Carl sagan milyarlarca ve milyarlarca

Bilimin Keşifleri Yirminci yüzyılda bilimin her dalında şaşırtıcı gelişm eler sağ­ landı. Özel ve genel görelilik kuram ları ile kuvantum mekaniği, fiziğin temellerinde devrim yaptı. Atomun yapısı -proton ve nötronlardan oluşan bir merkezi çekirdekle, bunu çevreleyen bir bulutsu içindeki elektronlar- ilk kez bu yü zyıld a anlaşıldı.

Protonlarla nötronları oluşturan parçacıklar olan kuarklar ilk kez görüldü. Bir grup kısa ömürlü ilginç parçacık, yüksek ener­ jiyle çalışan hızlandırıcılar ve kozmik ışınların yardım ıyla ilk kez belirlendi. Fisyon ve füzyon, nükleer silahların, fisyon ener­ jisiyle çalışan enerji santrallannın yapım ını ve füzyon enerjisiy­ le çalışacak santralların yapılm a olasılığını mümkün kıldı. Rad­ yoaktif bozunumun keşfi, D ünya’nın yaşını (4,6 m ilyar yıl) ve yaşam ın ne zaman başladığını (kabaca 4 m ilyar yıl önce) belir­ leyebil memizi sağladı.

Jeofizikte levha tektoniği -D ünya yüzeyinin altında, kıtaları doğumlarından ölümlerine kadar taşıyan ve yıld a iki buçuk san­ timetre kadar bir hızla hareket eden levhalar bulunduğu kura­ mı- keşfedildi. Levha tektoniği, y e r şekillerinin oluşumu ve ta­ rihi ile deniz diplerinin topografisini anlayabilm ek için gerekli bir kuram. Yeni bir dal olarak gezegenler jeolojisi ortaya çıktı.

Böylece D ünya’nın y e r şekilleri ve iç yapısı öteki gezegenler ve onların uydularıyla karşılaştırılabiliyor ve başka dünyalardaki kayaların kimyası -uzaktan incelenerek y a da uzay araçlarıyla getirilen örnekler ve uzaydan gelen göktaşları üzerinde yapılan araştırm alarla belirlenerek- D ünya’daki kayalarla kıyaslanabili­ yor. D ünya nm iç yapısını inceleyen sismoloji, y e r kabuğunun altında yarı akışkan bir manto tabakası, akışkan bir demir çe­ kirdek ve daha içte katı bir çekirdek keşfetti. Gezegenimizin oluşum süreçlerini öğrenmek istiyorsak bunların hepsinin açık­ lanması gerekiyor. Geçmişte bazı canlı türlerinin kitlesel olarak yo k olmasının sebeplerinden birinin, manto tabakasının y e r y ü ­ zeyinden dışarı fışkırarak toprağı bir lav deniziyle örtmesi oldu­ ğu artık biliniyor. Bir başka sebep de büyük kuyrukluyıldızla242