VNG Magazine nr. 5-2024

Hoe leid je je organisatie in een toekomstbestendige richting als je niet weet hoe die toekomst eruitziet?

AOG School of Management

AOG School of Management biedt professionals de mogelijkheid om hun visie te vormen, te veranderen én te verbreden. Door middel van unieke opleidingen op academisch niveau met een vakoverstijgende blik en gericht op organisatievraagstukken die om een specifieke visie en leiderschap vragen. Om zo de vooruitgang voor te zijn.

Betekenisvolle ontmoetingen

In onze programma’s vormen de betekenisvolle ontmoetingen een belangrijk facet. Vooraanstaande wetenschappers, filosofen en ‘innovators’ zorgen voor scherpzinnigheid, verwondering én reflectie op vakoverstijgende thema’s en vraagstukken.

AOG School of Management biedt een breed aanbod aan deeltijdopleidingen aan. Voor meer informatie en een overzicht van de Master, MBA, en alle leergangen en Masterclasses in 2024: aog.nl/opleidingen

Het creëren van veerkrachtige organisaties vraagt om een gedragen toekomstvisie, waarin mens- én organisatieontwikkeling ruimte krijgen.

Opleiding Visie op de Toekomst

Wil jij graag meer systematisch mogelijke toekomsten verkennen? Nieuwe kennis en inzichten opdoen over de samenhang tussen technologische, sociale en geopolitieke veranderingen? Maar ook stilstaan bij vragen als wat willen en kunnen we met al die kennis en visie te ontwikkelen op wat vinden we als organisatie wel en niet verantwoord?

Voor meer informatie: aog.nl/opleiding/visie-op-de-toekomst

Startdatum: 4 juni 2024

Opleiding Mens- en Organisatieontwikkeling

Zie jij talentontwikkeling als een strategisch vertrekpunt in het bouwen van veerkrachtige en adaptieve organisaties? Wil jij echt de verbinding leggen tussen de ambitie van de organisatie en de ontwikkeling van haar mensen?

Voor meer informatie: aog.nl/opleiding/mens-en-organisatieontwikkeling

Startdatum: 21 mei 2024

Deze 9 maanden durende deeltijdopleidingen kunnen de opstap zijn naar het behalen van de Master Strategy & Leadership (MSc).

Meer informatie?

Bel of app met onze opleidings adviseurs via 06 - 82 62 89 56 over de opleidingsmogelijkheden of scan de QR-code om een studieadviesgesprek in te plannen.

AOG

IN DIT NUMMER

Coverfoto: Shutterstock | Nummer 6 verschijnt op 12 april 2024

Vrouwenstrijd

VNG-voorzitter Sharon Dijksma organiseerde de eerste vrouwentop: ‘Er is nog genoeg om voor te vechten.’

THEMA

Cyberveiligheid

Raadsleden zouden meer aandacht moeten hebben voor digitale veiligheid, bepleit raadslid Alda van Zijl (Buren).

THEMA

Peter Snijders Gemeenten zijn volwassen geworden in de omgang met kunstmatige intelligentie, zegt de Zwolse burgemeester.

THEMA

Praat met inwoners over slimme technologie, is het advies van onderzoeker Vivien Butot.

Wonen

De afspraken uit de nieuwe Uitvoeringsagenda Wonen moeten zorgen dat er sneller meer huizen gebouwd worden. ‘We moeten niet op elkaar wachten.’

Slimme stad

ROB: herstel van financiële verhouding noodzakelijk

verhoudingen tussen rijk en gemeenten te herstellen, ‘wordt

Raad voor het openbaar bestuur (ROB) in een advies aan het kabinet.

Volgens de adviesraad kunnen grote maatschappelijke problemen alleen worden opgelost als het ‘raamwerk van de financiën op korte termijn grondig wordt aangepakt’. De raad ziet echter dat de onbalans tussen taken en middelen vooral groter wordt.

STEEDS SLEPENDER KARAKTER

De raad stelt dat het bij de discussie tussen rijk en gemeenten over de financiën, over meer gaat dan alleen over het geld. ‘Politieke besluiten worden verpakt als technische keuzes, en de aannames onder die besluiten pakken in de praktijk anders uit.’ Dat leidt ertoe dat gemeenten in sommige gevallen inmiddels meer geld kwijt zijn voor de uitvoering dan dat ze ervoor krijgen van het rijk. ‘De

discussies tussen overheden die dit tot gevolg heeft, krijgen een steeds slepender karakter en zetten de verhoudingen verder onder druk.’

De ROB bepleit een nieuw bestuursakkoord tussen het rijk en de gemeenten. Daarin zouden fundamentele keuzes gemaakt moeten worden over de rol en mate van autonomiteit van decentrale overheden. Dat kan per beleidsterrein verschillen, en zou mede moeten bepalen

hoeveel het rijk bijdraagt aan de uitvoering van taken. Hoe meer beleidsvrijheid voor gemeenten, hoe meer ruimte ze daarbij hebben om zelf keuzes te maken.

URGENTIE

In een reactie stelt VNG-voorzitter Sharon Dijksma dat de waarschuwingen van de ROB terecht zijn. ‘De urgentie van dit advies is niet te overschatten’, zegt Dijksma. ‘De financiële verhoudingen moeten snel worden hersteld, omdat we anders ons werk niet meer kunnen doen.’ Als het rijk niet ingrijpt, stevenen gemeenten af op een tekort van 3 miljard euro vanaf 2026. In het nieuwe begrotingsadvies voor de komende jaren adviseert de VNG daarom om alvast bezuinigingen in kaart te brengen die worden doorgevoerd als er geen geld bijkomt, maar om ze nog niet in gang te zetten. Zo moet inzichtelijk worden waar het tekort zich voordoet. De VNG adviseert gemeenten om daarbij zoveel mogelijk te kijken naar taken die gemeenten in medebewind hebben. (RvdD) ←

Rli: meer doen aan funderingsprobleem

Mijn doel is niet alleen dat de politiek hier iets mee doet, maar iedereen in de samenleving. Het systeem is echt ziek.

Het Amsterdamse raadslid Fatihya Abdi (PvdA) sprak met 80 kinderen over wat ze online allemaal meemaken en schrok zich rot, Het Parool 13 maart

Gemeenten kunnen veel meer doen om problemen met funderingen te voorkomen. Zo kunnen ze in stedelijk gebied zorgen dat het grondwaterpeil niet te veel varieert.

Dat blijkt uit een advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli). Om te voorkomen dat de funderingsproblematiek ontaardt in een crisis, stelt de raad een nationale aanpak funderingsproblematiek voor. In de voorgestelde nationale aanpak moeten gemeenten en waterschappen binnen enkele jaren voor alle risicogebieden plannen maken en uitvoeren om funderingsschade te voorkomen. (MM) ← Lees op pagina 32 de bijdrage van wethouder Ani Zalinyan.

Druk op uitvoering verkiezingen

De nieuwe wet die het stemproces moet verbeteren, werkt. Maar de procedures die met de wijzigingen gepaard zijn gegaan, zorgen voor extra druk op de gemeentelijke uitvoering, constateert de Kiesraad.

De Wet nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen ging op 1 januari vorig jaar in werking en moet de manier waarop de uitslag wordt vastgesteld transparanter en beter controleerbaar maken. Dat is ook gelukt, zegt de Kiesraad. Zo is het aantal telverschillen afgenomen en is de uitslag betrouwbaar. Maar door de nieuwe procedures neemt de druk op de uitvoering toe, terwijl gemeenten toch al moeite hebben om genoeg vrijwilligers te vinden om te helpen bij het tellen van de stemmen. Ook pleit de Kiesraad opnieuw voor een kleiner stembiljet. Bij de aankomende verkiezingen voor het Europees Parlement, in juni, wordt in vijf gemeenten een proef gedaan met een kleiner biljet. (RvdD) ←

Groningen vergoedt de tandarts

Inwoners van de gemeente Groningen met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum kunnen binnenkort de kosten van hun bezoek aan tandarts of mondhygiënist declareren bij de gemeente.

De gemeente doet dit omdat mensen met een laag inkomen soms de tandarts mijden vanwege de kosten. Groningen hoopt hiermee te bereiken dat meer mensen met een laag inkomen naar de tandarts gaan. Het gaat om een proef per 1 april; is de proef succesvol, dan wil de gemeente ook kosten voor fysio- en oefentherapie gaan vergoeden.

In een brief aan de gemeenteraad schrijft het college dat de gevolgen van een slecht gebit groot zijn: pijn, schaamte en sociaal isolement kunnen veel schade toebrengen in het leven van mensen.

De gemeente verlangt niet langer dat mensen eerst hun kleine spaartegoeden aanwenden alvorens ze in aanmerking komen voor de gemeentelijke vergoeding. Ook hoeven ze niet over een tandartsverzekering te beschikken.

Voor zover bekend zijn er geen andere gemeenten die zo ruim vergoeden. (LM) ←

De bibliotheken worden verder versterkt. De komende jaren komen er 42 nieuwe bibliotheekvestigingen bij. Ook worden 245 bestaande voorzieningen verbeterd.

Het kabinet heeft hiervoor via een tijdelijke regeling 56 miljoen euro beschikbaar gesteld. Door gebruik te maken van de tijdelijke regeling verstevigen gemeenten het bibliothekennetwerk en kunnen ze zich voorbereiden op de zorgplicht die vanaf 2026 geldt. Dan krijgen ze de wettelijke taak om ervoor te zorgen dat inwoners toegang hebben tot een volwaardige bibliotheek. Hiervoor is vanaf 2025 jaarlijks 54 miljoen euro beschikbaar. Om gemeenten te laten wennen aan die zorgplicht komt er in 2025 en 2026 een overgangsregeling. (LM) ←

LOPENDE ZAKEN

Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging

TEKST: VNG

VERGADERING VNG

1 MAART 2024

Het VNG-bestuur vergaderde vrijdag 1 maart in het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht. Voorzitter Sharon Dijksma meldt dat bestuurslid Robbert Lievense per donderdag 29 februari het bestuur heeft verlaten omdat hij is toegetreden tot de Eerste Kamer.

TERUGBLIK WOONTOP

DONDERDAG 29 FEBRUARI

De Uitvoeringsagenda Wonen is tijdens de Woontop door twaalf partijen ondertekend. Commissievoorzitter Jan Martin van Rees (Ruimte, Wonen en Mobiliteit) kijkt terug op een zinvolle en energieke bijeenkomst, die werd afgesloten met acht Tweede Kamerleden die de agenda in ontvangst namen. Over en weer waren er kritische geluiden te horen, wat het belang van een gezamenlijke inspanning op het gebied van wonen en bouwen onderstreept.

Lees meer over de Woontop vanaf pagina 38 in dit magazine.

BASISDIENSTVERLENING VOOR

SCHULDHULPVERLENING

Er zijn twee hamerstukken, over het

bestuurlijke afspraken basisdienstverlening voor schuldhulpverlening. Het bestuur stemt met beide stukken in. Voor het onderwerp schuldhulpverlening krijgt Peter Heijkoop (voorzitter Commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie), mandaat om de bestuurlijke afspraken met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Divosa en NVVK te ondertekenen tijdens het bestuurlijk overleg op donderdag 21 maart.

ADVIES ELKE REGIO TELT!:

TWEEDE BESPREKING BESTUUR

Een adviesgroep onder aansturing van bestuursleden Mark Boumans en Paul Depla heeft een reactie geformuleerd op het rapport Elke regio telt!. Het

bestuur stemt in met deze reactie, die kan worden samengevat als: omarm de aanbevelingen en vertaal deze naar concrete acties voor de VNG. De adviesgroep doet hiervoor diverse voorstellen, zoals: vul de rol van spreekbuis voor alle gemeenten in met oog voor regionale verschillen. En: pleit voor kansenagenda’s voor alle regio’s.

ASIEL EN MIGRATIE

Het bestuur deelt de zorgen van bestuurslid Liesbeth Spies (voorzitter Commissie Bestuur en Veiligheid), over de opvang van vluchtelingen. De druk op de asielketen is nu al lange tijd té groot. Het is complex om als gemeenten in deze keten op een goede manier de benodigde opvang te organiseren.

TERUGBLIK COMMISSIE INFORMATIESAMENLEVING

29 FEBRUARI 2024

De Commissies Informatiesamenleving en Bestuur en Veiligheid vergaderden op donderdag 29 februari voor een deel gezamenlijk in het gemeentehuis De Bilt.

CYBEROEFENING ISIDOOR

Digitale dreigingen nemen toe, terwijl de weerbaarheid en bewustwording nog aandacht nodig hebben. Daarom is het goed om mogelijke cyberscenario’s te oefenen en daar lessen uit te trekken. Eind vorig jaar is een grootschalige cyberoefening uitgevoerd. Geconstateerd werd dat de digitale en fysieke sector veel van elkaar verschillen bij een crisis. Dat zie je onder meer terug in de ‘taal’ die wordt gebruikt.

SOEVEREINITEIT DIGITALE EN ONLINE TECHNOLOGIE

De discussie over soevereiniteit is mede op gang gekomen door het principebesluit van de staatssecretaris van BZK om de domeinnaamextensie. gov.nl voor de rijksoverheid te gaan

gebruiken. Daarmee zou een veilige interactie met inwoners tot stand komen, omdat mensen het herkennen. Een impactanalyse van de VNG wijst uit dat het duur en tijdrovend is en de website en portalen van gemeenten niet veiliger worden. Daarnaast maakte het Nederlandse bedrijf SIDN onlangs bekend dat zij hun dienstverlening onderbrengen in een webserver van Amazon (AWS). SIDN beheert de domeinnamen.nl voor heel Nederland.

De commissie ondersteunt het VNGstandpunt dat het risicovol is de soevereiniteit van deze cruciale diensten buiten de sturing van de Nederlandse overheid te brengen. Wij moeten de Nederlandse en Europese waarden koesteren. En het is belangrijk dat gemeenten samen optrekken. Alleen dan hebben we een positie tegenover grote Amerikaanse en Chinese bedrijven.

PRINCIPES CAMERATOEZICHT HANDHAVING OPENBARE ORDE

VNG is gestart met ‘Werkgroep 151c’. Hierin werken gemeenten en politie samen aan een eenduidige interpretatie van artikel 151c van de Gemeentewet. Dit artikel geeft de burgemeester de bevoegdheid om voor handhaving van de openbare orde camera’s in te zetten en het beschrijft de rol van de politie bij de inzet. De samenwerking heeft geleid tot een set van tien gezamenlijke principes voor de inzet van cameratoezicht. De werkgroep werkt nog handreikingen uit.

De hoofdboodschappen van de Digitale Agenda worden met de commissieleden gedeeld evenals de opzet/invulling. De commissie ziet een verschuiving van agendasettend naar meer werken vanuit eigen kracht en krachten bundelen, vanuit één sterke bestuurslaag. De commissieleden kunnen zich goed vinden in deze lijn. In april spreekt de commissie verder over de Digitale Agenda.

Leonard Geluk

Algemeen directeur VNG leonard.geluk@vng.nl, linkedin.com/in/leonardgeluk

LENTE IN DE POLDER

Het is alsof elke weidevogel vandaag is thuisgekomen voor de grote reünie. Het gekwetter is niet van de lucht op de eerste zondag in de lente. Wandelend over een houtkade in de Krimpenerwaard denk ik aan de polder. De historische overlegcultuur waarin boeren en burgers afspraken maakten over het peilbeheer. Partijen wogen het eigen én het gezamenlijk belang, en spraken elkaar daarop aan.

In die gematigde cultuur sloten sociale partners in Wassenaar het akkoord dat een nieuwe tijd van economische bloei inluidde, na de crisis in de jaren ’80. We zijn het poldermodel kwijtgeraakt aan polarisatie en een politiek klimaat waarin beeldvorming steeds bepalender werd. Maar nu is samenwerken juist hard nodig om doorbraken te bereiken in de grote opgaven zoals wonen, bestaanszekerheid en de toekomst van de landbouw. Het onlangs verschenen rapport van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening toont opnieuw dat het fundamenteel niet goed zit met de overheid in Nederland. De toeslagenaffaire zou weer kunnen gebeuren omdat er nog niets is veranderd in onderliggende patronen. De commissie ziet een warboel van onduidelijke, slechte regels, vaak het resultaat van politieke scoringsdrift. In de uitvoering raakte de menselijke maat uit het zicht, ook door jarenlange, ‘stoere’ bezuinigen op uitvoeringsorganisaties. De politiek wil en belooft veel, zonder zich af te vragen of ingeGROTE PROBLEMEN WACHTEN OP GROTE

wikkelde regels uitvoerbaar zijn. Of zonder de benodigde middelen mee te leveren. Het gesprek over de beleidsinhoud is losgezongen van dat over de begroting.

Een andere manier van werken is noodzakelijk. Daarom schreven Sharon Dijksma en ik onlangs in de Volkskrant een pleidooi voor een maatschappelijk kabinet. Dit is een kabinet dat, ongeacht de politieke samenstelling, aansluit bij de akkoorden die we als gemeenten met verschillende maatschappelijke organisaties hebben afgesloten. Zoals recent over bestaanszekerheid en over wonen, met partijen die weten wat er omgaat in de uitvoering. Partijen die eerder tegenover stonden, gaan met elkaar gaan optrekken om het gezamenlijke doel waar te maken. Een nieuwe polder.

Voor het welslagen daarvan is het van groot belang dat het rijk meedoet in deze manier van werken en denken. Grote problemen wachten op grote doorbraken. Minder politieke beeldvorming, meer bestuurlijke verantwoordelijkheid. Oog hebben voor de context waarin partijen en bestuurslagen werken. Nederland heeft een kabinet nodig dat richting geeft, en met draagvlak in de samenleving. Als het in de polder weer lente wordt, krijgen we allicht perspectief op een nieuwe periode van bloei. ←

THEMA PETER SNIJDERS OVER DIGITALISERING

Blijvenversnellen in de marathon

ALS EEN VAN DE EERSTE LANDEN IN DE EUROPESE UNIE ONTWIKKELDE NEDER LAND EEN BREDE VISIE OP AI. DE VNG DRUKTE ER EEN STEVIGE STEMPEL OP.

GEMEENTEN ZIJN VOLWASSEN GEWORDEN, CONSTATEERT PETER SNIJDERS.

‘Iedereen beseft: we moeten dit slim aanpakken’

‘De samenleving verwacht iets van de overheid, ook op digitaal gebied’

Peter Snijders, voorzitter van de VNG-commissie Informatiesamenleving, spreekt enthousiast over de Digitale Agenda Gemeenten 2024-2028, het stuk dat binnenkort verschijnt en de komende vier jaar leidend is voor de inzet van de VNG en de individuele gemeenten. Evenals haar voorganger wordt deze agenda geschreven langs drie hoofdlijnen: de basis op orde, kansen benutten, en ‘normeren en democratiseren’ – zeg maar de ethische aspecten van digitalisering. Na een periode waarin de VNG vooral thema’s op de agenda zette, is het nu tijd om aan de slag te gaan. Vanuit de eigen gemeentelijke kracht, zegt Snijders daar nadrukkelijk bij. Niet meer slaafs volgen wat het rijk of Europa bedenkt, maar zelfbewust, als een gelijkwaardige gesprekspartner van de Haagse departementen en softwareleveranciers. ‘We zijn volwassen geworden’, zegt hij. ‘Dat zien ze in Den Haag inmiddels ook.’

nog eens gaan bedenken hoe we daarmee om zouden gaan. Ook hierin hebben we dus stappen gezet en als VNG hebben we daar volop aan mee kunnen doen. Dat zegt iets over de verhoudingen. We hebben geluk met deze staatssecretaris (Alexandra van Huffelen, red.), zij en de gemeenten hebben een hechte band met elkaar ontwikkeld.

‘Als voorzitter van de VNG-commissie ben ik aan de ene kant trots op wat we in de steigers hebben gezet, maar aan de andere kant constateer ik dat de ontwikkelingen in de samenleving razendsnel gaan. Het hele datagedreven werken, de nieuwe mogelijkheden van AI, de digitale veiligheid die echt op een heel ander niveau is aangekomen. We hebben een been bijgetrokken, maar het is een marathon waarin we steeds moeten blijven versnellen.’

U zei het al: de overheid loopt vaak achter de ontwikkelingen aan. Frustreert dat?

Wie is...

Peter Snijders is sinds 2019 burgemeester van Zwolle.

Daarnaast is hij voorzitter van de VNG-commissie Informatiesamenleving. Hij is ook voorzitter van de Regio Zwolle en van de Veiligheidsregio IJsselland.

Wat is er veranderd?

‘Vijf, tien jaar geleden strooiden ministeries van alles uit over gemeenten. Onder de noemer van de digitale agenda moesten duizend bloemen bloeien. Toen waren er al wethouders en burgemeesters die waarschuwden: we hebben nog niet eens onze basisbestanden en onze infrastructuur op orde, laten we daar nou eerst eens voor zorgen voor we allerlei mooie dingen gaan doen. We hebben sindsdien belangrijke stappen gezet, bijvoorbeeld met onze gemeenschappelijke informatievisie Common Ground. Dat die basis op orde is, dat is het allerbelangrijkst. Daar moeten we aan blijven werken.’

U zegt dat Den Haag gemeenten inmiddels serieuzer neemt…

‘Begin dit jaar presenteerde het kabinet een overheidsbrede visie op generatieve AI, kunstmatige intelligentie. Daarmee loopt het voorop in Europa. De overheid liep vaak jaren achter, dan was iets allang aan de gang in de samenleving en dan moesten wij

‘Gefrustreerd, nee. Ik zie in de commissie een enorme gedrevenheid en passie om dit op te pakken. Maar dat kunnen gemeenten niet afzonderlijk, we hebben elkaar heel hard nodig. Iedereen beseft: we moeten dit slim aanpakken, niet iedereen hoeft het wiel weer uit te vinden. Dat zou ook mijn oproep aan lokaal Nederland zijn: zoek elkaar op. Mijn eigen provincie is een goed voorbeeld. De afdeling Overijssel van de VNG heeft een eigen platform informatiesamenleving opgezet. In Zwolle beschikken wij over capaciteit en kennis, dus onze mensen ondersteunen dat platform zodat alle gemeenten ervan kunnen profiteren.’

Was het bewust beleid van Zwolle om specialisten de organisatie binnen te halen?

‘Ja, we zien grote opgaven op ons af komen en digitalisering kan daarbij helpen. Denk aan de verduurzaming van de stad, het mobiliteitsvraagstuk, de energietransitie. Of de veiligheid, we zien een enorme toename van cybercriminaliteit en ondermijning. We zijn ook aan de slag gegaan met Digital Twin, de digitale tweelingstad. Daar zijn veel data voor nodig. Daar hebben we de afgelopen jaren mensen voor

aangenomen. Maar je kunt wel veel data hebben, de vraag is wat je daar vervolgens mee doet. Wij zetten dit instrument in om Zwolle leefbaar te houden. Daarom houd ik me graag vast aan de drie lijnen van de digitale agenda, om het behapbaar te houden.’

Kansen benutten is de tweede lijn. Maar er zijn ook bedreigingen.

‘Zeker, daarom hebben we ook een ethische commissie, met mensen van buiten de gemeenteraad, uit de stad, en deskundigen. Zij beoordelen of wij wel goed met onze data en met de gegevens van onze inwoners omgaan. Je moet de risico’s serieus nemen, maar niet bang zijn om de kansen te benutten. Want voor alles geldt: we doen het voor onze inwoners.’

Staatssecretaris Van Huffelen wil het gebruik van ChatGPT door ambtenaren verbieden. Uw collega van Amsterdam wil het juist gebruiken om ambtenaren betere brieven te laten schrijven. Eén overheid, twee verschillende signalen.

‘Binnen de VNG is daar ook wel een stevige discussie over. Voor mezelf en voor Zwolle sprekend: de hele samenleving gebruikt ChatGPT, het biedt kansen. In Zwolle gaan we het niet verbieden, maar we willen wel dat de ambtenaren goed nadenken over de pro’s en contra’s. Normering is nodig, daarom hebben we dat visiestuk ook geschreven, ook Europa stelt zich veel actiever op, als tegenwicht tegen de Big Tech. Dus ik snap de staatssecretaris, maar tegelijkertijd zeg ik: wij staan als gemeenten het dichtst bij de samenleving. Die verwacht iets van de overheid, ook op digitaal gebied.’

Uit recent onderzoek blijkt dat werknemers die worden aangestuurd volgens algoritmen, zich minder autonoom en minder productief voelen. Dat kan ook voor gemeentepersoneel gelden. ‘Daarmee kom je bij de derde lijn van de digitale agenda, het ethische vraagstuk. Je wilt data gebruiken om efficiënter en effectiever te werken, om zuinig om te gaan met belastinggeld, vooral vanuit een oogpunt

van goede en betrouwbare dienstverlening. Daarnaast wil je een goede werkgever zijn en zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving, met inspirerend werk. We hebben ook te maken met een krappe arbeidsmarkt. Mijn collega Ton Heerts van Apeldoorn zegt: we zullen het met de mensen die we nú hebben moeten doen voor de opgaven die op ons afkomen. En die opgaven zijn groot. Ook daarin kan AI helpen, zodat er capaciteit vrijkomt die we ergens anders kunnen inzetten.’

Dat geldt ook naar buiten toe: hoe voorkom je dat mensen vermorzeld worden in een systeem waar niemand zich verantwoordelijk voor voelt?

‘Daar moeten we ons bewust van zijn. Een ambtenaar moet zich ook veilig genoeg voelen om, als hij vermoedt dat iets niet klopt in het systeem, zich daarover uit te spreken. Juist aan de collegetafels zou hier aandacht voor moeten zijn, bestuurders moeten zich verantwoordelijk blijven voelen. Je kunt processen wel wegdigitaliseren, maar uiteindelijk is er iemand verantwoordelijk. Dus je moet checks and balances inbouwen en je af en toe de vraag stellen: hebben we het wel goed geregeld?

‘De VNG organiseert ook peer-to-peer-gesprekken. Ik heb daar zelf ook aan meegedaan, samen met de gemeente Eemsdelta. Dat was echt een eyeopener. Het bleek dat we op een aantal punten echt nog stappen moesten zetten. Voor mij was het een reden om het gesprek hierover in het college opnieuw te voeren. Ik zou het elke collega aanbevelen: voer die gesprekken, en kijk waar de witte vlekken in jouw organisatie zitten.’

‘We hebben geluk met deze staatssecretaris’

‘Integreren begint bij goede huisvesting’

Nederland kampt met een groot huisvestingsprobleem. Door het bieden van tijdelijke en innovatieve woonoplossingen helpt KaFra Housing gemeenten het tekort voor specifieke doelgroepen aan te pakken. Kwalitatief, duurzaam en snel leverbaar.

Statushouders, asielzoekers, internationale medewerkers en urgent woningzoekenden. Om het kwantitatieve én kwalitatieve tekort aan te pakken, ontwikkelt, realiseert en exploiteert KaFra innovatieve concepten voor tijdelijke huisvesting. Modulair gestapelde bouw, transformaties van kantoorpanden en KaFra Towers die op een relatief klein stuk grond snel te realiseren zijn. Maar ook mobile homes; speciaal ontwikkelde woonunits die zeer snel te plaatsen zijn en weinig last hebben van netcongestie en andere nutsproblemen doordat er gewerkt wordt met semi-off grid opstellingen.

Spreidingswet

Binnen drie tot zes maanden kan een locatie van tachtig woningen gerealiseerd worden waar zo’n driehonderd mensen kunnen verblijven. Zeker als je kijkt naar de spreidingswet die is aangenomen, kan KaFra gemeenten helpen om hun opgave door middel van kwalitatief hoogstaande woningen snel te vervullen. In de gemeente Venray zijn samen met de woningcorporatie woonplekken op een voormalig vakantiepark gecreëerd voor arbeidsmigranten en woningzoekenden. Maar ook voor de COA kunnen zij wat betekenen; onlangs is er in de gemeente Peel en Maas een locatie in gebruik genomen als azc, waar een goed woon- en leefklimaat is voor onder andere gevluchte gezinnen.

Woon- en werkcarrière

Goede woonruimte is belangrijk voor het meedoen in de samenleving.

KaFra is samen met OTTO Work Force een pilot gestart waarin statushouders en asielzoekers worden begeleid in hun woon- én werkcarrière. Het grote tekort aan woningen kan worden opgelost als gemeenten besluiten om speciaal voor deze groepen fatsoenlijke woonlocaties te bouwen, waar mensen kunnen starten met integreren in de samenleving. De volgende stap is het verkrijgen van werk om vervolgens door te stromen naar een baan die beter past bij de genoten opleiding of werkervaring. In de tussentijd is er voldoende ruimte om bepaalde certificaten te behalen. Zoals een Syrische arts die zijn BIG-registratie en andere benodigde papieren aanvraagt om zijn beroep in Nederland te kunnen uitvoeren. Met baanperspectief kan diegene tegelijkertijd ook weer

doorgroeien naar een reguliere woning. Zo ontstaat de combinatie van een woon- en werkcarrière.

Carbon footprint

Het innovatieve aspect van de oplossingen zit hem ook in de duurzaamheid. De gebouwen zijn niet grondgebonden maar makkelijk verplaatsbaar en daardoor dus herbruikbaar. Daarnaast zijn ze Cradle to Cradle waardoor ze volledig kunnen worden gerecycled. In plaats van een permanente aansluiting werkt KaFra met zonnepanelen, batterijen en aggregaten. Mét waterbesparing en een bijbehorende isolatiestandaard zodat je minimaal hoeft te verwarmen. De carbon footprint die de huizen achterlaten is dus minimaal. Kortom, snel, innovatief én duurzaam. Dat is ook waar KaFra voor staat.

Lees meer over de oplossingen van KaFra Housing op : https://kafrahousing.com/huisvestingsoplossingen-VNG/

3 VRAGEN AAN...

Joa Maouche

Renkum gaat onderzoeken of het bestuursrechtelijk kan optreden tegen veehouders die hun dieren onvoldoende beschermen tegen aanvallen door wolven, zegt wethouder Joa Maouche (GroenLinks). In zijn gemeente werden vorige maand nog 23 schapen gedood.

Wat is er aan de hand?

‘Formeel is de voedsel- en warenautoriteit NVWA verantwoordelijk voor toezicht en handhaving als het gaat om het welzijn van dieren die gehouden worden. De provincie gaat over de dieren in de natuur, waaronder de wolf. Ik zie dat landbouwdieren echter worden gehouden in een door de provincie vastgesteld wolvengebied. Dat betekent dat die schapen ook goed moeten worden beschermd. Vorig jaar is er ook al een wolvenaanval geweest, dus we weten dat de wolf er is. Dan vind ik ook dat je als veehouder voldoende moet doen om je dieren te beschermen. Dat was nu niet het geval, waardoor 23 schapen het slachtoffer zijn geworden. Veehouders hebben een plicht om hun dieren veilig te houden, maar de NVWA doet nog niet aan handhaving. Dan is de vraag: wat kunnen wij als gemeente? Dat gaan we onderzoeken. Daarvoor gaan we in overleg met de NVWA, de provincie, BIJ12 en de politie. En we kijken welke mogelijkheden de Omgevingswet ons geeft .’

Heeft de gemeente hier wel een rol in? Dit is een taak van de NVWA en de provincie.

‘In eerste instantie niet, nee. En zeker niet als andere partijen hun verantwoordelijkheid nemen. Ik heb liever dat de NVWA en de provincie hier scherper op zijn. Maar de NVWA zegt nog niet van boeren te kunnen verwachten dat ze voldoende bescherming bieden, omdat de wolf hier nog niet zo lang is. Veehouders kunnen nu subsidie krijgen voor het aanleggen van een wolfwerend hek, en ze krijgen compensatie wanneer vee gedood wordt door een wolf. Dus de wortel is er wel. Maar zolang niet iedere veehouder die hekken heeft, en de NVWA niet handhaaft, zitten we in een tussenfase waarin schapen het slachtoffer worden van aanvallen. Ik wil dan niet alleen toekijken.’

Veehouders zeggen: we doen ons best, maar het lukt niet altijd om overal wolfwerende hekken te plaatsen.

‘We weten dat hier een wolf zit. Ik vind het onacceptabel dat we dieren in een situatie brengen waarin ze aangevallen kunnen worden door wolven en daar zwaar aan lijden. Het is primair de verantwoordelijkheid van de eigenaren om hun dieren goed te beschermen, hoewel dat wellicht heel veel werk oplevert. Ik ken ook schaapherders op de Veluwe, waar meerdere roedels wolven leven. Hen lukt het ook met flexinetten en goede omheining ’s nachts. Dan verwacht ik dat van andere veehouders ook. Ik begrijp dat dat veel kennis en arbeid kost. Dat is misschien iets waar we als gemeente samen met vrijwilligers bij kunnen helpen.’ ←

NETWERK

VNG voorop in devrouwenstrijd

ER IS NOG EEN WERELD TE WINNEN VOOR VROUWEN IN HET

LOKAAL BESTUUR. DE VNG GREEP INTERNATIONALE VROUWEN DAG AAN ALS STARTPUNT VOOR EEN NIEUWE STRIJD OM EEN GELIJKWAARDIGE POSITIE.

Het gaat nog niet goed met het aandeel vrouwen in het lokaal bestuur. Van de gemeenteraadsleden is iets meer dan een derde (37 procent) vrouw, het aandeel vrouwelijke wethouders is nog lager: 28 procent. En als vrouwen actief zijn in het lokaal bestuur, lopen ze tegen nieuwe uitdagingen aan: de verlofregelingen bijvoorbeeld, die ondanks nieuwe voorstellen van het kabinet nog niet voldoende zijn. Of de veiligheid: vrouwen voelen zich onveiliger dan mannen zodra ze hun nek uitsteken in het publieke leven, vooral door de uitingen van vrouwenhaat die op sociale media gemeengoed zijn.

Voor VNG-voorzitter Sharon Dijksma, in het dagelijks leven burgemeester van Utrecht, was deze achterblijvende positie van vrouwen aanleiding om op 8 maart, Internationale Vrouwendag, een bijeenkomst te organiseren in het Haagse VNG-kantoor voor bijna tachtig topvrouwen: bestuurders, ambtenaren, ministers, Kamerleden.

Is anno 2024 zo’n bijeenkomst nog nodig? Ja, vond Dijksma, want er is nog genoeg om voor te vechten. Niet alleen om het aandeel vrouwen in gemeenteraden en colleges op te krikken, ook buiten de muren van het gemeentehuis is nog sprake van ongelijkheid. De loonkloof bijvoorbeeld, vrouwen krijgen minder betaald dan mannen, voor hetzelfde werk.

Nog altijd zijn veel vrouwen niet financieel onafhankelijk. En ja, als er dan toch een vrouw de baas is bij de VNG, grapte Dijksma, dan moeten

gemeenten ook op dit punt maar eens een stap naar voren zetten.

KNOKKEN

‘Als vrouwen moeten we elkaar keihard blijven steunen, door dik en dun’, zei ze in de toespraak waarmee ze de ‘vrouwentop’ opende. ‘Wij hebben recht op gelijkheid en gelijkwaardigheid. En daar wil ik, samen met jullie, keihard voor knokken.’

Juist een organisatie als de VNG zou zich volgens haar hier heel hard voor moeten inzetten. ‘Want de gemeenten zijn er pas voor iedereen, als ze die gelijkheid en gelijkwaardigheid altijd en overal uitstralen, en zelf een goede afspiegeling van de samenleving zijn.’

Goede voorbeelden van hoe het beter kan, zijn er zeker. Dijksma

noemde het programma Weerbaar Bestuur, of stichtingen als Stem op een Vrouw en Gelijke Beloning. ‘Maar dat is niet genoeg, met alleen bewustwording winnen we de strijd niet. We moeten ook zélf aan de slag, in onze eigen omgeving. Hier zit een zaal vol vrouwen in cruciale posities, een zaal vol talent, persoonlijkheid en daadkracht. Wij kunnen verandering brengen.’

ACTIE

Er is werk aan de winkel, volgens Dijksma, die zelfs een actiedag niet uitsloot om het einde van de loonkloof te eisen, bijvoorbeeld op Equal Pay Day. Wanneer die jaarlijkse dag valt, verschilt per land en per jaar. Als de loonkloof groot is, valt Equal Pay Day vroeg in het jaar, naarmate de kloof kleiner wordt schuift de dag naar het einde van het jaar. Idealiter zou de dag op 31 december moeten vallen, in Nederland is het medio november.

Elly André, raadslid in Apeldoorn, was een van die talentvolle vrouwen die door de VNG was uitgenodigd. ‘Iemand zei eens tegen mij: jij hebt drie keer ongeluk, want je bent jong, je hebt een andere kleur en je bent vrouw. Dat moedigde mij juist aan om me uit te spreken. De manier waarop vaak over vrouwen in de politiek wordt gesproken of op X geschreven, mogen we niet normaliseren.’

André ging op haar negentiende de lokale politiek in, sinds november 2022 is ze raadslid namens D66. Haar ambities reiken verder, op de vraag van dagvoorzitter Merel Westrik of ze wethouder wil worden, antwoordde ze volmondig ja. ‘Er zijn zo weinig vrouwen van kleur in gemeenten, en vrouwen hebben zoveel talenten, ik wil laten zien dat het normaal is.’ Uit onderzoek blijkt dat in 2021 tien procent van alle

tweets gericht aan vrouwelijke politici haat of agressie bevatten, vrouwen van kleur krijgen de meeste haat over zich heen. Het is vaak de reden waarom ze uit de politieke arena stappen.

GEEN GARANTIE

Er is wel een positieve trend zichtbaar, volgens Devika Partiman, directeur van Stem op een Vrouw. In vergelijking met de vorige raadsperiode steeg het aandeel vrouwen van 32 naar 37 procent. Maar zelfs als politieke partijen keurig om en om een vrouw en een man op hun kandidatenlijsten voor verkiezingen zetten, is dat geen garantie dat de samenleving vrouwvriendelijker wordt. Wat dat betreft noemde Partiman de huidige kabinetsformatie ‘niet hoopgevend’. ‘De partijen die met elkaar in gesprek zijn, hadden wel vrouwen op de lijst, maar in hun programma’s komt de positie van vrouwen nauwelijks terug.’

De vrouwentop zou wat Sharon Dijksma betreft een jaarlijks terugkerende gebeurtenis moeten worden. In ieder geval was een nieuw netwerk van invloedrijke vrouwen geboren. Dijksma had een ‘breed gevoelde saamhorigheid’ geproefd – en ‘actiebereidheid’ op weg naar Equal Pay Day. ←

‘Als vrouwen moeten we elkaar keihard

blijven steunen’

Paneldiscussie met (v.l.n.r.) Jacqueline prins, algemeen directeur SER, raadslid Elly André (Apeldoorn), directeur Devika Partiman van Stem op een Vrouw, onderzoeker Zahra Runderkamp, burgemeester Tjarda Struik van Leiderdorp en gespreksleider Merel Westrik.

IN BEELD

VOOR EEN KEER UIT DE COMFORTZONE

Eén keer wilde Rik Thijs eens helemaal uit zijn comfortzone stappen.

‘In het kader van geen spijt hebben van iets wat je niet hebt gedaan’, zoals hij zelf schreef op Instagram. En dus kroop de Eindhovense GroenLinks-wethouder (op de foto uiterst rechts) in de rol van dragqueen. Met een uitvoering van River Deep, Mountain High zorgde hij voor een verrassend optreden tijdens de Drag Brunch van Stichting Queer 040. Met zijn actie wilde hij de grijze wereld waarin dragqueens worden belaagd en regenboogvlaggen van de muur worden gehaald, wat meer kleur geven. Op Instagram liet hij weten: ‘Het was fantastisch om te doen.’

THEMA SLIMME STAD

Is

techniek de beste oplossing?

VEEL INWONERS HEBBEN GEEN FLAUW IDEE WELKE SLIMME TECHNOLOGIEËN HUN GEMEENTE ALLEMAAL GEBRUIKT MET HET OOG OP VEILIGHEID EN LEEFBAARHEID, EN WAT DAARVAN DE GEVOLGEN ZIJN. ONDERZOEKER VIVIEN BUTOT PLEIT ERVOOR INWONERS EERDER TE BETREKKEN BIJ DE ONTWIKKELINGEN.

Vivien Butot

onderzoeker

Erasmus

Universiteit

Rotterdam

Gemeenten zetten slimme technologie op verschillende manieren in voor stedelijke veiligheidsvraagstukken. ‘Amsterdam geldt daarbij als een van de voorlopers. Deze gemeente probeert de regie over technologie te houden, bijvoorbeeld door algoritmes in eigen huis te ontwikkelen, in plaats van uit te besteden’, zegt Vivien Butot, onderzoeker aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit. ‘Amsterdam communiceert hier vrijuit over en betrekt ook burgers erbij. Zoals nu bij de ontwikkeling van nieuwe functies voor de scanauto’s, die tot op heden alleen waarnemen of je al dan niet parkeergeld hebt betaald.’

De Amsterdamse praktijk geldt als zeldzaam, zegt Butot. ‘De meeste gemeenten hebben die expertise niet in huis en betrekken de technologie van externe private partijen. De betrokkenheid bij de technologische ontwikkelingen is hierdoor kleiner.’

CORONAREGELS

In Rotterdam, zegt Butot, worden de grenzen van de wet nog weleens opgezocht als het gaat over slimme technologie voor veiligheid. ‘De wet kneedbaar interpreteren, waarbij achteraf de nodige checks worden uitgevoerd, maar niet vooraf.’

Dat zag je bijvoorbeeld in coronatijd toen de gemeente besloot de toch al gehuurde scanauto’s voor het afgelaste Eurovisiesongfestival op een

andere manier in te zetten. De auto’s reden door Rotterdamse parken om te checken of de opgelegde afstandsregel van 1,5 meter wel werd nageleefd. De Autoriteit Persoonsgegevens veroordeelde de politie, waarmee de gemeente samenwerkte, achteraf tot een boete omdat de privacyrisico’s niet vooraf in kaart waren gebracht en afgewogen.

FUTURISTISCHE SCENARIO’S

Butot rondde onlangs zijn proefschrift af over de burgerbetrokkenheid bij slimme en veilige steden. Ten behoeve van zijn promotieonderzoek ontwikkelde hij onder meer futuristische scenario’s en liet inwoners daarop reageren. Ook liep hij met ze door de stad om ze op zoek te laten gaan naar alle digitale techniek die al wordt

gebruikt om de stad veilig te houden. De derde studie voor zijn thesis betreft een analyse van de uitbraak van de controverse in Nederland rondom de introductie van 5G, waarbij burgers zich organiseerden in actiegroepen.

ONVERMIJDELIJK

Op basis van zijn onderzoek concludeert Butot dat veel burgers het idee hebben dat de huidige technologische ontwikkelingen onvermijdelijk zijn, dat zij er als individu niet veel tegen kunnen doen. Zij beschouwen technologie als een opzichzelfstaand ding en ervaren geen mogelijkheid tot inspraak.

Butot: ‘Dat is niet alleen onwenselijk, maar ook ondemocratisch. Burgers hebben niet het idee dat ze kunnen meebeslissen. Of ze moeten zich organiseren in actiegroepen, zoals de 5G-beweging. Zij zeggen: we zijn afhankelijk gemaakt van technologie, maar hebben daar niet om gevraagd.’

Deze zorgen zijn volgens hem legitiem. Door zich coöperatief op te stellen is het sommige van deze actievoerders inmiddels gelukt contact te leggen met de lokale politiek. ‘Dat heeft er in een gemeente bijvoorbeeld toe geleid dat de komst van slimme lantaarnpalen is afgeblazen.’

Als er een maatschappelijk veiligheidsprobleem voorligt, is de reflex vaak om te kijken naar technologie, zegt Butot. ‘De vraag of het ook is op te lossen zonder techniek, wordt daarmee vaak genegeerd’, ziet hij. Terwijl het voor een gemiddeld gemeenteraadslid lastig is te beoordelen of de voorgestelde techniek echt de beste oplossing is.

‘Discussies handelen over complexe technologie en daarmee haakt het merendeel van de raadsleden af.

Sommige actievoerders van de 5G-beweging is het gelukt contact te leggen met de lokale politiek.

Het is nu vooral een kwestie van uitvoeren, een klap erop geven. Terwijl het de rol van de gemeenteraad is om een kader te stellen wat deze oplossing betekent voor de burgers en zich daarbij af te vragen wat die zelf in dit vraagstuk kunnen betekenen.’

SLIMME DEURBEL

Gemeenteraadsleden zijn geen technisch experts. Daarom zou er binnen gemeenten beter nagedacht moeten worden over het opbouwen van expertise, bijvoorbeeld door hiervoor een raadscommissie in te stellen. Daarnaast is het volgens Butot belangrijk dat je de discussies in de raad over de inzet van technologie niet te technisch maakt. ‘Je moet techniek politiek houden en goed kijken hoe de voorgestelde techniek het voorliggende veiligheidsprobleem oplost. En betrek burgers er in een vroeg stadium bij, zoals Amsterdam dat doet.’

Butot wijst op de slimme deurbel, die steeds meer bewoners aanschaffen. ‘Gemeenten branden daar hun vingers niet aan, want de bellen zijn aangebracht op privévastgoed. Daarbij vergeten ze dat 90 procent van de camera’s filmt in de openbare ruimte. Wat is de impact daarvan en wat betekent dat voor mensen die toevallig net over de stoep langslopen?

Burgers maken zich daar zelf ook zorgen over, bleek recent nog. Wij proberen met raadsleden het gesprek aan te gaan welke instrumenten ze wel in kunnen zetten, al is het privéterrein. Dat kan bijvoorbeeld door in de APV af te dwingen dat camera’s in een zodanige hoek worden geplaatst dat ze geen of zo min mogelijk opnames maken van de openbare ruimte.’

Wandelingen met raadsleden op zoek naar slimme technologie in hun eigen gemeente blijken eveneens nuttig. ‘Zo ervaren ze het niet alleen als volksvertegenwoordiger, maar ook als burger. Tijdens zo’n wandeling liet een raadslid bijvoorbeeld blijken dat er wat hem betreft niet genoeg gemeentecamera’s opgehangen kunnen worden, “alles om onze collega’s in blauw te ondersteunen”. Totdat we iets verder op slimme afvalcontainers stuitten. “Nee dat moet je niet willen, dat is te privacygevoelig”, was toen de reactie.’ ←

‘Gemeenten branden hun vingers niet aan de slimme deurbel’

Verkennend Onderzoek in de Praktijk in Noordwijk

Zoals door vele gemeentebesturen wordt er ook in Noordwijk nagedacht over de snelle groei van het aantal elektrische auto’s en dan met name over de opties om voldoende laadcapaciteit te kunnen bieden. Met de toename van het aantal zonnepanelen op woningen hebben bezitters van dergelijke auto’s de mogelijkheid om met zelf opgewekte stroom te laden. Echter… er is een trottoir dat de woning van hun auto scheidt. In veel gemeenten vanuit veiligheidsoverwegingen een niet toegestaan gebied voor laadkabels.

Laadinfrastructuur in Noordwijk Theo Alkemade is sinds 1998 actief in de Noordwijkse gemeentelijke politiek voor het CDA. Van huis uit ondernemer en sinds 2020 is Alkemade wethouder met onder meer duurzaamheid en lokale mobiliteit in zijn portefeuille. Onderwerpen die hem echt aan het hart gaan en waarbij hij steeds zoekt naar bestendige in plaats van snelle oplossingen.

“Ik voorzie verdere druk op het elektriciteitsnet en denk al actief aan nieuwe vormen van energie, waaronder op basis van aardwarmte en waterstof. Maar zo ver zijn we nog lang niet, daarom is er een uitrolplan voor verstevigen van het elektriciteitsnetwerk opgesteld en kijken we naast uitrol van reguliere laadpalen regionaal en onderzoeken we de mogelijkheden op het gebied van snelladen.”

Noordwijkse proef succesvol

Net op het moment dat Alkemade uitvoering zocht voor raadsmoties om een oplossing te vinden voor het thuisladen via het trottoir, meldde zich een Noordwijks bedrijf met het verzoek testen te mogen doen met een door hen ontwikkelde en gepatenteerde ultraplatte kabel (5mm hoog) onder de naam FlatPower.

“Ten opzichte van de toen nog beoogde kabelgoten in het trottoir heeft dit als voordeel dat het flexibeler is en aanleg van en onderhoud aan de kabelgoten niet nodig maakt. Dit loopt nu een jaar en is erg goed verlopen. Er zijn geen verrassingen geweest. Integendeel, wel vragen om ook in aanmerking te komen. Omdat het laden best snel gaat, liggen de kabels er eigenlijk maar een aantal keer per week. De samenwerking met FlatPower is van voorbereiding tot evaluatie erg professioneel geweest. De vervolgstappen worden momenteel bekeken.”

Ultraplatte kabel voor thuisladen

FlatPower is een idee van een Noordwijkse ondernemer, eigenaar van een 26 jaar bestaand engineersbureau. Zoals het vaak gaat is de uitvoering lastiger dan het idee. Het bestaat immers nog niet. Uiteindelijk is er in Italië een producent gevonden die de kabel in grote volumes kan fabriceren. Na twee jaar testen en verbeteren zal de kabel vanaf medio mei in 3 fase 11kWh uitvoering leverbaar zijn.

Voor meer informatie zie: flatpower.tech cables@flatpower.tech

ACTUEEL

93

unieke

diersoorten werden waargenomen in Bergen (NH)

Daarmee is Bergen de meest biodiverse gemeente van Nederland. Bron: Laudius

AGENDA

25 MAART

Toekomstagenda zorg voor mensen met een beperking

Utrecht, 9.00-17.00 uur en deels online | congrestoekomstagenda. evenementenbureauvws.nl

26 MAART

Ontwerpwijzer voetgangers

Online, 13.00-14.30 uur | ruimtevoorlopen.nl

26 MAART

Toegankelijke stemlokalen Online, 12.00-13.30 uur | webinartoegankelijkestemlokalen.nl

27 MAART

Week van Beter

Aanbesteden: aanbesteding bedrijfskleding

Utrecht, 11.00-17.00 uur | pianoo.nl

28 MAART

Atriumlezing over arbeidsmigranten

Den Haag (VNG), 15.00-17.00 uur | vng.nl/agenda

28 MAART

Explosies in woonwijken Online, 10.00-11.30 uur | vng.nl/agenda

2 APRIL

AI Act en gemeenten Utrecht, 14.00-17.00 uur | vng.nl/agenda

5 APRIL

Flexwoningen in de praktijk Montfoort, 9.30-16.00 uur | platform31.nl

8 APRIL

Handhaving aanvullende verkeersovertredingen boa’s Online, 15.00-16.30 uur | hetccv.nl

Beste Thorbeckeprofessor,

LUTTELE UREN VOOR DE GEMEENTERAAD BESLUIT DAT BOA’S IN HUN KLEDING UITING MOETEN KUNNEN GEVEN AAN HUN RELIGIE, ZEGT DE MINISTER VAN JUSTITIE DAT ZE DAT ZO ONGEWENST VINDT DAT ZE WIL INGRIJPEN. MAAR WIE GAAT EIGENLIJK OVER DE KLEDING VAN GEMEENTELIJKE BOA’S? DE GEMEENTE RAAD, HET COLLEGE, DE BURGEMEESTER OF DE MINISTER?

KOEN SCHUILING, BURGEMEESTER VAN GRONINGEN

Geachte heer Schuiling,

Gemeentelijke boa’s zijn in dienst bij de gemeente, niet bij de minister. Het college treedt op als civiele werkgever en is daarover verantwoording schuldig aan de raad, niet aan de minister. Het ontwerp van het uniform is onder het merkenrecht eigendom van de VNG, niet van de minister. En de bevoegdheid om eventueel kledingvoorschriften te stellen die gekoppeld zijn aan de bevoegdheden van boa’s ligt bij de wetgever, niet bij de minister. Kortom: eigenlijk gaat bijna iedereen over de kleding van de boa’s, behalve de minister. Maar het staat haar natuurlijk vrij een mening te hebben over die kleding. ←

Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar

Ook een vraag voor Geerten Boogaard? Stuur een mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.

THEMA CHATGPT

Gevaarlijk

generatief

CHATGPT KAN HELPEN MET SCHRIJVEN, MAAR HET GEBRUIK VAN DEZE TECHNOLOGIE IS NIET ZONDER RISICO. ZO VERTELT DE CHATBOT NIET ALTIJD DE WAARHEID, ZITTEN DE ONDER

LIGGENDE DATA VOL VOOROORDELEN EN IS DE PRIVACY NIET GEWAARBORGD. TOCH WORDT CHATGPT IN GEMEENTEN VOLOP INGEZET DOOR AMBTENAREN.

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen voor digitalisering was afgelopen december duidelijk: ‘Generatieve AI is een veelbelovende en kansrijke ontwikkeling om efficiënter te werken of effectiever publieke doelen te behalen’, schreef ze in een brief aan de Tweede Kamer. ‘De keerzijde is dat naast verschillende kansen ook risico’s bestaan in de toepassing ervan.’ In de brief staat dat het gebruik van AI-toepassingen zoals ChatGPT daarom niet is toegestaan door rijksorganisaties.

Voor de brief heeft Van Huffelen advies ingewonnen bij de landsadvocaat en de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), die constateren dat deze technologie niet aantoonbaar aan de geldende privacy- en auteursrechtelijke wetgeving voldoet. De AP laat aan VNG Magazine weten dat deze zorgen niet alleen gelden voor het gebruik bij het rijk, maar voor de gehele samenleving.

Toch lijkt de technologie binnen gemeenten al compleet ingeburgerd te zijn. Uit rondvraag van EenVandaag bij 137 gemeenten, uitgevoerd in december 2023, blijkt dat 74 procent van de ambtenaren ChatGPT gebruikt om teksten te verbeteren, informatie te zoeken of inspiratie op te doen.

‘ChatGPT is gebaseerd op voorspelling en niet op waarheden’

‘Het verbaast mij niet’, stelt Olya Kudina, universitair docent ethiek en filosofie van technologie aan de TU Delft met een speciale interesse in AI-ethiek. ‘Mensen willen deze technologie proberen en zien dan al snel de kwaliteit ervan en hoe menselijk het aanvoelt. Ik snap het dus heel goed vanuit de nieuwsgierigheid en de wil om dingen sneller te doen, maar ik maak mij wel zorgen.’

KANSBEREKENING

ChatGPT is een chatbot van het bedrijf OpenAI. Het is een vorm van generatieve kunstmatige intelligentie, die teksten schrijft gebaseerd op kansberekening. Daarvoor wordt ChatGPT getraind met heel veel data, in dit geval teksten van websites en uit boeken. Vanuit die data voorspelt de chatbot wat het volgende woord in een zin moet zijn en dat werkt heel overtuigend. Toch klopt het niet altijd. ‘ChatGPT is gebaseerd op voorspelling en niet op waarheden’, zegt Kudina.

Het is onder andere mogelijk om ChatGPT een tekst te laten schrijven gebaseerd op een kleine opdracht. Ook kun je ChatGPT een zelfgeschreven tekst geven en vervolgens vragen om die te herschrijven, of om tips te geven. In theorie ideaal voor een ambtenaar bij de gemeente die niet goed is in schrijven.

VEEL PROBLEMEN

Maar het gebruik van deze technologie is niet zonder risico. Zo zit ChatGPT vol privacyproblemen. Er is altijd een kans dat wat je in een gesprek met ChatGPT plaatst, elders weer opduikt. ‘Mensen gebruiken vaak de gratis versie en alles wat je daar in zet wordt gebruikt als trainingsmateriaal’, vertelt Kudina. ‘Dat is een groot privacyrisico. Zeker als je werkt met informatie van de gemeente.’

De Autoriteit Persoonsgegevens benoemt ook zorgen over de trainingsdata van generatieve kunstmatige intelligentie, omdat deze mogelijk onterecht verkregen zijn. Daar kan auteursrechtelijk beschermd materiaal tussen zitten, maar ook persoonlijke gegevens die door een ander online zijn geplaatst. Het is niet mogelijk om die persoonsgegevens te laten verwijderen, waardoor ChatGPT niet aan de privacywet AVG voldoet.

‘ChatGPT klinkt heel menselijk en geloofwaardig en ziet er niet zo serieus uit’, vertelt Kudina. Daardoor denk je mogelijk niet direct na over je privacy. ‘Maar tot alles wat je erin zet, kan iemand anders potentieel toegang krijgen.’

Iets waar minder zich mensen bewust van zijn, is dat deze technologie vol zit met vooroordelen. Een bekend voorbeeld van hoe het mis kan gaan, is als kunstmatige intelligentie voor gezichtsherkenning voornamelijk wordt getraind met foto’s van witte mensen. Dan werkt de technologie minder goed voor zwarte mensen. In generatieve kunstmatige intelligentie is dat probleem ook zichtbaar. Vraag je aan een chatbot om plaatjes van dokters te maken, dan kreeg je in de vroege versies van deze technologie standaard plaatjes van witte mannen.

TOESLAGENAFFAIRE

In tekst zijn de gevolgen minder concreet, maar het kan daadwerkelijk een groot effect hebben als we allemaal deze technologie gebruiken. De toeslagen-

affaire laat zien hoe mis het kan gaan als technologie op de achtergrond vooroordelen heeft. Het zijn nogal wat problemen, waar veel mensen geen rekening mee houden. ‘Mensen nemen een afwachtende houding aan, maar als je bij de overheid werkt kun je je dat niet veroorloven’, stelt Kudina. ‘Ik hoop dat gemeenten leiderschap over dit probleem nemen en institutionele richtlijnen voor hun werknemers opzetten. Anders valt de verantwoordelijkheid op de werknemers zelf en dat is oneerlijk.’

NIET TRANSPARANT

De commerciële bedrijven achter deze chatbots zijn niet transparant over hoe keuzes worden gemaakt. ‘We weten niet veel over hoe deze technologie werkt, omdat de bedrijven daar bewust geheimzinnig over doen’, stelt Kudina. Zo zijn deze bedrijven niet open over op welke data hun chatbot is getraind. De Europese Unie werkt aan een AI-wet die daar opheldering over moet geven.

Ondertussen ziet menig ChatGPT-gebruiker voornamelijk de voordelen van deze technologie. De gemeente Amsterdam stelde onlangs nog naar kunstmatige intelligentie te kijken om ambtenaren te helpen met het schrijven van minder ingewikkelde brieven aan inwoners. De documenten bevatten namelijk te veel lange zinnen met ingewikkelde constructies, en dat leest niet prettig. Kunstmatige intelligentie kan zo’n tekst versimpelen voordat die naar de inwoners gaat.

Een woordvoerder van Amsterdam laat weten dat het nog niet zover is en de mogelijkheden van AI eerst zullen worden verkend. ‘Verder is het goed te weten dat we niet enkel kijken naar AI maar ook naar andere mogelijkheden om de schrijfvaardigheid en daarmee de kwaliteit van raadsbrieven te verbeteren. Zo zijn er bijvoorbeeld een handleiding en speciale schrijftraining ontwikkeld. Een schrijftool gebaseerd op AI zou binnen dit pakket een bruikbare aanvullende maatregel kunnen zijn.’

WILDWESTSITUATIE

‘Ik ben niet tegen het gebruik van generatieve kunstmatige intelligentie, maar wel tegen deze wildwestsituatie waarin alles maar mag’, zegt Kudina. ‘Deze technologie kan heel krachtig zijn om medewerkers van de gemeente te ondersteunen, maar daar

zijn regels en de juiste tools voor nodig. Niet deze commerciële tools, maar iets dat speciaal voor hen is gemaakt.’

Karin Bruinenberg van de Autoriteit Persoonsgegevens sluit de deur ook niet voor het gebruik van kunstmatige intelligentie binnen gemeenten: ‘We zijn voor de verantwoorde ontwikkeling en inzet van technologie.’

Staatssecretaris Van Huffelen stelt in haar brief ook dat rijksambtenaren wel gebruik mogen maken van AI-tools die transparantie bieden over met welke data ze zijn getraind, en waar ook duidelijke afspraken met de bedrijven erachter gemaakt kunnen worden over hoe ingevoerde data worden verwerkt. Nederland werkt bijvoorbeeld aan een eigen open taalmodel. Dit GPT-NL moet transparant, eerlijk en toetsbaar zijn.

MILIEU

Toch zijn dan nog niet alle zorgen weggenomen. ‘Waar ook niet vaak rekening mee wordt gehouden, is de impact op het milieu’, vindt Kudina. ‘Voor elke twintig opdrachten moeten de dataservers een halve liter drinkbaar water gebruiken. Dat is veel water als we kijken naar de miljoenen mensen die elke dag ChatGPT gebruiken.’

Volgens de universitair docent is het daarom niet alleen belangrijk om te snappen hoe deze technologie werkt, maar ook dat we er niet zomaar mee moeten spelen: ‘Het is niet dat we geen kunstmatige intelligentie moeten gebruiken, want het doet ook veel goeds. Alleen moeten we vaker met de vraag beginnen waarom we het willen gebruiken. En als we het dan gebruiken, dan moeten we het bewust doen. Want uiteindelijk ben je zelf verantwoordelijk voor het resultaat.’ ←

‘Er is altijd een kans dat wat je in ChatGPT plaatst, elders weer opduikt’

Secure Networking voor de overheid

KPNoverbrugtdedigitaleklooftussengemeentenenburgers

Als hofleverancier van de overheid neemt KPN het transport en de bescherming van digitale gegevens heel serieus. In een wereld waar burgers hoge verwachtingen hebben van digitale dienstverlening en de overheid vaak zelfs een stapje voor zijn, is dat best een uitdaging. KPN-diensten als Gemnet en Secure Networking helpen daarbij.

‘De rol van de lokale overheid is aan het veranderen’, zegt Ramazan Soganci, Propositie & Business ontwikkelaar. ‘In een tijd waar je iets bestelt op Bol.com en het de volgende dag in huis hebt, stellen burgers ook steeds hogere eisen aan de digitalisering van de gemeente. De lat ligt hoog en de grootste uitdaging voor lokale overheden is om dichter bij de burger te staan en het niveau te kunnen bieden dat burgers verwachten. Organisaties worstelen daarmee. Als leverancier willen wij gemeenten hierin bijstaan, ze helpen die kloof te overbruggen en de service continu te verbeteren.’

Werelden verbinden

‘De infrastructuur en het netwerk dat wij leveren, is de kern van alle processen’, zegt productstrateeg Daudi Sommeling. ‘Gemnet biedt een veilige, stabiele en betrouwbare omgeving die belangrijke gegevens beschermt en de scheiding tussen het gesloten en het openbare netwerk veilig stelt. Maar ook beide werelden kan verbinden. KPN is niet alleen een betrouwbare overheidspartner maar tegelijkertijd ook de partner voor alle Nederlandse bedrijven en particulieren. Daarom begrijpen we als geen ander hoe belangrijk het is om continuïteit te waarborgen.’ Zo ook voor gemeenten. ‘Het uitwisselen van data over de samenleving vereist een beter op elkaar afgestemd systeem van standaarden en processen’, aldus Soganci. ‘Om dit te realiseren, blijft KPN de komende jaren Gemnet bieden; de portfolio dienstverlening die lokale overheden voorziet van een betrouwbare en veilige infrastructuur die gebruik maakt

van het beste netwerk van Nederland.’

Klaar voor de toekomst KPN is naast hofleverancier van de overheid ook één van de grootste innovatie- en technologiepartners én afnemer van overheidsdiensten. ‘We kennen elkaar dus goed’, gaat Sommeling verder. ‘Op basis van onze wederzijdse relatie, historie en onze gezamenlijke toekomst, schetsen wij waar digitalisering verlichting zou kunnen brengen en kan helpen bij vragen waar gemeenten voor staan.’ Om dit nog beter te kunnen doen en om klanten te helpen in de transitie naar Cloud

heeft KPN haar dienstverlening geoptimaliseerd. ‘Dit doen wij vanuit onze Secure Networking propositie, flexibel, betrouwbaar en secure by design’, zegt Sommeling. ‘Toegang tot het Diginetwerk, is daar onderdeel van.’ Daarnaast wordt Gemnet uitgebouwd naar Secure Networking Overheid. Kortom, in een tijd dat de afstand tussen de lokale overheden en burger groeit, ziet KPN kansen voor een nieuw fundament.

DE MOET HET VOOR INWONERS EN ONDERNEMERS MAKKELIJKER MAKEN HUN ZAKEN IN EEN ANDERE LIDSTAAT TE REGELEN. GEMEENTEN ZIJN BEZIG MET DE IMPLEMENTATIE.

BRONNEN: VNG.NL EN WAARSTAATJEGEMEENTE.NL

HOE WERKT DE SINGLE DIGITAL GATEWAY?

De Single Digital Gateway (SDG) moet ervoor zorgen dat Europese burgers en ondernemers via de website YourEurope.eu eenvoudiger online zaken kunnen regelen met gemeenten en andere overheidsorganisaties binnen de EU. YourEurope.eu

Elke burger of ondernemer kan snel en eenvoudig online informatie vinden, of zaken regelen met Europese overheden.

Wonen, werken en studeren zijn enkele van de thema’s waarover je op YourEurope.eu de juiste informatie kunt vinden.

DE INVOERING IN TWEE STAPPEN

STAP 1

Annex 1

Centrale invoervoorziening maakt het eenvoudiger voor overheden om producten te ontsluiten. De VNG heeft hiervoor een centrale oplossing gemaakt: de SDGinvoervoorziening.

297

gemeenten zijn actief in de invoervoorzieningen

211 gemeenten zijn klaar met de ontsluiting

Barrières worden weggenomen zodat Europeanen die actief zijn over landsgrenzen heen op dezelfde manier toegang hebben tot overheidsdienstverlening.

STAP 2

Annex 2

Inwoners en ondernemers krijgen toegang tot online procedures. Te denken valt aan het aanvragen van een geboortebewijs of de registratie van een adreswijziging.

Centrale toegangspoort tot informatie en dienstverlening voor burgers en ondernemers die binnen Europa over landsgrenzen actief zijn.

THEMA CYBERWEERBAARHEID

Digitaleveiligheid is chefsache

Tijdens de afgelopen algemene beschouwingen in Buren bracht raadslid Alda van Zijl de nieuwe Europese cybersecuritywet NIS2 ter sprake. De nieuwe regels moeten organisaties van vitaal belang, waaronder de gemeenten, beter beschermen tegen cyberaanvallen. Onder de bestaande regels zijn de lokale overheden nog uitgezonderd van die eis, maar vanaf aankomende oktober moeten ook gemeenten aan de nieuwe richtlijn voldoen, weet Van Zijl. Maar voor een deel van de raad was het nieuw, zegt ze. ‘Iedereen keek me vragend aan. De meeste raadsleden wisten niet dat dit eraan komt.’

CISO

Na de algemene beschouwingen ging Van Zijl (D66), die ook lid is van de VNG-commissie Raadsleden en Griffiers, het gesprek aan met de burgemeester en verantwoordelijk wethouder: hoe kan er meer bewustzijn komen? De gemeenteraad moet worden meegenomen in digitale veiligheid, want gemeenten zijn verantwoordelijk, zegt ze. ‘Van onze Chief Information Security Officer (CISO) begreep ik dat ambtenaren een wekelijks online lesprogramma krijgen voorgeschoteld, waarbij ze iets leren over digitale veiligheid of phishing. Op mijn voorstel doen raadsleden daar nu ook aan mee.’

De meeste raadsleden, ambtenaren en bestuurders beseffen het volgens Van Zijl nog niet goed, maar de CISO gaat een belangrijke rol spelen. De functionaris brengt digitale veiligheid onder de aandacht van bestuurders omdat die straks, onder NIS2, verantwoordelijk zijn. Digitale veiligheid wordt chefsache. Dat maakt ook duidelijk dat op dit onderwerp de samenwerking tussen college en raad verbetering behoeft. Daar valt in de meeste gemeenten nog een wereld te winnen, is de ervaring van Van Zijl. ‘Het verhaal richting de raad hoeft niet heel technisch te zijn, als iedereen maar beseft wat de risico’s zijn. Het gaat om basiskennis en informatie waarmee raadsleden zich kunnen inbeelden wat de gevaren zijn. Dat is best

Alda van Zijl raadslid Buren

een uitdaging en dat moet nog dit jaar gebeuren. Ook colleges en ambtenaren moeten het goed tussen de oren krijgen. Gemeenten werken met privacygevoelige gegevens van inwoners. Daar moet je zorgvuldig mee omgaan.’

GEHACKT

Digitale veiligheid is geen sexy onderwerp. De meeste mensen gebruiken internet om iets te bestellen of om een spelletje te spelen. Totdat gegevens gehackt worden en een crimineel hun persoonlijkheid overneemt. Als een gemeente wordt gehackt, zijn de gevolgen veel ernstiger, zegt Van Zijl. ‘Het hele systeem ligt plat. Inwoners die dringend een paspoort nodig hebben, krijgen dat document niet. Uitkeringen kunnen niet worden uitbetaald. Het kost heel veel geld, energie en tijd om het systeem weer draaiende te krijgen.’

De gemeente Buren heeft met een hack te maken gehad. Dan mag je ervan uitgaan dat iedereen nu superalert is, schetst Van Zijl. ‘Iedereen denkt dat we na die hack alles hebben opgelost en dat het veilig is. Op zich is dat momenteel ook wel zo, maar het is een vorm van schijnveiligheid.’

CATASTROFALE GEVOLGEN

Heel kleine dingetjes die in de organisatie al jarenlang gewoonte zijn, kunnen catastrofale gevolgen hebben. Als voorbeeld noemt Van Zijl het bewaren van een kopie van een paspoort. Dat mag eigenlijk niet. Tijdens de hack in Buren zijn paspoorten en rijbewijzen digitaal gestolen. ‘Een heleboel inwoners, onder wie

ikzelf, kregen een nieuw rijbewijs en paspoort om mogelijke identiteitsfraude te voorkomen.’

Een ander voorbeeld is dat de ambtenaren en de bestuurders altijd met beveiligde e-mailadressen moeten werken, dus via het gemeentelijke e-mailadres. ‘Dan moet je niet voor het gemak even snel een bericht versturen via Gmail op je telefoon, omdat je geen zin hebt om in te loggen en een dubbele securitycheck te doorlopen. Het is echt van belang met een goed e-mailprogramma te werken dat beveiligd is.’

PRIVACY

Een overzicht van ENSIA, de verantwoordingsmethodiek voor informatieveiligheid en basisregistraties van gemeenten, liet zien dat gemeenten op het gebied van privacy goed acteren. Maar volgens het Burense raadslid moeten gemeenten niet achterover gaan leunen. NIS2 is de opvolger van ENSIA en heeft namelijk een bredere reikwijdte. Het is daarom hoog tijd voor de privacy officer of CISO om daarover

‘Je moet niet even snel een bericht versturen via Gmail’

‘Een heleboel inwoners kregen een nieuw rijbewijs en paspoort om identiteitsfraude te voorkomen’

het gesprek aan te gaan met ambtenaren en het bestuur, zegt Van Zijl. ‘Wat zijn de kaders en wat moeten we controleren? Daar moeten we samen het gesprek over aangaan.’

Voor wat betreft het uitwisselen van gegevens van inwoners met ketenpartners, zoals in de zorg, horen gemeenten zich wat betreft Van Zijl strikt aan de AVG-regelgeving te houden. Die is er niet voor niets. Volgens het raadslid is de privacywet ook geen bottleneck om tot goed zorgbeleid te komen. Het ministerie van Volksgezondheid is immers bezig met de ontwikkeling van speciale programma’s als het elektronisch patiëntendossier die het werk van ambtenaren vergemakkelijken. ‘Alles staat dan in één dossier waarbij bepaalde medewerkers van bepaalde organisaties in de zorgketen toegang hebben. Maar die medewerkers moeten dan weer niet in een mail bijlagen versturen. Dat kan echt niet.’

BEWUSTWORDING

Het feit dat niet alle gemeenten hun cyberweerbaarheid evengoed op orde hebben, heeft volgens Van Zijl niet zozeer te maken met middelen en menskracht, dan wel met bewustwording. Daarom is het belangrijk dat de CISO met een wensenlijst rond de nieuwe wet naar het college stapt. Die legt vervolgens de vraag voor aan de gemeenteraad, die geld beschikbaar stelt. ‘Dan krijg je interactie en dan gebeurt er wat.’

De VNG Agenda Digitale Veiligheid en de bijeenkomsten van Raad op Zaterdag van de VNG en de raadsledenvereniging NVvR dragen zeker bij aan de bewustwording, zegt Van Zijl. Op een gegeven moment moet het dan toch doordringen bij iedereen. Het helpt dan niet, zegt ze, dat het om abstracte materie gaat. De omgevingsvisie zit meer tussen de oren. ‘Het is echt wel een dingetje om digitale veiligheid op het netvlies te krijgen tussen alle grote opgaven als stikstof, de woningbouw, klimaatadaptatie en energietransitie.’

Volgens Van Zijl speelt bij die onderwerpen emotie mee. Inwoners maken zich er druk om, en dat trekt

weer de aandacht van gemeenteraadsleden. ‘Je wordt er ook niet populair mee als je hier continu op hamert’, weet Van Zijl. ‘Ik kreeg het in ieder geval voor elkaar dat raadsleden wekelijks aan een klein lesprogramma meedoen. Een eenvoudig begin dat niets kost, want de gemeente had het abonnement al. Niet iedereen vindt de vragen even leuk, maar het gaat niet om leuk. Het gaat om het belang van digitale veiligheid.’

ZEGENINGEN

Ondanks alle gevaren telt Van Zijl de zegeningen van het digitale tijdperk. Ze is dan ook onder de indruk van AI en voorspelt dat dit de gemeentelijke organisatie voordelen gaat opleveren. Wel is het van belang om als ambtenaar alert te blijven. AI is gebaseerd op data die ingebracht of verzameld worden. Als in die input ergens een fout zit, gaat dat eeuwig mee. ‘Vertrouw niet blind op wat AI je geeft, check altijd of de gegevens kloppen. De toeslagenaffaire is eigenlijk een AI-verhaal. Als je verkeerde dingen in een database stopt, komt er iets uit wat een eigen leven gaat leiden. Overigens kan een ambtenaar ook onbewust fouten maken als die iets interpreteert. Niks is honderd procent zeker, maar AI gaat zeker voordelen bieden. Kijk naar de medische wereld. Bij darmonderzoek haalt AI veertig procent meer gevallen boven water dan de specialist. AI wordt niet moe en ziet alles.’ ←

‘Niks is honderd procent zeker, maar AI gaat zeker voordelen bieden’

André Krouwel

Oprichter Kieskompas politicoloog Vrije Universiteit andre.krouwel@vu.nl @AndréKrouwel

MANIPULATIE

Moderne informatietechnologieën, zoals tracking- en identificatietechnologieën, gezichtsherkenning en kunstmatige intelligentie, ondermijnen onze open democratische samenleving. De commerciële en technische structuur van het internet is uitermate gunstig voor non-democratische en polariserende krachten, maar zeer ongeschikt voor de verspreiding van hoogwaardige en betrouwbare informatie, voor het bevorderen van burgerschap en maatschappelijke verbinding.

Wij leiden een groot deel van ons bestaan via informatietechnologiereuzen. Deze commerciële bedrijven laten zich inhuren door de hoogste bieder en geven weinig om de ‘zachte krachten’. Regulering en overheidscontrole van technologiemultinationals zijn moeilijk en ineffectief en hun enorme winsten maken boetes weinig afschrikwekkend. Deze commerciële datagiganten volgen u op de voet.

Vaak wordt deze problematiek neergezet als een bedreiging voor de privacy.

Maar het echte gevaar schuilt in de selectiviteit en manipulatie van de informatiestroom die uw kant opgaat, niet alleen wat u stuurt. De grote stroom informatie die u elke seconde verstuurt, wordt gekoppeld aan onder andere psychografisch onderzoek en dat maakt het mogelijk u via microtargeting te benaderen met informatie en aanbiedingen die volgens een gedetailleerd profiel ‘het beste bij u passen’. Of beter gezegd: u sturen in een richting die

DATAGIGANTEN KUNNEN U EEN ANDERE KANT OP LATEN KIJKEN

de best betalende klant wenst. Datagiganten kunnen uw denken niet direct fundamenteel wijzigen, maar u wel een andere kant op laten kijken, afleiden, misleiden, desinformeren en manipuleren. Extreemrechtse, autoritaire en populistische politieke partijen zien als geen ander heil in dit manipulatieve potentieel en de mogelijkheden tot politieke polarisatie, verspreiding van samenzweringstheorieën en haatcampagnes tegen specifieke groepen in de samenleving. Terwijl deze antidemocratische krachten domineren in sociale media, kletsen de gevestigde partijen via de kwaliteitspers tegen een steeds kleiner wordende groep politiek-geïnformeerde burgers. Inmiddels is naar schatting minder dan 3 procent van de online content journalistieke en wetenschappelijke kwaliteitsinformatie. We hebben nog maar het begin gezien van de manipulatieve mogelijkheden van moderne AI-technologie voor politieke misinformatie. Tel daarbij op het feit dat veel jonge kiezers volledige nieuwsontwijkers zijn geworden en hun politiek relevante informatie op een zeer versnipperde en contextloze manier verkrijgen en je hebt het recept voor democratische achteruitgang. Ik was de eerste en ben de laatste generatie die een heel leven doorbrengt in een democratische rechtsstaat en verzorgingsstaat. De toekomst is rechts-autoritair en repressief. ←

BETOOG ANI ZALINYAN

Effect funderingsbeleid voorkomt onzekerheid

We hebben het vaak over een dak boven het hoofd, maar het fundament is minstens zo belangrijk, schrijft wethouder Ani Zalinyan. Daarom moet de politiek funderingsschade serieus nemen en zorgen voor goede regelgeving.

Funderingsschade is een complex en onderbelicht probleem, dat grote gevolgen kan hebben voor zowel individuen als de maatschappij. De schade is vaak niet te herleiden naar een enkele oorzaak. Ze wordt veroorzaakt door verschillende factoren zoals bodemdaling, wateroverlast, slecht onderhoud of trillingen. Inwoners die ermee te maken hebben, ervaren vaak ernstige gevolgen: scheuren in muren, verzakking van de vloer en schade aan de woning. Het tast de leefbaarheid en veiligheid van een huis aan, maar zeker ook dat van gehele wijken.

NATIONALE AANPAK

De herstelkosten kunnen oplopen tot boven de 120.000 euro per woning. Mensen worden geconfronteerd met complexe procedures voor het verhalen van

de schade – met weinig resultaat omdat de oorzaak moeilijk aan te wijzen is. Het probleem leidt niet alleen tot fysieke schade, het kan ook emotionele stress en financiële zorgen met zich meebrengen. Dit is een werkelijkheid voor al te veel mensen. Doordat het zoveel mensen al raakt of in de nabije toekomst gaat raken, is funderingsschade een groot maatschappelijk probleem. Het is daarmee ook een gezamenlijk probleem dat niet alleen bij de inwoners neergelegd kan worden, maar dat een integrale aanpak vereist op nationaal niveau onder regie van het rijk, in samenwerking met provincies, waterschappen en gemeenten, de financiële sector, de bouwsector en de gebouweigenaren.

GOED GEFUNDEERD

‘Dit is een werkelijkheid voor al te veel mensen’

Eind februari adviseerde de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) over een nationale aanpak. Het advies geeft inzicht in de enorme omvang van het onderwerp, hoe dit aangepakt kan worden, en ook hoe funderingsschade in de toekomst kan worden voorkomen. Volgens de Rli is het nodig dat het rijk miljarden reserveert om een deel van de kosten (30 procent) voor zijn rekening te nemen, zodat herstel plaats kan vinden en de huizen niet onbewoonbaar

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl

worden. Voor de meeste inwoners is herstel namelijk onbetaalbaar. Helemaal nieuw zou dit niet zijn, in enkele gemeenten kunnen inwoners al een beroep doen op het ‘Fonds Duurzaam Funderingsherstel’, waaronder Zaanstad en Haarlem. Voor gemeenten is het belang groot om inwoners te helpen bij het herstel én voorkomen van funderingsproblemen. In essentie gaat het om bestaanszekerheid van mensen en de leefbaarheid van wijken. Zonder effectief funderingsschadebeleid komen beide onder druk te staan.

WATER EN BODEM STUREND

Funderingsschade kan daarnaast niet los worden gezien van de inspanningen om in Nederland de woningvoorraad te vergroten en de implementatie van het principe van Water en Bodem Sturend. Veel nieuwbouw is gepland op slappe bodem, dat vraagt soms om een heroverweging en zeker om een extra inspanning. Zoals de Rli ook constateert, kan de toepassing van de beleidslijn Water en Bodem Sturend voor een belangrijk deel verdere schade van woningen en infrastructuur voorkomen. Gemeenten en waterschappen zullen de komende jaren bijvoorbeeld samen moeten kijken naar het grondwaterpeil.

‘In essentie gaat het om bestaanszekerheid van mensen en de leefbaarheid van wijken’

Er moeten expliciete afwegingen worden gemaakt tussen de verschillende belangen die daarmee samenhangen.

Het is aan de politiek om deze problematiek serieus te nemen en te zorgen voor adequate regelgeving, financiering en beleid. Alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat onze gebouwen veilig en duurzaam blijven functioneren en dat we onze leefomgeving beschermen tegen de gevolgen van de schade. Hierin zullen we fundamentele keuzes moeten maken. Makkelijk zal dat niet zijn, maar het is nodig om een nieuwe crisis voor te zijn. ←

Ani Zalinyan (GroenLinks) is wethouder in Heemskerk.

Beeld: Sander van der Torren

PERSONALIA

OVERSTAP

Michael Rauner

Diplomaat en veranderkundig adviseur Michael Rauner werkte onder meer in Panama en Indonesië, en maakte in 2023 de overstap naar de NVWA. Nu wordt hij de nieuwe burgemeester van Bergen in Limburg.

Vanwaar deze overstap?

‘Ik werk nu 21 jaar bij het rijk, onder meer in een aantal managementfuncties, als plaatsvervangend ambassadeur in Panama en cultureel attaché in Indonesië. Ik was aan het nadenken: wat wil ik nu? Wil ik verder van land tot land, of wil ik op een andere manier wat doen met alles wat ik geleerd heb? In de nieuwsbrief van de Algemene Bestuursdienst kwam de vacature in Bergen voorbij. Het burgemeesterschap was niet de functie die het eerst bij me opkwam, maar ik was wel nieuwsgierig dus ik heb gesolliciteerd. In het gesprek dat ik vervolgens had met de gouverneur, Emile Roemer, werd ik steeds enthousiaster. Hij heeft me echt over de streep gehaald. Bergen zocht een verbinder, niet iemand met een politieke achtergrond. Dat past me goed.’

Welke ervaring heeft u?

‘Er zijn veel overeenkomsten tussen een diplomaat en een burgemeester. Als diplomaat vertegenwoordig je je land, maar heb je niet veel eigen bevoegdheden. Dat geldt ook wel een beetje voor de burgemeester. Ja, je hebt een aantal belangrijke bevoegdheden, maar je bent ook dienstbaar aan de samenleving. De burgemeester moet verbinden en mensen op één lijn zien te krijgen. Een ambassade lijkt voor een klein deel ook op een gemeentehuis. We geven ook paspoorten uit en helpen Nederlandse inwoners in nood. Toen ik in Panama werkte, was er op een gegeven moment een langdurige staking waardoor het hele land platlag. Dan sta je ook bezorgde Nederlanders bij.’

Wat gaat u doen?

‘We gaan Bergen op de kaart zetten. Bergen is een gemeente met zeven kernen, veel inwoners zijn heel trots op hun eigen gemeenschap, dat moeten we koesteren. Dat wij-gevoel wil ik ook voor de gehele gemeente versterken. We doen het immers met z’n allen.’ (RvdD) ←

OVERLEDEN

Frank Oolbekkink, raadslid in Waalre, is op 7 maart plotseling op 49-jarige leeftijd overleden. Hij was sinds 2021 fractievertegenwoordiger van de VVD en sinds maart 2022 lid van de gemeenteraad.

GEMEENTEN

Leendert Klaassen is benoemd tot waarnemer in Westerwolde. Hij vervangt daar sinds 4 maart Jaap Velema (D66), die met ziekteverlof is. Klaassen (CDA) was burgemeester in Midwolda (1984-1989) en Zuidhorn (1990-2003).

Sabine van Geffen is sinds van de gemeenteraad van Uitgeest. Ze vervangt daar Nathalie Meesters, die rechter in Groningen wordt. Van Geffen was eerder onder meer gemeentesecretaris in Dalfsen en Landsmeer en interim-secretaris in Koggenland.

Marian Schuijt is sinds 1 februari gemeentesecretaris van Koggenland. Ze is de opvolger van Erik van Wattingen, die naar Voorschoten vertrok. Sindsdien nam Sabine van Geffen de functie waar. Schuijt was sinds november 2023 interim-afdelingshoofd Dienstverlening in Koggenland.

Peter Hovens is op 1 maart begonnen als waarnemendraad van Vaals. Hij vervangt Frank Coenen, die sinds half november 2023 met

ziekteverlof is. Hovens was in 2004 ook al eens (inteook wethouder in Schinnen (2011-2013), Beek (2014-1015) en Meerssen (2021-2022).

kundig adviseur.

CARIBISCH NEDERLAND

Alida Francis is voorgevan Sint Eustatius. Ze is regeringscommissaris. Ze werkte eerder onder meer als senior communicatieadviseur en woordvoerder

Nederland. De laatste getatius was Gerard Berkel, daarna werd de functie waargenomen door Julian Woodley (2016-2018).

Vacature gezaghebber Bonaire

Hernieuwde openstelling De vacature van gezaglichaam Bonaire (circa vacatures.

VACATURES

redactie@vngmagazine.nl

Laat u inspireren door onze opleidingen en congressen

Om welk vakgebied het ook gaat: als geen ander weten we hoe complex de inhoud van beleid en wet- en regelgeving kan zijn. Kom daarom naar een van onze inspirerende en verdiepende congressen.Voor heldere en praktische handvatten én om vakgenoten uit het hele land te ontmoeten.

● Leiden (circa 127.100 inwoners), vacant sinds

Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl

● Harderwijk inwoners), vacant sinds

Sollicitaties vóór 28 maart

● Smallingerland (circa

Ingezonden mededeling

● Urk naar de commissaris van

Informatie over alle

Ons aanbod

Regiobijeenkomsten versterken aanpak meervoudige problematiek sociaal domein

2 april Breda, Leonardo Hotel

9 april Assen, City Hotel de Jongh

16 april Leiden, ECC Leiden

18 april Apeldoorn, Orpheus

23 april Eindhoven, Aristo

Basistraining Kennismaken met Omgevingsveiligheid

8 april (online)

VNG Jaarcongres

25, 26 juni Groene Hart

Future Green City Congress 2024

23, 24, 25, 26 september Utrecht

Voor De Jeugd Dag

30 september Zaandam

Hoe Gemeentewinkel de gemeente Emmen helpt in de uitvoering van minimaregelingen

“Het platform biedt onze inwoners de vrijheid om te kiezen wat ze nodig achten. Zonder het platform kost het meer inzet om onze inwoners diezelfde diensten en/of producten aan te bieden.

Schaalbare oplossing

Laagdrempelig en keuzevrijheid

Gemeente ontzorgen

Toekomst

Meer informatie?

TEKST: RUTGER

RAAD & WERK

Israa Abdullatif

RAAD: ALMELO CENTRAAL, ALMELO WERK: EIGENAAR BOEKWINKEL

‘In onze boekwinkel verkopen we van alles. Literatuur, thrillers en kantoorartikelen doen het goed, maar we verkopen ook tijdschriften en kantoorartikelen. Engelstalige boeken verkopen we ook veel. Ik werk al dertig jaar in boekwinkels, deze winkel heb ik sinds 1996. Van boeken word je geestelijk rijk; de taal en ideeën zetten je aan het denken en mensen praten veel over boeken.

Ik sta elke dag in de winkel, behalve op maandagmiddag, maar zelfs dan ben ik bereikbaar. Veel mensen hebben ook mijn telefoonnummer om wat te bestellen. In de winkel word ik vaak aangesproken op de politiek. Het is ook een sociale plek waar mensen over van alles praten. Als mensen de koppen lezen in de krant, ontstaat daar vaak een gesprek over. Het is belangrijk om dan te luisteren.’

UITVOERINGSAGENDA WONEN

Durf

te handelen

DUIZEND NIEUWBOUWWONINGEN PER JAAR TOT 2030, ZEGT BOUWWETHOUDER HEIN DE HAAN VAN LEEUWARDEN.

HIJ REFLECTEERT OP DE WOONTOP WAAR TWAALF ORGANISATIES DE UITVOERINGSAGENDA WONEN ONDERTEKENDEN.

Hein de Haan (PvdA) is wethouder in Leeuwarden en hield als lid van de VNG-commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit de vinger aan de pols bij het opstellen van de Uitvoeringsagenda Wonen. Hij zegt dat bouwplannen echt te lang duren. ‘Gemeenten zijn een belangrijke sleutel bij het verkorten van de proceduretijd. Als we aan de bal zijn, moeten we actief zijn. Dat is in de besluitvorming, in de participatie en in het hele voortraject. Het is urgent dat gemeenten dat voortvarend, integraal en snel oppakken.’

De Woontop, zegt De Haan, was een mooie afsluiting van de gezamenlijke inspanningen van die twaalf partijen om tot de uitvoeringsagenda te komen. ‘Het is bijzonder dat de hele bouwcolonne,

van vastgoedontwikkelaars tot en met gemeenten en de Woonbond, de stap naar voren zet om honderdduizend woningen per jaar te bouwen. Let wel, het gaat om van elkaar verschillende partijen met andere achterbannen met andere belangen. Dat we elkaar vinden in de agenda, heeft iets historisch. Iedereen ervaart de urgentie en beseft dat we het met elkaar moeten doen.’

COMFORTABEL

Voor iedereen bevat de uitvoeringsagenda wel afspraken die niet helemaal comfortabel zijn, zegt De Haan. ‘Neem de verdeling van het aandeel sociaal en betaalbaar. Daar zijn vastgoedpartijen niet echt blij mee. Ze ondertekenen wel, omdat ook zij snappen dat wonen een basisrecht is, en de overheid zorg draagt voor voldoende woningen voor alle doelgroepen.’

De agenda geeft gemeenten de opdracht om in het hele informele voortraject veel meer parallel te plannen, in plaats van stap voor stap. Nu is het wachten tot de ontwikkelaar ergens op reageert, waar de gemeente dan weer op reageert. Daar gaat veel tijd mee verloren. De Haan erkent dat er zorgvuldig moet worden gewerkt, maar er zijn voorbeelden dat ‘het college tot drie keer toe met een plan naar de raad stapt’. De Haan: ‘Dat kan ook in één keer, dat zijn onze eigen procedures. Versnellen betekent agenda’s op elkaar afstemmen. Niet op elkaar wachten, maar gelijktijdig zaken oppakken.’

Dat is ook wat de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) adviseert: planning en uitvoering vanaf het begin naast elkaar en in gelijke mate gewaardeerd. ‘Gemeenten wijzen tevens de locaties aan. We moeten voldoende

Wonen. (Beeld: Dirk Hol)

bouwcapaciteit hebben, die staat ook onder druk. Hoe minder tijd we daaraan kwijt zijn, hoe meer je met dezelfde handjes kunt doen.’

Aan de wettelijke procedures kunnen gemeenten niets veranderen. De Haan hoopt dat de Omgevingswet een goede bijdrage levert. Dat moet nog blijken. ‘In het informele voortraject zit nog veel ruimte. In Leeuwarden vond net de eerste versnellingstafel plaats tussen partijen die elkaar goed kennen. Toch bleek, alle planningen over elkaar heen leggend, dat er nog steeds tijdwinst valt te behalen. Onder meer door eigen procedures en gezamenlijke procedures te standaardiseren.’

STANDAARDISATIE

Die standaardisatie geldt ook voor de bouw zelf. Bouwers vragen al langer om langjarige opdrachten. Daarmee vullen ze de capaciteit van hun fabrieken en kunnen en efficiënt en betaalbaar produceren. Daar hebben gemeenten lang wat weifelend in gestaan, De Haan zelf ook. Hij wil de kwaliteit bewaken.

‘Niet dat mensen straks in een wijkje van een bekende bouwer wonen, maar nog steeds in Zoetermeer of Harlingen. Gemeenten vragen om kwalitatieve woningen, passend op de plek waar ze komen te staan. Inmiddels zijn de bouwers die kunst machtig, dus kunnen

we opschalen via industriële bouw met behoud van architectonische kwaliteit. Zonder standaardisatie halen we de aantallen niet. De handjes zijn er eenvoudigweg niet, en het moet allemaal wel betaalbaar zijn. Dat besef is nu ook bij gemeenten wel ingedaald.’

Naast de afspraken in de uitvoeringsagenda zijn er allerlei andere opties om de woningbouw te versnellen. Te denken valt bijvoorbeeld aan het belasten van grondeigenaren die percelen ongebruikt laten liggen. ‘In deze tijd van woningnood is dat eigenlijk gewoon niet goed. We moeten alle prikkels aangrijpen om sneller te ontwikkelen.’

Oplossingen liggen ook in de bestaande bouw. Met alleen nieuwbouw lukt het niet om ruim negenhonderdduizend woningen neer te zetten tot 2030. Mogelijkheden zijn het optoppen van panden of het opsplitsen van woningen. De Haan ziet daar ook kansen. ‘In veel grote huizen woont slechts één persoon.

Tegelijkertijd moet je wel uitkijken met opsplitsen als het om de leefbaarheid in de oude volkswijken gaat. Goedkope woningen worden opgekocht door pandjesbazen die dat maximaal uitponden. Dat heeft gevolgen voor de leefbaarheid in zo’n wijkje. Overigens ligt er ook nog een gigantische verduurzamingsopgave voor de bestaande bouw. We zijn er niet met alleen nieuwbouw.’

VERHUISBEWEGINGEN

‘Bouwprofessor’ Peter Boelhouwer herhaalde het tijdens de Woontop nog eens: de focus voor nieuwbouw hoort te liggen bij ouderen, bijvoorbeeld in knarrenhofjes, en alleenstaanden. De Haan noemt het verstandig bij nieuwbouw rekening te houden met de verhuisbewegingen die dat op gang brengt, zodat ook voor de juiste doelgroepen woningen vrijkomen. Door in te spelen op de woonwensen van senioren komen veel woningen vrij. ‘Onderzoek waar de woningmarkt het

‘Dat we elkaar vinden in de agenda, heeft iets historisch’

Namens de VNG zette vicevoorzitter Mark Boumans op de Woontop zijn handtekening onder de Uitvoeringsagenda

23 e LANDELIJKE BIJEENKOMST DIERENHULPVERLENING

WAT IS ER ALLEMAAL TE DOEN OP DEZE DAG?

• Ruim 40 presentaties en bijeenkomsten over hulp aan dieren, wetgeving, management, fondsenwerving en meer.

• Mobiele werkplaats waar meer dan 170 dieren ambulances nagekeken worden.

• Informatiemarkt met tientallen specialisten uit de dierensector.

• Neem een kijkje bij onze demo’s en laat je informeren.

• Volop mogelijkheid tot netwerken met circa 1.000+ collega’s uit de sector.

• Uitgebreide informatiestand van DierenLot met uitleg over de hulp die DierenLot biedt aan lokale en regionale dierenhulporganisaties.

40+ Bijeenkomsten en presentaties over uiteenlopende onderwerpen.

DE TOEGANG IS GRATIS*, DUS KOM OOK!

Inclusief gratis lunch en gehele dag koffie/thee/fris. Meer informatie over het programma en aanmelden: www.DierenLot.nl > Landelijk Congres Dierenhulpverlening.

NOTEER IN UW AGENDA!

Datum: Vrijdag 26 april 2024

Locatie: Congrescentrum 1931

Oude Engelenseweg 1

Den Bosch

Tijd: Aanvang 09.00 uur

Eindtijd circa 16.00 uur

Specialisten aan het woord. Informatiemarkt met tientallen professionals. Demonstraties en workshops.

‘Subsidies zijn leuk, maar twee derde van de aanvragen wordt niet gehonoreerd’

meest behoefte aan heeft. Dat is een andere prikkel dan de programmering van eengezinswoningen die morgen al verkocht zijn.’

Onder meer de stapeling van beleid, en daardoor de complexiteit ervan, zorgt ervoor dat de uitvoering van beleid voor de leefomgeving achterloopt. Dat geldt ook voor handelingsverlegenheid, de terughoudendheid om stappen te zetten. Dat blijkt uit het advies De uitvoering aan zet dat de Rli afgelopen december uitbracht.

DURF TE HANDELEN

Bij die stapeling van beleid gaat het niet alleen om gemeentelijk beleid, benadrukt De Haan. Ook dossiers als het stikstofdossier en de netwerkcongestie spelen een rol. Daarvoor is het rijk aan zet. Van belang is alle vraagstukken in één keer integraal af te wegen, zonder iedere

keer nieuwe rondjes te maken met een nieuw vraagstuk. Dat kost veel kostbare tijd. ‘Betrek gelijk de uitvoering erbij, dat levert betere besluitvorming op en vooral snellere bouw’, zegt de Leeuwarder wethouder. ‘Laat ons nu samen heel slim in één keer aan de voorkant alle beleidsafwegingen langslopen. En durf dan ook te handelen. Bedenk niet drie maanden later weer iets nieuws erbij.’

Handelingsverlegenheid heeft met politieke dekking te maken. Ook hiervoor geldt volgens De Haan: ‘Is de opgave bekend en beleidsmatig akkoord, ook in de gemeenteraad, gebruik dan de handelingsruimte maximaal. Daar valt voor gemeenten nog wel winst te halen.’

DERTIENDE PARTIJ

Twaalf partijen hebben de uitvoeringsagenda ondertekend. De Haan mist nog

de rijksoverheid. ‘We bieden ze de uitgestoken hand. Eigenlijk is dit gewoon in lijn met de door BZK uitgestippelde weg. Nu komt het aan op uitvoering van de gemaakte afspraken.’

Alle partijen zijn het erover eens dat er woningen moeten komen voor specifieke doelgroepen. Maar daar is nog wel structurele financiering van rijk en provincie voor nodig, zegt De Haan. ‘Van gemeenten wordt gevraagd actiever grondbeleid te voeren, maar gezien hun financiële situatie hebben zij weinig tot geen investeringsruimte. Subsidies zijn leuk, maar twee derde van de aanvragen wordt niet gehonoreerd. Met het verdelen van incidenteel geld is veel capaciteit gemoeid, terwijl we net constateren dat daar gebrek aan is. Structurele financiering creëert rust. Dan weten we allemaal precies waar we aan toe zijn.’

VACATURES

Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.

ICT

IT-auditor

Haarlem

BESTUURLIJK

Bestuurscommunicatieadviseur/woordvoerder

Alphen aan den Rijn

Tweede plaats-

Oegstgeest

Schouwen-Duiveland

communicatie Voorschoten

bestuurssecretariaat Voorschoten

ECONOMISCH

Contractbeheerder

Leeuwarden

Taxateur WOZ

Medemblik

Junior controller

Wassenaar

Contractmanager

Woerden

Colofon

CULTUUR

Beleidsadviseur onderwijs

Alphen aan den Rijn

Jurist openbare orde en veiligheid

Gouda

Leerplichtambtenaar

PO/VO

Hoorn

Beleidsadviseur onderwijs

Lansingerland

Consulent leerplicht

Westland

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID

Jurist handhaving Lelystad

orde en veiligheid

Zwartewaterland

ORGANISATIE

HR-adviseur

BEL Combinatie (Eemnes)

HR-adviseur

Huizen

HR-adviseur

IJsselstein

Recruiter

Woerden

Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

RUIMTELIJKE ORDENING

Beleidsadviseur/ Bunschoten

Senior beleidsadviseur

Capelle aan den IJssel

Clustersecretaris/ strategisch adviseur ruimte, economie en duurzaamheid

Haarlemmermeer

Beleidsadviseur

subsidies duurzaamheid

Leidschendam-Voorburg

Juridisch adviseur

Middelburg

Jurist omgevingsrecht

Nuenen

Wegbeheerder Schagen

afval en grondstoffen

Soest

Son en Breugel

Adviseur landbouw

Vijfheerenlanden

Programmamanager bovengrondse en ondergrondse infrastructuur

Westland

Beleidsadviseur energietransitie

Woerden

Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl

Zwartewaterland

WERKGELEGENHEID

Klantregisseur

statushouders

Alphen aan den Rijn

Consulent schuldhulpverlening

Capelle aan den IJssel

Consulent inburgering/ re-integratie

Diemen

regelingen

Eindhoven

Consulent inburgering

Houten

Financieel adviseur sociaal domein

Leeuwarden

Adviseur uitvoering Participatiewet

Zaanstad

Manager sociaal domein Zwartewaterland

WELZIJN

Strategisch adviseur jeugd

IJsselstein

Juridisch beleids-

Wmo/jeugd

Tilburg

Uitgever Dineke Sonderen, Sdu BV, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie Esther Bunnik Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek Marije van den Berg, Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Dimitry de Bruin, Jiri Büller, Annemieke Diekman, André Krouwel, Sanne van der Most, Martijn van der Steen, Erwin Vogelaar Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek Senefelder Misset, Doetinchem

Advertentie-exploitatie

Abonnementen

parlementariërs en ambtenaren bij gemeenten en stads- en streekgewesten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-3738393

Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 198 euro (excl. 9% btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80. Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag © 2024, ISSN 1566-1636

Mis niets!

Neem nu een jaarabonnement op VNG Magazine via sdu.nl/service of bel naar 070-378 98 80

Toeristenbelasting

die uw gemeente onnodig tijd én geld kost

De kosten voor controle, inning en verwerking van toeristenbelasting staan vaak uit verhouding met de opbrengsten, veelal door de huidige werkwijze.

Met Trippz is dat verleden tijd!

Trippz is volledig geautomatiseerd

Voor gasten, logiesverstrekkers én uw gemeente wordt alles binnen één platform afgehandeld. Van gastenregistratie tot directe betaling door de gast aan uw gemeente.

Huidige werkwijze

Periodieke aangiften

Achteraf betalen

Weinig inzicht

Lastige controle

Trippz werkwijze

Dagelijkse verwerking

Directe betaling

Live inzicht én prognoses

Volledige controle