!Kl KRALLIK, !Kl YAZAR
rarlandığı, patriyarklar, çıkış ve benzeri gibi konularla ilgili eski ve geleneksel bir hikayeler dizisi vardı. Böylesi bir özgün hikayeler dizi si ya sözlü ya da yazılı olarak aktarılan bir koleksiyon olmalıydı. So nuçta İsrail ve Yahuda krallıkları kurulduktan sonra J ve E'nin yazar ları bu koleksiyonu kendi ilgi ve amaçları doğrultusunda uyarladı.
Yazarların Sayısı
Bu iki insanın kim olduğu ve ne zaman yaşadığı hakkında daha da ayrıntılı bilgi sahibi olmayı isteyebiliriz. Öncelikle yanıtlanmayı bek leyen soru onların gerçekten iki kişi olup olmadığıdır. Şimdiye kadar onları ayrı birer kişi olarak kabul ettim ve Jnin yazarı ve E'nin yaza rı biçiminde onlardan söz ettim. Bazı bilim adamları, J ve E'yi bi reylerin değil de, grupların ürettiğini düşünmektedir. J', ]', J 3 ve
benzerlerinden ya da J ekolü ve E ekolünden bahsediyorlar. Eldeki kanıtın bizi böyle bir çözümlemeye nasıl ulaştırdığını anlayamıyo rum. Aksine az önce de ele alıp gözden geçirdiğimiz J ve E'nin her biri bana uyumlu ve tutarlı bir metin olarak görünüyor. Elbette bir editör, metnin bazı yerlerine bir sözcük veya bir deyim ya da bir
cümle eklemiş olabilir ve yine E ya da J yazarı bazen başka bir yerden aldığı metni olduğu gibi eserine koymuş olabilir. Örneğin Jnin yazarı TEKVİN 49'da geçen Yakup'un ölüm döşeğinde söylediği be raha şiirini kendisi yazmamış olabilir. Yazar bunu bir yerden öğren
miş, amacına uygun olduğunu düşünmüş ve J metnine eklemiştir. Bence bütün J ve E anlatılarının daha küçük birimlere ayrılması ge rekli değildir.
119