Newspaper "Municipality of Sheki" № 02 (184), Fevral 2020.

ШЯКИ ШЯКИ

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

№ 02 (184), Феврал 2020

оф

SHEKI

MUNICIPALITY Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

www.issuu.com/shekibelediyyesi

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.07.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ! ХОЪАЛЫ ФАЪИЯСИНДЯН 28 ИЛ КЕЧДИ

Xocalы soyqыrыmынын 28-ъи илдюнцмц иля ялагядар Шякидя кечирилян тядбирдя.

1992-ъи ил февралын 25-дян 26-на кечян эеъя Ермянистан силащлы гцввяляри тяряфиндян кечмиш ССРИ-нин 366-ъы мотоатыъы алайынын иштиракы иля ХОЪАЛЫ шящярини ишьал едяряк динъ сакинляря диван тутублар.

Xocalы soyqыrыmы bяшяriyyяtя qarшы cinayяtdir!

Fevralыn 26-da Xocalы soyqыrыmыnыn iyirmi sяkkizinci ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяki шяhяr ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri Шяhidlяr Xiyabanыnы ziyarяt etmiшlяr. Ziyarяtчilяr Fevralыn 14-dя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyevin 56-cы Mцnxen Tяhlцkяsizlik Konfransыnda iшtirak etmяk цчцn Almaniya Federativ Respublikasыna sяfяr едиб. Щямин эцн дювлят башчымыз Konfrans чяrчivяsindя Almaniyanыn Шяrqi Biznes Assosiasiyasыnыn baш icraчы direktoru Mixael Harms vя assosia-

шяhid mяzarlarыnыn юnцnя гярянфилляр дцзмцш, onlarыn xatirяsini ehtiramla yad etmiшlяr.

Xalqыmыzыn yaddaшыnda tariximizin яn faciяli gцnlяrindяn biri kimi dяrin iz

buraxmыш Xocalы faciяsindяn iyirmi sяkkiz il юtцr. Faciяnin iyirmi sяkkizinci ildюnцmц Шяki шяhяrindя silsilя tяdbirlяrlя qeyd olunmuшdur. Tяdbirlяr planыna uyьun olaraq, bцtцn idarя, mцяssisя vя tяшkilatlarda, kяnd vя qяsяbяlяrdя Xocalы soyqыrыmы ilя baьlы tяdbirlяr keчirilmiш, tяhsil vя mяdяniyyяt mцяssisяlяrindя Xocalы soyqыrыmыna hяsr olunmuш xatirя gecяlяri, foto vя rяsm sяrgilяri tяшkil olunmuшdur. Аным эцнц Шяhidlяr Xiyabanыna gedяn yolda "Xocalыya яdalяt!", "Xocalыnы unutmayыn!", "Xocalы soyqыrыmы bяшяriyyяtя qarшы cinayяtdir!" vя s. шцarlar nцmayiш etdirilmiшdir. Hяmin gцn tяhsil mцяssisяlяrindя ilk dяrslяr Xocalы soyqыrыmыna hяsr edilmiшdir. Ейни заманда, фaciяnin ildюnцmц ilя baьlы rayonda mяskunlaшan Xocalы mяcburi kючkцnlяri ilя gюrцш keчirilмиш vя шяhяr icra hakimiyyяti tяrяfindяn onlara maddi yardыm gюstяrilмишдир.

siyanыn Cяnubi Qafqaz юlkяlяri цzrя iшчi qrupunun rяhbяri, "Veridos GmbH" шirkяtinin baш icraчы katibi Andreas Reшmayer ilя gюrцшцb.

Gюrцшdя Azяrbaycanda iqtisadiyyatыn qeyri-neft sektorunun inkiшafы vя шaxяlяndirilmяsi istiqamяtindя gюrцlяn iшlяr barяdя mяlumat veriliб, иqtisadiyyatыn rяqяmsallaшdыrыlmasыnыn vя Davos Forumu ilя Azяr-

baycan arasыnda яldя edilmiш razыlaшmaya яsasяn Dюrdцncц Sяnaye Иnqilabы цzrя Bakыda regional mяrkяzin yaradыlmasыnыn яhяmiyyяti qeyd edilиб.

Sюhbяt zamanы Azяrbaycanыn 2020-2024-cц illяri яhatя edяn regionlarыn inkiшafы planыndan, юlkяmizdя sяnayenin inkiшafы istiqamяtindя gюrцlяn iшlяrdяn bяhs ediliб, bu prosesdя alman шirkяtlяrinin

Илщам Ялийев: “...ермяниляр иkinci dяfя юz mцqяddяratыnы tяyin etmяk цчцn Yer kцrяsindя baшqa yer tapsыnlar, Azяrbaycanda yox!” daha da fяal iшtirak etmяsinin яhяmiyyяti vurьulanыб вя Azяrbaycan vя Almaniya biznes dairяlяrini bir araya gяtirяn biznes forumlarыn keчirilmяsinin vacibliyi гейд олунуб.

***

Fevralыn 15-dя Konfrans чяrчivяsindя Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevin

vя Ermяnistan Respublikasыnыn baш naziri Nikol Paшinyanыn iшtirakы ilя ErmяnistanAzяrbaycan Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsi ilя baьlы panel mцzakirяlяr keчirilib.

Tяdbirdя birinci xanыm Mehriban Яliyeva vя Leyla Яliyeva da iшtirak ediblяr. (Ятрафлы 2-3-4-ъц сящифялярдя)

сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 02 (184), Феврал 2020

Илщам Ялийев: “...ермяниляр иkinci dяfя юz mцqяddяratыnы tяyin 56-ъы Mцnxen Tяhlцkяsizlik Konfransы чяrчivяsindя Ermяnistan-Azяrbaycan Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsi ilя baьlы panel mцzakirяlяr keчirilib. Февралын 15-дя Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevin vя Ermяnistan Respublikasыnыn baш naziri Nikol Paшinyanыn iшtirakы ilя кечирилмиш мцзакирялярдя birinci xanыm Mehriban Яliyeva vя Leyla Яliyeva da iшtirak ediblяr. Юлкямиздя вя бейнялхалг аренада эениш дискуссийалара сябяб олмуш вя Азярбайъан Президентинин дцшмян юлкянин баш назириня лайигли йерини эюстярдийи тядбир щаггында дювлят башчымызын интернет сайтында дяръ олунмуш мягаляни чап етмяйи биз дя мягсядяуйьун щесаб едирик.

Moderator: Sessiyaya, Daьlыq Qarabaьla baьlы mцzakirяlяrя xoш gяlmisiniz. Mяnim adыm Selest Volenderdir. Bu paneldя moderator olmaq шяrяfi mяnя nяsib olub. Auditoriyaya da mяnя vяzifяlяrimlя baьlы kюmяk etdiyi цчцn tяшяkkцr edirяm. Mяn hюrmяtli qonaqlarыmыzы Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsinin hяll edilmяsi цчцn hяr iki tяrяfin gюrdцyц чaьыrышlar vя imkanlarla baьlы юz ilkin fikirlяrini sюylяmяk цчцn dяvяt etmяk istяrdim. Daha sonra suallar vя nюvbяti mцzakirяlяr цчцn vaxtыmыz olacaq.

Bugцnkц qonaqlarыmыz Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyev vя Ermяnistanыn baш naziri Nikol Paшinyandыr. Hяr iki lider Mцnxen Tяhlцkяsizlik Konfransыnыn hяr zaman diqqяtdя saxladыьы vя irяlilяmяsi цчцn чalышdыьы bir mюvzu, beynяlxalq sistemdяki mцbahisяlяrin sцlh yolu ilя hяllinя dair mяsяlяlяrdяn danышacaqlar. Mяn sяdr Ишingerя bu mяsяlяni gцndяmdя vя Mцnxen Tяhlцkяsizlik Konfransыnыn diqqяtindя qalmasыnы tяmin etdiyi цчцn minnяtdarlыьыmы bildirirяm. Bununla mяn Prezident Иlham Яliyevя mцraciяt edяrяk onu чaьыrышlar vя imkanlarla baьlы fikirlяrini bюlцшmяsini dяvяt edirяm.

Prezident Иlham Яliyev: Tяшяkkцr edirяm. Иlk nюvbяdя, cяnab Ишingerя bu tяdbiri tяшkil etdiyinя gюrя minnяtdarlыьыmы bildirmяk istяrdim. Mяn elя indicя cяnab Ишingerя dedim ki, bir neчя il яvvяl Davosda Ermяnistan vя Azяrbaycan rяhbяrliyi tяrяfindяn mesajlar юtцrцlmяsi цчцn imkan var idi. Cяnab Paшinyanыn sяlяfi dя iшtirak etmяli idi, lakin son anda o, iшtirakыnы tяxirя saldы.

Belяliklя, mяn шadam ki, nяhayяt, hяmin an gяldi vя biz mesajlarы чatdыra bilяcяyik. Dцшцnцrяm ki, bu gцn yetяrli suallara cavab verя bilяcяyik, ilk nюvbяdя, mцnaqiшяnin hяlli ilя baьlы.

Mцnaqiшяnin necя hяll edilmяsi haqqыnda danышmaq цчцn hяr шeydяn юncя biz geriyя qayыtmalы vя mяsяlяnin tarixinя baxmalыyыq. Daьlыq Qarabaь Azяrbaycanыn tяrkib hissяsidir. Bu, tarixi hяqiqяtdir vя beynяlxalq hцququn normalarыna яsaslanыr.

Azяrbaycanыn яrazi bцtюvlцyц bцtцn dцnya tяrяfindяn tanыnыr.

Daьlыq Qarabaь bizim юlkяnin ayrыlmaz tяrkib hissяsidir. Tarixi nюqteyi-nяzяrdяn, 1805-ci ildя Qarabaь xanы Иbrahim xan Rusiya imperiyasыnыn generalы Sisianovla saziш imzalayыr. Bu saziшя яsasяn, Azяrbaycanыn Qarabaь xanlыьы mцstяqil юlkя kimi Rusiya imperiyasыnыn tabeчiliyinя keчir. Kцrяkчay adlandыrыlan hяmin saziшdя, - saziшin mяtni internetdяdir, - Qarabaьыn ermяni яhalisi barяdя heч nя deyilmir.

1813-cц vя 1828-ci illяrdя imzalanmыш digяr mцqavilяlяr - Gцlцstan vя Tцrkmяnчay mцqavilяlяrinя яsasяn Azяrbaycanыn qalan hissяlяri Rusiya imperiyasыnыn tяrkibinя keчir. Daьыstan, Gцrcцstan vя Ermяnistan da hяmчinin. Belяliklя, bu, mяsяlяnin tarixi tяrяfidir. Daha sonra Rusiya imperiyasыnыn sцquta uьradыьы, Gцrcцstan vя Azяrbaycan Demokratik respublikalarы yaradыldыьы zamanlarda Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin

1918-ci ildя verdiyi ilk fяrmanlardan biri Yerevanыn Azяrbaycandan Ermяnistana verilmяsi vя onun Ermяnistanыn paytaxtы elan edilmяsi ilя baьlы idi. Bu da, hяmчinin tarixi faktdыr. Яgяr siz kimяsя nяsя verirsinizsя, bu, o demяkdir ki, hяmin o nя isя sizя mяxsus olub. 1921-ci ildя Bolшevik partiyasыnыn Qafqaz Bцrosu Daьlыq Qarabaьыn Azяrbaycanыn tяrkibindя saxlanыlmasы barяdя qяrar qяbul etdi. Saxlanыlmasы barяdя qяrar, bяzi ermяni tarixчilяrinin yazdыьы kimi verilmяsi barяdя yox. Bu da, hяmчinin tarixi faktdыr. Digяr tarixi fakt ondan ibarяtdir ki, 1923-cц ildя Azяrbaycan Sovet Sosialist Respublikasы Azяrbaycanыn tяrkibindя Daьlыq Qarabaь Muxtar Vilayяtinin yaradыlmasы barяdя fяrman qяbul etdi. Belяliklя, bu, tarixdir.

Sonralar, 1980-ci illяrin sonunda Ermяnistan Azяrbaycana qarшы tяcavцzя baшladы, 300 min azяrbaycanlы Ermяnistan яrazisindяn deportasiya olundu. Sonra Ermяnistanыn Azяrbaycan Respublikasыna qarшы tяcavцzц nяticяsindя 1990-cы illяrin яvvяlindя bizim яrazilяrimizin tяxminяn 20 faizi iшьal altыna dцшdц vя 1 milyon azяrbaycanlы qaчqыn vя mяcburi kючkцnя чevrildi. Xalqыmыz etnik tяmizlяmяyя mяruz qalыb.

1992-ci ildя Ermяnistanыn яvvяlki rejimi mцharibя cinayяti - Xocalы soyqыrыmыnы tюrяtdi. Nяticяdя aralarыnda 106 qadыn, 63 uшaq olmaqla, 613 gцnahsыz mцlki шяxs vяhшicяsinя юldцrцldц.

Xocalы soyqыrыmыnы 10-dan artыq юlkя tanыyыr.

Beynяlxalq hцquq mяsяlяsinя gяlincя, yenя demяliyяm ki, Daьlыq Qarabaь Azяrbaycanыn tяrkib hissяsidir. BMT Tяhlцkяsizlik Шurasы Ermяnistan qoшunlarыnыn iшьal edilmiш яrazilяrdяn чыxarыlmasыnы tяlяb edяn 4 qяtnamя qяbul edib. Bu qяtnamяlяrin tяlяblяri hяlя dя yerinя yetirilmяyib. Ona gюrя dя sцlh danышыqlarы nяticяsindя яldя edilяcяk istяnilяn hяll yolu Azяrbaycanыn beynяlxalq sяviyyяdя tanыnmыш яrazi bцtюvlцyцnцn saxlanыlmasыnы tяmin etmяlidir.

Mяn planlaшdыrыlan vaxtdan daha чox istifadя etmяmяk цчцn hяlяlik чыxышыmы tamamlayыram. Tяшяkkцr edirяm.

Moderator: Tяшяkkцr edirяm, cяnab Prezident. Xцlasяyя gюrя tяшяkkцr edirяm. Cяnab baш nazir, dцшцnцrяm ki, biz bu mяsяlя ilя baьlы sizin fikirlяrinizi eшitmяyя hazыrыq.

Nikol Paшinyan: Tяшяkkцr edirяm. Bilirsiniz, mяn Prezident Иlham Яliyevdяn tarixin чox dяrinliklяrinя getmяmяyini xahiш edяcяyяm. Чцnki ermяni kralы Bюyцk Tiqran romalы hяrbi lider Pompeylя danышыqlar aparan zaman bцtцn Cяnubi Qafqazda vя bцtцn dцnyada Azяrbaycan adlы юlkя olmayыb. Dцшцnцrяm ki, чox uzaьa getmяk o qяdяr dя dцzgцn deyil. Чцnki mяn daha uzaьa gedя bilяrdim vя misal цчцn, eramыzdan яvvяlki 400-cц ildяn baшlaya bilяrdim. Lakin mяn bunu etmяyяcяyяm. Чцnki bunun dцzgцn yol olduьunu dцшцnmцrяm. Daьlыq Qarabaьыn юlkя kimi hesab olunmasыna gяlincя, demяliyяm ki, mяn Prezident Яliyevlя razы deyilяm. Чцnki Qafqaz Bцrosu Daьlыq

Qarabaьыn Azяrbaycanыn ... yox цzr istяyirяm, Ermяnistanыn tяrkib hissяsi olmasыna qяrar verdi.

Bu, tamamilя qanuni qяrar idi vя buнdan sonra Иosif Stalinin шяxsi tяшяbbцsц яsasыnda bu qяrar Moskvada dяyiшdirildi. Bu, bir nюv Stalin, Lenin vя Atatцrkцn gizli sюvdяlяшmяsi idi. Qarabaь heч vaxt mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtinin tяrkib hissяsi olmayыb.

Qarabaь Sovet Иttifaqыnыn formalaшmasы prosesi zamanы Azяrbaycana verilib. Biz яrazi bцtюvlцyцndяn danышan zaman qяrar

rasыnыn qяtnamяlяrinя gяlincя.

Bu sяnяdlяrin цmumi mяnasы nя olub? Bu sяnяdlяrin цmumi mяnasы hяr cцr zorakыlыьыn qarшыsыnы almaq vя hяrbi яmяliyyatlarыn dayandыrыlmasы mяqsяdilя qeydшяrtsiz vя dяrhal atяшkяs elan edilmяsindяn ibarяt olub. Biz BMT Tяhlцkяsizlik Шurasыnыn 884 saylы qяtnamяsinя baxdыqda gюrяrik ki, orada yazыlыb ki, Azяrbaycan atяшkяsi pozub vя nяticяdя torpaqlarыnы itirib. Hяr шeydяn юncя Tяhlцkяsizlik Шurasы qяtnamяsinin шяrtlяrinя яmяl

Илщам Ялийев: "Sual olunur: яgяr Daьlыq Qarabaь qяdim Ermяnistan яrazisidirsя, niyя paytaxtыn adы qяdim ermяni adы ilя adlandыrыlmayыb. Чцnki paytaxtыn qяdim adы Xankяndidir - Xanыn kяndi." vermяliyik ki, biz hansы юlkяnin яrazi bцtюvlцyц barяdя danышыrыq.

Mяnim sualыm bundan ibarяtdir.

Azяrbaycan mцstяqil юlkя olaraq Sovet Иttifaqыnыn яrazi bцtюvlцyцnя hюrmяt etmiшdimi? Azяrbaycanыn Sovet Иttifaqыnы tяrk etdiyi kimi, eyni yolla Daьlыq Qarabaь da Sovet Иttifaqыnы tяrk edib. Siz indi deyя bilяrsiniz ki, mяn hazыrda mюvcud olmayan юlkя - Sovet Иttifaqы barяdя danышыram. Lakin Daьlыq Qarabaьыn da tяrkibindя olduьu Sovet Respublikasы da mюvcud deyil.

Azяrbaycan Sovet Sosialist Respublikasы da mюvcud deyil. Bu, hяqiqяtdir. Azяrbaycanыn Sovet Иttifaqыndan mцstяqillik яldя etdiyi kimi, eyni yolla Qarabaь hяm Sovet Иttifaqыndan, hяm dя Sovet Azяrbaycanыndan mцstяqilliyini яldя edib. Xocalыya gяlincя isя, 1990-cы illяrin ortasыnda Azяrbaycanыn sabiq prezidenti Ayaz Mцtяllibov Rusiyanыn "Arqumentы i Faktы" qяzetinя mцsahibя verib. Hяmin mцsahibяdя deyir ki, Xocalыdakы tяxribat Azяrbaycan mцxalifяti tяrяfindяn onu hakimiyyяtdяn devirmяk цчцn tяшkil olunub. Яslindя, bu, baш verib. Чцnki bu hadisя nяticяsindя Ayaz Mцtяllibov Azяrbaycan prezidenti vяzifяsindяn devrildi.

BMT Tяhlцkяsizlik Шu-

etmяyяn Azяrbaycan юzц idi.

Bunu bяyan etmяk чox vacibdir.

Lakin bilirsiniz, mяn Azяrbaycan vя Ermяnistan liderlяri цчцn hяr dяfя eyni шeylяri tяkrar etmяyin yaxшы yol olduьunu dцшцnmцrяm. Lakin tяяssцf ki, son 25, hяtta 30 il яrzindя biz hяr dяfя eyni шeylяri tяkrar edirik.

Qorxuram ki, beynяlxalq ictimaiyyяt mцяyyяn mяnada eyni шeylяri eшitmяkdяn artыq yorula.

Dцшцnцrяm ki, biz yeni ideyalar gяtirmяliyik. Demяk istяyirяm ki, mяn qeyri-zorakы "Mяxmяri xalq inqilabы" vasitяsilя Ermяnistanыn baш naziri olanda anladыm ki, 30 ildir davam edяn mцnaqiшяni bir vя ya iki addыmla hяll etmяk mцmkцn deyil. Mяn dцшцndцm ki, bu problemin hяlli цчцn bizim inqilablara ehtiyacыmыz var. Mяn mikroinqilab proseslяrinя baшladыm vя nюvbяti чыxышыm zamanы siz mяnя sюz verdikdя mяn sizя mяnim tяшяbbцskarы olduьum Daьlыq Qarabaь danышыqlarы prosesindя mikroinqilablarыn rolu barяdя danышacaьam. Tяшяkkцr edirяm.

Moderator: Tяшяkkцr edirяm, cяnab baш nazir. Bu, giriш nitqlяri idi. Dцшцnцrяm ki, hяr ikinizin auditoriyaya tяqdim etdiyiniz tarixi qeydlяrin mяntiqi ardыcыllыьы olaraq vя bir siyasi alim kimi mяn hяll yoluna keчmяk

istяyirяm.

Dцшцnцrяm ki, tarixчilяr bizя anlamaqda kюmяk edя bilяr. Lakin onlar hяmiшя bizя prosesi necя irяli apara bilmяklя baьlы kюmяk edя bilmirlяr. Яgяr auditoriyada tarixчilяr varsa, onlardan цzr istяyirяm. Mяn sizin fikirlяrinizlя baшlamaq istяrdim, cяnab baш nazir. Siz beynяlxalq ictimaiyyяtdяn mцяyyяn fikirlяr eшidirsiniz, чox sayda tяcrцbяli danышыq aparanlardan, bu чaьыrыш цzяrindя tяqribяn 30 il iшlяmiш vя mцnaqiшяnin sцlh yolu ilя hяllini dяstяklяmяyя чalышmыш bir чox insanlardan, beynяlxalq ictimaiyyяtdяn Daьlыq Qarabaь problemi ilя baьlы gюrmяk istяdiyiniz vя bu mцnaqiшяnin hяllini irяli aparmaq цчцn sizя kюmяk edяcяk vя sizi qane edяcяk bir mяqam nя olardы? Cavab vermяk цчцn iki dяqiqяniz var.

Nikol Paшinyan: Beynяlxalq ictimaiyyяtin edя bilяcяyi чox konkret bir mяqam var. Bir mяsяlя aydыndыr ki, Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsinin hяrbi yolla hяlli yoxdur. Hяrbi yolla hяll yoxdur. Beynяlxalq ictimaiyyяt bunu gцclц vя aydыn шяkildя bяyan etmяlidir. Яgяr kimsя яksini dцшцnцrsя, deyirsя ki, Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsinin hяrbi yolla hяlli mцmkцndцr, gцman edirяm ki, Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsi tяrяflяrinin xalqlarы cavab verяrdi. Bu halda, biz deyя bilяrik ki, mцnaqiшя artыq hяll edilib.

Lakin mяn dцшцnцrяm ki, bizim davamlы sцlhя ehtiyacыmыz var. Ermяnistan Daьlыq Qarabaьы danышыqlar prosesindя tяmsil etmir. Lakin mяn bilirяm ki, Ermяnistan vя Daьlыq Qarabaь regionumuzda davamlы sцlh yaratmaq цчцn real cяhdlяr ortaya qoymaьa hazыrdыr. Ermяnistanыn baш naziri kimi mяn bu vяziyyяti anlayыram. Bu, nяinki tяkcя юlkяmin tяhlцkяsizliyi цчцn mяnim mяsuliyyяtimdir, eyni zamanda, mяn regional tяhlцkяsizlik vя qlobal tяhlцkяsizlik цчцn юz mяsuliyyяtimi anlayыram. Mяn Prezident Яliyevi bu vяziyyяti davamlы sцlh, sabitlik yaratmaq цчцn bizim qarшыlыqlы vяzifяmiz olaraq anlamaьa vя bu vяziyyяti tяkcя milli gцndяlik kimi deyil, hяm dя qlobal, regional tяhlцkяsizlik gцndяliyi kimi vя qlobal tяhlцkяsizlik цчцn sяylяr gюstяrmяk vя tюhfя vermяk kimi vяzifя nюqteyi-nяzяrindяn anlamaьa dяvяt edirяm. Sizi яmin edirяm ki, Ermяnistan vя Daьlыq Qarabaь buna hazыrdыr.

Moderator: Tяшяkkцr edirяm, cяnab baш nazir. Mяlumatыnыz чox faydalы idi. Prioritetlяrinizi bizimlя bюlцшdцyцnцz цчцn sizя tяшяkkцr edirяm.

Prezident Яliyev, eyni sualы sizя verя bilяrяm? Siz danышыqlar prosesindя чox tяcrцbяlisiniz. Siz bu mяsяlя ilя baьlы bu otaqdakыlarыn чoxlarы ilя tяmasda olmusunuz. Lakin bizя anlamaьa kюmяk edin. Hazыrkы tarixi mяqamda daha vacib olan nяdir? Beynяlxalq ictimaiyyяt prosesi irяliyя doьru aparmaq vя mцnaqiшяnin sizin цчцn яn mяqbul vя sцlh yolu ilя hяlli цчцn sizcя nя edя bilяr? (Давамы 3-ъц сящифядя)

№ 02 (184), Феврал 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 3

etmяk цчцn Yer kцrяsindя baшqa yer tapsыnlar, Azяrbaycanda yox!” (Яввяли 2-ъи сящифядя) Prezident Иlham Яliyev: Иlk nюvbяdя, mяn bir шяrh vermяk istяrdim. Mяn tamamilя яminяm ki, biz hяr ikimiz buraya hяqiqяti demяk цчцn gяlmiшik.

Mяnim giriш nitqimdя dediklяrim 100 faiz hяqiqяtdir. Hansыlar ki, elя indi yoxlanыla bilяr. Sadяcя, internetя daxil olub istinad etdiyim hяmin sяnяdlяri taparaq siz kimin hяqiqяti deyib-demяdiyini anlaya bilяrsiniz. Иkinci шяrhim budur. Mяn, tяяssцf ki, ermяnilяrin Xocalыda tюrяtdiklяrinя bяraяt qazandыrmaq cяhdinя чevrilmiш bu vяziyyяtя aydыnlыq gяtirmяk istяrdim. Prezident Ayaz Mцtяllibovun sяhhяti чox yaxшыdыr vя Bakыda yaшayыr. Ola bilsin ki, Ermяnistan tяrяfi bunu bilmir.

O, bu yaxыnlarda vя bir neчя dяfя deyib ki, o, heч vaxt Xocalы soyqыrыmыnыn azяrbaycanlыlar tяrяfindяn tяшkil edildiyini demяyib.

Gцnцmцzdя deyildiyi kimi, bu, "feyk" xяbяrdir. Rusiyadakы bяzi ermяni jurnalistlяr tяrяfindяn icad olunub vя Rusiya mяtbuatыnda dюvriyyяyя buraxыlыb.

Lakin o, heч vaxt bunu demяyib.

Bu, tamamilя bir hяqiqяtdir.

Xocalыda soyqыrыmы tюrяdяnlяrin adlarы hamыya mяlumdur. Onlar yerli ermяnilяr idi, Ermяnistandan olan ermяnilяr vя diaspordan olan ermяnilяr idi. Bu шяxslяrin adlarы hamыya mяlumdur. Bu barяdя чoxlu kitablar vя beynяlxalq mяqalяlяr чap olunub. Ona gюrя azяrbaycanlыlarыn юzlяrinin 63 uшaьы, 100 qadыnы vяhшicяsinя юldцrdцyцnц demяk, eyni zamanda, 1000 nяfяrin itkin dцшdцyцnц sюylяmяk, bu, sinizmin zirvяsidir.

Beynяlxalq ictimaiyyяtin nя etmяli olduьu mяsяlяsinя gяlincя, dцшцnцrяm ki, яn vacib olan odur ki, beynяlxalq ictimaiyyяt, - biz beynяlxalq ictimaiyyяtdяn danышan zaman яsasяn ATЯT-in Minsk qrupu hяmsяdrlяrinin sяylяrini nяzяrdя tuturuq, - onlar, nяhayяt, Ermяnistan tяrяfinя чox aydыn шяkildя izah etmяlidirlяr ki, Daьlыq Qarabaь Ermяnistan deyil, Daьlыq Qarabaь mцstяqil юlkя deyil! Heч kim bu qeyri-qanuni qurumu tanыmыr.

Bu, birincisidir. Иkincisi, dцшцnцrяm ki, Tяhlцkяsizlik Шurasыnыn qяtnamяlяrini yerinя yetirmяklя baьlы beynяlxalq tяzyiq daha чox Ermяnistana gюstяrilmяlidir. Чцnki BMT Tяhlцkяsizlik Шurasыndan daha yuxarы olan beynяlxalq orqan yoxdur. Onlar 4 qяtnamя qяbul ediblяr. Onlarы yoxlamaq чox asandыr. Mцtяxяssislяrя onlarыn nюmrяlяri mяlumdur. Onlar nя deyir: Ermяni qoшunlarы iшьal edilmiш яrazilяrdяn dяrhal vя qeyd-шяrtsiz чыxarыlmalыdыr. Tяkcя Daьlыq Qarabaь iшьal edilmяyib. Hяmчinin onun яtrafыndakы 7 rayon da iшьal olunub. Ermяnistan bunu gizlяtmяk istяyir. Bu, o 7 rayondur ki, ermяnilяr heч vaxt orada yaшamayыb. 1989-cu ilin son sovet яhali siyahыyaalыnmasыnda Daьlыq Qarabaьыn яhalisi 189 min nяfяr olaraq qeydя alыnыb. Onlardan 139 mini ermяnilяr, 48 mini azяrbaycanlыlar vя digяr xalqlarыn nцmayяndяlяri idi. Belяliklя, Daьlыq Qarabaь vя qяdim шяhяrimiz olan Шuшadan bцtцn azяrbaycanlыlar etnik tяmizlяmяyя mяruz qalыb. Sonra bцtцn azяrbaycanlыlar 7 rayonda etnik tяmizlяmяyя mяruz qalыb. Ermяnilяr bizim xalqыmыza, mяdяniyyяtimizя qarшы soyqыrыmы tюrяdiblяr, mяscidlяrimizi, mяzarlarыmыzы daьыdыblar,

шяhяrlяrimizin adlarыnы dяyiшdiriblяr. Onlar hazыrda bцtцn iшьal edilmiш яrazilяrdяn ibarяt olan Daьlыq Qarabaьыn xяritяsini чap ediblяr. Sonra onlar deyirlяr ki, biz bu reallыqlarla razыlaшmalыyыq.

Ona gюrя dя beynяlxalq ictimaiyyяt izah etmяlidir ki, Daьlыq Qarabaь Azяrbaycandыr. Иkincisi, tяcavцzkara ciddi tяzyiq gюstяrmяlidir ki, dayansыn. Baш nazir... bir dяqiqя gюzlяyin... Baш nazir indicя sцlhdяn danышdы. Yaxшы mяn razыlaшыram. Lakin onda bu, bu gцn baш verяnlя, tяmas xяttindя azяrbaycanlы яsgяrin ermяni snayperi ilя юldцrцlmяsi ilя necя uzlaшыr?

Moderator: Hesab edirяm ki, чaьыrышыn elementlяri hяr kяsя aydыndыr. Mцrяkkяb tarix var, mцxtяlif siyasi rejimlяrin tяrkibinя daxil olan яrazilяr var, mяcburi kючkцnlяrin vя hяr iki

azяrbaycanlы hяlak olub. Bu, faktdыr. Lakin шяxsяn mяn "Arqumentы i Faktы" qяzetindя Azяrbaycanыn sabiq prezidentinin mцsahibяsini oxumuшam. Dцшцnцrяm ki, biz onu internetdя asanlыqla tapa bilяrik. Tarixi faktlara gяlincя, "Daьlыq Qarabaь qanuni aspekt" kitabы var. Siz mяnim dediklяrimi orada tapa bilяrsiniz vя siz bunu tarix kitablarыndan tapa bilяrsiniz. Шяhяrin adlarы vя etnik tяmizlяmя barяdя. Daьlыq Qarabaьda Шaumyan adlы rayon var idi.

Prezident Иlham Яliyev: Xeyr. O, Daьlыq Qarabaьda deyildi. O, Daьlыq Qarabaьda deyildi.

Xeyr, xeyr...

Moderator: Mяn Sizя sюz verяcяyяm.

Nikol Paшinyan: Yaxшы, yaxшы. Шaumyan var. Mяnim fikrimcя Daьlыq Qarabaьda. Yaxшы.

bovun rяsmi bяyanatыna istinad edirяm. O deyib ki, heч vaxt belя demяyib. Иndi isя baxыn. Prezident, sabiq prezident, onun sюzlяri vя bir ermяnipяrяst vя ya ermяni jurnalistin sюzlяri. Hansыnыn dяyяri daha чoxdur? Bu, birincisi. Шaumyana gяlincя. Cяnab baш nazir indicя qeyd etdi ki, Daьlыq Qarabaьы Azяrbaycana vermяk qяrarыnы Stalin verib. Bu, sяhvdir. Bir daha Qafqaz Bцrosunun qяrarыna baxыn, 1921-ci il iyul, orada deyilir ki, Daьlыq Qarabaьы Azяrbaycanda saxlamaq, Azяrbaycana vermяk yox. Яgяr o Stalini belя чox bяyяnmirsя, qяribяdir ki, niyя Шaumyanы belя чox bяyяnir? Чцnki Шaumyan bolшeviklяrdяn biri idi. O, gцnahsыz azяrbaycanlыlarы qяtlя yetirmiш шяxs idi. Bugцnkц Daьlыq Qarabaьыn qondarma paytaxtы onun adы ilя adlandыrыlыb. Sual

"Bюyцk Tiqranыn dюvrцndя бизим реэионда йалныз iki миллят вар иди: еrmяnиляр vя …" deyяn Paшinyanыn dilindяn "эцръцляр" sюzц чыxmazdan яvvяl Илщам Ялийев onu qabaqlayaraq riшxяndlя, istehzalы gцlцшlя "вя ермяниляр" дейир... tяrяfdяn юlяnlяrin faciяsi, etimad vя siyasi danышыqlarыn irяlilяmяsi цчцn zяmin yaratmaq mяqsяdilя kifayяt qяdяr zaman kяsiyindя tяlяblяrinя яmяl olunmayan atяшkяs var. Buna gюrя mяn bu mяsяlяlяrin bяzilяri ilя baьlы sizi sual vermяyя dяvяt edirяm.

Nikol Paшinyan: Mяn bir neчя qeyd edя bilяrяm?

Moderator: Mяn suallara keчmяk istяyirяm vя gцman edirяm ki, verilяcяk suallar яsnasыnda bu mяsяlяlяrin bяzilяri ilя baьlы fikirlяrinizin davamыnы bildirmяk imkanыnыz olacaq. Mяnin rяhbяrim burada яylяшib vя mяn qaydalarы pozmaq istяmirяm, ona gюrя dя suallara keчmяk istяyirяm. Tяшяkkцr edirяm cяnab. Bяli, buyurun, birinci sual, zяnnimcя, auditoriyada mikrofon var. Buyurun. Sual vermяk цчцn шяrait yaradыram, amma siz mяni mяyus edirsiniz. Bu, belяdir?

Cяnab baш nazir, sizя qayыdыram.

Cяnab baш nazыr, siz fikrinizin davamыnы bildirя bilяrsiniz. Biz o suala qayыdacaьыq. Buyurun.

Nikol Paшinyan: Bilirsiniz, mяn bir neчя qeyd etmяk istяrdim. Иlk nюvbяdя, BMT Tяhlцkяsizlik Шurasыnыn qяtnamяsi ilя baьlы. Orada Ermяnistan qoшunlarы sюzц yoxdur. Orada "yerli ermяni qцvvяlяri" yazыlыb.

Bu, o demяkdir ki, Daьlыq Qarabaь яhalisi юzцnцmцdafiя цчцn qцvvяlяr yaradыb, orada Ermяnistan qoшunlarы yazыlmayыb. Qurbanlara gяlincя. Bяli, bu, faciяdir, bu, mцnaqiшяdir vя bu mцnaqiшя nяticяsindя minlяrlя adam, hяm ermяni, hяm dя

Prezident Иlham Яliyev: Gюrцrsцnцz, yalan danышыr.

Moderator: Mяn Sizя sюz verяcяyяm.

Nikol Paшinyan: Шaumyan rayonu var idi vя 1988-ci ildя oranыn яhalisi 100 faiz ermяnilяrdяn ibarяt idi. Иndi isя orada bir ermяni yoxdur vя Шaumyan adы azяrbaycanca adla яvяz olunub. Bu, mяnim цчцn чяtin sюzdцr. Prezident Яliyev dedi ki, bu gцn Azяrbaycan яsgяri юldцrцlцb vя mяn deyя bilяrяm ki, bu gцn Qazaxda Ermяnistan vя Azяrbaycan sяrhяdindя ermяni яsgяr Azяrbaycan snayperlяri tяrяfindяn yaralanыb. Bu prosesi dayandыrmaq цчцn nя etmяk bizim qarшыlыqlы vяzifяmizdir?

Moderator: Чox saь olun. Bu, sюzц sizя vermяk цчцn yaxшы mяqamdыr. Cяnab prezident, mяn Sizя razы olmadыьыnыz spesifik mяqamlarla baьlы cavab vermяk imkanы verяcяyяm. Sonra bizim sualыmыz var vя mяn bu fцrsяti qaчыrmaq istяmirяm.

Prezident Иlham Яliyev: Sadяcя, шяrhlяrimi bildirmяk istяyirяm. Чцnki bir daha qeyd edirяm, mяn buraya hяqiqяti sюylяmяyя gяlmiшяm. Bir daha deyirяm. Mяn "Arqumentы i Faktы"da nя yazыldыьыnы bilmirяm. "Arqumentы i Faktы" чox sayda ermяninin чalышdыьы bir qяzet, mцstяqil qяzetdir. Rusiyanыn aparыcы mяtbuat orqanlarыna rяhbяrlik edяn ermяnilяrin sayы bizя Azяrbaycanda mяlumdur. Belяliklя, onlar istяdiklяrini yaza bilяrlяr.

Ona gюrя dя mяn Azяrbaycanыn sabiq prezidenti Ayaz Mцtяlli-

olunur: яgяr Daьlыq Qarabaь qяdim Ermяnistan яrazisidirsя, niyя paytaxtыn adы qяdim ermяni adы ilя adlandыrыlmayыb. Чцnki paytaxtыn qяdim adы Xankяndidir - Xanыn kяndi. Stepanakert, чцnki Шaumyanыn adы Stepan idi, kert Ermяnistanda шяhяr demяkdir, elя deyilmi? Stepanakert hяmin bolшevikin adы ilя adlandыrыlыb. Bu, bir daha onu sцbut edir ki, hяmin яrazilяrdя heч bir ermяni tarixi irsi yoxdur vя mяnim baшladыьыm mяqama gяldikdя bu tarixi mяsяlя mцnaqiшяnin necя hяll olunmalы olduьunu baшa dцшmяk цчцn mцhцmdцr.

Moderator: Чox saь olun cяnab. Цmid edirяm ki, hяr kяs qeydlяr aparыr, чцnki bizя burada mцxtяlif mяqamlardan ibarяt olan tarix dяrsi verilir.

Sualыmыz var. Buyurun. Xahiш edirяm юzцnцzц tяqdim edin ki, biz kiminlя danышdыьыmыzы bilяk.

Auditoriyadan sual: Чox saь olun. Mяnim adыm Forin Krinadыr. Mяn beynяlxalq hцquq цzrя Maks Plank Иnstitutunun tяdqiqatчыsыyam. Prezident Яliyev artыq beynяlxalq hцququn rolunu qeyd etdi. Mяnim sualыm hяr iki tяrяfя aiddir. Siz bu mцbahisяni xцsusi razыlaшma vasitяsilя Beynяlxalq Яdalяt Mяhkяmяsinя tяqdim edяrdinizmi?

Moderator: Cяnab Prezident, Sizdяn suala birinci cavab vermяyinizi xahiш edя bilяrяmmi?

Prezident Иlham Яliyev: Azяrbaycan danышыqlar prosesinя sadiqdir, ona gюrя dя biz яrazi bцtюvlцyцmцzц danышыqlar yolu

ilя bяrpa edя bilяcяyimizlя baьlы цmidlяrimizi itirmяmiшik. Bu sяbяbdяn dя hяlя dя bu цmidlяri bяslяyяrkяn ola bilsin ki, bu, яn yaxшы seчim olmayacaq. Lakin яgяr Ermяnistan tяrяfdяn yeni yanaшma nяticяsindя danышыqlar tamamilя pozulsa, onda яlbяttя ki, bu seчim nяzяrdяn keчirilя bilяr...

Moderator: Tяшяkkцr edirяm, cяnab Prezident. Cяnab baш nazir.

Nikol Paшinyan: Dediyim kimi, biz dя danышыqlar prosesinя, sцlh prosesinя sadiqik.

Dцшцnцrяm ki, danышыqlar ATЯTin Minsk qrupunun hяmsяdrliyi formatыnda aparыlmalыdыr. Biz чox intensiv шяkildя iшlяyirik. Qeyd etdiyim kimi, biz real dяyiшiklik etmяk vя mцnaqiшяnin hяllinя чatmaq цчцn real sяylяr gюstяrmяyя hazыrыq. Lakin heч kim mяndяn danышыqlar prosesindя etdiyim mini inqilablar barяdя heч nя soruшmadы. Цmidvaram ki, imkanыm olacaq.

Moderator: Xahiш edirяm, buyurun izah edin. Mяn sizdяn bizя bunu izah etmяyinizi xahiш edirяm.

Prezident Иlham Яliyev: Bяlkя gяlяn dяfя? Mяn inqilablar haqqыnda eшitmяk istяmirяm.

Moderator: Mini inqilablar, xahiш edirяm izah edin.

Nikol Paшinyan: Bilirsiniz, mяnim konseptual qavrayышыm ondan ibarяtdir ki, artыq qeyd etdiyim kimi, uzunmцddяtli mцnaqiшяni bir-iki addыmda hяll etmяk mцmkцn deyil. Niyя mяn bizim mikroinqilaba ehtiyacыmыz olduьunu deyirяm. Чцnki dцшцnцrяm ki, шяrti olaraq bizim mikroinqilaba ehtiyacыmыz var ki, onu mini inqilaba чevirяk vя ondan sonra danышыqlar prosesindя real irяlilяyiшя nail olaq. Mikroinqilab nяdяn ibarяt idi? 2018-ci ilin sentyabrыnda mяn elan etdim ki, Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsinin istяnilяn hяlli Ermяnistan xalqы цчцn, Qarabaь яhalisi цчцn vя Azяrbaycan xalqы цчцn mяqbul olmalыdыr. Niyя bu, mikroinqilabdыr? Чцnki mяn istяnilяn hяllin hяm dя Azяrbaycan xalqы цчцn mяqbul olmalы olduьunu deyяn ilk Ermяnistan lideriyяm. Иndi isя hяmin inqilabdan bir ildяn чox mцddяt юtяndяn sonra mяn istяnilяn hяllin bцtцn tяrяflяr цчцn mяqbul olmalы olduьunu deyяn tяkcя Ermяnistan lideri deyil, hяm dя Azяrbaycan vя Ermяnistan liderlяri arasыnda bunu deyяn yeganя liderяm. Bu, чox mцhцm mikroinqilabdыr. Baшqa bir inqilab, mяtbuat konfranslarыmdan birindя mяn azяrbaycanlы vя ermяni sosial шяbяkя istifadячilяrini sosial шяbяkяdяn bir-birini incitmяk, bir-birini hяdяlяmяk vя bir-birini tяhqir etmяk цчцn istifadя etmяmяyя, sosial шяbяkяdяn, yeni texnologiyalardan birbirini daha yaxшы baшa dцшmяyя чalышmaq цчцn istifadя etmяyя чaьыrdыm. Bu, baшqa bir yoldur.

Mяn birbaшa Azяrbaycan xalqыna mцraciяt etmяyя чalышdыm vя яgяr Prezident Яliyev etiraz etmirsя, mяn Prezident Яliyevin Ermяnistan xalqы ilя danышmaьыna da etiraz etmirяm. Lakin bizdя чox qяribя bir fakt var. Prezident Яliyev Daьlыq Qarabaьыn nцmayяndяlяri ilя danышmaqdan imtina edir. Bu, чox qяribя faktdыr. Daьlыq Qarabaьыn nцmayяndяlяri ilя danышmadan Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsini necя hяll etmяk mцmkцndцr? (Давамы 4-ъц сящифядя)

сящ. 4

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 02 (184), Феврал 2020

Илщам Ялийев: “...ермяниляр иkinci dяfя юz mцqяddяratыnы tяyin etmяk цчцn Yer kцrяsindя baшqa yer tapsыnlar, Azяrbaycanda yox!” (Яввяли 3-ъц сящифядя) Yeri gяlmiшkяn, Daьlыq Qarabaь ATЯT tяrяfindяn mцnaqiшя tяrяfi, danышыqlar tяrяfi kimi tanыnыb. Bu, iki dяfя - 1992ci il martыn 24-dя vя 1994-cц il ATЯT-in Budapeшtdяki sammitindя baш verib.

Moderator: Чox saь olun.

Nikol Paшinyan: Чox saь olun.

Moderator: Prezident Яliyev, icazя verin, sizdяn soruшum. Mцharibяdяn яziyyяt чяkmiш Azяrbaycan vяtяndaшlarыnыn, Ermяnistan vяtяndaшlarыnыn, Daьlыq Qarabaь sakinlяrinin vя hяmin iшьal olunmuш яrazilяrdяn mяcburi kючkцnlяrin tяklif olunan цч mikroinqilab barяdя fikirlяrini юyrяnmяk vя sosial mediadan dцшmяnчilik yaratmaq цчцn vяziyyяti daha kяskinlяшdirяn bir qцvvя kimi deyil, insanlarыn birbiri ilя sяmimi danышmaq цчцn bir vasitя kimi istifadя edilmяsi ilя baьlы nя dцшцnцrsцnцz?

Prezident Иlham Яliyev: Bilirsiniz, mяnim Ermяnistan rяhbяrlяri ilя danышыqlar tяcrцbяmdяn чыxыш edяrяk, deyя bilяrяm ki, mяnim cяnab Paшinyanыn iki sяlяfi ilя dя danышыqlarы aparmaq imkanыm olub. Hяr zaman danышыqlarыn яn hяlledici mяqamыnda sюhbяti davam etdirmяmяk цчцn mцяyyяn bяhanя tapыblar. Digяr sюzlя desяk, onlarыn hamыsы status-kvonun dяyiшmяz olaraq qalmasыnы istяyiblяr. Lakin elя onlarыn da hamыsы buna fяrqli tяrzdя nail olmaьa чalышыblar. Иndi isя baш nazir Paшinyanыn юz tяklifi haqqыnda danышanda vя sюylяyяndя ki, hяll variantы Azяrbaycan xalqы tяrяfindяn qяbul edilяn olmalыdыr, mяn buna cavab vermiшяm vя Azяrbaycan xalqы цчцn nяyin qяbul edilяn olduьunu sюylяmiшяm. Ermяni tяcavцzцndяn яziyyяt чяkmiш Azяrbaycan vяtяndaшlarы юz evlяrinя qayыtmaq istяyirlяr. Bu, onlarыn fundamental hцququdur. Onlar Ermяnistan rяhbяrliyinя gюrя demяk olar ki, otuz ildir bu hцquqdan mяhrum ediliblяr. Sюhbяt Daьlыq Qarabaьdan getmir. Baш nazir Daьlыq Qarabaьыn dыrnaqarasы юzцnцmцdafiя qцvvяlяrindяn danышanda, o, bir daha hяqiqяtя uyьun olmayan sюzlяr sюylяyir.

O, чox yaxшы bilir vя mяn dя bilirяm ki, dыrnaqarasы Daьlыq Qarabaь ordusunun 80 faizini Ermяnistan vяtяndaшlarы tяшkil edir.

Bu, hяqiqяtdir. Bяlkя, 80 faizdяn dя artыqdыr. Buna gюrя, "Daьlыq Qarabaь ordusu" anlayышы yoxdur. "Daьlыq Qarabaь respublikasы" anlayышы yoxdur. Mцnaqiшяnin yalnыz iki tяrяfi var: Ermяnistan vя Azяrbaycan. ATЯTin Minsk qrupunun hяmsяdrlяrindяn soruшun: mцnaqiшя tяrяflяri kimlяrdir? Onlar da eyni sюzlяri sюylяyяcяklяr: Ermяnistan vя Azяrbaycan. Daьlыq Qarabaь deyil. Nяyя gюrя yox? Bu, baшqa sualdыr. Lakin o, tяrяf deyil vя biz onlarla danышmayacaьыq.

Biz tяcavцzkarla danышыqlar aparыrыq. Biz Daьlыq Qarabaьla danышmaьa hazыr olarыq ki, Ermяnistan hяmin qeyri-qanuni rejimi maliyyяlяшdirmяsini dayandыrsыn, bцtцn hяrbi qoшunlarы Daьlыq Qarabaьdan чыxarsыn vя bizim яrazilяri tamamilя tяrk

etsin. Sonra isя bizim hяmin insanlarla danышыq aparmaьa arqumentimiz olacaq. Lakin nя qяdяr ki, onlar oradadыr, bu, baш vermяyяcяk. Onlar status-kvonu dяyiшmяz olaraq saxlamaq istяyirlяr. Hesab edirlяr ki, hяmin яrazilяri daim iшьal altыnda saxlaya bilяrlяr. Яminяm ki, bu, belя qalmayacaq. Яrazi bцtюvlцyцmцz bяrpa edilmяlidir. Иkinci hissяyя gяlincя, bu yaxыnlarda biz jurnalistlяrin qarшыlыqlы sяfяrlяrini tяшkil etdik.

Fikrimcя, bu, elя bir tяcrцbяdir ki, biz onu qiymяtlяndirmяliyik.

Onun mяnfi vя mцsbяt tяrяflяrini qiymяtlяndirmяliyik, чцnki hяm Ermяnistan, hяm Azяrbaycandakы cяmiyyяtin bir hissяsi bu

Saь olun.

Moderator: Prezident Яliyev, шяrhiniz varmы?

Prezident Иlham Яliyev: Bяli, dцшцnцrяm ki, bu, mцmkцndцr. Bu tяklif Azяrbaycan tяrяfindяn ciddi шяkildя nяzяrdяn keчirilmiшdir vя bцtюvlцkdя, biz buna razыlыq vermiшdik. Bu, atыla bilяcяk яn mяntiqli addыmdыr. Aydыndыr ki, biz bu mцnaqiшяni mяrhяlяlяrlя hяll etmяliyik. Mцnaqiшяni tam шяkildя bir gцndя hяll edя bilmяrik. O, mяrhяlяli olmalыdыr vя birinci mяrhяlяdя jurnalistin sюylяdiyi vя Rusiyanыn tяklif etdiyi kimi, iшьal olunmuш яrazilяrin bir qisminin azad edilmяsi baш vermяlidir, Azяrbaycan mяcburi kючkцnlяri hяmin яra-

Dцшяnbя шяhяrindя gюrцшяndяn sonra biz Prezident Яliyevlя kiчik inqilab etdik, чцnki hяmin gюrцш nяticяsindя gяrginlik, цmumilikdя, gюrцnmяmiш dяrяcяdя azaldы. Biz tяmas vя informasiya mяqsяdli birbaшa xяtti yarada bildik. Etiraf etmяliyяm ki, bu halda, Prezident Яliyev vя mяn bu tяшяbbцsцn birgя mцяlliflяriyik.

Prezident Яliyevin sюylяdiyi яrazilяrя gяldikdя, Azяrbaycanыn nюqteyi-nяzяrindяn bunlar яrazidir. Lakin Qarabaьыn nюqteyinяzяrindяn, bu, tяhlцkяsizlikdir. Чцnki biz anlamalыyыq ki, hazыrkы status-kvo nя sяbяbя gюrя yaranыb. Daьlыq Qarabaь юz mцqяddяratыnы tяyinetmя hцququndan yararlanmaq istяdiyi zaman

formatы o qяdяr dяstяklяmяdi.

Lakin bu, hяr iki liderin qяrarы idi ki, buna bir cяhd edilsin. Biz sцlh yolu ilя mяsяlяnin hяlli цчцn hяr bir imkanы sыnaqdan keчirmяk istяyirik. Ermяni xalqыnы inandыrmaq istяyirik ki, onlar daim bu cцr yaшaya bilmяz. Onlar bizimlя чюzцm tapmalыdыrlar vя gяlяcяkdя qonшu kimi sцlh шяraitindя yaшamalыdыrlar.

Moderator: Sizin burada konstruktiv cяhdlяriniz haqqыnda sюylяdiklяrinizi yцksяk qiymяtlяndiririk, чцnki biz bu yanaшmanы dяstяklяyirik. Bяlkя яlavя bir suala vя yekun fikirlяrя vaxtыmыz qalыr. Auditoriyadan bir sual var. Buyurun.

Sual: Чox saь olun.

Adыm Yelena Чernenkodur.

Mяn "Kommersant" qяzetinin rus jurnalistiyяm vя "Mцnxen gяnc liderlяri 2015" tяшkilatыnыn цzvцyяm. Rusiya ATЯT prosesi чяrчivяsindя mяsяlяnin hяllinя чalышan юlkяlяrdяn biridir. Belя baшa dцшdцm ki, tяkliflяrdяn biri status mяsяlяsinin sonraya saxlanmasы vя tяrяflяrin daha hяvяslя razыlaшa bilяcяyi mяsяlяlяrя diqqяt yetirmяk idi. Mяsяlяn, Daьlыq Qarabaьыn яtrafыnda olan rayonlar, dяhlizin yaradыlmasы vя digяr addыmlarы nяzяrdя tuturam.

Belяliklя, siz status mяsяlяsini sonraya saxlayaraq, bяlkя baшqa addыmlarla nяticяlяnя bilяcяk keчid hяll variantы цчцn hяr hansы шans gюrцrsцnцzmц?

zilяrя qayыtmalыdыr, hяmin яrazilяrdя yenidяn kючцrцlmя olmalыdыr vя eyni zamanda, Ermяnistan ilя Azяrbaycan arasыnda mцnasibяtlяrin normallaшdыrыlmasы prosesi getmяlidir. Bu halda, Daьlыq Qarabaьыn statusu hяr iki tяrяf hazыr olanda sonrakы mцzakirяyя qala bilяr, чцnki yerlяrdя proses getmяsя, яrazilяrin azad edilmяsi baшlamasa, status цzяrindя razыlыьa gяlmяk mцmkцn olmayacaq. Bizim mюvqeyimiz ondan ibarяtdir ki, status mяsяlяsi Azяrbaycanыn яrazi bцtюvlцyцnя mцdaxilя etmяmяlidir. Eyni zamanda, biz hяmiшя sюylяyirik ki, Azяrbaycan чoxkonfessiyalы, чoxmillяtli юlkяdir.

Azяrbaycanda sцlh vя rahat шяkildя yaшayan чox sayda etnik azlыqlar var. Яrazi bцtюvlцyцmцz tam bяrpa olunarsa, ermяnilяr milli azlыq kimi, юlkяmizdя istяnilяn digяr millяtin nцmayяndяsi kimi, bцtцn hцquqlara vя imtiyazlara malik olacaqlar.

Moderator: Saь olun Prezident Яliyev. Addыmbaaddыm kiчik inqilablarы irяli doьru aparыrыq. Bu mюvzunu bяyяnirяm.

Nikol Paшinyan: Yeri gяlmiшkяn, bizim bir kiчik vя qarшыlыqlы inqilabыmыz var. Цmid edirяm ki, bunu sюylяmяyя imkanыm olacaq.

Moderator: Buyurun, sюz sizindir.

Nikol Paшinyan: Bяli. Иlk dяfя Tacikistanыn paytaxtы

Daьlыq Qarabaьыn ermяnilяrinя qarшы hяrbi яmяliyyatlar baшladы.

Daьlыq Qarabaь ermяnilяri юz mцdafiяsini tяшkil etmяyя mяcbur oldular. Prezident Яliyev Шuшa haqqыnda danышdы. Daьlыq Qarabaьыn paytaxtы Stepanakert illяr яrzindя Шuшadan bombardman edilirdi. Dinc vяtяndaшlar isя чox uzun mцddяt яrzindя zirzяmilяrdя yaшamalы idilяr. Bu, hяqiqяtdir. Bilirsiniz, heч kяsin tяhlцkяsizliyi kяnarda qala bilmяz. Bu, Qarabaьa da aiddir.

Prezident Яliyev Azяrbaycanыn hяrbi qцvvяlяri haqqыnda danышdы. Mяnim oьlum hяrbi qulluьu Daьlыq Qarabaьda keчir. Lakin o, oraya hяmvяtяnlяrini mцdafiя etmяk цчцn kюnцllц qaydada gedib, чцnki o, tarixi, 1998-ci ildяn nяyin baш verdiyini bilir.

Mяn Шaumyan rayonu haqqыnda artыq sюylяdim. Oranыn яhalisi 100 faiz ermяni idi. Иndi orada heч bir ermяni yaшamыr. Biz чox bюyцk ermяni яhalisi olan Naxчыvan mяsяlяsini dя bilirik. O, Azяrbaycanыn muxtar respublikasыdыr. Hazыrda orada heч bir ermяni yoxdur. Bir cцmlяni dя sюylяyim. Prezident Яliyev deyir ki, Daьlыq Qarabaь danышыqlarыn vя mцnaqiшяnin tяrяfi deyil.

Lakin Azяrbaycan iki dяfя Daьlыq Qarabaьla razыlaшma imzalayыb.

Birincisi, 1994-cц ildя oldu. Bu, Ermяnistan, Daьlыq Qarabaь vя Azяrbaycan arasыnda atяшkяs saziшi idi. Mцdafiя nazirlяri onu

imzaladыlar. Цч aydan sonra, 1994-cц ilin iyulunda onlar tяsdiqlяdilяr ki, atяшkяs mцnaqiшяnin siyasi hяllinя qяdяr qorunub saxlanыlacaq.

Moderator: Bir sюzlя, bizim sessiyamыz baшa чatыr. Mяn Prezident Яliyevя vя baш nazir Paшinyana чox gюzяl biliklяrinя, bu sюhbяtя xцsusi baьlыlыqlarыna gюrя tяшяkkцrцmц bildirmяk istяyirяm. Fikrimcя, aydыndыr ki, hяr iki lider mцnaqiшяnin hяllinя vя hяmчinin onun necя hяllinя dя biganя deyillяr. Biz bundan azыnы onlardan gюzlяyя bilmяrik. Яlavя olaraq, hesab edirяm ki, bu чяtin mяsяlяni, onun dinamikasыnы, elementlяrini tam hяcmdя nяzяrdяn keчirdik. Mяn hяr ikinizя tяшяkkцr edirяm ki, biz, eyni zamanda, mцnaqiшяnin tяsir gюstяrdiyi insanlarыn hяyatыnы yaxшыlaшdыrmaq цчцn irяliyя getmяk imkanlarыn mцmkцn elementlяri barяdя dя eшitdik. Kim bilir, bяlkя dя mikroaddыmlarla, mikroinqilablarla dinc yolla hяllin tapыlmasыnda konstruktiv proses baшlaya bilяr. Belяliklя, Mцnxen Tяhlцkяsizlik Konfransы чяrчivяsindя belя bir tarixi fцrsяt bizя nяsib olduьu цчцn biz чox xoшbяxtik. Fikirlяrini bizimlя bюlцшdцklяrinя gюrя Prezident Яliyevя vя baш nazir Paшinyana tяшяkkцrцmцzц bildirяk. Buyurun.

Prezident Иlham Яliyev: Sadяcя, bir qeyd edim.

Moderator: Konstruktiv olsun.

Prezident Иlham Яliyev: Konstruktiv, bяli. Юz mцqяddяratы haqqыnda danышacaьam. Yalnыz bu haqda. Yerevanda яhalinin XЫX яsrin яvvяlindя 70 faizinin azяrbaycanlы olmasы faktыnы bir yana qoyuram. Bunu bir yana qoyuram...

Moderator: Bu, konstruktiv deyil.

Prezident Иlham Яliyev: Bunun haqqыnda danышmayacaьam. Юz mцqяddяratыna gяldikdя, onlar hяr zaman bu haqda danышыrlar.

Moderator: 30 saniyя.

Prezident Иlham Яliyev: Ermяni xalqы юz mцqяddяratыnы artыq tяyin edib. Onlarыn ermяni dюvlяti var. Mяnim mяslяhяtim belя olacaq ki, onlar ikinci dяfя юz mцqяddяratыnы tяyin etmяk цчцn Yer kцrяsindя baшqa yer tapsыnlar, Azяrbaycanda yox!

Moderator: 30 saniyя Nikol Paшinyan: Cяnab Prezident, bu, o qяdяr dя konstruktiv olmadы. Lakin mяn deyяrdim ki, Bюyцk Tiqranыn dюvrцndя bizim regionda yalnыz iki millяt var idi: ermяnilяr vя gцrcцlяr.

Prezident Иlham Яliyev: Ermяnilяr vя ermяnilяr.

Nikol Paшinyan: Nяinki Bюyцk Tiqranыn dюvrцndя, o cцmlяdяn Baqratunilяr, Arшakunilяr dюvrцndя dя belя olub.

Bunu istяnilяn tarix kitabыnda tapa bilяrsiniz. Mяn bu mцzakirяyя gюrя чox minnяtdaram vя bir daha, vurьulamaq istяrdim ki, Ermяnistan vя Daьlыq Qarabaь bu mцnaqiшяnin hяllindя real sяylяri gюstяrmяyя hazыrdыrlar.

Tяшяkkцr edirяm.

Moderator: Hяr kяsя tяшяkkцr edirяm.

№ 02 (184), Феврал 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Ютян ил Шякидя 3704 йени иш йери ачылмышдыр 2019-cu ildя Шяki rayonunda 477 milyon 823 min manatlыq mяhsul istehsal edilib vя xidmяtlяr gюstяrilib. Цmumi mяhsul buraxыlышыnыn hяcmi яvvяlki illя mцqayisяdя 3 faiz artыb.

Hesabat dюvrцndя rayonda iqtisadi vя sosial sahяlяrin inkiшafыna bцtцn maliyyя mяnbяlяri hesabыna 207,6 milyon manat investisiya yюnяldilib. Иnvestisiya qoyuluшu яvvяlki illя mцqayisяdя 86 faiz artыb. Яsas kapitala yюnяldilяn investisiyanыn 186,6 milyon manatы tikinti-quraшdыrma iшlяrinя sяrf edilib. Bu, яvvяlki illя mцqayisяdя 81 faiz чoxdur. Mцddяt яrzindя rayonda 3704 yeni, daimi iш yeri aчыlыb.

Bu barяdя fevralыn 21-dя Шяkidя 2019-cu ilin sosial-iqtisadi inkiшafыnыn yekunlarы vя qarшыda duran vяzifяlяrя hяsr olunan mцшavirяdя mяlumat verilib.

Елхан Усубов,

Шяки шящяр иъра щакимиййятинин башчысы Шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovun hesabat mяruzяsindя bildirilib ki, 2019-cu il Шяkinin sosial-iqtisadi, ictimaisiyasi vя mяdяni hяyatыnda яlamяtdar hadisяlяrlя zяngin olub. Юtяn ilin iyulunda Bakыda keчirilяn UNESCO-nun Цmumdцnya Иrs Komitяsinin 43-cц sessiyasыnda isя "Xan Sarayы ilя birgя Шяkinin tarixi mяrkяzi" Цmumdцnya Иrs Siyahыsыna daxil edilmяsi юlkяmizin, elяcя dя Шяkinin mяdяni hяyatыnda чox bюyцk hadisяdir.

Hesabat mяruzяsindя 2019-cu ildя rayonda sosialiqtisadi vя mяdяni sahяdя gюrцlяn iшlяr яtraflы tяhlil olunub.

Bildirilib ki, Prezident Иlham Яliyevin tяшяbbцsц vя rяhbяrliyi ilя юlkяdя kяnd tяsяrrцfatыnыn inkiшafыnda yeni mяrhяlя baшlanыb. Respublikamыzыn яn iri aqrar rayonlarыndan olan Шяkidя hesabat dюvrцndя mяhsul istehsalыnыn artыrыlmasы, kяnd tяsяrrцfatыnda юzяl bюlmяnin geniшlяndirilmяsi diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыb, rayonun iqtisadiyyatыnda mцhцm yer tutan taxыlчыlыьыn, hяmчinin яnяnяvi sahяlяrdяn olan baramaчыlыьыn, tцtцnчцlцyцn, fыndыqчыlыьыn inkiшaf etdirilmяsi istiqamяtindя bir sыra tяdbirlяr hяyata keчirilib. Torpaq mцlkiyyяtчilяri 67 min 939 hektar taxыl sahяsindяn 235 min 198 ton mяhsul tяdarцk ediblяr.

Taxыl sahяlяrindя orta mяhsuldarlыq 34,6 sentner tяшkil edib.

Bu, rayonun tarixindя яn yцksяk gюstяricidir. Юtяnilki mюvsцmdя rayonda 47,9 ton yaш barama istehsal olunub. Bu sahяnin dirчяldilmяsi ilя baьlы gюrцlяn tяdbirlяr nяticяsindя son dюrd ildя Шяkidя yaш barama istehsalы 5 dяfяyя yaxыn artыb. Юtяn il tцtцn яkini sahяlяri 184 hektar geniшlяndirilяrяk 1061 hektara чatdыrыlыb. Шяkili fermerlяr mюvsцm яrzindя 3642 ton quru tцtцn istehsal ediblяr. He-

sabat dюvrцndя rayonda 1068 hektar sahяdя yeni fыndыq baьlarы salыnыb.

Mяruzяdя 2019-cu ildя rayonda hяyata keчirilяn tikinti-tяmir iшlяri barяdя dя geniш mяlumat verilib. Bildirilib ki, hesabat dюvrцndя Prezident Иlham Яliyevin mцvafiq sяrяncamlarыna яsasяn, Шяki шяhяrindяki 11 nюmrяli tam orta mяktяb цчцn 960 шagird yerlik yeni mяktяb binasы tikilяrяk шagirdlяrin istifadяsinя verilib. Шяhяrdя istismar mцddяti baшa чatmыш чoxmяnzilli binalarыn sakinlяrinin mяnzil-mяiшяt шяraitini yaxшыlaшdыrmaq mяqsяdilя inшa edilяn 48 mяnzilli yaшayыш binasыnыn tikintisi davam etdirilib. Яkin sahяlяrinin suvarma suyu ilя tяminatыnыn yaxшыlaшdыrmasы vя яhalinin iчmяli suya olan tяlяbatыnыn юdяnilmяsi mяqsяdilя rayonun kяndlяrindя daha 13 яdяd subartezian quyusu qazыlыb. Шяki шяhяrinin iчmяli su vя kanalizasiya sistemlяrinin yenidяn qurulmasы layihяsi чяrчivяsindя iшlяr davam etdirilib.

Hesabat mяruzяsindя, hяmчinin 2019-cu ildя Шяkinin mяdяni hяyatыnda baш verяn yeniliklяrdяn, vяtяndaшlarыn qяbulu, onlarыn яrizя vя шikayяtlяrinя baxыlmasы sahяsindя gюrцlяn iшlяrdяn bяhs olunub.

Mцшavirяdя Prezident Administrasiyasыnыn mяsul iшчisi Rцfяt Яliyev чыxыш edяrяk, 2019-cu ildя respublikamыzda sosial-iqtisadi sahяdя qazanыlan uьurlardan danышыb, tюvsiyяlяrini bildirib.

Sonra Prezident Иlham Яliyevin 2019-cu il 25 dekabr tarixli Sяrяncamы ilя kяnd tяsяrrцfatыnыn inkiшafыndakы xidmяtlяrinя gюrя 1-ci dяrяcяli "Яmяk" ordeni ilя tяltif olunan tцtцnчц Mehman Mustafayevя orden, Шяki шяhяrinin ictimaisiyasi hяyatыnda fяal iшtirakыna gюrя bir qrup шяxsя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Fяxri Fяrmanlarы tяqdim edilib.

Sonda yыьыncaq iшtirakчыlarы adыndan Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevя mцraciяt qяbul olunub.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 6

№ 02 (184), Феврал 2020

Иъра башчысынын сакинлярля эюрцшляри Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov мцтямади олараг район сакинляри иля эюрцшляр кечирир. Щямин эюрцшлярдя baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, районун ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri дя iшtirak ediрlяr.

Орта Зяйзид кяндиндя

Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 6-da Orta Zяyzid kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk AR regionlarыnыn

2019-2023-cц illяrdя sosial-iqtisadi inkiшafы Dюvlяt Proqramыnыn icrasыnыn birinci ilinin yekunlarыna hяsr olunan konfransda Prezident cяnab Иlham Яliyevin nitqindяn irяli gяlяn vяzifяlяrdяn danышыb, Шяkidя юtяn il gюrцlmцш iшlяr vя яldя olunmuш nailiyyяtlяr haqqыnda mяlumat verib.

Kяnd sakinlяri Abdullayev Vaqif, Musayev Иlham, Salmanov Hяsяn vя baшqalarы чыxыш

edяrяk kяndin mяrkяzi kцчяsinin яsaslы tяmiri, kяndin yuxarыsыnda iчmяli su probleminin hяlli mяqsяdilя artezian quyusunun qazыlmasы, kяndin aшaьы hissяsindяki yeni yaшayыш massivindя EATS quraшdыrыlmasыны xahiш etmiшlяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq verib vя tюvsiyяlяrini bildirib.

Бюйцк Дящня кяндиндя

Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 20-dя Bюyцk Dяhnя kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш

edяrяk юlkяmizdя son dюvrlяr юlkя baшчыsыnыn rяhbяrliyi ilя hяyata keчirilяn islahatlardan danышыb, Шяkidя юtяn il gюrцlmцш iшlяr vя яldя olunmuш nailiyyяtlяr haqqыnda mяlumat verib.

Kяnd sakinlяri Mяmmяdяliyev Fizuli, Mustafayev Vasif, Salamov Qismяt vя baшqalarы чыxыш edяrяk kяnddя suvarma suyu probleminin hяllinя kюmяklik gюstя-

rilmяsini, elektrik enerjisinin veriliшindя olan fasilяlяrin aradan qaldыrыlmasыnы, yararsыz elektrik dirяklяrinin dяyiшdirilmяsini, uшaq baьчasыnыn яsaslы tяmirinя kюmяklik gюstяrilmяsini xahiш etmiшlяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq verib vя tюvsiyяlяrini bildirib.

Дашцз кяндиндя э ю р ц ш

Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 13-dя Daшцz kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrыayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk AR regionlarыnыn 2019-2023-cц illяrdя so-

sial-iqtisadi inkiшafы Dюvlяt Proqramыnыn icrasыnыn birinci ilinin yekunlarыna hяsr olunan konfransda Prezident cяnab Иlham Яliyevin nitqindяn irяli gяlяn vяzifяlяrdяn danышыb, Шяkidя юtяn il gюrцlmцш iшlяr vя яldя olunmuш nailiyyяtlяr haqqыnda mяlumat verib.

Kяnd sakinlяri Qяdirov Иlham, Abdullayeva Hяqiqяt, Яmirseyidova Anjelika vя baшqalarы чыxыш edяrяk kяndin yeni yaшayыш

massivindяki tяqribяn 20 evя tяbii qazыn verilmяsini, Daшцz kяndindя qяzalы vяziyyяtdя olan elektrik dirяklяrinin vя xяtlяrinin dяyiшdirilmяsi, kяnd tam orta mяktяbinin binasыnыn vя uшaq baьчasы binasыnыn яsaslы tяmiri vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq verib vя tюvsiyяlяrini bildirib.

Охудда сяййар гябул

Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov fevralыn 20-dя Oxud kяndinin sakinlяri ilя gюrцшцb.

Sяyyar qяbulda baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrы-ayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяrlяri, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk AR regionlarыnыn 2019-2023-cц illяrdя sosial-iqtisadi inkiшafы Dюv-

lяt Proqramыnыn icrasыnыn birinci ilinin yekunlarыna hяsr olunan konfransda Prezident cяnab Иlham Яliyevin nitqindяn irяli gяlяn vяzifяlяrdяn danышыb, Шяkidя юtяn il gюrцlmцш iшlяr vя яldя olunmuш nailiyyяtlяr haqqыnda mяlumat verib.

Kяnd sakinlяri Mahmudov Babяk, Adышirinov Tahir, Mяmmяdova Dяyanяt baшqalarы чыxыш edяrяk Oxud kяndinя gedяn daь yolunun яsaslы tяmirinя komяklik gюstяrilmяsini,

kяndя Kiш чayыndan su xяttinin чяkilmяsini, "Cavan" adlanan яrazisindя yaшayan 50-yя yaxыn ailяnin iчmяli su probleminin olmasыnы, Oxud kяndindя yeni yaшayыш massivindя salыnan evlяrin elektrik enerjisi ilя tяmin olunmasыnы vя sair mяsяlяlяri xahiш etmiшlяr. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qaldыrыlmыш mяsяlяlяrlя baьlы tapшыrыq verib vя tюvsiyяlяrini bildirib.

Хябярлярин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин интернет сящифясиндян истифадя олунуб.

№ 02 (184), Феврал 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

MИLLИ MЯTBUATЫMЫZЫN VЯ JURNALИSTИKAMЫZЫN ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV MЯKTЯBИ

Рамиз ОРСЯР (Яввяли ютян сайларымызда) Rafael Hцseynovun tяrяddцd etmяdяn gяldiyi qяnaяt isя belяdir: "Professor Шirmяmmяd Hцseynov bir юmцrdцr ki, belяcя, babasыnыn tapшыrdыьы kimi vicdanыnы paklaшdыrmaqla mяшьuldur!.."

Vicdanыnыn paklaшmasы isя "Ишыqlanmaq ehtiyacы" vя "Bir qutu xatirя"nin iшыьыnda fokslanыr.

Rafael Heseynov polad yaddaшыnыn xalq, Vяtяn yolunda шam kimi яridяnlяri vя bюyцk mяnяvi miras qoyub gedяnlяri mяhяbbяtlя xatыrlayыr, onlarыn gяldiklяri qяnaяtlяrя sыьыnaraq, чaьdaш ziyalыlыьa da юz mцnasibяtini bildirir: "Чalxantыlы zяmanяdя millяtin ayaqlarыnыn torpaq цzяrindя, yenilяшяn dцnya iчяrisindя mюhkяm yer tuta bilmяsindяn юtrц, keчmiшlяri yerli-yataqlы, olduьu kimi bilmяsinin vacibliyini hiss edяn uzaqgюrяn Mяhяmmяd Яmin Rяsulzadя etibarlы юvlad canыyananlыьы ilя yurdunun aydыnlarыna sяslяnirdi".

"Tцrk tarixi tarixlяrin яn az tяdqiq olunmuшu, яn az юyrяnilib yazыlmышыdыr.

Bu xцsusda biz azяrbaycanlыlar hamыdan чox iшыqlanmaq ehtiyacыndayыq" Mцяllifin qяnaяtincя bu vяsiyyяtlяri Шirmяmmяd mцяllim bцtцn fяaliyyяti ilя, hяm dя, yцksяk sяviyyяdя, kimsяnin yerinя yetirя bilmяyяcяyi dяqiqlik vя sevgiylя hяyata keчirir. "... hяr kяs yaxшыyaman daш daшыmaq imkanыndadыr.

Vяtяn daшыnы daшыya bilmяk isя aьыrlardan aьыr яmяkdir vя burada ortabab, alababat sюhbяtinя yer yoxdur.

Millяt naminя nя edirsяnsя, ali sяviyyяli olmalыdыr.

Vяtяnin daшыnы чiynindя yox, цrяkdя daшыyыrlar!

Vяtяnin daшыnы чяkя bilmяkчцn ilk nюvbяdя bюyцk hяrflяrlя VЯTЯNDAШ olmaьыn vacibdir. Цstяlik, цrяyindя gяrяk xalqыna sonsuz sevgi daim nяbz kimi vura, qan kimi damarlarыndan axa.

Millяtя vя torpaьa sяdaqяt, fяdakarlыq, dюzцm, ardыcыllыq, tяpяr, gюrяcяyin iшlяrin bюyцklцyц vя kiчikliyindяn asыlы olmayaraq, bir saniyя belя sяngimяyяn mяsuliyyяt, cavabdehlik hissi, цstяlik dя яmяlinin bяhrяlяrini hяr kяsin qяlbinя yata bilmяsindяn юtrц bilik, zюvq, шюvq, qaynar hяvяs, yorulmazlыq vя yцksяkdяn-yцksяk peшяkarlыq".

Rafael Hцseynov daш daшыmaьыn "zяhmяtlяrin яn aьыrы, fяhlя iшlяrinin яn чox gцc istяyяnlяrindяn"

olduьunu tяsdiqlяmяklя Шirmяmmяd mцяllimin fяaliyyяtinin daha aьыr, daha чяtin, daha шяrяfli iшlя mяшьul olduьunu, xalqыn ehtiyaclarыnы юdяmяk istiqamяtindя yazыb yaratdыqlarыnы dяyяrlяndirir vя gюstяrir ki, Шirmяmmяd Hцseynov "yazыlmalы olanlarы yazыb vя yazыr" "Milli haqг vя яdalяt axtarышыnda" (Bakы, "Adiloьlu", 2004), "Mяtbu irsimizdяn sяhifяlяr" (Bakы, "Чяnlibel", 2007), "Publisistik miras vя mцasirlik" (Bakы, "Elm", 2007), "Mцstяqilliyin чяtin yolu...

Reallыqlar, dцшцncяlяr" (Bakы, "Elm", 2009), "Цzeyir Hacыbяyli Nяшrlяrdя kяnarda qoyulmuш mяtbu яsяrlяri" (Иki cilddя, Bakы, "Elm", 2009, 2010), "Mяhяmmяdяmin Rяsulzadя. Яsяrlяri" ( Beш cilddя, Bakы, "Tяhsil", 2014), "Azяrbaycan" qяzetindя

hяr kitabы vя o sыradan bu cildlяr ("Azяrbaycan" qяzetindя "parlament hesabatlarы vя шяrhlяr" цч cildliyi nяzяrdя tutulur - R.O) heykяllяrdir."

Rafael Hцseynov bir qяdяr dя irяli gedяrяk, inamыna sыьыnaraq цrяyinin baшыnda dцyцmlяnяn vя kюzяrяn istяyini dilя gяtirir vя sanki bюyцk ustada tяsяlli vя tяskinlik verяrяk deyir: "Gюrdцyцnцz чoxlu vя чox faydalы iшlяrlя siz чaьdaш gяncliyin milli шцurunun oyanmasыna gцclц tяsirlяr gюstяribsiniz. Tarix vя qananlar bunun qiymяtini яlbяttя ki, verяcяk!"

Yenя qulaqlarыmda uzaqdan gяlяn vя bюyцk mяhяbbяtlя bюyцk iшlяr gюrmцш Sяttяrxana цnvanlanan misralar sяslяnir: Hяq mяdяdkar oldu

Шirmяmmяd Hцseynov milli yaddaш daшыyыcыsы, bir mяnяviyyat kюrpцsцdцr.

Azяrbaycanыn dцnяniylя indisi, istiqlalыmыzыn qaynaqlarы ilя istiqbalыmыz arasыndakы kюrpц."

Rafael Hцseynov bir tarixi gerчяkliyi dя gцndяmя daшыyaraq gюstяrir ki, millяti tarix sыnaqlarыndan zяdяsiz чыxaran, hяmiшя ayaq цstя saxlayan, gцclц edяnsя mяhz tarixi yaddaш, belя sarsыlmaz (Шirmяmmяd Hцseynov kimi R.O) kюrpцlяr olub. Чox geniш mцtaliяsi, iti fяhmi vя poladdan yaddaшыna яsaslanan Rafael Hцseynov bir qяnaяtini dя sidq-цrяkdяn oxucularы ilя bюlцшцr ki, xalqыnы xoшbяxt edя bilmяk цчцn hяr mяhrumiyyяtя qatlaшmaьa hazыr olmuш vя bunu mюhtяшяm yolu vя gяlяcяkdяkilяrя яrmяьan etdiyi istiqlal irsi ilя sцbut etmiш Mяhяmmяd Яmin

Гцдрят Ябдцлсялимзадя вя Ширмяммяд Щцсейнов, Шяки, 16 август 2014. parlament hesabatlarы vя шяrhlяr" (Цч cilddя, Bakы, "Qanun", 2015, 2016, 2017).

Mцяllif gюstяrir ki, xalqlarыn vя millяtlяrin onlarы yaxшы xalq, kamil millяt edяcяk kitablara da hяmiшя ehtiyac olub, bu ehtiyac heч vaxt da tцkяnmяyяcяk. "Шirmяmmяd Hцseynov bu qяbil kitablarы xalqыnkы, millяtinki etmяklя mяшьuldur".

Rafael Hцseynov bюyцk ustadыn яvяzsiz vя bяnzяrsiz xidmяtlяrini sыraladыqca qulaqlarыmda bюyцk inqilabчы шairimiz M.Я.Sabirin, "Sяttarxana" шeirinin misralarы sяslяnir: Hali-mяczubim gюrцb, qare demя divanяdir, Nяreyi-шuridяmi zяnn etmя bir яfsanяdir, Шairяm, tяbim dяniz, шeri-tяrim dцrdanяdir, Bяhcяtim, eyшim, sцrurim, vяcdim, яhrararяnяdir, Иncizabыm cцrяti-mяrdaneyimяrdanяdir, Afяrinim himmяti-valayiSяttarxanяdir.

Rafael Hцseynov yazыr: "Шirmяmmяd mцяllimin hяr чыxышы, hяr yazыsы,

Azяrbaycan яtrakыna, Ali-Qacarыn protest etdilяr Zюhhakыna, Ol шяhidanыn sяlam olsun rяvani-pakыna Kim, tюkцlmцш qanlarы Tяbrizц Tehran xakыna Onlarыn cяnnяt deyildir mяnzili, aya, nяdir?

Afяrinim himmяti-valayiSяttarxanяdir. Ишtя Sяttarxan, baxыz, bir nюv iqdimat edib, Bir vяzirц шahы yox, dцnyanы yeksяr mat edib, Иrzi-islamы, vяtяn namusunu yцz qat edib, Hюrmяti-heysiyyяtimilliyяtin isbat edib, Иndi dцnyanыn tяvяccюh nюqtяsi Иranяdir, Afяrinim himmяti-valayiSяttarxanяdir.

Rafael Hцseynov isя чoxsaylы pяrяstiшkarlarы ilя цz-цzя, gюz-gюzя akademik natiqliyini davam vя inkiшaf etdirяrяk gur sяsi ilя sяslяnir: "Tanrы, tale, tarix Шirmяmmяd Hцseynov kimi fюvqяladя insanlarы millяtя gюndяrir ki, cяrяyan юtцrяn naqilя чevrilsinlяr, qoymasыnlar yaddaш qыrыlsыn, imkan vermяsinlяr keчmiшlя rabitяlяr kяsilsin.

Rяsulzadяni юmrцm boyunca heч kяslя mцqayisя edilя bilmяyяcяk qяdяr atяшin mяhяbbяtlя sevяn iki nяfяri gюrцb: "Biri mяrhum doktor Cavad Heyяt, biri dя fюvqяladя mцasirimiz Шirmяmmяd Hцseynov".

Siyasi mцstяvidя gцndяmdя olan hяr kяs цчцn gцn kimi aydыndыr ki Шirmяmmяd Hцseynov millяtin mцhцmdяn-mцhцm iшыqlanmaq ehtiyacыnы qarшыlamaqdan юtrц цrяyini шam kimi yandыrыb, юmrцnц baьышlayыb.

Xatirя qutusunu aчыb шяkillяri bir-bir sяrgilяyяrяk Rafael Hцseynov Шirmяmmяd mцяllimin hяyat yolunun шяkillяrin yaddaшыnda qalan anlarыnы heyranlыqla tяqdim edir. Hяr epizodu hяr adama gюrцnmяyяn bu tale filmindя-"Millяt yaddaшыnыn keшikчisi"ndя mцяllifin gяldiyi яsas nяticя isя belяdir: "Шirmяmmяd Hцseynovun kimliyini яn dяqiq ifadя edяn tяk sюz elя MЦЯLLИM kяlmяsidir." Яmяk fяaliyyяtinя mцяllim kimi baшlayыb. Mяqalя vя чыxышlarыnda, araшdыrmalarыnda vя kitablarыnda da milli mяtbuatыmыza, onu yaradanlara, Demokratik Cцmhuriyyяtя vя

onun qurucularыna, millяtя, xalqa vя Vяtяnя olan sevgisindя dя юzцnц bюyцk hяrflя yazыlan MЦЯLLИM kimi tяsdiqlяyib.

Rafael Hцseynov da binlardan oxucularыna aьыzdolusu, fяrяhlя sюhbяt aчыr, tale filminin kadrlarы dяyiшdikcя bяlяdчilik яzmini bir az da dяrinlяшdirir.

Bюyцk Azяrbaycan ziyalыsы Шirmяmmяd Hцseynovun юmцr salnamяsi olan bu filmin gюrцnmяyяn kadrlarыnы, eшidilmяyяn sяslяrini isя tцkяnmяyяn enerjisi vя mяhяbbяtlя яmяlя-яrsяyя gяtirdiyi яsяrlяri sюylяyir.

Elя burada юmцr yolunun 50 ildяn чoxunu bir yerdя чiyin-чiyinя keчirdiyi, яqidя vя mяslяk yoldaшы, unudulmaz Bяxtiyar Vahabzadяnin mяшhur "Muьam" poemasыndan o yanыqlы, hayqыran misralarы xatыrlayыram: Daш цrяklяrdя yanыb daшlarы sыndыrdы muьam.

Haqqa dцшmяn olanы haqqa tapыndыrdы muьam.

Nя gцman eylяmisяn ondakы tilsimlяri sяn, "Kцrц ahыyla qurutdu", "Salы yandыrdы" muьam.

Onun hяr guшяsi bir xatirя, bir canlы kitab, Keчilяn yollarы hяrdяn bizя andыrdы muьam.

Su чilяr kinli цrяklяrdя qяzяb tonqalыna, Neчя qяsdin юnцnц kяsdi, dayandыrdы muьam.

O, цrяk yanьыsы, gюz yaшlarы, bir чяngя bulud, Oyadыb yaddaшы, vicdanы utandыrdы muьam.

Dяfn edin siz mяni Zabul segahыn mayяsinя, Deyirяm, bяlkя, mяni bir gцn oyandыrdы muьam. Чox kitablar oxudum, zяnn elяdim bяxtiyaram, Mяnя чox mяtlяbi ahяstяcя qandыrdы muьam.

Vя birdяn mяnя elя gяldi ki, bюyцk шair bir sыra яsяrlяrinin mюvzusunu vermiш Шirmяmmяd mцяllimя "Muьam" deyяrяk sяslяnir.

Xяyallardan юzцmя qayыdan kimi deyirяm ki, yox, Rafael Hцseynov tale filmi ilя oxucularыna чox mяtlяblяriШirmяmmяd Hцseynovun kimliyini ahяstяcя anlatdы.

Mцяllifin Шirmяmmяd Hцseynovdan gяtirdiyi dюrdcя kяlmя sюzц dя dilя gяtirirяm: "Maraqlananlar цчцn faydasыz olmaz".

Hяlяlik burada чox hюrmяtli Rafael Hцseynovun "Millяt yaddaшыnыn keшikчisi" kitabыnыn цz qabыьыnыn son sяhifяsindя oxucularыna цnvanladыьы akademik sualыna oxucu cavabыmla nюqtя qoymaq istяyirяm: - Шirmяmmяd ustadыn yaшы bir яsri haqlayыr vя bu uzunluqda юmцr boyunca daim millяt eшqi ilя, yurda fayda vermяklя yaшamыш, hяmiшя gюrцndцyц kimi olub olduьu kimi dя gюrцnmцш daha neчя hяmvяtяnimiz var?

- Hяr kяsin bir яlinin barmaqlarы ucunda saya bilяcяyi qяdяr?!.

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 8

Ютян ил районумузун ящалиси 187,9 мин няфяря чатыб Шяki rayonunun 2019-cu il цчцn demoqrafik gюstяricilяrи Nцбар lyaslы,

Шяki шяhяr Statistika Иdarяsinin aparыcы mяslяhяtчisi 2019-cu ildя Шяki rayonunun яhalisi 1313 nяfяr artaraq 187931 nяfяrя чatmышdыr. Belя ki, bu artыm яhalinin tяbii vя цmumi hяrяkяti ilя mцяyyяnlяшmiшdir.

2019-cu ildя Шяki rayonunda 2293 uшaq dцnyaya gяlmiшdir ki, onlarыn da 1941 nяfяri шяhяr, 352 nяfяri isя kяnd яhalisinin payыna dцшцr. 2019-cu ildя шяhяr яhalisi Turan vя Чяlяbixan qяsяbяlяri ilя birlikdя 68924 nяfяr, kяnd яhalisi isя 119007 nяfяr olmuшdur. Яhalinin 36,7 faizi шяhяr, 63,3 faizi isя kяnd yerlяrindя mяskunlaшmышdыr.

Hazыrda rayon яhalisinin 50 faizi kiшilяr, 50 faizi

qadыnlardыr.

Rayonda hяr 1000 kiшiyя 1000 qadыn dцшцr. Яhalinin sыxlыьы 1 kvadrat kilometrя 77 nяfяrdir.

2019-cu ildя rayonda 2293 doьum, 1175 юlцm halы qeydя alыnmышdыr. Яhalinin artыmы qarшыsыnda geniшmiqyaslы tяdbirlяr gюrцlцr, yeni uшaq baьчalarы vя mяktяblяr, mцalicя mцяssisяlяri, idman komplekslяri istifadяyя verilir.

Dюvlяt baшчыsы Azяrbaycan Respublikasы regionlarыnыn 2014-2018-ci illяrdя sosial-iqtisadi inkiшafы Dюvlяt Proqramы" nыn icrasыnыn yekunlarыna hяsr olunan konfransda bildirib: "Яhali nя qяdяr чox

Яhalisinin sayы hяr il sabit шяkildя artaraq 10 milyona чatan юlkяmizdя dayanыqlы sosial-iqtisadi tяrяqqi, sosial siyasяt davamlы xarakter almaqla demoqrafik inkiшafa tяkan verir. Азярбайъан Республикасынын Prezidentи Иlham Яliyevin sosial-iqtisadi inkiшaf strategiyasы nяticяsindя bцtцn sahяlяrdя mцhцm tarixi nailiyyяtlяrя imza atan, iqtisadi qцdrяtini artыran, sabitlik, tяhlцkяsizlik, яminamanlыq mяkanы olan юlkяmizdя sosial rifah sяviyyяsinin dя davamlы olaraq yaxшыlaшmasы юzцnц gюstяrir. Bu amillяr isя demoqrafik inkiшaf цчцn vacib шяrtlяr sыrasыndadыr. olarsa, юlkяmiz dя o qяdяr sцrяtlя inkiшaf edяr. Ancaq, яlbяttя, biz bundan sonra da iшimizi elя gюrmяliyik ki, iqtisadi inkiшaf, iш yerlяrinin yaradыlmasы

яhalinin artыmыndan daha da sцrяtli getsin, artan яhali iшlя tяmin olunsun".

2019-cu ildя rayonda 1150 nigah, 238 boшanma halы qeydя alыnmышdыr. Яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 13 nigah azalmыш, 7 nigah pozulmalarы isя artmышdыr. Рespublikamыzda olduьu kimi Шяki rayonunda da яhalinin sayыnыn dяyiшmяsinя tяsir gюstяrяn amillяrdяn biri dя miqrasiyadыr.

Miqrasiya saldosu 2019-cu ilin

yanvar-dekabr aylarыnda +195 nяfяr, яvvяlki ildя isя bu rяqяm -28 nяfяr olmuшdur. Bu isя яhalinin hяm tяbii, hяm dя цmumi artыmыna tяsir gюstяrmiшdir.

2019-cu ildя tяbii artыm 1118 nяfяr olmuшdur ki, bu da юtяn illя mцqayisяdя 81 nяfяr azdыr.

Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 2012-ci il 29 dekabr tarixli 800 nюmrяli Fяrmanы ilя tяsdiq edilmiш "Azяrbaycan 2020: gяlяcяyя baxыш" Иnkiшaf Konsepsiyasыna яsaslanmaqla, юlkяmizdя davamlы demoqrafik inkiшafыn tяmin edilmяsi цчцn яhali sakinliyi vя demoqrafik inkiшaf sahяsindя yeni Dюvlяt Proqramы layihяsi hazыrlanыb ki, layihяdя ailя institutunun

mюhkяmlяndirilmяsi vя ailя dяyяrlяrinin tяbliьi, ailяlяrя, xцsusilя gяnc ailяlяrя sosial-iqtisadi dяstяyin gцclяndirilmяsi, яhalinin reproduktiv saьlamlыьыnыn, habelя ana vя uшaqlarыn mцhafizяsinin gцclяndirilmяsi, hяyat шяraitinin tяhlцkяsizliyinin yцksяldilmяsi, miqrasiya proseslяrinin tяnzimlяnmяsinin tяkmillяшdirilmяsi kimi prioritet istiqamяtlяr mцяyyяn olunub.

№ 02 (184), Феврал 2020

Фювгяладя Fюvqяladя Hallar Nazirliyinin Dюvlяt Yanьыn Nяzarяti Xidmяtinin apardыьы statistikalarda yanьыn hadislяrinin sayыnыn, bu hadisяlяrdяki insan tяlяfatыnыn, dяyяn maddi ziyanlarыn uчotunda heч dя gюstяricilяrin pislяшmяsinin шahidi olmuruq. Sanki hяr sahяdя bяdbяxt hadisяlяrin, arzuolunmaz hallarыn sayыnыn artmasы gюrцntцsц mяhz internetin inkiшafы, mяlumatlar mцbalidяsinin sцrяtlяnmяsi, cяmiyyяt цzvlяrinin hяssaslыьыnыn artmasы ilя яlaqяdardыr.

Narahat doьurucu hadisяlяrdяn biri dя dяm qazыndan zяhяrlяnmяlяrin vя bunun nяticяsindя юlцm hadisяlяrinin sayыnыn чoxalmasыdыr. Bir nяfяr belя Azяrbaycan vяtяndaшыnыn yaxud Azяrbaycan Respublikasы яrazisindя dяm qazыndan zяhяr-

faydasы ol-mayacaq, nяfяslik aчыq olmalыdыr ki, dяm qazы ayrыlmasы varsa, o qazlar hermetik qapalы mцhitdя чox toplanыb юlцm gяtirяcяk hяddя чata bilmяsin, nяfяslik aчыq olmalыdыr; - Fяrdi qaydada su qыzdыrыcыsы ilя tяmin olunan ev vя mяnzillяrdя шяxsin evdя tяk olmasы zamanы duш qяbul etmяsi tюvsiyя olunmur, чцnki, dяm qazыndan zяhяrlяnmя baш verяcяyi halda zяrяrчяkяnin xilas olmasы цчцn kяnar шяxsin vя ya шяxslяrin kюmяyi zяruridir. Daha konkret desяk, evdя, mяnzildя tяksinizsя, duш qяbulundan vaz keчin, bunu evdя kiminsя olacaьы vaxta salыn; - Evdя iki nяfяrsinizsя, birinin duш qяbuluna ikincinin kюmяyi qaчыlmazdыrsa, hяr ikisinin eyni vaxtda duш qяbulu otaьыnda olmasы da yolverilmяz hal hesab olunur, belя situasiyalarda da duшdan kяnar шяx-

Son illяr informasiya mцbadilяsinin tempinin artmasы dцnyada vя o cцmlяdяn, Respublikamыzda baш verяn hadisяlяrin haqqыnda mяlumatlarыn яldя edilmяsi, paylaшыlmasы auditoriyasыnы xeyli geniшlяndirmiшdir. Baш verяn hяr hansы qяza, tяbii fяlakяt kimi hadisяlяr anыnda юtцrцlцr, yayыlыr. Bu sяbяbdяn dя bяzяn sanki bu vя ya digяr hadisяlяrin intensivlяшmяsi яvvяlki illяrя nяzяrяn чox dяfя artmasы kimi qяbul olunur.

Dяm qazыndan qorunmaq mцmkцndцrmц?! lяnяrяk юlяn яcnяbinin olmasы faktы юzц-юzlцyцndя bir faciяdir. Dяm qazы яn sadя baшa dцшцlяcяk dildя tяbii qazыn vя digяr yanacaq nюvlяrinin (odun, kюmцr vя s.) natamam yanmasы sяbяbindяn ayrыlmыш qarышыqlы qazыn tяnяffцs orqanlarыna dцшmяsindяn zяhяrlяnmяyя vя юlцmя sяbяb olur. Bяs tam yanmamaya sяbяb nяdir, ayrыlan qarышыq zяhяrlяyici qaz kцtlяsi niyя yanma mяnbяyindяn xцsusi quraшdыrыlmыш шaxta boru ilя kяnarlaшdыrыla bilmir?! Doьurdanmы, dяm qazыndan tam mцdafiя olunmaq mцmkцn deyil?!

Bununla яlaqяdar Fюvqяladя Hallar Nazirliyi-nin Dюvlяt Yanьыn Nяzarяti Xidmяti яhaliyя mцraciяt etmiшdir.

Dюvlяt Yanьыn Nяzarяti Xidmяti olaraq, birmяnalы aшaьыdakы tюvsiyяlяrя яmяl olunarsa, bu юldцrцcц qazdan qorunmaq mцmkцndцr deyirik: - Heч bir halda qeyri-standart iшlяdicilяrdяn istifadя olunmamalыdыr; - Standart iшlяdicilяrin iш prinsiplяrinя яmяl olunmalы, onlarыn funksional quruluшuna mцdaxilя edilmяmяlidir; - Hяr hansы nasazlыq aшkarlanarsa, ixtisaslaшdыrыlmыш mцяssisяyя, professional ustaya mцraciяt olunmalыdыr; - Su qыzdыrыcыlarы - binalarыn qыzdыrыlmasы цчцn istifadя olunan Rusiya, Иran, Avropa istehsalы olan, xalq arasыnda "pyatiminutka", "kolonka", "kombi", "ariston" vя sairя kimi adlandыrыlan hяr bir qыzdыrыcы aparatыn qazla tяminatы sertifikata uyьun boru ilя tяmin olunmalы, yanmыш qazlarыn чыxышы sяrbяst, standart, tяlяb olunan юlчцlяrя mцvafiq qaydada qurulmalы montaj olunmalыdыr; - Ишlяnmiш qazlarыn kяnarlaшdыrыlmasы цчцn nяzяrdя tutulan шaxta-baca sistemlяri mцtяmadi qaydada qurum, kяnar predmet vя sairdяn tяmizlяnmяlidir, axarlыlыьы tutacaq kяnar яшya, hяr hansы sяbяb yolverilmяzdir; - Heч bir halda qaz iшlяdicisi bilavasitя duшun qяbul edildiyi otaьa qoyulmamalыdыr, qaz iшlяdicisi aчыq mяkanda qoyulmalыdыr, duш vя iшlяdicinin bir mяkanda olmasы yolverilmяzdir! Яgяr bu vacib tяlяbi pozmusunuzsa, яmяl edя bilmяmisinizsя, duш olan otaqda hюkmяn nяfяslik - kiчik юlчцlц pяncяrя, otaьыn qapыsыnda isя kiчik diametrli dяliklяr olmalыdыr. Nяfяslik vardыr vя qapalыdыrsa, bunun Sizin tяhlцkяsiz duш qяbulunuza

sin olmasы vя onun duш otaьыndakыlarыn halыna nяzarяt etmяsi vacibdir.

- Tюvsiyяlяrimiz qяribя sяslяnsя dя чoxillik fяaliyyяtimizdя vя tяcrцbяmizdя tяяssцf ki, чox sayda belя bяdbяxt hadisяlяrin шahidi olmuшuq vя bu tюvsiyяlяrя яmяl etmяmяnin hяyatlar bahasыna baшa gяlmяsi hallarы yetяrincя baш vermiшdir; - Evindя fяrdi qaydada su qыzdыrыcыsы sistemindяn istifadя edяn varsa, evdяkilяr tяrяfindяn mцtяmadi olaraq duш qяbul edяnin - suyun yox, mяhz duш qяbul edяnin sяsini eшitmяklя onun vяziyyяtinin yoxlanыlmasы vacibdir. Dяm qazыndan zяhяrlяnяn meyxoшcasыna huшunu itirir, duш яvvяlki qaydada axan suya xas olan sяsi vermяklя axmaqda davam edir, zяrяrчяkяn daha чox bu mцhitdя юldцrцcц qazla tяnяffцs edir, qanda zяhяrli maddяlяrin miqdarы artыr, krizis gцclяnir, tяяssцflяr olsun ki, юlцm hadisяsi baш verir. Zяhяrlяnmяnin ilk anlarыnda hadisяnin aшkarlanmasы, zяrяrчяkяnin dяrhal tяmiz havaya чыxarыlmasы vя vяziyyяtindяn asыlы olaraq ilkin tяdbirlяrin gюrцlmяsi zamanы tяhlцkя aradan qaldыrыla bilir; - Heч bir halda mяtbяx qaz plitяsobalarыndan mяnzilin qыzdыrыlmasы цчцn istifadя etmяyin; - Qaz plitяlяrini nяzarяtsiz qoymayыn, цstцndяki qaynayana kimi, чimim чыxыm, yaxud чюrяk alыm gяlim deyя iшlяk halda qaz plitяsini buraxыb mяtbяxi tяrk etmяyin; - Mяtbяx qaz plitяlяrinin цstцndяki hava sorucu (aspirator) sistemin mцstяsna яhяmiyyяti olduьunu unutmayыn, hяr zaman plitяni alышdыrыrsыnыzsa hava sorucunu da dяrhal qoшun! Bu sizi hяm qoxudan, hяm ayrыlan buxarlardan, яn vacibi hяm dя ayrыlan zяhяrli maddяlяrdяn - dяm qazы tяrkibli ayrыntыlardan qoruyur!

Hюrmяtli sakinlяr! Qazla, elektriklя, odla ehtiyatlы olun, mяiшяtimizin vя sivilizasiyamыzыn ayrыlmaz tяrkib hissяsinя чevrilmiш olan bu enerji daшыyыcыlarы onlarla dцzgцn rяftar etmяdikdя qatilя чevrilir, amansыzlыqla юldцrя bilir.

Fюvqяladя Hallar Nazirliyinin Dюvlяt Yanьыn Nяzarяti Xidmяti

№ 02 (184), Феврал 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

Щаллар Назирлийинин МЦРАЪИЯТИ: Иldыrыm tяbiяt hadisяsi olsa da bяzяn yanьыn vя partlayышlara, чox bюyцk fяlakяtlяrя sяbяb olur. Binalarыn, qurьularыn vя sяnaye kommunikasiyalarыnыn ildыrыmdan mцhafizя qurьularыnыn quraшdыrыlmasы цzrя tяlimat mюvcuddur. Bu tяlimat binalarыn, qurьularыn vя sяnaye kommunikasiyalarыnыn layihяlяndirilmяsi, tikintisi, istismarы, hяmчinin yenidяn qurulmasы zamanы istifadя цчцn nяzяrdя tutulub.

Binalarыn, qurьularыn vя sяnaye kommunikasiyalarыnыn ildыrыmdan mцhafizя qurьularыnыn quraшdыrыlmasы цzrя tяlimat idarя tabeчiliyindяn vя mцlkiyyяt formasыndan asыlы olmayaraq bцtцn nюvlяrdя olan binalara, qurьulara vя sяnaye kommunikasiyalarыna шamil edilir.

Hяr hansы bir sahя цzrя normativ sяnяdlяrin tяlяblяri bu metodik gюstяriшыn tяlяblяrindяn

Иldыrыmqяbuledici - ildыrыmы tutmaq, cяlb etmяk цчцn olan hissя, ildыrыmюtцrцcцsцnцn bir hissяsidir.

Cяrяyanюtцrцcц (cяrяyan-kecirici) - ildыrыm cяrяyanыnы ildыrыm qяbuledicidяn yerlяbirlяшdiriciyя юtцrmяk цчцn olan hissя, ildыrыmюtцrцcцsцnцn bir hissяsidir.

Yerlяbirlяшdirici qurьu yerlяbirlяшdiricilяrlя yerlяbirlяшdirici keчiricilяrin birliyidir, cяmidir.

Tяhlцkяsiz mяsafя-mцhafizя olunan obyektin daxilindя, yaxud xaricindя olan iki keчirici arasыnda tяhlцkяli qыьыlcыmlanma yaranmasы mцmkцn olmayan minimal mяsafяyя deyilir. Иfrat gяrginlikdяn mцhafizя qurьusu - mцhafizя olunan obyektin elementlяri arasыnda ifrat gяrginliyin mяhdudlaшdыrыlmasы цчцn olan qurьudur.

Tяk dayanan ildыrыmюtц-

mяtlяri tяyin edilir. Bu tяlimatda verilяn mяlumatlar ildыrыmlы buluddan yerя vя yerdяn ildыrыmlы buluda doьru inkiшaf edяn ildыrыm boшalmalarыna aiddir. Иldыrыm boшalmalarыnыn qцtblцyц (mяnfi yaxud mцsbяt) coьrafi mяkandan asыlыdыr. Yerli mяlumatlar olmadыьы halda boшalmalarыn 10%-nin mцsbяt cяrяyanlы, 90%-nin isя mяnfi cяrяyanlы boшalma olmasыnы qяbul etmяk olar. Иldыrыmыn mexaniki vя termiki tяsiri cяrяyanыn pik qiymяti, tam elektriki yцkц, impulsun elektrik yцkц vя xцsusi enerjisi ilя яlaqяdardыr. Bu parametrlяrin яn bюyцk qiymяtlяri mцsbяt qцtblц ildыrыm boшalmalarыnda mцшahidя olunur. Иndiksiyalanmыш ifrat gяrginlik tяsirindяn baш verяn zяdяlяnmяlяr ildыrыm cяrяyanы impulsu cяbhяsinin dikliyi ilя яlaqяdardыr. Bu parametriin яn bюyцk qiymяti mяnfi qцtblц ildыrыm

Bina vя qurьularыn ildirыmdan mцhafizяsi daha sяrt olduьu halda ildыrыmdan mцhafizяnin iшlяnmяsi (layihяlяndirilmяsi) zamanы sahя normativinin tяlяblяrini yerinя yetirmяk tяlяb olunur. Mцhafizя olunacaq obyektin texnoloji xцsusiyyяtlяri ilя ildыrыmdan mцhafizя qurьularыnыn quraшdыrыlmasы цzrя tяlimatыn tяlяblяrini uyьunlaшdыrmaq mцmkцn olmadыqda da eyni ilя hяrяkяt etmяk lazыmdыr.

Bu zaman istifadя olunan ildыrыmdan mцhafizя vasitяlяri vя цsullarы tяlяb olunan etibarlыlыьы tяmin etmяlidir.

Binalarыn, qurьularыn vя sяnaye kommunikasiyalarыnыn layihяlяndirilmяsi zamanы tяlimatыn tяlяblяrindяn baшqa яlavя olaraq ildыrыmdan mцhafizяnin yerinя yetirilmяsinя qцvvяdя olan digяr normalar, qaydalar, tяlimatlar vя dюvlяt standartlarы nяzяrя alыnmalыdыr. Иldыrыmdan mцhafizяnin normalaшdыrыlmasы zamanы ilkin mцddяa olaraq qяbul olunmuшdur ki, onun istяnilяn qurьusu ildыrыmыn inkiшafыnыn qarшыsыnы ala bilmяz. Иldыrыmdan mцhafizяnin seчilmяsi zamanы normativlяrdяn istifadя ildыrыm zяrbяsindяn dяyя bilяcяk ziyanlarыn riskini kifayяt qяdяr azaldыr. Иldыrыmdan mцhafizя qurьusunun tipi vя yerlяшdirilmяsi yeni obyektin layihя-lяndirilmя mяrhяlяsindя seчilir ki, onun elektrik keчirici elementlяrindяn maksimum istifadя etmяk mцmkцn olsun. Bu ildыrыmdan mцhafizя qurьusunun iшlяnmяsini vя yerinя yetirilmяsini asanlaшdыrar, binanыn estetik gюrцntцsцnц yaxшыlaшdыыrar, ildыrыmdan mцhafizяnin effektliyini yцksяldяr, onun qiymяtini vя яmяk sяrfini azaldar.

Yerя olan ildыrыm zяrbяsi - ildыrыm buludu ilя yer arasыnda atmosfer mяnшяli bir, yaxud bir neчя cяrяyan impulsundan ibarяt olan elektrik boшalmasыdыr.

Zяrbя nюqtяsi - ildыrыmыn yer, bina yaxud ildыrыmdan mцhafizя qurьusu ilя birlяшmя vя ya toxunma nюqtяsidir.

Mцhafizя olunan obyektbu normativin tяlяblяrinя cavab verяn ildыrыmdan mцhafizяsi yerinя yetirilmiш bina, yaxud qurьu, onlarыn hissяlяri vя ya яhatя sahяlяridir. Иldыrыmdan mцhafizя qurьusu - bina, yaxud qurьunu ildыrыmыn tяsirindяn (vurmasыndan) mцhafizя etmяyя imkan verяn sistemdir. O, mцhafizяnin daxili vя xarici qurьularыnы юzцndя birlяшdirir.

Birbaшa ildыrыm zяrbяsindяn mцhafizя qurьusu (ildыrыmюtцrцcцlяr) ildыrыmqяbuledicilяrdяn, cяrяyanюtцrцcцlяrdяn vя yerbirlяшdiricilяrdяn ibarяt olan kompleksdir. Иldыrыmыn ikinci tяsirindяn mцhafizя ildыrыmыn elektrik vя maqnit sahяlяrinin tяsirini mяhdudlaшdыran qurьu vasitяsilя hяyata keчirilir.

Иldыrыmюtцrцcцнцн бир нювц rцcц - ildыrыmqяbuledici vя cяrяyanюtцrцcц hissяlяri vasitяsilя axan ildыrыm cяrяyanыn axma yolu ilя heч bir яlaqяsi olmayan mцhafizя olunan obyektin ildыrыmюtцrцcцsцdцr.

Mцhafizя olunan obyekt цzяrindя quraшdыrыlmыш ildыrыmюtцrцcц-ildыrыmqяbuledici vя cяrяyanюtцrцcц hissяlяrdяn axan cяrяyanыn bir hissяsinin mцhafizя olunan obyektlя, yaxud onun yerlяbirlяшdiricisi ilя axmasы mцmkцn olan ildыrыmюtцrцcцdцr. Иldыrыmюtцrцcцnцn mцhafizя zonasы - elя bir sahяdir ki, obyekt bцtюvlцkdя bu sahяdя yerlяшdikdя oraya ildыrыm zяrbяlяrinin ehtimalы verilmiш (nяzяrdя tutulmuш) qiymяtdяn чox olmasыn.

Mцhafizя zonasыnы юtцb keчяn ildыrыm zяrbяlяrinin yol verilяn ehtimalы-ildыrыmюtцrцcц ilя mцhafizя olunan obyektя ola bilяcяk ildыrыm zяrbяlяrinin yol verilяn ehtimalnыn son hяddidir.

Obyektlяrin tяsnifatы obyektin юzцnцn vя onun яtrafыnыn ildыrыm zяrbяsinя mяruz qalma tяhlцkяsi цzrя tяyin edilir. Иldыrыmыn bilavasitя tяhlцkяli tяsiri - bu yanьыnlar, mexaniki zяdяlяnmяlяr, insanlarыn vя heyvanlarыn travmalarы, hяmчinin elektrik vя elektron avadanlыqlarыnыn zяdяlяnmяsidir. Иldыrыm zяrbяsinin nяticяsi olaraq partlayышlarыn olmasы vя tяhlцkяli maddяlяrin-radioaktiv vя zяhяrli kimyяvi maddяlяrin, hяmчinin bakteriyalarыn vя viruslarыn ayrыlmasы ola bilяr. Иldыrыm zяrbяsi xцsusilя informasiya sistemlяri, idarяetmя, nяzarяt vя elektrik tяchizatы sistemlяri цчцn tяhlцkяli ola bilяr. Mцxtяlif tяyinatlы obyektlяrdя quraшdыrыlan elektron qurьularы цчцn xцsusi mцhafizя tяlяb olunur. Иldыrыm cяrяyanыnыn parametrlяri onun mexaniki vя termiki tяsirlяrini hesablamaq, hяmчinin elektromaqnit tяsirindяn mцhafizя vasitяlяrini normallaшdыrmaq цчцn lazыmdыr. Иldыrыmdan mцhafizяnin hяr bir sяviyyяsi цчцn ildыrыm cяrяyanы parametirlяrinin verilяn hяdd qiy-

boшalmalarыnыn sonrakы, yяni birncidяn sonra gяlяn ildыrыm boшalmalarы impulslarыnda mцшahidя olunur.

Mexaniki vя texniki tяsirlяrdяn baшqa ildыrыm cяrяyanы gцclц impuls elektromaqnit шцalanmasы yaradыr ki, o, rabitя, idarяetmя, avtomatika, hesablama vя informasiya qurьularы vя s. avadanlыqlar sisteminin zяdяlяnmяsinя sяbяb ola bilяr. Bu mцrяkkяb sistemlяr bir чox istehsal vя biznes sahяlяrindя istifadя olunur. Bunlarыn ildыrыm zяrbяsi nяticяsindя zяdяlяnmяsi hяm tяhlцkяsizlik baxыmыndan, hяm dя iqtisadi baxыmdan olduqca arzu olunmazdыr. Иldыrыm zяrbяsi vahid bir cяrяyan impulsundan, yaxud birbirindяn mцяyyяn zaman vahidi qяdяr aralы olan vя ardыcыl gяlяn bir neчя cяrяyan impulsundan ibarяt ola bilяr ki, bu impulslararasы mцddяtdя ildыrыm kanalыndan zяif mцшayяtedici cяrяyan axыr.

Xarici ildыrыmdan mцhafizя sistemi mцhafizя olunacaq qurьudan hяm izolyasiya oluna bilяr (tяk dayanan ildыrыmюtцrцcц-чubuqvari yaxud trosшяkilli, hяmчinin tяbii ildыrыmюtцrцcц funksiyasыnы yerinя yetirяn qonшu qurьu), hяm dя mцhafizя olunan qurьunun цzяrindя quraшdыrыla bilяr vя elяcя dя onun bir hissяsi ola bilяr. Daxili ildыrыmdan mцhafizя qurьusu ildыrыm cяrяyanыnыn elektromaqnit tяsirini mяhdudlaшdыrmaq vя mцhafizя olunan qurьunun daxilindя qыьыlcыmlanmanы (qыьыlcыm boшalmasыnы) aradan qaldыrmaq цчцndцr. Иdыrыmqяbulediciyя ildыrыm zяrbяsi zamanы ildыrыmыn cяrяyanы cяrяyanюtцrцcц sistem (keчirici endiricilяrlя) vasitяsilя yerlяbirlяшdiriciyя юtцrцlцr vя yerя axыr. Иldыrыmqяbuledicilяr xцsusi, yaxud obyektin цzяrindя quraшdыrыla bilяr vя yaxud onlarыn funksiyasыnы mцhafizя olunan obyektin konstruktiv elementlяri yerinя yetirir, son halda onlar tяbii ildыrыmqяbuledicilяr adlanыrlar.

FHN DYNX-nin Yanьыna Qarшы Tяbliьat Шюbяsi

Elnur BАБАЙЕВ,

DYNX-nin Yanьыna qarшы tяbliьat шюbяsinin rяisi Yanьыnlarыn statistikasы gюstяrir ki, payыz-qыш mюvsцmцndя yanьыnlar яn чox yaшayыш evlяrindя baш verir. Bu da havalarыn soyumasы, istilik enerjisinя tяlяbatla яlaqяdar mяnzillяrdя qaz vя elektrik cihazlarыndan daha чox istifadя edilmяklя bяrabяr, qapы-pяncяrяlяrin baьlы olmasы sяbяbi ilя яlaqяdardыr.

Tяbii ki, yanьыn baш verdikdя ilk nюvbяdя yanьыndan mцhafizя xidmяtinя mяlumat verilir vя hadisя yerinя yanьыn avtomobillяri cяlb olunur. Bu texnikanыn yanьыnыn mяnbяyinя yaxыnlaшmasы цчцn yaшayыш mяntяqяlяrindя yanьыn keчidlяri inшa olunmuшdur.

Yanьыnlarыn sюndцrцlmяsindя яsas vasitя yanьыnsюndцrmя avtomobillяri hesab edilir. Bu texnikanыn yanьыnыn mяnbяyinя yaxыnlaшmasы

yer yanьыn keчidinin bir hissяsi ola bilяr.

Yanьыn keчidlяri ilя baьlы texniki tяlяblяr mюvcuddur. Bu tяlяbя яsasяn yanьыn keчidinin eni birbaшa onun yanыnda mюvcud olan binalarыn mяrtяbяliyindяn asыlы olmaqla 3,5 metrdяn az nяzяrdя tutulmamalыdыr. Burada sadя prinsip mюvcuddur bina nя qяdяr yцksяk olarsa, keчidin eni bir o qяdяr enli olmalыdыr. Bu amilin чox sadя izahы vardыr. Belя ki, 15-ci mяrtяbяdя baш vermiш yanьыnыn sюndцrцlmяsi цчцn чox gцclц texnikanыn mюvcudluьu zяruridir. Yanьыn avtomobillяrinin gцcц isя bilavasitя onlarыn qabaritlяrindяn asыlыdыr, yanьыnыn sюndцrцlmяsindя istifadя olunacaq yanьыn texnikasыnыn texniki imkanlarы binanыn юlчцlяrinя uyьun olmalыdыr. Yanьыn texnikasыnыn yaшayыш vя ictimai binalara, o cцmlяdяn onlara bitiшik tikililяrя yanaшmasы vя yanьыnsюndцrяnlяrin avtonяrdivanlardan vя ya avtoqaldыrыcыlardan hяr hansы bir mяnzilя vя ya otaьa keчя bilmяk imkanы tяmin edilmяlidir. Bu

Yaшayыш evlяrinin hяyяtlяrindя yanьыn avtomobillяrinя maneя olmamalыdыr

цчцn yaшayыш mяntяqяlяrindя yanьыn keчidlяri inшa olunur.

Yanьыn keчidi xцsusi texnikanыn yanьыnыn sюndцrцlmяsi цчцn maneяsiz, qыsa mцddяt яrzindя yanьыn yerinя yaxыnlaшmasыna imkan verяn iki tяrяfi aчыq olan yoldur. Иlk nюvbяdя yanьыn keчidinin hяr iki tяrяfi aчыq olmalыdыr. Цmumiyyяtlя, obyektlяrdя yanьыn keчidlяrinin parametrlяri ilя baьlы irяli sцrцlяn tяlяblяr 2.6-1 "Azяrbaycan Respublikasыnыn Dюvlяt Tikinti Normalarы"nda яksini tapmышdыr. Hяr hansы bir texniki normalar haqqыnda danышmazdan яvvяl, diqqяtimizi yanьыn keчidlяri vя ona bitiшik olan яrazilяrin istifadяsi ilя baьlы olan цmumi tюvsiyя vя mяhdudiyyяtlяrя yюnяldяk. Иlk юncя bu faktы qeyd etmяliyik ki, binalarыn hяyяtlяrindя чox vaxt avtomobillяrin park edilmяsinя yerlяr tяyin olunur. Bu gцn nяqliyyat vasitяlяrinin sayы hяdsiz чoxdur, onlarыn sahiblяri ilk gюrdцklяri boш yerdя avtomobillяrini bir gecяlik vя ya bir neчя gцnlцk saxlamaqdan чяkinmir, lakin bu zaman nяzяrя almыrlar ki, hяmin bu

qayda yanьыn keчidlяrinin yalnыz eninя deyil, hцndцrlцyцnя dя шamil olunur. Yanьыn keчidinin hцndцrlцyц 4,25 metrdяn az olmamalыdыr.

Bir qayda olaraq, nяqliyyat keчidlяrinin kяnarыndan mяrtяbяliyi 2-10 olan binalaradяk mяsafя 5-8 metr, 11 vя daha чox mяrtяbяli binalaradяk isя 8-10 metr qяbul edilmяlidir. Bu zonada hasar чяkilmяsinя, hava elektrik юtцrцcц xяtlяrinin yerlяшdirilmяsinя vя aьaclarыn sыra ilя яkilmяsinя yol verilmir.

Binalarыn giriш olmayan fasadlarы boyunca yanьыnsюndцrяn maшыnlarыn keчmяsi цчцn yararlы, maшыnlardan yer юrtцyцnя vя torpaьa dцшя bilяn yцk nяzяrя alыnmaqla eni 6 m olan zolaqlar nяzяrdя tutulmalыdыr.

Tяяssцf ki, bяzяn sakinlяr binalarin giriш yolunu kяnar maшыnlarыn daxil olmamasы цчцn dirяk basdыrmaqla mяhdudlaшdыraraq, hяm dя yanьыnsюndцrяn avtomobillяrin maneяsiz hяrяkяtinя яngяl tюrяdirlяr.

Unutmaq olmaz ki, yanьыnыn sюndцrцlmяsi цчцn hяr saniyя qiymяtlidir.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

ЕЛДАР РЯЪЯБ ОЬЛУ МУСТАФАЙЕВ Февралын 9-да Шяки Бялядиййясиня аьыр итки цз вермишдир. Бялядиййянин баш мцщасиби Мустафайев Елдар Ряъяб оьлу 67 йашында дцнйасыны дяйишмишдир. Елдар Ряъяб оьлу Мустафайев 1953-ъц ил октйабр айынын 8-дя Шяки шящяриндя анадан олмушдур.

1960-70-ъи иллярдя Шяки шящяри 11 сайлы мяктябдя орта тящсил алдыгдан сонра, Елдар Мустафайев Шяки Тикиш фабрикиндя тикишчи кими ямяк фяалиййятиня башламышдыр. Бир ил бурада ишлядикдян сонра, 1971-ъи илдя Азярбайъан Дювлят Университетинин механика-рийазиййат факцлтясиня дахил олмуш, 1976-ъы илдя щямин али мяктяби мцвяффягиййятля баша вуруб, механика ихтисасына йийялянмишдир. Али тящсил алдыгдан сонра о, 1976-ъы илдя Шяки Тцтцн-Ферментасийа Заводунда тящлцкясизлик техникасы цзря мцщяндис вязифясиня ишя дцзялмишдир вя бурада 2 ил ишлямишдир. 1978-87ъи иллярдя Шяки 2717 №-ли Автомобил Дястясиндя игтисадчы, 1987-99-ъу иллярдя щямин идарядя вя Шяки Сярнишиндашыма Шяки Сярнишин АТСЪ-дя ямяк щаггы цзря мцщяндис, 1999-

Azяrbaycanda dюvriyyяdя nя qяdяr naьd pul var? Юtяn il dюvriyyяdяdki naьd pul 1,9 milyard manat vя ya 25% artaraq ilin sonunda 9,5 milyard manata чatыb.

Mяrkяzi Bankыn Pul Siyasяti Иcmalыnda bildirilir ki, il яrzindя manatla pul bazasы 27.3% artmыш vя dюvrцn sonuna 12.2 mlrd. manat tяшkil etmiшdir. Pul bazasыnыn artыmыnda xalis xarici aktivlяrin payы 26.3%, xalis daxili aktivlяrin payы isя 73.7% tяшkil etmiшdir.

2014-ъц иллярдя Шяки "Шярг ширниййаты" АСЪ-дя баш мцщасиб вязифяляриндя чалышмышдыр.

2015-ъи илдя Шяки Бялядиййясиндя баш мцщасиб вязифясиня ишя гябул едилян Е.Мустафайев юмрцнцн сонуна гядяр 2020-ъи ил феврал айынын 9-дяк щямин вязифядя чалышмышдыр. Елдар Мустафайев ишлядийи бцтцн тяшкилатларда коллективин бюйцк щюрмятини газанмыш, юзцнцн билик вя баъарыьы, етик давранышы иля щямишя иш йолдашларына нцмуня олмушдур. О, щям дя нцмуняви аиля башчысы вя гайьыкеш бир оьул, ики гыз атасы иди. Чох тяяссцфляр олсун ки, аьыр хястялик иш йолдашымызы щяйатдан тез апарды.

№ 02 (184), Феврал 2020

Шяки ДЙП-дян валидейнляря МЦРАЪИЯТ: Yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя Azяrbaycan Respublikasыnыn Daxili Ишlяr Nazirliyi, Nazirliyin Baш Dюvlяt Yol Polisi Иdarяsi, elяcя dя yerlяrdяki mцvafiq qurumlar яmяli, tяшkilati vя profilaktiki tяdbirlяr hяyata keчirir. Gюrцlяn bu vя ya digяr tяdbirlяrя baxmayaraq avtomobil yollarыnda hяrяkяtin intensivliyi yцksяldikcя, yol-nяqliyyat hadisяlяrinin dя baш vermяsi labцddцr.

2019-cu il яrzindя, respublika яrazisindя baш verяn yol-nяqliyyat hadisяlяrinin 43.6%-ni piyadalarыn vurulmasы tяшkil edib.

Respublika цzrя qeydя alыnmыш yol-nяqliyyat hadisяlяri nяticяsindя 57 uшaq vя yeniyetmя hяlak olub, 170 nяfяr xяsarяt alыb.

71 yol-nяqliyyat hadisяsi isя mяhz piyadanыn yol hяrяkяti qaydasыnы pozmasы sяbяbindяn baш verib.

onlarda indidяn yol hяrяkяti qaydalarыnыn юyrяnilmяsinя hяvяs vя maraьыn artыrыlmasы, kцчя, yol, sяki, piyada keчidi, svetofor vя digяr anlayышlarыn юyrяdilmяsi mяqsяdi ilя 5 mяktяbяqяdяr tяhsil mцяssisяsindя maariflяndirmя tяdbirlяri keчirilmiшdir.

2019-cu il яrzindя, Шяki Шяhяr-Rayon Polis Шюbяsinin Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin xidmяti яrazisindя baш vermiш 20 yol-nяqliyyat hadisяsindяn 5-i (25%)

Bundan da belя qяnaяtя gяlmяk olar ki, piyadalar yol hяrяkяti qaydalarыnы lazыmi sяviyyяdя bilmirlяr vя onlara яmяl etmirlяr. Ona gюrя dя, piyadalarыn intizamыnыn artыrыlmasы, habelя цmumtяhsil mяktяblяrindя шagirdlяrя tяhlцkяsiz davranыш vяrdiшlяrinin aшыlanmasы vя tяdris prosesinin effektliyinin yцksяldilmяsinя dюvlяt yol polisinin kюmяyinin artыrыlmasы mяqsяdi ilя tяhsil mцяssisяlяrindя maariflяndirmя tяdbirlяrinin aparыlmasыna ehtiyac vardыr. 2019-cu il яrzindя, tяrяfimizdяn 56 tяhsil mцяssisяsindя maariflяndirici tяdbir keчirilmiшdir. Bundan baшqa, uшaqlar gяlяcяkdя kцчя hяrяkяti qaydalarыnы daha rahat vя asan шяkildя mяnimsяsinlяr deyя,

piyadanыn vurulmasы ilя nяticяlяnяn yol-nяqliyyat hadisяlяri olmuшdur ki, nяticяdя 1 piyada hяlak olmuш, 4 piyada isя yaralanmышdыr. Hяmin hadisяlяrin 1-i azyaшlыlarыn iшtirakы ilя baш verяn yol-nяqliyyat hadisяsi olmuшdur. 1 azyaшlы (12 yaшlы uшaq) xяsarяt almышdыr. Lakin, tяhsil mцяssisяlяrindя tяrяfimizdяn aparыlmыш profilaktiki tяdbirlяr юz mцsbяt nяticяsini vermiш, piyadalarыn iшtirakы ilя baш vermiш 5 yol-nяqliyyat hadisяsinin heч biri piyadanыn yol hяrяkяti qaydasыnы pozmasы sяbяbindяn baш vermяmiшdir.

Lakin, azyaшlыlarыn iшtirakы ilя baш verяn yolnяqliyyat hadisяsi zamanы, valideyn (qяyyum) mяsuliyyяtsizliyinin olmasы mцяy-

yяn edilmiшdir.

Яziz valideynlяr!

Tюvsiyyя edirik ki, uшaqlarы nяzarяtsiz kцчя vя yollara buraxmayыn, mяktяblяrя gюndяrmяyin.

Azyaшlы uшaqlarыn, xцsusilя Ы-V sinif шagirdlяrinin mяktяbя aparыlmasы vя dяrsdяn sonra mяktяbdяn gюtцrцlmяsi ancaq valideyn-

Шяки Бялядиййясинин коллективи Елдар Мустафайевин аилясиня, йахынларына вя танышларына дярин щцзнля баш саьлыьы верир, онлара сябр диляйир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

2019-cu ildя manatla geniш pul kцtlяsi 24.5% artmыш vя dюvrцn sonuna 18.2 mlrd. manat tяшkil etmiшdir. Иl яrzindя naьd pul kцtlяsi 25%, hцquqi шяxslяrin manatla depozitlяri 18.4%, fiziki шяxslяrin manatla яmanяtlяri isя 31.5% artыб. Иl яrzindя geniш mяnada pul kцtlяsinin tяrkibinя daxil olan manatla tяlяb olunanadяk яmanяt vя depozitlяr 26.2%, mцddяtli яmanяt vя depozitlяr isя 19.9% artыб.

2019-cu ildя geniш pul kцtlяsi 20% artmыш vя dюvrцn sonuna 28.9 mlrd. manat tяшkil etmiшdir.

2019-cu ildя bank depozitlяrinin dollarlaшma sяviyyяsindя azalma meyili davam etmiшdir. Belя ki, il яrzindя milli valyutada яmanяt vя depozitlяr 24.1%, xarici valyutada isя 12.9% artmышdыr.

Fins.az

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Орабан кянд сакини Бабайев Йамян Мювлцд оьлунун адына верилмиш 0,5244 ща торпаг сащясинин Щцгугларын Дювлят гейдиййаты щаггында дашынмаз ямлакын Дювлят рейестриндян Чыхарыш (Серийа РХ № 1231189) вя Торпаг сащясинин планы вя юлчцсц (А№ 245857) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, Б.Ш.Мяммядов кцчяси, 2/13 сайлы евин Саламов Рагиф Фейзулла оьлунун вя Саламов Ряшад Фейзулла оьлунун адларына верилмиш Гейдиййат вясигяси (№ 4695/4977) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

lяr (bюyцklяr) tяrяfindяn hяyata keчirilmяlidir.

Valideynlяr юzlяri dя, qaydalara яmяl etmяlidirlяr.

Uшaьы юtцrяn valideynlяr uшaьыn яlindяn tutmalы, sяkilяrlя hяrяkяt etmяli, sяki yoxdursa kцчяnin tam kяnarы ilя, yollarda isя ehtiyat hissя ilя hяrяkяt etmяlidirlяr. Юtцrmя vaxtы uшaqlar valideynlяrin nяqliyyat axыnы olmayan tяrяfdя olmaqla яlindяn tutmalыdыrlar.

Bu qaydalara яmяl etsяniz, юz uшaqlarыnыzы avtomobil qяzalarыndan qorumuш olarsыnыz.

Tural NИФТАЛЫЙЕВ,

Шяki ШRPШ-nin DYPB-nin тяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru, polis baш leytenantы

Шяки району, Орабан кянд сакини, 01 май 1994-ъц ил тявяллцдлц Абдуращманов Шящрийар Адил оьлунун адына верилмиш Щярби билет итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, 13-ъц район, Киров кцч. далан 9, ев 6 цнванда (Щазырда Сарыторпаг кцч., ев 7) йерляшян евин Щясянов Ниймят Щцсейнбала оьлунун адына верилмиш Шящяр дахилиндя олан торпагдан истифадя етмяк ихтийары цчцн Торпаг гейди (№ 1113/786) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, Баьбанлар кцчяси, ев 59А, мянзил 26 цнванда йашайан Чапуги Шащин Камил оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 02 (184), Феврал 2020

Бу йахында Фаъебоок сосиал шябякясиндя Москвада йашайыб-ишляйян вя яслян Минэячевирдян олан Илгар адлы бир сойдашымызын доьма Шякимизя щяср етдийи бир шеир гаршыма чыхды. Онун сящифяси иля таныш олдугда, бу ил анадан олмасынын 100 иллик йубилейини гейд етдийимиз яфсаняви гящряман Ящмядиййя Ъябрайылов щаггында да бир мараглы кичик щекайяси диггятими ъялб етди. Щяр ики ясяря эюря мцяллифя тяшяккцр едирям. Цмидварам ки, Илгар Илгар бяйин гялямя алдыглары гязетимизин охуъуларынын да бюйцк ГУБАДЗАДЯ - мараьына сябяб олаъаг.

Мурад НЯБИБЯЙОВ

МИНЭЯЧЕВИР

ШЯKИ Шяkinin sцfrяsinin var xцsusi ab-havasы, Pitisi, bamiyяsi, kюzdя quzu qovurmasы, Dadыyla ad чыxarыb Яlияhmяdin paxlavasы.

Bюlя bilsяydim яgяr, цrяyimi mяn ikiyя, Yarыsыn verяrdim yarыma, o biri yarыsыn Шяkiyя.

Qonaq get sяn Шяkiyя, qыzmar olan bir yay ayы, "Yoxdur cяnnяt" - deyяrsяn, - "bircя Шяkidяn savayы", Qыzыl цzцkdя olan brilliantdыr Xan Sarayы.

Bюlя bilsяydim, яgяr, цrяyimi mяn ikiyя, Yarыsыn verяrdim yarыma, o biri yarыsыn Шяkiyя. Шяkiyя qonaq gedяn hяr adam bundan halыdыr, Шяkiyя bяzяk verяn bir yeri dя Marxalыdыr, Шяki gюzяl simadыr, Marxal gюzяlin xalыdыr.

Bюlя bilsяydim яgяr, цrяyimi mяn ikiyя, Yarыsыn verяrdim yarыma, o biri yarыsыn Шяkiyя.

Шяkinin bamяzя insanlarы haqda nя deyim?..

Nя qяdяr geydirsяn dя o lяhcяyя baшqa geyim, Yenя dя dяyiшmяyir - "Haindi, sяяn cюzоо yИyim!"

Bюlя bisяydim яgяr, цrяyimi mяn ikiyя, Yarыsыn verяrdim yarыma, o biri yarыsыn Шяkiyя. Шяkinin dayaьы olan vardыr qяdim bir qalasы, Kюnцlцn "шikяstя"si var, belя canlar alasы, Vicdan abidяsi olub Чingizin o kamerasы.

Bюlя bilsяydim яgяr, цrяyimi mяn ikiyя, Yarыsыn verяrdim yarыma, o biri yarыsыn Шяkiyя. Шяkinin чох az olur mяrdlяrя quyu qazanы, Bяxtiyarыn elidir, yazan demir hяr yazanы, Шяkinin var qяhrяman Яhmяdiyyя partizanы.

Bюlя bilsяydim яgяr цrяyimi mяn ikiyя, Yarыsыn verяrdim yarыma, o biri yarыsыn Шяkiyя.

Saydыqca qurtaran deyil, чatmaz gцnlяrim, ilim, Шяkinin gюzяlliyin sanadыqca sayar dilim.

Sinif rяhbяrim olub Шяkili Veysяl mцяllimim.

Bюlя bilsяydi Иlqar цrяyini tяn ikiyя, Yarыsыn verяrdi yarыna, o biri yarыsыn Шяkiyя.

* * *

Тясадцф, йохса?..

Bu gцn maraqlы bir hadisя oldu. Son iki ayda, Fransa qяhrяmanы olmuш hяmyerlimiz Яhmяdiyyя Cяbrayыlov (Armad Miшel) barяdя olan, hяmiшя яlimin altыnda saxladыьыm videosцjeti nюvbяti sяrniшinimя gюstяrmяk niyyяti ilя maшыnda arxa oturacaqda яylяшib яlindяki telefonda diqqяtlя nяyi isя oxuyan 28-30 yaшlarыnda olan xanыma dedim: - Mяnя bir video gюndяriblяr. Hяddindяn artыq maraqlы bir taledяn sюhbяt aчыr. Olduqca nadir bir adamыn hяyatыn hansы sыnaqlarыndan keчmяsindяn bяhs edяn bu videoparчadan sonra hяlя bir nяfяr dя olsun biganя fikirli, mat qalmamыш adam gюrmяmiшяm. Иstяyirsiniz, gюstяrim, baxыn?

Qыz gцlцmsцndц: - O video nя qяdяr vaxt чяkir?

- On dяqiqя.

Qыz gцnahkarcasыna mяnя baxыb dedi: - Baьышlayыn, mяnim чox mюtяbяr bir mяrasimdя чыxышыm olacaq. Mяn ona hazыrlaшыram. Яgяr incimяsяydiniz, mяni цzцrlц sayardыnыz, mяn hazыrlaшardыm.

- Яlbяttя! Яlbяttя! Yox, siz mяni baьышlayыn!

Mяn sadяcя yolu qыsaltmaq цчцn tяklif etdim.

- Hя. Siz mяni яylяndirmяk niyyяtiylя tяklif etdiniz ki, darыxmayыm? - deyя qadыn gцlцmsяdi.

- Bяli. Adяtяn yol uzun olanda sяrniшin darыxdыьыndan bilmir neylяsin. Dikir gюzlяrini telefona vя artыq on dяfя baxdыьы bir шeyя on birinci dяfя dя baxыr.

Mяn isя яminяm ki, mяnim tяklif etdiyim sцjet onun hяyat mюvqeyini dяyiшmяsя dя, яn azы hяyata vя insanlara baxышыnы kюklц surяtdя dяyiшяcяk.

- Siz mяni lap sirli bir alяmя saldыnыz. Bilmяk olarmы ki, o sцjet kimin barяdяdir vя o adam nя ilя mяшьuldur?

- Иlk baxышdan elя dя hamыdan seчilmяyяn bir peшя sahibindяn. Balaca bir Azяrbaycan kяndinin aqronomunun hяyatыndandыr. (Gцzgцdяn qыzыn gюzlяrindяki maraьыn яmяlli baшlы sюndцyц aydыn gюrцndц...) Hяlя aqronom vяzifяsinя onu neчя il чoban iшlяyяndяn sonra layiq gюrцblяr, - deyib davam etdim.

Qыz tяvazюkarlыqla gцlцmsцnяrяk: - Onun elя яn bюyцk tutduьu pillя aqronom olubsa onda yяqin ki, onun hяyatыnda olan bцtцn maraq elя o kяnd чяrчivяsindя olmuш olar.

- Yox. Olmaьыna o, aqronomdan yuxarы pillяyя qalxmayыb. Hяyatыnы da elя o vяzifяdя baшa vurub. Amma, bu adam bir dяfя Xruшшovu, bir dяfя Brejnevi, dяfяlяrlя Шarl de Qollu onun barяdя maraqlanыb, onunla gюrцшmяyя mяcbur edя bilib.

(Qыzыn gюzlяri az qala gцzgцdяn чыxыb yanыma gяlя bilяcяk qяdяr bюyцdц.)

- Necя?! Шarl de Qollu???!!!

- Hя. Hяlя bяlkя o, lap Hitleri dя maraqlandыrыb. Amma bu barяdя mяlumatыm yoxdur.

- Mяn videoya baxmamышam, amma mяni artыq mat qoydunuz. O necя nail olub ki, bu rяhbяrlяr onunla belя maraqlanыblar?

- O adam Fransaнын Milli Qяhrяmanыdыr.

Fransa dюvlяtinin цч яn yцksяk ordeninя sahib olub.

Mцharibя illяrindя Fransada partizanlыq edib. O qяdяr gцclц kяшfiyyatчы olub ki, sяkkiz ay almanlarыn iшьal etdiyi Albi шяhяrindя iшьalчы rejimin tяyin etdiyi komendant iшlяyib. Tяyinatdan bir hяftя sonra partizanlarla яlaqя yaradыb, almanlara divan tutub.

Qыzыn mяnя baxan gюzlяri artыq юzlяri nя isя bir sirr aчыrmыш kimi gцzgцdяn mяnя dikildi: - Bu heч dя elя-belя deyil.

Bu qeyri adi bir gюrцшdцr.

- Baьышlayыn, baшa dцшmяdim. Nяyi nяzяrdя tutursuЯщмядиййя Ъябрайылов nuz?

- Mяnim sizinlя gюrцшmяyimi. Siz heч bilirsiniz, mяn nяyя hazыrlaшыram?

- Яlbяttя yox. Nяyя?

- Mяn Fransadan gяlяcяk qonaqlarыn qarшыsыnda nitq sюylяmяliyяm.

- Doьrudaan?!

Bu dяfя yяqin ki, qыz mяnim gюzlяrimin dairяsindяn чыxmaьыnыn шahidi oldu: - Bяli! Ay Allah, necя dя maraqlы bir yol sюhbяtimiz oldu.

- Bяli. Яgяr siz onun barяsindя elя o fransыzlara dанышсаныз, gюrцn nя qяdяr daha mцvяffяqiyyяtli bir чыxышыnыz алынаъаг. Axы Шarl de Qoll boyda шяxsiyyяt hяr adam barяdя demяz ki, "Мяnim Sovet Иttifaqыna sяfяrimin шяrtlяrindяn biri dя budur ki, mяni qarшыlayanlarыn iчindя mяnim dostum vя silahdaшыm Armad Miшel dя olsun!" Amma, heyf... yяqin ki, zibilя qalmыш reqlament buna yol vermяz.

- O elя deyib?!

- O elя deyib bir yana, bцtцn SSRИ daxili vя mяxfi strukturlar dяyib bir-birinя onu axtarыblar. Axы onun яsil adы Armad Miшel olmayыb. Nяhayяt ki, tяsadцf nяticяsindя tapыblar.

- Ay amaaan... Nя qяdяr maraqlыdыr... tяяssцf ki, siz dцz deyirsiniz. Reqlament yol vermяyяcяk.

Amma, axы sonra mяn onlarla qeyri rяsmi sюhbяt edяndя bu barяdя deyя bilяrяm.

- Hя. Deyin. Kim bilir, bяlkя dя onlarыn hansыnыnsa atasы da onunla birlikdя vuruшub.

- Siz zяhmяt olmasa mяnя mяlumat verin ki, mяn o sцjeti tapыm.

Mяn bir kaьыz parчasыnыn цstцnя "Armad Miшel" yazыb qыza verdim. Чox isti mцnasibяtlя bir birimizя uьurlar arzulayыb ayrыldыq.

Moskva, 19 феврал 2019.

сящ. 11

Яфсаняви гящряман ПОЕМА

Илк дяфя дяръ олунур.

Fransa Mцqavimяt Hяrяkatыnыn iшtirakчыsы, Fransanыn Milli Qяhrяmanы (lяqяbi: Armed Miшel, Xarqo) Ящмяdiyyя Cяbrayыlovun яziz xatirяsinя. ЫЫ щисся

Заур ИЛЩАМОЬЛУ

(Яввяли ютян сайларымызда) Bюyцk яmяllяrin haqq yoludur o, Яsl qяhrяmanlыq simvoludur o.

Hяlя operasы necя gюzяlmiш Яsяr bцtцnlцklя xoшuma gяlmiш.

Gцnlяrlя baxsam da doymazdыm yяqin.

Bюyцk bяstяkarы sizin юlkяnin El qяhrяmanыnы notlara sarmыш. Иlahi, nя bюyцk bir bяstяkarmыш.

Adыnы bilirsяn.

- Dahi Цzeyir.

Onun цrяk sяsi nяьmяlяr deyir.

O dahi doьulmuш, anadan dahi Шяrqdя ilk opera yaradan dahi.

- Doьrudur, haqlыsan, mяn dя hяmin gцn Яsяrin яslini istяmяk цчцn.

Ona yaxыnlaшdыm, dedim fikrimi, Sюzцndяn dюnmяdi o sяnin kimi.

Nя qяdяr desяm dя hey dюnя-dюnя, Bяstяkar яsяri vermяdi mяnя.

Москва, Кремл Haqlыydы яlbяttя, dahi Цzeyir Bu iшi dяrindяn dцшцnяndя bir, Onun zяhmяtidir o gюzяl яsяr.

Kim юz zяhmяtini юzgяyя verяr? Чox шeylяr bilirяm mяn sizin haqda, Hяtta Moskvada hяmin paytaxtda Gюzяl Kreml dя sizindir sizin, O bir bяhrяsidir zяhmяtinizin. Яliш Kяrяmlidir onun memarы Яsяr o ustanыn bir yadigarы.

Hяя, яziz qardaшыm, sяn de gюrцm bir Getmяk barяsindя qяrarыn nяdir?

-Yox, dяyяrli dostum olma цmidvar Qarшыmda o qяdяr planlarыm var.

Gюrяcяk iшlяrim qalыbdыr hяlя, Cяm edя bilsяydim onlarы яlя, Gцnцm yцngцllяшяr bir az da olsa.

- Ehh, iшdяn danышma iшlяrя qalsa, Azalan шey deyil, artыr яksinя - Yurdumчцn hяr шeyя gяrяcяm sinя.

Bizlяr bu vяtяnчцn sяy gюstяrmяsяk, Bir vяtяndaш kimi dяyяr vermяsяk, Vяtяnin sabahы zцlmяtя dюnяr Bu Odlar yurdunun alovu sюnяr.

- Yaxшы nя deyirяm ixtiyar sяnin, Belя ki, яzizdir sяnя vяtяnin, O zaman qal burda sonuna qяdяr.

Nяdяsя чяtinlik olarsa яgяr, Yenя dя dost kimi yanыndayam mяn.

- Яhsяn, яziz dostum, qяlbinя яhsяn!

- Cяnablar Brejnev sizi gюzlяyir: Ziyafяt hazыrdыr, gяlsinlяr-deyir. (Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

№ 02 (184), Феврал 2020

АЗЯРБАЙЪАН ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ ЪЦМЩУРИЙЙЯТИ -- 100 100 АЗЯРБАЙЪАН

M.Я.Rяsulzadя vя Шяki ziyalыlarы Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайымызда) Bu mяlumatыn gerчяklikdяn xяbяr verdiyini, Ялиаббас Qяdimovun яksinqilabчы olduьunu sцbuta yetirmяk цчцn XDИK DTИ Шяki шяhяr шюbяsi 4cц bюlmяsi яmяliyyat mцvяkkilinin kюmяkчisi, DT чavuшu Xasayevin 4 fevral 1937-ci ildя dindirdiyi Mяhяmmяdiyя Иbrahim oьlu Яfяndiyevin verdiyi ifadя dя tяsdiq edir. O, ifadяsindя bunlarы sюylяmiшdir: "1919cu ildя Шяkidя ibtidai mяktяbdя mцяllim iшlяdiyim zaman Mцsavat Partiyasыnыn baшчыsы M.Я.Rяsulzadя Шяkiyя gяldi. Шяkidя mцsavatыn юzяyini yaratdыlar vя (Rяsulzadя) hяmin юzяyin baшчыlarы olaraq Xяlifяzadя Mяhяmmяdяlini, Qяdimov Abbasы vя Mustafayev Veysяli tяyin etdi.

Onlar da шяkililяri юz tяrяflяrinя, yяni Mцsavatыn юzяyinя cяlb etmяyя baшladыlar vя bu adamlarы cяlb etdilяr: 1. Kiш kяndindяn Яfяndiyev Hяmid - indi Kiш kяndindя mцяllim iшlяyir.

2. Яlizadя Zahid Иbrahim oьlu - Шяkidя Kяnd Tяsяrrцfatы Texnikumunda mцяllim iшlяyir.

3. Яfяndiyev Hяsяn Яhmяd oьlu - indi Шяki pedaqoji texnikumunda mцяllim iшlяyir.

4. Kiш kяndindяn Qarayev Hцseyn - indi Шяkidя 5 saylы mяktяbin direktoru iшlяyir.

Yaxшы xatыrlayыram Xяlifяzadя Mяhяmmяdяli vя Mustafayev Veysяl o zaman Шяki шяhяr mяktяbindя mцяllim iшlяyir vя mцsavatыn bцtцn tяskilatы iшlяrini bu mяktяdя aparыrdыlar.

1920-ci ildя Azяrbaycanda aprel чevriliшindяn sonra Mustafayev Veysяl vя Xяlifяzadя Mяhяmmяdяli tutulmaqdan qorxaraq Daьыstana qaчdыlar, bir azdan yenя Шяkiyя dюndцlяr. Шяkiyя qayыdan kimi onlarы hяbs etdilяr, bir neчя ay keчяndяn sonra zindandan buraxdыlar.

Mustafayev Veysяl Azяrbaycan Pedaqoji Иnstitutunda iшlяyir.

Xяlifяzadя Mяhяmmяdяli dя Bakыdadыr vя mцяllimdir, hansы mяktяbdя olduьunu bilmirяm, ancaq qalada (Ичяriшяhяrdя) yaшayыr.

Qяdimov 1934-cц ildя Qubada hяkim iшlяyirdi, indi harada olduьunu bilmirяm." Шяkidя Mцsavat Partiyasыnыn quruluш tarixi haqqыnda bu qiymяtli bilgiyя gюrя Mяhяmmяdiyя Яfяndiyevя indi minnяtdar olmalыyiq. Gюrцndцyц kimi, o yalnыz faktlarы sadalayыb vя adыnы чяkdiyi kiшilяrя zяrяr yetirя bilяcяk siyasi qiymяt vermяkdяn yayыnыb.

Mяhяmmяdiyя Иbrahim oьlunun шahid kimi verdiyi ifa-

qilabы tяшviqata gюrя ittiham olunub.

Cяzasыnы чяkdikdяn sonra sovet hakimiyyяti ilя mцbarizя mюvqeyindя qalmaqda davam edib vя 1930-cu ildя Шяkidя яksinqilabы цnsцrlяrlя яlaqяni bяrpa edib, Sovet hakimiyyяtinя qarшы silahlы чыxышыn hazыrlanmasыnda iшtirak edib. Bu mяqsяdlя fяal mцsavatчыlar Qiyasbяyova vя Aьayev ilя яlaqяsini bяrpa edib, onlarыn vasitяsiylя Иrandakы mцhacir mцsavatчыlarla яlaqя qurub. Шяkidя цsyan yatыrыldыqdan sonra Qubaya kючцb, orada 1935-1936-cы illяrdя яtrafыna яksinqilabi millяtчi ruhlu mцяl-

Mяdinя xanыm Qыyasbяyova dяdя adы чяkilяn hяkim Яliabbas Qяdimovun istintaqыныn bitmяsi haqqыnda mцstяntiq Mяmmяdov 8 sentyabr 1937-ci ildя protokol tяrtib edib. Bu protokola яsasяn 23 sentyabr 1937-ci ildя Az.SSР хalq daxili iшlяr komissarы, 3-cц dяrяcяli dюvlяt tяhlцkяsizliyi komissarы Sumbatovun tяstiq etdiyi ittihamnamя hazыrlanыb.

Burada Я.Qяdimovun "cinayяtlяri" belя sadalanыr: 1927-ci ildя яksinqilabы millяtчi, mцsavatчы "Tцrk mцhibbi" tяшkilatыnы yaratmaq цstцndя hяbs olunduьu zaman istintaqdan bu tяшkilatыn mюvcudluьunu gizlяdib, yalnыz яksin-

50 yaшlы Яliabbas Яli oьlu Qяdimov haqqыnda qяrar чыxarыb: "Gцllяlяmяli Яmlakыnы mцsadirя etmяli." Hюkm 28 sentyabr 1937-ci ildя gecя saat 1:25 dяqiqяdя yerinя yetirilib. Onunla яlbir fяaliyyяtdя gцnahlandыrыlan 45 yaшlы Mяdinя xanыm Mehdi qыzы Qыyasbяyova da hяmin anda gцllяlяnib.

10 avqust 1956-cы ildя Azяrbaycan SSR prokuroru A.S.Babayev Я.Qяdimov vя M.Qiyasbяyovaya qarшы 1937ci ildя irяli sцrцlяn ittihamlarыn sцbut edilmяdiyini яsas gяtirяrяk Azяrbaycan SSR Ali Mяhkяmяsinin Cinayяt iшlяri цzrя Mяhkяmя Kollegiyasыna

Яliabbas Qяdimov

limlяri toplayыb, яksinqilabi mцsavatчы qrup vя цsyanчы kadrlar hazыrlayыb ki, mцharibя olarsa sovet hakimiyyяtinя qarшы silahlы цsyan etsinlяr.

Belяliklя Я.Qяdimiov Azяrbaycan SSR Cinayяt Mяcяllяsinin 72 vя 73-cц maddяlяriylя ittaham olunub. Ancaq Azяrbaycan SSR XDИK Цчlцyцnцn 26 sentyabr 1937-ci il tarixli yыьыncaьыnыn 18 saylы protokolundan чыxarышlara baxanda yeni bir ittiham da oxuyuruq: "Silahlы цsyan hazыrlamaq yolu ilя sovet hakimiyyяtinin devirmяk mюvqeyindя durub, yekin mцsavatчыdыr." Цчlцk hяmin iclasda

onlara bяraяt verilmяsini xahiш edib. Bu mцraciяtdяn az sonra Яliabbas Qяdimov vя Mяdinя Qiyasbяyova 1937-ci il repressiyasыnыn digяr qurbanlarы kimi rяsmяn tяmizя чыxarыlыb.

Mяhяmmяdiyя Иbrahimovun ifadяsinя adы dцшяn digяr mцsavatчы Mяhяmmяdяli Xяlifяzadя o zaman Mцsavatыn Шяki юzяyinin sяdri vяzifяsinя seчilib. Tцrkiyяdя tяhsil almasы onun dцnyagюrцшцnя яhяmiyyяtli dяrяcяdя tяsir etmiшdir. O, Шяkinin Kцngцt, Zяyzid, Gюynцk kяndlяrini gяzib, mцsavat ideyalarыnы tяbliь edir, bu partiyanыn guya bяylяrin, varlыlarыn partiyasы olmasы haqqыnda

yayыlan xяbяrlяrin yanlыш olduьunu, xalqыn bцtцn zцmrяlяrinin mяnafeyini ifadя etdiyini, tяsanцdц yяni milli birliyi tяmin etmяyя can atdыьыnы tяkidlя izah edirdi. "Tцrk millяtindяnяm, Иslam цmmяtindяnяm, qяrb mяdяniyyяtindяnяm" kяlamы onun dilinin яzbяri idi.

Milli hюkumяt on birinci qыrmыzы ordunun sцngцlяriylя sцquta uьradыqdan sonra M.Xяlifяzadя юzцnц cяmiyyяtdяn tяcrid edib, bir nюv qaчaq hяyatы keчirir. 1925-ci ildя hяbs olunur.

Yцksяk intellekt sahibi olmasы, bir neчя dili, o sыradan rus dilini mцkяmmяl sяviyyяdя bilыmяsi Mяhяmmяdяli mцяllimi xilas edir. Bir mцddяt maarif Komisсarlыьыnda чalышыb daha sonra Sяnaye (Neft-kimya) instutunda pedaqoji fяaliyyяtini davam -etdirib. Mяhяmmяdяli mцяllim юmrцnцn sonuna kimi, daha dяqiq ifadя etsяk, 1959-cu ilяdяk hяmin institutda rus dili kafedrasыnыn mцdiri vяzifяsindы чalышmышdыr.

Bu mяqalяdя яksini tapan чeшidli faktоlogiya юrnяklяri tяsdiq edir ki, M.Я.Rяsulzadя Azяrbaycanыn mцxtяlif bюlgяlяrindя, o sыradan Шяkidя yalnыz milli шцura yiyяlяnmiш vicdanыn pычыltыsыnы юzцnя bяlяdчi seчmiш, hяyatыn eniшli-yoxuшlu yollarыnda hansы чяtinliklяrlя цzlяшmяsinя baxmayaraq vяtяn, xalq vя юz шяxsiyyяti qarшыsыnda daшыdыьы mяsuliyyяt hissini unutmamыш insanlara xцsusi юnяm vermiшdir. Юndяr yaxшы bilirdi ki, vяtяnя, xalqa цz verяn bяlalarы yalnыz belя insanlarыn sayяsindя юnlяmяk mцmkцndцr.

***

Яdяbiyyat: 1. M.Я.Rяsulzadя яsяrlяri, ЫЫЫ cild (1915-1916) ikinci nяшri, Bakы, "Elm", 2012.

2. H.Manaflы “Шяki цsyanы”, Bakы, "Uni Print", 2010.

3. M.Я.Rяsulzadя яsяrlяri, ЫЫ cild (1903-1909), ikinci nяшrи, Bakы, "Tяhsil", 2014.

4. M.Я.Rяsulzadя яsяrlяri, Ы cild (1903-1909), ikinci nяшri, Bakы, "Tяhsil", 2014.

5. Я.Tahirzadя, “Mustafa bяy Яlibяyov шяxsiyyяti sяnяdlяrin gцzgцsцndя”, "525-ci qяzet", 17 fevral 2017-ci il.

8. Я.Tahirzadя, H.Manaflы, “Unutdurulmuш azmаn - Яliabbas Qяdimov”, Bakы; "Apostroft", 2012.

9. H.Manaflы “Шяki цsyanы”, Bakы; " Zaman " 2004.

Zibilxanalarыn, kol-kosun yandыrыlmasыnыn qarшыsы alыnmalыdыr!

Fюvqяladя Hallar Nazirliyinin "112" qaynar xяttinя hardasa zibilliklяrin, kol-kosun yanmasы ilя baьlы hяr gцn mяlumat daxil olur. Yaшayыш evlяrindя, iri ticarяt mцяssisяlяrindя, zavodlarda vя digяr bюyцk obyektlяrdя baш verяn yanьыnlar insanlarы hяyяcanlandыrdыьы halda, zibilliklяrin, kol-kosun yanmasы чoxlarыna яhяmiyyяtsiz gюrцnцr. Яslindя isя hяr bir yanьыn fюvqяladя hadisяdir. Yanьыnыn bюyцyц, kiчiyi yoxdur. Чцnki чox vaxt bюyцk yanьыnlar kiчik yanьыnlardan tюrяyir. Яgяr yol kяnarыnda kol-kos yanaraq me-

шяyя keчirsя vя yцzlяrlя hektar meшя sahяsi mяhv olursa, yaxud biчilmiш, mяhsulu yыьыlmыш taxыl sahяsi yandыrыlыrsa vя bu yanьыn ot tayasыna, evя keчirsя vя ekologiyaya ziyan dяyirsя, buna яhяmiyyяtsiz yanьыn demяk olmaz.

Fюvqяladя Hallar Nazirliyindя "112" qaynar xяttinя daxil olan hяr bir mяlumata, o cцmlяdяn yanьыn hadisяsinя fюvqяladя hadisя kimi чox юnяm verilir. Yanьыn haqqыnda mяlumat daxыl olan kimi dяrhal Dюvlяt Yanьыndan Mцhafizя Xidmяtinin hadisяyя яn yaxыn mяsafяdя yerlяшяn yanьыn hissяsi mяlumatlandыrыlыr. Hяyяcan siqnalыnы

hяr saniyя hazыr vяziyyяtdя gюzlяyяn яmяkdaшlar heч bir dяqiqя keчmяmiш hadisя yerinя yollanыrlar. Yanьыnыn hяcmi kiчik olsa da vaxt itirilir, яmяk, yanacaq sяrf olunur, dюvlяt vяsaiti xяrclяnir. Biz hяlя hяr yanьыndan sonra yanьыn avtomobilinin yenidяn su ilя doldurulmasыnы, yuyulub tяmizlяnmяsini, yanьыn шlanqlarыnыn qurudulmasыna sяrf olunan yanьыnsюndцrяn яmяyini demirik. Axы onlar bu enerjini, яmяyi insanlarыn sяhlяnkarlыьы, bяzяn dя qяsdяn yandыrdыьы zibilliklяrin, qurumuш kol-kosun, biчilmiш taxыl sahяlяrinin sюndцrцlmяsinя deyil, digяr baш verяn yanьыnlarыn sюndцrцlmяsinя sяrf

edя bilяrlяr.

Gюrцndцyц kimi mяiшяt tullantыlarыnыn, qurumuш kol-kosun, biчilmiш taxыl sahяlяrinin yandыrыlmasы yolverilmяzdir vя bu kimi yanьыnlar ya onun tюrяdяcяyi fяsadlarы bilmяmяzlikdяn, yaxud da bilяrяkdяn tюrяdilir. Яkin sahяlяrinin yandыrыlmasы, hяmчinin nяticя etibarы ilя kяnd tяsяrrцfatыna yararlы torpaq sahяlяrinin цst mцnbit qatыnыn korlanmasыna, яkin yerlяrindя torpaqlarыn qida maddяlяri balansыnыn pozulmasыna gяtirir. Hяmчinin, яkin sahяlяrinin, qurumuш kol-kosun yandыrыlmasы yaxыnlыqda yerlяшяn digяr sahяlяrdя, yaшayыш mяntяqяlя-

rindя vя meшя яrazilяrindя yanьыn tяhlцkяsi yaratmaqla yanaшы, mцhяndis kommunikasiya sistemlяrinin sыradan чыxmasыna sяbяb olur. O cцmlяdяn mazut gюlmячяlяrinin dя yandыrыlmasы ekologiyanыn чirklяnmяsinя, insanlarыn saьlamlыьыna tяsir edir.

Odur ki, яhali vя yerli юzцnцidarяetmя orqanlarы arasыnda bu istiqamяtdя mцtяmadi qaydada maariflяndirmя vя tяbliьat iшlяrinin aparыlmalы, bu cцr yanьыnlarыn qarшыsы alыnmalыdыr.

FHN DYNX Yanьыna Qarшы Tяbliьat Шюbяsi

№ 02 (184), Феврал 2020 Вагиф АСЛАН,

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi (Яввяли ютян сайларымызда) Шяxsiyyяtinя "protestantlara zяngчalanlыq edяr" шяklindя yanaшыldыьыna gюrя Tofiq Fikrяt dя юz nюvbяsindя "Molla Sыrat, yaxud "Tarixi-qяdim"я zeyl (яlavя)" adlы шeirini yazыr: Mяn ki, цч-beш pula acgюzlцkdяn Protestantlara zanqoчluq edяn Шairяm... Minbяri zinяtlяyяrяk Иslamы, dinini tяbliь edяrяk Yaшayan kюrpц sыrat mollasыna Ehtiram ilя durub doьrusuna, Bitяrяddцd deyirяm: - Zanqoчluq Lцtfцnя, vяsfinя layiq olduq.

Lakin aldanma, yavaш, ay mollam!

Mяnя dя doьma olubdur islam.

(M.Sultanovun iшlяmяsindя. Bax. Tofiq Fikrяt.

Seчilmiш яsяrlяri. Sяh.164.)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 13

T Tц цr rk k x xa al lq ql la ar rы ы я яd dя яb bi iy yy ya at tы ы M ц h a z i r я l я r (XЫX-XX щисся)

tяhsil almaьa gюndяrsя dя, nяticяdя oьlu onun цmidlяrini boшa чыxarsa da, "Xяluqun inamы" шeiri yцksяk hцmanist vя qlobal dцшцncяlяrdяn yaranmышdыr:

Qarшыnda anan baьrы aчыq, xяstя, zarыldar, Gюrmяk bunu, durmaq bizя bяdtяrdir юlцmdяn!

Hяr an o gюzяl sinяni xяncяrlяyir ellяr, Иmdadыna чatmazsaq яgяr mяhvi mцqяrrяr.

Zulmцn topu var, gцllяsi var, qяlяsы varsa, Haqqыn da bцkцlmяz qolu, dюnmяz цzц vardыr.

Gюz yumma gцnяшdяn, nя qяdяr nuru qaralsa Sюnmяz яbяdi, hяr gecяnin gцndцzц vardыr.

Millяt yoludur, haqq yoludur, tutduьumuz yol, Ey haqq, yaшa! Ey sevgili millяt, yaшa, var ol!

Vaxtilя atan kimsяyя minnяtmi edяrdi?!

Bir qцdrяti-kцlliyyя var цlvi vя eyibsiz...

Yцksяk vя mцqяddяs, ona vicdanla inandыm.

Torpaq vяtяnim, nюvi-bяшяr millяtim... Иnsan Иnsan olur ancaq, buna izanla inandыm. Шeytan da bizik, cin dя, nя шeytan, nя mяlяk var.

Dцnya dюnяcяk cяnnяtя insanla, inandыm.

Fitrяtdя tяkamцl яzяlidir, bu kяmalя

- Hicran?..

Onu heч bilmяyirяm mяn dя ...

- deyirdin. Иsrar elяyirdin. Иnkar elяyib, saymayыb яsla bu hяyatы, Sevdamыzы qяflяtli bir alяmdя yaшatdыq.

Amalя bir яylяncя bilib cцmlя bцsatы, Xцlya beшiyi iчrя uшaqlar kimi yatdыq.

Bax, indi soruшsam sяnя: "Giryan nя demяkdir?"

Giryan?..

Onu heч anlamadыm mяn dя demяzsяn. Иsrar elяmяzsяn.

Mяndяn dя sorusan ki, "De, hicran nя demяkdir?"

- Yaz eшqinя dair!-dediniz...

Bax, bu da eшqim!

Sevdiklяrimin mяn Hamsыnda bu dыrnaqlar ilя цz-цzя gяldim.

Hamsыnda bu nadinc piшik яhvalыnы gюrdцm.

Dцnyasы cяhяnnяm bir юmцr zюvqцnц sцrdцm!

Aldadыb, aldadыb Иsa, Musa Kюhnя tilsimli yalanlar o яsa.

Bяшяrin bюylя zяlalяtlяri var.

Bцtцnц hяm qayыrar hяm dя qыrar. ...Saxtadыr allahы da, шeytanы da.

Buddasы, Яhrimяni, Yяzdanы da. ... Bяli, cяnnяt dя, cяhяnnяm dя yalan.

Baxыram xilqяtя heyran-heyran. ...Gюydя minlяr ilя mяscid gюrцrяm.

Orda vicdanыmы sacid gюrцrяm.

(Я.Ziyatayыn iшlяmяsindя. Bax. Tofiq Fikrяt. Seчilmiш яsяrlяri.

Sяh. 41-42.)

Tofiq Fikrяt юmrцnцn son illяrindя heca vяznindя vя sadя tцrkcяdя uшaq шeirlяri yazыrdы:

(M.Sultanovun iшlяmяsindя. Bax.Tofiq Fikrяt.

Seчilmiш яsяrlяri. Sяh.165.)

...Mюminяm, varlыьa inamыm var.

Bunu hяr kяs gюrцr, hяr kяs anlar.

Mяnim qara bir bacыm var.

Adы-Leyla.

Gюzц шяhla.

Qollarыnda, яllяrindя, Saчlarыnыn tellяrindя Pullar, incilяr parыldar.

Dilbяr bacы. Яnbяr bacы.

Yataram axшam olanda Qara bacыmыn yanыnda.

(M.Sultanovun iшlяmяsindя. Bax.Tofiq Fikrяt.

Seчilmiш яsяrlяri. Sяh.166.)

Tofiг Fikrяtin hяm "Tarixi-qяdim", hяm dя "Tarixiqяdimя" zeyl" шeirlяri "Molla Sыrat" deyя hяcv etdiyi Mehmed Akif Яrsoya tuшlandыьыndan bюyцk tяnqidlяrя sяbяb olmuш vя gizlicя (Bax. Dr. Ramazan Qorxmaz. "Sяrvяti-fцnцn" шeiri. Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c. sяh. 482.) nяшr

edilmiшdir. Иslamчы vя tцrkчц, "xalqчы vя xalq adamы" (Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt.

Sяh. 187.) Mehmed Akif Яrsoy

dцnyagюrцшц ilя qяrbчi hяm dя gah teist (Bir kiчik quшla birik alяmdя.

Mяn dя allah deyirяm, bцlbцl dя. Bax. T.Fikrяt. Seчilmiш яsяrlяri. Sяh. 166.) vя gah da ateist (Mяn nя bяndя, nя dя allah bilirяm. Юzцmц varlыьa agah bilirяm.

Bax. T.Fikrяt. Seчilmiш яsяrlяri. Sяh.

165.) olan Toфиk Fikrяt dцnyagю-

rцшцnцn toqquшmasы zamanыn iшi idi. Unutmaq lazыm deyildir ki, Toфиk Fikrяt "Millяt шяrqisi", Mehmed Akif Яrsoy "Иstiqlal marшы" ilя tarix yazmыш шairlяrdir.

Toфиk Fikrяtin yaradыcыlыьы цч fяrqli mяrhяlяdя dяyяrlяndirilir: 1. 1896-cы ilя qяrki yaradыcыlыьы onun "Nяzmi" vя ya "Mehmяd Tofiq" imzasыyla яnяnяvi Шяrq stilindя yazdыьы шeirlяri яhatя edir. 2. 1896-1901-ci illяri яhatя edяn "Sяrvяti-fцnun" dюvrцndяki yaradыcыlыьы onun "mяnliyindяki trajik toqquшmanы yaxшы ifadя edяn, ..."Sяrvяti-fцnцn" шeir estetikasыnыn tяmяllяrini meydana gяtirяn" (Bax. Dr. Ramazan Qorxmaz. "Sяrvяti-fцnцn" шeiri. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. Ы c.sяh.480-481.)

dюvrdцr. 3. Yaradыcыlыьыnыn цчцncц dюvrц isя onun "fяrdilikdяn ictimai problemlяrя цstцnlцk" verdiyi dюvr olub, 1901-1915-ci illяri яhatя edir.

Yenя dя qeyd edim ki, o, qurtuluшu Qяrbin ziyasыnda gюrsя dя, oьlu Xяluqu Fransaya

Yaltaqlanar, oxшar, sцrцnяr, sычrayar, oynar.

Dяrdim unudulsun deyя bir чarя tapardы.

Lakin цzяrimdяn Qalxыnca o qцssя, o kяdяr qцrrя satardы.

Sayяmdя bu nяшяn demяk istяr kimi mяьrur, Mяьrur vя яdalы.

Baшlardы vяfasыzlыьa gюrdцkdя bu halы.

Hяr nazы deyяrdim mяnя mяqbul, mяnя xoшdur.

Gah heyrяt edirtяk, Gah hюkm verirtяk, fяqяt hяr halda onun mяn Яn шцbhяli bir meylini gюrsяm, inanardыm.

Biчarяliyimdяn Hey cыrmalanar, cыrmalanar, cыrmalanardыm.

Mehmed Akif Яrsoy Tюvrat ilя, Иncil ilя, Quranla inandыm. Яbnayi-bяшяr bir-birinin qardaшы... Xцlya!

Olsun, mяn o xцlyaya da min canla inandыm. .....................

Bir gцn edяcяk elm bu qara torpaьы altun...

Hяr шey olacaq qцdrяti-цrfafanla... Иnandыm!

(Bax. M. Sultanovun iшlяmяsindя.T. Fikrяt. Seчilmiш яsяrlяri.

Sяh.115-116.)

Milli qurtuluшu Qяrb юlчцlяrinin Osmanlыya tяtbiqindя gюrsя dя,Tofiq Fikrяtin яsil шair istedadы vя vяtяn sevgisi 1908-ci il цsyanы zamanы yazdыьы "Millяt шяrqisi"ndя юzцnц gюstяrdi: Чeynяndi yetяr varlыьыmыz cяhl ilя qяhrя, Doьrandы mцbarяk vяtяnin baьrы sяbяbsiz.

Birlikdя bu gцn tapmalыyыq dяrdinя чarя, Can qardaшы, qan qardaшы, шan qardaшыyыq biz.

Millяt yoludur, haqq yoludur, tutduьumuz yol, Ey haqq, yaшa! Ey sevgili millяt, yaшa, var ol!

Gяl, qardaш, anan xalq sяnя mюhtac, onu qurtar.

Yardыm ona, qurtarmaq o bяdbяxti vяzifяn.

Ъавад Щейят Yox, qalmadы haшa sяnя zillяt pяdяrindяn.

Dцnyada шяrяfdir yaшadan millяti, fяrdi, Silkin, bu zяlalяt tozu uчsun цzяrindяn. Иnsanlыьы pamal edяn alчaqlыьы yыx, яz!

Billah yaшamaq! Yerdя sцrцklяnmяyя dяymяz!

Hяrr rяng ilя haqsыzlыьы gюrdцn…

Bumu qanun? Яn qяmli sяfalяtlяrя dцшdцn…

Bumu dюvlяt?..

Dюvlяtsя dя, qanunsa da artыq yetяr olsun, Artыq yetяr olsun bu dяni zцlmц cяhalяt!

Millяt yoludur, haqq yoludur, tutduьumuz yol, Ey haqq, yaшa! Ey sevgili millяt, yaшa, var ol!

(M. Sultanovun iшlяmяsindя. Bax.T. Fikrяt. Seчilmiш яsяrlяri. Sяh.80.)

Cавад Heyяtin "юmrц boyu ailя hяyatыna baьlы vя юrnяk ata kimi" qiymяtlяndirdiyi Tofiq Fikrяtin sevgiyя mцnasibяti dя юzц-nя mяxsus шяkildяdir: Sakit soruшurdun mяnя: "Giryan nя demяkdir?"

- Giryan?..

Onu heч anlamыram mяndя...

- deyirdim. Иnkar elяyirdim.

Dalьыn soruшurdum sяnя: "Hicran nя demяkdir?"

- Hicranmы?..

Bяli!

Ah, onu inkar edя bilsяm!

Bilmяm deyя bilsяm!..

(M.Rzaquluzadяnin iшlяmяsindя. Bax. Tofiq Fikrяt.

Seчilmiш яsяrlяri. Sяh. 44.)

Tofiq Fikrяtin "Zяrriшtя" шeirindя isя tamam baшqa bir ovqat vardыr: - Yaz eшqinя dair!-dediniz...

Xыrda uшaqkяn Nadinc, yaramaz bir piшiyim vardы, gюzцmdяn Qoymazdыm onu mцrgцlяyяrkяn qucaьыmda.

Qяlbimdяki шяfqяt Titrяrdi onunчцn. Gecя yumшaq yataьыmda Birlikdя yatardыq. Buraxыb mяktяbя getsяm, Шiddяtli bir hяsrяt Mцtlяq mяni diqqяtsiz edяr: - Hey qoca sяrsяm!

Tюhmяtlя, mяzяmmяtlя guruldardы baшыmda.

Mяn aшiqi-шeyda Hяr zцlmя edib sяbr, sevяrdim o yaшыmda.

Eшqin fяrяhindяn pay alыb, mяsud olardыm Hяr kяs kimi, hяtta.

Bяzяn qapыlыb hissя, sяbяbsiz tutulardыm.

Zяrriшtя idi ismi onun...

Olsa xяbяrdar Gizlin kяdяrimdяn.

("Qara bacы" шeirindяn. F.Sadыьыn iшlяmяsindя. Bax.Tofiq Fikrяt.

Seчilmiш яsяrlяri. Sяh. 155.)

Quшlar uчar...

Mяn qaчaram.

Onlarыn qanadlarы var...

Mяnim qanadыm-qollarыm.

Uчun quшlar, uчun quшlar!

Hamыnыzla yarышыm var! ("Quшlarla yarыш" шeirindяn.

F.Sadыьыn iшlяmяsindя. Bax. Tofiq Fikrяt.

Seчilmiш яsяrlяri. Sяh. 137.)

Sяba яsяr, aьac, чiчяk Ki, hцsnя, eшqяm lanяdir.

Verяr tяbiяtя bяzяk...

Bu, bir gюzяl tяranяdir.

Axar шыrыl-шыrыl o su Ki, baьlara rяvanяdir.

Mяlяr baшыnda bir quzu Bu, bir gюzяl tяranяdir. ("Nяьmяli bahar" шeirindяn.

R. Zяkanыn iшlяmяsindя. Bax. Tofiq Fikrяt. Seчilmiш яsяrlяri. Sяh. 108.)

Tofiq Fikrяtin "Иthaf", "Xoxan", "Kaman", "Yetim", "Mяlяyin quzusu", "Bahar gяlin", "Yay ana, Payыz xala", "Qыш baba" шeirlяri tцrk uшaq яdяbiyyatыnыn яn gюzяl nцmunяlяrindяn hesab edilir.

"Rцbabi-шikяstя" Tofiq Fikrяtin saьlыьыnda 1900-cц ildя чap edilяn ilk (ikinci nяшri 1910-cu il.

"Rцbabi-шikяstя"nin ikinci nяшrinя 1900cц ildяn sonra yazdыьы шeirlяr dя яlavя edilmiшdir. Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 187-188.) kitabыdыr.

"Sяrvяti-fцnцnda" чap edilяn шeirlяrindяn ibarяtdir.

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

№ 02 (184), Феврал 2020

Ясрин бяласы - НАРКОМАНИЙА Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizя haqqыnda qanunvericilik. Фуад ЩЦСЕЙНОВ, Шяki район прокуронун кюмякчиси XXЫ яsrin яn ciddi beynяlxalq xarakter daшыyan problemlяrindяn biri narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsi, hяmin vasitя vя maddяlяrin qanunsuz istehlakы ilя baьlыdыr.

Birlяшmiш Millяtlяr Tяшkilatыnыn Narkotiklяr vя Cinayяtlяr цzrя Иdarяsinin 2018-ci il цчцn olan illik hesabatыnda dцnyada 35 milyon insanыn narkotik istifadяsi ilя яlaqяdar olan xяstяliklяrdяn яziyyяt чяkdiyi vя mцalicяyя ehtiyacыnыn olduьu gюstяrilmiшdir. Azяrbaycan Respublikasыnыn Narkomanlыьa vя Narkotik Vasitяlяrin Qanunsuz Dюvriyyяsinя Qarшы Mцbarizя цzrя Dюvlяt Komissiyasыnыn statistik mяlumatыna яsasяn 2019-cu ilin 9 ayы яrzindя 1 ton 974 kq 622 qram narkotik vasitя vя 247 min 964 яdяd чяtяnя kolu qanunsuz dюvriyyяdяn чыxarыlmышdыr. Narkomanlыьыn yayыlmasы artan templяrlя davam edir. Bu da narkotik vasitяlяrin qanunsuz dюvriyyяsinin qarшыsыnы almaqdan юtrц adekvat vя effektiv tяdbirlяrin axtarышыnы vя onlarыn hяyata keчrilmяsini шяrtlяndirir. Bu cцr tяdbirlяrdяn biri kimi bu sahяdя qanunvericiliyin optimallaшdыrыlmasы чыxыш edir.

Narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsinin qarшыsыnы almaq mяqsяdilя цч beynяlxalq Konvensiya qяbul olunmuшdur: "Narkotik vasitяlяr haqqыnda" 1961-ci il tarixli Vahid Konvensiya, "Psixotrop maddяlяr haqqыnda" 1971-ci il tarixli Konvensiya, "Narkotik vasitяlяr vя psixotrop maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizя haqqыnda" 1988-ci il tarixli Konvensiya.

Hяmin konvensiyalar, yяni beynяlxalq mцqavilяlяr Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunvericilik sisteminin tяrkib hissяsidir. "Psixot-rop maddяlяr haqqыnda" 1971-ci il tarixli Konvensiya hallyusinogenlяr, amfetamin tipli simpatomimetik vasitяlяr, barbituratlar, hяmчinin yuxugяtirяn, trankvilizя edici vя analgeziya tяsirinя malik vasitяlяr цzяrindя beynяlxalq nяzarяt sistemini mцяyyяn edir. Bu cцr vasitяlяrdяn bяzilяrinin istifadяsi цmumiyyяtlя qadaьandыr, digяrlяri isя yalnыz reseptlя verilir. "Narkotik vasitяlяr vя psixotrop maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizя haqqыnda" 1988ci il tarixli Konvensiyada isя yalnыz цmumi nяzarяt tяdbirlяri mцяyyяnlяшdirilmiшdir, Konvensiyanыn цmumi mцddяalarыnыn hяyata keчirilmяsi mяqsяdilя hюkцmяtlяr юzlяri konkret nяzarяt tяdbirlяri yaratmalыdыrlar. "Narkotik vasitяlяr haqqыnda" 1961-ci il tarixli Vahid Konvensiyaya vя Dцzяliшlяr haqqыnda 1972-ci il tarixli Protokola uyьun olaraq konvensiyaya edilmiш dцzяliшlяrя яsasяn tяrяflяr narkotik vasitяlяrdяn sui-istifadяnin qarшыsыnыn almasыna vя mцvafiq шяxslяrin erkяn mцяyyяn edilmяsinя, mцalicя olunmasыna, tяrbiyя edilmяsinя, яmяk qabiliyyяtinin bяrpa olunmasma, cяmiyyяtя qaytanlmasma vя onlarыn mцalicяsi baшa чatdыqdan sonra onlara nяzarяt edilmяsinя xцsusi diqqяt yetirir vя bunun цчцn bцtцn mцmkцn tяdbirlяri gюrцrlяr. Gюstяrilяnlяrя яsasяn, sюzцgedяn sahяdя qяbul olunmuш beynяlxalq kon-

vensiyalarыn iшtirakчыsы kimi Azяrbaycan Respublikasы narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn dюvriyyяsinin hцquqi vя tяшkilatы istiqamяtlяrini tяnzimlяyяn qanunvericiliyя malik olmalыdыr.

Azяrbaycan Respublikasыnda narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsi sahяsindя aшaьыdakы normativ-hцquqi aktlar qяbul olunmuшdur: 28 iyun 2005-ci il tarixdя "Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn dюvriyyяsi haqqыnda" Qanun, 28 iyun 2005-ci il tarixdя "Шяxsin cinayяt mяsuliyyяtinя cяlb edilmяsi цчцn kifayяt edяn narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin miqdarыna, habelя onlarыn kцlli miqdarыna gюrя siyahыlarыnыn tяsdiq edilmяsi haqqыnda" Qanun, 21 aprel 2001-ci il tarixdя "Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin istehsalыnda istifadя edilяn vя dюvriyyяsinя nяzarяt edilяn avadanlыьыn siyahыsыnыn tяsdiq edilmяsi haqqыnda" Nazirlяr Kabinetinin Qяrarы, 13 may 2003-cц il tarixdя "Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin saxlanыlmasы, alыnmasы, satыlmasы, яldя edilmяsi, bюlцшdцrцlmяsi, buraxыlmasы, daшыnmasы, gюndяrilmяsi, onlardan istifadя edilmяsi, habelя narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin dюvriyyяsinя dair sяnяdlяrin tяrtib edilmяsi, saxlanыlmasы vя onlarыn dюvriyyяsi ilя яlaqяdar qanunvericiliklя nяzяrdя tutulmuш digяr яmяliyyatlarыn hяyata keчirilmяsi Qaydasыnыn tяsdiq edilmяsi haqqыnda" Nazirlяr Kabinetinin Qяrarы, 09 fevral 2006-cы il tarixdя "Narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin tibbi mяqsяdlяrlя istifadя edilmяsi qaydasыnыn vя шяrtlяrinin, habelя narkomanlыq xяstяliyinя dцчar olan шяxslяr barяsindя tibbi tяdbirlяrin tяtbiq edilmяsi Qaydasыnыn tяsdiq edilmяsi barяdя" Nazirlяr Kabinetinin Qяrarы, 01 iyul 2006-cы il tarixdя "Azяrbaycan Respublikasыnыn яrazisindяn tranzit keчяn xяstяnin mцalicяni davam etdirmяk цчцn narkotik vasitяlяrя vя psixotrop maddяlяrя yaranmыш яlavя tяlяbatыnыn юdяnilmяsi Qaydasыnыn tяsdiq edilmяsi barяdя" Nazirlяr Kabinetinin Qяrarы vя digяr normativ-hцquqi aktlar.

"Narkomanlыьa vя narkotik vasitяlяrin qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы tяdbirlяr haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 26 avqust 1996-cы il tarixli Fяrmanы ilя Narkomanlыьa vя Narkotik Vasitяlяrin Qanunsuz Dюvriyyяsinя Qarшы Mцbarizя цzrя Dюvlяt Komissiyasы yaradыlmышdыr. Цmumilli lider Heydяr Яliyev tяrяfindяn imzalanmыш hяmin Fяrmanda narkomanlыьыn vя onunla baьlы cinayяtkarlыьыn cяmiyyяtin inkiшafыna mяnfi tяsir gюstяrmяsi bu tяhlцkяli tяzahцrя qarшы яsaslы sosialhцquqi tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi zяrurяtini yaratdыьы, hяmчinin Azяrbaycan Respublikasыnda narkomanlыьa, narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizяnin цmumdюvlяt vяzifяsi hesab edildiyi gюstяrilmiшdir. Narkomanlыьa vя Narkotik Vasitяlяrin Qanunsuz Dюvriyyяsinя Qarшы Mцbarizя цzrя Dюvlяt Komissiyasыnыn яsas vяzifяlяri narkomanlыьa vя narkotik vasitяlяrin qanunsuz dюvriyyяsinя qarшы mцbarizя sahяsindя Azяrbaycan Respublikasыnыn dюvlяt siyasяtinin hяyata keчirilmяsini tяmin etmяkdяn, bu sahяdя dюvlяt orqanlarыnыn vя ictimai birliklяrin fяaliyyяtini яlaqяlяndirmяkdяn ibarяtdir. Komissiya tяrяfindяn

"Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsinя vя narkomanlыьa qarшы mцbarizяyя dair 2019-2024-cц illяr цчцn Dюvlяt Proqramы" hazыrlanmыш vя Azяrbaycan Respub-likasы Prezidentinin 22.07.2019-cu il tarixli Sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiшdir. Dюvlяt Proqramыnыn mяqsяdi respublikada narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsinя vя narkomanlыьa qarшы mцbarizяnin gцclяndirilmяsi, antinarkotik tяbliьatы, ictimai maariflяndirmя iшinin яhatяsinin geniшlяndirilmяsi, mцasir informasiya texnologiyalarыnыn imkanlarыndan istifadя olunmaqla, narkotiklяrin qanunsuz dюvriyyяsinin vя narkomanlыьыn yayыlmasыnыn maariflяndirmя yolu ilя qarшыsыnыn alыnmasы, narkomanlыьa dцчar olmuш шяxslяrin mцalicяsi vя reabilitasiyasы istiqamяtindя mцasir texnologiyalarыn vя yeni цsullarыn tяtbiqi, bu sahяdя qanunvericiliyin tяkmillяшdirilmяsi, beynяlxalq яmяk-

gюstяrilmiшdir: satыш mяqsяdi olmadan qanunsuz olaraq narkotik vasitяlяri vя ya psixotrop maddяlяri шяxsi istehlak miqdarыndan artыq miqdarda яldя etmя, saxlama, hazыrlama, emal etmя, daшыma; satыш mяqsяdi ilя qanunsuz olaraq narkotik vasitяlяri vя ya psixotrop maddяlяri яldя etmя vя ya saxlama, hazыrlama, istehsal etmя, emal etmя, daшыma, gюndяrmя, yaxud qanunsuz olaraq narkotik vasitяlяri vя ya psixotrop maddяlяri satma; narkotik vasitяlяrin vя ya psixotrop maddяlяrin qanunsuz hazыrlanmasыnda vя emalыnda istifadя etmяk mяqsяdi ilя prekursorlarы satma, yaxud prekursorlarы eyni mяqsяdlя xeyli miqdarda hazыrlama, яldя etmя, saxlama, gюndяrmя vя ya daшыma; narkotik vasitяlяri vя ya psixotrop maddяlяri hazыrlamaq цчцn istifadя edilяn vя xцsusi nяzarяt altыnda olan xammalыn, alяtlяrin vя ya avadanlыqlarыn, habelя narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяri vя ya onlarыn prekursorlarыnы istehsalы, hazыrlanmasы, emalы, saxlanmasы,

daшlыьыn inkiшaf etdirilmяsi, beynяlxalq tяcrцbяdяn istifadя etmяklя ixtisaslaшmыш seminarlarыn keчirilmяsi vя digяr geniшmiqyaslы mяsяlяlяrdяn ibarяtdir. Dюvlяt Proqramыnda konkret tяdbirlяr, hяmin tяdbirlяrin icraчы orqanlarы vя icra mцddяtlяri gюstяrilmiшdir.

"Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn dюvriyyяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanununda narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsinin anlayышы verilmiшdir. Hяmin Qanuna яsasяn narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsi - Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunvericiliyi ilя mцяyyяn edilmiш qaydalarы pozmaqla narkotik vasitяlяr, psixotrop maddяlяr vя onlarыn prekursorlarы ilя baьlы tюrяdilяn hяr hansы hяrяkяtlяrdir.

Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn qanunsuz dюvriyyяsi ilя яlaqяdar tюrяdilmiш яmяllяr cinayяt vя inzibati mяsuliyyяtя sяbяb olur.

Azяrbaycan Respublikasы Cinayяt Mяcяllяsinin 234240-cы maddяlяrindя narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsi ilя яlaqяdar olan vя tюrяdilmяsinя gюrя cinayяt mяsuliyyяti nяzяrdя tutulan aшaьыdakы яmяllяr

buraxыlmasы, satыlmasы, bюlцшdцrцlmяsi, verilmяsi, daшыnmasы, gюndяrilmяsi, яldя edilmяsi, istifadя edilmяsi, idxalы, ixracы, tranzit nяql edilmяsi vя ya mяhv edilmяsi qaydalarыnыn, bu qaydalara riayяt etmяli olan шяxs tяrяfindяn pozulmasы; narkotik vasitяlяri vя ya psixotrop maddяlяri talama vя ya hяdя-qorxu ilя tяlяb etmя, narkotik vasitяlяrin vя ya psixotrop maddяlяrin qanunsuz hazыrlanmasыnda vя emalыnda istifadя etmяk mяqsяdi ilя prekursorlarы talama vя ya hяdя qorxu ilя tяlяb etmя; narkotik vasitяlяrin vя ya psixotrop maddяlяrin istehlakыna tяhrik etmя; qanunsuz olaraq tяrkibindя narkotik maddяlяr olan bitkilяri xeyli miqdarda kultivasiya etmя (яkmя, yetiшdirmя vя ya onlarы (onlarыn hissяlяrini) toplama; narkotik vasitяlяrin vя ya psixotrop maddяlяrin istehlakы цчцn tiryяkxanalar tяшkil etmя, saxlama vя ya bu mяqsяdlяr цчцn binalar vermя; narkotik vasitяlяri vя psixotrop maddяlяri яldя etmяk hцququ verяn reseptlяri tibbi gюstяricilяr olmadan qanunsuz vermя vя ya saxtalaшdыrma, narkotik vasitяlяrя vя ya psixotrop maddяlяrя aid olmayan gцclц tяsir edяn maddяlяri, zяhяrli maddяlяri satыш mяqsяdi ilя qanunsuz hazыrlama, emal etmя, яldя etmя, saxlama, daшыma vя ya gюndяrmя, habelя bu maddяlяri vя ya onlarы hazыrlamaq yaxud emal etmяk цчцn avadanlыьы qa-

nunsuz satma; hяmin яmяllяr ehtiyatsыzlыqdan gцclц tяsir edяn vя ya zяhяrli maddяlяrin talanmasыna vя ya baшqa mцhцm ziyan vurulmasыna sяbяb olduqda gцclц tяsir edяn vя ya zяhяrli maddяlяrin istehsalы, яldя edilmяsi, uчotu, saxlanmasы, buraxыlmasы daшыnmasы vя ya gюndяrilmяsi qaydalarыnыn pozulmasы.

"Narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin vя onlarыn prekursorlarыnыn dюvriyyяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanununda narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin qanunsuz hazыrlanmasыnыn, daшыnmasыnыn, gюndяrilmяsinin, яldя edilmяsinin, saxlanmasыnыn, satыlmasыnыn, istehlakыna tяhrik etmяnin konkret olaraq hansы hяrяkяtlяrdяn ibarяt olmasы gюstяrilmiшdir. "Шяxsin cinayяt mяsuliyyяtinя cяlb edilmяsi цчцn kifayяt edяn narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin miqdarыna, habelя onlarыn kцlli miqdarыna gюrя siyahыlarыnыn tяsdiq edilmяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununda hяr bir narkotik vasitяnin vя psixotrop maddяnin шяxsi istehlak miqdarыndan artыq miqdarы vя kцlli miqdarы gюstяrilmiшdir.

Qeyd olunmalыdыr ki, narkotik vasitяlяrin vя ya psixotrop maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsi ilя яlaqяdar olan vя tюrяdilmяsinя gюrя cinayяt mяsuliyyяti nяzяrdя tutulan яmяllяrin bilя-bilя yetkinlik yaшыna чatmayan, iki vя ya daha чox шяxs barяsindя, tяhsil vя ya sяhiyyя mцяssisяlяrindя, elяcя dя cяzaчяkmя mцяssisяlяrindя yaxud hяbs yerlяrindя, qabaqcadan яlbir olan bir qrup шяxs vя ya mцtяшяkkil dяstя tяrяfindяn, tяkrar, kцlli miqdarda, zor tяtbiq etmяklя vя ya belя zor tяtbiq etmяk hяdяsi ilя tюrяdilmяsi, ehtiyatsыzlыqdan zяrяrчяkmiш шяxsin юlцmцnя vя ya baшqa aьыr nяticяlяrя sяbяb olmasы vя s. hallar hяmin яmяllяrin ictimai tяhlцkяliliyini artыrdыьыna gюrя daha aьыr mяsuliyyяtя sяbяb olur.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinin 206-209-cu maddяlяrindя narkotik vasitяlяrin vя psixotrop maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsi ilя яlaqяdar olan vя tюrяdilmяsinя gюrя inzibati mяsuliyyяt nяzяrdя tutulan inzibati xяtalar gюstяrilmiшdir. Hяmin maddяlяrdя qanunsuz olaraq narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin istehlakыna, satыш mяqsяdi olmadan шяxsi istehlak miqdarыnda hazыrlanmasыna, яldя edilmяsinя, saxlanыlmasыna, daшыnmasыna vя ya gюndяrilmяsinя, narkotik vasitяlяrin vя ya psixotrop maddяlяrin qanunsuz hazыrlanmasыnda vя emalыnda istifadя etmяk mяqsяdi ilя prekursorlarыn az miqdarda hazыrlanmasыna, яldя edilmяsinя, saxlanыlmasыna, gюndяrilmяsinя vя ya daшыnmasыna, narkotik vasitяlяrin, psixotrop maddяlяrin istehlakы vя ya daшыnmasы hallarыnыn, hяmчinin belя istehlak nяticяsindя yaranmыш sяrxoшluq vяziyyяtinin mцяyyяn edilmяsi mяqsяdi ilя keчirilяn tibbi mцayinяdяn boyun qaчыrmaьa, qanunsuz olaraq tяrkibindя narkotik maddяlяr olan bitkilяrin az miqdarda kultivasiyasыna (яkilmяsinя, yetiшdirilmяsinя vя ya onlarыn (onlarыn hissяlяrinin) toplanыlmasыna), yerli юzцnцidarяetmя orqanlarыnыn mцlkiyyяtindя, bitkiчilik цzrя kяnd tяsяrrцfatы fяaliyyяti ilя mяшьul olan fiziki vя ya hцquqi шяxslяrin icarяsindя, istifadяsindя vя ya mцlkiyyяtindя olan torpaq sahяlяrindя aшkar edilmiш, tяrkibindя narkotik maddяlяr olan yabanы bitkilяrin mяhv edilmяsi цzrя tяdbirlяr gюrцlmяmяsinя gюrя inzibati mяsuliyyяt nяzяrdя tutulmuшdur.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 02 (184), Феврал 2020

сящ. 15

С С Т Т А А Т Т И И С С Т Т И И К К А А

2019-cu ilдя Шяki rayonunun sosial-iqtisadi inkiшafыnыn yekunlarы Рayonun - яrazisi 2,43 min kvadrat kilometr; яhalisi 187,9 min nяfяrdir.

Ondan - шяhяr яhalisi Тuran vя Чяlяbixan qяsяbяlяri ilя birlikdя 68,9 min nяfяr, kяnd яhalisi 119,0 min nяfяrdir.

Яhalinin цmumi sayыndan 94020 nяfяrini vя ya 50 faizini kiшilяr, 93911 nяfяrini vя ya 50 faizini qadыnlar tяшkil edir. Яhalinin 36,7 faizi шяhяrdя, 63,3 faizi isя kяnddя yaшayыr. Яhalinin sыxlыьы bir kvadrat kilometrя 77 nяfяrdir. Шяki rayonunun 2019-cu ilin yanvar-dekabr aylarы цчцn makroiqtisadi gюstяricilяri (min manatla) 2019-cu ilin yanvar2019-cu ilin dekabr yanvaraylarы 2018dekabr ci ilin yanaylarы var-dekabr aylarыna nisbяtяn faizlя

Gюstяricilяr

Цmumi mяhsul buraxыlышы Sяnaye mяhsulunun (iшlяrin, xidmяtlяrin) цmumi hяcmi Яsas kapitala yюnяldilяn investisiyalar Kяnd tяsяrrцfatыnыn цmumi mяhsulu Nяqliyyat sektorunda yцk daшыnmasы, min ton Иnformasiya vя rabitя xidmяtlяrinin hяcmi Pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsi Яhaliyя gюstяrilяn юdяniшli xidmяtlяr Bir iшчiyя hesablanmыш orta aylыq яmяk haqqы, manat Qeydя alыnmыш iшsizlяrin sayы, nяfяrlя

469147,3 37670,4 224640,9 209574.0 1890 2545,5 435327,8 107320,6 354,4 618

101,4 78,0 176,3 112,5 101,4 103,6 101,5 104,6 128,0 2,6 d

Иqtisadiyyatыn яsas sahяlяri цzrя mяhsul buraxыlышы vя mяhsul buraxыlышыnыn fiziki hяcm indeksi (min manatla) 2019-cu 2018-ci 2019-ci ilin yanvarilin yan- ilin yandekabr var-dekabr var-dekabr aylarы 2018aylarы fak- aylarы fak- Qiymяt ci ilin yantiki tiki indeksi var-dekabr Sahяlяr aylarыnыn qiymяtlяr- qiymяtlяrqiymяtlяri lя (min lя (min ilя (min manat) manat) manat) Sяnaye 37670,4 48265,3 103,2 36502,3 Kяnd tяsяrrцfatы 209574,0 186295,4 106,9 195982,7 Tikinti 73152,4 83572,9 100,0 73152,4 Nяqliyyat vя anbar 6900,2 6335,3 101,0 6831,9 tяsяrrцfatы Иnformasiya vя rabitя 2545,5 2457,4 100,0 2545,5 Ticarяt, nяqliyyat 139304,8 135548,3 102,5 135907,1 vasitяlяrinin tяmiri 469147,3 462474,6 104,0 450921,9 YEKUN Gюrцndцyц kimi 2019-cu ilin yanvar-dekabr aylarыnda istehsalыn яsas sahяlяnindя ilkin hesabatlara gюrя faktiki qiymяtlяrlя 469147,3 min manatlыq mяhsul buraxыlmышdыr. 2019cu ilin yanvar-dekabr aylarыnda faktiki qiymяtlяrlя mяhsul buraxыlышы 2018-ci ilin yanvar-dekabr aylarы ilя mцqayisяdя 101,4 faiz tяшkil edir. O cцmlяdяn, sяnayedя mяhsul buraxыlышы 37670,4 min manat, kяnd tяsяrrцfatыnda 209574,0 min manat, tikintidя 73512,4 min manat, nяqliyyat vя anbar tяsяrrцfatыnda 6900,2 min manat, informasiya vя rabitяdя 2545,5 min manat, ticarяt, nяqliyyat vasitяlяrinin tяmiri sahяsindя 139304,8 min manat olmuшdur.

Uyьun olaraq fiziki hяcm indeksi rayon цzrя 97,5 faiz, sяnayedя

Fiziki hяcm indeksi faizlя

75,6 105,2 87,5 107,8 103,6 100,2 97,5

75,6 faiz, kяnd tяsяrrцfatыnda 105,2 faiz, tikintidя 87,5 faiz, nяqliyyat vя anbar tяsяrrцfatыnda 107,8 faiz, informasiya vя rabitяdя 103,6 faiz, ticarяt, nяqliyyat vasitяlяrinin tяmiri sahяsindя 100,2 faiz olmuшdur. Buraxыlmыш mяhsulun 9,2 faizi dюvlяt, 90,8 faizi isя qeyri-dюvlяt mцlkiyyяtinin payыna dцшцr.

Adambaшыna faktiki qiymяtlяrlя 2496,8 manatlыq mяhsul buraxыlmышdыr.

2019-cu ilin yanvar-dekabr aylarыnda pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsi 435327,8 min manat, яhaliyя gюstяrilяn юdяniшli xidmяtlяrin hяcmi isя 107320,6 min manat olmuшdur.

Nцбар Иlyaslы,

Шяki шяhяr Statistika Иdarяsinin aparыcы mяslяhяtчisi

Музейляр Hazыrda Azяrbaycanda 202 muzey fяaliyyяt gюstяrir: bunlardan 14-ц incяsяnяt, 7-сi яdяbiyyat, 12-сi tarix, 68-i tarix-diyarшцnaslыq, 5-i dюyцш шюhrяti, 43-ц ev, 52-сi Heydяr Яliyev muzeylяridir. Шяki rayonunda isя 8 muzey fяaliyyяt gюstяrir ki, bunlardan 1-i tarixi muzey, 4-ц xatirя muzeyi, 1-i diyarшцnaslыq muzeyi, 2-si isя incяsяnяt muzeyidir.

Muzeylяr zamanыn mцяyyяn mяqamыnы юzцndя yaшadan, uzaq vя yaxыn keчmiшdяn soraq verяn maddi-mяnяvi xяzinяdir. Nяsillяr vя tarixi mяrhяlяlяr arasыnda kюrpц vя яn yaxшы bяlяdчidir.

2019-cu ildя rayonda fяaliyyяt gюstяrяn muzeylяrdя eksponatlarыn sayы 13306 яdяd olmuшdur. Яvvяlki illя mцqayisяdя eksponatlarыn sayы 2552 яdяd artmышdыr. Bu eksponatlardan 2636 яdяdi tarixi muzeydя, 4634 яdяdi xatirя muzeyindя, 5214 яdяdi diyarшцnaslыq muzeyindя, 812 яdяdi incяsяnяt muzeyindяdir. Ыl яrzindя nцmayiш etdirilяn яшyalarыn sayы 9318 olmuшdur ki,bu da яvvяlki ildяkindяn 2805 яdяd чoxdur.

Hesabat ilindя sяrgilяrin sayы 153 olmuш, яvvяlki illя mцqayisяdя sяrgilяrin sayы 11 чox, onlardan 136-сы muzeylяrdя, 17-сi muzeylяrdяn kяnarda olmuшdur. 2019-cы ildя muzeylяrя ekskursiyalarыn sayы 1967, яvvяlki ildяn 552 чox ekskursiya, ondan 304-ц xarici qonaqlarin ekskursiyasы olmuш, bu da яvvяlki ildяkindяn 106 ekskursiya чoxdur. Юlkя muzeylяrinin elяcя dя rayonumuzdakы muzeylяrin mюvcud vяziyyяtini daha da yaxшыlaшdыrmaq

цчцn bu sahяdя bir sыra яlavя tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsi zяrurяti dя юzцnц gюstяrmяkdяdir. Bu, bir tяrяfdяn maddi-mяnяvi abidяlяrin mцhafizяsi цчцndцrsя, digяr tяrяfdяn dя inkiшaf edяn, gцndяn-gцnя gюzяllяшяn mяmlяkяtimizin hяr bir mяdяniyyяt ocaьыnыn dцnya standartlarыna uyьun шяkildя hяyata qaytarыlmasы, bяrpa edilmяsi vя yaшamasыdыr.

Hesabat ilindя muzeylяrя gяlяnlяrin sayы 24 min nяfяr, onlardan 4 min nяfяri xarici qonaqlar, яvvяlki illя mцqayisяdя xarici qonaqlarыn sayы 6 min nяfяr чox, fяrdi gяlяnlяrin sayы 23 min nяfяr, onlardan 4 min nяfяri xarici qonaqlar olmuшdur. Fяrdi gяlяnlяrin sayы яvvяlki illя mцqayisяdя 4 min nяfяr artmышdыr.

Muzeylяrdя чalышan iшчilяrin sayы 96 nяfяrdir, onlardan 74 nяfяri qadыndыr. Bu iшчilяrdяn 21 nяfяri tarixi muzeylяrdя, 33 nяfяri xatirя muzeylяrindя, 22 nяfяri diyarшцnaslыq muzeylяrindя, 20 nяfяri incяsяnяt muzeylяrindя calышыrlar.

Yеэаня Qaffarova,

Шяki шяhяr Statistika Иdarяsinin баш mяslяhяtчisi

Шяki тиъаряти Шяki яn qяdim sяnяtkarlыq diyarы olmaqla, hяm dя Azяrbaycan Respublikasыnыn яn iri ticarяt mяrkяzlяrindяn biridir.Azяrbaycan Respublikasыnda olduьu kimi Шяkidя dя ticarяt fяaliyyяti ilя mяшьul olan hцquqi шяxslяrin vя hцquqi шяxs yaratmadan fiziki шяxslяrin sayы durmadan artmaqda davam edir.

Belя ki, Шяki rayonu яrazisindя 1 bazar vя 1 yarmarka fяaliyyяt gюstяrir ki, bazar яrazisindя 500, yarmarka яrazisindя isя 230 satыш yeri mюvcuddur.

2019-cu ildя rayon цzrя pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsinin hяcmi 435327,8 min manat olmuшdur. 2018ci ilin mцvafiq dюvrцndя hяmin gюstяrici 418359,1 min manat tяшkil etmiшdir.

2019-cu ildя pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsinin hяcmi faktiki qiymяtlяrlя яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn 104,0 faiz tяшkil edir.

Adam baшыna dцшяn яmtяя dюvriyyяsinin hяcmi 2268,6 manat olmuшdur.Bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 78,2 manat чoxdur.

Ticarяt шяbяkяlяrindя realizя olunmuш яrzaq mяhsullarыnыn hяcmi 2018-ci ilя nisbяtяn 55 faiz artaraq 239430,2 min manata, qeyri-яrzaq mallarыnыn hяcmi isя 45 faiz artaraq 195897,6 min manata bяrabяr olmuшdur. Яmtяя dedikdя, satыш mяqsяdilя bazara чыxarыlan maddi vя qeyri-maddi mцlkiyyяt nяzяrdя tutulur. Яmtяя qismindя hяm fiziki, hяm dя яqli яmяk mяhsullarы, xidmяtlяr, яmяk qabiliyyяti, torpaq vя yeraltы sяrvяtlяr bir sюzlя, istehlak dяyяrinя malik olan vя hяmin istehlak dяyяrinin mцlkiyyяtчisi tяrяfindяn digяr malla (pulla) mцbadilя edilяn istяnilяn dяyяr

чыxыш edя bilяr. Mяhdud mяnada яmtяя - mцbadilя mяqsяdilя istehsal olunmuш яmяk mяhsuludur. Яmtяя dюvriyyяsinin hяcmindя яrzaq mяhsullarinin xцsusi чяkisi 55 faiz qeyri яrzaq mяhsullarыnыn xцsusi чяkisi isя 45 faiz tяшkil edir.

Respublka цzrя яmtяя dюvriyyяsinin цmumi hяcmindя Шяki rayonunun яmtяя dюvriяsinin xцsusi чяkisi 1,10 faiz tяшkil etmiшdir.

Rayon цzrя pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsinin 45670,8 min manatы rяsmi qeydiyyatdan keчmiш hцquqi шяxslяrin, 209551,1 min manatы qarышыq mallar yarmarkasы, kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarы satышы bazarы, 180105,9 min manatы isя hцquqi шяxs yaratmadan sahibkarliq fяaliyyяyi gюstяrяn dicяr fiziki шяxslяrin payыna dцшцr. Gюrцndцyц kimi цmumi яmtяя dюvriyyяsinin hяcmindя bu subyektlяr цzrя dюvriyyяnin xцsusi чяkisi mцvafiq olaraq rяsmi qeydiyyatdan keчmiш hцquqi шяxslяrin payы 10,5 faiz, bazar vя yarmarkalarda fяaliyyяt gюstяrяn fiziki шяxslяrin payы 48,1 faiz, hцquqi шяxs yaratmadan ticarяt fяaliyyяti gюstяrяn fяrdi sahibkarlarыn payы isя 41,4 faiz tяшkil etmiшdir. Яmtяя iqtisadi nяzяriyyяdя insanlarыn istяklяrini qarшыlayan vя faydalыlыq tяmin edяn materialdыr.

Rayon цzrя яmtяя dюvriyyяsi, mюvcud hцquqi vя fiziki шяxslяrin fяaliyyяti nяticяsindя яldя olunan mцsbяt nяticяlяr onu demяyя яsas verir ki, respublika rяhbяrliyi tяrяfindяn yaradыlan mцnbit шяrait vя gюrцlяn tяdbirlяr nяticяsindя яhalinin gцzяranы dahada yaxшыlaшыr, nяticяdя ticarяtin hяcmi, yцksяlяn xяtlя davam edir.

Nураня Яhmяdzadя

Шяki Шяhяr Statistika Иdarяsinin aparыcы mяslяhяtчisi

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 02 (184), Феврал 2020 The New York Times"да дяръ олунмуш мягалядя билдирилир ки, tibb ekspertlяrinin fikrincя adamlar lцzumsuz vahimяyя dцшmяли дейилляр, садяъя сюзцэедян virus barяdя aydыn tяsяvvцrя malik olмаг лазымдыр.

Buna baxmayaraq koronavirus haqqыnda чox az mяlumat var vя onun яsas tяhlцkяsi dя bundadыr.

qidalanma zamanы yaxшы biшmiш яt vя яrzaqlara цstцnlцk verмяли, mцtяmadi olaraq яllяrini yuмалыдырлар: "Яgяr insanlar юzlяrindя hяr hansы шцbhяli яlamяt hiss edяrlяrsя, tяcili olaraq, hяkimя mцraciяt etsinlяr. Иrandan gяlяn insanlar termal aparatlar vasitяsilя yoxlanыlыr.

Amma tюvsiyя edяrdik ki, insanlar юzlяri dя yoxlanыlma prosesindя maraqlы olsunlar. Mцшa-

aktiv vя maraqlы olmaьa чaьыrыb. Ъялал Исайев мятбуат васитясиля ону да инсанларын диггятиня чатдырыб ки, Koronavirus qripin bir nюvцdцr, insanlarыn hesab etdiyi kimi tяhlцkяli xяstяlik deyil: "Bu xяstяlikdяn юlцm hallarы qrip virusundan юlцm hallarы ilя mцqayisяdя daha az baш verir: "Бцtцn dцnyada koronavirusa yoluxan-

KORONAVИRUS VAHИMЯSИ ...йолуханларын щамысы юлцрмц?

Hazыrda bяшяriyyяt цчцn namяlum olan COVЫD19 virusu planet boyunca tцьyan edяrяk, adamlarы vahimяyя salыr.

Lakin hюkumяt rяsmilяri vя tibb ekspertlяrinin xяbяrdarlыqlarыnda цmid iшartыsы da var: Bu virus юlцmcцl olsa da, ona yoluxmuш яksяriyyяtdя yalnыz yumшaq simptomlar mцшahidя olunur vя bu шяxslяr xяstяlikdяn tam saьalыrlar.

av on or

s iru

Azяrbaycanыn baш infeksionisti Cяlal Иsayev Иranda koronavirusun yayыlmasы, bu xяstяlikdяn hяtta юlцm hallarыnыn baш vermяsini nяzяrя alaraq, hяmin юlkяyя getmяk istяyяn Azяrbaycan vяtяndaшlarыna bяzi tюvsiyяlяrini verмишди. О, Trend-я bildirмишдир ki, Иranla Azяrbaycan arasыnda gediш-gяliш чox olduьu цчцn mцhцm tяdbirlяrin gюrцlmяsi zяruridir. Ъялал Исайевин сюзляриня эюря, инсанлар вируса yoluxmadan qorunmaq цчцn maskadan, qablaшdыrmыш sudan istifadя etмяли,

hidя altыna gюtцrцlmя lazыm olduьu zaman bundan imtina etmяsinlяr. Bu, onlarыn hяm юzlяri, hяm dя yaxыnlыьыndakы qohum-яqrabalarыnыn saьlamlыьы цчцn vacibdir.".

Cялал Иsayev qeyd edib ki, adяtяn, xяstяliyin yayыldыьы яraziлярдян юlkяmizя gяlяnlяr 14 gцn яrzindя xяstяxanada mцшahidя altыnda saxlanыlыr.

Hazыrda Azяrbaycanda koronavirusa qarшы gцclяndirilmiш шяkildя tяdbirlяrin hяyata keчirlldiyini deyяn C.Иsayev vяtяndaшlarы da bu tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsindя Ъ

Fevralыn 27-я olan mяlumata gюrя Чindя koronavirusa yoluxan 78487 nяfяrin indiyяdяk 41 faizi, baшqa sюzlяrlя 32495-i saьalaraq xяstяxanalardan buraxыlыb. 8300 xяstяnin ися vяziyyяti bюhranlыdыr.

1542

Ъorona larыn 3,5 faizindя юlцm baш verir ki, bu da digяr qrip viruslarыna yoluxma ilя mцqayisяdя daha azdыr.

Baш infeksionistин сюзляриня эюря, koronavirusa yoluxma zamanы insanlarda mцшahidя edilяn ilkin яlamяtlяr kяskin respirator virus xяstяliklяrindяki kimi olur: "Bu zaman insanlarda zюkяm яlamяtlяri buruntutulma, asqыrma, halsыzlыq, hяrarяtin yцksяlmяsi vя s. olur.

Vяtяndaшlar fяrdi qaydada profilaktik tяdbirlяr gюrmяli, gigiyenik qaydalara riayяt etmяlidirlяr". Ону да диггятинизя чатдыраг ки, Тибб Ярази Бюлмяляринин идаряетмя Бирлийинин коронавирусла баьлы 24 саат ишляйян ГАЙНАР ХЯТТИ фялиййятя башлайыб. ГАЙНАР ХЯТТИН №-си 1542-дир.

М.НЯБИБЯЙОВ Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Баш редактор: Мурад Нябибяйов

ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.site http://shekibelediyyesi.tqtt.info http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

ТЯБРИК ЕДИРИК! Гязет 2015-ъи илдян чап олунур.

гязетинин 5 йашы тамам олду Бу эцн Шяки мятбуатында юзцнямяхсус йер тутан Кцтляви Информасийа Васитяляриндян бири дя Шяки Реэионал Мядяниййят Идарясинин (РМИ) йанвар айында 5 йашы тамам олан “Мядяниййят галасы” гязетидир. 5 ил бир гязет цчцн о гядяр чох вахт олмаса да, бу мцддят ярзиндя “Мядяниййят галасы” юзцнцн чох мараглы информасийа вя мягаляляри иля яввял доьма Шякимиздя, сонра ися цмумиликдя Оьуздан Балакяня гядяр олан бюйук бир реэионда охуъуларын ряьбятини газана билмишдир. Гязетин эяляъякдя дя инсанлара хош хябярляр чатдыраъаьы цмиди иля Шяki RMИ-nin rяisi Mirvari xanыm Zeynalovaны вя baш redaktor Yusif Rяhimovу Шяки Бялядиййясинин коллективи адындан 5 illiк йубилей mцnasibяtilя sяmimi qяlbdяn tяbrik edir, онлара mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtinin tяrяqqisi, xalqыmыzыn rifahы, firavan hяyatы, milli maraqlarымызын qorunmasы, onun юz yerini dunya miqyasыnda tapmasы naminя hяyata keчirilяn iшlяrin, юlkяmizdя, regionda vя dцnyada baш verяn hadisяlяrin obyektiv iшыqlandыrыlmasы vя ictimaiyyяtя чatdыrыlmasы истигамятиндя эюрдцкляри ишлярдя uьurlar arzulayыram.

Hюrmяtlя: Murad Nяbibяyov, "Шяki bяlяdiyyяsi" qяzetinin baш redaktoru

"Gюz sizin, sюz bizim." "Шяки Бялядиййяси" вя "Mяdяniyyяt qalasы" qяzetлярinin бирэя hяyata keчirdiкляри "Gюz sizin, sюz bizim" rubrikasы чяrчivяsindя icra planыna uyьun olaraq, vяtяndaшlar arasыnda шяhяrimizdяki xidmяt sahяlяri цzrя monitorinq-sorьu keчirilib.

Sorьularыn respondentlяrdяn alыnan cavablarыnы цmumilяшdirяrяk, nцmunяvi xidmяtlяri ilя rяьbяt qazanmыш qurumlarыn adlarыnы oxucularыmыzыn nяzяrinя чatdыrыrыq.

Belяliklя,

Vяtяndaшlar razыlыq edirlяr:

- Шяki "ASAN xidmяt" mяrkяzindяn; - Шяhяrin tяmizliyini hяyata keчirяn Шяки Kommunal Tяsяrrцfatы Истещсалат Бирлийиндян; - 11 saylы Яrazi Vergilяr Иdarяsinin Шяki rayonu цzrя Xidmяt Mяrkяzindяn; - Дювлят Имтащан Мяркязинин Шяки Реэионал Бюлмясиндян; - Шяki Rayon Qeydiyyat, Иmtahan vя Texniki Baxыш Mяrkяzindяn; - Yol hяrяkяtinin tяhlцkяsizliyini tяmin edяn DYP bюlmяsinin яmяkdaшlarыndan; - "EMBAWOOD" vя "MADEYRA" mebel maьazalarыndan; - Salman Mцmtaz kцчыsindя yerlяшяn "KORELLA ИNШAAT" maьazasыndan.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси

ДИГГЯТ!

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.belediyye.ñheki.sitå

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 3 март 2020-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.