VNG Magazine nr. 10-2024

Waar liggen de kansen voor jouw gemeente?

Download de whitepaper en ontdek het!

Kijk op metledkanhet.nl/gemeenten

Met LED kan het is een initiatief van:

IN DIT NUMMER

Coverfoto: Shutterstock | Nummer 11 verschijnt op 5 juli 2024

THEMA Hekserij

De brandstapel is er nu in digitale vorm en maakt nog altijd slachtoffers, ziet burgemeester Danny de Vries van Oudewater.

THEMA Marinke Steenhuis

Het Groene Hart

gaat veranderen.

De vraag is: hoe?

THEMA

Jimmy Nelson

Wat betekent verbeelding voor de topfotograaf, en hoe inspireert hij lokaal bestuurders?

THEMA Edelstenenbuurt

In de Alphense Edelstenenbuurt wonen 70 verschillende nationaliteiten. Een plan van aanpak moet zorgen voor meer saamhorigheid.

THEMA Pieter Verhoeve

Het VNG Jaarcongres is een mooi moment om kennis te maken met het Groene Hart, zegt de burgemeester van Gouda.

THEMA Landwinkels Op het platteland van zo een maaltijd bij elkaar.

THEMA Poort van Woerden

Het stationsgebied van Woerden gaat op de schop. In de directe omgeving verrijzen twee nieuwe stadswijken.

Gemeenten moeten aan de slag met preventie suïcide

De Eerste Kamer heeft zonder verdere discussie de Wet integrale suïcidepreventie aangenomen. Gemeenten worden hierin verplicht een lokaal beleid te ontwikkelen om suïcide te voorkomen.

Nu al zijn er zo’n vijftig gemeenten met een actief suïcidepreventiebeleid. Volgens de initiatiefnemers van de wet, een bonte gelegenheidscoalitie van ChristenUnie, GroenLinks-PvdA, CDA, SGP, SP, Partij voor de Dieren, BBB en NSC, heeft de lokale overheid een belangrijk rol. Op dat niveau is de kennis over de situatie en de behoeften van inwoners aanwezig, schreven zij in hun toelichting bij het wetsvoorstel. ‘Dit voorstel zorgt ervoor dat elke gemeente in de gemeentelijke nota gezondheidsbeleid formuleert wat zij op het gebied van suïcidepreventie voornemens is te doen’. Hoe gemeenten dat precies gaan invullen staat ze vrij, zolang de lokale uitwerking maar aansluit bij de landelijke agenda suïcidepreventie.

Met de wet moet er een einde komen aan de vrijblijvendheid bij zowel het rijk als gemeenten. Vanuit de landelijke nota gezondheidsbeleid bepalen gemeenten nu al hun eigen prioriteiten, waarbij ze ook doelstellingen omschrijven voor de publieke gezondheidszorg. Zij geven aan welke doelstellingen zij hebben, welke acties zullen worden ondernomen en welke resultaten ze willen behalen. Het

wetsvoorstel voegt daar nu een lokale uitwerking van landelijk suïcidepreventiebeleid aan toe.

De initiatiefnemers gaven al aan hoe een lokale invulling eruit zou kunnen zien: gemeenten kunnen bijvoorbeeld aan de slag op basis van voorbeelden vanuit de landelijke agenda suïcidepreventie, al dan niet met steun van 113 Zelfmoordpreventie.

DOORSLAGGEVENDE ROL

De nationale organisatie 113 Zelfmoordpreventie is blij dat het wetsvoorstel nu is aangenomen. Wat 113 betreft, treedt de wet snel in werking. Volgens haar kunnen gemeenten een doorslaggevende rol gaan spelen bij het terugdringen van het aantal suïcides. Van alle mensen die overlijden door suïcide, was zestig procent niet in beeld bij de zorg. Zij zijn wel in zicht van de wijk. Met een actieve benadering van risicogroepen, het trainen van sleutelfiguren en publiekscampagnes kunnen gemeenten aansluiten op al bestaande wijkvoorzieningen. (LM) ←

Aantal WOZ-bezwaren

Als mijn dochter hierbij zou zitten, zou ik de studietoelage hebben afgepakt.

Burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen reageert op de bezetting van de Radboud Universiteit, waarbij door activisten een ravage werd aangericht, De Gelderlander 5 juni

Het aantal WOZ-bezwaren is dit jaar bijna gehalveerd ten opzichte van vorig jaar. Dat blijkt uit cijfers van de Waarderingskamer.

Dit jaar werd er 325.000 keer bezwaar gemaakt tegen de WOZ-aanslag. Dat is 3,9 procent van alle aanslagen. Vorig jaar ging het om 595.000 bezwaren, ofwel 7,2 procent. De daling komt onder meer doordat professionele bezwaarbureaus minder bezwaren hebben ingediend. Vorig jaar waren dat er nog 305.000; dit jaar ging het om 166.000 reacties. Door een wetswijziging die op 1 januari van dit jaar in werking trad, is het voor deze bedrijven minder lucratief geworden om hun diensten aan te bieden. (RvdD) ←

Nieuwe

Energiewet aangenomen

Inwoners en bedrijven moeten lokaal opgewekte energie kunnen delen. Het is jammer dat de net door de Tweede Kamer aangenomen Energiewet daar niet in voorziet, zegt de VNG.

Op zich is de VNG blij dat de nieuwe Energiewet die de energieconsument beter beschermt en meer mogelijkheden biedt om het volle stroomnet flexibel te gebruiken, is aangenomen. Tegelijkertijd noemt de VNG het een gemiste kans dat het amendement van Kamerlid (GroenLinks-PvdA) Suzanne Kröger niet is aangenomen. Dat amendement had het mogelijk gemaakt dat inwoners en bedrijven eigen lokaal opgewekte energie kunnen delen, ook als zij niet bij dezelfde energieleverancier zijn aangesloten. Dit zou, stelt de VNG, het delen van energie aantrekkelijker maken, want het is goedkoper. Dat helpt lokaal de netcongestie te beperken; de elektriciteit wordt lokaal opgewekt en gelijktijdig gebruikt. (MM) ←

‘Aanpak criminaliteit averechts’

Programma’s van gemeenten om jeugdcriminaliteit te voorkomen, kunnen een averechts effect hebben. Daarvoor waarschuwen onderzoekers in een rapport dat het kabinet naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Gemeenten zetten verschillende methodes in om te voorkomen dat jongeren het verkeerde pad op gaan. Maar vaak is het niet duidelijk of de aanpak werkt, of leiden methodes er juist toe dat jongeren wel in de criminaliteit belanden, concluderen de onderzoekers. In sommige programma’s zetten gemeenten bijvoorbeeld ervaringsdeskundigen in, die voor de klas vertellen over hun criminele verleden. De bedoeling is dat de verhalen jongeren afschrikken, maar in de praktijk leidt het ertoe dat ze juist eerder crimineel worden, omdat ze horen dat er met het bezorgen van drugs snel geld te verdienen is. ‘Je kunt daar beter mee stoppen, want het werkt niet’, zegt onderzoeker Geert-Jan Stams in Trouw Het rijk heeft nu samen met wetenschappers een kwaliteitskader ontwikkeld. Dat moet zorgen dat de programma’s wel een positief effect hebben. (RvdD) ←

Het rijk gaat nieuwe grote woningbouwlocaties aanwijzen voor na 2030. Een deel zal buitenstedelijk zijn.

Bij de nieuw te bouwen woningen wordt nadrukkelijk gekeken naar nieuwe potentiële verstedelijkingsgebieden in het noorden, oosten en zuiden van het land. Het gaat onder meer om uitbreiding van Brabantse Stedenrij, Twente en de regio Groningen-Assen.

De potentiële bouwlocaties zijn deels binnen- en deels buitenstedelijk. Demissionair minister Hugo de Jonge (BZK) benadrukt dat ‘binnenstedelijk waar het kan’ leidend blijft. Tegelijkertijd wordt het rijk de laatste jaren steeds enthousiaster over grote uitleglocaties. (RvdD) ←

LOPENDE ZAKEN

Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging

TEKST: VNG

Terugblik bestuursvergadering van 24 mei 2024

Het VNG-bestuur was bijeen in Utrecht en stelde de agenda en de stukken voor de ALV op 26 juni 2024 vast. Ook keek het bestuur vooruit naar de extra ALV die inmiddels heeft plaatsgevonden. Op vng.nl vindt u een overzicht

TERUGBLIK COLLEGE VOOR

ARBEIDSZAKEN 15 MEI 2024 Het College voor Arbeidszaken (CvA) vergaderde op woensdag 15 mei. Op de agenda stond de Cao Aan de slag. Ook werd het college geïnformeerd over de Cao Gemeenten/SGO, de voortgang in de invoering van het Pensioenakkoord, het programma Arbeidsmarktkrapte en over het thema primaat van de politiek.

CAO AAN DE SLAG

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het begeleiden van mensen naar werk en hebben daar een aantal voorzieningen voor zoals loonkostensubsidie, begeleiding, beschutte werkplekken, de no-riskpolis, proefplaatsingen en participatiebanen. Naast begeleider kan de gemeente ook als werkgever optreden. In het laatste geval is de Cao Aan de slag beschikbaar. In de praktijk pakt de Cao Aan de slag als volgt uit:

ring voor de arbeidsvoorwaarden; de doelgroep van de Cao Aan de slag is niet homogeen; een deel blijft en stroomt niet uit en een deel stroomt uit, maar komt ook weer terug. Deze terugvaloptie is uniek en wordt gewaardeerd; de uitstroomcijfers zijn onbekend; detacheren, als middel om mensen naar werk te begeleiden, is in de toekomst wellicht niet meer mogelijk als er geen uitzondering in de Waadi blijft voor de cao. Dit wordt pas in 2026 duidelijk; uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de sectoren waar mensen

van de stemmingen. Ten slotte besprak het bestuur een aantal actualiteiten, zoals het hoofdlijnenakkoord dat de formerende partijen op woensdag 15 mei hebben gepresenteerd.

naar uitstromen minder gunstige arbeidsvoorwaarden hebben. De doelstelling van de cao (uit- en doorstroom-cao) komt hiermee in gevaar en kan zorgen voor scheve, en/of onuitlegbare situaties.

Eind 2024 loopt de cao af, er is nog

van het rijk. Het is ook niet duidelijk of de uitzondering op de Waadi blijft.

MARKTKRAPTE

Het programma haakt aan op de vier sporen uit de Verenigingsstrategie 2030: het versterken van de aantrekkelijkheid van gemeenten als werkgever, het vergroten van de effectieve inzet van capaciteit, het ontwikkelen

van gemeenschappelijke producten en het verrichten van onderzoek naar behoeften en knelpunten.

Recent is een juridische handreiking

van arbeid. Daarnaast zijn er vijftien pilots geselecteerd uit 67 voorstellen die deze doelstellingen ondersteunen. Voor de implementatie ontvangen zij subsidie op basis van de Werken aan Uitvoering-gelden. Het college werd ook geïnformeerd over de bijbehorende onderzoeksagenda. Een preview op de cijfers uit de Personeelsmonitor toont nut en noodzaak van het programma want de krapte houdt aan.

STAND VAN ZAKEN PENSIOEN

In december is door sociale partners een hoofdlijnenresultaat ABP-pensioenregeling 2027 afgesproken in de Pensioenkamer. De afgelopen periode is dit hoofdlijnenresultaat uitgewerkt tot een transitieplan. Voordat de Pensioenkamer het plan kon aanbieden aan het ABP-bestuur vond het hoorrecht plaats. De Pensioenkamer heeft na het hoorrecht gezamenlijk het transitieplan vastgesteld. Als het transitieplan door het ABP is ontvangen, zal het ABP vanaf september het voortouw nemen in het informeren van de HR-medewerkers en individuele medewerkers in de sectoren.

PRIMAAT VAN DE POLITIEK

Het kabinet vroeg de SER en de ROB om advies uit te brengen over het primaat van de politiek in relatie tot de medezeggenschap van werknemers. De VNG gaat ervan uit dat zij door deze instanties bevraagd wordt.

Leonard Geluk

Algemeen directeur VNG leonard.geluk@vng.nl, linkedin.com/in/leonardgeluk

ONSCHATBAAR WAARDEVOL

De lokale samenleving is als een geschakeerd tapijt met honderdduizend draadjes van verschillende texturen en kleuren. Een wonderlijk weefsel van kleine voetballers op een vroege zaterdagmorgen, hun slaperige ouders kletsend langs de lijn. Het theater of de dorpszaal met na de voorstelling altijd bekenden in de foyer, bitterballen en een drankje. Je kent elkaar van de atletiek of de muziekschool, of van het clubje in de wijk dat meedenkt over de opknapbeurt van het openbaar gebied, na het vervangen van de riolering.

Horecaondernemers in de binnenstad, die praten met de wethouder over de terrassen, of de bedrijven op het industrieterrein, in gesprek over verduurzaming en stroomaansluitingen. Wijkteams zetten zich in om kwetsbare mensen erbij te houden, jeugdhulp te regelen waar nodig of dagbesteding voor een man met dementie, wiens vrouw op haar tandvlees loopt. In een andere hoek van het tapijt kijken toekomstige bewoners naar hun huis in aanbouw, verlangend naar de opleverdatum.

Het is een tapijt van draadjes en wolletjes in talloze combinaties, een wild verband, bijeengehouden door kettingdraden. De gemeente zet die kettingdraden in het weefgetouw. Met collectieve voorzieningen als de sporthal, de bibliotheek, het zwembad en de sportvelden. Alles wat het leven leefbaar en een beetje leuk maakt in de stad of in het dorp. Cruciaal in het weefsel zijn de voorzieningen die kwetsbare inwoners nodig hebben om überhaupt te overle-

ven. Schuldhulp, bijzondere bijstand, of een bed in de daklozenopvang voor wie niets meer heeft. Wonen. Zorg. Bestaanszekerheid. Sport. Cultuur. Samenleven. Gemeenten doen er alles aan.

Nu zal ik mijn punt maken. Ik ben positief over de passages in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB over wonen, bestaanszekerheid en besturen. De coalitie wil goede dingen waar ze de gemeenten voor nodig heeft. Maar het akkoord zegt niets over van welk geld de gemeenten het moeten gaan doen. Onze hoop dat het nieuwe kabinet de grepen uit de gemeentekas van het vorige kabinet ongedaan zou maken, is niet uitgekomen. Het demissionaire kabinet kwam ons wel deels tegemoet, maar er is nog een aanzienlijk tekort. Het kabinet zal een keus moeten maken. Of we gaan in gesprek over hoe we taken en middelen op een andere manier in balans kunnen krijgen. Of we slaan de richting in van voldoende middelen voor alles waarvoor gemeenten verantwoordelijk zijn, die keus zou ik graag zien in het regeerprogramma. Want verschraling in de lokale samenleving is op duizend manieren de dood in de pot; het verband gaat eruit, er vallen grote gaten. Daarom mijn oproep aan het nieuwe kabinet en de nieuwe Kamer: onderschat niet de onschatbare waarde van het rijkgeschakeerd tapijt, laten we het in ere houden en koesteren. ←

THEMA PIETER VERHOEVE

‘De

wereld wordt geregeerd door ideeën’

PIETER VERHOEVE VINDT HET EERVOL VOOR

HET GROENE HART OM ALLE GEMEENTEN

TE ONTVANGEN OP HET VNG JAARCONGRES.

HIJ GARANDEERT INSPIRATIE VOOR DE

STAP NAAR VOREN. CENTRAAL STAAT EEN

GEZONDE DOSIS VERBEELDINGSKRACHT.

‘Het lokaal bestuur is razend complex’

D‘Het VNG Jaarcongres is niet meer weg te denken in het ritme van bestuurders’

e burgemeester van Gouda reflecteert mede namens Woerden en Alphen aan den Rijn, de drie gastgemeenten van het VNG Jaarcongres, op het congresthema 'De kracht van verbeelding'.

Verhoeve noemt het Groene Hart ‘de geëmancipeerde tuin van de Randstad’. Het gaat om meer dan alleen groen waar inwoners van de omliggende grote steden recreëren. ‘Het Groene Hart is een prachtig centraal gelegen deel van dit land waar velen die er niet hoeven te zijn, doorheen reizen’, schetst Verhoeve.

‘Integendeel, de wereld wordt geregeerd door ideeën. Juist in het lokaal bestuur werken mensen met goede ideeën, verbeeldingskracht, enthousiasme en elan om zaken te verbeteren die niet goed lopen in de samenleving. Het lokaal bestuur is razend complex, daarom vind ik het zo leuk. Ik zie het gebeuren dat een wethouder, raadslid of ambtenaar een jarenlang stilliggend dossier over een verrommelde buurt lostrekt. Vijf jaar later is de buurt opgeknapt en straalt die nieuwe bezieling uit. Dat is verbeeldingskracht en in die zin is dat een passend thema voor het congres.’

Ook als het gaat om de bodemdaling?

Wie is...

Pieter Verhoeve is historicus en rechts-

november 2019 burgemeester

Daarvoor was hij burgemeester

‘Wie echter uitstapt, zal verrast staan over de vitaliteit en het fantastische erfgoed. Gouda is dankzij de kaas een wereldmerk; de bomen van Boskoop zijn vermaard, de Limes vormden Woerden en zijn voelbaar in het Archeon in Alphen. De miljoenen toeristen jaarlijks zijn verwonderd. Die ontdekken historische steden, gelegen in schitterend groen. Het jaarcongres is een prima moment om daarmee kennis te maken.’

Laten de gastgemeenten de bezoekers aan het VNG Jaarcongres de benodigde stap naar voren zetten?

‘Het jaarcongres is een ongelooflijk belangrijk moment voor het lokaal bestuur, een soort ritueel dat niet meer weg te denken is in het ritme van bestuurders. Daar wil je bij zijn. Het is de plek om elkaar te ontmoeten, om gedeelde zorgen en verlangens met elkaar te ventileren op een unieke manier. In het Groene Hart treffen bestuurders elkaar en ontmoeten zij collega’s die de stap naar voren zetten. Die zeggen: ook al zitten we hier in het meest lage deel van Nederland, we gaan hier toch op een veilige manier bouwen en wonen. Waddinxveen en Zuidplas zijn de snelst groeiende gemeenten van dit land. Die hebben de bestuurlijke durf om toch te bouwen en aanvaarden de risico’s op een verstandige manier. ’

De Groene Hart-gemeenten staan voor diverse grote maatschappelijke opgaven terwijl de ruimte schaars is. Gaat dat de verbeeldingskracht niet te boven?

‘Enkele jaren geleden kreeg het samenwerkingsverband Alphen, Gouda en Woerden rond het thema bodemdaling een impuls vanuit de Regio Deals. Dat leverde onder meer het Nationaal Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen op. Daar brengen we kennis bij elkaar en zoeken naar slimme oplossingen. Laten we niet vergeten dat ongeveer 9 miljoen mensen in dit land op een veenpakket wonen. Ik hoorde de wethouder eens zeggen: wij verkopen de grond hier niet per vierkante meter, maar per liter. Gouda heeft wijken die elke twee jaar opgehoogd moeten worden.

‘Tegelijkertijd maken we van onze nood een deugd. Bodemverzakking is een internationaal probleem. Jakarta zakt op bepaalde delen tien centimeter per jaar. Het is kansrijk om de kennis die er al is en nog komt over dit urgente onderwerp, te bundelen.’

Worden de belangen tussen stad en buitengebied hier uitvergroot vanwege de ligging van het Groene Hart?

‘Ze spelen in ieder geval een rol. Particulier eigenbelang vormt een sterke drijfveer voor gedrag. Een samenleving komt er niet vanzelf, net als afspraken over gezamenlijke belangen. Er is een rechtsstaat voor nodig om dat op een fatsoenlijke manier met elkaar te doen. Het al dan niet bouwen in het groen ligt ook hier politiek verdeeld. De één vindt dat volstrekt logisch, de ander koestert het weidse landschap. Durf te compartimenteren, durf onderscheid te maken,

dat is wat wij bestuurlijk constateren. Het Groene Hart kent stiltegebieden die het verdienen om open te blijven. Dat geldt ook voor het slagenlandschap in de Krimpenerwaard. Dat is zo waanzinnig mooi, poëzie in groen, werelderfgoed. In een ander deel van de regio Midden-Holland, in Zuidplas, komt er een compleet dorp bij met duizenden woningen en voorzieningen. Han Weber, de burgemeester van Zuidplas, zegt: wij gaan dat gebied mooier maken. Landschappelijk gezien is dat nu geen fraai gebied. Ik woon zelf ook op een uitleglocatie. Dat was tien jaar geleden nog weiland, monocultuur waar al dan niet werd gespoten. Nu vliegen daar roerdompen rond, neemt de biodiversiteit toe én wonen er mensen. Stad en platteland hebben elkaar nodig. De Goudse kaas kon wereldberoemd worden dankzij de melkproductie op het platteland.’

Hoe staat het met uw eigen verbeeldingskracht?

Heeft u als bestuurder een ideaal vergezicht? ‘Ik ben geschoold als historicus en als rechtsfilosoof. Waardering voor goede tradities en die levend houden, dat past echt bij mij. Maar ook vernieuwing en het nadenken over de rechtsstaat, over grondrechten. Toen ik als vijftienjarig ventje politiek actief werd, had ik daar allerlei idealen bij. De eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat een deel daarvan als rook door de schoorsteen is verdwenen. Misschien is het wijsheid dat je beseft dat al die partijpolitieke deelbelangen ertoe doen, maar dat je het met elkaar moet zien te rooien. Ik zie mezelf meer als vredestichter in een verdeelde samenleving en verdeeld politiek klimaat. Ik vind de vraag hoe het Groene Hart op een duurzame en gezonde manier toch kan groeien heel interessant.

‘Daarbij waak ik wel voor twee valkuilen. De eerste is valse romantiek, het verlangen naar een verleden dat nooit bestond. De tweede is utopisme, voortdurend denken we can change, het roer om, het gaat beter. Dat is talkshowtaal met een valse belofte. Daar heb ik wel een hekel aan gekregen en daar prikken inwoners doorgaans ook echt snel doorheen. Ik ben eerder mild optimistisch. We kunnen dingen verbeteren, maar het gaat niet vanzelf.’

Gouda staat bekend als een veelkleurige, tolerante en diverse stad waar de wereld zich thuis voelt. U bent als burgemeester dus spekkoper?

‘Ik voel me een gezegend mens. Gouda kan bogen op een eeuwenlange traditie van grote denkers als Erasmus en Coornhert die midden in oorlogstijd zeiden: je mag denken wat je wilt. Hoe actueel is dat? Willem van Oranje heeft dit politiek gemaakt in zijn beroemde rede van 31 december 1564. Er was sprake van ketterij, vervolging en verbranding van mensen die dachten en geloofden. Hij zei tegen Margaretha van Parma, de Spaanse landvoogdes in de Nederlanden: ik sta niet toe dat u heerst over het geweten van mijn onderdanen. Een heel essentieel zinnetje van wereldbetekenis. Het concept gewetensvrijheid is immers de moeder van de vrijheid van geloof, meningsuiting en drukpers. Kijk naar het gemiddelde debat in de Kamer of op bepaalde sociale media. Daar wordt voortdurend geheerst over het geweten van anderen. Denken is principieel vrij. Daarmee zit je in het hart van de rechtsstaat. Dat is niet vanzelf ontstaan. Daar waren in de afgelopen eeuwen revolutionaire denkers voor nodig, mensen vol met ideeënrijkdom. Koester daarom het verschil en de veelkleurigheid in plaats van te koersen op de monocultuur. In die zin geldt het verleden zeker als inspiratie voor de toekomst. Vrijheid, verdraagzaamheid, verscheidenheid en verbondenheid zijn zaken die gelden sinds het ontstaan van Nederland in 1572. Daar raken we nooit op uitgezocht. Laten we elkaar in ieder geval vinden in het feit dat je er mag zijn. Tot geluk geschapen, zegt de beroemde Goudse dichter Hieronymus van Alphen. Hoe waardevol is dat?’ ←

‘Een samenleving komt er niet vanzelf’

Toevoegen middenhuur zorgt voor doorbraak in Spoorzone Gouda

Het project Wonen in GOUD vormt een bijzondere en welkome toevoeging aan de binnenstedelijke woningvoorraad van Gouda. Met het toevoegen van middenhuurwoningen van BPD Woningfonds werd deze gebiedsontwikkeling haalbaar en kunnen meer dan honderd woningzoekenden straks een betaalbare huurwoning betrekken vlakbij station en binnenstad.

Gemeenschappelijke ruimtes zijn een belangrijk onderdeel van het plan. Dit betekent dat mensen elkaar straks kunnen ontmoeten in gemeenschappelijke ruimtes binnen het gebouw maar ook buiten in een grote groene gemeenschappelijke rusttuin. Daarnaast zijn er aantrekkelijke vormen van deelmobiliteit, waaronder het gebruik van deelauto’s. BPD Woningfonds gaat 98 middenhuurwoningen beheren en verhuren in het project, waarin duurzaamheid veel aandacht krijgt met onder meer een warmtekoudeopslag, een regenwaterinfiltratie en het maken van habitats voor verschillende vogelsoorten.

Duurzaam en betaalbaar wonen bij station en stad Het toevoegen van middenhuurwoningen is niet alleen goed nieuws voor woningzoekenden die op zoek zijn naar een comfortabele en duurzame huurwoning. Het kan ook complete woningbouwprojecten vooruithelpen – en daarmee het wonen in een stad als geheel. In de Spoorzone worden meerdere projecten gerealiseerd waarvan de eerste is gelegen aan de Burgemeester Jamessingel: Wonen in GOUD, bestaande uit een iconisch woongebouw met twee woontorens. Ontwikkelaar M3 maakte de eerste

plannen, samen met de gemeente en woningcorporatie Woonpartners. Door de omslag op de woningmarkt dreigde het project voortijdig te sneuvelen. BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling en BPD Woningfonds schoten te hulp en wisten met andere partners een nieuw plan te ontwikkelen waarin de woningen kleiner werden gemaakt, de plattegronden werden aangepast en buitenruimten werden toegevoegd. Belang rijkste ingreep was de omzetting van een kleine 100 koopwoningen naar middenhuurwoningen, die door BPD Woningfonds worden verhuurd. Op deze manier is Wonen in GOUD vlot getrokken en kunnen huurders én kopers straks hun nieuwe woning betrekken.

MIDDENHUUR

Vier jaar geleden is BPD Woningfonds opgericht. Een uniek fonds dat puur bestaat uit duurzame en betaalbare nieuwbouwhuurwoningen bestemd voor huishoudens met een middeninkomen. Het fonds heeft inmiddels ruim 5.000 appartementen en eengezinswoningen in po rtefeuille in stedelijke omgevingen binnen en buiten de Randstad en groeit door naar 15.000 woningen in 2030.

BPD werkt nauw samen met woningcorporaties aan meer gemengde en leefbare wijken door juist deze veelgevraagde middenhuur woningen toe te voegen aan de woningvoorraad.

Ga voor meer info over BPD Woningfonds naar bpdwoningfonds.nl.

Bouwen aan het hart van de buurt

3 VRAGEN AAN...

Liesbeth ter Haar-Tulp

Almelo gaat de strijd aan met het gebruik van het chemisch bestrijdingsmiddel glyfosaat.

CDA-raadslid Liesbeth ter Haar-Tulp nam met een motie het initiatief. Verbieden kan de gemeente het middel echter niet.

Vanwaar deze motie?

‘Ik pleit voor een glyfosaatvrije gemeente. Glyfosaat is een chemisch bestrijdingsmiddel dat vooral door de agrarische sector wordt gebruikt om onkruid te doden. De motie roept het college op om in rondetafelgesprekken, met bijvoorbeeld de erfcoaches die Almelo heeft, een moreel appel op ondernemers te doen. Wettelijk hebben we weinig mogelijkheden, want het gebruik van glyfosaat is landelijk en Europees niet verboden. Net als veel andere gemeenten gebruikt Almelo het middel zelf niet meer. De erfcoaches kunnen agrariërs wijzen op milieuvriendelijke alternatieven. Almelo wil van het gebruik van glyfosaat af. We wijzen niet met het vingertje naar de boeren dat die het niet goed doen. Het gaat erom elkaar te beschermen tegen iets wat niet goed is voor mens, dier en het milieu.’

Is dat de reden waarom u actie onderneemt?

‘Het middel is omstreden. Steeds meer wetenschappers constateren een relatie tussen glyfosaat en onder andere de ziekte van Parkinson, een progressieve hersenziekte waar je niet beter van wordt. Mijn moeder is eraan overleden en in mijn nabije omgeving zijn ook mensen die aan deze ziekte lijden. Daarom onderneem ik actie. Glyfosaat is schadelijk, maar het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden toetst hier niet op omdat het niet in de criteria zit. Daar verwijzen agrariërs dan weer naar. Intussen hebben de ministeries van LNV en VWS het RIVM opdracht gegeven onderzoek te doen. In Almelo en omgeving kleuren diverse velden nog steeds geel door glyfosaat. Dat valt op. Landbouworganisatie LTO adviseert agrariërs zo snel mogelijk de velden weer om te ploegen vanwege de maatschappelijke discussie. Men zit dus zelf ook met het ongemak. In Duitsland wordt parkinson als beroepsziekte aangemerkt. Glyfosaat gaat ver de grond in en verspreidt zich door de lucht.’

Hoe is uw voorstel ontvangen?

‘De motie is unaniem door de raad aangenomen, zonder verdere discussie. Almelo heeft een stoere raad. Dat geeft de wethouder best wel een handvat. We geven hiermee ook een landelijk signaal af. Ik krijg veel reacties vanuit andere gemeenten die dit ook wel zouden willen. Vanuit de omgeving komen ook veel positieve reacties binnen. Ik hoop echt dat we er met elkaar uitkomen, dat we zowel de boeren als het milieu helpen. Het is onze aarde die wij te leen hebben. De CDA-fractie heeft vorig jaar bij de begroting een motie ingediend om de groenste gemeente in de regio te worden. Ook die werd in grote meerderheid aangenomen. Dat sluit hier mooi op aan. Groen is van groot belang.’ ←

THEMA OUDEWATER

Zondebokken

op de digitale brandstapel

WIE VAN HEKSERIJ WERD BESCHULDIGD EN DE PECH HAD NIET TE WORDEN GEWOGEN OP DE GEIJKTE WEEGSCHAAL IN DE WAAG VAN OUDEWATER, BELANDDE VROEGER OP DE BRANDSTAPEL. DE BRANDSTAPEL IS ER NU IN DIGITALE VORM EN MAAKT NOG ALTIJD ONSCHULDIGE SLACHTOFFERS.

Steeds meer gemeenten gaan over tot het weren uit de openbare ruimte van wat ‘vijandige architectuur’ wordt genoemd: een strategie om bepaalde groepen te weren. Bankjes met extra armleuningen bijvoorbeeld, waar je niet op kunt liggen. Of een boodschap ‘Niet hier zitten’ in de gevel van een zitnis, zoals de Volkskrant in Amsterdam tegenkwam: op het voetvlak zijn bakstenen met de punten omhoog geplaatst, een stalen beugel blokkeert het zitvlak. Of neem de mosquito, het apparaat dat een irritant hoog geluid produceert waar vooral jongeren gevoelig voor zijn. Allemaal bedoeld om ongewenste personen weg te houden. Verschillende steden proberen die trend

te keren en willen de ruimte weer inclusiever maken, vriendelijk voor iedereen – ook voor de mensen die niet aan de algemene, mannelijke norm voldoen, de paradijsvogels, gehandicapten, daklozen, zwervers. Lhbti’ers, vrouwen zelfs. Pas nog schreef onderzoeker Krista Schram van de Hogeschool Inholland in VNG Magazine dat gemeenten in actie moeten komen om de openbare ruimte veiliger te maken voor vrouwen. Nu nog wordt die vooral ingericht vanuit een ‘mannelijk’ perspectief. Het resultaat is een ruimte waarin (jonge) vrouwen zich vaak niet welkom en niet veilig voelen.

GIDSLAND

Het is nog niet zo heel lang geleden dat de Nederlandse samenleving accepteerde dat mensen anders waren. Jongeren

mochten hangen, studenten mochten eeuwig studeren, kunstenaars hoefden niet te verkopen om toch een inkomen te hebben. Nederland was een tolerant land, een gidsland. Daarvan is weinig meer over, constateert burgemeester Danny de Vries van Oudewater. Vanuit zijn eigen lhbti-omgeving kent hij de verhalen over hoe met die gemeenschap wordt omgegaan, welke vooroordelen er bestaan. Ook als lid van het Nationaal Bestuur van de Zonnebloem hoort hij hoe denigrerend mensen met een beperking worden toegesproken. ‘Alsof het kleine kinderen zijn. Ze worden vaak ook geholpen terwijl ze daar helemaal niet op zitten te wachten.’

Hij ziet hetzelfde gebeuren bij vrouwen: ‘Ik ken genoeg voorbeelden van vrouwen die duidelijk anders worden behandeld

dan mannen. In vergaderingen zie ik dat vrouwen eerder worden afgekapt, of dat mannen erdoorheen gaan praten als een vrouw aan het woord is. Ik vind het dramatisch dat dit nog bestaat in deze tijd, in deze samenleving.’ In zijn stad staat al honderden jaren De Heksenwaag, inmiddels een museum en bestemming van een van de middagsessies tijdens het VNG Jaarcongres in het Groene Hart. Ooit werden hier mensen – vooral vrouwen – die werden beschuldigd van hekserij gewogen. Vond die weging in andere plaatsen onder bedenkelijke omstandigheden plaats waardoor ze te licht werden bevonden en op de brandstapel belandden, Oudewater stond bekend om zijn eerlijke weegproces en zuivere gewichten. Niemand is er ooit als heks veroordeeld.

EMOTIES

Vorig jaar maakte de herdenking van de slachtoffers van de heksenvervolging veel emoties los. ‘Er waren zo’n tachtig mensen aanwezig, voornamelijk vrouwen, ik zag ze bijna allemaal huilen. Dat was heel emotioneel, die impact had ik niet verwacht. Als je dan met ze in gesprek gaat komen er verhalen los, daar lusten de honden geen brood van.’

In het college van B en W heeft De Vries de portefeuille diversiteit en inclusie. Vanzelfsprekend hoort dat bij de burgemeester thuis, vindt hij. ‘Het hoort bij de rol. Burgemeesters zijn van de verbinding, zij proberen de boel bij elkaar te houden dus zijn ze ook van het erkennen van diversiteit en het betrekken van iedereen bij de samenleving.’

De Vries schuwt de vergelijking tussen de tijd van de heksenvervolging en de tijd van nu niet. ‘De heksenvervolgingen zijn een voorbeeld van het ernstig uit de hand lopen van maatschappelijke ontwikkelingen waarbij angst en haat de leidraad vormden. Alle verdachten van hekserij werden tot zondebok gemaakt, ze werden gedemoniseerd en hun veroordeling en uitsluiting werden gezien als oplossing voor een maatschappelijk

probleem. Dat mechanisme van uitsluiting is nog altijd in onze samenleving aanwezig, met polarisatie als gevolg. Denk aan de reacties op de vluchtelingenstromen, de openlijke haat jegens bepaalde groepen, de ongelijkheid tussen man en vrouw.’

DIGITALE BRANDSTAPEL

Belandden onschuldige vrouwen vroeger op de brandstapel, nu zijn ze het doelwit op sociale media, de ‘digitale brandstapel’ zoals De Vries zegt. Als het geen aanvallen op de persoon zijn, dan is het wel de verspreiding van nepnieuws en gemanipuleerde beelden, desinformatie die mensen tegen elkaar opzet: ‘Trial by media in plaats van een oneerlijke weging door waagmeesters. Mensen worden al bij voorbaat veroordeeld en gecanceld,

‘Trial by media in plaats van een oneerlijke weging door waagmeesters’

Burgemeester Danny de Vries en directeur Isa van der Wee van museum De Heksenwaag in Oudewater bij de herdenking van de slachtoffers van de heksenvervolgingen op 3 juni. (Beeld: Pim Mul)

Heeft u een cliënt met

Bij een SUN-noodhulpbureau kunt u als hulp- of dienstverlener een gift of renteloze lening aanvragen voor uw cliënt op een moment dat deze nergens anders meer kan aankloppen. Zo biedt u uw cliënt weer perspectief en bouwt u vertrouwen op.

Geen noodhulpbureau in uw gemeente?

Help ons het netwerk van noodhulp(bureaus) landelijk dekkend te maken!

Neem contact op via www.sunnederland.nl of bezoek stand nr. 159 op het VNG-congres.

Al 10 jaar samen voor mens én natuur

Ontdek de kansen van natuurbegraven in uw gemeente

Hoe versterkt u de natuur en biodiversiteit én voorziet u tegelijkertijd in de maatschappelijke behoefte aan een laatste rustplaats in de natuur?

In diverse gemeenten in Nederland hebben Natuurmonumenten en Natuurbegraven Nederland afgelopen 10 jaar succesvol laten zien hoe het gezamenlijk behouden, versterken en ontwikkelen van natuurgebieden een passend antwoord biedt op al deze vragen.

In zes openbaar toegankelijke natuurgebieden van Natuurbegraven Nederland is het al mogelijk om te kiezen voor een laatste rustplaats in de natuur. Bent u benieuwd naar de kansen en mogelijkheden voor uw gemeente? Bezoek ons op standnummer 17.

BEZOEK ONS OPSTANDNUMMER 17

ONTVANG EEN UNIEKE SET GEDICHTENKAARTEN!

Om het 10-jarig jubileum van de samenwerking te vieren, brachten we een set gedichtenkaarten uit. Wilt u deze unieke set ontvangen?

Scan de QR-code en ontvang de kaarten binnenkort in uw brievenbus.

‘Ik vind het dramatisch dat dit nog bestaat in deze tijd’

als jood, als moslim, als transgender, als boer of als Schipholmedewerker. En we doen er allemaal aan mee, ook de overheid en de politiek.’

Ten tijde van de coronacrisis viel in een burgemeestersoverleg de term ‘wappies’, herinnert De Vries zich. ‘Onze regioburgemeester, Sharon Dijksma van Utrecht, greep toen in. Ze zei: “Die term wil ik niet horen. We hebben het over mensen die niet gevaccineerd willen zijn, die horen er ook bij want burgemeesters zijn er voor iedereen”. Ze had volkomen gelijk. Vanaf dat moment ben ik echt het gesprek aangegaan met mensen die niet gevaccineerd willen zijn. Ik wilde weten wat hen beweegt, ook hun stem verdient het gehoord te worden. Ook al ben je het er niet mee eens, het is vaak een verrijking als je de verhalen vanuit een ander gezichtspunt hoort.’

VERTROUWEN

Empathie, je verplaatsen in de ander zou normaal moeten zijn voor lokale bestuurders, zegt De Vries. ‘Voor de overheid in het algemeen, maar in het bijzonder voor raadsleden, wethouders en burgemeesters. De waag in Oudewater was eerlijk omdat de mensen die de waag bedienden eerlijk waren en zich betrokken voelden bij degenen op die weegschaal. Mensen hadden vertrouwen in de Oudewaterse waagmeesters. Die les moeten we ter harte nemen. We verschuilen ons nu achter de werkelijkheid zoals die vanuit de overheid wordt gedefinieerd en ingericht. En vervolgens zijn we verbaasd dat het vertrouwen in de overheid zo laag is, en het wantrouwen zo groot. Het gevolg is dat mensen die op zoek zijn naar erken-

ning en waardering, hun heil zoeken in complottheorieën, worden opgezogen in de bubbel van het eigen gelijk of simpelweg afhaken. We hebben de sleutel om dat vertrouwen terug te krijgen in eigen hand. Dat kost tijd, om elkaar te leren kennen en om te ervaren of iemand doet wat hij zegt en zegt wat hij doet.’

ANDERS

De gemeente Oudewater heeft zelf nog geen officieel diversiteits- en inclusiebeleid, maar door het zetten van kleine maar betekenisvolle stappen worden daarvan wel nu al de contouren zichtbaar. Dit weekend gaat in De Heksenwaag de permanente expositie Anders?! van start. Daarin worden de lijnen getrokken van de historische heksenvervolgingen naar de huidige maatschappelijke uitdagingen rond uitsluiting en discriminatie. Het is een gezamenlijk initiatief van De Vries en museumdirecteur Isa van der Wee. ‘Toen ik in 2020 naar het burgemeesterschap van Oudewater solliciteerde, had ik eerlijk gezegd nog nooit van De Heksenwaag gehoord’, bekent De Vries. ‘Daarna heb ik me natuurlijk wel in de geschiedenis van de heksenvervolgingen verdiept. Isa

zat er vanuit het vrouwenperspectief hetzelfde in als ik vanuit mijn lhbtiachtergrond. We hebben een enthousiaste groep mensen en organisaties bij elkaar gekregen en zijn samen aan de slag gegaan: hoe kun je het verhaal van de waag op een andere manier vertellen en mensen een spiegel voorhouden?

Dat is gelukt, De Heksenwaag blijft De Heksenwaag maar we hebben wel iets toegevoegd.’’

BAND

In Schoonhoven, hemelsbreed minder dan tien kilometer van Oudewater, vond in 1591 een van de laatste heksenverbrandingen in het toenmalige gewest Holland plaats. Het kruidenvrouwtje Marigje Arriens kwam aan haar einde op de brandstapel, pal voor het stadhuis. Schoonhoven is onderdeel van Krimpenerwaard, een buurgemeente van Oudewater. Spreekt De Vries hier weleens over met zijn collega Hans Beenakker? ‘Het schept in ieder geval een band. De drie middeleeuwse steden Gouda, Schoonhoven en Oudewater proberen we hier als de Gouden Driehoek in de markt te zetten. Daar past het verhaal van de heksenvervolging natuurlijk in.’ ←

‘We hebben de sleutel om dat vertrouwen terug te krijgen in eigen hand’

IN BEELD

GETROOST DOOR DE BURGEMEESTER

Burgemeester Bert Wijbenga van Vlaardingen troost buurtbewoners en belangstellenden tijdens een bijeenkomst op het stadhuis. Een tienjarig meisje uit de stad werd eind mei met zwaar lichamelijk letsel in het ziekenhuis opgenomen, vermoedelijk na mishandeling door haar pleegouders. Die zijn opgepakt op verdenking van doodslag. De gebeurtenis heeft een grote impact op de buurt waar het pleeggezin woont. Buurtbewoners hadden, net als haar school, het afgelopen halfjaar al meerdere meldingen gedaan over vermoedelijke mishandeling van het meisje.

Nexler en Mijn VIC laten AI voor je werken

Saaie repeterende handelingen zijn verleden tijd. Artificial Intelligence (AI) en Robotic Process Automation (RPA) maken het werken binnen gemeenten een stuk nauwkeuriger en efficiënter en biedt een totaaloplossing die accuraat is, op ieder bedrijfsproces toepasbaar en jouw gemeente in control brengt. De samenwerking tussen Nexler en Mijn VIC ondersteunt gemeenten die de stap naar AI willen zetten.

Er gebeurt ontzettend veel in overheidsland. Mensen kunnen het werk niet aan, vacatures worden niet meer ingevuld en we zijn te veel tijd kwijt aan repeterende werkzaamheden. ‘Dat kan sneller, efficiënter en nauwkeuriger’, zegt Willem Schuitemaker van Mijn VIC. Begin dit jaar hebben Nexler en Mijn VIC de samenwerking geïntensiveerd en inmiddels bieden ze totaaloplossingen voor gemeenten die aan de slag willen met AI. ‘Ons motto is: Laat AI voor je werken. En dat zien we vrij letterlijk’, aldus Martijn Roorda, commercieel directeur van Nexler. AI verhoogt de kwaliteit zodanig dat gemeenten de dienstverlening richting de burgers aanzienlijk kunnen verbeteren en ze beter kunnen bedienen.’

‘Het is vooral belangrijk dat wij gemeenten vanaf de eerste stap goed meenemen in dit proces en ze tot aan het gebruik daarin goed begeleiden’, aldus Schuitemaker. ‘Bepaal vooraf goed je strategie en begin met eenvoudig te realiseren oplossingen die het gebruikersgemak duidelijk verhogen. Wij focussen ons op het aanbieden van AI-totaaloplossingen

waarmee gemeenten niet alleen de dienstverlening richting burgers significant verhogen, maar ook de kwaliteit van haar interne bedrijfsprocessen. Met een juiste inzet van AI in combinatie met RPA kan je menselijke handelingen vervangen en daarmee maak je veel tijd vrij binnen de huidige capaciteit. Dat bespaart tijd en verlaagt de werkdruk.’

Want die druk is hoog, weet ook Schuitemaker. ‘Bijvoorbeeld als het gaat om het kunnen voldoen aan alle rechtmatigheidseisen, maar denk ook aan het beheersbaar houden van corruptie- en frauderisico’s. Ook daar sluiten onze oplossingen perfect bij aan. Door bijvoorbeeld integrale checks of betalingen op de juiste bankrekeningen worden gedaan. Maar ook door bijvoorbeeld te toetsen of omgevingsvergunningen

wel op grond van de juiste gegevens en procedures worden afgegeven of dat het eigen inkoopbeleid op de juiste wijze wordt nageleefd. Dankzij onze oplossingen kan dat nu 100 procent betrouwbaar.’

‘Voor iedere organisatie kunnen wij een maatwerk AI-oplossing maken,’ gaat Roorda verder. Precies dat is de kracht van onze samenwerking. Door de technische expertise van Nexler en de overheidskennis en ervaring van drie registeraccountants van Mijn VIC te combineren, kunnen wij voor iedere overheidsorganisatie maatwerk bieden. Wij nemen de organisatie volledig mee in de implementatie en trainen medewerkers in het gebruik ervan. Maar niet alleen dat, ook zullen we samen met de gebruikers de uitkomsten van de oplossingen evalueren om ze in de tijd verder te perfectioneren.

Wil je vrijblijvend kennismaken en meer weten over onze aanpak, een advies op maat of een eendaagse quickscan op je bedrijfsprocessen waar de mogelijkheden liggen voor AI? Kijk op www.nexler.nl of www.mijnvic.nl of bezoek onze stand op het VNG Jaarcongres.

Meer jongeren in de bijstand

In totaal krijgen zo’n 39.000 jongeren tot 27 jaar een bijstandsuitkering, berekende het CBS. Dat waren er vorig jaar maart nog drieduizend minder.

Bij de 27- tot 45-jarigen steeg het aantal bijstandsgerechtigden met 1 procent tot 136.000. Het is voor het eerst in drie jaar dat deze groep groeit. Het aantal 45-plussers in de bijstand bleef stabiel. (LM) ←

AGENDA

18 EN 20 JUNI

Gegevensdeling UWV en gemeenten

Zwolle, 13.00-16.30 uur en online, 9.30-12.00 uur | vng.nl/agenda

20 JUNI

Ondersteuning ondernemers met

Online, 10.00-11.00 uur | vng.nl/agenda

24 JUNI

Opgroeien in een

Online, 15.00-17.00 uur | bit.ly/OKO-gemeenten

24 JUNI

Veiligheid en ver-

Online, 12.00-13.00 uur | helpdeskzonopwek.nl

25 JUNI

Online, 11.00-12.00 uur | bit.ly/markt-en-overheid

25 EN 26 JUNI en ALV Groene Hart | vngjaarcongres.nl

27 JUNI domein?

Online, 13.30-14.30 uur | vng.nl/agenda

27 JUNI

Online, 10.00-11.00 uur | vng.nl/agenda

2 JULI

Tournee Culemborg, 14.30-16.30 uur | samenspeelnetwerk.nl

500.000 euro is de gemeente Vijfheerenlanden kwijt aan de intocht van Sinterklaas.

De goedheiligman komt op 16 november aan in Vianen. Bron: RTV Utrecht

Participatie en uitdaag-

recht in wet vastgelegd

De wetswijziging geeft inwoners meer mogelijkheden om betrokken te zijn bij de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie van het beleid van decentrale overheden. De toegevoegde waarde van de wijziging is, volgens demissionair minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken, dat gemeenten worden ‘geprest’ om opnieuw na te denken over het participatiebeleid. De Jonge sprak in de Eerste Kamer van een ‘opfrisbeurt’.

Vanaf het moment dat de wetswijziging ingaat, op 1 januari 2025, hebben gemeenten, provincies en waterschappen twee jaar om een nieuwe participatieverordening op te stellen. In die verordening moeten de decentrale overheden vastleggen hoe inwoners worden betrokken bij het beleid. Dat moet meer duidelijkheid verschaffen over de participatiemogelijkheden. Daarnaast wordt in de wet het uitdaagrecht vastgelegd. Dat right to challenge regelt dat inwoners de gemeente kunnen verzoeken om een taak van de overheid over te nemen als ze denken dat ze dat zelf beter kunnen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het onderhoud aan een park of buurthuis. Met die wijziging hoopt het kabinet de betrokkenheid van inwoners bij hun leefomgeving te vergroten. (RvdD) ←

MAGAZINE

THEMA LANDWINKELS

Boter,

kaas en eieren

IN HET BUITENGEBIED VAN ALPHEN AAN DEN RIJN KOM JE ZE REGELMATIG TEGEN: BOERENWINKELS OF AUTOMATEN WAAR ZUIVEL, KAAS, EIEREN EN ANDERE BOERENPRODUCTEN WORDEN VERKOCHT. DE GEMEENTE MOEDIGT DE WINKELS AAN: ZE HELPEN DE BOERENBEDRIJVEN OM OVEREIND TE BLIJVEN

MEline de Jong en haar moeder vullen de polderzuivelautomaat in Benthuizen meerdere keren per dag bij. (Beeld: Henriëtte Guest)

et enige regelmaat komen mensen het erf van de familie de Jong in Benthuizen op. Ze halen er yoghurt, vla, hangop en andere zuivel uit de automaat die nu al enige jaren naast de voordeur staat. De zaken gaan goed: zuivelmaakster Eline de Jong en haar moeder vullen het apparaat meerdere keren per dag bij. Er zijn vaste klanten die in het weekeinde een ronde maken langs diverse landwinkels en zo een groot deel van de boodschappen in huis halen. Klanten maken regelmatig een praatje, over de kwaliteit van de zuivel, het boerenleven en over de politiek, die in het boerenleven nooit ver weg is. Op zaterdag is ook de boerderijwinkel aan huis open, met producten van andere lokale leveranciers: eieren, meel en kaas bijvoorbeeld. De Jong runt de boerderij in de Noordpolder met haar ouders. Rond het huis onder de dijk scharrelt een kat; in de ligboxenstal achter op het erf worden dagelijks zeventig koeien gemolken. Het grootste deel van de melk gaat naar de fabriek, 800 liter ervan is wekelijks voor de eigen zuivelproductie. Het grootste deel wordt op het eigen erf verkocht; twee andere landwinkels in de regio bieden de polderzuivel ook aan. ‘En het lag een tijdje hier in de supermarkt, maar dat hield ineens op’, zegt ze. De zuivelproductie begon een paar jaar geleden als een hobby, maar is inmiddels een volwaardige tweede pijler van het bedrijf geworden. De Jong:

Relus

Breeuwsma wethouder

Alphen aan den Rijn

‘Veel boeren kunnen het hoofd niet meer boven water houden zonder iets erbij te doen’

‘Het geeft ons net dat plusje dat we nodig hebben. We zitten met z’n drieën in het bedrijf: mijn ouders en ik. Als ik hiermee stop, zou ik vijf dagen volledig buiten de deur moeten gaan werken. Dus dit is een serieus onderdeel van ons verdienmodel geworden.’

QUINOA

Alphen aan den Rijn kent buiten de stad een groot buitengebied, met zo’n honderdvijftig boerderijen, vertelt wethouder Relus Breeuwsma (CDA) als hij rondleidt door het gebied. Breeuwsma woont zelf om de hoek bij de zuivelboerderij van De Jong en komt er in het weekeinde regelmatig een boodschap doen, zegt hij.

Het Alphense buitengebied bestaat uit door sloten en vaarten doortrokken droogmakerijen en veenweidegebied waar in het voorjaar broedende zwanen, vluchten weidevogels en weides vol lammetjes het beeld bepalen. De grond is vruchtbaar. Naast de veeteelt is er ook dan ook veel akkerbouw: aardappels, spruitjes en bieten voornamelijk. Maar vorig jaar stond er voor het eerst ook een perceel met quinoa.

Van de Alphense agrariërs hebben er 44 een winkeltje of automaat bij de deur, met het hele jaar door producten uit het eigen bedrijf. Wie z’n best doet,

kan tijdens een fietstocht een hele maaltijd bij elkaar kopen: aardappels, groente en fruit, vlees van Wagyurunderen, eieren, zuivel en een biertje voor erbij.

NEVENACTIVITEITEN

Ruim 24.000 boerenbedrijven hadden in 2023 een aanvullende inkomstenbron, bleek eind vorig jaar uit onderzoek van Wageningen University & Research en het CBS. Dat is 48 procent van het totaal aantal bedrijven, en 10 procent meer dan in 2020. Naast de landwinkels gaat het onder meer om boerencampings, stallingen, zorgboerderijen of de energieopwekking, bijvoorbeeld door zonnepanelen op het land.

Voor veel bedrijven zijn de nevenactiviteiten nodig om overeind te blijven in een sector die onder druk staat door lage prijzen, de stikstofproblematiek en concurrentie uit het buitenland.

Het aantal boerenbedrijven neemt mede daardoor al jaren af. In 2022 sloten er 1100 boerenbedrijven de deuren voorgoed; een daling van 2,2 procent ten opzichte van 2021. De jaren daarvoor daalde het aantal boeren met zo’n 1 tot 3 procent per jaar. ‘Veel boeren kunnen het hoofd niet meer boven water houden zonder iets erbij te doen’, zegt ook wethouder Breeuwsma.

Het Groene Hart, midden in de drukke Randstad, ‘is bij uitstek het gebied waar stad en land nauw met elkaar vervlochten zijn’, zegt Breeuwsma, die zelf opgroeide op een boerderij in Friesland. ‘En de relatie tussen de agrarische sector en het dorpsleven is ook nauw met elkaar vervlochten.’ Agrarische ondernemingen zijn doorgaans familiebedrijven, die vaak al decennia – en soms eeuwen – actief zijn. Ze sponsoren de lokale voetbalclub, dragen bij aan de intocht van Sinterklaas en zorgen simpelweg voor werkgelegenheid en inkomen. Ook hebben de agrariërs een rol bij aan het beheer van het landschap. Daarnaast is er de bijdrage aan de voedselproductie. Niet onbelangrijk, volgens Breeuwsma. Vorig jaar berekende Alphen dat, als het gaat om caloriebehoeften van de 115.000 inwoners, voor 69 procent in de eigen voedselbehoefte kan worden voorzien. ‘Maar dan moet je wel van aardappels en melk houden’, lacht de wethouder.

Alphen aan den Rijn is de eerste gemeente die een dergelijk onderzoek heeft laten uitvoeren. Met de berekening wil het de inwoners vooral bewust maken

De zuivelautomaat van de familie De Jong in Benthuizen is elke dag geopend.

van het belang van de lokale voedselproductie. Het onderzoek volgt op de uitgesproken wens van toenmalig gedeputeerde Han Weber van Zuid-Holland –nu burgemeester van Zuidplas – dat zo’n 80 procent van het verse voedsel dat in de provincie wordt geconsumeerd, ook in Zuid-Holland wordt geproduceerd. Kortere voedselketens zorgen onder meer voor een kleinere CO2-voetafdruk, zei de gedeputeerde.

KAASBOERDERIJ

Bij de kaasboerderij van de familie Van Leeuwen in Koudekerk aan den Rijn wordt al drie eeuwen kaas gemaakt. In de Hollandse polders was dat lang noodzaak: veel transport gebeurde per boot, zegt Hans van Leeuwen, maar het lukte dan niet altijd om de melk vers te houden. En dus werd er kaas van gemaakt. Nu is de Koudekerkse kaasboer nog de enige in de directe omgeving; de concurrentie huist verderop, net over de gemeentegrens in Zoeterwoude.

Van Leeuwen nam in 1994 het bedrijf over en melkt nu dagelijks ruim honderd koeien. Verreweg de meeste melk is voor de kaasproductie; alleen de opbrengst van het weekeinde wordt door de fabriek opgehaald.

Het resultaat: 60.000 kilo kaas per jaar, van alle soor-

ten. Een groot deel ervan gaat naar de groothandel. De familie verkoopt al langer aan huis maar in coronatijd installeerde Van Leeuwen een automaat bij de ingang van het erf. Sindsdien loopt het storm. De automaat, 24/7 in gebruik, levert zo’n 10 procent van de kaasomzet. ‘Dat hadden we niet verwacht,’ zegt Van Leeuwen. ‘Het loopt hier de hele dag wel door. Het heeft een positief effect op ons inkomen.’ Van Leeuwen speelde daarnaast weleens met de gedachte om ook vers vlees aan te bieden van eigen koeien, maar dat is een moeilijker product om goed vers te houden dan kaas.

KLEINSCHALIG

Alphen moedigt de verkoop op het erf dus aan, maar heeft er in praktische zin weinig bemoeienis mee. Mits kleinschalig in omvang is er geen vergunning nodig voor de landwinkels, laat staan een aanpassing van het omgevingsplan. De enige overheidsbemoeienis komt van de Voedsel- en Warenautoriteit, die vereist dat de producten met regelmaat op kwaliteit gekeurd worden. ‘Ambtenaren van de gemeente komen hier ook kaas kopen’, zegt Van Leeuwen. ‘De politie soms ook.’ ←

Op het VNG Jaarcongres kunnen deelnelangs een aantal landwinkels in Alphen aan den Rijn.

Bij de kaasboerderij van de familie Van Leeuwen in Koudekerk aan den Rijn wordt al drie eeuwen kaas gemaakt.

THEMA MARINKE STEENHUIS

‘Gebruik

het DNA van het Groene Hart’

HET GROENE HART STAAT ONDER DRUK. HET UNIEKE OPEN GEBIED IN DE RANDSTAD MOET BESCHERMD WORDEN, MAAR HOE? WAT ER OOK MEE GEBEURT, BETREK DE INWONERS ERBIJ, ZEGT ARCHITECTUURHISTORICUS MARINKE STEENHUIS. EN LEER VAN FOUTEN UIT HET VERLEDEN.

Marinke Steenhuis is partner en architectuurhistoricus bij SteenhuisMeurs en werkt als adviseur voor overheden, ontwerpbureaus en marktpartijen aan opgaven waar cultuur(historie) en gebiedsontwikkeling bij elkaar komen

Het Groene Hart van de Randstad – het was minister-president Joop den Uyl die de term muntte, toen nog in onderkast letters. In 1973 schreef hij in de regeringsverklaring dat ‘ter bescherming van het groene hart van de randstad de uitstraling naar kernen in het omliggende gebied zal worden bevorderd’ en dat ‘de verstedelijking van het platteland wordt beteugeld’. De kapitale G en H, en daarmee de erkenning als geografische werkelijkheid, doken pas een jaar of vijf later in de literatuur op. Daarvoor werd over het Groene Hart gesproken in algemene termen als ‘het middengebied’ of ‘de centrale open ruimte’. Het Groene Hart als merk groeide in de laatste vijf decennia uit tot iconische proporties, in binnen- en buitenland. Beleidsnota’s van gemeenten, provincies en rijk staan vol met lovende woorden over het bijzondere karakter van het gebied dat, daar is iedereen het wel over eens, serieuze bescherming verdient. Dat botst vaak met de belangen van de omringende steden, die de groene ruimte goed zouden kunnen gebruiken voor het bouwen van nieuwe woningen. Ook de kleinere gemeenten in het Groene Hart worstelen: ligt hun loyaliteit bij de open ruimte en het behoud van het landschap, of gaan ze – als ze daar al toestemming voor krijgen van de provincie – toch knabbelen aan de randen van het groen om te bouwen voor de eigen inwoners?

Marinke Steenhuis is architectuurhistoricus en medeauteur van de gebiedsbiografie Het Groene Hart, wereld tussen de steden (2023). Steenhuis, spreker op het VNG Jaarcongres, kent de dilemma’s waarmee de Groene Hart-gemeenten worstelen. ‘Er is nogal wat aan de hand’, zegt ze. ‘De opgaven voor zon en wind en woningbouw, de systemische vraagstukken van bodemdaling – vier meter sinds de zeventiende eeuw, dat is gigantisch –, de verzilting van het grondwater, noem maar op. De vraag is hoe je de toekomstige ontwikkelingen kunt sturen vanuit het geweten van het gebied. De uitdaging is daarbij het erfgoed en de cultuurhistorie van het gebied te betrekken, die kunnen heel erg helpen bij het nadenken over de

Nieuwbouwwijk ‘Westvaartpark’ in Hazerswoude-Rijndijk. (Beeld: Josh Walet/ANP)

toekomst. Vaak wordt over de geschiedenis gedacht: das war einmal. Maar in het DNA van het gebied zitten veel eigenschappen waar we nu nog van profiteren, of juist last van hebben. Het is goed om dat DNA mee te wegen bij bestuurlijke beslissingen.’

PLATFORM

Het Groene Hart is zowel een fysieke als een planologische werkelijkheid. Fysiek, met reusachtige waterbouwkundige constructies als dijken, sluizen en gemalen, met veel boeren die het voor een aanzienlijk deel openhouden en onderhouden. Planologisch, omdat de grenzen onder druk staan. Dorpen als Zevenhuizen, Moordrecht, Amstelveen, Hoofddorp en De Meern hoorden er in 1958 nog bij, maar vielen er later buiten omdat zij onderdeel werden van de uitdijende agglomeraties Rotterdam, Amsterdam en Utrecht. Steenhuis: ‘Er was, en er is nog steeds sprake van bevolkingsgroei. Daarom is er ook een bestuurlijk platform van Groene Hart-gemeenten ontstaan. Overleg was nodig om ontwikkelingen in het gebied te coördineren. Dat het ons allemaal iets waard is, blijkt wel uit de investeringen die zijn gedaan, zoals de aanleg van een treintunnel tussen Leiderdorp en Hazerswoude, die in 2005 in gebruik werd genomen.’

ONGEMAKKELIJKE VRAAG

Het Groene Hart staat dus onder druk. De vraag is niet óf het landschap gaat veranderen, maar hóé, zegt Steenhuis. Ze laat twee kaarten zien. De eerste, uit 1987, is een inzending voor een ontwerpprijsvraag: nagenoeg het hele gebied staat onder water, met intense flatbebouwing aan de randen. De tweede komt uit het toekomstbeeld dat de Wageningen

Universiteit schetste van Nederland in het jaar 2120: het Groene Hart wordt vooral een blauw hart, met veel meren en moerasgebieden. Steenhuis: ‘Hoelang gaan we het Groene Hart en de Randstad zoals we die nu kennen, nog in de benen houden? Dat is een ongemakkelijke vraag, maar daar moeten we het wel over hebben. De dijken houden het nog wel even, maar moet je daarom ook overal willen bouwen? In Zuidplas wordt gesproken over een heel nieuw dorp, op bijna het laagste punt van het land. Daar is op enig moment ja tegen gezegd, maar inmiddels begint men zich er nu ook een beetje voor te schamen. We weten toch dat we omhoog moeten, naar Emmen, naar Enschede, niet omlaag. De vraag waar bestuurders zich voor gesteld zien, is: durf ik een besluit te nemen voor de lange termijn? En past onze bestuurlijke werkelijkheid, waarbij gemeenten en provincies elkaar niet zelden beconcurreren, daar nog bij?’

NATIONAAL DEBAT

We moeten de bedreigingen en de uitdagingen eerlijk in de ogen durven kijken, zegt Steenhuis. ‘De woonwijken Gnephoek in Alphen aan den Rijn en Westergouwe in Gouda worden gebouwd volgens

‘De vraag is niet óf het landschap gaat veranderen, maar hóé’

‘“Een straatje erbij” in alle kernen vind ik te gemakkelijk’

het principe dat water en bodem sturend zijn. Maar misschien is dat wel een desinvestering. Ik ben geen klimaatexpert, maar iedereen kan zien dat investeringen in het Groene Hart op z’n minst onder druk staan. Daar ligt een verantwoordelijkheid naar de volgende generaties. Dan kun je wel zeggen: de werkgelegenheid zit in de Randstad, dus hier moeten we nu bouwen, maar hoeveel publiek geld gaat het kosten om dit gebied op termijn vitaal te houden? De beweging naar het oosten zien we al voorzichtig op gang komen. Dit vergt een debat op nationale schaal.’

Het onderwerp is te groot om aan gemeenten over te laten, die zijn niet opgewassen tegen de economische tegenkrachten. Steenhuis: ‘De verhouding marktoverheid is sinds de oorlog erg veranderd. Toen waren er nog gemeentelijke woningbedrijven en sterke ambtelijke planologische diensten, ook voor het landelijk gebied. Vooral kleine gemeenten leunen nu op freelancers en extern ingehuurde partijen. Wij zijn als bureau soms ook de continue factor bij een gemeente, dat is best pijnlijk.’

Ook hier speelt de relatie publieke-private sector een rol, zegt Steenhuis. ‘Het kan niet zo zijn dat een ontwikkelaar de winst mag pakken op zijn huizen, en dat de publieke sector altijd maar weer die dure wegen moet aanleggen en het water moet wegpompen. Hoeveel kost het de maatschappij als we dat blijven doen, en kunnen we dat geld wellicht elders in het land beter besteden? Dat bedoel ik met een desinvestering.’

LAADVERMOGEN

Voorlopig is de woningopgave wel een gegeven. Moeten al die huizen dan maar in de steden worden geconcentreerd, of toch maar uitgestrooid over het hele gebied omdat ook de kleine gemeenten hun eigen jongeren een woning gunnen? Steenhuis: ‘Het gaat om het laadvermogen, dat woord is voor mij cruciaal. “Een straatje erbij” in alle kernen vind ik te gemakkelijk. Kijk steeds hoe je het dorpslandschap of het stadslandschap een betekenisvolle volgende slag kunt geven. Tegen de drie steden Alphen, Gouda

en Woerden zou ik zeggen: voer het lastige gesprek. Op streekniveau kun je bepaalde voorzieningen heel mooi verdelen.’

In opdracht van het College van Rijksadviseurs schreef Steenhuis in 2020 een essay: Het Rijk als rentmeester. Daarin verkende ze de rol van de rijksoverheid bij vier succesvolle projecten: Rotterdam Centraal, de kustversterking met parkeergarage in Katwijk, de A2-tunnel in Maastricht en Ruimte voor de Rivier in Nijmegen, waar de waterveiligheidsopgave is gecombineerd met stadsuitbreiding. Allemaal buiten het Groene Hart, maar dat kan er volgens haar wel lessen uit trekken.

VERHALENDENKERS

Eén daarvan: maak het lokale DNA van een gebied leidend bij transformatieprojecten, beleid en programma’s. Naast ‘spreadsheetdenkers’ zijn ook ‘verhalendenkers’ nodig. Die verhalen gaan niet alleen over fysieke kenmerken en interventies, maar ook over mentaliteit: hoe leven bewoners in hun biotoop, wat zijn voor hen essenties? Het Groene Hart is vanouds een gebied van pioniers, met machtige waterschappen waar ambtenaren van provincies soms met lood in de schoenen naartoe gaan om ruimtelijke plannen te bespreken. ‘Dat is historisch zo gegroeid, de waterschappen maken al vanaf de elfde eeuw de dienst uit. Binnen het gebied zijn ook grote verschillen. In de Krimpenerwaard en de Alblasserwaard bijvoorbeeld speelt religie nog altijd een rol. Dat doet iets met hoe mensen over het landschap nadenken.’ Steenhuis’ ervaring is dat veel over de toekomst van het Groene Hart wordt nagedacht, maar zonder veel resultaat. ‘Er is maar één gebiedsbiografie van het Groene Hart, maar er zijn wel 170 toekomstvisies. Elke keer wordt opnieuw het wiel uitgevonden, met telkens een ander kastje eromheen. Dat betekent blijkbaar dat men er nog niet klaar voor is, anders zou het wel in praktijk worden gebracht. Leer van falen in het verleden, in plaats van steeds weer een nieuw ontwerpbureau in te huren om het werk over te doen.’ ←

De krimpende grenzen van het Groene Hart 1958-2004.

Plekken van de kelder tot in de keukenkastjes. Er waren echt wel momenten dat ik dacht: wow… is dit wel echt?

Gemeenteraadslid Danny van Wakeren (BurgerBelangen Enschede) opende een meldpunt voor schimmeloverlast in huurwoningen en schrok van de reacties, Tubantia 20 mei.

Appa-pensioen over naar nieuw stelsel

Het pensioen van burgemeesters, wethouders en andere politieke ambtsdragers wordt overgeheveld naar het nieuwe pensioenstelsel. Uiterlijk vanaf 2028 worden de pensioenen niet meer rechtstreeks door de gemeente betaald, maar lopen ze via pensioenfonds ABP.

Dat staat in een wetsvoorstel van demissionair minister Hugo de Jonge van BZK. Hij komt daarmee tegemoet aan een wens van de Tweede Kamer.

Politieke ambtsdragers bouwen nu geen pensioen op via een pensioenfonds, zo is geregeld in de Algemene pensioen- en uitkeringswet politieke ambtsdragers (Appa). De oudedagsvoorziening van burgemeesters en wethouders wordt betaald vanuit de begroting van hun gemeente. Dat verandert straks. De overgang naar het ABP betekent dat overheidswerkgevers de kosten die nu gereserveerd worden voor toekomstige pensioenuitkeringen, over moeten dragen aan het pensioenfonds. Daarna moeten gemeenten en andere overheidsorganisaties pensioenpremie afdragen aan het pensioenfonds. Volgens BZK kost de vervroegde overdracht van pensioenaanspraken overheden geen extra geld. (RvdD) ←

Beste Thorbeckeprofessor,

MAG EEN GEMEENTERAAD ZELF REGELEN DAT

VERLOF GEEFT VOOR EEN INTERPELLATIE,

REGLEMENT VAN ORDE HEEFT GEREGELD?

RICHARD TIEMSTRA, RAADSLID WAALWIJK

Geachte heer Tiemstra,

Als je artikel 30 van de Gemeentewet uitputtend en dwingend interpreteert, staat het de raad inderdaad niet vrij om andere beslisregels te hanteren dan die van de helft plus één. Maar de regering hanteert een dergelijke strikte interpretatie niet. Ooit stelde minister Pechtold zich al op het standpunt dat een gemeenteraad beleidsruimte heeft bij het inregelen van het interpretatierecht. Mij zijn van later datum ook geen gevallen bekend waarin de regering een Reglement van Orde op dit punt heeft vernietigd. In de praktijk komt het zeker voor dat gemeenteraden het interpellatierecht aan een minderheid durven geven. Volgens mij is de ruime interpretatie van de regering inhoudelijk juist. De gemeenteraad van Waalwijk heeft dus beleidsruimte om het interpellatierecht zo te regelen als de Tweede Kamer heeft gedaan. ←

Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar

Ook een vraag voor Geerten Boogaard? Stuur een mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.

THEMA EDELSTENENBUURT

Op zoek

naar verbinding

DE EDELSTENENBUURT IN ALPHEN AAN DEN RIJN KAMPT MET TAL

MEER

INTERACTIE EN SAAMHORIGHEID

Op deze zonnige donderdagmorgen ligt de Edelstenenbuurt in Alphen aan den Rijn er verlaten bij. Op straat is niemand te bekennen. Geen spelende kinderen, niemand op weg met een boodschappentas, nergens wat pratende mensen op een bankje. Terwijl dit een van de dichtstbevolkte buurten van Nederland is. De buurt wordt gedomineerd door een handvol lange hoge flats op een klein oppervlak, met aan de randen wat laagbouw. Een bastion, zo voelt het als je tussen de flats door loopt. Saamhorigheid lijkt er ver te zoeken, ieder leeft z’n leven achter de eigen voordeur. Alleen bij het gloednieuwe Buurthuis Mozaïek is er enige reuring. In de Edelstenenbuurt wonen ruim

zeventig nationaliteiten naast elkaar. In totaal gaat het om 2.715 mensen verdeeld over 1.265 huishoudens. De mensen hebben hier gemiddeld een laag jaarinkomen, er woont een relatief hoog percentage laagopgeleiden en de levensstijl is vrij ongezond, met onder meer veelvoorkomend overgewicht tot gevolg. Ook voelt bijvoorbeeld meer dan de helft van de inwoners van 18 tot 65 jaar zich eenzaam.

‘Het is een buurt met heel veel diversiteit en complexiteit’, beaamt wethouder Gert-Jan Schotanus (Nieuw Elan) van Alphen aan den Rijn, onder meer verantwoordelijk voor wijken en kernen. Vanwege de sociale problematiek, die wordt verergerd door de concentratie van hoogbouw, ligt de buurt onder een vergrootglas bij de media en politiek, zo schrijft de gemeente ook in de informatie voor het VNG Jaarcongres. Tijdens het

congres later deze maand in het Groene Hart wordt een bezoek aan de Alphense wijk gebracht.

VERGROOTGLAS

Maar wat zie je nu als je anno 2024 door een vergrootglas naar de Edelstenenbuurt kijkt? ‘Ik denk dat sinds 2021 het zicht door het vergrootglas langzaam gunstiger wordt als je het hebt over leefomgeving, veiligheid en het samenleven in de buurt’, zegt de wethouder. ‘In dat jaar hebben we in een breed samenwerkingsverband een plan van aanpak voor de Edelstenenbuurt opgesteld. Samen met maatschappelijke partijen, jeugd- en jongerenwerk, woningcorporaties, politie en bewonersgroepen zijn we aan de slag gegaan. Zo zijn er onder meer al verschillende buurttafels georganiseerd.’

De betrokken partijen hebben pijlers

geformuleerd om de veiligheid te vergroten en de zorg en preventie in de buurt te verbeteren, zegt Schotanus. ‘Ook richten we onze pijlen op de eigenaren van koopwoningen en op meedenken en meedoen. Dat laatste is belangrijk. Dan bouw je aan een samenleving, waarbij je iedereen betrekt. Je laat ze vertellen wat hun uitdagingen zijn en kunt vertellen wat voor kansen er voor hen liggen.’

BUURTHUIS MOZAÏEK

Concreet is er ook al het nodige gebeurd. Behalve in de komst van een fysiek buurtcentrum heeft de gemeente de afgelopen tijd ook geïnvesteerd in de openbare ruimte, en bijvoorbeeld extra vuilcontainers geplaatst en een trapveldje, hangplek en voetbalkooi aangelegd. Net als een speeltuin voor de kleintjes. ‘Dat leidt allemaal tot het versterken van de samenleving.’

Het paradepaardje van het Alphense plan van aanpak is Buurthuis Mozaïek, dat een jaar geleden officieel is geopend. Het staat – symbolisch – midden in de wijk en moet zorgen voor de broodnodige verbinding in de buurt. Bezoekers worden er bij binnenkomst in maar liefst 21 talen welkom geheten. Vandaag lopen de mensen in en uit, maar binnen blijkt dat het de wekelijkse uitgiftedag van de Voedselbank is, dus niet iedereen komt voor een creatieve activiteit of een bakkie koffie.

In Buurthuis Mozaïek koken en eten buurtbewoners samen. (Beeld: Participe Alphen aan den Rijn)

‘De gemeente zocht een andere plek voor de Voedselbank’, legt Schotanus uit. ‘We hebben nog even getwijfeld of het wel een goed idee was om de voedseluitgifte in hetzelfde pand als het nieuwe buurtcentrum te vestigen. Mensen die naar de Voedselbank komen, doen dat immers niet zelden met een gevoel van schaamte. Toch hebben we voor deze combinatie gekozen, mede omdat we hopen dat bezoekers van de Voedselbank zo op een laagdrempelige manier in aanraking komen met de vele activiteiten in het buurthuis.’

Dat dit inderdaad werkt, blijkt als een vrouw met een tas boodschappen naar buiten komt en enthousiast wijst op het bord met daarop de tekst Vul je soepkom voor anderhalve euro. ‘Ik breng eerst mijn boodschappen naar huis, maar straks kom ik soep eten. En het schijnt dat je ook je nagels kunt laten lakken of je haar kunt laten verven voor weinig geld.’

TAMTAM

Buurtverbinder Leticia Macnack van welzijnsorganisatie Participe beaamt dat zichtbaarheid en laagdrempeligheid het beste werken, ‘de tamtam is de beste flyer’. ‘Ondanks de smeltkroes aan culturen, met ieder hun eigen taal en gewoontes, weten buurtgenoten elkaar in “het huis van de wijk” steeds beter te vinden. Ze komen hier op mensniveau samen.’ Terwijl ze vertelt over haar werk laat Macnack trots de jongerenkamer zien, compleet met bankstel en tafeltennistafel. Drie keer per week kunnen jongeren hier chillen, maar ook met hun vragen en verhalen terecht bij de jongerenwerkers, van wie er altijd minstens een aanwezig is. We lopen door naar de creatieve hoek, waar vandaag mooie tassen met Afrikaanse print worden gemaakt door vrouwen van ver-

‘Er zijn al verschillende buurttafels georganiseerd’

‘Ondanks de smeltkroes aan culturen weten buurtgenoten elkaar steeds beter te vinden’

schillende afkomst. Het basismateriaal bestaat uit katoen, afkomstig van boodschappentassen die door de bekendste grootgrutter van het land ter beschikking zijn gesteld. Andere vrouwen zitten te haken of breien. Een enkeling knoopt een gesprekje aan met de wijkagent die even zijn gezicht komt laten zien. De Afghaanse groentesoep pruttelt. De sfeer is gemoedelijk.

BREDE AANPAK

In haar werk in het buurtcentrum probeert Macnack buurtgenoten met elkaar te verbinden en ze enthousiast te maken om activiteiten met elkaar te ondernemen. ‘Soms moet ik ze bij de hand nemen, maar als ik ze eenmaal binnen heb, blijven ze.’

Daarnaast zoekt ze verbinding met andere organisaties en de politie. ‘Laatst nog is er uitgebreid gekookt door een aantal vrouwen en dat eten hebben ze samen naar het politiebureau gebracht. Zo ontstaat meer wederzijds begrip.’

Intussen klimt Piet uit zijn scootmobiel die hij gewoon naar binnen heeft gereden. Hij woont al 35 jaar in een van de hoogbouwflats en komt ‘een bakkie doen’. ‘Moeders zit daar bij de creabea’, wijst hij.

Wethouder Schotanus is blij dat het goed begint te lopen in het buurthuis. ‘De waarde van het centrum voor de wijk is groot. Naast verschillende groepen en culturen uit de flats, zie je nu ook mensen komen die aan de randen van de buurt wonen bij het meer.’

Natuurlijk gaat nog niet alles goed. ‘Afgelopen oud en nieuw is het hier in de Edelstenenbuurt flink uit de hand gelopen. Wij knopen dan het gesprek aan

met de jongeren en hun ouders. Zo’n gesprek is in ieders belang, ook in dat van de wijk en de samenleving.’

BESTUURLIJK ONGEDULD

Ondanks het succes van het buurthuis en de vooruitgang op andere vlakken, toont Schotanus zich niet nog tevreden. ‘Het gaat me niet snel genoeg. Je moet steeds nieuwe dingen ondernemen om weer andere groepen te bereiken, andere netwerken op te zetten. Er is een heel lange adem nodig om kleine dingen voor elkaar te krijgen, die uiteindelijk leiden tot grotere resultaten. De komende tijd werken wij het plan van aanpak verder uit en betrekken daarbij ook de bredere gebiedsagenda’, aldus de Alphense wethouder.

SAMENWERKING

Schotanus benadrukt nogmaals dat samenwerking van de gemeente met alle andere partijen daarbij onontbeerlijk is. ‘Daarnaast is het van groot belang dat ambtenaren die zich met de problematiek in de buurt bezighouden, zichtbaar en vindbaar zijn,’ zegt de wethouder. ‘Maar dat geldt ook voor mijzelf. Als er op zaterdagmorgen een straatvoetbaltoernooitje wordt georganiseerd door de sportbuurtcoaches, ga ik even een halfuurtje kijken. En dan komt er vaak wel iemand naar me toe die informeel wat wil vertellen of vragen. Het hoeft niet en gebeurt ook niet altijd, maar zo weten ze wel dat hun buurt en zijzelf belangrijk zijn voor de gemeente.’ ←

De Edelstenenbuurt in Alphen is een van de dichtstbevolkte buurten van Nederland.

Beeld: Participe Alphen aan den Rijn

Voor de publieke zaak. Aangenaam!

Wij zijn Cohedron, aangenaam. Wij zijn één familie van gespecialiseerde bedrijven in het publieke domein, die samen Nederlandse overheden en inwoners vooruit helpen. Met consultancy, outsourcing en detachering.

Onder het dak van Cohedron werken specialisten met expertise in onder meer het ruimtelijk en sociaal domein, financiën, sociaal-medisch advies, schuldhulpverlening, HR en communicatie. Professionals met een scherp oog voor mensen en hart voor de zaak. De publieke zaak.

Wij zijn boutique organisaties Wyzer, Even Werkt!, Newpublic, Future Communication, Human Capital Group, Argonaut, Galan Groep, Vanberkel Professionals, Vijverberg Interim Juristen, Sira Consulting, Digitallstars en Verder.

Samen zijn wij Cohedron. Aan de slag voor 17 miljoen mensen. cohedron.nl

editie 2024

inclusief onder andere:

Voorzien van handige kantnoten en registers

isbn 978 90 12 40920 9

In de politieke arena

Alles is politiek, of het nu de directie van een beursgenoteerd bedrijf is, of de gemeenteraad.

‘Er is geen wereld zonder politieke processen’, schrijft organisatiesocioloog en filosoof Rogier Havelaar, CDA-raadslid in Amsterdam, in zijn nieuwe boek. En overal waar politiek wordt bedreven, is de bestuurscultuur een hot topic. Die bepaalt immers wat in de politiek-bestuurlijke omgangsvormen wel of niet geoorloofd is. En juist daar is discussie over. Want hoe maak je van de slangenkuil die de politiek kan zijn, een ‘speeltuin van constructieve samenwerking’? In een vlot geschreven boek legt Havelaar uit hoe politiek werkt en – belang-

Gezond leven

ZonMw heeft een nieuwe kennisbundel gemaakt: Gezond leven in gemeente en regio. Boordevol praktische instrumenten, geleerde lessen, stappenplannen en goede voorbeelden.

De bundel is verdeeld in drie overzichtelijke blokken: Aanpak van gezondheidsthema’s, Samen aan de slag met bewoners, en Plannen, leren en evalueren. Interessant voor gemeenteambtenaren en GGD’ers, maar eigenlijk voor iedereen die zich bezighoudt met preventie en het bevorderen van de gezondheid.

ZonMW, Gezond leven in gemeente en regio Te bekijken op zonmw.nl.

rijker – hoe je als politiek deelnemer het bestuur kunt verbeteren. Bewust spreekt Havelaar van een speeltuin: politiek bevat immers veel ongeschreven mores en regels over hoe je de speeltoestellen moet gebruiken en welke spelletjes er gespeeld worden. Want alleen als daar enige overeenstemming over is, kan er op een leuke manier gespeeld worden. Dat vereist dus dat de speler zich bewust is van de mores, en van de eigen positie in de speeltuin, maar ook dat die speler daar duidelijkheid over verschaft. Dat neemt ruis weg, schrijft Havelaar.

Rogier Havelaar, De nieuwe bestuurscultuur begint bij jou. Inzicht in de politieke arena. Uitgeverij Boom, € 29,50.

Woningmarkt

Tekorten op de woningmarkt nemen de laatste jaren alleen maar toe, ondanks verwoede pogingen van gemeenten en rijk om het tij te keren.

In Woningmarktmeester, een uitgave van de TeldersStichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD, wordt onder redactie van de Vlaardingse burgemeester Bert Wijbenga verkend wat de oorzaken zijn, maar vooral hoe er vanuit liberaal gedachtegoed kan worden gewerkt aan een oplossing. Een terughoudende overheid is daarbij van belang, aldus de liberalen: niet een overheid die zelf de markt opgaat, maar die vooral als marktmeester optreedt en de vrije markt binnen kaders de ruimte geeft.

Bert Wijbenga-van Nieuwenhuizen e.a., Woningmarktmeester, een liberale, effectieve visie op de woningmarkt, Gompel&Svacina Uitgevers, € 22,50.

Bescherm uw inwoners nu

Explosieve stijging van huidkanker

Huidkanker is de meest voorkomende en snelst toenemende kankersoort in Nederland. Eén op de vijf Nederlanders krijgt te maken met huidkanker, en dit zal naar verwachting toenemen tot één op de vier. Onderzoek toont aan dat het aantal huidkankerdiagnoses de komende tien jaar nog met 40% zal stijgen.

“Het goede nieuws is dat huidkanker in de meeste gevallen te voorkomen is.

Huidkanker is een leefstijl- en werkgerelateerde aandoening,” aldus Marijne Landman, directeur van het Nationaal Huidfonds. “En via het Zonvenant van het Huidfonds kan elke gemeente en GGD op eenvoudige wijze actief bijdragen aan het voorkomen van huidkanker bij haar inwoners.”

Groeiende druk op huidkankerzorg

Sinds de start van de Nederlandse Kankerregistratie in 1989 is het jaarlijks aantal nieuwe huidkankerpatiënten verviervoudigd. Het einde van deze explosieve stijging is nog niet in zicht. Ondanks gunstige overlevingskansen bij vroege signalering, overlijden er in Nederland jaarlijks nog steeds circa 1.000 mensen aan huidkanker; meer dan aan verkeersongevallen en geweldsmisdrijven samen. In 2023 kregen 77.000 mensen de diagnose huidkanker. Ongeveer een derde van deze patiënten ontwikkelt binnen vijf jaar opnieuw huidkanker. De kosten voor huidkankerzorg zullen in 2030 naar verwachting oplopen tot € 1,35 miljard, exclusief de eerstelijnszorg. Landman benadrukt: “Huidkanker evolueert steeds meer tot een chronische ziekte. Naast het

persoonlijke leed voor patiënten creëert dit een groeiende druk op de beschikbaarheid en betaalbaarheid van de huidkankerzorg.”

Huidkankerpreventie namens VWS

Het Huidfonds zet zich in voor het voorkomen van huidaandoening en het verbeteren van het leven met een huidaandoening, met huidkankerpreventie als een van de speerpunten. In 2023 ontving het Huidfonds een meerjarige subsidie huidkankerpreventie van het ministerie van VWS. Landman: “Het Huidfonds pakte de handschoen op toen er in het Nationaal Actieplan Huidkanker een roep was voor een huidkankerfonds. Het past ook bij ons. Huidkanker is primair een dermatologisch probleem.”

Leefstijl- en werkgerelateerde aandoening

De belangrijkste risicofactor voor huidkanker is overmatige en onbeschermde blootstelling aan zonlicht (uv-straling) en/of kunstmatig licht van de zonnebank.

“Het risico op huidkanker is een optelsom van de chronische blootstelling aan zonlicht en het aantal zonverbrandingen in je leven. Zonverbranding in de kindertijd, maar ook een buitenberoep, leveren bovendien een extra groot risico op het ontstaan van huidkanker op latere leeftijd,” legt Landman uit. Hiermee is huidkanker bij uitstek een leefstijl- en werkgerelateerde aandoening, die betrekkelijk gemakkelijk te voorkomen is door primaire preventie gericht op vermindering van zonblootstelling en effectieve zonbescherming.

Preventie is de sleutel

Mensen weten vaak niet wat ze moeten doen om zich goed te beschermen tegen uv-straling. De belangrijke preventietips ‘weren’ (blijf in de schaduw) en ‘kleren’ (draag bedekkende (uv-werende) kleding, hoed en zonnebril) worden vaak overschaduwd door de boodschap ‘smeren’ (smeer factor 30 mét uv-A-filter, herhaal dit elke twee uur). Er is gedragsverandering nodig en dat

Hockeyclub BH&BC Breda, Robin Paul van Eck: ‘Door de principes van ‘weren, kleren, smeren’ actief te implementeren, zetten we grote stappen naar een gezondere en veiligere sportomgeving voor al onze leden en bezoekers. Van parasols op ons terras tot ons Smeerpunt met gratis zonnebrandcrème- we nemen de gezondheid van onze gemeenschap serieus. Aanansluiting bij het Zonvenant was voor ons dan ook een logische stap.

Weren Kleren Smeren

Wij gaan slim met de zon om voorkomhuidkanker.nl

tegen huidkanker later

is een kwestie van het consequent informeren en inspireren van de doelgroepen. Landman: “De samenwerking van het Huidfonds met de kennisconsortia Zonkracht Actieplatform, RIVM-geleid, en de Stuurgroep Huidkankerzorg Nederland garandeert dat altijd de meest actuele, wetenschappelijk onderbouwde informatie over zonbescherming beschikbaar is. Het Huidfonds zorgt met specialisten en onderzoekers voor de vertaalslag gericht op gedragsverandering.”

Zonvenant: een gezamenlijke aanpak

Het Huidfonds heeft de interventie Zonvenant in het leven geroepen, een intentieverklaring waarbij organisaties zich verbinden om minimaal drie jaar actief bij te dragen aan huidkankerpreventie. Met het Zonvenant wil het Huidfonds zoveel mogelijk partijen laten samenwerken om zonveilig gedrag vanzelfsprekend te maken en te borgen in beleid. Deze interventie richt zich op

GGD Kennemerland, Directeur Publieke Gezondheid

Ciska Scheidel: ‘“Het is van groot belang dat wij ons als GGD blijven inzetten voor betere zonbescherming om huidkanker terug te dringen. Het ondertekenen van het Zonvenant is hierin een belangrijke stap. Het is belangrijk om niet alleen in te zetten op ‘smeren,’ maar ook op ‘weren’ en ‘kleren.’ Samen kunnen we onze krachten bundelen en bewustwording creëren over het belang van zonbescherming.”

kennisverhoging (risicoperceptie), gedragsverandering (weren, kleren en smeren) en het terugdringen van het aantal huidverbrandingen. Met aandacht voor specifieke risicogroepen, zoals kinderen, sporters, recreanten en mensen die buiten werken.

Gemeenten en GGD’s spelen een cruciale rol omdat zij de schakel zijn met hun inwoners en een eigen verantwoordelijkheid hebben hierin. Landman: “Vanuit akkoorden zoals het GALA werken gemeenten en regio’s aan preventie en gezondheid om inwoners te laten opgroeien, leven, werken en wonen in een gezonde leefomgeving. Zonbescherming en huidkankerpreventie is daar een onlosmakelijk onderdeel van.” Ook is er verbinding met het IZA om vanuit regionale samenwerking de zorg in Nederland toekomstbestendig te maken. Daar vandaan is er een eenvoudige vertaalslag te maken naar de praktijk van alledag. Landman: “Denk bij de herinrichting van openbare ruimten aan het inplannen van schaduwvoorzieningen. Houd bij een evenementenvergunning rekening met voldoende schaduwplekken. Zijn er schaduwplekken in speeltuinen en op schoolpleinen? Schenk

aandacht aan zonbescherming in gemeentelijke nieuwskanalen. Informeer jonge ouders via Kansrijke Start, het ‘eerste 1000-dagen’ traject over de juiste zonbescherming van hun kleintje. Plaats ‘smeerpalen’ zodat ook minder draagkrachtige inwoners gebruik kunnen maken van zonnebrandcrème. Stimuleer het primair onderwijs om het gratis Huidfonds ZonSlim-programma te gebruiken. Bespreek met uw buitensportverenigingen wat zij kunnen doen aan zonbescherming van hun leden én bezoekers. Het Huidfonds ontzorgt en faciliteert deelnemers aan het Zonvenant hierbij. Door als kennispartner op te treden is er een duidelijke, door de kenniscosortia gedragen boodschap.”

Word partner van het Zonvenant!

Laten we samen optrekken om de gezondheid van inwoners te beschermen en de druk op de zorg te verminderen. Doe mee en maak zonbescherming een integraal onderdeel van uw beleid! Direct inschrijven kan via https://www.huidfonds.nl/ zonvenant. Meer informatie? Mail met Joanneke van Zadelhoff (jvanzadelhoff@huidfonds.nl).

Ciska Scheidel, GGD Kennemerland

THEMA STATIONSGEBIED

juistebalans

STEEDS MEER GEMEENTEN HERONTWIKKELEN HUN TREINSTATION EN HET OMLIGGENDE GEBIED. GASTHEER WOERDEN BELICHT TIJDENS HET VNG JAARCONGRES DE POORT VAN WOERDEN DE GEMEENTE EDE IS AL VER MET DE TRANSFORMATIE VAN HAAR SPOORZONE.

HIn Woerden zou Snellerpoort aanvankelijk een kantorenwijk worden vlak bij het station. Na de economische crisis koos de gemeente voor een woonwijk. (Beeld: gemeente Woerden)

et station van Woerden en het gebied ten zuiden van de spoorlijn tussen Gouda en Utrecht ondergaan een ingrijpende metamorfose. Op een kaartje laat wethouder Arjan Noorthoek (CDA) de ontwikkellocaties zien. Naast het stationsgebied verrijzen twee nieuwe stadswijken: Nieuw-Middelland en Snellerpoort. Eerstgenoemde wijk ontwikkelt zich van bedrijvengebied naar moderne woon- en werkomgeving. Het voormalige FNV-kantoor heeft plaatsgemaakt voor appartementencomplex De Houttuin met 265 duurzame woningen; een mix van sociale en vrijesectorhuur en koop. De Houttuin is ingericht als een stadscampus met openbare buitenruimtes en veel groen en water. Door de gezamenlijke parkeergarage is de openbare ruimte vrijgespeeld van auto’s. Eerder kwam al The Mill gereed, een 72 appartementen tellend gebouw. Aan de andere zijde van het station in Snellerpoort zijn de eerste woningen eind 2025 klaar. De wijk met achthonderd woningen is in 2030 voltooid, compleet met buurtpark en uitbreiding van het winkelcentrum. Snellerpoort was geprojecteerd als kantorenwijk vlak bij het station. Na de economische crisis stortte de kantorenmarkt echter in en koos de gemeente ervoor er een woonwijk van te maken. Hetzelfde speelde in Nieuw-Middelland. ‘We willen beide stadsdelen beter benutten en mooier maken’, zegt Noorthoek. Het station krijgt in de herontwikkeling een centrale plek. Op deze ‘mobiliteitshub’ stappen dagelijks zo’n 20.000

Arjan Noorthoek wethouder Woerden

‘We willen beide stadsdelen beter benutten en mooier maken’

reizigers op en over, vergelijkbaar met de aantallen op de stations van Apeldoorn en Lelystad. In het stationsgebied ontwikkelt de gemeente binnenkort de eerste kavel voor woningbouw, zegt Noorthoek. ‘Met De Poort van Woerden voegen we een nieuw type leefomgeving toe aan de stad met een gemengd woon- en werkgebied. In totaal worden er 3.500-5.000 woningen gebouwd.’

MOBILITEITSTRANSITIE

De Poort van Woerden verwijst nadrukkelijk naar de rol van Woerden als poort naar het Groene Hart. Met de aanleg van een blauwgroene corridor dwars door het ontwikkelgebied wil de gemeente de snippers groen en blauw binnen de stad met het omliggende Groene Hart verknopen.

De binnenstedelijke herontwikkeling biedt de gemeente een uitstekende kans om ook de bereikbaarheid te verbeteren, zegt wethouder Noorthoek.

‘Het gebied van De Poort van Woerden gaan we beter in verbinding brengen met onze mooie oude binnenstad. Daar loop je straks in een kwartiertje naartoe. Zo versterken we het winkel- en horecagebied in het centrum. We zetten in op een mobiliteitstransitie. Fietsers en voetgangers nemen minder ruimte in gebruik dan de auto en het lokale wegennet staat hier al onder druk.

‘Wel is het een uitdaging om hier voortdurend de juiste balans in te vinden. Woerden is geen stad als Utrecht. Het openbaar vervoer is hier niet zo goed als in de grote steden en mensen zijn hier komen wonen omdat er ook nog ruimte is voor de auto. De afstanden zijn hier echter zodanig dat alles prima op de fiets te bereiken is. Daar willen we op inspelen.’

Victor

Molkenboer burgemeester Woerden

Scharnierfunctie

Voor De Poort van Woerden kreeg de gemeente bijdragen uit de Woningbouwimpuls en de Versnellingsgelden van het rijk, respectievelijk 7,1 en 10 miljoen euro.

‘Mooie bedragen waar we erg blij mee zijn’, zegt Noorthoek, ‘maar je moet ze wel in het juiste perspectief plaatsen. Een herontwikkeling van deze omvang kost alles bij elkaar honderden miljoenen. Uiteraard moeten projectontwikkelaars een fors deel van deze kosten dragen, maar gezien het belang voor de stad is het logisch dat je als gemeente mee investeert. Maar we zijn continu aan het puzzelen om de financiering rond te krijgen. De prijsstijgingen van de laatste jaren maken de puzzel nog lastiger. De materiaalkosten zijn fors gestegen en we hebben te maken met de regels voor stikstofdepositie en de netcongestie.

‘Ik zie gelukkig dat ook de NS, ProRail, provincie en rijk inzien dat we gezamenlijke doelen hebben, maar we zijn er nog lang niet. Desondanks hebben we in vier jaar tijd al veel meer voor elkaar gekregen dan we hadden verwacht.’

EDE

Zo’n zestig kilometer naar het oosten is Ede al vergevorderd met de transformatie van zijn stationsgebied. Het nieuwe station Ede-Wageningen met zijn markante houten kap, zijn 38 meter hoge klokkentoren en de parkachtige entree aan de centrumzijde is sinds februari in gebruik.

Op het nabijgelegen Enka-terrein en de Kazerneterreinen aan de overzijde van het spoor is een uitgestrekt woongebied geschapen (in totaal zo’n drieduizend woningen). De monumentale gebouwen zijn met veel toewijding van eigentijdse architectuur omgeven.

Het ontwikkelingsproject De Poort van Woerden onderschrijft de scharnierfunctie van Woerden, zegt burgemeester Victor Molkenboer. ‘Woerden ligt midden in het Groene Hart en midden in de Randstad. Deze ligging geeft vorm aan onze identiteit en kracht. Onze inwoners voelen zich verbonden met het Groene Hart, maar ze maken ook gebruik van de mogelijkheden van de Randstad. De dynamiek van stad en platteland komt hier tot uitdrukking. Vanwege onze ligging trekken we ook zelf veel bedrijven aan. Daarom is De Poort van Woerden een belangrijk project. Hiermee bieden we nieuwe ruimte aan mensen om te werken en te wonen met alle voorzieningen op het gebied van cultuur, recreatie en onderwijs. En we werken aan onze infrastructuur, om de bereikbaarheid van de stad te vergroten. Vanuit Woerden kun je je makkelijk verplaatsen naar zowel de grote steden als het achterland in het Groene Hart. Er wordt wel gezegd dat er een kloof is tussen stad en platteland. In Woerden komen deze twee samen en zorgen we voor verbinding.’

Bezoek onze stand op het VNG Congres

• Voorbeeldcontracten voor gemeenten en dierenhulporganisaties.

• Gratis platform voor en door gemeenten om dierenwelzijn en samenwerking te bevorderen en best practices te delen.

• Nomineer de Diervriendelijke Gemeente van het Jaar 2024.

• Stel uw vragen op het gebied van dierenwelzijn op gemeentelijk niveau.

Vind onze stand op standnummers 59 en 60

#SAMENVOORDIEREN

De

webwinkel voor

minimaregelingen

Kom langs voor een demo bij stand 92 op het VNG congres

Nog in aanbouw is de fiets- en voetgangerstunnel onder het spoor door richting Bennekom en Wageningen. Aansluitend op de stationstunnel wordt tussen de Friso- en Maurits-kazernes een landschappelijk park aangelegd. Het Friso-park komt in de nog te bouwen wijk, die het World Food Center is gedoopt en met horeca en kleinschalige bedrijvigheid rond duurzame en gezonde voeding een tweede stadshart moet gaan vormen om te wonen, werken en recreëren. Ede bevindt zich immers niet voor niets in de regio Food Valley.

De grootschalige gebiedsontwikkeling, die startte met het vertrek van het Edese garnizoen en de aankoop van de kazerneterreinen ruim tien jaar terug, heeft in twaalf jaar tijd gestalte gekregen. ‘Binnen zo’n termijn een heel nieuwe wijk bouwen is een prestatie. Ik krijg veel collega’s op bezoek die willen weten wat er gebeurt als je zo’n mooie ontwikkelkans krijgt’, zegt wethouder Peter de Pater (GemeenteBelangen Ede).

‘We hebben er een prachtige wijk van gemaakt waar mensen ook van buiten Ede met plezier zijn komen wonen. Het geheel is een plaatje van herontwikkeling geworden.’

Het ontwerp van het Edese station is op modaliteitsprincipe ‘STOMP’ gestoeld: Stappen, Trappen, Openbaar Vervoer, Mobility as a Service (MaaS) en als laatste de Privéauto. Fietsers en voetgangers zijn hoofdgast, de auto krijgt een geproportioneerde plek. ‘Vanuit de parkeergarage aan de zuidkant van het station moeten automobilisten een stukje verder lopen’, legt De Pater uit, ‘maar dat is niet erg want ze komen in een schitterend verblijfsgebied.’

Ook Ede heeft de ontwikkeling van het stationsgebied aangegrepen om de infrastructuur en verbindingen te verbeteren, onder meer met een nieuwe rondweg. Wat ook geldt voor de ov-verbindingen. ‘We hebben de reistijd naar de campus van Wageningen al met zes minuten teruggebracht’, glundert De Pater.

ZANDHAGEDISSEN

Niet dat het van een leien dakje ging. Zo werden er eind 2021 zandhagedissen in het stationsgebied aangetroffen. De beschermde reptielen moesten eerst worden verhuisd. De eerste aanbesteding voor de nieuwbouw van het station in 2018 mislukte. Er was geen bouwer te vinden die het plan binnen het budget van 81 miljoen euro uit wilde voeren. Het ontwerp

werd aangepast, opnieuw aanbesteed en toen kwam Aannemerscombinatie EdesPoort in beeld.

De Pater: ‘Achteraf gezien is de constatering dat alle ingrepen die we uit economisch oogpunt hebben gedaan, zoals het houten bladerdak in plaats van vol glas, ontwerptechnisch beter zijn. Dat klinkt gek, maar door de vertraging hebben we meer tijd gekregen, die hebben we goed benut. De raad was daar in het begin kritisch over, maar uiteindelijk werden onze plannen in de armen gesloten. We hebben de raad er doorlopend bij betrokken en dat resulteerde in een hoog kennisniveau.’

De beschikbaarheid van financiële middelen bleef onder druk staan. In totaal bedraagt het kostenplaatje van de Spoorzone zo’n 200 miljoen euro. ‘Ja, er waren financiële tegenvallers’, zegt De Pater, ‘maar gezien alles wat er op ons pad kwam, zijn de overschrijdingen relatief laag. We hebben het gered.’

Wat volgens De Pater zeker is toe te schrijven aan de prima samenwerking in een gezamenlijke projectorganisatie met gemeente, provincie, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, NS en ProRail. ‘We hebben daar al die jaren intensief in geïnvesteerd, onder meer door open informatie te delen. Daar ontspoort het nog weleens. In andere projecten zie je deze partijen dan tegenover elkaar staan. Dat is hier niet gebeurd. We verstaan elkaar en we erkennen elkaars belangen. We hebben er het maximale uit gehaald.’ ←

In Ede is op het Enka-terrein en de Kazerneterreinen aan de overzijde van het spoor een uitgestrekt woongebied geschapen.

Beeld: gemeente Ede

Peter de Pater wethouder Ede

Het nieuwe station Ede-Wageningen is sinds februari in gebruik. (Beeld: gemeente Ede)

Erasmus Q-Intelligence

Ga professioneel aan de slag met data- en informatiemanagement!

Informatiebeveiliging & Privacy

Start 12 september 2024 8 dagen

Masterclass Introductie Data Science & AI

4 en 11 oktober 2024 2 dagen

Bekijk het volledige aanbod Professional Education op het gebied van Data Science & AI op onze website.

Informatiemanagement

Start 20 september 2024 8 dagen

Masterclass Effectief werken met ChatGPT

13 september 2024 1 dag

Wil je weten welke opleiding het beste bij jou past? Of heb je vragen over de aansluiting van de opleiding bij jouw achtergrond? Neem contact met ons op voor een adviesgesprek.

Informatie en aanmelden W www.eur.nl/eqi E opleiding-eqi@ese.eur.nl

Erasmus University Rotterdam Making Minds Matter

Martijn van der

Steen Co-decaan NSOB en bijzonder hoogleraar EUR steen@nsob.nl

COLUMN

VERBEELD BESTUUR

enk aan een hond.’ De deelnemers sloten hun ogen en wisten het zeker: we denken allemaal hetzelfde. Toen ik ze vroeg om een plaatje te laten zien van de hond die ze in hun hoofd hadden, kwamen er vijftien totaal verschillende honden op tafel. Allemaal een hond, allemaal verschillend. Zo is het ook met begrippen als goed lokaal bestuur en vitale lokale democratie. Voor alle lezers van dit magazine is het belang van goede democratie of bestuur vanzelfsprekend. Niemand is daartegen. De verwarring ontstaat wanneer we elkaar bevragen op wat goed bestuur en gezonde lokale democratie zijn. Dan komen vijftien verschillende foto’s op tafel. Zo zijn veel van onze woorden tegelijkertijd vanzelfsprekend én totaal verwarrend. We nemen ze achteloos in de mond, maar denken er anders over. Die ambiguïteit van woorden zorgt voor voortdurende spraakverwarring. Voor de één is goede democratie dat we de verschillen groot maken en elkaar het vuur aan de schenen leggen. Voor de ander is dat het samen zoeken naar een oplossing, vanuit wat verbindt en wat we delen. Allebei een hond, maar wel een heel andere. We zeggen hetzelfde, maar bedoelen iets anders. En omdat de woorden vanzelfsprekend zijn, bevragen we ze niet. Ze spreken immers voor zich. Dat is niet alleen verwarrend, het heeft ook reële gevolgen in de échte wereld.

In Metaphors We Live By, mijn favoriete boek, schrijven George Lakoff en Mark Johnson over de werking van taal. Taal is niet het instrument waarmee we de WE LEVEN DE WOORDEN DIE

In een tijd waarin politiek, democratie en bestuur steeds verder verharden en polariseren, moeten we terug naar de woorden. We hebben andere woorden nodig, zodat een andere wereld logisch en vanzelfsprekend wordt. Niet de taal van de strijd, het gevecht, het verschil en de confrontatie, maar woorden die vanzelfsprekend leiden naar verbinding en wederzijds begrip. Om ons te ontworstelen aan polarisatie en verharding hebben we andere taal nodig voor de politiek die we willen bedrijven.

In Rotterdam zeggen we niet lullen, maar poetsen, maar om anders te poetsen, moeten we beginnen met anders te lullen. ←

WE GEBRUIKEN wereld beschrijven zoals zij is, maar taal schept de wereld die we leven. We leven de woorden die we gebruiken. We zijn wat we zeggen. Dat klinkt misschien vaag – woorden zijn gewoon woorden – maar het is de meest concrete, reële en praktische theorie die ik in mijn leven ben tegengekomen. We leven de woorden die we gebruiken. Wie democratie en bestuur ziet als het maximaliseren van verschil, zoekt logischerwijs de verschillen. Wie de betekenis van verbinding en gezamenlijkheid hanteert, leeft even logisch het zoeken naar raakvlakken. Wat we denken is wat we doen. En daar zouden we het vaker over moeten hebben.

BETOOG

DAVE KIWI

Ruim baan voor de ondernemende ambtenaar

Van jeugdzorg tot de opvang van asielzoekers: we bijten de tanden steeds weer stuk op stevige uitdagingen. Wat nodig is voor oplossingen die echt werken: ambtenaren die de

ruimte krijgen (en nemen) om systemen en procedures uit te dagen.

Geen woorden maar daden. Dat Rotterdamse motto speelt een centrale rol bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

Het is niet zo moeilijk om de oplossingen voor die dossiers te verpakken in mooie oneliners.

Maar de uitvoering is veel weerbarstiger omdat dan pas blijkt hoe lastig het is om dit te doen binnen bestaande regels en systemen.

Een van de voorwaarden is dat een actie legitiem moet zijn. Dat kan botsen met een goede oplossing. De schadeafhandeling voor Groningers is een voorbeeld daarvan: een snellere afhandeling vraagt om innovatie van systemen – en is een maatschappelijk zeer legitieme vraag –, maar binnen de bestaande

‘Er zijn meer dan genoeg ideeën om de burger beter van dienst te zijn’

systemen wordt een dergelijke verandering als niet legitiem gezien. Bijvoorbeeld doordat de snelle afhandeling niet aansluit op bestaande schadeprotocollen of financiële kaders. Een dergelijke paradox is in uiteenlopende vormen te zien bij veel uitdagingen waar ook gemeenten voor staan. Er zijn meer dan genoeg ideeën om de burger beter van dienst te zijn, maar de praktijkkaders werken verlammend. En daarom komen veel oplossingen niet of halfbakken van de grond. Het goede nieuws is: dat kan anders.

SLIM MANOEUVREREN

Ambtenaren hebben namelijk meer ruimte om slim te manoeuvreren binnen die kaders dan vaak wordt verondersteld. Voorwaarden of kaders zijn meestal niet zwart-wit maar bestaan in grijstinten. Wie met het juiste perspectief het probleem benadert kan die grijze ruimte goed benutten. De praktijk laat bijvoorbeeld zien dat ambtenaren bij de interpretatie van regels aan de veilige kant gaan zitten en daarmee strengere voorwaarden hanteren dan door de wetgever bedoeld. Verder kun je als ambtenaar in dat grijze gebied ook gevestigde normen, waarden, regels en afspraken (eventueel tijdelijk) uitdagen, of workarounds bedenken die de regels geen geweld aandoen.

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl

Beeld: Jan Lam

Een ondernemende ambtenaar moet niet de regels, maar de bedoelingen achter die regels wegen en daarmee de grijze ruimte optimaal benutten. Als de kaders een sta-in-de-weg zijn, is het zaak om deze niet te accepteren maar juist uit te dagen. En belangrijk: de motieven daarbij ook glashelder uit te leggen. Dat vraagt wat van ambtenaren maar ook van andere stakeholders. Een creatieve oplossing of versoepeling moet tijd krijgen om zich te bewijzen. Stakeholders als toezichthouders, politici en managers moeten niet direct de legitimiteitskaart trekken en daarmee de innovatie blokkeren of de handdoek in de ring gooien bij de eerste kritiek. De omgeving moet juist steun bieden.

GRIJS GEBIED

Onderzoek toont aan dat een initiatief dat zich in het grijze gebied bevindt vaak na enige tijd geheel legitiem wordt. Sceptici zullen wellicht in eerste instantie de hakken in het zand zetten maar na verloop van tijd hun mening herzien als de effecten duidelijker worden.

Ons onderzoek laat zien dat deze ‘ondernemende’ ambtenaren vaak niet alleen de gevestigde kaders uitdagen maar daarmee ook bredere institutionele

Een initiatief dat zich in het grijze gebied bevindt wordt vaak na enige tijd geheel legitiem

veranderingen (wetgeving, protocollen, voorwaarden) initiëren. Oftewel: iets wat in eerste instantie controversieel was, wordt na enige tijd legitiem. Andere (publieke) organisaties profiteren daarvan: zij krijgen ook meer ruimte voor innovatie. Er staat een hele generatie ambtenaren klaar die deze ondernemende rol wil pakken. Ze kunnen zich onsterfelijk maken en systemen vlottrekken. Laten we hen aanmoedigen om die ruimte te nemen. ←

Dave Kiwi is organisatiewetenschapper, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Onlangs verdedigde hij zijn proefschrift over innovatie in de publieke sector.

PERSONALIA

OVERSTAP

Rob Zuidema

De loopbaan van Rob Zuidema bracht hem al van het bedrijfsleven naar de culturele sector. Sinds deze week is de directeur van Zwolse theaters burgemeester van Raalte.

Vanwaar deze overstap?

‘Ik wilde al burgemeester worden toen ik sociologie studeerde. Mijn carrière ging echter de totaal andere kant op. Ik ben gespecialiseerd in organisatiekunde. Ik heb lang in het bedrijfsleven gewerkt, onder meer bij Shell en bij Booking.com, waar ik HR-directeur was. Zes jaar geleden ging ik bij het theater werken. In die functie heb ik de burgemeesters uit de regio leren kennen en ben ik weer gaan inzien dat het een mooie functie is. In de raad van bestuur van een groot bedrijf zijn de dossiers vaak heel abstract. Ik wilde in het publieke domein werken, in een functie die direct resultaat oplevert. Als burgemeester kan ik de brede schouders zijn van de gemeenschap. Toen de vacature in Raalte voorbijkwam, heb ik mijn vinger opgestoken.’

Wat brengt u mee? ‘Ik vind het belangrijk dat mensen in hun kracht functioneren. Van de mensen die het werk doen, moet je het talent bereiken. Dat lukt niet altijd, maar ik denk dat ik daar wel gevoel voor heb. Ik sta zelf bij voorkeur niet op de voorgrond, alleen als dat dienstbaar is. En ik houd wel van een beetje ambitie. Ook al ga ik er als burgemeester niet over, ik wil mensen wel uitnodigen: wat gebeurt er als je nog een tandje meer doet?’

Wat gaat u doen? ‘Ik heb geen specifieke opdracht meegekregen van de vertrouwenscommissie, behalve dat de voorzitter zei dat we het vliegwieleffect van Raalte willen versterken. Dat geeft wel aan dat de raad zich bewust is van de kwaliteiten en de ligging van de gemeente. Kunnen we daar meer uit halen? En hoe doen we dat dan? Dat zijn heel feitelijke vraagstukken. Raalte is een gemeente met een groot buitengebied. De gemeente heeft ook een interessant bedrijfsleven, met innovatieve bedrijven. Daar ga ik graag voor aan de slag.’ (RvdD) ←

OVERLEDEN

Sjaak van Dongen, raadslid voor de PVV in Nissewaard, is op 28 mei overleden. Van Dongen, raadslid sinds 2022, was al enige tijd ziek. Hij werd 66 jaar.

GEMEENTEN

Frans Backhuijs (VVD) start op 18 juni als waarnemend burgemeester van Oosterhout. Hij wordt dan de tijdelijke opvolger van partijgenoot Mark Buijs, die burgemeester wordt in Roosendaal. Backhuijs was eerder raadslid en wethouder in Eindhoven, burgemeester van Oldenzaal en van Nieuwegein. Tot voor kort was hij waarnemend burgemeester in Leusden.

Arno Scheepers is door de gemeenteraad van Voorne aan Zee aanbevolen als nieuwe burgemeester. Daarmee wordt hij de eerste kroonbenoemde burgemeester van de ZuidHollandse fusiegemeente. Zijn installatie is gepland op 11 juli. Scheepers (VVD) is nu nog wethouder in Hilversum. In diezelfde gemeente was hij eerder ook raadslid. Voorne aan Zee ontstond op 1 januari 2023, na een fusie van Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne. Sindsdien is Peter Rehwinkel (PvdA) waarnemend burgemeester.

Burgemeester Hanne van Aart van Loon op Zand stopt per 1 september dit jaar. Ze is toe aan een ‘nieuwe uitdaging’, maar het is nog niet bekend wat ze

gaat doen. Van Aart begon in november 2017 als burgemeester van de Brabantse gemeente. Daarvoor was ze drie jaar wethouder van Heusden. In die gemeente begon ze 2010 als gemeenteraadslid. Van Aart is lid van de VVD.

De gemeenteraad van Peel en Maas heeft Bob Vostermans voorgedragen als nieuwe burgemeester. Hij begint naar verwachting op 1 oktober. Vostermans is nu nog burgemeester van het naburige Beesel. Daar begon hij in januari

2020. De CDA’er begon zijn politieke loopbaan in 2006 in de gemeente Arcen en Velden, waar hij drie jaar raadslid was. Na de fusie van die gemeente met Venlo was hij nog drie jaar raadslid in Venlo. Daarna, van 2014 tot 2020 was hij wethouder in Horst aan de Maas. Vostermans volgt in Peel en Maas Wilma Delissen-van Tongerlo op.

Wilfred Goedmakers is op 27 mei begonnen als interim-gemeentesecretaris van Dongen. Goedmakers

was eerder werkzaam als interim-secretaris in Loon op Zand, Oldenzaal, Winterswijk en Weststellingwerf. In Dongen is hij de tijdelijke vervanger van Henk van Noort, die in maart op verzoek van het college zijn werk als gemeentesecretaris neerlegde.

Jolanda Breuer begint op 28 mei als interim-gemeentesecretaris van Oisterwijk. Ze volgt Marco Wilke op, die zich in april dit jaar terugtrok vanwege persoonlijke omstandigheden. Breuer was eerder onder

Ingezonden mededeling

meer directeur Externe en Interne dienstverlening en waarnemend gemeentesecretaris bij de gemeente Eindhoven.

Nanne Kramer is op 28 mei begonnen als gemeentesecretaris van Nuenen, Gerwen en Nederwetten. Kramer was hiervoor onder meer (interim-) gemeentesecretaris in De Wolden, Leusden, Wassenaar en Zoeterwoude. Hij volgt in Nuenen Marike Arents op, die directeur Stadsbeheer wordt in ’s-Hertogenbosch.

Laat u inspireren door onze opleidingen en congressen

Om welk vakgebied het ook gaat: als geen ander weten we hoe complex de inhoud van beleid en wet- en regelgeving kan zijn. Kom daarom naar een van onze inspirerende en verdiepende congressen.Voor heldere en praktische handvatten én om vakgenoten uit het hele land te ontmoeten.

Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl

Ons aanbod

VNG Jaarcongres 25, 26 juni Groene Hart

Raad op Zaterdag 2024 21 september Utrecht

Future Green City Congress 2024 23, 24, 25, 26 september Utrecht

Voor De Jeugd Dag 2024 30 september Zaandam (save the date)

Dag van de Stad 2024 4 november Apeldoorn (save the date)

Vermenigvuldig jouw potentieel

Vergroot jouw maatschappelijke bijdrage

door onbegrensde ontwikkeling binnen een sterk netwerk met waardevolle opdrachten samen met ons

Anton van der Gaag begint op 1 juni als gemeentesecretaris van Duiven en directeur van 1Stroom, de ambtelijke organisatie voor de gemeenten Duiven en Westervoort. Van der Gaag was het afgelopen jaar al manager bij 1Stroom. Daarvoor werkte hij onder meer voor de gemeenten Hengelo en Zoetermeer. Als gemeentesecretaris volgt hij Rutger den Haan op, die in augustus 2023 naar Leidschendam-Voorburg ging. Sindsdien wordt de functie waargenomen door Bertus Brinkman

Bennita Freriks-Ten Hagen is op 1 juni gestart als gemeentesecretaris van Winterswijk. Begin 2020 kwam zij in dienst bij Winterswijk, sinds 27 september 2023 was zij daar waarnemend algemeen directeur. Daarvoor werkte ze onder meer bij de gemeenten

Doetinchem en Haaksbergen. Als gemeentesecretaris volgde ze Stuart Weir op, die de functie sinds augustus 2022 heeft bekleed.

Roelof van Netten is per 15 augustus benoemd als gemeentesecretaris van

Houten. Van Netten is sinds 2020 gemeentesecretaris in De Bilt. Daarvoor was hij dat in Papendrecht. In Houten wordt hij de opvolger van Aletta Barink; sinds haar vertrek dit voorjaar wordt de functie waargenomen door Alwin Oortgiesen

BURGEMEESTERS VACATURES

Belangstellenden kunnen solliciteren naar het burgemeestersambt van Bronckhorst (circa 36.200 inwoners), vacant per 1 januari

Ingezonden mededeling

2024. Het salaris bedraagt € 9.500,75 bruto per maand. bit.ly/vacatureBronckhorst. Sollicitaties vóór 27 juni sturen naar de CdK in de provincie Gelderland.

De burgemeestersvacature van Achtkarspelen (circa 28.300 inwoners), vacant per 30 januari 2025, is opengesteld. Het salaris is € 9.500,75 bruto per maand. op fryslan.frl/burgemeestersvacatures. Sollicitaties vóór 27 juni sturen naar de CdK in de provincie Fryslân.

Je moet het hebben meegemaakt

WIE BESLISSINGEN NEEMT VOOR EEN ANDER, ZOALS BESTUUR DERS EN POLITICI DAT DOEN, KUNNEN MAAR BETER EEN POSITIEF BEELD VAN ZICHZELF HEBBEN, ZEGT FOTOGRAAF JIMMY NELSON. VERBEELDING EN LEVENSERVARING SPELEN DAARBIJ EEN BELANGRIJKE ROL.

De druk op de knop is de climax. Zes weken eerder begon Jimmy Nelson aan zijn tocht naar de binnenlanden van Papoea-Nieuw-Guinea. Hier, in het bergachtige regenwoud in het hart van het land, huist de inheemse Kaluli-stam. Veel van de stamleden hadden nog nooit een witte man gezien, zegt Nelson, ‘en zeker niet een witte man die ze wilde fotograferen’.

Verbeelding, zegt de Brits-Nederlandse Nelson, is de lange weg naar de druk op de ontspanknop. Als fotograaf is Nelson, bekend van het fotoboek Before They Pass Away, op zoek naar het veilige gevoel dat hij als kind had. Hij groeide op als kind van een Britse geoloog die voor Shell in meerdere Afrikaanse en Aziatische landen was gestationeerd. ‘Ik voelde me in al die landen gezien en veilig,’ zegt hij nu, in zijn woonplaats Amsterdam. Misbruik op een katholieke kostschool en een malaria-aanval die leidde tot alopecia totalis, een aandoening die leidt tot kaalheid, gaven zijn zelfbeeld in zijn jeugd tot twee keer toe een flinke knauw.

TEKST: RUTGER VAN DEN DIKKENBERG |

BEELD: KALULI | MOUNT BOSAVI, SOUTHERN HIGHLANDS PROVINCE |

PAPUA NEW GUINEA, 2017 | JIMMY NELSON BV

BALANS

‘De foto is het excuus om dat veilige gevoel uit mijn jeugd weer op te zoeken’, zegt Nelson. ‘Voor de foto wilde ik met een groep jongens naar een waterval. Maar hoe kom je daar zonder dat je de taal niet spreekt? Zes weken lang heb ik met hard en ziel geïnvesteerd in de relatie met hen, door met handen en voeten te communiceren. Dan nemen ze me mee naar de waterval. Ik hoef alleen nog te wachten tot het moment waarop alles in balans is: de jongens met hun ogen dicht, de natuur, het licht. Fuck, dit is de foto die ik me al mijn leven lang heb verbeeld. Ik ben na het maken van de foto in slaap gevallen op de natte stenen, met die stamleden om me heen. Het was een van mijn beste nachten slaap ooit. Terug zat er een lichtheid in me: ik voelde me niet meer kwetsbaar. Verstopt in de wereld, omringd door de Kaluli.’

De zoektocht naar dat gevoel van veiligheid en onkwetsbaarheid is de zoektocht naar hemzelf, zegt Nelson, en naar hoe hij wil dat de ideale wereld eruitziet. Die zoektocht is ook belangrijk voor gemeentebestuurders en politici: zij bepalen immers waar het met de samenleving naartoe moet. ‘Dat kan alleen maar een positief beeld opleveren als je positief over jezelf bent’, zegt Nelson. ‘Hoe kun je een beslissing voor een ander nemen als je niet van jezelf houdt?’

Mensen in een machtspositie, zoals gemeentebestuurders, hebben veel gedaan

om die positie te bereiken. Daar hebben ze vaak een ego voor nodig, zegt Nelson. ‘Maar pas als je kwetsbaar bent en je onveilig voelt, kun je voor jezelf de juiste antwoorden vinden. Levenservaring heeft me die rijkdom gebracht. Je moet hebben meegemaakt waar je beslissingen over neemt. Anders kun je het je niet verbeelden.’

EMPATHISCHER

Een van de grote verschillen tussen Nederland, waar Nelson zich ‘geadopteerd’ voelt, en zijn geboorteland Engeland, is volgens hem dat Nederland veel meer egalitair is: ‘Daardoor is Nederland al veel empathischer. Door de kleinheid, de nederigheid en de platheid zijn we ons hier veel meer bewust van de omgeving. Daarom is Nederland een van de rijkste landen ter wereld, niet in economisch opzicht, maar hoe we met elkaar omgaan.’

Menselijkheid is daarbij een sleutelwoord voor de kunstenaar: oog houden voor de menselijke aspecten van beleid. ‘De westerse wereld heeft veel voordelen, maar we verliezen ook. Binnenkort gaat technologie beslissen over ons leven. We weten steeds minder goed wat het is om mens te zijn, en willen alleen maar meer, meer, meer. In mijn werk zoek ik dat juist op.’ ←

Jimmy Nelson spreekt in een deelsessie op het VNG Jaarcongres.

‘Hoe kun je een beslissing voor een ander nemen als je niet van jezelf houdt?’

voorkom een zoektocht naar de juiste kengetallen zorg dat je op de hoogte bent !

Heb je als deskundige in jouw dagelijkse praktijk regelmatig comptabele gegevens nodig op het gebied van sociale zekerheid, maatschappelijke dienstverlening, gezondheid, belastingen, huurtoeslag en arbeidsmarktmaatregelen?

Of bijvoorbeeld op het gebied van de wet woz, loonbelasting, premieheffingen en zorgverzekering?

Met deze nieuwe actuele wettenbundels van Sdu word je optimaal geïnformeerd.

RAAD & WERK

Fatima Achahboun

RAAD NIEUW ELAN, ALPHEN AAN DEN RIJN WERK

‘Als re-integratiecoach probeer ik mensen met begeleiding weer in hun kracht te zetten. Wat heeft iemand nodig om weer terug te keren naar het arbeidsproces? Dan gaat het om mensen die bijvoorbeeld lang werkloos zijn, of langdurig ziek waren, maar ook om mensen met een migratieachtergrond die door een taalbarrière moeilijk aan het werk komen. Ik word als zelfstandige door het

UWV ingehuurd. In dit werk proberen we echt rekening te houden met de menselijke maat. In de fractie houd ik me ook bezig met het sociaal domein. Sommige cliënten kennen me al van het raadswerk. Ik geef altijd aan dat het geen probleem is als ze daarom liever iemand anders hebben, maar dat gebeurt gelukkig nooit. Ze weten dat ik voor ze ga knallen.’

VACATURES

Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.

ICT

Functioneel beheerder

Alphen aan den Rijn

Informatiemanager

Leiden

Functioneel beheerder

Meppel

Service Level

Manager RID Utrecht (Utrecht)

BESTUURLIJK

Juridisch adviseur

Bodegraven-Reeuwijk

Bestuursadviseur

Hattem

Directiesecretaris

Maashorst

Senior jurist

Wijdemeren

ECONOMISCH

adviseur

Amstelveen

BEL Combinatie (Eemnes)

Business controller

Dijk en Waard

Colofon

Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

Financieel adviseur

Texel

Senior medewerker

Waddinxveen

CULTUUR

Senior beleidsadviseur onderwijshuisvesting

Alphen aan den Rijn

Beleidsadviseur jeugd en onderwijs

Amstelveen

Teamleider leerplicht en Doorstroompunt

Eindhoven

Zwemonderwijzer

Eindhoven

Westland

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID

Beleidsadviseur vergunningverlening, toezicht en handhaving Alphen aan den Rijn

Teamleider handhaving Capelle aan den IJssel

Senior vergunningverlener

Katwijk

Beleidsadviseur

veiligheid

Soest

ORGANISATIE

Opleidingscoördinator AA-academie

Amstelveen

RUIMTELIJKE ORDENING

Senior milieuhandhaver Alphen aan den Rijn

Senior planeconoom Amstelveen

Teamleider omgevingsrecht

Amstelveen

Adviseur duurzame mobiliteit

Eindhoven

Beleidsadviseur landschap MRA

Gooise Meren

Senior beleidsmedewerker mobiliteit

Katwijk

Beleidsadviseur circulaire economie en afvalreductie

Leeuwarden

Accountmanager groen, ecotuin en circulair hout

Leiden

Coördinator ruimtelijke initiatieven

Meppel

Beleidsmedewerker ruimtelijke ordening Nuenen

Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl

Beleidsmedewerker groen en water

Soest

Directievoerder/ toezichthouder

Zuidplas

WERKGELEGENHEID

Beleidsadviseur sociaal domein

Koggenland

Contractmanager sociaal domein

Leiden

Contractmanager

Participatiewet en Wet inburgering

Meerinzicht (Harderwijk)

Allround kwaliteitsmedewerker sociaal domein

Ridderkerk

WELZIJN

Medewerker jeugdteam IJsselstein

Consulent Wmo

Koggenland

Consulent jongeren

Leeuwarden

Beleidsmedewerker jeugd

Leiden

Teamleider zorg en ondersteuning

Oldebroek

Mis niets!

Neem nu een jaarabonnement op VNG Magazine via sdu.nl/service of bel naar 070-378 98 80

Uitgever Dineke Sonderen, Sdu BV, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie Esther Bunnik Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek Medewerkers Marije van den Berg, Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Dimitry de Bruin, Pieter van den Brand, Jiri Büller, Annemieke Diekman, André Krouwel, Sanne van der Most, Martijn van der Steen Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertentie-exploitatie Abonnementen parlementariërs en ambtenaren bij gemeenten en stads- en streekgewesten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-3738393 Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 198 euro (excl. 9% btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80. Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag © 2024, ISSN 1566-1636

LANDELIJKE BOMENNORM

Kwalitatief groen voor iedereen bereikbaar

nóóit meer

Toeristenbelasting

die uw gemeente onnodig tijd

én geld kost

De kosten voor controle, inning en verwerking van toeristenbelasting staan vaak uit verhouding met de opbrengsten, veelal door de huidige werkwijze.

Met Trippz is dat verleden tijd!

Trippz is volledig geautomatiseerd

Voor gasten, logiesverstrekkers én uw gemeente wordt alles binnen één platform afgehandeld. Van gastenregistratie tot directe betaling door de gast aan uw gemeente.

Huidige werkwijze Trippz werkwijze

Periodieke aangiften

Achteraf betalen

Weinig inzicht

Lastige controle

Dagelijkse verwerking

Directe betaling

Live inzicht én prognoses

Volledige controle