя stenoqrafik hesabatlarы яsasыnda hazыrlanmыш, kiril яlifbasыnda чap olunmuш vя mцstяqilliyimizin bяrpasыndan sonra keчяn bцtцn dюvr яrzindя hяmin mюvzuya hяsr olunmuш yeganя tarixi mяnbя olaraq qalыrdы.

"Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti (1918-1920)" adlы 7 kitabdan ibarяt sяnяdlяr toplularы AXC Parlamenti vя Hюkumяtinin qяbul etdiyi qanunlar vя qяrarlarыnы яks etdirяn - "Qanunverici aktlar" (rus dilindя), hяmчinin "Xarici siyasяt"я (rus dilindя), "Azяrbaycan ordusu"na (rus dilindя), Azяrbaycan Parlamentinя (2 cild Azяrbaycan dilindя, 1 cild rus dilindя) vя AXC xadimi Fяtяli xan Xoyskinin fяaliyyяtinя (rus dilindя) dair sяnяdlяrdяn ibarяtdir ki, onlarыn da 5-i rus dilindя, 2-si isя Azяrbaycan dilindя nяшr olunmuшdur.

Demokratik Cцmhuriyyяt dюvrцnцn daha mцkяm-

mяl, realist, analtik tяhlili olan kitab шцbhяsiz "Azяrbaycan" qяzetindя "Parlament hesabatlarы vя шяrhlяr (noyabr 1918-aprel 1920) " (цч cilddя) kitabыdыr.

Mяnя elя gяlir ki, cяmiyyяtdя, ictimai vя mяnяvi hяyatda Шirmяmmяd Hцseynovun toxunmadыьы mяtlяb qalmayыb. Hamыsыna da eyni peшяkar qяlяmi ilя mяslяk vя яqidяsi-nin iшыьыnda gцzgц tutub, юz daxilindя xalqa, millяtя mяhяbbяtini, чox iti, ayыq vя oyaq bir tяnqidi mцnasibяtini dя cяm edib. Цzяrini duman almыш social-mяnяvi ekalogiyanыn insanlarы чaш-baш saldыьы bir vaxtda яyri vя ifratlardan azad, "korlanmamыш", ekоloji cяhяtdяn tяmiz nяzяri fikrin klassiklяrin yaradыcыlыьыnda qorunub saxlanыldыьыnы da Шirmяmmяd mцяllim gюrdц vя onlarы nяшr etdirmяklя tяkrar xalqыn istifadяsinя-dюvriyyяyя qaytardы.

Fazil Mustafa Bюyцk demokrat Cяlil Mяmmяdquluzadя Cцmhuriyyяt hюkumяti haqqыnda dцшцncяlяrini belя aчыqlayыrdы: - Cцmhuriyyяt elя bir hюkumяtя deyilir ki, orada mяmlяkяtin idarяsi camaatыn, xalqыn юz юhdяsindя vя ixtiyarыndadыr vя vicdan azadlыьы, yыьыncaq azadlыьы, birlяшmяk azadlыьы, sюz azadlыьы, mяtbuat azadlыьы, siyasi firqяlяr dцzяltmяk azadlыьы, шяxsiyyяt azadlыьы, qanun qarшыsыnda bяrabяrlik , seчki цsulunda hяmrяylik vя bяrabяrlik vя mцstяqillik, gizli sяsvermя prinsiplяri cцmhuriyyяt quruluшunda яsas olmalыdыr.

Bu problemlяr bu gцn Шirmяmmяd Hцseynovun gцndяmя daшыdыьы problemlяr sыrasыndadыr ki, onlar da цчcildlikdя mцkяmmяl aчыqlanыr.

Xalqыn tarixi vя taleyi probleminя Mirzя Fяtяlinin soсial-fяlsяfi baxыmdan, vцsяtli, qlobal miqyasda nяzяr saldыьыnы, onu dцшцnцlmцш, hяr tяrяfli, doktrinal bir fikir vя fяaliyyяt proqramы шяklindя, юzц dя cяmiyyяt, юlkя чяrчivяsindя irяli sцrdцyцnц Шirmяmmяd Hцseynov isbatlayыr.

Bu gцn milli vicdanыmыz qarшыsыnda tam sяmimiyyяt ilя etiraf etmяli vя demяliyik ki, Шirmяmmяd Hцseynov "Azяrbaycan" qяzetindя parlament hesabatlarы vя шяrhlяr (noyabr 1918-aprel 1920)"

kitabыnы (3 cilddя) чap etdirmяklя юz яlimizlя milli dюvlяtчilik tariximizin цzяrinя чяkdiyimiz qara tцlц-pяrdяni tarixin zibilliyinя atdы. Hяm dя Шirmяmmяd mцяllim "Azяrbaycan" qяzetinin Cцmhuriyyяt dюvrцndяki bяnzяrsiz vя tяkrarsыz xidmяtlяrini sяrgilяyяrяk Demokratik Cцmhuriyyяtin milli dюvlяt quruculuьundakы taleyцklц fяaliyyяtini, onun sцqutunun daxili vя xarici, obyektiv vя subyektiv sяbяblяrini bцtцn Azяrbaycansevяrlяrя, Azяrbaycan ziyalыsыna vя bцtцn "Azяrbaycan" oxucusuna mцbaliья vя шiшirtmяsiz чatdыrdы. Яlbяttя, biz bu kitab haqqыnda, onun яhяmiyyяti, mяqsяd vя vяzifяlяri, tarixi dяyяri, siqlяti vя mяziyyяtlяri haqqыnda danышacaьыq. Ancaq elя buradaca цrяyimi deшяn bir fikri sяslяndirmяk istяyirяm. Яlbяttя, heч шцbhяsizdir ki, Шirmяmmяd Hцseynovun bir pedaqoq kimi, bir tяdqiqatчы alim kimi, bir cяfakeш, tяrяfsiz jurnalist kimi, bir ziyalы vяtяndaш kimi, mяslяkindя vя яqidяsindя dюnmяz, sыnaqlardan чыxmыш dost, mehriban rяfiq, bюyцk bir tarixi dюvrц vя gerчяkliyi bir cцmlяsindя eyham, mimika vя jestlяrin tяmasыnda kюzяlяyib dяyяr verяn natiq kimi, hяmiшяsevяr ailя baшчыsы kimi nяinki doьma Azяrbaycanda, bцtюv tцrk dцnyasыnda bir nцmunя olduьunu sюylяsяm, sяhv etmяrяm, onu tanыyan hяr kяs mяnim fikirlяrimi dяstяklяyяr. Nяinki onun fяaliyyяti, юzц bir nцmunяdir, vяtяnsevяrliyin etalonudur.

Ancaq burada demяk istяdiyim odur ki, Шirmяmmяd Hцseynovun чap etdirdiyi "Azяrbaycan" qяzetindя parlament hesabatlarы vя шяrhlяr (noyabr 1918-aprel 1920)" kitabы ( 3 cilddя) onun шah яsяridir, yaradыcыlыьыnыn zirvяsidir.

Tarixi gerчяkliklяri, faktlarы vя hadisяlяri arxivlяrin "kodlaшdыrыlmыш" gizlinlяrindяn tapыb цzя чыxarmaq, onlarыn цzяrindяki "yasaq tozu"nu silib qarшыlыqlы яlaqя vя baьlыlыq, tarixilik vя mцasirlik kontekstindя юyrяnmяk, tarixi gerчяkliyi zяrurяtdяn doьan hяqiqяti olduьu kimi yazmaq vя onu чap etdirmяk sizя o qяdяr dя sadя vя asan gяlmяsin. Bu dюvlяt qayьыsы vя dяstяyinя sюykяnmяklя Akademiyanыn bir institutunun uzun illяrя gerчяklяшdirя, gюrя bilяcяyi bir iш olduьunu da sюylяsяm, mяni qыnamazlar. Ancaq Шirmяmmяd mцяllim bцtцn bu iшi tяkbaшыna vяtяndaш yanьыsыnыn vя sevgisinin iшыьыnda, hяm dя юz maddi vяsaiti hesabыna gюrцb. "Bir чox insanlar tanыyыram ki, hяtta imkanlarы, юvladlarыnыn vяzifя gяlirlяri яn yцksяk formada olsa da , bu tяqaцdц (Prezident tяqaцdц - R.O.) alыrlar. Cяmiyyяtя, millяtя verdiklяri, цч badam bir qozdan artыq deyil. Bу kiшiyя, yяni Шirmяmmяd mцяllimя hяmin tяqaцdцn beш qatыnы, on qatыnы da versяn halaldыr, bu cцr fяdakarlыq nцmunяsinin adыnы hansы bяnzяtmя ilя tяqdim etmяyя hяqiqяtяn dя чяtinlik чяkirяm. Danышdыqca aydыn, diri, modern tяfяkkцrцnя heyran qalыrsan. Qeyd edim

ki, tarixя, dяyяrlяrя baxышlarыmыz яsasяn цst-цstя dцшцr vя bu yeni dцшцncяni arыq vцcцdunda daшыyan dяyяrli bir azяrbaycanlыnы gюrяndя bizi nadanlыqlarы ilя iшimizdяn ayыran bir чox яzbяrчi vя vяtяnшivяnчi mяxluqlara цrяyim acыyыr. Bu kiшi яsl cцmhuriyyяt tarixini ortaya qoyur, gedib kцlli miqdarda dюvlяt vяsaiti hesabыna tяhrif olunmuш iki cildlik Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Ensklopediyasы nяшr etdirmir. Bu kiшi bюyцk Mяhяmmяd Яmin bяyi sцar olaraq tяqdim etmir, яmяl olaraq, яsяr olaraq tяqdim edir. Цzeyir bяyi dя, Zяrdabini dя, baшqa millяt fяdailяrini dя elяcя…" (Fazil Mustafa millяt vяkili, fяlsяfя цzrя fяlsяfя doktoru, "Шяrq" qяzeti, 15 noyabr 2016).

Akademik, millяt vяkili Nizami Cяfяrov isя "525-ci qяzet"in 29 noyabr 2016-cы il tarixli nюmrяsindя professor

Nizami Cяfяrov Шirmяmmяd Hцseynova цnvanladыьы aчыq mяktubunda belя yazыr: "Hюrmяtli Шirmяmmяd mцяllim!

Sizin "Azяrbaycan" qяzetindя parlament hesabatlarы vя шяrhlяr (noyabr 1918aprel 1920)" kitabыnыzыn nяшr olunmuш hяr iki cildini (Bakы, 2015-2016) (o vaxt hяlя цчцncц cildnяшr olunmamышdыR.Orsяr) яvvяldяn sonacan cцmlяbяcцmlя oxudum. Vя яminliklя deyя bilяrяm ki, bu hяr шeydяn яvvяl, kifayяt qяdяr mцkяmmяl bir mяtnшцnaslыq iшidir; ikincisi, eyni dяrяcяdя mцkяmmяl bir yazычы-jurnalist iшidir; цчцncцsц (vя яn baшlыcasы) isя bюyцk bir vяtяndaшlыq iшidir ki, hяr cцr tяqdirя layiqdir."

Burda bir haшiyя чыxmaq istяyirяm: Bюyцk яdяbiyyatшцnas Yaшar Qarayev "Tarix yaxыndan vя uzaqdan" яsяrindя yazыrdы: "Bizim яdяbiyyatda aьlыn dastanыna zirvя Nizamidir; eшqin vя qяmin faciяsinя meyar-Fцzulidir; qeyrяtin aьrыsыna, namus yanьыsыna timsal-Sabirdir; hяm eшq, hяm aьыl, hяm dя qeyrяt цчцn borcun, cavabdehliyin юlчцsцnя яmsal - Cяlil Mяmmяdquluzadя-dir!..."

Bu яvяzsiz dяyяrlяndirmяni юpцb gюzlяrim цstя qoyaraq bu mюhtяшяm meyarlarыn davamы kimi bir

qяnaяtimi bu mяqamda sяslяndirmяk istяyirяm.

Demokratik Cцmhuriyyяtя, onun qurucularыna, Milli Mяtbuata xalqыn inkiшafы vя onun iшыqlы gяlяcяyi цчцn юmцrlяrini шam kimi яridяnlяrя diqqяt vя sevginin, varislik vя qяdrшцnaslыьыn mяhяk daшы vя simvolu Шirmяmmяd Hцseynovdur.

Milli-mяnяvi vя яxlaqi tяrяqqimizdя mцstяsna xidmяtlяri olan, indiki suveren Azяrbaycanыmыzыn da mяnяvi memarlarы Axundovlara vя Zяrdabilяrя, Яlibяylяr vя Aьaoьlulara, Sabirlяr vя Cavidlяrя, Nяrimanovlar vя Цzeyir bяylяrя, Vurьunlar vя Vahabzadяlяrя Шirmяmmяd Hцseynov sevgisindяn bюyцk, ardыcыl vя tяmяnnasыz sevgi dя tanыmыram vя onu tapmaq da чox чяtindir.

O, bir jurnalist, publicist, tяdqiqatчы alim kimi dя яsl sюz adamы - sюzцn юz adamы kimi dцz sюzя tapыnыb, dцz sюzя sыьыnыb vя hяmiшя dя dцz sюz danышыb.

Bюyцk alim, bяnzяrsiz яdяbiyyatшцnasыmыz Yaшar Qarayev yazыrdы ki, "…mяnяvi mehvяrdя, яxlaqla ovqatda "yer tяrpяnmяsi" (zяlzяlя) baш verяndя meyar vя dяyяrlяrin sяhmanы vя nizamы da daьыlыr. Baшla ayaьыn (papaqla чarыьыn) yeri dяyiшяndя dя loьmanla nadanыn, bяylя gяdanыn bir biri ilя yeri sяhv dцшцr: чюrяyi dizi цstя, namusu isя vяzifя kreslosunun цstцndя olanlar "sюz sahibi olurlar". Yenя bir haшiyя: Adamlar vя kreslolar bir tяrяfdя qalsыn, bir yandan da sюzlяrin yaddaшы itir, sюzlяrin mяnasы, sыrasы, yeri (iшlяnmя dairяsi vя mяqamы da bir yandan) sяhv dцшцr. Цч sюzц gцndяmя gяtirяk, onlarыn gюzlяrinin iчinя baxыb da яsl hяqiqяti sюylяyяk: "demokratiya", "azadlыq", "mцstяqillik". Artыq hяmin sюzlяrin tяkcя шяrti mяcazi mяnasы qalыb. Konfutsi yazыrdы ki, "Sюzlяr юz mяnasыnы itirяndя isя xalq azadlыьыnы itirir". Bu bir su saflыьы qяdяr hяr kяsя aydыndыr ki, sюzцn azadlыьы-onun юz dяqiq mяnasыnы ilahi qцdrяtindяn aldыьы чalarы tam vя sяrbяst daшыya bilmяsindяdir. Hяr sюz gяrяk юz mяnasыnda юz kюkц цstцndя zцhur edя, iшlяnя bilsin. Bяli, "azadlыq" sюzц dя mяhz bu mяnada юz azadlыьыnы itirmiш sюzlяr sыrasыnda юzцnя yer almышdыr. Ancaq mцxtяlif qцvvяlяr юz azadlыqlarыnыn mяstliyindя vя xumarыnda onu istяdiyi шяkildя, istяdiyi mяqamda istifadя edя bilir. Hяr sюz kimi hяr kяs dя gяrяk hяrяsi юz sahяsindя, hяrя юz iшi ilя mяшьul olsun.

Hяyatda olduьu kimi mяtbuatda, efirdя dя bяzяn imzalarыn yeri sяhv dцшцr, tяsvirчilik tяdiqatы, statistika vя yalanчы tяrif tяhlili цstяlяyir.

Dolanышыq vя gцzяran "ovuna" чыxan saytlarda sюzц oyuna salыb urvatdan salanlarыn, яlinя mikrafon vя diktafon gюtцrцb dюvrцn nяbzini, zamanыn proqnozunu "hяr yol юtяndяn" xяbяr alanlarыn sыralarы geniшlяnmяkdя vя "mяtin addыmlarla" irяlilяmяkdяdirlяr. (Арды вар)

сящ. 8

Шякидя... . .. yцn gцl at le t i ka ц zr я ra yo n bi ri nc il iy i к е ч и р и л и б Шяkidя mяktяblilяr arasыnda yцngцl atletika цzrя юlkя birinciliyinin rayon mяrhяlяsinin yarышlarы шяhяr liseyinin komandasыnыn qяlяbяsi ilя baшa чatыb. Иkinci vя цчцncц yerlяri mцvafiq olaraq шяhяr 5 vя 19 nюmrяli tam orta mяktяblяrin komandalarы tutublar.

Gяnclяr vя Иdman, Tяhsil nazirliklяrinin, Azяrbaycan Milli Olimpiya Komitяsi vя Mяktяb Иd-manlarы Federasiyasыnыn birgя tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn respublika birinciliyinin rayon mяrhяlяsindя 26 mяktяb komandasыnыn tяrkibindя 156 yeniyetmя idmanчы yarышыb.

Komandalarыn 16-sы шяhяr, 10-u isя kяnd mяktяblяrini tяmsil edib. Шяhяr stadionunda keчirilяn birincilikdя idmanчыlar 100 vя 200 metr mяsafяyя qaчыш, 200 metr mяsafяyя estafet vя tennis topunun uzaьa atыlmasы yarышlarыnda mцbarizя aparыblar.

Yarышыn qalibi Шяki шяhяr Liseyinin komandasы, eyni zamanda, respublika birinciliyinin zona mяrhяlяsindя iшtirak etmяk hцququ qazanыb.

.. .ц zцm b aьl ar ы nda n 3 м и н 90 6 t o n m яh sul yы ь ы lы b Шяki rayonunun tяsяrrцfatlarыnda цzцm yыьыmы baшa чatыb. Rayonda 304 hektar barverяn цzцm baьlarы var. Torpaq mцlkiyyяtчilяri bu il baьlardan 3906 ton mяhsul tяdarцk ediblяr. Иstehsal olunan mяhsul satыш цчцn яsasяn daxili bazarlara, hяmчinin rayonda fяaliyyяt gюstяrяn шяrab zavoduna gюndяrilib.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzinin bitkiчilik sektorunun mцdiri Sahib Abdulhяmidov mяlumat verib.

Sektor mцdiri bildirib ki, rayonda gяlяn ilin mяhsulu цчцn payыzlыq dяnlilяrin яkini dя gцndяn-gцnя sцrяtlяnir. Fermerlяr indiyяdяk 5020 hektarы arpa, 3220 hektarы buьda olmaqla, 8240 hektar sahяyя toxum sяpiblяr. Payыzlыq dяnlilяrin яkini цчцn indiyяdяk tяsяrrцfatlarda 53,4 min hektar sahяdя шum aparыlыb. Cari mюvsцmdя rayonda 65 min hektar sahяdя payыzlыq dяnlilяrin яkini proqnozlaшdыrыlыr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

...etno-siyasi vя dini durumla baьlы zona mцшavirяsi keчirilиб Oktyabrыn 15-dя Шяki шяhяri Heydяr Яliyev Mяrkяzindя юlkяmizdя etno-siyasi vя dini durumla baьlы zona mцшavirяsi keчirilmiшdir.

Prezident Administrasiyasыnыn millяtlяrarasы mцnasibяtlяr, multikulturalizm vя dini mяsяlяlяr шюbяsinin tяшkilatчыlыьы ilя keчirilяn tяdbirdя hяmin шюbяnin mцdiri Etibar Nяcяfov, Administrasiyanыn Яrazi-tяшkilat mяsяlяlяri шюbяsinin sektor mцdiri Rцfяt Яliyev, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov, Zaqatala, Balakяn, Qax, Иsmayыllы, Qяbяlя, Oьuz rayon icra hakimiyyяti baшчыlarыnыn mцavinlяri - dini iшlяr цzrя komissiyalarыn sяdrlяri, dini qurumlarla iшin tяшkilatчыlarы, hцquq-mцhafizя orqanlarыnыn, Mяdяniyyяt, Tяhsil, Gяnclяr vя Иdman nazirliklяrinin, Dini Qurumlarla Иш цzrя Dюvlяt Komitяsinin yerli qurumlarыnыn rяhbяrlяri, bяlяdiyyя sяdrlяri, ziyalыlar vя din xadimlяri iшtirak etmiшlяr.

Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя цmummilli lider Heydяr Яliyevin Шяki шяhяri Heydяr Яliyev Mяrkяzinin qarшыsыndakы abidяsini ziyarяt etmiш, юnцnя gцl dяstяlяri qoymuшlar. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov zona mцшavirяsini giriш sюzц ilя aчaraq mцшavirя iшtirakчыlarыnы salamlamыш, юlkяdя mюvcud dюvlяt-din mцnasibяtlяrindяn sюz aчmыш, keчirilяn tяdbirin яhяmiyyяtindяn danышmыш, rayondakы dini durum haqqыnda geniш mяlumat vermiшdir.

Sonra Azяrbaycan Respublikasы Prezidenti Administrasiyasыnыn Millяtlяrarasы mцnasibяtlяr, multikulturalizm vя dini mяsяlяlяr шюbяsinin mцdiri Etibar Nяcяfov "Mцasir dюvrdя Azяrbaycan Respublikasыnda etno-siyasi vя dini durum" mюvzusunda mяruzя etmiшdir. E.Nяcяfov dinя dюvlяt qayьыsыndan danышaraq цmummilli lider Heydяr Яliyevin 1993-cц ildя ikinci dяfя hakimiyyяtя qayыdышыndan sonra respublikamыzda bu sahяyя mцnasibяtin tamamilя dяyiшdiyini, milli-mяnяvi dяyяrlяrimizя, dinimizя hяr zaman hюrmяt vя qayьы ilя yanaшыldыьыnы xatыrlatmыш, bu siyasi kursun hazыrda Prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn uьurla davam etdirildiyini qeyd etmiшdir. Azяrbaycanda hюkm sцrяn etnik vя dini tolerantlыq mцhitinin dцnyaya nцmunя olduьunu bildirяn E.Nяcяfov юlkяmizdя istяr dini, istяrsя dя milli vя irqi ayrы-seчkiliyin olmadыьыnы, Azяrbaycanda yaшayan bцtцn xalqlarыn nцmayяndяlяri, o cцmlяdяn mцxtяlif dinlяrin tяmsilчilяri arasыnda bir-birinя tolerant yanaшma olduьunu vurьulamышdыr. Prezident Administrasiyasыnыn шюbя mцdiri bununla belя zяrяrli dini cяrяyanlara qarшы maariflяndirmя vя tяbliьat tяdbirlяrinin vacibliyini vurьulamыш, bюlgя цzrя ayrы-ayrы rayonlarda mюvcud dini durumun vяziyyяtini tяhlil edяrяk iшtirakчыlarы яtraflы mяlumatlandыrmышdыr.

Zona mцшavirяsindя чыxыш edяnlяr bцtюvlцkdя bюlgяdя vя tяmsil etdiklяri rayonlar цzrя mюvcud etno-siyasi vя dini durum, hяmчinin, qeyri-яnяnяvi dini tяriqяt mяnsublarыnыn zяrяrli tяbliьatыnыn qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя gюrdцklяri iшlяr barяdя geniш mяlumat vermiшlяr.

...quru tцtцn istehsalы 154 ton artыb Bu il Шяki rayonunun tяsяrrцfatlarыnda 1061 hektar sahяdя tцtцn яkilib. Шяkili fermerlяr cari mюvsцmdя 721 hektar sahяdя "Virciniya" vя 19 hektarda "Berley" nюvlц, 321 hektar sahяdя isя yerli tцtцn sortlarы yetiшdiriblяr. Hazыrda tяsяrrцfatlarda tцtцn yыьыmы яsasяn baшa чatыb. Шяkili fermerlяr builki mюvsцmdя 3 min 130 ton quru tцtцn istehsal ediblяr.

Tцtцn istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 154 ton artыb.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzinin bitkiчilik sektorunun mцdiri Sahib Abdulhяmidov mяlumat verib.

...fыndыq истещсалы 3 мин 297 tonа чатыб Bu il районумузун фындыг baьlarынdan 3 min 297 ton mяhsul tяdarцk olunub. Fыndыq istehsalы юtяn illя mцqayisяdя 217 ton artыb.

Bu barяdя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzindяn верилян mяlumatда bildiriлир ки, dюvlяtimizin baшчыsыnыn kяnd tяsяrrцfatыnыn яnяnяvi sahяlяrindяn olan fыndыqчыlыьыn inkiшaf etdirilmяsi ilя baьlы verdiyi tapшыrыq vя gюstяriшlяr Шяki rayonunda da uьurla icra olunur. Belя ki, 2019-cu ilin yaz aylarыnda rayon яrazisindя 388 hektar sahяdя yeni fыndыq baьlarы salыnыb vя bu iш payыz mюvsцmцndя dя davam etdirilяcяk. Hazыrda rayonda fыndыq baьlarыnыn цmumi sahяsi 3 min 211 hektardыr. Bu baьlarыn 2 min 536 hektarы barverяndir.

Plantasiyalardan yыьыlan "Virciniya" vя "Berley" nюvlц tцtцn "Azяrtцtцn ASK" MMC-nin rayonda fяaliyyяt gюstяrяn tцtцn istehsalы vя emalы mяntяqяsindя xцsusi kameralarda qurudulub. Yerli tцtцn sortlarыnы isя fermerlяr юzlяri ipя dцzяrяk qurudublar.

Xatыrladaq ki, 2018-ci ildя шяkili fermerlяr 2 min 976 ton quru tцtцn istehsal ediblяr. Tцtцn istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 346 ton artыb.

№ 10 (180), Октйабр 2019

. . . “ А Б А Д ” K er am ik a vя T яt b iq i S яn яt M яr kяz i 1 йашыны гейд едиб Оktyabrыn 29-da Шяkidя "ABAD" Keramika vя Tяtbiqi Sяnяt Mяrkяzinin fяaliyyяtя baшlamasыnыn bir illiyinя hяsr olunan mяrasim keчirilib.

Qяdim Шяki sяnяtkarlar diyarы kimi tanыnыr.

Burada keramika sяnяti dя el sяnяtkarlarыnыn fяdakar яmяyi sayяsindя inkiшaf etdirilib, bu gцnя qяdяr юz яhяmiyyяtini qoruyub saxlayыb. Bu qяdim diyarыn zяngin tarixi-mяdяni irsinin qorunub saxlanmasыnda, atababalarыmыzdan bizя miras qalmыш keramika sяnяti яnяnяlяrinin davam etdirilяrяk gяlяcяk nяsillяrя юtцrцlmяsindя, heч шцbhяsiz ki, юtяn ilin oktyabrыnda fяaliyyяt baшlayan "ABAD" Keramika vя Tяtbiqi Sяnяt Mяrkяzinin xцsusi rolu vя яhяmiyyяti var.

Sяnяtkarlarыn, ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin iшtirak etdiyi tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Prezident Иlham Яliyev vя birinci xanыm Mehriban Яliyevanыn юtяn il oktyabrыn 29-da Шяkiyя sяfяrlяri чяrчivяsindя aчыlышы olan "ABAD" Keramika vя Tяtbiqi Sяnяt Mяrkяzinin юtяn bir il яrzindя keramika sяnяtinin inkiшaf etdirilmяsi sahяsindя чox sяmяrяli fяaliyyяt gюstяrdiyini diqqяtя чatdыrыb.

Bildirilib ki, Azяrbaycanda keramika sяnяtinin чox qяdim tarixi var. Arxeoloji qazыntыlar zamanы яldя edilяn tapыntыlar onu gюstяrir ki, keramika sяnяti qяdim dюvrlяrdяn baшlayaraq Azяrbaycanda яn geniш yayыlmыш sяnяt sahяlяrindяn biri olub. Mяrkяzin yaradыlmasыnda mяqsяd юlkяnin, яsasяn dя Шяki rayonunun tarixi keramika яnяnяlяrinin qorunub saxlanыlmasы vя gяlяcяk nяsillяrя юtцrцlmяsi, hяmчinin mцxtяlif чeшidli Azяrbaycan gilinin dцnyada tanыdыlmasыdыr. Bura hяm dя Qafqazda ilk Keramika Mяrkяzi kimi tarixя dцшцb. Mяrkяzin yerlяшdiyi bina 1867-ci ildя tikilmiш tarix-memarlыq abidяsidir.

Tяdbirdя Шяki "ABAD" Keramika vя Tяtbiqi Sяnяt Mяrkяzinin яlaqяlяndiricisi Mir Teymur Mяmmяdov чыxыш edяrяk, keramikanыn hяr bir xalqыn tarixindя xцsusi rol oynadыьыnы vurьulayыb. Bildirilib ki, hazыrda mяrkяzdя 12 sяnяtkar чalышыr, kюnцllцlцk proqramlarы hяyata keчirilir. Mяrkяzin mяqsяdlяrindяn biri dя burada yaradыcыlыq sahяsi цzrя irimiqyaslы beynяlxalq tяdbirlяrin keчirilmяsidir. Cari il mayыn 20-dяn iyunun 2-dяk Шяki "ABAD" Keramika vя Tяtbiqi Sяnяt Mяrkяzindя keramika sяnяti цzrя "Tяbiяtdяn Tarixя" adlы Ы Beynяlxalq Keramika Simpoziumunun keчirilmяsi bu baxыmdan xцsusi яhяmiyyяtя malikdir. Simpoziumda 14 xarici юlkяdяn 22 keramikaчы iшtirak edib.

Tяdbir чяrчivяsindя dekorativ-tяtbiqi sяnяtin inkiшafыndakы xidmяtlяrinя, hяmчinin mяrkяzin fяaliyyяtя baшlamasыnыn bir illiyi mцnasibяtilя Mir Teymur Mяmmяdova "ABAD" publik hцquqi шяxs vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti adыndan "Tяшяkkцrnamя" tяqdim olunub.

Sonra tяdbir iшtirakчыlarы mяrkяzin sяnяtkarlarыnыn hazыrladыqlarы keramika iшlяrindяn ibarяt sяrgiyя baxыblar.

№ 10 (180), Октйабр 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

"Heч vaxt “mяndя alыnmayacaq” деmяmiшяm." Сярлювщяйя чыхардыьымыз сюзляр Тцркийянин Истанбул шящяриндя Визйон театрынын йарадыъысы вя рящбяри олан щямйерлимиз Кямаля Нябибяйлийя аиддир. Азярбайъан мядяниййятинин гардаш юлкядя тяблиьи цчцн ялиндян эяляни ясирэямяйян Кямаля ханымын бу йахынларда Каспи.аз сайтына вердийи мцсащибянин бизим охуъуларымыз цчцн дя мараглы олаъаьына яминик.

Teatrы yaradan, onu yaшadan vя mцqяddяsliyini qoruyub saxlayan insan fяdaidir. Biz ona sяnяt fяdaisi deyirik.

Mцsahibim Azяrbaycan-Tцrkiyя Vizyon Teatrыnыn rяhbяri Kяmalя Nяbibяyлидр.

Kяmalя Nяbibяyли ali tяhsil aldыqdan sonra 2 il Tцrkiyяnin "Barыш" televiziyasыnыn яmяkdaшы olaraq Azяrbaycanыn tarixi, mяdяniyyяtini tяbliь edяrяk silsilя veriliшlяr hazыrlayыb. Ancaq teatra olan sevgisi onu Вяtяndяn kяnarda da rahat buraxmayыb. Чox keчmяdяn Firuz Mustafanыn "Mцqяvva" tamaшasы ilя bюyцk sevgi qazanыb.

Daha sonra "Adsыz qadыn", "Maneken" tamaшalarы ilя юz tamaшaчы auditoriyasыnы yaratmaьы bacarыb. Hazыrda Azяrbaycan Tцrkiyя Vizyon Teatrыnы yaradan Kяmalя xanыm bildirir ki, artыq Иstanbulda mцstяqil teatr шяklindя fяaliyyяt gюstяrir. Иki dюvlяt arasыnda mяdяni kюrpц rolunu oynayan bu teatrыn qapыsы nяinki orada yaшayan azяrbaycanlыlarыn цzцnя, eyni zamanda Tцrkiyяdя yaшayan digяr xalqlarыn nцmayяndяlяrinя dя aчыqdыr. Kя-malя xanыm mяdяniyyяtin яn bюyцk siyasяt olduьunu deyяrяk Azяrbaycan mяdяniyyяti, яdяbiyyatы, tarixinin tяbliьatчыsыna чevrildiyini bildirir.

- Azяrbaycan Tцrkiyя Vizyon Teatrы hansы zяrurяtdяn yarandы?

- Tanыnmыш sяnяtkarыmыz Elчin Иmanovla birlikdя "Turan" teleteatrыnda Aygцn Hяsяnoьlunun "Adsыz qadыn" яsяrinя sяhnя quruluшu vermяk istяdik. Elчin mцяllimlя tamaшanыn mяшqlяrinя hazыrlaшmaьa baшladыq. Mцяyyяn qurumlara dяstяk olmalarы цчцn mцraciяt etdik. "Adsыz qadыn" юzцndя Xocalы hadisяlяrini яks etdirяn, bizim tariximizdяn bяhs edяn maraqlы bir яsяr idi vя biz bunu geniш auditoriyaya tяqdim etmяk istяyirdik. Tяяssцflяr olsun ki, чыxdыьыmыz bu yolda heч kimdяn dяstяk gюrmяdik. Bu tamaшanыn sяhnяlяшdirilmяsindя israrlы idim. Яgяr юz vяtяnimdя hazыrlaya bilmirяmsя, bunu Tцrkiyяdя nцmayiш etdirяcяyяm, dedim.

- Niyя mяhz Tцrkiyяdя?

- Чцnki Tцrkiyяnin яhalisi чoxdur, auditoriyasы daha geniшdir. Orada hяr bir millяtdяn nцmayяndяlяr var vя mяn istяyirdim ki, bu tamaшanы onlara nцmayiш etdirim. Dцшцndцm ki, "Adsыz qadыn" tamaшasыnы чoxmillяtli bir юlkяdя nцmayiш etdirsяk, daha maraqlы olar.

- Bildiyimiz qяdяri ilя, tamaшalarы Azяrbaycan dilindя hazыrlayыrsыnыz. Tцrk tamaшaчыlarы цчцn Azяrbaycan dilindя tamaшa nя qяdяr maraqlыdыr?

- Sюhbяt "Adsыz qadыn"dan gedirsя, tamaшamыzыn dili tяkcя Azяrbaycan dilindяn ibarяt deyil. Bilirsiniz ki, kюhnя

tцrk dili bizim danышdыьыmыz dildir. Doьrudur, biz o tamaшanы Azяrbaycan dilindя hazыrladыq, ancaq bizim dilimizdя elя sюzlяr var ki, onlarы tцrklяr anlamыr vя ya fяrqli mяna ifadя edir. Mяcbur oldum ki, яsяrin bяzi yerlяrinin sюzlяrini dяyiшim. Biz dя onu чox rahat hamыnыn anladыьы bir dilя чevirdik.

Yяni orda nя tam Azяrbaycan, nя dя tam Tцrkiyя tцrkcяsi istifadя edilmяdi. Ancaq onu da qeyd edim ki, teatrыmыzыn repertuarыnda olan uшaq tamaшalarыmыz tцrk dilindяdir.

- Kяmalя xanыm, insan юz mяmlяkяtindя belя nяyisя yenidяn quranda bir чox чяtinliklяrlя цzlяшir. Tяk qadыn, yad bir mяmlяkяt vя sыfыrdan bir teatr. Чяtin olmadыmы?

- Иstanbula gяldiyim ilk dюnяmlяrdя o qяdяr чяtin idi ki... Elя gцnlяrim olub ki, hяr шeyi unudub, geri dюnmяk

яsirgяmяdi. Onlara tяшяkkцrцmц bildirirяm. Tцrkiyя Tяhsil mяdяniyyяt mяrkяzinin, Qarapapaq tцrklяri dяrnяyinin bizim bu iшlяrimizdя чox bюyцk dяstяklяri oldu. Tцrkiyяnin Azяrbaycandakы konsulluьunun da bizя diqqяti olub.

Tamaшalarыmыzda iшtirak ediblяr. Heч bir шey dцшцnmяdяn яlimdя bir шцar tutmuшam: Azяrbaycan. Bir gцn dedilяr ki, madam vяtяni bu qяdяr sevirsяn, niyя vяtяni tяrk etmisяn? Dedim, mяn orada bacara bilmяdiyimi burada etmяyя чalышыram ki, Tцrkiyяdя bizim keyfiyyяtsiz vя bяsit musiqimizi dinlяmяsinlяr. Axы bizim чox zяngin vя musiqi tariximiz var.

- Qurucusu olduьunuz "Turan" teleteatrы fяaliyyяtini nя цчцn yarыmчыq qoydu?

- "Turan" teleteatrы 2014-cц ildя Bakыda yaranыb.

Кямаля Нябибяйли вя режиссор Елчин Иманов yцk шirkяtlяr cцzi miqdarda maliyyя юdяmяk cavablarы verdilяr.

- Bu sizi чoxmu mяyus etdi?

- Tяbii ki, mяyus etdi, axы biz bunu юzцmцz цчцn etmirdik. Mяyus olsaq da, qыrыlmadыq. Hяtta heч zaman unutmaram, Xocalы faciяsini юzцndя яks etdirяn bir tamaшa

Кямаля Нябибяйли "Adsыz qadыn" тамашасында istяyirdim. Yeni mяkan, tanыmadыьыm bir юlkя mяnя aьыr gяlirdi. Tяbii ki, Tцrkiyя ilя canыmыz, qanыmыz, kюkцmцz birdir, bunlar юz yerindя. Nя qяdяr dя olsa, yeni bir cяmiyyяt, yeni psixologiya ilя qarшы-qarшыya idim, oturub uшaq kimi aьlayыrdыm. Valideynlяrim цчцn чox darыxыrdыm. Ondan sonra bir gцn durdum юzцmя dedim ki, yox, Kяmalя, sяn gцclцsяn, sыnmayacaqsan, dяfяlяrlя sяni sыndыrmaq istяyiblяr, sыnmamыsan, indi dя geri чяkilmяyяcяksяn. Bakыda tamaшa hazыrlayanda чяtinliklяrlя цzlяшяndя, Elчin Иmanov deyirdi ki, "boш ver, olmayanda olmur". Ancaq mяn heч vaxt "mяndя alыnmayacaq" sюzцnц iшlяtmяmiшяm. Demяk ki, insan юzцnц necя proqramlaшdыrыrsa, elя dя yaшayыr.

Tцrkiyяyя gяldikdяn sonra bяzi dяrnяklяr bizя dяstяk oldu. Burda hяr шeyя yenidяn baшlamaq, tamaшalarы hazыrlamaq - hamыsы maliyyя tяlяb edirdi. Saь olsun valideynlяrim, mяnя чox dяstяk oldular. Onlarыn qarшыsыnda baш яyirяm. Hяqiqяtяn valideynlяrim bюyцk цrяyя sahib insanlardыr. Яlbяttя ki, bizя kюmяk edяnlяr dя oldu. Иstanbul mяdяniyyяt evi bizя юz dяstяyini

Hяtta sizя deyim ki, Xocalы soyqыrыmы ilя baьlы Rяшid Behbudov adыna Mahnы Teatrыnda tяdbir dя keчirdik. Tяdbirя millяt vяkillяrimiz tяшrif buyurmuшdu. Biz istяdik ki, bu teatr vasitяsi ilя bцtцn tцrk dцnyasыnыn яdяbiyyatыnы, mяdяniyyяtini bir araya gяtirяk. Siyasяtdяn uzaq, tцrkdilli xalqlarыn kiчik bir modelini yaradaq. Heч bir siyasi mяqsяd, mяram daшыmыrdы. Aygцn Hяsяnoьlunun "Adsыz qadыn" tamaшasыnы sяhnяlяшdirmяyi qяrara adlыq.

- "Adsыz qadыn" tamaшasыnda aktrisa olaraq sizi sяhnяdя gюrdцk. Bu sizin ilk monotamaшanыz idimi?

- Xeyr. Tamaшanыn rejissoru Elчin Иmanova dedim ki, bu tamaшanы canlandыrmaq цчцn bir aktrisa dцшцnцrsяnmi? Dedi, birini dцшцnmцшяm artыq. Kimliyini soruшanda, o aktrisanыn mяn olduьumu sюylяdi. Dцzdцr, o zamana qяdяr mяn monotamaшa oynamышam, ancaq bu tamaшanыn aьыr yцkцnцn altыna girmяkdяn qorxurdum. Bir gцn baшa dцшdцm ki, onu istяdiyimiz kimi hazыrlamaq цчцn maliyyя dяstяyi lazыmdыr. Mцяyyяn rяsmi qurumlara mцraciяtlяr etmяyя baшladыm. Чox gцlmяli olsa da, bю-

hazыrlayanda, Qarabaьdan olan iш adamы ilя gюrцшdцm.

Layihя шяklindя tяqdim etdim.

Mяnя dedi ki, sяnin iшin-gцcцn yoxdur? Aчыьы, bu mяnim цчцn bюyцk bir zяrbя oldu. Elчin Иmanov dedi ki, bu ssenarini qoyuram kяnara, яgяr yцngцl bir шey hazыrlasaydыq, sponsoru чox olardы. Gюrцnцr biz sяhv etmiшik, yolumuzu dцz tutmamышыq. Ancaq mяn sonuna qяdяr mцbarizя apardыm. O an aьlыma Иstanbul gяldi. Meqapolis, mцxtяlif millяtlяrin yaшadыьы bir юlkя. Dцшцndцm ki, burada bяlkя nяyяsя nail ola bilяrяm. Sяsimi qismяn dя olsa чatdыra bilяrяm.

- Peшmansыnыzmы?

- Tцrkiyяyя gяlmяyimя peшman deyilяm. Яksinя, bu qяdяr elяdiklяrimi Bakыda edя bilmяzdim.

- Tцrkiyяdя sizdяn baшqa Azяrbaycan Teatrы, yяni rяqibiniz varmы?

- Rяqibimiz olmasa da, bizi qыsqanan insanlar var.

Baxmayaraq ki, onlar teatrdan uzaq insanlardыr. Чox istяyяrdim ki, onlar da teatr kimi formalaшsыnlar, rяqibimiz olsunlar, inkiшaf edяk. Onlarla aramыzda rяqabяt olsun. Иnkiшafыn olmasы цчцn rяqabяt lazыmdыr. Tяяssцflяr olsun ki, bunu hamы qя-

bul etmir. Amma eybi yoxdur, hansыsa gцcя sahibяm ki, kimlяrsя dя чяkinir. Biz davam edяcяyik.

- Vizyon teatrы deyildikdя, nя nяzяrdя tutulur?

- Яvvяlcя teleteatr adlandыrdыq. Sonra gюrdцk ki, burda onu anlamыrlar, onun цчцn adыnы dяyiшib, vizyon elяdik. Bizim hazыrladыьыmыz "Adsыz qadыn" elя teletamaшadыr. Tamaшanыn eyni zamanda prosesi hяm monitorda, hяm dя sяhnяdя gedir. Bir az чяtin olsa da, Azяrbaycana bu janrы Elчin Иmanov gяtirdi. Biz onu ilk dяfя Tцrkiyяdя hяyata keчirя bildik. Monitorda nцmayiш olunan чяkimlяri dя biz юzцmцz elяmiшdik.

- Иstяrdik, bizя yeni layihяlяrinizdяn danышasыnыz.

- Иndi dя televiziya vя film layihяlяrimiz var. Hazыrda tarixi filmlя baьlы mцzakirяlяr edirik, tarixчilяr hяmin layihяnin цzяrindя iшlяyir. Dюvlяt dяstяyi ilя onu hяyata keчirяcяyik. Burda Azяrbaycan mяktяbi var, чox yaxыn bir zamanda oranыn uшaqlarы цчцn tamaшa hazыrlayacaьыq.

- Teatrlara gedяnlяrin sayы gцnц-gцndяn azaldыьы bir zamanda tamaшaчыlarы teatra necя cяlb edirsiniz?

- Яksinя, bizim tamaшaчы problemimiz olmur.

Daha чox diqqяt gюrцrцk.

Getdiyimiz yerdя birbaшa bяlяdiyyя rяhbяri ilя danышa bilirik, tamaшamыzы alыrlar. Hazыrda boш gцnцmцz yoxdur. Шцkцrlяr olsun, heч kimя dя yalvarmыrыq ki, bizim biletimizi satыn. Bu da onun gюstяricidir ki, biz iшlяyirik.

- Uьur olan yerdя qыsqanclыq da olur. Siz hяmkarlarыnыz tяrяfindяn qыsqanclыьa tuш gяlmisinizmi?

- Qыsqananlara deyirяm, yaxшы ki, varsыnыz, mяndя gцc yaradыrsыnыz. Gedib Azяrbaycanda demiшdilяr ki, guya mяnim diplomum yoxdur, hяvяskar fяaliyyяt gюstяrirяm.

Ancaq mяn Azяrbaycan Dюvlяt Mяdяniyyяt vя Иncяsяnяt Universitetindя tяhsil almышam.

Hяm bakalavr, hяm dя magistr tяhsilimi qыrmыzы diplomla baшa vurmuшam. Bu gцn dя burada юlkяmizi tяbliь edirяm. Buna sevinmяk яvяzinя, yalan mяlumatlar verяnlяr olur. Сющбятляшди: Xяyalя Rяis Kaspi.az

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

Ramiz OРСЯР

Proloq яvяzi Nя qocaya baxar, nя cavana, Sюzцnц sюylяmяz, ancaq deyinяr.

Bцtцn xяbяrlяrdяn seчilmяk цчцn Иpяyя bцrцnцb, qara geyinяraьlayan xяbяr.

Atыnы dюrd nala

чapar hяr yana, Pяncяrяdяn girяr, qapыdan чыxar.

Yollarы dюyяclяr ayaq sяslяri Kюrpцlяr daьыdar, kюrpцlяr yыxaraьlayan xяbяr.

Dыrnaq цstdя oynar, hяm dя oynadar, Boyu bir balaca, iчi od-ocaq.

Adamы yandыrыb tцstцlяndirяr, Yaьmurlu gюzlяrdяn su iчяr ancaqaьlayan xяbяr.

№ 10 (180), Октйабр 2019

Аьлайан хябярля сющбят Ha qq, я da l я t, i st i ql a l vя a z a dl ыq a шi qi , mц t я f fя kk i r a li m , b юy ц k h я rf lя rl я y a zы la n ИN SA N Шi rm яm mя d Hц se y no v un un udu lm a z, я z i z x a t i rя si nя O ucalan ucalыqlar Yenя uca qalacaqdыr.

Dяrddaшlarы onun цчцn Sevgilяrlя dolacaqdыr.

O яl yetmяz elя zirvя. Цrяk dostu millяtinin.

Kimsя onu danmaz axы, Яdalяti danmaq чяtin.

Haqq sюylяdi, haqq чaьыrdы Иndi dя haqq yolundadы.

Uzunsa da yolчuluьu Mяlяklяr saь-solundadы.

Bircя kяrя bцdrяmяdi, Yanыlmadы gцmanы da. Цzц aьdы hяm Allahыn, Hяm dя millяt, xalq yanыnda.

***

Nя dя minnяt daшыmadы.

***

Tarixlяr yaddaшы, юzц bir tarix, Tarixin iчindя yaшayacaq О. Шяrяfli adыnы чiyinlяrindя Hяr zaman шяrяflя daшыyacaq О.

***

Nя kimsяdяn kцsdц, nя iшdяn bezdi, Hяmiшя цzц aь, aчыq alыnla Xalqыnыn iчindя Vцqarla gяzdi.

Yalana, talana, Yalanчыya, talanчыya Gюz aьartdы, dur dedi,

Sinяlяr daьladы.

Sыralandы etibar, vяfa Xяbяr, sяnin yanьыndan Цшцndц Rafael Hцseynov, Gюy цzцtяk tutuldu Fazil Mustafa.

"Talisman"sыz qalan Cahangir Mяmmяdli Ayrыlыьa sцrtdц цzцnц.

Bir topa bulud gюtцrцb Buludun iчinя atdы юzцnц.

Dюndц bяnюvшяyя dost da, tanыш da. Яllяri hяr yerdяn цzцlяnlяr, Qismяtlя, qяdяrlя barышhabarышda.

Sяn isя yel qanadlы atыnы Sяyirtdin kяnd-kяnd, шяhяr-шяhяr axшam-axшam, sяhяr-sяhяr.

***

Vяtяndяn uzaqda qцrbяt юlkяdя Gяlib tapdыn mяni, яllяrim яsdi.

Yeldяn qanad alыb uчmaq istяdim, Qanunlar, qaydalar yolumu kяsdi.

***

Buzmusan, tamыn da gюynяtdi mяni, Gюzцm nяm bitirdi, цrяyim qяhяr.

Mюhnяtin яlindя, yadlar iчindя Gюzцmц buluda sыxdыm bir tяhяr.

Kimsяyя nя sяsim, nя цnцm yetdi, Dцnyanыn qяribя iшi nя qяdяr.

Yollar ayaьыmdan чыxmasыn deyя Юzцnц boynuma doladы kяdяr.

Sяn necя aьыrsan, aьlayan xяbяr, Vяtяndяn uzaqda aьыrdan aьыr.

Gцnяшli Huyustan sahillяrinя Иmisti, aьlayan yaьышlar yaьыr.

Hяr yerdяn, hяr yandan цzцlяn яlim Uzanыb gюzцmцn nяmini sildi.

Kюksцmdя gurtlayan tяndir цrяyim Dil aчdы, dil dedi, riqqяtя gяldi.

***

Яzizim, aman aьlar, Dost aьlar, yaman aьlar.

Oьul eldяn gedяndя Yaш tюkяr, zaman aьlar.

Tarixin dяrddaшыydы, Qяm yцkц, dяrd daшыdы.

Yazdыьы hяr bir kitab Millilik yaddaшыdы.

Onsuz kюnцl dad eylяr, Atяш yaxar, od eylяr.

Qяdir bilяn dost, tanыш Daim onu yad eylяr.

Gedяn getdi, gяlяmmяz, Aьlar kюnцl gцlяmmяz.

O haqqsevяr mцcahid. Юzgя amal bilяmmяz.

***

Nя danышыr dilim aьzыm, Bitdi nяdi, getdi nяdi?!

Haqqa sarы haqq yolчusu Yolu sona yetdi nяdi?!

Gюzlяri yol чяkirdi Kюhnя, яsl dostlarыn.

Dili, aьzы qurumuшdu, Onlarы aparan yollarыn.

Bir yanda Xudu, Bir yanda Nurяddin, Bir yanda Шahmar, Bir yanda Qulu, Bir yanda Famil, Bir yanda Bяxtiyar...

Daha kim, kim, kim!

Saymaьa nя barmaqlarыm yetяr, Nя dя yetяr яllяrim.

Kюhnя dostlarыydы onlar. Цrяklяrindя qцbar, Gюzlяrindя intizar.

O da dostcanlы.

Hяr yerdя, hяr iшdя tяmяnnasыz, istiqanlы.

Nя bir deyindi, Nя dя bir giley etdi.

Ayrыlыьы tяzя paltar яvяzi geyindi, Яziz dostlarыyla gюrцшя getdi.

O gюrцшdяn sюz aчdыn Yana-yana aьlayan xяbяr. Чяtir tutub kiрпiklяri bяbяklяrdяn gildir-gildir чaьlayan xяbяr.

Baь saldы, baьban oldu.

Bir gцlцstan bitirdi.

Obasыna, elinя Иki arxa - daь yetirdi.

Gцlцstanы чiчяk-чiчяk Lalяlяndi. Fяrяhlяndi, Saldыьы baьыn baьbanы Юmцr dostudur indi. Юzцndя olub gюzц Nяfsinя durub yiyя.

Haram tikя yemяyib. Чюrяyi dя tutiyя.

Qul olmayыb heч zaman Nя шюhrяtя, nя шana.

Mцяllimlik adы da Чox yaraшыrdы ona.

O adlы-sanlы kiшi, Шюhrяtli-шanlы kiшi.

Tarixя шяrяf verdi, Шяrяflяndi юzц dя.

Dillяrdя dastan oldu, Sюhbяti dя, sюzц dя.

Cяsarяti, ilhamы Allahыn ona payы, O da heч itirmяdi Boynundakы haqq-sayы.

***

Bitя bit dedi, kцtя kцt dedi, Yalanчыya yalanчы.

Boшboьaza hцt dedi, Rцшvяtxora talanчы.

Haqq, яdalяt arшыnыydы Яlindяki arшыnы. Иtaяtin, cяhalяtin, rяzalяtin ikibaшlы siyasяtin Юzц dюydц dцyцsцnц, Юzц biшirdi aшыnы.

Haqsыzlыьыn юnцndя Heч boynunu qaшыmadы.

Nя bir minnяtчi dцшdц,

aшыna su qatdы, Su tюkdц ocaьыna. Цrяklяrя dя яrk ilя чюkdu, Yalanlarыn, talanlarыn acыьыna.

Yaшayar orda: uyuyar rahat-rahat.

Daha yalanчыlar, talanчыlar Onu etmяz narahat.

Sevgilяr, sevinclяr dя hяr vaxt olar hяyan ona. Яdalяtdяn qaчaq dцшяnlяr, Haqsыzlыq odunda biшяnlяr Qяriblik iчindя Sяy edяrlяr barышmaьa Яllяri qoynunda - yana-yana.

***

Hяr kяsi diшinя vurdun, yoxladыn Hычqыran, hюnkцrяn, aьlayan xяbяr. Юmцr-gцn dostunun чeшmя gюzцndяn Bir qяrib yanьыyla, чaьlayan xяbяr.

***

Иlk яzяl, юzяl olaraq doьmalаrы, яzizlяri bir-bir чяkdin sыnaьa. Ичlяrindя yananlar Kimsяnin dilindя yer qoymadы qыnaьa.

Zindan hяyatы talenin son oyunu.

Dil-boьaza qoymayan xяbяr Yusifin dя цzцndяn юpцb, qucaqladыn boynunu.

Gцllяr, чiчяklяr aьladы, Dilя gяldi, цrяklяr aьladы,

Яlindя qяm, dilindя qяhяr, Hычqыrыb hюnkцrяn, aьlayan xяbяr.

***

Yoruldumu, Usandыmы "Millяt yaddaшыnыn keшikчisi" olmaqdan?

Yoxsa, "Milli yaddaшa kюrpц" salmaqdan.

Ya da...

Yox, yox, yox!

Nя yoruldu, nя usandы.

Sюz taxtыnda sonacan юzц oldu, sюz yaddaшыnыn keшiyindя dayandы.

Bir юmцr yaшadы, elя bir юmцr ki, Юmцr deyirяm sяnя!

Kimsяlяr bilmяsяlяr dя, Bildi яqidя dostlarы, bildi mяslяkdaшlarы.

Nя gюzя soxdu юzцnц, Nя dя яl aчdы шюhrяtя, шana.

Haqq, Яdalяt, Иstiqlal yollarыnda Hцrriyyяt dilяdi, Nur чilяdi Ana Azяrbaycana!

***

Bir яlindя ayrыlыqlar, Bir яlindя qяm, kяdяr Sяn nяsяnmiш, xяbяrsiz, яtяrsiz nя vaxtdыr yol gяlirsяnmiш, aьlayan xяbяr.

Bir uzaq mяkanda

Nя olsun saьlыьыnda Adыna nяьmяlяr yazыlmadы, ancaq kimi "talisman"ыm dedi, Kimi шяrяfim, шanыm.

"Millяt yaddaшыnыn keшikчisi" Юzц oldu Azяrbaycanыn.

"Milli yaddaшa kюrpц", Hяm dя "qяnimяt adam", Tarix, zцlmяt, qaranlыq.

Onun юmrц bir yanar шam.

Qыzыl idi sюhbяti, sюzц, Яdalяtin danышan dili, Haqqыn gюrяn gюzц, Шяrяfin, шюhrяtin юzц.

Ondan kim incidi, Axы kim haqqa qыyar?!

Hяrя юz sevgisindяn ona yarlыq tikяr, Ona ad qoyar.

Dost da saь olsun, Yad da saь olsun.

Hяr kяsin юz taxtы, Hяr kяsin юz yeri var.

Az deyib, amma saz deyib Яlli illik qardaшыЮlmяz шair - ulu Bяxtiyar: "Яgяr mяndяn Шirmяmmяd kimdir?"deyя soruшsalar ikicя sяtirlя mяn belя cavab verяrdim: Шirmяmmяd - яxlaqыn, haqqыn юz sяsi, Lяyaqяt, dяyanяt mцcяssimяsi!"

Epiloq яvяzi O, ucalan ucalыqlar Tarixlяrdя qalacaqdыr.

Sяndяn dя, aьlayan xяbяr, Ayrыlыqlar qalacaqdыr.

Yollar yoran arzularы Qюnчя-qюnчя чiчяk aчar. Яmяllяri-ana sцdц Zцlmяtlяrя iшыq saчar.

Yaшarыdыr adы-sanы, Dцnya цч gцn, beш gцn deyil.

Kaьыzlardan ad silmяk olar Tarixdяnsя, mцmkцn deyil.

26 iyun 2019, ABШ, Huyuston.

№ 10 (180), Октйабр 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

У ш а г л а р в я а с у д я в а х т Яфсаняви Ряна НИМЯТОВА, Tяrbiyячi-pedаqoq, мяhяllя nцmayяndяsi Dцzgцn olmayan tяrbiyя vя insan шяxsiyyяtinin qeyri-normal formalaшmasы яlveriшsiz шяraitdя cяmiyyяtя zidd hяrяkяtlяr doьura bilяr. Kцчяnin, яtraf mцhitin pis tяsiri, ailялярin daьыlmasы, iшdя vя mяiшяtdя, еляъя дя mяktяblяrdя qeyri-normal mцnasibяt hallarы hяlя dя az deyil.

Bir insanыn шяxsiyyяt kimi formalaшmasы vя cяmiyyяtя yararlы insan kimi yetiшmяsindя ailяnin, mяktяbin vя яtraf mцhitin rolu bюyцkdцr.

Gяlяcяk vяtяndaш яn sadя яxlaq normalarы haqqыnda, xeyir vя шяr haqqыnda, davranыш qaydalarы vя cяmiyyяt qarшыsыnda юz vяzifяlяri haqqыnda anlayышlara mяhz ailяdя yiyяlяnir.

Ailяdя yaranan adяtlяr vя gюrцшlяr uzun illяr, чox vaxt bцtцn юmrц boyu insanыn mяnяvi simasыnы mцяyyяn edir. Azяrbaycan Respublikasы qanunlarы, яsasnamяlяri ailяlяr vя valideynlяr qarшыsыnda yцksяk tяlяblяr irяli sцrmяklя юz uшaqlarыna mцnasibяtdя ata vя ananыn hцquq vя vяzifяlяrinin bяrabяr olduьunu gюstяrяrяk valideyn mяsuliyyяtinin mahiyyяtini, mяzmununu яtraflы izah edir.

Etiraf etmяk lazыmdыr ki,bяzi uшaqlarыn vя yeniyetmяlяrin nяzarяtsizliyi hяlя dя var vя onlarыn xoшagяlmяz davranышlarы, ictimai qayda-qanunu pozmasы, hяtta cinayяt hadisяsi tюrяtmяsi hallarы baш verir.

Mяlumdur ki, yeniyetmяlяrin tяrbiyяsindя яsas rol mяktяbя mяxsusdur. Mяktяb tяrbiyя iшinin mяrkяzidir. Mяktяb uшaqlarыn tяhsilini vя tяrbiyяsini dюvlяt proqramlarы яsasыnda hяyata keчirir. Lakin mяktяbin vяzifяsi bununla bitmir. O, uшaqlarla aparыlan bцtцn tяrbiyя iшlяrini tяшkil etmяli, valideynlяrin vя ictimaiyyяtin geniш dairяsini юzцnя kюmяyя cяlb edяrяk yaшayыш yerlяrindя dя bu iшlяrя rяhbяrlik etmяlidir. Belяliklя, mяktяbin iшi vя mяktяbdяnkяnar iш bir-biri ilя sыx яlaqяdя olmalыdыr. Яks tяqdirdя mцvяffяqiyyяt qazanmaq mцmkцn deyil.

Lakin hяlя dя elя ailяlяr, valideynlяr vardыr ki, mяktяbin ictimaiyyяtin tяlяbinя etinasыz yanaшыrлар. Uшaqlarыn tяrbiyяsindя mцяllimlяrlя birlikdя iшtirak etmяk istяmir vя hяtta bu iшi aparmaqda mяktяbя maneчilik tюrяdirляр, мяktяb qarшыsыnda mцxtяlif tяlяblяr irяli sцrцrляр vя s. Bu sяbяbdяn dя valideynlяri pedoqoji biliklяrя yiyяlяndirmяk mяqsяdi ilя aparыlan iшlяr geniш vцsяt almalыdыr. Mцasir dюvrцmцzdя bu iшlяr tяkcя mяktяb sяviyyяsindя deyil, mяktяbdяnkяnar radio, televiziya, qяzet vя sair vasitяlяrin kюmяyi ilя dя aparыlmalыdыr. Bяzi televiziya kanallarыnda aparыlan iшlяr чox mяhdud vя sяviyyяsiz olur. Belя ki, aparыcыnыn tяrbiyя mюvzusunda apardыьы veriliшя sяriшtяsiz, pedoqoji biliyi, tяcrцbяsi olmayan шяxslяr dяvяt olunur.

Aparыlan mцsahibяlяrdя arqumentlяr toqquшur vя sюz gцlяшdirmякdяn baшqa heч nя alыnmыr. Axыr vaxtlar bu bir xяstяlik kimi диэяр televiziya kanallarыna da yoluxmaqdadыr.

Uшaqlar vя yeniyetmяlяrlя iшi tяшkil edяrkяn nяzяrя almaq lazыmdыr ki, uшaьыn шяxsiyyяtinin inkiшafы цчцn яn mцhцm amil insanыn yaшadыьы ictimai mцhitdir.

Uшaьы яhatя edяn mцhitin яn baшlыca elementi ону ящатя едян инсанлар valideynlяr, bacыlar, qardaшlar, mцяllimlяr, dostlar, гощумлар вя

гоншулардыр. Uшaqlar цчцn hяyяt onlarыn hяyatыnda vя inkiшafыnda mцяyyяn rol oynayan yerdir. Bir sюzlя, ailя vя mяktяb kimi hяyяt dя, kцчя dя яsl mяnada tяrbiyя mцhidir.

Etiraf etmяk lazыmdыr ki, yeniyetmяlяrя vя gяnclяrя bяzяn "kцчя" pis tяsir edir. Pedoqoji tяsirlяrdяn uzaq olan bu яtraf mцhitdя ictimai qaydalarы, birgя yaшayыш normalarыnы pozanlar da gяnclяrin tяrbiyяsinя pis tяsir gюstяrя bilяr. Yeniyetmяlяrя vя onlarыn valideynlяrinя baшa salmaq lazыmdыr ki, cяmiyyяtя zidd hяrяkяtlяrя ilk nюvbяdя vяtяndaшlarыn ictimai yerlяrdя davranыш qaydalarыnы pozmasы aiddir. Bu davranыш qaydalarы hцquqi sяnяdlяrdя mцяyyяn olunmuш яxlaq normalarы olduьu цчцn dюvlяt tяrяfindяn mцяyyяn olunmuш qanunlarыn pozulmasы vя yaxud яxlaqsыz hяrяkяti kimi baшa dцшцlцr. Qeyd etmяk lazыmdыr ki, hцquqla яxlaq arasыnda kяskin keчilmяz sяrhяd yoxdur. Qanunlarыn pozulmasы hяm dя яxlaqsыzlыqdыr. Bunlar hяr iki halda pozulduqda pislяnilir vя haqqыnda tяdbirlяr gюrцlцr. Uшaqlarыn, yeniyetmяlяrin qanunazidd hяrяkяtlяri heч dя bяzяn шцurlu surяtdя baш vermir.

Onlarыn qanunlarы bilmяmяlяrindяn irяli gяlir. Bu isя qanunlarыn tяrbiyя proqramыna da daxil edilmяsi zяrurяtini yaradыr.

Sosioloji tяdqiqatlar gюstяrir ki, cinayяtkarlыq ilk nюvbяdя oxumayan, iшlяmяyяn yeniyetmяlяr tяrяfindяn tюrяdilir.

Uшaqlarыn vя yeniyetmяlяrin nяzarяtsizliyinя gяtirib чыxaran шяraitin yaranmasыnda mцhцm rol oynayan sяbяblяrdяn biri mяktяbdяn kяnar iшin чox aшaьы sяviyyяdя olmasы, uшaqlarыn vя yeniyetmяlяrin asudя vaxtlarыnыn dцzgцn tяшkil edilmяmяsidir. Bu xцsusяn, ibtidai sinif uшaqlarыna чox aiddir. Bu iшi яvvяllяr sovet mяktяbi ailя vя ictimaiyyяtlя birlikdя gюrцrdц. Bu dюvr яrzindя bяzi nюqsanlara yol verilsя dя tяrbiyя iшinin tяшkilinя lazыmi diqqяt yetirilirdi.

Uшaqlarla вя yeniyetmяlяrlя tяrbiyя iшi apararkяn nяzяrя almaq lazыmdыr ki, burada яsl yeri mяnяvi tяrbiyя mяsяlяlяri tutur.

Odur ki, onlarla aparыlan iшlяr maraqlы, faydalы, dцшцnцlцб pedoqoji cяhяtdяn яsaslandыrыlmыш vя tяsirli olmalыdыr.

Uшaqlarla iш apararkяn kimliyindяn asыlы olmayaraq mяktяblяrdя, idarяdя, kцчяdя tяrbiyячilяr mяnяvi davranыш normalarыnы uшaqlara konkret vя яyani surяtdя aчыb gюstяrmяlidirlяr.

Mяsяlяn deyяk ki, uшaqlarda яшyalara qayьы ilя yanaшmaьы tяrbiyя etmяk цчцn "ictimai яmlakыn mцhafizяsinin artыrыlmasыna, qorunmasыna hяr kяsin qayьыsы"mюvzusunda sюhbяt keчirilir. Mebelin, avadanlыьыn, alяtlяrin, oyunlarыn, binanыn юzцnцn qiymяti onlarыn hazыrlanmasыnыn nя qяdяr чяtin olduьu uшaqlara izah edilмялидir.

Mяlumdur ki, kommunal hяyяtlяrin, parklarыn, meydanlarыn abadlыq iшlяrinя, мцхтялиф мядяни обйектлярин иншасына чoxlu vяsait сярф олунур. Лакин яfsuslar olsun ki, бюйцк хяръ бащасына баша эялян обйектляр, гурьулар чох вахт йа инсанлар тяряфиндян, йахуд да тябиятин тясириндян йарарсыз щала дцшцрляр. Бuна мисал олараг шящяримизин "Yuxarыbaш" яrazisindяки "Yay amfiteatrы"ны эюстяря билярик. Йени тикилмиш бу гурьу кцляк вя йаьышларын тясириндян йарарсыз щала дцшмцшдцр. Бюйцк цряк йаньысыйла демяк лазымдыр ки, щяля ки, бу тикилинин бярпасына ъящд эюстярилмир. Dюvlяt яmlakыna bu шяkildя biganяlik ися uшaqlarыn, yeniyetmяlяrin mяnяvi tяrbiyяsinя яlbяttя ki, tяsirsiz юtцшя bilmяz. Щалбуки, шящяримиздя артыг щямин амфитеатры явяз едя биляъяк вя даща йарашыглы, даща ращат олан Щейдяр Ялийев Мяркязинин истифадяйя веоилдийини нязяря алсаг, амфитеатр йерляшян баьда мцхтялиф идман гурьулары гурашдырмагла, отураъаглар дцзмякля ушагларын, йенийетмялярин, еляъя дя йашлы инсанларын вахтынын

сямяряли кечмяси цчцн шяrait yaratmaq olar. Haзырда мящяллянин кичик йашлылары мяктябдян сонра асудя вахтларыны автомобиллярин вя пийадаларын щярякят етдийи кцчядя тящлцкяли шяраитдя кечирирляр. Qocalar, yaшlыlar isя oturmaq, istirahяt etmяk цчцn йер тапмырлар.

Musiqinin vя mahnыlarыn insanda nяcib duyьular, xoш яhvalruhiyyя yaratdыьы mяlumdur. Bяs uшaqlar yaxшы mahnы oxumaq vя eшitmяk istяmirlяrmi? Yox! Ailяdя, hяyяtdя, kцчяdя, avtobuslarda mяnasыz, hay-kцylц musiqi чalыnыr, bayaьы mahnыlar eшidilir. Uшaqlar ona gюrя bu "difdiringi" mahnыlarы oxuyurlar ki, yaxшы mahnыnы, musiqini oxumaьы, eшitmяyi bacarmыrlar.

Mяlahяtli, qяlbяyatan, яmяyя, qяlяbяyя vя gюzяlliyя sяslяyяn mahnыlarы mяktяbdяnkяnar шяraitdя oxumaьы bacarmaq цчцn onlara kюmяk edilmяlidir. Yeniyetmяlяrя qяшяng rяqslяri valideyn юzц юyrяtmяlidir ki, юzlяri gedib шit rяqslяri юyrяnmяsinlяr. Mяktяbdяnkяnar vaxtlarda uшaqlarыn asudя vaxtlarыnы юzlяrinin yaratdыьы oyunlarla keчirmяlяri dя яhяmiyyяtlidir. Oyun hay-kцylц olsa da burada istirahяt amili olan "шadlыq" vardыr. Oyun zamanы oyun яшйаларына ehtiyac yaranыr vя uшaqlar юzlяri icad etdiklяri mцxtяlif mяiшяt materiallarыndan avadanlыq dцzяldir, bir-biri ilя yarышыr vя bu iшdяn bюyцk zюvq alыrlar.

Bu oyunlar isя tяkcя balacalarы deyil, yaшlы mяktяblilяri dя cяlb edir.

Oyunlar uшaqlarda dяqiqlik, sяriшtя, fяrasяt vя ixtiraчыlыq qabiliyyяti yaradыr. Uшaqlarыn vя yeniyetmяlяrin nяzarяtsizliyinin qarшыsыnы almaq mяqsяdi ilя yaшayыш yerlяrindя onlarыn asudя vaxtlarыnы sяmяrяli keчirmяlяrindяn vя tяrbiyя olunmasыndan bяhs edяrkяn bяzi mяsяlяlяrin dя цzяrindя dayanmaq lazыmdыr. Mяhяllяdя mюvcud olan boш vя istifadяsiz, nяzarяtsiz bir torpaq sahяsi qaldыqda fяrdi tяsяrrцfat sahiblяri buranы ya hяyяtlяrinя qatыr, ya da maьaza, qaraj vя sair tikir.

Belя olduqda, valideynlяr ictimaiyyяti vя mяhяllя nцmayяndяsi hяmin яrazinin tяmizlяnmяsini vя onun uшaqlarla iш цчцn mяdяni bir ocaьa чevrilmяsini tяkidlя tяlяb etmяlidir. Mяhяllяdя yaшayan iш adamlarы da uшaqlarыn, yeniyetmяlяrin asudя vaxtlarыnыn tяшkilatчыsы ola bilяr. Юz gяlirlяrindяn mцяyyяn mяblяь ayыrыb bir dяfя dя olsa, onlarыn gяzintisini, istirahяtini, bayramlarыnы mяhяllя sяviyyяsindя tяшkil edя bilяrlяr. Шяhяrimizdяки Дювлят Dram Тeatrы да юz repertuarыna uшaq яsяrlяri daxil etmяklя vaxtaшыrы tamaшalar gюstяrся йахшы олар. Bu tяkcя uшaqlarыn asudя vaxtlarыnы sяmяrяli keчirmяkdяn ibarяt olmayыb, baшqa mцsbяt cяhяtlяrlя yanaшы onlarыn hяyatы vя юzlяrini яhatя edяn шяraiti daha yaxшы baшa dцшmяlяrinя dя sяbяb olar. Yeniyetmяlяr arasыnda seчilяn, mяktяbdя, ailяdя vя kцчяdя davranыш qaydalarыna dцzgцn mцnasibяt nцmunяsi gюstяrяn uшaqlar da var. Onlarы tanыmaq vя tanыtmaq lazыmdыr. Onlardan tяrbiyя iшi prosesindя hяr bir чяtin yeniyetmяlяrin, tяшviш doьuran uшaqlarыn islah edilmяsindя onlara kюmяk vя dayaq kimi istifadя etmяk olar.

Gяnclяrin hцquqi, яxlaqi, mяnяvi tяrbiyяsini lazыmi sяviyyяdя qurmaq, onlarыn hяyat eшqi vя yaшamaq hяvяsini цmidli etmяk цчцn informasiya vasitяlяri иля йанашы мцхтялиф тяшкилатлар да, ictimaiyyяt дя юz iшlяrini bu istiqamяtя daha чox yюnяltmяlidirlяr. Hяr yerdя yeniyetmяlяrin, gяnclяrin hяyatыna nяzarяt vя diqqяt olmalыdыr. Onlarыn istirahяti, mяшьulluьu vя яmяyi istiqamяtindя mцxtяlif tяdbirlяr gюrцlmяlidir. Биз, бюйцкляр, эяnclяrin hяyata olan mцnasibяtiнин, dцnyagюrцшцнцн pis vяrdiшlяr vя хошаэялмяз яmяllяrlя cыlыzlaшmaсына имкан вермямялийик. Бцтцн имканлардан истифадя етмякля эяляъяйимиз олан эянъ няслин инкишафына тякан вермялийик.

ПОЕМА

гящряман

Илк дяфя дяръ олунур.

Fransa Mцqavimяt Hяrяkatыnыn iшtirakчыsы, Fransanыn Milli Qяhrяmanы (lяqяbi: Armed Miшel, Xarqo) Ящмяdiyyя Cяbrayыlovun яziz xatirяsinя. ЫЫ щисся

Заур ИЛЩАМОЬЛУ

(Яввяли ютян сайларымызда) - Nя?

Nя xяbяr, nя olub?

Bir deyin mяnя.

- Narahat olmayыn, dюvlяt iшidir, Yoldaш Brejnevin gюstяriшidir. Шarl de Qolл gяlir SSSR-iyя.

Siz dя silahdaшы olmusuz deyя, Sizi dя yanыnda gюrmяk istяyir.

Onunчцn dя yoldaш Brejnev deyir Siz dя Moskvaya gяlmяlisiniz.

Tяlяsin, vaxt keчir, getmяliyik biz.

Moskva "Vnukovo-2" hava limanы Bu gцn iki юlkяnin Bayraьыyla bяzяnmiш Bюyцk hava limanы.

Qarшыlamaьa hazыr Liman gяlяn qonaьыGяlяn яziz insanы.

Toplaшmышdыr limana Yцksяk чinli mяmurlar, Dюvlяtin sцtunlarы.

Шарл Де Голлун Москвада гаршыланмасы Brejnev saь yanыnda Dцzцb bir-bir onlarы.

Bizim qяhrяman da var Onlarla bir cяrgяdя.

O, hяyяcan iчindя.

Sяbirsizdir...

Bяlkя dя, Sяbяbi юz dostunu Иllяrdir gюrя bilmяk Arzusundan doьurdu.

Nяhayяt gerчяklяшir Hяmin mцqяddяs arzu.

O dяqiqяni gюzlяr, O saniyяni sayыr.

Budur, tяyyarя enir, Qarшыlanma baшlayыr.

(Qarшыlanma zamanы Mцяyyяn qaydalar var.

Sяfяr olmadan юncя Protokol yazыlar.

Yazыlan bu qaydalar, Яvvяldяn bяlli edir Gюrцш necя olacaq, Kimlяrlя gюrцшяcяk.

Sяfяrя gяlяn qonaq Hansы mehmanxanaya, Qяrargaha dцшяcяk) Budur artыq цz-цzя Шarl De Qoll, Brejnev Иki siyasi lider, Иki siyasi rяhbяr Яl verib gюrцшцrlяr.

Adi gюrцш deyil bu Bu gюrцш чox mюtяbяr.

SSRИ-yя dikilib Bu gцn dцnyanыn gюzц.

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 10 (180), Октйабр 2019

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

ДИЛ МИЛЛИ ВАРЛЫЬЫН ЯСАСЫДЫР “Милли виъданымызы дирчялдян бюйцк идеолог” китабындан - ВЫ ФЯСИЛ Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайларымызда) M.Я.Rяsulzadя bu mцrtяcя dцшцncяli чar чinovnikini tяnqid etmяklя yanaшы, xalqыmыzыn seminariyalar, ali mяktяb haqqыnda arzularыnыn чin olacaьыnы bildirirdi. Onda optimist яhval-ruhiyyя yaradan яn mцhцm amil bu arzularыn zaman vя mяkan faktorlarы ilя uzlaшmasы idi. Millяt, vяtяn sevgisinin rяmzinя чevrilmiш bu bюyцk mцcahidin verdiyi mяlumatdan bяlli olur ki, ermяnilяr 175 il яvvяl Иrяvanda, 95 il яvvяl Tiflisdя, 55 il яvvяl Шuшada, 35 il яvvяl Dondakы Naxчыvanda kilsяlяrin nяzdindя seminariyalar tяsis etmiшlяr. Onlar bu qяbildяn olan tяhsil ocaqlarыnы, hяmчinin Шamaxыda vя Hяшtяrxanda da aчmышlar. Eчmiяdzindя isя ruhani akademiyasы fяaliyyяt gюstяrirdi.

M.Я.Rяsulzadя bцtцn bu faktlara istinad edяrяk Rudolfa ritorik bir sual цnvanlayыr: "Яcяba qapыbir qonшularыmыzыn yarыm яsrdяn ziyadя nail olduqlarы bir шey bizim цчцn nяdяn bir xяyal, nяdяn bir xцlya olsun?" Юndяr bununla da чarizmin imperiya ambisiyalarыna xidmяt edяn xristian tяяssцbkeшliyi vя milli ayrыseчkilik amillяri цzяrindя qurulan siyasяtini bir daha qabarыq tяrzdя diqqяt юnцnя чыxarmыш, eyni zamanda bu faktalogiya юrnяklяrinin ifadя etdiyi tяzadlы vяziyyяtin uzun mцddяt davam etmяyяcяyinя vя doьma xalqыnыn da tяhsilin bцtцn nюvlяrinя qovuшacaьыna inamыnы ifadя etmiшdir.

M.Я.Rяsulzadяnin tяhsillя baьlы mяsяlяlяrя son dяrяcя ciddi diqqяt yetirmяsinin, hяr шeydяn artыq яhяmiyyяt vermяsinin sяbяbi mяlumdur. Yetяrli dяrяcяdя tяhsilя malik olmayan xalqыn yetkin milli шцura, milli idraka yiyяlяnmяsi mцmkцn deyil. Чцnki milli шцur чeшidli biliklяrя яsaslanan dцnyagюrцш цzяrindя formalaшыr.

M.Я.Rяsulzadя milli vяhdяti vя milli diriliyi tяmin edяn amillяr sыrasыnda dil vя dinlя baьlы mяsяlяlяrя dя mцstяsna юnяm vermiшdir.

Eyni zamanda bu amillяri birbirindяn ayыrd edяrяk vacibliyinя gюrя dilя цstцnlцk qazandыrmышdыr. Юndяr bildirirdi ki, dil xalqla bir yarandыьыn-

Топ вя тцфянэли мцщарибяляр топсуз вя тцфянэсиз мцщарибялярдян сонра эялирляр dan onun яsas tяmsilчisi, canы, mяntiqi, ruhudur. Dil dindяn daha qцvvяtli ittifaq yaradыr. Xalqы dildяn юzgя heч nя mцkяmmяl tяrzdя tяmsil edя bilmяz. Xalq юzцnяmяxsus cяhяtlяri dil vasitяsi ilя tяsdiq edir. Dil linqivistika elminя dair quru mяfhumlardan, cяbri qaydalardan, cansыz hяriflяrdяn ibarяt deyil. Dil qanlы vя canlы цvzi bir varlыqdыr. Xalqыn mяnяvi alяmi vя maddi hяyatы dilя istinad edir. Elя buna gюrя dя dil xalqa mяxsus hяr nюv sяrvяtlяr sыrasыnda яn яhяmiyyяtlisidir.

Xalqыn son dяrяcя mцhцm

bindя яrяb, fars sюzlяrinin чox olmasы, belя sюzlяrin dilimizin qaydalarыna mцvafiq шяklя salыnmamasы vя nяhayяt ziyalыlar arasыnda osmanlы lяhcяsini tяqlid etmяyя aludячiliyin geniш yayыlmasы kimi amillяri яdяbi yazы dili ilя danышыq dili arasыnda fяrqin artmasыnы шяrtlяndirяn baшlыca sяbяblяr sыrasыnda tяqdim edяrяk yazыrdы: "...Yazы dilinin danышыq dilindяn fяrqi digяr mяdяni dillяrdя olan fяrqdяn чoxdur. Dilimizi, hяqiqяtяn dя, millяtimizin ruhu vя onun cameiyyяti-milliyyяmizdя яn mцhцm bir ittihad vя tяrяqqi

dalarыndan baшqa tяrkibi-vяsflяrini bilmяm nяlяrini dя юzц ilя bяrabяr gяtiriyor.

Mяsяlяn, cяm baьlarkяn "uhud" deniliyor. Vяsf edilяrkяn цhudi-яtiqя tяrkibi iшlяniyor. Halbuki яhdlяr vя kюhnя, yaxud яski яhdlяr denilmяsi lazыm idi. Alim, fazil, cahil kimi kяlmяlяr, madam ki, lazыmdыr alыnsыn, fяqяt цlamя, fцzяla, cцhalя deyil, alimlяr, fazillяr, cahillяr deyilsin..." Юndяr haqlы olaraq belя dцшцnцrdц ki, yad sюzlяrin mяnsub olduqlarы dillяrin qaydalarыna mцvafiq шяkildя Azяrbaycan tцrkcяsinя daxil

M.Я.Rяsulzadянин индийядяк щеч йердя дяръ олунмайан бу фотосу щаггында ятрафлы мялумат йазынын сонунда. vяzifяsi dili qoruyub saxla- amili яdd edirsяk, yazыmыz vя olmasы dilimizin mцvazinatыnыn maq vя zamanыn tяlяbi ilя danышыьыmыz arasыnda olan itirilmяsinя vя nяticя etibarы ilя istila altыna dцшmяsinя uzlaшan шяkildя inkiшaf etdir- fяrqi azaltmalыyыz..." mяkdяn ibarяtdir.

M.Я.Rяsulzadя dili- sяbяb ola bilяr.

O zaman Azяrbaycan Tяяssцf doьuran hal mizin qorunmasы цчцn baшbudur ki, tarixi tale bir xalq qa dillяrdяn alыnan sюzlяrin tцrkcяsindя danышыq dili ilя olaraq Azяrbaycan tцrklяrinя юz dilimizin qaydalarыna яdяbi dil arasыnda kяskin fяrbu vяzifяni tяlяb olunan uyьunlaшdыrыlmasыnыn son qin yaranmasыna rяvac verяn sяviyyяdя yerinя yetirmяyя dяrяcя vacib шяrt olaraq юn bu amil, yяni yad sюzlяrin imkan vermяmiшdir. M.Я.Rя- plana чыxarыb yazыrdы: "Elя mяnsub olduqlarы dillяrin qaysulzadя bununla яlaqяdar bir dil yoxdur ki, baшqa dil- dalarыna uyьun шяkildя dilimyazыrdы: "Bir millяtin hяyatыn- lяrdяn lцьяt almasыn... Bunu izin tяrkibinя daxil olmasыnыn da maddяtяn vя mяnяn bu hяr kяs bilir. Yalnыz tцrkcяdя mяnfi nяticяlяrindяn biri dя qяdяr bir яhяmiyyяtя malik bir шey vardыr ki, onun misli яdяbi dilin xalq цчцn anlaшыlolan dili biz Azяrbaycan tцrk- heч bir dildя yoxdur. Baшqa mayan bir hala dцшmяsi idi.

Sюz insanыn idrak lяri vaxt ilя unutmaq цzrя idik. dillяr яcnяbi dildяn lцьяt Tamamilя farslaшdыьыmыz bir aldыqlarы zaman o lцьяtlяri юz prosesinя tяkan verяn яn zamanlar vardы. Tцrk яdяbiy- dillяrinin qayda vя qanunlarы- mцhцm amildir. Sюzцn yayatы bilmяzdik. Tцrkcя avama na mцmtaz bir surяtdя heч bir ratdыьы tяяssцrat, ondan alыnan qavrayыш insan dцшцnmяxsus bir dil яdd olunur, zaman qяbul etmяzlяr." О, bu mяsяlяnin son cяsinin vя яmяli fяaliyyяtinin xass farsi vя яrяbi bilmяsinя iftixar edяrdi. Sonra Fцzuli dяrяcя mцhцm яhяmiyyяt tяmяlindя durur. Demяli, dilяleyhirrяhmanыn tяsiri-fяyyazi kяsb etdiyini vurьulayaraq dя anlaшыlmayan sюzlяrin чoxtяhtindя yetiшяn bir чox Azяr- daha sonra yazыrdы ki, tцrk dili- luьu xalqыn idrak prosesinin baycanlы tцrk шairlяri bu tяh- nя daxil olan yabanчы kяlmя- lяngimяsinя sяbяb olan baшlыlцkяli nisyanыn юnцnц aldыlar, lяr olduqlarы dillяrin qaydalarы- ca amilя чevrilir. Иslamыn xalqlarыn hяyaman-yaxшы bir яdяbiyyat na mцvafiq шяkildя iшlяdildikdя xalqыn dцшцncя tяrzi ilя yatыna daxil olduьu dюnяmdя vцcuda gяtirdilяr."

M . Я . R я s u l z a d я uzlaшmayacaqdыr. Юndяr bu ona iman gяtirяn xalqlar, o Azяrbaycan tцrkcяsini яdя- cяhяtя diqqяt yetirяrяk ya- sыradan tцrklяr, farslar яrяb bi yazы ilя danышыq dili sы- zыrdы: "...Tцrkcя mцnsif dяrя- dilinin, яrяb mяdяniyyяtinin rasыnda fяrqin чox olduьu cяdя mehmanpяrяtdir. Ona tяsiri altыna dцшяrяk tяdricяn dillяr sыrasыna aid etmiшdir. яrяbi bir "яhd" kяlmяsi gяlir- etnik шцurdan mяhrum olmaЮndяr dilimizin lцьяt tяrki- sя bцtцn sяrf vя nяhv qay- ьa baшladыlar. Uzun mцddяt

bu xalqlar maddi vя mяnяvi alяmin bцtцn varlыqlarыna, hяmчinin юz doьma dяyяrlяrinя "dini qцdsiyyяt" nюqteyi-nяzяrdяn yanaшmышlar.

Digяr mцsяlman xalqlarы kimi Azяrbaycan tцrklяrinin hяyatы da zaman-zaman bцtцnlцklя islamыn tяsiri altыnda olmuшdur.

Yцz ilя yaxыn (661750) xilafяtdя hakimiyyяt baшыnda qяrar tutmuш Яmяvilяr sцlalяsi islamыn uluslararasы nцfuzundan istifadя edяrяk ifrat яrяb millяtчiliyi siyasяti yцrцtmцшlяr. Иslamыn xalqlarыn bяrabяrliyi prinsipini ifrat яrяb millяtчiliyinin ayaqlarы altыna atan Яmяvilяr mяhz bu siyasяtin qurbanы oldular. M.Я.Rяsulzadя hяmin tarixi hadisяdяn bяhs edяrяk yazыrdы ki, BяniЦmяyyя (Яmяvilяr - H.M.) sцlalяsinin sцrdцrdцyц assimilyasiya siyasяtini юz milli mяnliklяri цчцn xяtяrli hesab edяn xalqlar birlяшib яrяblяrdяn olan Abbasilяrlя ittifaqa girdilяr vя Bяni-Цmяyyя sцlalяsinin hakimiyyяtinя son qoydular. Юndяr "Qurani-Kяrim"in islamы qяbul edяn qeyri-яrяb xalqlarыnыn dilinя uzun mцddяt tяrcцmя edilmяmяsindяn irяli gяlяn neqativ hallarы da araшdыrma predmetinя чevirib шяrh etmiшdir. Onun nяzяrincя "Qurani-Kяrim"in insanlarы ruhi saflыьa, яn yцksяk mяnяvi dяyяrlяri mяnimsяmяyя чaьыran mцqяddяs kяlamlarы яrяb dilini bilmяyяn mцsяlmanlar tяrяfindяn mahiyyяt etibarы ilя deyil, fon kimi qяbul edilmiш, elя bu sяbяbdяn dя onlarыn zяkalarыna, ruhi alяmlяrinя tяsiri xeyli mяhdudlaшmышdыr. (Арды вар)

***

Редаксийадан: Фото гязетимизля ямякдашлыг едян вя даими охуъумуз профессор Ядалят Тащирзадянин архивиндяндир. Фейсбук сосиал шябякясиндя пайлашдыьы бу шякил щаггында профессор йазыб ки, фотону она Azяrbaycan Cцmhuriyyяtinin (1918-1920) 1920ci ilin yanvarinda Almaniyaya oxumaga gюndяrdiyi Dr.Hяmid Atamanыn (2.2.1900, Qars – 18.3.1979, Ankara) qizi Narыnч ханым Ataman эюндяриб. Фотода айагцстя дайананларын арасында солдан дюрдцнъц М.Я.Рясулзадя, ондан сонракылар ися Шяфигя ханым вя онун юмцр-эцн йолдашы Др. Щямид Атамандыр. Профессор ону да гейд едиб ки, фотодакы диэяр инсанлары танымыр. Бу надир фотойа эюря, редаксийамыз адындан щюрмятли профессора дярин тяшяккцрцмцзц билдиририк.

№ 10 (180), Октйабр 2019 Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi (Яввяли ютян сайларымызда) Иlk parlament seчkilяrindя "Yeni osmanlыlar"ыn iшtirakыna yol verilmяdi, iyirmi iclasdan sonra parlament (Bu Mяclisi-Mяbusanda qeyri-mцsяlman mяbuslar чoxluq tяшkil edirdi.

Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 305.)14 fevral 1878-ci ildя (Bax. Ramin Qurbanov. Tцrk xalqlarыnыn tarixi. Ali mяktяblяrin Azяrbaycan bюlmяlяri цчцn dяrs vяsaiti.

216 s. Bakы: "Иqtisad Universiteti" Nяшriyyatы, 2011. sяh.57-58.) bura-

xыldы.

F.Engels (1820-1895) 1887-ci ilin ortalarыnda yazыrdы: "Tцrklяrin nяyя qadir olduqlarы hяlя bundan sonra da sizlяri dяfяlяrlя heyrяtlяndirяcяkdir.

Kaш bizim Almaniyada da Konstantinopoldakы parlament kimi parlament olaydы. Hazыrki vяziyyяtdя orada nя qяdяr ki, tцrk kяndlisi vя ortabab tцrk mцlkяdarы - saьlam xalq kцtlяsi vardыr, aьlagяlmяz zяrbяlяrя Шяrq cяmiyyяti hяlя чox davam gяtirяcяkdir. Bizanslыlardan irsi olaraq 400 il paytaxt olaraq qalan bir шяhяr hяr hansы baшqa bir xalqы чoxdan yeyib qurtarardы. Tцrklяrin isя qarшыsыnda bircя vяzifя vardыr: onlar ali tяbяqяni ortadan gюtцrя bilsяlяr, Rusiyanыn hяrbi qцvvяlяri ilя tam mяnada bacara bilяrlяr. Hяrbi rяhbяrlяrin vя qala komendantlarыnыn xяyanяtlяri vя satqыnlыqlarы, ordu цчцn ayrыlan pullarыn havaya sovrulmasы, hяr cцr fыrыldaqчыlыqbir sюzlя hяr hansы bir dюvlяti daьыda bilяcяk яlamяtlяr Tцrkiyяdя dя artыqlamasы ilя vardыr, ancaq onlar hяlя onu yыxacaq sяviyyяdя (Bax. Q. Z. Aliev. Turtsi-

ya v period pravleniya mladoturok (1908-1918qq.). 388 s. Moskva, "Nauka", 1972. Bax. Sяh. 33.) deyildir".

F.Engelsin doьru vя dцzgцn qiymяtlяndirmяsi ilя yanaшы "Tцrklяrin isя qarшыsыnda bircя vяzifя vardыr: onlar ali tяbяqяni ortadan gюtцrя bilsяlяr, Rusiyanыn hяrbi qцvvяlяri ilя tam mяnada bacara bilяrlяr" cцmlяsindяki hiylяgяr mяslяhяtin nяyя iшarя olduьunu baшa dцшmяk o qяdяr dя чяtin deyildir. F.Engels ali tяbяqя lяьv edilяndяn sonra idarяetmяdя baш verяcяk hяrc-mяrcliyin Osmanlыnыn mяhvinя gяtirib чыxaracaьыnы юzцnяmяxsus bir цslubla qeyd edirdi.

Alman birliyini qurmuш Prяns Bismarkыn (01.ЫV.1815 - 30.VЫЫ.1898) "Dцnyada yцz qram akыl varsa, bunun doksan gramы Abdцlhamиd Han'da, beш gramы bende, kalan beш gramы da diьer dцnya siyаsиlerindedir" (Bax. Osman Nuri Topbaш. Osmanlы.

Sяh. 213.)

шяklindяki etirafы da o dюvrцn reallыqlarыndan xяbяr verir.

2018-ci ilin fevralыnda Tцrkiyяnin Sakarya Universitetinin fяnn-яdяbiyyat fakцltяsinin tarix bюlmяsinin mцяllimi, professor Яbubяkr Sofuoьlu Kцtahya bяlяdiyyяsinin "Vяfatыnыn 100-cц ilindя ulu Xaqan ЫЫ Яbdцlhяmid xan" mюvzusunda tяшkil etdiyi konfransda чыxыш edib. Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidin gedя bilmяdiyi yerlяrin fotolarыnы чяkdirяrяk baxmaьыnы яsas gюtцrяrяk onu ilk dяfя "Google" axtarыш sistemini

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 13

T Tц цr rk k x xa al lq ql la ar rы ы я яd dя яb bi iy yy ya at tы ы

kяшf edяn xan adlandыrmыш, vя demышdir: "ЫЫ Яbdцlhяmid daha 10 il hakimiyyяtdя qalsaydы, Osmanlы dцnyanыn яn zяngin dюvlяti olacaqdы. Чцnki Ы Dцnya mцharibяsinя girmяyяcяkdi. Savaшa girяn dюvlяtlяr isя parчa-parчa (мilli.аz, lent.az-dan) olacaqdы."

Mяsяlяnin daha bir cяhяti ondan ibarяt idi ki, 1865-ci il-dяn tяsis edilяn "Yeni Osmanlыlar" iчяrisindяki ermяnilяr 1876-cы ildя "Armenakan" (daha sonra onu "Qыnчaq" adlandыrdыlar) terror qrupunu yaratdыlar vя avropasayaq mцbarizя цsullarыna яl atdыlar.

1889-cu ildя hяrbi tibb mяktяbindя oxuyan tяlяbяlяr - Иshaq Sцkuti, Mehmet Rяшid, Abdullah Cevdяt, Иbrahim Temo "Иttihad vя tяrяqqi" adlanan gizli bir cяmiyyяt yaratmaьa nail oldular. "Иttihad vя tяrяqqi" cяmiyyяtinin цzvlяri vя tяrяfdarlarы юzlяrini "Gяnc tцrklяr" adlandыrdыlar. "Gяnc tцrklяr" hяrяkatыnы Avropa tarixшцnaslыьы Osmanlыda burjua-demokratik hяrяkatыn baшlanьыcы kimi qiymяtlяndirdi. Onlar 1895-ci ilя qяdяr gizli fяaliyyяt gюstяrdilяr. "Gяnc tцrklяr" hяrяkatыnыn ikinci mяrhяlяsi 1895-1897-ci illяri яhatя edir. Onlarla яlbir olan vя Berlin konfransыndan sonra bюyцk dяstяk alan ermяnilяr 1895-ci ildяn baшlayaraq Иstanbulda bir neчя qяtllяr tюrяtdilяr. Artыq bir чox hяrbi vя dюvlяti vяzifяlяrdя yer tutan "Gяnc tцrklяr" 1876-ci il Midhяt Paшa konstitusiyanыn bяrpasыnы tяlяb etmяklя yanaшы Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidi taxtdan salmaq цчцn bir plan (Ramin Qurbanov.

M ц h a z i r я l я r (XЫX щисся) vя tяrяqqi" cяmiyyяtinin fяallaшmasыna tяkan verdilяr. Fяlяstindя yяhudilяrin torpaq sahяlяri almasы kаmpaniyasы baшladыldы. Sultan ЫЫ Яbdцlhяmid bu tяhlцkяni gюrцb, Fяlяstindя yяhudilяrin torpaq almalarыnы hяm yasaqladы, hяm dя bu яrazidя yer satmaq istяyяnlяrin yerini юz шяxsi pulu ilя almaьa baшladы. Nяticяdя "яmlak-i шahanя" istilahы (Bax. Os-

"Tяnzimat" dюvrцnцn шair vя yazчыlarыndan Ziya Paшa, Namiq Kamal, Яbdцlhaq Hamid (18511937) haq-qыnda Elman Quliyevin "Tцrk xalqlarы яdяbiyyatы"nda (Elman Quliyev.

man Nuri Topbaш. Osmanlы. 572 s. Иstanbul, Чaьaloьlu, 1420/1999. Sяh.

221-222.) yarandы.

mяlumat verildiyindяn burada, qыsa da olsa, digяr mцяlliflяrя mцraciяt edilir:

Tцrk xalqlarы яdяbiyyatы. (Tяк-millяшdirilmiш vя yenidяn iшlяnmiш nяшri) 612s. Bakы,"Apostroff", 2014. Bax. sяh 149-168.; 139-148.; 169-181.) geniш

baklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh.30.)

da belяdir. "Jeune" fransыzca "gяnc" demяkdir: "Jeunes Tцrcs" sюzц "Gяnc tцrklяr" mяnasыnda olub 1889-cu il (Bax. Ramin Qurbanov. Tцrk xalqlarыnыn tarixi sяh. 60.) hadisяsidir.

Tцrk xalqlarыnыn tarixi. Ali mяktяblяrin Azяr-baycan bюlmяlяri цчцn dяrs vяsaiti. 216 s. Bakы: "Иqtisad Universiteti" Nяш-riyyatы, 2011. sяh.60.) qurmuшdular.

Mяhz bu яrяfяdя rumlar vя ermяnilяrlя yanaшы yяhudilяr dя fяallaшdыlar. Иsveчrяnin Bazel шяhяrindя ilk sionist konqresin tяшkilatчыsы olan yяhudi Teodor Hertzel (02.V. 1860 - 03.VЫЫ.1904) "Yяhudi dюvlяti" adlы bir kitab yazdы vя dцnya yяhudilяrini Fяlяstindя yurd salыb yaшamaьa dяvяt etdi. Onun kitabы 14 fevral 1896cы ildя Berlindя vя Vyanada чap edilmiшdi. Buna gюrя dя Teodor Hertzel o zamanыn яn zяngin yяhudisi Rotшildin dяstяyinя layiq gюrцldц. O, 1901-ci ildя Macarыstanlы yяhudi professor Vamberinin (18321913) vasitяsi ilя Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidlя gюrцшmцш, hяtta, yяhudilяrin Fяlяstindя yerlяшmяsi mцqabilindя Osmanlыnыn xarici borclarыnыn Rotшild tяrяfindяn юdяnilяcяyini dя Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidя bildirmiшdi. Osmanlыda "pul ilя hяr шey etmяk olar" dцшцncяsinя яsaslanan Teodor Hertzelя Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidin rяdd cavabыndan sonra dцnya mяtbuatыnda Osmanlыya qarшы яkstяbliьat kаmpaniyasы baшladыlmышdы. Bu kаmpaniya sяbяbi ilя yяhudilяr tяrяfindяn riшxяndlя Sultan ЫЫ Яbdцlhяmid adыna deyilяn "qыzыl sultan" istilahыnы ermяnilяr hяvяslя iшlяtmяyя baшlamышdыlar. Yenя dя bu sяbяblя onlar Иstanbulda vя yяhudi mцhiti Selanikdя "Иttihad

liyyяt gюstяrsя dя,1862-ci ildя юzцnцn "Tяsviri-яfkar" qяzetinin nяшrinя baшladы. 1865-ci ildя onun dostlarыndan biri Яli Paшaya edilяn sui-qяsdя baшчыlыq etdiyindяn onun da hяyatы tяhlцkяyя dцшmцш oldu. Bu sяbяbdяn o, "Tяsviri-яfkar"ыn nяшrini Namiq Kamala (18401888) hяvalя edяrяk Parisя getmяli oldu. Orada olduьu illяrdя heч bir siyasi qruplaшmaya qoшulmadы. 1865-ci ildя yaradыlan vя aralarыnda dostu Namiq Kamalыn da olduьu "Yeni Osmanlыlar" hяrяkatыnda da iшtirak etmяdi. Чox tяяssцflяr olsun ki, bir чoxlarы "Yeni Osmanlыlar" ilя "Jюn Tцrklяr"i qarышыq salыrlar. Ahmet Kabaklыda (Bax. Ahmet Ka-

Sultan ЫЫ Яbdцlhяmid

3. "Tяnzimat" dюvrцnцn яdяbi nцmayяndяlяri.

"Tяnzimat" dюvrцnцn шair vя yazarlarы Qяrbчi olmaqla yanaшы, hяm dя elm vя tяrяqqi tяrяfdarlarы idilяr.

Onlar "Qяrb" deyяndя "Fransa" baшa dцшцrdцlяr. Onlar "sяnяt cяmiyyяt цчцndцr" шцarыna яsaslanыr, divan шairlяrini xalqa yaxыnlaшdыrmaьa чalышыrdыdыlar. "Tяnzimat"чыlar gцclц qяzetчilяr, яdiblяr vя siyasяtчilяr idilяr. 1876-cы il Mяшrutiyyяt anayasasыnыn (Konstitusiya qanunununun) hazыrlanmasыnda Ziya Paшa (1825-1880), Яli Suavi (18391878), Namiq Kamal (18401888) vя Midhяt Paшa (18441912) kimi kюrkяmli ziyalыlar iшtirak etmiшdilяr. Mюvzu ilя яlaqяli adы keчяn Namiq kamal, Rяcaizadя Яkrяm (18471914), Samipaшazadя Sezai (1858-1935) romanчы vя hekayячilяr idilяr. Onlarыn яsяrlяrindя romantizm qarышыq realizm цnsцrlяri dя vardыr. "Tяnzimat" шeiri isя "divan" шeirinя qarшы qoyulurdu. Onda sadяlik vя xяqi dil цstцnlцk tяшkil edirdi.

1871).

1. Шinasi (1826-

Иbrahim Шinasi Яfяndi "Tяnzimat"ыn яrsяyя gя-tirdiyi "Yeni tцrk яdяbiyyatы"nыn ilk bюyцk tяmsilчisi hesab edilir. Иstanbulda doьulmuш, atasы Bolulu Mehmet Aьa 1828-ci ildя rus-tцrk mцharibяsi zamanы Шumnu dюyцшlяrindя шяhid olduьundan anasыnыn vя qohumlarыnыn himayяsindя bюyцmцшdцr.

O,1849-cu ildя Bюyцk Rяшid Paшanыn yardыmы ilя Parisя gюndяrilmiш, orada maliyyя tяhsili almышdыr. Parisdя yaшadыьы 4-5 il яrzindя tцrkя rяьbяt bяslяyяn romantik шair Alfons dю Lamartin (1790 1869) ilя dostluq etsя dя, Rюne Dekart (1596-1650) vя Шarl-Lui dю Monteskyю (1689-1755) kimi fransыz filosoflarыn inqilabi ideyalarыnыn tяsiri altыnda olmuшdur. Parisdя tяhsilini baшa vurub vяtяnя qayыdыb яvvяlcя Bюyцk Rяшid Paшanыn , sonra da Yusif Kamil Paшanыn yanыnda mяmurluq etmiшdir.

1860-cы ildя Яli Paшa tяrяfindяn iшdяn azad edilяn Шinasi Agah Яfяndinin "Tяrcцmani-яhval" qяzetindя fяa-

"Yeni Osmanlыlar", sadяcя olaraq, "Tяnzimat"la baьlы islahatlarы yetяrli hesab etmir, padшahlыьы saxlamaqla Monteskyю vя Russo (1712-1778) dцшцncяlяrinя uyьun, heч olmasa, Fransasayaq bir dюvlяt qurmaq istяyirdilяr. Nяticя etibarы ilя "Yeni Osmanlыlar" fransыzlaшa bilmяdiklяri kimi, Osmanlы da Fransalaшa bilmяdi. "Yeni Osmanlыlar" 1867-ci ildя Parisя toplaшdыlar. Siyasi proseslяrdяn kяnarda dayanan Шinasi 1869-cu ildя Иstanbula qayыtdы vя mяtbяя iшlяri ilя mяшьul olmaьa baшladы. "Asiyanыn ixtiyar aьlы ilя Avropanыn tяzя fikirlяrini birlяшdirmяk" arzusunda olan Шinasi 13 sentyabr 1871-ci ildя vяfat etdi, Ayaz Paшa qяbristanlыьыnda (hazыrda baшqa yerя kючцrцlmцшdцr) dяfn edildi.

1860-cы ildя "Tяrcцmaniяhval" qяzetindя davamlы olaraq чap edilяn vя Osmanlы яdяbiyyatыnda "ilk sяhnя яsяri" sayыlan (Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk

edebiyatы. Ы cilt, sяh. 428.; ЫЫЫ cilt. Sяh.

35.) "Шair evlяnmяsi" kome-

diyasыnы яnяnяvi tцrk tamaшa oyunlarы ilя Qяrb teatrыnы birlяшdirmяsi baxыmыndan Шinasinin ikinci bюyцk xidmяti kimi qiymяtlяndirirlяr. Bizdя isя ilk komediya 1850-ci il hadisяsi olub, onlarы on il qabaqlayыr. V.As. Anadoluda ilk sяhnя яsяri "Шair evlenmesi" komediyasы mяzmunca aшaьыdakы kimidir: - Шair tяbiяtli, romantik ruhlu, iшsiz-gцcsцz vя pulsuz Mцшtaq bяy adlы bir gяnc mяhlяlяrindя yaшayan iki bacыdan yaшda kiчik, boyda bюyцk olan Qumru xanыmы sevir. Onunla evlяnmяk fikrini aчыqladыqda Ziba dodu, Hяbbя arvad mяhяllя imamы Яbulaklaka ilя birlikdя ona bir oyun oynayыrlar. Onlar boyu balaca, yaшы bюyцk olan Sяkinя xanыmы duvaqlayыb ona gяlin gяtirirlяr.

Mцшtaq bяy чяtin vяziyyяtdя qalыr. Onda onun aьыllы dostu Hikmяt яfяndi mяhяllя imamыna rцшvяt verib, gяlini dяyiшdirir, Mцшtaq bяyi Qumruya qovuшdurur. ( Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh.40.)

(Арды вар)

сящ. 14

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Ба лабаанн ввяя ззурн урнаанын нын Б алаб явяз сиз ифа чысыы явя зсиз и фачыс Бу йазыда биз, Оьузда дцнйайа эюз ачыб, Шякидя сянятин зирвясиня уъалан Ряъябалы Ялийевдян бящс едяъяйик.

ыnda keчirilяn konsertя dяvяt olunurlar.

Rяcяbalы Яliyevin ifalarыnы eшidяn kюrkяmli bяstяkarlarыmыz Niyazi, Fikrяt Яmirov, Яfrasiyab Bяdяlbяyli onun sяnяtkarlыьыnы yцksяk qiymяtlяndirmiшlяr. Sonralar Rяcabalы Яliyev 1956, 1957, 1962-ci illяrdя Bakыda keчirilяn Respublika gяnclяrinin hяr цч festivalыnda laureat adыna layiq gюrцlmцшdцr.

Hяmin illяrdя o, mяшhur el sяnяtkarlarы Яli Kяrimov (Aьsu),Hяsrяt Hцseynov(Kцrdяmir), Иzzяtalы Zцlfцqarov (Qobustan), Manaf Mяmmяdov (Salyan), Nuraьa Rяhmanov (Шabran) yaxыndan tanыш olmuшdur. Onlar Rяcяbalы Яliyevin ifasыnda bir necя xalq havalarыnы юyrяnmiшlяr.

O, 1959-cu ildя Moskvada keчirilяn Azяrbaycan Mяdяniyyяti vя Иncяsяnяti ongцnlцyцndя, 1968 vя 1969-cu illяrdя isя Цmumittifaq Hяmkarlar Иttifaqы Шurasыnыn tяшkil etdiyi tяdbirlяrdя doьma Azяrbaycanы tяmsil etmiшdir.

O, dяfяlяrlя Gцrcцstanda, Daьыstanda Respublikamыzыn шяhяr vя rayonlarыnda qastrol sяfяrlяrindя olmuшdur.

Hяmчinin dяfяlяrlя Azяrbaycan Televiziyasыnda, Bakыda keчirilяn Respublika яhяmiyyяtli tяdbirlяrdя чыxышlar etmiшdir.

Xam ipяk яsasяn Tцrkiyя, Иran vя Tцrkmяnistana gюndяrilir. Юlkяmizdя qeyri-neft sektorunun inkiшaf etdirilmяsi ilя baьlы hяyata keчirilяn mяqsяdyюnlц tяdbirlяr чяrчivяsindя kяnd tяsяrrцfatыnыn strateji яhяmiyyяtli vя iqtisadi cяhяtdяn sяmяrяli istehsal sahяlяrinin, o cцmlяdяn ipяkчiliyin inkiшaf etdirilmяsi prioritet vяzifяlяrdяn biri kimi mцяyyяn olunub.

2019-cu ildя юlkяdя yaш barama istehsalы 25 faiz artыb Azяrbaycanda ipяkчiliyin inkiшaf etdirilmяsi цчцn bюyцk potensialыn mюvcud olduьunu nяzяrя alaraq, Prezident Иlham Яliyevin bu sahяnin inkiшafы ilя baьlы tapшыrыqlarыna яsasяn, respublikamыzda ipяkчiliyin mцasir infrastrukturunun yaradыlmasы, baramaчыlыьыn yem bazasыnыn formalaшdыrыlmasы, barama toxumчuluьunun tяшkili istiqamяtindя davamlы tяdbirlяr hяyata keчirilir.

Nяticя gюz qabaьыndadыr. 2015-ci ildя Azяrbaycanda cяmi 236 kiloqram yaш barama istehsal edildiyi halda, 2016-cы ildя istehsalыn hяcmi 71 tona чatыb.

Hяyata keчirilяn mяqsяdyюnlц tяdbirlяr nяticяsindя 2017-ci ildя юlkяdя 244,8 ton, 2018-ci ildя

Вагиф КЯРИМОВ, Азярбайъан Respublikaсыnыn Яmяkdar mяdяniyyяt iшчisi Gюrkяmli el sяnяtkarы Rяcabalы Яliyev 1927-ci ildя Oьuz rayonunun Qozlubulaq kяndindя anadan olmuшdur. Hяlя uшaq ikяn balaca Rяcяbalыda zurna, balaban, tцtяk чalmaьa meyil oyanыr.

Sonralar Qozlubulaq kяndi gцclц sel tяhlцkяsinя mяruz qalыr. Rяcяbalы ailяsi ilя birlikdя Шяkiyя gяlir. O, Шяkidя ustad el sяnяtkarlarы Hяbibullah Cяfяrov vя Qaчay Mustafayevlя yaxыndan tanыш olur vя onlardan qara zurnanыn sirlяrini юyrяnir. Gяnc vя istedadlы zurnaчы Яlяfsяr Rяhimovun mяslяhяti ilя Шяki rayon mяdяniyyяt evinin zurnaчыlar ansamblыna daxil olur.

1955-ci ildя gюrkяmli bяstяkarlarыmыz Soltan Hacыbяyov, Sяid Rцstяmov vя mahir baletmeyster Яlibala Abdullayev qяdim folklor nцmunяlяri toplamaq mяqsяdilя Шяkiyя gяlirlяr. Onlar burada yeni tяшkil olunmuш "Шяki toyu" rяqs kollektivinin ifasыnda bir necя qяdim rяqslяrя baxыrlar. Rяqqaslarы Яlяfsяr Rяhimovun rяhbяrlik etdiyi zurnaчыlar ansamblы mцшaiyяt edirdi. Ansamblыn tяrkibindя Rяcяbalы Яliyev dя vardы. Kollektivin ifalarы bяyяnildiyi цчцn onlar 1955-ci ilin Aprel ayыnda Bakыda Opera vя Balet Teat-

№ 10 (180), Октйабр 2019

Rяcabalы Яliyev 1970-ci ildя Шяkidя ekspedisiya zamanы onun ifalarы lentя alыnmыш vя hazыrda Ц.Hacыbяyli adыna Bakы Musiqi Akademiysыnыn Xalq Musiqi kabinetindя qorunur. Hяmin lent yazыlarыndan "Bulud чыxdы", "Daшbulaьы-Qozaьaчы", "Gilan qыz", Camыш baьa girdi, gяl", "Gюzяllяmя", "Tцnd Koroьlu", "Avar lяzginkasы", "Koroьlu zorxana", "Zonu-zonu", "Dяhnя", "Kюmцrц", "Ovчarы", "Kяndiri", "Kяkliyi", "Samux", "Kooperativi", "Gяlin alandы", "Bяy tяrifi" xalq havalarы

nota salыnmышdыr. Цmumiyyяtlя Respub-likamыzda Rяcяbalы Яliyev yeganя el sяnяtkarыdыr ki, onun ifasыnda 20 xalq melodiyasы nota alыnmышdыr. Яlяfsяr Rяhimov unudulmaz el sяnяtkarыmыz Rяcяbalы Яliyev haqqыnda xatirяlяrindя hяmiшя deyяrmiш ki, mяn Rяcяbalыnыn чaldыьы oyun havalыarыnыn vurgunuyam.

Zurnanыn, klarnetin, balabanыn vя tцtыyin яvяzsiz ifaчыlarыndan olan Rяcяbalы Яliyev 1983-cц ilin iyul ayыnda vяfat etmiшdir. Шяkidя vя oьuzda Rяcяbalы Яliyevin anadan olmasыnыn 60,70, 80 vя 90 illiyinя hяsr olunmuш Yubiley vя Xatirя gecяlяri keчirilmiшdir.

Bu gцn onun sяnяtini oьlu Mяcnun Яliyev davam etdirir. Uzun illяrdir Шяki 1 saylы uшaq incяsяnяt mяktяbindя mцяllim iшlяyяn Mяcnun Яliyev Шяkinin gюrkяmli el sяnяtkarlarыndan biridir.

2016-cы ildя nяшr olunan "Шяkidя ifaчыlыq sяnяti" vя "Шяkinin musiqi folkloru" kitablarыnda Rяcяbalы Яliyevin vя Mяcnun Яliyevin sяnяtkarlыqlarы haqqыnda яtraflы mяlumatlar verilmiшdir.

Hяr iki kitabыn mцяllifi Professor Sяadяt Tяhmirazqыzы, redaktoru Professor Ramiz Zюhrabov, mяslяhяtчisi Яmяkdar mяdяniyyяt iшчisi Vaqif Kяrimovdur.

tundan indiyяdяk fasilяsiz iш rejimindя fяaliyyяt gюstяrir. Hazыrkы xammal ehtiyatы ilя baramaaчan istehsalatы nюvbяti barama mюvsцmцnяdяk fasilяsiz fяaliyyяt gюstяrя bilяcяk. Яsabяli Nяzяrovun sюzlяrinя gюrя, buraxыlan mяhsulun keyfiyyяtini yaxшыlaшdыrmaq mяqsяdilя 2008-ci ildя baramaaчan istehsalatыnda yenidяnqurma iшlяri aparыlыb, burada Чindя istehsal olunan yeni, mцasir baramaaчan, barama sarыyan, barama buьa verяn dяzgahlar, vakuum aparatы quraшdыrыlыb. Yenidяnqurma iшlяrindяn sonra bu istehsalatda яmяk mяhsuldarlыьы bir neчя dяfя artыb.

Cari ilin юtяn dюvrцndя baramaaчan istehsalatыnda 30 tondan чox xam ipяk istehsal olunub Hяmsюhbяtimiz bildirib ki, hazыrda istehsalatda olan mexaniki dяzgahlarыn 2 seriyasы (hяr seriyada 24 dяzgah var), avtomat dяzgahlarыn isя hamыsы iшlяk vяziyyяtdяdir. Avtomat dяzgahlarda, цmumilikdя, gцn яrzindя orta hesabla 90-95 kiloqram, mexaniki dяzgahlarыn hяr seriyasыnda isя 32-33 kiloqram xam ipяk istehsal olunur.

Burada istehsal edilяn xam ipяk sonra istehsalatыn ipяk otaьыna gяtirilir, tikilir, ovulur, keyfiyyяti mцяyyяnlяшdirilir, yenidяn qablaшdыrыlыr,

"Azяripяk"dя 40 tondan чox xam ipяk istehsalы proqnozlaшdыrыlыr isя 514 ton yaш barama istehsal olunub. Cari ildя yaш barama istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 25 faiz artaraq 641 tona чatыb.

Baramaчыlыьыn inkiшafы ilя baьlы hяyata кeчirilяn tяdbirlяr "Azяripяk" MMC-nin fяaliyyяtini canlandыrыb Prezident Иlham Яliyevin birbaшa diqqяt vя qayьыsы sayяsindя respublikamыzda baramaчыlыьыn inkiшaf etdirilmяsi vя ipяkчiliyin mцasir infrastrukturunun yaradыlmasы istiqamяtindя hяyata keчirilяn zяruri tяdbirlяr respublikamыzыn шimal-qяrb bюlgяsinin яn iri sяnaye mцяssisяlяrindяn olan "Azяripяk" MMC-nin (keчmiш "Шяki-Иpяk" ASC) fяaliyyяtini яhяmiyyяtli dяrяcяdя canlandыrыb. 2016cы ilin iyunundan etibarяn mцяssisяnin baramaaчan istehsalatыnыn fяaliyyяti bяrpa edilib vя burada yenidяn xam ipяk istehsalыna baшlanыlыb.

AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbiri Мустафа Дадашовун вердийи мялумата эюря, о, baramaaчan istehsalatыnda olub вя iшчilяrlя gюrцшцb: Иstehsalatыn meneceri Яsabяli Nяzяrovun bildirdiyinя gюrя, rayonlardan tяdarцk edilяn yaш barama яvvяlcя mцяssisяnin xammal шюbяsinя vя barama чeшidlяyici sexinя daxil olur. Tяmizlяndikdяn sonra barama mцяssisяnin bu istehsal sahяsinя gяtirilir.

Бaramaaчan istehsalatы юtяn ilin avqustundan indiyяdяk fasilяsiz fяaliyyяt gюstяrir Иstehsalatыn meneceri deyib ki, baramaaчan istehsalatыnыn birnюvbяli iш rejimindя ilboyu fяaliyyяt gюstяrmяsi цчцn 120 ton quru barama tяlяb olunur. Zяruri xammal ehtiyatы yarandыьы цчцn bu istehsal sahяsi 2018-ci ilin avqus-

kiplяшdirilir vя mяrkяzi anbara gюndяrilir.

Menecerin sюzlяrinя gюrя, cari ilin юtяn dюvrц яrzindя baramaaчan istehsalatыnda 30,5 ton xam ipяk istehsal olunub.

Hazыrda bu istehsal sahяsindя 210 iшчi чalышыr. Onlarыn orta aylыq яmяkhaqqыsы 200 manatdan yuxarыdыr. Sentyabrыn 1-dяn isя istehsalat цzrя minimum яmяk haqqы 250 manat tяшkil edir. Ишчilяrlя sюhbяt zamanы baramaaчanlar Sяfalя Abbasova, Kяmalя Иsrafilova, ipяk otaьыnыn iшчisi Шяhla Rяsulova vя baшqalarы юlkяmizdя baramaчыlыьыn vя ipяkчiliyin inkiшafыna, hяmчinin mцяssisяnin fяaliyyяtinin bяrpa olunmasыna gюstяrdiyi diqqяt vя qayьыya gюrя kollektiv adыndan dюvlяtimizin baшчыsыna minnяtdarlыqlarыnы ifadя ediblяr. Onlar qarшыya qoyulan vяzifяnin юhdяsindяn uьurla gяlяcяklяrinя яminliklяrini bildiriblяr.

Bu il Tцrkiyя, Иran vя Tцrkmяnistan шirkяtlяrinя 14 ton xam ipяk gюndяrilib Mцяssisяnin iqtisadi gюstяricilяri barяdя mяlumat verяn "Azяripяk" MMC-nin direktorunun mцшaviri Teymur Musayev ися AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя bildirib ki, юtяn il mцяssisяdя 12,5 ton xam ipяk istehsal olunub.

Cari ildя isя xam ipяk istehsalыnыn 40 tondan чox olacaьы gюzlяnilir. Mцяssisяdя istehsal olunan xam ipяk яsasяn Tцrkiyя, Иran vя Tцrkmяnistan шirkяtlяrinя gюndяrilir. Cari ildя bu юlkяlяrя 14 ton xam ipяk gюndяrilib.

Mцшavirin sюzlяrinя gюrя, eyni zamanda, bu il mцяssisяdя 90 min kvadratmetr xam ipяk parчa toxunub, 12 min яdяd gцllц kяlaьayы vя 2 min 500 яdяd gцllц чitmя istehsal edilib.

Hazыrda mцяssisяdя, цmumilikdя 447 nяfяr iшчi чalышыr.

№ 10 (180), Окйабр 2019

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 15

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и

ДЙП-нин шеир мцсабигяси Шяki Dюvlяt Yol Polisi 14 Oktyabr 2019-cu il tarixdя Yol Hяrяkяti Qaydalarы barяdя шяhяr mяktяblяri arasыnda шeir mцsabiqяsi keчirdi.

Mцsabiqяyя, Tяhsil Шюbяsi tяrяfindяn шяhяr mяktяblяrindяn цmumilikdя 8 шagird seчilяrяk tяqdim edilib.

Mцsabiqя, Yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinя dair 2019-2023-cц illяr цчцn Dюvlяt Proqramыnыn mяqsяdlяrinя uyьun olaraq,elяcя dя cari ilin sentyabr ayыnыn 15-dяn oktyabr ayыnыn 15-dяk Respublika яrazisindя "Diqqяt, uшaqlar!"adы

altыnda hяrяkяtin tяhlцkяsizliyi aylыьы keчirilmяsi barяdя Daxili Ишlяr Nazirliyinin 28 avqust 2019cu il tarixli mцvafiq gюstяriшinin icrasы ilя яlaqяdar Tяhsil Шюbяsi ilя razыlaшdыrыlmыш шяkildя keчirilib.

Tяdbirdя, Шяki Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin rяisi,Polis mayoru Шяhmir Uluxanov,bюlmяnin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru,polis baш leytenantы Tural Niftalыyev,Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin aparыcы mяslяhяtчisi Ziyad Яliяkbяrli,Tяhsil Шюbяsinin mцdiri Sцdabяr Иsmayыlova,mцavini

Elxan Abdullayev vя metodist Anar Mяmmяdov iшtirak ediblяr.

Bundan яlavя tяdbirdя,mцsabiqяyя qatыlmыш mяktяblяrin mцяllimlяri,шagirdlяri vя mцsabiqя iшtirakчыsы olan шagirdlяrin valideynlяri dя iшtirak ediblяr.

Tяdbir zamanы,Шяki Шяhяr Tяhsil Шюbяsinin mцdiri Sцdabяr Иsmayыlova чыxыш edяrяk Шяki Dюvlяt Yol Polisi tяrяfindяn tяhsil mцяssisяlяrindя aparыlan tяbliьat vя maariflяndirmя iшlяrini yцksяk qiymяtlяndirdiyini tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektor Tural Niftalыyevin mяktяblilяrin sevimlisinя чevrildiyini qeyd edib. Шяki Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin rяisi,Polis mayoru Шяhmir Uluxanov чыxыш edяrяk piyadalarыn intizamыnыn artыrыlmasы mяqsяdilя maariflяndirmя tяdbirlяrinin rayonun bцtцn tяhsil mцяssisяlяrindя mцtamadi olaraq davam etdirilяcяyini elяcяdя mцsabiqяlяrin daha geniш miqyasda vя tez-tez tяшkil olunacaьыnы qeyd edib. Шяki Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru,polis baш leytenantы Tural Niftalыyev чыxыш edяrяk bu cцr mцsabiqяlяrin tяшkil olunmasыnda mяqsяd azyaшlыlarda yol hяrяkяti qaydalarыnыn юyrяnilmяsinя hяvяs vя maraьыn artыrыlmasы olduьunu qeyd

edib.Azyaшlыlarыn iшtirakы ilя baш verяn yol nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя aparыlan profilkatiki tяdbirlяrin elяcяdя,yol hяrяkяti qaydalarы barяdя mцsabiqяlяr tяшkil edilяrяk qaliblяrin mцяyyяn edilib mцkafatlandыrыlmasы,mяktяblilяrя hяdiyyяlяrin verilmяsi vя digяr tяdbirlяrin Daxili Ишlяr Nazirliyinin rяhbяrliyinin uшaqlara olan diqqяt vя qayьыsыnыn bir tяzahцrц olduьunu Tural Niftalыyev чыxышыnda xцsusi vurьulayыb.

Mцsabiqяnin qaliblяri (1,2 vя 3-cц yer цzrя) Шяki Dюvlяt Yol Polisi tяrяfindяn "Fяxri Fяrman"la tяltif olunub. Dюvlяt Yol Polisi tяrяfindяn 8 mцsabiqя iшtirakчыsыnыn hяr birinя hяdiyyяlяr verilib.

bяtlяrdяn чяkinmяk, belя sюhbяtlяrdя iшtirak edяn sцrцcцlяrя etiraz etmяk, nяqliyyat vasitяsini idarя edяrkяn mobil telefondan istifadя edяn, цmumiyyяtlя yol hяrяkяti qaydalarыnы pozan sцrцcцlяrя irad bildirmяk vя onlarы intizamlы olmaьa dяvяt etmяk tюvsiyя edilir.

Bununla yanaшы posterdя, yol hяrяkяti qaydalarыnы kobud шяkildя pozan sцrцcцlяr barяsindя dяrhal Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsinin "902" Qaynar Xяttinя mяlumat vermяlяri dя sяrniшinlяrdяn xahiш

olunur.

Шяки автоваьзалында маарифляндириъи тядбир Шяки Дювлят Йол Полиси автоваьзалда маарифляндириъи тядбир кечириб.

"Azяrbaycan Respublikasыnda yol hяrяkяtinin tяhlцkяsizliyinя dair 2019-2023cц illяr цчцn Dюvlяt Proqramы"nda sяrniшindaшыma fяaliyyяtindя tяhlцkяsizlik mяsяlяlяri ilя baьlы qarшыya qoyulmuш mяqsяdlяrя, eyni zamanda bu sahяdя aparыlan tяdbirlяrin daha sяmяrяli tяшkili ilя baьlы Daxili Ишlяr Nazirliyinin rяhbяrliyinin gюstяriшlяrinя uyьun olaraq, Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsi tяrяfindяn qabaqlayыcы tяdbirlяrin, maariflяndirmя xarakterli gюrцшlяrin keчirilmяsinя diqqяt daha da artыrыlыb.

Bu qяbildяn olan nюvbяti tяdbir, 22 oktyabr 2019-cu il tarixdя Шяki Avtovaьzalыnda baш tutub.Lakin bu dяfя Шяki DYP-nin яmяkdaшlarы sяrniшin daшыyanlarы deyil, sяrniшinlяrin юzlяrinin maariflяnmяsini hяdяf seчiblяr.

Belя ki, Dюvlяt Avtomobil Nяqliyyatы Xidmяtinin Шяki Regional Шюbяsinin vя Шяki Avtovaьzalыnыn tяmsilчilяrinin qatыldыьы tяdbir bilavasitя sяrniшinlяrin iшtirakы ilя gerчяklяшib.

Tяdbirdя,Шяki ШяhяrRayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin rяisi polis mayoru, Шяhmir Uluxanov, Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat цzrя inspektoru polis baш leytenantы Tural Niftalыyev,Шяki Avtovaьzal ATSC-nin idarя heyyяtinin sяdri Mяmmяdrahim Mяhяrrяmov vя avtovaьzalыn яmяkdaшlarы elяcяdя Dюvlяt Avtomobil Nяqliyyatы Xidmяtinin Шяki Regional Шюbяsinin яmяkdaшlarы iшtirak ediblяr.

Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsi tяrяfindяn hazыrlanan tюvsiyя xarakterli posterin

mяzmunu barяdя sяrniшinlяrя mяlumat verяrяk onlarы yollarda цzlяшя bilяcяklяri tяhlцkяlяrdяn xяbяrdar edib vя belя hallara qarшы birgя mцbarizяnin яhяmiyyяtindяn danышыblar.

Mяlumat цчцn qeyd edяk ki, sюzцgedяn posterdя sяrniшinlяrя xitab edilяrяk, onlara hяyatlarыnы etibar etdiklяri sцrцcцlяr tяrяfindяn yol hяrяkяti qaydalarыnыn pozulmasы hallarыna biganя qalmamaq, nяqliyyat vasitяlяrindя hяrяkяt zamanы sцrцcцnцn diqqяtini yayыndыra bilяcяk sюh-

Шяki DYP tяrяfindяn шяhяr avtovaьzalыnda keчirilяn maariflяndirmя tяdbiri vя tяqdim olunan tяbliьat materiallarы sяrniшinlяr tяrяfindяn maraqla qarшыlanmыш vя mцsbяt rяy bildirilib.

Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsi elяcяdя Шяki ШяhяrRayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsi bir daha bцtцn hяrяkяt iшtirakчыlarыna tяhlцkяsiz yol arzulayыr vя onlardan yol hяrяkяti qaydalarыna яmяl etmяlяrini xahiш edir.

Материаллары тягдим етди: T u r a l N И Ф Т А Л Ы Й Е В , Шяki ШRPШ-nin DYP Bюlmяsinin тяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru, polis baш leytenantы.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяki шящяри, В.Сялимов кцчяси, ев 30 цнванда йашайан Абдуллайев Елнур Шащин оьлунун адына верилмиш Сцрцъцлцк вясигяси вя дювлят нюмря нишаны 55БЗ770 олан “Ъщевролет Авео” маркалы миник автомобилинин Техники паспорту itdiyi цчцn etibarsыz sayыlыr. Шяки району, Баш Зяйзид кянд сакини Баламмядова Физоля Аллащверди гызынын адына верилмиш Торпаьын мцлкиййятя верилмясиня даир Шящадятнамя (ЖН 108Ф, КОД 40407018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки район Киш кянд сакини Талыбов Айдын Рясул оьлунун адына верилмиш Торпаьын мцлкиййятя верилмясиня даир Шящадятнамя (ЖН-1181А; КОД 40401018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки району, Баш Зяйзид кянд сакинляри Ряъябов Камран Закир оьлунун, Ряъябова Елмира Мяммядгасым гызынын, Ряъябова Йазэцл Камран гызынын, Ряъябова Кюнцл Камран гызынын вя Ряъябова Йеэаня Камран гызынын адларына верилмиш Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН° 164, КОД 40407018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, М.Аббасов кцч. ев 10 цнванда йашайан Мусайева Зярни Мяммяд гызынын, Мусайева Тяраня Рафиг гызынын вя Мусайев Расим Рафиг оьлунун адларына верилмиш Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (ЖН° 798, КОД 40401002) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяki шящяри, П.Мяняфова кцчяси, 67 цнванда йашайан Мустафайев Елчин Емин oьlunун адына верилмиш Шяхsiyyяt vяsiqяsi, Сцрцъцлцк вясигяси, автомобилин Техники паспорту, ЙАП-ын цзвлцк вясигяси вя Сосиал сиьорта карты itdiyi цчцn etibarsыz sayыlыr.

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 10 (180), Октйабр 2019

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://shekibelediyyesi.tqtt.info http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

Tцrk xalqlarы яdяbiyyatыna qiymяtli tюhfя

ЙЕНИ КИТАБ

Ханым АЙДЫН, Арткаспи.аз

"Tцrk xalqlarы яdяbiyyatы цzrя mцhazirяlяr" kitabы bu gцnlяrdя iшыq цzц gюrцb. Kitabыn mцяllifi ADPU Шяki filialыnыn baш mцяllimi Vaqif Aslandыr.

Elmi-nяzяri vя tяcrцbi яhяmiyyяt daшыdыьыna gюrя Dr.Prof. аkademik Nizami Cяfяrov, ADPU "Azяrbaycan vя dцnya яdяbiyyatы tarixi" kafedrasыnыn professoru, filologiya elmlяri doktoru Elman Quliyev, "Яdяbiyyat qяzeti"nin baш redaktoru, filologiya цzrя fяlsяfя doktoru Azяr Turan "Mцhazirяlяr"я rяy vermiш vя onlarыn dяrs vяsaiti kimi чap olunmasыnы mяslяhяt biliblяr. Kitabыn redaktorlarы filologiya elmlяri doktoru, professor Ramiz Яskяr, tarix elmlяri цzrя fяlsяfя doktoru Vцsal Baxышov, jurnalist Murad Nяbibяyovdur. Sюzцgedяn dяrs vяsaiti tarix, inanclar vя hadisяlяr mцstяvisindяn tцrk яdяbiyyatыna, яdяbiyyat vя яdяbi nцmunяlяr mцstяvisindяn isя tцrk tarixinя, inanclarы vя taleyinя baxыш kimidir. Kitabыn юn sюzцndя Vaqif Aslan vurьulayыr ki, tяqdim etdiyi dяrs vяsaitindя toplanan mцhazirяlяr, demяk olar ki, ona qяdяr чap olunmuш dяrsliklяrdя юz яksini tapmayan vя ya qismяn tapan mюvzularы яhatя edir. Bu mцhazirяlяr predimeti gюrmя bucaьыna vя informasiya tutumuna gюrя юzцndяn яvvяlki dяrsliklяri daha da яhatяli vя etibarlы edir.

"Tцrk xalqlarы яdяbiyyatыnыn юyrяnilmяsindя яn etibarlы vя inkaredilmяz qaynaq elя tцrk xalqlarыnыn юzlяrinin yaratdыqlarы яdяbi nцmunяlяrdir. Ayrы-ayrы tцrk ellяrinin ilkin шifahi яdяbi nцmunяlяrdяn tutmuш yazыlы яdяbiyyatыn яn son nailiyyяtlяrinя qяdяr yaradыlmыш hяr bir яsяr o dяrяcяdя mцkяmmяldir ki, юzlцyцndя onlarыn hяr bir nцmunя - etalon predmet statusunda чыxыш edя bilяr." - deyяn Vaqif Aslan kitaba ilkin olaraq "Tцrklяrin ana yurdu vя yayыlmasы" mцhazirяsini daxil edib. Mцhazirяdя tцрklяrin mцxtяlif dюvrlяrdя dцnyanыn bцtцn iqlim qurшaqlarыnda mяskunlaшmasыndan sюz aчыlыr. Qeyd edilir ki, Шяrqdя Baykal gюlцndяn (Bяygюl) baшlayыb Ural daьlarыna qяdяrki, o cцmlяdяn Altay-Sayan daьlarы, Balxaш gюlц ilя Aral gюlц arasыndakы яrazilяr tцrklяrin ana yurdudur.

Daha sonrakы mцhazirяdя - "Tцrk qюvmlяri vя dюvlяtlяri"ndя яn qяdim tцrklяr, tцrk dюvlяtlяri, Gюytцrklяr, digяr tцrk qюvmlяri vя dюvlяtlяri haqqыnda sюz aчыlыr. "Иslamaqяdяrki tцrk mifik dцшцncя tяrzi vя inanclarы"nda Gюy dini - tanrычыlыq, шamanчыlыq, Budda (burkan) dini, Mani dinindяn bяhs edilir. Hяr biri haqqыnda ayrы-ayrы geniш mяlumat verilir. Mяtn rяsmlяrlя daha da dolьunlaшыr. Kitabda daha bir maraqlы vя dяyяrli mцhazirя "Saka vя Hun tцrklяrinin dastan yaradыcыlыьы" mцhazirяsidir. Burada Saka tцрklяrinin dastan yaradыcыlыьыndan "Alp яr Tonqa" dastanы vя "Шu" яfsanяsiylя, Hun tцrklяrinin dastan yaradыcыlыьыndan isя "Oьuz kaьan" dastanы, bir hun tцrkцsц

Нящайят, чохдан вя сябирсизликля эюзлядийимиз эцн эялиб чатды... Азярбайъан ядябиййатынын бцтцн сащяляриндя юз сюзцнц демиш вя имзасы олан йазычы-публисист, педагог вя мцасир дюврцмцзцн ян танынмыш шаирляриндян бири - щямйерлимиз Вагиф Асланын нечя иллярдир ки, гязетимиздя ардыъыллыгла чап олунан, гардаш Тцркийя иля Азярбайъаны даща да йахынлашдыраъаг вя доьмалашдыраъаг “ТЦРК ХАЛГЛАРЫ ЯДЯБИЙЙАТЫ - мцщазиряляр”и бу йахында китаб шяклиндя ишыг цзц эюрцб. Биз фяхр едирик ки, сюзцэедян мцщазиряляр Азярбайъан охуъусуна илк дяфя “Шяки Бялядиййяси” тяряфиндян тягдим олунуб вя Вагиф Аслан мцтямади олараг гязетимизля ямякдашлыг едир. Бу сящифядя ися онун йени чапдан чыхмыш китабы щаггында Арткаспи.аз-ын тягдим етдийи мягаляни дяггятинизя чатдырырыг. Йери эялмишкян, мцяллифи йени китабынын ибыг цзц эюрмяси мцнасибяти иля Шяки Бялядиййясинин коллективи вя бцтцн Шякилиляр адындан сямими тябрик едирик. Китабы ялдя етмякдя чятинлик чякян охуъуларымызын ися диггятиня чатдырырыг ки, ясяри йеня дя сонадяк щисся-щисся дяръ едяъяйик. Мурад НЯБИБЯЙОВ vя bir hun яfsanяsilя tanыш olmaq olar. "Иslami dюvr tцrk tяsяvvцf яdяbiyyatы: Xoca Яhmяd Yasяvi", "Иslami dюvr tцrk яdяbiyyatы: Ш.Tяbrizi, C.Rumi" vя "Иslami dюvr tцrk яdяbiyyatы: Yunis Иmrя" mцhazirяlяri olduqca maraqlыdыr. Burada Иslamlaшmanыn tanrычыlыq kultu ilя чulьaшmasы vя bunun tцrk xalqlarы яdяbiyyatыna tяsiri - tяsяvvцf (din vя tяkkя) яdяbiyyatыnыn yaranmasы, hяmin dюvrdя yaranan tцrk tяsяvvцf яdяbiyyatы haqqыnda юnяmli mяqamlar var. Adlarыnы чяkdiyim digяr mцhazirяlяrdя isя Шяms Tяbrizi, Cяlalяddin Rumi vя Yunis Иmrяnin hяyat vя yaradыcыlыьы юz яksini tapыb.

Kitabda 12-ci mцhazirя "Иslami dюvr tцrk divan яdяbiyyatы: Mahmud Kaшьari vя onun "Divanц-it-tцrk" яsяri" mцhazirяsidir. Mцhazirяdя Mahmud Kaшьarinin sюykюkц vя hяyatы, "Divanц lцьяt-it-tцrk"цn yaranmasыna sяbяb olan tarixi шяrait, "Divanц lцьяt-it-tцrk"цn geniш elmi dюvriyyяyя daxil edilmяsi tarixindяn, "Divan"ыn tяrtibi prinsiplяri vя ona daxil edilяn folklor nцmunяli, atalar sюzlяri, юyцdlяr vя bayatыlar юyrяnmяk olar.

Daha sonrakы mцhazirяlяrdя Anadolu яdяbiyyatы ilя yaxыndan tanыш olub, bir чox шeylяri mяnimsяmяk olar.

XЫЫЫ-XЫV яsrlяr "Anadolu tцrk яdяbiyyatы: dastanlar vя mizahlar", "XЫЫЫ-XЫV яsrlяr Anadolu tцrk tяkkя vя divan яdяbiyyatы", "XV-XVЫЫ яsrlяr Anadolu tцrk-Osmanlы яdяbiyyatы: aшыq шeiri vя aшыqlar" adlы mцhazirяlяrdя bu mюvzular чox geniш шяkildя aчыlaraq oxuculara tяqdim olunur. Bu mцhazirяlяrdя "Daniшmяndnamя", "Saltuрknamя" dastanlarы, mizahlar haqqыnda mяlumat verilmiш, Hacы Bektaшi Vяli, Sultan Vяlяd, Sяyyad Hяmzя, Aшыq Paшa, Kadы (Qazi) Darir, Яlvan Чяlяbi, Яflaki Dяdя, Sяid Яmrя, Xoca Dehhani, Tacяddin Яhmяdi yaradыcыlыьы iшыqlandыrыlmышdыr.

Bunlardan baшqa, XV-XVЫЫ яsrlяr Anadolu tцrk яdя-biyyatыnda "Osmanlы яdяbiyyatы" termini vя onun юzяlliklяri, janr mяsяlяlяri, aшыq шeiri vя tяsnifatы, Osmanlы aшыqlarы haqqыnda mяlumat яldя etmяk olar.

"XV-XVЫЫ яsrlяr Osmanlы яdяbiyyatы vя яdяbi яlaqяlяr" mahazirяsindя XV-XVЫЫ яsrlяr Osmanlы яdяbiyyatы vя яdяbi яlaqяlяr, Osmanlыnыn шair hюkmdarlarы, XV-XVЫЫ яsrlяr Osmanlы divan яdяbiyyatы, XV-XVЫЫ яsrlяr Osmanlы divan яdяbiyyatыnыn qadыn шairlяrinin yaradыcыlыьы ilя yaxыndan tanыш olmaq olar. Osmanlыnыn шair hюkmdarlarыndan Osman Qazi,

Гязетдя Мяркязи Сечки Комиссийасынын, Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин вя АЗЯРТАЪ-ын материаллырындан истифадя олунмушдур.

Sultan Ы Murad, Иldыrыm Bayazid, Sultan ЫЫ Murad, Sultan ЫЫ Bayazid, Sultan Sяlim Yavuz, Sultan Sцleyman Qanuni, Sultan ЫЫ Sяlim, Sultan ЫЫ Murad, Sultan ЫЫЫ Яhmяd, Sultan ЫЫ Mahmudla, divan яdяbiyyatы nцmayяndяlяrindяn Шeyxi, Яhmяd Dai, Yazычыoьlu Mehmed, Nяfi, Шeyxцlislam Yяhya Яfяndi, Cevri, Zeynяb Xatun, Mehri Xatunun hяyat vя yaradыcыlыьы haqqыnda geniш шяkildя materiallar var.

"Tяnzimat" dюvrцnя gedяn yol, dюvrцn xarakteristikasы, яdяbi nцmayяndяlяri haqqыnda чox geniш mяlumata "Tяnzimat" dюvrц Osmanlы яdяbiyyatы" mцhazirяsindя rast gяlmяk olar. Dюvrцn яdяbi nцmayяndяlяrindяn Шinasi, Яhmяd Cюvdяt Paшa, Яli Suavi, Яhmяd Midhяt Яfяndinin hяyat vя yaradыcыlыьы iшыqlandыrыlmыш, yazdыьы яdяbi nцmunяlяr oxucularыn diqqяtinя чяkilmiшdi.

Osmanlы dюvrцndя yaшamыш bюyцk tцrk шairi, pedaqoqu vя jurnalisti, tцrk яdяbiyyatыnda "Sяrvяti-fцnun" vя ya "Яdяbiyyati-cяdidя" adlanan cяrяyanыn banisi sayыlan Tofiq Fikrяt haqqыnda "Tofiq Fikrяtin hяyatы vя yaradыcыlыьы"

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

mцhazirяsindя rast gяlmяk olar. Burada Tofiq Fikrяtin hяyatы, dцnyagюrцшц, yaradыcыlыьы vя yaradыcыlыьыnы юzяlliklяrini юyrяnmяk olar. Ardыnca gяlяn "Sяrvяtifцnun"dюvrц Osmanlы яdяbiyyatы" mцhazirяsindя hяmin dюvrцn юzяlliklяri vя nцmayяndяlяri haqqыnda mяlumat var.

Dюvrцn nцmayяndяlяrindяn Cяnab Шяhabяddin vя Xalid Ziya Uшaqlыgilin yaradыcыlыьы юn plana чяkilib.

Kitabdakы яn maraqlы mцhazirяlяrdяn biri dя "Milli яdяbiyyatыn yaranmasы" adlы mцhazirяdir. Mцhazirя цч hissяdяn - "Milli яdяbiyyata gedяn yol: "Fяcri-ati" яdяbiyyatы (1909-1912) "Sяrvяti-fцnun" яdяbiyyatыnыn davamы kimi", "Milli" islahы haqqыnda. Milli яdяbiyyata keчid" vя "Milli яdяbiyyat dюvrцndя fikir axыnlarы vя яdяbi topluluqlar" hissяlяrindяn ibarяtdir. Mцhazirяdя milli яdяbiyyatыn yaranmasы tarixi vя юzяlliklяri detallы шяkildя юz яskini tapыb.

Milli яdяbiyyat dюvrцnцn яn bюyцk nцmayяndяsi, yurdun vя millяtin gerчяklяrini ilk dяfя Osmanlы шeirinя gяtirяn Mяhmяd Яmin Yurdaqulu haqqыnda hяr шeyi яtraflы olaraq "Mяhmяd Яmin Yurdaqulunun hяyat vя yaradыcыlыьы" mцhazirяsindя oxumaq olar.

"Milli mцcadilя dюvrцnцn xarakteristikasы"nda "Milli mцcadilя" dюvrцnц Чanaqqala vя Иstiqbal hяrbi dюnяmi kimi iki tarixi zaman kяsiyinя ayыran Ahmed Kabaklы vя цmumiyyяtlя milli mцcadilя dюvrц haqqыnda olduqca maraqlы mяlumatlara rast gяlmяk olar.

Kitabыn "Яlavяlяr vя internet mяlumatlarы" bюlmяsindя yazычы, jurnalist, яdяbiyyatшцnas Яhmяd Kabaklы haqqыnda da geniш yazы var. Daha sonra kitabda Иsa Hяbibbяylinin "Яdяbiyyat tarixчiliyinin Яhmяd Kabaklы konsepsiyasы", Kяrim Шцkцrovun "Akademik Bartoldun sяhvi vя Stalin mifi, yaxud Azяrbaycan vя azяrbaycanlыlar haqqыnda" adlы fundamental mяzmuna malik mяqalяlяri dя yer alыb.

Kitabыn sonlarыna yaxыn "Tцrk etnoslarы vя яrhun яlifbasы", "Tцrk bayraqlarы", "Tцrk qыzlarы", "Шorlarыn Чыl-Pajы", "Bilirsinizmi?", "Tцrk rяqslяri", "Шumerlerdяn bizя kalan 13 gяlяnяk - 13 traditons left to Sumerian us" vя digяr yazыlar da var.

Bu kitab olduqca bюyцk яhяmiyyяtя malikdir, zяngin materiallarla яhatя olunub vя tцrk яdяbiyyatыnы юyrяnmяk цчцn olduqca qiymяtli bir nяшrdir.

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.shekibelediyyesi.tqtt.info

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 4 нойабр 2019-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.