We willen graag dat Selma in de buurt van haar school kan blijven wonen. Dat is belangrijk voor Selma, maar ook voor de buurt. Wonen moet voor iedereen betaalbaar blijven. Daarom hebben we BPD Woningfonds opgericht. Hiermee werken we samen met gemeenten en woningcorporaties aan meer energiezuinige middenhuurwoningen door heel Nederland. Van Alkmaar tot Almelo en van Groningen tot Rosmalen.
Meer weten over onze projecten, zoals bijvoorbeeld in Diemen of Groningen? Kijk op bpd.nl/woningfonds
mist een visie van het rijk
bestaanszekerheid.
Hoe krijg je de menselijke maat terug in het sociaal domein?
Enschede zoekt vaker de grenzen van de wet op.
Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid is halverwege. Directeur Marco
blijft vol ambitie.
kandidaten
Digitale drempels Volledige toegankelijkheid vraagt online meer dan alleen het aanpassen van de homepage.
kwetsbaarheid van ambtenaren blijft vaak onderbelicht.
kan er uit eigen ervaring over meepraten.
Tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG op 2 december wordt een nieuwe vicevoorzitter gekozen. Nu al staat vast dat die een halfjaar later de opvolger wordt van VNG-voorzitter Jan van Zanen.
In december eindigt de benoemingstermijn van de huidige vicevoorzitter, de Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls.
In juni stopt voorzitter Jan van Zanen (burgemeester van Den Haag). Omdat er een relatief korte tijd zit tussen beide aftredens, stelt de VNG voor de nieuwe vicevoorzitter, die in december wordt gekozen, een halfjaar ervaring te laten opdoen om vervolgens het stokje van Van Zanen over te nemen. In juni, in de Jaarvergadering van de VNG in Groningen, wordt dan opnieuw een vicevoorzitter gekozen.
Volgens de VNG heeft deze werkwijze als voordeel dat kandidaten voor het vicevoorzitterschap in het voorjaar van 2023 weten met welke voorzitter zij gaan samenwerken.
De benoeming van de voorzitter en vicevoorzitter moet, naast het vervullen van een aantal andere openstaande vacatures, het sluitstuk worden van de zoektocht naar een nieuw bestuur. Na de gemeenteraadsverkiezingen ging de VNG op zoek naar lokaal bestuurders en politici die het algemeen bestuur en de commissies wilden plaatsnemen. De voordracht daarvan werd vorige week gedaan. De nu voorgedragen kandidaten starten als waarnemer. Op de NajaarsALV in december wordt hun kandidatuur voorgelegd aan de leden.
Ondanks pogingen van de VNG om meer vertegenwoordigers van lokale partijen in het bestuur te krijgen, is er nog steeds sprake van een ‘aanzienlijke ondervertegenwoordiging’, schrijft de selectiecommissie.
Marco Pastors, die betrokken was bij de scouting van kandidaten van lokale partijen, is teleurgesteld: ‘Het valt me toch wel tegen.’ De scoutingcommissie heeft ‘meer dan genoeg’ lokalen met een positieve aanbeveling doorgestuurd, zegt hij. ‘Ik hoop dat de VNG daar op de ledenvergadering nog aandacht aan besteedt.’ Pastors vindt het onder meer jammer dat er te weinig commissievoorzitters afkomstig zijn van een lokale partij. ‘Maar het voorzitterschap van Wonen, Ruimte en Mobiliteit is wel een hoofdprijs.’ (LM/MM) ←
Lees meer over het nieuwe VNG-bestuur op pagina 28. Vanaf pagina 22 een interview met Marco Pastors over zijn werk in Rotterdam-Zuid.
Even goede vrienden, maar wij laten het i-criterium gewoon sudderen in uw hoofd.
Burgemeester Femke Halsema aan het eind van de vergadering van de Amsterdamse gemeenteraad, die niet meeging met haar plan voor de invoering van een ingezetenencriterium om buitenlandse toeristen te weren uit coffeeshops, Het Parool 30 september.
Het kabinet wil het ronselen van stemmen bij verkiezingen zwaarder bestraffen. Dat schrijft minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maart deden drie gemeenten aangifte van het ronselen van stemmen of het tegen betaling verkrijgen van volmachten. Uit eerder onderzoek van de Kiesraad blijkt ook dat ronselen niet vaak voorkomt: tussen 1998 en 2015 werd er dertien keer aangifte gedaan.
Uit datzelfde onderzoek blijkt echter ook dat er op dit moment weinig mogelijkheden zijn om effectief op te treden tegen het gesjoemel met stemmen.
‘Ronselen bij verkiezingen zwaarder straffen’
Gemeenten worden volgend jaar verplicht een onafhankelijke rekenkamer in te stellen. De Eerste Kamer is akkoord gegaan met het wetsvoorstel daartoe. Lang niet alle gemeenten hebben nu zo’n onafhankelijke instantie.
Volgens de nieuwe wet moet elke gemeente een onafhankelijke rekenkamer hebben om de controlerende en kaderstellende taken van de gemeenteraad te ondersteunen. Dankzij de adviezen van die rekenkamers kunnen raden
volgens de regels gebeuren.
Door nu strengere regels te stellen aan de rekenkamers, hoopt het kabinet de werking van de instanties te versterken. Tot nu toe konden gemeenten nog kiezen uit een onafhankelijke rekenkamer of het instellen van een rekenkamerfunctie waarin raadsleden het rekenkamerwerk overnamen. Dat laatste mag niet meer. Ook zijn veel ingestelde rekenkamers nauwelijks actief. Het is voor gemeenten ‘van groot belang’ dat er gedegen rekenkamerwerk wordt verricht, stelt het kabinet in de toelichting op de wet. (RvdD)
Gemeenten moeten in 2023 een groter deel van de inburgeringskosten voorschieten dan gebruikelijk.
Dat komt doordat in dat jaar waarschijnlijk fors meer nieuwkomers moeten inburgeren dan was voorzien toen in de begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een budget is vastgesteld.
Minister Karien van Gennip van Socia le Zaken gaat de gemeenten hierover informeren. In 2024 wordt de uitkering aan gemeenten definitief vastgesteld op grond van het werkelijk aantal inburgeringsplichtigen.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Van Gennip ook dat inburgeraars gemiddeld 7,5 weken moeten wachten voor zij met onderwijs kunnen beginnen. Een tekort aan docenten Nederlands als tweede taal is hier de oorzaak van. De minister is met de VNG in gesprek over mogelijke oplossingen voor de korte en langere termijn.
Het wetsvoorstel waarin het kabinet het ‘uitdaagrecht’ wil verankeren, is aangeboden aan de Tweede Kamer.
Met dat recht kunnen inwoners de overheid uitdagen de uitvoering van een taak over te nemen als ze denken dat ze dat zelf beter, slimmer of goedkoper kunnen.
Met de Wet versterking participatie op decentraal niveau wil BZK-minister Hanke Bruins Slot gemeenten de mogelijkheid geven om regels vast te stellen voor de manier waarop inwoners kunnen meedoen aan besluitvorming. De inspraakverordening kan dan worden vervangen door een participatieverordening. Het uitdaagrecht is een van de voorstellen
Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging
Wat zijn belangrijkste kabinetsvoornemens in de rijksbegroting 2023 voor gemeenten? In onze ledenbrief van 29 september geven we daarvan een beknopte samenvatting. Voor sommige voornemens is er extra budget en voor een paar onderwerpen blijven de financiën achterwege.
In deze rijksbegroting zet het kabinet een stap in de richting
van een oplossing voor het financiële ravijn tot in 2026 door 1 miljard euro aan het gemeentefonds toe te voegen.
Voor de periode na 2026 zien wij echter een forse terugval in het accres. Daar moet echt een oplossing voor komen. Ook het kabinet ziet de noodzaak van een structurele oplossing en doet daarom een procesvoorstel om hierover de komende tijd samen het gesprek te voeren.
Ruim 630 kandidaten hadden zich aangemeld voor de 226 vacatures in bestuur en commissies. Daaruit heeft de Voordrachtscommissie een keuze gemaakt. Het bestuur van de VNG heeft de kandidaten op 22 september tot waarnemer benoemd. Het waarnemerschap geldt tot aan de Najaars-ALV van 2 december. Op de ALV worden zij na instemming van de leden officieel benoemd tot bestuurs- en commissieleden. Meer over de nieuwe commissieleden vanaf pagina 28.
Een overzicht van de nieuwe bestuursen commissieleden staat op vng.nl/vereniging.
De VNG zoekt nog kandidaten voor het voorzitterschap en vicevoorzitterschap van de vereniging, drie vacatures in het College voor Arbeidszaken en twee vacatures in de commissie Europa en Internationaal. Wij nodigen u van harte uit om u kandidaat te stellen voor een of meer van deze vacatures.
Op de Najaars-ALV van 2 december eindigt de tweede en laatste benoemings-
termijn van vicevoorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen. Daarnaast heeft VNG-voorzitter Jan van Zanen aangekondigd na een periode van acht jaar (ook zijn tweede en laatste benoemingstermijn) afscheid te zullen nemen op de ALV van 14 juni 2023.
Daarom is besloten dat we op zoek gaan naar een kandidaat die per 2 december als vicevoorzitter aan de slag wil én per 14 juni 2023 de rol van voorzitter op zich neemt. Per 14 juni 2023 kiezen de leden dan een nieuwe vicevoorzitter. Zo is er voor de nieuwe voorzitter voldoende tijd om ingewerkt te worden.
Gemeenten staan midden in de samenleving. Dicht bij inwoners, studenten en ondernemers voeren ze een grote diversiteit aan overheidstaken uit. Veel maatschappelijke en organisatorische opgaven zijn voor alle gemeenten gelijk. Daarom werkt de VNG samen met en vóór gemeenten aan een krachtige, lokale uitvoeringspraktijk. We doen dat vanuit de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU) met een grote diversiteit aan projecten en programma’s.
Wat is hierbij onze koers? Hoe houden we die koers vast? En hoe zorgen we voor verbinding met gemeenten? Daarover gaan we op 10 november in DeFabrique in Utrecht graag met u in gesprek.
Tijdens het Jaarevenement ’Op koers in Uitvoering’ nodigen wij u uit om uw visie en actuele behoefte aan ondersteuning bij gemeentelijke dienstverlening met ons te delen. Daarnaast laten wij u binnen specifieke domeinen als werk en schulden tal van mogelijkheden vanuit de uitvoeringspraktijk ervaren.
De tweede en laatste benoemingstermijn van vicevoorzitter Hubert Bruls eindigt op 2 december.
Meer informatie en aanmelden: vng.nl/vngrjaarevenement.
Leonard Geluk Algemeen directeur VNG leonard.geluk@vng.nl, @GelukLeonard
Als op Spangen duizenden supporters de Sparta Mars zingen, moet ik me bedwingen om niet vol te schieten. Weinig dingen zijn zo fijn als een voetbalwedstrijd op het Kasteel, maar ik heb er dit seizoen al vier gemist. Al ruim dertig jaar ben ik supporter. Nu vragen m’n vrienden in de app of het nog wel goed zit met mijn Spartahart. Ik zeg dat ik in deze post-coronatijd andere belangrijke sociale activiteiten voorrang wilde geven. Werk, studie, vrienden en familie; het is een puzzel om alles in de dagelijkse 24 uur een plek te geven. Dit vraagt een agenda en een waardeoriëntatie: welke dingen zijn het belangrijkst? Captain Obvious strikes again, denkt u. Toch spreekt dit bij de overheid helemaal niet vanzelf.
Begin bij het begin, luidt de derde eigenschap van effectief leiderschap volgens Covey. Wat betekent dit voor de goede overheid? Eerder zagen we dat de overheid leiderschap moet tonen en de burgers perspectief bieden met een gemeenschappelijk en samenhangend verhaal. Daarnaast is een gedegen agenda nodig hoe de visie stap voor stap kan worden waargemaakt. Een realistische agenda, niet enkel gebaseerd op een groot aantal verschillende politieke wensen, maar ook op wat in de praktijk daadwerkelijk uitvoerbaar is. In de heksenketel van politiek en (sociale) media is een cultuur ontstaan dat de politiek elk risico moet wegnemen. Van schijnbare maakbaarheid alsof we alles kunnen oplossen. Iedereen wil z’n politieke punt scoren, maar weinigen
vragen zich af of we het daadwerkelijk voor elkaar kunnen krijgen. Dit leidt tot verwijten aan de uitvoering, maar in feite zit het probleem bij de politiek. In het regeerakkoord wijdt het kabinet veel woorden aan uitvoering en uitvoerbaarheid, maar in de praktijk komt er weinig van terecht. Gemeenten ervaren dat de opgaven over de schutting worden gegooid, zonder te kijken of we het redelijkerwijs aankunnen. De uitvoering is kwetsbaar, dat begint al met de financiële positie die niet op orde is.
Begin bij het begin betekent: weten wat de uitvoeringsorganisatie vermag en hoelang het duurt om de omslag te maken naar een andere manier van sturen. Grote veranderopgaven kunnen wel acht jaar duren, je moet niet telkens iets anders verzinnen. En al helemaal niet voor de onderliggende waarden. Begin bij de belangrijkste: de sociale grondrechten uit de Grondwet die nu in het geding zijn, zoals bestaanszekerheid. Met leiderschap en een langetermijnvisie wordt duidelijk waar het heen gaat en wat burgers van de overheid kunnen verwachten. Het ‘begin’ is de agenda waarin alle grote opgaven in samenhang en geprioriteerd een plaats krijgen. Dat vraagt keuzes die soms pijn doen. ←
Reageren? Meedoen? Stuur een mail naar leonard.geluk@vng.nl.
AMSTERDAM BOEKTE DE LAATSTE JAREN GOEDE RESULTATEN MET ZIJN AANPAK VAN ARMOEDE EN PROBLEMATISCHE SCHULDEN. VOLGENS WETHOUDER MARJOLEIN MOORMAN ZOU HET KABINET ER GOED AAN DOEN HIERVAN TE LEREN. WAAR HET NU VOORAL AAN ONTBREEKT, IS VISIE.
In een interview met Het Parool vroeg Marjolein Moorman zich onlangs af of het kabinet wel snapte hoeveel paniek er momenteel in het land is. De gierende inflatie en de stijgende energielasten dreigen mensen naar de rand van de armoede te sturen, of eroverheen.
Als wethouder heeft Moorman in Amsterdam onder meer armoedebestrijding en schuldhulpverlening in haar portefeuille. Onbedoeld werd ze het gezicht van gemeentelijk beleid omdat ze een veelgevraagde gast is in televisieprogramma’s en talkshows. Waarom? Ze heeft geen idee, maar kennelijk vinden mensen het belangrijk dat dit verhaal wordt verteld, en om te horen dat het ook echt anders kan. ‘Blijkbaar is er behoefte aan om dat horen. Als ik dat naar voren mag brengen, samen met veel anderen, dan doe ik dat graag.’
U zei in de gemeenteraad van Amsterdam dat er een ramp aankomt. Maar er zijn dus oplossingen, volgens u.
‘Die uitspraak deed ik voor er duidelijkheid was over het prijsplafond. Maar inderdaad, het kan anders. Ik maak me zorgen over het afnemend vertrouwen in de overheid. Los je dat op met de keuzes die tot nu toe gemaakt zijn, wil je dat mensen alleen nog maar kunnen terugvallen op zichzelf, in een participatiesamenleving die is vertaald in een soort van
individualisme en een terugtrekkende overheid, met een heilig geloof in de markt die het individu aan zijn lot overlaat? Of regel je het collectief zo dat niemand door het ijs zakt? Het kan wel degelijk, maar je moet bereid zijn in te grijpen in de markt.’
Wat mist u in de aanpak van het kabinet?
‘Een visie op bestaanszekerheid. Besturen is zoveel meer dan een beetje managen. Nederland is geen bv, Nederland is een collectief van mensen met veel verschillende talenten en veel verschillende achtergronden, waarbinnen iedereen z’n plek moet krijgen. Dat mensen in financiële problemen komen, is niet van vandaag of gisteren.
‘Besturen is zoveel meer dan een beetje managen’
Marjolein Moorman (PvdA) is sinds mei 2018 wethouder in Amsterdam. Daarvoor was zij acht jaar raadslid, sinds 2012 ook fractievoorzitter. Zij is gepromoveerd communicatiewetenschapper (UvA). Begin 2022 verscheen haar boek Rood in Wassenaar. Pleidooi voor een kansrijk leven (voor iedereen)
Dat het nu ineens zo hard gaat, is wel nieuw. En dat we van crisis naar crisis hobbelen, maakt het nog verontrustender. Daarom vraag ik: waar is de visie? Ja, de samenleving verandert, de oorlog in Oekraïne heeft mij ook verrast, en de vreselijke aardbevingen in Groningen waren mij tot tien jaar geleden ook niet bekend. Daarom is het des te noodzakelijker dat je een heel duidelijk anker hebt en een visie die je in onverwachte situaties kunt toepassen.’
Kan het kabinet leren van de gemeente Amsterdam?
‘Ja, niet voor niets is het motto van ons coalitieakkoord “Ongelijk investeren voor gelijke kansen”. Dat is ons richtsnoer voor elke afweging, elke keuze op elk moment. Zo hebben we de armoedegrens verlegd van 120 naar 130 procent van het sociaal minimum. Dat betekent dat we mensen, ook als ze werken, langer blijven ondersteunen. Vanuit het idee dat je op het moment dat de problemen groter worden, je altijd moet kiezen voor degenen die er het meest last van hebben. Dat vraagt ook solidariteit van anderen. Ik denk dat ook mensen die hier op dit moment niet van profiteren zien dat hier een duidelijke visie achter zit.’
Makkelijk praten, met een links college… ‘Dat we een links college hebben is mooi, maar we zijn er natuurlijk voor de hele stad. Ik vond het wel leuk om te horen dat ook de VVD die stap van 120 naar 130 procent ondersteunt omdat je daarmee een armoedeval voorkomt. Mensen aan het werk krijgen is met de huidige arbeidsmarkt niet zo moeilijk, maar als die vervolgens slechter af zijn omdat ze de ondersteuning in de vorm van toeslagen en armoede-
‘Alles wat je doet alsoverheid heeft direct effect op mensen’
regelingen niet meer krijgen, dan vallen ze terug in bestaansonzekerheid. Dat wil je niet, je moet zorgen dat die mensen zich gesteund voelen. Juist in deze tijd is dat erg noodzakelijk.’
‘Omdat het rijk, of de overheid als geheel, zich heeft teruggetrokken en steeds minder gevoel heeft voor wat er speelt in de samenleving. Alles wat je doet als overheid heeft direct effect op mensen. De ellende waarin mensen terechtkwamen door het verschrikkelijke toeslagenschandaal, dat had voor een deel te maken met het feit dat er niet voldoende is gerealiseerd wat het effect van de maatregel was binnen huishoudens. Dat heeft alles te maken met inlevingsvermogen en als je dat niet zelf hebt ervaren, dan moet je in ieder geval bereid zijn te luisteren naar mensen die het wél hebben ervaren. Daarom is het juist in deze tijd heel goed dat gemeenten zich laten horen en zien.’
U zit in die talkshows niet namens de gemeenten aan tafel, al wekt het soms wel die indruk. ‘Wat mij betreft zit ik daar wel voor alle wethouders, pas nog samen met Peter Heijkoop van Dordrecht, een CDA’er. Dat is het mooie van werken op lokaal niveau, we weten elkaar daar te vinden. Bij wethouders is veel minder sprake van partijpolitiek. Het gaat in gesprekken tussen wethouders echt over: wat zien we in onze gemeente, wat zijn de opgaven en wat kunnen wij als gemeenten daarbij betekenen?’
Is Amsterdam een voorbeeld voor andere gemeenten?
‘Wij trekken in ieder geval veel geld uit voor armoedebestrijding en schuldhulp. Niet alleen omdat we zo graag een sociaal beleid willen voeren, maar omdat we er echt in geloven dat het voor de stadsfinanciën uiteindelijk het allerbeste is. Als je ineens te maken krijgt met veel mensen die dakloos zijn, kost dat ook heel veel geld. En het werkt. Voor we met vroegsignalering begonnen, hadden we meer dan achthonderd huisuitzettingen per jaar. Vorig jaar nog maar 33. Landelijk bedraagt de gemiddelde schuld 39.000 euro, in
Amsterdam 23.000 euro. Omdat wij er eerder bij zijn, dan is het ook eerder opgelost.’
Een van uw instrumenten is de pauzeknop, een tijdelijke incassostop waardoor de schuldenaar de rust en ruimte krijgt om zich te richten op een financiële oplossing. Zo’n moratorium is wettelijk toch al mogelijk?
‘Volgens de wet moet daar een rechter aan te pas komen, waardoor het langer duurt. Bovendien geldt dat moratorium voor een beperkte tijd. Ons voorstel gaat verder. Onze pilot met een pauzeknop die direct door de schuldhulpverlener kan worden ingedrukt, was erg succesvol. Wij zagen dat mensen gemiddeld meer dan vijf jaar schulden hadden, voor ze zich meldden bij de gemeente. De stress en paniek waren toen al vaak hoog opgelopen, met baanverlies, mentale problematiek, opvoedproblematiek en soms zelfs huisuitzetting of vechtscheiding tot gevolg. Wij hebben met meer dan veertig schuldeisers afspraken gemaakt over zo’n rustpauze waarin ze geen aanmaningen of boetes versturen. Dat was veel werk, we moesten die schuldeisers individueel benaderen. Ik zou willen dat het rijk zegt: op het moment dat op de pauzeknop wordt gedrukt, gaat er meteen een signaal naar al die schuldeisers en die moeten dan direct stoppen met het sturen van aanmaningen. Dat moet echt landelijk worden geregeld. Ik heb met mijn collega’s van Den Haag en Eindhoven minister Carola Schouten voor Armoedebeleid gevraagd dit op te pakken.’
Hoe belangrijk is zo’n pauzeknop? ‘Amsterdam begon twintig jaar geleden al met vroegsignalering, het tijdig in kaart brengen van mogelijke schuldenproblematiek. Dat is supereffectief gebleken en landelijk overgenomen. Elke problematische schuld kost de samenleving vijf keer zoveel op andere terreinen – denk aan ggz-problematiek, opvoedondersteuning en huisuitzettingen – dus als je er vroeg bij bent, loopt de schuld niet uit de hand en dat voorkomt veel ellende. Daar hebben we allemaal profijt van. Ik ben ervan overtuigd dat een pauzeknop minimaal hetzelfde effect heeft.’
‘Als de problemen groter worden,moet je altijd kiezen voor degenendie er het meest last van hebben’
MEER MAATWERK IN HET SOCIAAL DOMEIN, HET IS DE WENS VAN VEEL GEMEENTEN. MAAR IS DAAR OOK RUIMTE VOOR? TERWIJL DE GEMEENTE BRUMMEN MET DE PARTICIPATIEWET WACHT OP DUIDELIJKHEID UIT DEN HAAG, GING ENSCHEDE AL AAN DE SLAG. ‘WE ZOEKEN VAKER DE GRENZEN VAN DE WET OP’, ZEGT WETHOUDER ARJAN KAMPMAN.
W ethouder Arjan Kampman (PvdA) van Enschede heeft weinig
tijd. De afgelopen tijd was hij bezig met een noodfonds voor minima, dat ‘onder stoom en kokend water’ moest worden voorbereid voor de raadsvergadering. Het fonds moet de meest kwetsbare inwoners beschermen die te lijden hebben onder prijsstijgingen en de energiecrisis.
Voor VNG Magazine maakt hij tussen de bedrijven door tijd om te spreken over de menselijke maat in toezicht en handhaving in het sociaal domein. Daarover gaat namelijk het VNG-congres ‘Nale-
ving doet ertoe’ dat op 10 oktober wordt gehouden (zie kader).
De menselijke maat is een thema waarmee de Enschedese wethouder voor bestaanszekerheid, arbeidsmarkt, inclusieve stad, wijken, asiel en integratie al in de vorige coalitieperiode bezig was en dat nog steeds zijn aandacht vraagt. ‘Een ingewikkeld verhaal’, zucht hij. Enschede is van nature geen rijke gemeente, met relatief veel kwetsbare inwoners. Een kleine zesduizend mensen zitten in de bijstand op een inwonertal van 160.000. Enschede kreeg het flink voor de kiezen met de decentralisaties. ‘We moesten met veel verschillende problematieken tegelijk aan de slag.’ Enschede kreeg meer taken voor minder geld. Dat knelde, of zoals Kampman het
zelf zegt: ‘Als het ging om de financiën luisterde het nogal nauw, een enorme worsteling’. De gemeente besloot alle budgetten voor het sociaal domein samen te voegen, zodat niets een integrale aanpak in de weg stond. Bovendien gaf dat meer armslag om het budget sluitend te maken. Was er een tegenvaller met de Participatiewet, dan kon de Wmo dit compenseren. En andersom. Toch moest er ook bezuinigd worden. Een harde keuze was bijvoorbeeld de ‘actieve zoektijd’ van vier weken voordat de bijstand inging. Het zorgde voor veel onrust en discussie, ook in de gemeenteraad. Regelmatig ging het daar over ‘casuïstiek’, blikt de wethouder terug. ‘Deugt deze regel wel of niet?’ Inwoners van Enschede werden volgens insprekers
op de raadsvergadering onnodig hard getroffen, de discussies werden steeds feller. De gemeenteraad besloot daarop ‘heel dapper’ de klachten door een externe partij te laten onderzoeken.
Het rapport van deze commissie-Vonk kwam vorig jaar. Enschede was inderdaad te streng is geweest. ‘Na de overheveling van de wetten stond de euro meer centraal dan de mens’, ziet ook Kampman achteraf. ‘Daarom is de koers na een aantal jaren bijgesteld. Het rapport zorgde vervolgens voor nog meer versnelling.’
Het college startte in samenspraak met de raad een nieuwe integrale visie. De menselijke maat vormt nu het uitgangspunt in het sociaal domein. ‘Ieder mens is uniek in zijn of haar eigen context’, vat Kampman samen. ‘Daar moet de hulp bij aansluiten. Minder redeneren dus vanuit de wetten en regels, maar de hulp laten aansluiten bij de unieke situatie.’
Enschede past vaker maatwerk toe. ‘Als je vanuit de wet redeneert, kom je al snel in de hardheidsclausule terecht. Wat je wilt, is volgens de bedoeling van de wet werken.’ De ambtenaren krijgen daarbij de ruimte om de grens van de wet op te zoeken, ‘en soms zelfs iets eroverheen als
wij vinden dat het past bij hoe wij met onze inwoners moeten omgaan’. Enschede ontdekte dat het bij de menselijke maat niet zozeer gaat om nieuwe dingen doen. Wel over het wegwerken van belemmeringen. Daar waren er veel van, vooral in de Participatiewet, bleek uit een inventarisatie onder de ambtenaren. Deze resulteerde in een lijst van 42 knelpunten die de gemeente graag aangepast zou zien. Een groot aantal zag Kampman deze zomer terug in het voorstel van minister Carola Schouten voor Armoedebeleid. Zij kondigde in juni een versoepeling van de Participatiewet aan. Zeker na de toeslagenaffaire is Den Haag anders gaan aankijken tegen de ‘onbedoeld hardvochtige’ manier waarop de wet soms uitpakt. Landelijk gaat de Participatiewet op
de schop, te beginnen met een aantal knelpunten die al per 1 januari 2023 worden weggenomen. Zo wijzigt de kostendelersnorm, die er onder meer voor zorgde dat kinderen op hun achttiende noodgedwongen uit huis moesten en op straat terechtkwamen. Ook wordt per 1 januari de bijverdiengrens verruimd en krijgen mantelzorgers iets meer lucht. Ook wie af en toe iets toegestopt krijgt door familie wordt niet meer gestraft.
Het voorbeeld van de vrouw die door de gemeente Wijdemeren werd gekort omdat ze wekelijks van familie een tas boodschappen kreeg, staat ook wethouder Annika van Klinken (PvdA) van Brummen helder voor de geest. ‘Zulke harde gevallen hebben wij niet
gehad’, zegt ze. Toch spreekt ook de nieuwe coalitie van Lokaal Belang, GroenLinks, PvdA en D66 het voornemen uit om de menselijke maat als uitgangspunt te nemen voor het sociaal beleid. Uit het coalitieakkoord: ‘We zijn ons ervan bewust dat met de krimp op de arbeidsmarkt er een extra opgave komt om zekerheid van het bieden van zorg te waarborgen. Maar als iemand er zelf en met hulp van de omgeving niet uitkomt, moet er een vangnet zijn.’ Anders dan Enschede wacht Brummen voor aanpassingen in de Participatiewet de nieuwe wetgeving af. En dat is niet alleen omdat de gemeente de uitvoering samen doet met een andere gemeente, namelijk Apeldoorn. Er is op dit moment niet genoeg capaciteit om alle veranderingen op eigen houtje door te voeren, stelt de wethouder. ‘We hebben hier in Brummen slechts één, geweldige beleidsmedewerker die op dit onderwerp zit.’
Ook maatwerktrajecten zijn arbeidsintensief, weet Van Klinken. ‘Daarom proberen we dit zo veel mogelijk te voorkomen. Hoe? Bijvoorbeeld door zorgvragen die overeenkomen te bundelen en daar één aanpak voor te
formuleren. Mensen worden hierdoor sneller geholpen en er blijft ruimte over voor de echt ingewikkelde casussen.’ Brummen heeft ‘slechts’ rond de 230 bijstandsgerechtigden, vertelt ze, op een inwoneraantal van 20.000. ‘Iedereen woont op relatief korte afstand, hierdoor voel ik me persoonlijk verbonden. Ik weet hoe de huidige energieproblemen uitwerken, zie dat direct bij de buren. Dat maakt het makkelijker om preventief op te treden en voorkomt dat zwaardere ondersteuning nodig is.’
Natuurlijk was ook Van Klinken ‘liever vandaag dan morgen’ verlost van de kostendelersnorm. Voor nu zet ze vooral in op de bereikbaarheid van de gemeente, een eerste voorwaarde om inwoners meer tegemoet te komen. Dat gebeurt onder meer door Team Voor Elkaar, dat huisbezoeken aflegt en keukentafelgesprekken voert. ‘Als inwoners weten dat we openstaan voor contact, hebben we al een grote slag gemaakt.’ Anders dan Brummen is Enschede wél aan de slag gegaan met nieuwe regels. Alle 18-, 19- en 20-jarigen krijgen nu een uitkering op het niveau van 21 jaar. ‘Jongeren zaten vast in de maatschappelijke opvang en kwamen er niet meer uit’,
omschrijft Arjan Kampman het probleem. Zo zijn er meer voorbeelden. Neem een bijstandsgerechtigde die op eigen kracht een baan vond maar vergat dit te melden bij de gemeente. ‘Vroeger moest zo’n inwoner niet alleen terugbetalen. Hij kreeg ook een boete. Daar zijn we dus mee gestopt.’
Maatwerk vraagt meer van de organisatie, stelt Kampman. ‘We hebben daarom veel in onze mensen geïnvesteerd. Niet alleen in onze eigen organisatie, maar ook bij de vrijwilligers. Zorgen dat we dezelfde taal spreken en vanuit dezelfde methodieken werken. Zo kunnen we snel schakelen als er meer hulp nodig is.’ Daarnaast intensiveerde een nieuw team Rechtmatigheid Aandacht en Participatie in een pilot het aantal contactmomenten met mensen in de bijstand. Niet een keer per jaar een huisbezoek maar wel vijf of zes contactmomenten.
‘Het is net het oude boekje van de sociale academie. Alles wat je aandacht geeft, groeit en bloeit. Het loont om in mensen te investeren, ze te prikkelen, aan te sluiten bij dingen die ze wel kunnen en plezier geeft. Dan blijkt het soms wél te lukken om inwoners in beweging te krijgen.’
Op maandag 10 oktober organiseert de VNG voor de derde keer het landelijke congres ‘Naleving doet ertoe; grip op uitvoering in het sociaal domein’. In ’t Spant in Bussum kunnen beleidsmakers en professionals aan de slag met rechtmatigheid, toezicht en handhaving in het sociaal domein.
Meer informatie: vng.nl/agenda/congres-naleving-doet-ertoe.
‘Als inwoners weten dat we openstaan voor contact,hebben we al een groteslag gemaakt’
Bernd Roks, burgemeester van Halderberge, treedt op tegen jonge mannen die in – vooral in Duitsland – gehuurde auto’s rondscheuren. Vorige maand vielen er vier doden in Oud Gastel na een ernstig ongeluk. De bestuurder wordt verdacht van roekeloos rijden.
Is dit een nieuw fenomeen?
‘Het is in het politiedistrict De Markiezaten al langer een aandachtspunt dat jonge bestuurders met dure huurauto’s rondrijden. Daarom houden we geregeld zogeheten patsercontroles. Daarmee laten we zien dat de samenleving dit niet accepteert. Op mijn vijftiende begon ik als bijbaan met het planten van prei. Tegenwoordig zijn er jongeren die andere dingen doen. Die zijn gevoelig voor het snelle geld op een manier die wij liever niet zien. Ik zie een verband tussen het op die manier verdienen van geld en het besturen van snelle auto’s. De bestuurders die we daar veelal in antreffen zijn bekend in de politieregisters.’
Wat bracht het drama teweeg?
‘Het ongeluk had een enorme impact op de samenleving. Twee kinderen en twee moeders lieten het leven. Dat raakt ons echt in het hart. Het hele dorp was in shock. Er was een collectieve behoefte om troost te delen. Bij de rouwstoet, die de gemeente faciliteerde, werd een erehaag gehouden. En er was een samenkomst.
‘Mijn burgemeestersrol is de afgelopen vier weken een spagaat geweest. In mijn rol als burgervader bood ik troost. Tegelijkertijd wil ik voorkomen dat deze trend hier doorzet. Ik krijg veel draagvlak uit de samenleving om dit probleem stevig aan te pakken. Zo houden we een bijeenkomst met de raad en de inwoners om dit samen op te lossen.’
‘We waren al bezig met het opvoeren van frequente controles. Daarnaast nemen we drie stappen. We maken samen met de politie en justitie een plan van aanpak om de controles op te voeren. Er komen ongeveer vijftig mobiele flitscamera’s bij in Nederland. Daarvan gaan wij er één bemachtigen. Ten derde investeren we in gesprekken met inwoners hoe we jongeren die zich hiermee bezighouden eerder van dit pad afbrengen. Ik wil meer preventief dan repressief zijn. Dat betekent naar de jeugd toegaan om te voorkomen dat ze later in dit soort voertuigen gaan rondrijden. Dat begint met het voeren van het goede gesprek en weten wat er onder de jeugd speelt om te zorgen dat we geen nieuwe lichting krijgen van dit soort mensen.
‘Alleen onderhandelen met Duitsland over een wettelijk verbod is een heilloze weg. Overmorgen zijn het dan Poolse en Roemeense huurauto’s die je moet verbieden. Er zijn altijd manieren om auto’s te huren uit het buitenland, die in een pool te stoppen en uit te lenen aan gegadigden die er btw-vrije activiteiten mee ondernemen.’ (MM) ←
Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) heeft sinds de nieuwe aardbevingen in Het Hogeland meer dan 800 schademeldingen gekregen. De dorpen Uithuizen en Uithuizermeeden werden recent getroffen door aardbevingen met een kracht van respectievelijk 2,7 en 1,7 op de schaal van Richter. Burgemeester Henk Jan Bolding van Het Hogeland laat onderzoek doen naar de bevingen. Sinds augustus werd het gebied al zeven keer getroffen door een aardbeving.
Toegankelijkheid
OOK MENSEN MET EEN BEPERKING MOETEN HUN WEG KUNNEN VINDEN OP GEMEENTELIJKE WEBSITES EN APPS. HET BEWUSTZIJN
YOUSUF YOUSUFI. MAAR VOLLEDIGE DIGITALE TOEGANKELIJKHEID VRAAGT VEEL MEER DAN ALLEEN HET AANPASSEN VAN DE HOMEPAGE.
In 2020, tijdens zijn wethouderschap in Eindhoven, werd Marcel Oosterveer door een oogziekte praktisch blind. Hij was een halfjaar uit de running. Bij zijn terugkeer op het stadhuis merkte hij dat hij met zijn slechte zicht niet goed meer uit de voeten kon met de documenten die hij moest lezen. De medewerkers deden erg hun best om hem, de bestuurder, te helpen, maar het was zoeken naar de beste manier. ‘De hele organisatie bereidde zich anders voor op een gesprek, vanwege mijn oogziekte. Maar ze leverden stukken aan waar ik in het begin niet zoveel mee kon. Dat werd later wel beter. Maar het mooie was: intrinsiek was iedereen ermee bezig, de hele organisatie zette zich ervoor in.’
Eindhoven paste zich in razendsnel tempo aan de wensen van de plots slechtziende wethouder aan. Word-documenten werden voortaan opgemaakt volgens een vast sjabloon dat goed te gebruiken is door een computer met een voorleesfunctie. Beeld werd voorzien van een tekstvak met een beschrijving van de foto. ‘Nu zit het echt bij iedereen in Eindhoven in het hoofd. Ik gun elke gemeente een wethouder met een beperking, omdat het medewerkers aan het denken zet over de manier waarop ze met toegankelijkheid omgaan.’
Na de verkiezingen van afgelopen maart keerde Oosterveer (VVD) na
lang wikken en wegen toch niet terug, vanwege zijn beperking.
Als ambassadeur namens de VNG loopt hij nu, samen met voormalig raadslid Yousuf Yousufi uit Hoorn, de gemeentehuizen plat om bestuurders te wijzen op het belang van digitale toegankelijkheid en om hen op weg te helpen om daadwerkelijk toegankelijk te zijn. ‘Wij doen een beroep op bestuurders om hier echt aandacht aan te geven’, zegt Oosterveer.
Deze week vindt de landelijke Week van de Toegankelijkheid plaats, een initiatief van Ieder(in). Iedereen moet kunnen meedoen, ongeacht een eventuele beperking. De afgelopen jaren was er veel aandacht voor mensen met een fysieke beperking, maar
toegankelijkheid gaat veel verder dan alleen het weghalen van fysieke drempels.
De aandacht voor digitale toegankelijkheid neemt toe. Hoe kunnen organisaties als gemeenten hun digitale processen en websites zo inrichten dat ook mensen die doof of slechtziend zijn, of moeite hebben met lezen, toch zelfstandig hun weg kunnen vinden bij de digitale overheid?
De basis is relatief eenvoudig, zegt Yousufi: ‘Websites, subsites, mobiele apps, formulieren en documenten moeten voor alle inwoners begrijpelijk zijn en digitaal toegankelijk.’ Het gaat dan bijvoorbeeld om een voorleesvoorziening op een website, voldoende contrast op de site zodat ook mensen met kleurenblindheid of slecht zicht de tekst kunnen lezen, ondertiteling bij filmpjes (ook als deze Nederlandstalig zijn) en een beschrijving bij beeld, zodat de voorleesfunctie kan vertellen wat er op een foto te zien is, maar ook om de gebruiksvriendelijkheid en de leesbaarheid van formulieren en pdf’jes.
Yousufi startte in 2021 als ambassadeur, daarnaast werkt hij bij de gemeente Zaanstad. Tussen 2018 en 2022 was hij raadslid in Hoorn, namens de VVD. Anders dan Oosterveer heeft hij zelf geen beperking. ‘Maar ik ben al twintig jaar actief binnen de overheid, en altijd bezig geweest met dienstverlening. Die moet eenvoudig en begrijpelijk zijn. In Zaanstad werk ik aan de dienstverlening bij de Omgevingswet. Daarbij proberen we de leefwereld centraal te zetten: hoe komen de besluiten over die de gemeente genomen heeft? En kunnen we ermee werken? In Zaanstad hebben we bijvoorbeeld een webapplicatie
ontwikkeld waarmee inwoners zelf een vergunning kunnen aanvragen. Iedereen moet daarmee kunnen werken.’
Gemeenten en andere overheidsinstanties moeten sinds 2020 een toegankelijkheidsverklaring publiceren voor elke website of app waar ze verantwoordelijk voor zijn. Daarin wordt gecheckt of de site of app voldoet aan de toegankelijkheidseisen en wat eraan gedaan wordt als dat nog niet zo is. Steeds meer gemeentesites krijgen bij die toets een zogeheten A-status, zegt Yousufi. ‘We zien echt verbetering. Toen ik startte, was er een hele groep gemeenten die nog niets hadden gedaan. Dat is nu anders. Gemeenten zijn nu druk doende om het wel allemaal voor elkaar te krijgen.’ De eerste stappen zijn gezet, stelt ook Oosterveer.
Maar de hele klus is groter dan veel bestuurders zich realiseren, voegt Oosterveer daaraan toe. Want met alleen de website ben je er dus niet. ‘Het toegankelijk krijgen van een pdf is een groot probleem. Ook oude foto’s en oude aanvragen van bouwvergunningen
‘Ik gun elke gemeenteeen wethouder met een beperking’ambassadeur Digitale Toegankelijkheid
moeten toegankelijk gemaakt worden. Dat gaat niet zomaar, dat is een ingrijpend proces. Het is begrijpelijk dat gemeenten zich eerst richten op de A- of B-status voor de eigen website. Dan is in ieder geval de basis op orde.’
Beide ambassadeurs richten zich vooral op de ambtelijke en bestuurlijke top van de gemeente: gemeentesecretarissen, wethouders en burgemeesters. Want het belang van digitale toegankelijkheid moet door de hele organisatie gedragen worden, zegt Yousufi. ‘Als alleen de communicatiemedewerker die verantwoordelijk is voor de website zich inzet dan redt hij het niet als de backofficemedewerkers niet willen meedoen. Dus het helpt als het belang door het college en de gemeentesecretaris wordt uitgedragen. Gelukkig worden we door alle gemeenten met open armen ontvangen.’
En toegankelijkheid raakt álle afdelingen, zegt Yousufi: ‘Ik sprak een wethouder van een middelgrote gemeente. Die wilde dit jaar een A-status op alle aspecten van toegankelijkheid. Ze hadden ambtelijk onderzocht wat dat ging kosten: er was 65 fte voor nodig om dat dit jaar te doen. Meer dan drieduizend documenten moesten toegankelijk worden gemaakt. Dat is ook het probleem: dit lukt niet in een paar maanden.’
De gemeente Opmeer is al een eind op weg. Burgemeester Gerard van den Hengel vindt het belangrijk, en bij zijn komst naar de gemeente, een jaar geleden,
was de organisatie zelf ook al bezig: de B-status is al even binnen. ‘We moeten digitale toegankelijkheid vanzelfsprekend gaan vinden’, zegt Van den Hengel. ‘We willen graag een inclusieve samenleving zijn. Daarom is het belangrijk dat mensen met een beperking ook online hun weg kunnen vinden, net als mensen die digitaal niet zo vaardig zijn.’
Van den Hengel is in Opmeer de aanjager. ‘Als burgemeester ben ik verantwoordelijk voor de communicatie en voor burgerparticipatie. Dus ik zet me hiervoor in. We praten er binnen het college ook veel over.’
Voor de afdeling communicatie is de aandacht voor digitale toegankelijkheid een belangrijk onderwerp, maar ook de ICT-afdeling die verantwoordelijk is voor de website speelt een belangrijke rol. ‘Dit is een integraal vraagstuk’, zegt Van den Hengel. ‘Want we zijn hier nooit mee klaar. We willen iedere keer kijken of we het beter kunnen doen. We vragen gebruikers van de site vaak naar hun bevindingen. Daar halen we toch best vaak nog dingen uit waarmee we de bedrijfsprocessen kunnen verbeteren.’
Het verbeteren van de digitale toegankelijkheid is ook belangrijk om een ander maatschappelijk doel te verwezenlijken. Het aantal politieke ambtsdragers met een beperking is laag. Het ministerie van Binnenlandse Zaken startte daarom een actieplan. ‘We hebben hier als slechtzienden en doven hard voor moeten vechten’, zegt Oosterveer. ‘Maar we zijn zwaar ondervertegenwoordigd. Dan helpt het als dit op orde is.’
De
Bezoekers waren er op GrondFest, het festival van de democratie.
Bron: Grondfest.com.
11 OKTOBER
Laat je niet gek maken! Webinar, 14.00-15.45 uur | vng.nl/agenda
11 OKTOBER
De CO2-Prestatieladder voor overheden Utrecht, 13.00-17.15 uur | co2-prestatieladder.nl
11, 19, 20, 24 OKTOBER
Gemeenteraad en ombudsman
19.30-21.30 uur, Arnhem, Roermond, Breda (16.00-17.55 uur) en Assen | raadsleden.nl
13 OKTOBER
Landelijke dag milieueffectrapportage (MER) Kamerik, 8.30-18.00 uur | online-congres.com/mer-dag
13 OKTOBER
Welbevinden van kinderen en jongeren in de gemeente Online, 10.00-12.00 uur | nji.nl
20 OKTOBER
Stop heling, stop misdaad Amersfoort, 12.00-17.30 uur | hetccv.nl
27 OKTOBER
Schelde conferentie: energietransitie havengebied Antwerpen, 12.00-17.30 uur | scheldeconferentie.be
29 OKTOBER
Nacht van de nacht
Heel Nederland | nachtvandenacht.nl
31 OKTOBER
Overheidsbrede
cyberoefening
Online, 13.00-17.00 uur | weerbaredigitaleoverheid.nl
A&O fondsen Festival: samen werken aan de toekomst Online, 9.00-17.00 uur | aenofondsenfestival.nl
KOOS BRUIN, RAADSLID BEHOORLIJK BESTUUR BERGEN
Geachte heer Bruin,
Een gemeenteraad kan zijn eigen bevoegdheid juridisch niet ‘op slot’ zetten met een soort eeuwigheidsclausule naar Duits model. Dat zou een ontoelaatbare inbreuk zijn op het politieke primaat van de rechtstreeks gekozen raad en op het vrije mandaat van de individuele raadsleden.
Natuurlijk kunnen raadsleden wel in politieke zin afspreken dat ze geen pogingen meer zullen doen om eenmaal genomen besluiten weer terug te draaien. Of dat in dit geval verstandig is, kan ik van een afstand niet beoordelen. Maar de binding aan die afspraak kan nooit juridisch dwingend zijn. ←
Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar
Ook een vraag voor Geerten Boogaard?
Mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.
DRAAGT STEVIG BIJ AAN DE ONTWIKKELING VAN DE ZESTIEN ACHTERSTANDSWIJKEN BENEDEN DE MAAS. NA TIEN JAAR INSPANNING IS VOOR MARCO PASTORS DE WERELD NOG STEEDS MAAKBAAR. AAN DE AMBITIES WORDT NIET GETORND.
Het was in Nederland ongekend toen het NPRZ in 2013 van start ging. Een gebiedsvernieuwingsproject in een stadsdeel waar 220.000 mensen wonen, dat twintig jaar beslaat en waar jaarlijks gemiddeld dertig miljoen euro naartoe gaat. Het doel: in samenhang met alle partners de stapeling aan sociale, economische en maatschappelijke problemen aanpakken, om zo het opleidingsniveau, de arbeidsparticipatie en de woonkwaliteit gelijk op te trekken naar het gemiddelde van de G4, de vier grote steden. Deze grootste stedelijke vernieuwingsaanpak geldt intussen als voorbeeld voor wijkaanpakken elders.
Net voor het zomerreces kwam een onafhankelijke commissie onder leiding van Martin van Rijn met een rapport waarin halverwege de looptijd van het programma de balans is opgemaakt. De commissie spreekt van een vitaal programma dat veel partijen verbindt bij het verbeteren van het gebied. Er zijn belangrijke resultaten geboekt. In tien jaar is bij 21 van de 31 doelen de tussen-ambitie gerealiseerd en overal ligt de basis klaar voor opschaling. De commissie ziet daarin tegelijkertijd de grootste uitdaging voor de komende periode.
Een deel van Rotterdam-Zuid.
Siebe Swart/ANP)
Voormalig wethouder Marco Pastors van Rotterdam is directeur van het programmabureau. Hij is duidelijk content met de conclusies uit het onderzoek. Het samenwerkingsverband laat op veel punten goede
Sterrenschool de Globetrotter
aan het Afrikaanderplein in RotterdamZuid heeft tien extra lesuren ingevoerd voor de basisschoolleerlingen. (Beeld: Peter Hilz/ANP)
resultaten zien, zegt hij. Er zit veel energie in de samenwerking, behoorlijk veel kwaliteit in de uitvoering en gemaakte afspraken worden goed nagekomen.
‘Al onze kinderen krijgen tien uur extra les. Mbo’ers die zorg en techniek kiezen en afmaken, hebben gegarandeerd een baan via de werkgeversbranches die zich bij ons hebben aangesloten. Tot de coronacrisis waren we kampioen uitkeringsdaling in vergelijking met andere gemeenten. We bouwen ook behoorlijk wat nieuwe woningen.’
Het programmabureau zelf monitort ook de vorderingen. ‘Van de 31 afgesproken ambities zitten we met 21 op of boven schema.’
Het NPRZ is opgebouwd rond de pijlers school, werk, wonen met veiligheid als voorwaarde en een groeiende rol voor cultuur. Precies datgene wat inwoners van achterstandswijken vaak tekortkomen, zaken die nodig zijn om een leven beter te maken. Pastors: ‘Deze inwoners hebben te weinig krachten om zich heen om geholpen te worden, daarom deze pijlers. Dan
hebben ze ook nog eens te maken met de veel te grote verleidingen van de criminaliteit, en een overheid die ze met de kinderopvangtoeslagaffaire achternazit. Die affaire treft de mensen op Zuid in hoge mate. Vijf procent van de landelijke slachtoffers zijn op Zuid te vinden, terwijl hier 1,2 procent van de Nederlanders woont. Dat geeft wel aan dat we nog heel wat te doen hebben.’
Naast opleidingsniveau zijn op het gebied van werkgelegenheid ook goede resultaten behaald, dat cijfer zakte echter wat terug door de coronacrisis. ‘Al de nulurencontracten werden als eerste stilgelegd.’ Tussen maart 2020 en juni 2020 gingen de aantallen steil omhoog in vergelijking met de rest van het land. ‘De economie draait echter goed. Maar pas sinds enkele weken zitten we op een lager aantal werklozen dan toen corona begon.’
Op het gebied van wonen bleven de resultaten ook achter. Dat heeft mede te maken met de vastgoedcrisis in de beginjaren en een gebrek aan middelen die de
‘De wereld is maakbaar. Iedereen die vindt van niet moet ontslag nemen’
partners ter beschikking stelden. Daar maakte het samenwerkingsverband zich in het begin niet al te druk over daar de focus vooral lag op onderwijs, werk en de hulpverlening. Nu, in het elfde jaar, is het wel tijd, stelt Pastors. ‘We moeten echt iets doen aan de wijze waarop de woningvoorraad is opgebouwd. Met veilige buurten en goede scholen willen mensen best in het gebied blijven wonen. Daarvoor zijn dan wel grotere en duurzame woningen nodig, deels grondgebonden met een eigen voordeur en tuin.’
Alle overheden en andere partijen die de afgelopen jaren langskwamen in Rotterdam, zijn positief over de aanpak op Zuid. Dat uit zich volgens Pastors nu ook in het nieuwe kabinet, dat het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid startte in twintig probleemgebieden in diverse steden. Daarin zetten corporaties, werkgevers, schoolbesturen, gemeenten, politie, OM, rijk en inwoners samen de schouders eronder. ‘Gemeenten hebben hierin een belangrijke rol, maar zijn een gelijkwaardige partner. Dat is een groot pluspunt van deze manier van samenwerken.’ Afgelopen mei ging ook het vergelijkbare Nationaal Programma Heerlen-Noord van start, dat 25 jaar moet duren.
Intussen is het iedereen duidelijk dat voor deze trajecten lange adem nodig is. ‘We zetten ons al tien jaar heel geconcentreerd in. Dat is voor veel inwoners nog nauwelijks merkbaar, blijkt uit de Leefbaarometer en wijktevredenheidonderzoeken.’ Tegelijkertijd stelt de directeur dat er geen relatie is tussen de hoeveelheid diploma’s die jongeren halen en de Leefbaarometer.
‘We zitten met het aantal hogere diploma’s inmiddels bijna op G4-niveau. Dat is echt kwaliteit, dat pak je ze nooit meer af. De situatie waarin ouders en jongeren ervaren en zeggen dat het beter gaat op straat, komt pas in een later stadium. De wereld is maakbaar. Iedereen die vindt van niet, moet ontslag nemen bij de overheid. Dan heb je hier niks te zoeken.’
De toewijding bij het programma is niet vanzelfsprekend blijvend, toch lukt het iedere keer. Hij heeft nu te maken met het vierde college van Rotterdam en de zesde minister. Huidig minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting woont net als Pastors zelf ook in Rotterdam-Zuid. Pastors: ‘De Jonge is enthousiast met die twintig probleemgebieden aan de slag gegaan, en
Marco Pastors directeur Nationaal Programma Rotterdam Zuid
zet de collega’s in het kabinet aan om ook een bijdrage te leveren. Het NPRZ werkt, maar niet voor een reguliere bestuurstermijn. De tijd die onze wijken nodig hebben, bestrijkt meerdere colleges. De wethouder drukt niet een eigen eenmalige stempel. Die is partner in het programma en draagt bij om zijn stuk goed te volbrengen.’
Dat op de helft van de periode 25 procent van de doelen is gehaald, is voor het samenwerkingsverband niet teleurstellend. ‘Sterker, dat is de afspraak. In de eerste tien jaar 25 procent, daarna de rest. Als je eenmaal de slag te pakken hebt, kun je gemakkelijker opschalen, is de gedachte; 50 procent in tien jaar zou te ambitieus zijn. Bij tien van de 31 doelen is die helft overigens wel bereikt. In het begin is tijd nodig om afspraken in werking te zetten.’
De kans is klein dat met het voortzetten van de huidige aanpak de komende tien jaar de resterende 75 procent wordt gerealiseerd, volgens Van Rijn, die de voortgang beoordeelde. Pastors veronderstelt dat die uitspraak in het onderzoek een beetje uit bescherming is gedaan. Betrokken partijen zijn zuinig op de samenwerking binnen het programma en gaan daarom niet precies uit van het al dan niet halen van die 100 procent. Dat maakt misschien iets kapot terwijl er juist zoveel mooie vooruitgang is. ‘Alle partijen die hun handtekening onder het programma zetten, waren en zijn overtuigd dat de doelen haalbaar zijn. We houden het ambitieniveau vast.’
Pastors adviseert andere gemeenten die met vernieuwingsgebieden bezig zijn ervoor te zorgen alle partners binnenboord te hebben. ‘Je hebt ze allemaal nodig. Trek daarbij een lange periode uit, minimaal vijftien jaar.’ Partijen moeten daarbij focussen op die zaken die betekenis hebben in het dagelijks leven van bewoners, zoals interventies op scholen en de uitstroom van uitkering naar werk. ‘Zorg dat bewoners overdag iets te doen hebben. Als je jong bent ga je naar school, als volwassene ben je aan het werk. Dat heeft betekenis voor de mensen.’
‘Problemen los je niet op vanachter een loket’, zegt Pastors. ‘Ga naar de inwoners toe. Doe het met scholen en werkgevers. Eén keer in de zoveel tijd met een ambtenaar na vijf uur mogen vergaderen, dat is niet waar het over gaat. Dat is geen participatie.’
Institutionele beleggers houden hun vastgoed tientallen jaren in bezit. Dat langetermijnperspectief maakt hen uitstekende partners voor gemeenten die streven naar inclusieve en duurzame steden, zeggen Anjelica Cicilia en Boris van der Gijp van Syntrus Achmea. “Maar dan moeten de spelregels tijdens de wedstrijd niet zomaar worden gewijzigd. Duidelijke kaders zijn belangrijk.”
Door Jan Jaap Omvlee‘Institutionele beleggers zijn instellingen die door hun activiteiten de beschikking krijgen over gelden die ze moeten beleggen. Deze activiteiten bestaan vooral uit het verzekeren van pensioenen en het aan particuliere beleggers bieden van mogelijkheden tot beleggen met een gewenst risicoprofiel.’ Aldus de definitie van institutionele beleggers van het CBS. Hoe belangrijk is die rol van de institutionele belegger in de stad?
Anjelica Cicilia (AC): “Die rol is belangrijk omdat een institutionele belegger vastgoed gemiddeld 30 tot 35 jaar in bezit heeft en daardoor gemeenten kan ondersteunen in hun ambities om een inclusieve, duurzame en betaalbare stad te bieden. Al dertig jaar voordat de nieuwe bewoner de sleutel in de voordeur steekt, kunnen wij de zekerheid bieden dat die woning ook daadwerkelijk gerealiseerd wordt.”
Boris van der Gijp (BG): “Een institutionele belegger investeert ook in voorzieningen die de leefomgeving versterken; denk aan een plint met voorzieningen, horeca en winkels die waarde toevoegen aan een pluriforme leefomgeving. Dat doen we vanuit onze maatschappelijke rol. Dat betekent ook: investeren in de openbare ruimte en in het verduurzamen van bestaand vastgoed, met de zekerheid voor gemeenten en andere stakeholders dat kapitaal op een goede en duurzame manier wordt aangewend.”
AC: “Beleggers willen een betrouwbare partner zijn voor de stedelijke ontwikkeling; een partij waar een gemeentebestuur afspraken mee kan maken. Dat gaat gemakkelijker met een Nederlandse partij die een focus op Nederland heeft. Dat is van grote waarde zeker gezien de grote maatschappelijke opgaven waar overheden een antwoord op moeten vinden.”
In hoeverre is de rol van de institutionele belegger veranderd in de afgelopen twintig jaar?
AC: “De grootste verandering zit ‘m vooral in het feit dat onze klanten, voornamelijk pensioenfondsen, steeds beter zijn gaan begrijpen welke impact zij met hun investeringen hebben op de stedelijke ontwikkeling; dat naast financieel rendement ook sociaal en maatschappelijk rendement heel belangrijk zijn. Elke euro pensioengeld die namens een pensioenfonds wordt geïnvesteerd moet daaraan ten goede komen; ons ESG-beleid helpt ons daarbij dat dit ook gemeten en gemonitord wordt.
BG: “In dit samenspel van overheid, ontwikkelaars, corporaties en beleggers is de sturing vanuit de rijksoverheid nog redelijk vrijblijvend; die zou van mij wat meer financiële prikkels mogen bevatten bijvoorbeeld om de kwaliteit van duurzame producten op peil te houden. Alle stakeholders hebben behoefte aan kaders van de overheid, maar uiteindelijk moet er wel lokaal
maatwerk geleverd worden. Daarin dient ook de provincie haar rol te pakken. Dat gebeurt nu lang niet altijd voldoende. Het helpt daarbij niet dat het rijk erg abstract stuurt en weinig financiële middelen ter beschikking stelt voor locatieontwikkeling.”
AC: “Daarbij wil ik wel benadrukken dat de grote thema’s van deze tijd, woningnood, klimaatadaptatie, verduurzaming, energietransitie, niet alleen op centraal of op decentraal niveau kunnen worden aangepakt. Dat moet vanuit gezamenlijkheid en een gedeeld besef van urgentie, vanuit een coalitie van alle stakeholders, met ontwikkelaars, bouwers, corporaties en als institutionele investeerders. Daarin kunnen wij als beleggers het gemeentebestuur ondersteunen.”
In welke projecten komt deze samenwerking goed tot uiting?
BG: “Een project als Oostenburg in Amsterdam laat zien hoe je een verouderde binnenstedelijke locatie kunt transformeren met behoud van haar karakteristieken. En dat we daar nieuwbouw, vrije sector, middensegment huurwoningen combineren, met voorrang bij de verhuur aan mensen in onderwijs en zorg; huurders die anders geen plek zouden vinden in de stad.”
AC: “Een ander project is de Nieuwe Sint Jacob in Amsterdam, dat Syntrus Achmea samen met zorginstelling Amstelring heeft gerealiseerd: een verduurzaamd
zorgcomplex met een buitenschil voor lichte zorg, en een binnenschil voor zwaardere zorg. Ongeacht waar je woont in dit complex, kun je profiteren van zorgvoorzieningen die aansluiten op het ‘langer thuiswonen’-concept.”
Wat vragen institutionele beleggers van een gemeente?
AC: “Duidelijke kaders zijn heel belangrijk waarbij de spelregels tijdens de wedstrijd niet zomaar gewijzigd worden. Met elkaar zijn we met een haalbare casus bezig en dan kan het niet zo zijn dat het doorvoeren van de huidige consumentenprijsindex op de grond de business case ineens onderuithaalt. Daarnaast vragen we van gemeenten om ons te helpen
locaties met een maatschappelijke bestemming te benoemen, dus te sturen op concrete locaties met een maatschappelijke functie en zorgvoorziening.”
BG: “Bij het verduurzamen van zorglocaties is het ook noodzakelijk om de beschikking te hebben over wissellocaties; tijdens de verbouwing wonen bewoners dan tijdelijk op een andere locatie. Dankzij dergelijke wissellocaties heb je de handen vrij om verouderd zorgvastgoed sneller te verduurzamen met zo min mogelijk ongemak voor de zorgbewoners zodat zij zo snel mogelijk weer terug kunnen naar hun vertrouwde stek. Hier zouden gemeenten ons echt mee kunnen helpen.”
Anjelica Cicilia is binnen Syntrus Achmea verantwoordelijk voor de acquisitie en ontwikkeling van vastgoedprojecten.
Boris van der Gijp is binnen Syntrus Achmea verantwoordelijk voor de gehele vastgoedportefeuille.
Syntrus Achmea is onderdeel van Achmea en belegt al meer dan 50 jaar in vastgoed en hypotheken in opdracht van pensioenfondsen en andere institutionele beleggers. Website: www.syntrus.nl
Boris van der Gijp en Anjelica Cicilia: “Beleggers willen een betrouwbare partner zijn voor de stedelijke ontwikkeling; een partij waarmee een gemeentebestuur afspraken kan maken.”
DE KANDIDATEN VOOR HET
ZIJN BEKEND. VNG MAGAZINE STELT ER DRIE AAN U VOOR: TWEE COMMISSIE VOORZITTERS EN EEN LID VAN HET ALGEMEEN BESTUUR.
N a de gemeenteraadsverkiezingen van maart startte de VNG een flinke zoektocht. Niet minder dan 226 functies in algemeen bestuur en commissies moesten opnieuw worden ingevuld, het liefst zo dat het VNG-bestuur een goede afspiegeling is van de achterban, zowel in partijpolitieke achtergrond – met extra aandacht voor lokale partijen – als in bijvoorbeeld de verdeling over de provincies, gemeentegrootte en genderverhouding.
De nu voorgedragen kandidaten starten als waarnemer. Op de ledenvergaring in december, de Najaars-ALV, worden de voordrachten voorgelegd aan de gemeenten. Als die instemmen, worden de waarnemers officieel benoemd tot bestuurs- of commissielid.
Het aandeel vertegenwoordigers van lokale partijen steeg van 25 naar 26 procent. Daarmee zijn de lokalen nog altijd iets ondervertegenwoordigd in de bestuurlijke VNG-organisatie. Het aandeel vrouwen steeg van 30 naar 36 procent, met de kanttekening dat er com-
missies zijn met, volgens de selectiecommissie onder leiding van de Edeze burgemeester René Verhulst, ‘nog steeds een aanzienlijke ondervertegenwoordiging’.
Daarmee zijn nog niet alle vacatures vervuld. De werving is begonnen voor de invulling van zowel de post van voorzitter als die van vicevoorzitter. Vicevoorzitter Hubert Bruls stopt bij de ledenvergadering in december, voorzitter Jan van Zanen zwaait in juni 2023 na twee termijnen af. De bedoeling is dat de vicevoorzitter die in december aantreedt, in juni wordt benoemd tot voorzitter.
Voorzitter commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs, wethouder (GroenLinks) in Helmond.
‘Decommissie Zorg, Jeugd en Onderwijs is belangrijk. Dat heb ik de afgelopen periode als lid gemerkt. Omdat ik ook in de bestuurlijke delegatie Jeugd zit, ken ik de discussies met het rijk. Dat heeft me in ieder geval niet afgeschrikt om me kandidaat te stellen voor het voorzitterschap, juist niet.
Natuurlijk ging het in de commissie veel over jeugd en jeugdzorg. En over de Wmo, bijvoorbeeld het abonnementstarief.
We hebben vorig jaar in een heisessie geconstateerd dat we wel vaak de Haagse agenda volgen en dat het belangrijk is om ook zelf thema’s aan te dragen. Aan
cultuur en sport zijn we eigenlijk amper toegekomen. De komende periode zullen we ook meer moeten insteken op onderwijs.
We zijn nu in gesprek met de PO-Raad en de VO-raad. Het zou goed zijn als we als VNG vaker zulke allianties aangaan met andere partijen. Dat vind ik een mooie uitdaging. We hebben onze propositie voor het sociaal domein met de drie belangrijke thema’s: bestaanszekerheid, gezonde leefomgeving en kansengelijkheid. Ik zou het goed vinden om daarmee meer onze eigen weg in te kunnen slaan.
Natuurlijk zullen zorg en jeugd belangrijke onderwerpen blijven. Maar ik hoop dat we straks, als we in november op het gebied van jeugd een hervormingsagenda op hoofdlijnen zouden kunnen ondertekenen, in een andere dynamiek terechtkomen. Dan is er overigens nog steeds veel te doen als het gaat om de implementatie. Ik heb werkervaring bij verschillende
departementen en in de Tweede Kamer, dus ik ken het Haagse goed. Dat zie ik wel als een voordeel voor mijn rol als commissievoorzitter. De dynamiek van die vierkante kilometer in Den Haag is heel speciaal, ik kan me daarin verplaatsen. Door de manier waarop we als gemeenten
we als VNG vaak in dezelfde groef zitten. Ik zou wat vaker het gesprek op metaniveau willen voeren. Dan kunnen we het ook hebben over vragen als “wat gebeurt hier nou eigenlijk” en “waarom zitten we nu alweer met elkaar op dezelfde manier aan deze tafel”.
Nu bakkeleien we te vaak en hoe meer overheden onderling bakkeleien, hoe minder het vertrouwen van onze inwoners in de overheid wordt. Hoe kunnen we elkaar, rijk en gemeenten, meer helpen?
Daar zou ik wel vaker bij stil willen staan, zonder daarbij het perspectief van gemeenten tekort te willen doen.’
Beeld: Serge Ligtenberg/VNGLiesbeth Grijsen Voorzitter commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit, wethouder (Gemeentebelang) in Deventer.
gebeurt veel in de commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit.
Sinds 2014 heb ik als wethouder ruimtelijke ontwikkeling in portefeuille. Je bent bezig de ruimte in te richten voor de toekomstige generaties. Dat is een enorme uitdaging. Gemeenten horen daarbij goed in positie te blijven. Zij staan het dichtst bij de inwoners die te maken krijgen met
enorme transities in grote delen van het land. Wij zijn aan zet om lokaal samen de goede keuzes te maken voor de toekomst. Wat er ook besloten wordt in Den Haag, gemeenten mogen het uitleggen. Wij zien lokaal ook de effecten van die keuzes. Daarom is het belangrijk het goede gesprek met de koepels en vooral met de verschillende ministeries aan te gaan. Wat centraal wordt bedacht moet wel uitvoerbaar zijn. Je kunt wel blijven stapelen, maar als het niet is uit te leggen en uit te voeren, houdt het op. Het rijk pakt een sterke regierol met allerlei uitvoeringsagenda’s. Daarbij richt het zich vooral op samenwerking met de provincies. Die kunnen het niet uitvoeren zonder de gemeen-
Ojanne de Vries-Chang
Lid algemeen bestuur, gemeenteraadslid (D66) in Heerenveen.
gemeenteraad is het hoogste orgaan van de gemeente, maar wat betekent dat nou? Ik ben zelf raadslid en vind het heel bijzonder dat gemeenten veel organiseren in gemeenschappelijke regelingen en bestuurlijke samenwerkingen. Al die taken worden neergelegd en gemandateerd bij bestuurders, maar de gemeenteraad houdt het budgetrecht. Hoe ga je daarmee om? Dat vind ik een belangrijk vraagstuk.
Negen maanden geleden ben ik tussentijds ingestroomd in het algemeen bestuur van de VNG. Eigenlijk ben ik nog maar net begonnen, dus ik wilde het graag voortzetten en heb me opnieuw kandidaat gesteld. Het algemeen bestuur legt uiteindelijk verantwoording af aan de leden en de achterban. Het bestaat uit de voorzitter en de vicevoorzitter, de voorzitters van de commissies en enkele gewone leden, onder wie ik. De commissies hebben een sterke inhoudelijke component, wij
Niet als stempelkantoor, maar juist door samenhang aan te brengen met een overkoepelende blik. Daarbij bespreken we niet alle inhoud opnieuw.
ten en waterschappen. Het laatste wat je als gemeente wilt, is dat beleid over je wordt uitgerold zonder dat je daar invloed op hebt.
De belangrijkste opgave is woningen te bouwen voor de komende generaties. Woningen van goede kwaliteit met voldoende groen, klimaatadaptief en energieneutraal. De transitie van het landelijk gebied is ook heel belangrijk. Ons landschap zoals we dat nu kennen, vraagt veel onderhoud. Dat werd vroeger gratis gedaan door boeren.
Ik ben benieuwd hoe we naar ons landelijk gebied kijken als de stikstoftransitie is doorlopen. Weten we buiten de Natura 2000-gebieden voldoende kwaliteit in ons landschap in te bouwen?’ (MM) ←
De VNG wil dat in het bestuur niet alleen burgemeesters en wethouders zitten, maar ook gemeentesecretarissen, raadsleden en
Ik vul mijn bestuurslidmaatschap ook in als raadslid. Daar breng ik ook het vraagstuk van de gemeenschappelijke regelingen in. Het kabinet wil het vertrouwen in de lokale democratie versterken, dan moet je ook hiernaar kijken. Als je als raadslid niet over alles wat kunt zeggen, dan heeft dat gevolgen voor het vertrouwen in de politiek. Dat signaal wil ik graag meegeven in het bestuur en richting het kabinet. Hier moeten we over in gesprek blijven, en we moeten raadsleden hier meer handvatten voor bieden.’
‘Wat er ook besloten wordt in Den Haag, gemeentenmogen het uitleggen’
‘Er
‘De
Veel huishoudens zagen hun energierekening de afgelopen maanden verdrievoudigen of zelfs verviervoudigen. Ook de inflatie stijgt tot ongekende hoogte, maar onze rechtse regering is niet bereid de meest kwetsbare gezinnen te beschermen. Kinderen zitten hongerig op school, terwijl Nederland de tweede voedselproducent ter wereld is. We zijn niet in staat of bereid een boterham te geven aan kinderen voor ze naar school moeten. Terecht wijst de Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman in dit nummer (zie pagina 8) op de enorme gevolgen van de prijsstijgingen aan de onderkant en in het midden van het inkomensspectrum. De mensen die in de problemen komen door de prijsstijgingen zijn niet werkloos en ‘kansloos’, maar werken elke dag hard en hebben soms meerdere banen. Er is iets totaal mis met een systeem als mensen die elke dag hard werken maar hun eigen leven niet eens kunnen betalen.
Moorman zegt eigenlijk dat de bestuurlijke elite geen idee meer heeft hoe ‘gewone mensen’ leven en het inlevingsvermogen ontbreekt om te begrijpen waar de gemiddelde hardwerkende burger iedere dag mee wordt geconfronteerd. ‘Den Haag’ werkt in abstracties en is losgezongen van de harde realiteit, terwijl wethouders als Moorman de directe gevolgen zien voor het dagelijks leven van gewone mensen.
Die verwijdering tussen politieke elite en gewone burgers is het directe gevolg
van het functieverlies van politieke partijen. Historisch gezien waren zowel linkse als rechtse partijen diep ingebed in de samenleving, met veel tentakels tot in de haarvaten van elke wijk, sociale groep, wijk, kerk en vereniging. Maar moderne politieke partijen zijn grotendeels ‘maatschappelijk ontworteld’ en staan op grote afstand van hun electoraat. Veel Kamerleden hebben weinig of geen ervaring in het bedrijfsleven of met de onder- en middenklasse. Het ‘D66-model’ van politiek bedrijven – pro markt en politieke propaganda op basis van mediatraining en peilingen – domineert. Terwijl de lokale wethouders en raadsleden tot de knieën in de modder staan en een steeds verdiepende armoede zien onder brede lagen van de bevolking, zijn nationale politici ziende blind en horende doof. Moorman laat zien dat ook wethouders van centrumrechtse partijen samen met haar optrekken tegen ‘Den Haag’. En dat werkt. Huisuitzettingen lopen sterk terug en schuldhulpverlening zorgt ervoor dat gezinnen minder hard getroffen worden. Het lokale niveau – wethouders en raadsleden, politieke partijen in dorpen en steden – zal samen met burgers een tegenkracht moeten vormen om de armoedeval te stoppen. Idioot dat we het over armoede en honger moeten hebben in het negende rijkste land ter wereld. Maar dat is helaas de realiteit. ←
Als we het oplossend vermogen van de overheid willen vergroten, moet het politiek-bestuurlijke stelsel grondig worden herzien. De regio moet een plek krijgen binnen het Huis van Thorbecke, stelt burgemeester Sebastiaan van ’t Erve.
De vierde zin van de troonrede was: ‘En zorgwekkend is ook dat mensen in een volwassen democratie als de onze het vertrouwen verliezen in het oplossend vermogen van politiek en bestuur.’ Dat roept bij mij de vraag op: wat is er nodig om het oplossend vermogen van politiek en bestuur op orde te krijgen?
De manier van debatteren in de Tweede Kamer wekt bij sommige mensen misschien weinig vertrouwen, maar ik ben ervan overtuigd dat het probleem dieper gaat dan alleen de strijd om aandacht in de politieke arena. Het gaat om de uitvoeringskracht van de
overheid. Hoe neem je als overheid verantwoordelijkheid voor de uitvoering als het erop aankomt? Waarom lukt het de overheid niet om te doen wat inwoners mogen verwachten van hun overheid: hun primaire taken fatsoenlijk organiseren?
Dat de uitdagingen van vandaag anders zijn dan de uitdagingen van 1848 toen de Grondwet werd geschreven, moge duidelijk zijn. De metafoor van het Huis van Thorbecke laat direct een eerste groot gebrek zien. Het Huis van Thorbecke wordt vaak verbeeld als de gemeenten op de begane grond, de provincies op de eerste verdieping en de rijksoverheid daarboven. In die beeldspraak is het waterschap niet meer dan het slootje achter het huis. Terwijl de grote maatschappelijke gevolgen van droogte en klimaatverandering erom vragen om die opgaven niet als sluitstuk van de overheid te zien, maar als startpunt. Het zorgen voor voldoende water in kwaliteit en kwantiteit is veel meer dan alleen een uitvoeringskwestie. De grenzen van het watersysteem zijn de facto bepalend voor talloze andere politieke keuzes over wonen, werken, natuur en landbouw die dringend gemaakt moeten
‘Waarom lukt het de overheid niet om te doen wat inwoners verwachten?’
worden. Het is hoog tijd om de waterschappen de juiste plek te geven in het Thorbecke’s huis.
De regio heeft helemaal geen plek binnen het Huis van Thorbecke, want ‘de regio’ bestaat niet. ‘De regio’ voert wel veel belangrijke taken uit en bestaat uit een breed scala aan regionale organisaties met allemaal verschillende grondslagen. Dat leidt niet tot scherpte in politieke besluiten en daadkracht in de uitvoering. Neem het feit dat de Regionale Energiestrategieën (RES’en) via de bestuurlijke regio’s tot stand komen. De vraag waar windmolens en zonneparken komen, leidt in veel gemeenteraden tot heftige discussies, maar daar ligt niet de verantwoordelijkheid voor de RES.
De spanning tussen lokale keuzes en de regionale en landelijke gevolgen van die keuzes is nergens beter te voelen dan bij dit onderwerp. De noodzaak om politieke keuzes te maken over de inrichting van ons energiesysteem is vanwege de gevolgen van de oorlog in Oekraïne tastbaarder dan ooit. Het politieke systeem is daar nog niet op ingericht. Dat is een urgent probleem.
Als we het oplossend vermogen van de overheid willen vergroten, moeten we het aandurven om ons politiek-bestuurlijk stelsel grondig te herzien. We hebben een beter ingerichte overheid nodig. De opdracht aan de nieuwe Thorbecke is in mijn ogen simpel en duidelijk: leg taken en verantwoordelijkheden daar neer waar democratische legitimatie van de politieke keuzes en bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de uitvoering samenkomen. Een grondige verbouwing van het huis van Thorbecke is onvermijdelijk als we het vertrouwen van onze inwoners willen terugwinnen. ←
Sebastiaan van ’t Erve is sinds 2014 burgemeester van Lochem.
‘We hebben een beter ingerichte overheid nodig’Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl Beeld: gemeente Lochem
Ze was acht jaar raadslid en vier jaar wethouder in Pijnacker-Nootdorp. Voor Ilona Jense is het burgemeestersambt een logisch vervolg. ‘Ik stond twaalf jaar op het veld, nu wordt het tijd om wat meer afstand te nemen.’
Vanwaar deze overstap? ‘Het huis van de buren komt maar één keer te koop. Ik wilde na twaalf jaar wel graag de overstap maken. En ik ben opgegroeid in Zeeland, mijn vader werkte als loods op de Westerschelde. Dus toen Hulst voorbij kwam, heb ik een brief geschreven. Ik was de afgelopen vier jaar ook locoburgemeester, in die hoedanigheid merkte ik dat ik het fijn vond om wat afstand te kunnen nemen tot de politieke discussies. Als burgemeester kan ik de partijkleuren uittrekken en vanaf een stapje hoger het debat volgen. De rol is anders, en de rol van burgermoeder komt erbij. Ik wil er voor de inwoners zijn op hoogtijdagen en als het minder lekker gaat.’
Waar bent u trots op? ‘We hebben de afgelopen periode in Pijnacker-Nootdorp een nieuwe omgevingsvisie opgesteld. Daar ben ik echt trots op. Dat deden we tijdens corona en omdat we het belangrijk vonden dat de inwoners participeerden, hebben we echt geprobeerd dat op een andere manier vorm te geven. We hebben een soort Panorama Mesdag van onze gemeente gemaakt en aan de inwoners gevraagd: hoe ziet u de toekomst voor u? We hadden uiteindelijk twaalfduizend unieke reacties, onder meer omdat het een makkelijk proces was om aan mee te doen.’
‘Je moet altijd zelf het hele verhaal vertellen. Ik was wethouder ruimtelijke ordening, dan moet je best vaak “nee” zeggen op verzoeken van inwoners. Die kunnen daar boos om worden. Het is heel makkelijk om een ambtenaar langs te sturen om dan te zeggen dat iets niet kan. Maar ik vind dat je zelf moet uitleggen waarom je wel of niet afwijkt van het beleid. Als je met de mensen zelf om tafel gaat, ontstaat er meestal wel wederzijds begrip.’ (RvdD) ←
Burgemeester Arjen Gerritsen (VVD) van Almelo is op 27 september aan zijn tweede termijn begonnen. Hij is sinds september 2016 burgemeester in de Twentse stad. Eerder was hij dat in Haren (2002-2007) en De Bilt (2007-2016). Tussen 1998 en 2002 was hij ook wethouder in Wierden.
Paul Dubbe is op 15 september benoemd tot gemeentesecretaris van Bloemendaal. Hij bekleedde de functie al op interimbasis, sinds het vertrek van Jolanda Kroon per 1 juli. De nieuwe gemeentesecretaris werkt al sinds 1981 bij de gemeente Bloemendaal, de laatste jaren onder meer als hoofd van de afdeling Beleid.
Gemeentesecretaris Astrid Schulting is per 1 oktober bij de gemeente Westerkwartier vertrokken. Ze werd directeur van GGD IJsselland. Schulting begon in februari 2018 als kwartiermaker in de toen nog aanstaande gemeente Westerkwartier. Daarvoor was ze gemeentesecretaris van Meppel, manager maatschappelijke ontwikkeling en hoofd bestuursadvisering in Zwolle.
Boele Boelens is op 1 oktober, twee jaar na zijn benoeming, gestopt als gemeentesecretaris van Rozendaal. Hij gaat aan de slag voor de gemeente Rhenen. Voordat hij in 2020 naar Rozendaal kwam, was Boelens manager Bestuur, Strategie en Projecten en
locosecretaris bij de werkorganisatie Druten Wijchen. Daarvoor was hij onder meer gemeentesecretaris in Schiermonnikoog.
Martin Rommers is per 1 oktober waarnemend gemeentesecretaris van Stichtse Vecht. Hij vervangt daar Frank Halsema, wiens dienstverband wordt beëindigd. Halsema was sinds 17 juni vrijgesteld van werk en werd al vervangen door locosecretaris Rommers. De tijdelijke aanstelling als waarnemend secretaris duurt in principe tot 1 mei 2023. Voor Rommers in maart 2021 voor Stichtse Vecht ging werken, had hij al ervaring als interimlocogemeentesecretaris in Meppel, Assen en Zutphen.
Eva van der Voorde is op 16 september gestart als
gemeenteraad van Leiderdorp. Zij vervangt daar Bart Rijsbergen die raadsadviseur in Leiden werd. Van der Voorde was sinds 7 maart interim-raadsgrif-
mend) in Bloemendaal en Amsterdamse stadsdeel Oost-Watergraafsmeer.
Burgemeester Sjoerd Potters van De Bilt is op 23 september benoemd tot voorzitter van de M50, het netwerk van middelgrote gemeenten. Hij is de opvolger van Koos Janssen, burgemeester van Zeist. Janssen was voorzitter van het netwerk sinds 2000, toen het werd opgericht als Platform Middelgrote Gemeenten (PMG).
Om welk vakgebied het ook gaat: als geen ander weten we hoe complex de inhoud van beleid en wet- en regelgeving kan zijn. Kom dit najaar daarom naar een van onze inspirerende en verdiepende congressen. Voor heldere en praktische handvatten én om vakgenoten uit het hele land te ontmoeten.
meer, Schagen en Heiloo.
Garrelt de Graaf begon op in Helmond als opvolger van Jan Jaspers, die met pensioen ging. De Graaf
Voordat hij in maart 2021 naar Maashorst kwam (als
raad van Uden en beoogd
Maashorst die op 1 januari ontstond), was hij raadsLangedijk en (waarne-
Er kan gesolliciteerd worden naar het burgemeestersambt van Buren (circa 27.200 inwoners), vacant per 4 maart 2021. Het salaris is € 8.792,89 bruto per
kan worden opgevraagd via bit.ly/vacatureburen. Sollicitaties vóór 18 oktober sturen naar de CdK in de provincie Gelderland.
De burgemeestervacature van Eijsden-Margraten (circa 25.900 inwoners), vacant sinds 21 mei 2021, is opengesteld. Het salaris is € 9.087,71 bruto per kan worden opgevraagd via tel. 043-3897580 en staat op limburg.nl/bestuur/commissaris-koning/benoemingen. Sollicitaties vóór 25 oktober sturen naar de CdK in de provincie Limburg.
Ons aanbod
Congres Risicomanagement 13 oktober (Ede)
Congres Energie Lokaal 2022 10 oktober (Utrecht)
28 november (Apeldoorn)
Voor De Jeugd Dag 7 november (online)
Live Studio VNG Realisatie Jaarevenement 10 november (online)
VNG Congres Lokale Preventieakkoorden 24 november (Utrecht)
VNG Bestuurdersdag en Najaars ALV 2 december (Utrecht)
Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl
Wat is dat nou, ambtelijk vakmanschap? In de digitale bundel Het recht op ambtelijk vakmanschap, een initiatief van de Stichting Beroepseer, verkennen diverse auteurs die vraag.
Ambtenaren moeten in beleid, uitvoering en toezicht het recht én de plicht krijgen om niet alleen de belangen van de organisatie te dienen, maar vooral te kijken naar burgers, volksvertegenwoordigers én de eigen beroepsgroep. De lessen van de toeslagenaffaire staan daarbij nadrukkelijk op het netvlies. Betere borging van het recht op ambtelijk vakmanschap is noodzakelijk, schrijven de auteurs al in de introductie. In een
In de nieuwe podcastreeks Nederland Wethoudersland zoomt de Wethoudersvereniging in op actualiteiten in het wethoudersvak. De eerste drie afleveringen staan online. In de eerste aflevering spreekt voorzitter Marcelle Hendrickx van de vereniging over de eerste honderd dagen als wethouder. De tweede aflevering gaat over het vak wethouderschap, de derde aflevering zoomt in op de relatie met raadsleden.
Podcast Nederland Wethoudersland. Te beluisteren via wethoudersvereniging.nl en Spotify.
interview met Arre Zuurmond, tot vorig jaar acht jaar lang ombudsman van de Metropoolregio Amsterdam, concludeert hij dat de ‘Haagse institutionele orde’ leidt tot systematisch falen: de overheid is niet langer in staat de maatschappelijke waarde te creëren die dringend nodig is. De overheid zou minder moeten worden aangestuurd als bedrijf, stelt hij. Het boek richt zich in eerste instantie op de rijksambtenaar, maar ook medewerkers van andere overheidslagen, zoals gemeenten, kunnen ermee uit de voeten.
Diverse auteurs, Het recht op ambtelijk te downloaden als e-book via beroepseer.nl.
Veel actuele thema’s – migratie, nationalisme, diversiteit, coronamaatregelen – roepen discussie op over de manier waarop we met elkaar samenwerken.
Maar wat kunnen inwoners verwachten van elkaar? Welke rol speelt de overheid? En hoe moet de democratie dan vorm krijgen? Deze vragen raken aan het begrip burgerschap. Dat verwijst naar een juridische status, naar politieke participatie en naar een gemeenschapsgevoel. Maar hoe kunnen deze drie componenten worden ingevuld?
In Burgerschap verkent de Gentse hoogleraar en moraal-
‘Ik werk vijftien uur in de week als taxichauffeur. We doen vooral leerlingenvervoer en gehandicaptenvervoer. ’s Morgens breng ik de kinderen weg, ’s middags haal ik ze weer op en tussendoor doe ik andere ritjes. Het is mooi werk, ik houd van het buiten zijn en van de vrijheid. En ik vind autorijden geweldig. Afgelopen juli ben ik begonnen als raadslid, toen een
fractiegenoot wethouder werd. Ik was de afgelopen vier jaar al commissielid. Als raadslid kun je veel betekenen voor de gemeenschap. Ik heb ruimte en economie in mijn portefeuille. Dat past mij goed, de Omgevingswet en de energietransitie hebben mijn interesse. En omdat ik vaak op de weg zit, zie ik ook veel dingen waar de gemeente wat mee zou moeten doen.’
BURGEMEESTERS EN WETHOUDERS HEBBEN VAAK TE MAKEN MET INTIMIDATIES EN BEDREIGINGEN. DE KWETSBAARHEID VAN AMBTENAREN BLIJFT VAAK ONDERBELICHT. DE GEMEENTE ZUIDPLAS WIL DAAR VERANDERING IN BRENGEN. ‘ONS SYSTEEM WORDT ONDERUITGEHAALD ’
Bijna de helft van de lokaal bestuurders – burgemeesters, wethouders en raadsleden – heeft last van agressie, intimidatie of geweld. Bij ambtenaren ligt dat percentage iets lager, maar met 33 procent is dat nog altijd fors. De percentages vertonen een trendmatige toename, bleek deze zomer uit de Monitor Integriteit en Veiligheid. De piek is nog niet bereikt. In Zuidplas weten ze er alles van. In een enkele maand (mei van dit jaar) kon de middelgrote gemeente elf gevallen van intimidatie of bedreiging noteren, allemaal aan het adres van medewerkers. Gemeentesecretaris Richard Heijdra is er helemaal klaar mee. ‘Je kunt er luchtig overheen stappen, maar het heeft echt veel impact op mensen. Het doet mij wat als mensen hier afhaken omdat ze persoonlijk worden aangesproken op wat wij democratisch hebben afgesproken.’
Een – niet-uitputtende – opsomming van incidenten waarmee Zuidplas recent te maken had, maakt de ernst van de situatie duidelijk. Een kort item in het programma EenVandaag over de illegale bewoning van een vakantiepark leidde tot vierhonderd mails aan bestuurders en ambtenaren met teksten als ‘Ik weet waar je woont’ of ‘Een strop om je nek, dan trap ik het krukje wel weg’. Tijdens een bewonersavond kreeg een ambtenaar van een van de aanwezigen te horen: ‘Nu ben ik het zat, ik haal nu de kettingzaag uit mijn auto dus zorg maar dat je weg komt’.
Medewerkers worden tot diep in de nacht op hun telefoon gestalkt. Rouwboeketten op de stoep van het gemeentehuis. Ambtenaren die met naam en toenaam op sociale media onbetrouwbaar of corrupt worden genoemd.
Vaak treft het medewerkers die aantoonbaar niets van doen hebben met een dossier waarover iemand zich kwaad maakt. Heijdra geeft het voorbeeld van een man aan wie een dwangsom van zevenduizend euro was opgelegd.
‘Hij dreigde voor iedere euro een boze mail te sturen. Inmiddels zitten we al op meer dan drieduizend mailtjes met de meest verschrikkelijke verwensingen. Die worden allemaal ontvangen
door onze medewerker op de postkamer. Iedere dag krijgt ze twintig, dertig van die mailtjes binnen, het houdt gewoon niet op. Die collega heeft daar echt last van, ook als ze ’s avonds thuis zit. Dit doet iets met mensen.’
En de overheid kan zich eigenlijk niet verweren tegen scheldpartijen en intimidaties, zegt Heijdra. ‘Je kunt aangifte doen, maar dat doe je niet bij pesterijen. En doe je dat wel, maakt dat de zaak dan niet erger? Daarbij komt dat je als overheid in de media niet goed kunt reageren, vanwege privacyregels. Maar andersom wordt over ons wel van alles gezegd, daardoor lijkt er maar één kant van de waarheid te zijn. Onze handen zijn op de rug gebonden, dat geeft frustratie en spanning.’
Wethouder Daan de Haas (VVD, Personeel & Organisatie) valt zijn secretaris bij. ‘Er is een klimaat ontstaan waarin de overheid al bij voorbaat in de verdachtenbank zit. Als er in de krant een zielig stuk verschijnt over een bepaalde casus in de gemeente, dan is het de grote boze overheid die dwangsommen oplegt. Daar gaan mensen helemaal op los, zonder dat ze weten wat er speelt. Wij kunnen, wij mógen niet vertellen hoe het precies zit omdat het om personen gaat. Andersom vinden betrokken personen dat wel handig en zoeken bewust zelf de pers op. Ook raadsleden worden soms met hetzelfde tranentrekkende verhaal benaderd en voor je het weet wordt er in de raad geschoten op basis van heel gebrekkige informatie.’ ‘Mensen zijn hier eerder met pensioen gegaan omdat ze het niet langer trokken’, zegt Heijdra. ‘Met dat klimaat van wantrouwen en gebrek aan hoor en
wederhoor wordt ons democratisch systeem onderuitgehaald. Daar zit mijn grote zorg, naast de directe zorg die ik heb voor het personeel.’
Ambtenaren die niet meer naar bewonersavonden durven, of wegblijven van hun sportclub omdat daar (in coronatijd) werd gehandhaafd en zij daarvan de schuld kregen. Heijdra: ‘Ik zeg het even heel gechargeerd, maar er wordt over ons gedacht in termen van een gniffelende, handenwrijvende en kinderbloed drinkende overheid die nadenkt over hoe we de samenleving en de inwoners nu weer eens dwars kunnen zitten. Het tegenovergestelde is waar: ik zie collega’s keihard werken om een bepaald bestemmingsplan op tijd voor elkaar te krijgen, bijvoorbeeld. Gaat het altijd goed? Nee, de overheid maakt fouten. Gaat de participatie goed? Ook niet altijd. Daar kun je van alles van vinden, wij zijn daar zelf ook kritisch over, maar dat is wat anders dan geloven dat er bewust kwaadaardig handelen achter zit.’ Van complottheorieën is niet altijd sprake. Vaak gaat het ook over zoiets basaals als een vergunning die niet
Daan de Haas wethouder Zuidplas
‘Die collega heeft daarecht last van, ook als ze ’s avonds thuis zit’
Op Prinsjesdag kondigde het Kabinet een fors pakket maatregelen aan om de hoge energielasten te compenseren. Dat is goed en het moet ook gebeuren om op korte termijn de pijn te verlichten, vindt directeur Buurkracht Roel Woudstra. “Maar de enige echt structurele oplossing is dat mensen hun huizen energiezuiniger maken. En dat lukt alleen als je hen door een goed proces leidt.”
Energiearmoede is in recordtijd maatschappelijke thema nummer 1 geworden. Nóg een reden om vaart te maken met verduurzaming van woningen. “Dat staat overal hoog op de agenda, maar op gemeentehuizen blijft het proces vaak toch hangen in vooral veel praten”, zegt Woudstra. “Er is bovendien nog altijd koudwatervrees om bewoners er echt bij te betrekken, terwijl dat cruciaal is. Geen warmtetransitie zonder doordacht proces waarin bewoners een stem hebben. En er is nú momentum, want met de huidige energietarieven wil iederéén besparen. Daar helpen wij bij.”
Succesfactoren voor een goed proces
• Procedurele rechtvaardigheid: van tevoren is helder hoe het gaat lopen, en iedereen kan meedoen.
• Een overzichtelijke doorlooptijd: het moet niet te lang duren, anders haken bewoners en vrijwilligers af.
• Concrete resultaten: het leidt altijd tot iets tastbaars, zoals buurtacties, een wijkplan of besparing.
“In onze bewezen aanpak zijn dit vaste ingrediënten”, zegt Roel.
“Waarbij onze onafhankelijkheid een extra troef is – zeker nu het vertrouwen in de overheid zo gedaald is. Vanuit die positie slaan wij de brug tussen bewoners en gemeenten.”
Meer weten?
Dit is deel 2 van een vierluik over hoe Stichting Buurkracht de kracht van buren en buurten naar boven haalt en participatie organiseert. Meer informatie over Buurkracht? Neem dan contact op via roel@buurkracht.nl
kan worden verleend, zegt De Haas – die overigens zelf ‘maar één keer’ met de dood is bedreigd. ‘De organisatie van een evenement gaat dan naar buiten met de boodschap: wij hebben al onze formulieren ingevuld en de gemeente doet vervolgens niks. Een raadslid hoort dat en denkt: dat is toch belachelijk, en gaat dan vragen stellen, zonder even bij ons te informeren wat er aan de hand is. Er was misschien een heel legitieme reden om de vergunning te weigeren, maar er wordt meteen gedacht dat “de overheid” het weer fout doet. In de krant staat de volgende dag dat het evenement niet doorgaat omdat Zuidplas het vertikt een vergunning af te geven.’
De schuld wordt steeds meer bij de overheid gelegd. ‘Kennelijk mogen mensen daardoor ongezouten hun mening geven, vaak anoniem’, zegt De Haas. ‘Als wij in een sporthal noodopvang gaan bieden voor vluchtelingen, zie ik op Facebook allemaal reacties van mensen die een poesje of een leuk weiland als profielfoto hebben. Dan denk ik: als je je mening wilt verkondigen, doe dat dan met open vizier.’ De gemeentelijke overheid stelt alles in het werk om dienstbaar te zijn aan de samenleving. Ondanks alle tegenwind blijven Heijdra en De Haas dat uitgangspunt huldigen. Ze zien met lede ogen projectleiders vertrekken omdat van hen werd beweerd dat ze een participatietraject bewust slecht hadden doorlopen. De Haas: ‘Wat zou ons belang zijn om zo’n proces te frustreren? Ik snap dat het voor een inwoner lastig is als hij geen gelijk krijgt, maar om dan meteen de andere kant op te vliegen... Daar het gaat zo vaak mis.’
Heijdra benadrukt dat de overheid de mogelijkheid heeft om met haar besluiten de inwoners in hun belang aan te tasten, omdat het algemene belang niet altijd strookt met het individuele belang. ‘Daarom moeten we echt zorgvuldig zijn. Maar die confrontatie tussen belangen kan er toch niet toe leiden dat we accepteren dat we datgene wat we als samenleving belangrijk vinden, niet meer gaan doen omdat een
individueel belang zich ertegen verzet? Een bewoner van een recreatiepark hier heeft vele rechtszaken tegen de gemeente gevoerd, allemaal verloren. Toch beweert diegene nog steeds gelijk te hebben. Je zou toch denken dat er ergens een vorm van acceptatie moet zijn wanneer een democratisch besluit wordt uitgevoerd en bekrachtigd door de rechter? Ik krijg regelmatig een verkeersboete. Daar ben ik het ook niet altijd mee eens, maar ik accepteer het wel.’
De neiging is om gedrag van klagers te vergoelijken, zegt Heijdra. ‘We zeggen al snel: ach, die meneer is gefrustreerd, hij leeft al een tijdje in onmin met de gemeente. Maar er is nooit een reden om je zo te gedragen, nooit. Voor vloeken en tieren bestaan geen excuses. Er is echt sprake van normvervaging. We zien als overheid echt wel dat mensen soms in een moeilijke positie zitten en daardoor laten we veel over onze kant gaan. Het is een bekend fenomeen: we gaan iets normaal vinden omdat het vaak voorkomt. Daarom moeten we een grens trekken. Dat draag ik ook uit naar collega’s: ga het niet normaal vinden.’
Heijdra is nog altijd ‘elke dag blij dat ik voor de overheid mag werken’. ‘Iets doen voor de samenleving, impact hebben op wat de politiek en onze instituties belangrijk vinden. Ambtenaar is een mooi vak. Daarom irriteert het mij dat collega’s afhaken omdat ze persoonlijk worden aangesproken op iets wat wij als democratisch instituut de samenleving willen bieden. Als we niet meer met elkaar willen zien dat het hogere belang boven het individuele belang gaat, maak ik me daar oprecht zorgen over.’
Zuidplas besteedt in de Week van de Veiligheid (10-16 oktober) intern en extern aandacht aan de veiligheid van gemeentelijke medewerkers. Meer informatie over de week: maakhetzeniettemakkelijk.nl/week-van-de-veiligheid.
Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.
accountant
Haarlem
Adviseur informatievoorziening Nijkerk
IT-architect Infra en Azure Tilburg BESTUURLIJK
Directieadviseur
Haarlemmermeer
Bestuursadviseur Koggenland Junior communicatieadviseur Zoeterwoude
Communicatieadviseur Zwartewaterland
FACILITAIR Specialist burgerzaken Zuidplas
Senior beleidsmedewerSchouwen-Duiveland Decentraal inkoper Utrecht
adviseur Veenendaal
Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.
Beleidsadviseur economie
Alkmaar
CULTUUR
Beleidsadviseur toerisme en cultuur Altena
Senior juridisch adviseur, specialist subsidierecht – OCW Den Haag
Beleidsmedewerker onderwijshuisvesting Vlaardingen
Senior beleidsmedewerker veiligheid Maassluis
Jurist openbare orde en veiligheid Vlaardingen Beleidsmedewerker Woerden
bijzondere wetten
Zwartewaterland
Senior HRM-adviseur
Servicepunt71 (Leiden)
Senior HRM-beleidsmedewerker Westland
RUIMTELIJKE ORDENING
Expert ruimtelijke ordening Altena
Senior planoloog Haarlem
Beleidsmedewerker circulaire bouw Leiden
Senior beleidsmedewerker veiligheid Maassluis
Beleidsmedewerker vastgoed Medemblik
Beleidsadviseur groen Nieuwegein
Teamleider ontwikkeling samenleving
Baarn
Senior beleidsadviseur participatie samenleving Bodegraven-Reeuwijk Beleidsmedewerker wonen
Koggenland Contractmanager sociaal domein Lansingerland Beleidsmedewerker sociaal domein – jeugd Medemblik Beleidsmedewerker reiniging Oegstgeest
Beleidsadviseur meedoen Vught
WELZIJN
Consulent urgente woonzaken Amstelveen
Beleidsmedewerker jeugd Borne
Consulent jeugd Gooise Meren Allround consulent Wmo
Strategisch adviseur sociaal domein Amstelveen
Olst-Wijhe Consulent jeugd Voorschoten
Casusbegeleider Westland
Heeft
