VNG Magazine nr. 3-2024

MAGAZINE VAN DE VERENIGING VAN NEDERLANDSE GEMEENTEN

THEMA BOUWEN EN WONEN 03 16 FEB 2024

MILJOEN WONINGEN

Sneller bouwen

MARTIN BOSCH BOUWPROCEDURES KUNNEN KORTER

WONINGBOUW ACTIEF GRONDBELEID IS NIET EENVOUDIG

BESTAANSZEKERHEID SUNITA BIHARIE BEPLEIT KANSENGELIJKHEID

vng.nl

01 COVER.indd 1

9-2-2024 13:01:31

voorkom een zoektocht naar de juiste kengetallen zorg dat u op de hoogte bent!

Heeft u als deskundige in uw dagelijkse praktijk regelmatig comptabele gegevens nodig op het gebied van sociale zekerheid, maatschappelijke dienstverlening, gezondheid, belastingen, huurtoeslag en arbeidsmarktmaatregelen?

Of bijvoorbeeld op het gebied van de wet WOZ, loonbelasting, premieheffingen en zorgverzekering.

Met deze nieuwe actuele wettenbundels van Sdu wordt u optimaal geïnformeerd.

te bestellen via : www.sdu.nl/shop

02 advertentie.indd 2

9-2-2024 13:11:37

IN DIT NUMMER yÇww0ª ‫ ׆ׁ ظ ׃‬I0 ªÇ ªX ׂ‫ ظ ׂׄ׀‬h ªJ yJ ‫׈ׇ‬

Coverfoto: Shutterstock | Nummer 4 verschijnt op 1 maart 2024

THEMA Sneller bouwen Woningbouwversneller Martin Bosch: ‘Alles wat hindert, ruimen we zo snel mogelijk op.’

22 18 THEMA Grondbeleid Het kabinet wil dat gemeenten actieve grondpolitiek voeren. Maar zo eenvoudig is dat niet.

THEMA Woonfonds Van ieder nieuwbouwhuis gaat in Wijchen 10.000 euro naar het onderhoud van bestaande wijken.

8

3 MAGAZINE

2023

38 32 28 Bestaanszekerheid De Apeldoornse wethouder Sunita Biharie wijst op het belang van kansengelijkheid.

Na de ramp Het is van belang dat bestuurders bij een ramp ook de gevolgen voor de lange termijn in het vizier houden, schrijft trauma-expert Berthold Gersons.

Rechtspraak ªƵƧǘɈƵȲȺ ˜ɐǞɈƵȁ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺters soms terug wanneer een woningsluiting niet correct is. Dat moet bestuurders niet afschrikken, stelt burgemeester Jos Hessels.

EN VERDER 6 Lopende Zaken 7 Commentaar Leonard Geluk 13 Drie vragen aan 21 Thorbeckehoogleraar 31 Column André Krouwel 32 Betoog 34 Personalia 37 Raad & Werk

03 Inhoud.indd 3

9-2-2024 14:55:27

ACTUEEL

‘Een deltaplan voor bestaanszekerheid’ Er moet een deltaplan voor een bestaanszeker Nederland komen.

Volgens VNG-voorzitter Sharon Dijksma zou de aanpak van het Klimaatakkoord daarvoor als voorbeeld kunnen dienen.

voldoende en zeker inkomen, werkzekerheid, voorspelbaarheid, begrijpelijke en toegankelijke rechten en een goede balans tussen rijk, publieke dienstverleners en gemeenten.

LUISTEREN

4 MAGAZINE

2024

‘Die aanpak heeft gewerkt. Gebruik die methode’, zei Dijksma tijdens de overhandiging van de Verklaring bestaanszekerheid aan Tweede Kamerleden. ‘Met iedereen aan tafel: alle relevante ministeries, de gemeenten, onze publieke dienstverleners, inhoudelijke experts en het maatschappelijk middenveld. De premier moet daarbij de regie nemen en een duidelijke stip op de horizon zetten: hier gaan we naartoe en voor minder doen we het niet.’

TIEN JAAR

In de verklaring staat dat ‘het stelsel van inkomensondersteuning te complex is geworden, vooral voor mensen in kwetsbare posities. Het veroorzaakt daardoor steeds vaker juist bestaansonzeker-

Mensen op zoek naar een goedkopere woning, mogen niet alleen maar terechtkomen in plaatsen als Heerlen en Pekela.

Wethouder Casper Gelderblom (PvdA/PvdD/ GroenLinks) van Heerlen vindt dat rijke gemeenten meer moeten bouwen voor hun arme inwoners, Trouw 7 februari

04-05 ZAP_berichten.indd 4

heid.’ Het weerhoudt mensen bovendien ervan om te gaan werken, terwijl op de arbeidsmarkt iedereen nodig is.

Om te komen tot een land met bestaanszekerheid voor iedereen, is een termijn nodig die veel langer is dan een kabinetsperiode van vier jaar. De VNG, UWV en SVB, die samen aan de basis van de verklaring staan, rekenen zelf met een periode van tien jaar.

Landelijk moet de basis op orde worden gebracht, stelt de VNG. De doelen zijn

Op korte termijn kan ook al het nodige in gang worden gezet. Daarbij kan worden gedacht aan het aanpakken van de (online) gokindustrie, afschaffen van de wanbetalersboete, mondzorg terug in het basispakket, schoolmaaltijden en leermiddelen als integraal onderdeel van het onderwijsaanbod.

Waar ook direct mee kan worden begonnen, is luisteren naar de inwoners om wie het uiteindelijk gaat. Dat moet de basishouding zijn om het vertrouwen van de inwoners in de overheid en een reëel perspectief op werk terug te winnen. Het huidige stelsel gaat volgens de VNG te veel uit van wantrouwen. (LM) ← Pagina 28: Wethouder Sunita Biharie blikt terug op de Top Bestaanszeker Nederland.

‘Leg vast hoeveel groen er moet zijn in de stad’ Om de vergroening van steden te versnellen, is een norm nuttig die bepaalt hoeveel groen er moet zijn en aan welke eisen dat moet voldoen.

Dat staat in een rapport van Sweco in opdracht van ANWB, Natuur & Milieu, Staatsbosbeheer en de Vogelbescherming.

Het onderzoek vergeleek tien voorstellen voor normen met criteria. Om de biodiversiteit in steden te versterken, recreatie dicht bij huis te stimuleren en steden klimaatadaptiever en gezonder te maken, is een aanzienlijke vergroening nodig.

Naast de aandacht voor de hoeveelheid groen moet er ook gekeken worden naar de kwaliteit ervan. (MM) ←

9-2-2024 14:56:35

ȁƮƵȲɹȌƵDz ȁƊƊȲ ȺȯȌȲɈȲɐǞǿɈƵ (ƵǿǞȺȺǞȌȁƊǞȲ ǿǞȁǞȺɈƵȲ !Ȍȁȁɯ RƵǶƮƵȲ ɨƊȁ ßȌǶDzȺǐƵɹȌȁƮǘƵǞƮ‫ ة‬àƵǶɹǞǯȁ Ƶȁ ²ȯȌȲɈ laat onderzoeken in hoeverre sport- en beweegruimte onder druk staat als gevolg van lokale keuzes over de ruimtelijke ordening. Dat onderzoek moet eind van het jaar klaar zijn.

Afhankelijk van de uitkomsten moet worden beoordeeld of ‘nationale sturing’ wenselijk is, stelt de minister.

Helder schrijft aan de Tweede Kamer dat afwegingen in de ruimtelijke ordening, waaronder beweeg- en buitenspeelruimte, een gemeentelijke verantwoordelijkheid zijn. Gemeenten zijn vrij om daarin maatwerk te bieden die past bij de lokale omstandigheden.

In april vorig jaar had de SP in de Tweede Kamer het kabinet gevraagd te onderzoeken hoe een sportnorm kan worden vastgesteld en wettelijk kan worden verankerd. Volgens de SP is er bij de inrichting van wijken vaak te weinig aandacht voor sport- en beweegmogelijkheden. Dat onderzoek komt er dus nu. (LM) ←

Toch geen boete voor Enschede om wifi-telling De gemeente Enschede hoeft de opgelegde boete van 600.000 euro vanwege passantentellingen ɨǞƊ ɩǞ˛‫ ة‬ȁǞƵɈ ɈƵ ƦƵɈƊǶƵȁ‫( خ‬Ƶ ƦȌƵɈƵ was opgelegd door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).

De rechtbank Overijssel heeft nu vastgesteld dat de boete op ‘onjuiste gronden’ is vastgesteld. De AP heeft niet bewezen dat Enschede bij de telling persoonsgegevens heeft verwerkt van gebruikers op wiens mobiele telefoons wifi stond ingeschakeld.

Enschede voerde enkele jaren geleden passantentellingen uit door met wifi-sensoren het aantal mobiele telefoons, en daarmee het aantal bezoekers te tellen. Daarmee wilde de gemeente inzicht krijgen in het aantal bezoekers in de binnenstad. Volgens de AP verwerkte de gemeente hiermee persoonsgegevens.

Maar volgens de rechtbank heeft de privacywaakhond onvoldoende onderzocht of de identiteit van de gebruikers daadwerkelijk te

04-05 ZAP_berichten.indd 5

achterhalen was. ‘Dat medewerkers dit zouden kunnen doen, overtuigt de rechtbank niet’, aldus het vonnis. De rechtbank merkt op dat er een ‘zware bewijslast’ rust bij de Autoriteit Persoonsgegevens als die een bestuurlijke boete oplegt. (MM) ←

ٙªƵƧǘɈƵȲ ˜ɐǞɈ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ ɨƊƊDz ɈƵȲɐǐٚ

5 MAGAZINE

2024

Burgemeesters gaan niet altijd even secuur om met het sluiten van woningen wanneer daar drugs worden gevonden. In bijna één op de drie zaken die voor de rechter DzȌǿƵȁ‫ ة‬ɩȌȲƮɈ ƮƵ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ ɈƵȲɐǐǐƵ˜ȌɈƵȁ‫خ‬ Dat blijkt uit onderzoek van de NOS en Omroep Brabant. De omroepen bekeken zo’n 350 vonnissen uit de afgelopen twee jaar. In ruim honderd daarvan verloor de gemeente.

Burgemeester Jos Hessels van Echt-Susteren, lid van de commissie Bestuur en Veiligheid van de VNG, wijst er in een reactie op dat de meeste sluitingen niet voor de rechter komen. Wel hoopt hij dat burgemeesters ‘nóg beter’ motiveren waarom een pand dicht moet. Maar ze moeten zich niet laten ‘afschrikken’ door een mogelijke uitspraak van de rechter. (RvdD) ← Pagina 38: Interview Jos Hessels

9-2-2024 14:56:38

LOPENDE ZAKEN

Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging TEKST: VNG

Top Bestaanszeker Nederland Maandag 29 en woensdag 31 januari stonden in het teken van de Top Bestaanszeker Nederland. Op maandag 29 januari stond het inwonersperspectief voorop. In Driebergen gingen wethouders en inwoners met elkaar in gesprek over de verklaring Bestaanszekerheid binnen 10 jaar die gemeenten, publieke dienstverleners en ministeries hebben opgesteld. Op woensdag 31 januari overhandigden vertegenwoordigers van UWV, SVB en VNG de breedgedragen verklaring aan vertegenwoordigers van de landelijke politiek. In de verklaring wordt opgeroepen tot hervormingen binnen het stelsel van bestaanszekerheid.

Luisteren naar inwoners en een blik op de lange termijn zijn

6 MAGAZINE

2024

À0ªÇJ mXj 0²ÀÇǪ²ّ VERGADERING VAN 26 JANUARI 2024 Voorzitter Sharon Dijksma opent de online vergadering van het VNGbestuur. Zij kondigt aan op 8 maart een diner te organiseren in het VNG-kantoor tijdens Internationale Vrouwendag.

KABINETSFORMATIE De kabinetsformatie is nog gaande.

Het bestuur bespreekt de doelstellingen voor gemeenten en de activiteiten die we de VNG onderneemt zowel richting rijk en politiek als richting de leden. Zo is de resolutie van de laatste ALV vertaald naar een bericht aan de informateur. De resolutie hebben we op dinsdag 30 januari verstuurd, mede namens de andere koepels van decentrale overheden: het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW).

Ook organiseerde de VNG afgelopen 29 en 31 januari de Top Bestaanszeker Nederland. Verder staat er voor eind februari nog een Woontop op de planning.

ELKE REGIO TELT! Het VNG-bestuur heeft in juli 2023

06 Lopende Zaken.indd 6

daarbij belangrijk. Maatschappelijke organisaties, inwoners en Tweede Kamerleden hebben de verklaring positief ontvangen.

Op 1 februari vond in de vaste Kamercommissie SZW het debat over Armoede- en Schuldenbeleid plaats. Diverse Kamerleden refereerden in hun bijdrage aan de Top Bestaanszeker Nederland en de Verklaring die daar is gepresenteerd. Demissionair minister Carola Schouten voor Armoedebeleid zegde toe om hierover met de VNG in gesprek te gaan tijdens het bestuurlijk overleg tussen de VNG en SZW. Van de beide dagen is een verslag gepubliceerd op de vng.nl. Lees meer over de top vanaf pagina 28.

besloten een adviesgroep in te richten om het bestuur te adviseren over het rapport Elke regio telt!. Dit is een rapport van maart 2023 van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) en de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). Het rapport is bestemd voor het rijk, maar biedt ook voor gemeenten en de VNG aanknopingspunten.

De adviesgroep presenteert drie aanbevelingen voor de VNG. Deze gaan over investeringen, regionale ontwikkeling en de verbinding tussen de regio’s en het rijk. Het rapport en de adviezen worden door het bestuur besproken. De rode draad daarbij is dat het niet draait om de tegenstelling tussen de stad en het platteland, maar juist om aandacht voor noodzakelijke vooruitgang in alle regio’s, in heel Nederland.

EFFECT DIGITALISERING OP JONGEREN IN TRENDRAPPORT 2024 Het Trendrapport Informatiesamenleving 2024 is verschenen. In deze vierde editie is er aandacht voor de invloed van digitalisering op het welzijn van kinderen en jongeren, taalmodellen en AI en algoritmen.

Verder leggen lokaal bestuurders uit hoe ze met digitale kansen en risico’s omgaan. U vindt het Trendrapport op vng.nl onder de rubriek Informatiesamenleving.

OVERIGE PUNTEN Het bestuur van de VNG stemt verder ook in met het voorstel voor een begrotingsadvies aan de leden en met de geactualiseerde standpunten over arbeidsmigranten.

9-2-2024 13:38:51

Leonard Geluk

COMMENTAAR

Algemeen directeur VNG leonard.geluk@vng.nl, linkedin.com/in/leonardgeluk

PREMIER VAN 0²À y²ّ ZEKERHEID

W

ie het ook wordt, ik hoop dat de nieuwe minister-president zelf de regie neemt op bestaanszekerheid. En dat zij of hij geschiedenis zal schrijven als de premier die onverschilligheid en bestaansonzekerheid uit het land verdreef.

Na de Top Bestaanszeker Nederland – van de VNG, SVB, UWV en alle publieke dienstverleners zoals het CAK en de Dienst Toeslagen – staat wel vast dat echt iedereen een brede aanpak wil van bestaansonzekerheid. Een aanpak om alle inwoners een zeker bestaan te geven.

Het onderwerp van bestaanszekerheid is veelomvattend. Het gaat over het te ingewikkelde stelsel van toeslagen en uitkeringen, over toegankelijke dienstverlening en over voldoende inkomen. Werkzekerheid en kansengelijkheid zijn van belang. En het betreft net zozeer de uitgaven: huur, boodschappen, de energierekening en zorgkosten. Bestaanszekerheid is zo breed dat alleen de minister-president zelf kan zorgen voor de samenhang. Wanneer elk ministerie z’n eigen stukje doet, ligt versnippering op de loer.

Een ruime vertegenwoordiging van de politieke partijen in de Tweede Kamer nam de slotverklaring van de top in ontvangst met een positieve reactie. De teneur: goed dat dit gebeurt, laten we er samen de schouders onder zetten. Hoe gaan we nu verder? De slotverklaring ligt bij zes Tweede Kamerfracties. Het is een appel op het nieuwe kabinet om de noodzakelijke vereenvoudiging van het stelsel ter hand te nemen in de lijn van de ideeën van Hans Borstlap en Godfried Engbersen. Geen eenvoudige klus, het vraagt politieke moed en langetermijnfocus. Tegelijk zijn ook gemeenten en uitvoeringsorganisaties aan zet. We gaan een coalitie bouwen om voorstellen uit te werken voor verbeteringen die we snel kunnen doorvoeren. Kamerleden hebben ons dit ook gevraagd.

Het Klimaatverdrag van Parijs werkten we in Nederland uit aan vijf sectortafels, dat werkte goed. De VNG stelt voor een Deltaplan Bestaanszekerheid op soortgelijke tafels vorm te geven. Met vertegenwoordigers van ministeries, gemeenten, publieke dienstverleners en het maatschappelijk middenveld.

Zie het als een nieuw poldermodel voor zekerheid en hernieuwd wederzijds vertrouwen tussen inwoners en overheid. Aan de sectortafels kunnen we met partners werken aan de grote lijn voor een eenvoudiger stelsel én aan snelle, kleine verbeteringen in het bestaande.

We hebben als gemeenten het initiatief genomen voor deze top. Niemand kan nog om het thema heen. Zelf mogen we het ook niet meer loslaten, de lat ligt hoger dan eerst. Iedereen wil bestaanszekerheid beter regelen: inwoners, gemeenten, uitvoeringsorganisaties en de Tweede Kamer. Nu nog een regering én een premier die hoogstpersoonlijk de teugels in handen neemt. ←

7 MAGAZINE

2024

IEDEREEN WIL 0²À y²ّ ZEKERHEID BETER REGELEN

07 COMMENTAAR Leonard Geluk.indd 7

9-2-2024 13:41:39

TEKST: MARTEN MUSKEE | BEELD: OLAF KRAAK

THEMA w ªÀXy ²!R

Sneller bouwen met een 8 MAGAZINE

2024

goede planlijst

HET TEMPO VAN DE BOUW VAN NIEUWّ BOUWWONINGEN IS NOG TE LAAG. MARTIN ²!R R0m§À w0À ðXhy à yXyJw j0ª²ّ AANPAK DE WONINGBOUW TE VERSNELLEN. HIJ HANTEERT DAARVOOR DE §Ç mX0jّ §ªXß À0 §m ymXh²À. ‘ALLES WAT HINDERT, RUIMEN WE ZO SNEL MOGELIJK OP.’

08-11 INTERVIEW_Martin Bosch.indd 8

9-2-2024 13:42:38

‘De overheid vindt het vaak lastig ja te zeggen op een principeverzoek’

08-11 INTERVIEW_Martin Bosch.indd 9

9-2-2024 13:42:44

‘Het helpt als je de buitenwereld wat meer op het stadhuis toelaat’

I

n de Woondeals hebben de overheden afspraken gemaakt over de bouw van één miljoen woningen tot 2030. Geen sinecure, onder de huidige omstandigheden. Plannen zijn er genoeg, nu de woningen nog.

Martin Bosch zet in op een betere samenwerking tussen markt en overheid. Dat zorgt voor een planlijst waar partijen mee uit de voeten kunnen. Nut en noodzaak bewijzen zich. Bosch gebruikt de methode al ruim zes jaar als directeur van Woningmakers NL. De werkwijze wordt nu gebruikt voor de regionale versnellingstafels om de forse woningbouwambitie te realiseren. Bosch is voormalig directeur stadsontwikkeling in Alkmaar en lid van het Expertteam Woningbouw van het ministerie van BZK. Hij zegt: ‘Het helpt als je de buitenwereld wat meer op het stadhuis toelaat.’

10 MAGAZINE

2024

Wie is...

Martin Bosch is directeur van Woningmakers NL, lid van het Expertteam Woningbouw van het ministerie van BZK en voormalig directeur stadsontwikkeling in Alkmaar.

08-11 INTERVIEW_Martin Bosch.indd 10

In welke van de verschillende stadia van een woningbouwplan (de initiatief-, kaderstellende, procedurele en bouwfase) valt voor de gemeente de meeste tijdwinst te behalen?

‘Bij de eerste twee. Bij de initiatieffase gaat het uiteindelijk om een eenvoudige bestuurlijke uitspraak om al dan niet mee te gaan in een woningbouwproject.

De overheid vindt het vaak lastig ja te zeggen op een principeverzoek. Dan denkt men: we zitten eraan vast. Stemt de gemeente in, dan is de volgende stap het uitwerken van de kaders en de voorwaarden. Ook daar kan de gemeente lang over doen. Dat is om twee redenen niet gewenst. Het kost ten eerste tijd en geld.

Daarnaast: hoe korter het duurt, hoe kleiner de kans dat externe omstandigheden wijzigen. Bijvoorbeeld als door een crisis het programma moet worden aangepast, of nieuw beleid effect gaat krijgen.

‘Denk vooral aan het begin heel goed na en maak duidelijke keuzes over woningen, infrastructuur en het groen. Er gaat veel tijd verloren in een project doordat ergens halverwege nog een duveltje uit het doosje springt. Die kan een streep door het project zetten en dan moet alles over. Iemand bedenkt halverwege bijvoorbeeld dat een rij bomen cultuurhistorisch

van belang kan zijn. Zet daarom meteen alle disciplines om de tafel en bepaal een aantal beperkte kaders waar de ontwikkelaar het mee moet doen. Daar moet ook de gemeente zich verplicht toe voelen. Dat zorgt voor continuïteit in zo’n proces waarmee men tempo kan maken. Die rij bomen hoor je aan het begin van het proces te signaleren, niet halverwege.’

Valt er rond de procedures en bouwfase nog iets te winnen?

‘Het doorlopen van de proceduretijd met een bestemmingsplan en een vergunning kan in anderhalf jaar.

Kán, als iemand bezwaar aantekent en erin slaagt bij de rechtbank een voet tussen de deur te krijgen, duurt het langer. Naar de bouwtijd kun je verschillend kijken. Tegenwoordig is met modulaire woningen heel snel te bouwen. Maar goed, een wijkje bouwen duurt een jaar. Als het complex is met bijvoorbeeld veel appartementen met een parkeergarage eronder, twee jaar.’

De Woningmakers-methodiek bestaat onder meer uit het gebruik van een publiek-private planlijst. Hoe werkt zoiets?

‘De woningmarkt is sterk gereguleerd met partijen die bouwen en overheden die daar tot in detail goedkeuring aan moeten geven. Ontwikkelaars en overheden zijn tot elkaar veroordeeld. Er valt veel versnelling te halen wanneer partijen elkaar beter begrijpen. Een ontwikkelaar moet begrijpen dat een wethouder in een ingewikkeld politiek spel zaken voor elkaar probeert te krijgen. Bepaalde dingen die de ontwikkelaar wil helpen daarbij, andere dingen zitten enorm in de weg. Dan kun je keuzes maken.

‘Andersom werkt het net zo. Bepaalde besluiten van de gemeente helpen de ontwikkelaar of corporatie, andere niet. Als je elkaar vindt in het gesprek kun je een beetje schudden aan zo’n proces tot er op een gegeven moment iets is wat gebouwd kan worden. Dat gebeurt niet vanzelf. De ene organisatie wordt door de politiek gedreven, de andere door continuïteit en marges. Andere culturen, die elkaar

9-2-2024 13:42:47

niet dagelijks ontmoeten. Daar hoort verbinding tussen tot stand te komen. En vooral: dat je elkaar goed kent en begrijpt.’

Leiden al die bouwplannen van gemeenten tot de benodigde miljoen woningen?

‘Ieder plan is anders en heeft z’n eigen makke. Wij zoeken per plan uit wat er aan de hand is en hoe er valt te versnellen. Planlijsten zijn ambtelijk ingevuld.

Het is verstandig om de bouwende partijen tegen die lijst te laten aankijken. Ik heb in dertig tot veertig gemeenten een reality check van de planlijsten doorgevoerd door zo’n lijst tegen de markt aan te houden.

Ze veranderen altijd significant. Niet omdat de een het beter weet dan de ander. Door te sparren wordt de planlijst beter. Als de planlijst niet klopt, kun je er ook geen goed gesprek over voeren.

‘Vanuit Woningmakers spitten we zo’n planlijst door met de verantwoordelijke ontwikkelaar per project.

Wat je vaak ziet is bijvoorbeeld een bouwplan voor vijfhonderd woningen, onderverdeeld in vier jaarschijven van gemiddeld 125 woningen. Het is van groot belang dat te monitoren, want men is meestal gerustgesteld als er voldoende planvoorraad is. Dat is niet genoeg, er moet ook tijdig worden gebouwd.

De sturing moet zich richten op voldoende productiecapaciteit per jaar. Ontwikkelaars kunnen niet volgend jaar opeens een blik mensen opentrekken die extra bijbouwen. Als je in het begin vertraging oploopt, haal je dat eigenlijk niet meer in.’

Hoe krijg je versnelling in de planlijst?

‘Stel: een gemeente wil tien jaar lang jaarlijks vijfhonderd woningen bouwen. Het rijk vraagt om een plancapaciteit van 130 procent, omdat er weleens iets afvalt. Dan gaat het dus om 650 woningen per jaar.

Uit de planlijst getoetst aan de marktpartij blijken er uiteindelijk 450 realiseerbaar. Er zijn enkele mogelijkheden om die ontbrekende tweehonderd woningen per jaar te vinden. Partijen kunnen versnellen door de doorlooptijd te verkorten. Een andere mogelijkheid is om een project dat in de wacht staat, toch wat

08-11 INTERVIEW_Martin Bosch.indd 11

eerder op te starten. Verdichten op de bouwlocatie zelf kan ook, door wat dure woningen te schrappen voor kleinere huizen of wat meer de hoogte in te gaan. Een andere strategie is het toevoegen van nieuwe plannen aan de planlijst, zogeheten terugvallocaties. Vervolgens vink je met de ontwikkelaar de planlijst af of de businesscase rond is. Is de plek vrij, is de boel gesaneerd? Zijn bestemmingsplan en vergunning klaar, maar is de businesscase niet rond, dan gaat een ontwikkelaar niet bouwen.’

11 MAGAZINE

Ieder bouwplan heeft dus z’n eigen makke, maar u signaleert ook dat bepaalde problemen vaker voorkomen?

‘Neem de spuitzones. Tussen een woonwijkje en landbouwgrond moet een strook van vijftig meter breed liggen als de boer gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Jurisprudentie. Het is dus geen probleem van dat ene project, maar een systeemprobleem. Dan is het slimmer om het probleem op te tillen om het in één keer goed op te lossen. Het voordeel van de Woondeals is dat er meteen kan worden opgeschaald als de gemeente tegen een probleem aanloopt dat te maken heeft met provinciaal of landelijk beleid. De planlijst vormt een vindplaats van versnellingsinterventies. Die los je samen met professionals van overheden en ontwikkelende partijen rond de tafel op. Andere denkers met andere ideeën, combineer die om tot een slimmere oplossing te komen die je alleen niet had bedacht. Dat leidt tot draagvlak. Misschien kan de ontwikkelaar het project wel anders inrichten door een parkstrook langs de rand aan te leggen.’ ←

2024

‘Door te sparren wordt de planlijst beter’ 9-2-2024 13:42:48

ACTUEEL Vacatureplatform voor burgemeesters Het aantal kandidaten voor burgemeestersvacatures neemt af. Om de werving te ondersteunen, heeft het ministerie van BZK met het Nederlands Genootschap van Burgemeesters een vacatureplatform opgezet.

Het platform is opgezet om belangstellenden voor het burgemeestersambt aan te trekken, maar ook om mensen te informeren over wat het ambt inhoudt. Dat is hard nodig, aldus BZK: het aantal sollicitanten is tussen 2013 en 2023 gedaald van dertig personen per vacature naar achttien. (RvdD) ←

1.075.000 nieuwe woningen zijn er gepland van 2022 tot en met 2030.

Daarmee is de plancapaciteit op orde, blijkt uit onderzoek van ABF Research voor het ministerie van BZK.

Het burgemeestersplatform is te vinden op burgemeesterworden.politiekeambtsdragers.nl.

12 MAGAZINE

2024

AGENDA ׂ‫ ׆‬I0 ªÇ ªXׁّ w ªÀ

28 FEBRUARI

Week van inclusief

50 jaar digitale

onderwijs

overheid: een

Online | naarinclusie-

overzicht in een uur

veronderwijs.nl

Online, 11.00-12.00 uur | vng.nl/agenda

27 FEBRUARI E-mailservice ‘Berich-

ׄ w ªÀ

ten over uw buurt’

IZA-congres:

Online, 13.00-14.00 uur |

samen werken aan

vng.nl/agenda

zorg en welzijn Utrecht, 9.30-16.45 uur |

27 FEBRUARI

izacongres2024.evene-

Bewoners betrekken

mentenbureauvws.nl

bij herstructurering kwetsbare wijken

‫ ׅ‬w ªÀ

Online, 10.30-12.00 uur |

Dag van de locatie-

platform31.nl

manager opvang Oekraïne

27 FEBRUARI

Amersfoort,

Inburgering

9.15-16.30 uur |

in uitvoering

bit.ly/dagvdlocatie-

Online, 15.00-17.00 uur |

manager

divosa.nl ‫ ׇ‬w ªÀ 28 FEBRUARI

Internationalisering

Meetup Generatieve AI

van gemeenten

Online, 10.30-12.00 uur |

Utrecht, 15.30-17.00 uur |

vng.nl/agenda

vng.nl/agenda

Coalitie bepaalt de dynamiek in de raad Pas als een coalitie zich niet afsluit van de andere partijen in de raad, kan een gezonde dynamiek in de gemeenteraad ontstaan. Die aanbeveling doen onderzoekers van de Universiteit Leiden in een rapport over ‘gezond dualisme’.

Het rapport is opgesteld in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (NVvR). Die wilde weten welke rol en bijdrage een raadslid van een coalitie kan leveren aan een sterke positie van de gemeenteraad als geheel. ‘De coalitie maakt de coalitie-oppositiedynamiek’, concluderen de onderzoekers.

De tegenstelling tussen coalitie en oppositie ontstaat niet alleen doordat coalitiepartijen vasthouden aan de afspraken uit het coalitieakkoord: ze spreken onderling ook veto’s af. Een coalitiepartner kan dan voorstellen uit het eigen verkiezingsprogramma niet meer steunen, omdat een andere coalitiepartij dat tegenhoudt. Onderlinge afspraken ɈɐȺȺƵȁ ƧȌƊǶǞɈǞƵȯƊȲɈǞǯƵȁ ɹǞǯȁ ȌɨƵȲǞǐƵȁȺ ȁǞƵɈ ȯƵȲ ƮƵ˛ȁǞɈǞƵ verkeerd, stellen de onderzoekers. Het is bijvoorbeeld risicovol om een begroting met ad-hocmeerderheden vast te stellen, omdat die dan dusdanig geamendeerd kan worden dat de coalitie deze niet meer steunt.

Het beeld dat oppositiepartijen altijd maar tegenstemmen is volgens de onderzoekers ook niet correct. De meeste oppositiepartijen in de raad staan welwillend tegenover voorstellen van de coalitie. (RvdD) ← Het rapport van de Universiteit Leiden is te lezen op raadsleden.nl.

12 ZAP_Agenda_berichten.indd 12

9-2-2024 13:43:39

TEKST: MARTEN MUSKEE | BEELD: DIRK HOL

3 VRAGEN AAN...

Egbert Lichtenberg Het onderhoud van brandkranen is een gemeentelijke taak. Maar niet alle gemeenten zijn zich daar bewust van, met alle risico’s van dien. Egbert Lichtenberg, burgemeester van Altena, presenteert een totaaloplossing voor het beheer en onderhoud van brandkranen.

Wat is het probleem met de brandkranen?

‘Het onderhoud van brandkranen is vaak een ondergeschoven kindje.

Dat komt mede doordat de gemeente verantwoordelijk is voor alles boven de grond, de zogenaamde droge controle, terwijl het drinkwaterbedrijf als eigenaar verantwoordelijk is voor de natte controle, het opendraaien van de brandkranen. Bij de vorming van de veiligheidsregio’s is nadrukkelijk gesteld dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de vindbaarheid, bereikbaarheid en bruikbaarheid van brandkranen. De grote brand in de Sint Urbanuskerk in Amstelveen in 2018 onderstreepte het belang nog eens. Die werd bijna volledig is de as gelegd door ondeugdelijke brandkranen. We hebben in Altena een inventarisatie gemaakt van de 2530 brandkranen in de gemeente. Daaruit bleek dat er met bijna de helft van de brandkranen wel iets aan de hand was, waarvan bij 25 procent echte problemen met de bereikbaarheid. Als je geen duurzaam onderhoud pleegt zal dit ruwweg gezien bij andere gemeenten eenzelfde beeld opleveren. Een schrikbarende hoeveelheid.’

13 MAGAZINE

2024

Hoe ziet uw oplossing eruit?

‘Altena maakt onderdeel uit van de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant en is aandeelhouder in het drinkwaterbedrijf Brabant Water. Uit gesprekken in de regio bleek dit vraagstuk overal een ondergeschoven kindje. Alle gemeenten hadden op verschillende manieren al dan niet een contract met het drinkwaterbedrijf. Vervolgens ben ik het gesprek aangegaan met de directeur van het drinkwaterbedrijf of hier geen uniforme regeling voor te bedenken viel. Dat resulteerde in afspraken tussen alle gemeenten en het drinkwaterbedrijf over het onderhoud en wie welke rol daarin heeft. Het drinkwaterbedrijf voert voor alle gemeenten in de veiligheidsregio alle droge en natte controles en het onderhoud kostendekkend uit. Dit tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. In Altena zijn ondertussen alle brandkranen geïnspecteerd en verbeterd.’

Waarom is dit ook interessant voor andere gemeenten?

‘Het is belangrijk om je bluswatervoorziening op orde te houden als je daar wettelijk verantwoordelijk voor bent. Behalve de brandschade die kan ontstaan door slecht onderhoud, levert het risico’s en schadeplichtigheid op. Uit de contacten in het land is mij duidelijk geworden dat het beleid rond brandkranen ook elders niet goed is geregeld. Ons drinkwaterbedrijf bijvoorbeeld is in vier veiligheidsregio’s in Brabant actief. Wij zijn de eerste regio waar het nu is geregeld. Het is de opmaat voor het drinkwaterbedrijf om dit ook elders door te voeren.

Andere veiligheidsregio’s tonen ook belangstelling.’ ←

13 Drie vragen aan.indd 13

9-2-2024 13:44:35

Ingezonden mededeling

BPD | Bouwfonds Gebiedso transformeert terrein voorm Wethouder Lianne van der Aa: ‘Een goede en uitgebrei Het terrein van het voormalige Kentalis Doveninstituut in Sint-Michielsgestel verandert de komende jaren in een prachtig nieuw woon- en leefgebied. Zo’n vijfhonderd nieuwe woningen bieden straks huisvesting aan een mix van oorspronkelijke en nieuwe bewoners. Het is het resultaat van een geslaagde samenwerking tussen de gemeente, gebiedsontwikkelaar BPD en Kentalis.

Erik Leijten, regiodirecteur BPD Zuid (links op de foto) en Lianne van der Aa, wethouder Sint-Michielsgestel, met op de achtergrond het historische hoofdgebouw van Koninklijke Kentalis.

14-15 spread advertentie.indd 14 All Pages VNG - BPD.indd

9-2-2024 13:46:47

sontwikkeling rmalig Doveninstituut breide voorbereiding zorgt voor een vliegende start’

H

et Kentalis Doveninstituut in Sint-Michielsgestel bestaat al meer dan honderd jaar’, zegt wethouder Lianne van der Aa. ‘Een aantal jaren terug heeft Kentalis besloten de mensen op het terrein op een andere manier te gaan huisvesten en het monumentale hoofdgebouw en een deel van het terrein te verkopen. BPD heeft dit na het winnen van de tender gekocht en gaat het bestaande monumentale hoofdgebouw transformeren tot woonlocatie. Bovendien worden er nieuwe woningen toegevoegd.

Vanwege de lange historie die we met Kentalis hebben, was er ons als gemeente veel aan gelegen om dit project echt gezamenlijk op te pakken. De gemeente heeft samen met Kentalis veel tijd en energie gestoken om draagvlak te creëren. Daardoor staan bij de start van de ontwikkeling alle neuzen dezelfde kant op.’

‘

Draagvlak ‘Een goede en heldere basis dus om aan de slag te gaan’, vindt Erik Leijten, regiodirecteur bij BPD Bouwfonds Gebiedsontwikkeling, die vorig jaar de tender won en er een nieuw leef- en woongebied van gaat maken. ‘In het voortraject, waarin door Kentalis onder meer de gemeenteraad is meegenomen, is heel waardevol werk gedaan. Dat gaf ons meteen een heel duidelijk kader.

Maar ook een bepaald comfort. Er is echt goed over nagedacht en er is draagvlak en dat voorkomt een hoop gedoe en discussie tijdens het traject. Dus toen wij eenmaal met ons plan naar buiten kwamen, stonden de deuren meteen open.’

Het project in Sint-Michielsgestel omvat zo’n 500 woningen met een goede mix van klein en groot, appartementen en grondgebonden woningen, huur en koop. Binnen het

14-15 advertentie.indd 15

plan is ruimte voor verschillende maatschappelijke en openbare voorzieningen, waaronder ook horeca. ‘Ongeveer de helft van de woningen is in de betaalbare klasse met een behoorlijk aantal sociale huurwoningen’, aldus Leijten. ‘De andere helft is vrije sector. We beginnen met het oude monumentale hoofdgebouw, waar ook woningen in komen. Dat moet natuurlijk niet te lang leegstaan, dus

en de woningen op de hogere delen te bouwen, zorgen we dat het water geen probleem is, maar juist een pluspunt. Want wie wil er nu niet aan het water wonen? In ons stedenbouwkundig plan zien we water dus als kans en niet als bedreiging.

Om de aansluiting op het centrum te verbeteren, gaan we een extra brug over de Dommel ontwikkelen.’

daar gaan we snel starten.’

Van besloten terrein naar openbaar gebied

Water als kans en niet als bedreiging Kentalis blijft op een deel van het terrein gehuisvest. Daar blijft ook een kleine groep van de oorspronkelijke bewoners wonen. ‘Daarom is het belangrijk dat het vormgeven van de plannen plaatsvindt in nauwe samenwerking met zowel bewoners als medewerkers van Kentalis, met de gemeente en de inwoners van het dorp en met andere belanghebbenden’, aldus Leijten.

‘Het is een gebied in gebruik, waarbij het vaak gaat om kwetsbare mensen die soms niet goed tegen prikkels kunnen. Door daar met elkaar goed over na te denken, konden we in de selectiefase al met het beste plan komen, qua vormgeving en bod maar ook qua “buur”. We dachten toen bijvoorbeeld al na over het bouwverkeer en de fasering, maar ook over de ontmoetingen in de openbare ruimte, die straks uiteraard gaan plaatsvinden.’

Water en bodem zijn sturend voor het ontwerp geweest. ‘Het Kentalisterrein ligt aan de Dommel’, aldus Leijten. ‘Die stroomt uit in de Maas en als die vol is dan is de Dommel ook vol. Dat hebben we deze periode ook regelmatig kunnen zien. Door de Dommel in ons plan straks extra te laten meanderen over het terrein

Samen optrekken en alle neuzen vanaf het begin meteen dezelfde kant op. ‘Het zijn dé succesfactoren van deze samenwerking’, zegt Van der Aa. ‘Om de plannen goed op elkaar af te stemmen, is vooraf ook uitgebreid met de gemeenteraad gesproken. Met elkaar hebben we een ambitiedocument geformuleerd over wat we graag op het Kentalisterrein zouden zien. Gelukkig nam BPD dat bijna helemaal over en zitten we allemaal op een lijn over wat we graag willen bereiken in dit gebied.’

In een van de bestaande gebouwen die in de toekomst gesloopt worden, worden tijdelijk zo’n vijftig Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Van der Aa: ‘Fijn dat we op deze manier gezamenlijk onze bijdrage kunnen leveren aan deze opgave.’ De volgende stap voor nu is de vergunning voor het monumentale hoofdgebouw. ‘Het is erg fijn dat dit gebouw behouden blijft’, zegt Van der Aa. De planning is om 2025 te starten en rond 2030 de laatste woning op te leveren. ‘Het terrein is altijd behoorlijk gesloten geweest. Dat is begrijpelijk, gezien de functie. Maar straks is het echt van iedereen en daar verheugen we ons allemaal op. Er komt echt iets heel moois bij waar straks iedereen van kan genieten.’

9-2-2024 13:46:49 01/02/24 10:50 AM

IN BEELD

HAARLEM STUURT FRANS HALS OP REIS Voor het eerst sinds Frans Hals het doek in 1616 schilderde, verlaat het Feestmaal ɨƊȁ ƮƵ ȌǏ˛ƧǞƵȲƵȁ ɨƊȁ ƮƵ ²Ɉ‫ خ‬hȌȲǞȺȺƧǘɐɈɈƵȲǞǯ‫ ة‬ RƊƊȲǶƵǿ‫( خ‬ƊƊȲ ɩƊȺ ɈȌƵȺɈƵǿǿǞȁǐ ɨȌȌȲ ȁȌƮǞǐ ɨƊȁ ǘƵɈ ƧȌǶǶƵǐƵ ɨƊȁ Ƶȁ à‫( خ‬Ƶ ǐƵǿƵƵȁɈƵ ǞȺ ƵǞǐƵȁƊƊȲ ɨƊȁ ǘƵɈ ȺƧǘǞǶƮƵȲǞǯ ƮƊɈ ǘƊȁǐɈ Ǟȁ ǘƵɈ IȲƊȁȺ RƊǶȺ wɐȺƵɐǿ Ƶȁ ƦƵȯƊƊǶƮƵ ƵƵȲƮƵȲ ƮƊɈ ǘƵɈ ɩƵȲDz ƮƵ ȺɈƊƮ ȁȌȌǞɈ ɐǞɈ ǿƊǐ‫ خ‬ßȌȌȲ ƮƵ ǐȲȌɈƵ IȲƊȁȺ RƊǶȺٌɈƵȁɈȌȌȁȺɈƵǶǶǞȁǐ ƮǞƵ ƮǞɈ ɩƵƵDzƵǞȁƮƵ ȌȯƵȁɈ Ǟȁ ǘƵɈ ªǞǯDzȺǿɐȺƵɐǿ ǞȺ ȁɐ ɈȌƧǘ ƵƵȁ ɐǞɈɹȌȁƮƵȲǞȁǐ ǐƵǿƊƊDzɈ‫ خ‬ǶǶƵƵȁ ɈǞǯƮƵȁȺ ƮƵ ÀɩƵƵƮƵ àƵȲƵǶƮȌȌȲǶȌǐ ɩƊȺ ǘƵɈ ȺƧǘɐɈٌ ɈƵȲȺȺɈɐDz ȁǞƵɈ Ǟȁ RƊƊȲǶƵǿ‫ ب‬ɈȌƵȁ ǶƊǐ ǘƵɈ Ǟȁ ƵƵȁ ƦɐȁDzƵȲ Ǟȁ ðƊȁƮɨȌȌȲɈ‫خ‬

16-17 In beeld.indd 16

9-2-2024 13:48:30

00m(‫ ب‬²À0I y ªÇ²À0y ǪJ‫غ‬Iª y² R m² wDz0Çw

16-17 In beeld.indd 17

9-2-2024 13:48:35

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND

THEMA GRONDPOLITIEK

‘Eigenlijk gaat het niet meer’ 18

VOOR DE GROTE WONINGBOUWOPGAVE IS RUIMTE EN DUS GROND NODIG. MAAR DE GRONDPOSITIES VAN GEMEENTEN ZIJN SLECHT EN NIEUWE GROND IS DUUR. TOCH ZOU HET KABINET GRAAG ZIEN DAT GEMEENTEN MET ACTIEF GRONDBELEID DE REGIE PAKKEN. ZO EENVOUDIG LIGT HET NIET.

MAGAZINE

2024

Jean-Paul Hageman wethouder Hulst

S

18-20 LEESVERHAAL_Grondprijzen.indd 18

inds de kredietcrisis in 2008, toen ze aanzienlijk op hun grondposities verloren, voeren veel gemeenten een passieve grondpolitiek. Ze treden regulerend op, maar laten de aankoop van grond en de verdere bouw aan marktpartijen over en blijven zo ver mogelijk weg van financiële risico’s. De tijden zijn veranderd, stelde minister Hugo de Jonge (volkshuisvesting en ruimtelijke ordening) vorig jaar in zijn Kamerbrief over de modernisering van het grondbeleid.

Vanwege de urgente woningbouwopgave en de versnelling die nodig is, is de noodzaak toegenomen dat gemeenten weer een actief grondbeleid voeren. Zij kunnen namelijk beter sturen op woningbouw als de grond in hun bezit is.

Volgens De Jonge valt er voor gemeenten veel te bereiken met het bestaande instrumentarium, bijvoorbeeld door het inzetten van het voorkeursrecht. De eigendomsposities bevriezen dan en de gemeente is de eerste kandidaat om de grond te kopen. Dit gaat ook prijsopdrijving tegen. De minister adviseert gemeenten ook al tijdens de onderhandelingen met grondeigenaren een onteigeningsprocedure te starten. Ze winnen dan tijd, voor als de onderhandelingen stuklopen. Grond kan zo sneller beschikbaar komen.

Grondverwerving is voor gemeenten geen makkelijke klus. Onderhandelingen met grondeigenaren vergen een lange adem. Vaak is de eigendom

in een gebied versnipperd. Grond is bovendien duur. Daardoor blijft er weinig financiële speelruimte over om te investeren in de verdere ontwikkeling van het gebied, denk aan infrastructuur en het realiseren van een klimaatbestendige omgeving. In zijn brief erkende De Jonge dat gemeenten over onvoldoende geld beschikken. Daarom wil hij experimenteren met financiële arrangementen, waarin rijk en gemeenten samen grond voor woningbouw verwerven. Ook wil de minister onderzoeken welke ingrepen er mogelijk zijn bij de waardebepaling van grond.

DOORSTROMING

Wethouder Jean-Paul Hageman (Algemeen Belang Groot Hulst) van Hulst is voorstander van een

9-2-2024 13:49:37

‘In het buitengebied en de kernen, zoals Lamswaarde, is meer mogelijk dan in de stad Hulst.’ (Beeld: gemeente Hulst)

actieve grondpolitiek. ‘Volkshuisvesting is leidend, het grondbeleid moet sturend zijn. Je kunt als gemeente betere afspraken maken over welk areaal aan woningen er moet komen. De interesse in een woning hier is groot, ook vanuit België. Het liefst hebben we dat de eigen bevolking grond koopt. Met de woning die ze verlaten, komt de doorstroming op gang. Bij een passief grondbeleid heb je daar minder invloed op.’

In zijn uitgestrekte gemeente, die het hele oostelijke deel van Zeeuws-Vlaanderen beslaat, loopt een tiental bouwprojecten van uiteenlopende omvang, van enkele bouwkavels tot een paar honderd woningen.

De helft ervan is nog onderweg. Om de benodigde grond te verwerven, maakt de gemeente regelmatig gebruik van het voorkeursrecht.

‘We hebben zo veel grond kunnen kopen bij een grote uitleglocatie’, zegt Hageman. ‘Alleen blijft het maatwerk. In het buitengebied en de kernen is meer mogelijk dan in de stad Hulst. Ook kunnen we niet onbeperkt investeren.

‘En er is het risico dat je je grond naar landbouwwaarde moet afboeken, doordat de looptijd van plannen vertraging oploopt en de grond niet op tijd voor uitgifte beschikbaar komt. Ik ken veel gemeenten die zo in grote financiële problemen zijn gekomen. De termijnen voor het voorkeursrecht zijn erg krap. Alle regelgeving zorgt voor ellenlange procedures. Eigenlijk gaat het niet meer.’

PROCEDURES

Jan Pieter van der Schans (CDA), wethouder in Ede en bestuurlijk portefeuillehouder grondzaken bij de VNG, heeft ook zijn bedenkingen. ‘Als ik zie welke

18-20 LEESVERHAAL_Grondprijzen.indd 19

19

procedures gemeenten moeten doorlopen in de periode dat het voorkeursrecht geldt en de beperkte termijn van drie jaar die de wet geeft tot aan het omgevingsplan, dan verhoudt zich dat lastig tot elkaar.’ Rek de termijn op naar zes jaar, zodat je gemeenten beter in staat stelt om de rol van actieve grondpolitiek ook gestand te kunnen doen, bepleit Van der Schans dan ook. Al meteen bij de grondonderhandelingen met een onteigening starten is een slecht idee, stelt hij.

‘Als je zo’n procedure meteen op tafel legt, sla je daar het normale onderhandelingstraject en de samenwerking met partijen mee dood. Voor het draagvlak is dit funest.’

Jan Pieter van

RISICO’S

wethouder Ede

MAGAZINE

2024

der Schans

Begin februari stelde de VNG het Position Paper Grond vast. Het stuk werd in december al onderschreven door de Vereniging van Grondbedrijven (VvG). Van der Schans juicht het toe dat gemeenten zich actiever begeven op de grondmarkt. Wel moet geregeld worden dat gemeenten de risico’s die erbij horen, goed kunnen behappen. Anders is het voor hen onmogelijk deze rol daadwerkelijk te pakken. Het juridisch instrumentarium zoals het destijds aan gemeenten is aangeboden, aldus de gezamenlijke visie, past

‘We kunnen niet onbeperkt investeren’ 9-2-2024 13:49:41

Nieuwe woonwijk Wittebrug in Hulst. (beeld: gemeente Hulst)

‘Gemeenten bouwen geen woningen voor zichzelf’ niet meer bij de huidige tijd. ‘De procedures moeten veel overzichtelijker en minder complex worden’, betoogt Van der Schans. ‘De instrumenten zijn te beperkt en juridisch zijn ze heel zwak. Aanpassingen zijn onvermijdelijk, als je als rijk wilt dat gemeenten dwingender gaan sturen.’

WAARDE

20 Dat grond zo duur is, heeft een reden: de eigenaar van MAGAZINE

2024

de grond krijgt boven op de huidige waarde van zijn perceel ook de waarde van het toekomstig gebruik.

Dit werkt eveneens grondspeculatie in de hand. In hun position paper pleiten VNG en VvG ervoor de waardeontwikkeling van grond ook aan gemeenten ten goede te laten komen. Dat kan onder meer met de invoering van een planbatenheffing voor percelen die vanwege de ontwikkelplannen van de gemeente in waarde stijgen, en door de huidige taxatierichtlijnen aan te passen. De prijs van een stuk grond wordt nu mede bepaald aan de hand van de verkoopprijs van nabijgelegen percelen. Deze comparatieve methode leidt tot prijsopdrijving.

Dit zijn beslist geen onterechte eisen, vindt Van der Schans. ‘Grondbezit is goed beschermd, en dat hoort ook zo. Alleen is het niet de gemeente die daar iets mee wil. Het is nodig om maatschappelijke vraagstukken, in dit geval de woningnood, van een antwoord te voorzien. Gemeenten bouwen geen woningen voor zichzelf. We bouwen woningen voor starters, gezinnen en senioren.

‘Grondeigenaren krijgen nu een prijs die meerdere malen de waarde overstijgt. Voor gemeenten wordt het steeds moeilijker om dan ook de inspanningen te bekostigen die later nodig zijn om er een woonwijk van te maken. Er is een nieuw evenwicht nodig tussen de waardevermeerdering die je aan een eigenaar geeft en het geld dat nodig is voor de wijk. Ik vind dat we nu heel ver gaan in het eerste en dat de kosten die voor het tweede nodig zijn, allemaal op het bordje van gemeenten liggen. Dat is raar. Grondspeculanten kunnen geld verdienen en de gemeente moet de

18-20 LEESVERHAAL_Grondprijzen.indd 20

achterkant van het project financieren. Daarom is het noodzakelijk om aan de voorkant scherper de waarde van de grond te bepalen en grondspeculanten niet eindeloos hun gang te laten gaan.’

RISICO’S

Van der Schans vindt het positief dat het rijk weer meer aan het stuur wil zitten en een grotere bijdrage wil leveren aan de volkshuisvesting en de maatschappelijke opgaven die we daarbij hebben. Tegelijkertijd verlangt diezelfde manier van sturen heel veel van de capaciteit van gemeenten. Neem de verantwoordingseisen die gepaard gaan met aanvragen voor financiering om een woningbouwproject sneller van de grond te krijgen. ‘Dat kost veel capaciteit die wij dan niet elders in kunnen zetten. Dus rijk, kijk uit waar je op stuurt, anders gooi je misschien het kind met het badwater weg. Dan geef je een hand, maar neem je er ook weer een terug en dat is weinig effectief.’

In Hulst is wethouder Hageman niet ontevreden over de financiële steun van het rijk. ‘We hebben veel subsidies binnengehaald, ook voor infrastructurele maatregelen, maar eigenlijk zou er structureel ondersteuning moeten zijn, anders lukt het gewoon niet.

Starters kunnen we nog onvoldoende bieden en het is steeds lastiger om betaalbare woningen te realiseren. De uitgifteprijs is hier weliswaar lager dan in de Randstad, maar de bouwkosten zijn ook hier flink gestegen. Bovendien bouwen we niet in grote aantallen, dus grote institutionele beleggers lopen bij ons de deur voorbij.’ ←

De Position Paper Grond van de VNG is te lezen op vng.nl, of scan de QR-code.

9-2-2024 13:49:45

ACTUEEL Beste Thorbeckeprofessor,

‘Er werd gevraagd of ik erop wilde staan, zodat het leek alsof er wat te kiezen was. Ik kwam op plek 8. Dat leek veilig.’

WELKE MOGELIJKHEDEN HEBBEN RAADSLEDEN OM NOG IETS TE DOEN TEGEN BESLUITEN VAN DE GEMEENTERAAD WAARVAN ZE VINDEN DAT DIE IN STRIJD ZIJN MET HET RECHT OF MET HET ALGEMEEN BELANG? DESIREE VAN DOREMALEN, BURGERRAADSLID FORUM VOOR MAASSLUIS

Gemeenteraadslid Joanne Freeve (D66, De Ronde

Geachte mevrouw Van Doremalen,

Venen) wilde wel op de lijst, maar eigenlijk niet de gemeenteraad in; nu zit ze er toch, met plezier, AD 2 februari

Haattweets schrikken vrouwen af De hatelijke manier waarop vrouwen online bejegend worden, schrikt hen af om de politiek in te gaan. Het afschrikwekkende effect bedreigt de kwaliteit van de democratie, aldus de onderzoekers.

Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Alliantie Politica. Vrouwen van kleur krijgen de meeste haat over zich heen. Het leidt ertoe dat vrouwen eerder uitvallen of zichzelf terugtrekken uit de publieke arena.

De Alliantie Politica sprak in focusgroepen met meerdere vrouwen die politieke ambities hebben. Sommige vrouwen, blijkt uit het onderzoek, kiezen vanwege de manier waarop ze online worden aangesproken, liever voor een functie achter de schermen. ‘Zo kunnen ze invloed uitoefenen zonder al te veel zichtbaarheid en bedreigingen’, concluderen de onderzoekers.

De onderzoekers stellen dat het afschrikwekkende effect van online haatberichten de kwaliteit van de Nederlandse democratie bedreigt. Als vrouwen de politiek niet meer in willen, leidt dat ertoe dat de pool waaruit talent geworven kan worden kleiner wordt. Ook blijven vrouwen dan ondervertegenwoordigd. (RvdD) ←

21 ZAP_Thorbecke.indd 21

In Nederland kunnen besluiten van de gemeenteraad sneuvelen bij de rechter of vernietigd worden door de regering. Dat laatste kan ‘spontaan’ gebeuren, in de zin dat de regering uit eigen beweging een besluit vernietigt, maar het kan ook plaatsvinden op aangeven van de burgemeester.

Die is immers verplicht om via gedeputeerde staten de besluiten door te sturen die ‘naar zijn oordeel voor vernietiging in aanmerking komen’.

Raadsleden die menen dat een besluit vernietigd moet worden, kunnen de burgemeester verzoeken om het besluit voor vernietiging voor te dragen. Gebeurt dat niet, dan is het ook mogelijk om zelf een briefje naar het ministerie te sturen in de hoop dat de regering het besluit spontaan vernietigt.

Overigens zijn de kansen klein, omdat de minister meestal alleen in evidente gevallen naar het ultieme middel grijpt. ←

21 MAGAZINE

2024

Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar Ook een vraag voor Geerten Boogaard?

Stuur een mail naar: thorbeckehoogleraar@ vngmagazine.nl.

9-2-2024 13:53:03

22-25 FEATURE_Wijchen.indd 22

9-2-2024 13:54:48

TEKST EN BEELD: SANNE VAN DER MOST

THEMA WOONFONDS

Nieuw geld

voor

oude wijken

DE LEEFBAARHEID IN OUDE WIJKEN VERGROTEN DOOR EEN BETERE MIX, MINDER VERSTENING EN MEER GROEN EN VERDUURZAMING. HET ZIJN DE DOELEN VAN HET WOONFONDS DAT WIJCHEN ONLANGS IN HET LEVEN RIEP. VAN IEDERE NIEUWّ BOUWWONING IN DE VRIJE SECTOR GAAT 10.000 EURO NAAR DAT WOONFONDS.

23 MAGAZINE

2024

W ‘In de wijk Huurlingsedam en in Wijchen-West realiseren we samen zo’n 1.800 woningen.’

22-25 FEATURE_Wijchen.indd 23

ethouder Geert Gerrits (Kernachtig Wijchen) is trots op het Woonfonds bestaande wijken dat de gemeente Wijchen in het leven heeft geroepen. ‘Het is een Wijchens idee. En ook best een uniek idee, hoor ik van anderen.’

Net als bijna alle andere gemeenten heeft Wijchen een woningtekort, zegt de wethouder. Daarom is er veel aandacht voor nieuwbouw. Gerrits: ‘Dat is heel mooi en hartstikke nodig, maar we moeten ook oog blijven houden voor bestaande wijken. Want 90 procent van de woningen staat er al en dáár liggen de grootste opgaven.’

Bij nieuwbouw, zegt Gerrits, kun je een woning direct toekomstbestendig maken en aanpassen aan de woon- en duurzaamheidsbehoeften van dit moment. Bij bestaande wijken is dat niet zo. De wethouder: ‘De bestaande wijken hebben te maken met keuzes uit het verleden. En dat betekent vaak: eenzijdig opgezet, geen inwonersmix, niet duurzaam of klimaatbestendig. Vaak is de openbare ruimte versteend en staan er een heleboel auto’s geparkeerd. Tegenwoordig hebben we natuurlijk compleet andere wensen. Wat wij met het Woonfonds willen doen, is

9-2-2024 13:54:51

‘Als er niks aan deze buurten gebeurt, zouden ze kunnen afglijden’ investeren in die bestaande wijken. Dáár waar dat het hardst nodig en het meest effectief is.’

6 MILJOEN

‘We hebben in Wijchen veel eengezinswoningen met drie slaapkamers en een zolder’, gaat Gerrits verder. ‘Maar er is eigenlijk steeds meer behoefte aan woningen voor een- en tweepersoonshuishoudens, en aan levensloopbestendige woningen. Wil je dat voor elkaar krijgen en wil je de openbare ruimte groener en klimaatbestendig maken, dan is daar substantieel geld voor nodig.’

Een gat dat in de toekomst door het Woonfonds wordt ingevuld. ‘Op dit moment lopen er twee grootschalige nieuwbouwontwikkelingen’, zegt Gerrits. ‘In de wijk Huurlingsedam en in Wijchen-West realiseren we samen zo’n 1.800 woningen. Minder dan de helft van het aantal woningen in zo’n nieuwe wijk is vrije sector.

Voor iedere vrijesectorwoning hebben we met beide ontwikkelaars afgesproken dat zij een bijdrage doen van 10.000 euro in het fonds. Dat levert in een keer een bedrag op van 6 miljoen euro. Daar kunnen we natuurlijk echt wat mee.’

24 MAGAZINE

2024

Het Woonfonds wordt zo dus echt de link tussen oud en nieuw. Gerrits: ‘Door geld te onttrekken aan de grote nieuwbouwprojecten kunnen we investeren in bestaande wijken.’ Te beginnen met Wijchen-Zuid, zo is besloten na een motie vanuit de gemeenteraad. ‘De afgelopen jaren hebben we daar in een aantal buurten al onderzoek gedaan naar toekomstbestendigheid met als conclusie dat als er niks aan deze buurten zou gebeuren, ze gaandeweg kunnen afglijden naar onaantrekkelijke plekken om te wonen.’

HAALBAAR

Bang dat de bijdrage van 10.000 euro projectontwikkelaars zal afschrikken om nog in Wijchen aan de slag te gaan, is Gerrits niet. ‘De ontwikkelaars hebben het vertrouwen dat ze inclusief de afdracht van die 10.000 euro per woning nog steeds een haalbaar plan hebben. Anders zouden ze de handtekening niet hebben gezet. Zo simpel is het. Voor ons staat de kwaliteit altijd voorop. Uiteindelijk willen we aantrekkelijke woonwijken realiseren waar mensen ook over dertig jaar nog prettig kunnen wonen en leven.’

‘Uiteindelijk willen we aantrekkelijke woonwijken realiseren waar mensen ook over dertig jaar nog prettig kunnen wonen en leven.’

22-25 FEATURE_Wijchen.indd 24

9-2-2024 13:54:54

Ook is Gerrits niet bang dat de ontwikkelaars die meerprijs doorberekenen aan de kopers. ‘Uiteindelijk is er gewoon een marktprijs en daar kun je als verkoper echt niet boven gaan zitten. In het verleden voerden gemeenten actieve grondpolitiek. Ze kochten landbouwgrond en als ze die na verloop van jaren omzetten naar een woonbestemming kreeg die grond ineens veel waarde, die rechtstreeks naar de gemeentekas ging. De risico’s lagen dan bij de gemeente.

‘Zo gaat het al lang niet meer. En wat wij nu doen, is de winst die vroeger rechtstreeks bij de gemeente terechtkwam, ophalen bij de ontwikkelaar. Maar niet alles, want zij nemen het risico en niet wij.

Onder de streep komt het op hetzelfde neer. Doe je dat niet, dan laat je geld liggen. Het Woonfonds levert een mooi bedrag op. Maar we onderzoeken ook of eventueel een vorm van cofinanciering mogelijk is met een woningcorporatie of de provincie.

Dan zouden we elke Wijchense euro misschien zelfs kunnen verdubbelen en wordt die nog meer waard. De eerste gesprekken hiervoor zijn inmiddels gestart.’

25 MAGAZINE

2024

VEERKRACHTIGE WIJKEN

Omdat het Woonfonds niet alles in een keer kan aanpakken, wordt gestart op de plekken in Wijchen-Zuid waar dat het hardst nodig is. Dat zijn relatief dichtbebouwde en versteende buurten met een eenzijdige woningsamenstelling, en er wordt veel geparkeerd aan de straat, weet Gerrits. ‘Door het creëren van een mix krijg je allerlei verschillende inkomensgroepen door elkaar. En dát moeten we hebben. Dat zorgt voor veerkrachtige wijken met inwoners die in staat zijn naar elkaar om te kijken. Vroeger hadden we daar blijkbaar een andere kijk op. Door in sommige wijken alle sociale huur bij elkaar te zetten en in andere wijken alle duurdere koopwoningen.’

Wat andere gemeenten van het verhaal van Wijchen kunnen leren, heeft volgens Gerrits vooral te maken met hoe je het gesprek aangaat met een ontwikkelaar.

‘Vaak ben je in gesprek over een plek om daar iets te bouwen. Dat gaat onder andere over geld. Als je uit zo’n project extra geld wilt onttrekken, laat dan concreet zien wat je hiermee gaat doen. Wij hebben de ontwikkelaars ervan kunnen overtuigen dat we gaan investeren in bestaande wijken. Blijkbaar vindt een ontwikkelaar het helemaal niet raar als de gemeente

22-25 FEATURE_Wijchen.indd 25

een deel van de opbrengst op een andere plek wil inzetten. Tot voor kort was daar geen wettelijke basis voor en ging dat op grond van overleg. Maar nu met de nieuwe Omgevingswet kun je het juridisch borgen zodat je het ook daadwerkelijk kunt afdwingen. Dat hebben wij nog niet gedaan. Bij ons ging het nog in overleg. We hebben de ontwikkelaars wel het vertrouwen kunnen geven dat dit niet is om de gemeentekas te vullen, maar dat ook zij zien dat die bijdrage echt terugkomt in de woonopgave van de gemeente. Heel recent heeft onze raad het Woonfonds ook officieel bekrachtigd. Daarmee laten we ook zien dat we echt waarmaken wat we hebben beloofd.’ ←

Wethouder Geert Gerrits: ‘Tegenwoordig hebben we natuurlijk compleet andere wensen.’

9-2-2024 13:55:04

Ingezonden mededeling

Modulair bouwen: snel en flexibel antwoord op de woonopgave van nu Vrijwel iedere gemeente heeft een tekort aan woonruimte voor meerdere doelgroepen. Modulair bouwen blijkt steeds vaker een snel en flexibel antwoord op de woonopgave van nu. HomeFlex uit Sliedrecht is al meer dan 15 jaar de specialist in het huisvesten, beheren en exploiteren van woningen voor specifieke doelgroepen. Sinds 2015 zijn zij actief als modulair bouwer. Of het nu om één of 100 woningen gaat, ze zijn razendsnel te realiseren.

Inmiddels realiseert HomeFlex ook woningen voor andere doelgroepen. Starters, spoedzoekers, statushouders en ontheemden zoeken immers ook naar passende en betaalbare woonruimte.

HomeFlex heeft veel ervaring in het huisvesten van specifieke doelgroepen en beschikt over alle kennis en knowhow om voor iedere groep op maat te bouwen.

HomeFlex zoekt nadrukkelijk naar duurzame samenwerking met gemeenten en waar mogelijk woningcorporaties. Door ieders specifieke kennis en knowhow te verbinden, komen duurzame en snelle oplossingen binnen handbereik. Daarbij zijn de woningzoekenden winnaar: zij vinden een betaalbaar dak boven het hoofd.

Modulaire woningen, schakelbaar en stapelbaar, kunnen in een paar maanden tijd een drassig veldje omtoveren in een veilige en levendige woonbuurt. Er zijn veel types woningen mogelijk met dit flexibele bouwsysteem: eengezinswoningen, studio’s en appartementen die allemaal zijn uitgevoerd als zelfstandige wooneenheden. De toegepaste materialen, de kwaliteit en de verscheidenheid in types zorgen voor een aantrekkelijke stedenbouwkundige opzet.

Steeds vaker zorgt netcongestie voor vertraging van bouwplannen.

HomeFlex beschikt over veel kennis op dit gebied van netcongestie en heeft een oplossing die zonder wachttijden van de netbeheerder

VNG - Homeflex 232585.indd 5 26 advertentie.indd 26

te realiseren is. Deze bestaat uit een mix van klassieke stroom van het net, eigen opwek via wind en zon, inzet van batterijen en koude/warmteopslag. Hiermee zijn complexen van honderden woningen te voorzien van energie.

Belangrijk is dat HomeFlex meer doet dan het bouwen van woningen.

Ook het beheer, onderhoud en exploitatie van woningen neemt het bedrijf voor zijn rekening. Vanuit de ervaring met huisvesting van flexwerkers is het zelfs mogelijk compleet ingerichte woningen te plaatsen. Door een mix aan bewoners (bijvoorbeeld starters en spoedzoekers) te huisvesten, creëert

een woonplan ook een groeiend draagvlak in gemeenschappen.

Gemeenten hebben legio opgaven en uitdagingen en “wonen” is een van de meest urgente. Geen dak boven het hoofd is immers ingrijpend voor individuele inwoners maar ook voor de lokale samenleving als geheel.

HomeFlex staat klaar om gemeenten te helpen op korte termijn betaalbare woonruimte te creëren. Ontdekken hoe we dit samen kunnen oppakken?

Neem contact op met: Willem Weggeman, algemeen directeur. w.weggeman@homeflex.nl of 06-51049619 voor een vrijblijvende afspraak met presentatie van het HomeFlex concept.

HomeFlex is een onafhankelijk huisvester met veel ervaring in het huisvesten van flexwerkers. Bij het bedrijf werken ca. 30 medewerkers op diverse locaties om circa 3.000 arbeidsmigranten te bieden wat ze verdienen: comfortabele en eerlijke huisvesting, uiteraard conform SNF-normen en Rapport-Roemer.

05/02/2413:57:14 5:50 PM 9-2-2024

BEELD: DIMITRY DE BRUIN

CIJFERS IN BEELD

HET AANTAL WONINGEN NAM IN 2023 MET RUIM 78.000 TOE. VERREWEG HET GROOTSTE DEEL KOMT VOOR REKENING VAN NIEUWBOUW. BRON: CBS

NIEUWBOUW

OVERIGE TOEVOEGINGEN

2023

2023

2018

66.585 woningen

2018

26.976 woningen

2013

49.311 woningen

2013

63.837 woningen

SLOOP

OVERIGE ONTTREKKINGEN

2023

2023

2018

-8.759 woningen

2018

-11.267 woningen

2013

-12.903 woningen

2013

-18.427woningen

EINDSTAND VOORRAAD NA CORRECTIE 2023

2018

7.814.912 woningen (+73.921)

2013

7.535.315 woningen

(+78.751 in 2023)

(+86.014)

TOP 5 NIEUWE WONINGEN 2023

1

2

3

4

5

Zoeterwoude

Eemnes

Waddinxveen

Vijfheerenlanden

Lansingerland

+4,8%

190 woningen

27 Infografiek.indd 27

+4,3%

179 woningen

+3,1%

418 woningen

+3,1%

774 woningen

+2,8%

703 woningen

9-2-2024 13:58:13

TEKST: LEO MUDDE

BESTAANSZEKERHEID

Zie

de

mens

28

INWONERS HADDEN EEN GROTE INBRENG IN DE TWEEDAAGSE TOP OVER BESTAANSZEKERHEID. TERECHT, ZO BLIKT DE APELّ DOORNSE WETHOUDER SUNITA BIHARIE TERUG: ‘DIE MENSELIJKE CONNECTIE MAKEN, DAT IS HET ALLERBELANGRIJKSTE.’

MAGAZINE

2024

Sunita Biharie (SP) is sinds april 2022 wethouder Werk & Inkomen, Welzijn en Sport in Apeldoorn. Daarvoor zat ze vier jaar in de gemeenteraad van Apeldoorn.

Voor ze wethouder werd, was ze onder andere

M

et een gezamenlijke oproep aan de Tweede Kamer hebben de VNG, UVW en SVB het thema bestaanszekerheid nadrukkelijk op de politieke agenda geplaatst. De nieuwe minister-president zal dit dossier persoonlijk onder haar of zijn hoede moeten nemen, omdat voor een echte aanpak regie nodig is in plaats van een versnippering over de departementen. VNG-voorzitter Sharon Dijksma herhaalde het nog maar eens: ‘Dit moet chefsache worden.’

De ‘Verklaring bestaanszekerheid’ pleit voor ‘stevige hervormingen’, een ‘Deltaplan’ voor een toereikend, voorspelbaar en toegankelijk inkomen voor iedereen. Daar is een langetermijnaanpak voor nodig (het einddoel, bestaanszekerheid voor iedereen, moet over tien jaar bereikt zijn), met vijf ambities als uitgangspunt: voldoende inkomen, investeren in werk en zekerheid, een zeker en voorspelbaar inkomen, begrijpelijke rechten en plichten en eenvoudige toegang, en de basis op orde en maatwerk als het echt nodig is. En waar mogelijk, moeten direct al de eerste stappen worden gezet.

pedagogisch medewerker in de jeugdzorg.

BLIJF LUISTEREN

Het aanbieden van de verklaring aan enkele Tweede Kamerleden was het slotakkoord van een tweedaagse ‘Top Bestaanszeker Nederland’. Met

28-30 LEESVERHAAL_Top bestaanszekerheid.indd 28

uiteraard hoofdrollen voor lokaal bestuurders en de uitvoeringsorganisaties maar ook, en dat was bijzonder, met inwoners. Want, zo was de gedachte, als iemand kan vertellen hoe het is om in bestaansonzekerheid te leven, dan zijn zij het. Hoe empathisch wethouders zich ook in de materie verdiepen, wie zelf geen armoede of verwaarlozing heeft gekend, zal nooit weten hoe het echt voelt.

Dus blijf luisteren, was de oproep van prinses Laurentien aan de wethouders. ‘Dat perspectief van de mensen moet leidend zijn voor de inrichting van het systeem.’ Dat dat belangrijk is, bleek wel uit de verzuchting van een van de inwoners op eerste dag van de top: ‘Ik voelde me vandaag voor het eerst gehoord en gezien.’

9-2-2024 13:59:45

Wie zelf geen armoede of verwaarlozing heeft gekend, zal nooit weten hoe het echt voelt.

VERTROUWEN

Sunita Biharie is een wethouder die wél zelf heeft ervaren hoe het is om afhankelijk te zijn van een overheid die over maar niet met haar inwoners beslist.

Vijftien jaar lang, tussen haar derde en achttiende jaar, was ze een ‘kind van de staat’, zoals ze dat zelf verwoordt, omdat ze opgroeide in jeugdzorginstellingen.

Toen ze in Apeldoorn kwam wonen, had ze geen vertrouwen meer in de politiek. ‘De politiek was vooral met zichzelf bezig in plaats van met de jongeren. Dus ik snap heel goed de kloof tussen de bubbels van de politiek en van de mensen om wie het gaat.’

Eenmaal wethouder nam Biharie (SP) zich voor het helemaal anders te gaan doen. Gesteund door een coalitieakkoord dat uitgaat van vertrouwen in plaats van wantrouwen, introduceerde ze de Aanpakkers: ambtenaren die zestien uur per week de stad in gaan om bij mensen op te halen wat ze nodig hebben, en de andere helft van de werkweek in het gemeentehuis aan de slag gaan om dat voor elkaar te krijgen.

29

Biharie door de VNG uitgenodigd om te spreken op de top. Net als veel andere wethouders had ze ook een inwoner meegenomen. ‘Een heel stoere, sterke, toffe vrouw die ook slachtoffer is van het toeslagenschandaal. Ze kan supergoed uitleggen wat er niet goed gaat, hoe het anders kan. Het was voor haar heel bijzonder om tijdens de bijeenkomst te ervaren dat veel mensen naar haar toe kwamen, ook met de vraag: hoe zou jij dit aanpakken? Eigenlijk zou dat natuurlijk niet bijzonder moeten zijn. Dat we dit niet altijd doen, daar gaat het eigenlijk al verkeerd.’

MAGAZINE

2024

EMPATHISCH

Biharie is ervan overtuigd dat ambtenaren voor een gemeente gaan werken omdat ze iets voor mensen willen betekenen. ‘Ik zie in Apeldoorn heel menselijke, empathische medewerkers. Als inwoners in de knel komen, ligt het niet aan de ambtenaren. Wij als bestuurders moeten hun ook een go durven geven, een steuntje in de rug.’

Toen Biharie met haar camper bij een winkelcen-

CAMPER

De Aanpakkers zijn onderdeel van een ambitieus armoedebestrijdingsplan. Om voor dat plan input op te halen, trok Biharie met een team ambtenaren er regelmatig met een camper op uit om in een winkelcentrum, of gewoon van deur tot deur, aan mensen te vragen: wat moeten wij van u weten, we willen graag van u leren. In totaal spraken ze zo’n zeshonderd inwoners. ‘Dat is het allerbelangrijkste’, zegt ze. ‘Gewoon die menselijke connectie maken, zoals prinses Laurentien zei: de inwoners echt zíén.’

Omdat zij de twee kanten van de medaille kent, was

28-30 LEESVERHAAL_Top bestaanszekerheid.indd 29

‘Als inwoners in de knel komen, ligt het niet aan de ambtenaren’ 9-2-2024 13:59:49

‘Bestaanszekerheid kan niet zonder

kansengelijkheid’

30 MAGAZINE

2024

trum parkeerde om met mensen in gesprek te gaan, zaten een vrouw en haar dochtertje vanaf een bankje anderhalf uur naar haar te kijken. Uiteindelijk trok de moeder de stoute schoenen aan, stapte op de wethouder af en vertelde dat ze, ondanks dat ze een baan had, niet rond kon komen en dat haar dochter geen eigen bed had en geen winterjas. Biharie: ‘Ik had een ambtenaar bij me, we hebben dit toen meteen geregeld.’ Het meisje was een van de bijna 3500 Apeldoornse kinderen voor wie de gemeente aan het begin van de winter een warme jas regelde.

42 REGELINGEN

Het is een voorbeeld hoe eenvoudig het soms kan zijn voor gemeenten om snel en effectief te handelen. Veel bestuurders doen hun best. Op de top zei een wethouder trots dat hij 42 gemeentelijke regelingen had samengevat in een handig boekje. Waarop hij als reactie uit de zaal kreeg: ‘42? Dan begrijp ik er nog niks van!’

Haar collega bedoelde het natuurlijk goed, zegt Biharie, en voor veel mensen is zo’n handzaam overzicht ook een goede oplossing. Maar het voorval gaf wel aan dat wat in een gemeentehuis wordt bedacht, erg kan verschillen van de perceptie van de inwoners.

Apeldoorn heeft ook zo’n boekje, maar zet vooral in op de website BerekenUwRecht waar inwoners hun eigen situatie kunnen invullen en vervolgens een lijst van voorzieningen krijgen waar ze recht op hebben.

‘Dan kun je dat ook in één keer aanvragen. We hebben ook één telefoonnummer. Als je dat belt, dan word je niet doorverbonden maar als je niet direct kunt worden geholpen, word je teruggebeld door de juiste medewerker. En als de situatie complex is, komt er een Aanpakker bij je langs. Die wordt jouw maatje en gaat alles voor je regelen.’

Toch, hoe goed Apeldoorn ook op weg lijkt, perfect is het nog niet. ‘We bereiken nog niet iedereen’, zegt Biharie. ‘Dat gaat ons ook niet lukken, maar we doen ons best en zetten er veel capaciteit op. Dat kost geld, maar daar hebben we voor gekozen. Beleid moet inwonergedreven zijn, niet geldgedreven.’

28-30 LEESVERHAAL_Top bestaanszekerheid.indd 30

ACTIVISTISCH

‘Heel eerlijk: ik vind eigenlijk dat de gemeente geen armoedebestrijdingsplan nodig zou moeten hebben.

Het zou gewoon al landelijk geregeld moeten zijn dat mensen voldoende geld hebben en niet afhankelijk moeten zijn van gemeentelijke regelingen, en dus van de manier waarop een gemeente dat oppakt.’

Ze is blij dat de VNG zich met het agenderen van het thema ‘activistischer’ opstelt en bereid is de grenzen van wat gemeenten kunnen doen, op te zoeken. ‘Dat is heel hard nodig om ervoor te zorgen dat er beweging in het systeem komt. Maar ik ben voorzichtig met het wekken van verwachtingen. Als mensen in campagnetijd lezen dat partijen de mond vol hebben van bestaanszekerheid en daarna gebeurt er niks… Dat doet wat met vertrouwen.’

Neem alleen al het woord bestaanszekerheid. ‘In de campagne merkte je dat de VVD daar iets anders mee bedoelt dan de SP of GroenLinks, en de PVV vindt er weer iets anders van. Dat geeft ook onduidelijkheid. Ik vind dat je moet kijken naar de klassenverschillen, die raken aan alles. Het maakt echt uit of je wordt geboren in een volkswijk en ouders hebt die geen hoger onderwijs hebben gevolgd, of dat je ouders een universitaire opleiding hebben, je drie keer per jaar op vakantie kunt, tijd hebt voor leuke hobby’s en extra ondersteuning krijgt op school.

Bestaanszekerheid kan niet zonder kansengelijkheid.’

INBRENG INWONERS

En wat is haar bijgebleven van de top? ‘De inbreng van de inwoners, dat mag van mij veel vaker gebeuren. Een volgende keer mag de zaal vol zitten met wethouders en de inwoners op het podium, dan gaan we allemaal de hele dag naar hen luisteren.

Het liefst zou ik willen dat sommige van de inwoners die ik heb gehoord, gewoon volksvertegenwoordiger worden. Ze weten het zo goed, ze kunnen het zo goed vertellen, dat ik denk: waarom zit jij niet op mijn stoel?’ ←

9-2-2024 13:59:50

André Krouwel Oprichter Kieskompas

COLUMN

politicoloog Vrije Universiteit andre.krouwel@vu.nl @AndréKrouwel

UIT HET LOOD

D

e woningmarkt is totaal uit het lood geslagen. De decentralisatie is te ver doorgeslagen. Omdat elke gemeente zelf bepaalt waar gebouwd kan worden, is het onmogelijk om voldoende woningbouwlocaties te vinden. Een integrale, afgewogen ruimtelijke ordening is dan niet realistisch.

Tel daarbij op de stijgende bouwkosten, het tekort aan arbeidskrachten en ontwikkelaars die steeds hogere marges willen maken, en de woningcrisis is compleet.

Daarnaast, waarschuwen stedenbouwkundigen, hebben we op termijn ook nog eens aanzienlijk minder ruimte voor woningbouw nu we diepe polders en uiterwaarden moeten afstrepen als bouwlocaties. Rivieren hebben meer ruimte nodig om overstromingen te voorkomen. Verdichting en hergebruik van kantoorpanden bieden te weinig soelaas bij een sterk stijgende bevolking en de al immense druk op de reeds overvolle stedelijke gebieden.

Raadsleden in grote steden stellen grenzen aan de verhuur van woningen in de vrije sector, omdat ‘huisjesmelkers’ woningen onttrekken aan de woningvoorraad en vervolgens absurd hoge huren vragen. De nieuwe Wet betaalbare huur moet de positie van middeninkomens verbeteren. Maar kleine verhuurders klagen nu al dat hun rendementen te laag zijn en dreigen over te gaan tot verkoop. Rijke investeerders zullen deze woningen vervolgens wegsnaaien voor prijzen die hardwerkende gezinnen nooit kunnen opbrengen.

In het woningdebat wordt met een grote boog om een dieper dilemma op de Nederlandse woningmarkt heen gelopen: de Nederlandse economie is verslaafd aan goedkope arbeid via migratie. Deze migratieafhankelijkheid leidt tot nog schrijnender huisvestingsproblemen en uitbuiting van cruciale immigrantengroepen. Hele sectoren, waaronder de bouw, draaien bijna volledig op arbeidsmigratie. Over veel sectoren hangt een schaduw van uitbuiting.

Terwijl de vraag naar betaalbare woningen stijgt, is de bouwsector sterk afhankelijk van arbeidskrachten die zelf in precaire omstandigheden leven.

Arbeidsmigranten, vaak kwetsbaar en rechteloos, worden geconfronteerd met uitbuiting door malafide werkgevers en een gebrek aan fatsoenlijke huisvesting. Door die nationale verslaving aan goedkope arbeid wordt de prijs betaald door degenen die de fundamenten van onze steden en dorpen bouwen. Als migrantengezinnen wel een sociale huurwoning krijgen, leidt dat tot scheve ogen bij diegenen die al jaren op de wachtlijst staan.

Er moet een einde komen aan dit systeem waarbij winsten in de woningbouw verdwijnen in de zakken van puissant rijke investeerders en huisjesmelkers.

De Nederlandse woningmarkt moet fundamenteel worden heroverwogen.

Zelfs als er een ultrarechts populistisch kabinet komt, zullen er woningen in de achtertuin van Henk en Ingrid moeten komen. ←

31 MAGAZINE

2024

DE ECONOMIE IS VERSLAAFD AAN GOEDKOPE ARBEID

31 COLUMN_Andre Krouwel.indd 31

9-2-2024 14:00:44

BETOOG

BERTHOLD GERSONS

Voorkom op tijd de ramp na de ramp

32

Bij een ramp gaat de aandacht van bestuurders en hulpverleners al snel uit naar de eerste hulp. Maar het is minstens zo belangrijk om al vroeg oog te hebben voor de langetermijngevolgen voor de samenleving, schrijft trauma-expert Berthold Gersons.

MAGAZINE

2024

Berthold Gersons

E

en ramp raakt iedereen. Het brengt een golf van angst teweeg die door velen wordt gevoeld, zowel door getroffenen als omstanders en hulpverleners, en eigenlijk door de hele samenleving wordt beleefd. Wat is er gebeurd, vragen we ons af. Hoe kon dit gebeuren? Hoeveel doden zijn er? Hoeveel gewonden?

Juist ook bestuurders ervaren dat. Zij worden geconfronteerd met de onzekerheid en de chaos van de eerste uren en dagen, terwijl er van hen actie en medeleven wordt verwacht. Die eerste verwarrende dagen worden aangeduid als de impactfase na een

Een valkuil is om toezeggingen te doen zoals dat ‘daders gestraft zullen worden’

32-33 BETOOG.indd 32

ramp. Mensen zijn dan verbijsterd, vaak onwezenlijk stil of juist heel emotioneel, en alles lijkt nog alsof het niet echt gebeurd is.

VERBONDENHEID

In mijn werk als trauma-expert heb ik meerdere malen burgemeesters geadviseerd over de omgang met grote crises. De nasleep van een ramp is in te delen in verschillende periodes. Enkele dagen na de impactfase treedt meestal de honeymoonfase in. Die kenmerkt zich door een intens gevoel van verbondenheid tussen getroffenen, omstanders, hulpverleners en meestal ook bestuurders. Haast overactief probeert iedereen elkaar te helpen en bij te staan. Herdenkingen in die fase sluiten aan bij dat gevoel van gezamenlijkheid. Bestuurders tonen dan graag publiekelijk hun medeleven. Een valkuil is om dan toezeggingen te doen zoals dat ‘alles goed zal komen’ en dat ‘daders gestraft zullen worden’. Het is een verleiding waar bestuurders geconfronteerd met de gruwelijke werkelijkheid van een ramp snel voor bezwijken.

De daardoor gewekte, vaak weinig realistische verwachtingen luiden de volgende fase in, die

9-2-2024 14:03:00

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl

33 In Enschede en in Volendam is één informatie- en adviescentrum (IAC) in het leven geroepen, dat langdurig verantwoordelijk was voor alle hulp en steun die na een ramp nodig is. Op de foto Enschede vlak na de vuurwerkramp in 2000. (Beeld: Gerrit Bultman)

desillusiefase wordt genoemd. De uitputting en oververmoeidheid van de eerste weken dragen daar aan bij. Getroffenen en omstanders, zelfs hele gemeenschappen dreigen dan, soms jarenlang, hun vertrouwen in bestuurders en in de overheid te verliezen. De Bijlmerramp is daar een schoolvoorbeeld van geworden: als getroffenen na een ramp niet goed worden ondersteund en geholpen, kan er een cascade aan problemen ontstaan. Daar is van geleerd.

VERENIGING

In de gemeente Enschede en in Volendam is daarom destijds één informatie- en adviescentrum (IAC) in het leven geroepen, dat langdurig verantwoordelijk was voor alle hulp en steun die na een ramp nodig zijn. Voor en door getroffenen werd een vereniging of stichting opgericht om voor hun belangen op te komen. Monitoring en onderzoek hielpen om te weten hoe het de getroffenen verging en om de hulpverlening op of af te kunnen schalen. Publieksvoorlichting en bijscholing van hulpverleners vormden de andere pijlers om ‘de ramp na de ramp’ af te wenden.

32-33 BETOOG.indd 33

MAGAZINE

2024

‘Hele gemeenschappen dreigen hun vertrouwen in de overheid te verliezen’ Het is van belang dat bestuurders vanaf de impactfase al oog hebben voor de langetermijngevolgen van een ramp. Zo kan voorkomen worden dat getroffenen zich langdurig afkeren van de overheid, maar zich juist gesteund en geholpen voelen. ← Berthold Gersons is emeritus hoogleraar psychiatrie aan het AMC. Hij was als adviseur van burgemeesters betrokken bij onder meer de Bijlmerramp, de vuurwerkramp in Enschede, de cafébrand in Volendam en de vliegramp met de MH17. Van zijn hand verscheen onlangs het boek Als een ramp ons raakt. Ervaringen en lessen van een trauma-expert.

9-2-2024 14:03:03

PERSONALIA OVERLEDEN Henk van der Laan, raadslid in Oldambt, is op 29 januari overleden. Hij was al langere tijd ziek. Van der Laan zat vier jaar in de raad voor Gemeentebelangen Oldambt.

Hij is 71 jaar geworden.

VNG

OVERSTAP

34 MAGAZINE

2024

Sietske Poepjes Sietske Poepjes was twaalf jaar gedeputeerde in Fryslân en daarvoor vier jaar statenlid. Deze maand stapt ze de provinciegrens over: ze wordt burgemeester in het Overijsselse Olst-Wijhe.

Vanwaar deze overstap? ‘Dat heeft twee redenen. De eerste: ik wil me graag ten dienste van de inwoners opstellen. Bij de gemeente kan dat, omdat de kwaliteit van wonen en leven erg samenhangt met hoe zaken op gemeentelijk niveau zijn geregeld. De tweede: ik was op zoek naar een change of scenery. Ik wilde weg van de terp en naar een ander deel van het land. Ik voel me aangetrokken tot Olst-Wijhe vanwege de omvang van de gemeente, maar ook de ligging aan de IJssel. Als Fries ben ik toch wel gesteld op een beetje water in de buurt. De gemeente heeft ook een sterk boerenachterland, en mensen die weten waar ze in het leven staan.’

Burgemeester Klaas Smid (PvdA) van Noordenveld is begin februari benoemd tot nieuwe voorzitter van de Vereniging van Drentse Gemeenten, een van de provinciale afdelingen van de VNG. Hij volgt burgemeester Rikus Jager (CDA) van Westerveld op, die sinds november 2016 voorzitter was. Door zijn vertrek als burgemeester van Westerveld op 15 mei dit jaar, omdat hij dan 70 jaar wordt, moet Jager ook het voorzitterschap van de Vereniging van Drentse Gemeenten neerleggen.

GEMEENTEN

Wat laat u achter? ‘Ik ga van een volledig Friestalige omgeving naar een Nederlandstalige. Dat wordt voor mij wel wennen. We spraken overal Fries. De stukken gingen in het Fries, de moties, de gesprekken met de pers. Dat is de grootste verandering, dat moet je niet onderschatten. Het Nederlands is niet mijn eerste taal. Ik lees veel in het Fries, onlangs nog de Friese vertaling van 1984 van George Orwell. Het Sallands gaat gelukkig ook wel goed, dat moet ook wel.

Ik vind het prachtig dat Nederland zoveel eigen smoelen heeft, dat we niet alleen van die Hooghaarlemmerdijkse klonen zijn. Dat is goed voor de kwaliteit van de leefomgeving.’

Wat heeft u geleerd?

‘Begin er maar gewoon aan. Toen ik in 2011 begon, was ik de jongste gedeputeerde. Dat lijkt heel spannend, maar het is niet zo erg als je een keer struikelt, ik hoef geen raket naar de maan te sturen. Als je gewoon je gezonde boerenverstand gebruikt, je hard werkt en het samen doet, dan durf ik de wedstrijd wel aan.’ (RvdD) ←

34-36 PERSONALIA.indd 34

Joke Geldhof (D66) is sinds 1 februari waarnemend burgemeester van Ouder-Amstel. Ze is daar de tijdelijke vervanger van Joyce Langenacker (PvdA), die op 30 januari is geïnstalleerd als burgemeester van Zeist. Geldhof (D66) was tot juli 2023 heemraad van het Waterschap Hollandse Delta. Daarvoor was ze statenlid en gedeputeerde in de provincie Noord-Holland.

Haar aanstelling als waarnemer in Ouder-Amstel duurt tot de procedure voor een nieuwe burgemeester is

9-2-2024 14:48:05

redactie@vngmagazine.nl

afgerond, naar verwachting najaar 2024.

Jan Westmaas (CDA) begon op 1 februari als waarnemend burgemeester van Urk. Westmaas was eerder, van 2005 tot en met 2016, burgemeester van Meppel.

Daarna was hij twee jaar waarnemend burgemeester van Noordoostpolder.

Zijn waarneming in Urk volgt op het vertrek van Cees van den Bos (SGP), die burgemeester van Goes werd.

waarnemend burgemeester van Nuenen, Gerwen en Nederwetten. Ze neemt de ambtsketen over van partijgenoot Maarten Houben, die daar sinds februari 2012 burgemeester is en niet voor een derde ambtstermijn is voorgedragen. Van Toorenburg was eerder Tweede Kamerlid (2007-2021) en sinds juni 2023 is ze lid van de Eerste Kamer. Tussen juli 2021 en juni 2023 was ze gedeputeerde in Limburg.

12 februari als waarnemend burgemeester van Rhenen.

De benoeming volgt op het vertrek van partijgenoot Hans van der Pas, die in maart start als burgemeester van Maashorst. Van Rhee-Oud Ammerveld was eerder waarnemend-burgemeester in Beuningen, Druten, Scherpenzeel en West Maas en Waal. Tussen 2009 en 2017 was ze wethouder in Tiel. In diezelfde gemeente was ze eerder ook gemeenteraadslid.

Madeleine van Toorenburg (CDA) is vanaf 2 februari

Corry van Rhee-Oud Ammerveld (PvdA) start op

De gemeenteraad van Castricum heeft Ben Tap

voorgedragen als nieuwe burgemeester. Tap is sinds 2020 directeur van het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid Noord-Holland Noord. Daarvoor was hij tussen 2014 en 2019 D66wethouder in Hoorn. Eerder werkte hij voor Koninklijke Horeca Nederland. De raad had eerder Caroline van de Pol (VVD) voorgedragen, maar zij zag begin februari om persoonlijke redenen toch af van het burgemeesterschap. Van de Pol was tot 1 januari burgemeester van Terschelling. Omdat de voordracht voor een burge-

Ingezonden mededeling

35 MAGAZINE

2024

Ons aanbod Leergang Sturen in vertrouwen 1 maart Ede Actualiteitenmiddag Omgevingsveiligheid 5 maart (online) Raad op Zaterdag 16 maart (online)

Laat u inspireren door onze opleidingen en congressen

VNG Belastingconferentie 2024 19, 20 maart Arnhem

Om welk vakgebied het ook gaat: als geen ander weten we hoe complex de inhoud van beleid en wet- en regelgeving kan zijn. Kom daarom naar een van onze inspirerende en verdiepende congressen.Voor heldere en praktische handvatten én om vakgenoten uit het hele land te ontmoeten.

Gemeentelijk Grondstoffencongres 2024 21 maart Nijkerk Basistraining Kennismaken met Omgevingsveiligheid 8 april (online) Future Green City Congress 2024 23, 24, 25, 26 september Utrecht

Ons hele aanbod vindt u op vngconnect.nl

34-36 PERSONALIA.indd 35

9-2-2024 14:48:07

meestersfunctie meervoudig is, kon de Castricumse raad nu al de andere kandidaat voordragen. Tap wordt daar op 28 maart geïnstalleerd. Op dit moment is Karen Heerschop waarnemer in Castricum.

Perry Arissen is op 30 januari gestopt als gemeentesecretaris van West Maas en Waal. Arissen was 16 jaar gemeentesecretaris in West Maas en Waal, daarvoor vervulde hij die functie in Laren en Valkenburg (ZH).

Locosecretaris Renate Kornelis vervangt hem voorlopig.

36 MAGAZINE

2024

Annette van der Werf startte op 1 februari als interimsecretaris in Ouder-Amstel.

Ze is de tijdelijke opvolger van Rob van Reijswoud, die per dezelfde datum gemeentesecretaris van Enkhuizen werd. Van der Werf was eerder gemeentesecretaris in Scherpenzeel, Rijnwoude, Altena en Kaag en Braassem.

Noud Bex startte op 1 februari als interim-

gemeentesecretaris van Alphen-Chaam. Hij volgde Gert-Willem van Weel op, die in februari bij de provincie Noord-Brabant aan de slag gaat als programmamanager bedrijfsvoering.

Bex was eerder onder meer drie jaar gemeentesecretaris in Bergeijk, Bernheze en Veldhoven. Ook deed hij interim-klussen in Heerlen en recent Buren.

Martin Broers begon op 5 februari als interim-secretaris van Borger-Odoorn. Hij verving daar Kim Speekhout, die al langere tijd afwezig is en waarschijnlijk niet in haar functie terugkeert. Broers heeft ruimte ervaring als gemeentesecretaris. Tot oktober 2023 was hij secretaris van Berkelland, daarvoor in Coevorden en Leusden. Eerder had hij leidinggevende functies in Tubbergen en Waterland.

Sonja van der Stel is per 6 februari benoemd tot gemeentesecretaris van Hardinxveld-Giessendam.

Ze is daar sinds juni al waarnemend gemeentesecreta-

Martijn Breukelman wordt de nieuwe burgemeester van Hoogeveen. De CDA’er start naar verwachting op 3 april. Hij is sinds mei 2018 wethouder in Hardenberg. Daarvoor was hij raadslid en lid van de rekenkamer in deze gemeente. Breukelman volgt in Hoogeveen PvdA’er Karel Loohuis op, die na bijna 27 jaar burgemeesterschap, waarvan de laatste dertien jaar in Hoogeveen, met pensioen gaat.

34-36 PERSONALIA.indd 36

Ragini Somair begint 1 april als gemeentesecretaris van Zoeterwoude. Ze werkt nu nog (sinds 2012) bij de regio Holland Rijnland, de laatste jaren als manager en plaatsvervangend secretaris-directeur.

Zoeterwoude is een van de gemeenten in deze gemeenschappelijke regeling. Als gemeentesecretaris wordt Somair de opvolger van Wilma Zoetemelk, die per 1 augustus stopte. Sindsdien wordt de functie waargenomen door Nanne Kramer.

ris vanwege het vertrek van interim-secretaris Johan de Jager naar Nijkerk. Van der Stel werkt sinds 2018 voor Hardinxveld-Giessendam, waar ze eerder strategisch adviseur was. Daarvoor werkte ze ruim zes jaar bij de gemeente Alblasserdam en tien jaar voor de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden, onder meer als bestuursadviseur.

Chantal Minnaert is sinds 11 februari de nieuwe gemeentesecretaris van Medemblik. Ze was daarvoor secretaris in Drechterland. In Medemblik is ze de opvolger van Anky Griekspoor, die in september 2023 vertrok. Sindsdien wordt de functie waargenomen door Louis Hosman.

Henk van der Meulen heeft op 2 februari afscheid genomen van de gemeenteraad van Kampen; hij was ƮƊƊȲ ƦǞǯȁƊ ׁ‫ ׆‬ǯƊƊȲ ǐȲǞǏ˛ƵȲ Ƶȁ ging met pensioen. Voordat hij in juli 2008 in Kampen aan de slag ging, was hij ȌȁƮƵȲ ǿƵƵȲ ȲƊƊƮȺǐȲǞǏ˛ƵȲ Ǟȁ Raalte en afdelingshoofd

en sectordirecteur bij de gemeente Oldebroek. Het ǐȲǞǏ˛ƵȲȺƧǘƊȯ ɩȌȲƮɈ ƮƵ DzȌmende tijd waargenomen door plaatsvervangend grif˛ƵȲ Marlies Veldhoen.

BURGEMEESTERSّ VACATURE Geïnteresseerden in het burgemeestersambt van Middelburg (circa 50.000 inwoners), vacant per 13 maart 2024, kunnen daarnaar solliciteren. Het salaris bedraagt € 10.293,41 bruto ȯƵȲ ǿƊƊȁƮ‫( خ‬Ƶ ȯȲȌ˛ƵǶschets is te vinden op bit.ly/ vacature-middelburg. Sollicitaties vóór 27 februari 2024 sturen naar de CdK in de provincie Zeeland.

De burgemeestersvacature van Veendam (circa 27.700 inwoners), vacant sinds 1 juli 2023, is opengesteld. Het salaris is € 9.500,75 bruto ȯƵȲ ǿƊƊȁƮ‫( خ‬Ƶ ȯȲȌ˛ƵǶschets is te vinden op bit.ly/ vacatureVeendam. Sollicitaties vóór 11 maart 2024 sturen naar de CdK in de provincie Gelderland.

9-2-2024 14:48:09

TEKST: RUTGER VAN DEN DIKKENBERG | BEELD: MARTINE SPRANGERS

RAAD & WERK

Kees Schouten RAAD VVD UITGEEST WERK BIERBROUWER ‘In onze brouwerij brouwen we alleen in opdracht. We hebben geen eigen biermerk meer. Individuele klanten die kleine batches willen brouwen, kunnen bij ons terecht.

Onder mijn begeleiding gaan ze aan het werk: ik bedien de apparatuur, maar zij maken het bier. Er was ontzettend veel vraag naar brouwcapaciteit. In het begin had ik er nog een baan naast, maar toen ik volledig overstapte, had ik een orderportefeuille van achttien maanden.

37 RAAD en WERK.indd 37

Als ondernemer sta je met de poten in de klei en investeer je met eigen geld. Ik heb in de brouwerij grote investeringen gedaan, ook een tientje is dan belangrijk.

Bij de gemeente vergeten we dat soms, en worden onderlinge verschillen gedekt met geld. Maar we moeten het geld van de inwoners niet daarvoor gebruiken. In een ȌȁƮƵȲȁƵǿǞȁǐ ǐƊ ǯƵ ȌȌDz ɹȌ ƵǏ˛ƧǞǁȁɈ ǿȌǐƵǶǞǯDz ǿƵɈ ǯƵ ǐƵǶƮ om.’

9-2-2024 14:04:53

TEKST: ANNEMIEKE DIEKMAN

RECHTERLIJKE UITSPRAKEN

Nooit om te 38

bang

verliezen

DE RECHTER KIJKT STRENG NAAR WONINGSLUITINGEN, BIJVOORّ BEELD ALS ER DRUGS WORDEN AANGETROFFEN, EN FLUIT DE BURGEMEESTER SOMS TERUG. HET IS BESTUURLIJK ONGEMAK, ZEGT BURGEMEESTER JOS HESSELS, WAARIN HET BESTUURSRECHT KAN WRINGEN MET HET STRAFRECHT.

MAGAZINE

2024

Jos Hessels burgemeester van EchtSusteren

38-41 LEESVERHAAL_Team recht II.indd 38

I

n de strijd tegen drugscriminaliteit grijpen burgemeesters steeds vaker naar het middel van woningsluiting, bleek onlangs uit onderzoek van de NOS en Omroep Brabant. Dat kan op basis van de Opiumwet, als in de woning drugs gevonden zijn en door de drugshandel of -productie de openbare orde en veiligheid in het geding komen. Daarbij wegen ze het algemeen belang af tegen de individuele belangen van de persoon wiens woning dicht moet, die vervolgens – soms met kinderen – binnen een week op straat komt te staan. Het is een lastige juridische balans.

Sinds 2022 waren er bijna 350 rechterlijke uitspraken over het sluiten van woningen en bedrijfspanden vanwege drugs, aldus het onderzoek. Daarvan verloren gemeenten er ruim honderd. In zo’n vijftig gevallen vond de rechter het sluiten van een pand een onevenredig zware maatregel; in ruim dertig andere zaken oordeelde de rechter dat de openbare orde niet zodanig was verstoord dat een pand gesloten moest worden. Verder schort het volgens de rechter soms aan de juiste motivatie van de burgemeester.

Burgemeester Jos Hessels van Echt-Susteren onderschrijft dat een woning- of bedrijfssluiting zorgvuldig moet plaatsvinden. Hij wijst er in een reactie wel op dat de meeste woningsluitingen niet voor de rechter komen. ‘Ik hoop dat burgemeesters nóg beter motiveren waarom ze een woning sluiten, maar zich niet laten afschrikken om dit instrument in te zetten om de veiligheid in hun woonwijken te garanderen,’ zegt hij.

Zelf is Hessels ook weleens teruggefloten door de rechter voor een woningsluiting. Hij spreekt van een ‘bestuurlijk ongemak’ en licht graag de juridische achtergrond hiervan toe. ‘Wat ik zie in de maatschappij is een tendens van individualisering. Het individualisme gaat overheersen ten koste van het collectiviteitsdenken, waarop het bestuursrecht zich baseert. En waarbinnen wij als burgemeesters opereren. Bestuursrecht heeft een andere insteek dan strafrecht, het gaat om het algemeen belang versus het individueel belang. Dat leidt er toe dat er door de rechterlijke macht andere afwegingen worden gemaakt.’

BANDIDOS

Net als burgemeesters elders in

9-2-2024 14:15:19

Woning- of bedrijfssluiting door een burgemeester moet uiterst zorgvuldig plaatsvinden. (Beeld: Michel van Bergen/Mizzle Media)

het land heeft ook Hessels in zijn gemeente te maken met drugsoverlast. Hij sluit om die reden jaarlijks meerdere woningen. Worden daar vervolgens drugs gevonden, dan is zo’n besluit in principe onomstreden. Kort geleden nog werd er in een huis in Roosteren een hennepplantage met 601 planten ontdekt.

Anders ligt het als er wel overlast is, of een vermoeden van drugs- of wapenhandel bestaat, maar niks wordt gevonden. Woningsluiting is dan een stuk ingewikkelder. Dat was enkele jaren geleden het geval toen Hessels een woning in Nieuwstadt sloot vanwege geweldsincidenten. ‘In dit stadje woonde de president van de Nederlandse tak van de Bandidos. Binnen een week tijd was er twee keer een handgranaat voor de woning ontploft. De bewoner wilde zelf geen beveiliging, dat was niet cool.’

In het kader van het algemeen belang besloot Hessels om die woning te sluiten. ‘Ik wist dat ik mij juridisch gezien op het randje begaf en er misschien wel overheen ging. De zaak is nooit opgehelderd, waarschijnlijk waren het rivaliserende bendes die zich deden gelden. In dit geval heb ik mijn nek uitgestoken voor de buurt, voor het algemeen belang en heb ik een vrije interpretatie van de APV toegepast.’ De rechter zei vervolgens: ‘Ik kan het mij goed voorstellen, maar het is niet in overeenstemming met wetsartikel 174A van de gemeentewet. U had de woning niet mogen sluiten.’

VICTORIA

Artikel 174a van de Gemeentewet – ook wel aangeduid als de Wet Victoria – geeft een burgemeester de bevoegdheid om overlast tegen te gaan door middel van een woningsluiting. Het wetsartikel is, mede

38-41 LEESVERHAAL_Team recht II.indd 39

39

op basis van deze zaak in Nieuwstadt, per 1 januari 2024 aangepast. Kort gezegd kan een burgemeester onder de aangepaste Wet Victoria in meer gevallen zijn bevoegdheid tot sluiting van een woning inzetten.

De burgemeester heeft nu de expliciete bevoegdheid om een woning te sluiten indien door (dreigend) ernstig geweld of het aantreffen van een wapen (zoals een handgranaat) de openbare orde rondom de woning ernstig wordt verstoord of daarvoor ernstige vrees bestaat.

MAGAZINE

2024

COFFEESHOPS

De besluitvorming rond coffeeshops valt ook regelmatig onder de bestuurlijke ongemakken te scharen.

‘Als je kijkt naar de voorbeelden over zaken rondom de vergunning van de exploitatievergunning voor coffeeshops is er altijd sprake van het algemeen belang versus een individueel belang’, aldus Hessels.

‘Dat vergt een constante afweging van burgemeesters.’

Zo was er een casus in Roermond, waar twee coffeeshops in 2019 een tijdelijke exploitatievergunning kregen. Volgens de lokale APV mochten er maar

‘De bewoner wilde zelf geen beveiliging, dat was niet cool’ 9-2-2024 14:15:23

Ingezonden mededeling

Flexwonen:

Oplossing voor het woningtekort én impuls voor niet-vitale vakantieparken Momenteel voert elke gemeente zijn eigen beleid voor permanente bewoning op vakantieparken.

Sommige gemeenten zien mogelijkheden om er de woningnood mee op te lossen, andere gemeenten maken zich zorgen over de leefbaarheid. Bij Ginder zien we het zogenaamde ‘flexwonen’ op vakantieparken als een meervoudige kans. Het woningtekort kan tijdelijk worden teruggedrongen, tegelijkertijd is het een kansrijke impuls voor niet-vitale vakantieparken. optimale gebiedsbalans tussen wonen, werken, ondernemen, recreëren en samenleven.

ruimte voor nieuwe ontwikkelingen.

Daarnaast stralen investeringen op het getransformeerde park positief af op de nabije omgeving.

Inventarisatie van geschikte parken Om flexwonen succesvol toe te passen, zijn een gedegen inventarisatie van geschikte parken en een

Ginder pleit voor het tijdelijke gebruik van recreatiewoningen voor bewoning, gevolgd door een terugkeer naar recreatief gebruik. Samen met diverse provincies en gemeenten hebben we al mooie resultaten geboekt. We kiezen daarbij voor een multidisciplinaire aanpak. Met flexwonen op niet-vitale vakantieparken wordt de druk op de lokale woningmarkt verlicht en kunnen deze parken zich tegelijkertijd revitaliseren, om

Cruciale rol voor gemeenten Vooruitkijken, denken in scenario’s, een zorgvuldige aanpak, maatwerk

flinke portie realisme essentieel. Niet alle niet-vitale vakantieparken zijn

en een lange adem zijn de belang-

namelijk geschikt voor permanente bewoning. Voor parken met verouderde accommodaties die niet voldoen

Gemeenten spelen een cruciale rol,

aan de eisen van de woningwet, zal

is de toekomst onzeker. Maar met

daarom een nieuwe bestemming moeten worden gezocht. Ginder heeft een transformatieladder ontwikkeld,

een heldere visie en stevige lokale

om inzicht te krijgen in hoeverre een niet-vitaal vakantiepark geschikt is voor transformatie naar tijdelijke of permanente bewoning. Voor parken

hebben op zowel het woningtekort

die niet geschikt zijn, wordt geadviseerd een nieuwe koers te kiezen.

Daarbij is essentieel dat de belangen van zowel bewoners, eigenaren als

Meer weten?

Maak gerust een vrijblijvende

rijkste ingrediënten voor succes. door flexwonen te implementeren in hun omgevingsplannen. Natuurlijk

en regionale samenwerking kan flexwonen een positieve impact als op de revitalisering van vakantieparken.

afspraak met een van de experts van Ginder.

uiteindelijk sterker in de recreatieve verblijfsmarkt te komen staan. Een mooi voorbeeld is recreatiepark De Eekhoorn in Oosterhout waar in

omwonenden worden meegenomen.

Transformatie op de ene locatie kan er overigens ook aan bijdragen dat op een andere locatie ruimte voor

Ginder Brugstraat 1a 5211 VS ’s-Hertogenbosch

samenwerking met de woningbouw-

een kwaliteitsslag ontstaat. Door

088 - 2100 200

corporatie tijdelijke woningen zijn gerealiseerd voor spoedzoekers.

het recreatiepark uit het areaal van

info@wijzijnginder.nl wijzijnginder.nl

Maatschappelijke uitdagingen verbinden Bij de beproefde aanpak van Ginder worden ook andere maatschappelijke uitdagingen in de omgeving van vakantieparken met elkaar verbonden. Denk hierbij aan de leefbaarheid, verstedelijking,

recreatie te nemen ontstaat er markt-

Ginder heeft een uitgebreid vitaliteitsonderzoek gedaan onder vakantieparken in Noord-Brabant.

Scan de QR-code voor het onderzoeksrapport.

Bij Ginder (voormalig Seinpost Adviesbureau en ZKA Leisure Consultants) werken we dagelijks aan de lokale gebiedsbalans

en natuurontwikkeling. Zo wordt

tussen wonen, werken, ondernemen, recreëren en samenleven. In opdracht van onder meer gemeenten, provincies, ondernemers en bewonersinitiatieven. Samen weten we nieuwe economische kansen én een vitale lokale samenleving te creëren. Daar wordt iedereen blij

samen met alle betrokken partijen

van. En Nederland elke dag een stukje beter en mooier.

verduurzaming van de landbouw

en personen gewerkt aan de

VNG LEESVERHAAL_Team Ginder.indd 5 38-41 recht II.indd 40

06/02/24 14:15:24 9:37 AM 9-2-2024

Als burgemeester ben je steeds meer bezig met het bestrijden van misdaad’ twee coffeeshops in Roermond zijn gevestigd. De vergunningen waren dus schaars, en om andere aanbieders ook de kans te geven een shop uit te baten, werd de vergunning maar voor vijf jaar verlengd. De coffeeshops waren het daar niet mee eens, gingen in hoger beroep en wonnen dat. Pas bij de Raad van State werd de burgemeester in het gelijk gesteld.

WAPENBEZIT

Wapenbezit is volgens Hessels ook een onderwerp waarover juridisch makkelijk onenigheid kan ontstaan. ‘Als je hier in de gemeente een jongen van 14 jaar tegenkomt met een mes op zak, is hij naar alle waarschijnlijkheid op weg naar de scouting.

Gebeurt dat in bepaalde wijken in Rotterdam, dan is het vaak een heel ander verhaal.’

Het bezit en gebruik van wapens, vooral steekwapens, zijn in verschillende gemeenten een groot probleem.

Dit wapenbezit leidt tot veel geweldsincidenten, regelmatig met (zeer) jonge daders. Reden voor de betreffende gemeenten om een verbod in te willen stellen en zo aantasting van de openbare orde en veiligheid te voorkomen.

Bestuursrecht is bedoeld om de maatschappij bestuurlijk vorm te geven. Binnen die kaders moeten overheden werken. ‘Als burgemeester met het takenpakket openbare orde en veiligheid ben je echter steeds meer bezig met het bestrijden van misdaad.

Er is duidelijk sprake van een verschuiving richting gemeente en burgemeester, door het vastlopen van de strafrechtketen als gevolg van grote capaciteitstekorten bij politie en justitie. Alle aandacht gaat naar de strijd tegen de georganiseerde misdaad, gemeenten zouden meer juridisch ondersteund moeten worden’, aldus Hessels.

Daarnaast is het volgens de burgemeester van EchtSusteren van belang dat beslissers over voldoende kennis beschikken en die kennis ook op peil houden.

‘De VNG kan daar bij helpen, onder meer met de verschillende handreikingen’, zegt Hessels, die ook lid is

9:37 AM

38-41 LEESVERHAAL_Team recht II.indd 41

van de commissie Bestuur en Veiligheid van de VNG. Intussen maakt de Limburgse burgemeester zich zorgen over de veranderende samenleving. ‘De juridische vormgeving van de maatschappij is gebaseerd op bepaalde fatsoensnormen die nu grotendeels zijn verdwenen. Samen onze maatschappij maken, jezelf kunnen wegcijferen, het lijkt wel of je inzetten voor het algemeen belang niet meer wordt geaccepteerd.

We houden nauwelijks nog rekening met elkaar.’

Daar wringt het volgens hem, want het bestuursrecht is niet toegesneden op de huidige individualisering in de maatschappij.

41 MAGAZINE

2024

EXTINCTION REBELLION

Hij wijst op de blokkades van de A12 in Den Haag door Extinction Rebellion. ‘Er zijn veel mensen opgepakt maar er wordt niemand vervolgd. Dat vind ik fout aan ons rechtssysteem. Je zin gaat langzamerhand over.

Als burgemeester heb je volstrekt legitiem vanuit het bestuursrecht geopereerd, maar ook hier blijkt het recht van het individu sterker. We houden elkaar gegijzeld in allerlei juridische discussies, terwijl we geen meter verder komen.’

De oplossing ligt volgens hem in een terugkeer ‘naar een samenleving waarin we weer oog krijgen voor wat er om ons heen gebeurt’, zegt hij. ‘Mensen accepteren tegenwoordig geen nee meer. Voorheen was je het misschien niet eens met een bestuurlijk besluit, maar als er sprake was van een transparante procedure, legde je je er wel bij neer. Dat gebeurt niet meer. We hebben steeds vaker te maken met mondige burgers die ten koste van alles hun eigen gelijk willen halen. Ik zie dat als het failliet van onze maatschappij. De grote vraag is hoe we dat omdraaien. Gelukkig zie ik in onze gemeente nog wel veel saamhorigheid.’

Hessels blijft zich inzetten voor een maatschappij waarbij het algemeen belang vooropstaat. ‘Daarbij kijk ik hoe ik de toepassing van de wet kan oprekken met het oog op het veilig houden van de samenleving.

Dat is mijn primaire taak. Ik ben daarbij nooit bang om procedures te verliezen.’ ←

9-2-2024 14:15:26

VACATURES Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.

ÇÀ w ÀX²0ªXyJ‫غ‬ ICT

MAGAZINE

2024

²ƵȁǞȌȲ ˛ ȁƊȁƧǞƵƵǶ

medewerker Medemblik Adviseur inkoop SED organisatie (Bovenkarspel)

Vijfheerenlanden

y(0ªàXh²‫غ‬ à0À0y²!R §‫غ‬ CULTUUR

BESTUURLIJK

Klantmanager onderwijs

Senior communicatie-

DUO+ (Ouderkerk aan de Amstel)

Adviseur informatisering

42

Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

adviseur Barendrecht Raadsadviseur communicatie en inwonersparticipatie Leeuwarden Communicatieadviseur Leiden Senior adviseur regio en participatie Oegstgeest

(X0y²Àß0ªm0yXyJ‫غ‬ FACILITAIR

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Kwaliteitsmanager VTH

Hilversum Juridisch medewerker APV en bijzondere wetten Huizen Vergunningverlener Scherpenzeel Jurist handhaving Wassenaar Jurist handhaving Wijk bij Duurstede

Specialist burgerzaken

Haarlemmermeer

IXy y!X00m‫غ‬ ECONOMISCH Medewerker

gegevensbeheer WOZ Alphen aan den Rijn

§0ª² y00m‫غ‬ ORGANISATIE Senior medewerker

HR-services Eindhoven HR-adviseur Voorschoten

RUIMTELIJKE ORDENING

Casemanager

omgevingsrecht Vijfheerenlanden

Verkeerskundig

medewerker Albrandswaard Kwartiermaker circulaire economie en organisatie Alphen aan den Rijn Beleidsmedewerker verkeer en mobiliteit Barendrecht Projectmanager gebiedsontwikkeling Deventer Planjurist Dijk en Waard Adviseur gebouwbeheer Elburg Productbeheerder openbare verlichting Gouda Inspecteur bouw en milieu Haarlemmermeer

² !X m0 ð j0y‫غ‬ WERKGELEGENHEID

Beleidsadviseur

Senior contract-

energietransitie Katwijk Beleidsadviseur afval Landsmeer Beleidsadviseur wonen Leidschendam-Voorburg Programmamanager klimaat en duurzaamheid Velsen

manager specialistische jeugdhulp Diemen Consulent Wmo Dienst Dommelvallei (Son en Breugel) Specialist Wmo Eindhoven Beleidsadviseur jeugdhulp en subsidies Tilburg

Kwaliteitsmedewerker

sociaal domein HTA Haarlemmermeer Beleidsadviseur inclusief sociaal domein Huizen Consulent inburgering en werk Leidschendam-Voorburg

WELZIJN Orthopedagoog/

gedragswetenschapper Amstelveen Jeugdconsulent BEL Combinatie (Eemnes) Jeugdhulpmedewerker De BUCH (Uitgeest)

Colofon ßyJ wƊǐƊɹǞȁƵ ǞȺ ǘƵɈ ȌǏ˛ ƧǞǁǶƵ ȌȲǐƊƊȁ ɨƊȁ ƮƵ ßƵȲƵȁǞǐǞȁǐ ɨƊȁ yƵƮƵȲǶƊȁƮȺƵ JƵǿƵƵȁɈƵȁ Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl Uitgever Dineke Sonderen, Sdu BV, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie Esther Bunnik Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek Medewerkers Marije van den Berg, Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Dimitry de Bruin, Pieter van den Brand, Jiri Büller, Annemieke Diekman, André Krouwel, Sanne van der Most, Martijn van der Steen Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertentie-exploitatie !ȲȌȺȺ‫ ة‬ɈƵǶ‫ ة׀ׂ ׀ׁ ׇׂٌׄ׀ׁ׀ خ‬ɈȲƊǏ˛ Ƨ‫ۊ‬ƧȲȌȺȺ‫خ‬ȁǶ Abonnementen JȲƊɈǞȺ ɨȌȌȲ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲȺ‫ ة‬ɩƵɈǘȌɐƮƵȲȺ‫ ة‬ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺȺƵȁ‫ ة‬ȲƊƊƮȺٌ Ƶȁ ƧȌǿǿǞȺȺǞƵǶƵƮƵȁ‫ ة‬ȲƊƊƮȺǐȲǞǏ˛ ƵȲȺ‫ ة‬ parlementariërs en ambtenaren bij gemeenten en stads- en streekgewesten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-3738393 Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 198 euro (excl. 9% btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80.

Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag

Mis niets!

Neem nu een jaarabonnement op VNG Magazine via sdu.nl/service of bel naar 070-378 98 80

© 2024, ISSN 1566-1636

42 Vacatures en colofon.indd 42

9-2-2024 14:16:20

Ingezonden mededeling

Nauw samenwerken aan een efficiënte, duurzame en gebruikersgerichte werkomgeving Bij het heroverwegen van de huisvestingsstrategie van Gemeente Nissewaard werd niet alleen de fysieke staat van het stadhuis overdacht, maar ook het gebruik van het gebouw zelf opnieuw overwogen. Projectmanagement- en vastgoedadviesbureau Drees & Sommer begeleidde de gemeente vanaf het gebruikersonderzoek tot en met de implementatie van het gekozen werkplekconcept.

Met de noodzaak van groot onderhoud in het vooruitzicht besloot Gemeente Nissewaard samen met Drees & Sommer een uitgebreid gebruikersonderzoek uit te voeren om, ook met het oog op de aanpassing naar ‘Het Nieuwe Werken’, het optimale scenario te bepalen. De afdeling UX & Workplace Consulting van Drees & Sommer begeleidde het onderzoek. UX Consultant Britt Luijpers: “Voor Gemeente Nissewaard staat de gebruiker centraal.

We hebben met alle lagen in de organisatie gesproken en een user journey opgesteld. Transparantie, verbinding en gezelligheid werden veel genoemd. Met deze informatie hebben we diverse scenario’s voor een huisvestingsconcept uitgewerkt.

De gemeente heeft er daar één van gekozen voor de verdere detaillering.”

Aansluitend kreeg Drees & Sommer de opdracht om het ontwerptraject en de uitvoering van de herinrichting te begeleiden – in totaal 5.700 m2 kantoorruimte met ruim 400 flexibele werkplekken voor ongeveer 650 medewerkers. Senior Projectmanager Ashwin Jhingoer: “Een belangrijk uitgangspunt voor het nieuwe huisvestingsconcept was het creëren van een inspirerende werkomgeving die keuzes biedt voor iedere werksituatie. Interieurarchitect Niek van de Schoot van Buro NVDS heeft dit perfect verwerkt: zijn ontwerp van een kantoortuin met veel glas en kleur is echt gericht op het bevorderen van communicatie en stimuleert activiteit-gericht werken en ontmoeten.”

De projectmanagers van Drees & Sommer coördineerden de

43 Advertentie.indd 43 232576.indd 5 VNG - Drees Sommer

verbouwing, waarbij ze de kwaliteit en de voortgang bewaakten. Ze integreerden ook installaties en MJOP-werkzaamheden, waardoor de functionaliteit en duurzaamheid van het stadhuis werden verbeterd.

Ashwin: “Extra uitdaging was dat de kantoorvleugels die verbouwd werden én de publieksfuncties ook nog in gebruik bleven. Uiterste zorgvuldigheid en continue afstemming was dan ook noodzakelijk.”

Britt vult hem aan: “Al met al had de herinrichting veel impact op de medewerkers – de gemeente ging van een redelijk gesloten kantorenstructuur naar een compleet flexibel werkplekconcept. Om ervoor te zorgen dat deze verandering soepel verliep en de gebruikers de verandering stap voor stap omarmden, hebben we de gemeente ondersteund met Change Management. Dat maakte het plaatje compleet.”

Met deze herinrichting heeft de Gemeente Nissewaard niet alleen haar fysieke werkomgeving gemoderniseerd en verduurzaamd, maar ook de flexibiliteit en duurzaamheid van haar huisvestingsstrategie versterkt, rekening houdend met de gebruikersbehoeften. Britt en Ashwin zijn blij met het eindresultaat, niet in de minste plaats omdat de gemeente zeer tevreden is. “We kregen terug dat het concept precies op de manier wordt gebruikt zoals het van tevoren is bedacht en dáár doe je het toch voor: een tevreden opdrachtgever en geïnspireerde gebruikers.”

Verder praten over de oplossingsrichtingen voor uw vastgoedopgaven? Bel of mail voor een oriënterende afspraak: +31 (0)88 776 26 70 of info.nl@dreso.com.

9-2-2024 03/02/2413:14:37 9:41 AM

VNG MAGAZINE Gratis voor alle bestuurders, raadsleden en ambtenaren

44 Advertentie.indd 44 210x297 v1.indd 1 2023 VNGMag advert

9-2-2024 13:16:57 11-12-2023 13:25