VNG Magazine nr. 3-2025

Tien jaar Park Triangel, Waddinxveen

Helma Born

Algemeen directeur Nederland BPD

Albert Kerssies

Projectwethouder

Park Triangel

Gemeente Waddinxveen

De Waddinxveense woonwijk Park Triangel viert haar tienjarig bestaan. Deze wijk van honderd hectare, opgezet in een karakteristieke driehoeksvorm, ontwikkelt zich tot een levendige gemeenschap met diverse voorzieningen en een eigen identiteit.

“Als Park Triangel in 2028 helemaal gereed is, staan er zo’n 2.950 woningen”, vertelt Alexander de Vries, directeur CV Park Triangel. “Het tempo zit er goed in. De eerste bewoners hebben begin december 2014 de sleutel van hun nieuwe huis ontvangen. In 2020 is de 1.000ste woning feestelijk opgeleverd, in 2022 de 1.500ste woning en binnenkort overhandigen we alweer de 2.500ste sleutel. Toch ervaar je Park Triangel als een kleinschalige wijk met gezellige buurtjes waar mensen elkaar kennen en samen dingen organiseren. Al vroeg in het proces hebben we ervoor gezorgd dat alles er was: het park met verschillende sport- en spelmogelijkheden, het groen, de speelplekken, etspaden, het station, twee scholen en een kinderopvang, een huisartsenpraktijk én een tandarts.”

“Park Triangel is een belangrijk project voor de gemeente”, zegt Femke Vleij, wethouder Grondzaken en Financiën. “Waddinxveen groeit hard, mede door haar centrale ligging in de Randstad. De gemeente is gegroeid van 26.000 inwoners in 2017 naar zo’n 34.000 nu. In 2040 zijn dat er naar verwachting 40.000.” Desondanks blijft de gemeenteraad kritisch op het percentage sociale huur in Park Triangel. Het gemiddelde van dertig procent sociale huur in Waddinxveen wordt in Park Triangel niet gehaald. “Betaalbaarheid staat hoog op de agenda. Dan hebben we het over sociale huurwoningen, midden huurwoningen en betaalbare koopwoningen tot zo’n 355.000 euro”, legt projectwethouder Albert Kessies uit. “Er is zorgvuldig gekeken hoe we in Park Triangel nog extra betaalbare woningen kunnen realiseren. Woonpartners is erin geslaagd nog eens 75 extra sociale huurwoningen te realiseren. Ook het BPD Woningfonds realiseert nog eens 45 extra woningen in de sector middenhuur.”

Femke Vleij Wethouder

Grondzaken en Financiën

Gemeente Waddinxveen

Alexander de Vries

Directeur CV

Park Triangel

“Het jne aan Park Triangel is juist dat je kunt doorstromen binnen de wijk”, vertelt Helma Born, algemeen directeur BPD. “In Park Triangel is heel bewust gebouwd voor een brede doelgroep. Een belangrijke kwaliteit daarbij is dat betaalbare woningen qua uitstraling en architectuur niet van koopwoningen zijn te onderscheiden. Iedereen hoort erbij. Dat versterkt het gevoel van saamhorigheid.”

De snelle groei brengt uitdagingen met zich mee. “Qua voorzieningen moeten we echt een inhaalslag maken”, meent Kerssies. “In Park Triangel bouwen we in hoog tempo en groeit het aantal inwoners veel sneller dan verwacht. Er worden vooral veel kinderen geboren.”

“In tegenstelling tot veel gemeenten kampen wij niet zozeer met vergrijzing,” bevestigt Vleij, “maar juist met verjonging. De kleuterklassen en groepen drie zitten bomvol. Het zwembad in Waddinxveen stroomt over van het aantal kinderen dat staat ingeschreven voor zwemles. Dat vraagt om een extra school, meer kinderopvang, nieuwe gymzalen, voetbalvelden en/of tennisbanen.”

Het project trekt de aandacht van andere gemeenten. “Zo krijgen wij met regelmaat de vraag: hoe doen jullie dat toch?” zegt Vleij. “Zo’n omvangrijk project? De hoge kwaliteit? Over zo’n lange looptijd? Met wisselende bestuurders en directie vanuit gemeente en BPD?”

“Ik denk dat de onderliggende ontwerp loso e klopt”, antwoordt Born. “Een wijk verdeeld in kleine buurtjes, ieder met hun eigen karakter met veel groen en rondom een groot park. Het is een succes gebleken. Daarbij investeert Park Triangel actief in de sfeer van de wijk. Bewoners ondernemen allerlei activiteiten; van een Lentefair, Halloween tot het Oktoberfest. Binnenkort komt er ook een buurtcentrum.”

“Het grootste compliment blijft toch dat de bewoners van het eerste uur die gaan verhuizen en zich weer inschrijven voor een nieuw woning, opnieuw kiezen voor Park Triangel. Mensen voelen zich hier thuis”, besluit De Vries.

IN DIT NUMMER

NUMMER 3 • 28 FEBRUARI 2025 • JAARGANG 79

Coverfoto: Shutterstock | Nummer 4 verschijnt op 14 maart 2025

Geopolitiek

Kijk verder dan de eigen gemeentegrens, zegt raadslid Tjeerd Ritmeester (Eindhoven) tegen zijn collega­raadsleden.

THEMA Short Stay Facility

In een Dordtse flat wonen tal van spoedzoekers bij elkaar. En dat werkt, constateren gemeente en woningcorporatie.

THEMA

Sociale huur

Het lukt nog niet om voldoende sociale huurwoningen te bouwen. Oud­wethouder Staf Depla wil daar nu als aanjager verandering in brengen.

THEMA

Michiel Muis

De nieuwe wijk Bleizo­West wordt gebouwd volgens de normen uit de Woontop.

THEMA Vakantieparken

Het rijk wil permanente bewoning op recreatieparken toestaan, tot verbazing van gemeenten.

Explosieven

Het aantal aanslagen met explosieven neemt snel toe. Twee nieuwe bestuurlijke netwerken moeten helpen bij de aanpak van de problematiek.

SCP: inwoners dupe van financieel ravijn gemeente

Inwoners die zorg en ondersteuning krijgen van de gemeente, komen verder op achterstand komen als het kabinet de bezuinigingen op gemeenten doorzet. Daarvoor waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Het SCP vreest dat deze mensen met achterstanden minder makkelijk bij gemeenten terechtkunnen voor sociale voorzieningen en voor bijvoorbeeld vrijwillige dienstverlening zoals schuldhulpverlening. Daarnaast is de kans groot dat gemeenten door de bezuinigingen moeten snijden in preventiemaatregelen. Ook dat zal als eerste de kwetsbare groepen raken, aldus het SCP.

VERSCHILLEN

Het planbureau doet de waarschuwing in de nieuwste editie van Sociale en Culturele Ontwikkelingen 2025. Het SCP ziet grote, soms problematische verschillen tussen groepen mensen, die onder meer

leiden tot ‘forse sociaal-economische gezondheidsverschillen tussen groepen burgers’. Die problemen stapelen zich op bij bepaalde groepen mensen. Denk bijvoorbeeld aan inwoners met zowel een lager inkomen, minder sociale hulpbronnen en minder vaardigheden om zich te redden in de ‘complexe verzorgingsstaat’. Die kloof wordt groter.

CAMPAGNE

Het kabinet kort volgend jaar 2,4 miljard euro op het gemeentefonds. Dat leidt tot grote zorgen bij gemeenten, die zien dat de uitvoering van hun taken verder onder druk komt te staan. Ook wachten er stevige bezuinigingen. De hoop is dat het kabinet dat ravijn bij de komende Voorjaarsnota dicht, maar minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken heeft eerder al gezegd dat er geen geld bijkomt. Op 11 maart is er nieuw overleg tussen gemeenten en het rijk. Met een campagne vraagt de VNG de komende weken aandacht voor de financiële problemen bij gemeenten. Ze roept gemeenten op om mee te doen. Op 21 maart volgt in Den Haag een ledenbijeenkomst van de VNG waarin gemeenten de koers moeten bepalen. ‘Het ravijn komt inmiddels gevaarlijk dichtbij en er staat veel op het spel voor gemeenten en hun inwoners,’ schrijft VNG-directeur Leonard Geluk in een ledenbrief. (RvdD) ←

Gemeente moet actief wijzen op uitkering

Dan voelt het een beetje alsof John Lennon en Paul McCartney optreden zonder de rest van The Beatles.

Burgemeester Lucien van Riswijk van Zevenaar nam samen met zijn wethouders een carnavalsnummer op, maar verwacht niet dat ze tijdens het carnaval zullen optreden omdat het dan vakantie is, de Gelderlander 19 februari

Gemeenten en andere overheidsorganisaties moeten inwoners actief kunnen wijzen op uitkeringen en andere sociale voorzieningen waar zij recht op hebben.

Het kabinet werkt aan een wetswijziging. Volgens SZWminister Eddy van Hijum weten te veel mensen niet dat zij recht hebben op een uitkering, of zijn ze bang een uitkering aan te vragen uit angst dat ze die moeten terugbetalen. Daardoor belanden mensen onder het sociaal minimum. Gemeenten en instanties als UWV en SVB mogen inwoners nu niet actief wijzen op het recht op een uitkering. De wetswijziging om dat te veranderen, is naar de Raad van State gestuurd. (RvdD) ←

Ambulance komt vaak te laat

Ambulances doen er steeds langer over om bij spoed ter plaatse te komen. Volgens de norm mag slechts 5 procent van de ritten met de hoogste spoed er langer over doen dan 15 minuten. In 2023 was dit bijna twee keer zoveel: 9,3 procent.

Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws, dat bijna 3 miljoen ritten analyseerde die tussen 2019 en 2024 zijn gemaakt. Het percentage te lang aanrijdende ambulances bedroeg in 2019 nog iets meer dan 7. In plattelandsgebieden en aan de grens is de bereikbaarheid het slechtst, zo blijkt uit de cijfers die RTL Nieuws na een Woo-verzoek van het ministerie van VWS ontving. In totaal zijn er 63 dorpen en wijken waar de ambulance bij spoed vaker ná dan binnen een kwartier arriveert. Ameide en Tienhoven, beide in de gemeente Vijfheerenlanden, zijn het slechtst af: daar doet de ambulance er in respectievelijk 86,2 en 85,7 procent van de spoedritten langer dan een kwartier over. Burgemeester Sjors Fröhlich noemde in zijn reactie de cijfers ‘schokkend en onaanvaardbaar’. (LM) ←

VNG verbaasd over tegenstrijdig beleid rond huisvesting van statushouders

Het kabinet creëert chaos en verwarring door binnen één week twee tegengestelde signalen af te geven over de huisvesting van statushouders. Voorstellen van de ministers Keijzer en Faber staan haaks op elkaar.

Dat zorgt alleen maar voor ineffectief beleid en als gevolg daarvan ook een situatie die niet is uit te leggen aan inwoners, stelt een verbaasde VNG. Aanleiding vormt de aanpassing van de Huisvestingswet die minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting) in consultatie heeft gebracht. Hierin staat dat er een verbod komt op het met voorrang huisvesten van statushouders.

BONUS

Tegelijkertijd kondigt minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) een regeling aan om statushouders vooruitlopend op definitieve huisvesting al tijdelijk onder te brengen in gemeenten. Daarbij wordt zelfs een financiële bonus uitgekeerd voor de versnelde huisvesting.

Een verbod op het met voorrang huisvesten van statushouders kan grote gevolgen hebben, zegt de VNG. De wachttijden in de sociale huursector zijn gemiddeld zeven jaar en statushouders hebben nog geen wachttijd opgebouwd. Intrekken bij vrienden of familie kan leiden tot overbewoning in al kwetsbare wijken.

RISICO

Ook het voorstel van Faber voor een eenmalige financiële tegemoetkoming voor gemeenten die statushouders plaatsen en voor het stimuleren van doorstroomlocaties, heeft de nodige risico’s voor gemeenten. Voor doorstroomlocaties krijgen gemeenten financiering per statushouder, voor slechts één jaar. Daarna komt het financiële risico bij de gemeente te liggen. Ook de vergoeding per bezette plek zorgt voor een groot financieel risico. Gemeenten hebben nauwelijks grip op de aantallen statushouders die zij krijgen toebedeeld. Dat geldt zeker wanneer het verbod op het met voorrang huisvesten wordt ingevoerd en de taakstelling wordt afgeschaft. Het aangekondigde verbod kent bovendien geen uitzondering voor huisvesting in doorstroomlocaties.

De VNG concludeert dan ook dat beide voorstellen haaks op elkaar staan. Hiermee wordt de grote krapte op de woningmarkt niet minder en is het middel erger dan de kwaal. (MM) ←

Beeld: Marja Poldermans

LOPENDE ZAKEN

Ledenbijeenkomst op 21 maart

De VNG wil samen met alle gemeenten actie ondernemen om het zogeheten financiële ravijn te voorkomen. We willen in een ledenbijeenkomst op 21 maart op basis van een appreciatie van de uitkomsten van het Overhedenoverleg van 11 maart met alle gemeenten gezamenlijk onze koers bepalen.

TERUGBLIK BESTUURSVERGADERING 24 JANUARI 2025

Op de agenda van het VNG-bestuur stond onder meer de benoeming van de (waarnemende) bestuurs- en commissieleden, de inzet richting het BOFv en het Overhedenoverleg, en asiel en migratie.

BENOEMING (WAARNEMENDE)

BESTUURS- EN COMMISSIELEDEN

Het bestuur heeft, op basis van het advies van de Voordrachtscommissie, (waarnemende) bestuurs- en commissieleden benoemd, onder wie Ton Heerts als (waarnemend) commissievoorzitter Bestuur en Veiligheid en Chantal Zeegers als (waarnemend) commissievoorzitter Economie, Klimaat, Energie en Milieu. De formele benoeming vindt plaats op de ALV van 18 juni. Tegenkandidaten kunnen vooraf nog worden ingediend. De vacature voor voorzitter van het College voor Arbeidszaken opent in maart. Tot de ALV wordt de functie waargenomen door Rachel Streefland, wethouder vanUtrecht.

INZET RICHTING BOFV 6 MAART EN OVERHEDENOVERLEG 11 MAART

Het bestuur besprak de strategie en inzet van de VNG richting het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen (BOFv) van 6 maart en het Overhedenoverleg van 11 maart. Het bestuur is van mening dat in het Overhedenoverleg afspraken met het kabinet gemaakt moeten worden over het van

Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging

TEKST: VNG

Deze ledenbijeenkomst vindt plaats op vrijdag 21 maart van 11.00 tot 13.00 uur in het VNG-kantoor in Den Haag. Alle gemeenten ontvangen nog een uitnodiging hiervoor. We doen een dringend beroep op u om in het belang van gemeenten en hun inwoners aan deze ledenbijeenkomst deel te nemen.

kaft tot kaft uitvoeren van het rapportVan Ark over de jeugdzorg én dat het ravijn gedempt moet worden. Bij de start van het huidige kabinet had de VNG aanvankelijk vertrouwen in goede afspraken over structureel voldoende middelen voor gemeenten, maar dat is tot op heden niet gelukt. Zonder verandering zal het gesprek in het Overhedenoverleg gaan over de onmogelijkheid om te kunnen bijdragen aan de uitvoering van een gezamenlijke agenda (thema’s: robuuste ruimtelijke keuzes/wonen; bestaanszekerheid; zorg en welzijn en landelijk gebied). Dit kan gevolgen hebben voor akkoorden zoals het IZA en de afspraken van de Woontop in december. Onderdeel van het gesprek wordt dan ook dat gemeenten nooit meer in een positie terecht willen komen dat het rijk onvoldoende middelen geeft voor de uitvoering van medebewindstaken. Inmiddels heeft de VNG een lobby- en mediacampagne gestart die loopt tot het debat over de Voorjaarsnota op

26 maart in de Tweede Kamer. Zie voor meer informatie vng.nl/hetravijn.

ASIEL EN MIGRATIE

Mark Boumans gaf als voorzitter van de Tijdelijke Commissie Asiel en Migratie een terugkoppeling van het gesprek in de TCAM. De zorgen van de commissie gaan op dit moment vooral over het verbod op versnelde huisvesting van statushouders. Ze vrezen dat deze maatregelen de problemen in de asielketen verder zullen vergroten.

De VNG blijft zich actief inzetten voor behoud van de spreidingswet en het behoud van de huidige regelgeving rondom de taakstelling voor de huisvesting van statushouders. De VNG wil voorkomen dat de intrekking of aanpassing van wet- en regelgeving leidt tot verdere verstopping van de asielketen en tot grotere druk op gemeenten. Het bestuur geeft als advies mee om in het vervolgtraject en in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen goed de raadsleden te betrekken.

Sharon Dijksma Voorzitter VNG

ANDERHALVE MAAND VRIJWILLIGER

Op donderdag 14 november vorig jaar zette ik een out-of-officebericht aan op mijn mailbox. Niet omdat ik die dag zomaar vrij was, want als VNG-voorzitter ben je dat natuurlijk nooit. Dat is ook helemaal niet erg, want ik geniet enorm van dit werk. Ik deed het vanwege Equal Pay Day. Vanaf 14 november werkten vrouwen in Nederland min of meer gratis. Anderhalve maand ‘vrijwilligerswerk’: zo groot is de loonkloof tussen mannen en vrouwen in Nederland. Ik ken gelukkig niemand die dit logisch vindt, maar toch is die kloof er nog steeds. Zo ken ik gelukkig ook heel veel mensen die zich inzetten voor meer vrouwen in het lokaal bestuur. Veel lokale politieke partijen proberen echt om hun fractie of college van burgemeester en wethouders een goede afspiegeling te laten zijn van de maatschappij. En tóch is maar net iets meer dan één op de drie gemeenteraadsleden een vrouw (36 procent). En het aantal vrouwelijke wethouders is zelfs mínder dan één op de drie (29 procent). Dat zijn geen goede cijfers, zeker niet als je weet dat vrouwen in de politiek veel meer last hebben van online bedreigingen en haat dan mannen. Er is dus nog zoveel om voor te vechten, zowel op het gemeentehuis als daarbuiten.

Als gemeenten zetten we natuurlijk graag een stap naar voren. Wij zijn ‘de eerste overheid’ en moeten als eerste werk maken van repre-

ER IS NOG ZOVEEL

sentatie en herkenbaarheid. Wij zijn er pas echt voor iedereen als we allemaal gelijkheid en gelijkwaardigheid uitstralen aan onze inwoners. Onze vereniging heeft hier zelf ook nog werk te doen. Van de VNGcommissieleden is precies één op de drie vrouw. En juist daarom maken we werk van Internationale Vrouwendag. We komen bij elkaar met het VNG Vrouwennetwerk, om elkaar te ondersteunen en aan te vuren. Want we hebben elkaar hard nodig, zeker met de gemeenteraadsverkiezingen om de hoek. Dit is dus het moment voor lokale politieke partijen om al die topvrouwen een hoge plek op de lijst te geven of als wethouderskandidaat te presenteren. Het jaar 2025 is een cruciaal jaar voor de vrouwenzaak. Vriendinnen, steek jullie vinger op! En geef die ene vrouwelijke topkandidaat dat duwtje in de rug! Daarbij spreek ik juist ook al die mannen aan. Want de vrouwenzaak is geen zaak voor enkel vrouwen, maar een grote opdracht voor ons allemaal. Want meer diversiteit, betere representatie én gelijke beloning verhogen de kwaliteit van ons openbaar bestuur én maken onze lokale samenlevingen eerlijker. Daar blijven we – ook als VNG – voor strijden. Net zo lang tot ik dat out-of-officebericht niet meer hoef aan te zetten. ←

THEMA BLEIZO-WEST

Bouwen volgens de Woontop

OP DE GEPLANDE WOON- EN WERKLOCATIE

BLEIZO-WEST STAAN HET AANBOD AAN

SOCIALE EN BETAALBARE WONINGEN, OPTIMALE BEREIKBAARHEID EN LEEFBAARHEID CENTRAAL. HET BOUWPLAN GELDT ALS

SCHOOLVOORBEELD VOOR DE WOONTOP.

‘Ons spaarpotje raakt een keer leeg’

‘Om dat middensegment te kunnen financieren, moeten we ergens concessies doen’

Bleizo-West is ‘één van die doorbraakprojecten met een groot bouwvolume op één grote locatie’ bij NS-station LansingerlandZoetermeer, vertelt wethouder Michiel Muis (D66) als VNG Magazine de nieuwe wijk langs de meetlat van de Woontop-afspraken legt. ‘Samen met Zoetermeer, de provincie en het rijk zijn we lang bezig geweest om tot een bestuursakkoord te komen’, zegt Muis. ‘De aantallen zitten in de Woondeal, tegelijkertijd speelden allerlei ruimteclaims. Uiteindelijk hebben we de weg vrijgemaakt voor een woon- en werklocatie met circa vijfduizend woningen op Bleizo-West en zo’n 36 hectare aan bedrijventerreinen binnen de gemeente. Het akkoord is besproken met de gemeenteraad en provinciale staten. Conclusie is dat we verder kunnen.’

voor 34 procent sociaal. Het rijk weet dat dit een belangrijke locatie is. Wij verwachten dan ook een financiële bijdrage. We hebben hetzelfde belang. In de regio Rotterdam zijn heel veel zachte plannen. Hier ligt een concreet bestuursakkoord en kunnen we aan de slag. Lansingerland is een vrij nieuwe gemeente, met vanuit de Vinex-periode een redelijk nieuwe woonvoorraad en nieuwe voorzieningen. Alleen kunnen wij dat allemaal niet financieren op basis van het huidig aantal inwoners. De gemeenteraad is best bereid om daarvoor, als het nodig is, extra middelen uit de algemene reserve te halen. Dat is echter geen duurzaam financieel beleid. Ons spaarpotje raakt een keer leeg. De VNG en het rijk zullen eerst afspraken moeten maken over de financiële positie van gemeenten bij de woningbouwopgave en bij andere dossiers waar we ook op leeglopen.’

Zijn er lokaal concessies nodig?

Wie is...

Michiel Muis is wethouder (D66) van Lansingerland. Hij heeft onder meer duurzaamheid, kwaliteit leefomgeving en wonen in portefeuille.

Het vinden van een alternatieve windlocatie ging hieraan vooraf?

‘Dat was de klem waar we in zaten, maar het ging ook over de ontsluiting, over bedrijventerreinen en alle andere opgaven op dezelfde stukjes grond. Daar kwamen we niet uit. Het was noodzakelijk dat de provincie en het rijk helderheid gaven over de ruimtelijke prioriteiten. De gemeente wil graag vooruit, maar kan geen afspraken maken over meerdere thema’s binnen dezelfde beperkte ruimte. We hebben een mobiliteitsuitdaging en opgaven in woningbouw, energie en leefbaarheid. Al die deelbelangen maakten het niet eenvoudig. De gesprekken werden steeds feller en op een gegeven moment dreigde alles vast te lopen. De ambtelijke organisaties van de provincie en omliggende gemeenten, met medeweten van het rijk, zijn toen om de tafel gegaan om tot integrale afspraken over het hele grondgebied te komen.’

Dertig procent sociale huur en twee derde betaalbare koop. Dat is een ingewikkeld vraagstuk. Hoe doen jullie dat?

‘We hebben voor Bleizo-West zelfs afspraken gemaakt

‘Bleizo-West is voor het grootste deel eigen grond. Dat maakt het anders voor wat betreft onze ambities op andere locaties, waar al claims op lagen van ontwikkelaars en particuliere grondeigenaren. We hebben in totaal zo’n 11.000 woningen te bouwen. Daarmee bouwen we 50 procent boven op onze bestaande voorraad bij. Naast het gemeentehuis is de wijk Wilderszijde in ontwikkeling, waar 2.700 tot 3.000 woningen komen. Op enig moment bleek dat daar de voorzieningen significant duurder uitvallen. De raad legde 24 miljoen euro bij om alles toch te kunnen realiseren zoals bedacht. Intussen zien we ook dat de realisatie van het middensegment steeds lastiger wordt. Als bestuurlijk trekker voert mijn collega-wethouder Simon Fortuyn discussie met de raad, om nog wat kleinere goedkope koopwoningen toe te voegen aan het al lopende programma. Om dat middensegment te kunnen financieren, moeten we concessies doen. Dat kan door voor delen van de wijk andere parkeernormen te hanteren, of door op sommige plekken iets verder de hoogte in te bouwen.’

Gaat u gebruikmaken van industriële bouw? ‘Dat doen we al. Op Wilderszijde en aan de Marker-

meerstraat in Berkel en Rodenrijs bouwt 3B Wonen sociale huurwoningen op een industriële manier. We onderzoeken of dat concept elders ook toepasbaar is. Dat zijn best wel lastige discussies met de gemeenteraad en ook met ontwikkelaars. We willen een bepaalde uitstraling en kwaliteit behouden. Dat lukt goed op Wilderszijde. We hebben echter te maken met verschillende woonmilieus en iedereen heeft zijn specifieke wensen. Het is niet realistisch om op een enorm grote schaal industrieel te bouwen. Binnen een grote bouwlocatie is het echter wel fantastisch dat je op specifieke plekken sneller tempo kunt maken.’

Wat vindt u ervan dat minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting paal en perk wil stellen aan extra lokale bouweisen van gemeenten?

‘Lansingerland heeft veel groen, zowel in als om de gemeente. Wij vinden het heel belangrijk dat inwoners in de wijk een groene omgeving hebben waarlangs ze in de groene buitengebieden kunnen komen. Het college heeft onlangs een kader vastgesteld voor natuurinclusief bouwen. Dat wordt al toegepast op Wilderszijde. Daar houden we rekening met alle soorten en alle voorzieningen die daarvoor in die wijk nodig zijn. Ik snap wat de minister wil. Het zit ’m mede in de stapeling van eisen, maar Lansingerland heeft ook zelf ambities. Wij kennen het gebied en de belanghebbenden. Zeker als we zelf grondpositie hebben, kan de gemeente partijen verleiden om meer te doen.’

Botsen jullie ambities niet met wat de minister wil?

‘Volgens mij niet. We moeten de inventarisatie van de te schrappen regels even afwachten. Als procedures anders en korter kunnen, vind ik dat prima. Tegelijkertijd houden wij lokaal wel onze ambities voor groen, blauw en klimaatadaptatie. Het is niet zo dat ontwikkelaars dat belang ook niet inzien. De gemeente wil wel ruimte houden om lokale keuzes en afwegingen te maken. De gemeenteraad zou bijvoorbeeld graag zien dat we toekomstbestendig bouwen, natuurinclusief, circulair en klimaatadaptief. Het

college probeert daar echt naar te streven, alleen dat lukt niet altijd. Op energiegebied lukt het al wel. Op Wilderszijde worden allemaal nul-op-de-meterwoningen gebouwd. Dat is goud waard. Maar op circulariteit halen we de gestelde doelen nog niet. Daar is nog even geduld voor nodig. We hebben al die thema’s opgenomen in onze concept-omgevingsvisie 2.0.’

Hoe lost u het vraagstuk rond de ontsluiting en netcongestie op?

‘De ontsluiting maakt onderdeel uit van de bestuursovereenkomst met de provincie. Enkele bouwlocaties in Bergschenhoek en Bleiswijk bijvoorbeeld liggen langs de N209, een drukke en gevaarlijke provinciale weg. Er zijn afspraken gemaakt over de aanpak daarvan om tot een goede verkeersafwikkeling te komen. Voor wat betreft het openbaar vervoer wordt BleizoWest bij een ov-knooppunt ontwikkeld. Dat levert geen discussie op. Andere ontwikkellocaties liggen verder van ov-verbindingen af. De raad wil bijvoorbeeld weten hoe we daar met de parkeernormen omgaan. Dat vraagt nog wel om nadere uitwerking. ‘Netcongestie vormt voor iedereen een probleem. Wij zijn aandeelhouder van Stedin en daarmee in overleg over innovaties en congestiemanagement, zodat we ruimte blijven houden om te ontwikkelen. In de tussentijd zal er ook iets moeten gebeuren want die netcongestie gaat wel even duren. Ergens gaat dat elkaar kruisen. Wat zijn dan goede, tijdelijke tussenoplossingen? Rijk en provincie kunnen daarin ook iets betekenen door te prioriteren. Niet overal worden dezelfde volumes woningen gebouwd. Geef voorrang aan de locaties die de meeste impact maken.’ ←

‘Wij kennen het gebied en de belanghebbenden’

Kritiek op plannen met lokale omroepen

Gemeenten zijn ‘ontstemd’ over de keuzes die het kabinet maakt voor een wijziging van de Mediawet. In een reactie op het wetsvoorstel pleit de VNG voor ‘fundamentele aanpassingen’.

Het kabinet wil dat lokale publieke omroepen in de toekomst door het rijk worden gefinancierd. Nu doen de gemeenten dat nog. Daarnaast wordt het aantal omroepen vanaf 2027 teruggebracht van 230 naar maximaal 80 streekomroepen. De VNG is bang dat de binding van de gemeenten met de lokale omroepen verdwijnt, ook omdat de invloed van gemeenteraden wordt gemarginaliseerd. (LM) ←

AGENDA

MAGAZINE 2025 4 MAART

Experimenteren met participatie Online, 15.00-16.00 uur | lokale-democratie.nl

12 MAART

Begroten en verantwoorden gemeentelijke gebouwen Online, 10.00-11.00 uur | bouwstenen.nl

13 MAART

Inclusieve speelplek Online, 12.00-13.00 uur | vng.nl/agenda

17 MAART

Dag van het Bestuur Almere, 9.00-16.30 uur | dagvanhetbestuur.nl

18 MAART

Samen werken aan wijken waar iedereen welkom is Online, 11.00-12.30 uur | movisie.nl

19 MAART De methode Duisenberg Online, 12.00-13.00 uur | griffiers.nl

20 MAART

De vloek van Big Tech

Den Haag, 16.30-17.30 uur | montesquieuinstituut.nl

20 MAART

Griffiedag Almere, 12.30-17.00 uur | prodemos.nl

22 MAART

Landelijke dag van kinderburgemeesters

Den Haag, 9.30-14.30 uur | bit.ly/Kinderburgemeesters

27 MAART

Preventie geldzorgen: leren van Helmond Online, 12.00-13.00 uur | divosa.nl

VNG:

meer bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen werden er vorig jaar afgegeven.

Dat waren er in totaal 67.000. Bron: CBS

opheffen van RES-regio’s is risicovol

Als het aan de Tweede Kamer ligt, worden de RESregio’s na 2030 opgeheven. Dat is voorbarig en risicovol, reageert de VNG.

De dertig regio’s liggen gezamenlijk op koers om ten minste 35 TWh aan energie op te wekken in 2030 dankzij al gerealiseerde projecten en projecten in de vergunningsfase. Het besluit van de Tweede Kamer levert volgens de VNG onnodige onrust op.

In de RES-regio’s maken provincies, waterschappen, gemeenten en organisaties gezamenlijk keuzes voor de duurzame opwekking van elektriciteit en warmte. De VNG vreest dat de uitvoering strandt in het zicht van de haven. Gezien de financiële positie van gemeenten hebben zij veelal niet de middelen om hiermee zelf aan de slag te gaan. En dat betekent dat gemeenten toch weer op zoek gaan naar een soortgelijke vorm van samenwerking als de RES-regio biedt. Dan is het onnodig om een geoliede machine te ontmantelen waarin door de jarenlange samenwerking onderling vertrouwen, mandaten en kennis aanwezig zijn.

Juist doordat de decentrale bestuurslagen in een gelijkwaardige verhouding samenwerken aan een gemeenschappelijke landelijke opgave, weten zij het gestelde doel te behalen. Volgens de VNG is er ook geen sprake van een extra bestuurslaag zoals wordt gesuggereerd.

De besluitvorming vindt nog steeds plaats in de provinciale staten, gemeenteraden en waterschapsbesturen. (MM) ←

3 VRAGEN AAN...

Ina Sjerps

Burgemeester Ina Sjerps van Harlingen is tegen het beboeten van daklozen die in de openbare ruimte slapen, zoals veel gemeenten doen. Zij noemt het een ‘inhumane schijnmaatregel’ en wijst erop dat de bekeuringen daklozen verder in problemen brengen.

Waarom lost het uitdelen van boetes aan daklozen niets op?

‘Het heeft geen zin om daklozen met meer repressie te lijf te gaan. In de model-APV van de VNG van vorig jaar staan de bekeuringen echter wel als oplossing voor overlast door daklozen. Gemeenten kunnen daarmee het overnachten op openbare plaatsen beboeten. Ik deed vorig jaar al een oproep aan burgemeesters om dit model niet standaard over te nemen. Van de collega’s kreeg ik weinig tot geen reacties, van veel mensen uit het veld, zoals politieagenten en boa’s, wel. Nu ook weer hoor ik van professionals die op straat in contact komen met daklozen, dat ze wanhopig worden van die boetes. Het enige dat je hiermee doet, is het creëren van een schuldenberg. Er zijn honderddertig gemeenten die beboeten. Ik vind dat een stap naar een samenleving die niet past bij Nederland en bij wat wij als gemeentebestuur willen. Alle discriminatie en uitsluiting beginnen met de ander niet meer als gelijkwaardig mens te zien. Juist de burgemeester moet daarvoor waken.’

U pleit voor een humane aanpak. Hoe?

‘Kijk als eerste individueel naar ieder mens wat die nodig heeft. Voor veel mensen zal dat een plek zijn waar ze kunnen wonen. Dat hoeft geen heel huis te zijn. Voor een deel van de mensen zal het gaan om psychische hulp of afkickhulp. Er is ook een categorie die terug zou moeten naar het land van herkomst. Dat geldt voor heel veel arbeidsmigranten. Bied als gemeenschap de juiste hulp en oplossingen. En nee, die oplossingen hebben we morgen niet paraat, maar het geven van een boete biedt in ieder geval geen oplossing. Er zal altijd een categorie blijven die om wat voor reden dan ook nooit in een regulier patroon gaat leven. Deze mensen hoef je bij overlast ook geen boete te geven voor dakloosheid. Die overlast is met andere APV-bepalingen te bestrijden.’

Wat doet u in uw eigen gemeente?

‘Ik heb die bepaling niet in de APV opgenomen. Uiteindelijk is het veranderen van de APV een college- en raadsbevoegdheid. Ik heb dat niet voorgesteld en mijn raad weet hoe ik erover denk. Wij proberen de daklozen te helpen. Daar doen we van alles voor. Zo werken we bijvoorbeeld met Bemoeizorg. Die probeert in contact te komen met daklozen om ze zo goed als mogelijk te geleiden naar reguliere zorg en ondersteuning. Op dit moment, voor zover we weten, heb ik geen daklozen die buiten slapen in mijn gemeente, maar we hebben ze wel gehad. Harlingen is dan ook een kleinere gemeente.’ ←

TJEERD RITMEESTER

Geopolitiek

in de raadzaal

RAADSLEDEN MOETEN VERDER KIJKEN DAN DE EIGEN GEMEENTEGRENS, ZEGT TJEERD RITMEESTER. WAT ELDERS IN DE WERELD GEBEURT, MOET OOK IN DE RAADSVERGADERINGEN AAN DE ORDE KOMEN. DAAR IS EEN LOKALE INTERNATIONALE STRATEGIE VOOR NODIG, MAAR DAARVAN ZIJN ER NOG NIET VEEL.

Tjeerd

Ritmeester raadslid Eindhoven

De ontwikkelingen in de wereld volgen elkaar in duizelingwekkend tempo op, de panelen van de geopolitiek zijn aan het schuiven. Raadsleden, zegt het Eindhovense raadslid Tjeerd Ritmeester (PvdA), zouden zich meer moeten bezighouden met wat er elders in de wereld gebeurt. Lokale politici, stelde Ritmeester twee jaar geleden in een opiniestuk in NRC, voelen zich vaak onwennig wanneer de discussie over andere landen gaat: ‘Wat weet een gemeenteraad nu over internationale kwesties? Zijn alle belangen goed afgewogen? Is het überhaupt iets dat op raadsniveau besproken moet worden? Om de laatste vraag direct te beantwoorden: ja. Dat moeten we zeker.’ Hij staat nog steeds achter die woorden. Raadsleden zitten vaak vast in de cocon van het gemeentebestuur, in de kaders van de stukken die ze voorgelegd krijgen. ‘Die gaan meestal niet verder dan de gemeentegrens. Maar daarbuiten gebeurt van alles waar je niet per se iets van hoeft te vinden, maar je moet er wel van weten om erop in te kunnen spelen’, zegt hij.

VRIENDSCHAPSBAND

In november 2022 verbrak de gemeenteraad van Eindhoven de 35 jaar oude vriendschapsband met de Chinese stad Nanjing, vanwege de mensenrechtenschendingen door China. Dat was de aanleiding voor

Ritmeesters stuk in NRC. Onlangs boog de raad zich, op verzoek van inwoners, over het PalestijnsIsraëlische conflict. ‘Dan merk je dat sommige partijen het moeilijk vinden om zich uit te spreken omdat de situatie zo complex is. In het geval van China was het veel concreter, juist vanwege onze directe vriendschapsband met China. Sindsdien merk je wel dat de raad zich bewuster is geworden van de internationale context.’ Heel verrassend is dat niet. Eindhoven, met wereldspeler ASML, is een factor in het geopolitieke spel sinds er onder druk van de Verenigde Staten een verbod kwam om de meest geavanceerde chipmachines naar China te exporteren. Dat was een duidelijk voorbeeld van een buitenlandse

keuze die de lokale economie raakt. ‘De vraag is dan, hoe positioneer je je als stad? Daar is een strategie voor nodig. Amsterdam, Den Haag en ook Antwerpen hebben zo’n strategie, Eindhoven niet.’

VLAG

VNG-voorzitter Sharon Dijksma zei afgelopen januari in VNG Magazine dat gemeenten steeds meer de impact van crises elders in de wereld ondervinden: ‘Wat er internationaal gebeurt, is tot in de buurthuizen voelbaar.’ Daar is Ritmeester het roerend mee eens. ‘De inwoners zijn ook steeds internationaler. Vaak letterlijk, zoals expats en migranten, maar eigenlijk iedereen heeft via X of andere sociale media een beeld van wat er in de wereld gebeurt en heeft daar een mening over. Hoe ga je daar als gemeente mee om? Veel steden hebben gemerkt hoe iets eenvoudigs als het hijsen van een vlag tot discussie kan leiden. Toen wij de Oekraïense vlag ophingen, waren er mensen die ’m naar beneden wilden halen. In andere steden waren er discussies na de terroristische actie van 7 oktober 2023 en de oorlog die daarop volgde: als je de Israëlische vlag ophangt, waarom de Palestijnse dan niet? Als zoiets simpels als een vlag al zoveel losmaakt, zegt dat iets over de invloed van het buitenland op een gemeente en de lokale gemeenschap.’

STRATEGIE

Of een gemeente nu wel of geen internationale strategie heeft, het is belangrijk dat er mondialer wordt gedacht. Daarvoor heeft ze verschillende instrumenten. Bijna elke gemeente heeft wel een internationaal netwerk, zegt Ritmeester, in het dagelijks leven adviseur diplomatie en economische veiligheid. Is het niet

rechtstreeks, zoals Eindhoven met veel buitenlandse contacten, dan wel via via met Brussel. Maak daar gebruik van, adviseert hij, om tijdig in te kunnen spelen op internationale ontwikkelingen. ‘Voor een gemeente die sterk afhankelijk is van arbeidsmigranten zijn de ontwikkelingen in Centraal- en MiddenEuropa bepalend voor de stroom migranten die jouw kant opkomt. Als die stroom af gaat nemen, is het belangrijk om tijdig te weten voor welke keuzes je lokale economie komt te staan.’

Zijn eigen gemeente wil de Brainport Industries Campus kopen van de huidige Britse eigenaar. Op die campus werken zo’n tweeduizend mensen en vijfhonderd studenten in grote en kleine technologiebedrijven aan nieuwe producten en innovaties, in samenwerking met onderwijsinstellingen. De aankoop van de campus is volgens Ritmeester niet alleen in het belang van de gemeente, maar ook van Nederland en zelfs van Europa. ‘Het is vitale infrastructuur die de economie van morgen meebepaalt. We willen niet dat die in buitenlandse handen valt. Er is heel veel geld mee gemoeid, dus de gemeenteraad moet dan wel goed geïnformeerd zijn over de belangen die hier op het spel staan.’ ←

‘Je moet er wel van weten om erop in te kunnen spelen’

Voor gemeenten die sterk afhankelijk zijn van arbeidsmigranten zijn de ontwikkelingen in Centraal- en Midden-Europa belangrijk.

IN BEELD

BODEM BEREIKT

Bezoekers stromen het leeggehaalde Julianakanaal in. Rijkswaterstaat verruimt het kanaal, dat in Limburg parallel aan de Maas stroomt. Daarmee moet ruimte worden gemaakt voor grotere schepen. Voor de werkzaamheden is een deel van het kanaal volledig drooggelegd. Zo’n 3.600 bezoekers namen begin februari een kijkje op de bodem van het kanaal. Het is de bedoeling dat het kanaal in april weer opengaat voor de scheepvaart; later dit jaar is ook de herinrichting van de omgeving van de vaarweg afgerond.

THEMA PERMANENTE BEWONING

Parkaanpak

vs. pandaanpak

HET RIJK WIL PERMANENTE BEWONING OP VAKANTIEPARKEN TOESTAAN. TOT VERBAZING VAN GEMEENTEN, DIE ZICH IN DE WIELEN GEREDEN ZIEN DOOR WOONMINISTER MONA KEIJZER. ‘WE ZIJN HIER AL JAREN OP EEN ZORGVULDIGE MANIER MEE BEZIG.’

Het al dan niet toestaan van bestaand gebruik van een recreatiewoning voor verdere permanente bewoning, is zaak van gemeenten en niet van het rijk. Dat zegt Jan Pieter van der Schans (CDA). Hij is wethouder in Ede en lid van de VNG-commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit. Van der Schans reageert op het plan van minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting om mensen die nu illegaal permanent op vakantieparken wonen, een soort generaal pardon te geven. Om te voorkomen dat gemeenten handhaven tegen deze bewoners, werkt het departement aan een instructie om uitzetting te voorkomen. Gemeenten reageerden vol verbazing op het voorstel dat Keijzer eind vorig jaar lanceerde. ‘Het belangrijkste doel van gemeenten is om hun recreatieparken vitaal te maken en te houden,’ zegt Van der Schans. ‘Wij zijn hier al jaren op een zorgvuldige manier park voor park mee bezig. Dat doen we met elkaar in regionaal verband, met de provincie en als het mogelijk is met het rijk. Vandaar de vitale vakantieparkprogramma’s. De minister doorkruist onze parkaanpak met haar plannen voor een pandaanpak.’

Met het beleid rond Vitale Vakantieparken zetten gemeenten, provincies en ondernemers primair in op het toekomstbestendig maken en houden van vakantieparken met een recreatief perspectief. Om tot vakantie-

parken met een gevarieerd en hoogwaardig aanbod te komen, is het wenselijk dat het individueel verkopen van leegstaande panden (zogeheten uitponding) zoveel mogelijk wordt voorkomen. Een goede sturing op het park is beter te bereiken met een eigenaar die daar invloed op heeft en een goede gesprekspartner voor de gemeente kan zijn. Dit past ook in de éénpark-één-planbenadering: elk park is anders en vereist een eigen aanpak.

HEEL GEK

Van der Schans noemt de bemoeienis van Keijzer ‘heel gek’. Gemeenten kijken wat ze kunnen doen om hun vakantieparken gezond te houden, zegt hij. Lukt dat niet, dan wordt gezocht naar

Jan Pieter van der Schans wethouder Ede

‘Het belangrijkste doel van gemeenten is om hun recreatieparken vitaal te maken en te houden.’

een eventuele andere invulling. Dat kan woningbouw zijn. ‘De afgelopen jaren zijn op verschillende plekken vakantieparken omgezet naar woonwijken. Dat zijn er niet zoveel, want de meeste locaties lenen zich daar niet voor. Gemeenten zijn hier in ieder geval op een heel zorgvuldige en nette manier mee bezig. Dan valt zo’n brief van de minister wel rauw op het dak.’

De instructieregel van Keijzer gaat compleet in tegen de lokale aanpak van één park, één plan, vinden gemeenten. Het voorstel verhoudt zich niet tot het vele werk dat zij de afgelopen jaren hebben verricht, zegt Van der Schans. Het instrument wordt door gemeenten in sommige gevallen al ingezet, verduidelijkt hij. ‘Duizenden mensen kregen een persoonsgebonden vergunning, daar waar dat kon en waar dat redelijk en billijk was. Dan ging het bijvoorbeeld om iemand die ergens al heel lang woonde of om iemand in een kwetsbare situatie. Voor mensen zonder alternatief verlenen gemeenten maatwerk. Ik heb het dan niet over de categorie die willens en wetens op een recreatiepark is gaan wonen terwijl ze wisten dat dat niet mocht. Tegen die groep roept het rijk nu dat men in aanmerking komt voor een persoonsgebonden beschikking.’

OP ACHTERSTAND

Gemeenten geven zo’n vergunning niet generiek af. Bij een individuele verlening van een beschikking kan het gaan om een solitaire vakantiewoning of om een park dat voor recreatie niet meer geschikt is. ‘Nu fietst het rijk daar doorheen met de mededeling het allemaal wel even te regelen voor iedereen die illegaal op een park woont. Dat zet het werk van gemeenten op achterstand.’

Van der Schans noemt dat ‘niet netjes’. Gemeenten kunnen hierdoor namelijk niet meer sturen op de kwaliteit van hun vakantieparken. Het rijk ondermijnt hiermee de lokale regie. Dat zeggen niet alleen de gemeenten, maar ook veel andere partijen waaronder het IPO, de koepel van provincies. Van der Schans: ‘Het rijk kan een hoop betere dingen doen om de woningproblematiek op te lossen dan met dit voorstel.’

FIXEN

Het voorstel zet niet alleen gemeenten op achterstand, maar ook allerlei inwoners die met verkeerde verwachtingen aankloppen bij hun gemeente, stelt Van der Schans. ‘Die krijgt vervolgens van alles over zich heen, omdat inwoners terecht zeggen: volgens de rijksoverheid moet jij dit voor mij fixen. Zo zetten we onszelf mooi te kijk als overheid. Het resultaat is dat het nog steeds niet kan. Dan holt het vertrouwen van inwoners in de overheden alleen maar verder achteruit. De gemeente is als eerste overheid aan zet om een betrouwbaar en eerlijk plaatje op tafel te leggen. Daarbij helpt deze dadendrang van de minister niet.’ Het totaal aantal mensen dat woont in een recreatie-

‘Dan valt zo’n brief van de minister wel rauw op het dak’

‘Zo zetten we onszelf mooi te kijk als overheid’

woning, is lager dan het ministerie inschat. Volgens het departement gaat het om zo’n 60.000 mensen, de VNG komt na uitgevoerd onderzoek niet verder dan ongeveer 22.000. Daarvan zouden er ongeveer tweeduizend permanent op een park willen wonen. ‘Daar komt misschien nog wel een factor bij, maar we komen absoluut op heel andere aantallen uit. De aantallen die de minister noemt, herken ik bij gemeenten op geen enkele manier. We kunnen over die aantallen van mening verschillen, maar ik wil helemaal niet met het rijk in een cijferdiscussie terechtkomen. Als iemand nu op zo’n vakantiepark woont en je legaliseert dat, dan lost dat niet het woningbouwprobleem op. Er zijn in dit land één miljoen woningen nodig.’

RAKET

Er speelt echter meer dan alleen de niet zo nette omgangsvorm van het rijk met de medeoverheden. Het generiek afgeven van persoonsgebonden vergunningen kan wettelijk gezien helemaal niet, vanwege bijvoorbeeld natuurwetgeving. ‘Een vakantiepark is echt iets anders dan een woonwijk. Veel recreatieparken liggen in of dicht tegen Natura 2000-gebieden aan.’ Daarnaast gaat het volgens Van der Schans meestal om chalets die redelijk geïsoleerd liggen ten

opzichte van de bebouwde kom van dorpskernen of wijken. Voorzieningen zijn slecht bereikbaar en hulpdiensten kunnen moeilijk ter plaatse komen. ‘Het verhoudt zich ook niet tot goede ruimtelijke ordening dat je allemaal kleine woonwijkjes of individuele woonplekken midden in de natuur krijgt. Het is weer zo’n sectorale aanpak voor een kleine kwestie waarbij het rijk als een raket over gemeenten heen raast. Tegelijkertijd weten we allemaal dat er een betere aanpak voorhanden is, en dat dit idee van zijn levensdagen op deze manier niet uit te voeren is.’

Het rijk komt, aldus Van der Schans, bijna met oogkleppen op met een idee waarover weinig tot geen afstemming met gemeenten en provincies plaatsvond. Dat klopt al niet. Dat het rijk daarbij echter ook nog eens allerlei zaken terzijde schuift, laat zien dat het kabinet de medeoverheden niet serieus neemt, zegt de wethouder. ‘Ik hoop dat dit nog verandert. En zo niet, laat het dan aan ons over. Wij proberen het wel op een goede manier te doen, samen met de provincies en recreatieondernemers. Wij houden de recreatieparken vitaal, zodat veel mensen uit binnen- en buitenland van een betaalbaar vakantieproduct kunnen blijven genieten. Want het is ook nog eens zo dat een groot deel van de boterham die in die gebieden gegeten wordt, van de recreatiesector komt.’ ←

Vanuit het duurste appartement van Rotterdam op Katendrecht kijk je uit op een van de armste wijken in Nederland. Die realiteiten bestaan letterlijk naast elkaar.

Socioloog Gijs Custers van de Erasmus Universiteit zegt dat het Nationaal Programma Rotterdam Zuid effectief is, maar niet voor iedereen, eur.nl 18 februari

A&O fonds: HR-strategie kan beter

HR-medewerkers bij gemeenten verschillen nog te vaak met het management van mening over de strategische functie van het personeelsbeleid. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit Utrecht en A&O fonds Gemeenten.

De krappe arbeidsmarkt zet gemeenten voor het blok: hoe krijg je nog de juiste mensen in huis, en hoe houd je ze vervolgens binnenboord? Dat vraagt om een sterke HR-functie, stelt A&O fonds. Veel gemeenten hebben die ambitie ook wel, ziet het fonds, maar de praktijk is weerbarstiger. HR-medewerkers en het managementteam binnen gemeenten ‘denken verschillend over het kunnen, willen en mogen van HR’. De onderzoekers adviseren gemeenten om het samenspel tussen HR en management te verbeteren. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij beide partijen. Dat begint met goed verwachtingsmanagement. Daarnaast helpt het als personeelsafdelingen bestaande data over de sterkte van het personeelsbestand beter gebruiken. Dat betekent overigens niet automatisch dat er méér data opgevraagd moeten worden. (RvdD) ← Meer over het rapport op aeno.nl.

Beste Thorbeckeprofessor,

IN DE VORIGE EDITIE VAN VNG MAGAZINE GAAT U IN OP DE ÉÉN-WOORDVOERDERREGEL. IK

HEB DAAR VRAAGTEKENS BIJ. ALS RAADSLID WORD JE GEACHT TE FUNCTIONEREN ZONDER

LAST. UW STELLING DAT ER DUS GEEN RECHT IS VOOR ALLE RAADSLEDEN OM OVER ALLE ONDERWERPEN HET WOORD TE VOEREN, WRINGT VOLGENS MIJ MET DAT PRINCIPE.

PIET WIT, GEMEENTERAADSLID (GROENLINKS/ PVDA), DE FRYSKE MARREN

Geachte heer Wit,

Het lastverbod ziet strikt genomen alleen op het stemmen. Dat is de harde individuele ondergrens van de individuele vrijheid van een raadslid. Maar het is inderdaad heel goed verdedigbaar dat een raadslid niet alleen altijd individueel zijn eigen stem volgens het eigen geweten mag uitbrengen, maar dat het daarbij altijd mogelijk moet zijn om een stemverklaring af te leggen. In die zin kun je inderdaad een minimaal spreekrecht verdedigen als onderdeel van de restfunctie van het lastverbod.

Een algemeen recht om altijd overal individueel het woord over te mogen voeren, gaat echter weer een heel stuk verder. Dat is meer een vraagstuk van de orde van de vergadering, waarover de raad als geheel regels mag stellen. ←

Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar

Ook een vraag voor Geerten Boogaard? Stuur een mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.

THEMA HUISVESTING

veiligeen fijne plek

ARBEIDSMIGRANTEN, EX-GEDETINEERDEN, MENSEN IN SCHEIDING, MOEDERS DIE EEN VEILIGE PLEK ZOEKEN, MAAR OOK KWETSBARE MENSEN DIE EXTRA ZORG OF BEGELEIDING NODIG HEBBEN; IN DE SHORT STAY FACILITY IN DORDRECHT WONEN EEN HELEBOEL VERSCHILLENDE ‘SPOEDZOEKERS’ NAAST ELKAAR. EN DAT WERKT. OOK VOOR DE GEMEENTE.

‘Het is klein en het staat hier behoorlijk vol, maar voor mij is het groot genoeg’. Burhan is blij met zijn appartementje in de Short Stay Facility aan de Maarten Harpertsz. Trompweg. Doordat het een periode niet zo goed met hem ging, is hij er een aantal jaar geleden via het Leger de Heils terechtgekomen. ‘Toen ik hier net woonde, ben ik in huis gestruikeld over de stofzuigerslang. Ik kon niet meer opstaan en een van de begeleiders heeft me gevonden en overeind geholpen. Ik heb een tijdlang moeten revalideren. Dan is het wel heel fijn om hier de hulp te krijgen die ik nodig heb en om samen met andere bewoners te leven. Ik ben niet alleen.’

BALANS

Burhan is blij met zijn appartementje in de Short Stay Facility.

De Short Stay Facility, kort SSF, is 28 jaar geleden gestart in een voormalig verzorgingstehuis dat leegstond. ‘In eerste instantie woonden er vooral arbeidsmigranten die hier op de Maasvlakte of in de industrie werkten’, vertelt Gert Nobel van Woonbron, eigenaar van het pand. ‘Later

‘Dit

helpt bij het bestrijden van dakloosheid’

kwam daar de vraag bij vanuit kwetsbare mensen die afhankelijk zijn van zorg. In het verleden zat er ook weleens een student. Maar omdat Dordrecht niet echt een studentenstad is, komt dat niet vaak voor.’

Op dit moment wonen er 189 mensen in de SSF. ‘De helft heeft, net als Burhan, een psychiatrische of andere zorgachtergrond en woont, deels intramuraal, via het Leger des Heils of Humanitas’, gaat Nobel verder. ‘De andere helft niet. Daar zitten allerlei verschillende mensen tussen. Arbeidsmigranten, ex­gedetineerden, mensen in scheiding, moeders die uit een gewelddadige situatie vluchten, mensen die in afwachting zijn van een nieuwe woning of die om een andere reden tijdelijk klem zitten en woonruimte nodig hebben. Een bijzondere mix van mensen dus. Zolang we de juiste balans hebben tussen “dragers en vragers”, zoals wij dat noemen, gaat dat goed. Ik

Op dit moment wonen er 189 mensen in de Short Stay Facility.

verwacht niet dat ze bij elkaar op de koffie gaan of samen pasta koken. Natuurlijk zou dat mooi zijn maar het gaat er vooral om dat ze goed met elkaar kunnen leven.’

KRAPTE

Dat lijkt aardig te lukken, ziet ook wethouder volkshuisvesting Wim van der Kruijff (CDA). ‘De gemeente heeft grote moeite met het huisvesten van een aantal doelgroepen. Dankzij Woonbron kunnen zij hier hun plek vinden en krijgen ze de hulp en begeleiding die nodig zijn. Dat helpt bij het bestrijden van dakloosheid, het bieden van een opvangplek en het begeleiden naar regulier en zelfstandig wonen. Als je het na verloop van tijd weer op orde hebt en je bent toe aan wat groters en aan meer zelfstandigheid, dan verhuis je door naar een reguliere woning. Van iedereen die

hier binnenkomt, slaagt zo’n 95 procent daar in. De bedoeling is dat mensen hier maximaal twee jaar wonen. In eerste instantie waren de meeste mensen binnen een halfjaar al verhuisd. De laatste tijd duurt het wat langer. Dat heeft uiteraard alles te maken met de krapte op de woningmarkt. Dat is jammer, maar tegelijkertijd vangt het die krapte ook weer op. Dus zo snijdt het mes aan twee kanten.’

HOGER ACCEPTATIEVERMOGEN

Hoewel ieder z’n eigen persoonlijke omstandigheden en redenen heeft om in de SSF te komen wonen, zitten ze feitelijk in hetzelfde schuitje. ‘Ze zijn allemaal blij dat ze die veilige en fijne plek hebben gevonden’, aldus Nobel. ‘Dat zorgt voor begrip en verdraagzaamheid en voor een andere dynamiek dan wanneer je kwetsbare mensen in een reguliere woonwijk huisvest. Vaak zie je dat de buurt dat niet altijd trekt. Hier is dat acceptatievermogen veel hoger.’

Een andere succesfactor van de SFF is de tijdelijkheid. ‘Omdat het tijdelijk is, hoeft het ook niet via het verhuursysteem van sociale huurwoningen en raken mensen hun punten niet kwijt’, zegt Van der Kruijff. ‘Ze houden hun plek op de lijst en wanneer er een reguliere woning vrijkomt en ze zijn er aan toe, dan kunnen ze doorverhuizen. We zeggen vaak dat we de bureaucratie moeten doorbreken en niet in systemen gevangen moeten blijven. Maatwerk leveren en verantwoordelijkheid geven aan de mensen die het moeten beoordelen, horen daar ook bij. Dat gebeurt hier echt. Op kleine schaal maar wie weet in de toekomst wel op grotere schaal. Ik vroeg laatst aan Gert, stel dat we nog zo’n leegstaand gebouw hadden, kunnen we dan een tweede SFF realiseren?

Zijn antwoord was: “Ik heb hem zo gevuld”. En dat denk ik ook. De behoefte is er en het kán ook. Zeker in bestaande locaties die nu niet worden gebruikt, zoals dit gebouw. Bij nieuw te bouwen locaties wordt het financieel en bouwtechnisch ingewikkelder.’

AANDURVEN

Tips voor gemeenten die ook zoiets willen realiseren, heeft Van der Kruijff zeker. ‘Het meekrijgen van zorginstellingen is niet zo moeilijk’, zegt hij. ‘Die zijn echt op zoek naar locaties waar mensen een plek kunnen krijgen waar ze al dan niet begeleid of intramuraal, kunnen verblijven. Zij nemen die ruimte zo

Wethouder

Wim van der Kruijff (links) en Gert Nobel van Woonbron.

af, dus daar zit het probleem niet. Maar je gaat het als gemeente alleen niet redden. Dus als je zoiets wilt, ga dan de samenwerking aan met de wooncorporatie. Die moet het wél aandurven, dat is denk ik wel de crux. Met Woonbron hebben wij echt geluk. Natuurlijk hebben zij het soms best lastig, maar ze steken hun nek uit en ze denken buiten de gebaande paden en de bestaande regels. Dát heb je nodig. Net als gemeenten die loslaten, die niet overal de regie over willen houden of willen bepalen wie waar mag wonen. Dus: heb je als gemeente bestaand vastgoed dat een nieuwe bestemming zoekt, pak die kans dan, want het werkt .’ ←

Modulair bouwen: snel en flexibel antwoord op de woonopgave van nu

Vrijwel iedere gemeente heeft een tekort aan woonruimte voor meerdere doelgroepen. Modulair bouwen blijkt steeds vaker een snel en flexibel antwoord op de woonopgave van nu. HomeFlex uit Sliedrecht is al meer dan vijftien jaar de specialist in het huisvesten, beheren en exploiteren van woningen voor specifieke doelgroepen. Sinds 2015 zijn zij actief als modulair bouwer. Of het nu om één of honderd woningen gaat, ze zijn razendsnel te realiseren.

Inmiddels realiseert HomeFlex ook woningen voor andere doelgroepen. Starters, spoedzoekers, statushouders en ontheemden zoeken immers ook naar passende en betaalbare woonruimte.

HomeFlex heeft veel ervaring in het huisvesten van specifieke doelgroepen en beschikt over alle kennis en knowhow om voor iedere groep op maat te bouwen.

HomeFlex zoekt nadrukkelijk naar duurzame samenwerking met gemeenten en waar mogelijk woningcorporaties. Door ieders specifieke kennis en knowhow te verbinden, komen duurzame en snelle oplossingen binnen handbereik. Daarbij zijn de woningzoekenden winnaar: zij vinden een betaalbaar dak boven het hoofd.

Modulaire woningen, schakelbaar en stapelbaar, kunnen in een paar maanden tijd een drassig veldje omtoveren in een veilige en levendige woonbuurt. Er zijn veel types woningen mogelijk met dit flexibele bouwsysteem: eengezinswoningen, studio’s en appartementen die allemaal zijn uitgevoerd als zelfstandige wooneenheden. De toegepaste materialen, de kwaliteit en de verscheidenheid in types zorgen voor een aantrekkelijke stedenbouwkundige opzet.

Steeds vaker zorgt netcongestie voor vertraging van bouwplannen. HomeFlex beschikt over veel kennis op dit gebied van netcongestie en heeft een oplossing die zonder wachttijden van de netbeheerder

te realiseren is. Deze bestaat uit een mix van klassieke stroom van het net, eigen opwek via wind en zon, inzet van batterijen en koude/warmteopslag. Hiermee zijn complexen van honderden woningen te voorzien van energie.

Belangrijk is dat HomeFlex meer doet dan het bouwen van woningen. Ook het beheer, onderhoud en exploitatie van woningen neemt het bedrijf voor zijn rekening. Vanuit de ervaring met huisvesting van flexwerkers is het zelfs mogelijk compleet ingerichte woningen te plaatsen. Door een mix aan bewoners (bijvoorbeeld starters en spoedzoekers) te huisvesten, creëert

een woonplan ook een groeiend draagvlak in gemeenschappen.

Gemeenten hebben legio opgaven en uitdagingen en “wonen” is een van de meest urgente. Geen dak boven het hoofd is immers ingrijpend voor individuele inwoners maar ook voor de lokale samenleving als geheel. HomeFlex staat klaar om gemeenten te helpen op korte termijn betaalbare woonruimte te creëren. Ontdekken hoe we dit samen kunnen oppakken? Neem contact op met: Willem Weggeman, algemeen directeur. w.weggeman@homeflex.nl of 06-51049619 voor een vrijblijvende afspraak met presentatie van het HomeFlex concept.

HomeFlex is een onafhankelijk huisvester met veel ervaring in het huisvesten van flexwerkers. Bij het bedrijf werken ca. 30 medewerkers op diverse locaties om circa 3.000 arbeidsmigranten te bieden wat ze verdienen: comfortabele en eerlijke huisvesting, uiteraard conform SNF-normen en Rapport-Roemer.

Politiek ziek

‘Het lijkt alsof je in de politiek alleen mee mag doen als je superfit bent, geen enkel probleem hebt met de uitsluitende cultuur en wanneer 60-urige werkweken een lachertje voor je zijn.’

In een essay laakt de Amsterdamse wethouder Zita Pels de normen en verwachtingen die gelden in de politiek en probeert ze het ‘taboe op kwetsbaarheid’ te doorbreken.

Pels (GroenLinks) was lang vanwege ziekte niet aan het werk, ze kampte met een moeilijk herstellende longinfectie. Ze publiceerde het essay bij haar terugkeer op het Amsterdamse stadhuis en pleit voor het zichtbaar maken van ‘imperfec-

HR-spel

De krapte op de arbeidsmarkt is geen vluchtige trend. De komende jaren zal het voor gemeenten steeds lastiger zijn om voldoende en goed gekwalificeerd personeel te vinden.

Het is daarom belangrijk om vanuit een strategische visie te werken aan werving, behoud en ontwikkeling van personeel.

Vanuit die gedachte is door de VNG een HRscenariospel opgezet, dat gemeenten helpt bij het beantwoorden van concrete vragen. Dit spel is nadrukkelijk niet alleen voor de afdeling HR bedoeld, maar ook voor het managementteam en de diverse afdelingen.

HR Scenariospel, te downloaden via vng.nl/artikelen/ hr-scenariospel

ties’. Ziek zijn is geen zwakte die je moet verbergen, schrijft ze, net als bijvoorbeeld zwanger zijn en daarvan herstellen. Maar toch blijft dat ‘zwakke label’ plakken. Kwetsbaarheid zou volgens haar geen taboe moeten zijn. Het essay van Pels is een persoonlijk relaas over ziek zijn én politieke verantwoordelijkheid hebben. Maar in een tijd dat meer wethouders aftreden vanwege de balans tussen werk en privé, leest het stuk ook als een aanklacht tegen de hoge politieke werkdruk én tegen de ‘illusie dat je ieder probleem zelf kunt (en moet) oplossen’.

Zita Pels, Politiek ziek, te downloaden via amsterdam.groenlinks.nl.

Gezondheid

Hoe kun je vanuit verschillende domeinen werken aan meer gezonde jaren voor iedereen?

Voormalig GGD-directeur Paul van der Velpen verkent die vraag in zijn nieuwe boek.

De levensverwachting stijgt, maar de extra jaren komen vooral ten goede aan de mensen met een hoger inkomen. Tegelijkertijd neemt het aantal mensen met gezondheidsproblemen toe. Het overheidsdoel om tussen nu en 2040 het aantal gezonde levensjaren te verhogen, moet zich dus vooral richten op mensen met een laag inkomen en een praktisch beroep, constateert Van der Velpen. Dat vraagt een goede samenwerking tussen alle maatschappelijke domeinen, van het onderwijs tot de arbeidsmarkt en het zorgbeleid.

Paul van der Velpen, Meer gezonde jaren voor iedereen. Bouwen aan volksgezondheid, SWP, € 29,90.

THEMA WONINGBOUWAANJAGER STAF DEPLA

‘Nu

doorpakken met sociale huurwoningen’

VIER JAAR LANG IS ER GEPIONIERD OM DUIZENDEN SOCIALE

HUURWONINGEN TE BOUWEN. DE DOELSTELLINGEN ZIJN NIET

GEHAALD, NU IS HET TIJD VOOR EEN VERSNELLING. STAF DEPLA

GAAT DE WONINGCORPORATIES AANJAGEN.

Staf Depla was voorzitter van de Taskforce

Nieuwbouw Woningcorporaties en is sinds kort aanjager voor de bouw van sociale huurwoningen

Bijna vier jaar was Staf Depla voorzitter van de Taskforce Nieuwbouw Woningcorporaties. Het was ‘pionieren in de voorhoede van de volkshuisvesting’, zoals het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening deze periode zelf noemt. Die pioniersfase is nu voorbij en de taskforce ging begin van dit jaar naadloos over in de Landelijke Versnellingstafel Woningbouw (LVW). Die moet de voortgang van bestuurlijke woningbouwafspraken aanjagen, waaronder de bouw van sociale huurwoningen.

Depla is lid van die Versnellingstafel en kan als ‘aanjager’ voor de bouw van duizenden nieuwe sociale huurwoningen de contouren die de taskforce heeft getekend, gaan invullen. ‘Zo snel mogelijk de nieuwbouw van de woningcorporaties op de gewenste 30 duizend per jaar krijgen’, staat in zijn opdrachtomschrijving. Hij moet de voortgang van de woningbouw aanjagen, de samenwerking stimuleren, kennis delen en voortgangsoperaties in gang zetten. En dat binnen anderhalve dag per week, want dat is de tijdsbesteding die is afgesproken.

HERCULESTAAK

Dat is niet heel veel, beaamt Depla, zeker niet voor de herculestaak die hem wacht. De sterren staan niet bepaald gunstig. Vier jaar geleden

spraken de gemeenten, het rijk en de woningcorporaties af dat er 150 duizend woningen versneld gebouwd zouden worden. Daarvan is slechts 40 procent gerealiseerd. Waarom zou het nu wel gaan lukken om vanaf 2027 het aantal sociale huurwoningen op het gewenste niveau van 30 duizend per jaar te krijgen?

SLIMMER WERKEN

‘Vier jaar geleden was er geld, er waren locaties en gemeenten en corporaties wilden er samen uit komen. Alle voorwaarden voor een geslaagde missie waren aanwezig. De wereld bleek toch een stukje ingewikkelder in elkaar te steken. We hebben toen, op basis van concrete projecten, uitgezocht waarom we de doelstellingen niet

haalden. Zo kwamen we erachter dat een gemiddeld bouwtraject tien jaar duurt. De eerste zeven daarvan gaan op aan procedures, tot er uiteindelijk een bouwvergunning ligt. Dat moet sneller kunnen. Niet door harder te werken, want er zijn te weinig ambtenaren, maar door slimmer te gaan werken.’

Dat werd zo’n beetje de hoofdtaak van de taskforce.

‘Als een project vastliep, gingen we naar die gemeente en corporatie toe om de oorzaken boven water te krijgen. Met een klein team hebben we met kennis en relatietherapie zo’n honderdtwintig woningprojecten helpen doorbouwen. Elke situatie is anders, maar wat we probeerden is een beetje zicht te krijgen op de belangrijkste belemmeringen en daarvan te leren.’

Dat resulteerde in een brochure met zes praktijkvoorbeelden van gemeenten waar wel veel sociale nieuwbouw is gerealiseerd: Succesverhalen uit de Volkshuisvesting, met handige, voor elke gemeente herkenbare tips om met de woningcorporaties op één lijn te komen en samen op te trekken naar die horizon van 30 duizend woningen per jaar.

De Versnellingstafel moet het vehikel worden om corporaties en gemeenten aan tafel te krijgen. Gemeenten die daarvoor te klein zijn, doen dat in regionaal verband. Aan die tafels kun je veel problemen in een vroeg stadium afvangen, zegt Depla. ‘En als je er samen toch niet uitkomt, dan kun je bij mij terecht, als aanjager.’

HULP VRAGEN

Maar hulp vragen vinden veel partijen lastig, is de ervaring van Depla. ‘Een corporatie die om hulp vraagt, zegt eigenlijk dat een ambtenaar van de gemeente z’n werk niet goed doet. Ze kunnen dan

wel om de ambtenaar heen stappen naar de wethouder, maar dan lopen ze het risico dat die ambtenaar denkt: als je mij passeert, gaat jouw plan onder op de stapel. Of dat echt zo is of niet doet er niet toe, mensen hebben het gevoel dat het zo werkt. Als iemand altijd tegen jou loopt te zeiken, ga je niet harder voor hem lopen. Het moet normaal worden om met elkaar te bespreken waarom dingen niet volgens planning verlopen, de diepte induiken en samen de vraag te stellen: wat kunnen we eraan doen om het proces vlot te trekken?’

OPEN DEUREN

Vaak blijkt het op heel simpele dingen vast te lopen, zegt Depla. ‘Toen we als taskforce een boekje hadden gemaakt met de meest bouwende corporaties, zei Martin van Rijn, toen voorzitter van de vereniging van woningcorporaties Aedes: dat zijn eigenlijk allemaal open deuren. Waarop ik antwoordde dat hij daarmee de kern van het probleem raakte. Sommige corporaties lopen wel door die open deuren, andere niet. Vaak zijn het open deuren, vaak ook zijn de problemen hardnekkig. Gebiedsontwikkelingen zijn kwesties van passen en meten, zowel ruimte­

‘Vaak zijn het open deuren, vaak ook zijn de problemen hardnekkig’

Een gemiddeld bouwtraject duurt tien jaar.

‘We moeten ook nadenken over de vraag hóé we gaan bouwen’

lijk als financieel. Dat moet je allemaal aan elkaar weten te verbinden. Maar als je niet de ruimte hebt om naar elkaar te luisteren en te snappen wat de ander belangrijk vindt, dan kom je er zeker niet uit. Wat overigens niet wil zeggen dat ieder project waar wij ons mee hebben bemoeid, is opgelost. Als netcongestie écht netcongestie is, dan is uitstel onvermijdelijk.’

WEERBAARHEID

En dan zijn er nog de verschillende doelgroepen die in de sociale huursector met elkaar concurreren: jongeren, studenten, arbeidsmigranten, statushouders. ‘Daarom is het zo belangrijk dat we die dertig procent sociale huurwoningen verdeeld over de stad bouwen en dat ze niet alleen worden toebedeeld aan mensen die ondersteuning nodig hebben. Dat werkt negatief door in de buurt. We moeten ook nadenken over de vraag hóé we gaan bouwen. Nu al zijn veel woningcorporaties feitelijk seniorencorporaties, ze huisvesten vooral senioren. Maar we willen juist gemengde wijken, omdat die goed zijn voor de weerbaarheid van de buurt. Dan zou je ook blij moeten zijn met de scheefwoners. Wees blij dat die mensen nog in de buurt willen blijven wonen. Laat ze toch, dan hoef je ook niet aan sloop/nieuwbouw te doen om gemengde wijken te maken.’

Terug naar de belangrijkste vraag: gaat het de komende jaren wél lukken de doelstellingen te halen?

Depla: ‘Ik ben geen Emile Ratelband met tsjakka als toverformule. Maar er is wel veel mogelijk, als je maar doorvraagt en naar de kern van het probleem gaat. We hadden een keer te maken met een netbeheerder die zich beriep op netcongestie om een project tegen te houden. Wat bleek? Daar was helemaal geen sprake van, hij had ruzie met een aannemerscombinatie over een onbetaalde rekening en had zoiets van: zolang jullie die rekening niet betalen, doen wij niks meer. Soms is netcongestie natuurlijk wél een echt vraagstuk. Gelukkig zijn er steeds meer plekken waar gemeenten en netwerkbeheerders met elkaar de prio­

riteiten bespreken en bekijken wat wel mogelijk is en wat even uitgesteld moet worden.’

AFWEGINGEN MAKEN

Nu breed wordt erkend dat woningbouw prioriteit heeft, moeten partijen ook afwegingen durven maken, zegt Depla. Bijvoorbeeld door woningbouw even voorrang te geven boven mobiliteit: het is belangrijker dat mensen een dak boven hun hoofd hebben dan dat ze korter in de file staan.

Dertien jaar geleden lukte het ook om jaarlijks 30 duizend woningen te bouwen. ‘Alleen hebben we toen een beetje dom gedaan door de hele huursector op z’n kop te zetten en de woningcorporaties terug in hun hok te jagen. We gingen toen van 30 duizend naar 13 duizend woningen per jaar. Nu moeten we weer op het oude niveau komen.’

Maar dertien jaar geleden was er nog geen stikstofprobleem. ‘Dat klopt’, zegt Depla. ‘En als we de druk niet opvoeren, wordt dat stikstofprobleem nooit opgelost. Het hangt allemaal met elkaar samen. Als deze regering niets doet op het gebied van stikstof, dan heeft dat effect op de woningbouw, dat is geen hogere wiskunde. Hetzelfde geldt voor de netcongestie. Als we niet massief investeren in energiezekerheid, lopen we vast.’

SUCCESSEN

Dus ja, er zijn problemen, ziet Depla. ‘ Maar om nou te zeggen dat het daarom niet gaat lukken onze doelen te halen… Dan had ik ook nooit wethouder moeten worden. Toen ik wethouder van Eindhoven werd, was de werkloosheid hoog. Mijn insteek was: als we die érgens moeten halveren, dan moet dat in Eindhoven. Je moet wel wat wíllen, anders wordt het nergens leuk. Als ik nu door Eindhoven loop en zoek naar de projecten die niet gelukt zijn, dan zie ik ze niet. Want die zijn er niet. Het mooie is dat ik de successen nog wel zie. En je moet als wethouder natuurlijk ook wel een beetje stevig in je schoenen staan, anders word je vermalen.’ ←

André Krouwel

Oprichter Kieskompas

politicoloog Vrije Universiteit

andre.krouwel@vu.nl @AndréKrouwel

COLUMN

WONINGKLOOF

In de Nederlandse samenleving is een diepe kloof ontstaan tussen families die ooit voordelig een huis kochten en op een gouden berg van overwaarde zitten versus families die al generaties huren en vastlopen in een moeras van torenhoge woonlasten en onbereikbare koopwoningen. Die ongelijkheid zal tot grote economische en politieke problemen leiden in uw gemeente. Decennialang was het kopen van een huis een mijlpaal in het leven van de middenklassen. Door een ongekende stijging van de woningwaarde, zitten velen op een fortuin. Tegelijkertijd betalen oudere en nieuwe huurders steeds hogere maandlasten, zonder de mogelijkheid vermogen op te bouwen. De kans dat hun kinderen een betaalbare woning verwerven, wordt steeds kleiner. Voorzichtig geschat is er zeker een tekort van 300.000 woningen. Kabinet na kabinet komt met onhoudbare beloften over het aantal nieuwe woningen per jaar. De huidige minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting is zelfs in de waan dat er 100.000 nieuwe woningen per jaar bij zullen komen. Iedereen met gezond verstand ziet echter dat de hoge bouwkosten, stijgende rente en bureaucratische regelgeving de woningbouw eerder vertragen. Als zelfs een rechts kabinet de pensioenfondsen – met hun miljarden in kas – niet meekrijgt om grootschalig te investeren in nieuwe betaalbare woningen, dan zal het ook onder een ander bewind niet gebeuren.

De oorzaak is simpel: beleggers willen niet investeringen in woningbouw voor de lagere middenklasse omdat ‘betaalbare’ huizen simpelweg te wei-

nig rendement opleveren. Pensioenfondsen denken eerder aan een goed rendement voor hun deelnemers dan aan de financiële toekomst van jongere generaties. Zonder de hulp van grote investeerders blijven betaalbare woningen een utopie.

Maar zelfs als woningen worden gebouwd, zullen door de gigantische bezuinigingen op het openbaar vervoer nieuwe woonwijken onbereikbaar zijn voor lagere inkomens, waarschuwden gemeenten vorige week. Vooral huurders zijn vaker afhankelijk van betaalbaar openbaar vervoer om naar het werk, school of zorg te reizen. Als openbaar vervoer duurder en schaarser wordt, terwijl koopwoningen wél in goed bereikbare gebieden staan, worden lage en middeninkomens dubbel geraakt: minder woonopties en hogere reiskosten. De komende jaren gaan ministers en politici van populistische partijen het lokaal bestuur de schuld geven van de woningcrisis. Immers, van de vier regeringspartijen is alleen de VVD goed ingebed op lokaal niveau. PVV en BBB hebben een klein aantal lokaal vertegenwoordigers, NSC heeft nul gemeenteraadsleden. De populisten zullen roepen dat door uw regelgeving en uw milieumaatregelen er geen nieuwe woningen bijkomen. Dit keer zult ook u de zondebok zijn. ←

BETOOG MARIJN MOLEMA

Eerste hulp bij regionale samenwerking

Het chaotische beeld rond regionale samenwerking kan vrij snel verholpen worden. Met een paar ingrepen kan meer samenhang en overzicht worden gecreëerd, betoogt hoogleraar Marijn Molema.

Laatst mocht ik spreken voor een gezelschap van gemeentesecretarissen, over samenwerking in de regio. Sommige deelnemers aan het gesprek waren teleurgesteld, iemand kreeg zelfs weerzin en een ander was apathisch tegenover regionale samenwerking geworden.

Deze gevoelens zijn wel begrijpelijk. Je probeert als ambtenaar, raadslid of bestuurder de controle te houden over je gemeente. En dan maken de vele samenwerkingsverbanden het er niet makkelijker op. Een gemeente is deelgenoot van tientallen stichtingen en verenigingen, pacten en allianties, gemeenschappelijke regelingen en convenanten. Zie in deze wirwar maar eens het overzicht te bewaren.

‘Zie in deze wirwar maar eens het overzicht te bewaren’

FLIP-OVER

Toch kan zo’n overzicht, op basis van eigen herinnering en wat collectief geheugen, vrij eenvoudig ontstaan. Neem bijvoorbeeld een leeg blad op een flip-over, of desnoods een opengescheurde enveloppe op de keukentafel. Teken een cirkel en verdeel deze in twaalf segmenten. Schrijf in ieder segment een thema van de brede welvaart. U kent dat begrip wel: ‘brede welvaart is alles wat het leven de moeite waard maakt’. Het gaat over alledaagse behoeften van burgers, zoals werk en inkomen (1) en opleiding (2) in het economische domein. En over gezondheid (3), welzijn (4), het verenigingsleven (5), veiligheid (6), taal en cultuur (7) in het sociale domein. Ruimtelijk zijn er ook vijf thema’s: wonen (8), klimaat en milieu (9), klimaat (10), mobiliteit (11) en natuur en landschap (12). Zo ontstaat een ‘pizza’ in twaalf stukken. In een eenvoudig schema staat nu alles waar uw gemeente zich mee bezighoudt.

Vervolgens somt u per segment de samenwerkingsverbanden op waarin uw gemeente participeert. Gezondheid? Schrijf op: GGD. Klimaat & Milieu? Omgevingsdienst. Veiligheid? Veiligheidsregio. Enzovoort. Op een eenvoudige manier ontstaat zo een weergave van alle verbanden waar uw gemeente

Marijn Molema

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl

in deelneemt. Bovendien wordt duidelijk in welk segment twee of meer samenwerkingsverbanden actief zijn. Misschien kunnen deze wel fuseren. Of misschien blijven er segmenten leeg en dan is het de vraag of de lokale samenleving toch nog niet gebaat zou zijn bij een samenwerking op dat brede welvaartsthema. Oftewel: snoeien waar het kan, zaaien waar het moet.

Hoewel simpel in haar eenvoud, heeft deze methode wel een probleem. Immers, waar horen samenwerkingsverbanden waar een integrale aanpak gehanteerd wordt? Waarin niet één thema of sector geïsoleerd kan worden, maar waarin het juist draait om de onderlinge verwevenheid van economische, sociale en/of ruimtelijke onderwerpen?

FRIS GEMOED

Deze samenwerkingsverbanden vragen om hun eigen beschrijving. Neem opnieuw een leeg vel (of de ommezijde van de enveloppe). Weer kan het bredewelvaartsmodel behulpzaam zijn. Want als u alle integrale samenwerkingsverbanden op een rijtje heeft gezet, dan kan iedere samenwerking verbonden worden met de thema’s van brede welvaart. Een wijkprogramma gaat wellicht over de gecombineerde

‘Iedere samenwerking kan verbonden worden met de thema’s van brede welvaart’

opgave van werk en inkomen (a), veiligheid (b) en wonen (c). Een samenwerking gericht op de vitaliteit van een gebied gaat wellicht over zowel nieuwe opleidingen (a) als over het welzijn van de inwoners (b) en natuur & landschap (c).

Op deze manier kunt u zelf het heldere beeld rond regionale samenwerking scheppen. Verwacht overigens geen extreme sensaties van uw eigen overzichten. Wel geeft het u een fris gemoed bij het bepalen of herzien van uw eigen mening. ←

Marijn Molema is bijzonder hoogleraar Regionale Vitaliteit & Dynamiek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

PERSONALIA

OVERSTAP

Wietske Veltman

Wietske Veltman is onlangs begonnen als wethouder van Leiden. Tot voor kort was ze manager van het Platform Sociaal Domein, een initiatief van rijk en VNG.

Vanwaar deze overstap?

‘Ik heb het gevoel dat juist in deze tijd de lokale politiek ertoe doet en dat wij daar het verschil kunnen maken. Veel mensen maken zich zorgen over wat er in de wereld aan de hand is. Er zijn grote vraagstukken, zoals het klimaat en wonen. En het is politiek heel onrustig in de wereld. In de gemeente kun je samenwerken met de inwoners, met de gemeenschap. Ik ben onder meer verantwoordelijk voor de studenten in Leiden. Sinds mijn start heb ik met studentenverenigingen gesproken, ook over mentale gezondheid. Alleen al door te luisteren, kun je van betekenis zijn.’

Wat laat u achter? ‘Ik was manager en kwartiermaker van het Platform Sociaal Domein. Dat is vanuit het rijk en de VNG opgezet om het sociaal domein slimmer in te richten en de samenwerking te verbeteren tussen gemeenten, hun partners en zorginstellingen. Mij is bij de start gevraagd om één organisatie te maken die voor verschillende programma’s de ondersteuning verzorgt. We hebben voor mijn vertrek nog hard gewerkt om het organisatieplan af te maken. Het team laat ik wel met een beetje pijn in het hart achter, maar ik heb er alle vertrouwen in dat de collega’s het platform verder zullen brengen.’

Waar kijkt u naar uit? ‘Leiden heeft een toonaangevend Bio Science Park. Dat staat internationaal goed op de kaart. Hier worden innovaties voor de gezondheidszorg ontwikkeld. De komende jaren willen we de plek zijn waar het gebeurt. We kunnen als Leiden met de buurgemeenten toonaangevend zijn. Daar speel ik graag een rol in. En we hebben hier het Singelpark, een wandelroute langs de singels. Dat is een succes. We zijn nu bezig met een grotere ring rond de stad, zodat je ook daar aaneengesloten kunt fietsen, sporten en hardlopen. Dat gaan we verder uitwerken.’ (RvdD) ←

GEMEENTEN

Burgemeester Loes van der Meijs-van de Laar van Doesburg is langere tijd afwezig; ze moet herstellen van een onverwachte operatie. De gemeente gaat nu in samenspraak met de Gelderse commissaris van de Koning op zoek naar een waarnemer. Tot die is gevonden, neemt wethouder en locoburgemeester Birgit van Veldhuizen-van Oort (Stadspartij Doesburg) de taken van de burgemeester waar.

Burgemeester Hans Ubachs (D66) van Best heeft op 18 februari zijn werkzaamheden vanwege gezondheidsproblemen per direct neergelegd. Ubachs begon in november 2017 als burgemeester van Best, waar hij het eerste jaar waarnemer was. Daarvoor was hij raadslid en aansluitend wethouder van Onderbanken, wethouder van Schinnen, burgemeester van Laarbeek en waarnemend burgemeester van Gulpen-Wittem.

Han Looijen (VVD) is aangewezen als waarnemend burgemeester van de gemeente Valkenswaard. Hij start op 19 maart als opvolger van CDA’er Anton Ederveen. Looijen was eerder onder meer wethouder van Zaltbommel en burgemeester van Sint-Michielsgestel. Momenteel is hij voorzitter van de rekenkamer van twee waterschappen en vanuit de provincie Noord-Brabant verbindingsofficier voor de asielketen.

Monique Bonsen-Lemmers is voorgedragen als burgemeester van Woerden. Ze wordt naar verwachting op 27 maart geïnstalleerd. Bonsen (D66) is nu nog burgemeester van Koggenland, waar ze in 2020 begon. Daarvoor was ze werkzaam als advocaat en partner bij een advocatenkantoor. Ze volgt in Woerden Victor Molkenboer (PvdA) op als burgemeester. Hij gaat met pensioen.

Burgemeester Sebastiaan van ’t Erve (GroenLinks) van Lochem stopt sneller dan

aangekondigd. Hij had al laten weten dat hij niet beschikbaar is voor een derde termijn en dus zou stoppen in januari 2026, maar zwaait nu al af op 31 maart. Na een collegecrisis eind vorig jaar is het college van Lochem weer voltallig. Dat maakt het nu het logische moment om ruimte maken voor een opvolger, stelt hij.

Burgemeester José van Egmond (CDA) van Reimerswaal stopt per 1 april. Ze begon in september 2017 als burgemeester van Reimerswaal; in september

2023 werd ze herbenoemd. Voor haar komst naar Reimerswaal was ze achtereenvolgens raadslid en wethouder van PijnackerNootdorp. Ze werkte eerder in het onderwijs.

Michael Sijbom wordt burgemeester van Dalfsen. De CDA’er is nu nog directeurbestuurder van stichting Landschap Overijssel. Eerder was bij burgemeester van Losser (2011-2017). In Dalfsen wordt hij de opvolger van Erica van Lente (PvdA), die in juli 2024 burgemeester van Midden-

Ingezonden mededeling

Laat u inspireren door onze opleidingen en congressen

Om welk vakgebied het ook gaat: als geen ander weten we hoe complex de inhoud van beleid en wet- en regelgeving kan zijn. Kom daarom naar een van onze inspirerende en verdiepende congressen. Voor heldere en praktische handvatten én om vakgenoten uit het hele land te ontmoeten.

redactie@vngmagazine.nl

Groningen werd. Sindsdien is Rikus Jager (CDA) waarnemer. Sijbom wordt naar verwachting medio april in Dalfsen geïnstalleerd.

Willem Mutter wordt per 1 maart gemeentesecretaris van Weststellingwerf. Hij is dan ruim 5 jaar gemeentesecretaris geweest in de buurgemeente Ooststellingwerf. Daarvoor werkte hij in diverse leidinggevende functies bij de gemeente Harlingen. In Weststellingwerf wordt hij de opvolger van Otto Paans, die in november 2024 vertrok.

Bekijk hier ons aanbod voor de komende maanden:

VNG Belastingconferentie 18 & 19 maart, Congrescentrum Papendal Arnhem Gemeentelijk Grondstoffencongres 20 maart, NBC Nieuwegein

Sociale Toer 2025 20 maart, Amersfoort

VNG Jaarcongres 17 & 18 juni (save the date), Brainport Eindhoven

Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl

Eva Lemaier is op 30 januari gestart als interim-griffier in Montferland. Ze was de laatste jaren actief als zelfstandig adviseur. Vanuit die rol was ze onder meer waarnemend griffier in Woudenberg en interimhoofd strategie bij de Nationale ombudsman. Eerder was ze al commissiegriffier in de Tweede Kamer en werkte ze bij het SCP, het ministerie van Financiën en het Rijksvastgoedbedrijf.

Caroline Hageman is op 1 februari begonnen als griffier van de gemeente-

raad van Landsmeer. Ze is de opvolger van Pauline Lodewegens, die in september 2024 naar Purmerend vertrok; sindsdien was Hans Andeweg interimgriffier. Hageman heeft veel ervaring als raadsadviseur/ plaatsvervangend griffier in diverse gemeenten, waaronder Haarlem, Houten, Elburg en Hilversum.

ANDERE ORGANISATIES

Daniël Wigboldus start in maart of april als nieuwe

commissaris van de Koning in Gelderland. Wigboldus wordt de opvolger van John Berends (CDA), die in september 2023 zijn taken neerlegde. Sindsdien is Henri Lenferink (PvdA) waarnemend commissaris. Wigboldus is hoogleraar Sociale cognitie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Daar was hij ook bijna acht jaar voorzitter van het college van bestuur (mei 2017- januari 2025). Eerder was hij in Nijmegen decaan van de Faculteit der Sociale Wetenschappen (2013-2017).

Ingezonden mededeling

BURGEMEESTERSVACATURES

Hoeksche Waard (circa 90.300 inwoners), vacant sinds 15 maart 2022, salaris € 12.152,10 bruto per maand. Profielschets: zuid-holland.nl/ sollicitatieburgemeester. Vóór 4 maart solliciteren.

IJsselstein (circa 33.500 inwoners), vacant sinds 13 januari 2025, salaris € 10.358,31 bruto per maand. De profielschets staat op provincie-utrecht.nl en ijsselstein.nl. Vóór 11 maart solliciteren.

www.nieuwedijkgraafbrabantsedelta.nl

Werving en selectie in samenwerking met:

RAAD & WERK

Susie Bosveld

RAAD LIJST GROOT MONTFERLAND, MONTFERLAND WERK PRODUCTIEMEDEWERKER FIETSENMAKER

‘Ons bedrijf is marktleider voor fietsen die zijn aangepast voor mensen met een beperking. Elke fiets wordt op maat gemaakt. Ik ben hier terechtgekomen vanuit de bijstand. Via de gemeente heb ik een cursus fietsenmaker gevolgd, en toen vroeg het bedrijf me te solliciteren. Daar heb ik een mbo 2-opleiding gevolgd. Dat hielp me enorm om uit de armoede te komen.

Omdat ik zelf uit de bijstand kom, snap ik goed wat mensen allemaal meemaken, en het schuldgevoel dat mensen hebben. Het is mooi werk, maar mede door mijn beperking – ik ben doof geboren – moest ik wel nadenken of ik de raad in wilde. Ik vind spreken in het openbaar nog steeds doodeng en ik moet oefenen om woorden goed uit te spreken. Maar ik ga het ook niet uit de weg.’

EXPLOSIES

‘Welk

dominosteentje duwen we eerst om?’

HET AANTAL AANSLAGEN MET EXPLOSIES IS VORIG JAAR FORS GESTEGEN. EEN NIEUW BESTUURLIJK OFFENSIEF EN EEN GEMEENTELIJK NETWERK MOETEN HET TIJ KEREN. ‘MAAR HET IS HEEL LASTIG OM HIER GRIP OP TE KRIJGEN.’

Gerdo van Grootheest is burgemeester van Oosterhout

Gemiddeld ruim drie keer per dag. Zo vaak ging er vorig jaar een explosief af, meldde de politie in januari. De politie registreerde in 2024 1.244 aanslagen met explosieven op woningen en bedrijven, fors meer dan de 901 in het jaar daarvoor. De gevolgen worden steeds ernstiger, stelde Jos van der Stap, programmamanager High Impact Crime bij de politie. ‘De kern van het probleem zit in het gemak waarmee mensen aan vuurwerkexplosieven kunnen komen, gecombineerd met de diepgewortelde vuurwerkcultuur in Nederland. Daardoor wordt ook steeds vaker naar dit extreme middel gegrepen om privéconflicten uit te vechten.’ In de meeste gevallen is er alleen materiële schade, ook al kan die ook fors zijn. In een enkel geval raken bewoners gewond, zoals in december in Purmerend toen een tiener zware brandwonden opliep en enige tijd in coma lag. In diezelfde maand kostte een explosie aan de Tarwekamp in Den Haag zes levens, vijf mensen raakten gewond en een heel huizenblok werd weggevaagd.

NETWERK

Gerdo van Grootheest, sinds vorige maand burgemeester van Oosterhout, noemt de stijging ‘heel zorgwekkend’. ‘Het zijn cijfers om van te schrikken. Daarom is het ontzettend belangrijk dat we de handen ineenslaan.’

Van Grootheest is namens de VNG lid van het Strategisch Offensief Tegen Explosies (SOTE) en betrokken bij het Netwerk Explosies in Gemeenten. Het SOTE is vorig jaar door minister David van Weel van Justitie en Veiligheid opgericht op verzoek van de Tweede Kamer. Het moet de lokale aanpak van de aanslagen met explosieven ondersteunen. Daarbij werkt het rijk samen met gemeenten, politie, het Openbaar Ministerie, woningcorporaties en verzekeraars. Het Netwerk Explosies is opgericht door de VNG en bedoeld om op ambtelijk niveau kennis uit te wisselen tussen gemeenten, ook de info die in het SOTE wordt gedeeld. Voorzitter Carola Schouten van het SOTE, burgemeester van Rotterdam, riep haar collega’s

Half december liep een tiener in Purmerend zware verwondingen op door een explosie. (Beeld: Mizzle Media)

in januari op om zich aan te sluiten bij het VNG-netwerk en ervaringen uit te wisselen. ‘Ik ben ervan overtuigd dat wij, door onze krachten te bundelen en een gezamenlijke, vastberaden aanpak te hanteren, de veiligheid van onze gemeenschappen kunnen verbeteren en dat wij het aantal aanslagen met explosieven aanzienlijk kunnen verminderen’, schreef Schouten.

DOMINOSTEENTJE

Burgemeester Hein van der Loo van Almere is vanuit de G40 lid van het Strategisch Offensief. Dat is inmiddels bezig om een goed beeld te krijgen van de problematiek, zegt hij: ‘Wat zeggen de cijfers? Welke achtergronden spelen er? Waar worden de aanslagen gepleegd? We willen begrijpen wat er aan de hand is. Maar het duvelse dilemma is: waar beginnen we met een effectieve aanpak? Welk dominosteentje duwen we als eerste om? We moeten in de actiestand en met concrete aanbevelingen komen.’

Zowel Van der Loo als Van Grootheest maakte als burgemeester de nodige explosies mee. Ze wijzen allebei op de gevolgen: niet alleen voor de inwoners die direct doelwit waren van een aanslag, maar ook voor de directe omgeving. Van Grootheest was tot voor kort burgemeester van Culemborg. ‘Alleen al de laatste maanden in Culemborg gebeurde dat twee keer bij afhaalrestaurants en één keer bij een woning’, zegt hij. ‘Maar gelukkig is het bij materiële schade gebleven.’

Ook in Oosterhout gingen vorig jaar explosieven af, onder meer bij een appartementencomplex in aanbouw. ‘De maatschappelijke impact is groot’, zegt Van Grootheest. Van der Loo: ‘Ook buurtbewoners voelen zich niet meer veilig.’

In Almere gingen in de eerste anderhalve maand van 2025 al tien vuurwerkbommen af, berekende dagblad de Stentor medio februari; alleen al in de John Raedeckerstraat gingen in januari binnen 48 uur drie explosieven af. Van der Loo liet daar een woning tijdelijk sluiten en verklaarde de straat tot veiligheidsrisicogebied. ‘Tien explosies is onacceptabel’, zegt hij een dag na de tiende explosie tegen VNG Magazine ‘Elke explosie is er één te veel. Dat het aantal zo snel toeneemt, is heel zorgelijk. Het is veel te eenvoudig om een aanslag uit te voeren. Het materiaal is te makkelijk voorhanden. Je hebt drie Cobra’s voor een tientje.’

HUIS-TUIN-EN-KEUKENCONFLICTEN

Vorig jaar bleek uit een analyse van de politie dat de achtergronden van de explosies heel divers zijn. Er zijn afrekeningen in het criminele circuit bij, maar de ‘huis-tuin-en-keukenconflicten’ voeren de boventoon. Slechts in 20 procent van de onderzochte aanslagen speelde een link met criminele activiteiten. Bij andere incidenten gaat het vaak om relationele conflicten: zakelijke ruzies, bonje tussen buurtbewoners of een fittie tussen twee vriendengroepen. Zo leidde een ruzie tussen twee bestuursleden van een volkstuin-

‘We willen begrijpen wat er aan de hand is’

Hein van der Loo is burgemeester van Almere

De Gemeentewet helder uitgelegd

Met het praktische boek De Gemeentewet in eenvoudig Nederlands wordt de Gemeentewet voor iedereen toegankelijk

• Voor raadsleden en andere geïnteresseerden actief in de gemeente

• Geen juristentaal maar begrijpelijk Nederlands

• Voortaan bent u zeker van de juiste interpretatie van de Gemeentewet

isbn 978 90 12 40927 8 • Els Boers & Douwe Brongers • 150 pagina’s

te bestellen via : www.sdu.nl/shop

‘Ook buurtbewoners voelen zich niet meer veilig’

vereniging over de financiën tot een aanslag op de auto van een van beide. In andere gevallen hebben slachtoffers geen idee waarom ze doelwit zijn van een aanslag, noch wie erachter zitten; in enkele gevallen is sprake van een vergissing en is een verkeerde woning het doelwit.

Het maakt de aanslagen ook relatief ongrijpbaar, al gebruikt Van der Loo liever het woord ‘onbegrijpelijk’. ‘Het is heel lastig om er grip op te krijgen, dit soort dingen zijn nooit honderd procent te voorkomen. Daarom moeten we dringend in actie komen, door in te zetten op de aanleiding van de explosies, door het bewustzijn bij opdrachtgevers over de rampzalige gevolgen te vergroten, door de beschikbaarheid van de explosieven tot nul terug te brengen en door de strafmaat fors te verhogen.’

De Nederlandse aanpak richt zich via het SOTE en het Netwerk Explosies op samenwerking en kennis delen. ‘Gemeenten zelf hebben behoefte aan meer handelingsperspectief’, constateert Van Grootheest na gesprekken met collega-burgemeesters in het land. ‘Welke stappen kun je als gemeente zetten wanneer er zo’n aanslag is? Wanneer ga je bijvoorbeeld over tot het sluiten van een woning, en welke mogelijkheden biedt het bestuursrecht nog meer?’

COMMITMENT

Preventief ingrijpen is een ander vraagstuk voor gemeenten, zegt Van Grootheest. ‘De politie pakt gelukkig met regelmaat verdachten op, maar we willen vooral aan de voorkant komen. Vaak zijn het heel jonge, kwetsbare daders, die worden geronseld voor relatief kleine bedragen, of voor een beloning in natura, zoals merkkleding. Daar zitten weer mensen achter die hen inschakelen. Hoe voorkom je dat deze kwetsbare jongeren in aanraking komen met deze ronselaars? Dit betekent fors investeren in preventieve aanpakken zoals het programma Preventie met Gezag. Dat is een zaak van lange adem. Gemeenten hebben daarvoor een langdurig commitment van het rijk nodig.’

Van Grootheest wijst daarnaast op de gevaren die gepaard gaan met de opslag van de explosieven. ‘Soms bewaren jongeren de Cobra’s onder hun bed. Je moet je voorstellen wat er kan gebeuren als die zouden ontploffen.’

Wat Van der Loo betreft, wordt ook gekeken naar de strafbaarheid en de vervolging van de aanslagplegers. Het voor aanslagen veelgebruikte explosief Cobra is juridisch gezien vuurwerk van de zwaarste categorie (F4) en mag alleen door professionele producenten van vuurwerkshows worden gebruikt. Het kabinet heeft verduidelijkt dat politie en justitie dergelijk F4-vuurwerk mogen beschouwen als wapens op basis van de Wet wapens en munitie wanneer ze worden gebruikt door niet-professionals. Van der Loo juicht dat toe. Het maakt het volgens hem eenvoudiger om zwaardere straffen op te leggen aan daders, tot vijftien jaar cel als er sprake is van zwaar lichamelijk letsel. Het moet jongeren afschrikken om ‘voor een paar tientjes of een nieuwe brommer’ een aanslag te plegen, zegt Van der Loo. ‘Je vergooit je leven als je dit doet.’

Een complicerende factor is dat het zware vuurwerk dat veel gebruikt wordt voor de aanslagen, in Nederland voor consumenten niet legaal verkrijgbaar is, hier ook niet wordt geproduceerd en dus uit het buitenland wordt gehaald. Dat gebeurt soms zelfs via de post, met alle risico’s van dien. Justitieminister Van Weel is daarom ook in Europees verband op zoek naar mogelijkheden om de productie en import aan banden te leggen. Ook daar is Van der Loo het mee eens. ‘Grenzen dicht voor dit soort explosieven.’ ←

Netwerk Explosies

De VNG heeft samen met het ministerie van JenV een netwerk opgericht om gemeenten te ondersteunen bij het omgaan met explosies en woningaanslagen. Aanmelden voor dit netwerk kan via vng.nl, of scan de QR-code.

VACATURES

Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.

AUTOMATISERING/ ICT

„ Testcoördinator

Alphen aan den Rijn

„ Functioneel beheerder

De Bilt

„ Ondersteuner functioneel beheer

Deventer

„ Functioneel beheerder Hilversum

„ Contractmanager ICT

Huizen

„ Aanjager digitale weerbaarheid gemeenten Fryslân

Leeuwarden

„ Gegevensbeheerder BAG en Wkpb

Leeuwarden

„ Systeembeheerder Veenendaal

BESTUURLIJK

„ Juridisch adviseur (Woo)

Haarlemmermeer

„ Teammanager beleidsadvies

Lansingerland

„ Bestuursadviseur Nijkerk

Colofon

Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

FINANCIEEL/ ECONOMISCH

„ Teamleider belastingen

Alphen aan den Rijn

„ Financieel administratief medewerker

Leeuwarden

„ Financieel adviseur

Raalte

„ Contractmanager

Tilburg

„ Financieel administratief medewerker Veenendaal

„ Junior financieel adviseur Voorschoten

ONDERWIJS/ WETENSCHAP/ CULTUUR

„ Strategisch beleidsadviseur openbare orde en veiligheid

Soest

„ Beleidsadviseur sport en preventie Voorschoten

OPENBARE

ORDE EN VEILIGHEID

„ Jurist APV en bijzondere wetten

De Bilt

„ Teamleider vergunningen en veiligheid

Vught

RUIMTELIJKE ORDENING

„ Accountmanager agrarische bedrijven en buitengebied

Alphen aan den Rijn

„ Assetmanager wegen

De Ronde Venen

„ Assetmanager vastgoedzaken

Haarlemmermeer

„ Toezichthouder bouwen

Huizen

„ Senior beleidsadviseur ruimtelijke ontwikkeling

Krimpenerwaard

„ Opdrachtgever ruimtelijke projecten

Leidschendam-Voorburg

„ Beleidsmedewerker ruimtelijke ordening

SED organisatie (Bovenkarspel)

„ Plancoördinator ruimtelijke ontwikkeling

Soest

„ Junior beleidsadviseur energietransitie

Tilburg

„ Beleidsadviseur wonen

Wassenaar

„ Beleidsadviseur verkeer en mobiliteit

Wijk bij Duurstede

„ Adviseur duurzaam en circulair bouwen

Zaanstad

VNG Magazine is het officiële orgaan van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl

„ Teamleider ingenieursbureau

Zaanstad

„ Beleidsmedewerker handhaving fysieke

leefomgeving

Zaltbommel

SOCIALE ZAKEN/ WERKGELEGENHEID

„ Klantregisseur statushouders

Alphen aan den Rijn

„ Consulent Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz)

Deventer

„ Beleidsmedewerker inburgering

Tilburg

WELZIJN

„ Beleidsadviseur beschermd wonen

Eindhoven

„ Beleidsadviseur

Welzijn

Haarlemmermeer

„ Toezichthouder rechtmatigheid Wmo en Jeugdwet

Houten

„ Procesregisseur jeugdzorg

SED organisatie

„ Gedragswetenschapper

Wassenaar

Uitgever Dineke Sonderen, Sdu BV, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie VNG Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek Medewerkers Marije van den Berg, Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Jiri Büller, André Krouwel, Sanne van der Most, Martijn van der Steen Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertentie­exploitatie Cross, tel. 010-742 10 20, traffic@cross.nl Abonnementen Gratis voor burgemeesters, wethouders, gemeentesecretarissen, raads- en commissieleden, raadsgriffiers, parlementariërs en ambtenaren bij gemeenten en stads- en streekgewesten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-3738393

Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 208 euro (excl. 9% btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80. Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag © 2025, ISSN 1566-1636

Mis niets!

Neem nu een jaarabonnement op VNG Magazine via sdu.nl/service of bel naar 070-378 98 80

blijf op de hoogte van het laatste gemeentenieuws

Snel en gemakkelijk

Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrieven!

• Het belangrijkste gemeentenieuws, achtergronden, opinieblogs en méér, 2x per week in je mailbox

• Houd je je bezig met bedrijfsvoering, het sociaal domein, ruimte en/of veiligheid?

Schrijf je dan ook in voor onze themanieuwsbrieven

schrijf je snel en eenvoudig in via gemeente.nu/nieuwsbrieven

Maak kennis met de Interim Professionals van VNG Connect ACTION HEROES

Onze action heroes in lokale overheid

De lokale overheid in Nederland staat voor steeds grotere uitdagingen, en dat vraagt om daadkrachtige professionals met passie voor de publieke zaak. De interim professionals van VNG Connect staan klaar om gemeenten te ondersteunen met hun unieke krachten. Door een combinatie van kennis, ervaring en een frisse blik helpen zij lokale overheden vooruit.

Onze interim professionals brengen niet alleen nieuwe ideeën en perspectieven, maar ook de energie en het doorzettingsvermogen die nodig zijn om verandering te realiseren. Ze zijn flexibel, innovatief en verbinden moeiteloos alle betrokken partijen. En het mooiste? Met de verdiensten van VNG Connect investeren we in goed werkgeverschap, de talentontwikkeling van onze professionals en de versterking van de lokale overheid.

Maak kennis met de action heroes van VNG Connect en ontdek de unieke krachten van onze interim professionals. Scan de QR code.

VNG CONNECT