VNG Magazine 2021-10 by Sdu Uitgevers

MAGAZINE VAN DE VERENIGING VAN NEDERLANDSE GEMEENTEN

THEMA WONEN 10 4 JUNI 2021

INNOVATIEF BOUWEN

Waarom nog stenen stapelen? VIJFDE DORP ZUIDPLAS BOUWT BENEDEN PEIL

WOONWAGENS OPLOSSING NODIG VOOR TEKORT AAN PLAATSEN

INNOVATIEWEDSTRIJD VNGّ!ONGRES PRIhST GEMEENTEDELERS

vng.nl

LTR_P001_LTR-TSVNG-10-2021 1

31-5-2021 13:02:32

Het meest actuele en praktische Commentaar Aanbestedingsrecht editie 2021

nieuw onder redactie van: /ZMM\RM .QUMZQ][ Gert-Wim van de Meent .ZMLMZQS ^IV 6W]P]a[ )VSM ;\MTTQVO_MZNN *MQV\MUI XIOQVI¹[ | isbn ! !

Sdu Commentaar Aanbestedingsrecht, editie 2021, bevat praktisch en diepgaand commentaar geactualiseerd door maar liefst 60 aanbestedingsexperts.

In deze unieke, nieuwe publicatie (2021) vindt u: PM\ IZ\QSMT[OM_QR[ KWUUMV\IIZ bWLI\ ] ITTM ZMTMÎV\M QVNWZUI\QM [VMT S]V\ ^QVLMV LQZMK\ LM SMZV ÎV PM\ IZ\QSMT XIOQVI¹[ UM\ ITTM IZ\QSMTMV ]Q\OMJZMQL \WMOMTQKP\ ZMTMÎV\M R]ZQ[XZ]LMV\QM MV [IUMVPIVO UM\ IVLMZM IZ\QSMTMV LM nieuwe Gids Proportionaliteit (in kleur) en de nieuwe -]ZWXM[M )IVJM[\MLQVO[ZQKP\TQRVMV bQRV IT[ JQRTIOMV opgenomen )K\]MTM WV\_QSSMTQVOMV ^WWZ LM IIVJM[\MLQVO[ ZMKP\MTQRSM XZIS\QRS _WZLMV LIOMTQRS[ JQROMPW]LMV WX opmaat.sdu.nl.

Bestellen? Ga naar https://www.sdu.nl/commentaar-aanbestedingsrecht-2021 of bel met 070-378 98 80

LTR_P002_LTR-TSVNG-10-2021 2

31-5-2021 13:03:13

IN DIT NUMMER yÇww0ª ׁ‫ ׄ ظ ׀‬hÇyX ׂ‫ ظ ׁׂ׀‬h ªJ yJ ‫ׇׅ‬

Coverfoto: JP Witteman/Finch Buildings | Nummer 11 verschijnt op 18 juni 2021

THEMA Vijfde dorp Midden in de polder bouwt Zuidplas een nieuw dorp. Wethouder Jan Hordijk legt uit.

20 14 Internationaal netwerk Maak kennis met de CIB Working Group, de organisatie die lokale overheden in overal ter wereld ondersteunt.

GemeenteDelers Welke innovatieve gemeente valt op het VNG Jaarcongres in de prijzen?

Mathijs Bouman Econoom en journalist Mathijs Bouman is te gast op het VNG Jaarcongres.

8 30

3 MAGAZINE

2021

Dualisme Hoe beleven de leden van het lezerspanel het dualisme?

THEMA Innovatief bouwen Nieuwe manieren van bouwen, met bijvoorbeeld hout, zijn sneller en duurzamer.

THEMA Woonwagens De rechter zette een streep door het uitsterfbeleid voor woonwagenkampen. Een wegwijzer helpt gemeenten om weer voldoende plek te creëren.

EN VERDER 6 Lopende Zaken 7 Commentaar Leonard Geluk 13 Drie vragen aan 27 Thorbeckehoogleraar 29 Net uit 39 Column Martijn van der Steen 40 Betoog 42 Personalia 45 Het netwerk van

LTR_P003_LTR-TSVNG-10-2021 3

31-5-2021 17:59:30

ACTUEEL

Arbitragecommissie: extra geld voor jeugdzorg nodig Het rijk moet 1,56 miljard euro extra betalen aan gemeenten om de jeugdzorg uit te voeren. Dat is de conclusie van de arbitrageƧȌǿǿǞȺȺǞƵ ƮǞƵ ǘƵɈ ƧȌȁ˜ǞƧɈ ɈɐȺȺƵȁ gemeenten en het rijk heeft beoordeeld. Een ‘morele overwinning’, zegt algemeen directeur Leonard Geluk van de VNG.

4 MAGAZINE

2021

én de gemeenten ‘te gretig en te haastig’ om de decentralisatie per 2015 door te voeren. Gemeenten waren ‘onvoldoende voorbereid’ op het takenpakket, het rijk boekte ‘te gemakkelijk’ de geschatte besparingen in. ‘De implementatiestrategie is toen niet goed geweest’, erkent VNG-directeur Geluk. ‘We wisten pas heel laat waar we als gemeenten aan toe waren. De wetgeving was pas halverwege 2014 af. We hadden toen beter kunnen zeggen dat het beter was de invoering uit te stellen.’

De uitspraak van de arbitragecommissie, onder leiding van staatsraad en voormalig topambtenaar Richard van Zwol, werd eind vorige week gepubliceerd. Gemeenten kampen al langer met tekorten voor de uitvoering van de jeugdzorg, en eisten dat het rijk over de brug zou komen. De arbitragecommissie volgt die eis: de principes voor de interbestuurlijke verhoudingen zijn vastgelegd in de Gemeentewet, en naleving daarvan is nodig omdat gemeenten anders hun werk niet goed kunnen doen.

de mogelijkheid heeft aanpassingen te doen aan het stelsel en daarmee aan het budget.

DOELMATIGHEID

DOORBRAAK

Eerder constateerde onderzoeksbureau AEF al een tekort over 2019 van 1,7 miljard euro voor de uitvoering van de jeugdzorg. De arbitragecommissie neemt dat bedrag als basis. Na indexatie aan de hand van de schommelingen in het accres van het gemeentefonds, komt de commissie uit op een bedrag van 1,9 miljard euro voor 2022. Na correctie van een aantal maatregelen die gemeenten al kunnen uitvoeren om de doelmatigheid te verbeteren, blijft een bedrag van 1,56 miljard euro over voor 2022. Ook voor de jaren daarna moet het rijk de portemonnee trekken, stelt de Commissie van Wijzen.

Volgens VNG-directeur Leonard Geluk voelt de uitspraak als een ‘morele overwinning’ en als een doorbraak. Gemeenten wordt recht gedaan, zegt hij. ‘We doen de taken omdat ze in de wet staan. Dan is het goed dat de commissie zegt dat dat geld er ook moet komen. Ik ben blij met dat principe. De afgelopen jaren heeft de VNG zich hier keer op keer hard voor gemaakt, ondersteund door de vele acties en oproepen van onze leden.’ Daarnaast, zegt Geluk, kan met de uitspraak van de arbitragecommissie de basis worden gelegd voor het normaliseren van de verhoudingen tussen de gemeenten en het rijk.

De uitspraak van de arbitragecommissie is ‘(semi-)bindend’. Dat betekent dat het rijk het advies moet opvolgen, met de kanttekening dat het budgetrecht bij het parlement ligt en het nieuwe kabinet

TE GRETIG

LTR_P004_LTR-TSVNG-10-2021 4

De commissie-Van Zwol pleit gemeenten noch het rijk vrij van het veroorzaken van de problemen die nu geleid hebben tot de tekorten. Ten eerste waren het rijk

Ander kritiekpunt van de arbitragecommissie is het feit dat het rijk en de gemeenten de kostenontwikkeling in de jeugdzorg niet goed hebben ingeschat. Tussen 2005 en 2015 stegen de jeugdzorgkosten met 250 procent, maar geschat werd dat de kosten daarna veel minder snel zouden stijgen. Gemeenten zelf gingen uit van een besparing van 8 procent, ofwel 300 miljoen euro. Dat was ‘te optimistisch’, aldus de commissie. ONTWIKKELAGENDA

Gemeenten en het rijk kwamen eerder al overeen een ontwikkelagenda op te stellen om de financiële beheersbaarheid van het jeugdzorgstelsel te verbeteren. De arbitrage-uitspraak is daarvoor het vertrekpunt. Deze ontwikkelagenda moet uiterlijk 1 januari 2022 door het rijk en de VNG zijn vastgesteld, zegt de arbitragecommissie. Demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS, verantwoordelijk voor de jeugdzorg, heeft bij het ter perse gaan van dit magazine nog niet inhoudelijk gereageerd. Zijn woordvoerder wijst erop dat er deze week een gesprek is tussen het ministerie en de VNG. (RvdD) ← PAGINA 7: COMMENTAAR LEONARD GELUK

31-5-2021 17:59:56

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

Ingrijpen in kwetsbare wijken Het nieuwe kabinet moet ‘onorthodox ingrijpen’ in kwetsbare stedelijke ǐƵƦǞƵƮƵȁ‫( خ‬ƊɈ ȺƧǘȲǞǯɨƵȁ ɨǞǯǏɈǞƵȁ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲȺ Ǟȁ ǘƵɈ AD. Een nationaal programma en extra investeringen zijn nodig om de probleemwijken aan te pakken. Ongeveer één miljoen mensen wonen in de zestien meest kwetsbare gebieden. Zij hebben te maken met armoede, werkloosheid, criminaliteit en achterstanden in onderwijs en gezondheid, schrijven de burgemeesters. ‘De coronacrisis heeft hen extra hard geraakt.’ De burgemeesters vrezen ‘parallelle samenlevingen’ als deze problematiek wordt doorgegeven aan de volgende generaties. In het manifest, dat wordt onderschreven door tal van maatschappelijke partijen, wordt de formerende partijen gevraagd een nationaal herstelprogramma op te nemen in het regeerakkoord. Daarin moet onder meer een aanpassing van de Rotterdamwet worden geregeld. Ook is er extra geld nodig: ten minste 500 miljoen euro. (RvdD) ←

Omgevingswet weer halfjaar later

MAGAZINE

2021

De beoogde inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet wordt ƮƵ˛ȁǞɈǞƵǏ ǿƵɈ ƵƵȁ ǘƊǶǏǯƊƊȲ ɨƵȲȯǶƊƊɈȺɈ naar 1 juli 2022.

Het rijk en de koepels staan volledig achter de invoering van de Omgevingswet. Alle partijen willen een goede start van de wet. Om de wet verantwoord in werking te kunnen laten treden, is een werkend stelsel nodig. Om de Omgevingswet op 1 juli 2022 in werking te kunnen laten treden, is het noodzakelijk dat de landelijke voorzieningen van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) begin oktober volledig gereed en werkend zijn, zodat gemeenten kunnen aansluiten. Voor softwareleveranciers en gemeenten is het lokaal werkend krijgen van het DSO een complexe operatie. Voldoende tijd om het gehele stelsel in te regelen en ermee te oefenen is essentieel. Daar is nu zes maanden extra voor. (MM) ←

Het kabinet gaat de designerdrug 3-MMC verbieden door het op Lijst II van de Opiumwet te plaatsen. De drug is vooral onder jongeren populair. Hiertoe hebben staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) en minister Ferdinand Grapperhaus (J&V) besloten. De drug wordt steeds populairder, uit het hele land komen zorgwekkende signalen binnen. Met dit besluit wordt de eenvoudige beschikbaarheid van 3-MMC tegengegaan en wordt een signaal afgegeven over de gezondheidsrisico’s. Diverse burgemeesters hadden al om een verbod gevraagd. Volgens Blokhuis geeft de legale status deze drug een vals onschuldig imago. ‘Het is gevaarlijk spul, waar we onze jongeren voor moeten waarschuwen en tegen moeten beschermen.’ (MM) ←

LEES OOK PAGINA 13: DRIE VRAGEN AAN

LTR_P005_LTR-TSVNG-10-2021 5

31-5-2021 18:00:01

LOPENDE ZAKEN

Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging TEKST: VNG

VNG Jaarcongres 2021 U bent van harte uitgenodigd voor het online congres op woensdagochtend 16 juni, van 9.30 tot 13.00 uur. Vanuit het VNG-kantoor De Willemshof in Den Haag presenteert journalist Marcia Luyten een talkshow, met VNG-algemeen directeur Leonard Geluk als tafelheer. Tafelgasten zijn Hubert Bruls, Mathijs Bouman (zie pagina 20) en Femke Halsema. Tijdens de talkshow wordt een column voorgedragen door

À0ªÇJ mXj § (0 ßyJّ BESTUURSVERGADERING VAN 20 MEI 2021

6 MAGAZINE

2021

Voorzitter Jan van Zanen opent de bestuursvergadering met een felicitatie aan bestuurslid Henri Lenferink, vanwege diens herbenoeming tot burgemeester van de gemeente Leiden. Ook meldt de voorzitter dat de stukken voor de Algemene Ledenvergadering van 16 juni zijn verzonden. Er werd gesproken over een verenigingsvisie, de Omgevingswet en over het onderhandelaarsakkoord voor de cao ‘Aan de slag’. GEMEENTEN 2030 Het bestuur stemt in met het voorstel om een verenigingsvisie op te gaan stellen, met als stip op de horizon een

DORPENFESTIVAL OP 1 JULI 2021 Inwoners van plattelandsdorpen zijn actieve inwoners. Ze ondersteunen elkaar en zetten zich in voor het beheer en de verbetering van hun leefomgeving. Daar zijn ze trots op, maar ze vinden het vaak ook een hele uitdaging. Hoe kunt u als bestuurder omgaan met onderwerpen als leefbaarheid,

LTR_P006_LTR-TSVNG-10-2021 6

AD-columnist Özcan Akyol en brengt Eurocommissaris Frans Timmermans een videoboodschap. Vervolgens op het programma: de jaarrede van VNGvoorzitter Jan van Zanen, de toespraak van demissionair minister Kajsa Ollongren van BZK en tot slot de Algemene Ledenvergadering (ALV). De vergaderstukken voor de ALV zijn op woensdag 19 mei verzonden. U kunt het VNG Jaarcongres live volgen via vng.nl.

sterke gemeentelijke overheid in 2030. De visie zal pas bekrachtigd worden na de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar en nadat vervolgens ook nieuwe VNG-commissie- en bestuursleden zijn geïnstalleerd. OMGEVINGSWET STAND VAN ZAKEN Na het Bestuurlijk Overleg van 21 april worden meerdere scenario’s uitgewerkt voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Een belangrijke randvoorwaarde hierbij is vanzelfsprekend dat het digitale systeem tijdig klaar, getest en stabiel is. Op 27 mei werd bekend dat de beoogde inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet met een halfjaar wordt verplaatst naar 1 juli 2022.

economie, energie, klimaat, digitalisering, biodiversiteit en zorg? En hoe kunnen bestuurders van alle overheden samen de bewoners ondersteunen bij hun vraagstukken en ambities?

Dat meldde demissionair minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in een brief aan beide Kamers. ONDERHANDELAARSAKKOORD ‘CAO AAN DE SLAG’ In juni vorig jaar heeft 99 procent van de VNG-leden ingestemd met het voorstel om een cao af te spreken voor mensen met een arbeidshandicap. Op deze mensen, werkzaam bij een gemeente, gemeenschappelijke regeling of andere entiteit van de gemeente is nog geen centrale arbeidsvoorwaardenregeling van toepassing. Op advies van het College van Arbeidszaken bekrachtigt het bestuur de cao, die naar verwachting per 1 juli aanstaande ingaat.

Vind de antwoorden op het levendige online Dorpenfestival!

meegenomen naar een aantal van de mooiste plekken die de gemeente te bieden heeft. Gekoppeld aan inhoud uiteraard. In een divers aanbod met sessies gaan we in op de thema’s klimaat, leefbaarheid; natuur, landbouw & water; lokale economie en bestuur & samenwerking.

Op 1 juli bevindt u zich virtueel in de gemeente Aa en Hunze en wordt u

Meer weten over het festival? Ga naar www.dorpenfestival.nl.

31-5-2021 18:00:19

COMMENTAAR

Leonard Geluk Algemeen directeur VNG leonard.geluk@vng.nl, @GelukLeonard

DOORBRAAK

orige week deed de arbitragecommissie haar uitspraak: het rijk moet gemeenten vergoeden in de kosten die voor de uitvoering van de jeugdwet worden gemaakt. Dit oordeel is een doorbraak in de relatie tussen rijk en gemeenten. Tot nu toe moesten gemeenten het doen met af en toe een incidenteel bedrag om de ergste problemen op te lossen en zelf maar zien hoe ze de touwtjes aan elkaar moesten knopen. Maar als het rijk gewoon de wet had gevolgd, hadden gemeenten niet in de financiële problemen hoeven komen.

7 MAGAZINE

2021

Met dit oordeel in de hand kan het rijk er niet meer omheen: de primaire verantwoordelijkheid voor voldoende geld voor jeugdzorg ligt bij het rijk. In de woorden van de arbitragecommissie: ‘Uitvoering van de Jeugdwet is een vorm van medebewind, maar de daarbij behorende financiële spelregels zijn door het rijk niet consequent toegepast.’ Bij de decentralisaties in 2015 hadden zowel het rijk als de gemeenten niet voorzien dat de vraag naar jeugdzorg zo enorm zou toenemen en dat de kosten veel hoger zouden uitvallen dan ingecalculeerd. Toch is dit in het wetgevingstraject door (onder andere) de Afdeling advisering van de Raad van State wel als risico benoemd. Het ontzettend complexe jeugdzorgdossier trok de gehele gemeentelijke financiële huishouding omver en had consequenties voor alle beleidsterreinen. De Jeugdwet toont daarmee aan dat er een spanning bestaat rond de verplichte uitoefening van taken met vooraf door het rijk geprognosticeerde budgettaire en inhoudelijke verwachtingen. In het geval van de jeugdzorg is het financiële nadeel vooral bij de gemeenten terechtgekomen. In deze context beschouwt de arbitragecommissie het terugdringen van financiële tekorten als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van rijk en gemeenten. Zij moeten samen aan de slag om de jeugdzorg echt te transformeren.

HET FINANCIËLE TEKORT MOET NIET LANGER OVER DE SCHUTTING WORDEN GEGOOID

07 COMMENTAAR Leonard Geluk.indd 7

De uitspraak zal gevolgen hebben voor alle beleidsterreinen waar sprake is van medebewindstaken door gemeenten. Efficiencykortingen en structurele tekorten op medebewindstaken mogen niet meer aan de orde zijn. Als er te weinig geld beschikbaar is, moet het financiële tekort niet langer bij gemeenten over de schutting worden gegooid. Het consequent hanteren van het uitgangspunt van artikel 108 lid 3 van de gemeentewet zal veel rust brengen in de verhoudingen tussen rijk en gemeenten. De VNG zal het rijk daar bij ieder gesprek over de financiering van medebewindstaken aan herinneren. Het oordeel van de arbitragecommissie heeft een veel grotere impact dan alleen voor de jeugdzorg, en dat is veel waard. ←

3-6-2021 16:23:33

TEKST: LEO MUDDE | BEELD: PIM MUL

THEMA NIEUW DORP

Wonen

beneden peil 8 MAGAZINE

2021

ZUIDPLAS TELT AL VIER DORPEN, DAAR KOMT ER BINNENKORT NOG ÉÉN BIJ. DE GEMEENTERAAD STEMDE IN MET DE KOMST VAN EEN VIJFDE DORP IN EEN NU NOG GROEN GEBIED. EEN COMPLEET NIEUW DORP, WAAROM? WETHOUDER JAN HORDIJK LEGT HET UIT.

ef kan de gemeente Zuidplas niet worden ontzegd. Dat zegt ze zelf ook in het masterplan waarin de contouren van een nieuw dorp zijn vastgelegd: ‘We tonen als gemeente Zuidplas lef en nemen de regie voor de ontwikkeling van het nieuwe “Vijfde Dorp” in eigen hand.’ Een nieuw dorp bouwen, dat gebeurt niet zo vaak meer sinds de inpoldering van de Zuiderzee. In Vijfheerenlanden, hemelsbreed nog geen 35 kilometer van Zuidplas, is het dorp Hoef en Haag in aanbouw. Maar de geleerden zijn het er niet over eens of dat het predicaat ‘dorp’ echt verdient. Het ligt een paar honderd meter van Vianen, aan de andere kant van de A27. Maar waar straks het Vijfde Dorp van Zuidplas – naam nog niet bekend – verrijst, is nu nog een groen, agrarisch gebied. Over vijftien tot twintig jaar staan daar 8.000 woningen. Ter vergelijking: Zuidplas telt nu ongeveer 19.000 woningen.

ONDER ZEENIVEAU

Dat dorp wordt 6 meter onder zeeniveau gebouwd, ook dat nog. Dat lijkt, in tijden van een stijgende zeespiegel en toenemende wateroverlast door steeds heftigere regenbuien, vragen om problemen. Hoef en Haag ligt tenminste nog 2 meter bóven zeeniveau. Deskundigen schreven in NRC een alarmerend verhaal onder de kop

LTR_P008_LTR-TSVNG-10-2021 8

‘Niet bouwen in Zuidplaspolder’, en hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans sprak in het AD al van een ‘rampzalig plan’: ‘Een dorp bouwen op het laagste punt van Nederland. Vanuit het oogpunt van klimaatverandering is dit onverantwoord, Dit houden we niet meer droog.’ Ten eerste, zegt wethouder Jan Hordijk (VVD, ruimtelijke ontwikkeling) van Zuidplas, is dit niet het laagste punt. ‘Dat ligt ook in onze gemeente, maar aan de andere kant van de A20.’ En ten tweede, die lage ligging was juist een belangrijke reden om het wél te doen. ‘Want als we niks doen, gaan de bodemdaling en de verzilting van het grondwater door en dan is het klaar. Het op lange

31-5-2021 18:01:22

‘We willen een gemeente van dorpen blijven’

LTR_P009_LTR-TSVNG-10-2021 9

31-5-2021 18:01:29

Wie is...

termijn behouden van het grootschalige agrarisch productielandschap vereist het blijven verlagen van de waterpeilen. Op die manier blijven we in de vicieuze cirkel zitten van bodemdaling, peilverlaging en meer bodemdaling. Daarom zien we dit juist als een kans.’

Jan Hordijk (VVD) is wethouder Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ontwikkeling in Zuidplas.

Slaapt u dan nog wel goed, als u die kritiek in de krant leest? ‘Ik lig niet zo snel ergens wakker van. Natuurlijk moeten we veel doen aan waterberging en watercompensatie. Er zijn uitdagingen. Maar net zoals er professoren als meneer Rotmans zijn die zeggen: dit moet je niet doen, zijn er andere deskundigen die zeggen dat het juist heel goed kan. Ik heb Rotmans gevraagd eens te komen kijken en met mij door het gebied te lopen, als dat straks na corona weer kan. Om hem te laten zien wat wij gaan doen. En ik vind het interessant om zijn mening te horen. Er zijn mensen sceptisch, of ronduit tegen het plan. Daar moet je ook naar luisteren.’ Co Verdaas, hoogleraar gebiedsontwikkeling én dijkgraaf in het nabijgelegen waterschap Rivierenland, is een van de deskundigen die wel in het plan gelooft. ‘Er moet iets gebeuren in het gebied, het kan niet zo doorgaan. Tegelijkertijd moeten er de komende tien jaar een miljoen woningen worden bijgebouwd. Dan ga je er niet aan ontkomen om in deze gebieden te bouwen’, stelde hij op de website gebiedsontwikkeling.nu: ‘Bijna een derde van Nederland ligt onder NAP, moeten we dat allemaal maar opgeven? Of je nou 6 meter of 4 meter onder NAP bouwt, het gaat erom dat je voor droge voeten zorgt.’

‘Er zijn mensen sceptisch, of ronduit tegen het plan’ LTR_P010_LTR-TSVNG-10-2021 10

31-5-2021 18:01:33

‘Uiteindelijk zijn het de mensen zelf die een dorp maken tot wat het is’ Uw buurman, Gouda, bouwt ook een nieuwe wijk in hetzelfde, lage gebied. Gaat het gewicht van al die woningen en wegen de draagkracht van de polder niet te boven? ‘We hebben natuurlijk goed gekeken naar de Goudse ervaringen, daar hebben we lessen uit geleerd. De laatste jaren spelen thema’s als bodemdaling en klimaatadaptatie veel sterker dan twaalf jaar geleden, toen de provincie instemde met de Goudse wijk Westergouwe. Maar ook Gouda maakt werk van watermanagement, het is vanzelfsprekend dat wij dat ook doen. En het waterschap is van meet af aan bij de plannen betrokken geweest. Dat ziet het ook als een kans.’ Wanneer ontstond eigenlijk het idee om een nieuw dorp te bouwen, was vier niet genoeg? ‘De gemeente Zuidplas is in 2010 juist gevormd om te voorzien in een woningbehoefte. Het was al heel lang duidelijk dat er iets moest gebeuren, maar het werd niet concreet. Daarom hebben we in 2017 zelf het initiatief maar genomen en een bidbook ingediend bij de provincie. Dat heeft geleid tot een masterplan waarmee de raad deze maand heeft ingestemd.’ Was het niet logischer en eenvoudiger geweest aansluitend aan de bestaande dorpen nieuw te bouwen? ‘We willen een gemeente van dorpen blijven. Als je de bestaande kernen sterk gaat uitbreiden, verdwijnt daar het dorpse karakter. Dat willen we graag behouden, dus de keuze van een vijfde dorp was heel bewust.’ Een dorp bouwen is één, een infrastructuur aanleggen is iets anders. 8.000 woningen met gemiddeld 1,6 auto per huishouden, dat zijn bijna 13.000 extra auto’s die het gebied in en uit moeten. ‘Die woningen staan er niet in één keer. We moeten die verkeersbewegingen blijven monitoren en waar nodig, dat onderdeel van het plan aanpassen. Ik

LTR_P011_LTR-TSVNG-10-2021 11

zal niet ontkennen dat sommigen hier vraagtekens bij zetten. Dat zien we ook in Gouda, waar op de bestaande ontsluitingsweg tijdens de spits flinke files staan. We hebben met Gouda en de provincie een flink maatregelenpakket afgesproken over verbetering van infrastructuur in de directe omgeving. Het Vijfde Dorp biedt ook kansen op het gebied van duurzaamheid. Maar ook elektrische auto’s hebben wegen nodig.’ Hoe gaat u voorkomen dat het Vijfde Dorp een zielloos dorp wordt? De bewoners hebben geen gedeelde geschiedenis of cultuur, alles is nieuw. Als er geen sociale verbanden bestaan, hoe kan er dan een gemeenschap ontstaan? ‘Dat is een uitdaging, dat ontken ik niet. Uiteindelijk zijn het de mensen zelf die een dorp maken tot wat het is. De gemeente kan dat stimuleren, door slim te bouwen, te zorgen voor ontmoetingsplekken, initiatieven te ondersteunen. Ik ben ervan overtuigd dat de toekomstige bewoners een sociale structuur gaan ontwikkelen. Nieuwerkerk aan den IJssel (de grootste kern van Zuidplas, red.) is ook klein begonnen. Toen kwamen er veel mensen uit Rotterdam en Den Haag wonen, het verenigingsleven bloeit. Ik hoor het ook in de andere dorpen, de verenigingen profiteren van de aanwas van nieuwe inwoners.’

11 MAGAZINE

2021

Is het niet een beetje wrang om zo veel groen op te offeren voor woningzoekenden uit vooral andere gemeenten? ‘Dat er mensen van buiten gaan wonen, is een feit. We kennen in dit land nu eenmaal de vrije vestiging, met uitzondering van een klein muurtje dat we kunnen optrekken voor de sociale huurwoningen. Maar ik weet zeker dat ook mensen uit onze eigen gemeente in het Vijfde Dorp een plekje gaan vinden. Of terugkeren, dat heb ik ook wel gezien in Moerkapelle. Er was een periode dat mensen vertrokken omdat er in het dorp geen woning voor hen was. Daar is een nieuwe wijk gebouwd en nu komen ze terug.’ ←

31-5-2021 18:01:34

ACTUEEL Langer proefdraaien met stemmen tellen Gemeenten mogen ook bij de komende gemeenteraadsverkiezingen experimenteren met centrale stemopname.

Het kabinet verlengt de Experimentenwet waarin dat geregeld wordt, omdat de definitieve wijziging van de Kieswet vertraagd is. Volgens Ollongren zijn er goede ervaringen opgedaan met het centraal opnemen van de stemmen. Die procedure is transparanter en betrouwbaarder. Ollongren wilde de wijzigingen laten ingaan op 1 januari 2022. Maar omdat de aandacht vanwege corona uitging naar de tijdelijke Kieswet, is die wijziging nog niet af. De Experimentenwet wordt daarom verlengd tot 1 januari 2024. (RvdD) ←

12 MAGAZINE

2021

AGENDA

webinars

7 JUNI

15.00-17.00 uur |

Onderzoek regio-

bit.ly/hulpmiddelenzorg

11,1% procent van het totale energieverbruik in Nederland is hernieuwbaar. Een jaar geleden was dat nog 8,8 procent.

Bron: CBS

Beter beschermen tegen datagestuurd beleid

nale verschillen in bestuurscultuur

11 JUNI

16.00-17.00 uur |

Hoe activeer je

raadsleden.nl

vrouwen in hun inburgering?

7, 9, 11, 18 EN 25 JUNI

10.00-11.00 uur |

EN 2 JULI

divosa.nl

Het gezag van de raad raadsleden.nl

14 JUNI Rechtspositieregeling

9 JUNI

decentrale politieke

Wethoudersbijeen-

ambtsdragers

komst ‘Inclusief en

Vanaf 19.30 uur |

integraal besturen

raadsleden.nl

vanuit het VN-verdrag’

16 JUNI

14.30-16.00 uur |

VNG Jaarcongres 2021

vng.nl/agenda

9.30-13.00 uur | vngjaarcongres.nl

10 JUNI Dag van de wijkteams

24 JUNI

9.30-17.00 uur |

Beweging in

dagvandewijkteams.nl

kwetsbaarheid, blik op de toekomst

10 JUNI

16.00-17.30 uur |

Verbeteragenda hulp-

bit.ly/beweging-

middelen in de zorg

inkwetsbaarheid

LTR_P012_LTR-TSVNG-10-2021 12

De politiek moet in actie komen om mensen te beschermen tegen de gevolgen van datagestuurd beleid. Dat stelt de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in zijn advies Sturen of gestuurd worden? Op basis van data worden steeds meer beslissingen genomen waarover de sturende partijen geen verantwoording a˜eggen. Daardoor neemt het toe dat datagestuurd beleid ontspoort. De toeslagenaffaire was daarvan een voorbeeld, aldus de ROB. De raad vindt het ‘hoog tijd’ dat de politiek een democratisch proces inricht rondom datasturing. Dan kunnen mensen niet alleen pro˛teren van de kansen die datasturing biedt, maar worden zij ook beschermd tegen de risico’s. Volksvertegenwoordigers, onder wie raadsleden, hebben te weinig zicht op hoe de overheid en bedrijven omgaan met persoonlijke gegevens. ‘Door een gebrek aan kennis bij de overheid en politiek over datasturing komt democratische controle onder druk te staan. Dit is een probleem, omdat grondrechten van burgers worden aangetast en grote (tech)bedrijven onevenredig veel macht krijgen.’ Als voorbeeld noemt de ROB de ‘gijzeling’ van functionaliteiten van apparaten door techbedrijven. Daarbij kan worden gedacht aan een bedrijf dat slimme lantaarnpalen verkoopt aan een gemeente, maar daardoor zelf de beschikking krijgt over de verzamelde data en een vergoeding vraagt van de gemeente als die deze data wil inzien of gebruiken. (LM) ←

31-5-2021 18:01:55

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

3 VRAGEN AAN...

Luc Molendijk De ambtelijke organisatie Noaberkracht Dinkelland Tubbergen deed mee aan de VNG-pilot Werkplaats DSO-keten. Volgens projectleider omgevingsplan Luc Molendijk is er geen tijd te verliezen. Alle gemeenten moeten oefenen met het Digitaal Stelsel Omgevingswet.

Vanwaar uw oproep? ‘Door te oefenen, leren Dinkelland en Tubbergen over de werking van het systeem. Wij ervaren dat er nog heel veel werk te verzetten is. Onlangs is bekendgemaakt dat de Omgevingswet met een halfjaar wordt uitgesteld. Er is meer tijd nodig om het stelsel technisch in te regelen, maar vooral ook om te oefenen. Ik vind het zorgelijk dat er gemeenten zijn die nog niet eens de benodigde software hebben aangeschaft. In de werkplaats hebben we geoefend met de techniek, de koppeling van de software op de landelijke voorziening en met de inhoud daarvan. Dat is het omgevingsplan met de bijbehorende en toepasbare regels. Het maken van die inhoud verloopt echt anders dan de huidige manier van werken met bestemmingsplannen.’

13 MAGAZINE

2021

Wat doet het DSO precies en wat leerde de pilot beide gemeenten? ‘Inwoners en bedrijven kunnen in het DSO alle regels uit het Omgevingsplan zien. Ook de rijksregels rond bijvoorbeeld milieu of bouwen en verordeningen zoals voor het kappen van bomen, worden allemaal in het ene omgevingsplan in het DSO gepubliceerd. Dat gebeurt meer integraal dan nu, want bestemmingsplannen gaan alleen over de functietoedeling. Een inwoner kan vanaf zijn eigen adres het DSOloket raadplegen. In het stelsel zijn ook vragenbomen opgenomen. Via het doorlopen van de vragen komt de gebruiker erachter of een vergunning nodig is. Vervolgens kan hij de vergunning ook aanvragen. In de Werkplaats DSO-keten van de VNG hebben we onder begeleiding van een VNG-coach het hele proces doorlopen met een interdisciplinair team inclusief softwareleveranciers. Vooral om te zien hoe het werkt, want we hadden geen idee. Hoe meer gemeenten oefenen, hoe meer we samen tot een goed werkend systeem komen. Wij hebben veel geleerd over de opbouw van het omgevingsplan en wat de gebruiker straks ziet in het loket. Het is veel meer dienstverlenend, mits aan de achterkant goed opgebouwd. Door te oefenen, ervaar je hoe dat moet. Wij concluderen nu al dat we een aantal zaken anders gaan aanpakken.’ Is een halfjaar uitstel van de invoeringsdatum voldoende? ‘Voor Dinkelland en Tubbergen wel. De invoeringsproblemen spelen niet alleen bij de landelijke voorziening, maar ook rond al die softwarepakketten bij provincies ,waterschappen en gemeenten. Schaf de software aan en ga oefenen met de inhoud en techniek. De Werkplaats DSO-keten biedt een mooie manier om stap voor stap te oefenen met de materie. Noaberkracht Dinkelland Tubbergen is technisch gezien klaar voor de nieuwe wet, maar er moet nog wel veel meer gebeuren.’ (MM) ←

Beeld: Eric Brinkhorst

LTR_P013_LTR-TSVNG-10-2021 13

31-5-2021 18:02:07

TEKST: LEO MUDDE | BEELD: VNG INTERNATIONAL

CIB WORKING GROUP

Stevig netwerk doorstond

de crisis 14

OVER DE WERELD VLIEGEN KON NIET MEER, DOOR CORONA, MAAR DANKZIJ HAAR STERKE NETWERK LUKTE HET VNG INTERNATIONAL OM IN VRIJWEL ALLE LANDEN DOOR TE WERKEN. OOK DE CIB WORKING GROUP VAN UCLG KOMT STERK UIT DE CRISIS. WAT VOOR CLUB IS DAT EIGENLIJK?

MAGAZINE

2021

Peter Knip directeur VNG International en voorzitter van de CIB Working Group

LTR_P014_LTR-TSVNG-10-2021 14

e letters UCLG zullen veel mensen bij Nederlandse gemeenten niet erg bekend voorkomen. United Cities and Local Governments is de wereldorganisatie van steden en van nationale verenigingen van gemeenten, waaronder de VNG. Jan van Zanen, voorzitter van de VNG, is co-voorzitter van deze internationale organisatie. Onderdeel van UCLG is de CIB Working Group, de staf die verantwoordelijkheid is voor het internationale werk. Waar de wereldorganisatie zich vooral bezighoudt met de grote wereldproblemen, zoals klimaatverandering, migratie en energietransitie, richt CIB (Capacity and Institution Building) zich vooral op de ondersteuning van gemeenten in gebieden waar de lokale overheid nog te zwak is om haar werk goed te kunnen doen. Voorzitter van CIB is Peter Knip, in Nederland beter bekend als directeur van VNG International. Ook het secretariaat van deze wereldwijd werkende club bevindt zich in de Willemshof, het bureau van de VNG. Van Zanen in de top van UCLG, de burgemeesters van Opsterland en Soest, Ellen van Selm en Rob Metz, in belangrijke commissies en Knip voorzitter van CIB – Nederland is goed vertegenwoordigd. ‘Wij kunnen onze Hollandse reputatie van lastig en te direct zijn blijkbaar redelijk verbergen’, lacht Knip. Serieus: ‘De VNG was een van de verenigingen die de internationale beweging van lokale overheden op gang heeft

gebracht. Wij waren honderd jaar geleden, samen met onze Vlaamse collega’s, veruit het actiefst. We hebben met VNG International een sterke internationale portefeuille ontwikkeld, in de internationale familie van verenigingen van gemeenten en steden zijn wij van nature aanwezig.’ Dat de Nederlandse opstelling – goed luisteren naar wat er speelt en de verbinder willen zijn – wordt gewaardeerd, blijkt uit de benoeming van Van Zanen tot co-voorzitter van UCLG. ‘Voor mij is die zichtbaarheid van de VNG binnen UCLG ook buitengewoon nuttig.’ VERTROUWEN

Knip is sinds een jaar of twintig voorzitter van CIB. Uitzonderlijk lang, zijn voorgangers zaten

31-5-2021 18:03:02

Leden van de CIB Working Group lieten zich in 2019 in Wenen informeren over ontwikkelingen in de stad.

er gemiddeld vijf jaar. Volgens de eigen website (cib-uclg.org) is CIB een platform van professionals die wereldwijd kennis en informatie delen om gemeenten in staat te stellen de mondiale opgaven goed en efficiënt op lokaal niveau uit te voeren. ‘Wij brengen de professionals rond de tafel’, zegt Knip. Die professionals, dat zijn dan vooral de mensen die zich met internationaal beleid bezighouden. De directeur internationaal van de stad Parijs bijvoorbeeld, of van Barcelona. En de directeuren van de verenigingen, de collega’s van Peter Knip. Dat werkt goed, maar het kan altijd beter. Knip denkt dat het ook voor de specialisten van verenigingen interessant zou zijn om ervaringen uit te wisselen. ‘Bijvoorbeeld de directeur fysiek domein van de VNG die praat met de directeuren fysiek domein van de zusterverenigingen. Dat is nog weinig ontwikkeld.’ CIB is een stevig netwerk dat ook tijdens de coronacrisis overeind is gebleven. Tot de pandemie de wereld verlamde, vloog Knip voor VNG International gemiddeld twee keer per maand de wereld over. Nu moet hij het doen met Zoom en Teams. Hij is ‘enorm gelukkig’ dat er door de jaren heen goede netwerken zijn opgebouwd. ‘Doordat we veel mensen kennen, blijven de contacten goed. Onze investeringen in het netwerk betalen zich nu terug. We kunnen goede afspraken maken en weten dat die ook worden nagekomen.’ DONOREN

Bijzonder is dat binnen dit gezelschap van internationaal actieve verenigingen in het CIB, VNG International de enige is die ook de Amerikaanse ontwikkelingsorganisatie USAID en de Wereldbank

LTR_P015_LTR-TSVNG-10-2021 15

als donor heeft. ‘We hadden veel zorgen dat steun aan democratisering en lokaal bestuur van USAID onder Trump zou worden afgebouwd. Dat is niet gebeurd, dankzij de kracht van de instituties. De Amerikanen zijn altijd sterk gericht op het bevorderen van échte democratie, tot onze verbazing hebben die vier jaar nauwelijks geleid tot grote koerswijzigingen. En nu waait er natuurlijk weer een andere wind.’ De grote financiers zijn bepalend voor het succes van de leden van de CIB. Knip: ‘Wie betaalt, bepaalt. Ik heb geen signalen dat de donoren het lokaal bestuur minder belangrijk gaan vinden. Integendeel, de nationale staten hebben erkend dat zonder de samenwerking met lokale overheden de doelen niet kunnen worden bereikt.’ Dat UCLG en CIB in Nederland niet zo bekend zijn, verbaast Knip niet. ‘De gemeentebestuurders die dit internationale werk buitengewoon belangrijk vinden, zijn een gepassioneerde minderheid. Gemeenten houden zich nu eenmaal – terecht – voor 99,9 procent bezig met lokale vraagstukken. Dan is het wel prettig als er een organisatie als de onze is die iets voor je kan ontzorgen.’ ←

15 MAGAZINE

2021

‘Onze investeringen in het netwerk betalen zich nu terug’ 31-5-2021 18:03:07

Ingezonden mededeling

BOUW TIJDELIJKE HUISVESTING ARBEIDSMIGRANTEN ‘ROEMER-PROOF’ Eindelijk is er grote maatschappelijke druk om de werken woonomstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren. Begin dit jaar riep de Tweede Kamer het kabinet op om de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten van Emile Roemer in concreet beleid om te zetten. KaFra Housing bouwt nu al ‘Roemer-proof’.

en grote meerderheid in de Tweede Kamer heeft zich in februari 2021 uitgesproken voor een integrale uitvoering van het adviesrapport van het Aanjaagteam. Hoe de aanbevelingen worden omgezet in beleid, is afhankelijk van een nieuw kabinet. Zo komen er concrete maatregelen in zicht om de omstandigheden te verbeteren waarin arbeidsmigranten werken en wonen. En de urgentie is groot, mede door de coronacrisis. Niet voor niets gaf het Aanjaagteam het rapport de titel Geen Tweederangsburgers.

innovatieve huisvestingsoplossing voor arbeidsmigranten, urgent woningzoekenden en studenten biedt mensen volledig ingerichte appartementen met ruime woonkamers, eigen slaapkamers, en fitness- en ontspanningsmogelijkheden. De accommodatie is duurzaam, modulair en veel ruimer dan de landelijke normen van de Stichting Normering Flexwonen.

Roemer-proof huisvesting Conform het advies van het Aanjaagteam heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die de regering vraagt om één persoon per slaapkamer en minimaal 15 vierkante meter leefoppervlakte per persoon. Of dit op korte termijn voor alle huisvesting voor arbeidsmigranten gerealiseerd kan worden is de vraag, want vanuit de markt wijst bijvoorbeeld het Expertisecentrum Flexwonen op het feit dat er nu al tekorten zijn van tenminste 120.000 slaapplaatsen.

Succeslocaties De huisvestingsmarkt voor tijdelijke arbeidsmigranten laat zien dat overheden, inwoners en bedrijven een voorkeur hebben voor grootschalige huisvestingslocaties aan de rand van de bebouwde kom. Die locatiekeuze heeft meerdere voordelen. Zo is er meer draagvlak dan midden in woonwijken. Service en beheer voor bewoners en omwonenden kunnen bij een grootschalige locatie optimaal worden ingeregeld. Woonwerkverkeer kan geminimaliseerd worden. En de tijdelijke bewoners hebben nog steeds ruime toegang tot maatschappelijke voorzieningen.

Tegelijk laat de markt zien dat de aanbevolen normen voor nieuwe huisvesting haalbaar zijn. KaFra Housing bouwt nu al ‘Roemer-proof’. Zo verrees begin 2021 de eerste KaFra Tower in Venray. Deze nieuwste

Gemeente en inwoners hebben te winnen bij een verminderde druk op de reguliere woningvoorraad en de positieve impact op het lokale mkb. Omdat het om shortstaylocaties met een logiesfunctie gaat, kan er op basis van een tijdelijke

LTR_P016_LTR-TSVNG-10-2021 16

omgevingsvergunning worden gebouwd. Die biedt aanzienlijk meer snelheid dan het doorlopen van een bestemmingsplanprocedure. Arbeidsmigranten die besluiten te blijven in Nederland, kunnen na hun start in een shortstay-woning hun wooncarrière vervolgen op de lokale woningmarkt. Het is deze combinatie van factoren die zorgt voor succeslocaties. Welfare officers Bij KaFra Housing verzorgen speciaal opgeleide welfare officers 24/7 service en begeleiding aan de arbeidsmigranten. Zij bieden de mensen informatie, hulp bij registratie, technisch onderhoud, en desgewenst ook educatie. De welfare officers fungeren voor zowel de tijdelijke bewoners als ook voor de omwonenden als centraal aanspreekpunt en zorgen er ook voor dat de brede omgeving netjes blijft.

31-5-2021 17:19:25

Het gaat immers om het welzijn van de bewoners en de omwonenden. Om dat welzijn te maximaliseren, worden beide groepen met elkaar verbonden via een blijvende omgevingsdialoog. Met in enkele gevallen het succes dat een aanvankelijk kritische omwonende later ambassadeur wordt van het project. Actie van gemeenten noodzakelijk Bij de presentatie van zijn rapport zei Emile Roemer dat gemeenten een grote verantwoordelijkheid hebben bij het realiseren van goede huisvesting van arbeidsmigranten. Volgens het Aanjaagteam kan het niet zo zijn dat nieuwe logistieke centra met open armen worden ontvangen, maar dat gemeenten wegkijken als er wordt gevraagd om huisvesting van de arbeidsmigranten die er komen werken. Dankzij de inzet van

LTR_P017_LTR-TSVNG-10-2021 17

het Aanjaagteam pakken steeds meer gemeenten nu met lef de handschoen op. Tekorten lokale woningmarkt In ons land worden naar schatting 40.000 reguliere woonhuizen gebruikt voor het huisvesten van tijdelijke arbeidsmigranten, terwijl er grote lokale huisvestingstekorten zijn. Door goede huisvesting voor arbeidsmigranten te realiseren, komen deze woningen weer beschikbaar voor vaste bewoners, wordt verdringing tegengegaan en worden de wijken leefbaarder. Video Benieuwd hoe de KaFra Tower in Venray er van binnen uitziet? Bekijk dan de video op www.kafrahousing. com/vng of via de volgende QR code:

KaFra Housing KaFra Housing heeft inmiddels 11 huisvestingslocaties gerealiseerd voor 3.000 arbeidsmigranten. Momenteel zijn er diverse nieuwe locaties in ontwikkeling en lopen er met verschillende gemeenten gesprekken. KaFra Housing heeft de ambitie om de komende 5 jaar huisvesting voor 20.000 arbeidsmigranten te realiseren.

Contact Neem voor meer informatie contact op via info@kafrahousing.com / 088-5237200. Of kijk op www.kafrahousing.com

31-5-2021 17:19:25

IN BEELD

LTR_P018_LTR-TSVNG-10-2021 18

31-5-2021 18:03:25

00m(‫ ب‬ª Xy ÇÀª0!RÀ‫ غ‬y§

BURGEMEESTERS BIJ INFORMATEUR VNG-voorzitter Jan van Zanen praat met kinderen op het Binnenhof, na a˜oop van het gesprek dat hij had met informateur Mariëtte Hamer. Van Zanen en de burgemeesters van Amsterdam (Femke Halsema), Rotterdam (Ahmed Aboutaleb) en Leeuwarden (Sybrand Buma) spraken eind mei met de informateur over de gevolgen van de coronacrisis en de voorstellen die moeten leiden tot herstel.

LTR_P019_LTR-TSVNG-10-2021 19

31-5-2021 18:03:29

TEKST: RUTGER VAN DEN DIKKENBERG

MATHIJS BOUMAN

‘Economisch

leed

is geleden’ 20

DE ‘DIEPSTE VAL VAN DE ECONOMIE OOIT’ LIGT NOG MAAR EEN JAAR ACHTER ONS, MAAR MATHIJS BOUMAN IS OPTIMISTISCH OVER DE HERSTELPERIODE DIE VOOR ONS LIGT. VOOR GEMEENTEN IS HET DAARBIJ DE TAAK DE LOKALE BEDRIJVEN TE HELPEN.

MAGAZINE

2021

e economische verwachtingen zijn goed. Het Centraal Planbureau verwacht voor dit jaar een economische groei van 2 procent, bleek uit de jongste prognoses van het planbureau van afgelopen maart. De verwachte groei loopt volgend jaar op naar 3,5 procent. Hoe anders was dat een jaar geleden. De coronacrisis leidde tot een enorme economische crash: het bruto binnenlands product (bbp) liet een krimp van 8,5 procent zien. Maar het herstel in het derde kwartaal ‘heeft iedereen verrast’, zegt econoom en journalist Mathijs Bouman: het bbp stuiterde met een groei van 7,8 procent bijna terug naar het niveau van vóór corona. De economische noodmaatregelen van de overheid hielden bedrijven over-

LTR_P020_LTR-TSVNG-10-2021 20

eind, zegt Bouman, en hadden daarmee een gunstig effect op het vertrouwen in de economie. Bovendien werd deze crisis niet veroorzaakt door het economische stelsel zelf, maar door een externe factor.

werden uitgevoerd, de Tozo en de TONK, speelden een bescheidener rol, zegt Bouman. Nu de komende maanden iedereen die dat wil een vaccin krijgt en de pandemie

OPTIMISTISCH

Bouman is 16 juni te gast op het VNG Jaarcongres. Hij zal daar ingaan op de economische verwachtingen en de rol van gemeenten bij het economisch herstel. En Bouman is optimistisch. ‘Zoals het er nu naar uitziet, is het economische leed geleden. Na de zomer volgt een periode van herstel, waarbij de groei flink boven het gemiddelde ligt.’ De overheid heeft een belangrijke rol gespeeld bij het voorkomen van ernstigere schade. De grootste bulk daarvan kwam voor rekening van het rijk: regelingen als de NOW en de TVL hielden bedrijven overeind, net als belastingmaatregelen. De regelingen die door gemeenten

VNG Jaarcongres Mathijs Bouman is 16 juni te gast op het VNG Jaarcongres, waar hij deelneemt aan het panel. Ook de burgemeesters Femke Halsema (Amsterdam) en Hubert Bruls (Nijmegen, voorzitter Veiligheidsberaad) praten mee. Demissionair minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal een toespraak houden, VNG-voorzitter Jan van Zanen zal zijn jaarrede uitspreken. Meer informatie over het jaarcongres staat op vng.nl/alv, of scan de QR-code.

31-5-2021 18:03:47

Leegstaande winkels kunnen worden gebruikt om woonruimte te creëren.

naar verwachting de laatste fase ingaat, gaat Nederland weer langzaam van het coronaslot. De economische steunmaatregelen worden afgebouwd. Dat is het moment dat er een belangrijke rol voor gemeenten is weggelegd, zegt Bouman, omdat bedrijven dan weer op eigen kracht overeind moeten blijven. Die opstartfase in juni en juli is risicovol, omdat ze dan weer personeel moeten aannemen en producten moeten inkopen, zonder dat daar meteen omzet tegenover staat. ‘Dat kan dodelijk zijn voor bedrijven.’ ‘De afgelopen periode hebben we bedrijven met heel generieke steun overeind gehouden: iedereen die een omzetdaling had vanwege corona kreeg steun. Daar is weinig lokale kennis voor nodig. Nu gaan we hopelijk naar een periode waarin bedrijven die het echt nodig hebben en het ook gaan redden, opstartsteun krijgen. Daarbij moet er gekozen worden: niet alle bedrijven hebben die steun nodig. Dat vereist veel kennis, en die zit regionaal. Dat is dus een rol voor gemeenten.’

zijn’, zegt Bouman over het overschot aan winkelpanden. ‘Er zijn veel goede voorbeelden van plekken waar een wethouder voortvarend aan de slag is gegaan met het verkleinen van de centra en het creëren van meer woonruimte in winkelpanden in de periferie van het centrum. De crisis vraagt ook wel om dat te doen. De trend om online te gaan shoppen, is versterkt.’ ARBEIDSMARKT

Ook op de arbeidsmarkt verwacht Bouman inzet van gemeenten. De krapte op de arbeidsmarkt houdt aan en dus is het zaak om werkgevers en werkzoekenden goed te matchen. ‘Dat moet regionaal gebeuren. Het roc en het lokale bedrijfsleven spelen daarbij een rol – net als het UWV en de gemeenten, want ook de bijstand moet daarbij betrokken worden. Er is enorm veel vraag naar deze begeleiding. Het is zoeken naar manieren om mensen de goede kant op te krijgen. Soms is daar ook een stok voor nodig.’

HANDSTAD

Tot slot de regionalisering: welke gebieden jagen de economie aan? De G4-gemeenten zijn van oudsher economische brandpunten, maar die tijden zijn veranderd, zegt Bouman. ‘Het zijn niet per se de vier grote steden waar de economische groei vandaan komt. Ook Eindhoven en Zwolle spelen een belangrijke rol.’ Bouman spreekt van de ‘handstad’, als tegenhanger van de Randstad, met economische gebieden die als vingers over het land liggen. ‘Ik woon zelf in de Kop van Noord-Holland’, zegt Bouman. ‘Daar zit de wereldtop in zaadveredeling. De Eemsmond ontwikkelt zich sterk met datacenters en waterstof. En in Zeeland gebeurt veel met de windmolenparken die daar worden aangelegd. De vraag is vooral hoe je zorgt dat je de goede mensen daar krijgt. Je moet er dus als gemeente voor zorgen dat mensen na hun studie weer naar de regio terugkeren. Dan gaat het om leefbaarheid, maar ook dat er werk is voor de partner.’ ←

21 MAGAZINE

2021

TASKFORCE

De VNG heeft een taskforce in het leven geroepen die kijkt naar het economisch herstel na corona. Drie punten staan daarin centraal: het levendig houden van de stads- en dorpscentra, de regionale arbeidsmarkt en de krimpgebieden. ‘De crisis kan een blessing in disguise

LTR_P021_LTR-TSVNG-10-2021 21

‘De crisis kan een blessing in disguise zijn’ 31-5-2021 18:03:51

Ingezonden mededeling

Thuiswerken bij gemeenten

Waaraan moet de mobiele werkplek voldoen?

e coronapandemie heeft het thuiswerken ook bij gemeenten definitief op de kaart gezet. “De mobiele werkplek moet dan wel zijn getoetst aan de eisen die voortvloeien uit de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO)”, zegt Maurice Derogee, Regionale Information Security Officer (ISO) en adviseur van Servicepunt71. Hoe heeft Servicepunt71 deze lijst aan eisen ingevuld? Als shared service organisatie ondersteunt Servicepunt71 de bedrijfsvoering voor partnerorganisaties. Dit zijn de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude, Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland en de Milieudienst West Holland. Naast circa drieduizend digitale werkplekken, beheert Servicepunt71 in de Leidse regio tachtig vergaderkamers op zeven locaties. “Flexibel en digitaal werken, waar je ook bent, thuis of op kantoor, met de applicaties die onze opdrachtgevers nodig hebben. Samen met onze leverancier Open Line zorgen we voor een stabiele ICT-omgeving, zodat onze partnerorganisaties hun gemeentelijke taken goed en veilig kunnen uitvoeren”, vertelt Derogee. Volledig mobiele werkplekken De partnerorganisaties waren al geruime tijd bekend met het plaatsen tijdonafhankelijk werken. “Via een Citrix-gateway en met behulp van multifactorauthenticatie (MFA) konden sommige medewerkers al overal ter wereld bij hun spullen komen. Maar dat was dan nog wel voornamelijk met onbeheerde apparatuur.”

LTR_P022_LTR-TSVNG-10-2021 22

“Zeker nu gemeentelijke organisaties verjongen, zien we dat de behoefte aan een mobiele werkplek toeneemt”, vervolgt Derogee. “De jongere generaties willen niet van 9 tot 5 op kantoor zitten, maar willen taakgericht kunnen werken. Er kwam dan ook steeds vaker de vraag of het mogelijk is om thuis te werken.” Toen de desktopcomputers enkele jaren geleden aan vervanging toe waren, viel het besluit om de werkplekken dan ook overal waar mogelijk mobiel te maken. Opgelegde eisen Vanuit de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) worden aan de mobiele werkplek de nodige eisen gesteld. Zo moet het beleid worden afgestemd op het ‘telewerkconcept’. “Sta je bijvoorbeeld toe dat vanuit huis de Basisregistratie Personen wordt geraadpleegd? Ook moet het duidelijk zijn dat de kinderen niet spelen op het mobiele apparaat van de zaak. En aan de hand van auditing en logging moet je toetsen of mensen zich aan de afspraken houden.” Maar ook op technisch vlak was de lijst met wensen en eisen lang. De beveiliging moet zijn ingericht

conform de informatiebeveiligingsnormen ISO 27001 en ISO 27002. “Een uitwerking van een maatregel is een VPN-verbinding tussen het apparaat en de bedrijfsomgeving, en dat het apparaat identificeerbaar moet zijn middels een certificaat, en dus waar dan ook gebruikt een deel blijft van het beheerde netwerk.” “Naast bescherming tegen virussen wilden we ook beschermd zijn tegen aanvallen op nog onbekende kwetsbaarheden. Ook wilden we webfiltering kunnen toepassen, programma’s kunnen blokkeren en bepalen welke randapparatuur gebruikers mogen aansluiten. De verschillende devices moeten centraal en eenvoudig te beheren zijn. De gebruiker mag bovendien niets merken van de beveiliging.” Alle vinkjes zetten “Na een zorgvuldige inventarisatie viel de keuze op Adaptive Defense 360 van Panda Security (nu onderdeel van WatchGuard Technologies). “Middels uitgebreide tests die we hebben uitgevoerd in samenwerking met onze partner EWD215, bleek Adaptive Defense 360 te voldoen aan al onze eisen.” “Het mooie aan deze oplossing is dat alle data in Europa blijven. Dat

31-5-2021 17:19:43

is voor gemeenten een belangrijk aandachtspunt”, zegt Zaid Ramjan Khan, Chief Technology Officer van ICT-bedrijf EWD215. “Nederland stelt hoge eisen aan de beveiliging van data zoals de Algemene verordening gegevensbescherming.” Deze oplossingen sluiten daar optimaal op aan. “WatchGuard waarborgt compliance met de AVG/GDPRrichtlijn en volgt de ontwikkeling van internationale mechanismen voor gegevensoverdracht op de voet om te bepalen of zij hun werkwijzen moeten aanpassen.” WatchGuard heeft verschillende oplossingen die cloudgebaseerd beheer bieden. Om te voldoen aan vereisten voor dataprivacy biedt WatchGuard de keuze voor de opslag van de accountgegevens in een in Europa gehost datacenter. Ook kunnen additionele Data Protection Agreements (DPA) worden opgesteld. De securityleverancier ondersteunt hiermee overheden, gemeentes en corporates bij het verbeteren, vernieuwen en beveiligen van hun digitale omgevingen.” 900 applicaties EWD215 heeft de implementatie van Adaptive Defense 360 volledig begeleid en technisch ondersteund. Een uitdaging daarbij was het

LTR_P023_LTR-TSVNG-10-2021 23

omvangrijke applicatielandschap waar Servicepunt71 mee te maken heeft. Derogee: “Als ik de ontwikkel-, test-, acceptatie- en productieomgevingen bij elkaar optel inclusief alle ondersteunende software en tools, dan zit ik op ruim 900 applicaties. Veel daarvan zijn specifiek voor gemeenten ontwikkeld.” Een beveiligingsoplossing moet het gebruik van die applicaties wel kunnen monitoren en ‘leren kennen’. “De leercurve was voor ons heel erg belangrijk”, aldus Derogee. “We konden Panda een tijdje moeiteloos naast onze oude antivirusoplossing draaien en kennis laten maken met de applicaties die we in huis hebben. Na een aantal weken hebben we de ‘handhaving’ ingeschakeld en kon Panda ingrijpen als er iets niet helemaal in de haak was.” Proef doorstaan Servicepunt71 heeft nu met Panda Active Defense 360 ongeveer 2700 mobiele apparaten in beheer. “We waren net op tijd klaar met het concept”, blikt Derogee terug. “Niet lang daarna zaten we door corona thuis en was het alleen bij zwaarwegende redenen toegestaan om op kantoor te werken. Het werkplekconcept is toen direct flink op de proef gesteld. Zo zagen we bijvoorbeeld al snel

waar wij de beveiliging nog moesten aanscherpen.” Die proef heeft het concept glansrijk doorstaan. “Op wat kleine dingen na zijn we eigenlijk nauwelijks tegen problemen aangelopen. En lopen we ergens tegenaan, dan komen EWD215 en WatchGuard snel met een oplossing.” WatchGuard® Technologies, wereldwijd marktleider op het gebied van netwerkbeveiliging en -intelligentie, multifactorauthenticatie (MFA), geavanceerde endpointbescherming en secure Wi-Fi, heeft de WatchGuard Endpoint Security-productfamilie - voorheen bekend als Panda Adaptive Defense 360, Adaptive Defense, Endpoint Protection Plus en Endpoint Protection - geïntegreerd in WatchGuard Cloud. Dankzij de integratie van netwerk-, identiteits- en endpointbeveiliging in WatchGuard Cloud ontstaat een Unified Security Platform waardoor klanten in staat zijn security delivery te stroomlijnen en operations te vereenvoudigen. De heer Zaid Ramjan Khan e : info@ewd215.nl t : +31 (0)15 2002185

31-5-2021 17:19:44

TEKST: RUTGER VAN DEN DIKKENBERG

GEMEENTEDELERS

Een

wedstrijdje

kennis delen 24

WELKE GEMEENTELIJKE INITIATIEVEN ZIJN HET DELEN WAARD? DAT IS DE VRAAG ACHTER DE WEDSTRIJD GEMEENTEDELERS. ‘WE WILLEN INITIATIEVEN BOVEN WATER KRIJGEN DIE NOG NIET ZO BEKEND ZIJN’, ZEGT INITIATOR SUZANNE KURSTEN.

MAGAZINE

2021

et is de eerste jaargang van de nieuwe competitie Gemeentedelers. Met de strijd willen de initiatiefnemers ‘een stevige impuls’ geven aan het delen van kennis en ervaringen. Want waarom zouden gemeenten allemaal zelf het wiel uitvinden, als ze van elkaar kunnen leren? De in totaal 64 ingezonden casussen zijn de afgelopen maanden door de ‘assessoren’ bekeken. Een jury, onder leiding van directeur Nathan Ducastel van VNG

Meer over gemeentedelers op de site gemeentedelers.nl, of scan de QR-code.

LTR_P024_LTR-TSVNG-10-2021 24

Realisatie, kiest uit de finalisten de winnaars. Eén en ander leidde tot een finalelijst van twaalf inzendingen, verdeeld over vier categorieën. Op het VNG Jaarcongres van 16 juni worden de winnaars bekendgemaakt. Suzanne Kursten is programmamanager bij VNG Realisatie en directeur van de Vereniging Directeuren Publieksdiensten (VPD). Ze nam het initiatief tot deze competitie. Als VNG Magazine haar spreekt, komt ze net uit het juryberaad. Het is een spannende strijd, zegt ze. ‘Er zijn meerdere initiatieven die niet gewonnen hebben, maar waarvan de jury vindt dat die toch verder uitgerold moeten worden.’ VNG Realisatie, de Vereniging Directeuren Publieksdiensten, A&O fonds Gemeenten, Maatschappelijke Alliantie en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties sponsoren de competitie. Op deze pagina’s licht VNG Magazine enkele finalisten uit – de uitslag is nog niet bekend. ←

ACTUALITEITSPRIJS CORONA

Tozo door robots Leeuwarden De plotselinge invoering van de coronamaatregelen vorig jaar zorgde voor een forse toename van het werk bij gemeenten. Neem de Tozo-regeling, de tijdelijke tegemoetkoming voor zelfstandig ondernemers, die wordt uitgevoerd door gemeenten. Bij de start van de eerste versie van de regeling werden de

31-5-2021 18:05:50

aanvragen handmatig verwerkt. Voor het Bureau Zelfstandigen Fryslân van de gemeente Leeuwarden een enorme klus: 125 medewerkers waren ermee bezig. Reden voor de Friese hoofdstad om meteen een digitaliseringstraject op te starten, via Centric en met inzet van robots. Het systeem werkt: er zijn nog maar enkele medewerkers met de Tozo-regeling bezig én de aanvrager krijgt binnen 48 uur na de aanvraag de uitkering op de rekening. Dat scheelt in de werklast van de gemeente en de ondernemer heeft snel uitsluitsel over zijn uitkering. Inmiddels heeft het Zelfstandigenloket Flevoland in Lelystad het systeem overgenomen. En de goede ervaringen hebben er in Leeuwarden toe geleid dat ook andere processen gerobotiseerd zijn, zoals de aanvraag van bijstand voor zelfstandigen (Bbz). Onderdelen van de gerobotiseerde Tozo-aanvraag konden daarvoor opnieuw worden gebruikt. Ook genomineerd in deze categorie: ɧ Amsterdam trok met een bus door Amsterdam-Oost, om inwoners en ondernemers te vragen hoe het met ze gaat in coronatijd. ɧ Rotterdam zette beveiligde videoverbindingen op om contact te houden met de inwoners en ze in de ogen te kunnen blijven kijken.

LTR_P025_LTR-TSVNG-10-2021 25

! À0J ªX0‫ ب‬0åÀ0ªy0 (X0y²Àّ VERLENING, SNELLE STAPPEN

deelnemers gevraagd waar zij hun weekbudget van 40 euro aan zouden uitgeven.

Schulden en armoede beleven

De training helpt volgens de deelnemers bij het wegnemen van vooroordelen over mensen in armoede, en leidt tot meer begrip voor de keuzes die ze maken. Volgens de assessoren van Gemeentedelers is het Overleefhuis een nieuwe manier om consulenten en andere stakeholders die te maken hebben met mensen in armoede, ‘beter te laten begrijpen en aan te laten voelen wat deze mensen doormaken’.

25 MAGAZINE

Westerkwartier Hoe voelt het als je schulden hebt? Die vraag staat centraal in het Overleefhuis van de gemeente Westerkwartier. In een training kregen tweehonderd zorgprofessionals en medewerkers van de gemeente inzicht in wat iemand die in armoede leeft en schulden heeft, meemaakt. In een echt huis waar een personage leeft, worden ze geconfronteerd met de situaties, dilemma’s en vooroordelen waar iemand met schulden mee te maken krijgt. Het zijn situaties die gepaard gaan met stress en emoties, waardoor de dagelijkse realiteit voor de hulpverlener zichtbaar wordt. Ook wordt aan de

2021

Ook genomineerd in deze categorie: ɧ Nissewaard zette met High Five een netwerkorganisatie op die bijdraagt aan de gezondheid en het geluk van de inwoners. ɧ Purmerend stimuleerde vijfduizend kinderen tot gezond drinken door ze te belonen met een duurzame Dopper.

Een stevige impuls aan het delen van kennis en ervaring 31-5-2021 18:05:52

Gem maakt conversaties goed af en de antwoorden zijn van goede kwaliteit ! À0J ªX0‫ ب‬0åÀ0ªy0 (X0y²Àّ VERLENING, GROOT

De virtuele assistent

26 MAGAZINE

2021

Tilburg, Utrecht en de Drechtsteden Digitaal contact met de overheid kan voor inwoners ingewikkeld zijn. Tilburg, Utrecht en de Drechtsteden ontwikkelden een virtuele assistent die de meeste vragen van inwoners kan beantwoorden. Nu nog alleen over verhuizen en reisdocumenten, straks over een veel breder scala aan onderwerpen.

De assistent, Gem genaamd, werd eerder getest in Dongen. De ervaringen zijn positief: Gem maakt conversaties goed af en de antwoorden zijn van goede kwaliteit, vinden de inwoners die met de bot gechat hebben. De drie gemeenten implementeren de virtuele assistent nu in hun dienstverlening, maar maken hem ook geschikt om vragen te beantwoorden over andere onderwerpen. Zo wordt de chatbot steeds meer een virtuele assistent voor alle inwoners, aldus de indieners. Het grote voordeel: inwoners zijn snel geholpen door de bot, en ambtenaren hebben meer tijd over voor de inwoners waar menselijk contact voor nodig is.

! À0J ªX0‫ ب‬XyI ªw ÀX0ß ªّ ðX0yXyJ‫ (غ‬À J0(ª0ß0y à0ªj0y

Enschede

LTR_P026_LTR-TSVNG-10-2021 26

Ook genomineerd in deze categorie: ɧ *URQLQJHQ ontwikkelde een online participatieplatform, dat gebruikt kan worden voor alle participatietrajecten. ɧ 'HQ +DDJ gebruikt de toepassing OpenStad, oorspronkelijk ontwikkeld in Amsterdam, voor burgerparticipatietrajecten.

te zien waarin de gemeente hen wees op de regelingen die er zijn. Dat leidde ertoe dat er inmiddels contact is gelegd met 37 inwoners met financiële problemen, van wie er 22 worden geholpen bij het aanpakken van hun schulden. Ook de gemeentepagina over schuldhulpverlening werd beter bezocht: het aantal pageviews steeg met 37 procent.

Communicatie meten Het effect van communicatiecampagnes laat zich moeilijk meten. Toch is dat precies wat Enschede probeert. Digitaal Luisteren heet het project, waarin naar digitaal gedrag wordt gekeken en waarin meer mensen worden bereikt die recht hebben op inkomensondersteuning. Het doel: regelingen uitleggen op een manier die past bij de leefwereld van de doelgroep, zodat de regelingen bekender raken én meer gebruikt worden.

De virtuele assistent wordt door steeds meer gemeenten gebruikt en verder ontwikkeld. De ontwikkelaars maken gebruik van open source-software en gezamenlijke content, zodat ook andere gemeenten van de bot gebruik kunnen maken. De mogelijkheden tot hergebruik zijn groot, aldus de jury.

Enschede doet dat door gewoon te proberen, het effect meten, het plan bijstellen en dan opnieuw communiceren. Zo zette de gemeente onder meer een Googlecampagne op: Enschedeërs die op de zoekmachine zochten naar termen als ‘snel geld nodig’ kregen een advertentie

Ook genomineerd in deze categorie: ɧ Enschede pikte een tweede nominatie mee, voor een programma dat met een aantal blauwdrukken de inwoners centraal zet. ɧ 'HQ +DDJ ontwierp het Wmo-voorspelmodel, waarmee het toekomstige gebruik van de maatschappelijke ondersteuning berekend kan worden.

31-5-2021 18:05:55

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

Beste Thorbeckeprofessor, HET GAAT ZO VAAK OVER HET ‘HUIS VAN THORBECKE’ DAT IK MIJ AFVROEG WAT

Waar ik Helmond van ken? Berry van Aerle en Willy van der Kuijlen.

THORBECKE ZÉLF EIGENLIJK MET DIE METAFOOR BEDOELDE. MAAR IK VIND GEEN BRUIKBARE VERWIJZING NAAR ZIJN WERK. WEET U WAAR IK MOET ZOEKEN? 00y ÇªJ0w00²À0ª ÇXÀ ²À٬y0(0ªm y(

Andrew Harijgens (GroenLinks) is

Geachte burgemeester,

voorgedragen als wethouder in Helmond, Eindhovens Dagblad 28 mei

Meer ambtenaren door nieuwe taken Het aantal gemeenteambtenaren steeg in 2020 met 1,5 procent ten opzichte van een jaar eerder. Op 31 december 2020 werkten er 171.050 mensen bij de lokale overheid. De toename wordt vooral veroorzaakt doordat gemeenten er nieuwe taken bij kregen.

Dat blijkt uit de personeelsmonitor van A&O fonds Gemeenten. Ook de coronamaatregelen die door gemeenten worden uitgevoerd, zoals de Tozo en extra handhaving op straat, leidden tot een toename van het personeelsbestand. Het is voor het vijfde jaar op rij dat het aantal ambtenaren toeneemt, en 93 procent van de gemeenten verwacht dat de bezetting ook dit jaar ten minste gelijk blijft of verder groeit. Veel van de instromers zijn relatief jong, waardoor ook de gemiddelde leeftijd van het gemeentepersoneel is gedaald, naar 47,7 jaar. Het aandeel vrouwen in leidinggevende functies is opnieuw toegenomen. Vorig jaar was 43 procent van de leidinggevenden vrouw, 3 procentpunt meer dan een jaar eerder. Landelijk ligt het gemiddelde op 26 procent. Daarnaast is het verschil in brutomaandsalaris opnieuw afgenomen. (RvdD) ←

LTR_P027_LTR-TSVNG-10-2021 27

Bij Thorbecke zelf zult u niets vinden. De metafoor van het Huis van Thorbecke is namelijk veel jonger dan men vaak denkt. Laurens Raijmakers heeft het ooit uitgezocht en kwam ergens in de jaren ’90 van de twintigste eeuw uit. Pas sindsdien wordt die metafoor gebruikt voor de bestuurlijke hoofdstructuur en we zijn vrij snel gaan denken dat dit beeld ook heel oud is. Het zou mij niet verbazen als Thorbecke zelf het beeld van een huis veel te statisch en veel te hiërarchisch had gevonden, met gemeenten opgesloten op de laagste verdieping. Hij zag de boel veel gelijkwaardiger en organischer. Dus: het historische ‘Huis van Thorbecke’ bestaat alleen letterlijk: Garenmarkt 9 in Leiden. ←

27 MAGAZINE

2021

Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar Ook een vraag voor Geerten Boogaard? Mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.

31-5-2021 18:06:16

ingezonden mededeling

Spreken we dezelfde taal om onze woon(zorg)opgaven op te lossen?

Een tolk maakt het verschil

Stel, je boekt een treinreis naar Mongolië voor een avontuurlijke vakantie. Iets met wilde paarden en eindeloze toendra’s. Natuurlijk lukt het je heus wel om met handen en voeten een stretcher in een lokale yurt te bemachtigen, of een kommetje elandenstoof. Maar eerlijk is eerlijk, met een tolk erbij gaat het makkelijker.

lkaars taal spreken helpt ook bij woon(zorg)opgaven waaraan verschillende partijen werken. Companen – ‘tolk’ bij ingewikkelde processen door lastige fases en gebieden – begeleidt allerlei soorten samenwerkingsvormen. Hierbij is het gedeelde streven uiteindelijk altijd dat mensen zo prettig mogelijk kunnen wonen. Maatschappelijke opgaven Rond wonen komen momenteel veel maatschappelijke opgaven samen. Wat is een passende plek voor mensen met een zorgvraag, of voor mensen die zich soms ‘anders’ gedragen? Maar ook: hoe kunnen gemeenten, corporaties en huurders invulling geven aan leefbare wijken, binnen de prestatieafspraken? Samenwerking is hierbij de sleutel, maar ook vaak de moeilijkheid. De taal van woonzorgvisies Neem woonzorgvisies bijvoorbeeld. Meer zorgvragers wonen langer en weer zelfstandig thuis. Dan gaat het bijvoorbeeld om mensen met een (licht) verstandelijke beperking, GGZ-achtergrond, afkomstig uit de maatschappelijke opvang of om ouderen met een zorgvraag. Dit heeft belangrijke

LTR_P028_LTR-TSVNG-10-2021 28

consequenties voor de woon-, zorgen ondersteuningsvraag in wijken en dorpen. De landelijke Taskforce Wonen en Zorg adviseert gemeenten vanuit deze ontwikkelingen een stapsgewijze aanpak van drie stappen te volgen: analyse, visie en uitvoeringsplan. Dan helpt het als je elkaars taal spreekt, wat niet altijd vanzelfsprekend is. Een corporatie denkt bijvoorbeeld vooral vanuit het perspectief van huisvesting en zorginstellingen meer vanuit zorgverlening en zorgvragen. Het gaat bij woonzorgvisies om zaken als aandacht voor ontmoeting, dagbesteding of hulp door de gemeente. Vanuit huisvesting zijn vastgoed en doelgroepen het vertrekpunt, terwijl professionals in het sociaal domein eerder denken vanuit mens en organisatie. Bovendien zijn domeinen juridisch afgebakend, terwijl de mens dat (gelukkig) niet is. Dit alles maakt afstemming vaak moeilijk. Dan helpt het als je de verschillen benoemt wanneer je partijen samenbrengt. Versnelling in de woningbouw Woningbouw, ook zo’n heet hangijzer. ‘Bouwen, bouwen, bouwen’ is het credo. En toch lukt het niet. Bouwers bouwen, corporaties of bewoners nemen de woningen af. Dat klinkt simpel.

Wat staat de tempoversnelling in woningbouw nu zo in de weg? Naast financiële knelpunten, stapeling van beleidswensen rond wonen en klimaat, en een schrijnend tekort aan projectmanagers is er nog een andere reden. Partijen lijken vaak helemaal niet aan hetzelfde plan te werken. Hebben daarnaast verschillende soorten focus waardoor veel tijd en energie verloren gaat. Ook hier kan een tolk als Companen hulp bieden door focus en eenheid in taal te brengen.

Ontrafel de trend. Kijk vooruit. Companen adviseert gemeenten, woningcorporaties, zorgen welzijnsorganisaties, projectontwikkelaars, provincies en rijk over woningmarkt en leefomgeving. Zo draagt het gespecialiseerde adviesbureau zijn steentje bij aan de toekomst van Nederland. Hierbij treedt Companen op als tolk en accelerator om versnelling te brengen in de woonopgaven. Meer informatie? Neem contact op met Martin Bleijenburg via bleijenburg@companen.nl of Bram Klouwen via klouwen@companen.nl. www.companen.nl

31-5-2021 17:20:16

NET UIT

Kijk voor meer nieuws op vngnieuws.nl

Sociaal domein managen Waarom is het toch zo moeilijk om tot structurele verbeteringen in de hulp en bescherming voor gezinnen te komen?

in het sociaal domein veel moeilijker is dan waar in de beleidsontwikkeling vanuit wordt gegaan. De auteurs willen dan vooral ook de beleidsmakers een boodschap meegeven: onderzoek eerst in de praktijk waarom het niet goed gaat, voordat je nieuwe plannen lanceert.

Die vraag proberen organisatieontwikkelaars Mirjam Coret en Michiel Grünwald te beantwoorden in hun boek Complexiteit managen. De transitie in de jeugdzorg heeft nog niet gebracht wat ervan werd verwacht, schrijven ze. Dat komt onder meer omdat het managen van mensgerichte organisaties

Extreemrechts Drie jaar lang volgde voormalig journalist en nu onderzoeker Nikki Sterkenburg ruim veertig radicaalen extreemrechtse activisten.

Wie zijn deze mensen, wat beweegt hen en hoe gaan ze te werk? Rechtsextremisme, schrijft ze, raakt steeds meer genormaliseerd: vroeger hoorde je er niet meer bij als je zei dat je een hekel had aan buitenlanders, zei ze onlangs eerder in Het Parool, ‘nu kan je op zondag naar een anti-islamdemonstratie en vindt je baas het best, zolang je op maandag maar op tijd je op je werk verschijnt.’ Eind mei promoveerde Sterkenburg aan de Universiteit Leiden op haar onderzoek, dat nu ook in boekvorm verschenen is.

Mirjam Coret en Michiel Grünwald, Complexiteit managen. Richting en begrenzingen in het sociaal domein, Booklight, € 34,95.

Informatie delen in ketens

Maatschappelijke samenwerking in bijvoorbeeld de jeugdzorg, het veiligheidsdomein en de sociale zekerheid vindt steeds meer plaats in ketens. Om die ketens goed te laten werken, is optimale informatie-uitwisseling nodig, tussen tal van zelfstandige organisaties en professionals. Maar het delen van informatie werkt niet zoals het zou moeten, constateert emeritus hoogleraar informatiekunde Jan Grijpink (Universiteit Utrecht). Dat komt vooral, schrijft hij, omdat het in zulke maatschappelijke ketens ontbreekt aan overkoepelend gezag met doorzettingsmacht.

MAGAZINE

2021

J.H.A.M. Grijpink. Keteninformatisering in kort bestek. Theorie en praktijk van grootschalige informatie-uitwisseling in maatschappelijke ketens, Boombestuurskunde, € 33,00.

Werken met de Omgevingswet Het moment dat de Omgevingswet in werking treedt, komt steeds dichterbij: in 2022 moet het dan toch echt gebeuren. Reden voor auteurs Trees van der Schoot en Gerwin Gabry om hun boek Werken in de geest van de Omgevingswet uit 2017 volledig te herzien. De vorige maand verschenen herziene versie neemt de veranderingen in wetgeving onder de loep en gaat in op de veranderende opgaven in het omgevingsrecht. Denk bijvoorbeeld aan de stikstofcrisis, het woningtekort en de energietransitie. Trees van der Schoot, m.m.v. Gerwin Gabry, Werken in de geest van de Omgevingswet. Bedoeling

Nikki Sterkenburg, Maar dat mag je niet

en wettekst in een veranderende tijd, Van Leijen

zeggen, Das Mag, € 23,50.

Academie, € 29,50.

LTR_P029_LTR-TSVNG-10-2021 29

31-5-2021 18:06:38

LTR_P030_LTR-TSVNG-10-2021 30

31-5-2021 18:07:05

TEKST: MARTEN MUSKEE

THEMA CONCEPTUEEL BOUWEN

‘Stenen stapelen is

voorbij’

HET GAAT NOOIT LUKKEN OM DE ACUTE WONINGNOOD OP TE LOSSEN DOOR BAKSTENEN TE METSELEN. CONCEPTUEEL BOUWEN X² y ð0À‫ خ‬ðÇX(ّR mm y( ð0À Xy § à yXyJ0y (X0 Xy (0 FABRIEK VAN DE LOPENDE BAND ROLLEN EN OP DE BOUWPLAATS IN ELKAAR WORDEN GESCHROEFD.

ij conceptueel bouwen gaat het vaak om modulaire oplossingen voor woonunits die ergens flexibel worden ingezet en net zo makkelijk worden weggehaald. Die flexibiliteit biedt binnenstedelijk de nodige voordelen en zorgt voor voldoende variantie. Conceptueel bouwen scheelt in tijd, mankracht en kosten, maar of dat laatste voordeel bij de koper terechtkomt, is nog maar de vraag, stelt hoogleraar Hans Wamelink. De komende jaren moeten in Nederland een miljoen woningen worden gebouwd. De provincie Zuid-Holland staat aan de lat voor een vijfde van het totaal. Daarnaast ligt er een enorme verduurzamingsopgave in de bestaande voorraad. Het is een ingewikkelde puzzel gezien het ruimtegebrek in de provincie, erkent gedeputeerde Anne Koning (PvdA), onder meer vanwege de afspraak de focus bij nieuwbouw binnenstedelijk te leggen.

31 MAGAZINE

2021

Anne Koning gedeputeerde Zuid-Holland

VOLLE OVERTUIGING Houten zelfbouwwoning van cross laminated timber (CLT) in de Delftse spoorzone ontworpen door architect Koen Olthuis. (beeld: Walter Frisart FOTOwerk)

LTR_P031_LTR-TSVNG-10-2021 31

‘Wij zijn van mening dat door verregaande industriële woningbouw huizen sneller, goedkoper, circulair, emissieloos en modulair gerealiseerd kunnen worden. Daar komen de voordelen van woningbouwinnovatie samen. Dat zijn kansen die we niet mogen missen’, stelt Koning. ‘Daarom hebben we met volle overtuiging de City Deal Circulair en Conceptueel

31-5-2021 18:07:07

‘We kunnen wat meer lef tonen door spannender materialen te gebruiken’

Fleur Spijker wethouder Leiden

32 MAGAZINE

2021

SAWA, het eerste volledig houten woongebouw van 50 meter hoog in Rotterdam. (beeld: WAX | Mei architects and planners)

Bouwen ondertekend. De focus ligt op toekomstbestendig en snel bouwen.’ Of het nu gaat om nieuwbouw, herstructurering, de transformatie van kantoren of verduurzaming, Koning ziet op alle fronten mogelijkheden voor conceptueel bouwen. ‘Voor gemeenten en bouwers ligt de focus vaak op nieuwbouw, maar denk ook aan het optoppen van bestaande bouw. Hout weegt minder waardoor je op de bestaande fundering meer volume kunt toevoegen. Dat scheelt ook in uitstoot van CO2 en stikstof.’ Nieuwe bouwmaterialen voegen niet alleen tempo en mogelijkheden toe om in de bestaande stad te bouwen. Doordat ze biobased of circulair zijn, maken ze een gebouw ook toekomstbestendig. Koning: ‘Zo komen verschillende doelen bij elkaar.’ ECHTE TIJDWINST

Volgens Koning zit de echte tijdwinst in de proceskant. Woningen industrieel bouwen kan al langer, maar vooral het proces daaraan voorafgaand blijft gecompliceerd. Dat vraagt om een fundamentele procesinnovatie, waarbij het onder meer gaat om productcertificering. Dan is het niet langer nodig per project voor vaak dezelfde woningen telkens een procedure te moeten opstarten.

Koning roept gemeenten op gebruik te maken van de kennis die er al is en op zoek te gaan naar innovatieve concepten om toe te passen. Dat kan bijvoorbeeld via zetdewoningbouwaan.nl of de Bouwkeetsessies die de provincie regelmatig organiseert. De City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen biedt ook de nodige ondersteuning. Koning: ‘Ga het gesprek aan met ontwikkelaars, daag de bouwwereld uit met voorstellen te komen.’ LEIDSE AMBITIES

Met een opgave van 8500 woningen en 2700 studenteneenheden en de grote ambitie om binnenstedelijk kwalitatief en toekomstbestendig te bouwen, is die oproep in Leiden niet aan dovemansoren gericht. Namens de gemeente ondertekende wethouder Fleur Spijker (D66) de City Deal. ‘In onze ambities gaan we uit van duurzaam, natuurinclusief, klimaatadaptief, groen en circulair bouwen. Dat krijgt een behoorlijke zet in onze stad. We kijken per project wat circulair kan en leggen dat vroegtijdig bij ontwikkelaars neer, zodat ze er rekening mee houden.’ Spijker ziet in haar stad allerlei mogelijkheden voor conceptueel bouwen. Niet alleen om versneld aan die duurzame behoefte te voldoen, maar ook om een ruimtelijke kwaliteitsslag te maken in verouderde wijken. Recent bezocht ze het project Statendijck, waar enkele woningen in de bestaande woonwijk zijn ‘ingebreid’. ‘Ik sta er versteld van hoe snel die woningen daar worden neergezet. Eigenlijk worden die niet gebouwd, maar in elkaar geschroefd. De overlast voor omwonenden is gering en duurt veel korter. De panelen worden in de fabriek gemaakt, aangeleverd en in elkaar gezet, waardoor er bijna geen restafval meer op de werklocatie ligt. De bouw is schoner, sneller en flexibeler. De woningen zijn ook snel uit elkaar te schroeven en daarmee circulair.’ GROTE VERWACHTINGEN

Een ander aansprekend voorbeeld zijn de tijdelijke woonunits in de Verdamstraat. Vooral in het begin was dat een spannend project, omdat het opofferen van een grasveld leidde tot negatieve reacties. ‘Nu ze af zijn, zie je dat het helemaal past binnen de structuur. Het zijn strakke woonunits, kwalitatief goed uitgevoerd met een mooie uitstraling. Daardoor zijn ze op allerlei locaties inzetbaar. Met conceptueel

LTR_P032_LTR-TSVNG-10-2021 32

31-5-2021 18:07:11

Circulaire gemeentewerf in Nieuwkoop die in het voorjaar van 2022 in gebruik wordt genomen. (Ontwerp en beeld: ORGA architect)

bouwen kun je panden diverse uitstralingen geven. Daar denken mensen niet aan, die zijn gewend aan stenen. We kunnen wat meer lef tonen door spannender materialen te gebruiken dan we gewend zijn.’ Spijker heeft grote verwachtingen van conceptueel bouwen. Ze roept collega-bestuurders op dit in hun gebiedsvisies op te nemen. ‘Het biedt ook enorme kansen om sociale vraagstukken op te lossen. Binnenstedelijk bouwen vraagt de nodige creativiteit. In de beginfase is het een beetje uitdokteren, ook omdat het Bouwbesluit eisen stelt. Soms past conceptueel bouwen daar niet één op één in. Het Bouwbesluit zal mee moeten bewegen. De tijd van stenen stapelen is echter op een gegeven moment wel een beetje voorbij.’

Hans Wamelink hoogleraar

OPTOPPING

Hans Wamelink is hoogleraar bouwmanagement aan de TU Delft. Hij begeleidt een team van studenten dat zeer recent een prototype presenteerde als duurzame oplossing voor verouderde portiekflats. De studenten werken aan een oplossing om de verouderde woningvoorraad in Nederland te upgraden. Wamelink: ‘De studenten hebben een ontwerp gemaakt voor optopping van bestaande portiekflats uit de jaren vijftig met twee extra woonlagen. Dat gebeurt met prefab-elementen. Het voortborduren op bestaande gebouwen geeft extra volume in de bebouwde omgeving. Puur kijkend naar het productieproces, draagt conceptueel bouwen bij aan de oplossing om versneld woningen te bouwen. Bij

TU Delft

Tijdelijke woonunits die ook in de Leidse

veel concepten zijn minder arbeidskrachten nodig. Bovendien leidt een gestandaardiseerde methode vaak tot een hoge en controleerbare kwaliteit, omdat de elementen in een gecontroleerde omgeving worden gemaakt.’ De kunst daarbij is toepassen van het juiste concept op de juiste locatie. Dat is lastig, zegt Wamelink, omdat de concepten zoveel verschillen. ‘Conceptueel bouwen is het nastreven van herhaalbare en gestandaardiseerde oplossingen. Dan kan het gaan om concepten waarbij componenten van een huis zijn gestandaardiseerd en herhaalbaar gemaakt, of om een complete woning die op meerdere plekken vanuit dat concept wordt aangepast voor die specifieke plek. Herhaalbare woningen kunnen uit de fabriek komen of nog steeds op de bouwplaats worden gemaakt. De toegevoegde waarde vindt meer in de fabriek plaats en minder op de bouwlocatie zelf.’ De opdrachtgever moet in ieder geval een concept kiezen waarbij de beschikbare ruimte optimaal valt te benutten. In sommige situaties betekent dat in de hoogte bouwen, maar volgens Wamelink is het aantal concepten daartoe beperkt. ‘Dan gaat het om enkele mogelijkheden een appartementencomplex te assembleren. Niet alle oplossingen zijn geschikt, de lijstjes met conceptueel bouwers laten grote verschillen zien. Dus weet goed met wie je in zee gaat.’

33 MAGAZINE

2021

Verdamstraat zijn geplaatst.

VERKOOPPRIJS

Wamelink stelt de nodige vraagtekens bij het idee dat innovaties in bouwproducten en -processen bijdragen aan de betaalbaarheid voor de gebruikers. ‘Over het algemeen wordt verondersteld dat industrieel bouwen goedkoper kan zijn dan traditioneel bouwen. Dat hoeft zich niet te uiten in een lagere verkoopprijs. Waarom zou een aanbiedende partij een goede conceptuele woning voor minder verkopen dan een andere partij die een traditionele woning aanbiedt? Het gaat niet om gescheiden markten. Met andere woorden: in wiens zakken verdwijnt de marge?’ Dat wordt de komende jaren een interessante vraag. ‘Ondanks deze prijsonzekerheid blijven de voordelen van concepten zoals sneller bouwen, demontabele en dus circulaire gebouwen, minder bouwfouten en een hogere kwaliteit evident.’ ←

Beeld: Kees Hummel fotogra˛e/De Groot Vroomshoop/Finch Buildings

LTR_P033_LTR-TSVNG-10-2021 33

31-5-2021 18:07:13

ingezonden mededeling

Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp helpt bij ruimtelijke uitdagingen ! `TRYNx_ UZ ^[ZQR_ UZ k \R^ `TRYN PU^PN " \^[VRP`RZ \R^ `TRYN PU^PN \^[VRP`RZ UZ `[`NNX _aO_UQUROaQSR` k `[` k \R^ \^[VRP`

C[aPTR^_ wbU`NXR _`RQRZ RZ Q[^\RZ x

C[aPTR^_ wbU`NXR _`RQRZ RZ Q[^\RZ w

C[aPTR^_ wQaa^fNYR RP[Z[YUR RZ ^aUY`R x

C[aPTR^_ w^aUY`R b[[^ WXUYNN` RZ RZR^SUR x

XNZPR^UZS C?<

C[aPTR^_ w^aUY`R b[[^ WXUYNN` RZ RZR^SUR x

C[aPTR^_ w`[RW[Y_`OR_`RZQUS XNZQRXUVW SROURQ x

N\^

YRU

VaZ

VaX

NaS

_R\

C[aPTR^_ w`[RW[Y_`OR_`RZQUS XNZQRXUVW SROURQ x

[W`

Z[b

Q[[^X[\RZQR NP`UbU`RU`RZ XRN^ZUZS P[YYaZU`e

VNZ

QRP

ʴRO

_PTRYN`U_PTR cRR^SNbR C[aPTR^^RSXUZS ?aUY`RXUVW <Z`cR^\

Nederland staat voor een aantal grote maatschappelijke vraagstukken die allemaal om ruimte vragen. Het is daarom belangrijk goed over de inrichting van onze toekomstige leefomgeving na te denken. De verbeeldende en verbindende kracht van ontwerpers helpt daarbij. Met de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp wil het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie het ruimtelijk beleid van gemeenten een extra impuls geven.

ouw en verduurzaming van woningen, duurzame productie en opslag en distributie van voedsel en energie zijn slechts enkele van de opgaven waar we de komende jaren voor staan. Maarten Tas, projectleider/coördinator van de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp: ‘Bij deze complexe projecten zijn veel verschillende partijen betrokken. Die moet je allemaal in beeld krijgen en verbinden om tot meer integrale en breedgedragen ruimtelijke oplossingen te komen. Wij zien dat bij decentrale overheden zoals gemeenten helaas vaak weinig capaciteit en budget beschikbaar is voor zo’n sectoroverstijgende aanpak. Via deze voucherregeling willen wij daarin voorzien.’ Het belang van ruimtelijk ontwerp ‘Iedereen lijkt nu in een permanente actiestand te verkeren; wij moeten van alles en het moet nu! Daardoor worden soms overhaaste en onomkeerbare beslissingen genomen, met een versnippering van ruimtelijke kwaliteit tot gevolg. De effecten daarvan zijn helaas al zichtbaar’, aldus Tas. ‘Wij adviseren de ruimte daarom juist als startpunt te nemen. Welke opgaven spelen daar? Welke partijen zijn betrokken

LTR_P034_LTR-TSVNG-10-2021 34

en hoe kunnen die samen optrekken? Ontwerpend onderzoek is daarvoor een heel geschikt procesinstrument. Met onze bijdrage kunnen gemeenten een ruimtelijk ontwerper inschakelen, zoals een landschapsarchitect of stedenbouwkundige. Die ontwerper kan de opgaven in een ontwerpend onderzoek verkennen, verschillende belangen inzichtelijk maken, mogelijke keuzes verbeelden en daarin de verbinding zoeken. Zo verwachten we met de voucherregeling het ruimtelijke beleid van decentrale overheden en semipublieke organisaties een extra impuls te geven.’ Open oproepen Het Stimuleringsfonds lanceert twee keer vier thematische open oproepen, die aansluiten bij de themalijnen van de Nationale Omgevingsvisie: vitale steden en dorpen, duurzame economie en ruimte, ruimte voor klimaat en energie, en toekomstbestendig landelijk gebied. Tussen april en december 2021 is er in totaal 4 miljoen euro beschikbaar voor kortlopende trajecten (één tot drie maanden) waarin semipublieke organisaties met ruimtelijk RQWZHUSHUV QDDU HHQ VSHFL¿HNH RSJDYH kijken. Tas: ‘We verwachten circa 200

projecten te ondersteunen, met 10.000 euro tot 30.000 euro per project. De opgedane kennis delen wij onder meer via de website www.stimuleringsfonds.nl/denieuweruimte. Gemeenten kunnen hun aanvraag ook indienen als er nog geen ontwerper betrokken is. Wij kunnen dan vanuit ons netwerk een geschikte partner zoeken.’ Over het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie is het cultuurfonds voor vormgeving, architectuur, digitale cultuur en alle mogelijke crossovers. Het Stimuleringsfonds wil met zijn bijdragen de creatieve sector verrijken en streeft naar een op cultuur en kennis gedreven creatieve economie. Tegelijkertijd draagt het fonds bij aan het formuleren van ontwerpoplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. ZZZ stimuleringsfonds.nl/ de_nieuwe_ruimte Heeft u vragen? Neem dan contact met ons op via voucherregeling@ stimuleringsfonds.nl of 010-310 79 37.

31-5-2021 17:20:28

BEELD: DIMITRY DE BRUIN

CIJFERS IN BEELD

NEDERLAND HEEFT OVER DE PERIODE 2020 TOT 2035 TE MAKEN MET EEN WONINGBOUWOPGAVE VAN 75.000 WONINGEN PER JAAR. DE MEESTE REGIO’S MOETEN EEN AARDIG TANDJE BIJZETTEN. BRON: ABF RESEARCH

GROEI VOORRAAD PER JAAR* Gerealiseerde bouw van woningen tussen 2015 en 2020 per jaar en de opgave per jaar tot 2035 in de 31 bouwregio’s.

30.000

Opgave 2020-2035

Trend 2015-2020 Syswov

25.000

20.000

15.000

tt ar d Le str eu ic h w 4. t M ard id e 5. de n D oe lbu tin rg 6. ch G ro em ni 7. n En ge n s 11 ch . ’s 8. -H Ap ed e e er to ldo g o 10 en rn .R b oo osc h se nd a 9. al Z 12 wo . l 14 Arn le .E he in dh m ov en 13 .O 15 .E s m s m 16 e n .L 17 eid . e 19 A . H lkm n ee a re ar nv 18 ee .G n o 20 uda .V 21 en . T lo ilb 22 urg .B 23 . D re d o 24 rd a . N rec 25 ijm ht .A eg 26 me en r .A s m foo st r er t 27 da .L m el 28 yst a . 30 Ut d . D rec en ht H aa 29 g 31 .R .E ot de te rd am

10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

TREND EN OPGAVE

Gerealiseerde bouw van woningen tussen 2015

en 2020 per jaar en de bouwopgave per jaar

tot 2035 in 31 woningmarktregio’s.

anderszins (dus ook

transformaties en

Verhoudingen tussen

30 31

opgave 2020-2035

101-150%

10 4

dergelijke). 2. Opgave is inclusief

29 5

inlopen tekort. 3. Binnen de komende

0-50% 51-100%

25 12

trend 2015-2020 en

inclusief productie

1. Ontwikkeling voorraad

15 jaar nog behoorlijke

differentiatie (over tijd);

sommige regio’s zijn

14 20

151-200%

tweede helft van de jaren ’20 al klaar.

201-250% 1 2

35 Infographic.indd 35

31-5-2021 14:02:50

TEKST: RUTGER VAN DEN DIKKENBERG | BEELD: CASPAR HUURDEMAN‫غ‬ANP

LEZERSPANEL

Dualisme:

geen achterkamertjes? 36

DE LANDELIJKE POLITIEK WERKT AAN EEN NIEUWE BESTUURSّ STIJL, MET MEER OOG VOOR DUALISME. MAAR HOE ZIT HET EIGENLIJK BIJ GEMEENTEN? VNG MAGAZINE VROEG HET DE LEDEN VAN HET LEZERSPANEL.

MAGAZINE

2021

Panel Ook meepraten in het lezerspanel van VNG Magazine? Meld u aan via redactie@ vngmagazine.nl.

LTR_P036_LTR-TSVNG-10-2021 36

e notulen van de ministerraad die afgelopen april werden gepubliceerd, leidden tot discussie in de Tweede Kamer. Uit de stukken bleek dat de ministers klaagden over te activistische Kamerleden, ook van coalitiepartijen. Konden zij in toom gehouden worden? Het debat eindigde met een voornemen om de Haagse bestuurscultuur te veranderen, met minder achterkamertjes en meer open debat. Hoe zit dat bij gemeenten? Volgend jaar is het twintig jaar geleden dat het dualisme bij gemeenten zijn intrede deed. Er kwam een scheiding in het gemeentebestuur, tussen de uitvoerende macht – het college van B en W – en de controlerende macht, de gemeenteraad. Werkt dat in de praktijk? Dualisme is een ‘scheiding van verantwoordelijkheden’, volgens Jos van Eck, fractievoorzitter van HulstPLUS in Hulst. ‘De raad bestuurt op hoofdlijnen en het college voert uit; de raad heeft beschikking over alle informatie die nodig is om te komen tot het vaststellen van beleidsuitgangspunten en het stellen van kaders.’ CDA’er Vincent Prins uit Sliedrecht zegt het meer onomwonden: ‘Dualisme houdt in dat een fractie zelfstandig een standpunt bepaalt en haar oren niet laat hangen naar wat een wethouder wil.’ Oftewel, meldt Roel Eefting, D66-fractievoorzitter in Overbetuwe, ‘geen achterkamertjes’ waar coalitiefracties en hun wethouders vooraf de besluitvorming aftikken, ‘waardoor de raad als geheel er niet meer toe doet’.

KRITISCHE OPSTELLING

Opvallend is dat alleen raadsleden van oppositiepartijen reageerden. En het merendeel van hen is ontevreden. ‘Bij de coalitiepartijen ontbreekt vrijwel volledig de kritische opstelling ten opzichte van het college’, schrijft SP-raadslid Herman Kalter uit Hof van Twente. Zo voelen meer oppositieleden dat. Roel Eefting wijst op een rapport van Berenschot uit 2018 over de bestuurscultuur in Overbetuwe. Bij tijd en wijle schuurt de democratie daar, aldus de onderzoekers. Afgaand op de reactie is er nog weinig veranderd. ‘Van de uitvoering van dualisme is geen sprake’, aldus Eefting. ‘Bij onderwerpen waar het echt om het belang van de gemeente gaat, zie ik dat er voor een coalitielijn wordt gekozen’, constateert

31-5-2021 18:07:47

Gemeenteraadsvergadering Baarn.

CDA-raadslid JanWouter van Wijngaarden uit Oudewater. Dualisme gaat over macht en tegenmacht, stelt hij. ‘Maar met een zeer uitgewerkt collegeprogramma komt daar weinig van terecht, dat is ook het probleem met de landsregering.’ Toch zijn er ook positieve geluiden. Sicco Rypma is raadslid voor de FNP in Súdwest-Fryslân. Hij is ‘tevreden’ met de manier waarop dualisme wordt bedreven. Het bestuursmodel is geen onderwerp van gesprek, maar ‘uiteraard in de praktijk wel aanwezig’. In zijn gemeente wordt het dualisme goed in de praktijk gebracht. Er is ruimte voor debat, en voor mondelinge en schriftelijke vragen. Ook in Aalten klaagt de oppositie niet, blijkt uit de reactie van Tobias Holtman, fractievoorzitter van de ChristenUnie. De raad heeft de afgelopen tijd stappen gezet om de eigen rol te versterken. Zo werd een raadsprogramma opgezet en zijn er trainingen gevolgd. ‘We hebben destijds afgesproken dat elke partij ieder voorstel voortvloeiend uit het raadsprogramma, maar ook andere voorstellen, op hun merites kan beoordelen’, zegt Holtman. ‘Dat betekent concreet dat raadsfracties ieder voorstel toetsen en daarover onafhankelijk een oordeel kunnen uitspreken. In de raad van Aalten wordt die ruimte ook genomen.’

meer. ‘Maar als je echt iets wilt bespreken, dan is dat wel goed mogelijk. Op een agenderingsverzoek wordt praktisch altijd positief gereageerd.’ Kern van het dualisme is een scheiding der machten. In het extreme geval betekent dat dat er buiten de raadzaal geen lijntjes lopen tussen raad en college: geen achterkamertjesoverleg dus, maar een transparant debat. In de praktijk is dat niet zo, niet in de Tweede Kamer en niet in de gemeenteraden, waar de lijntjes volgens Tobias Holtman nog net iets korter zijn. ‘Het college is bereik- en benaderbaar en staat altijd open voor contact.’ Anders is dat in gemeenten waar het informele contact tussen raad en college via partijlijnen loopt, en waar de wethouder aanschuift bij de fractievergaderingen. In Oudewater, stelt JanWouter van Wijngaarden, hebben de coalitiefracties een informatievoorsprong, omdat de wethouders bij de fractievergaderingen aanwezig zijn. In Súdwest-Fryslân woont de wethouder op verzoek ook fractievergaderingen van de oppositie bij, zegt Sicco Rypma. Daarnaast was de nazit bij vergaderingen ‘hét moment voor informeel contact’, maar nu er vanwege corona digitaal wordt vergaderd, is dat moment verdwenen. ←

37 MAGAZINE

2021

AGENDA

De punten op de raadsagenda worden overal grotendeels geagendeerd door het college. In Aalten komt 85 tot 90 procent van burgemeester en wethouders, schat Holtman. In Bergeijk, bij Wil Rombouts, is dat ook zo. En in Zoetermeer is het ‘op het moment’ 98 procent agendering door het college, en 2 procent door de raad, schrijft Marijke van der Meer van Zó! Zoeter-

LTR_P037_LTR-TSVNG-10-2021 37

‘Als je echt iets wilt bespreken, dan is dat wel goed mogelijk’ 31-5-2021 18:07:52

Cursus0verzicht

Sdu Opleidingen Zorg dat u altijd up-to-date blijft

Webinar Contractmanagement De meerwaarde van contractmanagement voor uw organisatie kort en bondig toegelicht!

21 juni 2021 | Online

Online cursus De nieuwe Omgevingswet

BOA Masterclass Visie Handhaving Openbare Ruimte 2025

Bereid u voor op het drastisch veranderende omgevingsrecht!

Bouwen aan krachtige en zelfbewuste handhavingsteams

2 juli 2021 | Online

14 september 2021 | Veenendaal

6-daagse Collegereeks Bedrijfsvoering in het Sociaal Domein

3-daagse Leergang Openbare Orde en Veiligheid

Vertaal in zes colleges maatschappelijke en technologische ontwikkelingen naar uw organisatie

Weet het juiste juridische instrument in te zetten op het juiste moment!

Start: 2 november 2021 Business Universiteit Nyenrode

Start: 11 november 2021 Van der Valk Breukelen

Bekijk ons hele aanbod op sdujuridischeopleidingen.nl/overheid

LTR_P038_LTR-TSVNG-10-2021 38

31-5-2021 17:20:38

Martijn van der Steen Co-decaan NSOB en

COLUMN

bijzonder hoogleraar EUR steen@nsob.nl, @martijnvdsteen

SLUTTY SUMMER

n New York is hij al begonnen, de Slutty Summer. Zo noemen New Yorkers de zomer waarin ze inhalen wat ze anderhalf jaar hebben moeten missen. Na de pandemie is het tijd voor ontspanning. Feest, contact en het delen van een leven zonder beperkingen. Terug naar het leven zoals het (n)ooit was. Ook in Nederland hebben we een bevrijde zomer in het vizier. Mensen zijn gevaccineerd, besmettingen lopen terug, versoepelingen volgen elkaar op. De pandemie is niet voorbij, maar de beklemmende gevolgen nemen wel af. De risico’s worden kleiner. De maatregelen tegen verspreiding bepalen steeds minder ons straatbeeld. Ik gun alle raadsleden, bestuurders en gemeenteambtenaren hun vrije zomer. Maar voor hen begint het echte werk nu pas. Na de gezondheidscrisis komen de maatschappelijke gevolgen in beeld. Die liggen veelal op het bord van gemeenten. De witte jassen kunnen uit, maar gemeenten kunnen de mouwen opstropen. Veel gemeenten noteren meevallers op uitgaven in het sociaal domein. Niet omdat het beter gaat, maar omdat de pandemie voor vraaguitval zorgde. Problemen werden niet gesignaleerd en dus niet geïndiceerd. Nu ontstaat een inhaalslag voor uitgestelde zorg. Meer waarschijnlijk heeft zich ook cumulatie van problematiek voorgedaan. Na ‘de meevaller’ ontstaat grote druk op de sociale en psychische zorg. De economische gevolgen van corona vielen tot nu toe mee. Het aantal faillissementen was laag, net als het aantal ontslagen. Maar dat komt doordat de rijksoverheid structurele kosten overnam en vaste lasten werden opgeschort. Maar huurbetalingen zijn uitgesteld, niet kwijtgescholden. Banken en investeerders willen nu hun geld zien. Dat leidt alsnog tot faillissementen en ontslagen. Voor gemeenten betekent het nóg legere binnensteden en een toename van de bijstand en arbeidsbemiddeling. Ook toegenomen ongelijkheid laat zich straks voelen. Corona heeft verschillen verdiept. Achterstandswijken zijn teruggeworpen en leerachterstanden zijn toegenomen. Mensen met zwakke netwerken hebben structureel meer hinder ondervonden dan mensen met sterke netwerken. Lokale hulpstructuren hebben het zwaar. Het verenigingsleven is op veel plaatsen ingestort. In de culturele sector en bij maatschappelijke initiatieven heerst financiële nood. Dat slaat neer in wijken en buurten. Maatschappelijke spanningen liggen op de loer. Gemeenten vormen de eerste lijn om daarmee om te gaan. Zo kunnen we nog even doorgaan, over ondermijnende criminaliteit, de woningmarkt, handhaving van de coronaregels. We gaan een fijne zomer tegemoet, op weg naar een leven na corona. Voor gemeenten wordt het hard werken. Geniet ervan. En zet je schrap voor wat daarna komt. ←

39 MAGAZINE

2021

NU KOMEN DE MAATّ SCHAPPELIJKE GEVOLGEN IN BEELD

LTR_P039_LTR-TSVNG-10-2021 39

31-5-2021 18:07:37

BETOOG

DÉSIRÉE MEULENBROEK

Werken aan draagvlak, of aan daadkracht?

Het zoeken naar draagvlak wordt zo belangrijk gevonden dat de discussie steeds meer over het proces gaat in plaats van over de inhoud. Samenwerken met inwoners is goed, maar dan vooral om tot een goed uitvoeringsplan te komen, betoogt Désirée Meulenbroek.

MAGAZINE

2021

an 2015 tot 2019 werkte ik als ambtenaar aan een supercool project: op basis van co-creatie met inwoners een raadsadvies schrijven over de investeringsagenda maatschappelijk vastgoed. Een van de ideeën achter het project was dat samenwerken aan de voorkant zou leiden tot draagvlak. En dat leidt weer tot een kortere doorlooptijd tot realisatie en minder bezwaarprocedures. Maar toen we de uitvoerende fase ingingen, viel het draagvlak weg. Bijvoorbeeld omdat mensen niet met elkaar door één deur konden, omdat ze geen afscheid wilden nemen van hun accommodatie, of omdat deelnemers met meer soortelijk gewicht toch niet goed hadden aangevoeld wat de zwijgende meerderheid wilde.

‘Het woord co-creatie werd een panacee om zaken te legitimeren’

LTR_P040_LTR-TSVNG-10-2021 40

Wat ook opviel, was dat in de bestuurlijke arena het woord co-creatie een panacee werd om zaken te legitimeren. Kort door de bocht: het is een goed idee, want het is ontstaan door co-creatie. En het bestuur bleek daar best gevoelig voor. Zo verschoof de focus van het oplossen van een algemeen maatschappelijk probleem naar het oplossen van situationele problemen. DRAAGVLAK

Ik ben sinds 2018 raadslid in Helmond en ik zie hier hetzelfde gebeuren. In Helmond is niet co-creatie, maar draagvlak het panaceewoord. En opnieuw zie ik dit woord gebruikt worden om deelbelangen te legitimeren en de discussie van de inhoud naar het proces te verschuiven. Als raadslid heb ik hierover in lokale media een blog geschreven. De retorische vraag die ik stelde, was: moet ik als raadslid niet meer bij de feiten en de inhoud blijven en meer mijn rug recht en mijn hoofd koel houden? Als volksvertegenwoordigster kan ik immers niet bij iedere beleidsverandering aan het college vragen een referendum of enquête te organiseren om het draagvlak te peilen. Dat zou bakken met geld kosten. Alleen al één brief versturen naar alle Helmonders kost ongeveer 80.000 euro. Ik heb als raadslid liever dat

31-5-2021 18:08:06

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl

41 Beeld: Johan van Spanjen/Bouwstenen voor sociaal MAGAZINE

2021

we onze schaarse middelen inzetten om maatschappelijke problemen op te lossen. Draagvlak ophalen is zeker wenselijk. Maar draagvlak moet niet leidend zijn en belangrijker worden dan het oplossen van maatschappelijke problemen.

‘Iedereen houdt van duidelijkheid en nee is ook een antwoord’

REALISTISCH UITVOERINGSPLAN

Als raadslid zou ik daarom willen dat elke beleidsnota vergezeld gaat van een realistisch uitvoeringsplan. En het spreekt voor zich dat we hierbij samenwerken met inwoners of instellingen. Niet om draagvlak op te halen, maar om tot een goed uitvoeringsplan te komen. Want we weten het allemaal. Papier is geduldig, praat niet terug en je kunt er heel wat aannames en idealen aan toevertrouwen die mooi klinken, maar nauwelijks uitvoerbaar zijn. Maar een beleidsplan rechtmatig en goed uitvoeren in een bureaucratische wereld, dát is de grote truc. Laten we meer aandacht besteden aan de uitvoering. En laten we ook meer respect hebben voor mensen die goed beargumenteerd ‘nee’ zeggen. ‘Nee’ als een beleidsplan het algemene belang niet voldoende dient. ‘Nee’ als de kosten niet in verhouding staan tot de oplossing van het maatschappelijke probleem. ‘Nee’ als een plan te veel is gebaseerd op ideologie, particuliere

LTR_P041_LTR-TSVNG-10-2021 41

belangen en aannames en te weinig op feiten en wat we weten over menselijk gedrag. En laten we vooral ‘nee’ zeggen als de fundamentele waarden van onze democratie in het gedrang komen. Willen we als maatschappij samen de grote problemen van deze tijd oplossen, zoals de groeiende ongelijkheid en de klimaatcrisis, dan moeten we zoeken naar realistische compromissen vanuit het algemeen belang. Zo ingewikkeld is het niet. Iedereen houdt van duidelijkheid en nee is ook een antwoord. Niemand wordt blij van mooi-praat en draagvlak, maar van actie en afspraken die worden nagekomen. Wat mij betreft is werken aan daadkracht veel belangrijker dan werken aan draagvlak. ← Désirée Meulenbroek is GroenLinks-raadslid in Helmond en projectmanager bij de gemeente Oss.

31-5-2021 18:08:11

PERSONALIA OVERLEDEN

OVERSTAP

42 MAGAZINE

2021

Sacha Ausems Sacha Ausems wordt de nieuwe burgemeester van Waalwijk. Ze is partijloos en heeft geen politiek-bestuurlijke ervaring. Hiervoor werkte ze als interim-directeur bij een woonzorginstelling.

Vanwaar deze overstap?

‘Ik maak nooit zoveel plannen, dingen lopen zoals ze lopen in het leven. Ik heb veertien jaar in het bedrijfsleven gewerkte en daarna vijftien jaar in de zorg, kinderopvang en onderwijs als directeur en bestuurder. Na enige jaren werd me duidelijk dat steeds meer geld verdienen niet mijn doel was, vandaar de overstap naar de zorg. Ik wil maatschappelijk van nut zijn en een verschil maken in de wereld. Het gevraagde profiel voor deze functie past helemaal bij mij: warmte, daadkracht en verbinding.’

Wat gaat u doen? ‘Ik ben iemand die in traditionele systemen de ramen een beetje openzet en wat menselijkheid inbrengt. Als mens wil je je gehoord en gezien voelen en kunnen werken aan iets waar je zelf in gelooft. Dan gaat het vliegen en dan komen ook de harde gegevens zoals de financiën op orde. Ik zet me volledig in voor de gemeenschap, de regio en voor het ambt. Het belangrijkste is dat iedereen in Waalwijk voelt dat hij of zij mee mag doen. Inclusieve samenleving is een mooie term en ik geloof er in, maar woorden zijn soms zo hol. Ik wil daar vorm aan geven en doe dat door er letterlijk te zijn, dan weet je wat er speelt. Ik geloof in lokale ecosystemen, lokaal wordt het verschil gemaakt. Terug naar het kleine waar het werkelijk gebeurt.’

Wat laat u achter? ‘Ik laat een krachtige en prachtige organisatie achter met mensen die gemotiveerd hun bijdrage leveren. We hebben daar onder meer een wijziging op managementniveau doorgevoerd en de verpleegkundigen, de mensen die de kwaliteit leveren, in de lead gezet. Het gaat niet om mij als bestuurder, maar om de mensen.’ (MM) ←

LTR_P042_LTR-TSVNG-10-2021 42

In Veldhoven is raadslid Rien Luijkx op zaterdag 29 mei overleden. Hij was sinds 2018 lid van de gemeenteraad en fractievoorzitter van BurgerPartij Veldhoven. Voor hij in de gemeenteraad kwam, werkte hij ruim veertig jaar bij de gemeente Veldhoven, waarvan twintig jaar als afdelingshoofd Facilitair en hoofd van de afdeling Publiekszaken.

GEMEENTEN Janny Vlietstra (PvdA) is op 1 juni begonnen als waarnemend burgemeester van De Wolden. Zij verving daar Roger de Groot (CDA), die burgemeester van Noordoostpolder wordt. Vlietstra was ook in 2011 en 2012 al waarnemend burgemeester van De Wolden. Ze was ook waarnemer in Marum en Haren, lid van de Eerste Kamer, gedeputeerde in de provincie Drenthe, burgemeester van Winschoten en wethouder in Leeuwarden. De Wolden hoopt begin 2022 een kroonbenoemde burgemeester te kunnen installeren. Yvonne van Mastrigt (PvdA) is op 1 juni als waarnemend burgemeester van de gemeente Woudenberg beëdigd. De vacature in Woudenberg is ontstaan door het vertrek van burgemeester Titia Cnossen (ChristenUnie). Zij stopt na ruim negen jaar. Van Mastrigt was tot februari dit jaar waarnemend burgemeester van de gemeente

31-5-2021 18:08:30

redactie@vngmagazine.nl

Stadskanaal. Daarvoor was zij van juli 2018 tot maart 2020 waarnemer in Stichtse Vecht en van 2015 tot 2016 in Hoorn. Sicko Heldoorn (PvdA) is per 24 juni benoemd tot waarnemend burgemeester van Heemskerk. Hij vervangt daar Mieke Baltus (CDA), die burgemeester van Lelystad wordt. Heldoorn was eerder waarnemend burgemeester van Waterland, Huizen en Dantumadiel. Van 2007 tot 2013 was hij burgemeester van Assen en van 2002 tot 2007 van Opsterland. Daarvoor was hij gedeputeerde in Fryslân. Heldoorn blijft in ieder geval tot de tweede helft van 2022 in Heemskerk vanwege de gemeenteraadsverkiezingen van maart volgende jaar. De gemeenteraad van Purmerend heeft burgemeester Don Bijl voorgedragen voor een derde termijn. Die begint op 1 juli en loopt af op 29 mei 2022. Op 1 januari 2022 fuseert Purmerend met Beemster tot een nieuwe

gemeente. Bijl begon in juli 2009 als burgemeester in Purmerend. Hij was eerder waarnemend burgemeester in Schermer en burgemeester in Wijdemeren. Hans Gaillard is door de gemeenteraad van Son en Breugel voorgedragen voor een vierde ambtstermijn als burgemeester. Zijn derde termijn loopt in september af. Hij zal deze nieuwe periode van zes jaar niet volmaken, want in september 2025 wordt hij 70 en dat is de ontslagleeftijd voor burgemeesters. De VVD’er begon op 1 september 2003 in Son en Breugel. Eerder was hij gemeenteraadslid en wethouder in Leusden en lid van provinciale staten van Utrecht. Burgemeester Pieter van de Stadt is door de gemeenteraad van Lansingerland voorgedragen voor herbenoeming. De VVD’er bekleedt die functie sinds 14 september 2015. Voor hij naar Lansingerland ging, was Van de Stadt raadslid en wethouder in Heemstede.

Dick Emmer vertrekt als gemeentesecretaris bij de gemeente Hilversum. Hij gaat op 15 oktober in dezelfde functie aan de slag in Zwolle. Daar wordt hij de opvolger van Ingrid Geveke, die op 1 februari dit jaar directeur advies bij BMC werd. Emmer was eerder gemeentesecretaris in Velsen en wethouder in Zaanstad.

LTR_P043_LTR-TSVNG-10-2021 43

Mascha ten Bruggencate

(D66) is voorgedragen als burgemeester van Heiloo. Zij is nu voorzitter van het dagelijks bestuur van het stadsdeel Amsterdam Centrum en was raadslid in Amsterdam en stadsdeel Centrum. Ten Bruggencate wordt in Heiloo naar verwachting op 8 juli de opvolger van Hans Romeyn (CDA), die op 1 juni met pensioen ging.

Patrick van Domburg (VVD) is door de gemeenteraad van IJsselstein voorgedragen voor een tweede termijn als burgemeester. Hij bekleedt die functie sinds 17 september 2015. Van Domburg was daarvoor politiek actief in Zoetermeer, eerst als raadslid en daarna, van 2006 tot 2014, als wethouder. De gemeenteraad van Bronckhorst heeft burgemeester Marianne Besselink (PvdA) voorgedragen voor herbenoeming. Besselink is sinds 1 oktober 2015 burgemeester in Bronckhorst. Daarvoor was ze lid van provinciale staten in Drenthe, lid van de Tweede Kamer en gedeputeerde in Groningen. Ook bekleedde ze enkele functies bij de gemeente Groningen. Burgemeester Bort Koelewijn van Kampen stopt per 1 oktober. Dan loopt zijn tweede termijn af, en Koelewijn heeft de gemeente laten weten geen derde termijn te ambiëren. Koelewijn (ChristenUnie) begon in 2009 in Kampen. Hij was eerder burgemeester van

Rijssen-Holten (2004-2009) en van Liesveld (1999-2004). Patrick Rossen is sinds 1 juni de nieuwe gemeentesecretaris van Twenterand. Hij volgde Henk ten Brinke op, die 23 april na zes jaar vertrok. Rossen was tot 2019 gemeentesecretaris in Staphorst. Daarna werkte hij op interim-basis voor de provincie Overijssel.

43 MAGAZINE

2021

Lizet Keijzers begint op 1 juni als interim-gemeentesecretaris in BodegravenReeuwijk. De tijdelijke benoeming volgt op het vertrek van Johan de Jager, die op 1 juli begint als interim-gemeentesecretaris in Hardinxveld-Giessendam. Keijzers werkt al vijftien jaar bij de gemeente Bodegraven-Reeuwijk, waar ze nu nog strategisch adviseur is. Daarnaast is ze raadslid in Nieuwkoop, voor de lokale partij Samen Beter Nieuwkoop. Alexander Meijer is 1 juni gestart als interim-gemeentesecretaris in Schagen. Hij is daarmee de tijdelijke opvolger van Nico Swellengrebel, die na een verschil

31-5-2021 18:08:32

Ingezonden mededeling

Digitale congressen en online opleidingen Kennis blijven delen, op de hoogte blijven van de laatste vaktrends en samen scenario’s verkennen en blijven verbinden. Dat is in deze tijd belangrijker dan ooit. Daarom focussen we juist nu met onze virtuele congressen en online opleidingen op wat u nodig heeft. Met inhoudelijke trainingen die aansluiten op de doelstellingen van de VNG, opleidingen die inspelen op vaardigheden voor uw persoonlijke ontwikkeling en sprankelende digitale evenementen. Ons aanbod VNG Jaarcongres en ALV (online) 16 juni

44 MAGAZINE

2021

RPO Journaal (online) 17 juni Beweging in Kwetsbaarheid (online) 24 juni Dorpenfestival (online) 1 juli £ `>>}Ãi L>Ã ÃVÕÀÃÕÃ i ii Ìiw > V l Û À wethouders 3 september 3-daagse training De BAG de Baas start 8 september 5-daagse Leergang Duurzame Inzetbaarheid start 13 september Leertraject Onderwijs start 13 september 5-daagse masterclass:

i ÃÌÀ>Ìi} ÃV i w > V > start 15 september 12-daagse leergang: Urban Communication start 21 september Voor de Jeugd Dag 2021 (online) 27 september Dag van de Stad (Heerlen) 1 november

Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl

LTR_P044_LTR-TSVNG-10-2021 44

van inzicht met het college is vertrokken. Meijer was eerder onder meer interimgemeentesecretaris in Heerhugowaard. Johan de Jager gaat op 1 juli aan de slag als interimgemeentesecretaris van Hardinxveld-Giessendam. Hij is nu nog gemeentesecretaris van BodegravenReeuwijk. In HardinxveldGiessendam wordt hij de opvolger van Robert ’t Hoen, die in januari vertrok. Edith Jacobs start op 15 juli als nieuwe gemeentesecretaris van Cranendonck. Ze volgt dan José van Aaken op, die vorig jaar september overstapte naar Roermond, waar ze gemeentesecretaris werd. Jacobs is nu nog directeur en loco-gemeentesecretaris bij de gemeente Deurne. Maureen Sluiter is vanaf 23 augustus de nieuwe gemeentesecretaris van Westervoort. Zij is nu nog wethouder in Doetinchem. Eerder werkte zij onder meer als projectmanager in de zorgsector. In Westervoort wordt zij de opvolger van Peter Breukers, die naar Overbetuwe vertrok. Femke Koekoek is op 17 mei begonnen als interim-raadsgrif˛er in Landsmeer. Ze was daarvoor grif˛er van de gemeenteraad van Meppel. Eerder werkte ze in diverse functies bij de gemeenten BodegravenReeuwijk, Neder-Betuwe en Baarn. Ook was ze gemeenteraadslid in Amersfoort (2014-2018). In Landsmeer vervangt ze Saskia van Dijk,

die grif˛er in Gilze en Rijen wordt. Lisette de Lange-van Grootveld blijft grif˛er in Tiel. Ze bekleedt die functie al sinds juli 2020 op interimbasis, maar de gemeenteraad heeft besloten haar per 1 juni in vaste dienst te nemen. Die beslissing volgt op het vertrek van Wim Westerholt, die vorig jaar vanwege ziekte al terugtrad. De Lange was eerder op detacheringsbasis werkzaam bij de gemeenten Leeuwarden, Krimpen aan den IJssel, Rheden, Zaanstad en Gouda en bij de provincies Zuid-Holland en Overijssel. Daarvoor werkte ze bij onder meer bij de gemeente Woudenberg. Yvonne Hermans wordt op 5 juli de nieuwe grif˛er van de gemeenteraad van Hillegom. Zij wordt daar de opvolger van Elma HulspasJordaan, die gaat na 19 jaar in deze functie met pensioen. Hermans is nu nog raadsgrif˛er in Stede Broec, sinds januari 2017. Daarvoor was ze commissiegrif˛er/ plaatsvervangend raadsgrif˛er in Noordwijk.

ÇªJ0w00²À0ª²ّ VACATURE Het burgemeestersambt van Heumen (circa 16.600 inwoners) is vacant per 13 januari 2022. Het salaris bedraagt € € 7.930,11 bruto per maand. De pro˛elschets staat op gelderland.nl/ vacatures-burgemeesters. Sollicitaties vȍȍr 17 juni sturen naar de CdK in de provincie Gelderland.

31-5-2021 18:08:33

HET NETWERK VAN...

Margot Vreman, beleidsadviseur wonen gemeente Aalten ‘Margot heeft enorme kennis en een grote drive om het woonbeleid in onze gemeente tot een succes te maken.’

Marion Wolters, directeur-bestuurder van De Woonplaats ‘Onze corporatie zet nu ook in op nieuwbouw, ondanks de beperkte ˛nanciële ruimte die corporaties hebben.’

Ted Kok

Gerrit Assink, gemeenteraadslid CDA ‘Gerrit is zeer goed op de hoogte van allerlei ontwikkelingen en is initiatiefnemer van verschillende moties over nieuwbouw.’

Bram Klomps, aannemer/ontwikkelaar Dinxperlo ‘Bram is eigenaar van een lokaal bouwbedrijf dat kansen pakt en goede woningen realiseert in onze gemeente.’

LTR_P045_LTR-TSVNG-10-2021 45

De Aaltense wethouder Ted Kok (CDA) maakt zich zorgen over het woningtekort. Via de Achterhoek Board probeert hij inzicht te krijgen in wat er gebeurt op de woningmarkt. Met wie praat hij over dit onderwerp?

René Wenting, directeur Eggink Maalderink makelaars ‘René is een oude bekende van mij en met hem praat ik over de ontwikkelingen op de huizenmarkt.’

45 MAGAZINE

Arjan Heersink, bestuurslid Lintelo’s Belang Arjan is een gedreven vertegenwoordiger van een kleine kern. Hij zet zich in voor (met name) woningbouw in Lintelo.’

2021

jȌƵȁ jȁɐ˛ȁǐ‫ة‬ vicevoorzitter Achterhoek Board namens VNO/NCW ‘Het is fantastisch wonen en werken in de Achterhoek en samen zetten we ons in om de toekomstige arbeidskrachten te behouden en aan te trekken voor deze regio.’

31-5-2021 18:09:00

TEKST: ANNEMIEKE DIEKMAN

THEMA WOONWAGENBELEID

Van afbouw naar

opbouw 46

AAN HET BELEID OM WOONWAGENKAMPEN OP TERMIJN TE LATEN VERDWIJNEN, KWAM NA EEN UITSPRAAK VAN DE EUROPESE RECHTER EEN EINDE. SINDSDIEN WORSTELEN GEMEENTEN MET DE VRAAG NAAR NIEUWE PLEKKEN. EEN WEGWIJZER VAN DE VNG MOET SOELAAS BIEDEN.

MAGAZINE

2021

Ed Anker wethouder Zwolle

erreweg de bekendste Nederlander die voortkomt uit de woonwagencultuur, is voetballer Rafael van der Vaart. Als kind op het woonwagenkamp in Heemskerk had hij ‘oprecht de angst dat Sinterklaas zijn familie zou overslaan’, vertelde hij twee jaar geleden in een interview. Illustratief wellicht voor de positie van de woonwagenbewoners in

onze samenleving. Na afschaffing van de landelijke Woonwagenwet in 1999 werden gemeenten via de Huisvestingswet en de Woningwet verantwoordelijk voor de huisvesting van woonwagenbewoners. Daarmee verviel de bescherming van de rechten van deze bevolkingsgroep. Dat leidde ertoe dat een groeiend aantal gemeenten een uitsterfbeleid ging hanteren: de woonwagenkampen langzaam ontmantelen, waar mogelijk een andere woonbestemming aan de plek geven en de voormalige bewoners een andere – vaste – woning aanbieden. Met dit beleid is echter lange tijd voorbijgegaan aan de eigen cultuur van de woonwagenbewoners.

TERUGGEFLOTEN

Tot die laatste conclusie kwam het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. In 2018 werd het Nederlandse beleid naar de prullenmand verwezen, omdat het niet in overeenstemming is met het mensenrechtelijk kader uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Woonwa-

LTR_P046_LTR-TSVNG-10-2021 46

genbewoners, met name Roma en Sinti, hebben het recht om te leven naar hun eigen culturele waarden en normen. Het ministerie van BZK heeft daarop het Beleidskader Gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid opgesteld. Dat verplicht overheden en corporaties de cultuur van woonwagenbewoners te beschermen en te faciliteren. In de praktijk betekent dit dat ze in hun lokale woonbeleid plek moeten inruimen voor woonwagenbewoners en rekening moeten houden met hun wensen. Voor gemeenten vormt deze opdracht een hele opgave. Nog maar weinig gemeenten hebben de omslag van afbouwen naar weer opbouwen gemaakt. De VNG heeft daarom de Wegwijzer woonwagen-

31-5-2021 18:09:18

De kosten van een woonwagen en aanleg van infrastructuur zijn een stuk hoger dan voor een gemiddelde nieuwbouwwoning. (Beeld: Dutchphoto/ANP)

en standplaatsenbeleid gepubliceerd. BZK stelde 50 miljoen euro beschikbaar voor gemeenten en corporaties, maar er is meer nodig dan alleen geld. ‘Veel belangrijker is de aanpak’, zegt Ed Anker (ChristenUnie). Hij is lid van de VNG-commissie die de Wegwijzer heeft opgesteld en is als wethouder in Zwolle verantwoordelijk voor wonen. ‘Als commissieleden hebben we met veel mensen gepraat en kennis verzameld. Die input is gebruikt voor de Wegwijzer. Die is overigens vooral bedoeld voor gemeenten die vanaf het begin moeten opbouwen en hier geen ervaring mee hebben. Talloze vragen komen dan op, daar gaat de wegwijzer op in. Hoe zit de woonwagencultuur in elkaar en hoe spreek je de bewoners aan? Hoe kan de behoefte aan woonwagens worden bepaald? Hoe wordt omgegaan met inschrijving en toewijzing? Welke afspraken zijn nodig met andere partijen, zoals woningcorporaties? Kortom, hoe geef je dit beleid vorm?’ BRABANTSE AANPAK

Wethouder Jos van den Boogaart (Algemeen Belang ’90) van het Brabantse Mill en Sint Hubert had de Wegwijzer best eerder willen hebben. ‘Onze gemeente heeft het zelf uit moeten zoeken, het beleidskader van BZK bood te weinig houvast. Daarnaast zag in 2018 een aantal woonwagenbewoners dit beleidskader meteen als nieuwe wet, waar gemeenten direct gevolg aan moesten geven. Met bezettingen en demonstraties, te beginnen op de Mergen in Mill en Sint Hubert, probeerden ze dit af te dwingen. Dat mondde uit in acties in meer dan vijftig gemeenten: het ‘Rollemanoproer’. Daarop is contact gezocht met BZK en de VNG, want het roer moest duidelijk om.’

LTR_P047_LTR-TSVNG-10-2021 47

Vervolgens is door de gemeente samenwerking gezocht met de zestien andere gemeenten in Noordoost-Brabant en met de tien actieve corporaties. Met als resultaat dat het ‘woonwagenbeleid’ van Noordoost-Brabant nu landelijk als voorbeeld wordt gesteld. Terwijl in de regio tot voor kort ook een uitsterfbeleid gold. ‘De laatste tien jaar zijn diverse woonwagenkampen ontmanteld, er bestond immers geen wettelijk verplichte basis meer.’ In Mill en Sint Hubert was er op het moment van de verplichte omslag nog één woonwagen over van de oorspronkelijke zes. Voor een deel van het woonwagenterrein wilde de gemeente een bestemmingswijziging. Die is echter tegengehouden door de enige overgebleven bewoonster, die de voorgenomen bestemmingswijziging met succes tot aan de Raad van State aanvocht. Voor de gemeente een streep door de rekening, die had er graag vaste woningen gebouwd. De bestemming bleef er echter op en de vijf verdwenen plekken zouden weer in ere hersteld moeten worden als daar behoefte aan was.

47 MAGAZINE

2021

Jos van den Boogaart wethouder Mill en Sint Hubert

‘Afgelopen decennium zijn diverse woonwagenkampen ontmanteld’ 31-5-2021 18:09:22

LTR_P048_LTR-TSVNG-10-2021 48

31-5-2021 18:20:04

‘Er is nog altijd wel een bepaalde afstand tussen woonwagenbewoners en buurtgenoten’ Van den Boogaart: ‘Inmiddels staan er vijftig mensen op een belangstellendenlijst, van wie we er dus 45 moeten teleurstellen. Het is nog een hele puzzel. Aan de hand van een aantal criteria, zoals aantonen dat zij in het verleden van generatie op generatie tot de woonwagencultuur behoorden en binding met de gemeente of buurgemeenten hebben, wordt uiteindelijk de selectie gemaakt. Door het uitsterfbeleid staat nu grofweg een derde van de oorspronkelijke standplaatsen in onze regio leeg. De plekken die nog een woonwagenbestemming hebben, gaan we als eerste invullen.’

duur als een grondgebonden sociale huurwoning. Dat maakt woningcorporaties ook huiverig en terughoudend. In Mill heeft de gemeenteraad daarom onlangs de aankoop van vijf woonwagens goedgekeurd, om het proces op gang te krijgen. De wagens moeten voor eind 2021 allemaal zijn geleverd. De bedoeling is dat de woningcorporatie ze dan overneemt en verhuurt.’ ‘Financieel gezien is het al gauw een kleine ramp’, zegt ook wethouder Anker. ‘Niet alleen vanwege het ruime grondbeslag van de woonwagens, maar ook vanwege de afschrijvingstermijn. Voor woonwagens bedraagt die vijftien jaar, voor huizen vijftig jaar.’

49 MAGAZINE

2021

WOONWAGENSTAD ZWOLLE

In Zwolle hebben altijd woonwagens gestaan. Over de stad verspreid zijn dat er nu 146, in zestien kampen. Er is volgens wethouder Anker nooit een uitsterfbeleid gevoerd, hoewel de huidige woonwagenbewoners dat anders ervaren. Anker: ‘De laatste jaren is er niet veel ruimte toegevoegd, dat klopt wel.’ Mede daarom is er na de uitspraak van de Europese rechter uit 2018 in Zwolle een protestkamp ingericht, om zo meer woonwagens in de stad te krijgen. Anker is in gesprek gegaan met de woonwagenbewoners en heeft onderzoek laten uitvoeren naar de behoefte aan nieuwe woonwagens. Dat zouden er vijftien zijn, maar de protesterende kampbewoners dachten dat de gemeente er een nul achter was vergeten. Volgens Anker moet er echter onderscheid worden gemaakt tussen mensen die actief op zoek zijn en de grote groep spijtoptanten, die misschien zeggen allemaal een wagen te willen, maar van wie er in de praktijk veel afvallen. Wel is net als in het Mill en Sint Hubert de vraag groter dan het aanbod. De pot van 50 miljoen euro van BZK lijkt misschien veel. Maar een individuele gemeente kan er ook weer niet zo gek veel mee doen. Zeker als je bedenkt dat de kosten van een woonwagen en de aanleg van de infrastructuur een stuk hoger liggen dan voor een gemiddelde nieuwbouwwoning. Van den Boogaart: ‘Een woonwagen met grond is al gauw twee keer zo

LTR_P049_LTR-TSVNG-10-2021 49

KRAPPE WONINGMARKT

Voor corporaties is het schipperen met prioriteiten. De woningnood is momenteel hoog in Nederland. Corporaties hebben daarom hun handen vol aan de traditionele woningmarkt. Om zo veel mogelijk mensen aan een woning te helpen, kiezen ze liever voor vaste huisvesting dan voor woonwagens. Aan de andere kant realiseren ze zich ook dat ze hierin ook een maatschappelijke taak hebben. Gemeenten hebben ook te maken met de sociaalmaatschappelijke kant. In het verleden leidde het samenleven van woonwagenbewoners en andere inwoners geregeld tot wederzijds onbegrip, spanningen en soms onrust. Een stigma is misschien een te groot woord, maar er is nog altijd wel een bepaalde afstand tussen woonwagenbewoners en buurtgenoten. ‘Met het nieuw opbouwen van het kamp willen we laten zien dat woonwagenbewoners een volwaardige woonplek verdienen’, zegt de wethouder van Mill en Sint Hubert. Tegelijkertijd hebben woonwagenbewoners zelf ook een verantwoordelijkheid om te tonen dat iedereen hier goed naast elkaar samen kan leven. Anker: ‘We moeten daarbij zeker ook blijven kijken naar de mooie dingen die uit de woonwagencultuur voortkomen, zoals gemeenschapszin en een grote en warme gastvrijheid.’ ←

Meer informatie over de wegwijzer vindt u op bit.ly/ VNGWoonwagens, of scan de QR-code.

31-5-2021 18:20:05

VACATURES

Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.

²ƵȁǞȌȲ ǿƵƮƵɩƵȲǲǞȁǐ

Clustermanager

Gebiedsregisseur

ƮǞƵȁȺɈɨƵȲǶƵȁǞȁǐ ȯɐƦǶǞƵǲȺٌ ɹƊǲƵȁ Meerinzicht (Harderwijk)

uitvoering samenleving & veiligheid Zuidplas

ȲȌȁƮɹƊǲƵȁ Ƶȁ ɨƊȺɈǐȌƵƮ ǐ Wierden

ÇÀ w ÀX²0ªXyJ‫غ‬ ICT

IXy y!X00m‫غ‬ ECONOMISCH

§0ª² y00m‫غ‬ ORGANISATIE

Functioneel beheerder

Jurist aanbestedings-

Adviseur personeel en

sociaal domein Epe Informatiemanager Leeuwarden Gegevensbeheerder BGT Servicepunt71 (Leiden) Senior functioneel applicatiebeheerder Veenendaal ICT-projectleider Westland

recht De Bilt Coördinator planning en control Hardenberg ÀƵƊǿǶƵǞƮƵȲ ˛ ȁƊȁƧǞǁȁ Sluis

organisatie Veenendaal

BESTUURLIJK

Beleidsadviseur arbeids-

² !X m0 ð j0y‫غ‬ WERKGELEGENHEID Beleidsadviseur samen-

50 MAGAZINE

2021

Bestuurswoordvoerder

Den Haag Bestuursadviseur

Lelystad

y(0ªàXh²‫غ‬ à0À0y²!R §‫غ‬ CULTUUR

ǿƊȲǲɈɈƵǲȌȲɈƵȁ ȌȁƮƵȲɩǞǯȺ Den Haag Senior beleidsmedeɩƵȲǲƵȲ ȌȁƮƵȲɩǞǯȺ Lansingerland

Adviseur beleid en

bestuur Utrecht Projectleider procesverbetering West Betuwe

(X0y²Àß0ªm0yXyJ‫غ‬ FACILITAIR JȲǞǏ˛ ƵǿƵƮƵɩƵȲǲƵȲ

Bronckhorst

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Beleidsadviseur open-

bare orde en veiligheid Haarlemmermeer Beleidsjurist Lansingerland wƵƮƵɩƵȲǲƵȲ ƦǞǯɹȌȁƮƵȲƵ wetten Vlaardingen

RUIMTELIJKE ORDENING ƵǶƵǞƮȺǿƵƮƵɩƵȲǲƵȲ omgeving Altena jɩƊȲɈǞƵȲǿƊǲƵȲ warmtetransitie BAR organisatie (Barendrecht) Programmasecretaris openbare ruimte Haarlem Senior beleidsadviseur ȯƊȲǲƵȲƵȁ Haarlem Senior beleidsadviseur ȲɐǞǿɈƵǶǞǯǲƵ ȌȲƮƵȁǞȁǐ Huizen Senior jurist omgevingsplan Lansingerland Planeconoom Leiden Inspecteur woningtoezicht Schiedam

ǶƵɨǞȁǐ ‫ ى‬ɩƵȲǲ Ƶȁ ǞȁǲȌǿƵȁ Baarn Casemanager sociale ɹƊǲƵȁ Heumen hɐȲǞƮǞȺƧǘ ǿƵƮƵɩƵȲǲƵȲ sociaal domein Oosterhout Strategisch beleidsǿƵƮƵɩƵȲǲƵȲ ɩƵȲǲ Ƶȁ ǞȁǲȌǿƵȁ Veenendaal Strategisch beleidsadviseur sociaal domein Zwartewaterland

WELZIJN Beleidsadviseur

ǿƊƊɈȺƧǘƊȯȯƵǶǞǯǲƵ ondersteuning Den Haag Jeugdhulpverlener Medemblik Wmo-consulent SED-organisatie (Stede Broec) Specialistisch ondersteuner jeugd-ggz Uitvoeringsorganisatie BBS (Baarn)

Colofon ßyJ wƊǐƊɹǞȁƵ ǞȺ ǘƵɈ ȌǏ˛ ƧǞǁǶƵ ȌȲǐƊƊȁ ɨƊȁ ƮƵ ßƵȲƵȁǞǐǞȁǐ ɨƊȁ yƵƮƵȲǶƊȁƮȺƵ JƵǿƵƵȁɈƵȁ Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl

Mis niets!

Uitgever Dineke Sonderen, Sdu Uitgevers, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie Esther Bunnik Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek wƵƮƵɩƵȲǲƵȲȺ Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Jiri Büller, Annemieke Diekman, André Krouwel, Martijn van der Steen, Marleen Stikker Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek (Ȳɐǲ Senefelder Misset, Doetinchem Advertenties Cross Media Nederland, Tom Lammertink, 010-760 73 24, tom@crossmedianederland.com Abonnementen Gratis voor burgemeesters, wethouders, gemeentesecretarissen, raadsleden, raadsgrif˛ers, parlementariërs en ambtenaren vanaf schaal 10 bij gemeenten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-373 83 93. Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 163 euro (excl. btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80. Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag.

Neem nu een jaarabonnement op VNG Magazine via sdu.nl/service of bel naar 070-378 98 80

LTR_P050_LTR-TSVNG-10-2021 50

31-5-2021 18:09:39

Het LIAS Dataplatform

Alle modules met elkaar verbonden

Het LIAS portfolio breidt steeds verder uit. De basis van alle modules is het LIAS Dataplatform. Het dataplatform combineert de twintig jaar ervaring

ncy lta su n Co

beheren en doorontwikkelen van dataplatformen met het ﬁnanciële domein van de lokale overheden. Op deze manier staat alles met elkaar in

A u d it s

0 Met LIAS Publisher maak je de begroting.

LIAS PAUW LIAS BUIG

LIAS Digitale Accountantsverklaring

verbinding. Er maar één versie van de waarheid. We lichten er een paar uit:

LIAS Analytics

LIAS Performance Management

Ac ad em y

LIAS Info

LIAS Risk Management

LIAS Document Management

DATAPLATFORM

LIAS Publisher

LIAS Horizontaal Toezicht

0 Met LIAS ISMS beschik je over alle procedures

LIAS MIP Activa

LIAS ISMS

LIAS Digitaal Behandelen

die je nodigt hebt om je informatiebeveiliging en privacy als gemeente op orde te hebben.

WC AG-Scan

die Inergy heeft op het gebied van het bouwen,

tat

LIAS Finance

SL A

-op

t ie

0 Met LIAS PAUW en BUIG krijg je inzicht in de verdeling van verschillende geldstromen van het Rijk. 0 Met LIAS Document Management, Finance

Diensten

Prognose

Governance, Risk & Compliance (GRC)

Platform

Begroten

Monitoren & Verantwoorden

en MIP Activa ken je geld toe aan bepaalde domeinen. 0 Met LIAS Horizontaal Toezicht zorg je dat je ﬁscaal in control bent. 0 Met LIAS Analytics monitor je continu alle data van jouw gemeente.

LTR_P051_LTR-TSVNG-10-2021 51

Wil je meer weten over LIAS of een vrijblijvende demo aanvragen? Scan de QR-code of neem contact op via info@inergy.nl.

31-5-2021 13:03:23

De ruimte om ons heen ontwerpen we steeds vaker samen

Omgevingswet, energietransitie of burgerinitiatief? Waar heb jij een participatiewebsite voor nodig?

Mett voldoet aan alle toegankelijkheids-, veiligheids- en privacyeisen van de overheid Snel online en makkelijk in gebruik 20 jaar ervaring en meer dan 800 klanten

Wil je weten hoe andere gemeenten Mett inzetten en wat hun ervaring is? Bezoek onze website of vraag een demo aan.

www.mett.nl/vng • 030 711 5777

LTR_P052_LTR-TSVNG-10-2021 52

31-5-2021 13:03:35