Science CMU Focus l Quarterly l October-December 2021

SCIENCE CMU QUARTERLY OCTOBER-DECEMBER 2021

SCI RESEARCH FOCUS

SCI NEWS & EVENTS

Hilight CMUSorb “ไหมเย็บแผลละลายได้ จากวัตถุดิบทางการเกษตร” ผลของการ สั​ังสมองค์ความรู้วิทยาศาสตร์รากฐาน นักชีววิทยา มช. ใช้องค์ความรู้ ด้านพั นธุศาสตร์ประชากร ร่วมกับข้อมูล ด้านประวัติศาสตร์ ภาษาศาสตร์ และสังคมศาสตร์ ศึกษาความแตกต่าง เชิงเชื​ือสาย ต่ออุบัติการณ์ของภาวะ ทางพั นธุกรรมในกลุ่มชาติพันธุ์

www.science.cmu.ac.th

YouTube Science CMU Official

Faculty of Science, Chiang Mai University www.facebook.com/science.cmu

Twitter @sci_cmu

Line@ SCI CMU Info. Center @frs4809m

sci_cmu VidyaGram CMU

Contents

October - November 2021

12

SCi News & EVENTS

กิจกรรมความเคลื่ื่อนไหวภายในคณะวิทยาศาสตร์ • นักวิจัยไทยประสบความส�าเร็จในการใชิ้อะตอมเย็น สร้างแบบจ�าลื่องเชิ​ิงควอนตัมของระบบสปินแม่เหลื่็ก ผู้ลื่งานได้รับตีพิมพ์ ในวารสาร Science วารสารวิชิาการชิั้นน�าระดับโลื่กด้านวิทยาศาสตร์ • นักคณาจารย์คณะวิทยาศาสตร์ มชิ. ได้รับการจัดอันดับ อยู่ในกลืุ่่มนักวิทยาศาสตร์ชิ้น ั น�าระดับโลื่ก “World’s Top 2% Scientists” ประจ�าปี 2021 • นักวิจัยคณะวิทย์ มชิ. ได้รับคัดเลื่ือกเป็น 1 ใน 5 สตรีไทย ผูู้้ได้รับทุน “เพื่ อสตรีในงานวิทยาศาสตร์” ปี 2564 ในฐานะสตรี ที่มีผู้ลื่งานโดดเด่นสร้างประโยชิน์ด้านการแพทย์แลื่ะสิ่งแวดลื่้อม จากลื่อรีอัลื่ ประเทศไทย- มชิ. จับมือ มทร. ธัญบุรี สร้างเครือข่ายความร่วมมือทางวิชิาการ ฯลื่ฯ

23

SCi Research Focus • CMUSorb “ไหมเย็บแผู้ลื่ลื่ะลื่ายได้จากวัตถึุดิบทางการเกษตร” ผู้ลื่ของการสั่งสมองค์ความรู้วิทยาศาสตร์รากฐาน • นักฟิสิกส์ คณะวิทย์ มชิ. ศ่กษาส่วนประกอบของวัสดุเซลื่ลื่์ แสงอาทิตย์ชินิดเพอรอฟสไกต์ท่ม ี ีเสถึียรภาพ ผู้่านการค�านวณเชิ​ิงทฤษฎี​ี เป็นรากฐานสู่การพั ฒนา เซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ชินิดใหม่ในอนาคต • นักวิจัยคณะวิทย์ มชิ. พั ฒนาไบโอเซนเซอร์เคมีไฟฟ้า ส�าหรับตรวจสารบ่งชิี้มะเร็งเต้านม • นักวิจัยวิทย์ มชิ. เพิ่ มมูลื่ค่าให้กับของเสียจากลื่�าต้นข้าวโพด ผู้ลื่ิตเป็นวัสดุคาร์บอนรูพรุนประสิทธิภาพสูง ผู้่านการเผู้าอับอากาศ ร่วมกับตัวเร่งปฏิ​ิกิริยา • นักเคมี มชิ. ออกแบบตัวเร่งปฏิ​ิกิริยาเชิ​ิงแสง ใชิ้บ�าบัดมลื่พิ ษ จากสารอินทรีย์แลื่ะสารอนินทรีย์ในคราวเดียวกันได้ ฯลื่ฯ

วิสัยทัศน์คณะวิทยาศาสต้ร์ "คณะวิทยาศาสต้ร์มุ้่งสู่ความ้เป็นนานาชาต้ิในการผลิต้บัณฑิต้ การวิจัยในระดับสากล และการพั ฒินาที่ยั่งยืน"

ค่านิยม้หลักคณะวิทยาศาสต้ร์ (Science Core Values : sCi )

strategic Management บริหารจัดการเชิงกลยุทธ์ Customer and Valued-People Focus มุ่งเน้นพั ฒนาคุณค่าให้บุคลากรและนักศึกษา institutional Learning เป็นสถาบันแห่งการเรียนรู้

Hello & Welcome

S

CIENCE CMU FOCUS ฉบับนี้ จัดเต็มไปด้วยเรื่องราวความส�ำเร็จ ของนั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ กั​ั บ การค้​้ น พบที่​่�น่​่ า ทึ่​่� ง รวมถึ​ึ ง

เรื่​่�องราวข่​่าวสาร ความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ที่​่�จะทำำ�ให้​้ ทุ​ุกคนได้​้ใกล้​้ชิ​ิดและติ​ิดตามกิ​ิจกรรมของคณะฯ อย่​่างต่​่อเนื่​่�อง อ่​่าน Science CMU Focus แล้​้วอย่​่าลื​ืมไปกด Follow Instagram ช่​่องทางสื่​่�อสารน้​้องใหม่​่ของคณะฯ กั​ันด้​้วยนะคะ ที่​่� Vidyagram CMU (Sci­_CMU)

ทีมบรรณาธิการ Science CMU focus

ดอกทองกวาว / ต้​้นไม้​้ใน มช.

ไม้​้ต้​้น สู​ูง 8-15 เมตร ลำำ�ต้​้นมั​ักคดงอ ดอกสี​ีเหลื​ืองออกเป็​็นช่​่อแน่​่นตามกิ่​่�งก้​้าน และปลายกิ่​่�ง ยาวได้​้ถึ​ึง 20 ซม. ออกดอก ช่​่วงเดื​ือนมกราคม-มี​ีนาคม

N e ws & Eve n t s

นักวิ​ิจั​ัยไทียปร์ะสบควิามสำ าเร์็จั ในการ์ใช้อะตอมเย็น สร์้างแบบจัำาลองเชิงควิอนตัม ขึ้องร์ะบบสปินแม่เห่ล็ก ผู้ลง�นัได้​้รับติีพิมพ์ ในัวิ�รสำ�ร Science วิ�รสำ�รวิ​ิช�ก�รชั�นันัำ�ระด้ับโลก ด้​้�นัวิ​ิทย�ศ�สำติร์ ดร.นัิ ธิ ว ด่ ไทยเจัริ ญ ระบบอะตอมเย็ น ในสถึานะกระตุ้ น ขั้ น สู ง หรื อ อะตอมริ ด เบิ ร์ ก ได้ รั บ การยอมรั บ ว่ า เป็ น ระบบที่ ส ามารถึใชิ้ ใ นการสร้ า งแบบจ� า ลื่อง ทางควอนตั ม (quantum simulation) ที่ ซั บ ซ้ อ นได้ โดยเฉพาะ อย่ า งยิ่ ง การจ� า ลื่องสถึานการณ์ ท างแม่ เ หลื่็ ก ของสสารจริ ง เชิ่ น การศ่ ก ษาการเปลื่ี่ ย นเฟสของสปิ น แม่ เ หลื่็ ก การศ่ ก ษาพลื่วั ต ร ของสปิ น แม่ เ หลื่็ ก หรื อ แม้ ก ระทั่ ง การจ� า ลื่องสสารแม่ เ หลื่็ ก แบบ ใหม่ ซ่​่ ง มี ก ารศ่ ก ษาทางทฤษฎี​ี แ ต่ ไ ม่ เ คยถึู ก ค้ น พบในการทดลื่อง มาก่ อ น อย่ า งไรก็ ต าม ความซั บ ซ้ อ นของรู ป แบบสปิ น แม่ เ หลื่็ ก ที่ จ� า ลื่องได้ ใ นงานวิ จั ย ก่ อ นหน้ า ถึู ก ก� า หนดตายตั ว โดยพลื่ั ง งาน ของระบบตามธรรมชิาติ ข องอะตอมที่ ใ ชิ้ ใ นแบบจ� า ลื่อง ท� า ให้ ร ะบบ ดั ง กลื่​่ า วถึู ก น� า ไปใชิ้ ใ นการจ� า ลื่องสถึานการณ์ ท างแม่ เ หลื่็ ก ได้ เ พี ย ง บางประเภทเท่ า นั้ น

ภาพประกิอบ (a)

SCIENCE CMU focus

ภาพแบบจํ า ลื่องทางควอนตั ม ของระบบสปิ น แม่ เ หลื่็ กิ ที� เ ตรี ย มจากิอะตอมในสถานะริ ด เบิ ร์ กิ อะตอม ในสถานะที� ต่ า งกิั น ถู กิ นํ า ไปใช้ ใ นกิารจํ า ลื่องสปิ น แม่ เ หลื่็ กิ ที� มี ส ปิ น ต่ า งกิั น (b) กิารใช้ พั ลื่ ส์ จ ากิแหลื่​่ ง กิํ า เนิ ด คลื่​่� น ไมโครเวฟเพ่� อ เปลื่ี� ย นอั น ตรกิ​ิ ริ ย าระหว่ า งอะตอม ทํ า ให้ ไ ด้ แ บบจํ า ลื่องเชิ ง ควอนตั ม ของ ระบบแม่ เ หลื่็ กิ ที� มี ค วามซั บ ซ้ อ นแลื่ะไม่ ส ามารถทํ า ได้ ม ากิ่ อ นในระบบแบบเดิ ม ภาพจากิบทความ Science, 374 (6571), 1149-1152 (2021) 5

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

เพื่​่� อก้​้ า วข้​้ า มข้​้ อ จำำ�กั​ั ด ดั​ั ง กล่​่ า ว ในงานวิ​ิ จั​ั ย นี้​้�ทางคณะผู้​้�วิ​ิ จั​ั ย ซึ่​่� ง มี​ี อ.ดร.นิ​ิ ธิ​ิ ว ดี​ี ไทยเจริ​ิ ญ อาจารย์​์ ป ระจำำ�คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ (ผู้​้� เ ป็​็ น co-first author และ co-corresponding author ของงานวิ​ิ จั​ั ย ชิ้​้�นนี้​้� โดยทำำ�วิ​ิ จั​ั ย ณ Heidelberg University ประเทศเยอรมนี​ี ในขณะที่​่� ดร.นิ​ิ ธิ​ิ ว ดี​ี ทำำ�งานในตำำ�แหน่​่ ง Postdoctoral Research Fellows) ได้​้ ใ ช้​้ เ ลเซอร์​์ แ ละแม่​่ เ หล็​็ ก ไฟฟ้​้า ในการทำำ�ความเย็​็ น อะตอมจนทำำ�ให้​้ อ ะตอมมี​ี อุ​ุ ณ หภู​ู มิ​ิ ต่ำำ�� กว่​่ า อุ​ุ ณ หภู​ู มิ​ิ ห้​้ อ งหลายล้​้ า นเท่​่ า หลั​ั ง จากนั้​้�นจึ​ึงกระตุ้​้�นอะตอมดั​ั ง กล่​่ า วให้​้ อ ยู่​่�ในสถานะริ​ิ ด เบิ​ิ ร์​์ ก แล้​้ ว นำำ�มาใช้​้ จำำ�ล องสถานการณ์​์ ท างควอนตั​ั ม ของสปิ​ิ น แม่​่ เ หล็​็ ก นอกจากนี้​้�ไนอกจากนี้​้� งานวิ​ิ จั​ั ย นี้​้�ยั​ั ง ได้​้ แ สดงให้​้ เ ห็​็ น ว่​่ า สามารถออกแบบระบบทาง ควอนตั​ั ม ที่​่�ทำำ�ให้​้ ส ถานะของสปิ​ิ น แม่​่ เ หล็​็ ก คงอยู่​่�ได้​้ เ ป็​็ น เวลานาน ซึ่​่� ง สามารถนำำ�ไปพั​ั ฒ นาต่​่ อ เพื่​่�อใช้​้ ใ นระบบการเก็​็ บ ข้​้ อ มู​ู ล เชิ​ิ ง ควอนตั​ั ม ได้​้ งานวิ​ิ จั​ั ย เรื่​่�อง Floquet Hamiltonian engineering of an isolated many-body spin system (การสร้​้ า งฮามิ​ิ ล โตเนี​ี ย นแบบฟลอเกต์​์ ใ นระบบโดดเดี่​่�ยวของสปิ​ิ น หลายอนุ​ุ ภ าค) นี้​้� ได้​้ ถู​ู ก ตี​ี พิ​ิ ม พ์​์ ใ นวารสาร Science โดยเป็​็ น ส่​่ ว นหนึ่​่� ง ของโครงการ Structures Cluster of Excellence และ Collaborative Research Centre (Isoquant) ของ Heidelberg University และเป็​็ น ส่​่ ว นหนึ่​่� ง ของโครงการ Programmable Atomic Large-Scale Quantum Simulation (PASQuans) ซึ่​่� ง ได้​้ รั​ั บ การสนั​ั บ สนุ​ุ น โดย European Quantum Technologies Flagship

SCIENCE CMU focus

6

October - November 2021

กิ​ิ จ ก ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ​ิ ท ย า ศ า ส ต ร์​์

ทั้​้�งนี้​้� วารสาร Science เป็​็ น วารสารทางวิ​ิ ช าการชั้​้�นนำำ�ระดั​ั บ โลกด้​้ า นวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ซึ่​่� ง มี​ี ก าร ประเมิ​ิ น บทความวิ​ิ ช าการโดยผู้​้� ท รงคุ​ุ ณ วุ​ุ ฒิ​ิ (peer review) อย่​่ า งเข้​้ ม ข้​้ น ถื​ื อ เป็​็ น วารสารอั​ั น ดั​ั บ ต้​้ น ของสายวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ การได้​้ ตี​ี พิ​ิ ม พ์​์ ล งในวารสารดั​ั ง กล่​่ า ว จะต้​้ อ งเป็​็ น บทความที่​่�ได้​้ รั​ั บ ความสนใจสู​ู ง เป็​็ น องค์​์ ค วามรู้​้�ใหม่​่ และมี​ี ผล กระทบต่​่ อ วงการวิ​ิ ช าการระดั​ั บ สู​ู ง โดยมี​ี บ ทความที่​่�บรรณาธิ​ิ ก ารยอมรั​ั บ ให้​้ ตี​ี พิ​ิ ม พ์​์ เ พี​ี ย งร้​้ อ ยละ 10 ของบทความที่​่�ส่​่ ง ตี​ี พิ​ิ ม พ์​์ เ ท่​่ า นั้​้�น ซึ่​่� ง ในปี​ี 2020 วารสาร Science มี​ี ค่​่ า Impact Factor เท่​่ า กั​ั บ 47.728 และอยู่​่�ในสองลำำ�ดั​ั บ แรกของฐานข้​้ อ มู​ู ล Science Citation Index Expanded (SCIE) ความสำำ�เร็​็ จ ในการสร้​้ า งงานวิ​ิ จั​ั ย ทางควอนตั​ั ม ของนั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย ไทย นั​ั บ เป็​็ น จุ​ุ ด เริ่​่�มต้​้ น จุ​ุ ด หนึ่​่� ง ของ ประเทศไทยในการเตรี​ี ย มความพร้​้ อ มก้​้ า วเข้​้ า สู่​่�ยุ​ุ ค ของเทคโนโลยี​ี ค วอนตั​ั ม ในอนาคต โดยในปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น ประเทศไทยมี​ี นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย ที่​่�มี​ี ป ระสบการณ์​์ แ ละมี​ี ค วามเชี่​่�ยวชาญด้​้ า นควอนตั​ั ม ในหลายสาขา ทั้​้�งทางด้​้ า น ทฤษฎี​ี แ ละด้​้ า นการทดลอง ด้​้ ว ยความร่​่ ว มมื​ื อ ที่​่�มี​ี อ ยู่​่�อย่​่ า งเหนี​ี ย วแน่​่ น ระหว่​่ า งนั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย ในสาขาควอนตั​ั ม จากหลากหลายสถาบั​ั น ทั้​้�งภายในประเทศและต่​่ า งประเทศ หากได้​้ รั​ั บ การสนั​ั บ สนุ​ุ น ที่​่�เพี​ี ย งพอทั้​้�งใน ด้​้ า นทุ​ุ น วิ​ิ จั​ั ย อุ​ุ ป กรณ์​์ ก ารวิ​ิ จั​ั ย และการพั​ั ฒ นากำำ�ลั​ั ง คน นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย เหล่​่ า นี้​้�จะสามารถสร้​้ า งงานวิ​ิ จั​ั ย แนวหน้​้ า ที่​่�สร้​้ า งองค์​์ ค วามรู้​้�ใหม่​่ ที่​่�มี​ี ผล กระทบสู​ู ง ดั​ั ง เช่​่ น งานวิ​ิ จั​ั ย นี้​้�ให้​้ เ กิ​ิ ด ขึ้​้�นได้​้ ภ ายในประเทศไทย ในส่​่ ว นของคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ นั้​้�น ดร.นิ​ิ ธิ​ิ ว ดี​ี ไทยเจริ​ิ ญ ร่​่ ว มกั​ั บ ดร.พิ​ิ ม ลพรรณ ส้​้ ม เพ็​็ ช ร และ ผศ.ดร.นฤพนธ์​์ ฉั​ั ต ราภิ​ิ บ าล ได้​้ ก่​่ อ ตั้​้�งห้​้ อ งปฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ ก ารการจำำ�ลองเชิ​ิ ง ควอนตั​ั ม (Quantum simulation laboratory) ซึ่​่� ง มี​ี เ ป้​้ า หมายในการสร้​้ า งระบบอะตอมเย็​็ น ใน สถานะริ​ิ ด เบิ​ิ ร์​์ ก สำำ�หรั​ั บ นำำ�มาใช้​้ ใ นการสร้​้ า งแบบจำำ�ลองเชิ​ิ ง ควอนตั​ั ม เพื่​่�อต่​่ อ ยอดงานวิ​ิ จั​ั ย เดิ​ิ ม นอกจากนี้​้� ยั​ั ง มี​ี เ ป้​้ า หมายในการนำำ�อะตอมในสถานะริ​ิ ด เบิ​ิ ร์​์ ก มาใช้​้ ใ นการสร้​้ า งระบบวั​ั ด สนามแม่​่ เ หล็​็ ก ไฟฟ้​้า ซึ่​่� ง มี​ี ขนาดเล็​็ ก และสามารถวั​ั ด สนามแม่​่ เ หล็​็ ก ไฟฟ้​้า ได้​้ ล ะเอี​ี ย ด เมื่​่�อเปรี​ี ย บเที​ี ย บกั​ั บ เครื่​่�องมื​ื อ วั​ั ด สนาม ไฟฟ้​้า แบบดั้​้�งเดิ​ิ ม โดยอุ​ุ ป กรณ์​์ ที่​่� วางแผนจะพั​ั ฒ นาสำำ�หรั​ั บ ใช้​้ ใ นการทดลองนี้​้�ยั​ั ง สามารถนำำ�ไปใช้​้ ใ น งานวิ​ิ จั​ั ย สาขาอื่​่�น ๆ ที่​่�ต้​้ อ งการความแม่​่ น ยำำ�ได้​้ อี​ี ก ด้​้ ว ย ถึ​ึ ง แม้​้ ว่​่ า ขณะนี้​้�การศึ​ึกษาวิ​ิ จั​ั ย ทางด้​้ า นเทคโนโลยี​ี ค วอนตั​ั ม ในประเทศไทยจะยั​ั ง อยู่​่�ในช่​่ ว งของ การพั​ั ฒ นาองค์​์ ค วามรู้​้�ใหม่​่ ๆ โดยนั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย ระดั​ั บ แถวหน้​้ า แต่​่ ท ว่​่ า ในระยะของการเตรี​ี ย มความพร้​้ อ ม ทางด้​้ า นองค์​์ ค วามรู้​้�และการพั​ั ฒ นาทรั​ั พ ยากรบุ​ุ ค คลนี้​้� กลั​ั บ เป็​็ น ช่​่ ว งเวลาทองที่​่�ไม่​่ ค วรที่​่�จะถู​ู ก มองข้​้ า ม ความสำำ�คั​ั ญ เป็​็ น อั​ั น ขาด เพราะในปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น เป็​็ น ที่​่�ทราบกั​ั น ดี​ี ว่​่ า ประเทศต่​่ า ง ๆ ทั่​่�วโลก ได้​้ ใ ห้​้ ค วามสำำ�คั​ั ญ อย่​่ า งมากต่​่ อ การพั​ั ฒ นาเทคโนโลยี​ี ค วอนตั​ั ม ในประเทศของตน และในห้​้ ว งเวลาถั​ั ด ไป เราทุ​ุ ก คนจะได้​้ ใช้​้ ชี​ี วิ​ิ ต อยู่​่�ในยุ​ุ ค ของควอนตั​ั ม อย่​่ า งแท้​้ จ ริ​ิ ง และแน่​่ น อนว่​่ า จะเกิ​ิ ด การเปลี่​่�ยนแปลงอี​ี ก มายมายต่​่ อ ระบบ สำำ�คั​ั ญ ๆ ของประเทศ อาทิ​ิ ระบบสาธารณสุ​ุ ข การเงิ​ิ น การธนาคาร การจราจร การสื่​่�อสาร และอื่​่�น ๆ อี​ี ก มายมาย และวั​ั น หนึ่​่� ง เมื่​่�อตั​ั ว เราถู​ู ก แวดล้​้ อ มไปด้​้ ว ยเทคโนโลยี​ี ค วอนตั​ั ม แต่​่ เ ราไม่​่ มี​ี ค วามพร้​้ อ ม ไม่​่ มี​ี อ งค์​์ ค วามรู้​้�เพี​ี ย งพอที่​่�จะใช้​้ มั​ั น เราจะกลายเป็​็ น ผู้​้� ต ามและล้​้ า หลั​ั ง ในที่​่�สุ​ุ ด

SCIENCE CMU focus

7

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

บทความหลั​ั ก Sebastian Geier, Nithiwadee Thaicharoen, Clement Hainaut, Titus Franz, Andre Salzinger, Annika Tebben, David Grimshandl, Gerhard Zorn, Matthias Weidemuller. Floquet Hamiltonian engineering of an isolated many-body spin system. Science, 2021; 374 (6571): 1149 DOI: 10.1126/science.abd9547 อ่​่ า นข่​่ า วเพิ่​่�มเติ​ิ ม ได้​้ จ ากเว็​็ บ ไซต์​์ Heidelberg University และ Sciencedaily • https://www.uni-heidelberg.de/en/newsroom/programmable-interactionbetween-quantum-magnets?fbclid=IwAR1cDkM423zHQRQrFDhSCOLF0kyI26sGVshnLNnr0I-DwjZg2vUpWbDa3c • https://www.sciencedaily.com/releases/2021/11/211129105629.htm ประวั​ั ติ​ิ นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย ดร.นิ​ิ ธิ​ิ ว ดี​ี ไทยเจริ​ิ ญ สำำ�เร็​็ จ การศึ​ึกษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาตรี​ี ใ นปี​ี พ.ศ. 2553 และปริ​ิ ญ ญาโทในปี​ี พ.ศ. 2555 ด้​้ ว ยเกี​ี ย รติ​ิ นิ​ิ ย มอั​ั น ดั​ั บ หนึ่​่� ง (เหรี​ี ย ญทอง) ในสาขาวิ​ิ ช าฟิ​ิสิ​ิ ก ส์​์ จากมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ จากนั้​้�นได้​้ ไ ปศึ​ึกษาต่​่ อ ณ ประเทศสหรั​ั ฐ อเมริ​ิ ก า และได้​้ สำำ� เร็​็ จ การศึ​ึกษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาโท สาขาวิ​ิ ช า วิ​ิ ศ วกรรมไฟฟ้​้า และปริ​ิ ญ ญาเอกสาขาวิ​ิ ช าฟิ​ิสิ​ิ ก ส์​์ ใ นปี​ี พ.ศ. 2560 จาก University of Michigan, Ann Arbor โดยได้​้ รั​ั บ ทุ​ุ น ตั้​้�งแต่​่ ร ะดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาตรี​ี จ นถึ​ึ ง ปริ​ิ ญ ญาเอก จากโครงการพั​ั ฒ นาและ

SCIENCE CMU focus

8

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

ดร.นัิ ธิ ว ด่ ไทยเจัริ ญ

ส่ ง เสริ ม ผูู้้ มี ค วามสามารถึพิ เ ศษทางวิ ท ยาศาสตร์ แ ลื่ะเทคโนโลื่ยี (พสวท.) หลื่ั ง จากนั้ น ได้ ท� า งานเป็ น Postdoctoral Research Fellows ณ Ruprecht-Karls-Universitat Heidelberg ประเทศสหพั น ธ์ ส าธารณรั ฐ เยอรมนี เป็ น ระยะเวลื่า 2 ปี โดยได้ รั บ คั ด เลื่ื อ กจาก สหภาพยุ โ รปให้ ไ ด้ รั บ ทุ น สนั บ สนุ น งานวิ จั ย จากโครงการ Marie Sklodowska-Curie Actions ดร.นิ ธิ ว ดี มี ป ระสบการณ์ ก ว่ า 10 ปี ในสาขา Experimental Atomic, Molecular and Optical Physics โดยมี ค วามเชิี่ ย วชิาญในเรื่ อ ง Rydberg atoms เน้ น ศ่ ก ษาพลื่วั ต ของอะตอม (many-body dynamics) แลื่ะการควบคุ ม การด� า เนิ น ไปของระบบทาง ควอนตั ม ส� า หรั บ ใชิ้ ใ นการจ� า ลื่องปรากฏิการณ์ ท างฟิสิ ก ส์ ทั้ ง ยั ง มี ค วามสนใจงานวิ จั ย ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การจ� า ลื่องสถึานการณ์ แ ลื่ะการค� า นวณเชิ​ิ ง ควอนตั ม การใชิ้ อ ะตอมเป็ น เครื่ อ งมื อ วั ด สนามแม่ เ หลื่็ ก ไฟฟ้า แลื่ะเทคนิ ค การสร้ า งภาพจากอะตอม ดร.นิ ธิ ว ดี มี ป ระสบการณ์ ใ นงานวิ จั ย ทางทั ศ นศาสตร์ เ ชิ​ิ ง ควอนตั ม การท� า อะตอมเย็ น เลื่เซอร์ ก� า ลื่ั ง สู ง ระบบไมโครเวฟ ระบบไฟฟ้า ศั ก ย์ สู ง การเขี ย นโปรแกรมควบคุ ม เชิ​ิ ง วิ ศ วกรรม แลื่ะการเขี ย นโปรแกรมเพื่ อ การค� า นวณทางควอนตั ม ปั จ จุ บั น (พ.ศ.2564) มี ผู้ ลื่งานตี พิ ม พ์ จ� า นวน 13 เรื่ อ งแลื่ะสิ ท ธิ บั ต รจ� า นวน 1 ฉบั บ โดยในปี พ.ศ. 2562 จนถึ่ ง ปั จ จุ บั น ดร.นิ ธิ ว ดี ได้ ก ลื่ั บ มาปฏิ​ิ บั ติ ง านเป็ น อาจารย์ แ ลื่ะนั ก วิ จั ย สั ง กั ด โครงการจั ด ตั้ ง ศู น ย์ วิ จั ย เทคโนโลื่ยี ค วอนตั ม คณะวิ ท ยาศาสตร์ มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ แลื่ะเป็ น หน่​่ ง ในผูู้้ ก่ อ ตั้ ง กลืุ่่ ม วิ จั ย การจ� า ลื่องเชิ​ิ ง ควอนตั ม (Quantum simulation research group) ณ ภาควิ ชิ า ฟิสิ ก ส์ แ ลื่ะวั ส ดุ ศ าสตร์ คณะวิ ท ยาศาสตร์ มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ อี เ มลื่ nithiwadee.t@cmu.ac.th

SCIENCE CMU focus

9

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

คณาจัาร์ย์คณะวิ​ิทียาศาสตร์​์ มช. ได้​้ร์ับการ์จั​ัด้อันด้ับอยู่ในกลุ่มนักวิ​ิทียาศาสตร์​์ ชั�นนำาร์ะด้ับโลก

“World’s Top 2% Scientists” ปร์ะจัำาปี 2021

คณาจารย์ ค ณะวิ ท ยาศาสตร์ ได้ รั บ การจั ด อั น ดั บ อยู่ ใ นกลืุ่่ ม นั ก วิ ท ยาศาสตร์ ชิั้ น น� า ระดั บ โลื่ก “World’s Top 2% Scientists” โดยผู้ลื่การจั ด อั น ดั บ นี้ ม าจากการศ่ ก ษาเรื่ อ ง Updated science-wide author databases of standardized citation indicators ในวารสารวิ ชิ าการนานาชิาติ Plos Biology น� า โดย นั ก วิ จั ย จากมหาวิ ท ยาลื่ั ย แสตนฟอร์ ด เมื่ อ ปี พ.ศ.2563 โดยมี ก ารปรั บ ปรุ ง เป็ น ข้ อ มู ลื่ ลื่​่ า สุ ด (ข้ อ มู ลื่ วั น ที่ 1 สิ ง หาคม 2564) เมื่ อ วั น ที่ 20 ตุ ลื่ าคม พ.ศ.2564 การจั ด อั น ดั บ ดั ง กลื่​่ า ว ได้ ใ ชิ้ ข้ อ มู ลื่ การถึู ก อ้ า งอิ ง (citation) ของบทความวิ ชิ าการในฐานข้ อ มู ลื่ Scopus ของนั ก วิ จั ย โดยแบ่ ง การจั ด อั น ดั บ ออกเป็ น 2 ส่ ว น คื อ ข้ อ มู ลื่ การอ้ า งอิ ง สะสมของนั ก วิ จั ย จนถึ่ ง วั น ที่ 1 สิ ง หาคม พ.ศ. 2564 (career-long citation impact) แลื่ะข้ อ มู ลื่ การอ้ า งอิ ง หน่​่ ง ปี ป ฏิ​ิ ทิ น ปี พ.ศ. 2563 ในครั้ ง นี้ มี ค ณาจารย์ จ� า นวน 7 ท่ า น ที่ อ ยู่ ใ นกลืุ่่ ม นั ก วิ ท ยาศาสตร์ ชิ้ั น น� า ระดั บ โลื่ก ประเภท Career แลื่ะ จ� า นวน 9 ท่ า น ที่ อ ยู่ ใ นกลืุ่่ ม “World’s Top 2% Scientists” ประจ� า ปี 2020 โดยมี ร ายลื่ะเอี ย ดดั ง นี้ กลัุ่ ม นั​ั ก วิ ท ยาศาสติร์ ช�ั นั นัํ า ระดั บ โลัก “World’s Top 2% Scientists” ประเภัท CAREER ศ. ดร.อานนท์ ชิั ย พานิ ชิ สาขา Applied Physics ศ. ดร.สุ พ ลื่ อนั น ตา สาขา Materials ศ.เกี ย รติ คุ ณ ดร.เกตุ กรุ ด พั น ธ์ สาขา Analytical Chemistry รศ. ธิ ติ พั น ธุ์ ทองเต็ ม สาขา Materials รศ. ดร.สุ ค นธ์ พานิ ชิ พั น ธ์ สาขา Materials ศ.เกี ย รติ คุ ณ ดร.สมชิาย ทองเต็ ม สาขา Materials ศ.เกี ย รติ คุ ณ ดร.ทวี ตั น ฆศิ ริ สาขา Materials

SCIENCE CMU focus

10

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

กลัุ่ ม นั​ั ก วิ ท ยาศาสติร์ ช�ั นั นัํ า ระดั บ โลัก “World’s Top 2% Scientists” โดยข้ อ มู ลั ปี 2020 รศ. ดร.อานนท์ ชิั ย พานิ ชิ สาขา Applied Physics รศ. ดร.นั ด ดา เวชิชิากุ ลื่ สาขา Materials รศ. ธิ ติ พั น ธุ์ ทองเต็ ม สาขา Materials ศ.เกี ย รติ คุ ณ ดร.สมชิาย ทองเต็ ม สาขา Materials รศ. ดร.สุ ค นธ์ พานิ ชิ พั น ธ์ สาขา Materials ศ.เกี ย รติ คุ ณ ดร.สายสมร ลื่� า ยอง สาขา Mycology & Parasitology ศ. ดร.สุ เ ทพ สวนใต้ สาขา General Mathematics รศ. ดร.บั ญ ชิา ปั ญ ญานาค สาขา General Mathematics รศ. ดร.ภาณุ ว รรณ จั น ทวรรณกู ร สาขา Entomology ท่� ม า Ioannidis JPA, Boyack KW, Baas J (2020) Updated sciencewide author databases of standardized citation indicators.

PLoS Biol 18(10): e3000918. https://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal. pbio.3000918

ข้ อ มู ลั ปรั บ ปรุ ง ลั่ า สุ ด ประจัํ า ปี 2021 https://elsevier.digitalcommonsdata.com/datasets/btchxktzyw/3

SCIENCE CMU focus

11

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

“นักวิ​ิจั​ัยคณะวิ​ิทีย์ มช.”

ได้​้ร์ับคัด้เลือกเป็น 1 ใน 5

สตร์ีไทีย

ผู้ได้​้ร์ับทีุน “เพื่ื� อสตร์ี

ในงานวิ​ิทียาศาสตร์​์” ปี 2564 ในัฐ�นัะสำติรีท�ีมี

ผู้ลง�นัโด้ด้เด้่นัสำร้�ง ประโยชนั์ด้​้�นัก�รแพทย์ และสำิ� งแวิด้ล้อม จำ�กลอรีอัล ประเทศไทย

รองศาสตราจารย์ ดร. นั ด ดา เวชิชิากุ ลื่ ส� า เร็ จ การศ่ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาตรี วิ ท ยาศาสตรบั ณ ฑ์ิ ต สาขาวิ ชิ าฟิสิ ก ส์ ในปี พ.ศ. 2545 จากมหาวิ ท ยาลื่ั ย อุ บ ลื่ราชิธานี แลื่ะระดั บ ปริ ญ ญาโท วิ ท ยาศาสตรมหาบั ณ ฑ์ิ ต สาขาวัสดุศาสตร์ ในปี พ.ศ. 2547 หลื่ังจากนั้น

วั น ที่ 17 ธั น วาคม 2564 - ลื่อรี อั ลื่ ประเทศไทย ประกาศรายชิื่ อ 5 นั ก วิ จั ย สตรี ผู้​ู้ มี ผู้ ลื่งานวิ จั ย ที่ โดดเด่ น เป็ น ประโยชิน์ ใ นการพั ฒ นาชิุ ม ชิน สั ง คม สิ่ ง แวดลื่้ อ ม แลื่ะประเทศชิาติ ผูู้้ ไ ด้ รั บ ทุ น ในโครงการ ทุ น วิ จั ย ลื่อรี อั ลื่ ประเทศไทย “เพื่ อสตรี ใ นงาน

ส� า เร็ จ การศ่ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาเอก ปรั ชิ ญา ดุษฎี​ีบัณฑ์ิต สาขาวัสดุศาสตร์ จากมหาวิทยาลื่ัย เชิี ย งใหม่ ในปี พ.ศ. 2550 ประวั ติ​ิ ก ารทํ า งานั พ.ศ. 2563 – ปั จ จุ บั น รองศาสตราจารย์

วิ ท ยาศาสตร์ ” (For Women in Science) ประจ� า ปี

ภาควิ ชิ าฟิสิ ก ส์ แ ลื่ะวั ส ดุ ศ าสตร์ คณะ

2564

วิ ท ยาศาสตร์ มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่

รองศาสตราจารย์ ดร.นั ด ดา เวชิชิากุ ลื่ ภาควิ ชิ าฟิสิ ก ส์ แ ลื่ะวั ส ดุ ศ าสตร์ คณะวิ ท ยาศาสตร์

พ.ศ. 2556 – 2563 ผูู้้ ชิ่ ว ยศาสตราจารย์ ภาควิ ชิ าฟิสิ ก ส์ แ ลื่ะวั ส ดุ ศ าสตร์ คณะ วิ ท ยาศาสตร์ มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่

มหาวิทยาลื่ัยเชิียงใหม่ ได้รบ ั คัดเลื่ือกเป็น 1 ใน 5 สตรีไทย

พ.ศ. 2551 – 2556 อาจารย์ ภาควิ ชิ าฟิสิ ก ส์

ที่ ไ ด้ รั บ ทุ น วิ จั ย ดั ง กลื่​่ า ว ในสาขาวิ ท ยาศาสตร์ ก ายภาพ

แลื่ะวั ส ดุ ศ าสตร์ คณะวิ ท ยาศาสตร์

จากงานวิ จั ย หั ว ข้ อ “การพั ฒ นาวั ส ดุ น าโนโลื่หะออกไซด์

มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่

เพื่ อ เป็ น ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าด้ ว ยแสงส� า หรั บ การย่ อ ยสลื่าย สารประกอบอิ น ทรี ย์ ท่ี เ ป็ น มลื่พิ ษ ทางน�้ า ” รองศาสตราจารย์ ดร.นั ด ดา เวชิชิากุ ลื่ กลื่​่ า วว่ า “อุ ต สาหกรรมฟอกย้ อ มเป็ น อุ ต สาหกรรมที่ ท� า ให้ เ กิ ด

ประสบการณ์ ก ารวิ จั​ั ย รองศาสตราจารย์ ดร. นั ดดา เวชิชิากุ ลื่ มี ค วามเชิี่ ย วชิาญด้ า นวั ส ดุ ศ าสตร์ อี ก ทั้ ง ยั ง มี ค วามสนใจด้ า นการพั ฒ นาสารก่​่ ง ตั ว น� า

น�้ า ทิ้ ง จากสี ย้ อ มในกระบวนการผู้ลื่ิ ต เป็ น ปริ ม าณมาก

ชินิ ด ใหม่ ส� า หรั บ บ� า บั ด น�้ า การแยกน�้ า ด้ ว ย

หากไม่ มีระบบการบ� าบั ดน�้ าทิ้ งที่ ดีจะน� าไปสู่ การปนเป้​้ อน

ไฟฟ้าเคมีทางแสง รวมถึ่งการแยกน�้ามันแลื่ะน�้า

สี ย้ อ มในน�้ า ทิ้ ง เกิ ด ปั ญ หาน�้ า เน่ า เสี ย ได้ SCIENCE CMU focus

12

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

โดยปกติ แ ลื่้ ว อุ ต สาหกรรมฟอกย้ อ มจะมี ก ารบ� า บั ด น�้ า ทิ้ ง ก่ อ นปลื่​่ อ ยออกสู่ แ หลื่​่ ง น�้ า สาธารณะ เพื่ อ เป็ น การป้ อ งกั น การตกค้ า งของสี ย้ อ มในน�้ า ทิ้ ง ซ่​่ ง เทคโนโลื่ยี ท่ี ใ ชิ้ ส� า หรั บ การบ� า บั ด น�้ า เสี ย จาก การฟอกย้ อ ม ได้ แ ก่ การตกตะกอนด้ ว ยสารเคมี กระบวนการบ� า บั ด ทางชิี ว ภาพ การดู ด ซั บ ด้ ว ย ถึ่ า นกั ม มั น ต์ การออกซิ ไ ดซ์ ด้ ว ยโอโซน เทคโนโลื่ยี เ ยื่ อ แผู้่ น แต่ ก ระบวนการเหลื่​่ า นี้ มี ข้ อ จ� า กั ด ทั้ ง ในแง่ ข อง ระยะเวลื่า ต้ น ทุ น ขั้ น ตอนการก� า จั ด ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ สุ ด ท้ า ยจากการบ� า บั ด ด้ ว ยเหตุ น้ี จ่ ง สนใจศ่ ก ษากระบวนการเร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าด้ ว ยแสงแบบวิ วิ ธ พั น ธ์ ซ่​่ ง เป็ น วิ ธี ก ารที่ มี ประสิ ท ธิ ภ าพสู ง ในการย่ อ ยสลื่ายสี ย้ อ มในอุ ต สาหกรรมฟอกย้ อ มโดยไม่ ก่ อ ให้ เ กิ ด มลื่พิ ษ ใชิ้ พ ลื่ั ง งาน แสงอาทิ ต ย์ ซ่ ง เป็ น พลื่ั ง งานที่ ส ะอาดส� า หรั บ การกระตุ้ น ให้ เ กิ ด ปฏิ​ิ กิ ริ ย า แลื่ะยั ง เป็ น วิ ธี ก ารย่ อ ยสลื่าย สี ย้ อ มที่ ส ามารถึน� า ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าด้ ว ยแสงกลื่ั บ มาใชิ้ ซ�้ า ได้ ตั วเร่ งปฏิ​ิ กิริยาด้ วยแสงเป็ นปั จจั ยส� าคั ญที่ ท�าให้ เกิ ดการย่ อยสลื่ายสี ย้อมได้ อย่ างมี ประสิ ทธิ ภาพ ดั ง นั้ น ในงานวิ จั ย จ่ ง มุ่ ง เน้ น การออกแบบแลื่ะพั ฒ นาตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าด้ ว ยแสงนาโนโลื่หะออกไซด์ เพื่ อ เพิ่ ม อั ต ราการเร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าการย่ อ ยสลื่ายสี ย้ อ มในน�้ า ซ่​่ ง งานวิ จั ย นี้ เ ป็ น ประโยชิน์ ต่ อ การพั ฒ นา เทคโนโลื่ยี วั ส ดุ เ พื่ อ เสริ ม สร้ า งองค์ ค วามรู้ ด้ า นวั ส ดุ เ ร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าด้ ว ยแสงส� า หรั บ ลื่ดมลื่พิ ษ ทางน�้ า ที่ ม า จากการปนเป้​้ อนของสี ย้ อ มในน�้ า โดยผู้ลื่งานที่ เ กิ ด ข่้ น ประกอบด้ ว ยต้ น แบบตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าด้ ว ยแสงระดั บ ห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ ก ารแลื่ะ บทความวิ จั ย สามารถึน� า ไปต่ อ ยอดเพื่ อ ผู้ลื่ิ ต ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าด้ ว ยแสงที่ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพสู ง ส� า หรั บ ใชิ้ ในอุ ต สาหกรรมสิ่ ง ทอแลื่ะเครื่ อ งนุ่ ง ห่ ม ในการบ� า บั ด น�้ า เสี ย โดยการลื่ดสารสี ย้ อ มตกค้ า งที่ ถึู ก ปลื่​่ อ ย ในน�้ า ทิ้ ง แลื่ะชิ่ ว ยส่ ง เสริ ม การรั ก ษาสิ่ ง แวดลื่้ อ มทางน�้ า อย่ า งยั่ ง ยื น ได้ ใ นที่ สุ ด ” ทั้ ง นี้ โครงการทุ น วิ จั ย ลื่อรี อั ลื่ “เพื่ อ สตรี ใ นงานวิ ท ยาศาสตร์ ” หรื อ For Women in Science ริ เ ริ่ ม ข่้ น ในปี 2540 โดย มู ลื่ นิ ธิ ลื่ อรี อั ลื่ ด้ ว ยความร่ ว มมื อ จากยู เ นสโก แต่ ลื่ ะปี ไ ด้ ส นั บ สนุ น นั ก วิ จั ย สตรี รุ่ น ใหม่ ม ากกว่ า 250 ท่ า น ในโครงการระดั บ ประเทศแลื่ะระดั บ ภู มิ ภ าคทั่ ว โลื่ก แลื่ะได้ ม อบทุ น เกี ย รติ ย ศนานาชิาติ แ ก่ นั ก วิ จั ย สตรี ร ะดั บ Laureates ไปแลื่้ ว กว่ า 100 ท่ า น โดยในประเทศไทย โครงการทุ น วิ จั ย ลื่อรี อั ลื่ ประเทศไทย “เพื่ อ สตรี ใ นงานวิ ท ยาศาสตร์ ” มอบทุ น วิ จั ย ทุ น ลื่ะ 250,000 บาท ให้ กั บ นั ก วิ จั ย สตรี ท่ี มี อ ายุ ร ะหว่ า ง 25 – 40 ปี ใน 2 สาขา ได้ แ ก่ สาขาวิ ท ยาศาสตร์ ชิี ว ภาพ แลื่ะ สาขาวิ ท ยาศาสตร์ ก ายภาพ ลื่อรี อั ลื่ ประเทศไทย ได้ ด� า เนิ น งานโครงการมาเป็ น ปี ท่ี 19 โดยมี นั ก วิ จั ย สตรี ไ ทยที่ ไ ด้ รั บ ทุ น สนั บ สนุ น จากโครงการนี้ ร วมแลื่้ ว ทั้ ง สิ้ น 76 ท่ า น จาก 20 สถึาบั น

SCIENCE CMU focus

13

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

ขอแสำด้งควิ�มยินัด้ีกับ

อ�จำ�รย์คณะวิ​ิทย�ศ�สำติร์ มช.

ที​ี�ได้​้ร์ับร์างวิัล นักวิ​ิทียาศาสตร์​์ร์ุ่นให่ม่ ประจำำ�ปี พ.ศ.2564

ขอแสดงความยิ น ดี กั บ รศ. ดร.ธี ร ะพงษ์ สุ ข ส� า ราญ อาจารย์ ป ระจ� า ภาควิ ชิ าคณิ ต ศาสตร์ ที่ ไ ด้ รั บ รางวั ลื่ นั ก วิ ท ยาศาสตร์ รุ่ น ใหม่ ประจ� า ปี พ.ศ.2564 จากมู ลื่ นิ ธิ ส่ ง เสริ ม วิ ท ยาศาสตร์ แ ลื่ะเทคโนโลื่ยี ใ นพระบรมราชิู ป ถึั ม ภ์ โดยมี ก ารแถึลื่งข่ า วเปิ ด ตั ว ผูู้้ ท่ี ไ ด้ รั บ รางวั ลื่ นั ก วิ ท ยาศาสตร์ ดี เ ด่ น แลื่ะรางวั ลื่ นั ก วิ ท ยาศาสตร์ รุ่ น ใหม่ ประจ� า ปี พ.ศ.2564 ในวั น ที่ 4 ตุ ลื่ าคม 2564 ทั้ ง นี้ ผูู้้ ท่ี ไ ด้ รั บ รางวั ลื่ จะได้ เ ข้ า รั บ พระราชิทานรางวั ลื่ จากสมเด็ จ พระกนิ ษ ฐาธิ ร าชิเจ้ า กรมสมเด็ จ พระเทพรั ต นราชิสุ ด า ฯ สยามบรมราชิกุ ม ารี ในโอกาสต่ อ ไป

SCIENCE CMU focus

14

October - November 2021

กิ​ิ จ ก ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ​ิ ท ย า ศ า ส ต ร์​์

ที​ีมวิ​ิจั​ัยคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ มช.

คว้​้ารางวั​ัลการวิ​ิจั​ัยแห่​่งชาติ​ิ ประจำำ�ปี​ีงบประมาณ 2565 จากสำำ �นั​ักงานการวิ​ิจั​ัยแห่​่งชาติ​ิ (วช.)

รศ. ดร.พิ​ิ ศิ​ิ ษ ฐ์​์ สิ​ิ ง ห์​์ ใ จ

ที​ี ม วิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มช. คว้​้ า รางวั​ั ล การวิ​ิ จั​ั ย แห่​่ ง ชาติ​ิ ประจำำ�ปี​ี ง บประมาณ 2565 จากสำำ�นั​ั ก งานการวิ​ิ จั​ั ย แห่​่ ง ชาติ​ิ (วช.) ประกอบด้​้ ว ย รางวั​ั ล การวิ​ิ จั​ั ย แห่​่ ง ชาติ​ิ : รางวั​ั ลผล งานประดิ​ิ ษ ฐ์​์ คิ​ิ ด ค้​้ น ประจำำ�ปี​ี ง บประมาณ 2565 ระดั​ั บ ดี​ี ม าก ผลงานเรื่​่�อง “เครื่​่�องเคลื​ื อ บ ฟิ​ิล์​์ ม บางด้​้ ว ยกระบวนการสปาร์​์ ก ” (Thin Film Coating Machine Via Sparking Process) โดย รองศาสตราจารย์​์ ดร.พิ​ิ ศิ​ิ ษ ฐ์​์

ผศ. ดร.วี​ี ร ะเดช ทองสุ​ุ ว รรณ

สิ​ิ ง ห์​์ ใ จ และผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.วี​ี ร ะเดช ทองสุ​ุ ว รรณ (ที​ี ม วิ​ิ จั​ั ย ภาควิ​ิ ช าฟิ​ิสิ​ิ ก ส์​์ แ ละวั​ั ส ดุ​ุ ศ าสตร์​์ ) (สาขาวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ก ายภาพ และ คณิ​ิ ต ศาสตร์​์ ) รางวั​ั ล การวิ​ิ จั​ั ย แห่​่ ง ชาติ​ิ : รางวั​ั ลผล งานประดิ​ิ ษ ฐ์​์ คิ​ิ ด ค้​้ น ประจำำ�ปี​ีงบประมาณ 2565 ระดั​ับดี​ี ผลงานเรื่​่�อง “แอร์​์กี​ีตาร์​์และแขนกล กระจกเงา - ชุ​ุ ด อุ​ุ ป กรณ์​์ ฝึ​ึ ก การสื่​่�อสารของมื​ื อ และสมอง” (Air Guitar and Mirror Robotic Hand-Brain and Hand Communication Practice Instrument) โดย รองศาสตราจารย์​์

ดร.เทวสิ​ิ น ธุ์​์� คำำ�ปิ​ิ ค า

ดร.พิ​ิ ศิ​ิ ษ ฐ์​์ สิ​ิ ง ห์​์ ใ จ ดร.เทวสิ​ิ น ธุ์​์� คํ​ําปิ​ิ ค า ผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.วี​ี ร ะเดช ทองสุ​ุ ว รรณ และผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.อรวรรณ วิ​ิ รั​ั ลห์​์ เ วชยั​ั น ต์​์ (ที​ี ม วิ​ิ จั​ั ย ภาควิ​ิ ช าฟิ​ิสิ​ิ ก ส์​์ แ ละวั​ั ส ดุ​ุ ศ าสตร์​์ ) (สาขา วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ก ารแพทย์​์ ) งานวิ​ิ จั​ั ย เรื่​่�อง “กระบวนการผลิ​ิ ต โซล่​่ า เซลล์​์ ชนิ​ิ ด เพอร์​์ ร อฟสไกต์​์ แบบหลายชั้​้�นที​ี ล ะชั้​้�นที่​่�ควบคุ​ุ ม ได้​้ เ ป็​็ น ครั้​้�งแรกของโลก ที่​่�มี​ี ป ระสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพ และความทนทานความชื้​้�นสู​ู ง ” (Layer-by-layer Spray Coating

ผศ. ดร.อรวรรณ วิ​ิ รั​ั ลห์​์ เ วชยั​ั น ต์​์

of a Stacked Perovskite Absorber for Perovskite Solarcells with Better Performance and Stability Under a Humid Environment) โดยมี​ี ผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.พิ​ิ พั​ั ฒ น์​์ เรื​ื อ นคํ​ํา ภาควิ​ิ ช าฟิ​ิสิ​ิ ก ส์​์ แ ละวั​ั ส ดุ​ุ ศ าสตร์​์ คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มช. เป็​็ น นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย ร่​่ ว มกั​ั บ ที​ี ม วิ​ิ จั​ั ย ของ รองศาสตราจารย์​์ ดร.พงศกร กาญจนบุ​ุ ษ จาก มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย มหิ​ิ ด ล ได้​้ รั​ั บ รางวั​ั ล การวิ​ิ จั​ั ย แห่​่ ง ชาติ​ิ : รางวั​ั ล ผลงาน วิ​ิจั​ัย ประจำำ�ปี​ีงบประมาณ 2565 ระดั​ับดี​ีมาก (สาขาวิ​ิทยาศาสตร์​์กายภาพ และคณิ​ิ ต ศาสตร์​์ )

ผศ. ดร.พิ​ิ พั​ั ฒ น์​์ เรื​ื อ นคำำ�

SCIENCE CMU focus

อ่​่ า นประกาศรางวั​ั ล https://nriis.go.th 15

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

หน่​่วยวิ​ิจั​ัยการฟื้​้� นฟู​ู ป่​่า (FORRU) ได้​้รั​ับรางวั​ัลสิ่​่� งแวดล้​้อมและความยั่​่�งยื​ืนด้​้วยวิ​ิทยาศาสตร์​์

"Mahidol Science Environment & Sustainability Award 2021" หน่​่ ว ยวิ​ิ จั​ั ย การฟื้​้� นฟู​ู ป่​่ า (FORRU) มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ได้​้ รั​ั บ รางวั​ั ลสิ่​่� งแวดล้​้ อ มและความยั่​่�งยื​ื น ด้​้ ว ยวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ “Mahidol Science Environment & Sustainability Award 2021” ประเภท องค์​์ ก ร จาก คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย มหิ​ิ ด ล ซึ่​่� ง เป็​็ น รางวั​ั ลที่​่� มอบเพื่​่�อยกย่​่ อ งเชิ​ิ ด ชู​ู เ กี​ี ย รติ​ิ อ งค์​์ ก ร บุ​ุ ค คลทั่​่�วไป รวมถึ​ึ ง นั​ั ก เรี​ี ย น นิ​ิ สิ​ิ ต นั​ั ก ศึ​ึกษา ที่​่�สร้​้ า งประโยชน์​์ แ ก่​่ สั​ั ง คมด้​้ า น การอนุ​ุ รั​ั ก ษ์​์ สิ่​่� งแวดล้​้ อ มและความยั่​่�งยื​ื น ด้​้ ว ยองค์​์ ค วามรู้​้� ทางวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ จนเป็​็ น ที่​่�ประจั​ั ก ษ์​์

โดย FORRU ได้​้ ดำำ� เนิ​ิ น กิ​ิ จ กรรมด้​้ า นการศึ​ึกษาวิ​ิ จั​ั ย เทคนิ​ิ ค วิ​ิ ธี​ี ก ารฟื้​้�นฟู​ู ป่​่ า และระบบนิ​ิ เ วศ เพื่​่�อการอนุ​ุ รั​ั ก ษ์​์ ค วามหลากหลายทางชี​ี ว ภาพและสิ่​่�งแวดล้​้ อ มมาอย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่�องยาวนาน อี​ี ก ทั้​้�ง ยั​ั ง มี​ี ก ารเผยแพร่​่ ค วามรู้​้�ให้​้ กั​ั บ บุ​ุ ค คลและองค์​์ ก รที่​่�สนใจด้​้ า นการฟื้​้� นฟู​ู ป่​่ า ในหลายมิ​ิ ติ​ิ ติ​ิ ด ตามกิ​ิ จ กรรมของ FORRU ได้​้ ที่​่� https://www.forru.org/th

SCIENCE CMU focus

16

October - November 2021

กิ​ิ จ ก ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ​ิ ท ย า ศ า ส ต ร์​์

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ขอแสดงความยิ​ินดี​ีกั​ับ

นายชวลิ​ิต ถนอมถิ่​่�น

ศิ​ิษย์​์เก่​่าสาขาวิ​ิชาธรณี​ีวิ​ิทยา คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ รหั​ัส 13

ที่​่�ได้​้รั​ับอนุ​ุมั​ัติ​ิให้​้ได้​้รั​ับปริ​ิญญา วิ​ิทยาศาสตรดุ​ุษฎี​ีบั​ัณฑิ​ิตกิ​ิตติ​ิมศั​ั กดิ์​์�

สาขาวิ​ิชาธรณี​ีวิ​ิทยา จากสภามหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่

และขอแสดงความยิ​ินดี​ีกั​ับ

ศ.ดร.ไบรอั​ัน ไทท์​์ ผู้​้�มี​ีคุ​ุณู​ูปการต่​่อภาควิ​ิชาเคมี​ี คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ ในด้​้านวิ​ิชาการ วิ​ิจั​ัย และนวั​ัตกรรมเคมี​ีพอลิ​ิเมอร์​์ รวมทั้​้�งการพั​ั ฒนา นั​ักศึ​ึกษาและความเป็​็นนานาชาติ​ิ

ที่​่�ได้​้รั​ับอนุ​ุมั​ัติ​ิให้​้ได้​้รั​ับปริ​ิญญา ปรั​ัชญาดุ​ุษฎี​ีบั​ัณฑิ​ิตกิ​ิตติ​ิมศั​ั กดิ์​์�

สาขาวิ​ิชาเคมี​ี จากสภามหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ โดยทั้​้�ง 2 ท่​่าน มี​ีกำำ�หนดเข้​้ารั​ับพระราชทาน ปริ​ิญญาบั​ัตร ในพิ​ิ ธี​ีพระราชทานปริ​ิญญาบั​ัตร ครั้​้�งที่​่� 56 ของมหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ขอขอแสดงความยิ​ินดี​ีกั​ับ

Dr.Bounmy Phonesavanh

ปั​ัจจุ​ุบั​ันดำำ�รงตำำ�แหน่​่ง President and Party Secretary of Champasak University นั​ักศึ​ึกษาเก่​่าระดั​ับบั​ัณฑิ​ิตศึ​ึกษา สาขาวิ​ิทยาศาสตร์​์

ที่​่�ได้​้รั​ับคั​ัดเลื​ือกเป็​็น นั​ักศึ​ึ กษาเก่​่าต่​่างชาติ​ิดี​ีเด่​่น สิ่​่� งแวดล้​้อม รหั​ัส 35

ประจำำ�ปี​ีการศึ​ึกษา 2564

SCIENCE CMU focus

17

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

นั​ักศึ​ึกษาคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

นำำ�ผลงานวิ​ิจั​ัยวั​ัสดุ​ุเหลื​ือใช้​้ ทางการเกษตร เพื่​่�อต่​่อยอดเป็​็นวั​ัสดุ​ุเชิ​ิงโครงสร้​้าง

คว้​้า 2 รางวั​ัล ที่​่�ประเทศญี่​่�ปุ่​่�น นายวรวุ​ุ ฒิ​ิ อ้​้ า ยดวง นั​ั ก ศึ​ึกษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาเอก ภาควิ​ิ ช าชี​ี ว วิ​ิ ท ยา คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ คว้​้ า 2 รางวั​ั ลด้​้ า น วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ที่​่�ประเทศญี่​่�ปุ่​่�น ได้​้ แ ก่​่ รางวั​ั ล Excellent Presenter in the Poster Session (Microbiology) Award of the Sakura Science Program 2021 เมื่​่�อวั​ั น ที่​่� 22 พฤศจิ​ิ ก ายน 2564 และรางวั​ั ล Best Speaker

นายวรวุ​ุ ฒิ​ิ อ้​้ า ยดวง

Award in Young Scientist Seminar (18 th YSS, 2021), Yamaguchi University เมื่​่�อวั​ั น ที่​่� 28 พฤศจิ​ิ ก ายน 2564 จากผลงานวิ​ิ จั​ั ย ในหั​ั ว ข้​้ อ “Utilization of Agriculture Wastes to Produce an Environmental Friendly Material from Mushroom Mycelium” งานวิ​ิ จั​ั ย ชิ้​้�นนี้​้� มี​ี แ นวคิ​ิ ด ในการนำำ�เอาวั​ั ส ดุ​ุ เ หลื​ื อ ใช้​้

การพั​ั ฒนาที่​่�ยั่​่�งยื​ืน (Sustainable Development

ทางการเกษตร เช่​่ น ฟางข้​้ า ว เปลื​ื อ กข้​้ า วโพด เศษไม้​้ ไ ผ่​่

Goals; SDGs) และการพั​ั ฒ นาเศรษฐกิ​ิ จ แบบ

และใบอ้​้ อ ย ที่​่�มี​ี จำำ� นวนมากและเป็​็ น การหมุ​ุ น เวี​ี ย นคาร์​์ บ อน

องค์​์ ร วมจากรากฐานการพั​ั ฒ นาเศรษฐกิ​ิ จ

ซึ่​่� ง เป็​็ น แนวทางการเพิ่​่�มมู​ู ลค่​่ า ชี​ี ว มวลเหลื​ื อ ใช้​้ ท างการเกษตร

ชี​ี ว ภาพ เศรษฐกิ​ิ จ หมุ​ุ น เวี​ี ย น และเศรษฐกิ​ิ จ

ทดแทนการเผาที่​่�จะก่​่ อให้​้ เกิ​ิ ดความเป็​็ นพิ​ิ ษต่​่ อสภาพแวดล้​้ อม

สี​ี เ ขี​ี ย ว (Bio-Circular-Green Economy:

และสุ​ุ ข ภาพของมนุ​ุ ษ ย์​์

BCG Economy)

โดยนำำ�วั​ั ส ดุ​ุ เ หลื​ื อ ใช้​้ ดั​ั ง กล่​่ า วมาเป็​็ น วั​ั ส ดุ​ุ ตั้​้� งต้​้ น ในการ ผลิ​ิ ต วั​ั ส ดุ​ุ ไ บโอคอมโพสิ​ิ ต เส้​้ น ใยเห็​็ ด (myceliumbiocomposite material) ที่​่�สามารถย่​่ อ ยสลายได้​้ เป็​็ น มิ​ิ ต รต่​่ อ สิ่​่�งแวดล้​้ อ ม และสามารถพั​ั ฒ นาต่​่ อ ยอดในการ ผลิ​ิ ต เป็​็ น วั​ั ส ดุ​ุ เ ชิ​ิ ง โครงสร้​้ า ง เช่​่ น แผ่​่ น ผนั​ั ง หลั​ั ง คา วั​ั ส ดุ​ุ มวลเบา เพื่​่�อผลิ​ิ ต สิ่​่�งก่​่ อ สร้​้ า งอื่​่�นๆ และการผลิ​ิ ต ภั​ั ณ ฑ์​์ ใ น

อาจารย์​์ ที่​่� ป รึ​ึ ก ษางานวิ​ิ จั​ั ย ศาสตราจารย์​์ เกี​ี ย รติ​ิ คุ​ุ ณ ดร.สายสมร ลำำ�ยอง ดร.นคริ​ิ น ทร์​์ สุ​ุ ว รรณราช ดร.จตุ​ุ ร งค์​์ คำำ�หล้​้ า ผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.วั​ั น ดี​ี ธรรมจารี​ี

ชี​ี ว วิ​ิ ต ประจำำ�วั​ั น ที่​่�ใช้​้ แ ล้​้ ว ทิ้​้�ง หรื​ื อ วั​ั ส ดุ​ุ ท ดแทนพลาสติ​ิ ก เช่​่ น กระถางปลู​ู ก ต้​้ น ไม้​้ และบรรจุ​ุ ภั​ั ณ ฑ์​์ ก ารเกษตรที่​่�ผลิ​ิ ต จาก พลาสติ​ิ ก หรื​ื อ โฟม ซึ่​่� ง นำำ�ไปสู่​่�การจั​ั ด การชี​ี ว มวลเหลื​ื อ ใช้​้ ทางการเกษตรอย่​่ า งยั่​่�งยื​ื น ในอนาคตเพื่​่�อส่​่ ง เสริ​ิ ม เป้​้ า หมาย SCIENCE CMU focus

18

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

นั​ักศึกษ�วิ​ิทย์ สำิ� งแวิด้ล้อม มช.

ได้​้ร์ับทีุนเยาวิชนคุณภาพื่แห่​่งปี 2021 (Quality Youths Scholarship of The Year 2021) จัาก มสวิที. นางสาวพิ ชิ ญ์ พ าณี บุ ญ ประดั บ นั ก ศ่ ก ษาชิั้ น ปี ท่ี 3 สาขาวิ ชิ าวิ ท ยาศาสตร์ สิ่ ง แวดลื่้ อ ม คณะวิ ท ยาศาสตร์ มชิ. ได้ รั บ ทุ น เยาวชินคุ ณ ภาพแห่ ง ปี 2021” (Quality Youths Scholarship of The Year 2021) จากมู ลื่ นิ ธิ ส ภาวิ ท ยาศาสตร์ แ ลื่ะเทคโนโลื่ยี แ ห่ ง ประเทศไทย (มสวท.) กระทรวง วิ ท ยาศาสตร์ แ ลื่ะเทคโนโลื่ยี เมื่ อ วั น ที่ 9 ธั น วาคม 2564 ณ โรงแรมมิ ร าเคิ ลื่ แกรนด์ คอนเวนชิั่ น ทุ น เยาวชินคุ ณ ภาพแห่ ง ปี 2020” (Quality Youths Scholarship of The Year 2020) เป็ น ทุ น ที่ มุ่ ง สร้ า งแรงจู ง ใจให้ เ ยาวชินเห็ น คุ ณ ค่ า ของตนเอง แลื่ะเห็ น คุ ณ ค่ า ของการสร้ า งผู้ลื่งาน หรื อ กิ จ กรรมเพื่ อ สาธารณประโยชิน์ ด้ ว ยการประยุ ก ต์ ใ ชิ้ วิ ท ยาศาสตร์ แ ลื่ะเทคโนโลื่ยี ผูู้้ ไ ด้ รั บ คั ด เลื่ื อ กจะได้ รั บ ทุ น การศ่ ก ษา 1 หมื่ น บาท พร้ อ มใบประกาศเกี ย รติ คุ ณ แลื่ะบรรจุ ชิ่ื อ เข้ า สู่ ท� า เนี ย บเกี ย รติ ย ศ “ท� า เนี ย บเยาวชินคุ ณ ภาพแห่ ง ปี 2021”

SCIENCE CMU focus

19

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

บั​ัณฑิ​ิตคณะวิ​ิทย์​์ มช. คว้​้ารางวั​ัล

Young Rising Stars of Science 2021 นายนรภั​ั ท ร เลี้​้�ยงนิ่​่�ม บั​ั ณ ฑิ​ิ ต จากสาขาชี​ี ว เคมี​ี และชี​ี ว เคมี​ี น วั​ั ต กรรม ภาควิ​ิ ช าเคมี​ี คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ได้​้ รั​ั บ รางวั​ั ล Young Rising Stars of Science 2021 (Bronze Prize in Biology)

นายนรภั​ั ทร เลี้​้� ยงนิ่​่� ม นายนรภั​ั ท ร ได้​้ นำำ� เสนอโครงงานเรื่​่�อง Biochemical Characterization of a CellAssociated Tannase of Tannin-Tolerant Yeast, Cyberlindnera rhodanensis A22.3 for Feed Additive Application โดยมี​ี ผศ.ดร.อภิ​ิ นั​ั น ท์​์ กั​ั น เปี​ี ย งใจ เป็​็ น อาจารย์​์ ที่​่� ปรึ​ึกษา ในงานประชุ​ุ ม วิ​ิ ช าการวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี แ ห่​่ ง ประเทศไทย (วทท.) ครั้​้�งที่​่� 47 จั​ั ด โดย มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เกษตรศาสตร์​์ วิ​ิ ท ยาเขตกำำ�แพงแสน เมื่​่�อวั​ั น ที่​่� 7 ตุ​ุ ล าคม 2564 ที่​่�ผ่​่ า นมา

อ่​่ า นเพิ่​่�มเติ​ิ ม : Leangnim, N.; Aisara, J.; Unban, K.; Khanongnuch, C.; Kanpiengjai, A. Acid Stable Yeast Cell-Associated Tannase with High Capability in Gallated Catechin Biotransformation. Microorganisms 2021, 9, 1418. https://doi.org/10.3390/microorganisms9071418

SCIENCE CMU focus

20

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

บุ ค ล า ก ร์ ด้ี เ ด้่ น / นั ก วิ​ิ จั​ั ย ที​ี� มี ผ ล ง า น วิ​ิ จั​ั ย ด้ี เ ด้่ น / อ า จั า ร์ ย์ ผู้ ส อ น ด้ี เ ด้่ น

SCIENCE CMU focus

21

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

มช. ให้​้การต้​้อนรั​ับ รั​ัฐมนตรี​ีว่​่าการกระทรวง อว.

เข้​้าเยี่​่�ยมชมห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการ ผลงานวิ​ิจั​ัย และนวั​ัตกรรมใหม่​่ด้​้าน วิ​ิทยาศาสตร์​์และเทคโนโลยี​ี ศาสตราจารย์​์ ค ลิ​ิ นิ​ิ ก นายแพทย์​์ นิ​ิ เ วศน์​์ นั​ั น ทจิ​ิ ต อธิ​ิ ก ารบดี​ี ม หาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ พร้​้ อ มด้​้ ว ย ศาสตราจารย์​์ ดร.ธรณิ​ิ น ทร์​์ ไชยเรื​ื อ งศรี​ี คณบดี​ี คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ และผู้​้� บ ริ​ิ ห าร บุ​ุ ค ลากรมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ร่​่ ว มให้​้ ก ารต้​้ อ นรั​ั บ ศาสตราจารย์​์ พิ​ิ เ ศษ ดร.เอนก เหล่​่ า ธรรมทั​ั ศ น์​์ รั​ั ฐ มนตรี​ี ว่​่ า การกระทรวง การอุ​ุ ด มศึ​ึกษา วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ วิ​ิ จั​ั ย และนวั​ั ต กรรม ใน โอกาสเข้​้ า เยี่​่�ยมชมห้​้ อ งปฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ ก าร ผลงานวิ​ิ จั​ั ย และ นวั​ั ต กรรมใหม่​่ ท างด้​้ า นวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี ในวั​ั น ที่​่� 18 พฤศจิ​ิ ก ายน 2564 ณ คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ โดยคณะผู้​้� บ ริ​ิ ห ารมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ได้​้ นำำ� ศาสตราจารย์​์ พิ​ิ เ ศษ ดร.เอนก เหล่​่ า ธรรมทั​ั ศ น์​์ รั​ั ฐ มนตรี​ี ว่​่ า การกระทรวงการอุ​ุ ด มศึ​ึกษา วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ วิ​ิ จั​ั ย และนวั​ั ต กรรม เข้​้ า เยี่​่�ยมชมศู​ู น ย์​์ ค วามเป็​็ น เลิ​ิ ศ ด้​้ า นฟิ​ิสิ​ิ ก ส์​์ และรั​ั บ ฟั​ัง การนำำ�เสนอผลงานวิ​ิ จั​ั ย โดย ใช้​้ เ ทคโนโลยี​ี ไ อออนพลั​ั ง งานต่ำำ��สำำ�หรั​ั บ การปรั​ั บ ปรุ​ุ ง พั​ั น ธุ์​์�ข้​้ า ว เพื่​่�อให้​้ ไ ด้​้ ข้​้ า วสายพั​ั น ธุ์​์�ใหม่​่ ที่​่�มี​ี คุ​ุ ณ ภาพดี​ี และผลผลิ​ิ ต สู​ู ง ซึ่​่� ง สามารถพั​ั ฒ นาสายพั​ั น ธุ์​์�ข้​้ า วใหม่​่ ได้​้ ถึ​ึ ง 3 สายพั​ั น ธุ์​์� ได้​้ แ ก่​่ ข้​้ า วหอมเพื่​่�อการบริ​ิ โ ภค ข้​้ า วเพื่​่�ออุ​ุ ต สาหกรรมแป้​้ ง และข้​้ า วเพื่​่�ออุ​ุ ต สาหกรรม อาหารสั​ั ต ว์​์ และได้​้ มี​ี ก ารถ่​่ า ยทอดไปยั​ั ง เกษตรกร จำำ�นวน 21 จั​ั ง หวั​ั ด

SCIENCE CMU focus

22

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

นอกจากนี้ ยั ง ได้ เ ข้ า เยี่ ย มชิมศู น ย์ วิ จั ย เทคโนโลื่ยี ค วอนตั ม เพื่ อ รั บ ฟัง ความก้ า วหน้ า ในการพั ฒ นางานวิ จั ย ในลื่ั ก ษณะบู ร ณาการ ร่ ว มกั บ มหาวิ ท ยาลื่ั ย เครื อ ข่ า ย แลื่ะบริ ษั ท เอกชิน ซ่​่ ง เป็ น โครงการที่ ม หาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ ได้ ส่ ง เสริ ม แลื่ะผู้ลื่ั ก ดั น การพั ฒ นา เทคโนโลื่ยี ร ะดั บ สู ง มาโดยตลื่อด ทั้ ง นี้ คณะวิ ท ยาศาสตร์ มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ เป็ น หน่ ว ยงานที่ มุ่ ง ผู้ลื่ิ ต ผู้ลื่งานวิ จั ย ที่ เ ป็ น ที่ ย อมรั บ ในระดั บ นานาชิาติ ทั้ ง งานวิ จั ย รากฐานแลื่ะงานวิ จั ย ประยุ ก ต์ ใ นหลื่ากหลื่าย สาขา โดยมี ค วามร่ ว มมื อ กั บ หน่ ว ยงานทั้ ง ภาครั ฐ แลื่ะเอกชิน ทั้ ง ในแลื่ะต่ า งประเทศ อี ก ทั้ ง ยั ง มี ค วามพร้ อ มทั้ ง ทางด้ า นบุ ค ลื่ากรแลื่ะห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ ก าร โดยมี เ ป้ า หมายส� า คั ญ เพื่ อ ค้ น คว้ า เทคโนโลื่ยี แ ลื่ะนวั ต กรรมใหม่ ๆ ที่ จ ะเป็ น รากฐานในการน� า พาประเทศให้ ก้ า วสู่ ก ารพั ฒ นา อย่ า งยั่ ง ยื น ต่ อ ไป

SCIENCE CMU focus

23

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

ลู​ูกช้​้างขึ้​้�นดอย ประจำำ� ปี​ี 2564

“มช. ฮ่​่วมใจ๋​๋ศรั​ัทธา ป๋​๋าเวณี​ีสื​ืบสาน ขึ้​้�นดอยนมั​ัสการ พระบรมธาตุ​ุดอยสุ​ุ เทพ” สโมสรนั​ั ก ศึ​ึกษามหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ สื​ื บ สาน ประเพณี​ี นำำ�ผู้​้� แ ทนนั​ั ก ศึ​ึกษาใหม่​่ รหั​ั ส 64 ขึ้​้�นไป นมั​ั ส การ พระบรมธาตุ​ุ ด อยสุ​ุ เ ทพ ประจำำ� ปี​ี 2564 “มช. ฮ่​่ ว มใจ๋​๋ ศรั​ั ท ธา ป๋​๋ า เวณี​ี สื​ื บ สาน ขึ้​้�นดอยนมั​ั ส การ พระบรมธาตุ​ุ ดอยสุ​ุ เ ทพ” ร่​่ ว มกั​ั น เดิ​ิ น จากมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ขึ้​้� นไป นมั​ั ส การพระบรมธาตุ​ุ ด อยสุ​ุ เ ทพ ซึ่​่� ง เป็​็ น สิ่​่�งศั​ั ก ดิ์​์� สิ​ิ ท ธิ์​์� คู่​่�บ้​้ า น คู่​่�เมื​ื อ งเชี​ี ย งใหม่​่ และเป็​็ น ศู​ู น ย์​์ ร วมจิ​ิ ต ใจของชาวล้​้ า นนา เพื่​่�อความเป็​็ น สิ​ิ ริ​ิ ม งคล และยั​ั ง เป็​็ น การสร้​้ า งขวั​ั ญ กำำ�ลั​ั ง ใจ ให้​้ แ ก่​่ นั​ั ก ศึ​ึกษาใหม่​่ รวมทั้​้�งเป็​็ น การรั​ั ก ษาไว้​้ ซึ่​่� ง ประเพณี​ี อั​ั น ดี​ี ง าม อั​ั น เป็​็ น เอกลั​ั ก ษณ์​์ ข องมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ โดยมี​ี ศาสตราจารย์​์ ค ลิ​ิ นิ​ิ ก นายแพทย์​์ นิ​ิ เ วศน์​์ นั​ั น ทจิ​ิ ต อธิ​ิ ก ารบดี​ี ม หาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ เป็​็ น ประธานพิ​ิ ธี​ี พร้​้ อ ม ด้​้ ว ยคณะผู้​้� บ ริ​ิ ห าร คณบดี​ี สโมรนั​ั ก ศึ​ึกษามหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ และผู้​้� แ ทนนั​ั ก ศึ​ึกษาใหม่​่ จำำ�นวน 22 คณะ ร่​่ ว มพิ​ิ ธี​ี ฯ ณ วั​ั ด พระบรมธาตุ​ุ ด อยสุ​ุ เ ทพ เมื่​่�อวั​ั น เสาร์​์ ที่​่� 25 ธั​ั น วาคม พ.ศ.2564 การจั​ั ด กิ​ิ จ กรรมรั​ั บ น้​้ อ งขึ้​้�นดอยในปี​ี นี้​้� จะดำำ�เนิ​ิ น ไปด้​้ ว ยความเรี​ี ย บง่​่ า ยและดำำ�เนิ​ิ น การภายใต้​้ ก าร ควบคุ​ุ ม การแพร่​่ ร ะบาดของโรคติ​ิ ด เชื้​้�อไวรั​ั ส โคโรนา2019 คำำ�นึ​ึงถึ​ึ ง สุ​ุ ข ภาวะอนามั​ั ย ความปลอดภั​ั ย ของ นั​ั ก ศึ​ึกษาและผู้​้� เ ข้​้ า ร่​่ ว มงานเป็​็ น หลั​ั ก ผู้​้� เ ข้​้ า ร่​่ ว มกิ​ิ จ กรรมต้​้ อ งได้​้ รั​ั บ การฉี​ี ด วั​ั ค ซี​ี น ครบตามสู​ู ต รของกระทรวง สาธารณสุ​ุ ข แล้​้ ว เท่​่ า นั้​้�น และจะต้​้ อ งรายงานการใช้​้ ชี​ี วิ​ิ ต และรายงานสุ​ุ ข ภาพ 14 วั​ั น ก่​่ อ นร่​่ ว มกิ​ิ จ กรรม ผ่​่ า นแอปพลิ​ิ เ คชั​ั น ของมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย และกำำ�หนดให้​้ มี​ี ผู้​้� เ ข้​้ า ร่​่ ว มกิ​ิ จ กรรมไม่​่ เ กิ​ิ น 200 คน ประกอบด้​้ ว ย คณะผู้​้� บ ริ​ิ ห าร ผู้​้� แ ทนสมาคมนั​ั ก ศึ​ึกษาเก่​่ า มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ คณบดี​ี นายกสโมสรนั​ั ก ศึ​ึกษาคณะ ผู้​้� แ ทนนั​ั ก ศึ​ึกษาใหม่​่ ร หั​ั ส 64 คณะละ 2 คน จะขึ้​้�นไปนมั​ั ส การพระบรมธาตุ​ุ ด อยสุ​ุ เ ทพ เพื่​่�อความเป็​็ น สิ​ิ ริ​ิ ม งคล

SCIENCE CMU focus

24

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

คณะวิ​ิทย�ศ�สำติร์จำัด้ง�นัประชุมบุคล�กรประจำำ�ปี 2564

ร์่วิมร์ับฟัง ร์่วิมสร์้างวิ​ิทียา ก้าวิสู่ แถวิห่น้า ร์ะด้ับสากล คณะวิ ท ยาศาสตร์ จั ด งานการประชิุ ม บุ ค ลื่ากร ประจ� า ปี 2564 เมื่ อ วั น ที่ 29 ธั น วาคม 2564 ณ ห้ อ ง SCB2100 อาคาร 40 ปี คณะวิ ท ยาศาสตร์ แลื่ะประชิุ ม ผู้่ า น ระบบออนไลื่น์ เพื่ อรายงานผู้ลื่การด� าเนินงาน แลื่ะความก้ า วหน้ า ของคณะในด้ า นต่ า ง ๆ ตลื่อดปี ท่ี ผู้่ า นมา รวมถึ่ ง แนวทางการ บริ ห ารงานในอนาคต โดยศาสตราจารย์ ดร.ธรณิ น ทร์ ไชิยเรื อ งศรี คณบดี ค ณะ วิ ท ยาศาสตร์ รวมทั้ ง รั บ ฟัง ข้ อ คิ ด เห็ น แลื่ะ ข้ อ เสนอแนะจากบุ ค ลื่ากรทุ ก ระดั บ เพื่ อ สร้ า งการมี ส่ ว นร่ ว มในการขั บ เคลื่ื่ อ นคณะ วิ ท ยาศาสตร์ ใ ห้ เ ป็ น องค์ ก รชิั้ น น� า ทั้ ง ทาง ด้ า นการบริ ห ารงาน การวิ จั ย แลื่ะการ จั ด การเรี ย นการสอนที่ เ ป็ น เลื่ิ ศ เพื่ อ ก้ า วสู่ ระดั บ สากลื่

SCIENCE CMU focus

25

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

นอกจากนี้ ภายในงานยั ง มี ก ารแนะน� า ผูู้้ บ ริ ห ารแลื่ะ บุ ค ลื่ากรใหม่ ตลื่อดจนการมอบรางวั ลื่ อาจารย์ ผูู้้ ส อนดี เ ด่ น รางวั ลื่ บุ ค ลื่ากรดี เ ด่ น รางวั ลื่ นั ก วิ จั ย ที่ มี ผู้ ลื่งานวิ จั ย ดี เ ด่ น แลื่ะร่ ว มแสดงความยิ น ดี กั บ บุ ค ลื่ากรได้ รั บ รางวั ลื่ แลื่ะการ เชิ​ิ ด ชิู เ กี ย รติ จ ากหน่ ว ยงานต่ า งๆ ทั้ ง ภายในแลื่ะภายนอก มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ โดยมี ค ณาจารย์ แ ลื่ะบุ ค ลื่ากร จากทั้ ง ส� า นั ก งานคณะ ภาควิ ชิ า แลื่ะศู น ย์ เข้ า ร่ ว มงาน ผู้่ า นระบบออนไลื่น์ อ ย่ า งคั บ คั่ ง

SCIENCE CMU focus

26

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

คณะวิ​ิทียาศาสตร์​์ร์่วิมจั​ัด้แสด้งโคร์งการ์ การ์พื่ั ฒนาเกษตร์ปลอด้ภัย /อินทีร์ีย์แบบคร์บวิงจัร์

เพื� อเพิ� มร�ยได้​้และยกระด้ับควิ�มเป็นัอยู่ของชุมชนัที�ยั�งยืนั ในัง�นัเทศก�ลของขวิัญจำ�กชุมชนั ศาสตราจารย์ ดร.ธรณิ น ทร์ ไชิยเรื อ งศรี คณบดี ค ณะวิ ท ยาศาสตร์ พร้ อ มด้ ว ยผูู้้ บ ริ ห ารร่ ว ม เป็ น เกี ย รติ ใ นพิ ธี เ ปิ ด งานเทศกาลื่ของขวั ญ จากชิุ ม ชิน The Community Gift to Happiness ซ่​่ ง จั ด โดย หน่ ว ยสนั บ สนุ น วิ ชิ าการรั บ ใชิ้ สั ง คมมหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ ผูู้้ ป ระสานงานภายใต้ ม หาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ เพื่ อ ส่ ง ต่ อ ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ จ ากพลื่ั ง ของชิุ ม ชิน ผู้สานนวั ต กรรมจากมหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ สู่ ข องขวั ญ ที่ มี คุ ณ ค่ า มี ค วามหมาย ให้ กั บ คนที่ คุ ณ รั ก ในชิ่ ว งเทศกาลื่ปี ใ หม่ โดยมี น ายประสงค์ หลื่้ า อ่ อ น ปลื่ั ด จั ง หวั ด เชิี ย งใหม่ เป็ น ประธานเปิ ด งาน เมื่ อ วั น ที่ 24 ธั น วาคม 2564 ณ ลื่านจั ด แสดง ชิั้ น 3 ศู น ย์ ก ารค้ า เซ็ น ทรั ลื่ พลื่าซา เชิี ย งใหม่ แอร์ พ อร์ ต แลื่ะจะจั ด ต่ อ เนืิ่ องไปจนถึ่ ง วั น ที่ 26 ธั น วาคม 2564 ทั้ ง นี้ โครงการการพั ฒ นาเกษตรปลื่อดภั ย /อิ น ทรี ย์ แ บบครบวงจร เพื่ อ เพิ่ ม รายได้ แ ลื่ะยกระดั บ ความเป็ น อยู่ ข องชิุ ม ชินที่ ยั่ ง ยื น ซ่​่ ง ด� า เนิ น การโดย รองศาสตราจารย์ ดร.กานดา หวั ง ชิั ย อาจารย์ ประจ� า ภาควิ ชิ าชิี ว วิ ท ยา คณะวิ ท ยาศาสตร์ ได้ ร่ ว มออกบู ธ จั ด แสดง แลื่ะจั ด จ� า หน่ า ยสิ น ค้ า พร้ อ ม ถึ่ า ยทอดความรู้ ใ นงานดั ง กลื่​่ า วด้ ว ย

SCIENCE CMU focus

27

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

เทศกาลื่ของขวั ญ จากชิุ ม ชิน” The Community Gift to Happiness เป็ น การแสดงผู้ลื่งาน โครงการยกระดั บ เศรษฐกิ จ แลื่ะสั ง คมรายต� า บลื่แบบบู ร ณาการ (มหาวิ ท ยาลื่ั ย สู่ ต� า บลื่ สร้ า งรากแก้ ว ให้ ป ระเทศ) หรื อ U2T มหาวิ ท ยาลื่ั ย เชิี ย งใหม่ ซ่​่ ง ได้ รั บ นโยบายจากกระทรวงการอุ ด มศ่ ก ษา วิ ท ยาศาสตร์ วิ จั ย แลื่ะนวั ต กรรม ภายในงานจั ด แสดงแลื่ะจ� า หน่ า ยสิ น ค้ า ที่ ห ลื่ากหลื่ายจากชิุ ม ชิน 50 ต� า บลื่ 6 จั ง หวั ด ในระยะที่ 1 ประจ� า ปี 2564 เพื่ อ เป็ น หน่ ว ยบู ร ณาการโครงการ (System Integrator) การจ้ า งงาน การฟ้​้ นฟู เศรษฐกิ จ แลื่ะสั ง คมที่ มี ค วามครอบคลืุ่ ม ในประเด็ น ต่ า งๆ ตามปั ญ หาแลื่ะความต้ อ งการของ ชิุ มชิน แลื่ะการจั ดท� าข้ อมู ลื่ขนาดใหญ่ ของชิุ มชิน (Community Big Data) ตามกรอบการพั ฒนา 4 ด้ าน คื อ 1) การพั ฒ นาสั ม มาชิี พ แลื่ะสร้ า งอาชิี พ ใหม่ (การยกระดั บ สิ น ค้ า OTOP/อาชิี พ อื่ น ๆ) 2) การสร้ า งแลื่ะพั ฒ นา Creative Economy (การยกระดั บ การท่ อ งเที่ ย ว) 3) การน� า องค์ ค วามรู้ ไ ปชิ่ ว ยบริ ก ารชิุ ม ชิน (Health Care/เทคโนโลื่ยี ด้ า นต่ า งๆ) 4) การส่ ง เสริ ม ด้ า นสิ่ ง แวดลื่้ อ ม/Circular Economy (การเพิ่ ม รายได้ ห มุ น เวี ย นให้ แ ก่ ชิุ ม ชิน) จากการด� า เนิ น งานในระยะ ที่ 1 จ� า นวน 11 เดื อ นที่ ผู้่ า นมา ได้ เ กิ ด ผู้ลื่ผู้ลื่ิ ต จากโครงการฯ ในพื้ น ที่ 50 ต� า บลื่ ได้ แ ก่ การยกระดั บ สิ น ค้ า ทางการเกษตร การยกระดั บ สิ น ค้ า หั ต ถึกรรมแลื่ะศิ ลื่ ปวั ฒ นธรรม ผู้ลื่งานการประชิาสั ม พั น ธ์ เ ส้ น ทางท่ อ งเที่ ย ว การจั ด งานเทศกาลื่ของขวั ญ จากชิุ ม ชิน” The Community Gift to Happiness จ่ ง จะเป็ น ชิ่ อ งทางหน่​่ ง ที่ ชิ่ ว ยสร้ า งสรรค์ ผู้ ลื่งานดี ๆ จากชิุ ม ชิน สร้ า งรายได้ สร้ า ง อาชิี พ แลื่ะพั ฒ นาคุ ณ ภาพชิี วิ ต ความเป็ น อยู่ แ ก่ ชิุ ม ชินต่ อ ไป

SCIENCE CMU focus

28

October - November 2021

กิ​ิ จ ก ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ​ิ ท ย า ศ า ส ต ร์​์

The Pandemic Heroes คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ จั​ัดกิ​ิจกรรมค่​่ายวิ​ิทยาศาสตร์​์

“ค่​่ายค้​้นฝั​ันปั้​้�นนั​ักวิ​ิทย์​์” CMU Science Camp ครั้​้�งที่​่� 40

คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ร่​่ ว มกั​ั บ ชมรมวิ​ิ ช าการ สโมสรนั​ั ก ศึ​ึกษาคณะ วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ จั​ั ด กิ​ิ จ กรรมค่​่ า ยวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ “ค่​่ า ยค้​้ น ฝั​ั น ปั้​้� นนั​ั ก วิ​ิ ท ย์​์ ” CMU Science Camp ครั้​้�งที่​่� 40 ภายใต้​้ ธี​ี ม “The Pandemic Heroes” ในระหว่​่ า งวั​ั น ที่​่� 6-7 พฤศจิ​ิ ก ายน 2564 ผ่​่ า นทางระบบออนไลน์​์ กิ​ิ จ กรรมดั​ั ง กล่​่ า วเป็​็ น กิ​ิ จ กรรมที่​่�ทางคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ร่​่ ว มกั​ั บ ชมรมวิ​ิ ช าการ สโมสร นั​ั ก ศึ​ึกษาคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ จั​ั ด ขึ้​้�นเป็​็ น ประจำำ�ทุ​ุ ก ปี​ี โดยมี​ี วั​ั ต ถุ​ุ ป ระสงค์​์ เพื่​่�อเป็​็ น การสร้​้ า งเจตคติ​ิ ที่​่�ดี​ี ต่​่ อ การเรี​ี ย นวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แก่​่ นั​ั ก เรี​ี ย นระดั​ั บ มั​ั ธ ยมศึ​ึกษาตอนปลาย รวมถึ​ึ ง เพื่​่�อเป็​็ น การแนะนำำ�เส้​้ น ทางอาชี​ี พ การเป็​็ น นั​ั ก วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ตลอดจนเส้​้ น ทางการเข้​้ า ศึ​ึกษา ต่​่ อ ในคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ในกิ​ิ จ กรรมครั้​้�งนี้​้� มี​ี นั​ั ก เรี​ี ย นระดั​ั บ มั​ั ธ ยมศึ​ึกษา ปี​ี ที่​่� 5 – 6 จากทั่​่�วประเทศที่​่�ผ่​่ า นการคั​ั ด เลื​ื อ กเข้​้ า ร่​่ ว มกิ​ิ จ กรรม จำำ�นวน 80 คน อย่​่ า งไรก็​็ ต าม เนื่​่�องด้​้ ว ยสถานการณ์​์ ก ารแพร่​่ ร ะบาดของเชื้​้�อไวรั​ั ส COVID-19 ในครั้​้�งนี้​้� จึ​ึงมี​ี ก ารปรั​ั บ รู​ู ป แบบ การเข้​้ า ร่​่ ว มกิ​ิ จ กรรมเป็​็ น แบบออนไลน์​์

SCIENCE CMU focus

29

October - November 2021

N e ws & Eve n t s

กิ​ิ จ กรรมครั้​้�งนี้​้� ได้​้ รั​ั บ เกี​ี ย รติ​ิ จ าก ศ.ดร.ธรณิ​ิ น ทร์​์ ไชยเรื​ื อ งศรี​ี คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ เป็​็ น ประธานในพิ​ิ ธี​ี เ ปิ​ิ ด ประกอบด้​้ ว ย กิ​ิ จ กรรมทางวิ​ิ ช าการ กิ​ิ จ กรรม Inspiration talk “พิ​ิ ชิ​ิ ต วิ​ิ ก ฤติ​ิ โ ควิ​ิ ด ด้​้ ว ยวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ร ากฐาน” กิ​ิ จ กรรม Mini hackathon แก้​้ ปั​ั ญ หาวิ​ิ ก ฤตโควิ​ิ ด ด้​้ ว ยความรู้​้�วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ กิ​ิ จ กรรมแนะนำำ�คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ และสาขาวิ​ิ ช าต่​่ า ง ๆ และการนำำ�เสนอผลงานกิ​ิ จ กรรม Mini hackathon ภายใต้​้ การดู​ู แ ลโดยคณาจารย์​์ จ ากคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ และรุ่​่�นพี่​่�ชมรมวิ​ิ ช าการ สโมสร นั​ั ก ศึ​ึกษาคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ทั้​้�งนี้​้� นั​ั ก เรี​ี ย นที่​่�ได้​้ เ ข้​้ า ร่​่ ว มกิ​ิ จ กรรมดั​ั ง กล่​่ า ว จะได้​้ รั​ั บ สิ​ิ ท ธิ์​์� เ ข้​้ า ศึ​ึกษาในคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ผ่​่ า นระบบ TCAS รอบที่​่� 1 ในโครงการ สานฝั​ั น ปั้​้� นนั​ั ก วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ อี​ี ก ด้​้ ว ย

SCIENCE CMU focus

30

October - November 2021

กิ​ิ จ กิ ร ร ร ม ค ว า ม เ ค ลื่​่� อ น ไ ห ว ภ า ย ใ น ค ณ ะ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์

SCIENCE CMU focus

31

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

CMUSorb “ไห่มเย็บแผู้ลละล�ยได้​้ จำ�กวิัติถุด้ิบท�งก�รเกษติร” ผู้ลของก�ร สำั� งสำมองค์ควิ�มรู้วิ​ิทย�ศ�สำติร์ร�กฐ�นั ไหม้เย็ บ แผลแบบละลายได้ (Absorble Suture) เป็ น วั ส ดุ ท างการแพทย์ ท่ี ส ามารถึ สลื่ายตั ว ได้ ใ นร่ า งกาย แลื่ะไม่ ส่ ง ผู้ลื่กระทบต่ อ ผูู้้ ป่ ว ย เทคโนโลื่ยี ดั ง กลื่​่ า วชิ่ ว ยให้ แ พทย์ ไ ม่ ต้ อ ง ผู้่ า ตั ด ซ�้ า เพื่ อ ตั ด ไหม ผูู้้ ป่ ว ยมี ท างเลื่ื อ กในการรั ก ษาในราคาที่ ถึู ก ลื่ง ไม่ ต้ อ งเจ็ บ ตั ว บ่ อ ย ทว่ า ปั จ จุ บั น ประเทศไทยพ่​่ ง พาการน� า เข้ า ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ท างการแพทย์ ร าคาแพงจากต่ า งประเทศ

จะดี ห รื อ ไม้่ ? ถ้ า เราสาม้ารถพั ฒิ นาเทคโนโลยี ผ ลิ ต้ วั ส ดุ ท างการแพทย์ ไ ด้ เ องในประเทศ ทํ า ให้ คุ ณ ภาพชี วิ ต้ ของคนในประเทศดี ขึ้ น และเพิ่ ม้ ความ้สาม้ารถในการแข่ ง ขั น กั บ ต้่ า งประเทศ ห้ อ งปฏิ บั ต้ิ ก ารผลิ ต้ พลาสต้ิ ก ชี ว ภาพสํ า หรั บ ใช้ ท างการแพทย์ คณะวิ ท ยาศาสต้ร์ ม้หาวิ ท ยาลั ย เชี ย งใหม้่ นํ า โดย รศ.ดร.วิ นิ ต้ า บุ ณ โยดม้ ได้ บ่ ม เพาะองค์ ค วามรู้ ท างด้ า นพอลื่ิ เ มอร์ ที่ ย่ อ ยสลื่ายได้ ท างชิี ว ภาพที่ ผู้ ลื่ิ ต จากวั ต ถึุ ดิ บ ทางการเกษตรมามากกว่ า สองทศวรรษ ปั จ จุ บั น มี ก� า ลื่ั ง ในการผู้ลื่ิ ต เม็ ด พลื่าสติ ก ที่ ย่ อ ยสลื่ายได้ ใ นเกรดการแพทย์ จ ากวั ต ถึุ ดิ บ ทางการเกษตร แลื่ะน� า ไปสู่ ก ารผู้ลื่ิ ต ไหมเย็ บ แผู้ลื่ลื่ะลื่ายได้ ชิ นิ ด เส้ น เดี่ ย ว ซ่​่ ง เป็ น เทคโนโลื่ยี ก ารผู้ลื่ิ ต ในประเทศ ถึ่ ง แม้ ว่ า ฟัง แบบผู้ิ ว เผู้ิ น จะรู้ ส่ ก ว่ า ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ป ลื่ายทางสามารถึท� า ได้ ง่ า ยไม่ ซั บ ซ้ อ น แต่ แ ท้ จ ริ ง แลื่้ ว ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ท่ี อ อกมาเป็ น รู ป ธรรมเปรี ย บเสมื อ นยอดของภู เ ขาน�้ า แข็ ง ที่ ม าจากงานวิ จั ย วิ ท ยาศาสตร์ รากฐานที่ เ ข้ ม ข้ น ผู้่ า นการทดลื่องด้ ว ยกระบวนการทางวิ ท ยาศาสตร์ แลื่ะการตรวจสอบ โดยผูู้้ เ ชิี่ ย วชิาญโดยการตี พิ ม พ์ ผู้ ลื่งานวิ ชิ าการในวารสารวิ ชิ าการที่ ไ ด้ รั บ การยอมรั บ ในระดั บ นานาชิาติ แลื่ะการประกั น คุ ณ ภาพในระดั บ ต่ า ง ๆ ที่ เ ข้ ม ข้ น เพื่ อ ยื น ยั น ว่ า ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ท่ี อ อกมา สามารถึใชิ้ ง านได้ จ ริ ง แลื่ะมี ค วามปลื่อดภั ย ต่ อ ผูู้้ ใ ชิ้ ง าน SCIENCE CMU focus

32

October -- November November 2021 2021 October

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

Polymer 101: เส้นทางจากวัตถึุดิบทางการเกษตร สู่พอลื่ิเมอร์ เมื่ อ พู ดถึ่ ง พอลื่ิ เ มอร์ สิ่ ง ที่ ผูู้้ ค นทั่ ว ไปมองเห็ น ภาพได้ ง่ า ยที่ สุ ด คื อ พลื่าสติ ก ที่ ใ ชิ้ กั น อยู่ ใ นชิี วิ ต ประจ� า วั น เราอาจเปรี ย บกระบวนการผู้ลื่ิ ต พอลื่ิ เ มอร์ ไ ด้ กั บ การร้ อ ยลืู่ ก ปั ด เป็ น สายสร้ อ ย มอนอเมอร์ (monomers) ซ่​่ ง เป็ น หน่ ว ยย่ อ ยที่ สุ ด ในการผู้ลื่ิ ต พอลื่ิ เ มอร์ เปรี ย บได้ กั บ ลืู่ ก ปั ด ปกติ แ ลื่้ ว มอนอเมอร์ เ ป็ น ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ท่ี ไ ด้ จ ากปิ โ ตรเลื่ี ย ม เชิ่ น เอพซิ ลื่ อน-คาร์ โ พรแลื่คโทน (epsiloncarprolactone) ซ่​่ ง เป็ น มิ ต รกั บ สิ่ ง เเวดลื่้ อ มแลื่ะสามารถึย่ อ ยสลื่ายได้ นอกจากนี้ ยั ง มี ม อนอเมอร์ จ ากทรั พ ยากรหมุ น เวี ย น (renewable resources) ก� า ลื่ั ง ได้ รั บ ความสนใจมากข่้ น ซ่​่ ง ผู้ลื่ิ ต จากคาร์ โ บไฮเดรตที่ เ ป็ น องค์ ป ระกอบในวั ส ดุ ท างการเกษตร เชิ่ น ข้ า วโพด อ้ อ ย มั น ส� า ปะหลื่ั ง ผู้่ า นกระบวนการหมั ก เป็ น กรดแลื่กติ ก (lactic acid) เมื่ อ มี ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย า (catalyst) ที่ เ หมาะสม มอนอเมอร์ ดั ง กลื่​่ า วจะเชิื่ อ มต่ อ กั น ด้ ว ยพั น ธะโคเวเลื่นต์ เ กิ ด เป็ น โมเลื่กุ ลื่ สายโซ่ ย าว หรื อ ที่ เ รี ย กว่ า พอลื่ิ เ มอร์ (polymers) ซ่​่ ง เปรี ย บได้ กั บ สายสร้ อ ย ข้ อ ดี ข อง พอลื่ิ เ มอร์ ชิ นิ ด นี้ คื อ สามารถึสลื่ายตั ว ได้ เ มื่ อ มี ส ภาวะที่ เ หมาะสม จ่ ง เรี ย กพอลื่ิ เ มอร์ ชิ นิ ด นี้ ว่ า พอลื่ิ เ มอร์ ท่ี ส ลื่ายตั ว ได้ ท างชิี ว ภาพ (biodegradable polymer)

จุดก�าเนิดเกิดจากงานวิจัยรากฐาน จากกระบวนการที่ ได้ กลื่​่ าวมาข้ างต้ น จะเห็ นว่ าการ พั ฒนาตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าที่ จ ะเชิื่ อ มมอนอเมอร์ เ ข้ า ด้ ว ยกั น เป็ น พอลื่ิ เ มอร์ ต้ อ งอาศั ย องค์ ค วามรู้ ท างด้ า น เคมี จ ากหลื่ากหลื่ายสาขา ไม่ ว่ า จะเป็ น เคมี พ อลื่ิ เ มอร์ เคมี เ ชิ​ิ ง ฟิสิ ก ส์ เคมี อิ น ทรี ย์ แลื่ะเคมี เ ชิ​ิ ง ค� า นวณ กลืุ่่ ม วิ จั ย เริ่ ม ต้ น จากการพั ฒ นาตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าชินิ ด ใหม่ แ ลื่ะ การสั ง เคราะห์ พ อลื่ิ เ มอร์ ใ นระดั บ ห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ ก าร ด้ ว ยการวิ จั ย จากองค์ ค วามรู้ ด้ า นวิ ท ยาศาสตร์ ร ากฐาน ท� า ให้ ก ลืุ่่ ม วิ จั ย สามารถึพั ฒ นาตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าชินิ ด ใหม่ แลื่ะมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพสู ง ในการสั ง เคราะห์ ม อนอเมอร์ แ ลื่ะ พอลื่ิ เ มอร์ ตั ว ริ เ ริ่ ม หรื อ ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าชินิ ด ใหม่ ที่ สั ง เคราะห์ ข่้ น ได้ เ องในห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ ก ารนั้ น สามารถึน� า มา

กระบวนการเกิ ด พอลิ เ มอร์ ที่ ส ลายตั ว ได้ ท างชี ว ภาพ SCIENCE CMU focus

33

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

ใชิ้ ใ นการสั ง เคราะห์ ม อนอเมอร์ แ ลื่ะพอลื่ิ เ มอร์ ได้ อ ย่ า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ สามารถึสั ง เคราะห์ มอนอเมอร์ ท่ี มี เ ปอร์ เ ซ็ น ต์ ผู้ ลื่ผู้ลื่ิ ต สู ง ความบริ สุ ท ธิ� สู ง ระยะเวลื่าในการสั ง เคราะห์ สั้ น ท� า ให้ ลื่ดค่ า ใชิ้ จ่ า ย นอกจากนี้ ยั ง สามารถึควบคุ ม น�้ า หนั ก โมเลื่กุ ลื่ ของพอลื่ิ เ มอร์ ไ ด้ ต ามต้ อ งการ โดยมี ก ารตี พิ ม พ์ ผู้ ลื่งานวิ จั ย มากกว่ า 50 เรื่ อ ง ในวารสารวิ ชิ าการที่ ไ ด้ รั บ การยอมรั บ ใน ระดั บ นานาชิาติ แลื่ะมี ผู้ ลื่กระทบสู ง (impact factor) ซ่​่ ง เกี่ ย วกั บ การพั ฒ นาตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย า ชินิ ด ใหม่ กระบวนการผู้ลื่ิ ต มอนอเมอร์ แ ลื่ะพอลื่ิ เ มอร์ ตลื่อดจนการเตรี ย มพลื่าสติ ก ที่ ส ลื่ายตั ว ได้ ท างชิี ว ภาพเพื่ อ การประยุ ก ต์ ใ ชิ้ ใ นด้ า นต่ า ง ๆ เชิ่ น การแพทย์ แ ลื่ะบรรจุ ภั ณ ฑ์​์ รวมถึ่ ง งานวิ จั ย ที่ เ ป็ น การประยุ ก ต์ อ งค์ ค วามรู้ เ กี่ ย วกั บ ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าไปใชิ้ ใ นการพั ฒ นา วั ส ดุ ท างการแพทย์ เชิ่ น Development of an Antimicrobial-Coated Absorbable Monofilament Suture from a Medical-Grade Poly(L-lactide-co-epsiloncaprolactone) Copolymer ได้ รั บ การตี พิ ม พ์ ใ นวารสารวิ ชิ าการ ACS Omega (SCOPUS Q1, IF 3.512) เป็ น ต้ น กลัุ่ ม วิ จั​ั ย สามารถนัํ า ติั ว เร่ ง ปฏิ กิ ริ ย าชนัิ ด ใหม่ ท่� ม่ ป ระสิ ท ธิ ภั าพสู ง ไปขยายสเกลัการ ผลัิ ติ เม็ ด พลัาสติ​ิ ก เกรดทางการแพทย์ ใ นัระดั บ กึ� ง อุ ติ สาหกรรม ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าดั ง กลื่​่ า ว สามารถึสั ง เคราะห์ ม อนอเมอร์ แ ลื่ะพอลื่ิ เ มอร์ ไ ด้ ใ นระยะเวลื่าสั้น แลื่ะมี ค วามบริ สุ ท ธิ� สู ง ภายใน ห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ ก ารมาตรฐาน ชิ่ ว ยลื่ดต้ น ทุ น การผู้ลื่ิ ต ซ่​่ ง ได้ จ ดสิ ท ธิ บั ต รทั้ ง ในประเทศแลื่ะ ต่ า งประเทศ อาทิ จี น สหรั ฐ อเมริ ก า ญี่ ปุ่ น สิ ง คโปร์ แลื่ะในยุ โ รป ปั จ จุ บั น ทางห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ การมี เ ทคโนโลื่ยี ก ารผู้ลื่ิ ต พลื่าสติ ก ชิี ว ภาพโดยใชิ้ ตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าใหม่ ตามสิ ท ธิ บั ต รประเทศ

สิ ท ธิ บั ต รรั บ รองเทคโนโลยี ก ารผลิ ต พลาสติ ก ชี ว ภาพจากประเทศสหรั ฐ อเมริ ก า และประเทศญี่ ปุ่ น SCIENCE CMU focus

34

October October -- November November 2021 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

สหรั ฐ อเมริ ก า เพื่ อ ใชิ้ ผู้ ลื่ิ ต มอนอเมอร์ แ ลื่ะพอลื่ิ เ มอร์ ท่ี มี คุ ณ ภาพ รวมถึ่ ง พอลื่ิ เ มอร์ เ กรด ทางการแพทย์ ต ามมาตรฐานระดั บ นานาชิาติ (ISO13485) โดยงานวิ จั ย ในขั้ น ห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ การจนถึ่ งระดั บเม็ ดพลื่าสติ กเกรดการแพทย์ ไ ด้ รั บการสนั บสนุ นจากมหาวิ ทยาลื่ั ยเชิี ยงใหม่ ส� า นั ก งานนวั ต กรรมแห่ ง ชิาติ (NIA) ส� า นั ก งานการวิ จั ย แห่ ง ชิาติ (วชิ.) แลื่ะ บริ ษั ท ปตท. จ� า กั ด (มหาชิน)

เส้ น ทางการพั ฒ นาโพลิ เ มอร์ จ ากการทดลองในห้ อ งปฏิ บั ติ ก าร สู่ ก ารขยายสเกลสู่ ก ารผลิ ต ในระดั บ ที่ สู ง ขึ้ น

การต่ อ ยอดงานวิ จั ย สู่ ก ารน� า ไปใชิ้ จ ริ ง ผู้ลื่จากการผู้ลื่ิ ตเม็ ดพลื่าสติ กเกรดการแพทย์ น� า ไปสู่ การข่้ นรู ปไหมเย็ บแผู้ลื่ลื่ะลื่ายได้ ชินิ ด เส้ น เดี่ ย วที่ มี คุ ณ ภาพ ผู้่ า นมาตรฐานการวิ เ คราะห์ แ ลื่ะท� า วิ จั ย ตามมาตรฐานที่ ส� า คั ญ เชิ่ น ASTM F1635-11 แลื่ะ ISO 10993-1 เป็ น ต้ น ซ่​่ ง การพั ฒ นาเพื่ อ น� า ไปใชิ้ จ ริ ง นั้ น จ� า เป็ น ที่ จ ะต้ อ งหาสภาวะที่ เ หมาะสมในการข่้ น รู ป การทดสอบสมบั ติ เ บื้ อ งต้ น การทดสอบการเข้ า กั น ได้ ท างชิี ว ภาพ (biocompatibility) การศ่ ก ษาในโมเดลื่สั ต ว์ ท ดลื่อง แลื่ะการทดสอบ ในคนซ่​่ ง เป็ น การทดสอบเชิ​ิ ง คลื่ิ นิ ก

SCIENCE CMU focus

35

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

ปั จ จุ บั น งานวิ จั ย นี้ มี ร ะดั บ TRL 5 [1] โดยเริ่ ม จากการทดลื่องในระดั บ ห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ ก าร ต่ อ ยอดสู่ TRL ในระดั บ ที่ สู ง ข่้ น ตามมาตรฐานเครื่ อ งมื อ แพทย์ จนสามารถึผู้ลื่ิ ต ได้ ใ นระดั บ อุ ต สาหกรรม ทั้ ง นี้ ในขั้ น ตอนของการพั ฒ นาสู่ ภ าคอุ ต สาหกรรมนั้ น ได้ รั บ การสนั บ สนุ น จากหน่ ว ยงานภายนอก อาทิ บริ ษั ท ปตท. จ� า กั ด (มหาชิน) บริ ษั ท IRPC จ� า กั ด (มหาชิน) บริ ษั ท โนวาเมดิ ค จ� า กั ด แลื่ะหน่ ว ยบริ ห ารแลื่ะจั ด การทุ น ด้ า นการเพิ่ ม ความสามารถึในการ แข่ ง ขั น ของประเทศ (บพข.)

ต้ น แบบผลิ ต ภั ณ ฑ์ “CMUsorb” ซึ่ ง เป็ น ไหมพลาสติ ก จากวั ส ดุ ป ระเภท PLC

พอลื่ิ เ มอร์ ท่ี ย่ อ ยสลื่ายได้ ท างชิี ว ภาพที่ พั ฒ นาข่้ น นี้ ถึื อ เป็ น ครั้ ง แรกของประเทศไทยที่ ผู้ลื่ิ ต แลื่ะจ� า หน่ า ยจากห้ อ งปฏิ​ิ บั ติ ก ารในประเทศไทยที่ ผู้่ า นการรั บ รองมาตรฐาน ISO 13485 ซ่​่ ง เป็ น มาตรฐานส� า หรั บ เครื่ อ งมื อ แพทย์ วั ต ถึุ ดิ บ ตั้ ง ต้ น มี ร าคาถึู ก กว่ า ที่ น� า เข้ า จากต่ า ง ประเทศคร่​่ ง ต่ อ คร่​่ ง (จาก 200,000 บาท/กิ โ ลื่กรั ม เหลื่ื อ เพี ย ง 79,000 บาท/กิ โ ลื่กรั ม ) โครงการนี้ ชิ่ ว ยลื่ดการน� า เข้ า เม็ ด พลื่าสติ ก จากต่ า งประเทศ แลื่ะสามารถึพั ฒ นา ต่ อ ยอดไปสู่ ผู้ ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ท างการแพทย์ ท่ี ย่ อ ยสลื่ายได้ ใ นร่ า งกาย ซ่​่ ง จะสามารถึลื่ดการน� า เข้ า เครื่ อ งมื อ แพทย์ แ ลื่ะวั ส ดุ ท างการแพทย์ ซ่ ง มี มู ลื่ ค่ า ทางการค้ า สู ง จากต่ า งประเทศ เป็ น ชิ่ อ งทางหน่​่ ง ที่ จ ะท� า ให้ ค่ า รั ก ษาพยาบาลื่ถึู ก ลื่ง SCIENCE CMU focus

36

October October -- November November 2021 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

กว่ า จะเป็ น เทคโนโลื่ยี ท่ี พั ฒ นาจนเป็ น ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ท่ี ส ามารถึใชิ้ ไ ด้ ใ นทางการแพทย์ น้ั น จ� า เป็ น ต้ อ งอาศั ย ความรู้ วิ ท ยาศาสตร์ ร ากฐานมาเป็ น เครื่ อ งมื อ ส� า คั ญ ทั้ ง ต้ น น�้ า ในด้ า นการ พั ฒ นาตั ว เร่ ง ปฏิ​ิ กิ ริ ย าที่ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพสู ง กลื่างน�้ า คื อ การพั ฒ นาผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ต้ น แบบ ภายใต้ ก ารวิ จั ย แลื่ะตรวจสอบเพื่ อ ให้ มี ค วามปลื่อดภั ย แลื่ะสามารถึขยายระดั บ ไปสู่ ก ารผู้ลื่ิ ต ในขั้ น อุ ต สาหกรรม จนกระทั่ ง ปลื่ายน�้ า ที่ อ งค์ ค วามรู้ ท างวิ ท ยาศาสตร์ สามารถึท� า ให้ เ กิ ด ผู้ลื่ิ ต ภั ณ ฑ์​์ ท่ี ใ ชิ้ ไ ด้ จ ริ ง จ่ ง ไม่ อ าจกลื่​่ า วเกิ น จริ ง ว่ า ได้ วิ ท ยาศาสตร์ คื อ รากฐานของนวั ต กรรม เพื่ อ อนาคต

แนวทางการพั ฒ นาไหมเย็ บ แผลเส้ น เดี่ ย วชนิ ด ละลายได้ จาก TRL 1 สู่ TRL ระดั บ สู ง

เชิ​ิ ง อรรถึ [1] TRL : Technology Readiness Level) คื อ การบ่ ง ชิี้ ร ะดั บ ความพร้ อ มแลื่ะเสถึี ย รภาพ ของเทคโนโลื่ยี ต ามบริ บ ทการใชิ้ ง าน ตั้ ง แต่ เ ป็ น วั ต ถึุ ดิ บ องค์ ป ระกอบส� า คั ญ อุ ป กรณ์ แลื่ะ กระบวนการท� า งานทั้ ง ระบบ ก่ อ นที่ จ ะมี ก ารบู ร ณาการเทคโนโลื่ยี เ ป็ น ระบบ (ข้ อ มู ลื่ จาก สวทชิ. https://waa.inter.nstda.or.th/stks/pub/2020/20200420-TRL.pdf)

SCIENCE CMU focus

37

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

ตั ว อย่ า งงานวิ จั ย อ้ า งอิ ง 1.

Sriyai, M., Tasati, J., Molloy, R., Meepowpan, P., Somsunan, R., Worajittiphon, P., Daranarong, D., Meerak, J. & Winita Punyodom (2021). Development of an Antimicrobial-Coated Absorbable Monofilament Suture from a Medical-Grade Poly (l-lactide-co-epsilon-caprolactone) Copolymer. ACS Omega 6 (43), 28788-28803 https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/acsomega.1c03569

2. Sriyai, M., Chaiwon, T., Molloy, R., Meepowpan, P., & Punyodom, W. (2020).

Efficiency of liquid tin (II) n-alkoxide initiators in the ring-opening polymerization of l-lactide: kinetic studies by non-isothermal differential scanning calorimetry. RSC Advances, 10(71), 43566-43578. https://pubs.rsc.org/en/content/articlehtml/2020/ra/d0ra07635j

SCIENCE CMU focus

38

October October -- November November 2021 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักฟื้ิสำิกสำ์ คณะวิ​ิทย์ มช. ศึกษ�สำ่ วินัประกอบ ของวิัสำดุ้เซลล์แสำงอ�ทิติย์ชนัิด้เพอรอฟื้สำไกติ์ ที�มีเสำถียรภ�พ ผู้่�นัก�รคำ�นัวิณเชิงทฤษฎี เป็นัร�กฐ�นั สำู่ ก�รพั ฒนั�เซลล์แสำงอ�ทิติย์ชนัิด้ให่ม่ในัอนั�คติ

ผู้ศ.ดร.อัจฉรา ปัญญา เจริญจิตติชิัย

รศ.ดร.ยงยุทธ เหลื่​่าศิริถึาวร

นายไชิยวัฒน์ แก้วมีชิัย

นักฟิสก ิ ส์ คณะวิทย์ มชิ. ศ่กษาส่วนประกอบของวัสดุเซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ชินิดเพอรอฟสไกต์ทม ่ี เี สถึียรภาพ ผู้่านการค�านวณเชิ​ิงทฤษฎี​ี เป็นรากฐานสูก ่ ารพั ฒนาเซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ชินิดใหม่ในอนาคต ที่มต ี น ้ ทุนการผู้ลื่ิตต�า่ ใชิ้เวลื่าน้อย กระบวนการเตรียมไม่ซับซ้อน First-principles study on structural stability and reaction with H2O and O2 of vacancyordered double perovskite halides: Cs2(Ti, Zr, Hf)X6 เซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ชินิดเพอรอฟสไกต์น้ันมีต้นทุนการผู้ลื่ิตต�า่ ใชิ้เวลื่าน้อย แลื่ะมีกระบวนการเตรียม ที่ไม่ซับซ้อน แต่ข้อเสียของเซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ชินิดดังกลื่​่าวคือ เสถึียรภาพต่อความชิื้นแลื่ะสภาพอากาศ ข้อเสียนี้เองจ่งท�าให้เซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ชินิดดังกลื่​่าวยังไม่สามารถึตีตลื่าด จนทดแทนเซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ซลื่ ิ ก ิ อนที่ วางขายอยู่ตามท้องตลื่าดได้ ดังนั้น การศ่กษาค้นคว้าหาส่วนประกอบของวัสดุเพอรอฟสไกต์จ่งเกิดข่้นอย่าง ต่อเนื่องในกลืุ่่มนักวิทยาศาสตร์ โดยในการค้นพบวัสดุใหม่ ๆ นั้น การศ่กษาคุณสมบัติต่างๆ ของวัสดุก่อนที่จะ ท�าการสังเคราะห์วัสดุน้ัน ๆ ออกมาเป็นเรื่องที่ส�าคัญมาก ผู้ลื่งานวิจัยชิ​ิ้นนี้ ทีมนักวิจัยภาควิชิาฟิสิกส์แลื่ะวัสดุศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลื่ัยเชิียงใหม่ น�าโดย ผู้ศ.ดร.อัจฉรา ปัญญา เจริญจิตติชิัย รศ.ดร.ยงยุทธ เหลื่​่าศิริถึาวร อาจารย์ประจ�าภาควิชิาฟิสิกส์แลื่ะ วัสดุศาสตร์ แลื่ะนายไชิยวัฒน์ แก้วมีชิัย นักศ่ กษาระดับบัณฑ์ิตศ่ กษา คณะวิทยาศาสตร์ ได้ท�าการศ่ กษา เสถึียรภาพเชิ​ิงโครงสร้างของเพอรอฟสไกต์ชินิดแฮไลื่ด์คู่ในกลืุ่่ม Cs2(Ti, Zr, Hf)X6 ด้วยวิธีการ Density Functional Theorem (DFT) โดยมีการศ่กษาสเถึียรภาพของโครงสร้างเพอรอฟสไกต์ดังกลื่​่าว โดยเปลื่ี่ยน ผู้ลื่ัดตัวสารแฮไลื่ด์ X เป็น I, Br แลื่ะ Cl การศ่กษานี้ได้ค้นพบว่า โครงสร้างเพอรอฟสไกต์ดง ั กลื่​่าวมีเสถึียรภาพ ต่อการเสื่อมสภาพ ภายใต้ความชิื้นแลื่ะออกซิเจน เป็นการปูทางว่าวัสดุดังกลื่​่าวนั้นน่าสนใจที่จะน�ามาประยุกต์ เพื่อสังเคราะห์เซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ชินิดเพอรอฟสไกต์ตอ ่ ไปในอนาคต เรียกว่าเป็นการปูทางส�าหรับเซลื่ลื่์แสงอาทิตย์ ชินิดใหม่เลื่ยก็ว่าได้ ผูู้้สนใจสามารถึอ่านข้อมูลื่เพิ่ มเติมได้ท่ี Kaewmeechai, C., Laosiritaworn, Y., & Jaroenjittichai, A. P. (2021). First-principles study on structural stability and reaction with H2O and O2 of vacancy-ordered double perovskite halides: Cs2 (Ti, Zr, Hf) X6. Results in Physics, 25, 104225. IF (2020) = 4.476 (Q1, ISI/Scopus) https://doi.org/10.1016/j.rinp.2021.104225 SCIENCE CMU focus

39

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักวิ​ิจำัยคณะวิ​ิทย์ มช. พั ฒนั�ไบโอเซนัเซอร์ เคมีไฟื้ฟื้​้�สำำ �ห่รับติรวิจำสำ�รบ่งชี�มะเร็งเติ้�นัม

ดร.กุลื่ริศา กันทะมัง

รศ.ดร.กรธัชิ อุ่นนันกาศ

ศ.ดร.จรูญ จักร์มุณี

ทีมนักวิจัยคณะวิทยาศาสตร์ มชิ. ได้พัฒนาอิมมูโนเซนเซอร์เคมีไฟฟ้าที่สามารถึตรวจวัดสาร บ่งชิี้มะเร็งเต้านม ได้พร้อมกันถึ่ง 3 ชินิด ซ่​่งเป็นก้าวส�าคัญที่น�าไปสู่การพั ฒนาการทดสอบเพื่ อการ วินิจฉัย ที่มีราคาประหยัด เพิ่ มโอกาสให้ประชิาชินทั่วไปสามารถึเข้าถึ่งการคัดกรองความเสี่ยง ต่อมะเร็งเต้านมได้มากข่น ้ แลื่ะอาจน�าไปสูก ่ ารลื่ดอัตราการสูญเสียชิีวต ิ จากมะเร็งเต้านมได้ในอนาคต มะเร็งเติ้านัม (Breast cancer) เป็นสาเหตุของการเสียชิีวิตในอันดับต้น ๆ ในผูู้้หญิงทั่วโลื่ก แลื่ะมีแนวโน้มสูงข่้นในแต่ลื่ะปี นอกจากการตรวจทางรังสีวิทยาแลื่ะการตรวจชิ​ิ้นเนื้อแลื่้วโดยแพทย์ ผูู้้เชิี่ยวชิาญแลื่้ว การตรวจสารบ่งชิี้มะเร็งเต้านม (Breast cancer biomarkers) ก�าลื่ังได้รับความ สนใจเนื่องจากจะท�าให้สามารถึตรวจพบมะเร็งเต้านมตั้งแต่ระยะเริ่มแรกแลื่ะสามารถึวางแผู้นการ รักษาได้อย่างทันท่วงที ปัจจุบันการตรวจสารบ่งชิี้มะเร็งเต้านมทางคลื่ินิกยังมีราคาสูงแลื่ะยากต่อ การเข้าถึ่ง ดร.กุลื่ริศา กันทะมัง ศ.ดร.จรูญ จักร์มุณี แลื่ะ รศ.ดร.กรธัชิ อุ่นนันกาศ จากภาควิชิาเคมี แลื่ะ ศูนย์วิจัยวัสดุศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ ได้พัฒนาอิมมูโนเซนเซอร์เคมีไฟฟ้าที่สามารถึตรวจวัดสาร บ่งชิี้มะเร็งเต้านมได้ถึ่ง 3 ชินิดพร้อมกัน ได้แก่ Mucin1 (MUC1), Cancer antigen 15-3 (CA15-3) แลื่ะ Human epidermal growth factor receptor 2 (HER2) ได้เป็นครั้งแรก โดยได้รายงานผู้ลื่ การค้นคว้าในวารสาร Journal of Materials Chemistry B (Impact factor 2020: 6.331) ไบโอเซ็นเซอร์ดง ั กลื่​่าวอาศัยการวัดสัญญาณไฟฟ้าทีข ่ ว้ั screen-printed carbon electrode (SPCE) ทีป ่ รับปรุงด้วยโพรบรีดอกซ์ (Redox probes) ทีแ ่ ตกต่างกัน แลื่ะพอลื่ิเอทิลื่น ี อิมมิน-อนุภาค ทองค�านาโนที่คอนจูเกตกับแอนติบอดี (Antibodies) ที่จ�าเพาะต่อสารบ่งชิี้มะเร็งเต้านม 3 ชินิด โดย พบว่าสัญญาณไฟฟ้าที่วัดได้มีค่าลื่ดลื่งเมื่อแอนติบอดีเกิดอันตรกิริยากับแอนติเจนที่เป็นสารบ่งชิี้ มะเร็งเต้านมในตัวอย่าง นอกจากนี้ไบโอเซ็นเซอร์ท่ีถึูกพั ฒนาข่้นสามารถึวัดปริมาณแอนติเจนชินิด ต่าง ๆ ในระดับอ้างอิงจาก clinical relevant cut-off levels แลื่ะสามารถึประยุกต์ใชิ้ในตัวอย่าง human serum ได้อีกด้วย

SCIENCE CMU focus

40

October October -- November November 2021 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

งานวิจัยพื้ นฐานดังกลื่​่าวเป็นก้าวส�าคัญที่น�าไปสู่การพั ฒนาการทดสอบเพื่ อการวินิจฉัยหรือ point-of-care (POC) diagnosis ที่มีราคาประหยัด เพิ่มโอกาสให้ประชิาชินทั่วไปสามารถึเข้าถึ่ง การคัดกรองความเสี่ยงต่อมะเร็งเต้านมได้มากข่้น แลื่ะอาจน�าไปสู่การลื่ดอัตราการสูญเสียชิีวิตจาก มะเร็งเต้านมได้ในอนาคต อ่านังานัวิจั​ัยได้ท่� Kuntamung, K., Jakmunee, J., Ounnunkad, K. A Label-free Multiplex Electrochemical Biosensor for Detection of Three Breast Cancer Biomarker Proteins Employing Dye/Metal Ions-loaded and Antibodies-Conjugated Polyethyleneimine-Gold Nanoparticles J. Mater. Chem. B, 2021,9, 6576-6585 IF (2020) = 6.331 (Q1) Scopus https://doi.org/10.1039/D1TB00940K

SCIENCE CMU focus

41

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักวิ​ิจำัยวิ​ิทย์ มช. เพิ� มมูลค่�ให่้กับของเสำี ยจำ�กลำ�ติ้นัข้�วิโพด้

ผู้ลิติเป็นัวิัสำดุ้ค�ร์บอนัรูพรุนัประสำิ ทธิภ�พสำู ง ผู้่�นัก�รเผู้�อับอ�ก�ศร่วิมกับติัวิเร่งปฏิ​ิกิริย�

น.ส.ปัทมาพร พิ นิจ

อ.ดร.โยธิน ฉิมอุปลื่ะ

รศ.ดร.ศุภรินทร์ ไชิยกลื่างเมือง

นักวิจย ั ภาควิชิาเคมีอต ุ สาหกรรม คณะวิทยาศาสตร์ ประสบความส�าเร็จในการเพิ่มองค์ประกอบของหมูฟ ่ ง ั ก์ชิน ั ให้กับวัสดุคาร์บอนที่สังเคราะห์จากลื่�าต้นข้าวโพด (Corn Stover Waste) ที่เป็นขยะชิีวมวลื่ทางการเกษตร โดยการ ใชิ้ตัวเร่งปฏิ​ิกิริยา KOH ร่วมกับกระบวนการไพโรไลื่ซิส (การเผู้าอับอากาศ) งานวิจัยนี้ได้ท�าการศ่กษาการเปลื่ี่ยนแปลื่งหมู่ฟง ั ก์ชิันบนพื้ นผู้ิวของ Corn Stover Waste แลื่ะการใชิ้ตัวเร่ง ปฏิ​ิกริ ย ิ าร่วมกับกระบวนการไพโรไลื่ซิสในชิ่วงอุณหภูมิ 400 ถึ่ง 700 องศาเซลื่เซียสภายใต้บรรยากาศแก๊สไนโตรเจน รวมถึ่งการศ่กษาความเข้มข้นของตัวเร่งปฏิ​ิกิริยา KOH ในชิ่วง 0.5 ถึ่ง 3.0 โมลื่าร์ โดยหมู่ พบว่าการเพิ่ มอุณหภูมิ ในกระบวนการไพโรไลื่ซิสจะส่งผู้ลื่ให้หมูฟ ่ ง ั ก์ชิน ั บนพื้นผู้ิวเชิ่น หมูไ่ ฮดรอกซิลื่ หมูอ ่ ลื่ ั คิลื่ หมูค ่ าร์บอกซิลื่ หมูค ่ าร์บอนิลื่ หมู่คีโตน หมู่เอสเทอร์ ลื่ดลื่ง แลื่ะโดยเฉพาะอย่างยิ่งคือหมู่อีเทอร์ แลื่ะหากใชิ้อุณหภูมิการไพโรไลื่ซิสที่มากกว่า 700 องศาเซลื่เซียสร่วมกับตัวเร่งปฏิ​ิกริ ย ิ า KOH จะพบโครงสร้างผู้ลื่​่กของกราไฟต์ทเ่ี กิดข่น ้ จากปฏิ​ิกริ ย ิ าพอลื่ิเมอร์ไรเซชิัน แลื่ะจากการควบแน่นโครงสร้างคาร์บอน แลื่ะผู้ลื่​่กของสารประกอบ เชิ่น K2O, KHCO3 แลื่ะ K2CO3 การใชิ้ตัวเร่ง ปฏิ​ิกิริยาร่วมกับกระบวนการไพโรไลื่ซิส จากทั้งหมดที่กลื่​่าวมา พบว่าผู้ลื่การวิเคราะห์ด้วยเทคนิค FTIR แลื่ะ XRD ของวัสดุคาร์บอน สามารถึบอกถึ่ง ขั้นตอนการเปลื่ี่ยนแปลื่งตัวเร่งปฏิ​ิกิริยา KOH ในการทดลื่องได้ ดังนั้นในงานวิจัยนี้จ่งเป็นการรายงานผู้ลื่เกี่ยวกับ อุณหภูมิในกระบวนการไพโรไลื่ซิส ร่วมกับการมีแลื่ะไม่มีตัวเร่งปฏิ​ิกิริยา KOH ในกระบวนการ สามารถึส่งผู้ลื่ต่อหมู่ ฟังก์ชิันบนพื้ นผู้ิวของวัสดุคาร์บอนแลื่ะการเปลื่ี่ยนแปลื่งของตัวเร่งปฏิ​ิกิริยา KOH ได้ นั​ักวิจั​ัยประกอบด้วย 1. นักศ่กษาปริญญาเอก น.ส.ปัทมาพร พิ นิจ ภาควิชิาเคมีอุตสาหกรรม คณะวิทยาศาสตร์ มชิ.

2. ศ.ดร.นคร ทิพยาวงศ์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มชิ.

3. อ.ดร.โยธิน ฉิมอุปลื่ะ ภาควิชิาเคมีอุตสาหกรรม คณะวิทยาศาสตร์ มชิ.

4. รศ.ดร.ศุภรินทร์ ไชิยกลื่างเมือง ภาควิชิาเคมีอุตสาหกรรม คณะวิทยาศาสตร์ มชิ. อ้างอิง Pattamaporn Pinij, Nakorn Tippayawong, Yothin Chimupala, Suparin Chaiklangmuang, Journal of Analytical and Applied Pyrolysis, (2021), 157, 105234 (Scopus Q1, ISI Q1, IF= 5.541) อ่านังานัวิจั​ัย https://doi.org/10.1016/j.jaap.2021.105234 งานวิจัยแลื่ะนวัตกรรม SCIENCE CMU focus

42

October -- November November 2021 2021 October

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักเคมี มช. ออกแบบติัวิเร่งปฏิ​ิกิริย�เชิงแสำง

ใช้บำ�บัด้มลพิ ษจำ�กสำ�รอินัทรีย์ และสำ�รอนัินัทรีย์ในัคร�วิเด้ียวิกันัได้​้

ผู้ศ.ดร.สุลื่าวัลื่ย์ ขาวผู้่อง

นายอัฐพลื่ ชิัชิวาลื่วุฒิกุลื่

นายตะวันวิษทร์ เหลื่ืองวันทา

Two Birds, One Stone: การออกแบบตัวเร่งปฏิ​ิกิริยาเชิ​ิงแสงส�าหรับการบ�าบัด มลื่พิ ษจากสารอินทรีย์แลื่ะสารอนินทรีย์ นักวิจัยคณะวิทยาศาสตร์ มชิ. ได้พัฒนาประสิทธิภาพของตัวเร่งปฏิ​ิกิริยาเชิ​ิงแสง ด้วยการวิศวกรรมวัสดุเร่งปฏิ​ิกิริยาเชิ​ิงแสง ที่เรียกว่า double Z-scheme FeVO 4/ Bi4O5Br2/BiOBr ternary heterojunction โดยวัสดุเร่งปฏิ​ิกิริยาดังกลื่​่าวสามารถึใชิ้ ประโยชิน์จากพลื่ังงานจากแสงที่มองเห็นได้ (visible light) ซ่​่งเป็นองค์ประกอบหลื่ักของ แสงอาทิตย์ ในการเร่งปฏิ​ิกิริยาการสลื่ายมลื่พิ ษทางน�า้ ที่ประกอบด้วยสารอินทรีย์แลื่ะ สารอนินทรีย์ในคราวเดียวกันได้ แลื่ะได้ตีพิมพ์ ในวารสารชิั้นน�า Journal of Colloid and Interface Science ที่มี Impact Factor 2020: 8.128 (Q1) ISI/Scopus กลืุ่่มวิจัยของ ผู้ศ.ดร.สุลื่าวัลื่ย์ ขาวผู้่อง นายอัฐพลื่ ชิัชิวาลื่วุฒิกุลื่ นักวิจัย แลื่ะ นายตะวันวิษทร์ เหลื่ืองวันทา นักศ่กษาปริญญาโท ทุน พสวท. คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลื่ัย เชิียงใหม่ ได้ออกแบบแลื่ะพั ฒนาวัสดุคอมโพสิตที่ประกอบด้วยวัสดุ 3 ชินิด ได้แก่ เฟอร์ริกวานาเดต (FeVO4) บิสมัทออกซีโบรไมด์ (BiOBr/Bi4O5Br2) ด้วยการสังเคราะห์ โดยใชิ้รังสีไมโครเวฟซ่​่งใชิ้เวลื่าในการสังเคราะห์เพี ยง 30 นาที โดยได้รายงานการค้นพบ ดังกลื่​่าวในวารสาร Journal of Colloid and Interface Science พบว่า วัสดุเร่งปฏิ​ิกร ิ ย ิ า เชิ​ิงแสงที่กลืุ่ม ่ วิจย ั พั ฒนาข่น ้ สามารถึใชิ้พลื่ังงานจากแสงที่มองเห็นได้ (visible light) ซ่ง ่ เป็นองค์ประกอบหลื่ักของแสงอาทิตย์ในการเร่งปฏิ​ิกิริยาการสลื่ายมลื่พิ ษทั้งสารอินทรีย์ จ�าพวกสีย้อมแลื่ะสารอนินทรีย์จากไอออนของโลื่หะหนักโครเมียม (VI) โดยพบว่ามีอัตรา การเร่งปฏิ​ิกิริยาที่สูงกว่าวัสดุทางการค้าไทเทเนียมไดออกไซด์ (TiO2) แลื่ะวัสดุคอมโพสิต ฐานบิสมัทออกซีเฮไลื่ด์อ่ืนที่ประกอบด้วยวัสดุเพี ยง 2 ชินิด นอกจากนี้วัสดุเร่งปฏิ​ิกิริยา เชิ​ิงแสงดังกลื่​่าวยังสามารถึสลื่ายมลื่พิ ษ ที่ประกอบด้วยสารอินทรีย์แลื่ะสารอนินทรีย์ได้ใน คราวเดียวกันได้อีกด้วย SCIENCE CMU focus

43

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

องค์ความรู้ที่ได้รับจากงานวิจัยดังกล่าวจะเป็นรากฐานสาคัญในการพั ฒนาวิธีการบาบัดน้าเสียที่ ่ เป็นปัญหาที่มีความท้าทายมาก ประกอบด้วยสารอินทรีย์และโลหะหนักในอนาคตซึง ผู้สนใจสามารถอ่านข้อมูลเพิ่ มเติมได้ที่ Chachvalvutikul, A., Luangwanta, T., Kaowphong S. องค์ความรูท ้ ไ่ี ด้รบ ั จากงานวิจย ั ดังกลื่​่าวจะเป็นรากฐานส�าคัญในการพัฒนาวิธก ี าร Double Z-scheme FeVO 4/Bi4O5Br2/BiOBr ternary heterojunction photocatalyst for บ�าบัดน�า้ เสียที่ประกอบด้วยสารอินทรีย์แลื่ะโลื่หะหนักในอนาคตซ่​่งเป็นปัญหาที่มีความ simultaneous photocatalytic removal of hexavalent chromium and rhodamine ท้าทายมาก B Journal of Colloid and Interface Science, 2021, 603, 738–757 ผูู้้สนใจสามารถึอ่านข้อมูลื่เพิ่ มเติมได้ท่ี Chachvalvutikul, A., Luangwanta, T.,

Kaowphong S. Double Z-scheme FeVO4/Bi4O5Br2/BiOBr ternary heterojunction photocatalyst for simultaneous photocatalytic removal of hexavalent chromium and rhodamine B Journal of Colloid and Interface Science, 2021, 603, 738–757

https://doi.org/10.1016/j.jcis.2021.06.124

https://doi.org/10.1016/j.jcis.2021.06.124

SCIENCE CMU focus

44

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักวิ​ิจำัยคณะวิ​ิทย์ มช. พั ฒนั�วิัสำดุ้ผู้สำมที�มีซีเมนัติ์

เป็นัฐ�นักับเซร�มิกไพอิโซอิเล็กทริก ไร้สำ�รติะกั�วิแบเรียมไทเทเนัติ เพื�อประยุกติ์เป็นัทร�นั สำด้ิวิเซอร์ในัก�รติรวิจำสำอบสำภ�พของโครงสำร้�ง

ศ.ดร.อานนท์ ชิัยพานิชิ

ผู้ศ.ดร.รัตติยากร เรียนยอย

ดร.ธันยพร วิตตินานนท์

ปูนซีเมนต์นัน ั ้ ก็เป็นสิง ้ รากฐานของมนุษยชิาติเลื่ยก็วา่ ได้ โดยทีมงานวิจย ่ ที่เรียกได้วา่ เป็นโครงสร้างพื้ นฐานของการตัง ของภาควิชิาฟิสก ิ ส์แลื่ะวัสดุศาสตร์ น�าโดย ศ.ดร.อานนท์ ชิัยพานิชิ แลื่ะ ผู้ศ.ดร.รัตติยากร เรียนยอย ก็เป็นหน่ง ่ ในทีมงานวิจย ั ด้านปูนซีเมนต์ในระดับแนวหน้าทีมหน่​่งของประเทศไทย งานวิจย ั งานหน่ง ่ ทีไ่ ด้รบ ั การตีพิมพ์โดย ดร.ธันยพร วิตตินานนท์ (นักศ่กษาเก่าระดับปริญญาเอก สาขาวิชิาวัสดุศาสตร์ ภายใต้ supervision ของ ศ.ดร.อานนท์ ชิัยพานิชิ ร่วมกับ ผู้ศ.ดร.รัตติยากร เรียนยอย) เป็นการพั ฒนาวัสดุผู้สมที่มีซีเมนต์ เป็นฐานกับเซรามิกไพอิโซอิเลื่็กทริกไร้สารตะกั่วแบเรียมไทเทเนต โดยมีการเพิ่ มเฟสที่สามคือพอลื่ิไวนิลื่ลื่ิดีนฟลืู่ออไรด์ เพื่ อใชิ้ เป็นอุปกรณ์เซนเซอร์(sensor) แลื่ะทรานสดิวเซอร์ (transducer) ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดลื่้อม ส�าหรับประยุกต์ใชิ้กับการตรวจ สอบสภาพของโครงสร้าง (structural health monitoring application) ซ่​่งจากการตรวจสอบสมบัติสัมประสิทธิ�ไฟฟ้า เชิ​ิงกลื่คู่ควบ (electromechanical coupling factor) ทั้งตามความหนา (thickness mode; kt) แลื่ะตามระนาบ (planar

mode; kp) ของวัสดุผู้สมที่มีซีเมนต์เป็นฐานกับเซรามิกไพอิโซอิเลื่็กทริกไร้สารตะกั่วแบเรียมไทเทเนตที่มีการเพิ่ มเฟสที่สามคือ

พอลื่ิไวนิลื่ลื่ิดน ี ฟลืู่ออไรด์ พบว่ามีคา่ kt แลื่ะ kp เพิ่มข่น ้ เมื่อปริมาณเซรามิก แลื่ะปริมาณพอลื่ิไวนิลื่ลื่ิดน ี ฟลืู่ออไรด์ โดยปริมาตร เพิ่ มข่้น โดยวัสดุผู้สมที่มีปริมาณเซรามิกไพอิโซอิเลื่็กทริกไร้สารตะกั่วแบเรียมไทเทเนต 60% โดยปริมาตร แลื่ะปริมาณ พอลื่ิไวนิลื่ลื่ิดีนฟลืู่ออไรด์ 5%-7% โดยปริมาตรมีค่า kt (16.94%) แลื่ะ kp (16.74%) สูงที่สุด ดังนั้น การพั ฒนาวัสดุผู้สมที่มีซีเมนต์เป็นฐานกับเซรามิกไพอิโซอิเลื่็กทริกไร้สารตะกั่วแบเรียมไทเทเนต โดยมีการเพิ่ ม

เฟสที่สามคือพอลื่ิไวนิลื่ลื่ิดีนฟลืู่ออไรด์มีผู้ลื่ท�าให้ค่า kt แลื่ะ kp เพิ่ มข่้น แลื่ะยังท�าให้ค่า Qm ลื่ดลื่ง แสดงให้เห็นว่าวัสดุผู้สมที่ ได้พัฒนาข่้นนี้มีความสามารถึในการถึ่ายโอนทางไฟฟ้า-เชิ​ิงกลื่ค่อนข้างสูง ซ่​่งเป็นประโยชิน์ต่อการน�าไปประยุกต์ใชิ้เป็น ทรานสดิวเซอร์ในการตรวจสอบสภาพของโครงสร้าง อ้างอิง ผูู้้สนใจสามารถึอ่านข้อมูลื่เพิ่ มเติมได้ท่ี Wittinanon, T., Rianyoi, R., & Chaipanich, A. (2021). Electromechanical properties of barium titanate-polyvinylidene fluoride cement-based composites. Construction and Building Materials, 299, 123908.

IF (2020) = 6.141 (Q1, Scopus / ISI) อ่านังานัวิจั​ัย https://doi.org/10.1016/j.conbuildmat.2021.123908 SCIENCE CMU focus

45

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักชีวิวิ​ิทย� มช. ใช้องค์ควิ�มรู้ด้​้�นัพั นัธุศ�สำติร์ประช�กร ร่วิมกับข้อมูลด้​้�นัประวิัติ​ิศ�สำติร์ ภ�ษ�ศ�สำติร์ และสำั งคมศ�สำติร์ ศึกษ�ควิ�มแติกติ่�งเชิงเชื�อสำ�ย ติ่ออุบัติ​ิก�รณ์ของภ�วิะท�งพั นัธุกรรมในักลุ่มช�ติ​ิพันัธุ์

นายสุวภัทร สาธุภาค

ผู้ศ.ดร.กมลื่ลื่ักษณ์ ลื่ีเจริญเกียรติ

รศ.ดร.จตุพลื่ ค�าปวนสาย

“การศ่กษาที่ต้องใชิ้องค์ประกอบทางพั นธุกรรมของประชิากรเป็นพื้ นฐานจะต้องตระหนักถึ่งความแตกต่างของกลืุ่่ม ชิาติพันธุ์ โดยไม่เหมารวมว่าผูู้้คนในประเทศไทยคือประชิากรเดียวกันทั้งหมด” งานวิจัยนี้เป็นการศ่กษาแบบบูรณาการโดยใชิ้องค์ความรู้ด้านพั นธุศาสตร์ประชิากรร่วมกับข้อมูลื่ด้านประวัติศาสตร์ ภาษาศาสตร์ แลื่ะสังคมศาสตร์ เพื่อตอบประเด็นค�าถึามเกีย ่ วกับความแตกต่างเชิ​ิงเชิือ ้ สายต่ออุบต ั ก ิ ารณ์ของภาวะทางพันธุกรรม ในกลืุ่่มชิาติพันธุ์ โดยศ่กษารูปแบบแลื่ะการแพร่กระจายของภาวะพร่องเอนไซม์จีซิกซ์พีดี (G6PD deficiency) ในชิาวไทลื่ื้อ (Tai Lue) ซ่​่งเป็นกลืุ่่มชินที่มีถึน ่ิ ฐานเดิมอยู่ในพื้ นที่สิบสองปันนา มณฑ์ลื่ยูนนาน ประเทศจีน แลื่ะมีการอพยพเคลื่ื่อนย้ายผู้่าน ประเทศพม่าแลื่ะลื่าว เข้าสู่ประเทศไทยในชิ่วงหลื่ายร้อยปีท่ผู้ ี ่านมา ผู้ลื่การศ่กษาพบว่ากลืุ่่มชิาติพันธุ์ไทลื่ื้อมีจ�านวนผูู้้มีภาวะพร่องเอนไซม์จีซิกซ์พีดีสูงถึ่งร้อยลื่ะ 13.51 (40/296 คน) แลื่ะ รูปแบบของการกลื่ายพันธุท ์ ก ่ี อ ่ ให้เกิดภาวะพร่องเอนไซม์จซ ี ก ิ ซ์พีดท ี พ ่ี บมากในชิาวไทลื่ือ ้ ไม่ใชิ่รป ู แบบ Mahidol แลื่ะ Viengchan ที่พบมากในประชิากรไทย (Thai) ทั่วไป แต่กลื่ับพบรูปแบบ Kaiping แลื่ะ Canton มากถึ่งร้อยลื่ะ 60.34 ของผูู้้ท่ีมียีน จีซก ิ ซ์พีดผู้ ี ด ิ ปกติ ซ่ง ่ เป็นรูปแบบการกลื่ายพันธุท ์ ม ่ี ก ั พบกลืุ่ม ่ ชินทีพ ่ ู ดภาษาตระกูลื่ไท-กะได (Tai-Kadai) แลื่ะจีน-ทิเบต (SinoTibetan) ที่อยู่ในประเทศจีน การค้นพบนีไ้ ด้ชิใ้ี ห้เห็นว่าการแพร่กระจายของภาวะพร่องเอนไซม์จซ ี ก ิ ซ์พีดม ี ค ี วามสอดคลื่้องกับการสืบเชิือ ้ สายบรรพชินมากกว่า ถึิ่นที่อยู่อาศัยในปัจจุบัน นั​ักวิจัย ั นายสุวภัทร สาธุภาค นักศ่กษาระดับปริญญาโท คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลื่ัยเชิียงใหม่ ผู้ศ. ดร.กมลื่ลื่ักษณ์ ลื่ีเจริญเกียรติ คณะสหเวชิศาสตร์ จุฬาลื่งกรณ์มหาวิทยาลื่ัย รศ. ดร.จตุพลื่ ค�าปวนสาย คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลื่ัย เชิียงใหม่ ผู้ลื่งานตีพิมพ์ เผู้ยแพร่ในชิื่อเรื่อง Prevalence and molecular characterization of glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency in the Lue ethnic group of northern Thailand ในวารสาร Scientific Reports (Scopus/ ISI Q1 IF2020=4.38) เมื่อวันที่ 3 กุมภาพั นธ์ พ.ศ. 2564 อ่านงานวิจัย https://www.nature.com/articles/s41598-021-82477-w งานวิจัยแลื่ะนวัตกรรม SCIENCE CMU focus

46

October October -- November November 2021 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักคณิติ มช.

เผู้ยโครงสำร้�งไจำโรกรุป ก่อกำ�เนัิด้แบบเข้ม

นายจตุรนต์ วัฒนาพั นธุ์

ผู้ศ.ดร.วัชิรีพันธุ์ อติพลื่รัตน์

รศ.ดร.ธีระพงษ์ สุขส�าราญ

ไจโรกรุป (Gyrogroup) เป็นชิื่อโครงสร้างทางคณิตศาสตร์แบบนามธรรม ซ่​่งมี ความเกี่ยวข้องกับการรวมความเร็วแบบไอน์สไตน์ของความเร็วที่เป็นไปได้เชิ​ิงสัมพั ทธ์ใน ทฤษฎี​ีสัมพั ทธภาพพิ เศษ โครงสร้างทางคณิตศาสตร์ดังกลื่​่าวถึือเป็นโครงสร้างทาง พี ชิคณิตที่ผู้สมผู้สานร่วมกับโครงสร้างเชิ​ิงทอพอโลื่ยี ซ่​่งการศ่กษาโครงสร้างดังกลื่​่าว นี้ยังมีการศ่กษาในวงจ�ากัด นายจตุรนต์ วัฒนาพั นธุ์ นักศ่กษาระดับปริญญาเอก ผู้ศ.ดร.วัชิรีพันธุ์ อติพลื่รัตน์ แลื่ะ รศ.ดร.ธีระพงษ์ สุขส�าราญ อาจารย์ประจ�าภาควิชิาคณิตศาสตร์ ได้ศ่กษาสมบัติเชิ​ิง เรขาคณิตของไจโรกรุปที่มีสมบัติพิเศษบางประการ เรียกว่าไจโรกรุปก่อก�าเนิดแบบเข้ม โดยได้พิสูจน์การมีอยู่จริงของฟังก์ชิันระยะทางแบบค�า เมื่อรวมกับความรู้เรื่องไจโรกรุป แอ็กชิัน จ่งสามารถึขยายบทตัง ่ เป็นทฤษฎี​ีบททีม ่ ชิ ี อ ่ื เสียงในคณิตศาสตร์ ้ ชิวาร์ค-มิลื่เลื่อร์ ซ่ง สาขาทฤษฎี​ีกรุปเชิ​ิงเรขาคณิต ไปยังกรณีของไจโรกรุปก่อก�าเนิดแบบเข้มได้ ตีพิมพ์ ในบทความวิชิาการ Extension of the ŠVARC-Milnor to Gyrogroups ในวารสาร Revista de la Real Academia de Ciencias Exactas, Fisicas y Naturales. serie A. Mstemáticas อ้างอิง J., Ati[onrat, W. &Suksumran, T. Extension of the ŠVARC-Milnor to Gyrogroup.

RACSAM 115, 122 (20210. IF (2020) = 2.169 (Q1, Scopus / ISI) อ่านงานวิจัย https://doi.org/10.1007/s13398-021-01062-y SCIENCE CMU focus

47

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

ทีมนั​ักวิ​ิจำัยคณะวิ​ิทย์ มช. ใช้ก�รคำ�นัวิณท�งเคมีคอมพิ วิเติอร์ออกแบบ และพั ฒนั�วิัสำดุ้ติรวิจำวิัด้เรืองแสำง

รศ.ดร.นาวี กังวาลื่ย์

ดร.ฉัตรทริกา สุขพั ฒนาเจริญ

ท่มนั​ักวิจัย ั คณะวิทย์ มช. ใช้การคํานัวณทางเคม่คอมพิ วเติอร์ ออกแบบแลัะพั ฒนัา � สูง ได้แก่ วัสดุติรวจัวัดเรืองแสง นัําไปสู่การพั ฒนัาวัสดุอเิ ลั็กทรอนัิกส์จัากสารอินัทร่ยข ์ ันั ไดโอดเปลั่งแสงอินัทร่ย์แลัะวัสดุเรืองแสง สําหรับการประยุกติ์ในัการพิ มพ์ ภัาพทาง ช่วภัาพ (bioimaging) ่ งจาก ติัวติรวจัวัดเรืองแสง (Fluorescent probes) ได้ถก ู ศึกษาอย่างกว้างขวาง เนือ ให้สมบัตเิ ชิงแสงทีเ่ ป็นเอกลักษณ์และมีความน่าสนใจเป็นอย่างมากสําหรับการพั ฒนาเทคโนโลยี ทางแสง โดยทั่วไปสมบัติเชิงแสงของวัสดุเรืองแสงขึ้นอยู่กับโครงสร้างและความมีขั้วของ ตัวทําละลาย ดังนั้น องค์ความรู้เกี่ยวกับอิทธิพลของปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อสมบัติเชิงแสง ่ ําคัญต่อการออกแบบวัสดุเรืองแสงทีใ่ ห้แสงทีต ่ อ ้ การพั ฒนาประสิทธิภาพ เป็นสิ่งทีส ้ งการ รวมทัง ่ วกับพฤติกรรม ของวัสดุเรืองแสง ในปัจจุบน ั การคํานวณเชิงคอมพิ วเตอร์สามารถอธิบายเกีย ของสารเรืองแสงหรือโครโมฟอร์ที่สภาวะกระตุ้นได้อย่างครอบคลุม รศ.ดร.นัาว่ กังวาลัย์ แลัะ ดร.ฉัติรทริกา สุขพั ฒนัาเจัริญ นั​ักศึ กษาระดับปริญญา เอก จัากห้องปฏิบัติ​ิการ Computational Chemistry Laboratory (http://www. ccl-cmu.com) ภัาควิชาเคม่ คณะวิทยาศาสติร์ ได้ศึกษาอิทธิพลของตัวทําละลายมีขั้วต่อ กระบวนการถ่ายโอนโปรตอนทั้งภายในโมเลกุลและระหว่างโมเลกุลที่สภาวะกระตุ้นของสาร 3-hydroxyquinolone (3HQ) จากการศึกษาเชิงสถิตยศาสตร์และพลศาสตร์ พบว่าการ เรืองแสงของอีนอลและคีโตฟอร์มของ 3HQ ขึ้นอยู่กับชนิดของตัวทําละลายที่ใช้ และความ ไวต่อสิ่งแวดล้อมของ 3HQ ชี้ให้เห็นว่า 3HQ สามารถใช้เป็นโพรบตรวจวัดเรืองแสงที่ไวต่อ ความมีขั้วของตัวทําละลายได้ (ratiometric fluorescent probes) โดยได้รายงานผลการ ค้นคว้าในวารสาร Journal of molecular liquids SCIENCE CMU focus

48

October October -- November November 2021 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

Ratiometric fluorescent probes ดังกล่าว อาศัยการเรืองแสงของอีนอลและคีโตฟอร์มของ 3HQ ที่แตกต่างกัน เนือ ่ งจากผลของตัวทาละลายมีขั้ว จากการจาลองเชิงสถิตศาสตร์และพลศาสตร์ พบว่Ratiometric าการถ่ายโอนโปรตอนภายในโมเลกุ ของ 3HQดัเกิ ดขึ้นาได้ าหรับยคอนฟอร์ ที่มพ ี ั นธะ นอลและ fluorescent ลprobes งกล่ ว สอาศั การเรือเมอร์ งแสงของอี ไฮโดรเจนภายในโมเลกุล ในขณะที่กระบวนการถ่ายโอนโปรตอนระหว่างโมเลกุลสามารถเกิดขึ้นในตัว คีโตฟอร์มของ 3HQ ที่แตกต่างกัน เนื่องจากผลของตัวทําละลายมีขั้ว จากการจําลองเชิง ทาละลายเมทานอลและนา้ ผ่านพั นธะไฮโดรเจนระหว่างโมเลกุล แต่สาหรับการถ่ายโอนโปรตอนระหว่าง

สถิโมเลกุ ตศาสตร์ าการถ่าไม่ยโอนโปรตอนภายในโมเลกุ 3HQ เกิด่ ขึ้นได้ ลในตัแวละพลศาสตร์ ทาละลายไดเมททิพบว่ ลซัลฟอกไซด์ สามารถเกิดขึ้นได้ ยิ่งไปกว่านั้นลเมืของ ่อพิ จารณาเวลาที แตกต่ างกันในการการถ่ างโปรตอนตัวแรกและตั วที่ส แสดงให้เห็านยโอนโปรตอน ว่ากลไกการ ่ ายโอนโปรตอนระหว่ ่ อง สําหรั บคอนฟอร์ เมอร์ทีม พ ี ั นธะไฮโดรเจนภายในโมเลกุ ล ในขณะที ก ระบวนการถ่ ถ่ายโอนโปรตอนระหว่างโมเลกุล 3HQ กับเมทานอลหรือน้า เป็นการถ่ายโอนโปรตอนสองขั้นตอนผ่าน

ระหว่างโมเลกุลสามารถเกิดขึ้นในตัวทําละลายเมทานอลและนํ้าผ่านพั นธะไฮโดรเจนระหว่าง โมเลกุลของตัวทาละลาย

โมเลกุล แต่สําหรับการถ่ายโอนโปรตอนระหว่างโมเลกุลในตัวทําละลายไดเมททิลซัลฟอกไซด์ งานวิจย ั ดังกล่าวเป็นก้าวสาคัญที่นาไปสู่การออกแบบรวมทั้งการพั ฒนาประสิทธิภาพของวัสดุ ้ ได้โดยเฉพาะ ่ พิ จารณาเวลาที ่ ตกต่ ้ เมือ ไม่สตรวจวั ามารถเกิ ขึน ยิง นัน แ างกัทีนใ่ ในการการถ่ ายโอนโปรตอน ่ ไปกว่าratiometric ่ ้องการ ดเรือดงแสง fluorescent probes ห้แสงทีต มีความไว และจ าเพาะต่อความมี ขั้วของตั มเลกุ ที่เกิดการถ่าายโอนโปรตอน ่ าละลายโดยใช้ ระหว่ างโปรตอนตั วแรกและตั วทีวทส อง แสดงให้เโห็ นว่าลกลไกการถ่ ยโอนโปรตอนระหว่างโมเลกุล อ้างอิ ้ ตอนผ่านโมเลกุลของตัวทําละลาย 3HQ กับงเมทานอลหรือนํ้า เป็นการถ่ายโอนโปรตอนสองขัน

Sukpattanacharoen, C., Kungwan, N. Theoretical insights of solvent effect on � ําไปสู่การออกแบบรวมทัง � J.การพั งานัวิจัย ั ดังproton กลั่าวเป็ นัก้าวสําคั ท่นั นัาประสิ ธิภัาพ excited-state transfers ofญ 2-aryl-3-hydroxyquinolone.

Mol. ฒ Liq., 2021, ท 325, 115035 (2020) = งแสง 6.165 (Q1, Scopus /ratiometric ISI) ของวั สดุติ(IFรวจัวั ดเรือ โดยเฉพาะ fluorescent probes ท่�ให้แสงท่�

ติ้องการ ม่ความไวแลัะจัําเพาะติ่อความม่ข�ว ั ของติัวทําลัะลัายโดยใช้โมเลักุลัท่�เกิดการถ่าย โอนัโปรติอนั อ้างอิง Sukpattanacharoen, C., Kungwan, N. Theoretical insights of solvent effect on excited-state proton transfers of 2-aryl-3-hydroxyquinolone. J. Mol. Liq., 2021, 325, 115035 (IF (2020) = 6.165 (Q1, Scopus / ISI) อ่านังานัวิจั​ัย https://doi.org/10.1016/j.molliq.2020.115035 SCIENCE CMU focus

49

October - November 2021

SCI Research Focus การวิจัยทางวิทยาศาสตร์

นั​ักวิัสำดุ้ศ�สำติร์ คณะวิ​ิทย์ มช.

ค้นัควิ้�เทคนัิคก�รเพิ� มก�รติ้�นัท�นั

ติ่อก�รกัด้กร่อนัให่้กับ

Stainless Steel

Effect of nano-grain carbide formation on electrochemical behavior of 316L stainless steel เหลั็กกลั้าไร้สนัิม หรือสเตินัเลัส (Stainless Steel) เป็นวัสดุที่อยู่คู่กับมนุษยชาติมาช้านาน โดยโลหะสเตนเลสนี้ เป็นศั พท์ทั่วไปที่ใช้เรียกเหล็กในกลุ่มที่มีความต้านทานการ กัดกร่อนสูง โดยองค์ประกอบจะมีการผสมระหว่างเหล็กและ คาร์บอน ซึ่งจะมีปริมาณคาร์บอนตํ่า และมีโครเมียมเป็นส่วน ่ ผสมหลักกับโลหะจําพวกอืน

รองศาสตราจารย์ ดร.ฉัตรดนัย บุญเรือง

ถึงแม้ว่าโลหะสเตนเลสจะต้านทานต่อการกัดกร่อนก็จริง แต่การกัดกร่อนก็ยังเกิดขึ้นได้อยู่ดี ในการ ่ ง ศึกษาทางด้านวัสดุศาสตร์ เพื่ อพั ฒนาคุณสมบัตก ิ ารต้านทานต่อการกัดกร่อนนี้ จึงมีการดําเนินมาอย่างต่อเนือ ้ ม ้ ทีค ่ ณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เช่นกัน งานวิจย ั เพื่ อพั ฒนาความต้านทานนีก ็ ก ี ารจัดทําขึน โดย รองศาสติราจัารย์ ดร.ฉัติรดนั​ัย บุญเรือง จากภาควิชาฟิสิกส์และวัสดุศาสตร์ และทีมงาน ่ ทางทีมงานพบว่า เมือ ่ โลหะดังกล่าวถูกกัดกร่อนจะเกิดการสร้างชัน ้ ฟิลม ซึง ์ บาง passive film ป้องกัน บนผิว แต่ถา้ โลหะสเตนเลสได้รบ ั คาร์บอนจากการใช้งานในบรรยากาศที่มแ ี ก๊สที่ให้คาร์บอนหรือจากการจงใจ เติมเข้าไป จะเกิดฟิล์มคาร์ไบด์ (ระดับไมโคร) ที่ทําให้ต้านทานการกัดกร่อนได้ดีขึ้น โดยทางทีมงานยังพบว่า ฟิล์มคาร์ไบด์ช่วงเริ่มต้นจะมีความหนาระดับนาโนจะเป็นช่วงอันตรายต่อผิว ของโลหะสเตนเลส เนื่องจากจะไปขัดขวางการสร้าง passive film ที่เกิดขึ้นตามปกติในโลหะสเตนเลส ซึ่ง งานวิจัยนี้ได้รับการตีพิมพ์ ในวารสาร Scientific Report โดยสํานักพิ มพ์ Nature Publishing ในปี 2021 เอกสารอ้างอิง Boonruang, C., Sanumang, W. Effect of nano-grain carbide formation on electrochemical behavior of 316L stainless steel. Sci Rep 11, 12602 (2021). IF (2020) = 4.379 (Q1, Scopus) อ่านังานัวิจั​ัย https://doi.org/10.1038/s41598-021-91958-x https://www.nature.com/articles/s41598-021-91958-x?fbclid=IwAR2rr0eFnayEgkdL5HkZ0ZhY 4rBdqNU45cN0GC3OljDenwjLNmNYrjFN0Wk งานวิจัยและนวัตกรรม SCIENCE CMU focus

50

October October -- November November 2021 2021

FB@Scimart-stsc-cmu

หลักสูต้รของคณะวิทยาศาสต้ร์ ม้หาวิทยาลัยเชียงใหม้่ ปริญญาต้รี 15 หลักสูต้ร 1. คณิติศ�สำติร์ 2. เคมี 3. ชีวิวิ​ิทย� 4. ธรณีวิ​ิทย� 5. ฟื้ิสำิกสำ์

6.

7.

8.

9.

10.

สำถิติ​ิ วิ​ิทย�ก�รคอมพิ วิเติอร์ เคมีอุติสำ�ห่กรรม ชีวิเคมีและชีวิเคมีเทคโนัโลยี วิัสำดุ้ศ�สำติร์

11. จำุลชีวิวิ​ิทย� 12. สำั ติวิวิ​ิทย� 13. อัญมณีวิ​ิทย� 14. วิ​ิทย�ก�รข้อมูล 15. วิ​ิทย�ศ�สำติร์สำิ�งแวิด้ล้อม (นั�นั�ช�ติ​ิ)

ระดับปริญญาโท 19 หลักสูต้ร

1. คณิติศ�สำติร์ 10. ก�รสำอนัคณิติศ�สำติร์ 16. คณิติศ�สำติร์ประยุกติ์ 2. เคมี (ภ�คปกติ​ิและภ�คพิ เศษ) 17. สำถิติ​ิประยุกติ์ (ภ�คปกติ​ิและภ�คพิ เศษ) 3. ชีวิวิ​ิทย� 11. ก�รสำอนัชีวิวิ​ิทย� 4. ธรณีวิ​ิทย� 12. ธรณีฟื้สำ ิ ิ กสำ์ ประยุกติ์ 18. จำุลชีวิวิ​ิทย�ประยุกติ์ (นั�นั�ช�ติ​ิ) (นั�นั�ช�ติ​ิ) (นั�นั�ช�ติ​ิ) 5. ฟื้ิสำิกสำ์ 13. ก�รสำอนัฟื้ิสำิกสำ์ 19. ด้�ร�ศ�สำติร์ 6. ฟื้ิสำิกสำ์ ประยุกติ์ 14. วิ​ิทย�ศ�สำติร์สำ�ิ งแวิด้ล้อม 7. วิัสำดุ้ศ�สำติร์ 15. วิ​ิทย�ศ�สำติร์สำ�ิ งแวิด้ล้อม (นั�นั�ช�ติ​ิ) 8. เคมีอุติสำ�ห่กรรม 9. วิ​ิทย�ก�รคอมพิ วิเติอร์ (ภ�คปกติ​ิและภ�คพิ เศษ) # นัิติ​ิวิ​ิทย�ศ�สำติร์ (ห่ลักสำู ติรร่วิมบัณฑิ​ิติวิ​ิทย�ลัย) # เทคโนัโลยีชีวิภ�พ (แขนังชีวิเคมีและชีวิเคมีเทคโนัโลยี แขนังจำุลชีวิวิ​ิทย� และเทคโนัโลยีจำุลินัทรีย์) (ห่ลักสำู ติรร่วิมบัณฑิ​ิติวิ​ิทย�ลัย)

ปริญญาเอก 18 หลักสูต้ร

1. คณิติศ�สำติร์ 2. เคมี 3. เคมี (นั�นั�ช�ติ​ิ) 4. ชีวิวิ​ิทย� (นั�นั�ช�ติ​ิ) 5. ธรณีวิ​ิทย� (นั�นั�ช�ติ​ิ) 6. ฟื้ิสำิกสำ์

8. เคมีอุติสำ�ห่กรรม (นั�นั�ช�ติ​ิ) 9. วิัสำดุ้ศ�สำติร์ 10. วิัสำดุ้ศ�สำติร์ (นั�นั�ช�ติ​ิ) 11. วิ​ิทย�ศ�สำติร์สำิ�งแวิด้ล้อม (นั�นั�ช�ติ​ิ) 12. ควิ�มห่ล�กห่ล�ยท�งชีวิภ�พ และชีวิวิ​ิทย�ช�ติ​ิพันัธุ์ 7. ฟื้ิสำิกสำ์ (นั�นั�ช�ติ​ิ) (นั�นั�ช�ติ​ิ) #เทคโนัโลยีชีวิภ�พ (ห่ลักสำู ติรร่วิมบัณฑิ​ิติวิ​ิทย�ลัย)

13. จำุลชีวิวิ​ิทย�ประยุกติ์ (นั�นั�ช�ติ​ิ) 14. วิ​ิทย�ก�รคอมพิ วิเติอร์ 15. ฟื้ิสำิกสำ์ ประยุกติ์ (นั�นั�ช�ติ​ิ) 16. ด้�ร�ศ�สำติร์ 17. วิ​ิทย�ศ�สำติร์นั�โนั และเทคโนัโลยีนั�โนั (นั�นั�ช�ติ​ิ / สำห่สำ�ข�วิ​ิช�) 18. สำถิติ​ิประยุกติ์

ที่ปร่กษา

: คณบดีคณะวิทยาศาสตร์ รองคณบดีฝึ่ายบริหาร

บรรณาธิการ

: เลื่ขานุการคณะวิทยาศาสตร์

กองบรรณาธิการ

: คณะกรรมการประชิาสัมพั นธ์คณะวิทยาศาสตร์

พิ มพ์ ท่ี

: หน่วยพิ มพ์ เอกสาร คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลื่ัยเชิียงใหม่

เจ้าของ

: คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลื่ัยเชิียงใหม่

หน่วยพิ มพ์ เอกสาร คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลื่ัยเชิียงใหม่ 239 ถึ.ห้วยแก้ว ต.สุเทพ อ.เมือง จ.เชิียงใหม่ 50200 ส่งข้อคิดเห็นแลื่ะข้อเสนอแนะได้ท่ี ประชิาสัมพั นธ์คณะวิทยาศาสตร์ โทร. 0 539 43318 หรือ prscicmu@gmail.com