In Park Triangel in Waddinxveen ontwikkelt BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling 2.700 nieuwbouwwoningen in een autoluwe, groen en waterrijke woonomgeving. De wijk is nog volop in beweging. Er is al een groenrijk park, allerlei voorzieningen en er is een OV-verbinding station Waddinxveen Triangel richting Gouda of Alphen a/d Rijn. Het gebied wordt buurt voor buurt gebouwd. De buurten Parkweide, Parksingel, Parkzicht, Stationspark, Parkhoven, Tuinbouwweg, De Rietkraag en Parkzoom zijn al klaar. Om de continuïteit van Park Triangel te stimuleren en voor iedereen betaalbaar wonen bereikbaarder te maken, zijn er in plaats van meer koopwoningen, in totaal 234 middenhuur woningen toegevoegd.
Bieden van continuïteit
BPD Woningfonds, opgericht in 2019 door BPD, neemt de middenhuur woningen af. Het fonds voegt hiermee een gevarieerd en betaalbaar woningaanbod toe aan zijn portefeuille: twee appartementencomplexen met 45 woningen (Stationspark) en 98 woningen (Parkrand) en twee deelprojecten met 91 eengezinswoningen. BPD Woningfonds neemt niet alleen af, maar denkt actief mee over de invulling van de kleinschalig opgezette buurten en zorgt voor de realisatie ervan. Door koopwoningen om te zetten naar veelgevraagde middenhuurwoningen kan de bouw versneld starten. Hierdoor kunnen kopers niet alleen hun woning eerder betrekken, maar vinden ook huurders een plek in de wijk en is Park Triangel als geheel eerder klaar.
BPD Woningfonds zal de woningen gaan verhuren en zo langjarig nauw bij de buurt betrokken blijven. De betaalbare grondgebonden huurwoningen en huurappartementen sluiten goed aan op de woonwensen van starters, gezinnen en senioren en maken het woonprogramma van Park Triangel compleet.
Gezondheid van bewoners, laag energieverbruik
Duurzaamheid staat voorop in de ontwikkeling van Park Triangel. Van het hergebruik van bouwmaterialen tot en met de gezondheid van de bewoners. Alle nieuwe huurwoningen
zijn bijna energieneutraal (BENG). Dat betekent zeer lage energielasten voor de bewoners. De inrichting van de wijk stimuleert bovendien bewegen, onder meer in het grote park, Parkeiland genaamd, centraal in de wijk gelegen. Dit park is het groene hart van Park Triangel. Door het aanplanten van bijvoorbeeld volwassen platanen, veel ander groen, maar ook door het aanleggen van waterpartijen, is de wijk duurzamer. Langs Park Triangel ligt de Vredenburghzone: een groene zone die door de gemeente voor een groot deel wordt ontwikkeld tot een natuur- en recreatiegebied.
Wooncarrière in het gebied
De grote variatie in woningen maakt het mogelijk voor bewoners om – als hun woonwensen veranderen – door te verhuizen in het gebied. Bijvoorbeeld van een gezinswoning naar een appartement, al dan niet aangevuld met zorg.
MIDDENHUUR
Drie jaar geleden is BPD Woningfonds opgericht. Een uniek fonds dat puur bestaat uit duurzame en betaalbare nieuwbouwhuurwoningen bestemd voor huishoudens met een middeninkomen. Het fonds heeft inmiddels ruim 4.000 appartementen en eengezinswoningen in po rtefeuille in stedelijke omgevingen binnen en buiten de Randstad en groeit door naar 15.000 woningen in 2030.
BPD werkt nauw samen met woningcorporaties aan meer gemengde en leefbare wijken door juist deze veelgevraagde middenhuur woningen toe te voegen aan de woningvoorraad.
Ga voor meer info over BPD Woningfonds naar bpdwoningfonds.nl.
Marja van Bijsterveldt
Kennissteden spelen een belangrijke rol in Nederland, zegt de burgemeester van Delft.
De Kleine Schans
Woudenberg richtte een coöperatie op voor het gehele sociaal domein. ‘De focus ligt op het gezamenlijk belang.’
Design
Ontwerpers kunnen helpen bij het ontrafelen van grote maatschappelijke problemen, weet Eindhoven.
Lokale omroepen
Er komt extra geld voor de lokale omroep. Maar het lijntje met gemeenten wordt doorgeknipt. Spijtig, vindt burgemeester en oudradiomaker Sjors Fröhlich.
Diamant
Wat als bestaande crisismodellen niet werken? Maasdriel stelde zelf een nieuw model op.
Mensenhandel
De meeste gemeenten hebben inmiddels beleid om mensenhandel tegen te gaan. Het is nu tijd voor de volgende stap, vindt burgemeester Annette Bronsvoort van Oost Gelre.
De aanbevelingen voor de maximale wordt in alle gemeenten overgevallen meer dan negentig dagen per jaar.
Dat blijkt uit een door TNO gepubliceerde interactieve fijnstofkaart. De Wereldgezondheidsorganisatie
WHO heeft normen vastgelegd over de hoeveelheid fijnstof in de lucht. De waarde ligt op maximaal 15 microgram fijnstof per kubieke meter. Die normen mogen volgens de WHO vier dagen per jaar overschreden worden. Op die kaart laten de onderzoekers van TNO zien hoe vaak per jaar die dagelijkse normen worden overschreden.
Volgens TNO is gedetailleerde dagelijkse informatie cruciaal. Langdurige blootstelling aan slechte lucht veroorzaakt
-
op termijn long- en hartaandoeningen. Piekbelasting, die lang niet altijd in jaargemiddelden naar voren komen, kan
voor gevoelige groepen leiden tot allerhande gezondheidsklachten, mogelijke ziekenhuisopnames en in het ergste geval zelfs hartfalen waar mensen aan overlijden.
Fijnmazige lokale informatie over fijnstofconcentraties is essentieel om de meest effectieve aanpak te kunnen kiezen om de luchtkwaliteit ter plekke te verbeteren. Inmiddels zijn de eerste ervaringen opgedaan in Eindhoven en omgeving.
De data die TNO gebruikt komen van meetpunten in Nederland en Europa en laten voor de afgelopen dagen zien hoeveel fijnstof er was, wat de bronsoort is en het land van oorsprong.
Vlieland biedt relatief gezien de meest schone lucht. Het aantal overschrijdingen is daar het laagst met 39 dagen per jaar. Limburg, Brabant en Zeeland scoren het slechtst. (MM) ←
Gemeenten kunnen aan de slag met het uitkeren van de energietoeslag 2023 aan lagere inkomens. De Eerste en Tweede Kamer zijn akkoord gegaan met het wetsvoorstel.
Han van Midden stopt als burgemeester van Roosendaal, hij volgt zijn vriendin die een baan op Curaçao heeft gevonden, Omroep Brabant 29 september
Inwoners op het sociaal minimum hebben recht op een uitkering van 1300 euro, net als vorig jaar. Veel gemeenten hebben, vooruitlopend op de formele regeling, daarvan al 500 euro uitgekeerd als eerste tegemoetkoming. Deze gemeenten kunnen nu dus nog 800 euro overmaken. De gemeenten zijn niet van plan om ook in 2024 een energietoeslag uit te keren. De VNG heeft het kabinet namelijk opgeroepen om structureel werk te maken van bestaanszekerheid. (RvdD) ←
In het verleden draaide het vaak om mij, maar ik wil laten zien dat het ook andersom kan.
Bovendien blijf ik graag onvoorspelbaar.stof NL | CBS | © Mapbox © OpenStreetMap
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft onvoldoende aandacht
het verkiezingsproces.
Dat schrijven de VNG en de Nederlandse
Vereniging voor Burgerzaken in een brief aan demissionair minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken. De gemeenten wachten al te lang op maatregelen om het tellen van de stemmen te vereenvoudigen, zoals het invoeren van een kleiner stembiljet en en het elektronisch tellen van de stemmen. ‘Het piept en het kraakt’, stelt vicevoorzitter Henk van Dijkhuizen in dit VNG Magazine
Er wordt al heel lang gesproken over het aanpassen van het verkiezingsproces. Bij de komende Kamerverkiezing wordt er in vier gemeenten een proef mee gedaan. Als die goed uitpakt, zei demissionair minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken in de Kamer, kan het zijn dat het biljet bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 wordt gebruikt. (RvdD) ←
Pagina 32: Betoog NVVB
Er bestaan nog steeds grote verschillen tussen gemeenten bij de uitvoering van het VN-verdrag Handicap. Dat blijkt uit een nieuwe peiling van de VNG en Movisie.
verplicht een lokale inclusieagenda (LIA) op te stellen. Sommige zijn daarmee volop bezig, andere moeten nog beginnen.
In iets meer dan de helft van de gemeenten (53 procent) is zo’n agenda in ontwikkeling of al in uitvoering. Dat laatste is vooral het geval in de grotere gemeenten. De peiling wordt elk jaar gehouden. In vergelijking met vorige jaren neemt het aantal gemeenten dat een breed inclusiebeleid als uitgangsop alle burgers.
Als belangrijkste obstakel voor de implementatie van het VN-verdrag wordt de benodigde uitvoeringscapaciteit genoemd. Dat geldt voor zowel de grote als de kleine gemeenten. (LM) ←
De Informatiebeveiligingsdienst IBD, een onderdeel van de VNG, roept gemeenten op nog eens goed te kijken naar de manier waarop zij omgaan met meldingen van derden over beveiligingsproblemen in gemeentelijke systemen.
De oproep komt na mediaberichten over een Twents onderzoek, waaruit zou blijken dat gemeenten niet snel of adequaat reageren op dit soort meldingen. Een ethische hacker maakte tussen augustus 2022 en februari 2023 melding van een beveiligingslek bij 114 gemeenten.
Ruim de helft bleek geen duidelijke CVD-procedure te hebben (coordinated vulnerability disclosure). Dat is een systeem dat experts in staat stelt een veiligheidslek te melden via de gemeentewebsite. (LM) ←
‘Het piept en kraakt’ bij verkiezingen
Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging
Bouwen aan grote opgaven als gemeente? Kom naar het VNG Uitvoeringscongres op donderdag 2 november.
Gemeenten staan voor uitdagende maatschappelijke opgaven. Hoe bouwen we voldoende woningen? Hoe voeren we de energietransitie goed uit? Hoe zorgen we voor een goede implementatie van de Omgevingswet? Hoe gaan we om met cyberveiligheid? En hoe herstellen we het vertrouwen in de overheid?
We kunnen deze en andere grote opgaven alleen aangaan met een stevig fundament onder ons werk. Vanuit een uitvoering die op orde is. Op het VNG Uitvoeringscongres 2023 ‘Bouwen vanuit de praktijk’ presenteren wij daarom
Wat staat er in de Rijksbegroting 2024 en wat betekent dit voor gemeenten?
In de ledenbrief van 28 september geeft de VNG daarvan een samenvatting. Voor sommige voornemens is een extra budget opgenomen, er zijn beleidsterreinen die doorgaan zoals verwacht en bij een enkel onderwerp
Door de val van het kabinet legt het demissionaire kabinet een beleidsarme begroting voor aan de Tweede Kamer. Veel aandacht is er deze keer voor bestaanszekerheid. Het kabinet maakt structureel 2 miljard euro extra per jaar vrij om kwetsbare huishoudens te ondersteunen. De VNG vindt dit zeker een stap in de goede richting, maar voor structureel borgen van bestaanszekerheid op de lange termijn is er veel meer nodig.
Ondanks de demissionaire status wordt in 2024 11,8 miljard euro beschikbaar gesteld voor klimaat en energie vanuit het klimaatfonds. Voor gemeenten is onder andere belangrijk
de bouwstenen voor een effectieve uitvoering. Bouwstenen die wij met en voor elkaar hebben gecreëerd en die ons dagelijks ondersteunen in het uitvoeren van onze taken en onze dienstverlening richting inwoners. Ook is er ruimte voor gesprek en ontmoeting om zo met elkaar ervaringen uit te wisselen. Natuurlijk horen we ook graag van u welke bouwstenen er nog ontbreken en welke we samen kunnen ontwikkelen.
Dus bent u werkzaam in de dienstverlening of in de bedrijfsvoering bij een gemeente? Dan zien we u graag op 2 november tijdens het VNG Uitvoeringscongres ‘Bouwen vanuit de praktijk’! Meer informatie vindt u op de congreswebsite: vnguitvoeringscongres.nl.
dat van 2023 tot en met 2028 500 euro miljoen euro wordt uitgetrokken voor -
tenetten, ongeveer 1 miljard euro voor het Nationaal Isolatieprogramma en 84 miljoen euro voor de toekomstbestendigheid van energienetwerken.
VLAGGENDAG
Op 25 september ging in het hele land de Global Goalsvlag uit. Het is precies acht jaar geleden dat de doelen door alle lidstaten van de Verenigde Naties zijn aangenomen. In Nederland en
wereldwijd besteedden overheden, bedrijven en inwoners uitgebreid aandacht aan de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s). Met de campagne Gemeenten4GlobalGoals zet de VNG zich samen met gemeenten in voor het behalen van de doelen.
Sommige gemeenten plaatsten een videoboodschap. Ook werden andere acties georganiseerd om de doelen in de praktijk te brengen.
In Bronckhorst werden ondernemers aangemoedigd zich aan te melden voor de Groene Pluim. Dat is een onderscheiding voor ondernemers die actief bijdragen aan het behalen van de Global Goals.
In de tweede klas van de lagere school hadden we af en toe een muzikale – en heel aardige – invaljuf van Italiaanse komaf. Op een middag leerde ze ons een liedje, Di che colore è la pelle di Dio. Ze legde uit wat het betekende, dat God alle kleuren mensen even lief heeft. Ik gloeide van trots dat ik op mijn zevende al echte Italiaanse woorden kende, en begreep ook. Vol overgave zong ik, en ik hoopte dat de hele school ons zou horen. Het was een mooi lied, ik ben het nooit vergeten.
Onlangs was ik gast bij een diner pensant met verschillende onderwijsorganisaties. Het gesprek aan tafel ging over de kloof tussen het mbo, hbo en de universiteit, die meer en meer losse werelden zijn geworden. Het raakt de democratische gezindheid wanneer groepen met een bepaalde opleiding in een eigen filterbubbel leven. Kun je je nog verplaatsen in een ander als je alleen maar in een academische wereld leeft? Kun je dan de mening begrijpen van iemand met een praktisch beroep?
Dit brengt me op het punt dat ik wil maken over een krachtiger Nederland, één van de onderdelen van het verhaal voor Nederland van de Denktank 2040 (ToekomstNederland2040.nl) van de VNG en De Argumentenfabriek. Krachtiger betekent bijvoorbeeld structureel investeren in mensen, kennis, innovatie en infrastructuur. Het gaat over de economische structuur en een eenvoudiger stelsel van regels en regelingen. In politiek-bestuurlijke zin is het slagkracht en de durf om keuzes te maken die goed zijn voor de lange termijn.
Maar krachtig gaat allereerst over burgers, over weerbare, veerkrachtige, goed opgeleide en inzetbare mensen. Over een leven lang leren en betere lees- en rekenprestaties. En zeker ook over burgers die democratisch gezind en gevormd zijn. Het onderwijs wordt gestuurd op meetbaar resultaat. Wat je niet kunt meten, telt niet; een erfenis van het New Public Management. Maar in het echte leven zijn het juist de soft controls die het verschil maken. De niet-expliciete agenda van het onderwijs die ziet op het grotere vormingsideaal van democratisch burgerschap. Dat leerlingen en studenten nadenken over waarden, zich goed kunnen uitdrukken, maar ook interesse tonen in het verhaal van een ander, en zich daarin verplaatsen. Laten we het zo organiseren dat verschillende groepen elkaar weer ontmoeten en samenwerken. Te beginnen bij een ongedeelde voorschool, zonder onderscheid tussen commerciële kinderopvang en publieke peuterspeelzalen. In het primair, voortgezet en hoger onderwijs moet op weg naar 2040 brede vorming meer op de voorgrond komen. Met een pedagogisch klimaat dat jongeren uitdaagt zich cognitief, cultureel, sportief en democratisch te ontplooien. Het denken over een krachtiger Nederland begint met een vonk in het hoofd en hart van kinderen. ←
JE JE NOG
IN EEN ANDER ALS JE ALLEEN MAAR IN
HET NETWERK KENNISSTEDEN NEDERLAND OPEREERDE LANG IN BETREKKELIJKE ANONIMITEIT. DAT IS DE AFGELOPEN JAREN VERANDERD. HET RIJK MOET DE KENNISSTEDEN KOESTEREN, ZEGT VOORZITTER MARJA VAN BIJSTERVELDT.
Sinds de start in 2009, op initiatief van de toenmalige Leidse burgemeester Henri Lenferink, was het Netwerk Kennissteden Nederland (NKN) vooral een informeel treffen waar burgemeesters van de dertien kennissteden, de universiteiten en hogescholen en de studentenhuisvesters zaken op elkaar afstemden. Een enkele keer was er contact met de ministeries van BZK, OCW en EZK.
Door het toenemend aantal studenten en de groeiende economische bedrijvigheid in de periferie van universiteiten werd de impact op de kennissteden – de twaalf steden met een universiteit en een hogeschool – groter. Er ontstonden ecosystemen van onderzoek, onderwijs, start-ups en scaleups die, volgens de kennissteden, belangrijk zijn voor het hele land.
Dat besef is nog niet overal doorgedrongen bij het rijk. Daarom werd de praatclub een echte samenwerkings- en lobbyclub die recent een ‘Oproep tot verbindingsagenda’ presenteerde. Een appel om de brede welvaart te versterken door in te zetten op al dat moois wat in die ecosystemen in en rond de kennissteden groeit en bloeit.
‘Zo’n ecosysteem is ontzettend belangrijk’, zegt Marja van Bijsterveldt, burgemeester van Delft en voorzitter van het netwerk. ‘Voor de aanpak van de grote uitdagingen waar we voor staan, zoals klimaatverandering, digitalisering, veiligheid en de zorg, is innovatie keihard nodig. Al die innovatiekracht die rond universiteiten ontstaat, is cruciaal. En daarmee
worden de kennissteden cruciaal, zowel voor de Nederlandse economie als voor het tegemoet treden en oplossen van die uitdagingen, nationaal en internationaal.’
De steden willen die ecosystemen graag koesteren en doen dat ook, maar lopen nu op tegen de grenzen van hun mogelijkheden. Zoals het in de oproep voor een verbindingsagenda staat: ‘We missen de capaciteit en de middelen om de randvoorwaarden op orde te stellen. Talent en innovatieve bedrijvigheid dreigen daardoor te vertrekken naar het buitenland.’
Wat wilt u van het rijk?
‘We hebben in dit land geweldige kennisinstellingen met daaromheen prachtige ecosystemen. Wij zeggen tegen het rijk: verbind je
‘Talent en innovatieve bedrijvigheid dreigen te vertrekken naar het buitenland’
Marja van Bijsterveldt is burgemeester van Delft en voorzitter van het Netwerk Kennissteden Nederland. Ze was raadslid en wethouder in Almere, burgemeester van Schipluiden en staatssecretaris en minister van OCW.
daarmee, kijk hoe je die kunt ondersteunen want van die ecosystemen moeten we het voor een belangrijk deel in Nederland hebben. Internationaal ook trouwens. Op de campus van de TU Delft zit bijvoorbeeld Deltares, een onafhankelijk kennisinstituut dat werkt aan innovatieve oplossingen op het gebied van water en ondergrond. Daaromheen zitten veel start-ups en living labs die onder meer werken aan oplossingen voor de stijging van het waterpeil. Dat is een mondiaal probleem. Kennis en valorisatie, het geschikt maken van die kennis voor toepassingen buiten de universiteit, zijn in deze tijd belangrijker dan ooit.’
Steden koesteren hun universiteiten, ze ontlenen er voor een deel hun identiteit en status aan. Is het dan ook niet logisch dat zij die ontwikkelingen steunen, in plaats van het rijk?
‘Samen met het ministerie van BZK brengen we nu in kaart wat het betekent om een kennisstad te zijn. We zien nu al dat kennissteden veel meer lasten hebben dan andere steden, maar daar worden we niet voor gecompenseerd. Neem de investeringen in startende bedrijfjes. We hebben hier YES!Delft, dat zit in de wereldtop van incubators (organisaties die start-ups helpen hun bedrijf te ontwikkelen, red.). Daar hebben we als stad al veel in geïnvesteerd en dat doen we nog steeds. Of neem het fietsenprobleem. Die moeten we ergens kwijt en in compacte steden als Delft en Leiden is dat lastig. We hebben Haskoning laten berekenen wat ons de fietsen de komende jaren gaan kosten: miljoenen. Maar ook de investeringen in bijvoorbeeld loketten voor expats, in het internationaal primair en voortgezet onderwijs, de bouw van duizenden
‘Kennissteden hebben veel meer lasten dan andere steden’
Wie is...
studentenwoningen, de bereikbaarheid en versterking van de campus. We investeren op al deze terreinen, omdat we dat ecosysteem willen versterken.’
Zegt de gemeenteraad nooit: waarom moeten we hierin blijven investeren als we er niets voor terugkrijgen?
‘Ja, dat geeft zeker discussie, maar altijd is er weer een meerderheid die zich verantwoordelijk voelt voor de universiteit, onze studenten en een sterk kennisecosysteem. Dat moet ook wel, want uit onderzoek blijkt dat de ecosystemen in de kennissteden nu onvoldoende tot hun recht komen. We hebben in de kennissteden de sleutel in handen om betekenisvol te zijn voor de Nederlandse economie en de brede welvaart. Zet ons dan ook in onze kracht om daar invulling aan te geven. Want dat blijkt ook uit hetzelfde onderzoek: er moet een sterkere facilitering zijn. We moeten ervoor zorgen dat mensen hiernaartoe komen en vervolgens is het de uitdaging de goede mensen te behouden. Die jonge onderzoekers zul je iets moeten bieden: huisvesting, cultuur, een groene omgeving, kortom een aantrekkelijk vestigingsklimaat.’
Universiteitssteden hebben ook hun eigen belangen. Bijt zo’n gezamenlijk optrekken die niet?
‘Ten eerste zijn we een netwerk om van elkaar te leren. Als samenwerking of lobby richting het rijk zinvol is, tillen we het onderwerp boven het lokale uit. We kijken vanuit een nationale optiek naar wat nodig is om sterke innovatie- en kenniskracht te hebben. We zien dat universiteiten en hogescholen economische bedrijvigheid aantrekken. Zou dat niet zo zijn, dan hadden we geen toepassing van de kennis en technologie in het dagelijks leven van mensen. Overigens hebben we meer gedeelde zorgen, zoals het studentenwelzijn. Pas hadden we in Leiden nog een bijeenkomst over studenten en #MeToo, stress, burn-outs en alcoholgebruik. Per thema kijken we naar een gezamenlijk belang en hoe we samen iets kunnen aanpakken.’
De kennissteden zijn niet de enige gemeentelijke lobby die bij het rijk aankloppen voor geld. VNG,
G4, P10, M50… het worden er steeds meer. Daar komt er nu weer een bij.
‘Dat klopt, maar dat doet niets af aan de relevantie van de reële vraag, die overstijgt het lokale. Het gaat niet om Nijmegen, Leiden of Wageningen. Die doen al heel veel, maar het is niet genoeg en het gaat ten koste van gemeentefondsmiddelen die eigenlijk bestemd zijn voor andere doelen. Je doet jezelf als land tekort als je deze geweldige innovatiemogelijkheden, deze broedplaatsen van oplossingen voor de toekomst, onvoldoende benut. Dan kom je jezelf tegen. China investeert wél, heel veel. Amerika ook. Europa moet koesteren wat belangrijk is. Hier liggen grote kansen, maar het gaat niet vanzelf.’
U was staatssecretaris en minister. Werd in een kabinet nooit eens verzucht: wéér die gemeenten die meer geld willen?
‘Ja, en dat is heel verwerpelijk. Men weet vaak niet goed genoeg wat er in gemeenten gebeurt en hoe relevant ze zijn voor het voorkomen van veel problemen op nationaal niveau. Nederland moet goed nadenken over de vragen: waar verdienen we ons geld en waar vinden we de oplossingen voor de grote uitdagingen van morgen en overmorgen? Soms is dat een universiteitsstad, soms zijn het de boeren die de slag willen maken naar de productie van duurzame, biologische, verantwoorde voeding. De ene lobby is niet per se belangrijker dan de andere. Waar wij nu om vragen, is aandacht. Want wat geen aandacht krijgt, groeit niet. Dus we moeten ons geluid laten horen.’
Moeten steden zonder universiteit blij zijn met de lobby van de kennissteden?
‘Het gaat zeker niet alleen over de universiteitssteden. Ga maar eens kijken in het ziekenhuis van Gouda, dat gebruikt dagelijks technologie die hier wordt ontwikkeld. We kunnen niet zonder die kennis. Kennis is macht, en onze belangrijkste grondstof nu de gaskraan in Groningen is dichtgedraaid. We hebben het nodig, we hebben het in handen en we moeten het koesteren.’ ←
‘Hier liggen
, maar het gaat niet vanzelf’
Het Amsterdamse stadsdeel Oost mag als elfde gemeente meedoen aan de zogenoemde ‘wietproef’, het experiment waarin aangewezen henneptelers legaal wiet mogen leveren aan coffeeshops.
In de elf gemeenten mogen coffeeshophouders uitsluitend wiet verkopen die van deze telers is afgenomen. De bedoeling van de wietproef is te bekijken of de legale kweek en distributie bijdragen aan de openbare veiligheid en de kwaliteit van de wiet. De gemeenten die al waren geselecteerd voor de proef zijn Almere, Arnhem, Breda, Groningen, Heerlen, Maastricht, Nijmegen, Tilburg, Voorne aan Zee en Zaanstad. (LM) ←
milligram cannabis per dag per 1.000 inwoners is aangetroffen in het rioolwater van Leeuwarden.
Dat is 7 procent meer dan in Amsterdam. Bron: Omrop Fryslân.
MAGAZINE 2023 17, 31 OKTOBER EN 14, 28 NOVEMBER
Spreekuur natuurinclusief isoleren
Online, 13.00-14.00 uur | vng.nl/agenda
26 OKTOBER Duurzame inzetbaarheid
Bemmel, 10.00-14.15 uur | aeno.nl
23, 30 OKTOBER EN 7, 20 NOVEMBER
Venlo, Castricum, Zwolle, Breda, 19.30-21.30 uur | raadsleden.nl
26 OKTOBER EN 9, 23 NOVEMBER EN
7 DECEMBER
Roadshows digitale toegankelijkheid
Eindhoven, Amersfoort, Rotterdam en Assen, 13.30-17.00 uur | digitoegankelijk.nl
27 OKTOBER
Dementievriendelijke woning en woonomgeving Online, 10.00-11.30 uur | platform31.nl
31 OKTOBER Meedenken over een nieuw landelijk platform arbeidsparticipatie vluchtelingen
Utrecht, 9.30-12.30 uur | divosa.nl
7 NOVEMBER
Eenzaamheid: de kracht van kleine interacties
Ede, 15.00-17.00 uur | movisie.nl
9 NOVEMBER
Circulaire gebiedsontwikkeling: van Leidse ladder naar landelijke ladder Leiden, 9.30-17.30 uur | agendastad.nl
Het kabinet wil het verdienmodel van no cure no paybureaus aan banden leggen. Deze bedrijfjes procederen onder meer tegen de WOZ-aanslagen en strijken zo soms hoge bezwaar- en beroepsvergoedingen op.
Het verdienmodel van deze bureaus bestaat uit het op een eenvoudige manier zoveel mogelijk bezwaar en beroep indienen tegen WOZ-aanslagen. Daarmee halen ze veel gemeenschapsgeld binnen.
Demissionair staatssecretaris Marnix van Rij (Financiën) heeft een wetsvoorstel ingediend om deze voor gemeenten ongewenste praktijken aan banden te leggen. Met het wetsvoorstel wordt de vergoeding voor rechtsbijstand verlaagd tot een kwart van de huidige vergoeding. Ook de immateriële schadevergoeding gaat omlaag.
BEWUSTZIJN
Ook wil Van Rij dat burgers die via de bureaus bezwaar maken, zich meer bewust worden van de kosten van de procedures die in hun naam worden gevoerd. Gemeenten moeten de proceskosten daarom voortaan ook rechtstreeks storten op de rekening van de inwoner, en niet meer overmaken naar het bezwaarbureau. Gemeenten maken zich zorgen over de opkomst van deze no cure, no pay-bureaus. In 2021 betaalden gemeenten 17 miljoen euro aan proceskosten. De VNG wijst erop
op gemeenten door de procedures toeneemt. (RvdD) ←
3 VRAGEN AAN...
Een Green Deal met gebedshuizen, wat houdt dat in?
‘Het is voor monumentale gebouwen behoorlijk lastig om te verduurzamen. Gebedshuizen worden vaak geleid door vrijwilligersorganisaties en hebben niet echt de slagkracht om grote projecten aan te kunnen. Arnhem biedt de helpende hand. Wij hebben een behoorlijke organisatiekracht, weten waar subsidies te vinden zijn en beschikken over expertise voor technische oplossingen. Met de Green Deal willen we onze handafdruk vergroten en onze voetafdruk verkleinen. Hoe zorgen we ervoor dat die gebouwen zo veel mogelijk geïsoleerd worden zodat ze minder energie gebruiken? En hoe ga je met elkaar in gesprek over bewustwording rond het belang van die verduurzaming?
Afgesproken is dat de gebedshuizen met hun achterban het gesprek aangaan. Geloofsgemeenschappen hebben een vrij breed bereik onder mensen en een zekere autoriteit. De Green Deal is niet alleen door kerken ondertekend, maar ook door moskeeën en eigenaren van voormalige gebedshuizen. De synagoge is agendalid.’
Hoe zit het met de scheiding van kerk en staat?
‘Ik vind die scheiding heel belangrijk. Maar dat wil niet zeggen dat je niet met elkaar kunt samenwerken. Dat gebeurt op basis van vrijwilligheid, omdat we gemeenschappelijke doelen hebben. Dan gaat het niet over beïnvloeding. Het heeft niets te maken met de scheiding van kerk en staat. Die zijn dan nog steeds prima gescheiden. We werken naast elkaar aan het leefbaar houden van de aarde. De doelstellingen rond duurzaamheid van veel geloofsgemeenschappen komen redelijk overeen met die van de overheid. Het was ook niet moeilijk om samen tot afspraken te komen. In het kader van die bewustwording gaan zij met hun achterban het gesprek aan. Dan gaat het grotendeels over feitelijke zaken. De overheid schrijf niet voor wat ze moeten zeggen, maar vraagt geloofsgemeenschappen het gesprek erover aan te gaan.’
Kunnen de geloofsgemeenschappen ook helpen bij de andere grote opgaven?
‘Sterker nog, in deze Green Deal zijn meerdere opgaven samengevat: klimaatadaptatie, voedselproductie en circulariteit. Welke materialen gebruik je waarvoor en zijn die herbruikbaar? Het is bij veel geloofsgemeenschappen al oud gebruik om spullen die je niet meer nodig hebt aan een ander te geven. Geloofsgemeenschappen doen ook veel aan inzamelingen en liefdadigheid. Ze bieden hulp aan mensen die het minder hebben en aan daklozen. Dat zijn allemaal, nog steeds, maatschappelijke vraagstukken van deze
←
VERANDEREN EN INNOVEREN VANUIT BESTAANDE KADERS VALT NIET MEE. EN DUS VLOOG EEN KLEINE UTRECHTSE GEMEENTE DE TRANSFORMATIE VAN HULP EN ZORG ANDERS AAN. WOUDENBERG RICHTTE EEN COÖPERATIE OP VOOR HET HELE SOCIAAL DOMEIN. DE LEDEN HEBBEN ALLEMAAL EVENVEEL RECHT VAN SPREKEN
Hoe werkt het, als ouderenzorg zich ook tegen de werkwijze van jeugdhulp aan bemoeit? En hoe is het voor de gemeente, verantwoordelijk voor het sociaal domein, als haar stem even zwaar meetelt als die van de aanbieders, vrijwilligers- en andere organisaties?
Bij een coöperatie verenigen leden zich op gelijkwaardige basis rond eenzelfde doel. De 23 coöperatieleden in Woudenberg – ouderenzorg, jeugdhulp, het sociaal team, de kerken, vrijwilligersorganisaties, thuishulp én de gemeente – stemmen tijdens hun algemene ledenvergadering af waaraan behoefte is of op welk vlak juist geen samenwerking (meer) gewenst is. Iedereen heeft daar gelijke zeggenschap over. De directie of raad van bestuur schikt zich naar de wensen van de leden.
Heeft een lid geen baat meer bij de samenwerking of kan een lid zich niet langer vinden in het gemeenschappelijke doel, dan kan hij uit de coöperatie stappen. Coöperatie De Kleine Schans in Woudenberg is in 2018 volgens dit principe opgezet.
BELANGEN
Wethouder Moniek van de Graaf (PvdA-GroenLinks) van de gemeente Woudenberg beaamt dat er een spanningsveld is: de gemeente is én gelijkwaardig coöperatielid én als opdrachtgever verantwoordelijk voor het sociaal domein. ‘Deze vorm bestaat bij de gratie van onderling vertrouwen en het geloof dat organisaties samen sterker zijn én meer kunnen. De focus ligt op het gezamenlijke belang.’
Om verstrengeling van gemeentelijke belangen te voorkomen, gaat Van de Graaf over de inhoud en behandelt een andere wethou-
der het financiële deel, zodat de verantwoording is gewaarborgd naast de structuur. Bij complexe vraagstukken gaat een deel van de vertegenwoordigers van formele en informele zorg in een subgroep aan de slag in een zogeheten werkatelier. Een werkatelier onderzocht bijvoorbeeld hoe ouderen beter thuis kunnen blijven wonen en betrokken professionals gemakkelijker met elkaar informatie kunnen uitwisselen, zonder last te hebben van regels rond privacy. Dat leidde onder meer tot de ‘meterkast-kaart’ (een mogelijke bewaarplek) met namen en gegevens van betrokkenen met wie contact kan worden opgenomen.
Burgers werden er na onderzoek van het werkatelier Opvoeden vraagt lef op geattendeerd dat je laagdrempeliger kunt leren praten over opvoeden. En het werkatelier Statushouders onderzoekt hoe integratie voorspoediger kan verlopen – de uitkomst moet nog komen.
Ellen van der Vlist is directeur-bestuurder van uitvoeringsorganisatie De Kleine Schans. Van der Vlist: ‘Het is de bedoeling dat elk lid meedenkt met het totaalplaatje van transformatie. Dus als je namens de ouderenzorg of buurtzorg aansluit, betekent het niet dat je in de ledenvergadering vooral voor jouw doelgroep gaat lobbyen. We zetten ons als coöperatie in voor het héle sociale domein. Die gezamenlijke visie houden we de hele tijd voor ogen.’
Dat de coöperatie vruchten afwerpt, is duidelijk.
Minder jeugdhulp is nodig: van 370 minderjarigen
met ambulante (dag)behandeling, begeleiding of psychische problemen en pleegzorg in 2019, daalde dat aantal naar 311 jeugdigen in 2022. Huisartsen verwijzen minder vaak door naar specialistische jeugdzorg. Door de inzet op preventie met ondersteuning uit de directe omgeving van inwoners hoefde Woudenberg maar liefst twee ton euro minder uit te geven aan hulp en zorg in 2022. Het aantal vrijwilligers en maatjes nam ook toe.
SCHAKELEN
Coöperatie De Kleine Schans begon met pionieren, en het blijft slijpen en schaven, want nergens in Nederland lijkt zo’n brede coöperatie binnen het sociaal domein te bestaan. Dus is er ook sprake van voortschrijdend inzicht. Zo startte de coöperatie met een voorzitter die óók directeur-bestuurder is van de uitvoerende organisatie voor het wijkteam en welzijnswerk, en ontdekte al snel dat het erg schakelen is om zo de onafhankelijkheid van een voorzitter te waarborgen. Daarom
‘Deze vorm bestaat bij de gratie van onderling vertrouwen’
1 t/m 30 NOVEMBER
GEMEENTEMAAND 2023
Na het succes van voorgaande jaren, organiseert Ten Holter Noordam advocaten ook dit jaar weer de Gemeentemaand! Van 1 tot en met 30 november wordt u in twee fysieke bijeenkomsten, elf webinars en één digitale workshop bijgepraat over diverse juridische onderwerpen waarmee (decentrale) overheden in de praktijk geconfronteerd worden.
Bent u geïnteresseerd en werkzaam bij een (decentrale) overheid?
Meld u dan kosteloos aan voor onze (digitale) bijeenkomsten waarin we u bijpraten over diverse actuele juridische onderwerpen.
kwam er al snel een voorzitter van buitenaf. ‘Een mooie kans om weer een beetje bij te schaven aan het concept’, vindt Van de Graaf. ‘Als gemeente willen we graag onderzoeken hoe financiële prikkels kunnen bijdragen aan gezamenlijk gedragen projecten, die ook werkelijk met elkaar worden uitgevoerd. Daar ligt voor de voorzitter ook een taak. En ik wil kijken naar andere subsidiestromen, los van de gemeente. Bijvoorbeeld vanuit het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), of vanuit zorgkantoren.’
Van der Vlist ziet dat het merendeel van de coöperatieleden al actief met plannen en ideeën komt en bereid is om tijd en mankracht te investeren. ‘Natuurlijk denkt soms een aantal leden nog wat te veel aan de doelstellingen van de eigen organisatie. In het verleden is er heus weleens ergernis geweest over wie hoeveel doet. De ledenvergadering heeft een keer afscheid genomen van een lid dat vooral inkomsten kwam halen via de coöperatie. Een ander lid bekende dat het haar vooral om het werven van nieuwe cliënten ging en stapte er vrijwillig uit.’ Structurele zekerheid over financiën is wel van belang, wil je met elkaar de kar kunnen blijven trekken, stelt Van der Vlist. ‘Als de gemeente bezuinigt op de ene organisatie, werkt dat door in de hele keten. Een lid kan daardoor bijvoorbeeld minder bijdragen of haakt zelfs af – met vergaande consequenties voor de andere organisaties. In Woudenberg hangt alles aan elkaar vast. Dat moet ik nieuwe politici telkens goed uitleggen.’
WIJKTEAM
Dat het wijkteam en welzijnswerk van De Kleine Schans zulke goede resultaten behaalt in Woudenberg, komt doordat ze gevoed worden door de coöperatieleden, denkt wethouder Van de Graaf. ‘Alleen moeten ze er nu nog aan werken dat niet alle problemen ook door de uitvoeringsorganisatie van
het wijkteam hoeven te worden aangepakt. Ik wil graag ook andere organisaties stimuleren om samen te werken. Daarmee voorkomen we ook dat er telkens meer personeel naar de uitvoeringsorganisatie moet.’ Van der Vlist vindt dat er juist al veel wordt ‘weggezet’ bij vrijwilligersorganisaties en anderen. ‘Als uitvoerende organisatie pakken we hulpvragen op om te voorkomen dat de tweede lijn nodig is. Daarbij is het onze insteek om met andere organisaties krachten te bundelen.’
Ontwikkelen de betrokken organisaties innovatieve werkwijzen in Woudenberg, dan heeft dat als voordeel dat zij deze kennis elders kunnen gebruiken. Van de Graaf: ‘Denk aan jeugdhulporganisaties die door de samenwerking in Woudenberg een nieuwe manier van werken ontdekken. Die kennis en kunde nemen ze weer mee naar andere gemeenten en kunnen daar een voortrekkersrol op zich nemen. Dat is pure winst buiten onze gemeentegrenzen en draagt bij aan de kruisbestuiving tussen organisaties.’
Al wil je ook weer geen toename zien van doorverwijzingen naar dure specialistische zorg, stelt Van de Graaf. ‘Dus ook vrijwilligers moeten we binnen de coöperatie nog meer in hun kracht zetten. En professionele organisaties hebben natuurlijk ook een belang dat hun schoorsteen kan blijven roken. Het blijft dus altijd een spanningsveld binnen een gelijkwaardige samenwerking om iedereen te stimuleren om zich evenveel in te zetten.’
BEGRIJPEN
Directeur-bestuurder Ellen van der Vlist ziet die samenwerking juist al van de grond komen: ‘Je kent elkaar, hebt hetzelfde doel en daardoor bel je sneller even op: “Kun jij mee naar die inwoner om te kijken welke ondersteuning het beste past?” Je begrijpt elkaars werkcultuur of invalshoek beter. Dus snap je waarom iets niet kan of mag en ga je sneller nadenken over oplossingen om het wel voor elkaar te krijgen.’ ←
‘Je kent elkaar, hebt hetzelfde doel en daardoor bel je sneller even op’
ACHTER ELKE PIL
Met een indringende postercampagne wil Rotterdam drugsgebruikers confronteren met hun impact op de stad. Volgens de gemeente associëren ze zichzelf niet snel met de drugscriminaliteit, maar toch dragen ze daar aan bij.
Volgens wethouder Vincent Karremans (VVD) vinden veel mensen het normaal om in het weekend een pilletje of een lijntje te nemen, terwijl de consequenties daarvan ‘desastreus voor de stad zijn’: ‘Achter elke pil en elke gram schuilt een wereld van ellende.’
SINDS HET UITBREKEN VAN DE OORLOG IN OEKRAÏNE VANGT DE GEMEENTE MAASDRIEL RUIM DRIEHONDERD ONTHEEMDEN OP IN EEN VAKANTIEPARK. WETHOUDER MICHIEL ALEXANDER DE RAAF WIL DE MENSEN WEER PERSPECTIEF BIEDEN EN BEDACHT EEN MODEL OM GRIP TE KRIJGEN OP DE OPVANGCRISIS EN OP HET REILEN EN ZEILEN VAN DE LOCATIE.
Eind februari 2022 brak de oorlog in Oekraïne uit en in juni werd Michiel Alexander de Raaf (Samen Sterk Maasdriel) geïnstalleerd als wethouder. Ervaring met crisismanagement had hij al. Hij was opgeleid als medisch onderzoeker. Toen covid startte, werd hij opgeroepen om de zorg in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven te coördineren. Daarna werkte De Raaf als crisismanager bij de veiligheidsregio, waar hij onderdeel uitmaakte van het team dat hielp bij het noodlottige incident met de vrachtwagen die op de buurtbarbecue inreed in Nieuw-Beijerland. ‘Dat is natuurlijk crisismanagement pur sang’, zegt hij.
ZES WEKEN
Toen De Raaf als nieuwe wethouder in Maasdriel de opvang van de Oekraïense vluchtelingen in zijn portefeuille kreeg, realiseerde hij zich één ding, zegt hij. ‘Als crisismanager heb ik ervaren dat een crisis binnen zes minuten kan ontstaan. Binnen zes dagen tekenen de gevolgen zich af. Je gaat er met z’n allen keihard tegenaan en je haalt alles uit de kast om nieuwe oplossingen te verzinnen. Dat lukt een hele tijd, maar na zes
weken is je team inspiratieloos. De rek is eruit en iedereen is op. Dat is echt een deadline in crisismanagement.’
De bestaande infrastructuur voor rampen en crises is niet ingericht op crises die maanden duren, weet De Raaf. ‘Je merkt dan ook dat heel veel dingen nieuw zijn en dat er simpelweg geen ervaring is. Wekelijks krijgen we brieven van het rijk, de veiligheidsregio en de provincie. De ene week moeten we die kant op en de andere week weer lijnrecht de andere kant. Dat vraagt enorm veel flexibiliteit van de projectmedewerkers en het
team. Het voelt of al de inspanning voor niks is en of we geen grip op de situatie hebben.’
Dat moet en kan anders, wist De Raaf. ‘Om orde in de chaos te creëren en alles wat inzichtelijker te maken, heb ik gevraagd om een vlootschouw. Dus om alles op te schrijven wat er aan de hand was. Op een gegeven moment had ik een heleboel vellen vol informatie. Die ben ik gaan samenvoegen en toen kwam ik uit op twaalf inhoudelijke thema’s, waaronder financiën, scenario’s, veiligheid, gezondheidszorg, bevolkingszorg, onderwijs, communicatie en locatie. Allemaal onderwerpen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, want een verandering op het ene terrein heeft weer effect op een heleboel andere terreinen. Hoe mooi zou het zijn als die verbondenheid in het model terugkwam?’
Dat model werd de Diamant van Maasdriel. Iedere week zitten alle disciplines bij elkaar en overleggen ze aan de hand van de Diamant. ‘In het gele hart staat ons hoofddoel’, wijst De Raaf. ‘De opvang van de ruim driehonderd Oekraïense vluchtelingen. Daaromheen zitten twaalf verschillende diamanthoeken waarin alle betrokken disciplines een plek hebben.’
Tijdens het overleg wordt de Diamant helemaal vol gestickerd met wat die week allemaal is gebeurd en welke acties daarop moeten volgen, zegt De Raaf. ‘Zo kregen we onlangs het bericht dat schoolverzuim aan
het oplopen was. Vervolgens zijn we in het Diamantoverleg afspraken gaan maken met het onderdeel “school” over de aanpak. Leerkrachten bellen in dit geval en vragen wie niet komt opdagen, om vervolgens de locatiemanager langs het betreffende huis te laten gaan om te vragen hoe het zit. Dan horen we bijvoorbeeld terug dat moeder slecht nieuws heeft gehad van het front. Ze heeft de gordijnen dicht, houdt de kinderen thuis en wil even geen contact met de buitenwereld.’
ZORGVRAAG
Zo’n situatie kan al snel leiden tot een acute zorgvraag op het gebied van psychosociale hulpverlening, weet de wethouder. Ook is er de taak voor Bevolkingszorg om de bewoners uit te leggen over de leerplicht. De Raaf: ‘Door onze aanpak komen we hier nu veel sneller achter, zijn alle betrokken partners op de hoogte en weten we precies wie we kunnen inzetten om het gezin te helpen.’
‘Hoe mooi zou het zijn als die verbondenheid in het model terugkwam?’Wethouder Michiel Alexander de Raaf in gesprek met Oekraïense vluchtelingen: ‘Het leven gaat door en mensen willen een doel hebben.’
De wethouder geeft een ander voorbeeld. ‘Stel: Bevolkingszorg meldt dat een arriverende Oekraïner een huidziekte heeft. Wat betekent dat voor het park? Dan gaan we in scenario’s denken. Het is wel zo prettig dat er dan één medische wasmachine beschikbaar komt om kruisbestuiving tegen te gaan. Vervolgens wordt de locatiemanager gewaarschuwd dat er een wasmachine bij wordt geplaatst. Communicatie komt erbij om een plan te maken voor het informeren van de bewoners. En voor je het weet, is de hele diamant doorlopen en weet iedereen wat hij moet doen. Grip op hoofdlijnen terwijl individuele casuïstiek niet uit het oog wordt verloren.’
Op de locatie zelf gaat het ook veel beter. ‘Doordat we van crisis- naar projectstructuur zijn gegaan, kunnen we naar een hoger niveau’, zegt De Raaf. ‘Niet meer in die overlevingsstand maar echt bouwen aan de toekomst. De oorlog is voorlopig helaas nog niet voorbij dus we zitten hier nog wel even. Dat betekent dat de bewoners kunnen gaan nadenken over wat ze de komende tijd met hun leven willen doen. Hun huis en hun tuintje worden ook steeds meer eigen. Ze stoppen er veel meer energie in. We hebben de Oekraïners daarom symbolisch zonnebloemzaadjes gegeven, de Oekraïense bloem en symbool voor vrijheid en levenslust. Die hebben ze gezaaid en zelf zien groeien.’
Zelfredzaamheid is ook heel belangrijk. De Raaf: ‘Het leven gaat door en mensen willen een doel hebben. In het kader van het programma Benut je tijd hebben we de Oekraïners gevraagd wat ze de komende vijftien
maanden willen doen. Uiteraard willen we daar als gemeente ook bij helpen. Binnen drie dagen na onze vraag hadden we tachtig aanmeldingen voor Engelse les.’
Inmiddels heeft 70 procent van de mensen betaald werk: ‘Bij de bakkerij bijvoorbeeld, bij de fietsenmaker of als teammanager bij DHL. Juist ook op plekken waar wij krapte hebben, kunnen zij inspringen. Dus dat is win-win. Die mensen keren we ook geen leefgeld meer uit, want ze hebben hun eigen salaris.’
NIEUWJAARSNACHTEN
De Raaf had met zijn Diamant drie doelen en die zijn alle drie behaald. ‘Van crisisstructuur naar projectstructuur, een model dat langer meegaat dan zes weken en een koers bepalen zodat we als gemeente kunnen zeggen: z0 vangen wij de Oekraïners hier op. Als er nu een brief binnenkomt van het rijk of de veiligheidsregio – want die krijgen we nog steeds wekelijks –, dan kijken we hoe de opdracht zich verhoudt tot ons beleid, waar de verandering plaatsvindt en welke gevolgen dat voor andere onderdelen heeft. Betekent het een verandering van koers of kunnen we op de huidige manier verdergaan? Kortom, veel meer grip op de situatie dus.’
ANDERE CRISES
Dit model is natuurlijk ontstaan vanuit de opvang van Oekraïners maar, het is volgens De Raaf ook heel goed te gebruiken voor andere crises en ter voorbereiding op andere situaties. ‘Sterker, er is vanuit medeoverheden veel interesse in de Diamant’, merkt hij op. ‘Bijvoorbeeld bij het voorbereiden van onrustige nieuwjaarsnachten.’
Meer weten over de Diamant van Maasdriel?
‘Natuurlijk delen we onze ervaringen graag met andere gemeenten’, zegt De Raaf. ‘We hebben een handleiding ontwikkeld die gemeenten kunnen gebruiken, waar ook ons model bij zit.’ Meer informatie via: diamant@maasdriel.nl.
‘
De oorlog is voorlopig nog niet voorbij dus we zitten hier nog wel even’
Raadslid Shadi Nikshomar (GroenLinks, Almere) neemt tijdens raadsvergaderingen geen blad voor de mond, Almere DEZE WEEK 26 september
Het nieuwe kabinet zou fors moeten investeren in de politie. Volgens de regioburgemeesters, die de burgemeesters vertegenwoordigen in het overleg over de politie, is het ‘niet langer vanzelfsprekend’ dat de organisatie zich kan blijven inzetten voor de veiligheid.
In een position paper noemen de burgemeesters veiligheid een ‘essentieel onderdeel van bestaanszekerheid’. Maar het lukt de politie steeds minder goed om daar een bijdrage aan te leveren, onder meer door onderbezetting. Om de organisatie weer op orde te brengen, moet het nieuwe kabinet 400 miljoen euro investeren in de organisatie, aldus de burgemeesters. De burgemeesters erkennen dat er de afgelopen tijd al ‘flinke stappen gezet’ zijn, schrijven ze. Maar het politiewerk verandert, terwijl het personeelsbestand onder druk staat. Daarom is er 200 miljoen euro nodig om acute financiële problemen op te lossen. Daarnaast is nog eens eenzelfde bedrag nodig om te zorgen dat de politie kan investeren in capaciteit en kan meebewegen met veranderingen in de maatschappij. De burgemeesters wijzen onder meer op de aanpak van cybercriminaliteit. (RvdD) ←
Beste Thorbeckeprofessor, MOGEN BURGERLEDEN IN RAADSCOMMIS SIES VAN FRACTIE WISSELEN?
EEN VRAAGSTELLER
Beste vraagsteller,
De regels over de benoeming van burgerraadsleden staan niet in de Gemeentewet maar zijn van de raad zelf. Vaak te vinden in het Reglement van Orde of de Verordening op de raadscommissies. In veel gevallen is het daarbij de bedoeling dat fracties bij het voordragen van burgerleden niet-verkozen kandidaten van hun eigen lijst nemen.
In dat geval is het niet mogelijk om van fractie te wisselen. Als dergelijke eisen niet worden gesteld, dan is het in principe mogelijk dat een burgerlid van fractie wisselt, voor zover de nieuwe fractie natuurlijk nog een plekje over heeft. Want burgerleden nemen hun zetel niet automatisch mee. ←
Ook een vraag voor Geerten Boogaard? Stuur een mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.
Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar
Ik sta voor mijn idealen en dat raakt bij sommigen kennelijk een snaar. Als ze me daarom een ‘bitch’ willen noemen, is het goed.
EINDHOVEN IS ERVAN OVERTUIGD DAT ONTWERPERS MET
DAAROM AL JARENLANG DESIGNERS IN DIENST
esigndenken’ is al sinds 2008 ingebed in de gemeentelijke organisatie van Eindhoven. Want, zo is de gedachte, ontwerpers weten als geen ander hoe ze een concept moeten maken dat echt wérkt voor de gebruiker. In 2015 kwam de eerste designer in vaste dienst, sindsdien zijn er meer ontwerpers binnen de gemeente aangetreden, verspreid over een aantal afdelingen. De gemeente vindt het belangrijk ontwerpers in huis te hebben, omdat vraagstukken steeds meer domeinoverstijgend zijn, met steeds meer betrokken partijen en meer perspectieven.
Tijdens de Dutch Design
Week 2021 werd er meegedacht over kansen en toekomstige voorzieningen in KnoopXL, het stationsgebied van Eindhoven.
(Beeld: Ken Giang)
‘Je kunt een complex vraagstuk zien als een kluwen touwtjes met allerlei dingen die in elkaar haken, zegt Suzanne van der Zaan, strategisch designadviseur van de gemeente Eindhoven. ‘Een ontwerper kan helpen om die kluwen te ontwarren. Als je aan één touwtje trekt, verandert de context voor de rest ook. Het is de taak van de ontwerper om daarboven te gaan hangen, de kluwen te ontrafelen en het proces zo vorm te geven dat ook de deelvraagstukken duidelijk worden. Het inzichtelijk krijgen, dat is de toegevoegde waarde van het designproces.’
Van der Zaan geeft een voorbeeld: ‘Ter voorbereiding op de gemeenteraadsverkiezingen maken we als gemeente een strategische verken-
Met zorgpartners, wijkagenten, woningbouwcorporaties en de gemeente werden kwetsbare plekken in een buurt aangegeven en mogelijke oplossingen bedacht.
ning. Dit is een niet-politieke schets waarin neutraal vooruit wordt gekeken naar ontwikkelingen die op de stad afkomen. We gebruiken designmethodes om de hoeveelheid uiteenlopende informatie – er is inbreng van inwoners, samenwerkingspartners en beleidsadviseurs – te structureren en te analyseren. Je stapt in de belevingswereld van degene die het antwoord geeft, en daarmee ontrafel je alle hoofd- en bijzaken.’ De ontwerpers binnen de gemeente zetten zich allemaal in voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, waarbij de eindgebruikers en de belanghebbenden centraal staan. Daarbij kan het zowel om inwoners, partners in de stad als interne collega’s of bestuur gaan, zegt Van der Zaan. ‘Social design is in feite een containerbegrip. De inzet ervan vraagt altijd maatwerk. En het vraagstuk, de context en het speelveld bepalen waar in het proces accenten worden gezet en welke methodieken het meest geschikt zijn.’ Ze vervolgt: ‘Als interne ontwerpers zitten wij meer op de grote verbetertrajecten die vaak verweven zijn met verschillende domeinen in de organisatie en met heel veel partijen binnen en buiten de gemeente.
Daar waar trajecten een duidelijke kop en staart hebben, en er dus minder verwevenheid is met andere onderwerpen, maken wij veel gebruik van onze flexibele schil.’
SAMENWERKING
Binnen Eindhoven werken ontwerpers op alle terreinen nauw samen. Social designer Yasemin Arslan houdt zich vooral bezig met vraagstukken rond integraal gebiedsgericht werken. Ze noemt de totstandkoming van de woonzorgvisie als voorbeeld van de meerwaarde van een ontwerper. In die visie staat de huisvestingsbehoefte van inwoners die afhankelijk zijn van ondersteuning en zorg centraal. Arslan: ‘Door samenwerking kwamen diverse werelden, domeinen, partners en doelgroepen bij elkaar. Ik heb designmethoden ingezet waardoor niet alleen de deskundigheid van het groot aantal betrokkenen bij dit traject centraal stond, maar ook hun gevoelswereld. Hierdoor ontstonden er gezamenlijke visies, ambities en oplossingsrichtingen. In de woonzorgvisie werd dit samengevoegd met de resultaten van onderzoeken over huisvestings- en zorgbehoeftes en prognoses over doelgroepen.’
Het is wel een uitdaging om wat je in de leefwereld tegenkomt op een goede manier mee terug te nemen naar de systeemwereld van de gemeente, zegt ze. ‘Op de plek waar ik in de gemeente werk, zijn we aan het nadenken over hoe je op andere collega’s kunt overbrengen wat het belang is om “buiten” meer in te brengen in je werk. Dat sluit ook weer mooi aan bij mijn eigen drijfveer als ontwerper om samen met betrokkenen tot oplossingen te komen.’
‘Je kunt er ook niet omheen dat de samenleving is veranderd. Oude systemen matchen vaak niet goed meer’, legt Van der Zaan uit. ‘Er is een urgentie om op een andere manier te werken, dat lukt niet vanuit de traditionele denkwijze.’
Binnen de gemeente zelf coachen de ontwerpers hun collega’s door met ze te sparren en ze uit te leggen hoe ze een onderwerp anders kunnen aanvliegen. Arslan: ‘Als interne ontwerper werk je als procesdeskundige samen met de inhoudelijk deskundigen. Zo bouw je kennis op over het werkveld. Ook kennen wij de complexiteit van de gemeentelijke organisatie door en door. Als we collega’s op weg helpen met de inzet van
’Je weet dat je met een designtraject een stukje ongemak ingaat’
design, ervaren ze de meerwaarde hiervan en ontstaat er binnen de organisatie ook steeds meer affiniteit om iets met design aan te pakken.’
VERVOLGTRAJECT
De aanwezigheid van ontwerpers in de eigen organisatie geeft ook een garantie voor het vervolgtraject: er is zekerheid dat er iets met de uitkomsten wordt gedaan. Voor die vertaalslag naar de volgende fase is ook een ontwerpbril nodig.
Arslan: ‘Een goede ontwerper denkt aan de voorzijde, samen met de opdrachtgever, na over de borging van de uitkomsten zodat je het aan de achterkant goed kunt afhechten. Omdat wij hier intern werken, heb je veel kortere lijntjes om af en toe te checken hoe het ermee staat en of je nog kunt meedenken. Collega’s kunnen ook naar jou toekomen om mee te denken over een vervolgstap.’
Maar er zit ook een andere kant aan het verhaal, zegt Van der Zaan. ‘Aan de voorkant is ook goed opdrachtgeverschap belangrijk. Als de opdrachtgever vooraf al weet wat de uitkomst van een traject moet zijn, heeft hij geen ontwerper nodig. Je hebt een ontwerper nodig, omdat jij een vraagstuk hebt waarvan je aan de voorzijde niet weet wat er aan de achterzijde uit gaat komen, of omdat je dat traject opengooit. Je kunt echt wel afspreken waar je ongeveer moet uitkomen, maar je kunt niet de oplossing al vastzetten. Als je een vraagstuk gaat ontrafelen, dan kom je er heel vaak achter dat de vraag waarmee je bent begonnen, niet de vraag is die je moet oplossen.’
WEL DOEN
✓ Geef een ontwerper genoeg speelruimte.
✓ Zet design in voor vraagstukken waar het écht toegevoegde waarde heeft, waar ruimte is voor verandering.
Eindhoven heeft geen vaste methodes voor een goed eindresultaat, zegt ontwerper Arslan: ‘Wij geloven niet in de standaardisatie van allerlei methodieken en toolkits. Wij ontwerpen manieren om mensen met elkaar in gesprek te laten gaan, te laten reflecteren en om op een bepaalde manier iets te bouwen. Iets tastbaars of op papier. Dus vanuit beeldmateriaal, vanuit vragen, tegenwoordig zelfs af en toe met Lego. Wij willen wegblijven van: voor dat vraagstuk doen wij dit en voor dat soort vraagstukken hebben wij die en die toolkit. Dat werkt gewoon niet.’
Van der Zaan vervolgt: ‘En negen van de tien keer loopt het halverwege anders, omdat er iets gebeurt waardoor je denkt: ik moet nu schakelen, want anders gaan we mensen verliezen. Of er popt een nieuw doel op, of een verborgen agenda van iemand, waardoor je het proces moet aanpassen.’
STUKJE ONGEMAK
Belangrijker dan een toolkit, zegt Van der Zaan, zijn de vaardigheden van een ontwerper om iedereen een comfortabel gevoel te geven in het proces. ‘Je weet dat je met een designtraject een stukje ongemak ingaat, omdat de uitkomst onvoorspelbaar is. Je moet dus zo veel mogelijk comfort organiseren, zodat mensen openstaan voor veranderingen, andere perspectieven en nieuwe inzichten. Het maakt mij daarbij niet uit of er een directeur aan tafel zit of iemand die moeite heeft om mee te komen in de maatschappij, iedereen is gelijkwaardig. Niet de ontwerper zelf, maar álle betrokkenen staan op een voetstuk.’ ←
Tijdens een buurtmarkt werden buurtbewoners met stellingen en vragen betrokken bij leefbaarheid en veiligheid.
✓ Denk op tijd na over het inbedden van de uitkomst in beleid.
NIET DOEN
✓ Pin de uitkomst niet vast, een designtraject heeft een vast vertrekpunt en een open einde.
✓ Gooi niet iets bij een ontwerper over de muur. Zorg voor een goede samenwerking tussen ontwerper, projectleider (tijd, budget) en inhoudelijk deskundige.
✓ Gebruik geen standaardgereedschap. Laat de ontwerper zijn kennis en ervaring inzetten om maatwerk te leveren in plaats van een standaardproduct.
HET BELANG VAN DE LOKALE JOURNALISTIEK LIJKT GROTER
DAN OOIT. ER KOMT EXTRA GELD BESCHIKBAAR VOOR DE LOKALE OMROEPEN, MAAR HET LIJNTJE MET DE GEMEENTE WORDT DUNNER.
Sjors Fröhlich
Burgemeester
Vijfheerenlanden en ambassadeur lokale omroepen voor de VNG en NLPO
Staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur) schetste dit voorjaar de contouren voor de lokale omroep van de toekomst. Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de bestaande situatie: de financiering verloopt niet langer via de gemeenten, maar via het rijk, en ze beloofde een extra investering van structureel 16 miljoen euro per jaar. Daarmee wil ze de basis van de lokale omroepen verstevigen en hun journalistieke taken versterken.
Volgens Sjors Fröhlich is het voor een belangrijk deel aan deze staatssecretaris te danken dat het belang van de lokale journalistiek weer op de radar staat. ‘Zij ziet dat lokale media en lokale democratie niet zonder elkaar kunnen. Dat is echt een trendbreuk met de afgelopen jaren.’ Fröhlich is behalve burgemeester van Vijfheerenlanden ook ambassadeur lokale omroepen voor zowel de VNG als NLPO, het samenwerkings- en coördinatieorgaan voor de lokale publieke omroep. Hij kent de wereld van de publieke omroep als geen ander, als voormalig radio- en televisiepresentator en hoofdredacteur van BNR Nieuwsradio. Hij noemt het ‘fantastisch’ dat er meer geld voor de lokale omroep beschikbaar komt, en het is ook ‘heel goed’ dat de staatssecretaris inzet op kwaliteitsverbetering van de lokale journalistiek. Maar minder enthousiast is hij over het doorknippen van het lijntje tussen de gemeente en de omroep. ‘Op dat punt hebben we als gemeenten echt zorgen’, zegt hij. ‘Zonder een directe
subsidierelatie verdwijnt ook het periodieke gesprek dat de gemeente met de omroep heeft, over hoe het gaat, wat er beter kan, wat de gemeente nog meer kan bieden.’
Weliswaar schrijft Uslu dat ze ‘ervoor wil zorgen dat de inhoudelijke betrokkenheid van gemeenten bij de lokale publieke omroep betrokken blijft’, maar dat stelt Fröhlich allerminst gerust. ‘Als er meerdere gegadigden zijn voor een vergunning, bepaalt het Commissariaat voor de Media wie deze krijgt. De gemeente gaat daar dan niet meer over. Dan wordt onze rol wel heel erg klein. Ik zou een klein financieel lijntje willen houden, al is het maar een paar duizend euro. Dat zie je niet eens op een begro-
ting, maar voor een lokale omroep kan het een serieus bedrag zijn.’
Volgens de staatssecretaris is ook de onafhankelijkheid beter geborgd wanneer de bekostiging niet meer via de gemeenten loopt. Fröhlich: ‘Daarom hebben we als VNG gezegd: als het écht zo is dat er zorgen zijn dat gemeenten zich gaan bemoeien met de inhoud van de programma’s, dan kunnen we ermee instemmen dat elke lokale omroep een redactiestatuut krijgt, waar ook de handtekening van de gemeente onder staat, waarin de gemeente belooft zich van inhoudelijke bemoeienis te onthouden.’
Voor hem persoonlijk hoeft het niet. ‘We leven niet in een bananenrepubliek. Ik ken geen voorbeelden van gevallen waarin een journalist denkt dat hij z’n subsidie kwijtraakt als hij een verkeerd of vervelend item maakt. Of een wethouder die gekscherend tegen een journalist zegt: maak er wat moois van hè, anders gaan we nog eens naar de subsidie kijken. Ik zie het ook als een van mijn taken als ambassadeur om dat ook tegen gemeenten te zeggen: doe dat niet, ook niet als grap.’
Veel gemeenten erkennen het belang van goede lokale media en zijn ook bereid daarvoor de portemonnee te trekken. Sommige hebben zelfs een eigen fonds voor goede onderzoeksjournalistiek in het leven geroepen, ook al vergroten ze daarmee het risico zelf te worden gebeten door de waakhonden van de democratie. Daartegenover staan gemeenten die niet voldoen aan de subsidienorm. Het Commissariaat voor de Media constateert dat ruim een derde van de gemeenten (37 procent) in de periode 2019-2021 niet voldeed aan de
richtlijn van 1,39 euro per huishouden per jaar. Zo vreemd lijkt het dan ook niet dat de staatssecretaris de bekostiging naar zich toe trekt.
‘Ik wil dat beeld toch nuanceren’, zegt Fröhlich. ‘Er zijn ook gemeenten die veel meer doen. Als je kijkt naar wat gemeenten in totaal uitgeven, dan is dat veel meer dan zij volgens de norm zouden moeten doen.’
Maar het gesprek zou wat hem betreft niet alleen over het geld moeten gaan. ‘We moeten ook het gesprek voeren over hoe we de lokale politiek meer bij de mensen kunnen brengen. Het is nog altijd zo dat mensen het nieuws dicht bij huis belangrijk vinden. Bijvoorbeeld RTV Purmerend zendt gewoon elke raadsvergadering uit, met duiding. Dat doen ze hartstikke goed. Dus ga als gemeente met je lokale omroep in gesprek hoe je elkaar kunt versterken, en dat heeft dan helemaal niks met onafhankelijkheid te maken.’
Yael de Haan, verbonden aan de Hogeschool Utrecht en de Rijksuniversiteit Groningen, is het ermee eens dat de politiek dichter bij de inwoners moet worden gebracht en dat de media daar een belangrijke rol
Yael de Haan
Lector Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie aan de Hogeschool
Utrecht en bijzonder hoogleraar
Lokale Publieke
Omroep aan de Rijksuniversiteit Groningen
‘Ik zou een kleinVeel gemeenten erkennen het belang van goede lokale media. Op de foto RTV Maastricht. (Beeld: Jean-Pierre Geusens/ANP)
in hebben. Een omslag in het denken over de lokale publieke omroep is nodig. ‘De samenleving is compleet veranderd sinds vijftig jaar geleden, toen we werkten en woonden op één plek. Gemeenschapsgevoel was heel geografisch bepaald. Jongeren zitten nu veel in online community’s en halen hun informatie overal vandaan, maar zijn ook geïnteresseerd in hun eigen leefomgeving. Erbij horen heeft nu verschillende niveaus. Toch is het stelsel nog altijd gebaseerd op de oude aanbodgedachte van destijds: wat vindt de journalistiek of de gemeente dat de lokale media zouden moeten doen? De tijd dat we konden zeggen: als we maar goede content maken, dan komt de rest vanzelf – die tijd is echt voorbij.’
Uit onderzoek blijkt steeds weer dat mensen nog altijd graag geïnformeerd willen worden. Maar de context is veranderd. Het beeld dat de media altijd schetsten, dát was de waarheid en daarmee moesten mensen het doen, zegt De Haan. Tegenwoordig is het aanbod van informatie zo groot, dat een gezamenlijk referentiekader ontbreekt. Niet alleen de media maken nieuws, gemeenten bedrijven zelf ook journalistiek. Het publiek ziet geen verschil – en áls ze het verschil wel zien, zien ze daar het probleem niet van in.’
In de discussie over de polarisatie in de samenleving, over het elkaar niet begrijpen, kan de lokale journalistiek ‘belangrijker dan ooit’ zijn, zegt De Haan. ‘Om het gesprek weer te gaan voeren. Maar dat hoeft niet per se in de vorm van radio of televisie te zijn. Een lokale situatie kan om een heel andere manier van werken
vragen. Maar het is te simpel om te zeggen: we gaan allemaal op TikTok als we jongeren willen bereiken. Je zult eerst moeten nagaan waar je gemeenschap behoefte aan heeft en hoe je de mensen kunt betrekken. Wanneer je als lokale omroep begint nieuws te maken mét jongeren, dan heb je ze al mee. Dat is de kracht van het lokale, dat je dat soort dingen kunt doen. Je wilt juist ín die samenleving zitten.’
Vanuit het publiek is er volgens De Haan meer waardering dan ooit voor lokale journalistiek. ‘Maar het debat gaat nu te veel alleen over geld. Daaronder liggen vragen als: hoe gaan we het besteden, hoe organiseren we het zo dat we journalistiek kunnen maken die aansluit bij de lokale samenleving? Die vragen moeten worden gesteld om het geld goed te kunnen besteden. Het is niet slim om automatisch, als er dan toch geld naar ze toe komt, dan nog maar een eindredacteur of een coördinator aan te stellen. Misschien hebben ze geen coördinator nodig, maar een communitymanager die heel andere dingen doet.’
AFSTANDELIJKER
Een aandachtspunt is ook dat de beoogde professionalisering, waaronder de vorming van streekomroepen, de lokale media afstandelijker maakt. ‘Hoe voorkom je dat je professionalisering ten koste gaat van de lokaliteit? Dat vind ik een lastige. Je wilt niet dat mensen overstappen naar de regionale omroep NH Nieuws omdat de streekomroep geen nieuws meer uit het eigen dorp brengt. Dus bij de professionalisering van omroepen is het van belang de lokale gemeenschapsfunctie niet uit het oog te verliezen.’ ←
Regionale bijeenkomsten
Dit najaar organiseert de VNG regionale bijeenkomsten over de rol van lokale publieke omroepen, de stelselwijziging, de ontwikkeling rond streekomroepen en het belang van lokale media. De bijeenkomsten worden voorgezeten door voormalig OCW-minister Arie Slob.
De bijeenkomsten vinden nog plaats in Breda (24 oktober), Gouda (26 oktober), Assen (1 november) en Nijmegen (7 november).
Meer informatie en aanmelden: vng.nl/agenda.
‘Het is nog altijd zo dat mensen het nieuws dicht bij huis belangrijk vinden’André Krouwel Oprichter Kieskompas politicoloog Vrije Universiteit andre.krouwel@vu.nl @AndréKrouwel
Op de website van het netwerk van Nederlandse kennissteden staat het duidelijk: ‘Voor sterke, innovatieve regio’s en voor universiteiten en hogescholen is het aantrekken van (internationaal) talent van groot belang.’ Maar er is een fel debat ontstaan over internationalisering en de aantallen buitenlandse studenten op Nederlandse universiteiten. Pieter Omtzigt, leider van NSC, de virtueel grootste partij na de verkiezingen, wil dat er ‘in principe weer in het Nederlands les moet worden gegeven’. De VVD riep in de Tweede Kamer dat ‘onze collegezalen niet vol Duitsers en Chinezen moeten zitten’. Waar komen deze wereldvreemdheid en dit nationalisme bij Kamerleden vandaan? Het meest gehoorde argument is dat de toenemende internationalisering en verengelsing de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs zouden verminderen. Maar er is geen onderzoek te vinden dat die negatieve effecten ook aantoont. Het debat wordt vooral gevoerd op basis van subjectieve opinies en gratuite sentimenten. De meeste voorstellen om het gebruik van de Engelse taal te beperken en internationale studenten te weren, komen van nationalistische politici aan de rechterkant van het politieke spectrum. Het is niets meer dan hypocriete propaganda. Jarenlang zijn universiteiten gestimuleerd – vooral door de bekostiging per student – om zoveel mogelijk studenten op te leiden en te internationaliseren. Dat is economisch ook verstandig. Buitenlandse studenten leveren per saldo meer op voor de Nederlandse
economie dan zij kosten. Europese studenten leveren de staatskas 5.000 tot 17.000 euro op, terwijl de baten van een student van buiten Europa zelfs kunnen oplopen tot 94.000 euro. Dit verschil ontstaat omdat studenten van buiten Europa vaker en langer in Nederland blijven en meer uren werken in hooggekwalificeerde banen.
Natuurlijk zijn er ook negatieve effecten aan een grote instroom van buitenlandse studenten. Hun komst leidt tot gentrificatie van wijken, stijgende huurprijzen en gebrek aan betaalbare huisvesting, waardoor bewoners met een kleinere beurs de stad worden uitgedreven. Maar er zijn dus ook duidelijke voordelen. De concentratie van kennis kan fungeren als economisch motore voor de regio en trekt bedrijven aan die behoefte hebben aan werknemers met een zeer gevarieerde skillset en taalvaardigheid. Er ontstaat ook een milieu waarin hoogwaardige kunst en cultuur kunnen floreren, technologische innovatie een hoge vlucht neemt en sommige wijken worden juist minder een monocultuur van armoede en achterstand omdat studenten er komen wonen en wijken economisch opbloeien.
Werk dus met een gerust hart aan internationalisering van de onderwijsinstellingen in uw gemeente en omring u met wetenschap en kennis. ←
Het piept en het kraakt bij de uitvoeringen van de verkiezingen. Een kleiner stembiljet en elektronisch
tellen van de stemmen zouden de gemeente helpen.
Maar
Henk van Dijkhuizen van de NVVB.
Op 22 november mogen we als gemeenten in Nederland wederom een Tweede Kamerverkiezing organiseren. Daar mogen we best trots op zijn. Een groot evenement met inzet van duizenden locaties, medewerkers en vooral ook vrijwilligers. Binnen de gemeentelijke organisaties moet er wel het nodige wijken voor de organisatie, want één ding staat vast: op 21 november moet alles klaar zijn. Uitstel is gewoon onmogelijk. Het lukt gemeenten steeds weer een nagenoeg rimpelloze verkiezing te organiseren. Maar toch piept en kraakt het op een aantal punten. In dit land neemt een groot aantal partijen deel aan de verkiezingen. Dat is een voorrecht. Iedere partij
brengt een wisselend aantal kandidaten, in sommige gevallen oplopend tot wel tachtig. Het neveneffect is echter dat het stembiljet inmiddels de omvang kent van zo ongeveer een krant. Want al die partijen en kandidaten moeten natuurlijk een plaats krijgen op het formulier. Voor onze drukkers een stevige opgave om dat allemaal op tijd gedrukt en geleverd te krijgen. Het is soms spreekwoordelijk billenknijpen of het allemaal wel past. Tot nu toe lukt dat gelukkig nog steeds.
STEMGEHEIM
Voor de kiezers is dat grote stembiljet ook een grote ramp. Je gaat met een compact opgevouwen papier het stemhokje in en hebt een hele oefening te doen om het ding uit te vouwen, je keuze te maken, op zoek naar het juiste hokje, het rood te kleuren en het grote geval weer netjes op te vouwen omdat je natuurlijk gaat voor het stemgeheim. Daarna mag het in de stembus worden gedeponeerd. Voor mensen met een beperking is dit alles al helemaal een opgave.
Voor de vrijwilligers op het stembureau is het aan het einde van de verkiezingsdag ook een ‘feest’ om met dat grote stembiljet aan de slag te mogen. Na slui-
‘Ons stembiljet heeft inmiddels de omvang van een krant’Henk van Dijkhuizen vicevoorzitter NVVB
tingstijd, als de laatste kiezer heeft gestemd, mag het grote uitvouwen en sorteren beginnen. Op zoek naar dat ene rode stipje in die krant. Op een gemiddeld stembureau ben je daar met een ploeg mensen al snel anderhalf uur mee bezig. Dan moet de telling van het aantal uitgebrachte stemmen per partij en vaak ook per kandidaat nog beginnen. Dit is afhankelijk van de gemeentelijke keuze voor decentraal óf centraal tellen. De werkzaamheden van de vrijwilligers worden daarmee al snel nachtwerk, want er moet nu eenmaal een proces-verbaal opgeleverd worden. Voor de gemeentelijke organisatie is dit ook een flinke opgave. Want vanaf het moment dat de eerste stem is uitgebracht totdat de laatste stem is geteld, moet er ondersteuning geboden worden en moeten de stembureauleden vragen kunnen stellen en hun spullen kunnen inleveren.
Kan dat, met alle technologie die we tot onze beschikking hebben, inmiddels niet anders? Onze politiek is huiverig voor het ontwikkelen van internetstemmen. Daar kan ik me van alles bij voorstellen, want hoe maak je dat optimaal veilig en betrouwbaar? Toch zijn er ook andere mogelijkheden denkbaar. Een
compacter stembiljet en elektronisch tellen ervan. Voorstellen daartoe worden echter met veel wantrouwen bekeken. Er mag immers niets fout gaan. Een compacter stembiljet wordt binnenkort beproefd in vier kleine gemeenten. De invoering van dat compacte biljet is een randvoorwaarde om tot het elektronisch tellen ervan te kunnen komen. Dan pas kunnen we spreken over een echte verlichting van de werkzaamheden voor onze medewerkers en vrijwilligers. Zoals het er nu uitziet gaat het allemaal nog jaren duren voordat we ook elektronisch tellen ervan hebben ingevoerd.
Mag het alstublieft een beetje ambitieuzer en een beetje sneller? ←
Henk van Dijkhuizen is vicevoorzitter Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB).
‘Mag het alstublieft een beetje ambitieuzer?’
Maurits van den Bosch was 32 jaar trainer en coach op het gebied van dienstverlening en hostmanship. Op 10 oktober start de CDA’er, tot voor kort raadslid in Maashorst, als burgemeester van Bladel.
‘Zie het als een late roeping. Ik heb de laatste tien, vijftien jaar steeds gezegd dat áls ik nog eens iets anders zou gaan doen, ik burgemeester zou willen worden. Ik kom uit een bestuurdersfamilie. Mijn vader was zestien jaar wethouder in Den Helder. Ik heb toen, en later als raadslid, veel burgemeesters ontmoet. Het is een baan waarin heel veel dingen samenkomen. Je kunt bestuurlijk echt iets veranderen. Maar de rol van burgervader spreekt me vooral aan. Je kunt er zijn voor de inwoners, bij leuke dingen en bij nare dingen. Dat is me op het lijf geschreven.’
‘Er is een aantal mooie uitdagingen in Bladel. Gelukkig maar, want ik wil niet op de winkel passen. Bladel ligt aan de rand van Brainport Eindhoven. Hoe houd je daar een vinger in de pap, en kunnen we economisch en sociaal profiteren van de regio én ons eigen karakter behouden?
Ik merk dat veel gemeenten vooral naar regionale samenwerking kijken vanuit de vraag what’s in it for me. Maar de vraag wat je als gemeente te bieden hebt, is net zo belangrijk. Dat moet in balans zijn.’
‘Ik ben trainer geweest op het gebied van hostmanship. Dat is de kunst mensen het gevoel te geven dat ze welkom zijn. Ik gaf bijvoorbeeld trainingen aan gemeenteambtenaren. Hoe kunnen zij de relatie met de burger optimaliseren? Die burger is niet lastig, maar heeft gewoon een vraag. Die burger wil zich gezien en gehoord voelen. Wat betekent dat voor je gedrag? Als burgemeester wil ik daarin het voorbeeld geven en laten zien hoe leuk het is om te investeren in het contact met anderen.’ (RvdD) ←
Erik Ronnes (CDA) is sinds 1 oktober waarnemend burgemeester van Sint-Michielsgestel. Ronnes was tot voor kort gedeputeerde in NoordBrabant, waar hij in 2020 begon. Daarvoor was hij vijf jaar lid van de Tweede Kamer. De CDA’er begon zijn politieke loopbaan in Boxmeer. Daar was hij van 1998 tot 2010 raadslid. Aansluitend was hij er vijf jaar wethouder. Hij volgde in Sint-Michielsgestel Han Looijen (VVD) op, die na vier jaar burgemeesterschap terugtrad.
Avine Fokkens is op 2 oktober geïnstalleerd als burgemeester van Heerenveen. Ze was gedeputeerde in de provincie Fryslân (sinds 2019), daarvoor werkte ze bij de rechtbank Leeuwarden. Ze volgde Tjeerd van der Zwan (PvdA) op, die na twaalf jaar burgemeesterschap met pensioen ging.
Charlie Aptroot (VVD) begint op 16 oktober als waarnemend burgemeester van Wijdemeren. Hij vervangt daar partijgenoot Crys Larson, die op medisch advies haar taken tijdelijk moet neerleggen.
Voormalig Tweede Kamerlid Aptroot was acht jaar, van 2012 tot en met 2020, burgemeester van Zoetermeer. Ook was hij waarnemer in Wassenaar, Voorschoten en Hilversum. Op dit moment is hij waarnemend burgemeester van Hoeksche Waard, sinds het vertrek van Bram van
Hemmen (CDA) in maart 2022. Het waarnemerschap in die gemeente is vanaf 13 oktober overgenomen door Erik van Heijningen (VVD). Van Heijningen was daarvoor waarnemend burgemeester in Bodegraven-Reeuwijk (2021-2023.)
Eerder was hij onder meer wethouder in Dordrecht, gedeputeerde in Zuid-Holland en waarnemend burgemeester van Cromstrijen, Middelburg en Hellevoetsluis.
Evert Jan Nieuwenhuis is door de gemeente-
raad van Waddinxveen voorgedragen voor herbenoeming. Zijn tweede ambtstermijn begint op 6 november. Voordat hij in 2017 in Waddinxveen werd benoemd, was de SGP’er wethouder in Lisse.
Burgemeester Laurens de Graaf van Lopik is voorgedragen voor een tweede termijn, die op 10 november begint. De CDA’er is sinds november 2017 burgemeester van Lopik. Eerder werkte hij bij de Universiteit Tilburg en de Hogeschool Utrecht.
Burgemeester Hanne
van Aart (VVD) is door de gemeenteraad van Loon op Zand voorgedragen voor een tweede termijn, die op 20 november begint. Van Aart is sinds november 2017 burgemeester van de Brabantse gemeente. Daarvoor was ze politiek actief in Heusden, waar ze raadslid (2010-2014) en wethouder (2014-2017) was.
Burgemeester Maarten
Divendal van De Ronde
Venen is door de gemeenteraad voorgedragen voor een derde termijn. Die
Ingezonden mededeling
Ons aanbod
redactie@vngmagazine.nl
begint op 22 november. Divendal is sinds november 2011 in functie in De Ronde Venen. Eerder was de PvdA’er zes jaar wethouder in Haarlem. Ook werkte hij lang als voorlichter en woordvoerder bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Bregje Booltink begint op 1 november als gemeentesecretaris van Montferland. Zij volgt Marcel Wagener op, die zijn carrière vervolgde in Renkum. Eerder was Booltink beleidsadviseur Recreatie & Toerisme
Verschillende Risico-opleidingen Overheden (ROO) oktober - november
Trainees inspiratie event: Beleid en Gedrag
27 oktober (Den Haag)
Wet Modernisering Elektronisch Bestuurlijk Verkeer (Thema Leveranciers)
31 oktober (Webinar)
VNG Uitvoeringscongres
Laat u inspireren door onze opleidingen en congressen
Om welk vakgebied het ook gaat: als geen ander weten we hoe complex de inhoud van beleid en wet- en regelgeving kan zijn. Kom daarom naar een van onze inspirerende en verdiepende congressen.Voor heldere en praktische handvatten én om vakgenoten uit het hele land te ontmoeten.
2 november (Den Haag)
VNG Congres RPO
9 november (Apeldoorn)
Raad op zaterdag
11 november (Online)
2-daagse training:
Van Gelijk hebben naar Gelijk krijgen
14 & 28 november 2023
Met Andere Ogen Doen-dag
24 november (Groenekan)
27 november (Congrescentrum Orpheus, Apeldoorn)
Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl
en bestuursadviseur bij de gemeente Montferland.
Helen Verhoef is met ingang van 15 november de nieuwe gemeentesecretaris van Buren. Ze volgt Michiel van Dalen op, na diens vertrek per 1 juni naar de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Sindsdien is Noud Bex interimsecretaris. Verhoef is nu nog locogemeentesecretaris in Leusden. Daarvoor was ze locosecretaris in West Maas en Waal.
Marlies Bongers is sinds 27 september interim-
teraad van Barneveld. Ze vervangt daar Iede Bakker, die in augustus senior juridisch advies bij de Kiesraad werd. Bongers werkte eerder onder meer als
Amersfoort en Best.
Matthijs van der Horst is op 1 oktober gestart als grifin Hoorn; hij was raadsgrifHorst kent Hoorn goed: hij was er al eerder negentien jaar werkzaam in de
gemeentelijke organisatie. Menno Horjus op, die in juni dit jaar werd.
Göran Winters stopt per de gemeenteraad van Berg en Dal. Winters heeft dan bijna twee jaar in Berg en Dal gewerkt. Hij was eerder
Warnsveld en Ruurlo.
Hans ten Voorde wordt
gemeenteraad van Losser. De raad moet nog instemmen met het voorstel om hem aan te wijzen; het is de bedoeling dat Ten Voorde op 15 november als nu nog concerncontroller bij de gemeente Losser.
Robin Meinen op, die per 1 oktober aan de slag ging als
Monique HeijnensCoenjaerts wordt de
gemeenteraad van Roerdalen. Ze begint daar per 1 januari 2024, maar om een ‘warme overdracht’
Tjarda Struik (VVD) begint op 14 november als burgemeester van Leiderdorp. Ze is nu nog raadslid in Zeist. Ook is ze actief als spreker en adviseur op het gebied van inclusie. Ze is op sociale media actief als ‘blindfluencer’, waarmee ze laat zien hoe ze omgaat met haar visuele beperking. Struik wordt in Leiderdorp de opvolger van partijgenoot Laila Driessen, die op 7 november na elf jaar met pensioen gaat. Eerder was Driessen onder meer raadslid in Leiden en lid van provinciale staten en gedeputeerde in Noord-Holland.
mogelijk te maken start ze een maand eerder als
Dan kan ze nog worden ingewerkt door de huidige Rob Notermans, die met vervroegd pensioen gaat. HeijnensCoenjaerts is nu nog manager Advies en Ondersteuning bij de gemeente Gemert-Bakel. Daarvoor werkte ze voor de gemeenten Leudal, Maasbree en Venray. In Maasbree was ze
van de gemeenteraad.
Kirsten ten Cate is op 1 oktober gestart als voorzitter van de Vereniging van
Saskia van Eck wordt op 15 november de nieuwe gemeentesecretaris van Oudewater. Daarvoor was ze afdelingshoofd ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkeling en locogemeentesecretaris in Alblasserdam. Ze volgt Jethro Michel op, die op 1 september vertrok. Sindsdien wordt de functie waargenomen door Kasper Driehuijs
vinciale staten in NoordBrabant. Ze volgt bij de Renée Wiggers op. Zij is acht jaar voorzitter geweest en is in
van provinciale staten in Overijssel.
Henri Lenferink (PvdA) is op 2 oktober begonnen als waarnemend commissaris van de Koning in Gelderland. De tijdelijke aanstelling volgt op het besluit van commissaris John Berends (CDA) om zijn functie voorlopig neer te leggen. Berends doet dat in afwachting van de uitkomsten van een onderzoek naar mogelijk wangedrag. Lenferink was tot 1 september burgemeester van Leiden. Die functie heeft hij ruim twintig jaar bekleed.
Belangstellenden kunnen solliciteren naar het burgemeestersambt van de Limburgse gemeente Bergen (circa 13.200 inwoners), vacant per 29 maart 2024. Het salaris bedraagt € 7.909,52 bruto per maand.
bit.ly/vacaturebergen. Sollicitaties vóór 25 oktober sturen naar de CdK in de provincie Limburg.
GEMEENTEN ZIJN VERPLICHT BELEID TEGEN MENSENHANDEL TE VOEREN. STEEDS MEER OVERHEDEN VOLDOEN DAAR OOK AAN. DE VNG WIL GEMEENTEN NU STIMULEREN OM DE VOLGENDE STAP TE ZETTEN. ER IS NOG EEN WERELD TE WINNEN, ZEGT BURGEMEESTER ANNETTE BRONSVOORT VAN OOST GELRE.
OM wil 9 jaar cel voor Marlon F. (39) voor “mensonterend” in prostitutie dwingen van tienermeisjes.’ ‘Waar blijft toch die sekswet?’
‘Extreme arbeidsuitbuiting komt nog altijd voor, ook in Nederland.’ ‘Burgemeester geschokt over “moderne slaaf” bij bedrijf in Kamerik.’
Zomaar wat krantenkoppen van de afgelopen maanden, waarschijnlijk het topje van de ijsberg. Het toont niet alleen aan dat mensenhandel in verschillende verschijningsvormen in Nederland voorkomt, het laat ook zien hoe moeilijk uitbuiting is aan te pakken.
Mensenhandel, het onder dwang uitbuiten van een ander, komt in verschillende gedaanten voor. Het kan gaan om arbeidsuitbuiting, seksuele uitbuiting, criminele uitbuiting of gedwongen orgaantransplantatie. De gemene deler is het verborgen, onzichtbare karakter. Slachtoffers durven zich maar mondjesmaat te melden, vaak omdat ze bedreigd of gechanteerd worden of zich schamen. Juist dat maakt de aanpak ervan zo enorm ingewikkeld.
De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, Conny Rijken, meldde onlangs nog dat er ‘meer lef en ambitie
nodig is in de aanpak’ en dat er ‘nog het nodige is te verbeteren’. Sinds 2018 draait een landelijk programma onder regie van het ministerie van Justitie en Veiligheid: Samen tegen mensenhandel. Gemeenten spelen hierin ook een belangrijke rol en zijn verplicht een eigen beleid tegen mensenhandel te voeren.
In 2021 constateerde adviesbureau Significant Public in opdracht van de VNG echter dat ruim acht op de tien gemeenten nog onvoldoende zicht hadden op wat er zich aan mensenhandel afspeelde op hun grondgebied. Slechts een klein aantal (5 procent) had hiervoor toen specifiek beleid ontwikkeld. De VNG reageerde op de onder-
zoeksuitkomsten door in te zetten op bewustwording bij gemeenten over het fenomeen mensenhandel. Dit heeft z’n vruchten afgeworpen. Bij nieuw onderzoek van Significant Public dit voorjaar blijkt inmiddels twee derde van de gemeenten (iets van) beleid tegen mensenhandel te hebben. Reden voor de VNG om vanaf dit najaar gemeenten te stimuleren mensenhandel daadwerkelijk op de agenda te zetten en aan te pakken.
LANGE ADEM
‘Papier is geduldig, maar nu is het tijd voor actie,’ zegt burgemeester Annette Bronsvoort van grensgemeente Oost Gelre. Bronsvoort is landelijk portefeuillehouder mensenhandel namens de VNG. ‘Wat is mijn rol als gemeente? Wat kunnen we doen? Hoe herken ik het? Hoe werken we samen? Heb ik mijn hulpverlening op orde? Daar begint het, voordat je beleid kunt maken. Nu de bewustwording is gegroeid, moet het gemeentelijk beleid handen en voeten krijgen.’
Daarbij geeft Bronsvoort aan dat de aanpak van mensenhandel een kwestie is van ‘een heel lange
adem’. De verschillende verschijningsvormen, het grote aantal zorg- en veiligheidspartijen dat erbij is betrokken, maar vooral de onzichtbaarheid van de slachtoffers maken het tot een taai vraagstuk. Zo is het aantal meldingen van slachtoffers tegen de verwachting in gedaald. In 2021 (de laatst beschikbare cijfers) lag dat aantal landelijk fors lager dan in 2019 en 2020. Ook waren er minder slachtoffers in beeld bij politie en het Openbaar Ministerie. ‘Een groot punt van zorg,’ zegt Bronsvoort. Het verminderde zicht op mensenhandel is verontrustend, zegt ook CoMensha, het landelijk coördinatiecentrum tegen mensenhandel. Er is sprake van een enorm dark number, slechts 1 op de 5,6 slachtoffers zou zich maar melden, schat de organisatie.
KLAP
Westland is een van de gemeenten die recent beleid hebben gemaakt op mensenhandel. Het college van B en W hoeft er alleen nog een klap op te geven. Niet dat er tot nu toe niks gebeurde. Het grote aantal Midden- en Oost-Europese arbeidsmigranten (12.00014.000 mensen) dat vooral in de lokale sierteelt werkt, vormt al jaren een verhoogd risico op arbeidsuitbuiting. Vaak hebben ze onvoldoende kennis van wet- en regelgeving en is er een afhankelijkheidsrelatie tussen werkgever en huisvesting. De verhalen van malafide uitzendbureaus die de kwetsbare migranten voor een habbekrats aan het werk zetten en ze in groepjes in kleine, slecht onderhouden woningen huisvesten, zijn bekend. Gemeenten met veel arbeidsmigranten zullen, zolang het certificeringsstelsel uitzendbranche op zich laat wachten, hier zelf alert op moeten zijn. Westland zet bijvoorbeeld in op controles, heeft een informatiepunt ingesteld en richt zich op preventie.
‘Met het nieuwe beleid wordt deze aanpak aangescherpt’, zegt Sophie Abbink, beleidsmedewerker veiligheid en aandachtsfunctionaris mensenhandel bij de gemeente. ‘Naast de uitbuiting van migranten die in de sierteeltsector werken, komt er ook meer focus op seksuele en criminele uitbuiting.’
‘Er komt ook meer focus op seksuele en criminele uitbuiting’
Momenteel voert bouw- en woningtoezicht in Westland al regelmatig controles uit op woningen van arbeidsmigranten en bezoekt de Arbeidsinspectie bedrijven. De controleurs zijn getraind om signalen van mensenhandel te herkennen. Als die er daadwerkelijk zijn, pakt de gemeente dit op en betrekt ze andere zorg- en veiligheidspartijen erbij. Abbink: ‘Dat gebeurde afgelopen zomer nog toen bij een controle bleek dat werknemers zwart werkten en het pand waar ze woonden niet voldeed aan de eisen.’
Over de omvang van arbeidsuitbuiting in de gemeente Westland durft Abbink geen uitspraken te doen, mede omdat de meldingen niet op één centraal punt binnenkomen. Wel vindt ze dat de controles intensiever moeten. ‘We moeten veel meer achter de voordeur zien te komen. Wat gebeurt daar? Dat moet je weten om een goed beeld te krijgen.’
Ook de gemeente Oost Gelre van burgemeester Bronsvoort zet in op controles om arbeidsuitbuiting op het spoor te komen. Als grensgemeente met een groot buitengebied heeft ze hiervoor samenwerking gezocht met Duitsland. Oost Gelre telt enkele grote bedrijven waar veel arbeidsmigranten werken, die net over de grens wonen omdat daar grotere wooncomplexen zijn waar uitzendbureaus ze huisvesten.
‘In coronatijd is duidelijk geworden hoe slecht de positie van sommige arbeidsmigranten is,’ zegt Bronsvoort. ‘In Oost Gelre werd de vleesverwerkingsfabriek een week stilgelegd wegens alle besmettingen onder het personeel. Toen zijn de Duitsers de woningen gaan controleren en werden de slechte woon- en leefomstandigheden van de migranten ineens zichtbaar.’ Vervolgens is, met behulp van Europeses subsidie, een gezamenlijk programma opgezet met de Kreis Borken, de Euregio en de gemeente Enschede. Daarbij is afgesproken om twee keer per jaar een bestuurlijk rondetafelgesprek te organiseren met alle betrokken partijen. Daar komen verschillende vragen aan bod, zegt Bronsvoort. ‘Hoeveel arbeidsmigranten zijn er? Waar zien we toename? Hoe werken en
wonen ze? Ook gaat onze Arbeidsinspectie mee op controle in Duitsland, om te kijken hoe de migranten zijn gehuisvest en of de uitzendbureaus ze genoeg betalen.’
De situatie is sinds de samenwerking echt verbeterd, ‘maar het probleem is nog lang niet weg’, zegt Bronsvoort. ‘Oost Gelre is landelijk gezien misschien geen koploper als het om de aanpak van mensenhandel gaat, maar we werken er wel actief aan, ook door de verbinding te zoeken met zorg- en veiligheidspartijen.’
Vanuit haar VNG-rol adviseert Bronsvoort andere gemeenten om ook gerichte controles uit te voeren bij vermoedens van arbeidsuitbuiting. ‘Ga naar je bedrijventerreinen, kijk wat daar allemaal gebeurt. Daarnaast is het bijvoorbeeld belangrijk dat baliepersoneel wordt getraind om signalen van mensenhandel te herkennen.’
Verschillende gemeenten en regio’s doen dit al met succes, zoals Aalsmeer, Rotterdam, Zeeland en Noord-Brabant. Andere gemeenten koppelen acties aan de Europese dag tegen Mensenhandel op 18 oktober, openen meldpunten of passen in de algemene politieverordening de prostitutieleeftijd aan van 18 naar 21 jaar. Desondanks is er nog ‘een wereld te winnen’.
Ondanks dat mensenhandel als groot maatschappelijk probleem wordt erkend, komt het niet vanzelfsprekend op alle agenda’s. Zo dreigde het onderwerp recent nog van de landelijke veiligheidsagenda af te vallen. Bronsvoort: ‘Gelukkig heeft het demissionaire kabinet er in zijn laatste begroting toch geld voor vrijgemaakt. Het draait echter om meer dan geld, zoals de schaarse capaciteit bij politie, OM en andere instanties. Daarom moeten we in brede zin aandacht blijven vragen voor mensenhandel, we zijn er nog lang niet.
‘Ik ben zeker niet somber, maar het is van groot belang dat we de verhalen van de slachtoffers blijven vertellen, laten zien hoe diep mensenhandel ingrijpt en levens volkomen ontwricht.’ ←
Arbeidsmigranten lopen in de sierteelt een verhoogd risico op arbeidsuitbuiting
RAAD D66 OSS WERK EIGENAAR WIJNHUIS
‘Vroeger werkte ik in een restaurant, waar ik wijn schonk. Daar wilde ik meer van weten. Na de eerste cursus volgden er meer. Nu ben ik vinoloog, maar wel de slechtste vinoloog van Nederland want ik drink zelf amper wijn. Wel proef ik ontzettend veel, ik kan er goed over adviseren. In mijn wijnhuis in Ravenstein verkoop ik wijn en organiseer ik proeverijen en cursussen.
Sinds vorig jaar zit ik in de gemeenteraad, daarvoor was ik twee jaar burgerraadslid. Ik werd overgehaald door mijn overbuurvrouw, die raadslid was. Ik voel me verantwoordelijk voor mijn stadje. Omdat ik erg benaderbaar ben, weten mensen me snel te vinden. Met de vijf raadsleden uit Ravenstein komen we regelmatig bij mij in de winkel samen om te overleggen.’
Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.
Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.
ICT
Functioneel beheerder
Dordrecht
Functioneel beheerder
zaaksysteem
Haarlemmermeer
BESTUURLIJK
Adviseur organisatieontwikkeling
BEL Combinatie (Eemnes)
Advocaat
De Bilt
Specialist Woo
Medemblik
Adviseur (inwoner)participatie
Rhenen
Juridisch adviseur
Schouwen-Duiveland
ECONOMISCH
Concerncontroller
Bloemendaal
Senior adviseur
Dordrecht
Business controller
IJsselstein
Senior inkoop- en contractmanager
Leeuwarden
Teamleider
ondersteuning en invordering
Leeuwarden
CULTUUR
Beleidsadviseur onderwijshuisvesting
Gooise Meren
Adviseur natuuren duurzaamheidseducatie
Leiden
Zaanstad
OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID
Senior juridisch beleidsadviseur OOV
Dordrecht
RUIMTELIJKE ORDENING
Planoloog gebiedsontwikkeling
Almere
Projectondersteuner
gebiedsontwikkeling
Alphen aan den Rijn
Beleidsadviseur
ruimtelijke ordening
BEL Combinatie (Eemnes)
Projectleider assetmanagement
De Bilt
Juridisch adviseur
grondzaken
Dordrecht
Adviseur verkeer
DUO+ (Ouderkerk aan de Amstel)
Assetmanager wegen
Edam-Volendam
Programmamanager
Groene Hart Werkt!
Gouda
Civieltechnisch
werkvoorbereider
Haarlemmermeer
Landschapsarchitect
Katwijk
Beheerder riolering en water
Leeuwarden
Projectregisseur
openbare ruimte
Leidschendam-Voorburg
Projectleider openbare
ruimte
Medemblik
Adviseur wonen
Schagen
Strategisch beleidsadviseur wonen
Uithoorn
Projectleider gebiedsontwikkeling
Vijfheerenlanden
Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl
Medior juridisch adviseur grondzaken
Zaanstad
Jurist omgevingsplan
Zaltbommel
Juridisch adviseur sociaal domein
Amstelveen
Klantmanager participatie-instrumenten/ loonwaardespecialist
Haarlem
Medewerker handhaving Participatiewet Werk en Inkomen Lekstroom (Nieuwegein)
WELZIJN
Beleidsadviseur sociaal domein – jeugd
Alphen aan den Rijn Jeugdhulpverlener Amstelveen
Orthopedagoog
Amstelveen
Junior specialist jeugd Gooise Meren
Beleidsmedewerker
Wmo
Medemblik
Consulent jeugd Voorschoten
Wmo-consulent Voorschoten
Uitgever Dineke Sonderen, Sdu BV, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie Esther Bunnik Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek Medewerkers Marije van den Berg, Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Jiri Büller, Annemieke Diekman, Merel van Dorp, André Krouwel, Sanne van der Most, Martijn van der Steen Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek
Druk Senefelder Misset, Doetinchem
Advertenties Cross, Marco Blijswijk, tel. 010-742 10 21, marco@cross.nl.
Abonnementen parlementariërs en ambtenaren bij gemeenten en stads- en streekgewesten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-3738393.
Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 183 euro (excl. 9% btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80. Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag. © 2023, ISSN 1566-1636
Bij nieuwbouw gaat het niet om stenen alleen. Iedere gemeente wil inclusief zijn en woonruimte bieden aan bijvoorbeeld ouderen of mensen met een beperking. Daarin kunnen gemeenten goed samenwerken met woningcorporaties.
Staedion bouwt in Moerwijk, Den Haag appartementen die gedeeltelijk zijn bestemd voor ouderen en rolstoelgebruikers. Projectmanager Valéria van der Hagen – Estefan: ‘De gemeente gaat aan de slag in deze wijk. De straat wordt beter ingericht, met bijvoorbeeld een pleintje waar bewoners makkelijk een praatje kunnen maken. Staedion wilde meer woningen neerzetten in deze straat en het voorzieningenaanbod verbeteren. We hebben de 32 oude woningen gesloopt en bouwen op dezelfde plek 72 nieuwe. Op de begane grond komt nieuwe winkelruimte, inclusief een supermarkt.’
jongeren en ouderen die afhankelijk zijn van een rolstoel. Er zijn geen drempels en de wc is in de badkamer, zodat de bewoner genoeg bewegingsruimte heeft. Daarnaast hebben we ouderenwoningen, die we makkelijk kunnen aanpassen aan rolstoelgebruikers. Zo kunnen mensen zelfstandig blijven wonen en hoeven zij niet naar een verzorgingstehuis. Wij werken samen met maatschappelijke ondernemers die de ontmoetingsactiviteiten kunnen organiseren en er zijn veel voorzieningen.’
wonendoenwesamen.nl
‘Ons doel was woningen bouwen voor verschillende doelgroepen, zodat de buurt gemengd wordt. Staedion bouwt middeldure woningen voor stellen of gezinnen. Daarnaast komt er sociale huur voor ouderen en rolstoelgebruikers. Dat noemen we wonen met een plus. Hier staat ontmoeting centraal, er zijn veel voorzieningen en er worden activiteiten georganiseerd. 14 woningen zijn voor
‘Staedion vindt het belangrijk voor deze doelgroep te bouwen. We hebben veel portiekwoningen zonder lift, ongeschikt voor ouderen die slecht ter been zijn of voor rolstoelgebruikers.’
‘De winkels en bedrijven onder de woningen zijn goed bereikbaar voor de bewoners. We hebben met deze ondernemers afgesproken dat ze ook iets terug doen voor de buurt. Zo bouwen we samen aan een sterke buurt!’
‘‘Ons doel was woningen bouwen voor verschillende doelgroepen’’
Kieswet en Kiesbesluit bevat de volledige en actuele teksten van zowel de Kieswet als het Kiesbesluit zoals die gelden op 1 januari 2023.
handig in gebruik:
Bijna alle wetsartikelen zijn voorzien van kopjes in de marge. U ziet in één oogopslag precies waar het artikel over gaat.
Een uitgebreid en overzichtelijk trefwoordenregister maakt het extra praktisch.
Onmisbaar voor de afdeling Burgerzaken en op de tafel van elk stembureau!
isbn 978 90 12 40870 7
te bestellen via: www.sdu.nl
