1953 - Nummer 3 - oktober 1953 Eerstejaarsnummer

EERSTEJAARSNUMMER

ROST EC ONOMIC A *

..

IN DIT NUMMER:

~

Welkom . .

1

De Economische Faculteit

2

Studie advies . . . .

8

De Scriptie voar het Candidaatsexamen .

9

Bibliatheekoverzicht

14

Het Seminarium . .

15

De ta ekomst de r Iraanse alie

16

Economie in zestien tekeningen

18

Be richten en Mededelingen

18

. .

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _• ___ __ _ _ ____ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ __ _- J

H ET H U IS MET D E

LU IFEL

AMSTElODAMUM t y pt Uw

scri pti e

wetenschappelijk verant· w o ord , verzo rgd, uitge-

U W EET TOCH WAAR U DE VOORGESCHREVE N STUDI EBO EKEN VOO RRADI G V IN DT •.•.

voerd binnen zeer korte t ij d en stencil t ook andere wetenschappelijke publicaties alsmede convoca-

De Aca~emisc~e Hoe~win~el P.H. VERM[ulU GR IM B URGWA L No. 13 T el.483 12. 4 1674 A msterdam -C. [J[

LAAK WAAR UN OUDERS

t ies, program ma's, etc.

O. Z. A chterbu r gwal 2 I 2 Amsterdam -C. Telefoon 43443

IIHr)S I(OCHTEN

Hoek O udemanhuispoort

Vervolg WELKOM

REDACTIONEEL

ander terrein dan de bovengenoemde haar werlo:zaamheden ultstrelo:t, gesleund door vele enthousiaste medewerlo:ers behoeft niel nader toege llchl Ie worden. We behoeven slechts de internatlonale uitwisseling van economische sludenten, die dil jaa r in het Io:ader van de A.I.E.S.E.C. plaals vond, Ie noemen om U Ie doen zlen, dal een lidmaatschap van de S.E.F. inderdaad ook een reee l IIdmaalschap is, dat niel slechl s op papier bestaa t Dal 0010: acllviteilen van aile studenlen van onze Facultelt lOwel aanlo:omende als oudqedienden, voor de werkzaamheden van de S.E.F hoqel ijk op prijs worden gesleld, zodat we een rechtgeaarde qemeenschap Io:rijgen, behoefl geen nader betoog .

"Try 10 make the best of it I" J. M. HENGEVELD S E.F. h.1. praeses

Dit nummer van Rostra Economics het eerste In hel nieuwe studlejaar, is grolendeels beslemd voor hen, die deze welo:en de eerste schroomvallige schreden hebben gezet op hel smalle pad, dat naar candidaats- en (wie wee!) doctoraal-examen leidt. Vandaar het wello:omstwoord van de SEF-praeses, vandaar de lalrijlo:e fOlo's van professoren en lectoren, die de sludenl op zlln weg tot het docloraai zullen vergezel len, vandaar ook de overdaad aan gegevens. Ve le van deze voor candidandi onontbeerlij ke gegevens worden niet op een andere wlJze gepubliceerd, zodat hel voor hen raadzaam is dlt nummer voor toe lo:omslig gebruilo: Ie bewaren.

Copy voor het volqende nummer inzenden v66r 20 November.

Voor econ. studenten bestaat de mogelijkheid tegen speciaal tarief advertenties in dit periodlek te plelltsen. D. prijs bedrallgt f 0.30 per regel. Opgaven aan de admlnlstratie

I RO ST RA EC 0 N 0 M I C A MAANDBLAD VAN DE STUDIEVERENIGING DER ECONOMISCHE FACULTEIT VAN DE GEMEENTELIJKE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM Redactie: J. G. van Beeck H. H. j. Nordemann A. Pais P. A. M. van Philips

Redaclie-adres: Frans v. Mierisstraat 44 hs Amsterdam-Z. Administratie-adres: Pythagorasstraat 114

OCTOBER 1953 TWEEDE JAARGANG NR. 3

Ams~erdam-O_

WELKOM "it is really dreadful" she uttered to herself, "the way all the creatures argue. It's enough to drive one crazy".

Ongetwijfeld zullen variaties van deze woorden van Alice in Wonderland in het breill van vele eerste jaars studenten zijn opgekomen bij het betreden van de voor hen zo nieuwe universitaire wereld. Volkomen begrijpelijk overigens, want voor men de collegebanken bereikt, gaat de weg langs vele instanties, die, ieder voor zich, schriftelijk zowel als mondeling het nodige te zeggen hebben over de door hen verteqenwoordigde instellingen. Ondanks dit besef wil ik als voorzitter van de Economische Faculteits vereniging toch niet nalaten nog enige woorden aan deze stroom toe te voegen.

Allereerst Welkom ! Welkom aan onze Faculteit, welkom temidden van onze Faculteitsvereniging. Het is onze grootste wens, dat U een aangename en voorspoedige studietijd zult gaan beleven en dat de Economische studie U dat zal geven, wat U ervan verwacht. Zonder twijfel zullen er teleurstellingen komen, ook met de studie zelf, maar met een vaste wil komen we behouden aan het door ons gestelde doel en de louteringen, tijdens onze studententijd opgedaan, zullen niet nalaten, haar vruchten na afloop van de studietijd af te werpen. Het inca sseren en pareren van teleurstellingen zal

ons later in de maatschappij nog heel goed te stade kunnen komen. Oat onwennigheid van al het nieuwe, van hoe te beginnen in de eerstvolgende tijd bij de meeste aankomenden nog een belangrijke rol zal blijven spelen lijkt mij aan niet te grote twijfel onderhevig. Maar zo is het ons allen min of meer gegaan; wij hebben ook om ons heen gekeken op lOek naar steun en voorlichting bij het betreden van dit terra incognita.

Wat de Faculteitsaangelegenheden betreft heeft de S.E.F. zich echter tot taak gesteld deze onwennige mensen bij het rondtasten in deze duisternis van enig licht te voorzien. Het verleden jaar voor het eerst uitgekomen verenigingsorgaan Rostra is wei het middel bij uitnemendheid om deze taak te vervullen. Rostra zal trachten die sfeer te brengen, die zo belangrijk is voor het volgen van een bepaalde studie, die sfeer n.I., die door de wetenschap van niet aileen te behoeven te staan, wordt geschapen. Oat Rostra dit jaar dan ook bij het begin van de nieuwe cursus uitkomt met de vele inlichtingen, die de aankomendeeconoom en ook de oudere jaars van groat nut kunnen zijn, mag als een groot voordeel worden beschouwd in vergelijking met de vroeger gevolgde procedure, waarbij deze mededelingen eerst in een vergevorderd stadium der cursus werden gepubliceerd. Het lidmaatschap der S.E.F. wordt hierdoor des te meer beklemtoond en des te meer gevoeld. Oat de S.E.F. ook op (Vervolg pag. 2 omslag)

DE ECONOMISCHE FACULTEIT De reda(:tie heeft gemeend op deze plaats niet een copie te moeien geyen van de vele gegevens over onze faculteit, die reeds in het Jaarboek van de Universiteit vermeld zijn. De roamen, adressen; leeropdrach\~n, spreekuren, etc. van de docenten, die aan de economische faculteit zijn verbonden, kan een ieder in genoemd Jaarboek aantreffen. Wij bepalen ons hier tot die gegevens, die elders nog niet of onvolledig zijn gepubliceerd.

De Studleverenigillg der Ec;ohomische Faculteit Ere-voorzitter: Prof. Dr. Th. Limperg Bestuur. 1952-1953 Voo rzitter: J. M. Hengeveld Secretaris: J. Soutendijk Penningmeester: J. G. Eelkman Rooda Commissarissen: W. J. Vinke~ H. B. de Mare.

Mej. F. de Vries

PROF. LIMPERG

Bureau van de Facultelt der Economische Wetenschappen.

Voorzitter: Prof. Mr. J. Valkhoff, Corn. v.d. Lindenstraat1.'i (l.)

Telefoon 713405 Secretaris: Prof. Dr. G. Th. J. Delfgaauw, Parnassusweg 29 (l.)

Telefoon 96590

Stlchting voor Economisch Onderzoek der Universiteit van Amsterdam Kloveniersburgwa! 72, Tel. 38647.

Dlrectorium: Prof. Dr. J. F. Haccou, voorzitter.

Prof.' Dr. G. Th. J. Delfgaauw.

Pwf. Dr. 路P. Hennipman.

Prof. Dr. A. Mey. Prof. Dr. H. J. van der Schroeff.

Prof. P. de Wolff en Drs. G. W. Scholte, Secretaris.

Seminarlum voor Bedrijfshuishoudkunde lie pag. 15.

Ere-doctoren der Economische Faculteit 17 Sept. 1928 F. M. Wibaut

t

28 Juni 1932 E. Heldring, Amsterdam J. W. Meijer Ranneft, Den Haag D. H. Robertson, Cambridge 9 Sept.: i 938 Prinses Wilhelmina,

2

Apeldoorn

Dr. Th. Limperg werd in 1879 te Amsterdam geboren. Na de Openbare Handelsschool te Amsterdam bezocht te hebben, volgde hij de accountantsopleiding tot 1904. Sinds 1922 Hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. 1947: Doctor h.c. Ned. Econ. Hogeschool te Rotterdam. Tot 1950 Hoogleraar te Amsterdam. Grondlegger van de Bedrijfseconomie in haar huidige vorm rnetals basis de door hem ontwikkelde vervangingswaardetheorie.

Van zijn talrijke publicaties noemen wij: "De economische betekenis der N.v.", "De gevolgen van de depreciatie van de gulden voor de berekening van waarde en winst in hetbedrijf", "Het object der bedrijfshuishoudkunde".

PROF. VALKHOFF Mr. Dr. 1. Valkhoff we rd in 1897 te Schiedam geboren. Gymnasium te Groningen en Maastricht. Van 1916 tot 1921 student in de re chtswetenscha ppen te Amsterdam. Promotie in 1928 te Amsterdam. Van zijn talrijke werkzaamheden vermelden wij: repetitor te Amsterdam, docent Troelstraschool, docent Volksuniversiteit, etc. Voorts o.m. bestuurslid van de vereniging v.d. wijsbegeerte des rechts. Sedert 1946 gewoon Hoogleraar te Amsterdam.

Publicatles: o.a. "De Marxistische op路 vattingen over rech t en staat" (d iss.), "Een eeuw rechtsontw ikkeling", " He t eigendomsrecht in de moderne maatschappij".

PROF. DELFGAAUW Dr. G. Th. 1. Delfgaauw is sedert 1905 ,Amsterdammer. Hij bezocht het St. Ignatius Coliege te Amsterdam, van 1922'2 7 student te Amsterdam; in 1934 promotie cum laude. Na zijn doctoraa l examen was hij we rkzaam op het Bureau van het Ned. Instituut v . Volkshuisvesting en Stedebouw; daarna tot 1946 sociaal econoom bij de Dienst der Publ!eke Werken van Amsterdam Van 1.946 al Hoogleraar te Amsterdam .

Publicaties: "De qrondpolitiek va n de Ge meen te Amsterdam" (diss.), " De tendenzen tot decentralisatie in de vestiging der nijverheid", " De economische theorie en enkele economische bevol k ingsp robl emen"

PROF. BRUGMANS

Dr. I. J. Brugmans werd in 1896 in Groningen geboren. Gymnasium te Amsterdam. Hierna studie in geschiedenis en staatswetenschappen aan de Amsterdamse Universiteit. Promotie in 1925. Tot 1929 werkzaam op het G.B.S. Vervolgens tot 1940 verbon den aan het Ministerie van Onde rwijs, Kunsten en Wetenschappen . Van 1940-'46 Hoogleraar te Batavia, sinds 1947 Hoogleraar te Amsterdam.

Publicaties: o.a. "De arbeidende klasse in Nederland in de 1ge e?uw" (diss.), "Kar,telerd Tijdperk", "Welvaar t en Historie " .

:5

PROF HENNIPMAN

Dr. P. Hennipman werd in 1911 te Leiden geboren. Voor hem was de Openbare Handelsschool te Amsterdam het voo rportaal van de wetenschap. Hierop vo lgde studie aan de Gemeentelijke Uni ve rsiteit te Amsterdam, alwaar hij in 1940 promoveerde. Hij was van 1934'36 werkzaam bij de Twentse Bank, daarna tot 1938 op het Departement van Economische Zaken en van 1938'45 lec tor te Amsterdam. Van 1945 af gewoon Hoogleraar. .

Publicaties: o.a. "Economisch motlet ~n ec. principe" (diss.), "D'e theoreHSche economie en de wederopbouw" " Het geldwezen in de geleide economie". .

PROF. V AN DER SCHROEFF

10t onZ2 spijt wa ren wij niet in staat een foto af te drukken van Prot. de Langen en Prot. Wertheim.

Dr. H. l. van der Schroeff we rd in 1900 geboren ternidden der woe! ig2 baren va n de Atlantische Oceaan. Na de H.B.S. doorlopen te hebben studeerde hij van '1922-'27 aan de Amsterdamse Universiteit. In 1932 legde hij het accountantsexamen at. 1940: promotie te Amsterdam. Van 1932-'38 was hij werkzaam a:s economisch bedrijfsleidel bij een groot handelsbedrijf. 1938: lector te Amsterdam . Sedert 1945 Hoog:eraar te Amsterdam. Van zijn talrijke nevenwerkzaamheden vermelden wij het redacteurschap va n he't Maandblad voor Accountancy en Bedrijfshuishoudkunde.

Publicatles: o .a.: "Kwa nlitat!eve ve rho udinqen en kosten " (diss.), "Om!oopstijd va n het vermogen en ve rvangingsverplichting ", "De Leer van de Kostprijs".

PROF. WERTHEIM

PROF. DE LANGEN

Dr. W. F. Wertheim werd in 1907 te St. Petersburg qeboren. Gymnasium te Leiden en Den Haag. Student in de rechtswetenschappen aan de Universiteit van Leiden. 1928: doctoraal examen, 1930 : promotie . Va n 1931 af ve rbonden aan het Departement va n Justitie va n Nederlands Indie. Van 1936-'42 Hooqleraar te Bata v ia . Sinds ' 1946 Hoogleraar !e Amsterdam. .

Publicaties: o.a. "Aansprakelijklleid v. schade buiten overeenkotnst" (diss.), "Nederland op de tweesprong", "Het sociologische karakter van de IndomaatschBopij".

Prof. W. l. de Langen werd in 1892 Ie Groningen geboren. Bezocht de H.B.S. aldaar. Van 1910 tot 1914 belastingstudie. Van 1917 tot 1921 Inspecteur der qemeentebelastingen te Amsterdam . Va n 1921-'5.0 belaslingconsulent.

Sinds 1950 Hooqleraar te Amsterdam.

Publlcaties: o.a . "Enkeie opme'kir:gen over de controle- en repressiemiddelen van de fiscus", "Grondbeginselen van ons belastingstelsel", "Inleiding lot het balanslezen".

4

Dr. J. F. Haccoii werd in 1903 geboren.

Na de Handelsschool te Amsterdam volgde van 1921 tot 1926 studie aan de Universiteit aldaa r. In 1940 promoveerde hij cum laude. Va n 1927 tot 1945 was hij met kcirte onderbreking werkzaam in het bedrijfsleven. Tevens was hij publicistis ch werkzaam, o.a. als medewerker voor de goederenmarkten van de N.R.C. Van 1945 tot 1948 verrichtte hij advies- en organisatiewerk voor bedrijfsleven en overheid. Van 1948-'50 was hij aan de Juridi sche Faculteit van de Universiteit van Indonesie verbonden als Hoogleraar in de Bedrijfseconomie; ook was hij belast met colleges in de Sociale Economie. Van 1949 tot 1950 was hij adviseur van de Ondernemersbond voor Indonesie voor economische-, belasting- en deviezenaangelegenheden.

Voorts Voorzitter van het Onderling Molestverzekering Fond s te Djakarta.

Van 1950 af is hij Hoogleraar te Am-

PROF. HACCOO

PROF. VERRIJN STUART

Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart, zoon van de belangrijk ste vertegenwoordiger.der Oo ste nrijk se School in ons land (Pro/.

C. A. Verrijn Stuart) werd in 1893 in Den Haag geboren. Na gymnasiale studie in 1911 student rechtswetenschappen te Groningen. In 1919 promoveerde hij zowel te Groningen (juridische weten schappen) als te Utrecht (staatswe tenschappen) . Hierop volgde een veelzijdige carriere in 'het bankwezen (o.a. Nederlandse Bank, Rotterdamse Bankvereniging). 1922: buitengewoon Hoogleraar te Rotterdam, 1925: gewoon Hoogleraar id. 1934-'40 : Hoogleraar te Utrech\, Sedert 1940 Directeur van de Amsterdamse Bank. In '52 Buitengew. Hoogleraar te Amsterdam.

Prof. Verrijn Stuart maakt deel uit van talrijke commissies.

Publicaties: o.a. ,,!nl eiding tot de Leer der Waarde vas theid van het Geld" (diss.) "Ba nkpolitiek ", "Ge ld en Crediet", " De Conjunctuur in het econ . leven".

Dr. A. Mey is in 1890 te Amsterdam geboren. Na de H.B.S. bezocht te hebben, stu deerde hij boekhouden en accountancy. Sedert 1916 lid N.I.V.A. Enige jaren later ving hi j de studie aan de Amsterdamse Uni vers iteit aan, alwaar hij in 1928 het doctoraal e xamen aflegde. Promotie in 1940. Na zijn accountantspractijk werd hij economisch adviseur van de P.T.T. In 1945 Directeur Rijksbegroting . 1949: Hoogleraar te Amsterdam.

Publicaties: o .a. "De bedrijfsbegroting als grondslag voor de conjunctuurpolitiek van het bedrijf" (diss.), "Mens en samenleving" (met Ir. Hijmans), "Enige critische beschouwingen over de leer der organische winstcalculatie".

PROF. MEY

sterdam en Directeur-secretaris van de Stichting vo or Econom isch Onderzoek der Universiteit va n Amsterdam.

Publicaties: o.a. " De Termijnhanciel in Goederen" (diss.), " Handel en Marktwezen in Goederen", " Het essentiele van de leidersfunctie".

5

PROF. GONGGRlJ P Prof. G. Gonggrijp werd in 1885 te Njalindoeng (N.O.I.) geboren. Na de H.B.S. doorlopen te hebben, studeerde hij aan de Rijksuniversiteit te Leiden.

Na afloop van zijn stl:die aanvaarjde hij 'de betrekking van ambtenaar bij het Binnenlands Bestuur in Nederlands Indie. In 1919 werd hij benoemd tol lector in Rotterdam; in 1922 Ifolgde eenzellde benoeming in Amsterdam (G.U.) 1926: Buitengewboo n Hoogleraa r te Rotterdam in de Ko!oniale Economie 1939: gewoon Hoogleraar.

Sedert 1930 buitengewoon Hoogleraar te Amsterdam.

Publlcaties: o.a. " Schets ener econ. gesch iedenis van Nederlands -Indie", "Repart ition des activites economiques entre le3 colonie~ et la metropole" , "Sociaal-economische betekenis van Nederlands-I'1die voor Nede;land".

PROF. GOEDHART Dr. C. Goedhart is in 1918 te Rotterdam geboren. Na de H.B.S. bezocht te hebben studeerde hij van 1936-1941 aan de Economische Ho~eschool te Rotterdam, alwaar hij in 1947 cum laude promoveerde.Va ri 1939-'42 : werkzaam op het Nederl . Econ. Instituut. Van 1943'52 werkzaam bij de studied ienst van de Nederlandse Bank. 1949: Buitengewoon H6o~leraar te Amsterdam, sinds 1952: Gewoon Hoogleraar.

Publlcaties: o.a. " Enige theoret;scheconomische aspecten van de rentevormin~ in de moderne volkshu ish oudin~ " (d iss.), " De neutraliteit der overheidsschuld ", "Act ieve belegg ingspolitiek der levensverzekeringsmaatschappijen".

PROF. DE WOLFF Prof. de Wolff werd in 1911 in Amsterdam geboren. Bezocht de H.B.S. aldaar, studeerde wisku nde aan de Amsterdamse Universiteit van 1927-'32.

Va n 1936-'42 werkzaam bij het e.B.S, van 1947-'47 leider van de ald. Marktanalyse b ij NY Philips. Sinds 1947 Directeur van he,t G.B.S. te Amsterdam en lector aan de G.U. van Amsterdam.

Sinds 1953 Hoogleraar aldaar.

Publicatles: c .a. "De betekenis van de steekproel voor het economi sch-s tatistisch onderzoek", "Steekproeven en bedrijlsefficientie", "Bed rijl sstatistiek"

6

I '

L. VAN ESSEN

DR. VAN STUlJVENBERG

Lector van Essen werd in 1892 Ie Amsterdam geboren. Na de H. B.S. volgde opleiding tot accountant; in 1916 accou ntanlsdiploma . Sind s 1910 werkzaam bij de fa. van Dien, van Uden & Co., alwaar seder! 1924 lirmant. Van 1920 tot 1929 was hij cursusleider van het Nederlands Instituut van Accountants.

Van 1929 af is hij als Lector aan de Amsterdamse Universiteit verbonden.

Publicatles: o .a. "Enige beschouwingen over administratieve organisatie", "Het beroepsgeheim van de accountant".

Dr. J. H. van Stuijvenberg werd in 1915 te Buren qeboren. H.B.S. te Tiel. 1933'39 studie aan de Ned. Econ. Hogeschool Ie Rotterdam. In 1947 gepro-' moveerd . Van 1939 tot 1940 werkzaam bij het Ned . Econ . Instituut. 1942-'47: Dir. Gen. v.d. Prijzen, afd. prijsvorming land- en tuinbouwproducten. Seder! '51 lector te Amsterdam .

Publicaties: o.a . "Enkele economis che aspecten van de kersenteelt in Nederland". (diSS.), "Consequenties van de vorming van centrale organisaties op cooperatief gebied".

LECTOR BRUMMELKAMP De heer J .. Brummelkamp is ;n 1894. te Deventer geboren. Na zijn studie te Amsterdam werd hij o.m. aan het middelbaar onderwijs verbonden. Vandaar kwam hij in 1950 tot ons, tenei'lde 8CO-

nomische aardrijkskunde te doceren .

Van zijn publicatles noemen wij: "Afrika's economische ontwikkeling en Trumans Point 4", "Land en Vol kenkunde" (samen met Prof. Fahrenfort).

A. TH_ DE LANGE Lector de Lange werd in 1909 geboren. Van 1921-'26 H.B.S. te Amsterdam, van 1926 tot 1931 student te Amsterdam. In 1933 behaalde hij het accountantsdiploma. Geruime tijd was hij werkzaam op het Accountantskantoor Peiser, waarvan hij sederl 1941 firmant is. Sedert 1946 is hij als Lecto r in de Bedrijfshuishoudkunde aan de Universi teit van Amsterdam verbonden.

Publicaties: 0 a. " De invloed van de prijsstijging en uitgestelde vervangir.g der produ ctiemidde len op de financiering van het bedrijf".

W aarnemers voor Prof: M ey :

G. GROENEVELD

MEJ. E. LIMPERG

Ook de Hr. Groeneveld heeft te Amsterdam Economie gestudeerd. Hij was eniqe tijd hoofdassistent aan onze faculteit. Thans is hij werkzaam op een Eindhovens accountantskantoor.

Mej. Llmperg is de dochter van Prof.

Th. Limperg. Zij studeerde tot 1952 Economie aan onze goe de Alma Mater.

Sedert 1945 co nserveert zij het on volprezen seminarium

•

7

STUDIE ADVIES AAN EERSTE]AARS EC01VOMEN De ervaring leert, dat een aantal raadgevingen met betrekking tot de studie aan onze laculteit door ouderejaars geconcip"ieerd een wegwijzer kunnen . vormen door het geheel van mogelijkheden waarvoor de aankomende student zich geplaatst zie!. Mogelijkheden welke evenzovele problemen kunnen vormen. Het navolgende zij een proeve van zulk een advies. "Wie oren heelt .. . ... " Een en ander is ter wille der overzichtelijkheid, in een 5-tal punten vastgelegd.

1.

Aigemene orientering.

Noodzakelijk is het, el1ig inzicht te hebben in het complex van problemen waarvoor de economie, en dus straks ook U, zich gesteld zie!. Kennisname van de volgende litteratuur zij daarom aanbevolel1. Op het gebied der sociale economie: A. L. Meyers "Elements 01 rr.odern economics" en verder J. van Zwijl1drecht "Hooldstukken der economie". Enig idee van de problematiek der bedrijlseconomie verkrijgt men door lezing van Th. Limperg "Het object der bedrijlseconomie" en J. L. Meij "Leerboek der bedrijlseconomie" deel 1 eersle hooldstuk. De colleges in genoemde vakken zullen dar. niet meer zo een reeks van vraagtekens vormen, zoals voor velen in de aallvang geldt.

2.. Tentamenmogelijkheden . .

Verplicht vocr iedere eerste jaars is volgen van het practicum "wiskunde" Gradueel onderscheid in de eisen wordt gemaakt al naar gelang men een A (alpha) 01 B (beta) diploma bezit.

Ter alsluiting dient een proeve van bekwaamheid te worden algelegd, ter verkrijging van het testimonium. Verondersteld wordt, kennis van het boek路 houden, gelijk aan die welke voor het Associatiediploma wordt geeist, tenzij men diploma HBS-A, met tenminste 7 voor boekhouden, 01 een praktijkdiploma heelt. Genoemde kennis dient men elders (d.w.z. niet aan de Universiteit) te verwerven. In de loop van de cursus kan men dan het schriftelijk tentamen afleggen.

Met klem adviseren wij U, genoemde vakken in het eerste jaar te voltooi-

8

en. Immers, aileen economische aard路 rijkskunde kan men zonder "boekhouden" "doen". Voor aile andere vakken, waartoe de tentamenmogelijkheid eerst in het 2e jaar ,.wordt geopend, zijn, en wiskunde en boekhouden vereist.

3. College lopen.

(Een vee I besproken zaak).

Ons advies: Volg, zeker de eerste tijd, aile voor candidandi bestemde colleges. Aileen reeds de voor U geheel nieuwe sleer en werkwijze eisen Uw aanwezigheid. Verworpen dient de door sommigen aangepre zen methode, waarbij men zich beperkt tot het overnemen van andermans schrilturen, wanneer de nood aan de man komt, dat is, wanneer men voor een tentamen zit. Consequenties in de vorm van tijdnood, noodzaak tot hieroglyphen-ontcijlering, vraagtekens etc., zullen ruimschoots Uw dee I worden!

Een nevenvoordeel van het collegelopen is nog het contact met Uw collega, tijdens Uw studiejaren en mogelijk ook daarna van eminent belang.

4.

Litteratuur

Maak er een (goede) gewoonte van, zo nu en dan, beter nog: geregeld, de H.E. (Handels -Economische Bibliotheek) en de U.B. (Universiteitsbibliotheek) te bezoeken. Daar treft U de tijdschriften aan, die de econoom ge: acht wordt bij te houden. (Econ.-Stat. berichten, De Economist, etc.) evenals een enorme hoeveelheid andere vaklitteratuur.

5.

Contact met anderen.

Sluit U tijdens Uw studietijd niet in de " beruchte" studeercel op . Zoekt contact met anderen, ook niet-economen.

Wordt, indien gij het niet alreeds zijt, lid van een gezelligheidsvereniging .

Buit de mogelijkheden die deze onvolprezen Universiteit U biedt, zoveel mogelijk uit. Aileen op deze wijze zal Uw studie in de economie, tot he! succesvol zijn waarvan, naar wij hopen, het bovenstaande enigermate moge bijdragen, zinvol zijn.

De Scriptievoor het Candidaatsexamen.

LEIDRAAD

VOOR

DE

SAMENSTELLING

Het is raadzaam, tijdens of spoedig na de Kerstvacantie van het tweede jaar een aanvang te maken met de samenstelling van het werkstuk. Het is ondoelmatig daarmede reeds eerder te beginnen, omdat verlangd wordt, da! in de scriptie de college-stof en de ult de literatuur geputte kennis wordt toegepast. De college-stol moet daartoe vaor en gedurende de bewerking van de scriptie worden bestudeerd, zodat zij de student in haar geheel goed voor ogen staat. Anderzijds is het raadzaam, de samenstelling van het werkstuk niel al Ie laal ler hand te nemen, omdal een gedane keuze van hel onderwerp er toe leidt, dat men bij de studie en bij het lezen van dagbladberichten en tijdschriftartikelen vanzelf bijzondere aandacht gaat schenken aan hetgeen voor het gekozen onderwerp van belang is; bovendien vereis! vaak het verzamelen van het maleriaal voor de scriptie geruime tijd, terwijl eindelijk de voor de inlevenng der scriplle gestelde termijn, namelijk drie maanden vaar de aanmelding van het tentamen bij Professor Mey, bij een te laat aanvatten van deze arbeld een voor de student ongewenste verschulving van de datum van het tentamen tengevolge kan hebben.

Het onderwerp dient te worden aangevraagd door middel van een formulier, dat te verkrijgen is bij de adjunctasslstenten en bij haar ingevuld moet worden ingeleverd. Bij voorloplge goedkeuring wordt dit formulier geliatleerd aan de student terugqezonden.

Indlen de student voorlopige toestemming voor het aangevraagde onderwerp is verleend, moet aan de conservatrice van het Semlnarium voor Bedrijfshuishoudkunde op haar spreekuur een conceptlijst worden overgeiegd van de litteratuur, die de student denk! te raadplegen.

Op deze lijst moeten nauwkeurig worden vermeld: Schrijver (persoon of instelling), titel van het boek, jaartal en plaats van uitgifte.

2.

De bibliotheek waarin het op de litteratuurlijst opgenomen boek aanwezig is, benevens het bibliotheeknummer Hel ;s zeer gewenst ook andere bibliotheken dan de UniVb-fSileitsBibliotheek en Handels-Economische Bibliotheek te raadplegen

Zoveel mogelijk moel getracht worden nieuwe werken op Ie sporen.

Indien een boek particulier oezit is, of afkomstig uit een andere bibliotheek dan de Handels-Economische Bibliotheek en de Technische Afdeling van de Openbare Leeszaal, dient men na te gaan of dit ook aanwezig is in deze bibliotheken, waarna het betreffende bibliotheeknummer op de lijst moet worden vermeld. Is dit niet het geval, dan moe! het boek bij de co'1ceptlijst ter beoordeling worden overgelegd.

3

Statistieken en verdeI' cijfermateriaal, dat geraadpleegd wordt. De bron dient nauwkeurig te worden omschreven met de juiste vermelding van de bladzijden, waarop de betreffende gegevens voorkomen.

4.

Naam en vestigingsplaats van de bedrijven, waarvan de jaarverslagen worden bestudeerd. Als regel moeten de Jaarverslagen van tenmlnste twee ondernemingen worden bestudeerd, en wei van 10 opeenvolgende boekjaren, zo recent mogelijk.

De litteratuur moet naar de hoofdstukken worden ingedeeld.Verwacht wordt dat geen geschriften op de littera!uurlijst worden geplaatst, waarvan de candidaat niet te voren inzage heeft gehad.

Op de conceptlijst dienen voorts noam en adres van de student vermeld te worden en het jaar van eerste inschrijving.

De student ontvangt de conceptljjst goedgekeurd, gewijzigd en/of aangevuld terug met twee aanvraagfol mulieren, waarop de gecorrigeerde Ijjst moet worden overgenomen. De formulieren moeten daarna met de conceptIIjst aan de Conservatrice gezonden worden; een exernplaar wordt gefiatteerd aan de student Dit formulier moet biJ de vering vcor in het werkstuk worden gelegd.

Na acceptatie krjjgt de st'Jdent een ontvangstbewijs van de Conservatrice Aan het begin van het werkstuk moet een inhoudsopgave met verwijzing naar de bladzijden bijgevoegd worden benevens een volledige opgave van de verwerkte litteratuur.

Bovendien moet in de tekst nauwkeurig worden verwezen naar de bronnen (met opgave van bladzijde, enzJ,

,

zowel wanneer de tekst wordt geciteerd als wanneer zienswijzen van anderen verwerkt zijn.

De verwiJZingen moe ten in voetnoten geschieden. Statistieken en verder cijfermateriaal moeten, evenals bij de scriptieaanvrage, nauwkeurig worden gespecificeerd.

De bespreking van de financiering in hoofdstuk II c dient te geschieden aan de hand van gegevens van de gekozen bedrijven. Indien de te be studeren jaarrekeningen niet gepubliceerd worden, dienen zij in het werkstuk te worden opgenomen. .

Een afwijking van de definitief vastgestelde litteratuurlijst is aileen toegestaan na vooraf verkregen toestemming van de conservatrice. In de scriptie moet melding gemaakt worden van de toegestane wijzigingen.

Wanneer voor enig onderdeel van de scriptie geen gegevens te vinden zijn, moet dit in de scriptie worden aangegeven.

De scriptie dient niet aileen wat inhoud en stijl, doch ook wat uiterlijk betreft, goed te worden verzorgd. Wanneer de scriptie getypt is, zal het op prijs gesteld worden, indien dit op papier van kwarto formaat geschiedt. Scripties die niet aan de gestelde eisen voldoen, wOfden niet geaccepteerd.

SCHEMA VOOR DE SCRIPTIE V~~r

de samenstelling van de scriptie dient onderstaand schema te worden gevolgd. Aile in dit schema genoemde onderdelen moeten worden behandeld.

Indien enig onderdeel niet van toepassing is op de gekozen bedrijfstak, dient zulks te worden vermeld.

De hoofdstukken in het schema aangegeven, dienen vanuit bedrijfs-economisch gezichtspunt te worden behandeld. Dit geldt ook voor de technische beschrijving van het bedrijf.

Daarbij heeft men het doel van de scriptie voor ogen te houden n.1. het geven van een toepassing van de afgemene theorie op de bijzondere be.drijfstak. Men beperke de behandeling tot die mededelingen, die in verband met het onderwerp noodzakelijk zijn.

Uitweidingen op niet ter zake dienende punten moeten worden vermeden. Wat de litteratuur betreft, deze moet kritisch worden verwerkt en niet aileen worden geciteerd.

Waar litteratuuf of cijfermateriaal verwerkt of overgenomen worden, dient dit duidelijk aangegeven te worden in voetnoten, met vermeldinq van de verwerkte bladzijden van het betrokken geschrift.

10

Hoofdstuk I. TECHNISCHE BESCHRI1VING VAN HET PRODUCTIEPROCES.

Verlangd wordt een beknopte, doch duidelijke beschrijving van de gang van hel productieproces, waarbij de indeling in de technische bedrijfsafdelingen als richtlijn moet worden genomen. In het algemeen moeten bij de beschrijving die punten naar voren worden gebracht, welke van betekenis zijn voor de behandeling in hoofdstuk II Het verband tussen de technische verschijnselen en de gevolgen, die deze voor de toepassing van de theorie der bedrijfseconomie zullen kunnen hebben, dient reeds in dit hoofdstuk aangeduid Ie worden.

Zo verschillende productiemethoden voorkomen, moet worden nagegaan, welke oorzaken hiervoor aanwezig zijn en dienen deze productiemethoden vergelijkenderwijze te worden behandeld.

Er moei aandacht gegeven worden aan de vraag of in de techno1ogische structuur van het productieproces dan wei onderdelen van dit proces gemeenschappelijke en/of samengevoegde productie voorkornen, of seizoenproductie en/of seizoenconsumptie kunnen worden geconstateerd en of in het betrokken bedrijf of zijn onderdelen in continu- of intermitterende productie gewerkt wordt; in al deze gevallen met vermelding van de omstandigheden, die daartoe aanleiding geven.

Hoofdstuk II. ECONOMISCHE BESCHRIJVING VAN HEr BEDRI1F.

a.

Functlonele plaats van het D!drijf In de bedrijfskolom.

Gevraagd wordt de plaats aan te geven die het bedrijf in de bedrijfskolom inneemt met vermelding van de factoren, die deze plaats hebben bepaald.

Daarbij moet aandacht worden geschon ken aan de structuur van de verbijzondering (differentiatie, integratie, specialisatie dan wei parallelisatie).

Een schetsmatige voorstelling van de bedrijfskolom dien! aan de verhandeling te worden toegevoegd. Tevens dien! te worden nagegaan, welk systeem van aankoop en verkoop in de bedrijfshuishouding wordt aangetroffen, bijv. koop op afroep, op leveringscontracten, verkoop met leveringstermijn, verkoop op bestelling of verkoopaanbod via de tussenhandel, enz.

b.

Grondslagen van de kostprijsberekening.

Verlangd wordt een toepassing van de theorie op de kostprijsberekening in de gekozen categorie van bedrijvigheid en dus niet in een bepaald bedrijf. Achtereenvolgens moeten worden behandeld:

1.

De belangrijkste kenmerken van de kostencategorien.

De behandeling dient te zijn een verwerking van de algemene theorie aan de Iland van de gegevens uit hoofdstuk I. Bij de behandeling der duurzame productiemiddelen dienen voor de verschillende groepen van werktuigen de daarvoor te volgen afschrijvingsmethoden te worden besproken.

2. De verbijzondering van de kosten naar kostenplaatsen.

Bij dit onderdeel' moet in de eerste plaats de verbijzondering worden behandeld ingeval van parallelisatie en integratie. Bij het laatste moet aan de daarbij voorkomende halfproducten aandacht worden gewijd.

Bij de partiele verbijlOndering te behandelen: de bedrijfsafdelingen, handen- en machine-arbeid en de inv!oed daarvan op de keuze der kostenplaatsen (werktuig- en arbeidskosten-plaatsen), geparcelleerde en roterende bewerking, capaciteits-offers en -kosten, variabele en constante offers en kosten.

Bij de boven gevraagde behandeling aan te geven, hoe in de verbijzondering van de kosten de standaards worden gehanteerd.

Ais afronding van dit onderdeel dient een schema met toelichting gegeven te worden van de wijze, waarop in de verschillende bedrijfsonderdelen (kostenplaatsen of centra van verantwoordelijkheid) de tarieven voor de doorberekening van menselijke arbeid en machinewerk, in de kostprijs van het fabricaat (uiteindelijke kostendrager) worden vastgesteld. \ In het bijlOnder is te letten op de wijze, waarop onder toepassing van de theorie, lOals die op college is behandeld en in de verplichte litteratuur is besproken, de verbijlOndering zou moeten geschieden van de algemene kosten van het technische bestuursapparaat (bijv. planbureau, arbeidsvoorbereiding, 路tekenkllmer, ingenieursbureaux, etc.), van het verkoopapparaat (verkoopleiding, verkoop-administratie), van het inkoop-apparaat en de magazijndiensten van de administratie (boekhouding, secretariaat, enz.L

Bij een en ander moeten de gekozen verbijlOnderingsqrondslagen worden aanqegeven.

De verbijzondering naar kostendragers.

Bij de keuze van de kostendragers (m.a.w. van het object van calculatie, waarin bij de aanbiedingsprijs aile voor de productie vereiste kosten verrekend moe ten worden) dient aandacht te worden geschonken aan de voorkomende structuur van de productie, te weten massa-productie (van een enkel product of een veelheid van in grote series te vervaardigen producten) of wei stukproductie (van enkele opzichzelfstaande stuks of een kleine serieL Te dien aanzien moet het verband met de technologische structuur van het productieproces worden aangegeven, alsmede de invloed op de verbijzondering van de kosten.

Nagegaan moet worden welke kosten van huisvesting, beheer, administratie, enz. (indirecte kosten) met de direct meetbare kosten (van de technische uitvoering, kortweg directe kosten) verbonden zijn. Ais voorbeeld wordt herinnerd aan de noodzaak om arbeiders en machines te huisvesten, uitvoerende arbeid te leiden, loonadministratie te voeren en dergelij,ke.

Ingeval van gemeenschappelijke productie moet de methode worden behandeld, welke bij het betrokken bedrijl voor de verdeling der gemeenschappelijke kosten in aanmerking komt. c. Methode van financiering.

Gevraagd wordt een bespreking van de methode van financiering van twee tot de bedrijlstak behorende bedrijyen aan de hand van een aaneensluitende reeks van 10 jaarverslagen. Deze bespreking moet omvatten: 1. de berekening van de grootte van het kapitaal en de bepaling van de veranderingen, welke in de loop van de 10 jaren van onderzoek in de grootte van het kapitaal zijn opgetreden; voorts een aanduiding van de factoren, welke deze veranderingen hebben bepaald; 2. de hieruit voortvloeiende vereiste methode van vermogensvoorzie.ning; 3. een vergelijking van de vereiste met de leitelijke methode van vermogensvoorziening, met een aanduiding van de oorzaken der afwijkingen; 4. ten aanzien van de feitelijk toegepaste methode van financiering:

3.

a.

de bepaling van het eigen en het vreemde vermogen van het bedrijf onder vermelding van de samenstelling van het eigen en het vreemde vermogen; b. de beoordeling van de doelmatig" heid van het gebruik van leverancierscrediet.

De balansen dienen in de scriptie op overzichtelijke wijze te worden overgenomen (zij mogen desnoods met de hand worden geschreven, ook indien de scriptie voor het overige getikt is) .

Een rendabiliteitsberekening van de beide besproken ondernemingen over de laatste drie jaren dien! te worden toegevoegd.

De Verlies- en Winstrekeningen over die drie jaren dienen eveneens te worden overgenomen. d.

Betekenis van de bedrijfstak voor de behoefte in Nederland en voor de export.

De uitwerking van dit onderdeel dient te geschieden aan de hand van statistisch materiaal.

KEUZELIJST Een der volgende bedrijven kan als scriptie-onderwerp gekozen worden:

A.

Nijverheids... en Cultuurbedrijven.

NIJVERHEIDSBEDRIJVEN

1. EXTRACTIEVE BEDRIJVEN Petroleumwlnnlng Petroleumrafflnaderij SteenkolenmiJnen Tlnwlnnlng Zoutwinning 2. METAALBEWERKING

Alluminiurn Automontage Blikbewerking Emailwaren

Gieterij Haarden en kachels

Hoogoven Machines Motoren Rijwielen Scheepsbouw Schroeven Sloten

Walserij 3.

EDELMETALEN EN DIAMANT

Diamant Edelmetaal Imitatiezilver Zilverbewerking 4.

AARDEWERK, BOUWMATERIALEN EN GLAS

Aardewerk Asbest

5.

HOUT

Houtschave ri j Houtzagerij Kisten Meubelen 6.

TEXTIELNIJVERHEID EN KLEDINGINDUSTRIE

Dekens Damesconfectie Herenconfectie Katoendrukkerij Katoenspinnerij Kaloenweverij Kousen Kunstzijdespinnerij Kunstzijdeweverij Linnenweverij Sajetspinnerij Tapijtenweverij Tricotage Vlasspinnerij Wolspinnerij Wolweverij 7.

PAPIER, GRAFISCHE BEDRI1VEN

Boekdrukkerij Cartonnage Dagbladdrukkerij Strocarton Papier 8.

HUIDEN EN LEDER

Leerlooierij Lederwaren

Schoenen 9.

OLiEN EN VETTEN

Kalksteen

Kaarsen en stearine Olie Margarine Zeep

Steenbakkerij Tegels

10. CHEMISCHE NIJVERHEID Cosmetische lndustrie

Beton Cement Glas

12

CULTUURBEDRI1VEN

Gasbed rij f Gist en Sp iri tus Lij m en gela tine Pharm. ind ustr ie Poe tsm iddelen Verf en lak 11. VOEDINGS- EN GENOTSMIDDELEN Aa rdappe lmee l Azijnmakerij en Mosterd Bee twor te lsuike r Bierb rouwerij Biscuit" en koek Brood Cacao en Chocola de Cigaretten

Bosbouwbedrijf Cacaocultuur Kinacultuur .

Klappercultuur Koffiecultuur Lan dbouwbed rijl Palmoliecultuur Rubbercultuur Rietsuikercultuur Tabakscultuur Theeculluur Vezelcultuur

B.

Coca~Cola

Diepvr ies Vruchtenconserven Groenteconserven Jeneverstokerij Kerftabak Meel Siga ren Suikerra ffinader ij Vl eesconserven Zuive l 12. DIVERSEN Bouwbe d rij l Elec t ric i tei tsbed rij l Elec tr.tech n.ind.

Draa d en kabel Gloeilampen Rubberbanden Waterwinn ing Wegbedekking

Dienstverleningsbedrijven.

Au to v rach tvervoer Baggerbedrijf Cafe-res tauratiebedr.

Garagebedrljf Ho te lbedrljf Luchtve rkeersbedr ij f "S"cheepvaart, vaste lijnen Scheepvaart, w ilde vaart Spoorwegen Telefoonbedrijf Veem en " si lo's Wasserij Waterleidingbedrijf Ziekenhuis Zwembad De vet aangegeven bedrijven slechts in bijzondere gevallen.

BOEKHOUDEN

voor

Tentamen en Praktijkexamen

A. v.d. KUY

H. SI NNEMA

Utrechtsestraat 132 (C.)

Jekerstraat 28 (Z.)

Tel. 45079

pia Tel. 716175

LERAREN M.O. BOEKHOUDEN Vraagt vrijblijvend inlichtingen!

13

BIBLIOTHEEKO VERZI CHT Unlversiteltsbibliotheek (U.B.), Singe l 421. Geopend werkdagen 9.30-5 uur, Zaterdags 9.30-1 u. Tel. 32579 en 33711 Handels-economlsche bibliotheek (H.E.) . Keizer sg ra cht 444-446 .. Geope路nd 9.3012.30 en 13.30-17 uur. Tel. 32725. Lij st met ni euwe aanwinsten van de H.E. is op aanvraag ve rkrijgbaar.

Bibliotheek van het Bureau van Statlstiek. O.Z. Achte rburgwal 185. Geopend we rkd agen 9.30-12.30 uur. Tel. 431 34.

Bibllotheek en leeszaal van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amsterdam. Koopmansbeurskamer. Damrak 62a. Geopend werkdagen 9-17 uur. Zaterdags 9-12.30 uur. Tel. 49396.

De Aigemene Boekerij van het KoninkIijk Instituut voor de Tropen, Maurit skade 64. Geopend we rkdagen 9-17 uur. Zaterdag 9-12 uur.

Geographlsch Seminarium, Universileit, Kamer 35. Geopend van 9-12 uur en 14-17 uur. Des Zaterdaqsochtends van 9-12 uur.

Historisch Semlnarium, Universileit, kamer 17 . Geopend werkdagen 9-17 uur.

Bibllotheek van de Nederl. luid-Afrikaansche Vereniging, Keizersgracht 141. Geopend werkdagen 10-16 uur.

Zaterdaqs gesloten . Tel. 49318.

Oud Archlef van de Stad Amsterdam, Amsteldijk 6?- Geopend we rkdage n v.

9.30-12.30 uur. Tel. 23255.

Nieuw Archief der Stad Amsterdam (ongeveer sinds 1826), Hee rengracht 10-12. Geopend 9.30-12.30 u. Tel. 47267 Economisch - Historische Bibllotheek, Heerengracht 218-220. Geopend werkdagen 9.30-17 Ullr. Zaterdags ges 1oten.

Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Keiz ersgrach t 264. Geopend werkdagen 9.30 -17 uur. Zaterdags 9.30-16 uur.

Psychologisch Laboratorium, Keize rsgracht 613. Geopend werkdagen 9-17 uur. Zaterdags 9-12 .uur.

Bibliotheek der Rijksverzekeringsbank, Pieter de Hooqhst raat 55. Geopend werkdagen 8.30-12.30 en 13-16.30 uur.

Zaterdags 8.30-12.30 uu r.

Internationaal Belasting Documentatie Bureau, Heerengracht 196, Tel. 62022.

Bibliotheek van de Economische VoorIichtingsdienst, Bezuidenhoutseweg 95, 's-Gravenhage . Geopend 9-1630 uur.

Bibliotheek van hel Ministerie van Sociale laken, Zee straat 73, ' s-G ravenhage. Geopend van 9-1 7 uur. Des Zaterdags van 9-12 uur.

Bibliotheek van de Nederlandsche Economische Hogeschool, Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam-W. Geopend van 9-17 uur. Des Zaterdags va n 9-12 uur.

MAANDBLAD VOOR ACCOUNTANCY EN BEDRIjFSHUISHOUDKUNDE Redactie:

I

Drs. A. L. Brok, Prof. Dr 1. F. ten Doesschate, G. P. 1. Hogeweg, Prof. T. Keuzenkamp, Prof. Dr J. L. Mey, Drs J. Modderaar, A. Nierhoff, H. R. Reder, Prof. A. M. van Rielschoten, Prof. Dr H. l. v.d. Schroeff, Drs P. J. van Sioten.

19~3 - 27e Jaargang - Verschijnt maandelijks, behalve in de maand Augustus Men abonneert zich voor de gehele jaargang, abonnement f 16.-.

Studenten en assistent-Ieden van het N.l.V.A. studieabonnemenl legen .f 10.50 per jaar, Proefnummer op verzoek.

VIJF EN TWINTIG JAREN MAANDBLAD VOOR ACCOUNTANCY EN BEDRIjFSHUISHOUDKUNDE Bijdragen gedurende deze vijf en twinlig jaren verschenen . f 7.75 Deel I, BEDRlJFSHUISHOUDKUNDE ........... . . .

Deel II, ACCOUNTANCY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. f 14.75

VERSPREIDE GESCHRIFTEN VAN PROF. Dr N. J. POLAK verzameld door H. T. Go, Econ. drs en J. P. Kikkert. Econ. drs Deel I en II lezamen ...... ...... f 27.50

STUDIEBUNDEL (Overdruk van deel I van de volledige bundel) Prospectus op aanvraag verkrijgbaar

J. MUUSSES

UITGEVER

LEVERING OOK VIA DE BOEKHANDEL 14

f . 10.-

PURMEREND

Seminarium voor Bedrijfshuishoudkunde KAMER 38

Directeuren: Prof. Dr H. J. van der Schroefl en Prof. Dr Abr. Mey. Conservatrice: Mej. E. limperg ec. dra Voor studenten geopend: 9-17 uur, des Zaterdags 9-12 uur.

Op het Seminarium voor Bedrijfshuishoudkunde zijn de volgende ve rzamelingen voor studerenden ter inzage: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Jaarverslage n van bedrijven en instellingen.

Gedenkboeken betreffende het bedrijfsleven. . Vaktijdschriften, betrekking hebbende op een groot aantal Nederlandse bedrijfstakken.

Taylor-Bibliotheek, boekerij op het gebied van wetensChappelijk bedrijfsbestuur, interne organisatie en marktanalyse.

Kaartsysteem van de Centrale Documentatie Dienst inzake Be ~ drijfsorganisatie (CD.B.), eer tijd s uitgegeven door het raadgeve nd kantoor voor Organisatie en Efficiency.

Uitgaven van het Reichskuratorium IUr Wirtschaftlichkeit en het International Management Institute.

Statistische publicaties in Nederland, de overzeese gewesten en Indonesie verschenen. .

Wandplaten, schematische voorstellingen en formulieren van de organisatie en administratie van bedrijven en licham en van o penbaar bestuur.

Controle-schema's van bedri jven ten behoeve va n het onderwijs in de accountancy.

Brochures, prospectussen en beschrijvinge n van kantoormachine.s en andere techni sche hulpmiddelen voor de inrichting van administraties.

De verzamelingen 1 tot en met 7 zijn ter inzage op Kamer 38, de verzamelingen 8, 9 en 10 in Kamer 10 van het Universiteitsgebouw. De laatste is geopend op Woensdag van 9-13 uur.

Jaarverslagen en tljdschriften kunnen worden be studeerd: Dinsdaq 9-12 en 14-17 uur.

Woensdag 9-12 uur.

Donderdag 14-17 uur.

Vrijdaq 9-12 en 14-17 uur. . Op andere tijden bestaat geen gelegenheid o m jaarverslagen en tijdschriften te bestuderen.

'

Bibllotheek.

Aanvragen tot uitlening of het verkrijgen va'l inzage van boekwerken en statistieken uitsluitend op het spreekuur van de Conservatrice.

Spreekuur Conservatrice ledere Maandag van 14-16 uur, behalve gedurende de Seminarium vacanties.

Vrijstelling Aanvullend tentamen Boekhouden Aan de Conservatrice dienen te worden overgelegd het praktijk-diploma Boekhouden met e~amenpun tentijst of het einddiploma H.B.S. A met examenpuntenlijst en het rapport va n het laatste schooljaar.

Tevens moet daarbij worden ingediend een schriftelijke aanvraag tot vr ijstelling van het tent amen Boekhouden.

Deze aanvraag moet wo rqen gesteld op een daarvoor bestemd formuiier, dat verkregen kan worde n bij de adjunctassi?tenten in de studiezaa l of de aangrenzende Kamer.

Gelegenheid tot het indienen van de aanvraag en het laten registreren der diploma's wordt gegeven op iedere eerste Woensdag van de maand, des namiddaqs van 14-16 uur in het Seminarium voor Bedrijfshu ishoudkunde.

Gedurende de maanden October en November kan de aanvraag iedere Woensdagmiddag van 14-16 uur worden ingediend . .

Aanvragen tot uitstel van Militalre Dienst.

De student en, die een -aanvraag tot uitstel van milltaire dienst, voo rzien van een studieverklarinq wensen in te zenden aan de Minister van Oorlog, kunnen zich voor bespreking van hun belangen aanmelden bij de Conservatrice van het Seminarium voor Bedrijfshuishoudkunde, ultslultend op haar spreekuur, des Maandags van 14路16 uur.

Alvorens zij zich bij de Conservatrice vervoegen, moeten zij een vragenJljst bij de ,adjunct-assistenten hebben afgehaald, die volledlg ingevuld me t het gele aanvraagformulier voor de mi litaire dienst en de collegekaart aan de Conservatrice overqelegd m路oet worden.

De studenten, die het candidaatsexamen nog niet hebben afgelegd, moeten tevens hun eindexamendiploma overleggen.

15

De toekomst der I raanse ol.ie.

Met het ontstaan van nieuwe politieke verhoudingen in Perzie, is de kans dat dit land weer een belangrijke plaats als olie-exporteur in gaat nemen, aanmerkelijk verbeterd.

Twee problemen komen daarbij naar voren. Allereerst zal een overeenkomst met de Anglo-Iranian noodzakelijk zijn, betreffende de schadevergoeding der genalionaliseerde eigendommen.

Perzie blijft geen andere keus over, immers algezien van het feit dat in twijlel qetrokken moet worden 01 men daar de know how bezit om productie en raffinage weer op gang te krijgen, zonder medewerking der grote olieconcerns, zal het qeen noemenswaardige quanta op de wereldmarkt kunnen brengen, daar Ferzie niet over verkoopmaatschappijen en de benodigde tankerscheepsruimte beschikt.

De grote verkoopmaatschappijen nu, zijn aile eigendom van die concerns, die grote belangen hebben in de oliegebieden rond de Perzische Golf, en o.a. in joint companies met de AngloIranian te Iran en Koeweit olievelden exploiteren, dan wei langdurige leveringscontracten met de Anglo-I ranian hebben.

8edenken we voorts dat de nationalisatie der Perzische velden door de grote concerns als een gevaarlijk precedent gevoeld moet zijn, dan zijn er .voor hen redenen te over om een lijn te trekken tegenover het Iraanse oliegeschil. Ze hebben dit tot dusver gedaan, en zullen het ook blijven doen.

De Perzi sche olieproductie is te hoog, (zij bedroeg in het laatste norma Ie productiejaar 1950, 37% der totale

Midden Oosten productie), dan dat de mogelijkheid zich voordoet, de olie buiten de grote concerns om te verkopen. Mossadeq's transactie met een Italiaanse reder, moet dan ook meer als propaganda-stunt gezien worden, dan als een serieus pogen nieuwe wegen te zoeken naar de wereldmarkt.

Het tweede probleem dat zich voordoet, is gelegen in het feit dat door versnelde uitbreiding der productie in Irak, Koeweit en Saoedie-Arabie, men substitutie gevonden heeft voor de sinds 1950 weggevallen Perzi sche productie.

Het naoorlogse olietekort is mom enteel overwonnen en voorraadvorming neemt noodgedwongen toe. Reeds wordt de (dure) produclie der Ver. Staten ingekrompen ten gunste van de import der (goedkope) Arabische olie.

Het bekende Amerikaanse vakblad "World Petroleum " brak in Febr. j.1. een lans voor het aanleggen van bovengrondse voorraden uit militair-strategische overwegingen, en door de overheid te financieren .

Zou nu de I raanse olie weer als vanouds naar de markt gaan vloeien, dan doemt het oude spookbeeld, overproductie weer op ..

Men zal dan de keuze hebben tussen twee alternatieven : een sterke mate van productiebeperking betrachten, dan wei tot prijsverlaging overgaan.

Teneinde het gewenste quantitatieve resultaat te verkrij'gen, komen voor productiebeperking 2 gebieden in aanmerking (samen nemen zij voor 80% aan de wereldvoorziening deel), n.1.

De olie ex- en importen in vaten per dag in resp. 1938 en 1953.

16

door E. ERNST

(N. Y. Times)

Noord en Midden Amerika en het Midden Oosten. In welke mate het nu raadzaam is de Amerikaanse productie te verminderen ten gunste van de Arabische, zander alhankelijk te worden van een oliegebied, waarvan de kwetsbaarheid in oorlogstijd op de voorgrond moet worden gesteld, vermag ik niet te voorzien. 8eperking der productie in de Arabische landen, zal de programma's van economische ontwikkeling in de war sturen, gezien het leit dat daar de royalties practisch de gehele staatsinkomsten uitmaken. Het verzet zal hier dus groot zijn.

Het tweede alternatiel is, dat der prijsverlaging. De karakteristiek van de alzet is echter zo, dat de absolute alzetcurve als inelastisch voor de korte periode beschouwd moet worden, terwijl door de standaardisatie van producten als benzine en stookolie, de individuele alzetcurve in beginsel zeer elastisch is. Dientengevolge zijn prijsverlagingen gevaarlijke experimenten; talrijke prijzenoorlogen hebben dat bewezen.

De huidige prijsstructuu r is die van een tweevoudig basisprijs stelsel, waarbij de prijsbasis in de Perzische Goll een

vaste marge onder de Amerikaanse prijsbasis noteert; hetgeen dus wit zeggen dat de Arabische olie de prijsIluctuaties der Amerikaanse navolgt.

Met het oog op het leit dat de Ver. Staten sinds 1949 tot olieimporterend land zijn geworden, en de invoer in de Ver. Staten uit het Midden Oosten slechts een Iractie is van diens productie wordt dit momenteel als veroude rd beschouwd.

Men vergeet echter dat de politiek van handhaving van het bestaande tweevoudig (beter gezegd hinkend) prijsbasis stelsel, voorkomt dat de Amerikaanse markt met Arabiscne olie overspoeld wordt, vooral nu seder!

April j.l. de charters der z.g. independent shippers aanmerkelijk verlaagd zijn De marge tussen beide basisprijzen heeft men n.1. in 1949 zodanig vergroot dat het equatiepunt naar New York verschoven is, d.w.z. de afleveringsprijzen .c.i.f. te New York van de Arabische olie zijn gelijk aan de Amerikaanse. De toekomst zal leren met welk compromis tussen de opgesomde mogelijklleden men voor de dag zal komen, en in hoevere dat bevredigend werkt.

P. VEL THUYS Cz. econ.

ell"S

Tel. Zaandam (02980) 3315

Repeteert voor cando ex: Kostprijs Financiering Waarde en Prijs Geld, Crediet en Bankwezen

Voor doct. ex: Interne Organisatie Externe Organisatie .Arbeidsvoorwaarden

Marnixstraat 290 Kamer 309 Amsterdam centrum

*

Inlichtingen en bespreking, ook gedurende de vacanties: 路;yoensdag 3 tot 4 uur, of na afspraak.

17

ECONOMIE IN 16 TEKENINGEN (derde aflevering)

BERICHTEN EN MEDEDELINGEN UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM. VerenigdeFaculteilen der Rechtsgeleerdheid en dEr Economische Wetenschappen.

Opleiding tot belastingconsulent.

Met ingang van het studiejaar 1953-'54 wordl een opleiding tot belastingconsulenl georganiseerd voor hen die hel doctoraal examen in de rechtswetenschappen of in de economische wetenschappen hebben afgelegd.

Aan helgeen hie rover reeds voorkoml in de Gidsen voor de Studiejaren 1952'53 en 1953-'54, Hoofdstuk X onder B en D, wordt nog het volgende toegevoegd.

De colleges in hel belastingrecht en hel praclicum zullen voor het eerste jaar worden gegeven op Dinsdag- en Donderdagavond van half acht (precies) 101 half lien in de Universiteit en vangen aan op 13 October 1953.

I. V~~r hen die het doctoraal examen rechten hebben afgelegd.

Openbare financien.

De coll@ges van Prof. Goedhart worden gegeven op Dinsdag van 16-17 uur, gedurende een jaar.

Voorlopige lileraluuropgave: D B. J. Schouten , De overheidsflnancien in de volkshuishouding O. Bakker, De budgetcyclus in de openbare financien van Nederland

18

M. Masoin, Theorie economique des finances publiques.

Leer van de financiering.

Voor col!ege uren zie pag. 20.

Literatuuropgave : Th. Limperg Jr., De economische betekenis der naamloze vennootschap (in: Bed rijfseconomische studien).

H. J. van der Schroeff, Omlooptijd van het vermogen en vervangings-ve rplichling.

A Th. de Lange, De invloed van de prijss!ijging en de uitgestelde vervanging op de financiering van het bedrijf.

Leer van de kostprijs.

Gevolgd dienen te worden de colleges voor de algemene beginselen van de leer van de kostprijs en de colleges voor de karakteristiek van de duurzame productiemiddelen . Aangezien Prof. Mey gedurende de cursus 1953-'54 afwezig zal zijn, zal hel college algemene beginselen worden gegeven door Mejuffrouw Dra E. Limperg op Donderdags van 12-13 uur gedurende een jaar.

Het college over de duurzame productiemiddelen wordt om het iacr gegeyen; dil onderwerp wordt niet behandeld in de cursus 1953-'54, doch in de cu rsus 1954-'55.

Literatuuropgave : Th. Limperg Jr., Het object der bedrijfshuishoudkunde.

H. J. van der Schroeff, Leer van de Kostprijs, 3e dr. hoofdstukken I, II, III, IV, V en VIII. Abr. Mey, Bedrijfsbegroting en Bedrijfsbeleid, hoofdstukken III, IV, V. Waarde en win st.

V~~r de colleges over de leer van de waarde en het resultaat in de voortbrenc::Jing wordt Prof. Mey gedurende de cursus 1953-'54vervangen door Prof. van der Schroeff; zij worden gegeven op een nadeJ te bepalen uur, gedurende een jaar.

Literatuuropgave : Th. Limperg Jr. Collegedictaten Waardebepaling v~~r de Balans, collegejaar 1936-'37 (Dit kan bestude路e rd worden op het Seminarium voor Bed rijfshuishoudkunde).

A. Mey, Limperg's waardeleer en de . betekenis harer toepassing in het bedrijfsleven. Bedrijfseconomische Opstellen, 1939.

A. Mey, Waardeverantwoording, winstcalculatie en waarderingsmoment.

In Maandblad voor Accountancy en Bedrijfshuishoudkunde, Dec. 1951, Jan. 1952 met polemiek door Drs L. van Kampen Jr. in volgende numme rs, 1952, 1953.

K Schmaltz, Bilanz (dynamisch); artikel in Handworterbuch der Betriebswirtschaft, I (kolom 1332 t.m. 1340).

F Schmidt, Bilanz (organisch); artikel in Handworterbuch der Betriebswirtschalt, I, (kolom 131\6 t.m. 1351).

II.

Voor hen die het doctoraal examen economie hebben afgelegd .

Huwelljksgoederen en erfrecht ; De colleges van Prof. Pitlo worden gegeven op Vrijdag van 11-13 uur, gedurende een jaar.

Ben je al eens bij

SCHROD[R &DUPD~1 geweest7 Het is die prettig modern ingerichte boekhandel op de

KEIZERSGRACHT 516 Vlak bij de Leidsestraat

TOT VANMIDDAG I

Literatuuropgave : Pillo, Personenrecht (gedeeltelijk ) en Erfrecht.

Burgerlijke rechtsvorderlng en bewijsrecht De colleqes van Prof. Bregstein worden gegeven op Donderdag van 14-15 uur gedurende een jaar.

Literatuuropgave : Coops, Burgerlijk procesrecht; verdere opgave wordt op de colleges verstrekt. 路Overige delenburgerlijk en handelsrecht lij, die in deze vakken geen tentamen voor hun doctoraal examen hebben afgelegd, zullen dit alsnog voor Prof.

Valkhoff moeten afleggen. lie hiervoor de omschrijving onder Recht, voor het doctoraal examen economie. Deze colleges worden gegeven op Donderdag van 15-17 uur; gedurende twee jaren .

Prof. Valkhoff zal voorts aan allen een tentamen afnemen over dezelfde stof (burgerlijk en handelsrecht) die v~~r het candidaatsexamen economie moet worden gekend, aangevuld met Hoetinks Arresten over burgerlijk recht en de arresten welke in het laatste jaar in Ars Aequi worden behandeld.

De inschrijving v~~r de opleiding geschiedt op het Bureau Inschrijving, O.l.

Voorburgwal No. 231 (Agnietenkapei), waarvoor f 10.- inschrijfgeld verschuldigd is.

Prof. de Langen is, buiten de vacanties, voor belangstellenden voor deze opleiding te spreken op Dinsdagavond 7 uur in kamer 7 van de Universiteit, gedurende de vacanties na telefonische of schriftelijke afspraak (tel. Wassenaar K 1751-9334). Bij afwezigheid wende men zich tot Drs D. BrOil, Stadhouderskade 52.

Mededeling voor candidaten: Prof. HaccoO vestigt er de aandacht op, dat voor het kleine tentamen. vereist is kennis betreffende termijnhandel. Deze is te putten uit: 1. ENS IE, deel VII 2. MAB, 1953 3. Bedrijfseconomische opstellen 4. Collegedictaat 1952/ 1953 5 Ribbius, dee I III. Prof. HaccoO maakt bekend, dai hij op het tentamen voortaan zal vragen aan de hand van het eind October te verschijnen Ribbius-stencil. Dit is a f 16.20 te verkrijgen bij J. G. Eelkman Rooda, Oudezijds Voorburgwal 233.

19

Leer van de interne Maandag 11-12 uur.

FACUL TEIT DER ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN

In de rooster der faculteil zijn enige wijzigingen aangebrachl. Deze zijn de volgend8: Voor candidandi:

organisatie

Werkcollege interne organisatie Donderdag 13-14 uur.

Leer van de Waarde en de Winst Donderdag 14-15 uur. (gedurende hel cursusjaar 1953/54 ler vervanging van de colleges van Prol. Mey)

Leer van de kostprijs - 1e j aa rs: Dil college wordl in hel cursusjaar 1953-1954 gegeven door Mej. Dra E. Limperg.

Leer van de Arbeldsvoorwaarden: Dil college wordl in de cursus 1953/'54 gegeven door Prol. Kleerekoper.

Uur: Woensdag 11 uur precies-12 u.

Leer van de KOSlprijs - 1e en 2e jaal s: Deze colleges worden in hel cursusjaar 1953-1954 gegeven door Drs G. L. Groeneveld

Colleges Professor Valkhoff: Deze zijn verplaalsl van Woensdagochlend naar Donderdagmiddag van 15-17 uur.

Gewijzigde uren: 1e en 2e jaars: Woensdag 14-15 2e jaars: Woensdag 15-16 uur.

LI.

Scriptiecollege 2e jaars: Dil college wordl gegeven door Mej. Dra E. Limperg en zal worden aangevangen na de Kerslvacanlie.

Gewijzigd uur. Vrijdag 9-10 uur.

Drs Groeneveld zal spreekuur houden des Woensdags 'Ian 16-16.30 uur op het Seminarium voor Bedrijfshuishoudkunde.

Leer van de Financiering, Leclor A. Th

de Lange Gewijzlgde uren: 1e jaars: Donderdag 9-10 de Kerslvacantie).

1e en 2e jaars Donderdag (na de Kerslvacanlie).

1e jaals: Donderdag 10-11 2e ja<lfs路 Donderdag 11-12

uu r (tol 9-10 uur uur. uur.

De colleges op Dinsdag en op 'Irijdag komell Ie vervallen.

Hel spreekuLlr van de Heer de Lange wordt gehouden op Donderdag 12 UUI op hel Seminarium voor Bedrijlshuishoudkunde.

Het college Statistiek van Professor de Wolff wordl 路in dil cursusjaar niet meer voor eerslejaars gehouden.

Voor candldaten:

De colleges van Professor van der Schroeff zijn als volgl vastgesleld.

Bijzondere onderwerpen der drijfseconomie Maandag 10-11

20

beuur

Hel spreekuur van Professor Valkhoff is gesleld op Donderdag om 17 uur in de Faculteitskamer.

Wijziging verplichle litteraluur Handelsrechl cando ex. Thans: T. J. Dorhoul Mees: KClrl beg rip van hel Nederlands Handelsrechl.

Colleges Professor Venijn Stuart: Hel college voor candidalen op Donderdag van 14-15 uur is verplaalsl naar Dinsdag van 11-12 UUL V~~r

doctorandi

(Accounlantsoplei-

ding) : .Praclicum Inrichlingsleer 1e jaars van Drs Haverkamp, wordl dil jaar gehouden op Dinsdag van 13-14 Llur.

Voor hel college Waarde en Winsl: Zie prof. van der Schroefl.

S.E.F. Aigemene Ledenvergadering op 3 November, na afloop van de colleges in de Oude Manhuis Poorl. Agenda o.a.: Jaaroverzichl praeses en quaestor, Bestuursoverdrachl. Gaal dal zien, gaal dal zien !

Hel Besluur van de Studievereniging der Economische Faculteil vesligl er de aandachl op, dal dit periodiek in der: vervolge slechls voor leden van bovengenoemde vereniging beschikbaar zal zijn. lij, die zich alsnog als lid willen opgeven, kunnen dil doen bij J. G. Eelkman Rooda, S.E.F. h.1. Ouaestor, O.Z. Voorburgwal 233, Amslerdam. De conlributie bedraagl f 2.50 per jaar.

Aan hen, die deelgenomen hebben aan de Economen Conferenlie 1953, wordl medegedeeld, dal een verslag van de gehouden inleidingen en discussies kosteloos verkrijgbaar is bij: J. G. Eel kman Rooda.

K. DE POUS

VEERSIRAAI 8 Amsterdam-Z. I ele拢. 7 1.55.88

ECON . DRS

repeteert voor

CANDIDAA IS- EN DOCIORAAL-EXAMEN de onderdelen

SOCIALE ECONOMIE EN

BEDRIJFSECONOMI~

SOCIALE ECONOMIE (doctoraalva kken) repeteert

H. M. P. M uller eeon. drs

AMSTERDAM路Z.

Van Breestraat 107 I

Spreekuur: Woensdag 13路14 u.

Tele拢oon 25252

W . GRADER Econ. Drs repeteert

Doctoraal examen : Sociale en Bedrijfseconomie

ROERSTRAAT 102hs TELEFOON 7179 15

Drukkerij Gebr. Bierau 2 e Jac. v. Campenstraat 69

AMSTERDAM-Z. Telefoon 90147

• Aileen bete r verzorgd drukwerk

Aa nge boden in goede staat: Laatste druk : Mey- Kon ing Vraagstukken over Account ancy Deel I f 9.A. Mey & Hij m ans Mensch en Samenleving I. II. III f 10.Wijdenes W isk unde voor Accountants I. II

f 13.-

Sarp hatipark 84···. Tel. 71 707 1 Amst e rdam - Z.