TOF#9

TOF magazine

negende uutgaeve

PAU’S GELDZAEKEN De zakelijke rubriek van onze eilandicus

SCHATEILAND Coen gaat op jacht

VERHAELE UUT DE STRAET Zelfde straet arru durp

‘TANTE’ DICKY SOLDAAT Ode aan de schrijfster met fantasie

Lenny Kruider Schone slaapster

TOF magazine is op geselecteerde plaatsen beperkt gratis verkrijgbaar

Oplage: 5.000 stuks

Tsjoe, maens, wordt de put dan nooit droag?

Moh je noe toch weer zieje wat ‘n inhoud!

Colofon TOF magazine #9 Uitgiftedatum: 12 december 2019 Copyright © 2019 stichting Trots Op Flakkee Coverfoto: Jaap Reedijk© Design: Alex van Kampen Drukwerk: Drukkerij Damen Eindredactie: Alex van Kampen Gert van Nieuwaal Moniek Bakelaar Lianne Mulder Anne Karsbergen Jaap Reedijk Pau Heerschap Kees van Rixoort Marijn Pannekoek

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van stichting Trots Op Flakkee.

Inhoud TOF magazine #9

4 WAARDEVOL

6 LENNY KRUIDER 10 RUUM ‘S OP 12 TATTOO’S VAN FLAKKEE

14 PAU’S GELDZAEKEN 18 BLIJ IN DE WEI 20 TOFFE KIEKJES

22 JOEP LUIJKX 26 SCHATEILAND

28 FLAKKEE HEIT TALENT 30 TOFFE MAENSE KIEKE 34 ‘TANTE’ DICKY SOLDAAT

36 VREEMDE VEUGELS 40 MTB OP FLAKKEE

42 FABELS EN FEITEN 44 ECO-BOEREN 48 SERVICECLUB: SOROPTIMISTEN

50 ZELFDE STRAET ARRE DURP 55 GEDICHT VAN MEVR. SOLDAAT 56 WEUNEN IN DE HBS 58 DANKIE!

Aan deze editie werkten mee DIT IS NIET HET GEHELE TEAM, DAT PAST NIET MEER OP ÉÉN PAGINA...OMMERS

Wil je ook eens als hulp tofffert meedoen?

Stuur ons een berichtje!

De achtste editie gemist?

Geen nood, want die is nog online te lezen op www.trotsopflakkee.nl.

Winnen of verliezen We kennen allemaal wel fases in ons leven waarin we iets hebben gewonnen, een prijs, een wedstrijd, de liefde, de EK van ‘88. En winnen doen we graag.

Met ons gezonde eilandelijke chauvinisme zijn we natuurlijk allemaal supporter van een eilandgenoot als hij of zij meedoet aan een wedstrijd, zoals natural beauty Lenny aan Hollands Next Top Model en we hopen dat Robin de eerste Nederlandse wereldkampioen superslalom wordt. Soms denk je te winnen maar word je uiteindelijk een groot verliezer. Dat overkwam onze eigen Pau die al z’n spaercent’n op Dexia inzette. Wat hij wel won was een nieuwe ervaring.

Sommigen verliezen hun spullen. Bijvoorbeeld een pakje sigaretten, een blikje of andere rommel. Gelukkig ruimt Marcel die rommel op en wint schoon terrein.

Soms is iets héél lang geleden verloren. Dat kun je bijvoorbeeld terugvinden met een metaaldetector en win je daarmee misschien een schat aan informatie.

Er valt ook nog veel te winnen in India waar jonge meisjes hun waardigheid hebben verloren. Gelukkig zijn er serviceclubs als de Soroptimisten die zich sterk maken voor hen. Dan besef je dat we het hier zo bijzonder goed hebben. Dus laten we koesteren wat we te verliezen hebben, dan is er nog veel te winnen.

Heel veel leesplezier!

Toffe groet van Team TOF ALEX, GERT, ANNE, KEES, LIANNE, MARIJN, JAAP, PAU, KEES, LEONARD, EDWIN, JORNE, RENÉE, ANNE-MARIE, NICOLE, CORINE, COEN, ELLEN, JAN, ANGELA EN JULIAN.

foto: Joep Luijkx 5

tekst en foto’s: Jaap Reedijk

VAN WIE BIN JOE D’R ÊÊN?

Lenny Kruider EEN SCHONE ‘SLAAPSTER’

ALS MEN VRAAGT WAAR NU PRECIES MIJN ATELIER ZIT DAN ZEG IK ALTIJD “NAAST KRUIDER” EN HOEF DAARNA EIGENLIJK NIETS MEER UIT TE LEGGEN. KRUIDER IS EEN BEKENDE NAAM OP HET EILAND EN SINDS KORT OOK EEN BEKENDE NAAM OP DE TELEVISIE BIJ RTL. LENNY, DE JONGSTE TELG UIT DE KRUIDERFAMILIE, IS ÉÉN VAN DE HOOFDROLSPEELSTERS IN HOLLANDS NEXT TOP MODEL.

7

H

oe word je het beste model van Nederland?

PLAN B

Dat is heel wat anders dan: hoe verkoop je

Lenny zelf ziet dit als een soort ‘plan B’. “Ik

het beste bed van Nederland? Terwijl vader

heb dingen die ik leuker vind dan bedden

André best een bekende Flakkeeënaar is

verkopen, maar ik vind het ook niet super

gaat dochter Lenny nog iets verder door zich momenteel

stom. Dus als het modellenwerk toch niets

onder de bekende Nederlanders te scharen.

wordt dan kan ik altijd nog even bij paps vragen of hij nog een vacature open heeft

HEEEEEEL APART

staan.” Het meedoen aan Holland’s Next

Elke aflevering was het weer spannend of Lenny

Top Model (HNTM) heeft zowel leuke

doorging naar de volgende ronde en of ze inderdaad naar

als ook wel moeilijke momenten voor

de top van de Nederlandse modellenwereld zou gaan.

Lenny. “Je moet je voorstellen dat je een

Lenny is er zelf nogal nuchter onder en vindt het vooral

aantal weken in een huis zit met alleen

heeeeeel apart. “Ook heel leuk, maar je voelt dat mensen

maar onbekenden (zonder contact met

naar je staren. Dat geeft soms een beetje ‘awkward’

de buitenwereld), die heel snel je beste

situaties. Verder vind ik het gewoon leuk dat andere

vrienden worden, maar ook je rivalen en

mensen zoveel interesse tonen in wat ik doe. Ik merk wel

collega’s. Dit kan soms, jammer genoeg, ook ergernissen met zich mee brengen.”

“Verder moet je je elke dag over je eigen grenzen trekken, want je doet dingen die je in het dagelijkse leven nooit zou doen.

Het leukste is dat je oprecht hele dagen geen idee hebt wat er op de planning staat.

Je wordt ‘s ochtends uit je bed gehaald en ‘hoppa’ de auto in naar een locatie.

Daar krijg je pas te horen wat je gaat doen en dit zijn altijd super toffe dingen die je anders nooit mee zou maken.

Ik heb door HNTM ook de meest leuke dat er best veel mensen naar kijken en krijg super veel

mensen leren kennen en ik zou mijn leven

leuke reacties maar sommigen kijken ook alsof ze ‘water

niet meer voor kunnen stellen zonder

zien branden’ als ik erover vertel. Ik dacht dat vooral

hen!” Ambities om model te worden had

jonge meisjes naar het tv-programma keken, maar ik

Lenny eigenlijk niet. Dierenarts of actrice

merk dat soms de moeders het nog leuker vinden dan de

leek haar leuker. Vader André is eigenlijk ook nooit

dochters. Vooral mijn eigen moeder natuurlijk.”

ambitieus geweest. “Ik ben gemakshalve de zaak ingerold maar heb dankzij deze winkel tot nu altijd een prima

Haar ouders, André en Cisca, vinden het vooral amusant

bestaan kunnen hebben. We proberen Lenny lekker haar

en leerzaam voor Lenny en een leuke en overweldigende

eigen gang te laten gaan. Dat heeft erin geresulteerd dat

tijd. “Als er een modellencarrière achteraan komt zou dat

ze dezelfde opleiding als ik gedaan heeft in veel kortere

leuk zijn, maar we zien wel. Ze is er al door verschillende

tijd, bijna een jaar in Bali gewoond en gewerkt heeft in

mensen op gewezen dat het best mogelijk is. Ik verwacht

de interieurbranche en nu meedoet aan HNTM 2019.

niet dat Lenny de winkel later over zal nemen.”

Wat ik haar wel meegeef is dat je bij kritiek niet het

laatste woord moet willen hebben en proberen lekker

mattenschipper uit Blokzijl.” Hoe de carrière van Lenny

ontspannen door het leven te rollen.”

er verder uit gaat zien, zal de toekomst uit moeten wijzen. “Eigenlijk zou ik het liefste elk hoekje van de

HOLLAND-ZEELAND

wereld willen zien. Elke dag is een nieuw avontuur en

Al generaties lang wonen en werken de Kruiders op

brengt onverwachte dingen. Mijn basis is altijd Goeree-

‘Holland-Zeeland’, de grens tussen Sommelsdijk en

Overflakkee en als de mensen vragen ‘Van wie ben joe

Middelharnis. “Onze winkel bestaat inmiddels 111 jaar

d’r eentje?’, dan roep ik altijd ‘Van Kruuuuuuuuert, die

en is gestart door mijn overgrootvader. Hij was een

met die beddenzaak weet je wel?’”

9

Ruum ‘s op!

DOE MEE, SAMEN VOOR EEN SCHOON GOEREE-OVERFLAKKEE

BIERBLIKJES, PLASTIC FLESJES, SNOEPPAPIERTJES, RIETJES, DOPPEN, PEUKEN, WIELDOPPEN, METERS AFZETLINT… OVERAL LIGT AFVAL. “KIJK, EEN BLIKJE”, WIJST MARCEL BREVÉ VANUIT ZIJN RIJDENDE AUTO NAAR DE BERM. “EN NOG TWEE.” BREVÉ, WOONACHTIG IN STELLENDAM, IS ER ALTIJD MEE BEZIG. BIJ ELKAAR ONGEVEER 320 DAGEN PER JAAR. “ZELFS TIJDENS MIJN VAKANTIE RAAP IK AFVAL OP. JE KUNT HET NIET MEER NIET ZIEN.”

H

ij is een van de initiatiefnemers van ‘Doe mee, samen voor een schoon GO’. De andere twee zijn Karen van Burg, eveneens

uit Stellendam, en Pascha Komttebed uit Goedereede. Ze hebben een groepje om zich heen verzameld, dat regelmatig de omgeving afstruint om achtergelaten troep te verwijderen. Vooral op de kop van GoereeOverflakkee.

Tekst: Kees van Rixoort Foto’s: Leonard Braber

BIZAR Op een zonnige vrijdagmiddag trekken Marcel en Pascha hun groene hesjes aan om TOF wegwijs te maken in de wereld van het zwervende afval. “Het is bizar. Waanzinnig”, zegt Marcel als hij de vraag krijgt of het nu echt zo’n groot probleem is op GoereeOverflakkee. “Kijk maar op mijn tijdlijn op Facebook.”

“Soms lijkt het op detective spelen”, zegt Pascha, terwijl Marcel met zijn fiets plus afvalkarretje langsrijdt voor de fotograaf. “Je ziet bijvoorbeeld een gemaaid hoekje met twintig, dertig van die rood-geruite koffiebekers. Dat moet van iemand zijn, denk ik dan, die altijd koffie in zijn auto drinkt, de bekertjes opspaart en ze dan in één keer naar buiten kiept. Ach, je moet er maar een verhaal bij verzinnen…”

moedeloosheid zorgen. “Wat wij doen is een druppel

Tussen de rotzooi van een patatzaak vond Marcel een

op een gloeiende plaat. Wij kunnen dit niet alleen. Als

keer een briefje van 50 euro. Een andere keer stuitte

iedereen hier op het eiland nou eens elke dag twee

hij op een grote verpakking condooms. “Niet gebruikt.”

dingetjes opraapt, dat zou eindeloos zijn.”

Pascha deed ook bijzondere vondsten: een volle fles wijn, de la van een kassa in een plastic zak, een paar

ADOPTEREN

slippers waar ze nog steeds op loopt en zelfs een keer

Het ideaal van ‘Doe mee, samen voor een schoon GO’

een regenponcho die ze zelf ooit verloren was. Om nog

is dat er in en rond elke kern op het eiland een groepje

maar te zwijgen over een heel drumstel, dat zomaar

aan de slag gaat. “Er zijn ook veel bedrijven op Goeree-

gedumpt was.

Overflakkee. Het zou mooi zijn als ze een stukje eiland adopteren. Al is het maar 50 vierkante meter. Dat zou al

70 KUUB

zó veel uitmaken.”

Maar over het algemeen vinden de mensen van ‘Doe

Waarom ze dit doen? “Het is niet mijn afval, maar

mee, samen voor een schoon GO’ het gebruikelijke

wel het afval van de wereld”, zegt Marcel. “Veertien

zwerfafval. “Tot de maand september al 70 kuub”, zegt

jaar geleden was ik in Tunesië op vakantie. Aan de

Marcel. “Hoeveel volle kliko’s zijn dat…? Dinsdag waren

Middellandse Zee, die heel erg vervuild is. Er was een

we bij de Haringvlietsluizen. Daar hebben we 95 liter

privéstrand en elke ochtend kwam er een shovel om

afval weggehaald: bijna een kuub.”

het afval naar rechts en naar links te schuiven. Ik dacht:

Nu zijn we weer die kant op gereden. “Afval is geen

als we hier niets aan doen, gaat het niet goed komen.”

afval”, zegt Marcel, nadat hij zijn riem met vuilniszak

Dat is de kiem geweest voor wat er nu op Goeree-

heeft omgegord en met een handige grijper papiertjes

Overflakkee gebeurt.

en blikjes uit het gras haalt. “Afval is een grondstof,

Pascha’s motivatie: “Plastic is in wezen chemisch afval.

waar je wat mee kunt. Verbranden en er elektriciteit van

80 procent van de plastic soep in de oceaan is afkomstig

maken, bijvoorbeeld. De blikjes en de doppen die we

van het vasteland. Maar plastic zweeft ook in de lucht.

vinden gaan naar KiKa.”

Je ademt het dus ook in. Het is een drama, waar we

Zwerfafval rapen is goed en geeft een gevoel van

wat aan moeten doen. Dus niet machteloos gaan zitten

voldoening. Maar het werk eindigt nooit. Dat kan voor

kijken hoe de wereld naar de knoppen gaat.”

11

De GO-liefde gaat ‘skin deep’

L

IEFDE VOOR GOEREEOVERFLAKKEE GAAT DIEP. VOOR SOMMIGEN ZELFS DIEP DOOR DE HUID, MET

EEN NAALD. TIJDENS DE LANCERING VAN DE VORIGE EDITIE VAN ONS MAGAZINE KWAMEN WE BEN ROTTIER UIT DIRKSLAND TEGEN. HIJ LIET ONS EEN TATOEAGE VAN ONS EILAND OP ZIJN ARM ZIEN. WE WAREN HIERVAN

GERWIN WESTDIJK UIT GOEDEREEDE

ONDER DE INDRUK. JAAP REEDIJK MAAKTE ER EEN FOTO VAN EN DIE PLAATSTEN WE OP FACEBOOK. DE

“Op mijn arm staat een tatoeage van het gemeentewapen van de (voormalige) gemeente Goedereede. Ik heb hem al een jaar of 17. Ik ben er

REACTIES WAREN POSITIEF. ZOUDEN

trots op dat ik in Goedereede geboren en getogen ben

ER MEER MENSEN ZIJN DIE ONS

en ik zou nergens anders willen wonen. Ik ben een

EILAND VOOR ALTIJD OP HUN HUID HEBBEN STAAN? WE GINGEN OP ONDERZOEK UIT EN PLAATSTEN EEN OPROEPJE. DE REACTIES ZIE JE HIER!

tekst: Anne Karsbergen foto’s: getatoeëerden

100% Goereeër. Ik denk dat ik de enige ben die een tattoo van het gemeentewapen heeft…”

JAN OORBEEK UIT HERKINGEN

ROMY BUIJS UIT OUDE-TONGE

Kleinzoon Erwin Kik vertelt zijn verhaal: “Het was al

“Op mijn arm staan de coördinaten van het huis waar ik

jaren een wens van mijn opa om een tattoo te laten

geboren ben: Julianastraat 70 in Oude-Tonge. Ik woon

zetten. Vaak bedoelde hij dit spottend, maar toen

nog altijd met heel veel plezier in mijn geliefde Oude-

kwam er een tattooshop op d’n Diek. Hij is dan wel

Tonge en de tatoeage staat symbool voor mijn ouders,

een geboren Dirkslander, maar woont sinds 1966

omdat ze mij op die plaats op de wereld hebben gezet.”

op Herkingen en voelt zich inmiddels een echte Haerkenees! En ja, bij Herkingen hoort de Visbank. Hier had de tatoeëerder nog nooit van gehoord, dus heeft hij een ansichtkaart meegenomen als voorbeeld. Het ontwerp werd gemaakt, compleet met vlaggetje erop en het bankje eronder. Wij weten wel zeker dat er niemand in Herkingen is die zo’n bijzondere tattoo heeft!”

13

Pau’s

GELDZAEKEN in’t Ouddurps

Da’s Pau..

Da’s nep :)

IN DE JAEREN TACHTIG VAN DE VORIGEN ÊÊUW SCHREEF IK VOOR HET REGIOBOEK OVER DE DIALECTEN OP GOEREE-OVERFLAKKEE, SAEME MIT MEVROUW SOLDAOT - POORTVLIET OAK EEN HOOFDSTUK ONGER DE TITEL GELD -

bezoekers waere mêêstel landèrrebeiers, die nae d’r wèrk in zôô’n gelegenheid even uut gienge ruste. ’t Mennene van de mis in ’t wèrkene mit de zeis of de zekel waere tenslotte inspannende bezigheden.

In Ouddurp hao je an de westkant van ’t durp driej van die gelegenheden. D’n êêrsten was in ’t Ouweland, ’t stee’ie van Hans Haemeete. Je wier mêêsal bediejnd deur dochter Mina.

HANDEL –ZAKEN. HIERIN KWAMME DIVERSE ZAEKEN AN DE ORDE, ZÔÔALS BENAEMIENGEN VOOR MUNTEN, KOAPE, BETAELE, DE MARTEN, DE BEURS IN LANDCAFEETJES. UUT DIT HOOFDSTUK VOLGE HIER ‘N PAER ZAKEN, AANGEVULD MIT ‘T VERHAEL CRISIS, DAT IK

D’r was in diejn tied ’n tummerman, die tegen de middeg dêêr veel ’n borreltje kwam drienke, voordat ’n nae huus gieng om te etene. Op ’n kêêr zag ’n deur ’t raem van de achterkaemer dat ze op dat moment huusbezoek van de kèrke hao. Hie schaemende z’n eigen voor d’n dominee, dat ’n borreltje kwam doewe. Mar hie was al ‘ezieje! As verzonne excuus riejp ‘n: ‘Die krikke (kruk) van de deure kom ik mèrge wel effe’ies maeke!’ In weig was ‘n

LAETER IN D’N TIED VAN DE CRISIS VAN 2008

As ie vaorder ’t Ouweland in liejp, kwam je bie de Druuve,

SCHREEF.

klein kaemertje, wêêr achter ’t lienkse raem ’n kasje was

’n stee ‘ebouwd in 1856. Deur de voordeure kwam je in ’n mit verschillende tinne mae’ies, glaesjes in de drankflessen.

D

Allêêne mit regenachtig weer mocht je binne zitte. Mêêstal

E BEURS

bleve de gasten buuten zitte, op de banken voor de

Op verscheije plekken op ‘t eiland wier vroeger,

raemen, achter ’t hekje.

in oak tegenwoordig nog, beurs ‘ehouwe. Zôô was de beurs in Ouddurp altied op dunderd-

De rechthoek was bestroaid mit schelpen van ’t

agochtend. Al voor dà j’ naer schoole gieng wiere d’r voor

naebiegeleg Zandhoekje. In ’t hof stieng dan nog ’n

hotel Akershoek in de rienk paeltjes in de grond ‘eslege

achtkantige theekoepel. Oak dêêr was de vloer versierd

voor ’t kèrkhek, wêêran dan touwen vast’emaekt wiere om

mit schelpen in strangezand. In deze koepel wiere de

de kalvers in koeien an vast te zettene. Oak wier d’r ’n antal

Flakkêêjenaers bediejnd, die op zaeterdaegen in op haoge

biggen bie mekaore ‘edreve, mêêstal van de vêêkoapers

daegen, zoas Paese in Pienkstere, kwamme ‘speuleriejen’ in

Pauw in Gerard Vroegindeweij. In de laop van d’n ochtend

in de Druuve wat kwamme drienke.

wier dat vêê dan mig handjeklap verhandeld. Binnen in ’t

’n Derde rustplekke was ‘t’r in De Kraoie, ’n stee an de

café wier ’t geregeld drukker, dêêr wiere de landbouwpro-

aore kan van d’n duunkant. In ’t kleien kaemertje achter de

dukten an de commissionaers verhandeld. Tegen de middeg

lindeboam wierd de klanten bediejnd.

was ’t op z’n drukst. Sommige hao niks te verhandele, mar waere d’r allêêne voor ’n borreltje. Zôô was de beurs altied ’n alibi voor ’n glaesje. In Ouddurp is d’r nog altied beurs, allêêne niejt mêêr voor hotel Akershoek.

CRISIS “Joe raekt nog ’s nog ‘s ’n kêêr an d’n èrmen”, riejp moewder altied uut as ik wêêr ´s ’n grôôt gedêêlte van m’n pasverdiejnde centen op’emaekt hao an boeken, plaeten

LANDHÈRBÈRGJES

in alderlei aore luxe. Ze bedoewlende dêêrmit dat ik nog ’s

’n Biezonder verschiensel waere de zôôgenaemde

ofhankelek zou woore van de steun van de diaconie.

plattelandslandcafeetjes. Tegenwoordig zou je spreke van

Hêêlemaele èrg wier ´t toe ´k op ´n gegeve moment

‘stille knipjes’. ’t Waere kleine boeresteetjes, of gedoe ‘ies’,

op veiliengen in bie antiquariaten diere antieke boeken

wêêr gelegenheid was om ’n borreltje te drienkene. De

gieng kaope. De pries stieng d´r dan altied mit potlôôd

15

an de binnekant van ´t kaft as ´t waere ine´grift. Je

In toe schoot d‘r anêêns wat deur m’n hene: Dus d’r

kon de pries d´r niejt uute´stuft kriege. Oak in die

binne geweune in niejt-geweune mensen in wie waere

boeken wier bie de schôônmaekbeurte ‘ekeke, in de

dat dan? As ie rieke was, hôôrende je dan bie die niet-

waerschoewiengen waere niejt van de locht.

geweune? Toe gieng ik twuufele of ik dêêr wel bie woe hôôre.

Op ´n kêêr hao ´k ´n zeldzaem medisch handboek uut de zeventienjde êêuw mit zôô’n perkemente kaft

Nêê, echt rieke bin ‘k nôôit eweest. D’r is wel ’n tied

de kop ‘etikt voor 1350 gulden. Johan van Beverwijk,

‘eweest da’ k docht da ‘k was. ’t Was in d’n tied van

de stadsarts van Dordt hao ´t voor belangstellende

Legio-lies. Gouwe bêrgen wiere d’r beloofd. Toch hao ‘k

leken in ´t Nederlands ‘eschreve in Jacob Cats, die toe

nog wel even m’n twufels. Die naem Legio hao dat niejt

pensionaris van Dordt in ´n vriend van Van Beverwijk

te maeken mit iejtewat duvels?

was, hao d´r lêêrzaeme gedichten voor ‘eschreve.

Toch hè ‘k vuuf contracten ‘etekend in ‘t leek in begin

Oak uut dit boek was de pries niejt uut te stuffene,

fantasties. A’ ‘k dan zôô’n eindejaers rekenieng zag,

mar ik hao d´r wat op ‘evonge: d’r geweun ’n komma

dan bleek ik n paer ton an guldens te bezittene. De

in zette: dertiejn gulde vuuftig. Ondanks dat, was d’r

adviseurs van m’n bank kloppende letterlek op m’n

commentaar: “Nog knap diere, voor zôô’n oud rotboek.”

schoere, omdat ‘k ‘t zôô môôi voor mekaore hao.

Toetdat de beurzen in mekaore stukende. Wist ik veel.

Nêê, rieke zou ik op die maniere netuurlek nôôit woore.

Ik hao altied ’t idee ‘ehaod da ‘k môôi an ’t spaerene was. In nog wat jaeren hè ‘k trouw m’n contributie ‘estort voor de restschuld. ‘k Hê zelfs nog ‘n hypotheek motte neme om Dexia vaerwel te zèggene.

Toch hè ‘k dat ôôit wel ’s wille weze. Iemend vroog ôôit an m’n, ’t was bie m’n tante gelaof ik, in ik mot ’n jaer of vuuve eweest hè: “Wat wil joe laeter woore?” Dat

rg

lekke

ve

eble

n‘ eweu

vraege ze altied an ’n kind: “Wat wil joe laeter woore?”

Ze vraege nôôit an ’n kind wa j’ bint.

RIEKE LUI “Ik lêêre voor rieke lui”, mo ‘k toe ‘eantwoord hèwwe.

Dat leken m’n wel fijn as ie j’ alles kon kaope waj’ woe in in ’n môôi huus kon weune in in ’n auto rieje.

Bie m’n tante kwam d’r aok altied ’n vrouwe van stand, za ‘k mar zègge. ’t Was al ’n ouwere vrouwe die nôôjt ‘etrouwd ‘eweest was, in ik docht dat ze wel rieke zou weze, want ze weunende in ’n môôi huus, ’n soort villa eigelek. Ze praetende aok aors: ’t Was wel Ouddurps, mar hêêl lankzaem in op ’n bee’ie vrêêmde haoge tôône. Ze vertellen dat ze èrges op ’n recepsie was weze fielestere. ’t Was d’r hêêl ne’ies an toe’egôô, zei

Nêê, rieke bin ‘k nôôit ewoore, mar geweun ‘ebleve,

ze. In ze voegende d’r an toe: ”Oh, druk, druk dat ‘t ‘r

hoop ik wel. Toch hôôre ik in gedachten soms nog de

was, vrêêd veel volk was d’r, mar d’r waere aok ’n haop

woorden van moewder: “Joe raekt nog ‘s ’n kêêr an d’n

geweune mènsen’ôôr.” Bie dat ‘geweune’ klonk d’r wat

êrmen.” Dus mot ik toch altied nog op m’n tellen bluuve

mispriezends in d’r stemme.

passe.

Uutdruksels ’N MAENESCHIETER

IEMAND DIE AANMAANT OM TE BETALEN

’N KASJESVEINT VENTER MET KOOPWAAR IN KISTJES DA ’S GOEWD AN DE PRIES

DAT IS EEN HOGE PRIJS

BETER ‘N KWAEJE LOAP, DAN ’N SLECHTE KOAP

BETER GEEN ZAKEN DAN SLECHTE ZAKEN

HIER KRIEG JE JE GERECHTIGHEID

HET VOLLE GEWICHT

JE MÒ JE EIGE NIEJT LAETER OFSTROAPE:

NIET LATEN AFZETTEN

M’N BINNE KIET DE SCHULD IS VEREFFEND GEEF D’R MAR ’N KRAAUW DEUR

BOEK HET MAAR AF

VERKWANSELE VOOR ’N SCHEET IN ’N KNIKKER

NIKS VERDIENEN

ZÔÔ SLECHT AS GOEWD VAN ’N CENT DE ELLE

ERG SLECHTE KWALITEIT

Z’N SPULLE’IE STÔÔT AN ’T BORD (G)

ZIJN HUIS STAAT TE KOOP

’T SMAEKT NAE DE MOSTERD

IS ERG DUUR

HIE HEIT GÊÊN CENT IN DE MAAS (MARS)

BEZIT NIETS

HIE KRAAUWT OP D’N BOOM (BODEM)

IS BLUT

HIE HEIT ALLES OP HEUR BEMAEKT

ALLES AAN HAAR NAGELATEN

DE ZAEK UUT MEKAORE DOEWE

DE ERFENIS VERDELEN

HIE ZIT NOGAL KITTEG IN DE PEPIEREN

BEZIT VEEL EFFECTEN

HIE HEIT (G)EGAERD TOET OP Z’N OUWEN DAG

ZIJN LEVEN LANG GESPAARD

HIE BLUUFT DÔÔD OP ’N CENT

IS HEEL ERG GIERIG

BIJNAMEN VAN OUDE MUNTEN: ’N HALFJE

’N VERDUITESTIK

’N DAELDER

’N RIEKSDAELDER

½ CENT

2½ CENT

1½ GULDEN

2½ GULDEN

17

Blij in de wei

tekst: Angela Lodder foto’s: Corine de Vries

IK BEN ER GRAAG OP UIT MET MIJN KINDEREN. ZOEKEND NAAR TOFFE

SPEELPLEZIER VOOR IEDEREEN “Mama, het lijkt wel op de zee. Kun je daar op lopen?”, riep mijn dochter Naomi. Ik had zelf ook nog nooit

PLEKKEN WAAR WE IETS KUNNEN DOEN.

een blauwe speelgrond gezien, maar het ziet er gaaf

OF DIT NU HET STRAND, HET BOS, EEN

voor kinderen. Daniël had vooral oog voor het zand:

KINDERBOERDERIJ OF EEN SPEELTUIN

uit. De hele speeltuin is kleurrijk en dat is extra leuk “Hele grote zandbak en een graafmachine mama!”

De kids keken hun ogen uit. Mijn naam werd wel

IS. HET LIEFST ZO DICHTBIJ MOGELIJK,

honderd keer geroepen die middag, want ik moest

WANT UREN IN EEN AUTO MET

van deze mooie speeltuin en ik geef hen geen ongelijk.

KINDEREN IS NIET ALTIJD EEN SUCCES. IK ONTDEK STEEDS NIEUWE PLEKKEN OP ONS MOOIE EILAND. ER IS ZÓ VEEL TE DOEN MET EN ZONDER KIDS.

N

IEUWE ONTDEKKING

overal komen kijken. Naomi en Daniël waren zo vol Grote boomstammen, een tunnel met prachtige muurschilderingen, heel veel zand, een trampoline, schommels, een hangmat, een waterpomp en zoals Daniël zegt: “We kunnen op een berg lopen mama!”

In ieder stukje van de speeltuin is wel iets te beleven.

Aan speelplezier geen gebrek. Je hoeft je geen zorgen te maken dat ze naar de weg rennen, want aan een hek is gedacht. Wat ik vooral handig vind is het terras van Brasserie Dok 16 dat aansluit op de speeltuin. Met een

In september opende de nieuwe

kopje koffie kun je bijkletsen met een vriendin terwijl

natuurspeeltuin ‘de Blije wei’ op het terrein

de kinderen spelen. Wie houdt daar nu niet van?

Hernesseroord. Exact op de plek waar jaren

geleden een kantoor stond van Zuidwester vind je nu een speeltuin waar iedereen, met en zonder beperking, welkom is. Het is gelukt om op Goeree-Overflakkee een ontmoetingsplek van, voor en door de gemeenschap te creëren. Zonder alle sponsoren was het niet mogelijk om deze natuurspeeltuin te maken. Hoe tof dat dit is gelukt!

DE BLIJE WEI

EEN DAVEREND SUCCES Naomi en Daniël vonden het fantastisch. Als afsluiting dronken we samen met mijn moeder in Brasserie Dok 16 een kop koffie en de kids kregen sap. Lang aan tafel zaten ze niet, want ze ontdekten de speelhoek binnen. Er is echt overal iets te beleven, want de kinderboerderij vind je vlakbij de speeltuin. Mijn kids kunnen niet wachten om weer te gaan en ik eigenlijk ook niet. Als zij genieten, dan geniet ik ook.

De naam van de speeltuin is toepasselijk: de Blije wei.

Alle kids die er waren, liepen met een grote glimlach rond. Er is niet alleen gedacht aan kleine kinderen, maar ook aan grotere kinderen. Voor ieder wat wils dus! Het was een voorwaarde dat de speeltuin rolstoeltoegankelijk moet zijn. Mensen met een beperking kunnen de speeltuin dus ook bezoeken en dat maakt het een speelplek voor iedereen. Hier kun je echt samen zijn en kinderen leren dat ieder mens er mag zijn met en zonder beperking. Ik vind het mooi dat ik dat mijn kinderen mee kan geven door daar te spelen.

Simpelweg omdat ze mensen met een beperking ontmoeten die ze in onze directe omgeving niet ontmoeten. De Blije wei is in mijn ogen het bezoeken op meerdere vlakken waard. De echte testers zijn natuurlijk mijn eigen kinderen. Hoe vonden zij het?

19

Cees

Annette Witvliet

Gert van Nieuwaal

Petra van der Marel

Kenin Plaisier

Dick van Huizen

idee_niedree

Casper de Jager

Marjolein

Pieter van Es

Ilona Noorlander

Elly van Ham

Ellen van den Doel

Johan Weesie

Wil je jouw kiekje terugzien in de volgende editie van TOF? Plaats ‘m op Facebook (Trots Op Flakkee), Twitter of Instagram met: #trotsopflakkee Indy Sosemito

Peetshots

Jelle Verburg

Karin de Bruin

Martijn Wenting

Tamara de Groot

Krijn Zandburg

21

DE ANDERE KANT VAN

Joep Luijkx EEN PORTRET VAN EEN PRACHTIG PORTRET

J

OEPIE DE POEPIE! “IK WAS DRIE JAAR OUD. TOEN MAAKTE IK IN MIJN BED DE MEEST GEWELDIGE SCHILDERIJEN.

bandje om zijn hoofd. Eén ding staat als een paal boven water: Joep is uniek en helemaal zichzelf. “Ze noemen mij wel eens de dorpsgek. Of Joepie Jezus. Ach, ik zit daar absoluut niet mee. Sterker nog, ik vind het eigenlijk wel leuk!” Joep haalt lachend zijn schouders op.

EN DAT MET EEN ‘ZELFGEDRUKTE’

BRUINE KLEUR. MIJN VADER ZAG DAT ER TOEN AL EEN KUNSTENAAR IN MIJ ZAT.” BIJ DE START

KAAL Na het afronden van zijn studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, kocht Joep een huisje in Sommelsdijk. “Later ben ik verhuisd

VAN HET GESPREK MET JOEP LUIJCKX IS HET METEEN DUIDELIJK. DIT WORDT ALLESBEHALVE EEN STANDAARD INTERVIEW. DE KUNSTENAAR

naar Oude-Tonge. Daar woon ik nu al zo’n dertig jaar.”

Joep is erg trots op zijn dijkhuis. Hij geniet, samen met zijn vrouw, van een prachtig uitzicht op de Flakkeese polder.

“De weidsheid en de ruimte, dat vind ik prachtig. Ik hou ook van kaal.” Ook in de kunstwerken van Joep komt dit

ZET JE GRAAG OP HET VERKEERDE BEEN. NIETS IS WAT HET LIJKT. HET PAST GOED BIJ HET LEVENSMOTTO VAN DE 71-JARIGE JOEP:

thema vaak terug. Zijn favoriete vakantieland? IJsland. “Er is daar helemaal ‘niets’, maar daarom juist zoveel!”

RAREKIEK Toen Joep tien jaar oud was, kreeg hij zijn eerste

“Alles is niets en niets is alles.”

fototoestel. “Ik deed anderhalf uur over het maken van één foto. Ik maakte ook hele rare foto’s. Van heimachines en grote vlakken. Mijn broers en zussen snapten er geen

UNIEK

hol van. Ze lachten mij uit.” Joep heeft heel lang geen

Eindeloos creatief, tegendraads, komisch en ‘tussen de

fototoestel meer aangeraakt. Een aantal decennia later

regels door’ toch serieus. Joep kleurt bij voorkeur buiten

is hij bij ‘de Rarekiek’ terechtgekomen. “Dit is voor mij

de lijntjes. En niet alleen in wat hij zegt. Het komt terug

heel belangrijk geweest.” Joep maakte bij deze Flakkeese

in zijn kleding, zijn haar en het kenmerkende gebreide

fotoclub een enorme ontwikkeling door als fotograaf.

tekst & foto’s: Gert van Nieuwaal en Alex van Kampen

23

TRENDSETTER

Pak ‘n spiegel en bekiek het ‘s arrusom

WAANZINNIG STOM Joep komt aanlopen met een boek met foto’s van zijn

KLOTE

werken. Op de vraag welk werk hij het mooiste vindt,

Joep praat aan één stuk door. “De grootste en

reageert Joep bijna geïrriteerd. “Mooi vind ik een

beroemdste schilders hebben een leven gehad, niet te

waanzinnig stom woord. Als iemand het woord ‘mooi’

geloven zo klote! Juist daar komt hun genialiteit vandaan.

gebruikt, dan klinkt dat voor mij als een vloek. Als dit

Uit frustratie, je niet kunnen uiten.” Volgens Joep maak

interview zo doorgaat, dan ga je maar naar huis.” Joep laat

je de mooiste dingen als je je klote voelt. “Ik moet me

een brede glimlach zien. “Mooi is zo’n vaag begrip. Een

dus eigenlijk klote voelen. Maar ik voel me nooit klote.

schilderij is spannend, het zit goed in elkaar.” Hij doet er

Dat vind ik wel klote.” Even valt het weer stil. Joep praat

nog een schepje bovenop: “Ik zet een drol op mijn tafel.

lachend verder. “Horen jullie wat er nu gebeurt, dit is

Die vind ik namelijk mooi. Maar ja, andere mensen vinden

diep hé!? Op onze vakantie in IJsland brak mijn vrouw

er geen moer aan.” Wij schieten in de lach, maar Joep

haar pols. In die vakantie maakte ik de mooiste foto’s.

reageert: “Ik maak echt geen grapje hoor!”

Dat komt omdat ik beperkt was. Ik moet dus ergens in gedwongen worden, dan maak ik mijn beste werk. Snap

“Als dit interview zo doorgaat, dan ga je maar naar huis.”

je!?”

NIET OORDELEN “Mijn vrouw zegt dat ik Rembrandt ben”, vervolgt Joep.

“Dat vind ik heel aardig van haar. Wat daar wél aan klopt: het gaat mij altijd om het licht. Licht en reflectie, daar draait het om in mijn werk.” Joep zegt dat er in een

SOCRATES

schilderij altijd een spanningsveld moet zitten. “Hebben

We vragen op welk werk Joep het meest trots is. “Moet

jullie wel eens ruzie met je vrouw? Dat zijn dingen – en

je luisteren, wat is trots? Ik vind het gewoon heerlijk om

dat is wel een beetje filosofisch – maar daar gebeurt het

dingen te maken. Dat is alles.” Maar er is wel degelijk een

allemaal in. Daar kan ook weer iets goeds uit voortkomen.

schilderij heel belangrijk voor Joep. “Loop even mee!”

Ik voel me nu weer happy, maar dat voel je dus niet als je

We lopen naar zijn huiskamer. Joep wijst naar een groot

je nooit klote hebt gevoeld. Dat spanningsveld, dat is ook

werk boven zijn bank. Hij glundert. “Ik heb dit schilderij

heel belangrijk in de kunst.”

gemaakt met deze woorden in mijn achterhoofd: alles

We bedanken Joep voor dit toffe interview. Hij sluit nog

is niets en niets is alles. Het is mijn levensmotto. Die

‘even’ af met zijn visie op de wereld. “Je moet iedereen in

uitspraak is niet van mezelf hoor, maar van Socrates. Ik las

zijn waarde laten. Vel geen oordeel over anderen. We zijn

Socrates toen ik dertien was.” Er valt even een stilte. “Zo

zo rijk, laten we ook aan de ander denken. Als we dat nu

jong al, Joep?” Hij lacht en zegt: “Maar ik snapte er toen

allemaal zouden doen, dan gaat het vast een stuk beter in

écht geen bal van hoor!”

onze wereld.”

25

COEN GAAT OP JACHT NAAR DE SCHAT

Hiero gaet ‘n riek worre!

IK BEN COEN EN IK HEB SCHATZOEKER ARCO HOEKMAN GEÏNTERVIEWD OVER ZIJN HOBBY: HET LAND OP MET EEN METAALDETECTOR.

Wereldoorlog en is gedragen als medaillon door een Russische soldaat. Rond die tijd was daar een Russische legerpost.

HIJ HEEFT MIJ MEEGENOMEN EEN AKKER OP

EEN WIEL

OM DAAR TE GAAN ZOEKEN. VOOR MIJ WAS

Echt zeldzame vondsten zijn zilver en goud. Zilver vindt hij

HET SPECIAAL, MAAR VOOR HEM WAS HET DE DAGELIJKSE BEZIGHEID.

maar een paar keer per jaar en goud maar een paar keer in zijn hele leven. Op het land waar wij naartoe zijn gegaan hebben we bijna alleen maar muntjes en kogels gevonden.

Een knoopje voor de afwisseling. Op het eind vond Arco nog een speelschijfje. Oud-Scandinavisch of zelfs Romeins.

Voor mij heel bijzonder, maar voor hem de dagelijkse dingen. Tijdens het zoeken vonden we een wiel in het gras.

Er vlogen overal modelvliegtuigjes, waarvan een tijdje geleden eentje iets kwijt is geraakt.

Arco heeft natuurlijk de bekende muntschat gevonden.

Hij vertelt erover dat het een heel normaal signaal was, eigenlijk het soort signaal dat een blikje zou afgeven. Hij twijfelde zelfs of hij het wel op zou graven. Maar er lagen

H

een paar potscherven van dezelfde kleur omheen, dus ij zoekt wanneer het kan. Soms zelfs vijf keer

besloot hij te graven. Hij vond een paar muntjes, maar

per week. Hij gaat niet zomaar overal zoeken.

meer niet. Het was al laat, dus besloot hij eerst te gaan

Als hij gaat zoeken naar een akker, kijkt hij op

eten en daarna terug te komen. Als hij had geweten waar

oude kaarten en naar het hoogteverschil met

hij toen bij stond te graven had hij nooit tussendoor gaan

de weg die langs de akker loopt. Als het veel lager ligt is

eten.

het oude grond. Dat kan goed zijn. Het kan ook als er een soort knik zit in de akker. Dan is er oude grond overheen

Zijn hobby begon al toen hij 12 jaar oud was. Zijn vader

gestort. Dat is ook vaak goed, want daar kan veel ouds in

had toen een metaaldetector gekocht en is toen de

zitten. Arco zoekt bijna nooit op het strand. “Daar vind je

Oostdijk af gaan speuren, omdat ze daar toen woonden.

veel afval en verloren sieraden, dat is niet mijn gebied”, is

Toen hij daarmee klaar was heeft het ding lang op zolder

zijn mening.

gelegen. Arco had al langere tijd interesse in geschiedenis

Verder moet je een goede metaaldetector hebben. Als je er

en besloot ernaar te vragen. Al snel liep hij over het land

echt veel geld voor over hebt kan je hele dure en extreem

met het ding. Na een tijdje begon hij het drukker te krijgen

goede modellen kopen. De beste is rond de 3000 euro.

en ging hij het steeds minder doen. Tot vier jaar geleden

Die is ook flink zwaar. Na een half uurtje had ik al een zere

deed hij het amper. Toen besloot hij zijn oude hobby weer

arm. Een instapmodel is maar 200 of 300 euro. Met allebei

terug op te pakken. Nu doet hij het zoveel mogelijk. En dan

vind je goede dingen. Met de duurdere modellen kan je

kan je dus zomaar een fantastische muntschat vinden.

veel nauwkeuriger de plaats van het metaal bepalen en kan je dieper zoeken. Maar dat betekent niet dat je met een goedkoper model minder vindt, maar wel meer afval.

Het hangt veel af van geluk. Vaak vind je wel wat. Munten, gespen en kogels vindt hij eigenlijk altijd wel. Iets echt waardevols voor hem vindt hij eigenlijk maar eens per jaar. Een muntje vinden uit 1800 is leuk, maar Arco vindt veel liever iets met een verhaal erachter. Zo heeft hij een tijdje terug een Russische munt gevonden met een gaatje erin geboord. Het komt waarschijnlijk uit de Eerste

tekst: Coen van Nimwegen foto’s: Anne-Marie Vermaat

27

Hoe hoag leit de lat?

OP GOEREE-OVERFLAKKEE ZIJN AL VELE GROTE SPORTERS GEBOREN. SPORTERS DIE HUN SPOREN HEBBEN VERDIEND IN HUN TAK VAN SPORT. DEZE MENSEN HEBBEN AL VAAK EEN PODIUM GEHAD, MAAR DEGENEN DIE DAT NOG NIET HEBBEN ZIJN DE JONGE, BEGINNENDE SPORTERS. JONGE ATLETEN DIE DROMEN VAN EEN INTERNATIONALE CARRIÈRE EN DIE WIJ BIJ TOF GRAAG AAN U VOORSTELLEN.

kan zijn en ook nog eens bijdraagt in de kosten. Ook rijdt zijn vader op de ambulance bij de HAP. Moeder Dineke is manager van het skiteam van Robin. Beiden vertellen honderduit over hoe het is begonnen op 3 jarige leeftijd.

Skiën deden zij altijd graag en Robin viel erg op tijdens de skiklassen. Op zijn zesde werd Robin gescout op een talentendag van de SMN, Skiteam Midden Nederland.

Sindsdien is het allemaal snel gegaan. Vanaf zijn achtste traint hij bij Snowsports Academy Racing (SAR).

Hier maken ze echt werk van de sport en wordt de wedstrijdgroep getraind op techniek.

Zij hebben allemaal een persoonlijk trainingsprogramma dat gericht is op aanleg en interesse. Robin heeft inmiddels al drie jaar de NOC-NSF status en heeft voor een school gekozen die alle ruimte geeft voor de sport.

Deze ruimte moet er ook wel zijn, want gedurende het seizoen traint hij, naast de twee keer per week sneeuwbaantraining in SnowWorld Zoetermeer, in totaal zo’n 130 dagen op locatie (in Nederland en Europa) waarvan elf weken buiten de schoolvakanties. Dit kan niet

D

als ‘gewone’ scholier. eze keer kwam ik uit bij een jonge inwoner van Goedereede. Deze 13-jarige scholier van het

VRIJHEID

Helinium uit Hellevoetsluis is zeer bedreven

Robin, die zijn kwaliteiten kwijt kan in de slalom,

in skiën en bouwt al heel lang aan het beter

reuzenslalom en super G en dan ook wel eens wint, vertelt

worden in een sport die hem zeer geliefd is. Robin Both,

waarom hij skiën zo mooi vindt. “Vrijheid, weg uit de

een op het oog verlegen scholier die echt in het bezit

drukte en zelf de regie in handen hebben”, dat is hij wat hij

is van de gave om te laten zien waar we op Goeree-

ervaart. Het skiën is voor hem niet alleen een complexe

Overflakkee groot in zijn geworden: Doe maer geweun,

sport, maar ook een leerschool voor het leven. “Ik leer

dan doe je al gek genoeg…

goed plannen, ik ben al vroeg heel zelfstandig, mijn sociale vaardigheden worden goed ontwikkeld door het veel op

Veel praten doet hij niet, maar komt het op zijn geliefde

stap zijn met een grote groep en ik vind waardigheid vele

sport, dan zie je de lichtjes in zijn ogen gaan gloeien.

malen belangrijker dan de prestatie”, aldus een al heel

Ondanks het uitblinken in zijn sport wil hij niet anders

wijze Robin.

behandeld worden dan zijn klasgenoten. Aan tafel zijn

Op de vraag wat zijn droom is, komt hij met het antwoord

ook zijn vader en moeder aangeschoven. Vader Jaap

dat hij wel heel graag acteur wil worden. Die kans is in

werkt bij bakker Akershoek in Ouddorp. Een bedrijf dat

Nederland vele malen groter dan de kans op een medaille,

ervoor zorgt dat hij op de juiste momenten bij zijn zoon

ooit op een Olympische Winterspelen.

tekst: Edwin van Os foto’s: Jaap Both

Kiek mar uut Tomba want hier komt Robin!

29

Toffe maense

kieke Door de lens van Anne-Marie Vermaat en Corine de Vries

31

Toffe maense

kieke Door de lens van Anne-Marie Vermaat en Corine de Vries

33

‘Tante’ Dicky Soldaat ODE AAN EEN SCHRIJFSTER MET FANTASIE

tekst: Pau Heerschap foto: mevr. Soldaat

MEVROUW SOLDAAT-POORTVLIET HEB IK INTENSIEF LEREN KENNEN GEDURENDE DE JAREN 80 VAN DE VORIGE EEUW. HET WAS IN DIE TIJD DAT MEVROUW VAN DEN BROECKEDE MAN UIT VLISSINGEN BEZIG WAS OM EEN

van haar man gaat ze schrijven, zo begin jaren 80 van de vorige eeuw. Bekend is de bundel Gedichten op zijn Flakkees uit 1981 en een bundel verhalen Flakkeese vertelsels uit 1982. En dan is er nog D’r beurt wat op Flakkee, gepresenteerd in Ouddorp op 20 juli 1988. Het eerste exemplaar biedt ze aan aan haar beroemde neef Rien. In jaar verschijnt ook het regioboek De dialecten op

REEKS REGIOBOEKEN SAMEN TE STELLEN

Goeree-Overflakkee. Haar laatste jaren brengt ze door in

ALS VOORBEREIDING OP DE PUBLICATIE VAN

De Geldershof in Dirksland. Ze overlijdt in 1994.

HET SUPPLEMENT OP HET ‘WOORDENBOEK

DIALECTONDERZOEK

DER ZEEUWSE DIALECTEN’, DAT IN 1964

Er waren in die tijd al een aantal regioboeken voltooid,

VERSCHENEN WAS.

zoals die van Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren, Zuid- en

V

Noord-Beveland en Tholen. Die konden we als voorbeeld

lijsten in. Regelmatig werden medewerkers naar Vlissingen

waarvan ik de tekst dan weer ging invoeren, nog met

geroepen om een en ander toe te lichten. Zo ook Cathy

behulp van een klassieke schrijfmachine.

ragenlijsten werden vanuit Vlissingen

gebruiken. We hanteerden voor Goeree-Overflakkee

rondgestuurd. Diverse vrijwilligers

hetzelfde stramien: thematisch gerangschikt naar een

die Zeeuws spraken, ook op Goeree-

ontwerp van mevrouw Van den Broecke. Mevrouw

Overflakkee, waar de dialecten tot het

Soldaat kon niet typen, dus werd alles handgeschreven.

Zeeuwse worden gerekend, vulden de

Dat resulteerde in honderden kleine bloknootvelletjes,

Westdorp uit Dirksland. Die bracht me niet alleen in contact met mevrouw Van den Broecke, maar ook met

De manuscripten gingen dan naar mevrouw Van den

mevrouw Soldaat. Ik had in de tijd gepubliceerd over

Broecke. Regelmatig bezocht ik haar aan de Boulevard

de dialecten op Goeree-Overflakkee en zodoende de

194 in Vlissingen om een en ander door te spreken. Ze

aandacht getrokken.

was toen al erg doof en de gesprekken verliepen daardoor erg luidruchtig. Als in de zomer de balkondeuren naar de

Een en ander resulteerde erin dat ik samen met mevrouw

boulevard open stonden, keken passanten soms verschrikt

Soldaat het regioboek voor Goeree-Overflakkee zou

naar boven. Soms ging mevrouw Soldaat met mij mee,

verzorgen. Intimi mochten mevrouw Soldaat ‘tante

maar dat werd meestal een gezelligheidsbezoek aan

Dicky’ noemen, ook ik, maar ik had er altijd moeite mee

mevrouw Van den Broecke. Mevrouw Soldaat was erg

om dames, die niet mijn echte tantes waren, ‘tante’

klein van gestalte. Daarom moesten er op de plek in de

te noemen, dus bleef het voor mij gewoon ‘mevrouw

auto naast mij enkele kussens gestapeld worden, zodat zij

Soldaat’. Beide dames waren in die tijd al behoorlijk op

nog wat om zich heen kon kijken.

leeftijd.

Het principe was dat elk woord of gevonden uitdrukking

WIE IS MEVROUW SOLDAAT?

nog door minimaal drie dialectsprekers bevestigd

Dirkje Krijna Poortvliet wordt op 26 december 1902 in

moesten worden. Dan pas mochten ze in het supplement

Dirksland geboren op de boerderij van haar vader Dirk

opgenomen worden. De fantasie van mevrouw Soldaat

Poortvliet. Ze groeit op die boerderij op, dicht bij de

was soms zo groot dat ze zelf dialectwoorden verzon.

molen van Dirksland. Het plekje is veelvuldig vereeuwigd

Niemand kende die natuurlijk. Ze hebben dan ook het

door haar jonge neef Rien Poortvliet. Na de lagere school

woordenboek niet gehaald.

bezoekt ze de HBS in Middelharnis. Later wordt ze

Ik moet nog ergens een handgeschreven manuscript

onderwijzeres in die plaats. Ze trouwt met Lau Soldaat,

van haar bezitten. Helaas heb ik dat nog niet in een

die een drukkerij heeft in Dirksland. Na het overlijden

verhuisdoos kunnen vinden. Misschien later…

35

Vrêêmde veugels OP EEN RUSTIGE WOENSDAG OP DE GRENS

BESTEED JE VEEL TIJD AAN JE HOBBY?

VAN ZOMER EN HERFST ONTMOET IK ROBBIN

Ja, er gaat veel tijd in zitten. De belangstelling voor

VAN DIJK IN ZIJN SFEERVOLLE DIJKWONING

vogels heeft voor mij zelfs een verslavend element. Maar ik krijg er heel veel voldoening voor terug. Mijn dagelijks

IN OOLTGENSPLAAT. ROBBIN, 35 JAAR OUD,

werk is best zwaar, en mijn

IS IN HET DAGELIJKS

passie voor vogels vormt voor mij daarvan een tegenhanger. Ik werk

LEVEN WERKZAAM

onregelmatig, en dat is gunstig voor

IN DE GEESTELIJKE

mijn hobby.

GEZONDHEIDSZORG, De laatste tijd houd ik mij bezig

EN IN ZIJN VRIJE TIJD

met een betrekkelijk nieuwe tak

EEN GEPASSIONEERD

van het vogelen: het ’s nachts

LIEFHEBBER VAN

met een recorder op een statief

VOGELS.

opnemen van de geluiden van

Z

overtrekkende vogels. Elke ochtend

ijn belangstelling

is het dan een verrassing wat er

gaat vooral uit naar

over mijn huis is gevlogen. Wist je bv. dat hier veel roerdompen

wat op GoereeOverflakkee rondvliegt en overtrekt. En hij

overvliegen? Als ik twijfel, zend ik het geluid in naar de

vertelt daar graag over, waarbij al gauw blijkt dat hij in de

website www.xenocanto.com. Daar kijken en luisteren

loop der jaren een enorme kennis heeft opgebouwd.

experts mee.

DIE LIEFDE VOOR VOGELS, WANNEER IS DIE BEGONNEN EN HOE?

ZIJN DE VOGELAARS OP GOEREEOVERFLAKKEE GEORGANISEERD?

Belangstelling voor de natuur, en vogels in het bijzonder,

De NLGO (Vereniging Natuur- en

is iets wat je vaak, ook in mijn geval, van vader op zoon

Landschapsbescherming Goeree-Overflakkee) kent

meekrijgt. Ook herinner ik mij een televisieprogramma

diverse werkgroepen, waaronder een Vogelwerkgroep.

van de NCRV over vogels, dat mij als kind bijzonder

Vergeleken met andere regio’s zou de belangstelling

boeide. Ik kreeg toen ik een jaar of tien was een

wel wat mogen groeien. Het eiland Walcheren kent

verrekijker, en daarmee trok ik er op uit. Overigens is die

een rijke vogelaarstraditie, dat kan van Flakkee niet

belangstelling een aantal jaren later verzwakt. Met een

worden gezegd. En ik weet dat bij voorbeeld in de regio

tussenperiode van tien jaar in Rotterdam heb ik altijd op

Barendrecht wel twintig vogelliefhebbers van onder de

Flakkee gewoond. Eigenlijk ben ik pas een jaar of zeven

twintig jaar actief zijn, terwijl de groep vogelaars op

geleden begonnen met het intensief volgen en genieten

ons eiland wat aan het vergrijzen is.

van vogels.

tekst: Kees Kuijper foto’s: Robbin van DIjk en De vogelbescherming 37

WAT HOUDT HET IN OM VOGELAAR TE ZIJN? Je kan op allerlei manieren geboeid raken door vogels.

BURDSPOT’N

Variërend van het ophangen van een vetbolletje in de tuin, tot het rijden van honderden kilometers om een bepaalde soort te spotten. Er zijn mensen die vooral fotograferen, er zijn verzamelaars van vogelgeluiden, mensen die vogels schilderen, noem maar op. In mijn geval ligt nadruk op het verzamelaspect, in combinatie met het goed documenteren van waarnemingen. En dat probeer ik vooral lokaal te houden.

Strandplevier

Roodmus

Grote karekiet

IJseend

Roerdomp

Zeearend

WELKE VOGELS ZOU JE TYPEREND WILLEN NOEMEN VOOR ONS EILAND? Veel mensen associëren ons eiland met de flamingo’s.

Die trekken veel kijkers. Overigens zijn die flamingo’s lang niet allemaal exotische overwinteraars: er zijn nogal wat exemplaren bij die ontsnapt zijn uit wildparken. Ook de indrukwekkende zeearenden op de Hellegatsplaten krijgen veel aandacht van de pers. Maar ik denk dat we vooral trots mogen zijn op de zeldzame broedvogels op Goeree-Overflakkee. Zo kent het eilandje Markenje in het Grevelingenmeer onder Ouddorp een fraaie groep strandplevieren. Op de Slikken van Flakkee zijn roodmussen te vinden, een vinkachtige, waarvan de mannen een prachtige karmozijnrode kleur hebben. En in de polder van Dirksland, in de rietkraag aan de Philipshoofjesweg kan je grote karekieten horen zingen.

Kiek noe.... ‘n draoinikke

WAT ZIJN DE BESTE PLEKKEN OM VOGELS TE ZIEN?

per definitie iets vluchtigs. Naast het verzamelen wil ik

Dat hangt af van een aantal factoren. Wat wil je zien,

een simpele groep huismussen. Ooltgensplaat is door de

welk jaargetijde is het, hoe is de wind? Komt de wind

gunstige nestel- en voedselmogelijkheden (er worden hier

uit het Noordwesten, dan is dat een geschikt moment

ook veel paarden gehouden) een huismussenbolwerk.

vooral van vogels, zoals baltsende futen, genieten. Ook van

om zeevogels, zoals jagers en jan-van-genten langs de kustlijn voorbij te zien komen. Maar zangvogels

HEB JE NOG WENSEN?

verdwijnen bij harde wind in de bosschages. Zelf doe ik

Ik zou graag nog eens zeldzame doortrekkers willen

graag waarnemingen van vogeltrek op de Hellegatsplaten.

waarnemen, zoals de draaihals en de ortolaan. Je moet

Ook ga ik graag naar het Watergat, een natuur- en

ook wat geluk hebben. Eind april 2017 lukte het mij, in de

waterbergingsgebied tussen Stad aan ’t Haringvliet

vroege ochtend, een paar mooie foto’s te maken van een

en Oude-Tonge. Een klein bassin met een zogenaamd

steppekiekendief, die langs het Flaauwe Werk vloog. Dat is

postzegeleffect: het heeft binnen de directe omgeving een

puur genieten.

sterke aantrekkingskracht op vogels. Daar kan je prachtige waarnemingen doen, zoals een kuifduiker in zomerkleed,

HEB JE TIPS VOOR BEGINNENDE VOGELAARS?

een kleine burgemeester of een ijseend.

Koop een redelijke verrekijker en een goede veldgids.

Begin in je eigen tuin. En trek er op uit. Ga eens mee met

HEB JE EEN LIJST VAN WAARGENOMEN SOORTEN?

een meer ervaren vogelkenner. Houd een logboekje bij van

Ja, dat wil zeggen: ik houd verschillende lijsten bij van

groeien. Het kost tijd, maar je krijgt er enorm veel voor

waarnemingen. Zo heb ik een lijst van Goeree-Overflakkee,

terug.

je waarnemingen. Kennis van en liefde voor vogels moet

maar ook van het Zuidwestelijk Deltagebied, en van het overig deel van Nederland en daarbuiten. Belangrijke of zeldzame waarnemingen plaats ik op www.waarneming.nl.

Het liefst met een foto. Ik ben geen echte vogelfotograaf, maar gebruik foto’s vooral voor documentatie en controle.

Ook noem ik mijzelf geen vogelspotter: spotten alleen heeft

Nah...hoest meugeluk oak ‘n ortolaentje

39

Goed op (par)cours MTB OP FLAKKEE

MET EEN DOELSTELLING VAN HONDERD KILOMETER AAN MOUNTAINBIKEROUTE OP GOEREE-OVERFLAKKEE KUN JE STELLEN DAT ER EEN FLINKE AMBITIE

Z

eker als je je beseft wat er allemaal bij komt kijken om de parcoursen te realiseren. “Als inwoners van GoereeOverflakkee iets in hun hoofd hebben, dan gaan de schouders eronder”, stelt initiatiefnemer René Vis.

Samen met René Herlaar geeft hij een kijkje achter de schermen

LIGT. MAAR MET INMIDDELS TWINTIG

van deze MTB-club en hun ambitieuze plannen.

KILOMETER AAN LOSSE PARCOURSEN

VAN DROMEN NAAR DOEN

(DE ZOGENAAMDE SINGLETRACKS),

Hoewel MTB Flakkee geen officiële stichting of vereniging is,

ONTBREEKT HET MTB FLAKKEE NIET AAN DOORZETTINGSVERMOGEN EN SLAGKRACHT.

tekst: Marijn Pannekoek foto’s: Leonard Braber

heeft het zeker de kenmerken van een serieuze club. Ruim tien jaar geleden ontstond het initiatief om met een groep vrienden vanuit Dirksland te trainen en in het weekend elders aangelegde parcoursen te rijden. De club, toen nog naamloos, groeide in een jaar tijd uit naar pakweg twintig man. Er werd officiële

clubfietskleding aangeschaft en de naam MTB Flakkee

en diverse avondjes uit. Samen met het fietstenue

werd bedacht. Er volgde een website, sponsoren werden

vergroot dit het wij-gevoel”, aldus René Herlaar.

aangehaakt en ondertussen groeide de groep verder door. “Maar voor een uitdagend parcours moest je toch

BURGERINITIATIEF

echt naar bijvoorbeeld Brabant uitwijken”, legt René

Uiteindelijk moet alles bijdragen aan een groter plan: een

Vis uit. “Er werd hier op Flakkee wel op de gebaande

totale MTB-route van honderd kilometer over het eiland,

bospaden gefietst, maar dat was niet voldoende.” De

die stap voor stap gerealiseerd zal worden. Momenteel

droom van een heuse MTB-route op het eiland was

wordt er gekeken hoe de losse parcoursen aan elkaar

daarmee geboren. De gemeente reageerde zeer positief

geknoopt kunnen worden. Er zullen drie routes worden

op het plan, met als resultaat in 2012 toestemming

gerealiseerd; Oost, Midden en West. De doelstelling is

voor de aanleg van de eerste baan in Dirksland. In 2015

om dit eind 2020 gerealiseerd te hebben.

verstrekte de gemeente een subsidiebedrag voor de

Met alle plannen en de vrijwillige inzet van vele

uitbreiding in Dirksland en de aanleg van een tweede en

MTB-liefhebbers kunnen we dit met recht een mooi

derde parcours in Oude-Tonge en Middelharnis.

burgerinitiatief noemen. Een initiatief dat meerwaarde creëert voor het eiland en waar we als bewoners trots

CLUBKRACHT

op mogen zijn. Wil jij hier aan bijdragen, en/of wil je

“Een parcours ‘eventjes’ realiseren is er niet bij als je

meefietsen, neem dan contact op met MTB Flakkee via

naar de organisatie van een dergelijk project kijkt”,

info@mtbflakkee.nl. MTB Flakkee is altijd op zoek naar

legt René Herlaar uit. “Denk daarbij aan de betrokken

particulieren, bedrijven of instellingen die, in welke vorm

partijen zoals de gemeente, Natuurmonumenten,

dan ook, willen ondersteunen in de breedste zin van het

Staatsbosbeheer en andere gebiedseigenaren, en ook de

woord. We maken het met en voor elkaar op Goeree

nodige toestemmingen en vergunningen. Maar bovenal

Overflakkee!

ook aan de aanleg en vervolgens aan het terugkerend onderhoud.” Dat laatste hebben we met eigen ogen ondervonden toen we de MTB-ers opzochten tijdens de aanleg van het inmiddels vierde parcours bij het Dirkslandse Sas. Daar zagen we hoe ongeveer tien

weetjes

tot vijftien enthousiaste mannen met professioneel gereedschap, gekocht van sponsorgelden, met beleid een pad door het bos creëerden. “Bij de aanleg moet je als

20 KM AAN SINGLE TRACK PARCOURS REEDS AANGELEGD

het ware door de bomen heen kijken en het pad al zien lopen”, stelt René Vis. “Bochten moeten niet te flauw of te scherp worden en aanwezige kuilen en obstakels

6000 KUUB GROND IN DIRKSLAND VERZET

geven de MTB-er juist extra uitdaging. Daarnaast houden we ook rekening met dode bomen die weg mogen.” En ondertussen ruimen ze onderweg ook nog eens het zwerfafval op!

Als de baan eenmaal gerealiseerd is wordt deze onderhouden door een zogenaamde baancommissie.

200 ROUTEPAALTJES GEPLAATST EN ER KOMEN NOG 700 BIJ OM DE 100 KM ROUTE TE REALISEREN 30 VRIJWILLIGERS VOOR AANLEG EN ONDERHOUD

Minimaal twee vrijwilligers coördineren het onderhoud van een specifiek parcours. In de zomer gebeurt dit zo’n eens per twee of drie weken en in de winter eens per

1000 MTB-ERS DIE JAARLIJKS OP GOEREE-OVERFLAKKEE RIJDEN

maand of anderhalve maand. En ook na een flinke storm wordt het parcours nagelopen. Elk team beschikt dan ook over voldoende gereedschap om te snoeien, maaien en paden bij te werken. “Bij deze werkzaamheden en het fietsen staan ‘saamhorigheid’ en ‘gezelligheid’ voorop.

Dat zie je ook terug in de vrijblijvende jaarlijkse barbecue

2 FIETS/TRAININGSAVONDEN PER WEEK

en oneindig veel plezier!

41

tekst: Jan Both foto’s: Gemeentearchief (deels)

Fabels & Feiten IS’T ECHT WAER?

ER ZIJN VERHALEN EN FEITEN DIE AL LANGE TIJD, SOMS AL ENKELE EEUWEN, VOOR WAAR WORDEN DOORVERTELD. ER ZIJN GESCHIEDSCHRIJVERS DIE ELKAAR CITEREN ZONDER VERDER BRONNENONDERZOEK. ZO IS ER HET NODIGE OVERGELEVERD, WAARVAN SOMMIGE ZAKEN TOCH NET IETS ANDERS LIGGEN OF ZELFS HELEMAAL NIET KLOPPEN. HET ZOU TE VER GAAN OM IN DEZE BIJDRAGE EEN OPSOMMING TE MAKEN VAN ONJUISTHEDEN IN DE GESCHIEDSCHRIJVING. BOVENDIEN ZAL DOOR NADER ARCHIEFONDERZOEK IN DE TOEKOMST NOG WEL MEER AAN HET LICHT KOMEN. HIERVAN VOLGEN ENKELE VOORBEELDEN.

D

O

NDERAARDSE GANGEN

De benaming ‘De legende van de Kloosterwei’ doet al vermoeden, dat we voorzichtig moeten zijn met de (historische) waarheid. Even buiten Sommelsdijk richting Dirksland ligt de Kloosterwei. Hier zou in een ver verleden een klooster hebben gestaan, maar daar is helemaal niets over bekend. Vroeger werden er ‘hoosjepikvergaderingen’ gehouden. Heksen hielden hier hun bijeenkomsten. Hier kunnen historici niets tegen inbrengen, dus zullen we deze overlevering maar even voor waar aannemen? Ik laat het graag aan de lezer over. Op deze plaats zou een kist met kostbaarheden begraven liggen.

D

an is er nog een sterk verhaal. Vanaf de kelder van een woning aan de Voorstraat van Middelharnis (?!) zou een onderaardse gang lopen naar de Kloosterwei. In de negentiende eeuw hebben ze een hond in de gang gestuurd en het beest is nooit meer teruggekeerd. Onderaardse gangen en honden die verdwijnen is een algemeen bekend verhaal. Ook in Ouddorp zou een onderaardse gang lopen. Is het gezien de samenstelling van de bodem, grondwaterstand e.d. logisch dat er zich op het eiland onderaardse gangen bevinden? Er is ook niets van teruggevonden. Bovendien ontbreekt het nut.

E

EN ROMEINSE HOORN

Aan het begin van de zeventiende eeuw kwamen bij laagwater voor de kust van Goedereede de contouren zichtbaar van een nederzetting. Daar werden onder andere Romeinse munten gevonden. Men noemde het de Oude Wereld. De restanten zijn maar een korte tijd zichtbaar geweest. De vondsten van toen zijn verloren gegaan, maar het is vrijwel zeker dat de plek uit de Romeinse tijd stamt.

Eén vondst is bewaard gebleven op het gemeentehuis van Goedereede, namelijk een Romeinse hoorn. Deze wordt in de literatuur voor het eerst midden achttiende eeuw genoemd en vervolgens linken diverse geschiedschrijvers de hoorn aan de Oude Wereld. Echter, recent historisch onderzoek heeft uitgewezen dat de hoorn niet Romeins is, maar middeleeuws en in ieder geval vanaf het eind van de zestiende eeuw door de nachtwakers werd gebruikt. In het nachtelijk Goedereede heeft de hoorn tot zo halverwege de negentiende eeuw geklonken. Daarna is deze bewaard op het gemeentehuis in de veronderstelling dat de hoorn ooit is achtergelaten door de Romeinen bij ‘de Oude Wereld’.

E PAUSENKAMER

‘De Gouden Leeuw’ in Goedereede is een oud pand.

Het verhaal gaat dat hier de pastoor van Goedereede, de latere paus Adrianus VI, heeft gewoond. Overigens wordt dat voor het eerst vermeld in de negentiende eeuw. Boven is een vertrek, dat de Pausenkamer wordt genoemd. Welnu, Adriaan was enige tijd pastoor van Goedereede, maar woonde er niet. Hij had een plaatsvervanger, die de (geestelijke) zaken in Goedereede behartigde. Uit de stadrekeningen blijkt dat Adriaan tenminste tweemaal in Goedereede is geweest, maar of hij in ‘De Gouden Leeuw’ heeft gelogeerd, is de vraag. Het pand was namelijk niet de pastorie.

43

CORNELIS

&

DUBBEL VERS

“TWEE ECO BOEREN OP

AKKERS, WEILANDEN, DIJKEN EN SLOTEN VORMEN HET DECOR WAARIN WIJ EILANDBEWONERS BEWEGEN. RUIM TWEE DERDE VAN GOEREE-OVERFLAKKEE IS DOOR DE EEUWEN HEEN GEVORMD EN BEWERKT DOOR BOERENHANDEN. HOOG TIJD VOOR TOF OM HET BOERENBEDRIJF IN DE SCHIJNWERPERS TE ZETTEN, TE BEGINNEN MET DE AKKERBOUW. DAARVOOR GINGEN WIJ OP BEZOEK BIJ CORNELIS VAN ECK

&

CORNELIS

BOEREN TAND GOEREE-OVERFLAKKEE”

VAN HOFSTEDE KRAMMERZICHT IN HERKINGEN EN CORNELIS MOSSELMAN VAN BI-JOVIRA IN OOLTGENSPLAAT. DE TWEE MANNEN HEBBEN MEER GEMEEN DAN HUN VOORNAAM. BEIDEN STAMMEN AF VAN ZES GENERATIES FLAKKEESE BOEREN, BEIDEN ZIJN NIET BANG OM ‘AORES TE DOEWE AS ‘N AORE’ EN BEIDEN ZETTEN DAN OOK MOMENTEEL VOL ENTHOUSIASME HUN BOERENLEVEN OP ZIJN KOP.

tekst: Renée Bron foto’s: Corine de Vries en Anne-Marie Vermaat

45

H

OFSTEDE KRAMMERZICHT

de perceelindeling, bestrijding van ziekten en plagen,

Aan de keukentafel vertelt Cornelis van Eck:

bemesting, akkerranden, oogsttechnieken, bewaring van

“Oorspronkelijk hadden wij een gemengd

producten en certificering. Je leert je suf.”

bedrijf met schapen en akkerbouw. Begin

deze eeuw heb ik afscheid genomen van de schapen. Dat

EILANDELIJKE SAMENWERKING

was – zeker voor mijn vader – al een hele verandering.

De ligging van Krammerzicht is gelukkig ideaal voor

Een paar jaar geleden was ik toch weer toe aan iets

biologische landbouw. De Grevelingen, het grootste

anders. Ik overwoog bij wijze van spreken om ijscoboer

zoutwatermeer van West-Europa, werkt als een

te worden.”

natuurlijke buffer tegen overwaaiende ziekten.

Wat zijn mechanisatiedroom betreft, is Flakkee ook

Maar omdat zijn studerende zoon later het bedrijf

de ideale plek voor Cornelis. Inmiddels heeft hij

wil overnemen, moest Cornelis een nieuwe uitdaging

een samenwerkingsverband met een eilandelijke

bedenken zonder zijn klompen aan de wilgen te hangen.

machinefabriek. “Wij testen hun nieuwe vindingen uit

“Mechanisatie is altijd mijn grote passie en hobby

en ik denk mee over verbeteringen. Zo hebben we een

geweest. Ik heb al de nodige technische verbeteringen

flexibele kantschoffel getest om slootkanten mechanisch

uitgedokterd”, vertelt Cornelis trots. “En ineens vielen

te maaien. Ik kan er enorm van genieten als de techniek

de puzzelstukjes samen. Biologische boeren hebben

goed uitpakt.”

behoefte aan andere machines dan de gangbare. Het leek mij geweldig daarin een rol te kunnen spelen.”

De eerste percelen zijn nu biologisch gecertificeerd, de rest volgt de komende jaren. Voor de grasklaver die

Maar, zo vond Cornelis, dan moest hij wel zélf weten

hij in deze aanloopfase verbouwt is ook een mooie

hoe biologische bedrijfsvoering werkt. Het gezin besloot

samenwerking gevonden: zorgboerderij ‘De Mekkerstee’

om te schakelen naar biologische akkerbouw. “Dat

in Ouddorp neemt de grasklaver af voor de geitjes en

klinkt simpel, maar dat is het niet”, legt Cornelis uit.

geeft Cornelis er natuurlijke mest voor zijn land voor

“Door zo’n keuze wordt alles anders: het bouwplan,

terug.

B

I-JOVIRA

zoiets makkelijker is gezegd dan gedaan. Oogsten wordt

Van ‘Haerken’ rijden we naar ‘De Plaete’.

nu ‘een dingetje’. Gelukkig is op Goeree-Overflakkee

Cornelis Mosselman moet glimlachen als

veel kennis en kunde aanwezig. Ik ben samen met een

hij het verhaal van zijn naamgenoot hoort.

eilandelijke machinebouwer daarvoor een speciale rooier

Hij ziet veel overeenkomsten. Ook hij nam afscheid

aan het uitdenken.”

van het gemengde bedrijf; zijn vader hield nog koeien.

Ook hij maakt nu met zijn vrouw de overstap naar

STROKENTEELT

biologische akkerbouw, omdat zij daarin een goede

Hoge verwachtingen heeft Cornelis van de strokenteelt,

toekomst zien voor de volgende generatie die nu nog

waarvoor hij momenteel een cursus volgt aan de

zorgeloos over het erf huppelt. En ook hun gewassen

Universiteit van Wageningen. Bij strokenteelt worden

worden beschermd door een watervlakte, het Krammer-

op een perceel een zevental verschillende gewassen

Volkerak.

afwisselend in smalle stroken verbouwd. De stroken werken onderling als een natuurlijke buffer tegen ziekten

“Maar ik ben misschien nog wel een graadje erger dan

en plagen. “Eigenlijk ga ik daarmee terug naar vroeger

de andere Cornelis”, lacht Cornelis. “Ik hou ervan om

tijden, toen zeven hectare grond misschien wel verdeeld

‘out of the box’ te denken, nieuwe en andere dingen te

was over veertig perceeltjes met allerlei verschillende

proberen. Dat is in de loop van de jaren wel de aard van

gewassen. Met een oud principe breng ik straks het

het beestje geworden.”

gevarieerde landschap van vroeger terug”, vervolgt Cornelis enthousiast, “maar dan wel in een nieuw en

Cornelis waagt dan ook gelijk de sprong in het diepe.

modern jasje, want zonder GPS op de trekker krijg je dit

Naast biologische teelt met alle hoge eisen die daarbij

niet voor elkaar!”

horen, maakt hij gebruik van permanente rijpaden én is hij overgestapt op de zogenaamde strokenteelt. “Met

Met tuitende oren van de inspirerende verhalen verlaten

de permanente rijpaden wil ik de bodemverdichting

we het erf. Deze stoere Flakkeese boeren vinden wij

van mijn grond tegengaan. Ook daarvoor geldt dat

MEGA TOF!

47

Soroptimisten OP GOEREE-OVERFLAKKEE ZIJN VERSCHILLENDE SERVICECLUBS ACTIEF. WAAR

Goeree-Overflakkee veroordeeld te krijgen. De afgelopen twee jaar is hiervoor 11.000 euro opgehaald. Onlangs is besloten

STAAN ZE VOOR EN WAARIN VERSCHILLEN ZE VAN ANDERE CLUBS? VOOR DEZE EDITIE SPRAKEN WE MET LEDEN VAN DE SOROPTIMISTCLUB GOEREE-OVERFLAKKEE: INA LOS UIT MELISSANT EN YOLANDA TIELEMAN UIT SOMMELSDIJK.

H

et Soroptimisme is een wereldwijde beweging met 80.000 leden. De serviceclub op ons eiland is in 1998 opgericht. De vereniging telt ongeveer dertig leden,

allen vrouw. Doordat de leden diverse woonplaatsen, leeftijden (nu tussen de 40 en 85), beroepen en talenten hebben, vullen ze elkaar aan en wordt ieders talent optimaal benut. Samen slaan de leden de handen ineen om geld in te zamelen voor doelen die zij belangrijk vinden. Die doelen moeten bijdragen aan de internationale missie: het bijdragen aan de (wereldwijde) verbetering van de positie van vrouwen en meisjes.

Elke twee jaar kiest de club een nieuw doel om te steunen. Momenteel is dat ‘Free a Girl’, een Nederlandse organisatie die zich ten doel stelt om jonge meisjes uit de gedwongen prostitutie te bevrijden en daders

tekst: Anne Karsbergen foto’s: Soroptimisten

om nog twee jaar door te gaan met het steunen van ‘Free a Girl’. Onderdeel van ‘Free a Girl’ is de oprichting van ‘School for Justice’. Dit is een fysieke school, waar meisjes die gered zijn uit de kinderprostitutie onderwijs aangeboden krijgen.

Yolanda vertelt: “Het mooie is, dat deze meisje opgeleid worden om zelf de ellende waarvan zij slachtoffer zijn geworden aan te pakken. Zo worden ze bijvoorbeeld opgeleid tot politieagent of jurist, waardoor ze op een gegeven moment op posities terecht kunnen komen waar ze van betekenis kunnen zijn voor het aanpakken en oplossen van de misdaden.”

Free a Girl

LEKKER NAZOMEREN

(voor de periode van een jaar). Yolanda zit in de

De serviceclub zamelt geld in voor het doel door

fondsenwervingscommissie. Maar er is bijvoorbeeld

verschillende evenementen te organiseren. Zo vindt

ook een commissie die zich richt op het aantrekken

er jaarlijks een populaire filmavond plaats in het

van nieuwe leden. Ina: “Bij veel clubs is het zo dat

Diekhuus. De film die getoond wordt, heeft altijd een

je aangedragen moet worden om lid te kunnen zijn,

link met de missie van de Soroptimisten. Jaarlijks vindt

maar bij de Soroptimisten kunnen vrouwen zichzelf

in Ouddorp het evenement Lekker Nazomeren plaats

gewoon aanmelden. Wel is er dan een gesprek met de

met entertainment, lokale muzikanten en eten. Ook de

selectiecommissie om te kijken of je met je achtergrond

jaarlijkse chocoladeletteractie zorgt voor inkomsten.

of talenten van toegevoegde waarde bent op de huidige

Naast het – vaak internationale – hoofddoel, is er ook

leden van de club.” Yolanda vult aan: “Door de diverse

altijd wat ruimte om donaties te doen aan andere kleine

achtergronden van de leden, heb ik ook mensen leren

initiatieven, ook op ons eigen eiland. Wel wordt altijd

kennen die ik anders nooit tegen was gekomen. Dat

gekeken of het bijdraagt aan de positie van vrouwen.

maakt het ook zo leuk.”

De leden van de Soroptimistclub komen ongeveer tien

Voel je je aangetrokken tot de doelstelling en heb je

keer per jaar bij elkaar bij DOK16 in Middelharnis.

interesse om lid te worden? Neem dan eens een kijkje

Eerst eten ze met elkaar en vervolgens gaan ze met

op www.soroptimist.nl. Of volg de club dan via Facebook

elkaar in gesprek. Ina: “We noemen het bewust geen

(Soroptimistclub Goeree-Overflakkee) en Instagram

vergaderingen, maar bijeenkomsten. Het is een gezellig

(SoroptimistGO).

samenzijn, waarbij we uiteraard in gesprek gaan over de acties om geld op te halen voor het goede doel. Maar we bouwen ook ruimte in om van elkaar te leren en elkaar beter te leren kennen. Vriendschap, onderling vertrouwen en samenwerking vormen het draagvlak van de club.”

GEWOON AANMELDEN Ieder lid heeft een rol, bijvoorbeeld in het bestuur of in een commissie. Ina is op dit moment president

49

KERK

Zelfde straet, arre durp

STRAA T

TOF-FERS CORINE DE VRIES EN JORNE KAP ZIJN BENIEUWD NAAR DE VERHALEN ACHTER DE VOORDEUR. WIE WONEN ER ALLEMAAL OP GOEREE-OVERFLAKKEE? EN WAT HOUDT ZE BEZIG? VOOR EDITIE 9 HEBBEN ZIJ VIER KEER DE KERKSTRAAT BEZOCHT IN DE VERSCHILLENDE KERNEN. IN GOEDEREEDE, NIEUWETONGE, OUDE-TONGE EN STAD AAN ‘T HARINGVLIET BELDEN ZIJ OP ZATERDAGOCHTEND WILLEKEURIG AAN BIJ BEWONERS. DAT HEEFT PRACHTIGE EN BIJZONDERE VERHALEN OPGELEVERD.

KERKSTRAAT 1 IN

O

GOEDEREEDE MIREILLE & JACCO

p Kerkstraat 1 in Goedereede woont

ooit een slijterij gevestigd was, bij het pand getrokken”,

Mireille Kops samen met haar man Jacco

verklaart Mireille. Wanneer zij de woning betrekken is

Sperling, hond en twee katten. Het stel

deze al ingedeeld als woonhuis, maar had het huis wat

woont sinds twee jaar in het huis, dat rond

liefde en aandacht nodig. “In een monumentaal pand

1500 gebouwd is.

heb je te maken met vele originele details. Wij willen deze respecteren en zoveel mogelijk behouden, daarom

Destijds was het een van de eerste stenen huizen in de

pakken we het per project aan. Zo blijft het overzichtelijk

straat, na de zoveelste brand die heel wat houten huizen

en zijn we vorig jaar begonnen met het opknappen van

te grazen had genomen.

de buitenboel.” Voor de komende tijd willen ze aan de

Mireille is al lange tijd verliefd op het huis als zij aan de

slag met de benedenverdieping en is het plan om onder

eigenaren vraagt of zij het mogen kopen. “Ik ben heel

andere een nieuwe schouw en vloer te plaatsen. Dat het

nieuwsgierig geworden naar de geschiedenis van het

stel gedegen te werk gaat blijkt wel uit de voorbereiding.

huis toen ik met de vorige eigenaren sprak. Het schijnt

Ze nodigen zelfs medewerkers van de gemeente uit om

dat het nooit als woonhuis bedoeld is en door de tijd

hun ideeën voor te leggen.

verschillende functies heeft gehad. In het verleden vond

Mireille woont met veel plezier aan de Kerkstraat in

hier ook de verzorging van zieken plaats. Wat heel goed

Goedereede. Ze is getrouwd met een echte Goereeër

te rijmen is met de indeling van het huis.”

en ziet zichzelf hier gelukkig en gezond oud worden. “Ik kan zo genieten van de zomer. Dan zit ik het liefst op

“Er is in de loop der jaren veel veranderd. Tot in de vorige

zaterdagochtend op het bankje aan de voorkant van het

eeuw vormde het een grote woning met het huis op de

huis met een kop koffie en een croissant. Gelukkiger kun

hoek en is het pakhuisje rechts van de woning, waar

je mij niet maken”, vertelt ze.

Tekst Jorne Kap foto’s: Corine de Vries

51

KERKSTRAAT 53 IN

NIEUWE-TONGE

KEES & RONALD GOEMAAT

A

an de Kerkstraat 53 in Nieuwe-Tonge ontmoeten we vader

regelmatig tot in de late uurtjes

Kees en zoon Ronald. In het dorp beter bekend als garage

nog bezig in de garage. “Niet alleen

Goemaat. De ouders van Kees hebben het pand aan de

vanwege de hoeveelheid werk, maar

Kerkstraat laten bouwen en in 1966 geopend.

ook door het sociale karakter van de garage. Vooral in de zomer is het

Destijds werd het geld nog verdiend met enerzijds de garage en anderzijds

’s ochtends een komen en gaan van

de rol van fietsenmaker. Langzaam maar zeker ging de focus meer naar

mensen. Sommigen komen al jaren lang

de garage. Kees: “Als kind kwam ik natuurlijk vaak in de garage en ik ben

elke ochtend even op de koffie. Dat

hier ook echt opgegroeid. Niet heel gek dus dat ik op 16-jarige leeftijd

maakt ons werk juist zo leuk”, vertelt

ging werken in het bedrijf. Ook leerde ik in dezelfde tijd mijn vrouw Jeany

Kees.

kennen. Weliswaar niet in de garage, maar in de snackbar hier op het dorp.”

Inmiddels heeft Kees er al 45 jaar op Het stel is vanaf het moment dat ze samen zijn, nu zo’n 40 jaar geleden,

zitten, maar geniet hij nog steeds van

altijd in de garage te vinden. Als Kees op 1 januari 1989 het stokje

zijn werk. “Natuurlijk vind ik het ook

overneemt van zijn ouders, doet ook zijn vrouw intrede in het bedrijf.

heerlijk om samen op vakantie te gaan,

Zij houdt zich voornamelijk bezig met de boekhouding en andere

zodat ook wij even bij kunnen komen.

administratieve zaken. De garage heeft ook nog een bovenwoning, maar

Al heeft het dorp dat liever niet. Want

daar is het gezin niet of nauwelijks te vinden.

bij wie moeten ze dan op de koffie?”,

Hoewel Ronald niet is aangestoken met het virus van zijn vader, vindt

zegt Kees met een glimlach op zijn

hij het wel leuk om af en toe bij te springen. Zo is het gezin Goemaat

gezicht.

OPROEP: Woon of ken je iemand met een bijzonder huis en verhaal in de Molenweg of Molendijk? Laat het ons dan weten via info@trotsopflakkee.nl en wie weet zitten we binnenkort wel bij jou aan de keukentafel!

KERKSTRAAT 8 IN

STAD AAN ‘T HARINGVLIET JOOST & INEKE

O

p Kerkstraat 8 in Stad aan

Het gezin kent een gelukkige tijd in Stad aan ’t Haringvliet als ze geheel

’t Haringvliet wonen Joost

onverwachts in 2005 hun 25-jarige zoon Johan verliezen. “Om 04:15 uur

en Ineke Kamerling samen

stond de politie op de stoep, dan weet je al genoeg. Achteraf had mijn

met hun katten. Inmiddels

man ook een soort voorgevoel. Die nacht hadden we beiden erg slecht

betrekken ze al ruim 29 jaar de woning.

geslapen. Het was een vreselijke dag”, vertelt Ineke. Zij en haar man

Beiden zitten al twintig jaar in de

hebben het de chauffeur nooit kwalijk genomen.

binnenvaart als ze besluiten zich met het gezin aan de wal te vestigen.

Van de schoolbanken af zijn de jongens als vrienden en trekken ze regelmatig met elkaar op. Na het overlijden van Johan, ontvangt ze veel

De woningbouw wijst ze op een huis

steun van het dorp. Ineke: “Ik heb geen idee wie er allemaal over de vloer

in Stad aan ’t Haringvliet, waar het

zijn gekomen, maar het voelde op dat moment echt als een warme deken.

echtpaar oorspronkelijk vandaan komt.

Verschillende buurtbewoners stonden voor ons klaar en dat was zo fijn.”

Het hele gezin vertrekt vanaf Dordrecht met de bus naar het eiland om het huis

Juist die samenhorigheid waardeert Ineke zo aan het leven in een dorp.

te bezichtigen. Dat heeft in die tijd nog

Haar oudste zoon Leo woont in Oude-Tonge en staat altijd klaar voor zijn

wat voeten in de aarde, maar het blijkt

ouders. Ineke en Joost zouden het liefst in hetzelfde dorp wonen, maar

een vruchtbaar bezoek. Dezelfde dag

zij hebben hun plek in Stad echt wel gevonden. Zo is Ineke ook actief als

nog laten ze weten geïnteresseerd te

vrijwilliger bij Dorpshuis ’t Trefpunt, waar ze verantwoordelijk is voor de

zijn.

schoonmaak. “Het dorpshuis zorgt echt voor sociale contacten. Zo ga ik

Op dat moment stopt Ineke ook met

regelmatig koffiedrinken, zijn er verschillende thema-avonden en is er

de binnenvaart als zij de zorg voor haar

voor iedereen wel wat te beleven. Samen met de samenhorigheid en de

twee zoons op zich neemt. Joost gaat

vriendelijkheid van de bewoners zorgt dat ervoor dat ik hier nooit meer

tien jaar later met vervroegd pensioen.

wegga”, zegt de trotste Stadtenaar.

53

KERKSTRAAT 1-3 IN

OUDE-TONGE

ORRY BOLLE & KIM KERKHOF

O

p het oude adres van juwelier Quist woont het koppel Orry

geklust. Het is niet de eerste verbouwing

Bolle en Kim Kerkhof. Sinds december 2018 bewoont het

die het pand ondergaat. Vóór 1956 was er

stel de woning aan de Kerkstraat 1-3 in Oude-Tonge. Geheel

een slagerij gevestigd van het Joodse gezin

toevallig want – na het kopen van een kant-en-klare woning

Cohen. Dit gezin is in 1942 gedeporteerd.

in Dirksland – zochten zij een tijdelijk onderkomen om een periode te

Ter nagedachtenis zijn nog altijd drie

overbruggen.

Stolpersteinen bij de voordeur zichtbaar.

In het najaar van 2018 wordt het pand

Dat werd de oude juwelierswoning in Oude-Tonge. Echter toen het stel

door Orry en Kim opnieuw grondig onder

het huis aan de Kerkstraat binnen liep, kregen ze een lichte hartverzakking.

handen genomen, want zelfs de showroom

Het huis was in een zeer slechte staat en een grondige verbouwing was

van de juwelier was nog intact. De

noodzakelijk om het huis bewoonbaar te maken. Voor de paar maanden

prioriteit lag de eerste maanden bij het op

die ze wilden verblijven in het pand was het niet de moeite waard om zo’n

orde brengen van de woonkamer, maar er

verbouwing te realiseren. Maar toen de eigenaar van het pand voorstelde

moet nog altijd veel in de gehele woning

om het huis aan hen te verkopen, kwam dit in een heel ander perspectief te

gebeuren. Wat inmiddels wel een plek

staan.

heeft gekregen is de antieke meubelset

“Ik zag direct de charme van dit huis: de ruimte, de plek en alle potentie,

van Kim. “Hierdoor voelt het reeds als

geweldig!” vertelt Orry. Kim was aanvankelijk minder enthousiast, maar

thuis.”

wordt verliefd als ze ziet dat er met wat aanpassingen genoeg plek is om

De komende winter is Orry van plan om

al hun dieren een thuis te bieden. Intussen verklaren familie en vrienden

de verbouwing samen met familie en

het stel voor gek. Zij hadden immers net een keurige woning in Dirksland

vrienden voort te zetten. Harde deadlines

gekocht en stelden zichzelf dan ook voor een moeilijke keuze. Deze

zijn er niet; Orry’s eigen bedrijf gaat

keuze moest echter wel snel worden gemaakt, omdat de bedenktijd van

(bijna) altijd voor. Nog even geduld dus

de woning in Dirksland zou aflopen. Uiteindelijk hebben Orry en Kim de

voor Orry, Kim en hun vijf kippen, twee

sprong in het diepe gewaagd.

konijnen, vier katten, twee pony’s, twee

Nog voor de officiële sleuteloverdracht, wordt er al flink gesloopt en

honden, tapijtpython en schildpad.

Heimwee Dirreksland mit je vermoorde haeven, waer êêns de boeren al de gaeven van der akkers hao gebrocht, in schip naest schip een plekje zocht, daer snuve noe de auto’s langs.

Waer volle boerewaegens gonge, de werkers an de horre stonge, zitte ouwe mensen op een bank in aeseme benzinestank, want de auto’s stuve langs.

Allêên in Spuie is’t nog druk, daer vertrekke truck nae truck mit vruchten van ons goeie land allemaele nae de “overkant”, Mar op ’t durp, daer bluuft het stille, m’n zouwe ’t wel wat levendiger wille.

t a a d l ky So

Dic

55

VRIENDEN VAN TOF

WEUN’N IN DE OUWE HBS HET ZIJN EIGENLIJK MAAR DRIE LETTERS EN IEDEREEN WEET WAAR JE HET OVER HEBT. BIJ HET NOEMEN VAN R.G.O. WORDT AUTOMATISCH DE LINK GELEGD NAAR DE SCHOLENGEMEENSCHAP IN MIDDELHARNIS. EIGENLIJK IS ER NIETS VERANDERD VERGELEKEN BIJ VROEGER WANT DE LETTERS H.B.S. GAVEN HETZELFDE RESULTAAT.

H

et trappenhuis is nog hetzelfde, de klapdeuren

vind het altijd wel fijn als er wat reuring om me heen is. Ik

zijn er nog, de plafonds bijna 4 meter hoog en

sta graag midden in de maatschappij. Soms is het hier best

de raampartijen geven het geheel iets statigs.

stil en denk ik: nou, er mag best wel eens wat meer leven in

“Je zal d’r wonen…”

de brouwerij komen.

Mevrouw Wil van Welsenis woont er met plezier. “Ik was

Aan de andere kant is de stilte ook wel fijn. Direct verkeer

eigenlijk de eerste echte bewoonster van het gebouw

langs m’n deur heb ik niet en doordat ik hier, op de eerste

nadat het tot appartementencomplex opgeleverd werd.

verdieping, zo’n mooi uitzicht heb, zie ik ook alles buiten

Ik ben zo blij dat ik voor deze plaats gekozen heb, want ik

gebeuren. Ik zet bij mooi weer de ramen wijd open en heb

heb de hele dag veel licht en een prachtig uitzicht.” Met

als het ware een balkon waar ik heerlijk van de zon kan

een beetje fantasie zie je de leerlingen door de gangen

genieten.” Doordat de vloeren opgehoogd zijn is de afstand

lopen en herken je de lokalen en de oude lerarenkamer

naar de ramen kleiner geworden dan dat die vroeger was.

waar mevrouw Van Welsenis haar keuken heeft. Hoeveel

De bedrijvigheid op de Kon. Julianaweg en de Mijslaan

verhalen kunnen er wel niet verteld worden over deze

is goed zichtbaar. “Je merkt dat de HBS en later de RGO

docentenkamer? Ondanks dat het gehele gebouw

een grote rol speelden in het sociale leven op Goeree-

verbouwd is, zijn er nog wel herkenningspunten, hoewel ik

Overflakkee. Iedereen kent het gebouw en weet waar je

me afvraag of de scholieren vroeger oog hadden voor de

woont.”

mooie balken en krullen. “Boven zijn nog de dakkapellen en de schuine balken maar hier is het vooral de hal en de trap

MOOIE VERBINDING

die heel herkenbaar zijn. Het is hier fijn wonen. We lopen

Als er een nieuwe editie van het TOF magazine uitkomt dan

niet dagelijks de deur plat bij elkaar maar als het nodig is,

stop ik altijd een exemplaar in de bus. Ik weet dat het goed

staan er altijd mensen klaar om je te helpen.”

gelezen wordt want men geeft het exemplaar weer aan elkaar door. “Ze zijn er als de kippen bij als ik een exemplaar

WAT REURING

heb”, vertelt ze. “Het geeft ook altijd weer stof tot praten.

Ze is 90 jaar en de oudste van het gebouw. “Intussen zijn

De onderwerpen zijn erg gevarieerd en gemakkelijk

het echt niet alleen maar oude mensen die hier wonen. In

leesbaar.” Al pratende komen we op de mensen buiten

mijn geval hoor je bij de jongeren als je 55 bent. Die wonen

Goeree-Overflakkee die de TOF lezen en op de Vrienden

er dus ook, maar hoe jonger hoe meer de mensen op pad

van de Rijks H.B.S., van wie er ook veel buiten het eiland

zijn. Vaak hebben ze een camper of ergens nog een caravan

wonen. “Eigenlijk is zo’n magazine een mooie verbinding

staan of een tuin. Ik ben ook best veel op pad. Een brede

met de huidige en oud-inwoners van de dorpen. Je blijft op

interesse brengt je altijd wel ergens. Zo zit ik nog op een

de hoogte van het mooie met een knipoog naar de historie.

aantal koren en zing daardoor op verschillende plaatsen. Ik

Eigenlijk zijn we dan allemaal Vrienden van TOF.”

tekst en foto’s: Jaap Reedijk

57

dankie!

TOF magazine #9 is mogelijk gemaakt door de onderstaande toffe sponsoren: Hoofdsponsor: De vrienden van de HBS JK Leesmappen - De Klepperstee - Visser & Visser - Fit4Lady - Troella T-Toys - Het Huis van Jansen - JD Repair - Leutug - M.M.Lab- Tieleman Keukens - Grenen & Zo - Barbara’s Hairfashion - Bezuijen Bemiddeling Vogelcentrum GO - Lodder Financials - WeDesignit - Groenendijk coaching - Restaurant Molenzicht - Neptune Maritime ConsultancyPotterie KLEInschalig - Autorijschool Suc64U - Stichting Paul van Hessenfonds - VR makelaardij - Hilvest Food bv - Van Wijk installaties en constructies - Noordzeepark - AutoFirst Rommelse - Reedor - De Vos Financiële Diensten - Van Dijk Duurzaam - Mondhygiene praktijk ‘t Lesje - De Interval - FOCUS health & fitness - Hotel Café Restaurant Akershoek - Landwinkel ‘t Zand - Centrum voor Biologische Geneeskunde -Eilandmarketing Goeree-Overflakkee - The Men’s Factory Van Kempen Interieurs - Koninklijke De Kuyper - Wonen op Flakkee - Bistro Skål

foto: Joep Luijkx

kroudfunding Wij zijn met z’n allen een enthousiast ambitieus tof clubje maensen.

Die heel graag willen dat het TOF magazine niet beperkt beschikbaar is, maar in iedere brievenbus op Goeree-Overflakkee valt. Dat willen we met ons jubileum nummer 10 graag bereiken. Mar zoas je wel ziejt is t’r nog ruumte in ongs spaerpotje. Help je mee om dit te laten slagen?

Elke bedrag, hoe klein ook, zijn we blij mee want het helpt ons een stapje dichterbij om onze droom te realiseren. Je kunt je bijdrage storten op NL49 RABO 0300 9735 86.

Naemes alle TOFfe lui: alvast vrêêd bedankt!

59

info@trotsopflakkee.nl www.trotsopflakkee.nl