handia
zitzaidanik eta, hartara, lansari hobeak lortzearren
Baina elkartasun sendoari aurre egin behar izan zioten.
baldintzetan, garai batean bezala, bizimoduaren maila
izan zen. Eta aldaketa 1980ko hamarkadan heldu
mugitu ginen. Baina lanpostuak salbatzeko protesta
“Enpresariak elkarrekin lan egiten zuten, kirola taldean
jaitsi zen eta hiria nabarmen txartu zen ondorioz. “Ez
zen. “1980an izan zen, Margaret Thatcherren garaian,
egin behar genukeen.”
egiten
emazteen
nuke gaur egun hemen gazte izan nahi, ez hemen
haurdunaldien berri zuten eta elkarren ezteietara
inguruan dauden lanpostu berriei erreparatzen dienean.
patua.
gonbidatuta joaten ziren gizonen kontra ari ziren”.
Supermerkatuen
baina
Baina murrizketak eta aldaketak gorabehera, Corus-en
gutxieneko soldata eta apurtxo bat gehiago soilik
Baina
azkenean
aldatu
zenean,
erreforma
nagusiak sindikatuen kontra zeuden garaian”. Thatcher
eta
begira,
hartako panorama politikoan. Baina hura ez zen ona
Salgaien
merkatua
galestarra eta langilea bazinen. Gizon gaztea, Essex-en
sindikatuek
ordezkatzen
erosketa eta altzairua amerikar estilora modernizatuta,
ordaintzen dute. Eta horrela ezin da familiarik aurrera
edo, milia karratuko merkataria bazinen, ona izango
zituzten eta, sarriago, berariazko alderdien joerak. Greba
Whiteheads-ek makalaldian segituko zuen. “Galdetuko
atera”.
zen agian. Thatcher jainkosa permisiboa edo zen,
hasi eta hilabete gutxira “lan-indarraren herena kaleratu
bazenit esango nizuke ez dagoela Whiteheads bat
gauzak errazten zituena, baina paria izan zen Galeseko
zuten. Baja boluntarioak eskatu zituzten eta heltzen
batean hil zen une bakarrik. Mila mozketak eragindako
eta beste leku batzuentzako langile industrialentzat.
azkenak izan ziren joaten lehenak. Nirekin hasitako
heriotza izan zen. Ni lantegitik irten ginen azkeneko
Hainbat
lagunak eta nik zalantza-garaia bizi izan genuen, urduri
berrogeitako bat izan nintzen 2004an itxi zenean. Irten
nengoen ezkontzekotan nengoenez gero. Azkeneko
eta tabernara joan ginen, edatera. Beste egun askotan
kaleratzeak baino bi aste lehenago nire lanpostua
ere joan ginen tabernara harrez gero”.
irudikorra
izan
zen,
baina
igualitarismoan sinesten zutenentzat. Thatcher-ek ikusi zuena ez zen sindikatuek garai hartan
grebalarion
neskalagun
Iraganera
alderditan
zen
elkarren
deabruzko kolosoa bezala hedatu zen hamarkada
nazio
porrota
zuten,
globalizatuta mailako
zegoen,
interesak
lanpostuak
dira
niretzat,
betiko salbu zegoela esan zidaten.” Alan ondo moldatu zen lantegia itxi eta gero. Inbertsio
ikusi zuten berbera. Hark garatzen ari zen mundua ikusiko zuen, burua lokatzetik kanpo zuen eta AEBk
Altzairuaren
ekin
egokiak eginak zituen pentsio-planean hainbat urtetan.
modernizatutako mundua. Ikatza ateratzea eta altzairua
zion lanari, arrazionalizatzen eta eraginkorrago eta
“Llanwen-eko altzairutegian lana eskaini zidaten baina
ekoiztea jarduera horiek hasi ziren lurretatik kanpo
lehiakorrago izaten operazioetan. Horrek ez zuen
alferrik arituko nintzatekeen, atera kontuak! Ez da lanik
merkeago aterako zela ere ohartu zen, inor baino
erortzetik libratu, ordea. Kudeaketa irekiko mailak sartu
egin nahi ez nuela, baina lan egin gabe lanean baino
lehen. Horrela, Britainia Handia modernizatzeari ekin
ziren, unibertsitateko graduentzat soilik (hots, lantegian
gehiago irabazten baduzu...” Baliteke diru-segurtasunak
zion, bere modura. Sindikatuak, alde batetik etorkizun
lan egiten ez zuten pertsonak, eskualdekoak izatea
jarrera baldintzatzea, baina ez da samintasunez mintzo
hobearen ikusmirarik ez zegoelako asaldatuta, greban
ere zail zena). Bat-batean, “espero nezakeen onena
lantegiaren itxiera deskribatzen duenean. “Whiteheads
jarri ziren sindikatuko kideen eskubideen alde. 1982an
langilezaina izatea zen. Hasi nintzenean gerenterik
utzi zuten gehienek nahi zutena lortu zuten”. Langilerik
edo, “meatzariak greban hasi baino lehen” izango zen. 12
gehienak ni bezala hasitakoak ziren. Orain graduatuak
gazteenak beste nonbait saiatu ziren. Zaharrenak
astez jarraian egon ginen greban, urtarriletik martxora.
jartzen ari ziren inoiz lan egin ez zuten lantokia
pentsio onekin erretiratu ziren.” Azkenean, uste dut
Sindikatukoa nintzen ni, eta greba egin behar genuela
kudeatzen. Niretzat, lizentziatua ona izateko potentziala
inork ez zuela altzairutegia nahi barik utzi.”
erabaki zutenez, hala egin genuen. Protestan geundela
duen pertsona da, baina horrek ez du derrigor onak
ez ziguten ordaindu, eta ez genuen inolako laguntzarik
direnik esan nahi. Berehala laneratzen zituzten eta
Komunitatea ikaragarri aldatu da, ordea, Whiteheads-ek
jaso. Ezkongai nengoenez, moldatzen nintzen. Baina
presiopean aritzen ziren. Sandwicharen barrukoa bezala,
ateak itxi zituenetik. Langileria sarritan bere inertziaren
ematea eta familia zuten lagunengatik sufritzen nuen.
sandwicharen bi aldeak ondo moldatzen ez
zamaren pean borrokatzen da. “Whiteheads itxi zenean,
Une desegokian eta arrazoi okerrengatik jarri ginen
nagusiak batetik eta langileak bestetik.”
greban, ordea. Ez nuen inoiz pentsatu lana desagertuko
moduko
industriaren
gestioak
sendoki
zirela,
lanpostuak eta dirua ez ezik, harrotasuna ere desagertu zen. Jendea ez zegoen bere kabuz mantentzeko
1 85