Ş ehir
BALKANLAR YAKOVA / DRENİÇA / ÜSKÜP Yakova’da Sadi tekkesinden başka Rufai, Halveti, Bektaşi ve Nakşi tarikatlerine ait tekkeler de mevcut. Yakova bir anlamda tekkeler şehri. Yrd.Doç.Dr. Bedri MERMUTLU*
Yakova Büyük Medrese Avlusu
*İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi
sayı//15// ekim 52
YAKOVA Günün ilk ziyareti olarak sabah saatlerinde Kosova’nın batısında bulunan Yakova şehrine gidildi. Yakova, Arnavut nüfus ve baskısının ağır olduğu, 100 bin kadar nüfusa sahip bir şehir. 99 savaşında büyük tahribat görmüş ama önemli ölçüde yenilenmiş durumda. Yollar hâlâ yapılıyor. Merkezî yönetimle Belediye arasında ihtilaftan dolayı işler uzamış. Çarşıda dükkânlar tek katlı ve mütevazi. Sadi Tekkesi çok güzel yenilenmiş. Faal ama sabah erken gittiğimiz için ancak dışarıdan gördük. Yakova’da Sadi tekkesinden başka Rufai, Halveti, Bektaşi ve Nakşi tarikatlerine ait tekkeler de mevcut. Yakova bir anlamda tekkeler şehri. Eski Çarşı harikulade şirin ve otantik. Çarşıya yerli ürün ve zanaatlar hâkim. Büyük Medrese gezildi. 1701 yılında inşa edilmiş. Şimdi hafız yetiştiriliyor. Suudiler savaştan sonra onarmış. 11 Eylül’den sonra Araplara karşı dışlayıcı tavır burada da yaşanmış ve medrese şimdi Somuncubaba Vakfı’nın idaresinde imiş. Dağ eteğinde nefis bir konuma sahip. Geniş avlusu ve mimarisiyle harika bir sadelikte. Çardağında oturup dinlendik. Ders odasında sabah saati olmasına rağmen başlarında takkeleriyle hafızlığa çalışan 14-15 yaşlarında bir öğrenci grubuyla karşılaştık. Hıfza çalışan kırk kadar öğrencileri varmış. Yakova’daki camileri zaman darlığından gezemedik. Mehmet Temelli, fırsat bularak gezdiği 15 kadar mezar taşı bulunan Hadum Ağa Camiini fotoğrafladığını söyledi. Hadum Ağa Camii şehrin en eski camiidir. Şehir 16. yüzyılda Hadım Süleyman Paşa tarafından Yako adlı bir yerliden arazisi satın alınarak kurulmuş. Yako, şehre kendi adının verilmesi şartıyla arazisini sattığı için şehre onun adı verildiği rivayeti yaygın. Diğer bir önemli cami Yusuf Molla Camii. Şehir merkezinde on yedi cami bulunduğu bildirildi. Şehrin yüzde doksanı Müslüman, yüzde onu Katolik. Ama belediye başkanı, Katoliklerden imiş. Mevzuat öyle ayarlanmış. 1999 Kosova Savaşında insan kaybı yanında mabetler de savaş tahribatından payını almış. Hadum Ağa Camii’nin minaresi Sırp milisler tarafından özellikle hedef alınarak vurulmuş ve cami yakılmaya kalkışılmış. Son birkaç senede bu tahribat izleri önemli oranda silinmiş görünmekle birlikte ne yazık ki halktaki ürkeklik yerleşik bir psikoloji halinde devam ediyor. Yakova’da Büyük Medrese’den başka bir de Küçük Medrese var. Ama görülemedi. Priştine Üniversitesine bağlı Faculty of Education burada küçük bir binada hizmet veriyor. Fakülte’nin bahçesinde Bayramiç’in büstü var. DRENİÇA Kosovalıların meşhur direnişçisi Adem Yaşar’ın kabri ve 1998 yılında Sırplar tarafından topa