VNG Magazine nr. 17-2022

Talent is het goud van de stad

NEDE HOE VEILIG IS DE RAADZAAL?

IS LEVEN NA DE POLITIEK

OP ZOEK NAAR KENNIS OVER DE GROND

Een woning voor juf Selma Omdat haar hart bij onze kinderen ligt

We willen graag dat Selma in de buurt van haar school kan blijven wonen. Dat is belangrijk voor Selma, maar ook voor de buurt. Wonen moet voor iedereen betaalbaar blijven. Daarom hebben we BPD Woningfonds opgericht. Hiermee werken we samen met gemeenten en woningcorporaties aan meer energiezuinige middenhuurwoningen door heel Nederland. Van Alkmaar tot Almelo en van Groningen tot Rosmalen.

Meer weten over onze projecten, zoals bijvoorbeeld in Diemen of Groningen? Kijk op bpd.nl/woningfonds

Bouwen aan het hart van de buurt

IN DIT NUMMER

Talentontwikkeling

Ieder kind heeft talent, ziet de Bossche wethouder Ufuk Kâhya.

(On)veilig in de raad

Raadslid Nathalie Nede voelt zich niet altijd op haar gemak in de raadzaal.

Meningsuiting

Wat mag je zeggen als lokaal politicus, en wie bepaalt dat?

Nieuwe baan

Na de verkiezingen hield het op voor een groot aantal wethouders. Maar er is leven na de politiek.

Seniorenwoningen

Het is nog niet zo gemakkelijk om ouderen te verleiden te verhuizen naar een andere woning, zegt wethouder Jisse Otter van Emmen.

Bodem

De ondergrond speelt een belangrijke rol bij tal van maatschappelijke opgaven. In een pilot bundelen de VNG en partners de kennis van de bodem.

Digitale dreiging voor lokale overheden neemt toe

Gemeenten hebben steeds vaker te maken met de dreiging van digitale aanvallen met ransomware. Daarnaast signaleert de Informatiebeveiligingsdienst (IBD) van de VNG steeds meer en steeds ernstiger fouten in software.

Dat staat in het tweejaarlijkse Dreigingsbeeld informatiebeveiliging van de IBD. Volgens de dienst toonde de aanval met ransomware op de gemeente Buren eerder dit jaar aan hoe ernstig de gevolgen kunnen zijn: voor inwoners, ondernemers en de eigen medewerkers.

VERSLEUTELD

In Buren werden bestanden versleuteld door criminelen die losgeld eisten en vervolgens gegevens publiceerden op het darkweb.

De IBD schrijft dat deze dreiging past in ‘een landelijk beeld van toenemende scheefgroei tussen dreiging en weerbaarheid’, waar de Nationaal Coördinator

Terrorismebestrijding en Veiligheid eerder al over sprak.

Over de ernstige fouten in de software die gemeenten gebruiken, stelt de IBD dat deze kunnen worden misbruikt om toegang te krijgen tot de systemen. Als voorbeeld noemt de dienst massaal misbruik, eind 2021, van de software-

component Log4j wat ervoor zorgde dat tienduizenden softwarepakketten met spoed moesten worden aangepast of bijgewerkt. Iedere gemeente moest aan de bak met het aanpassen of bijwerken van software om incidenten te voorkomen.

KWETSBAARHEDEN

Ten slotte wijst de IBD op kwetsbaarheden bij de samenwerking met externe partijen. Het gaat dan bijvoorbeeld om partijen die namens één of meerdere gemeenten uitkeringen verstrekken of belasting innen. ‘Gemeenten zijn in de afgelopen twee jaar regelmatig geconfronteerd met incidenten die ontstaan zijn bij derden, waarbij de gevolgen in de eigen gemeente merkbaar waren’, zo staat in de rapportage. De IBD constateert dat gemeenten informatiebeveiliging en gegevensbescherming voortdurend stappen zetten om de beveiliging naar een hoger niveau te tillen. ‘Maar de dreiging neemt zo snel toe, dat er meer nodig is.’ (LM) ←

Online gebiedsverbod is ‘het meest kansrijk’

Onlangs ging ik naar het burgemeesterscongres en heb ik zelf drieënhalf uur achter het stuur gezeten en in de file gestaan.

Burgemeester Marian Witte (Geertruidenberg) ziet dat burgemeesters van grote gemeenten een auto met chauffeur hebben, BN De Stem 25 oktober

Gemeenten krijgen steeds vaker te maken met ordeverstoringen die op sociale media beginnen. Maar de huidige regels zijn ongeschikt om online ordeverstoringen te voorkomen. De invoering van een online gebiedsverbod is ‘het meest kansrijk’.

Dat blijkt uit onderzoek van de Thorbecke Academie van Stenden Hogeschool in opdracht van het Veiligheidsoverleg IJsselland, waarin elf gemeenten samenwerken. Veel maatregelen om ordeverstoringen op internet te voorkomen, botsen op de grondrechten. Een online gebiedsverbod biedt echter de meeste kansen om toch lokaal te handhaven, aldus de onderzoekers. (RvdD) ←

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

Rol gemeente bij afsluiten van het gas

Een energiebedrijf mag een klant pas afsluiten van gas en elektriciteit nadat er contact met de gemeente is opgenomen. De gemeente moet dan ook nog een poging doen om afsluiting te voorkomen, door de klant schuldhulpverlening aan te bieden.

Het kabinet wil met deze regeling voorkomen dat mensen de komende winter worden afgesloten omdat ze de rekening niet kunnen betalen. Gebruikelijk was dat een leverancier al na één genegeerde betalingsherinnering het contract kon opzeggen. Onder de tijdelijke regeling die tot 1 april volgend jaar van kracht is, moeten er minimaal drie aanmaningen verstuurd zijn. Ook moet het energiebedrijf op verschillende manieren proberen contact op te nemen met de klant. Dat moet de leverancier ook kunnen aantonen. Als het dan toch tot afsluiting dreigt te komen, moet het energiebedrijf eerst contact opnemen met de gemeente. (MM) ←

Prikkels voor beter afvalbeheer

De VNG wil met het rijk het gesprek aangaan over een meer toekomstbestendig en circulair afvalbeheer. Hergebruik en een langere levensduur van een product moeten het uitgangspunt worden.

Daarvoor moeten prikkels worden ingebouwd aan de zogeheten voorkant van het systeem.

In 2021 riepen gemeenten de VNG tijdens een ledenvergadering in een motie op, toe te werken naar een toekomstbestendig en circulair afvalbeheersysteem. Uit onderzoek dat de VNG liet doen, bleek dat een brede invoering passingen. Die moeten leiden tot producten met een langere levensduur die beter te repareren of makkelijker te recyclen zijn.

De invoering van een wettelijke Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid zou producenten verantwoordelijk maken voor de afvalfase van het product. Ook dat levert meer prikkels om al aan het begin van de keten te sturen op minder afval. (MM) ←

Als een gemeente maar adequate maatregelen neemt om bodemverontreiniging te voorkomen, dan mag ze het gebruik van rubbergranulaat op kunstgrasvelden toestaan.

De Raad van State deed de uitspraak in drie zaken tussen de gemeente Tilburg en de stichting InStrepitus. De stichting had de gemeente gevraagd op te treden tegen een aantal kunstgrasvelden met rubbergranulaat, omdat het gebruik daarvan de bodem verontreinigt. Tilburg volstond met een waarschuwing.

De rechter oordeelt nu dat de gemeente een zorgplicht heeft en daarom alle maatregelen moet nemen die redelijkerwijs kunnen worden verlangd om bodemverontreiniging te voorkomen. (LM) ←

LOPENDE ZAKEN

Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging

Sharon Dijksma kandidaat-voorzitter VNG

De burgemeester van Utrecht, Sharon Dijksma, is voorgedragen als kandidaat voor het voorzitterschap van de VNG vanaf juni 2023 voor een termijn van vier jaar. Dijksma is tot die tijd, van begin december tot eind juni, vicevoorzitter. Tijdens de Algemene ledenvergadering op 2 december wordt haar kandidatuur aan de leden voorgelegd.

Volgens de Voordrachtscommissie past Dijksma uitstekend in het gevraagde profiel. De commissie noemt haar onder meer ‘een herkenbaar boegbeeld’ en ‘een verbinder’ die ‘door haar bestuurlijke netwerk en politieke contacten in staat is om zichtbare resultaten te bereiken die voor de grote en kleine

gemeenten binnen de vereniging belangrijk zijn’.

Dijksma zelf laat weten ‘erg trots en dankbaar’ te zijn met de voordracht. ‘Het is eervol volgend jaar voorzitter te worden van deze belangrijke organisatie en in december al aan de slag te kunnen als vicevoorzitter. Het is fijn om samen met de huidige voorzitter te kunnen werken aan het plan voor de komende jaren, een strategie voor nu en de jaren tot 2030. Wat mij betreft, zetten we als gemeenten op onderwerpen waarbij dat kan, vaker een stap naar voren en zijn we een stevige gesprekspartner die zelfbewust en vanuit eigen kracht opereert, als vertegenwoordiger van alle leden.’

VNG BIJ EUROPESE WEEK

VAN STEDEN EN REGIO’S

De VNG-directie is tijdens een bezoek aan Brussel onder andere in gesprek gegaan met Europarlementariër Esther de Lange (CDA) over energiearmoede en het Europees Sociaal Klimaatfonds. Vanuit de VNG is aandacht gevraagd voor de situatie in Nederlandse gemeenten.

Energiearmoede is een onderwerp waar De Lange in het Europees Parlement actief op is. Zo voert zij het rapporteurschap voor het Europees Sociaal Klimaatfonds uit. Dit fonds zorgt ervoor dat kwetsbare inwoners worden gecompenseerd voor de hoge kosten op het gebied van verduurzaming en energie.

Ook had de directie een gesprek met Robert de Groot, Permanent Vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie. Hij wees tijdens het gesprek op de mogelijkheid van decentrale overheden om de discussies in Brussel proactief te beïnvloeden. In 2024 zijn er Europese verkiezingen en treedt een nieuwe

Europese Commissie aan. Dat maakt volgend jaar een mooi moment om lokale thema’s onder de aandacht te brengen. Verder is er gesproken over de verbinding tussen Europa en gemeenten met betrekking tot sociale thema’s. De Groot vraagt om meer inbreng van de VNG op dit gebied.

Met Rosalinde van der Vlies, directeur Clean Planet bij de Europese Commissie, en Karen van Dantzig, de Nederlandse speciale gezant voor stedelijke vraagstukken in Europa, heeft de VNG afgesproken nader te kijken naar de rol van de VNG binnen het initiatief 100 klimaatneutrale en slimme steden in 2030. Ook wordt het project mogelijk opgeschaald.

JAN VAN ZANEN OPNIEUW BENOEMD IN BESTUUR UCLG

VNG-voorzitter Jan van Zanen is herbenoemd als bestuurslid van de wereldvereniging van gemeenten (United Cities and Local Governments). Van Zanen is de komende termijn

executive president. In 2024-2025 is hij 1 jaar voorzitter van de vereniging. De VNG wil binnen het bestuur en de vereniging blijvend aandacht vragen voor het belang van duurzame ontwikkeling, interbestuurlijk samenwerken, internationale samenwerking en vredesbevordering.

De herbenoeming vond plaats tijdens de zevende editie van het UCLG-congres. Daar waren naast Van Zanen ook de burgemeesters Wobine Buijs-Glaudemans (Oss), Rob Metz (Soest) en Ellen van Selm (Purmerend) aanwezig namens de VNG. De delegatie droeg bij aan diverse inhoudelijke sessies over onder meer sociale inclusie, samenwerking tussen stad en platteland, de rol van gemeenten in internationale samenwerking en solidariteit en de Global Goals.

WERKPLAN 2023 EN NIEUWE MEER JARENVISIE ‘PACT FOR THE FUTURE’

De komende jaren worden alle UCLGwerkzaamheden vormgegeven langs de drie pijlers van het Pact: People, Planet en Government.

COMMENTAAR

Leonard Geluk Algemeen directeur VNG leonard.geluk@vng.nl, @GelukLeonard

NARCISME

De man die me aanspreekt op het feestje van een vriend, ken ik vaag. Het is een man van de wereld, dat zie je zo. Opvallend horloge, nerveus gesneden overhemd. ‘Leonard, hoe is het nou? Nog een beetje in je element bij de gemeenten?’ Ik antwoord van ja en dat er veel belangwekkende verandervraagstukken zijn.

Onmiddellijk haakt hij in. Over zijn verbouwing, zijn ervaringen met de vergunningverleners van de gemeente, het succes van zijn eigen bedrijf en hoe hij op zijn vijftigste zijn ambities allemaal heeft waargemaakt. En dat dit eigenlijk heel simpel was.

De glossy bij de kapper noemt dit fenomeen ‘gespreksnarcisme’. Covey spreekt iets genuanceerder van autobiografisch luisteren; het onvermogen om empathisch naar iemand te luisteren. Het is moeilijk je te verplaatsen in het referentiekader van een ander, maar wel enorm belangrijk. Erkenning, begrepen worden, is een menselijke basisbehoefte. Door empathisch te luisteren, geef je iemand in psychologische zin zuurstof. De vijfde eigenschap voor effectief leiderschap is: probeer eerst te begrijpen en dan begrepen te worden.

De goede overheid moet luisteren en zich verdiepen, en niet werken vanuit beelden of politieke oneliners. Hijgerige politiek verdraagt zich niet goed met de complexiteit van de uitvoering. Er zijn geen gebaande paden van beleidsambities naar maatschappelijk resultaat. Het is een zoektocht, je moet van tevoren doordenken hoe je het wilt realiseren. En welke mensen en middelen

ervoor nodig zijn. Gemeenten kunnen veel, maar niet het onmogelijke. Denk aan bijvoorbeeld het regelen van opvang en woningen voor én sociale doelgroepen én statushouders én Oekraïense vluchtelingen. De problemen liggen bij gemeenten op het bord, zij krijgen de zwartepiet voor al wat er niet goed gaat. Maar het gesprek gaat veel te weinig over de randvoorwaarden en structurele investeringen die nodig zijn voor een houdbaar stelsel.

HIJGERIGE POLITIEK VERDRAAGT ZICH NIET GOED MET DE COMPLEXITEIT VAN DE UITVOERING

Een win-winoplossing vereist begrip voor elkaars positie. We staan als overheden samen voor de maatschappelijke opgaven. Wat heeft ieder nodig om eruit te komen? Wat zijn de risico’s? Hoe nemen we samen de verantwoordelijkheid? Ook binnen gemeenten zelf is zo’n houding op zijn plaats. Het vraagt vakkennis om een probleem op te lossen, maar ook het vermogen om er door verschillende lenzen naar te kijken.

Empathisch luisteren heeft de kans in zich dat je de ander begrijpt, en dat je wordt beïnvloed. Of die andere partij door jou. In het huidige kabinet zijn er gelukkig ook ministers die begrijpen dat grote problemen vragen om langdurige financiële duidelijkheid, en die zich daar in het kabinet sterk voor willen maken. Kijk, dán heb je een prettig gesprek. ←

Reageren? Meedoen? Stuur een mail naar leonard.geluk@vng.nl.

DE ZEVEN EIGENSCHAPPEN VAN EEN GOEDE OVERHEID. DEEL 5: PROBEER EERST TE BEGRIJPEN

HERKENNEN VAN TALENTEN

Bouwen aan een nieuwe kathedraal

BOSCH MAAKT ER WERK VAN EN HAD MET EEN WETHOUDER TALENTONTWIKKELING EEN LANDELIJKE PRIMEUR. UFUK KÂHYA IS RUIM VIER JAAR LATER NOG EVEN GEPASSIONEERD.

In het gesprek met Ufuk Kâhya komt de Sint-Jan regelmatig terug. De kathedraal staat symbool voor het beleid van de Bossche wethouder. In ’s-Hertogenbosch zijn we kathedralenbouwers, zegt hij. Alleen gaat het Kâhya niet om een gebouw, maar om de mentaliteit om samen te bouwen aan iets dat groter is dan onszelf. Kâhya doet dat door te investeren in de jeugd en dan vooral in hun talenten.

Hij was in 2018 de eerste lokaal bestuurder die zich ‘wethouder talentontwikkeling’ noemde, een positief klinkende interpretatie van het gelijkekansenbeleid.

Toen ’s-Hertogenbosch dat beleid en de bijbehorende Gelijke Kansen Agenda omarmde, was het voor Kâhya duidelijk hoe dat het best kon worden aangepakt: door bij elk kind te kijken wat zijn of haar talenten zijn en vervolgens de randvoorwaarden te scheppen om die talenten tot bloei te laten komen. Dat doet hij niet alleen: ‘De uitdrukking It takes a village to raise a child is er niet voor niets. Alleen samen kunnen we dit. Talentontwikkeling is niet alleen een taak voor de afdeling jeugd, of de afdeling onderwijs. Het gaat over cultuur, sport, welzijn – over alles rondom de jongere en het kind. Daarom moet je het ook crosssectoraal benaderen, niet verkokerd. Niet alleen binnen de gemeentelijke organisatie, maar vooral ook met de hele Bossche samenleving.’

Hoe doe je dat, zo’n ontkokering?

‘Door een community te maken. We hebben met alle partners in een aantal sessies gekeken naar de statistieken, vooral op het gebied van achterstanden en de factoren die daaraan bijdragen. Wat zien we, herkennen we ons daarin, wat zijn de nuances? De conclusie was dat talent niet altijd wordt herkend, dat niet elke rups kan uitgroeien tot een mooie vlinder. Dat was een duidelijke opgave en die kunnen we alleen samen aanpakken. Dat doen we nu in de Gelijke Kansen Community, waarin de gemeente samenwerkt met scholen, kinderopvang, welzijn, sportverenigingen, cultuurinstellingen en andere organisaties die willen

ALLE JONGEREN HEBBEN RECHT OP GELIJKE KANSEN, EN DAT

‘Ik geloof er nietin dat er kansarme kinderen zijn’

Ufuk Kâhya (GroenLinks) is sinds 2018 wethouder Talentonwikkeling in ’s-Hertogenbosch. Daarvoor was hij in die stad raadslid.

Hij is ook lid van de Nederlandse delegatie in het Europees Comité van de Regio’s.

meedoen. Een community van leerkrachten tot jongerenwerkers en van cultuurmakers tot sportcoaches. Die komen regelmatig bijeen en daar zitten ook ouders en kinderen bij. Veel dagelijkse praktijken komen daar bij elkaar en dat biedt nieuwe perspectieven.’

Met elkaar meer mogelijk maken, is dat de essentie van de Bossche aanpak?

‘Ja. Ik geloof er niet in dat er kansarme kinderen zijn, elk kind heeft talent. De vraag is hoe we als samenleving die talenten zien. Kijken we dan naar IQ, naar diplomacijfers, of naar fysiek talent, creatief talent, sporttalent? Als je daar met elkaar naar kijkt, levert dat nieuwe en betere inzichten op. Deze tafel waar wij nu aan zitten, is het eerste product van deze aanpak. Gemaakt door leerlingen van een vmbo-school. Wij zijn geen stad met een grote universiteit, maar een stad die goed is in toepassingen. Hoe ga je die gouden handen die we hebben, waarderen en hoe breng je dat samen? Deze tafel staat symbool voor van alles. De leerlingen zijn supertrots dat hun tafel in het stadhuis staat, de beroepstrots van docenten is opgepoetst, de ouders, opa’s en oma’s vinden het prachtig. Het is belangrijk dat we meer mogelijk moeten maken, maar ook dat we trots mogen laten zien wat er gebeurt en wat dat de kinderen biedt.’

Wat is dat dan precies?

‘Dat je het geloof in het eigen kunnen versterkt. We zien dat in de wijken met de hoogste percentages onderadvisering de professionals een gebrekkig geloof in de potenties van het kind hebben. Zo’n kind gaat dat dan zelf ook geloven. Dat beeld willen we kante-

‘De kathedraal is nogniet af, maar er ligt eenstevig fundament’

Wie is...

‘Het verrijken van hunhorizon is voor mij cruciaal’

len. Jongeren kunnen nu in het Cultuurhuis samenwerken met bekende kunstenaars in onze Skills Factory. Dat zijn voor jongeren, die misschien nooit zouden bedenken dat ze überhaupt ooit iets in de culturele sector zouden doen, nieuwe ervaringen.

‘Het verrijken van hun horizon is voor mij cruciaal. Zo hebben jongeren in samenwerking met een museum een sneakertentoonstelling georganiseerd, waardoor ze hun ouders ook het museum in kregen. Heel mooi om te zien hoe jongeren op een plek komen waar ze niet alleen te gast zijn, maar ook eigenaarschap krijgen. Dat past ook in ons DNA, we zijn kathedralenbouwers.’

Het kan jaren duren, maar op een gegeven moment is een kathedraal wel af.

‘Nou, de Sint-Jan staat nu weer in de steigers. Ook als ons programma “af” is, is onderhoud nodig.’

Hoe houdt u al die mensen uit de community betrokken zodat ze ook over een paar jaar nog die steigers op gaan?

‘Het begint er al mee dat ik nooit heb geprobeerd mensen te overtuigen. Ik neem ze mee op reis en laat ze alles zelf ervaren. Het onderwijs wíl helemaal niet onderadviseren, daar ben ik van overtuigd. Leraren willen het beste voor het kind, net als professionals in de sectoren welzijn en zorg. De meeste mensen deugen. Wij hebben ze samengebracht, docenten gingen kijken in jongerencentra en kwamen in de wijken waar de helft van hun leerlingen woont. Door het programma samen te beleven, ervaren ze hoe het is om samen aan iets te bouwen. Ik denk dat we daar in deze stad goed in zijn geslaagd. De kathedraal is nog niet af, maar er ligt een heel stevig fundament.’

U doet dit nu ruim vier jaar, ziet u al effecten? Gaat het met de Bossche jeugd beter dan met de jeugd in andere steden?

‘We zetten hier heel erg in op de verbinding tussen thuis, wijk en school. Er gebeurt heel veel op scholen en aansluitend op de schooldag. Meer ouders zijn thuis gaan voorlezen en als je dan ziet dat het aantal

boeken dat aan kinderen wordt uitgeleend gigantisch stijgt in een jaar tijd, dan is dat een effect. En als een moeder in een wijk andere moeders bij elkaar trommelt om iets voor de kinderen te doen en daarmee ook elkaar te versterken, dan is dat ook een positief signaal.’

Wat heeft de stad aan talentontwikkeling? Stel, dankzij uw programma komt een meisje in aanraking met een viool en vertrekt vervolgens naar het Concertgebouworkest in Amsterdam. Daar gaat uw talent.

‘Wij hebben hier zo’n meisje van 8 jaar. Ik hoop dat ze nog twintig jaar hier blijft en fantastische dingen doet. En ik hoop voor haar dat ze bij het Concertgebouworkest komt. Maar misschien heeft ze voor die tijd al vaak hier op straat gespeeld en een nieuwe generatie kinderen betoverd die op hun beurt ook muziek zijn gaan maken. Die wederkerigheid van “wij investeren en we krijgen er iets voor terug”, die komt vanzelf wel, die kun je niet afdwingen. Aan onze aanpak ligt een radicale keuze voor vertrouwen in elkaar ten grondslag. Als wij investeren in onze talenten, dan zullen zij ook investeren in onze samenleving.’

Was er iemand die ooit uw talent herkende, waardoor u nu iets terug kunt doen voor de stad?

‘Er zijn meerdere mensen in mijn leven geweest die voor mij mogelijkmakers waren. Een lerares op de middelbare school liet me geloven dat er voor mij dingen mogelijk waren die ik zelf nooit had kunnen bedenken. In de wijk waar ik woonde, vroeg iemand mij te helpen bij het organiseren van activiteiten. Op een gegeven moment ben ik me gaan afvragen waarom er in mijn wijk geen buitensportmogelijkheden waren en in andere wijken wel. Ik heb toen, ik denk dat ik een jaar of 16 was, een wethouder aan zijn jasje getrokken. Die wethouder, Bart Eigeman, vond later bij het opruimen van zijn kast een boek, dat gaf hij mij bij zijn afscheid in 2012. Ik zat toen in de raad. In dat boek vond ik een portret van mijn opa, die blijkbaar een van de tien eerste gastarbeiders in Den Bosch was. Ik zit nu in de kamer van die wethouder.’ ←

Ontslag waarnemend burgemeester mag

De commissaris van de Koning mag waarnemend burgemeesters ontslaan. Maar minister Hanke Bruins Slot gaat die wetsbepaling wel verduidelijken.

Dat schrijft ze aan de Tweede Kamer. Die vond dat in de Gemeentewet een specifieke procedure moest worden opgenomen voor het ontslag van waarnemend burgemeesters. Dat hoeft niet, schrijft Bruins Slot: in die wet staat al dat de commissaris van de Koning voorziet in de waarneming, Dat geldt dus ook voor ontslag.

Bruins Slot wil de bepaling wel verduidelijken. Bij ‘een volgende gelegenheid’ tot wijziging van de wet laat ze expliciet opnemen dat de commissaris de waarnemer kan ‘benoemen, schorsen en ontslaan’. (RvdD) ←

8 NOVEMBER

Inclusief gemeentebeleid Online, 15.00-16.30 uur | movisie.nl

9 NOVEMBER

Impulsaanpak winkelgebieden Online, 11.00-12.00 uur | vng.nl/agenda

10 NOVEMBER

Dag van de maatschappelijke stabiliteit ’s-Hertogenbosch, 10.00-17.30 uur | vng.nl/agenda

15 NOVEMBER

Advies meervoudig cameragebruik Online, 13.30-15.00 uur | kennisnetwerkdata. pleio.nl

16 NOVEMBER

Inkopen met impact

Online, 15.00-16.30 uur | pianoo.nl

17 NOVEMBER

De grote impact van korte woorden en kleine zinnetjes Online, 11.00-12.00 uur | directduidelijk.gebruikercentraal.nl

17 NOVEMBER

De verdraagzame en weerbare democratie Online, 16.00-18.00 uur | burgemeesters.nl

18 NOVEMBER

Werken met een raadsakkoord Online, 10.00-11.30 uur |

28 NOVEMBER

New Town congres Zoetermeer, 9.30-18.30 uur | newtowncongres.nl

miljoen

Bron: waarstaatjegemeente.nl

Doorstart voor Democratie in Actie

Het programma Democratie in Actie maakt een doorstart. Tot vorig jaar werkten het ministerie van BZK en de VNG samen om de lokale en provinciale democratie te vernieuwen en versterken. Het nieuwe kabinet heeft het programma nu verlengd.

Programmamanager Frank Speel van de VNG is blij met de verlenging. ‘We hebben al veel mooie praktische handreikingen en instrumenten gemaakt. Het is mooi dat we die kunnen blijven doorontwikkelen en beschikbaar kunnen blijven stellen.’

Het programma gaat zich de komende jaren richten op drie grote thema’s, zegt Speel. Het eerste thema is participatie, inclusief de participatieverordening. Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken diende onlangs een wetsvoorstel in om participatie op lokaal niveau te versterken. Democratie in Actie wil daarvoor een handreiking en een modelverordening opstellen. Speel: ‘We gaan hierover het gesprek met gemeenten aan: wat voor gemeente wil je zijn?’

Een ander thema voor de komende jaren is het uitdaagrecht, waarbij inwoners gemeenten kunnen uitdagen als ze een taak zelf goedkoper of beter denken te kunnen uitvoeren dan de gemeente.

Ook richt Democratie in Actie zich op en het vraagstuk hoe jongeren kunnen worden betrokken bij de lokale democratie. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart van dit jaar bleek dat die groep nauwelijks naar de stembus gaat. (RvdD)

was het aantal DigiDlogins bij gemeenten in 2022 (t/m augustus)

VRAGEN AAN...

Wessel Breunesse

Het aantal nachtvluchten van en naar Schiphol moet zo snel mogelijk teruggebracht worden naar nul.

Die oproep doet het college van Zaanstad in een brief aan minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat. De gezondheid van inwoners staat voorop, zegt wethouder Wessel Breunesse (GroenLinks).

Vanwaar deze brief?

‘Inwoners in Zaanstad hebben eigenlijk al heel lang last van overlast van Schiphol. Uit gezondheidsonderzoek door de GGD blijkt dat 43 procent van de inwoners hinder heeft van het vliegtuiglawaai. Krommenie en Assendelft liggen echt onder de aanvliegroute. Veel inwoners hebben slaapproblemen. Als je daar structureel last van hebt, leidt dat tot extra stress en onrust en concentratieproblemen. Daarnaast speelt de luchtkwaliteit een rol. Zaanstad is een belaste gemeente, met naast Schiphol ook de uitstoot van Tata Steel en de andere industrie in het Noordzeegebied. Al die factoren hebben invloed op de lucht- en de leefkwaliteit hier. Het college vindt daarom al langer dat het aantal nachtvluchten naar nul moet. We hebben deze brief gestuurd omdat er bestuurlijke afspraken zijn gemaakt om de overlast van Schiphol terug te brengen. Die moeten we nu verder invullen.’

Begin oktober ondertekenden 56 gemeenten, waaronder Zaanstad, met vier provincies en het rijk afspraken om de leefbaarheid rond het vliegveld te verbeteren. Dit is uw startschot voor het gesprek over de invulling ervan? ‘Ja. De afspraken zijn een goede start. We willen dat gesprek ook graag voeren. Met deze brief willen we de noodzaak daartoe onderstrepen. Er is echt veel hinder. Zie het als een aansporing van onze kant om verdere stappen te zetten. De grote kapstok in die afspraken is de leefbaarheid. Maar we willen het ook over de gezondheid hebben. Het ontbreekt in de afspraken aan concrete doelstellingen. Het is goed dat de gesprekken over de invulling nu gaan starten. Onder de rook van Schiphol zijn de hinder en frustratie van inwoners groot over hoe het gaat met de luchthaven. We zijn schatplichtig aan deze onderwonenden om daar gehoor aan te geven.’

Er zijn al plannen om het aantal vluchten vanaf Schiphol terug te brengen, van in totaal 500.000 naar 440.000 eind volgend jaar. En het aantal nachtvluchten gaat in de voorstellen terug van 32.000 naar 29.000 en misschien zelfs 25.000. Is dat niet genoeg?

‘Dat laatste gaat wat ons betreft dus niet ver genoeg. Wij willen echt dat het aantal nachtvluchten naar nul gaat, en ik hoop dat de minister dat ook serieus wil onderzoeken. Ik best bereid positief te kijken naar een afname van het aantal vluchten. Maar we moeten daar niet op focussen. Als we de leefkwaliteit en de gezondheid maar vooropzetten, dat is veel relevanter.’ (RvdD) ←

NATHALIE NEDE OVER SEKSISME

(On)veilig

in de raadzaal

HET VOETBALSTADION, HET KANTOOR OF DE STRAAT ZIJN NIET DE ENIGE PLEKKEN WAAR RACISTISCHE OF SEKSISTISCHE OPMERKINGEN WORDEN GEMAAKT. HET GEBEURT OOK IN DE

TAFEL. HOE VEILIG IS DE LOKALE POLITIEK EIGENLIJK?

Voor vrouwen is de gemeenteraad een mannelijk mijnenveld waar ze zich niet altijd prettig voelen – als ze er al in durven stappen. Het is een omgeving die is doordrenkt van door mannen bepaalde normen en rituelen die vrouwen buitensluiten. Vrouwen die toch de stap wagen, stuiten op haantjesgedrag en denigrerende of seksistische opmerkingen.

Deze observatie, opgetekend in VNG Magazine, komt van onderzoeker Liza Mügge van de Universiteit van Amsterdam en is alweer bijna drie jaar oud. Het beeld dat zij toen schetste, is voor het Arnhemse raadslid Nathalie Nede (ChristenUnie) nog steeds herkenbaar. Nede is dit weekend spreker op het congres ‘(On)Veilig in de politiek’, waar Mügge de belangrijkste spreker is.

Nede moet even nadenken voor ze antwoord geeft op de vraag of zij zichzelf in de gemeenteraad eigenlijk wel veilig voelt. ‘Op zich wel’, zegt ze dan. ‘Er is wel een moment geweest dat ik dacht: moet ik mijn kleding aanpassen, of misschien toch maar geen schoenen met hoge hakken aandoen? Maar daar ben ik al heel snel van teruggekomen. Eigenlijk is het bizar dat je erover moet nadenken.’

ONGEMAKKELIJK

De participatie en het serieus nemen van vrouwen zijn in de gemeentepolitiek niet vanzelfsprekend, zegt ze. ‘Vrouwen krijgen te maken met dingen waar mannen misschien niet over hoeven na te denken. In de raad is het wel voorgekomen dat een man tegen een vrouw zei dat ze emotioneel reageerde. Terwijl, als een man op diezelfde manier had gereageerd, het gepassioneerd of bevlogen zou zijn genoemd. Of neem de kleding. Daar krijg

ik vaak opmerkingen over. Soms is het een leuk compliment, soms voel ik me daar ongemakkelijk bij. Waar de grens ligt, zal voor iedereen anders zijn, het kan ook te maken hebben met wie het zegt.’ Ook al zijn bijna vier op de tien raadsleden in Arnhem vrouw, toch voelt Nede zich niet altijd op haar gemak. ‘Mannen domineren sowieso in de maatschappij, dus ook in de gemeenteraad. Ik denk dat sommige vrouwen zich daar in schikken, of er niet veel van durven zeggen. Ik doe dat wel.’

SEKSUELE INTIMIDATIE

Ze praat erover met andere vrouwelijke raadsleden. Vooral als sprake is van seksuele intimidatie. ‘Ja, dat komt voor in de gemeentepolitiek. Ik draag graag hakken en jurken en kreeg een keer een berichtje op mijn telefoon dat ik niet te snel moest lopen, omdat mijn borsten dan gaan bewegen. Met het commentaar erbij dat

die persoon dat zelf niet erg vond. Dan denk ik wel: ik sta hier een serieus verhaal te houden, wat moet ik hiermee?

Op een uitslagenavond pakte een man me met twee handen bij mijn heupen.

Ik reageerde met: “Wat doe je?” Iemand anders kwam later naar mij toe om te laten weten dat hij het had gezien en het niet vond kunnen. Ik heb die persoon die het deed er overigens later nog een keer op aangesproken. Ik heb ook van andere raadsleden wel voorbeelden gehoord. Dat kan gaan van “meisje” genoemd worden tot het vertellen van schuine grappen.’

Het kan lastig zijn om dit gedrag aan te kaarten, zegt Nede. ‘Je wilt als raadslid serieus worden genomen en het eigenlijk liever niet over dit soort dingen hebben.

Daarnaast kan meespelen: geloven ze me wel? Of je gaat aan jezelf twijfelen: was het wel zo erg, was het misschien niet zo bedoeld?’

KLEUR

Dat ze zelf Surinaamse ouders heeft, maakt het niet eenvoudiger. ‘Dat speelde vooral bij de zwartepietendiscussie, een aantal jaren geleden. Mijn witte collega’s kregen ook vervelende reacties, maar bij mij merkte je dat het ook over mijn kleur ging. Dat er op de tribune scheetgeluiden werden gemaakt als ik aan het woord was, bijvoorbeeld, of dat er dan “roetmop” wordt geroepen. Zelfs in een relatief veilige omgeving als de gemeenteraad. Het is lastig daarmee om te gaan. Dan probeer ik te denken aan de volgen-

de generatie, in de hoop dat zij dat niet meer mee hoeven te maken. Dáár doe ik het voor, en voor de representatie van mensen met een achtergrond die anders is dan die van de witte heteroseksuele man. Ik zie mezelf niet als een rolmodel, maar ik denk wel dat er bepaalde patronen moeten worden doorbroken en dat daarvoor mensen moeten opstaan.’

Tot nu toe heeft Nede hier nog niet over gesproken met de voorzitter van de raad, burgemeester Ahmed Marcouch. ‘Ik zou eerder naar de griffie stappen, maar ik denk wel dat hij hiervoor open zou staan. Van andere raadsleden die direct bedreigd zijn, weet ik dat hij voor hen een echt klankbord is.’

WACHT NIET

Heeft ze een advies voor collega-raadsleden? ‘Vraag er actief aandacht voor, wacht niet tot er signalen komen dat het niet goed gaat, maak het bespreekbaar. Het gaat om bewustwording. Misschien speelt het helemaal niet in jouw raad of gemeente, maar dan nog is het goed om het gesprek hierover aan te gaan. Raadsleden hebben natuurlijk ook een goed podium om dit aan te kaarten. Hier in Arnhem hebben we nu, op initiatief van de SP, een verbod op straatintimidatie. Zelf heb ik aandacht gevraagd voor seksuele intimidatie binnen de ambtelijke organisatie. Dat is de andere kant: de rol als raadslid maakt het mogelijk om je hard te maken voor vrouwenrechten en gelijkwaardigheid van vrouwen. ←

Het congres ‘(On)Veilig in de politiek’ wordt zaterdag 5 november in Amsterdam gehouden.

Meer informatie: stemopeenvrouw.com/ activiteiten.

‘Ik doe het voor de volgende generatie’

OPLADEN VIA DE STOEPTEGEL

Briljant en simpel, noemt de Arnhemse wethouder duurzame mobiliteit) deze speciale stoeptegel voor het opladen van een

op de tegel parkeren is voldoende om de accu via inductie op te primeur van deze vorm Volgens de wethouder is de laadtegel een voorbeeld van hoe creatieve innovatie kan leiden tot

In de stad rijden op dit moment 24 elektrische bij vijf ‘hubs’ kunnen aantal zal de komende jaren toenemen, is de

TAALGEBRUIK IN EN BUITEN DE RAAD

Laster, belediging

of vrije meningsuiting?

WAT MAG JE ZEGGEN ALS POLITICUS? NIET ALLEEN IN DE LANDE LIJKE POLITIEK, MAAR OOK IN DE LOKALE ARENA IS DIE VRAAG RELEVANT. DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING IS NIET ABSOLUUT, ZEGT ADVOCAAT SIKKE KINGMA, DIE POLITICI BIJSTAAT IN MENINGSUITINGSZAKEN.

H et was een opvallend beeld in de Tweede Kamer, afgelopen september. Leider Thierry Baudet van Forum voor Democratie bestemde minister Sigrid Kaag van Financiën indirect als spion van een vijandige mogendheid, waarop het voltallige kabinet de Tweede Kamer verliet. Slechts enkele dagen later was er de tweet van Forum-Kamerlid Pepijn van Houwelingen, die een foto twitterde van de ministers Ernst Kuipers en Karien van Gennip, met daarop een gefotoshopte nazivlag. De twee bewindslieden hebben intussen besloten op persoonlijke titel aangifte te doen tegen het Kamerlid.

OPHEF

En het zijn niet alleen uitlatingen van Tweede Kamerleden die stof doen opwaaien, ook uitspraken van gemeenteraadsleden leiden tot ophef. Neem het Haagse raadslid Sebastian Kruis (PVV) die suggereerde dat PvdA’er Martijn Balster, eind september geïnstalleerd als wethouder, zijn Nederlandse naam beter kan veranderen in een Afrikaanse, meneer Ntula Kabongo. Zo zou hij een ‘bijdrage’ kunnen leveren aan een meer divers college. En dan is er nog raadslid Wil Verschuur (Beter Alphen) uit Alphen aan den Rijn, die onder meer twitterde dat premier Mark Rutte uit het vliegtuig gegooid moest worden en die

ruziënde zwarte mensen ‘apen’ noemde.

Dit gedrag roept vragen op over de omgangsvormen. Hoe zijn die momenteel, maar vooral: hoe zouden die moeten zijn, zowel in de Tweede Kamer als in de raad?

De zogenaamde ‘plegers’ beroepen zich zonder uitzondering op hun recht op vrije meningsuiting. Maar op welk moment komt dit recht in het gedrang met andere universele rechten, waarden en normen? En heeft het in dit verband zin om nieuwe omgangsregels vast te stellen?

IMMUNITEIT

‘Gemeenteraadsleden moeten zich zonder terughoudendheid in publiek belang in het politieke debat kunnen uiten’, stelt Sikke

Kingma, advocaat bij Pels Rijcken, het kantoor van de landsadvocaat . ‘Daarom kunnen zij niet strafrechtelijk worden vervolgd of civielrechtelijk worden aangesproken voor wat ze hebben gezegd in de raadsvergadering of in andere officiële vergaderingen van raadscommissies en bestuurscommissies. Dat staat zo in de Gemeentewet. Hetzelfde geldt voor de leden van het college en voor ambtenaren of anderen die aan de vergadering hebben deelgenomen.’

Maar deze immuniteit van raadsleden geldt volgens Kingma niet buiten de raadsvergadering. Voor uitlatingen op Twitter, in een interview in de krant of op tv kunnen gemeenteraadsleden gewoon worden aangesproken of vervolgd, net als niet-politici. Toevallig, vertelt Kingma, ging het standaardarrest van de Hoge Raad over onrechtmatige uitlatingen, uit 1983, over uitlatingen van een raadslid. Het raadslid had een brief aan een raadscommissie ook verstrekt aan de pers, met daarin beschuldigingen over een derde. De brief aan de raadscommissie viel onder de immuniteit, maar het inlichten van de pers niet. De Hoge Raad besliste vervolgens dat bij de vraag of een uitlating onrechtmatig is, altijd de uitingsvrijheid moet worden afgewogen tegen de rechten van degene van wie de reputatie wordt geschaad.

NIET ABSOLUUT

De uitingsvrijheid is dus niet absoluut. ‘De uitingsvrijheid en het recht op bescherming van de eer en goede naam zijn allebei grondrechten.’

Welk grondrecht in een concreet geval het zwaarst moet wegen, hangt af van de omstandigheden. Hoe erg is bijvoorbeeld vanuit het algemeen belang gezien

de misstand waar de uitlating over gaat? Gaat het over iemand in een belangrijke publieke functie of over een niet-publiek persoon? Hoe erg zijn de gevolgen van de beschuldiging? Hoe stevig zijn de beschuldigingen onderbouwd? Op welke manier worden ze gebracht? Dit soort vragen zijn van belang, stelt de advocaat.

ZORGVULDIGE AFWEGING

Zelf adviseert en procedeert Kingma geregeld voor en over functionarissen in het openbaar bestuur. Zo verdedigde hij met succes bij de kortgedingrechter kritische uitlatingen – ‘maffia-achtige praktijken’ – van de toenmalige minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher over camping Fort Oranje. Ook won hij bij de Hoge Raad ten gunste van een Delfts gemeenteraadslid dat een wethouder had bekritiseerd rond de ‘Delftse gondelaffaire’.

‘Raadsleden moeten zich zonder houdendheidterugin het politieke debatkunnen uiten’

Waar deze politici vrijuit gingen, werd bijvoorbeeld PVV-leider Geert Wilders voor zijn uitspraak over ‘minder Marokkanen’ uiteindelijk in 2021 door de Hoge Raad in cassatie veroordeeld voor groepsbelediging – overigens zonder dat daar een straf aan werd verbonden. Uit dat vonnis: ‘Ook een politicus moet zich aan de grondbeginselen van de rechtsstaat houden en mag niet aanzetten tot onverdraagzaamheid’. De rechter noemde Wilders’ uitspraken ‘onnodig grievend’.

Rechters zijn volgens Kingma over het algemeen terughoudend om in te grijpen, omdat uitingsvrijheid volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in een democratische samenleving van fundamenteel belang is om het politieke debat te beschermen. ‘Politici moeten een grote vrijheid hebben om zaken van algemeen belang aan de orde te kunnen stellen zoals zij dat nodig vinden. Aan de andere kant dragen politici ook een verantwoordelijkheid in het publieke debat. Zij moeten voorkomen uitlatingen te doen die aanzetten tot haat of geweld of discriminatie, en ook geen uitlatingen doen die aanzetten tot onverdraagzaamheid.’

GEDRAGSCODE

Gemeenten worstelen nogal eens met dit dilemma. Sommige zoeken de oplossing in een gedragscode, maar aan uitingen van politici buiten de raadsvergaderingen om wordt daarin nog maar weinig aandacht besteed. Arnhem kent wél zo’n gedragscode, naar Eindhovens voorbeeld, die in februari werd aangenomen.

In de uitgebreide gedragscode staat ook een paragraaf met ‘regels rond de onderlinge omgang en de gang van zaken tijdens vergaderingen’. Zo moeten raadsleden zich in het openbaar van negatieve uitlatingen over gemeenteambtenaren onthouden. Dat geldt in raadsvergaderingen, maar ook via de krant of tv of op social media mogen zij elkaar niet persoonlijk aanvallen. Verder wordt gewezen op het belang van een ‘respectvolle omgang met elkaar en met de waarheid’.

De manier waarop het college en de raad onderling met elkaar omgaan, heeft volgens de opstellers van de gedragscode immers ook invloed op de geloofwaardigheid van de politiek. ‘Sociale media zijn een platform waarbij we moeten blijven bedenken wat vrijheid van meningsuiting is en wanneer die overgaat in beledigingen en persoonlijke aanvallen’, zei GroenLinksraadslid Marie José Navis er destijds over.

TEGENSTEM

Maar niet iedereen is gelukkig met de gedragscode. ‘Tot zover zijn dit redelijke eisen, hoewel je je moet afvragen of die in een gedragscode moeten worden vastgelegd,’ zegt het Arnhemse SP-gemeenteraadslid Gerrie Elfrink. Toch stemde de SP tegen, vooral vanwege het artikel dat gaat over de omgang met integriteitskwesties. ‘Die paragraaf betekent kort gezegd dat wanneer er een integriteitsschending plaatsvindt, je dat als raadslid voortaan niet meer aanhangig mag maken buiten de raad en het bestuur om,’ constateert Elfrink. ‘Als na overleg over een vermeende kwestie met het hoogste orgaan, de burgemeester, blijkt dat die een andere mening is toegedaan, moet je je daar als klokkenluider bij neerleggen. Dat komt niet overeen met de controlerende functie die de gemeenteraad heeft. Als SP-fractie doen wij regelmatig zelf onderzoek naar vermeende onrechtmatigheden, daar blijven we mee doorgaan. Voor de SP was dit dan ook de belangrijkste reden om afgelopen februari tegen de gedragscode te stemmen.’

In de praktijk merkt Elfrink overigens tot nu toe weinig van de invoering van de gedragscode, er wordt onderling nauwelijks over gesproken in de raad. ‘Ik denk wel dat we kunnen zeggen dat het een wassen neus is. Natuurlijk moeten we allemaal ons best doen om beschaafde, duidelijke taal te blijven spreken, maar deze code schiet zijn doel voorbij.’ Wat er gebeurt als hij iets op het spoor komt en dat toch openbaar aan de kaak stelt, kan Elfrink slechts gissen. ‘Dat zullen we dan wel zien.’ ←

‘Je kunt je afvragen of ditin een gedragscode moet worden vastgelegd’

Eerste Kamer tegen verbod op taakstraf

Mensen die geweld plegen tegen hulpverleners kunnen straks toch nog een taakstraf krijgen. Het kabinet wilde een taakstrafverbod, zodat rechters alleen nog gevangenisstraffen kunnen opleggen, maar dat ging de Eerste Kamer te ver.

De Eerste Kamer stemde onlangs met een kleine meerderheid tegen het kabinetsvoorstel. Volgens de senaat wordt de rechter met het taakstrafverbod te veel beperkt in de mogelijkheden om geweldplegers een passende straf op te leggen. Daardoor zou er geen ruimte zijn voor een individuele afweging in strafzaken. Ook de Raad van State en de Raad voor de rechtspraak waarschuwden hier al voor.

Daarnaast hekelden de tegenstanders het feit dat er geen bewijs bestaat dat het taakstrafverbod zou helpen om het geweld tegen hulpverleners tegen te gaan. Ook zouden taakstraffen voor jongeren juist effectiever zijn dan detentie.

Het taakstrafverbod had moeten gelden voor geweld tegen bijvoorbeeld medewerkers van de politie, brandweer of ambulance, maar ook voor mensen die geweld plegen tegen buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s). (RvdD)

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

Beste Thorbeckeprofessor, DE EILANDSRAAD OP BONAIRE HEEFT DE GEZAGHEBBER VAN BONAIRE VOOR TWEE

IN DE KRANT. DIT IN VERBAND MET EEN ONDERZOEK NAAR DIENS INTEGRITEIT. KUNNEN GEMEENTERADEN BURGEMEESTERS

NAAM BIJ REDACTIE BEKEND

Beste vragensteller,

Gemeenteraden hebben inmiddels een feitelijk beslissende invloed verworven op benoeming, herbenoeming én ontslag van burgemeesters. Maar de uiteindelijke bevoegdheid hiervoor is altijd bij de regering gebleven. De raden doen slechts een aanbeveling. Ook het schorsen van een burgemeester is de bevoegdheid van de Kroon, waarbij de minister van BZK een burgemeester met onmiddellijke ingang op non-actief kan stellen.

De verhoudingen binnen de openbare lichamen Bonaire, Saba en Sint Eustatius zijn grotendeels dezelfde als die binnen de Nederlandse gemeenten in Europa.

Op een paar verschillen na. Zo kunnen de eilandsraden geen aanbeveling tot het ontslag van een gezaghebber doen. Maar ook hier geldt dat gezaghebbers uitsluitend door de minister op non-actief kunnen worden gezet en alleen door de regering kunnen worden ontslagen. ←

Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar

Ook een vraag voor Geerten Boogaard? Mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.

Er zijn hier raadsleden die zich gedragen als ombudsman. Ze bijten zich vast in individuele kwesties, terwijl een raadslid in de gemeenteraad zich niet druk moet maken om een lantaarnpaal die niet brandt.

Vertrekkend burgemeester Rianne Donders van Roermond hekelt de politieke cultuur in haar gemeente, Trouw 27 oktober

Leven

na de politiek

Je hart volgen en doen wat je leuk vindt. Dan kom je op de juiste plek terecht. Dat is wat oud-wethouder Frits Rorink (CDA) altijd tegen zijn vmbo-leerlingen op school zei. ‘En dat is precies wat ik nu aan het doen ben.’

‘Twee termijnen was ik wethouder in Deventer en daarvoor ook nog één in Oldenzaal. Ik vond het geweldig om te doen en ik heb ontzettend veel geleerd. Maar nu was het tijd om zelf ook mijn hart te volgen en niet meer te luisteren naar wat anderen vinden dat je hoort te doen. Ik ben nu touringcarchauffeur bij Brookhuis in Oldenzaal. Een jongensdroom die uitkwam. Die vrijheid en dat je overal naartoe mag gaan,

dat leek me geweldig. Toen mijn vader vroeger doorhad dat ik echt serieus was, heeft hij er een stokje voor gestoken. Hij vond dat zonde van mijn havo-opleiding. Vervolgens ben ik de lerarenopleiding gaan doen. In het onderwijs heb ik het prima naar m’n zin gehad, ik heb er echt mijn plek gevonden. Veel wethouders die stoppen, weten niet wat ze willen. Als je gewend bent dat iedereen aardig tegen je doet en als je altijd overal voor wordt uitgenodigd, dan kun je in een gat vallen als dat ineens stopt. Zelf heb ik het ambt gelukkig altijd los gezien van mijn persoon. Mijn nieuwe baan is geweldig, nog leuker dan ik dacht eigenlijk. De politiek mis ik niet. Het contact met al die mensen iedere dag maakt me heel gelukkig.’ ←

NA HUN VERTREK VLIEGEN WETHOUDERS ALLE KANTEN OP.

LEVEN. SOMMIGEN WETEN HET EVEN NIET, EN WEER ANDEREN GAAN IETS

NA DE AFGELOPEN VERKIEZINGEN NIET MEER TERUGKWAMEN, VERTELLEN OVER WAT HEN DRIJFT.

‘Een jongensdroom die uitkwam’

Toen Hanneke Niele (CDA) stopte als wethouder in Beverwijk had ze visioenen van veel lezen en werken in de tuin. Na een tijdje begon het te knagen. ‘Als ik dit de rest van mijn leven doe, word ik niet gelukkig.’ Nu is ze locatiemanager op een gigantisch vluchtelingenschip in VelsenNoord.

‘Ik moet echt een doel hebben, iets wat ertoe doet. Het was dus wel even zoeken. Toen ik hoorde dat vluchtelingenschip Silja Europa uit Estland hier zou aanleggen, ging mijn hart sneller kloppen. Het leek mij geweldig om te helpen alles daar in goed banen te leiden. Een enorme uitdaging, al was het maar omdat de omgeving het helemaal niet zag zitten. Ik woon in

Beverwijk. Dat is vergroeid met Velsen-Noord, dus ik weet wat er speelt. Ik nam contact op met het COA en een paar dagen later kon ik aan de slag als locatiemanager.

‘In een asielzoekerscentrum gebeurt alles wat in een dorp ook gebeurt. Dus de huisarts, de school, sport en recreatie, maar ook eten, drinken, slapen, hygiëne. En dat vanaf dag één voor duizend mensen binnen twee weken. Nog steeds komen er dagelijks nieuwe mensen binnen uit andere azc’s en uit de crisisnoodopvang. Een enorme hectiek, dat maakt het ook interessant. Ik had een geweldige tijd in de politiek, maar ik ben heel erg bij met mijn huidige leven. Iedere dag als ik hier aankom en ik zie dit gigantische schip, dan denk ik “dat is mijn schip” en dan ben ik echt trots.’ ←

‘Ik wilde ook zo kort mogelijk een beroep doen op wachtgeld’

HANNEKE NIELE ‘RUNT’ EEN VLUCHTELINGENSCHIP

‘Dit is echt een dorp in het klein’

HARMKE VLIEG IS BESTUURDER BIJ NOORDERBASIS, SCHOLEN MET DE BIJBEL

Toen Harmke Vlieg (ChristenUnie) uit de politiek stapte, was het even zoeken naar wat dan nu. ‘Ik ben pas 48 en ik heb veel energie en een grote drive.’ Een loopbaantraject bracht haar naar een baan in het onderwijs.

‘Ik was acht jaar raadslid voor de ChristenUnie en daarna acht jaar wethouder in Assen. Een geweldige periode waarin ik veel heb gedaan en geleerd. Maar het was tijd voor iets anders. Omdat ik niet direct wist welke kant ik op wilde, ben ik een jaar voordat ik als wethouder stopte, een Pre-APPA-traject gaan volgen. Daar helpen ze je op weg en kijken ze naar wat je wilt, waar je hart ligt en wat het beste bij je past. Ik wilde ook zo kort mogelijk een beroep doen op wachtgeld, dat vond ik belangrijk. Daar kwam uit dat een bestuursfunctie wel echt goed zou passen, dat ik maatschappelijk betrokken ben en graag iets doe voor de samenleving. Jeugd en onderwijs lagen mij altijd al na aan het hart. Ook zorg en welzijn vind ik belangrijk. Als wethouder had ik die thema’s ook in mijn portefeuille. Uiteindelijk heb ik gekozen om het onderwijs in te gaan, als voorzitter van het college van bestuur bij NoorderBasis. Onder onze vereniging vallen 33 scholen met de Bijbel in Groningen, Friesland en Drenthe. Ik zit hier helemaal op mijn plek. Bouwen, dingen mooier maken, zorgen voor gelijke kansen en inclusief onderwijs, daar ga ik voor.’ ←

Oud-wethouders komen moeilijk aan het werk. Dat is in elk geval het algemene beeld. Volgens Titia Lont, loopbaancoach voor bestuurders en oud-burgemeester van Wieringen, komt het vooral doordat de arbeidsmarkt de kwaliteiten van deze groep niet gemakkelijk kan vertalen naar reguliere functies. ‘Bestuurders hebben

zijn er veel functies die heel goed passen,

zoals programmamanager, kwartiermaker, bemiddelaar of belangenbehartiger. Een ander punt is dat wethouders vaak een netwerk hebben dat verbonden is aan hun gemeente. Die contacten vervallen voor een deel als ze stoppen. Dat betekent dat ze een nieuw netwerk moeten gaan aanboren. Ten slotte is er een kleine groep wethouders die tussentijds moet vertrekken en te maken krijgt met imagoschade. Dit vereist meer

loopbaancoach geef ik ze vooral het advies om vanuit rust te gaan bouwen aan een scherp is, kunnen wethouders ook veel sociale media is daarbij een must. Hierdoor houden wethouders hun netwerk in de actieve stand. Ook kan het helpen om een tijdje een onbezoldigde opdracht bij een organisatie te doen en zo een springplank naar nieuw werk te creëren.’

‘Zorgen voor gelijke kansen en inclusiviteit’

Word bestuurslid en geef vorm aan het platteland

Gaat

de toekomst en de leefbaarheid van het platteland je aan het hart? Wil je bijdragen aan het in positie brengen van inwoners die vanuit eigen regie hier vorm aan willen geven? En ben jij een strategisch denker bij uitstek of heb jij juist fantastische

verenigingen en mensen in het netwerk.

Er komen in het bestuur verschillende functies

die je wilt tippen. We houden ons aanbevolen.

die energiek en actief de kar gaan trekken. Wellicht nieuwe accenten gaan leggen. Er liggen uitdagende opgaven om aan te werken.

op www.lvkk.nl/vacatures en volg ons op kan via info@lvkk.nl voor 21 nov. 2022

Voorkom een zoektocht naar de juiste kengetallen Zorg dat u op de hoogte bent!

Heeft u als deskundige in uw dagelijkse praktijk regelmatig comptabele gegevens nodig op het gebied van sociale zekerheid, maatschappelijke dienstverlening, gezondheid, belastingen, huurtoeslag en arbeidsmarktmaatregelen? Of bijvoorbeeld op het gebied van de wet WOZ, loonbelasting, premieheffingen en zorgverzekering.

Met deze nieuwe actuele wettenbundels van Sdu wordt u optimaal geïnformeerd.

informatie: sdu.nl

Mensbeelden

Vaak, schrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau in een essay, zijn die mensbeelden echter te vereenvoudigd, te optimistisch of te somber. Met negatieve gevolgen voor inwoners, die mogelijk tussen wal en schip belanden, of zelfs leiden tot het systematisch uitsluiten van groepen inwoners. Zo bevatten de wetten voor het sociaal domein verschillende mensbeelden, die niet overeenkomen. Wanneer mensen dan aangewezen zijn op een combinatie van bijvoorbeeld Participatiewet en Wmo, ‘kan dit van

Humeurig volk

Joop van den Berg schreef met Humeurig volk, verkrampte politiek en hoe het anders kan een volgens hemzelf

De Nederlandse politiek wordt geteisterd door drie kwalen tegelijk: vluchtigheid van kiezers, verruwing van de politiek en versplintering. De democratie is niet onderweg naar de ondergang, maar worstelt wel met een aantal forse problemen, ziet Van den Berg. Joop van den Berg is onder meer voormalig hoogleraar Nederlandse politiek en parlementaire geschiedenis en oud-hoofddirecteur van de VNG.

Joop van den Berg, Humeurig volk, verkrampte politiek en hoe het anders kan, Prometheus, € 20,00.

Kijk voor meer nieuws op vngnieuws.nl

hen gelijktijdig heel verschillend gedrag vragen’.

In het essay Mensbeelden bij beleid zet het SCP de wetenschappelijke kennis over dit thema op een rij. Daarnaast biedt het planbureau handvatten om met een realistischer mensbeeld te komen.

‘De mens is in werkelijkheid (…) zo prachtig divers, dat deze niet gereduceerd zou moeten worden tot simpele en schadelijke stereotypen’, is de conclusie.

SCP, Mensbeelden bij beleid: bewust worden, bespreken en bijstellen, te downloaden via scp.nl.

Crisiscommunicatie

Communiceren als het (nog niet) brandt van

Bij crisiscommunicatie denken de meesten meteen aan rampen en ongevallen, maar moeilijker wordt het als je als organisatie te maken krijgt met een smeulend vuurtje dat langzaam maar doelgericht de reputatie tenietdoet. De casussen die De Ridder in haar boek behandelt, spelen zich voornamelijk af in Vlaanderen, maar de lessen die ze de lezer meegeeft zijn ook voor Nederlandse gemeenten zeer relevant.

Eveline De Ridder, Communiceren als het (nog niet) brandt, Crisiscommunicatie & reputatiemanagement voor bedrijven, Pelckmans, € 30,00.

De kunst

van het verleiden

Jisse Otter wethouder van Emmen

HET TEKORT AAN WONINGEN IS GROOT. BETERE DOORSTROMING VAN OUDEREN NAAR SENIORENWONINGEN BIEDT SOELAAS. MAAR HOE VERLEID JE HEN TOT VERKASSEN? ‘NIET IEDERE OUDERE WIL IMMERS HETZELFDE.’

‘ D ‘D

e verhuisgeneigdheid onder ouderen is laag. Tegelijkertijd kan een kleine stijging van het aandeel ouderen dat verhuist al zorgen voor betere doorstroming op de woningmarkt.’ Deze constatering uit het Programma Woningbouw van het rijk van afgelopen maart schetst de situatie duidelijk. De daaropvolgende conclusie: ‘Doorstroming begint bij het juiste aanbod voor ouderen.’ Het kabinet heeft uiteraard troeven in handen om de woningmarkt vlot te trekken. Zo maakte het vorige maand afspraken met de provincies voor de bouw van ruim 900.000 nieuwe woningen. Die moeten voor 2031 gereed zijn. Daaronder uiteraard ook woningen voor ouderen.

Dat die seniorenwoningen hard nodig zijn, ervaren ook de gemeenten Emmen en West Betuwe. Ongeveer veertig procent van de huizen in Emmen wordt bewoond door ouderen, schat wethouder van wonen Jisse Otter (Wakker Emmen). Hun behoefte om te verhuizen naar een kleinere woning noemt hij ‘niet eenduidig’. Maar de meesten willen best doorstromen. Genoeg en geschikte alternatieven ontbreken echter vaak. Geschikt betekent ook: naar de wens van ouderen. Maar hoe willen ouderen eigenlijk wonen? Niet zelden krijgen zij een woning aangeboden in grootschalige appartementencomplexen. Daar willen zij bij voorkeur juist niet in wonen, zo blijkt uit recent onderzoek van WoningBouwersNL onder 3500 senioren. Rijtjes- en hoekwoningen zijn het populairst. De meeste ondervraagden willen naast een woon-,

slaap- en badkamer één of twee extra kamers, bedoeld voor studeren, hobby, opbergen of voor logés.

WOONONDERZOEK

Otter herkent deze uitkomsten, maar zegt dat het moeilijk is om met ouderen in contact te komen over hun exacte woonwensen. Emmen houdt eens in de vier jaar een woononderzoek. ‘Maar wat we daar horen, is redelijk globaal.’ Eén wens delen de meeste oudere Emmenaren wel: ze willen blijven wonen in de kern of wijk waar ze nu wonen.

Hoe graag gemeenten ook willen, zij hebben geen volledige stem in wat er aan woningen wordt gebouwd. Zelf bouwen gemeenten namelijk niet. Zij zijn afhankelijk van projectontwikkelaars en woningcorporaties. Machteloos

zijn gemeenten uiteraard niet. Otter: ‘We hebben ruimtelijke instrumenten, zoals de aanpassing van bestemmingsplannen en het proces van vergunningverlening. De raad moet meewerken en een bestemmingsplan uiteindelijk goedkeuren. Dan kun je dus wel eisen stellen aan projectontwikkelaars.’

Gemeenten voeren daarom doorgaans al in een vroeg stadium gesprekken met initiatiefnemers in de bouw. Otter: ‘Zij bouwen vaak het liefst vrijstaande tweeonder-een-kapwoningen. Daar valt waarschijnlijk het meest aan te verdienen. Maar wij kunnen vragen of zij ook andere doelgroepen in hun plannen kunnen opnemen, zoals senioren en starters. Op die manier proberen we bij te dragen aan een zo groot mogelijk aanbod.’

KNARRENHOF

Mede door de inzet van de gemeente is in Emmen een zogeheten Knarrenhof in aanbouw. Het gaat om levensloopbestendige hofjeswoningen voor senioren. Dat alles volgens het concept van Knarrenhof, een landelijke stichting met een volgens haar site maatschappelijk doel, namelijk de ‘leeftijdsbestendige’ bouw voor onder meer zelfredzame senioren. ‘Veilig wonen met veel privacy en tegelijkertijd alle voordelen van samenwonen,’ heet het. De woningen zijn gelijkvloers en rolstoelvriendelijk en bovendien net iets groter dan de gemiddelde seniorenwoningen. Zoals veel ouderen willen, kun je zeggen.

Otter: ‘We hadden een geschikte locatie voor dit complex van 28 woningen. Dat maakte het relatief makkelijk, want het vinden van locaties is doorgaans wel een issue. Emmen bouwt tegenwoordig namelijk vooral op grond die door sanering of

inbreiding vrijkomt.’ Maar ook met een bouwlocatie die snel beschikbaar is, zitten er jaren tussen de eerste plannen en de uiteindelijke oplevering van de Knarrenhofwoningen, naar verwachting volgend jaar. Emmen wil volgens Otter meer ruimte geven aan concepten als die van Knarrenhof. ‘Maar we richten onze pijlen ook op andere woonvormen want, zoveel is inmiddels wel duidelijk, niet iedere oudere wil immers hetzelfde. Er zijn ook ouderen die niet voelen voor veel contact met buren of voor hulp aan andere bewoners.’

VAN HET SLOT

Emmen vervult zijn sturende rol in een regionale woningmarkt die langzaam van het slot gaat. Otter: ‘Door de economische crisis en het gebrek aan vraag naar woningen heeft de woningmarkt hier tot 2018 op slot gezeten. De tsunami aan woningzoekenden is na de crisis in de Randstad begonnen en pas later hier aangekomen.’

Daar komt bij dat het aantal inwoners in Emmen weer groeit. Hoe dat komt? ‘In verband met de hoge huizenprijzen elders is het voor onze inwoners moeilijk om te verhuizen. Vind je bijvoorbeeld een baan in Zwolle, ‘We richten onze pijlen ook op andere woonvormen’

Mede door de inzet van de gemeente is in Emmen een Knarrenhof voor senioren in aanbouw. (Artist impression: INBO Heerenveen)

dan verhuisden mensen voorheen vaak naar die gemeente. De huizen zijn er nu veel duurder dan in Emmen, dus de keuze valt eerder op heen en weer reizen.’ Ook de toegenomen populariteit van Emmen voor inwoners uit de Randstad zorgt voor groei van het aantal inwoners. Otter ziet dat vooral sinds het begin van de coronacrisis. ‘Mensen kregen meer mogelijkheden om thuis te werken; veel Randstedelingen zochten de ruimte op om te wonen en die is hier te vinden.’

VERPLEGING THUIS

Net als in Emmen zat de woningmarkt in West Betuwe tot voor kort vast. Wethouder Jan de Geus (D66) is verantwoordelijk voor het sociaal domein. ‘De provincie Gelderland legde ons een bouwstop op, omdat er in dit gebied sprake was van bevolkingskrimp’, zegt hij. ‘Die deed zich echter niet voor in West Betuwe, maar toch mochten we niet bouwen.’ Doorstroming op de woningmarkt is mede daardoor een ‘heftig probleem’. Er is een tekort aan woningen voor onder meer starters en voor gezinnen die groter willen wonen. Doorstroming van ouderen, ongeveer veertig procent van de inwoners van West Betuwe, zou soelaas kunnen bieden, maar die stagneert. Bijna driekwart van de ouderen heeft een koopwoning. De Geus: ‘Verkoop levert hun doorgaans een flink bedrag op, maar ook een nieuwe koopwoning is duur. Voor huren in de sociale sector komen velen van hen niet in aanmerking en de huren in de vrije sector zijn erg hoog. En als je een vast energiecontract hebt voor bijvoorbeeld twee jaar, laat je het wellicht ook uit je hoofd om te verhuizen als je weet dat je in een nieuwe woning veel meer aan energie kwijt bent.’

Toch heeft West Betuwe naast huizen voor starters en gezinnen ook dringend geschikte woningen nodig voor ouderen. Dat hoort De Geus ook regelmatig van onder meer ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties. ‘De huizen van ouderen zijn vaak niet geschikt voor verpleging thuis. Ouderen die met zorg of verpleging naar huis kunnen, blijven daardoor vaak onnodig lang in het ziekenhuis liggen.’

West Betuwe heeft dus een flinke taak uit te voeren op het gebied van wonen. Hoe, dat staat in de woonvisie Wonen naar behoefte. De woonwensen van bijvoorbeeld ouderen kent de gemeente wel, die komen goed overeen met de woonwensen elders: kleinschalig en met winkels in de buurt. ‘We spreken onze inwoners veelvuldig, dat is het grote voordeel van (dorps)kerngericht werken.’

Flexibel bouwen is een belangrijke troef van West Betuwe. ‘Het gaat om woningen die maar vijftien tot twintig jaar hoeven te blijven staan. Daar kunnen naast ouderen ook bijvoorbeeld starters komen te wonen.’ Daarnaast is er een complex in aanbouw van vierentwintig appartementen, ook voor beide doelgroepen. ‘Met daarin de mogelijkheid om domotica aan te brengen, slimme technologie waarmee je bijvoorbeeld op afstand een oogje op ouderen kunt houden.’

Niet alle ouderen kunnen zelfstandig blijven wonen. Sommigen komen in een zorginstelling terecht. Die instellingen aanpassen aan de behoefte van ouderen ziet De Geus als ‘een bestuurlijke uitdaging voor de toekomst’. Er is naar zijn zeggen bijvoorbeeld in maar één van de zorginstellingen in West Betuwe een woonruimte waar een ouder stel samen kan wonen. ‘We zullen als gemeente onze invloed gebruiken om dat te veranderen.’

TASKFORCE

Intussen ziet De Geus dat er landelijk wordt gewerkt aan de bouw van woningen voor ouderen. Hij is een van de ambassadeurs van de Taskforce Wonen en Zorg. De partners binnen die taskforce, onder meer de VNG en de ministeries van BZK en VWS, hebben begin 2021 bestuurlijke afspraken gemaakt over de realisatie van (zorg)woningen voor ouderen. Deze afspraken komen terug in het Programma Wonen en zorg voor ouderen, dat binnenkort verschijnt en in de Nationale Woon- en Bouwagenda van BZK. ‘Naar schatting zal één op de drie nieuw te bouwen woningen bestemd en geschikt moeten zijn voor ouderen.’ ←

‘De huizen van ouderen zijn vaak niet geschikt voor verpleging thuis’

West Betuwe.

Jan de Geus wethouder van West Betuwe

André Krouwel Oprichter Kieskompas politicoloog Vrije Universiteit andre.krouwel@vu.nl @AndréKrouwel

VERMORZELD BESTUUR

Binnenkort gaan we stemmen voor de provinciale staten. De provincies waren in de Republiek het epicentrum van de macht, maar hebben sindsdien veel van hun macht moeten prijsgeven. Provincies vormen een ‘middenbestuur’ dat steeds meer wordt vermorzeld tussen gemeenten die hun taken uitbreiden en de centrale overheid die de financiële touwtjes in handen heeft.

Natuurlijk is de consensusdemocratie in Nederland een groot goed, want vele bestuurslagen en maatschappelijke actoren worden betrokken bij besluiten en beleidsvorming. Dat creëert draagvlak, maar het maakt competenties en verantwoordelijkheden enorm vaag. Zelfs experts op het gebied van lokaal en regionaal bestuur kunnen niet met zekerheid zeggen wie nu precies waarover gaat. Als iedereen verantwoordelijk is voor alles, is niemand echt verantwoordelijk. De burger kan dan in een verkiezing niet afrekenen met falende politici en bestuurders, of de goede belonen.

Een voorbeeld: samen met gemeenten plannen provincies de woningbouw. Het woningtekort is een van de belangrijkste problemen in ons land. Maar de ‘structuurvisies’ met mogelijke gemeentelijke uitbreidingen moeten in lijn worden gebracht met natuurvisies, verkeers- en vervoersplannen, waterplannen, bestemmingsplannen en milieubeleidsplannen, waarbij de Omgevingswet voor een zekere afstemming moet zorgen. Die wet had er acht jaar geleden al moeten zijn, maar is nog steeds niet van kracht.

Door de ‘open huishouding’ kunnen provincies zich met allerlei beleidsterreinen bemoeien. En dat doen ze ook. Onderzoeker en auteur Klaartje Peters noemde provincies ooit ‘opgeblazen bestuur’. Omdat het provinciaal middenbestuur zich met van alles gaat bemoeien, verwateren verantwoordelijkheden nog verder en ontstaan grote verschillen tussen provincies, afhankelijk van hun financiële middelen en de politieke samenstelling van provinciale staten. De politieke versplintering verergert dat probleem. Bij de vorige provinciale verkiezingen werd Forum voor Democratie de grootste partij met 86 zetels. Die partij radicaliseert in hoog tempo. Tientallen zetels gingen verloren door interne conflicten en afsplitsingen. De ‘spookstatenleden’ van FvD zijn zo vaak afwezig dat de representatie van hun kiezers feitelijk niet bestaat. De vertraging van duidelijke wettelijke kaders, de vage verantwoordelijkheden tussen bestuurslagen, de politieke fragmentatie en radicalisering en de daarmee gepaard gaande verzwakking van politieke representatie en verantwoording zijn een serieus probleem. Nog meer provinciale taken naar gemeenten lijkt een simpele oplossing, maar veel gemeentelijke organisaties kraken al in hun voegen. Die vermorzeling van het provinciaal bestuur zal nog veel meer complotdenkers en extremisten in het zadel helpen. ←

ZELFS EXPERTS KUNNEN NIET MET ZEKERHEID ZEGGEN WIE NU PRECIES WAAROVER GAAT

Iedereen wint bij proefsamenwonen bijstand

De Tilburgse proef rond samenwonen in de bijstand is een succes. Bijstandsgerechtigden gaan vaker samenwonen, omdat de drempel om dat te proberen verlaagd is, schrijft wethouder Esmah Lahlah van Tilburg. Iedereen wint.

Samenwonen is niet iets dat je van de ene op de andere dag besluit. Een goede afweging of het samenwonen bij jou en je amoureuze partner past, kost tijd. Daarom oefen je door steeds iets meer bij elkaar te zijn. Eerst een avondje, dan een nachtje, daarna een dag, dan een week. Tot je, vaak maanden later, samen besluit of het voor jullie is weggelegd om permanent bij elkaar in te trekken. Of misschien juist niet.

GEKORT

Dat klinkt logisch en redelijk, toch? Dat is wat ons betreft ook zo, maar niet per se als je een bijstandsuitkering hebt. Als jij als inwoner met een bijstandsuitkering namelijk een relatie aangaat met

‘Wie wil nu geen gezonde en gelukkige inwoners?’

je partner en probeert om met elkaar duurzaam een leven op te bouwen, dan word je direct gekort op je uitkering of wordt je uitkering mogelijk zelfs helemaal beëindigd. Dat heeft grote gevolgen, want minder inkomsten betekent ook dat je bijvoorbeeld je huurwoning niet tijdelijk kunt aanhouden. En dat zorgt weer voor stress en maakt de stap om het samen toch te proberen groter of te groot.

Je komt terecht in een vicieuze cirkel. Stel dat het samenwonen je toch niet bevalt, dan heb je dus (gedwongen) je woning opgezegd. En zie dan maar eens aan een nieuwe woning te komen in deze overspannen woningmarkt. Paniek, met vaak als onbevredigend resultaat: we houden het maar bij het oude.

NIET MENSELIJK

Dat vonden wij als gemeente Tilburg niet menselijk en dus niet wenselijk. Iedereen, ook inwoners die zijn aangewezen op een bijstandskering, moet de ruimte krijgen om te proeven aan samenwonen. Daarom hebben we de afgelopen maanden getest of ‘samenwonen op proef’ werkt. Bij sommige stellen twee maanden, bij anderen een halfjaar. Vanuit maatwerk en in goed overleg met de deelnemers. Hoeveel tijd is nodig om

BETOOG ESMAH LAHLAH

deze ingrijpende beslissing weloverwogen te nemen?

Wat zijn de (financiële) gevolgen van samenwonen?

Wat ons niet verbaast: het levert echt positieve ervaringen op. En nog veel belangrijker: waardering bij deelnemers aan de proef. Zij geven aan dat ze alle rust en vertrouwen ervaren om een goede afweging te maken, omdat er geen druk op staat vanwege mogelijke financiële gevolgen. Die openheid en zorgeloosheid leiden weer tot een positief effect op het welbevinden en welzijn van de deelnemers. En wie wil nu geen gezonde en gelukkige inwoners?

BIJVANGST

De proef heeft er ook voor gezorgd dat deelnemers vaker blijvend gaan samenwonen. Met als positieve ‘bijvangst’ dat de uitkeringslast lager wordt en er bovendien woningen vrijkomen. En dat er minder onnodige onderzoeken naar samenwonen moeten worden uitgevoerd door het team dat toeziet op het sociaal domein. Kortom: rijk, gemeenten, woningmarkt én onze inwoners winnen.

De resultaten van de proef hebben ons dusdanig overtuigd dat we deze nu als regulier beleid gaan uitvoeren. We noemen het vanaf nu ook niet meer

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl

‘samenwonen op proef’, maar ‘ruimte voor kennismaking’.

RUIMTE BINNEN DE REGELS

Ik nodig andere gemeenten uit om kennis te maken met de resultaten van onze proef, maar vooral om gebruik te maken van deze ruimte binnen de regels van de Participatiewet. In ieder geval tot de kennismakingsperiode terugkomt in de wet. Op naar een liefdevollere samenleving. ←

Esmah Lahlah (GroenLinks) is wethouder Bestaanszekerheid, Kansengelijkheid en Talentontwikkeling in de gemeente Tilburg.

‘We noemen het vanaf nu ook niet meer samenwonen op proef, maar ruimte voor kennismaking’

Beeld: gemeente Tilburg/Dolph Cantrijn

PERSONALIA

OVERSTAP

Willemien de Graaf

Na bijna zeventien jaar verruilt Willemien de Graaf de gemeente Leusden voor een baan bij zorgorganisatie Domus Magnus. De gemeentesecretaris wordt daar per 1 december bestuurssecretaris.

Was u uitgekeken op de gemeente?

‘Nee, bij de gemeente is het nooit saai. Maar ik vond het tijd om een beetje los te komen van Leusden en mijn blik te verruimen. Ik snap dat het een ongewone stap is. Ik ben sinds 2017 gemeentesecretaris. Als iemand met die functie vertrekt, is dat vaak naar een grotere gemeente en niet naar een particuliere zorgorganisatie. Voor mij voelt het goed om ook eens buiten de gemeentelijke context te kijken.’

Wat gaat u doen?

‘Het uitgangspunt was altijd dat ik werk wil doen dat maatschappelijk van belang is. Zorgorganisaties kennen grote uitdagingen, met de krappe arbeidsmarkt en de noodzaak om te innoveren. Dan zit er ook nog een commerciële kant aan. Het lijkt me interessant om te zien hoe in mijn nieuwe functie mijn ervaring en kennis die ik heb opgedaan als gemeentesecretaris, tot uiting komen. Dat ik terecht zou komen bij een particuliere organisatie, had ik eerlijk gezegd nooit gedacht. Maar er komt hier zoveel samen, dat ik deze kans niet voorbij kon laten gaan.’

Wat neemt u mee?

‘Als gemeentesecretaris ben je verantwoordelijk voor het besluitvormingsproces en de kwaliteit van de stukken, dat ga ik ook bij Domus Magnus doen. En ik heb een brede blik ontwikkeld, daardoor kan ik makkelijker verbanden leggen. Ga ik de gemeente missen? Zeker, dat doe ik nu al een beetje. Leusden is een dorp, maar heeft ambities. Met name het samenspel van de organisatie met de samenleving vind ik mooi. Het besef dat we het niet alleen kunnen, leeft hier enorm.’ (LM) ←

GEMEENTEN

Jon Hermans-Vloedbeld is per 24 oktober opnieuw aangesteld als waarnemend burgemeester van Tubbergen. De kroonbenoemde burgemeester Wilmien Haverkamp moest vanwege ziekte haar werk weer tijdelijk neerleggen. Vloedbeld was tussen oktober 2021 en februari 2022 om diezelfde reden ook al vier maanden waarnemer in Tubbergen. Hermans (VVD) heeft een lange staat van dienst in het lokaal bestuur: ze was tussen 2001 en 2016 burgemeester van achtereenvolgens Ouderkerk, Ridderkerk en Almelo. Daarna was ze waarnemend burgemeester in Oud-Beijerland, Noordwijk en op Terschelling. Ze begon haar politieke loopbaan als raadslid in Losser, waar ze tussen 1998 en 2001 ook wethouder was.

Burgemeester Rianne Donders-de Leest is per 1 november teruggetreden als burgemeester van Roermond. In een brief aan het college van B en W en de gemeenteraad schreef ze dat is gebleken dat haar opvattingen en beeld over de ontwikkeling van het gemeentebestuur niet meer aansluiten bij de opvattingen van een meerderheid van de gemeenteraad. Donders (CDA) was bijna acht jaar (sinds januari 2015) burgemeester van Roermond. Daarvoor was ze burgemeester van Geldrop-Mierlo (2004-2015) en wethouder en raadslid in Etten-Leur.

Burgemeester Jan

Heijkoop van Hendrik-IdoAmbacht blijft een jaar langer in functie. De CDA’er wordt in april 2023 zeventig jaar waardoor hij zijn functie moet neerleggen. Hij had daarom zijn ontslag ingediend per 1 december. Omdat er nog geen opvolger is gevonden, blijft hij aan totdat er een nieuwe burgemeester is. Naar verwachting is dat eind 2023. Heijkoop is sinds 1 februari 2012 burgemeester van Hendrik-IdoAmbacht. In 2014-2015 was hij ook even waarnemend burgemeester van Alblasserdam. Eerder was hij waarnemer in Cromstrijen

kee (2007-2012). Ook was hij lang lid van provinciale staten in Zuid-Holland en lid van gedeputeerde staten in die provincie.

De gemeenteraad van Waalre heeft Marcel Oosterveer voorgedragen als nieuwe burgemeester. De VVD’er was tot juni 2022 wethouder in Eindhoven, daarvoor was hij daar raads-

lid en lid van provinciale staten van Noord-Brabant. Eerder werkte hij als adviseur voor de ministeries van Buitenlandse zaken en Economische zaken in Azië en Afrika. Oosterveer wordt in Waalre de opvolger van Jan Brenninkmeijer (CDA), die in januari 2021 stopte. Sindsdien wordt het burgemeesterschap waargenomen door Jan Boelhouwer (PvdA). Oosterveer wordt naar verwachting op 1 december in Waalre geïnstalleerd.

De gemeenteraad van Rijswijk heeft Huri Sahin voorgedragen als nieuwe burgemeester. Ze wordt naar verwachting op 12 december geïnstalleerd. Sahin is momenteel directeur van de stichting Lokaal Rotterdam, centrum voor democratie. Ze begon haar politieke carrière in 2002 als (GroenLinks-)gemeenteraadslid in Zoetermeer en was tussen 2014 en 2018 lid van provinciale staten van Zuid-Holland. Daarna was ze nog een halfjaar wethouder in Oegstgeest.

redactie@vngmagazine.nl

Alexander Luijten (VVD) wordt op 15 december beëdigd als burgemeester van Heemskerk. Hij is nu nog wethouder in Gooise Meren waar hij tussen 2011 en 2018 ook raadslid was (tot 2016 in de toen nog zelfstandige gemeente Bussum). In Heemskerk wordt hij de opvolger van Mieke Baltus (CDA), die in juni 2021 burgemeester van Lelystad werd. Sindsdien wordt de functie waargenomen door PvdA’er Sicko Heldoorn

Laura Meijer start op 1 december als raadsgriffier in Opsterland. Ze wordt de opvolger van Thomas Oosterhaven, die in januari van dit jaar vanwege ziekte moest stoppen en niet terugkeert. Sindsdien neemt Reinoud Koster de functie waar. Meijer was de afgelopen vier jaar werkzaam als raadsadviseur/ plaatsvervangend griffier in Ermelo. Eerder deed ze voor diverse gemeentelijke rekenkamers onderzoek naar onder meer de Participatiewet en het inkoop- en aanbestedingsbeleid.

Momenteel is ze naast haar directeurschap en diverse andere bestuurlijke activiteiten lid van de Raad voor Openbaar Bestuur. In Rijswijk wordt ze de opvolger van VVD’er Michel Bezuijen, die op 1 oktober 2020 burgemeester van Zoetermeer werd. Sindsdien is Bas Verkerk (VVD) waarnemend burgemeester.

Annemieke Vermeulen stelt zich niet beschikbaar voor een tweede termijn als burgemeester van de gemeente Zutphen en verlaat het stadhuis op 23 december. De VVD’er past volgens de gemeente-

de raad heeft opgesteld voor de komende zes jaar. Vermeulen begon in 2016 in de Hanzestad. Daarvoor was ze vanaf 1996 twee termijnen lid van de gemeenteraad van Alphen-Chaam. Van 1999 tot 20021 was ze er ook wethouder. Daarna werd ze burgemeester van Millingen aan de Rijn (20042009), Leusden (2009-2016) en daarna dus Zutphen.

Burgemeester Miranda de Vries stopt per 1 januari 2023 als burgemeester van Etten-Leur. Ze begint dan als voorzitter van de Raad van Bestuur van Zorggroep Elde Maasduinen. Deze instelling is actief op het gebied van ouderenzorg in de regio Midden- en Noordoost-Brabant. De Vries (PvdA) begon vijf jaar geleden als burgemeester in Etten-Leur, daarvoor was ze burgemeester van Geldermalsen (2011-2017), wethouder in Zwijndrecht (2006-2011) en senior adviseur stadsbestuurscentrum en programmamanager jeugd bij de gemeente Dordrecht.

De gemeenteraad van Zwartewaterland heeft burgemeester Eddy Bilder (CDA) voorgedragen voor een derde termijn. Die begint op 14 januari 2023. Bilder begon in 2011 in Zwartewaterland. Hij startte zijn politieke loopbaan in 1990 in Ermelo, waar hij tot 2002 gemeenteraadslid was. Tussen 1998 en 2007

mededeling

Kom dit najaar naar één van onze congressen

Om welk vakgebied het ook gaat: als geen ander weten we hoe complex de inhoud van beleid en wet- en regelgeving kan zijn. Kom dit najaar daarom naar een van onze inspirerende en verdiepende congressen. Voor heldere en praktische handvatten én om vakgenoten uit het hele land te ontmoeten.

was hij in diezelfde gemeente wethouder; daarna was hij drie jaar lid van de Tweede Kamer.

Jacqueline Nijland is op 18 oktober vertrokken als gemeentesecretaris van Gennep. Ze begon in juni 2012 met haar werk in Gennep. Eerder werkte ze bijna vijf jaar bij de gemeente Winterswijk en bijna vijftien jaar bij de gemeente Tilburg. Nijlands taken worden voorlopig waargenomen door locosecretaris Bob Nederveen

Van de invoering van het dualisme in 2002 tot 1 januari 2006 – toen Drechterland fuseerde met Venhuizen – combineerde hij het sectorhoofd Middelen. Eerder werkte Commandeur voor de gemeenten Zwaag, Hoorn en Medemblik.

Ons aanbod

Voor De Jeugd Dag 7 november (online)

Live Studio VNG Realisatie Jaarevenement 10 november (online)

VNG Congres Lokale Preventieakkoorden 24 november (Utrecht)

28 november (Apeldoorn)

VNG Bestuurdersdag en Najaars ALV 2 december (Utrecht)

Masterclass Strategisch Financial 8 december (Utrecht)

Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl

Reinoud Koster van de gemeenteraad van Opsterland gaat eind 2022 met pensioen. Eigenlijk zou hij een jaar eerder al stoppen, maar hij werd gevraagd om vanaf januari 2022 in Opsterland Thomas Oosterhaven te vervangen vanwege ziekte. Koster werkte eerder als

lige gemeente GaasterlânSleat en vervolgens, na de gemeentelijke herindeling

in De Fryske Marren. De raad van Opsterland gaat op zoek naar een nieuwe

geworden dat Oosterhaven niet terugkeert.

Jan Commandeur stopt van de gemeenteraad van Drechterland. Dan gaat hij met pensioen. Commandeur is dan bijna twaalf

Voordat hij in april 2011 in die functie begon, werkte hij al sinds 1 april 1983 in uiteenlopende functies bij de gemeente Drechterland.

Dick van der Harst start van de gemeenteraad van Culemborg. Hij werkte eerder bij twee organisaties als business developer, en stapte in maart 2020 over naar Necker van Naem. Vanuit dat adviesbureau werd hij in diverse gemeenten op interimbasis gedetacheerd als onder meer

en raadsadviseur. Zo werkte hij onder meer in Ommen, West Betuwe, Woerden en Leiderdorp. Van der Harst volgt in Culemborg Anouk van Aarsen op, die afgelopen zomer overstapte naar de NVWA. Sindsdien neemt Sjors Heerdink de functie op interimbasis waar.

VACATURE

Er kan gesolliciteerd worden naar het burgemeestersambt van Son en Breugel (circa 17.800 inwoners), vacant per 1 april 2023. Het salaris is € 8.365,93 bruto

kan worden opgevraagd via burgemeestersaangelegenheden@brabant.nl of via tel. 06-52794333/ 06-18303119. Sollicitaties vóór 9 november sturen naar de CdK in de provincie Noord-Brabant.

RAAD & WERK

Jolande Olthof

RAAD WERK

‘Al 25 jaar werk ik in deze kledingzaak. Na mijn studie kwam ik voor mijn stage in de mode terecht. De winkel is een familiebedrijf en is van generatie op generatie overgegaan. Als kleine onderneming moeten we het opnemen tegen grote ketens. Dat lukt, het bedrijf is gelukkig heel steady. Dat komt ook omdat we meer service leveren. Dat vinden mensen prettig.

De vragen rond kleine ondernemers komen ook terug in de gemeenteraad. In de middenstand zie je veel van wat er speelt. We zijn druk bezig met regionale samenwerking. Daarin kijken we ook naar de familiebedrijven. We zien dat bedrijven worstelen met de opvolging en hun bestaansrecht. Gelukkig is dat bij onze winkel niet het geval.’

Graven

naarkennis

DE BODEM SPEELT EEN GROTE ROL BIJ MAATSCHAPPELIJKE

VRAAGSTUKKEN ALS KLIMAAT, WONINGNOOD EN ENERGIE. DE KENNIS OVER DE ONDERGROND ONTBREEKT ECHTER. DE VNG

WERKT MET ZEVEN PILOTREGIO’S AAN HET OPBOUWEN VAN DIE KNOWHOW

De druk op de bodem neemt toe. De woonopgave, de energietransitie en de maatregelen voor het klimaat leggen een fors beslag op de ondergrond. Daarnaast krijgen bodem en ondergrond een nadrukkelijke rol in de Omgevingswet, ligt er al twee jaar Europese wetgeving klaar en heeft Nederland zich gecommitteerd aan de Europese Green Deal.

Een goed functionerend kennisnetwerk, waar alle overheden uit kunnen putten, is daarom urgent en noodzakelijk. Het rijk en de drie lokale koepels VNG, Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) werken aan zo’n nationale kennisinfrastructuur. De VNG en zeven regio’s gingen in 2021 van start met het programma Regionale schakelfuncties bodem en presenteren nu een tussenrapportage. Friesland maakt deel uit van de pilots, getrokken door het Fries Sociaal Planbureau. Directeur Ingrid van de Vegte van het FSC is stellig over het belang van een structureel kennisnetwerk: ‘We gebruiken deze pilot om in Friesland een goed netwerk te bouwen van alle kennispartners rond bodem en ondergrond. Dat is nodig om alle grote opgaven in het landelijk gebied uit te kunnen voeren.’

ONDERZOEK OP ONDERZOEK

Overheden werken vooralsnog te veel vanuit programma’s of opgaven, signaleert de directeur. Daarmee bouwen ze echter geen basiskennis op.

‘Opgedane kennis en data worden niet geborgd of opgeslagen. Het is te merken dat er geen geheugen is opgebouwd.’

Ambtenaren weten niet welke kennis nodig is of waar die te vinden. Zolang de benodigde kennis niet georganiseerd en toegankelijk is, is bij elk project nieuw onderzoek nodig, zegt Van de Vegte – terwijl 70 tot 80 procent van de kennis al beschikbaar is, als het stelsel goed wordt ingericht.

Beleidsmakers hebben specifieke kennis nodig. Landelijke instituten als het Planbureau voor de Leefomgeving, Deltares, het RIVM, TNO en het KNMI beschikken over die kennis. Maar die komt niet in de regio terecht, vandaar dat nu gewerkt wordt aan regionale schakelpunten. Van de Vegte: ‘Steeds meer beleid is gedecentraliseerd,

terwijl de kennisinstituten rond het rijk blijven functioneren. Zij vinden al die regionale vragen complex of te specifiek.’

Er vindt al langer overleg plaats om tot meer samenwerking te komen. ‘Met goede, gezamenlijke vragen kan de regio ook meer de agenda bepalen, en invloed uitoefenen op de onderzoeksprogrammering bij kennisinstituten.’

SATÉPRIKKER

Geert Roovers is lector Bodem en Ondergrond bij hogeschool Saxion. Vanuit zijn lectoraat is hij betrokken bij de ontwikkeling van de regionale schakelpunten. ‘Als expert kijken wij als een soort satéprikker door het programma heen naar de inhoud en samenwerking in de regio.’

Roovers plaatst de ontwikkelingen rond de bodem en ondergrond in notendop in perspectief. In de laatste tien jaar is door allerlei oorzaken kennis weggevloeid. Bovendien was er de afgelopen jaren vooral veel aandacht voor bodemverontreiniging en sanering. Medewerkers stroomden daardoor uit of richtten zich meer op duurzaamheid. ‘Aandacht voor de bodem verminderde bij de gemeenten, maar ook bij provincies en zeker ook bij het rijk. Nederland was wel schoon en wat niet schoon was, stond onder controle.’ Maar zo schoon is Nederland niet. Kijk naar de zeer zorgwekkende stoffen, zoals pfas. En bij de aanpak van dossiers als klimaat, wonen en energie is de bodem juist erg nodig, zegt Roovers. ‘Daarbij spelen de ecologische gesteldheid, het grondwater en de diepe ondergrond een grote rol. De kennisinfrastructuur is daarvoor sowieso nog niet aanwezig. Die moeten we opbouwen.’

Tot 2020 bestond het Convenant bodem en ondergrond van VNG, IPO, UvW en het rijk. Daarna zijn geen nieuwe afspraken gemaakt en is er ook geen geld meer beschikbaar gesteld. Bij de grote landelijke kennisinstellingen en ook bij Wageningen University zit genoeg kennis. Er is echter geen goede landelijke structuur om die te ontsluiten. Roovers: ‘De afspraak is dat het rijk daarvoor zorgt, terwijl de VNG een regionale structuur opbouwt. Ik zie of hoor op landelijk niveau vooral dat medewerkers vertrekken en reorganisaties worden uitgevoerd.’

GEBIEDSGERICHT INGEVULD

‘Niemand richt zich specifiek op de kennis- en data-infrastructuur’, vult Van de Vegte aan. ‘Kijk hoeveel mensen er bij de beleidsafdelingen van gemeenten werken en wat er op hen afkomt aan nationale programma’s die worden uitgerold. Alles is urgent en moet integraal en gebiedsgericht ingevuld worden, terwijl de departementen zelf niet samenwerken.’

Van de Vegte adviseert goed om te gaan met de schaarse middelen. Overheden zetten vaak

‘Het is te merken dat er geen geheugenis opgebouwd’

‘Maak afsprakenover data en kennis’

onderzoeken uit bij technische bureaus met veel ingenieurskennis. Dat levert een eenmalig prijzig rapport op, terwijl de conclusies voor gemeenten elders ook interessant kunnen zijn. Van de Vegte: ‘Maak afspraken over de data en kennis. De energietransitie levert een eruptie aan onderzoeken op die mogelijk ook van pas komen bij de woonopgave.’

VIER BLOKKADES

De tussenrapportage beschrijft vier blokkades die nog uitgewerkt moeten worden. Zo gaat het om de vraag wat de schaal van een regionale schakel precies is. Ook blijkt dat het landelijk beeld dat nu wordt gebruikt bij het opzetten van beleid rond de infrastructuur niet strookt met het regionale beeld. Daarnaast heeft geen van de pilotregio’s tot nu toe een datastrategie gevonden. Tot slot gaat het om de vraag hoe de uitvoeringskracht in de regio op orde te brengen is.

Eerst de regionale schaal. Volgens Roovers is dat geen groot vraagstuk. ‘Maak het simpel. Kies de beheergebieden van de Omgevingsdiensten of de provincie als schaal en kijk de komende vijf jaar of het werkt. Het is niet de moeilijkste keus die voorligt. Tik dat deel gewoon af.’

Dan de datastrategie. Dat is een belangrijk thema, stelt Van de Vegte. Data moeten worden geüniformeerd en worden gedeeld. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. ‘Men ziet data voor een deel als eigen bezit. Bovendien heb je ook te maken met publiekprivate samenwerking.’ Informatie die wordt gedeeld, moet ook toegankelijk zijn. Data worden voor een bepaald doel verzameld. Vervolgens hebben andere partijen die data nodig voor andere doelen. ‘Wie doet dat? Wie ontsluit, uniformeert, duidt en is verantwoordelijk?’

Saxion-lector Roovers vraagt zich af of het thema datastrategie gemeentebreed wel erg leeft. De bodem is bij veel gemeenten tot nu toe een beperkt issue, ziet hij. ‘Ambtenaren met affiniteit voor data zullen die eerder verzamelen en daarop sturen bij andere

thema’s als de leefomgeving en openbare ruimte.’ Het op orde krijgen van de regionale uitvoeringskracht vraagt tot slot om een strategie. ‘Leer samenwerken’, zegt Van de Vegte. ‘Praat daar niet te lang over, ga gewoon aan de slag door één of twee prioriteiten te kiezen om te ordenen. Iedereen snapt intussen het belang en de urgentie, maar niemand voelt zich verantwoordelijk om het te organiseren. Dat is het gat waar wij nu via de pilot inspringen.’

ACTUELE GEGEVENS

Volgens de directeur van het Fries Sociaal Planbureau wordt steeds duidelijker dat gemeenten datagedreven moeten gaan werken en hun plannen moeten onderbouwen met actuele gegevens. Anders hoeven ze straks niet in Den Haag aan te komen. ‘Gemeenten moeten hun verhaal vanuit regionale kennis opbouwen richting het rijk. Daar is een basaal regionaal kennissysteem voor nodig. Dat vraagt om mensen en middelen. Prima dat die telkens wel beschikbaar komen voor de landelijke kennisinstellingen, maar wie rolt het in de regio uit?’

Roovers noemt het programma Regionale schakelfuncties ‘een prima initiatief’. Er wordt hard gewerkt. Het is nog een zoektocht met veel vragen en goede ontwikkelingen.

De lector plaatst wel een kanttekening. De initiatiefnemers maken het zich te moeilijk, denkt hij. Het gaat om zeven pilots en acht thema’s, die ook nog met elkaar gecombineerd moeten worden. Bovendien is het de vraag wat er na de pilots komt en wat er moet gebeuren met de regio’s waar geen pilots gaande zijn. De pilots beschikken over beperkte middelen. Is er daarna geld beschikbaar?

Het zijn vragen die volgens hem niet heel moeilijk zijn. ‘Het komt aan op geld en op organisatie. Er is voor gekozen de pilots vanuit de regio’s zelf te laten komen. Het risico daarbij is dat bepaalde evident te organiseren zaken niet worden uitgevoerd. Het aanleggen van een landelijke database is dan ook een actie waar je geen spijt van krijgt.’ ←

VACATURES

Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.

Communicatieadviseur duurzaamheid Haarlem

ICT

Adviseur IT en informatie Baarn Senior IT-auditor Haarlemmermeer Beleidsmedewerker informatiebeheer Velsen Junior functioneel beheerder Westland

BESTUURLIJK

Adviseur communicatie en participatie gemeenteraad Hoorn Raadsadviseur/

SED organisatie Teammanager staf Tilburg Medewerker kabinetszaken Waddinxveen

ECONOMISCH

Financieel adviseur Altena

Jurist openbare orde en veiligheid Gouda

beleid en beheer Huizen

Senior concernauditor Eindhoven

Juridisch adviseur aanbestedingsrecht Leeuwarden

Beleidsmedewerker en accountmanager economische zaken Ouder-Amstel

Junior beleidsadviseur economie Vijfheerenlanden

Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

FACILITAIR

Supervisor KCC Bodegraven-Reeuwijk

Colofon

CULTUUR

Beleidsmedewerker onderwijs en kinderopvang Borne

Adviseur cultuurbeleid met vastgoedkennis Den Haag

Senior beleidsadviseur onderwijs Den Haag Beleidsmedewerker sociaal domein, jeugd en onderwijs Hattem

Beleidsmedewerker onderwijs Nunspeet

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID

Medewerker integrale veiligheid Houten

Adviseur veiligheid en crisisbeheersing Leusden

Beleidsmedewerker horeca en evenementen Schiedam

Senior planoloog/ beleidsadviseur ruimtelijke ontwikkeling Schiedam Beleidsadviseur wonen Vlaardingen Verkeerskundige Vlaardingen Inspecteur handhaving bouw/ruimtelijke ordening Zaanstad Beleidsadviseur wonen Zwartewaterland

WERKGELEGENHEID

ORGANISATIE

Senior concernadviseur modern werkgeverschap Den Haag

RUIMTELIJKE ORDENING

Adviseur mobiliteit Bunschoten Junior adviseur ondergrond Eindhoven

Beleidsmedewerker Wmo/jeugd Leiden Junior beleidsmedewerker arbeidsmarkt Westland Werkconsulent inburgering Westland

WELZIJN Accountmanager

Den Haag Specialist jeugd Eindhoven Casemanager Wmo Haarlemmermeer Senior beleidsadviseur Wmo en gezondheid Huizen

Mis niets!

Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl

Uitgever Dineke Sonderen, Sdu BV, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie Esther Bunnik Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek Medewerkers Marije van den Berg, Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Jiri Büller, Annemieke Diekman, André Krouwel, Sanne van der Most, Martijn van der Steen, Paul van der Zwan Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek Druk Senefelder Misset, Doetinchem

Advertenties Cross, Julia Franken, 010-760 73 24, julia@cross.nl

Abonnementen

ambtenaren vanaf schaal 10 bij gemeenten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-373 83 93.

Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 173 euro (excl. 9% btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80.

Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag.

© 2022, ISSN 1566-1636

Elke donderdag het nieuwsoverzicht van VNG Magazine Actueel, onafhankelijk en betrouwbaar En een overzicht van de meest recente vacatures bij gemeenten