Onrust #12 by KASK & Conservatorium / School of Arts Gent

ONRUST

ONRUST Magazine °12 01—03.2020

trimestrieel tijdschrift, jan– maa 2020, jaargang 3, nr 4

GESPREK MET DE DECAAN

Onrust spreekt met de nieuwe decaan Lars Kwakkenbos.

MAP IN DE GLAZEN GANG

Drie voorproefjes van masterprojecten die dit voorjaar in de Glazen Gang verschijnen.

9 FRICTIE

In KASKcinema staat januari in het teken van f(r)ictie. Programmator Bert Lesaffer licht toe. 17

60 AGENDA

ART OF OBLIVION

Artistic researcher Jelena Jureša explains why the concept of forgetting has become a central notion in recent critical theory. 19

PLEASE PANIC

Marc Vanrunxt en de derde bachelors drama panikeren over Griekse tragedies. 25

PORTFOLIO: ADA GÜVENIR

SERSE VAN HÄNDEL

MAP#105: Charlotte Danielse & Ilan Weiss, Le bain d’Ilan & Charlotte.

INDEX

Een komitragisch gesprek met Florian Heyerick en Benoît De Leersnyder over Händels tragikomische opera Serse. 35

TSURNO

THE CIRCUS DIALOGUES

Het tweejarige onderzoeksproject The Circus Dialogues besluit met een publicatie en een symposium. 39

DON’T LOOK OVER IT IF YOU CAN’T GET OVER IT

Bibliotheekmedewerker Els Roelandt geeft tekst en uitleg bij het aankoopbeleid van de Kunstenbibliotheek. 43

YOU ARE THE DASHES!

Liene Aerts, bezieler van BOEKS, over het gedachtestreepje en de dadaïstische kunstenares Elsa von Freytag-Loringhoven. UITGEVER KASK & Koninklijk Conser vatorium, de school of arts van HOGENT en Howest REDACTIE Régis Dragonetti GRAFISCH ONTWERP Jonas Temmerman DRUK Albe De Coker

COVER Aphasia, Jelena Jureša, 2019 BACKCOVER Ada Güvenir

ONRUST IS DE AGENDA VAN KASK & CONSERVATORIUM, DE SCHOOL OF ARTS VAN HOGENT EN HOWEST

MET DANK AAN Met dank aan: Liene Aerts, Aziz Ahmed, Tom Chatenet, Charlotte Daniëlse, Benoît De Leersnyder, Vincent Focque, Ada Güvenir, Florian Heyerick, Jelena Jureša, Sebastian Kann, Quintijn Ketels, Lars Kwakkenbos, Camille Le Meur, Bert Lesaffer, Bauke Lievens, Els Roelandt, Claire Stragier, Marc Vanrunxt, Amélie Verleene, Ilan Weiss.

VU: Lars Kwakkenbos, Jozef Kluyskensstraat 2, 9000 Gent

ONRUST

GESPREK MET DE DECAAN

ONRUST

Lars Kwakkenbos heeft er zijn eerste twee maanden als decaan opzitten, wanneer we hem ont moeten in zijn kantoor. Het ziet er nog wat leegjes uit. Samen staren we een ogenblik naar de plek waar de voorbije vijftien jaar een kast heeft gestaan: een maagdelijke rechthoek in een voor het overige nogal geschonden parket. Hier is wellicht veel geijsbeerd, denkt een mens dan. En ook: hier zal nog veel ge ijsbeerd worden. De uitdagingen zijn tenslotte niet gering. Van enige zorgelijkheid is bij de kersverse decaan vooralsnog geen spoor. Een brede glimlach. Zo kennen we hem, want – laat dat duidelijk wezen – zo nieuw is Lars nu ook weer niet. Ik ben intussen al meer dan tien jaar als lesgever aan deze school verbonden, en de voorbije zeven jaar was ik ook voorzitter van de vakgroep film, foto grafie en drama. Ik kende de school dus al vrij goed, maar vandaag leer ik ze natuurlijk nog heel wat beter kennen. De voorbije twee maan den heb ik al héél veel gesprekken gevoerd en vooral geluisterd. Het is lang geleden dat ik zo veel heb bijgeleerd. Sommige afdelingen ken ik minder goed dan andere, maar ik werk momen teel hard om dat bij te benen. ONRUST Wat is je vooropleiding eigenlijk? LK Ik heb geschiedenis en kunstgeschie denis gestudeerd. Aanvankelijk heb ik als redacteur gewerkt bij Klara, en daarnaast schreef ik veel over beeldende en podium kunsten, maar ook over architectuur en spo radisch over landschap, onder meer in De Standaard en in gespecialiseerde media zoals A+. Ik heb ook meer dan tien jaar gewerkt voor het Kunstenfestivaldesarts, waar ik mee nadacht over de dramaturgie van het festival. Jarenlang ging ik heel veel kijken en luisteren, en dan vooral naar kunst en dans. Vandaag heb ik daar wat minder tijd voor, al ga ik met enkele vrienden die fervente jazz-fanaten zijn, graag nog af en toe naar een concert, en ge lukkig hebben ze een voorliefde voor het ex perimentele werk. Hoe dan ook is de school te groot om al de praktijken en disciplines die we aanbieden, volledig te doorpeilen, maar daar voor kan ik bogen op meer dan vijfhonderd collega’s, een uitstekende ploeg oplei dingsen vak groepvoorzitters, alsook een schitte rend decanaat.

Dat ding heeft het waarschijnlijk ook druk gehad de laatste tijd. LK Valt mee hoor. Binnenkort krijg ik een nieuwe. Ik zal mijn oude fairphone wel missen. O Een fairphone? Verbaast ons niet eigenlijk. Ethiek en politiek liggen je na aan het hart. Hoe zal zich dat in je beleid vertalen? LK Onlangs heb ik de collega’s toe gesproken en daarbij zes kernpunten aangeraakt. Het ene weliswaar praktischer van aard dan het andere. Punt één: mensen. Daarmee bedoel ik zowel onderwijzend en ad ministratief personeel als de studenten. Ik wil iedereen maximaal betrekken bij het beleid. Een klein maar concreet voorbeeld daarvan: vergaderen probeer ik zoveel mogelijk tijdens de werkuren te doen. Wie een gezin heeft, moet ook kunnen meespreken. Iets anders is mensen een duidelijk pers pectief bieden op hun rol in de toekomst. Ik denk dan bijvoor beeld aan tijdige com municatie over lesop drachten of, in het geval van de studenten, inspraak. Tweede punt: schaal. Onze school is groot geworden. We moeten er daarom over waken dat beslissingen in alle geledingen transparant blijven, en daarmee zit ik meteen ook aan mijn derde punt: transparantie. Snelle en compacte verslaggeving is bijvoorbeeld van groot belang, en er komt ook een intranet. Dat laatste stond bij mijn aantreden overigens al in de steigers. Naar HOGENT toe hebben we SMARTPHONE anderzijds nood aan een meer informeel over Bliep bliep. Excuus. (Veegt een paar keer vluchtig leg. We willen hen beter leren kennen. De eer ste contacten zijn alvast fijn en veelbelovend. over het scherm.)

LARS KWAKKENBOS

We zijn een grote maar, qua opleidingsaanbod, ook erg diverse school. Riskeer je op termijn geen atomisering? LK Daarmee kom ik bij mijn vierde punt. Transversaliteit. Mijns ins ziens is er nog veel potentieel. Ik merk in vergaderingen dat opleidingen onderling nog te weinig van elkaar afweten. Minors, masterclasses en pro jectweken bieden kansen om die tussenschot ten de omzeilen, maar we kunnen elkaar ook nog op andere manieren vaker tegenkomen in de school. Let op, ik sta geen radicale postdisciplinaire benadering voor, waarbij er uit eindelijk slechts één grote studio overblijft. Het aanleren van een muziekinstrument bij voorbeeld vereist tijds- en arbeidsintenstieve lessen, alleen of in kleine groepjes. Maar ook in de vrije kunsten moet je jongeren de mo gelijkheid bieden om zich met een discipline te identificeren. O Dat klinkt allemaal erg ambitieus. Wat is het vijfde punt? LK Tja, dat is geld. We zitten in een strin gent financieel kader. De school is financieel gezond, maar niet in die mate dat we verder kunnen doen zoals we bezig zijn. Alleen dank zij een positief saldo van dit jaar hebben we volgend jaar een begrot ing in evenwicht. Op lange termijn is dat niet houdbaar. We zullen niet wild snoeien, maar op lange termijn een parcours uittekenen dat eerst en vooral ook in houdelijk steek houdt. Het laatste punt is inclu siviteit. KASK & Conservatorium is heel wit en het gros van de studenten is opgegroeid in een midden klassegezin, maar dat geldt niet voor iedereen. Ok, we gaan die situatie niet volle dig kunnen veranderen, maar we moeten ons wel de vraag stellen hoe onze school inclusiever kan worden. Ook op het vlak van gender kun nen we nog inspanningen doen. Als je naar ons personeel kijkt, zijn we al in de goede richting geëvolueerd, zeker qua coördinerende functies, maar we moeten er op blijven letten. O Die plannen getuigen van een geëngageerde houding. Het politiek klimaat indachtig, hoe zie je de rol van de kunstenaar?

ONRUST LK Ik denk dat er een misvatting heerst in de samenleving over wat een kunstenaar is of kan zijn, een die almaar karikaturaler wordt. Dat komt sommige mensen goed uit, een kunstenaar in een hokje duwen. De kun stenaar spuwt doorgaans niet op de rest van de bevolking, zoals sommige politici beweren, maar is zeker ook niet alleen met schoonheid in de weer. En al evenmin is kunst een staats zaak. Wel krijgen jonge mensen bij ons hope lijk dingen mee die hen in staat stellen iets in de maatschappij te betekenen, ook in velden die we vandaag nog niet meteen met kunst associëren. Kijk, voor mij hoeft het kunste naarsschap ook niet per se een voltijdse roe ping te zijn. Kunstenaarsschap draag je mee in je leven. Het kan groeien of verdwijnen. Je kan dat vervolmaken, het laten evolueren binnen een context van kunstonderwijs of even goed elders. Vergeet trouwens ook niet dat er bij ons op school niet alleen mensen worden opgeleid die zich vandaag of morgen een kunstenaar zullen noemen, maar ook heel veel vormgevers en ontwerpers. Hoe dan ook, over een creatieve component beschikken zal in de maatschappij van morgen essentieel blij ken. Daar geloof ik rotsvast in. Trouwens, die maatschappij is er eigenlijk al. We zien het al leen niet altijd. O Het onderwijzend aspect van de kunstenaar is nu ook in een educatieve master verankerd. LK Klopt. Ik moet daar wel een opmerking bij plaatsen. Wij hadden eigenlijk al een zeer goede lerarenopleiding. De educatieve master die door de overheid is geïnitieerd, komt in zekere zin dan ook tegemoet aan problemen waar wij niet verantwoordelijk voor waren. We hebben in elk geval een goede ploeg om er opnieuw een bijzondere opleiding van te maken. O Je sprak daarnet van een stringent financieel kader. Hoe zit dat op vlak van infrastructuur? LK In Gent betalen we grote investeringen over meerdere jaren terug aan HOGENT. Het verhaal van Devine in Kortrijk verschilt

daar nog van, daar is Howest verantwoordelijk voor de boekhouding van de opleiding. Hoe dan ook, ik ben niet van plan op infrastructuur zwaar in te korten. Ik geloof dat dat net een heel grote troef is van onze school. Kijk eens waar we zitten, de Bijloke, de Hoogpoort, het nieuwe gebouw aan de Paddenhoek. Voor onze opleiding drama is er dan weer een plan om aan de Baertsoenkaai een nieuwe zaal te bouwen.

Dat plan stond wellicht al op stapel? LK Ja, en een pluim voor de vorige decaan is hier op zijn plaats. Ik heb jarenlang met Wim samengewerkt en beschouw deze school als een enorm cadeau. Dat is de verdienste van alle collega’s en studenten, maar zeker ook van Wim. De evolutie die deze school de voorbije vijftien jaar heeft doorgemaakt is ronduit in drukwekkend. Als je kijkt hoeveel ze is ge groeid. Niet alleen cijfermatig, ook het niveau en de dynamiek van de opleidingen is radicaal gegroeid. Dat is een heel mooi uitgangspunt. Laatst ging het nieuwe studentenrestaurant open en, zoals ik al zei, ook onze sites liggen er heel mooi bij. We beschouwen dat als evi dent, maar toen ik hier begon les te geven, was dat lang niet altijd het geval. En dan zwijg ik nog van de professionele artistieke werking waarover we beschikken als Club Telex, MIRY Concertzaal, KASKcinema en noem maar op. Je hoort het, ik heb er zin in!

*** Hoewel het kantoor, zoals gezegd, nog een vrij lege aanblik bood, viel er desalniettemin wat kunst en boeken te bespeuren. In de overtuiging dat zij iets over de decaan vertellen, gaan we er hieronder wat dieper op in. KANTOORKUNST AAN

Een foto van Annelies de Mey. Annelies bewonder ik enorm als lesgever en als kunstenaar. Haar gezondheid laat het de laatste tijd afweten, maar ik hoop dat ze snel terugkomt.

Een foto van Ode de Kort, die ik nog als mastermentor heb begeleid.

MUREN

Een houtsnede van Jozef Cantré uit 1929 getiteld ‘De Artiest’. Dit werk herinnert me aan de verbeeldingskracht van de kunstenaar.

OP DE SCHOUW Een katapult, gekregen van Julie Vanmechelen, een oud-student beeldhouwkunst na een seminarie over projectielen.

Een button met de slogan The Time We Share, een aandenken aan mijn tijd bij het Kunstenfestivaldesarts, want het is ook de naam van een boek dat ik in 2015 samen met Daniel Blanga-Gubbay maakte. Hij leidt het festival vandaag samen met Dries Douibi, een oud-student van ons.

VOORALSNOG ENKEL IN HET HOOFD VAN DE DECAAN

BUREELBOEKEN

Een egaal grijze zeefdruk van Stefaan Dheedene en Gerard Herman, waarop je zelf aan de slag kan met een muntstuk en een valse vinger. Het werk is ontstaan onder de noemer ‘Storm in een glas water’.

Een uitnodiging voor een dramaproject dat Marc Vanrunxt, die ik al jaren goed ken en bewonder, vorig jaar samen met enkele derdejaars creëerde.

Een soort veelkleurige toeter van Sven Boel, getiteld Frustratiekegel. Een publicatie van fotograaf Titus Simoens. Als zijn voormalig mastermentor blijf ik zijn werk volgen. Een kubusvormig krijtje van Thomas Willemen.

ONRUST

Prettig behang dat een van onze collega’s kiest of ontwerpt. Een tapijt van Diane Steverlynck: Resonance rug van laend.

Two Concepts of Liberty (1958) van Isaiah Berlin. Dit essay is voor mij een filosofische leidraad. Het handelt over de vraag hoe je als mens tegen de wereld aan kan kijken en hoe je kan omgaan met een veelheid aan opvattingen daarover. Berlin onderscheidt een positieve en een negatieve vrijheid. De ene is het recht om jezelf te ontwikkelen, de andere het recht daarvoor een eigen ruimte te hebben zonder bemoeienis van anderen. Dat lijkt me een zeer verstandig onderscheid. Ook als het over kunst of creativiteit gaat. A People's History of the United States (1980) van Howard Zinn. Zinn beschrijft de Amerikaanse geschiedenis van Columbus tot de vroege eenentwintigste eeuw, zij het systematisch vanuit een groep of minderheid die op dat moment niet de macht in handen heeft en zodoende vaak wordt genegeerd in de geschiedenisboeken. Columbus door de ogen van Native Americans. De negentiende eeuw vanuit het perspectief van, opnieuw, de Native Americans, maar ook zwarte slaven en een verpauperde witte onderklasse. Doorheen de geschiedenis van de VS vormden die groepen vaak allianties en als dat gebeurde, konden ze voor een grote sociale onrust zorgen. Zo’n onrust bedreigde echter de sociale positie van andere burgers, en zodoende werden de verpauperde bevolkingsgroepen tegen elkaar opgezet in een venijnige culturele constructie: racisme.

Worlds Together, Worlds Apart (2013) van onder meer Robert Tignor en Jeremy Adelman. Ik mag dan wel een historicus zijn, af en toe hierin een hoofdstuk lezen verrijkt mijn kennis over de wereldgeschiedenis enorm. Ik zou iedereen willen aanraden om hetzelfde te doen. Differencing the Canon (1999) van Griselda Pollock. Over dit boek moet ik twee dingen toegeven. Ik ben er nog niet in begonnen en ik had het eigenlijk allang moeten indienen bij onze Kunstenbibliotheek. Los daarvan: gezien de discussies in onze school over een canon en het feit dat ik nog altijd lessen geef waarvoor ik me moet afvragen of er een canon bestaat en zoja, waaruit, is dit voor mij verplichte lectuur. Lesgeven in de academische en professionele opleidingen helpt mij overigens voeling te houden met de studenten. Ik doe het ook ontzettend graag. De jaren zestig. Een cultuur geschiedenis (2018) van Geert Buelens. Dit is waarlijk een indrukwekkend werk. Zelden heb ik er iemand zo in weten slagen om een decennium vanuit zoveel invalshoeken te belichten. De verschillende stemmen die aan bod komen zijn talloos. Zoiets inspireert me als lesgever, maar ook als decaan: de jonge mensen die in onze school rond lopen, leren bij ons hopelijk niet alleen veel over de wereld van vandaag, zij belichamen eerst en vooral de wereld van de toekomst, een wereld die ze kunnen veranderen.

FRICTIE

ONRUST

DI 07.01.20 / 20:30 MYSTERIOUS OBJECT AT NOON (APICHATPONG WEERASETHAKUL) KASKCINEMA

WO 08.01.20 / 20:30 OPENING NIGHT (JOHN CASSAVETES) KASKCINEMA

DO 09.01.20 / 20:30 WAKING LIFE (RICHARD LINKLATER) KASKCINEMA

ONRUST

DI 14.01.20 / 20:30 THE TRUMAN SHOW (PETER WEIR) KASKCINEMA

WO 15.01.20 / 20:30 FAIRE-PART (ANNE REIJNIERS, NIZAR SALEH, PAUL SHEMISI & ROB JACOBS) KASKCINEMA

ONRUST

DO 16.01.20 / 20:30 IN ANOTHER COUNTRY (HONG SANG-SOO) KASKCINEMA

DI 21.01.20 / 20:30 STORIES WE TELL (SARAH POLLEY) KASKCINEMA

ONRUST

WO 22.01.20 / 20:30 NIGHT HAS COME (PETER VAN GOETHEM) KASKCINEMA

DO 30.01.20 / 20:30 FAUSTO (ANDREA BUSSMANN) KASKCINEMA

In KASKcinema bekijken we zoveel films. Zoveel films dat we toch ook eens moeten nadenken over wat die films met ons doen. Ja, je zou kunnen zeggen: ‘Die film keek lekker weg’ of ‘Die was echt goed in zijn genre’, maar waar nestelt die beleving zich? Zit ze in een afzonder lijk vakje van onze andere herinneringen? Komt het filmverdriet in een andere schuif terecht dan het echte verdriet? Smaken Titanic-tranen anders dan begrafenis-tranen? tekst Misschien wat ijziger, maar zeker even zout. Bert Lesaffer

Een ding is zeker: wij zijn verdacht goed in meevoelen met personages op het scherm. En dat is niet omdat wij zo goed zijn in mee voelen met echte mensen. Vaak zijn wij een pak vriendelijker voor virtuele mensen. Verhalen zijn op zo’n manier ineengeknutseld dat dat bijna automatisch gebeurt, dat mee lachen, meezweten en meehuilen. In film heb je er amper iets voor nodig: een verlangen en een conflict. Dat is natuurlijk wel al veel. Waarom genieten we zo van film kijken? Is dat omdat we verslaafd zijn aan verhalen? We zien, horen en, als het even meezit, ruiken ze op podium, op papier, op café, op tv, in het nieuws en in reclame. De allereerste verhalen kregen we van onze ouders, toen ons lichaam raar deed en we niet wisten wie we waren, toen we vragen stelden over seks en dood en waarom de ene dingen mogen en de andere niet. Al die verzinsels hebben van het reële iets logisch en iets stabiels gemaakt. Misschien zijn verhalen niet zozeer een weerspiegeling van de realiteit, maar zijn ze net het weefsel ervan. Je zou kunnen zeggen dat wij zonder die vele handgemaakte illusies niet veel om het lijf hebben. Er is niet echt een zijlijn waarachter we kunnen staan en toekijken en denken: ‘Nou, zie daar, de realiteit’. Natuurlijk proberen we dat wel en zien we dingen gebeuren en leggen we verbanden, maar dan gebeurt er iets dat er niet in past en vegen we de lijn

uit en tekenen we een nieuwe. En zo worden we redelijk goed in tekenen. Want we denken altijd dat we de realiteit ontdekken, terwijl we haar eigenlijk creëren, soms alleen en soms met veel en bijna altijd met veel moeite. Als we het zo zeggen, lijkt het wel moeilijk om een onderscheid te maken tussen realiteit en verhaal, tussen non-fictie en wel-fictie. Misschien moeten we niet zozeer focussen op dat verschil, want zo kunnen we beter kijken naar de manieren waarop die verhalen ineen zitten, waar de gelijke nissen liggen, welke patronen ze vertonen, welke vormen al die configuraties aannemen. In januari stellen we onze blik bij en gaan we, onder de noemer FRICTIE, op onderzoek uit. We kijken samen naar films die op een bijzondere, grappige of creatieve manier omgaan met de constructie van ver halen. We tonen een alternatief op de film die zichzelf trots fictie noemt, maar onder het mom van verbeelding een gewelddadige realiteit helpt vorm te geven. Een alternatief op de zelfverklaarde non-fictie die, met de belofte van waarheid, zijn eigen constructie probeert uit te wissen. FRICTIE is diep vanbinnen een ode aan de mogelijkheid om uit de chaos van het reële en de apathie van het universum betekenissen te bouwen, verhalen die het toeval omhelzen en het absurde toejuichen.

ONRUST

ARTS OF OBLIVION

In recent years theorists and practitioners of memory have increasingly turned their attention to memory’s ‘other’, forgetting or oblivion. At best a secondary concern during the ‘memory boom’ of the 1980s and 1990s, the phenomenon of forget ting commands widespread interest these days, not only in academic circles but also text in the art world and across society. Jelena Jureša

Aphasia, Jelena Jureša, 2019

Prominent memory scholars such as Paul Connerton, Aleida Assmann, and Paul Ricœur insist on the need to differentiate between different types or forms of forgetting, some constructive, others destructive. The anthropologist Ann Laura Stoler has famously put forward the concept of aphasia as an alternative to forgetting to describe European nations’ problematic

relationship with their respective colonial histories. In a muchtalked-about book, the journalist David Rieff provocatively calls for a rehabilitation of forgetting as a worthy pursuit. Memory loss is being studied as a major symptom of dementia, arguably the signature illness of this era of big data and information overload, which could yet become known as a ‘digital

Dark Age’ to future historians due to the ephemerality of borndigital materials. Responding to what seems to be the opposite fear, a ruling by the European Court of Justice has enshrined a ‘right to be forgotten’ in EU law, giving EU citizens the right to have their personal data erased under certain circumstances. Meanwhile, numerous artists and activists have been investigating, documenting, and protesting processes and practices of for getting, erasure, denial, and repression, often in response to official attempts to impose a hegemonic version of a contested past and to suppress, silence, or marginalize dissenting voices. ARTS OF OBLIVION is an inter national symposium that will bring together scholars, artists, and activists who have been investigating, documenting, and protesting processes and practices of forgetting, erasure, denial, and repression, often in response to official attempts to impose a hegemonic version of a contested past and to suppress, silence or marginalize dissenting voices. The event will feature keynote lectures by Pumla GobodoMadikizela and Michael Rothberg, and will open up discussion on how, why, and to what effect contemporary culture addresses issues of forgetting in relation to a diverse range of individual

as well as collective histories of violence, trauma, and illness. The programme will include a mix of presentations, interviews, roundtables, and film screenings, and allow ample time for discussion and interaction. The symposium is organized by KASK & Conservatorium in collaboration with the Cultural Memory Studies Initiative (UGent), CiAsp (Université libre de Bruxelles) and TAPAS: Thinking about the Past (UGent) and is part of the KASK funded research project Unfolding Amnesia: An Interdisciplinary Research into Artistic Practices and the Politics of Oblivion.

19.03.20 & 20.03.20 KASKCINEMA More info: artsofoblivion.be

ONRUST

Marc Vanrunxt is al een vijftal jaar gastdocent in onze dramaopleiding. Een tijdje geleden kreeg hij een telefoontje van opleidingsvoorzitter Jan Steen. Of hij een project met derde bachelors wou begeleiden? Zeker, waar ging het over? Griekse tragedies, althans drie heruitgegeven vertalingen van de hand tekst van classicus en theaterauteur Johan Boonen. Régis Dragonetti Slik.

Theseus van Phidias uit het fronton van het Parthenon

Eind november ontmoet ik Vanrunxt voor een gesprek in dramastudio 4. De studenten zijn al een hele ochtend in de weer geweest en scharen zich in een halve cirkel rond ons; half zittend, half liggend, alsof een tempelfronton van Phidias voor onze voeten aan brokken is gevallen. Dat is misschien niet toevallig, zal ik me later bedenken. Waarom was het aanvankelijk even slikken? Vertalingen bevatten doorgaans

nogal wat woorden en laat die in Vanrunxts praktijk nu niet meteen talrijk zijn. Hij is danser, choreograaf, iemand die vanuit het lichaam vertrekt. Hoe kan hij vanuit die positie in hemelsnaam recht doen aan zo’n klepper van een tekst? Door Brussel struinend valt zijn oog op een graffiti. ‘Please Panic’ staat er. Dat vat het op dat moment goed samen. Oef, een naam heeft het project tenminste al.

ONRUST

(boven) Elgin Marbles (British Museum) (onder) Micro's in de dramastudio

C hr.)

Vanrunxt is overigens niet de enige die de oude Grieken met een ‘oneigenlijk’ medium te lijf gaat. Rainer Maria Rilke maakte zowat de omgekeerde oefening. Een dikke eeuw geleden stootte de Praagse dichter tijdens een bezoek aan het Louvre op een Archaïsche torso van Apollo. Het beeld inspireerde hem tot een sonnet, waarvan de eerste regel als volgt luidt: ‘Wij kenden niet zijn ongehoorde hoofd’. Rilke’s strategie is er tout court een van ontkenning. Van de veertien regels bevatten er wel zes het woord ‘niet’. Om het oude marmer tot leven te wekken loopt Rilke er in zekere zin met een boog omheen. En zo voltrekt zich het wonder. Het onzichtbare veredelt het zintuigelijke, zodat uit de diepte van het beeld uiteindelijk de gekende ethische imperatief opwelt, waarmee het gedicht besluit: ‘Je moet je leven veranderen.’

A rc h

aïsc

he torso

van Apollo (c a . 48 0 v

De klassieke oudheid heeft vaak iets beangstigends. Wij houden haar op afstand omdat ze een ontzagwekkende verte in zich draagt. Het aura, zoals Walter Benjamin het zou noemen, verdraagt geen rechtsreeks licht, al maakt hij precies het verschil tussen een goddelijke torso en ‘een afge knotte, beschadigde steen’. Al die ontkenningen en omwegen doen trouwens denken aan de middel eeuwse via negativa. Al vroeg benadrukten christelijke mystici als de Pseudo-Dionysius het onkenbare karakter van God. Volgens hen was het enkel mogelijk te zeggen wat Hij niet was. Ook theatervernieuwer Jerzy Grotowski voelde zich tot deze idee aangetrokken en recupereerde haar met naam en al in zijn eigen methode. Acteren was niet het verzamelen van vaardigheden, maar het opheffen van blokkades. De theo loog ontneemt God predikaten, de acteur zuivert zichzelf van bestaande weerstand. Terug naar studio 4. Een Grotowski-epigoon kan je Vanrunxt bezwaarlijk noemen,

maar toch bedient ook hij zich niet van een vooraf bepaald lichamelijk vocabularium. Aan de basis van elke beweging ligt iets van een diepere orde. De vorm staat niet voorop. Hij is het resultaat van een intentie. Goed om weten: ‘Please Panic’ slaat niet enkel op een persoonlijk paniekje van de regisseur. Het ontstuimige snoeiwerk in de projectsubsidies van Jambon stuwde het adrenalinepeil bij aanvang in het gehele kunstenveld de hoogte in. Plots bevond de buitenwereld zich in het midden van de studio, iets waar in tegenstelling tot Rilke’s torso veel minder omheen gedraaid kon worden. De drie vertalingen van Boonen die op de plank lagen werden teruggebracht tot een centrale idee, die van het lot, de onafwendbaarheid der dingen. Naast teksten over de Griekse tragedie lazen de studenten stukken uit Het tij keren van Joke Hermsen, een essay over Hannah Arendt, Rosa Luxemburg, moed en verzet in tijden van gele hesjes. Met de donkerrode Luxemburg en haar marxistische denkbeelden in het hoofd kreeg onafwendbaarheid opeens een positieve, maar ook wat bloedige associatie. Vanrunxt stelde een alternatief muzikaal scenario op, onder andere met werk van Anna von Hausswolff en Krzysztof Penderecki, dat op een of andere manier iets van deze angst capteert. Tijdens de sessies tasten de studenten af hoe ze zich tegenover die akoestische aanwezigheid kunnen verhouden. Het gaat er niet zozeer om om iets vast te leggen, dan wel om een aantal spelregels uit te zetten. Bij het project rond Boonens vertalingen zijn naast onze eigen dramaopleiding ook Conservatorium Antwerpen, LUCA Leuven en RITCS Brussel betrokken. De studenten vertellen me dat ze dat een goede zaak vinden. Op die manier wordt het ook een ontmoetingsplek, een vrijzone waar de diversiteit kan zegevieren, wars van concurrentie. In febru ari presenteren allen de vruchten van de arbeid tijdens een driedaagse in KVS.

Over omwegen gesproken. Is de Griekse tragedie nu niet heel veraf? Vanrunxt drukt mij op het hart dat zulks niet het geval is. Maar ook hier: een ontkenning. Het is niet veraf. Hoe ze zich in concreto in de voorstelling zal manifesteren is voorlopig nog koffiedik kijken. Binnen kort worden kostuums geïntroduceerd. Ze worden ontworpen door Carly Heathcote

ONRUST en zouden mogelijks naar de draperie mouillée verwijzen. Die keuze kan dan weer inwerken op de algemene gestiek. Vast staat het nog allemaal niet. De voorstelling moet nog uitharden. Er wordt gezocht, gedanst, geluisterd, bewogen… en dat vraagt tijd.

SPELERS Carly Heathcote Colette Goossens Jef Hellemans Musia Mwankumi Mustaf Ahmeti Senne Vanderschelden Stan Martens

ARCHAÏSCHER TORSO APOLLOS Wir kannten nicht sein unerhörtes Haupt, darin die Augenäpfel reiften. Aber sein Torso glüht noch wie ein Kandelaber, in dem sein Schauen, nur zurückgeschraubt, sich hält und glänzt. Sonst könnte nicht der Bug der Brust dich blenden, und im leisen Drehen der Lenden könnte nicht ein Lächeln gehen zu jener Mitte, die die Zeugung trug. Sonst stünde dieser Stein entstellt und kurz unter der Schultern durchsichtigem Sturz und flimmerte nicht so wie Raubtierfelle; und bräche nicht aus allen seinen Rändern aus wie ein Stern: denn da ist keine Stelle, die dich nicht sieht. Du mußt dein Leben ändern. Rainer Maria Rilke

••• ARCHAÏSCHE TORSO VAN APOLLO

Wij kennen niet zijn ongehoord gezicht, waarin de oogappels rijpten. Maar zijn torso gloeit nog als een kandelaar, waarin zijn blik, zij het getemperd, stand houdt en glanst. Anders zou jou de boeg der borstkas niet verblinden, en in 't licht draaien der lendenen was niet een lach naar 't midden toe dat het geslachtsdeel droeg. Anders stond deze steen geknot en beschadigd, in de doorschijnende val der schouders, en zou niet glinsteren als roofdierhuid, en zou niet als een ster losbreken uit zijn vorm: geen plek aan hem die jou niet ziet. Je moet je leven veranderen. (Werkvertaling RD)

PORTFOLIO

ADA GÜVENIR

ADA GÜVENIR IS STUDENTE ANIMATIEFILM EN MULTIMEDIAAL KUNSTENAAR.

ZEÂ ANALYSEERT ZICHZELF EN DE WERELD WAARIN ZE LEEFT. ZE ZOEKT GRENZEN OP, ERKENT MENSELIJKE TRAGIEK, TRACHT VAT TE KRIJGEN OP HAAR EIGEN STRUBBELINGEN.

DE KERN VAN HAAR WERK IS HUMOR. ALS ZELFRELATIVERING. ALS THERAPIE. ALS MIDDEL TOT VERBINDING. ZE CREÃ&#x2039;ERT EEN GRAPPIG, FRAGIEL, HERKENBAAR

UNIVERSUM, SOMS IN KLEUR, SOMS IN ZWART-WIT.

SERSE VAN HÄNDEL

ONRUST

Een nieuwe lente, een nieuwe operaproductie van het conservatorium. Dit jaar staat het tragikomische Serse (1738) van Georg Friedrich Händel op het programma. Florian Heyerick heeft de muzikale leiding, Benoît De Leersnyder neemt de regie voor zijn rekening. Onrust sprak beide docenten. Er was ruimte voor schalkse glimlachjes, maar ook een ernstigere rimpel kliefde zo nu en dan de voorhoofden. We pakken ze in die volgorde aan. tekst Komitragisch, quoi. Régis Dragonetti

TOEGEGEVEN TOEGEGEVEN, de keuze voor Serse is in zekere zin een praktische. Elk jaar zoeken de zangdocenten een werk dat past bij de beschikbare stemmen. Na het Stravinskidubbelluik van vorig jaar was het weer tijd voor barok. Dat men vroeger vaak castra ten gebruikte heeft vandaag overigens zijn voordelen. Met een weelde aan alten en sopranen in de zangklas is het bepaald handig dat de mannelijke hoofdrollen even eens voor hoge stemmen zijn geschreven. Voor de rol van Serse zijn masterstudentes Nele De Soete en Esther Verheye dan ook de – nu ja – geknipte personen.

zweepslagen. Een mooie, schaduwrijke boom daar entegen wordt beloond met een koninklijke ode.

Serse aan de Hellespont, Adrien Guignet

TOEGEGEVEN, dat gebrek aan ontologisch onderscheid kennen we ook in onze contreien: een humeurige Jezus doet in het Marcus evangelie een vijgenboom verdorren en Suetonius ver haalt over Caligula die zijn lievelingspaard consul wou maken. Trouwens, vindt u ook niet dat Händel op zijn portret iets weg heeft van de Antwerpse burgemeester voor zijn vermageringskuur? Pruik weliswaar niet mee gerekend. Macht, dat doet iets met een mens.

Serse laat de Hellespont geselen

TOEGEGEVEN, dat hoofd personage is het stereotype van de exotische tiran. Serse, zoon van Darius de Grote, is koning van het machtige Perzische rijk en behoorlijk mesjogge. Wanneer de Helle spont zijn oorlogsplannen dwarsboomt, bestraft hij het onstuimige water met

Georg Friedrich Händel

TOEGEGEVEN, Händel was met Serse ook zelf wellicht een tikje overmoedig.

Met amper zeven opvoeringen was het verre van zijn groot ste succes. Als gemaakt componist had Händel zijn eigen compagnie opgericht. De mededinging in het London van de jaren 1730 liet zich evenwel beschrijven als een operatische burger oorlog. Doordat het rivali serende gezelschap het publiek bespeelde met modieuze werken van lichter allooi, liep de Italiaanse opera seria enigszins op zijn laatste benen. Händel meende echter dat het genre slechts een nieuwe blockbuster van zijn hand nodig had. Tevergeefs, niet veel later zou hij zich enkel nog aan Engelstalige oratoria wijden. TOEGEGEVEN, dat etiket ‘seria’ hoeven we niet altijd letterlijk te nemen. Het verhaaltje is aan de dunne kant en bevat nogal wat flauwekul, althans naar burgerlijk-romantische normen. Händels Serse was inderdaad als entertain ment bedoeld, hoogstaand entertainment voor gegoede lui. De Leersnyder vat het libretto samen als de lotgevallen van ‘vier pubers en twee dommeriken’. Het web van onderlinge verhoudingen lijkt inder daad zo van de speelplaats geplukt: Amastre is op Serse, Serse is op Romilda, Romilda is op Arsamene, haar zus helaas ook, doch Arsamene enkel op Romilda. En u raadt het nooit: er komt hommeles van.

ONRUST

Platanus Orientalis

DESALNIETTEMIN

lle e be Fro

DESALNIETTEMIN is de regisseur niet beschroomd geweest een goed uur uit de opera te knippen. Geen zorgen, dat pragmatisme zou je verrassend genoeg authentieke uitvoerings praktijk kunnen noemen. In de achttiende eeuw schuwde men de ingreep niet.

Nu eens werken operahuizen met een choreograaf, dan weer met een beeldend kunstenaar, die er vervolgens maar ‘zijn of haar ding mee doet’. De Leersnyder zelf heeft het trouwens niet op barokke sets begrepen. Een lege bühne is zijn handelsmerk. Hoe teder en prachtig ook de bladeren van de plataan, hij zal niet te zien zijn.

e re

het, in die zin dat de vorst al van bij het begin lijkt te wankelen. De Leersnyder ziet er alvast scènisch potentieel in.

te n n di

DESALNIETTEMIN had Händel een verdraaid gelukkige pen. ‘Een hit machine’ noemt Heyerick hem. De man schudde de bekoorlijkste melodieën zo uit zijn mouw. In tegen stelling tot J.S. Bach was het hem niet om groots opgezette structuren te doen. Doorwerking is soms ver te zoeken en baslijnen neigen maar wat voort te hobbelen. Het strakke werkschema van de com ponist had daar ongetwijf eld veel mee te maken. Het Londense publiek moest vermaakt worden, waardoor er niet steeds tijd was om alles tot in

Niet zonder fantasie althans.

de perfectie te polijsten. DESALNIETTEMIN bezat Händel op dramatisch vlak een bijzonder breed palet. De muziek tilt het libretto boven zichzelf uit. Een vaudeville is Serse dus zeker niet. Zo is de eerste noot van het eerste recitatief al een tegentel. ‘Frond’ van ‘Frondi tenere e belle del mio platano amato’ (Tedere en prachtige bladeren van mijn geliefde plataan). Een karaktertekening op microscopische schaal is

Een aria meer of minder, eventueel zelfs van een andere componist, te elfder ure nog wat snoeien in het instrumentarium omdat de orkestbak wat klein uitvalt… Men zette de tering naar de nering. DESALNIETTEMIN schuilt er een poëticale opvatting achter de coupures. De Leersnyder baseerde zich namelijk louter en alleen op het dramatisch verloop, zonder rekening te houden met de muziek. Hij is ervan overtuigd dat de toekomst van opera in die richting ligt. Muziek en enscenering worden vandaag te zeer los van elkaar gezien.

SERSE:

ESTHER VERHEYE & NELE DE SOETE ARSEMENE: K AYLEE GALLE AMASTRE: ANNA NUYTTEN ROMILDA: LOUISE GUENTER & MIEKE DHONDT ATALANTA: LIZA DEDAPPER & FRANCHES DHONDT ARIODATE: VALERY ALEXEEV & TOM VAN BOGAERT ELVIRO: ANDREAS VROMANT & ARNE GUNST

28.03.20 – 29.03.20 SERSE VAN GEORG FRIEDRICH HÄNDEL

ONRUST

THINKING THROUGH CIRCUS

In januari vindt op verschillende locaties in Gent het cross-disciplinaire podiumfestival SMELLS LIKE CIRCUS plaats, een bijzonder ontmoetingsmoment voor de circussector. Het tweejarige artistieke onderzoeksproject The Circus Dialogues organiseert er Smells like Dialogue: A Circus Symposium, een driedaagse, kritische circus15.01.20 / 17:30 ontmoeting met avontuurlijke gastsprekers, Boekpresentatie een boekpresentatie, studiowerk en véél ruimte THINKING THROUGH CIRCUS voor dialoog. Hoe en wat denkt het circus? VOORUIT (FOYER THEATERZAAL) Hoe kunnen circus en kritisch denken onze inschrijven: fantasieën voor de toekomst aanvuren? Breng smellslikedialogue@gmail.com je meest kritische vragen mee en kom mee speculeren over de toekomsten van het circus! 15.01.20 — 17.01.20 SMELLS LIKE DIALOGUE, Smells like Dialogue: A Circus Symposium A CIRCUS SYMPOSIUM is een initiatief van The Circus Dialogues VOORUIT (15,16) & (https://www.circusdialogue.com), een artistiek ZWARTE ZAAL (17) onderzoeksproject van Bauke Lievens, Quintijn inschrijven: smellslikedialogue@gmail.com Ketels, Sebastian Kann (en Vincent Focquet) dat inzet op experimentele ontmoetingen tussen 06.02.20 / 20:30 theorie en circuspraktijk. Op het symposium MANOR HOUSE: ALWAYS / BEAUTIFUL stellen zij ook Thinking Through Circus voor, DE GROTE POST een gloednieuwe collectie dialogen van en met (OOSTENDE) circusartiesten over het circus als belichaamde denkpraktijk: feminisme, queerness, drama SMELLS LIKE CIRCUS is een project van turgie, liefde, ongehoorzaamheid en post Circuscentrum en humanisme herdacht in en doorheen de circus Vooruit, i.s.m. CAMPO, praktijk. Eveneens in het kader van het KOPERGIETERY, onderzoeksproject maakte Sebastian Kann onder CC Evergem en KASK & Conservatorium de naam Manor House (met de Amerikaanse en met dank aan luchtacrobate Natalie Oleinik) de atypische NTGent, Minard & circusvoorstelling Always / Beautiful. Huis van Alijn.

Phia Ménard

Bauke: Do you feel that it’s empowering to claim your femininity as a circus maker and / or performer?

yet possible but profoundly needed. The established disorder of our present era is not necessary. It exists. But it’s not necessary. (in Weigel 2019)

Camille: Oh, my ideal feminist circus would be one in which I needn’t feel frustrated about being called a female artist. In a feminist circus, we would have transgressed the borders between genders so that being a female artist could mean anything. Until then, I’ll attempt to keep on practising circus in a way that deeply questions how patriarchal society functions, while trying to avoid its traps of stigmatisation, alienation and the enforcement of a certain kind of auto biographical and binary thinking. Recently, I had the chance to meet Phia Ménard in Switzerland. As we were talking about the relationships between the personal and the

Bauke: What would a feminist circus look like?

Camille: In reality, I notice that I’m often pushed towards trying to erase the fact that I’m a woman when I’m perform ing and making my work. In The Hangman Radioshow (2018), we experiment with this anonymity. We work with radio, where we can remain invisible. When I do become partially visible in the straps, it’s unclear if I am a man or a woman. I could argue that erasing gender specificity is a way of behaving as if I were already free from oppressive cultural narratives. But I think that this approach leaves the problem largely untackled. Still, I think it can be empowering to claim my femininity as a circus maker if this means claiming what kind of woman I am. Plurality is of great importance to me: to show as many possibilities as I can of what it means to be a woman. That way, I can start to subvert a contained, easily described and patriarchally constructed idea of what it is, or means, to be a woman. Transgressing the borders between genders is not the same, however, as erasing gender altogether. Moreover, being a woman is only one part of who I am. That is not to say that I am free to completely decide who I am or what it means to be a woman in this society. But if I’m aware of how constructions like gender affect me, then there is also more space for me to act in relation to those constructions and more space to position myself.

On boundaries

John Cage

Space is distinct from alienation. It is fundamentally about volume, rather than about distance. Space also defies the vertical logic of revelation, which insists there is something beneath the surface of our every day—be it ultimate meaning, the face of God, our fundamental nature, a final error, ecstasy, or judgement, or some combo of the above—that will be revealed when the veil is finally lifted. In lieu of this logic, space offers a horizontal spreading, the possibility of expansion into dimensions no one yet thoroughly understands. Space is also intrinsic to the creation of freedom. As Arendt once put it in a very different context (in 1953’s ‘Ideology and Terror’), ‘The one essential prerequisite of all freedom… is simply the capacity of motion which cannot exist without space.’ (Nelson 2012:104)

political, she was insisting on the power of imagination, which I found very encouraging. Her words help me want to continue working as an artist, instead of focusing more exclusively on activism. Imagination is a way to make space; it does not put the artist in the role of the pedagogue with the audience at the other end, as passive receiver. Indeed, I do not want to make something ‘new’, but rather to ‘make space’ by questioning the structures on which circus is based. I try to participate in the articulation of the many possibi lities of making circus that exist already but that remain largely invisible. I try to make pieces that speak for them selves by refining my aesthetics and exploring the power of humour, violence, objects, bodies, morality, immorality and everything in between. In short, I try, as John Cage says, to ‘make space’ in that whole locked system.

Bauke Lievens, Quintijn Ketels, Sebastian Kann & Vincent Focquet (eds.) Thinking Through Circus. Art Paper Editions (APE). 16 × 22 cm, 176 p, hardcover + dustjacket ISBN 9789493146358. design & editing: 6'56"

‘Do you know where you stand?’ means: do you know how these streets were made, how all of this happened, the events that shaped our world and our reality, the way we live, the way we think, the way we feel. But also: where do you stand in all this, what’s your opinion? It’s important to remember other realities so that we don’t start taking this reality for granted, as if it’s natural or something. But in my work, I don’t give that explanation. I just give you the question: ‘Do you know where you stand?’ I don’t intend to explain the work while working. When we consider the way our lives are structured, the way we live, the direction the world is taking, there’s obviously a problem. I’m not in denial about it: I have a feeling of powerlessness, because of course I (circus?) can’t change the world. So I develop coping mechanisms, and my practice is one such coping mechanism. I’m working on a scene in which I’m on an island. I focus on being lost, as if literally on an island, but also just in life. That is probably very cheesy, and I move around being cheesy, earnest, knowing it, making fun of it, enjoying it. I focus on going somewhere, being with someone who is absent, reaching a place together, and continuing to do it even while knowing that it’s impossible.

Do you know where you stand?

Do you know where you stand? / Do you know you / Stolen Land

153

I took this picture in Gatineau in 2019. My friend I had taken a little bit of mushrooms and we went for a walk along the Ottawa River.

Seb took this picture during an improvised rehearsal in Montreal. He was helping me put together my first outdoor solo performance.

ONRUST

DON’T LOOK OVER IT IF YOU CAN’T GET OVER IT*

ONRUST

“Unlearning is the way to reverse the role of the normalized milestones” Ariella Azoulay in Potential His tory. Unlearning Imperialism, Verso Books, 2019 “The Master’s tools will never dismantle the master’s house” Audre Lorde, Your Silence will Not protect You, Silver Press, 2017 “Whiteness recedes when diversity beco mes a solution for the problem of whiteness” Sarah Ahmed, On Being Included, Duke University Press, 2012 39

* Sarah Ahmed, On being included, Duke University Press Books, 2012

Sinds twee jaar heeft KASK een prachtige nieuwe bibliotheek. Daar huizen de boekencollecties van STAM, Design Museum Gent, HISK, Gentse Gidsen, S.M.A.K. en KASK. De Kunstenbibliotheek is ondermeer befaamd om de Collectie Karl Geirland (CKG) die verbonden is aan de kunst collectie van het S.M.A.K. Sinds de fusie waait er een nieuwe wind door de bibliotheek. De progressieve en emancipatorische ideeën van hedendaagse vooraanstaande denkers als Ariella Azoulay, Sarah Ahmed of Françoise Vergès bereikten de biblio tekst theek en drukken nu verder hun erg levendige stempel op haar Els Roelandt aankoopbeleid. medewerker kunstenbibliotheek 2019 is voorbij, er worden eindejaarslijstjes opgemaakt, welke waren de beste boeken van het afgelopen jaar, en met welke namen scoor je tegenwoordig het best wanneer je woke wil zijn? De lijstjes verschijnen in kranten enzo, ook online. Om kort te gaan en er zeker van te zijn dat berichtjes met die eindejaarslijstjes zicht baar worden en blijven, worden veelal hashtags gebruikt. Hashtag #metoo bij voorbeeld of hashtag #woke. Uiteraard houden we dit alle maal goed in de gaten vanuit de kunstenbibliotheek want een belangrijk boek willen we niet gemist hebben. #woke :-)

de afgelopen jaren hebben slechts tijdelijk is en enkel gebeurt bij de gratie van. Terwijl de hui dige zichtbaarheid van talloze kunstenaars van kleur inderdaad meer zegt over de ‘mislukking’ van critici die gedurende decennia niet over obstakels heen keken en nooit enige aandacht gaven aan kunstenaars van kleur of aan het gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden voor die kunstenaars.

Onlangs dook de hashtag #its theirtime op telkens wanneer zo’n eindejaarslijstje een werk van een kunstenaar van kleur vermeldde. Die hashtag klonk niet goed, meende men. Wat was er niet oké aan? Enkele dagen later kwam het antwoord ongevraagd via instag ram, en wel van Simone Leigh, een Amerik aanse kunstena res uit Brooklyn die vorig jaar een solotentoonstelling in het prestigieuze Guggenheimmu seum in New York had. Onder een foto met werk van Kara Walker (A Subtlety, 2014) uitte ze op haar instagramaccount Instagram post Simon Leigh (simoneyvetteleigh) haar verontwaard iging over de hashtag #itstheirtime die door Roberta Smith werd gebruikt: “Stop discribing your failure as our momentary success”. Ja, dat was het natuurlijk, niet alleen verdeelt de hashtag opnieuw in wit en kleur, tegelijk insinueert hij dat dat het succes dat kunstenaars van kleur

Wie is zichtbaar en wie niet? Op sociale media regelen de algoritmen dat wel, maar in het echte leven is het natuur lijk altijd al net zo geweest. Wie het luidst roept en de macht heeft schrijft de geschiedenis, en bepaalt dus wie zichtbaar is en wat bestudeerd en verza meld wordt. Sommige auteurs of kunstenaars kennen we alle maal. Is dat omdat ze zo goed zijn? Vaak wel maar niet altijd. Het is uiteraard geen toeval dat zij die het hoogst scoren in de algoritmen van het dagelijks leven witte, heterosexuele man nen zijn. Zucht.

WHY HAVE THERE BEEN NO GREAT WOMEN ARTISTS?

ONRUST

Linda Nochlin

In 1971 vroeg een galeriehouder, die op zoek was naar nieuw talent aan de toen nog jonge en onbekende Amerikaanse professor kunst geschiedenis Linda Nochlin waarom er geen uitmuntende vrouwelijke kunstenaars waren. Nochlin nam de vraag ernstig en publiceerde haar baanbrekend essay dat het antwoord op die vraag bevatte: Why have there been no great women artists? (een essay dat je ondertus sen gratis kan downloaden op het internet) Vervolgens vatte ze haar levenswerk aan en haalde het oeuvre van talloze kunstenaressen van onder het stof én onderzocht ze de manier waarop vrouwen doorheen de kunstgeschiedenis worden afge Anonymus, Buy My Apples, 19de eeuw beeld. In de Kunstenbibliotheek vind je verschillende boeken van Nochlin op goed zichtbare plekken. Haar werk en onder zoek is een dankbare bron van inspiratie bij het aankoopbeleid van de bibliotheek. Immers, zo leren we van Nochlin, één van de eerste rede nen waarom er historisch weinig uitmuntende

kunstenaressen waren, is dat ze niet werden opgeleid, dat hun talent zich niet kon ontwikke len, of dat er geen rolmodellen voor hen waren. Indien hun werk dan toch op miraculeuze wijze ontstond én overleefde, dan werd het slecht bewaard, niet gedocumenteerd of becommenta rieerd en niet geciteerd. De Kunstenbibliotheek heeft zich voorgenomen haar bezoekers te voorzien van een hele frisse waaier aan rolmo dellen: hetzij in de fotografie, film, illustratie, architectuur, design, theorie of autonome kunsten. De Kunstenbibliotheek heeft sinds twee jaar haar aankoop Linda Lochlin, Buy beleid duidelijk omschreven. Some Bananas, '72 De focus ligt enerzijds op het aankopen van auteurs en kunstenaars verbonden aan KASK (docenten, studenten, alumni, …), en gelieerd aan activiteiten (expo’s, lezingen, …) die plaats vinden bij de partne rinstellingen (S.M.A.K., Hisk, Gentse Gidsen, Stam en Design Museum Gent). Verder is er

aandacht voor de Gentse kunstscène in het alge meen en voor de kunsten in België. Uiteraard wordt ook steeds de internationale actualiteit gevolgd. Maar een tweede en minstens even belangrijk accent dat hier telkens tussenfietst is de aandacht voor kunstenaars en auteurs uit de zogenaamde geografische periferie en/of auteurs en kunstenaars van kleur en/of vrouwe lijke auteurs en kunstenaars. Op het vlak van diversiteit van de collectie was/is immers een inhaalbeweging nodig. Dit aankoopbeleid wordt weerspiegeld in alle aspecten van de biblio theekwerking: in het maandelijks aankopen van kunstenaarsboeken of gewone boeken maar ook

in een aantal projecten. Een daarvan is Essen tial Reading waarbij gasten aankooplijstjes van belangwekkende boeken voorstellen. Geno digden in dit programma waren bijvoorbeeld curators Eva Barois De Caevel, Anna Colin en Christine Eyene of het filmcollectief Sabzian… Vanaf 2020 start Kunstenbibliotheek met een residentieprogramma. De eerste gasten zijn de performers Oshin Albrecht en Melissa Mabe soone (alumna vrije kunsten) van het collectief buren. Zij zijn gedurende een drietal maanden kunstenaars in huis en bereiden een perfor mance en leesroute voor.

Buren collectiv, Blue Skies Forever, Performance

In Sarah Ahmed’s boek On Being Included lezen we dat het doorbreken van de eenzijdig manne lijke witte cultuur in een organisatie het snelst verloopt wanneer de hoogste in rang deze visie structureel mee uitdraagt. Dat lijkt ons logisch. We hebben bij de recente machtswissel jammer genoeg geen vrouwelijke decaan gekregen én ook geen decaan van kleur maar we hebben er wel één die op vergaderingen uit het vuistje de feministische auteur Sarah Ahmed citeert. Er is dus veel hoop dat we het aankoopbe leid ingezet onder Wim De Temmerman de komende jaren zullen kunnen voortzetten en misschien ooit een evenwicht zullen bereiken in de Kunstenbibliotheek. Je kan alle informatie over de kunstenbiblio theek, de aanwinsten, het beleid en de projecten vinden op www.kunstenbibliotheek.be. In de kunstenbibliotheek en op de website is een lees wijzer beschikbaar met suggesties over de onder werpen die hierboven werden beschreven zoals feminisme, identiteit, diversiteit en activisme.

YOU ARE THE DASHES!

ONRUST

EEN UITNODIGING OM STREPEN TE TREKKEN

Posterontwerp voor BOEKS 05 door Myrthe van Rompaey

ONRUST

Nog tot en met 31 januari geven BOEKS en vormgever Astrid Seme onder de titel Baroness Elsa’s em dashes het woord aan de em dash-slash-gedachtestreep. De presentatie is een eerbetoon aan de dadaïstische kunstenares en dichteres Elsa von Freytag-Loringhoven (1874-1927) en aan haar manische gebruik van gedachtestrepen. Het is eveneens de titel van een boek dat begin 2019 uitgebracht werd door Mark Pezinger Books, een in Wenen en het Zwarte Woud gevestigde uitgever van kunstenaarsboeken. Zelf noemen de oprichters Astrid Seme en Thomas Geiger het een bloemlezing van dashes in drukwerk, gedichten en performances. De lezer vindt Astrid Seme, Baroness Elsa’s em er Elsa’s werk in gesprek met bekende strepentrekkers als dashes, 2019, Mark Pezinger Verlag Gertrude Stein, Laurence Sterne, Heinrich von Kleist of (eerste uitgave van Black Forest Library. Emily “the dashing queen” Dickinson etcetera. 10 × 14.5 cm, 88pp, Engels, 400 ex, €13) Laten we dit veelvoud aan stemmen en strepen onszelf een weg door het boek Baroness Elsa’s ook in dit magazine doortrekken, terwijl we em dashes bladeren, vragen en antwoorden:

Astrid Seme, Baroness Elsa’s em dashes, 2019

21. It indicates an intentional —defiant?—ambiguity. Gedachtestrepen zijn geschikt voor verschil lende doeleinden—toe-eigening van de stilte, dissonantie in actie, onderbreking,

het innemen van de ruimte. In deze BOEKSpresentatie vervult de dash niet de dienstige rol van opvuller van leegte of onderstreper van andermans mening, noch van onder breker van een reeds hangende gedachte, maar van hoofdrolspeler die een eigen stem

en plaats opeist. Een twintigtal van deze gepromoveerde dashes nemen de ruimte van de gaanderij in: de performers positioneren zichzelf armspanwijdtebreed ten opzichte van de raam- en deuropeningen. De ramen worden woorden die de ruimte ritmeren en de gaanderij een zin die zijn eigen taal spreekt. 47. We are sinewy and muscular — flexing against the page, against syntax, and against language itself, creating an embodied, performative poetics. De dash is aan het woord in het door Astrid Seme voor de gaanderij gemaakte Figures for dashing. In het geluidswerk neemt een stem het standpunt van de dash in en probeert deze het leesteken tot leven te brengen: “You are the dashes! Let the voice direct you!” (Oud-) studenten Stine Sampers, Naomi Schatteman en Mathilde Strijdonk gingen in op deze uit nodiging en brachten een performance tijdens de openingsavond. Vanaf dat moment werd de gaanderij een meerstemmige dash- en catwalk, heen en weer bewegend tussen dissonant en resonant, begin—einde.

Irene Gammel & Suzanne Zelazo, Body Sweats: The Uncensored Writings of Elsa von Freytag-Loringhoven, 2011

Andere stemmen vallen in, vullen aan, bevragen en onderbreken elkaar. Hoe zou Elsa von Freytag-Loringho ven zich door de ruimte bewegen? Hoe zou zij de em dash in woord en vorm gieten? In een brief aan een zekere Mr. Caldwell schreef ze dat ze een eigen systeem van leestekens uitge vonden had waarbij ze de voorkeur gaf aan de dash, oftewel “joy marks, like little shuts at the end of a line”.

37. Virginia and Gertrude were dashing women, also. But Emily was the only one who could dash her brains out. Gertrude Stein was geen uitge sproken voorstander van de dash, maar des te vuriger leest haar plei dooi voor het doen verwijnen van het vraagteken op aardbolschaal in een vijf pagina’s tellende tekst over het gebruik van leestekens: “There are some punctuations that are interesting and there are some punctuations that are not. Let us begin with the punctuations that are not. Of these the one but the first and the most the completely most uninteresting is the question mark. The question mark is alright when it is all alone when it is used as a brand on cattle or when it could be used in decoration but connected with writing it is completely entirely completely uninteresting. It is evident that is you ask a question you ask a question but anybody who can read at all knows when a question is a question as it is written in writing. Therefore I ask you therefore wherefore should one use the question mark. Beside it does not in its form go with ordinary printing and so it pleases neither the eye nor the ear and it is therefore like a noun, just an unnecessary name of something. A question is a question, anybody can know that a question is a question and so why add to it the question mark when it is already there when the question is already there in the writing. (…) So there are the uninteresting things in punctuation uninteresting in a way that is perfectly obvious, and so we do not have to go any farther into that. There are besides dashes and dots, and these might be interesting spaces might be interesting. They might if one felt that way about them.” (Gertrude Stein,

Lectures In America, 1985. pp. 214222. Online raadpleegbaar in de door Kenneth Goldsmith in 2000 uitgebrachte bundel: “Gertrude Stein. On Punctuation”)

ONRUST

Emily Dickinson daarentegen, bezong en betreurde het leven in dashes: “I wonder if it hurts to live — And if They have to try — And whether — could They choose between — It would not be — to die —” Emily Dickinson, “I measure every Grief I meet”, gedicht nr. 561 uit The Complete Poems, 2016.

“We are adhering to life now with our last muscle—the heart.” Djuna Barnes, Nightwood, 1936. “Life’s start—end,” schreef Elsa en Irene Gammel en Suzanne Zelazo voegden daar in het in 2011 ver schenen referentiewerk Body Sweats: The Uncensored Writings of Elsa von Freytag-Loringhoven aan toe:

something slightly longer than a hyphen and shorter than an em dash. So go on ignoring them. The dashes will have the last word.

“We are bridging the entire human life span with the elasticity of our dash.”

Irene Gammel & Suzanne Zelazo, Body Sweats: The Uncensored Writings of Elsa von Freytag-Loringhoven, 2011

Elsa von-Freytag Loringhoven, Ejaculation, circa 1924. Bron: Elsa von Freytag-Loringhoven Papers, University of Maryland Library.

78. The dash between your birth and death dates on your headstone will be representing your whole life. All your joys and sorrows, adventures and disappointments, tucked in

31. A snaky line running down half a page in Laurence Sterne’s The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman represents the flourish of corporal Trim’s stick in the air, performed as he is approaching the house of the widow Wadman. Trim’s flourish with his stick serves to underscore his impassioned defence of being a bachelor.

sd/several true things in the old days/ driven nuts, Well, of course, there was a certain strain On the gal in them days in Manhattan the principle of non-acquiescence laid a burden.”

(Ezra Pound, Canto 95, uitgegeven in 1956 als Section: Rock-Drill, 85-95 de los cantares)

32. Pretty much like Elsa would have swung her stick—if she had one—while promenading 150 years later on Pittsburgh’s Fifth Avenue dressed in a man’s suit and smoking a cigarette.

33. It is time for readers of poetry to take stock of the ways the Baroness paved the road to much modernist and postmodernist experimentation, altering not only how poetry is written, but how it is read.

Dit beschrijft het moment waarop Elsa in 1910 voet aan wal zette en meteen na aankomst gearresteerd werd omwille van crossdressing. “She wore men’s clothes,” titelde de New York Times. Om rond te komen in New York poseerde Elsa voor kunstenaars, wat schilder George Biddle bij het neerschrijven van de volgende anekdote bracht: “With a royal gesture she swept apart the folds of a scarlet raincoat. She stood before me quite naked— or nearly so. Over the nipples of her breasts were two tin tomato cans, fastened with a green string about her back. Between the tomato cans hung a very small bird-cage and within it a crestfallen canary. One arm was covered from wrist to shoulder with celluloid curtain rings, which later she admitted to having pilfered from a furniture display in Wanamaker’s. She removed her hat, which had been tastefully but inconspicuously trimmed with gilded carrots, beets, and other vegetables.” (An American Artist’s

Story: George Biddle, 1939)

“The immense cowardice of advertised literati & Elsa Kassandra, “the Baroness” von Freitag etc.

Elsa von-Freytag Loringhoven, Teke Heart, ca. 1921. Bron: The Little Review Records, University of WisconsinMilwaukee Libraries.

Acha aché — Jach — ché? Ljrinstjrib sjrninke stjribe fjrinstre strjribe njristre acha — jaché!

Het tot 2011 ongepubliceerd gebleven Teke Heart klankgedicht schreef Elsa in kleur neer en droeg Elsa in kostuum voor als een performance poem.

ONRUST

Elsa von-Freytag Loringhoven, To Whom It May Concern (detail, circa 1922) Bron: The Little Review Records, University of Wisconsin-Milwaukee Libraries.

Het is eveneens tijd voor de makers van onze kunstgeschiedenis om het ontstaansverhaal van de eerste ready-made en de iconische Fountain te herbekijken. In 2015 schreef The Independent dat het urinoir niet door Marcel Duchamp bedacht werd, maar de plaats van aankoop en de “R. Mutt” signatuur richting een bevriende kunstenares wijzen die reeds in 1913 readymades maakte — — — — . Op 11 april 1917 omschreef Duchamp het zelf als volgt in een brief aan zijn zus Suzanne: “Une de mes amies sous un pseudonyme mas culin, Richard Mutt, avait envoyé une pissoti ère en porcelaine comme sculpture. Ce n’était pas du tout indécent, aucune raison pour la refuser.” Ondertussen staan we vier jaar, maar weinig nieuw onderzoek verder. Laten we de discussie wie de figuur is achter de Fountain blijven voeren en voeden. Ons antwoord op de prikkelende vraag of “het meest invloed rijke, moderne kunstwerk” (als dusdanig uit geroepen door 500 experten in 2004) een actie van de omstreden, uitdagende en femi nistische dada-kunstenares Elsa von-Freytag Loringhoven zou kunnen zijn geweest? – JAAAACHÉ!

Elsa von Freytag-Loringhoven, Forgotten like this parapluice am I by you – faithless Bernice!, circa 1923.

Let us not forget about her — courageous Elsa! Liene Aerts, Astrid Seme, Elsa von-Freytag Loringhoven, Emily Dickinson, Gertrude Stein, Laurence Sterne, Djuna Barnes, Ezra Pound, George Biddle, Irene Gammel, Suzanne Zelazo, Carolyn Cage,…

Posterontwerp voor BOEKS 05 door Myrthe van Rompaey

MAP IN DE GLAZEN GANG ONRUST

MAP#105 CHARLOTTE DANIELSE & ILAN WEISS LE BAIN D’ILAN & CHARLOTTE 23.01.20 — 02.02.20 MAP#106 LENE VERSCHAEREN, AMÉLIE VERLEENE & STEF VAN OEVELEN MOVE YOU LIKE YOU PRESS MY IMAGE 06.02.20 — 16.02.20 MAP#108 CAMILLE LE MEUR & TOM CHATENET VITRINE/VITRINE 05.03.20 — 15.03.20 De Glazen Gang wordt doorheen het jaar ingepalmd door een keur aan masterstudenten. Enkelen van hen lichten alvast een tipje van de sluier.

MAP#105: CHARLOTTE DANIELSE & ILAN WEISS, LE BAIN D’ILAN & CHARLOTTE.

Kom zonnebaden met ons.

tussen Ilan en Charlotte. Ilan heeft de huid van zijn geliefde losgeweekt (of gefotografeerd?) in Deze tekst werd gedeeltelijk in bad geschre het water om deze vervolgens te conserveren in ven. Het betreft een samenwerking en gesprek doorzichtige bakstenen. Hij tovert haar op die

ONRUST

manier in één keer om tot iets tastbaars, iets monumentaals en iets als een stuk speelgoed. Hij is de moderne Pygmalion. Charlotte mengt zich in het spel van de twee tortelduifjes en omringt de vlezige bakstenen met licht en warmte. Zij is geobsedeerd door de zon met alle bijhorende symboliek en verhalen. Samen bouwen ze een

badhuis waar hun ideeën en werk samensmelten. Een subtropisch zwemparadijs waarin iedereen wordt uitgenodigd zijn of haar huid los te weken en te baden in het zonlicht. Het wordt een spel van licht, passie, huid en schaduw. Neem je zwembroek mee.

MAP#106: LENE VERSCHAEREN, AMÉLIE VERLEENE & STEF VAN OEVELEN

MOVE YOU LIKE YOU PRESS MY IMAGE.

Studenten grafische vormgeving Lene Verschaeren, Amélie Verleene en Stef Van Oevelen delen een fascinatie voor visuele en talige associaties. Tekst en beeld zijn nooit tot één ondeelbare betekenis te herleiden. Als vormgevers hebben zij het gemunt op de verschillende semiotische lagen van een publicatie, of beter gezegd, pro beren ze de spanning tussen die lagen tastbaar te maken. In de Glazen Gang wordt een bestaande publicatie (een roman of essay) tot het uiter ste open geplooid. Daarvoor roept het trio een computerprogramma en een bijhorend cahier in het leven. Dat laatste is een soort visuele parafrase van de bronpublicatie. Middels asso ciatieve opdrachten levert die input aan het

computerprogramma, de code van welke ver volgens weer nieuwe output genereert. Nadat de gebruiker deze informatie een paar keer over en weer gepingpongd heeft tussen cahier en computer, komt hij of zij tot een ingrijpende en bovenal persoonlijke tekstuele samenvatting van de brontekst. Met Move you like you press my image willen deze vormgevers een blik werpen op eens steeds veranderende wereld, waar beteke nissen en media fluctueren in een associatief amalgaam. Ze bakenen een veld af waarin de toeschouwer zelf aan de slag gaat met grafische tools en regels, en hopen daarmee de impact van doorgaans onbewuste keuzes aanschouwe lijk te maken.

MAP#108: CAMILLE LE MEUR & TOM CHATENET, VITRINE/VITRINE.

A year ago we were walking in the decorative art section of the Musée des Beaux-Arts de Lyon and took this picture of two pieces of 18th cen tury French ceramics. It has become precious

to us. The plates could be said to symbolically represent the relation between our practices, in that both are ornamental and artificial repre sentations of nature, albeit in different ways.

The plate on the left for instance is a trompe lâ&#x20AC;&#x2122;oeil which plays on the notion of double images, not unlike the illusion of a landscape in a tree trunk. This kind of visual ambiguity plays an important

role in Tomâ&#x20AC;&#x2122;s work. The plate on the right contains a sculpture of a cabbage, which almost entirely obscures its functionality. It is exactly this grey area between fine art and decorative art that is

ONRUST

of interest to Camille. At length these two plates (objects / sculptures / images / paintings) inspired us to collaborate and share a common practice. As photography was the starting point, it also

turned out the medium which best captures our discussions and common interests. At least so far. In taking pictures through windows and show cases we retain elements, shapes and reflections.

ONRUST

AG EN DA

JANUARI

AGENDA

30.11.19 – 02.02.20

KIOSK GRATIS

Ion Grigorescu, ‘Cinema’, 2019. Foto door Zoë de Bock

Posterontwerp voor BOEKS 05 door Myrthe van Rompaey

Ion Grigorescu: Cinema

“Cinema” biedt een unieke inkijk in het artistieke werk van Ion Grigorescu (Boekarest, 1945). De retrospectieve tentoonstelling verzamelt het werk van deze bijzondere hedendaagse kunstenaar, die vooral bekend is omwille van zijn experimentele foto’s en films en zijn non-conformistische praktijk tijdens het socialisme. Deze ten toonstelling is het resultaat van Grigorescu’s eigen verlangen om een genuanceerder inzicht te bieden in zijn werk en ideeën. Het overkoepelende cinemathema maakt het mogelijk om zijn unieke artistieke praktijk – schilderkunst, tekeningen, film en fotografie – vanuit een dwarsperspectief te benaderen zonder de illusie te willen wekken van een eengemaakt geheel. De tentoonstelling is samengesteld door Magda Radu en wordt georganiseerd in het kader van EUROPALIA ROMANIA, in samenwerking met Romanian Cultural Institute. EXPO ma – vr: 14:00-18:00 za – zo: 11:00-18:00

plaatst de performers in een fysieke ruimte, waardoor BOEKS een performatieve plek wordt. Elsa’s gedachtestrepen veranderen in een veelvoud aan stemmen die ons uitnodigen om strepen te trekken. “Barones Elsa’s em dashes” is eveneens de titel van een boek dat begin 2019 uitgebracht werd door Mark Pezinger Books, een in Wenen en het Zwarte Woud gevestigde uitgever van kunstenaarsboeken. Zelf noemt de uitgever het een bloemlezing van gedachtestrepen in drukwerk, gedichten en performances. De lezer vindt er Elsa’s werk in gesprek met bekende strepentrekkers als Gertrude Stein, Laurence Sterne, Heinrich von Kleist of Emily “the dashing queen” Dickinson. EXPO ma – wo: 09:00-18:00 do: 09:00-22:00 vr: 09:00-16:00

DI 07.01.20 KASKCINEMA

10.01.20 – 19.01.20 OPENING 09.01.20 / 19:00 GLAZEN GANG

GRATIS

MAP #104: Katarina Skjønsberg, Dorien Buys & June Laka – The Hallway

“Dear all, You are passing through me every day, as if you’re rushing. Your steps are sometimes heavy. But this time I invite you to stay for a while. You might think I am too transparent for you, that I make you feel a bit too visible, as if you’re being watched, measured. Even judged sometimes. I created a temporary shelter for you, where you can freely move and close your eyes to listen. Yours truly, The Hallway”. EXPO

20:30

€ 5 / € 3

ma – do: 08:00-22:00 vr: 08:00-18:00 za – zo: 11:00-18:00 (via ingang KIOSK)

ZO 12.01.20 20:00 Mysterious object MIRY CONCERTZAAL at noon (Apichatpong 12.12.19 – 31.01.20 € 20 / € 15 / €5 / GRATIS Weerasethakul) GAANDERIJ GRATIS MIRY Ensemble: Deze film maakt deel uit van de KUNSTENBIBLIOTHEEK programmalijn FRICTIE. Meer info GAME – Ghent BOEKS 05: Astrid op www.kaskcinema.be. FILM Advanced Master Seme – Baroness Ensemble WO 08.01.20 20:30 Elsa’s em dashes Na eerdere samenwerkingen en (RED.)

Deze vijfde BOEKS-presentatie brengt een eerbetoon aan de dadaïstische kunstenares en dichteres Elsa von FreytagLoringhoven (1874-1927) en aan haar manische gebruik van gedachtestrepen. Gedachte strepen zijn geschikt voor verschillende doeleinden – toe-eigening van de stilte, dissonantie in actie, onderbreking, het innemen van de ruimte. In Elsa’s werk lijken ze eerder te functioneren als performers tussen de woorden en zorgen ze voor beweging en stem in de tekst. Astrid Seme’s ingreep

KASKCINEMA

€ 5 / € 3

Kinoclub #17: Opening Night (John Cassavetes)

Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

DO 09.01.20 KASKCINEMA

20:30

€ 5 / € 3

Waking Life (Richard Linklater)

Deze film maakt deel uit van de programmalijn FRICTIE. Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

(-26)

uitvoeringen van enkele van zijn solo- en kamermuziekwerken door muzikanten van GAME en Ictus, wordt er dit seizoen een volledig programma voorgesteld rond de composities van Jesse Broekman. Zijn verfrissende ritmische klankkleur-miniaturen voor kleine bezetting worden afgewisseld met werk van de Italiaanse Clara Ianotta en Amerikaanse componist Timothy McCormack, collega’s van zijn generatie waar de componist zijn bewondering niet voor wegsteekt. Jesse Broekman is sinds vorig jaar docent elektroakoestische compositie aan het Conservatorium. CONCERT

KASKCINEMA

20:30 WO 15.01.20 € 5 / € 3

The Truman Show (Peter Weir)

KASKCINEMA

Faire-Part

KASKCINEMA

15.01.20 – 17.01.20

VOORUIT GRATIS

Smells Like Dialogue: A Circus Symposium

The Circus Dialogues invites you to a dynamic, open-minded gathering at the junction of artistic circus practice and critical theory. Smells Like Dialogue: A Circus Symposiumis a three-day symposium with two exciting guest speakers, a book presentation of the brand new Thinking Through Circusand lots of room for polyphonic dialogue. How and what does circus think? In what way is circus (also) a practice of thought? With these questions as a point of departure, let’s get talking! Smells Like Dialogue: A Circus Symposium takes place during Smells Like Circus, a cross-disciplinary festival hosted by Vooruit and Circuscentrum. It will be possible to both attend the symposium and to seemost of the shows playing at the festival. SYMPOSIUM

WO 15.01.20

17:30

THEATERFOYER VOORUIT FREE

Thinking Through Circus: book launch

Thinking Through Circus gathers ten dialogues with and between circus artists. Each entry bears witness to how a specific circus practice is (also) a practice of critical thinking, revealing how feminism, queerness, dramaturgy, love, disobedience, posthumanism and theaesthetico-political imaginary are rethought in and through contem porary circus practice. With this book, The Circus Dialogues wants to tend to the embodied relationships between contemporary circus and today’s world, defending circus as a field in which experimental thinking is already happening and can continue to happen. Doing so, we hope to contributeto a more sustainable circus, expanding both accountability and agency within our field. BOOK LAUNCH

€ 5 / € 3

Deze film maakt deel uit van de programmalijn FRICTIE. Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

DO 16.01.20

Deze film maakt deel uit van de programmalijn FRICTIE. Hij wordt inleiding door Sven De Schutter van KUTfilm. Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

20:30

€ 5 / € 3

In Another Country (Hong Sang-Soo)

Deze film maakt deel uit van de programmalijn FRICTIE. Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

VR 17.01.20

MIRY CONCERTZAAL

20:00

€ 20 / € 15(RED.) / €5(-26) / GRATIS

Lisa Jacobs & Ensemble, nieuw jaarsconcert van HOGENT

Oblivion van Astor Piazzolla en Eugène Ysaÿe Les Neiges d’Antan zetten de toon: melancholisch, ingekeerd, dubberig… Toch maken Lisa Jacobs en de haren van dit nieuwjaarsconcert allesbehalve een begrafenis. De Vier Seizoenen van Vivaldi bruisen van levenslust. Overigens hadden de sonnetten die de priester-componist bij deze vioolconcerti schreef, weinig uitstaans met existentiële proble matieken. Zij spreken simpelweg van kwetterende vogeltjes in de lente en een goed glas wijn in de herfst. Met het laatste vers dient hij Villon luchthartig van antwoord: ‘Dit is de winter, maar wat een vreugde brengt hij!’ CONCERT

DI 21.01.20

20:00

MIRY CONCERTZAAL € 20 / € 15(RED.) / €5(-26) / GRATIS

Ictus, nieuwjaars concert van KASK & Conservatorium

dat nog steeds doet trouwens. Het trio bestaat uit een heldere stem zonder vibrato, een akoestische of elektrische gitaar en de rijk genuanceerde viola da gamba van Eva Reiter. Samen weven ze een klanktapijt van giftige, sappige miniaturen: korte, bitterzoete melodieën, ostinati à la Purcell, extreem vertraagde popsongs, nachtelijke ontboezemingen… Zoetjesaan verbrokkelt de tijd en stokt het verleden. Een nieuw jaar komt eraan. CONCERT

DO 21.01.20 KASKCINEMA

Stories We Tell (Sarah Polley)

20:30

€ 5 / € 3

Deze film maakt deel uit van de programmalijn FRICTIE. Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

VR 22.01.20 KASKCINEMA

20:30

€ 5 / € 3

Night Has Come (Peter Van Goethem)

Deze film maakt deel uit van de programmalijn FRICTIE. Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

DO 23.01.20 HET PAVILJOEN

KAS / ArtFair

18:00 GRATIS

Voor de start van het nieuw semester organiseert KAS een ArtFair waar studenten werk kunnen tonen, (ver) kopen of ruilen. Een veiling-performance en optredens binden de avond aaneen. Iedereen kan werk inzenden via hello@kaspaviljoen.be. EVENT

DO 23.01.20 KIOSK

Ion Grigorescu – Nocturne en rondleiding

19:30

GRATIS

Ion Grigorescu, ‘Cinema’, 2019. Foto door Zoë de Bock

DI 14.01.20

Het trioconcert ‘Darker Than Black’ pendelt tussen renaissance en moderne tijd. Je zou het kunnen beschouwen als een ode aan wat men eertijds ‘zwarte gal’ noemde, een soort melancholische pekcocktail die musici tijdens het spelen zo beaat-dwaas deed glimlachen – en

DO 23.01.20 KASKCINEMA

Radio Cinema

20:30

€ 5 / € 3

Meer info op www.kaskcinema.be. FILM

24.01.20 – 14:00 OPENING 23.01.20 / 18:00 Textiel toont textiel

GLAZEN GANG

EXPO

24.01.20 – 02.02.20 OPENING 23.01.20 / 19:00

No spineless consensus, 2017. Foto Willem Vermoere

GRATIS

Onder de titel “Looking for serendipity” realiseren de masterstudenten fotografie in samenwerking met curator Iris Sikking een tentoonstelling in de Zwarte Zaal. Sikking ziet in de tentoonstellingsruimte een precair tussengebied, een veld voor

AGENDA 24.01.20 – 28.01.20 OPENING 23.01.20 / 19:00

KABINETRUIMTE CIRQUE GRATIS

/ Johan / Opstaele / bestaat / echt /

GRATIS

MAP #105: Charlotte Danielse & Ilan Weiss – Le bain d’Ilan & Charlotte

De tentoonstelling geeft een voor proefje op het werk van de stu denten textielontwerp van de 3e bachelor en master. In een voort durende stroom die leidt tot hun afstuderen, wordt een open ruimte voor reflectie gecreëerd waar de bezoeker wordt uitgenodigd om de dialoog aan te gaan met de studenten en hun work in progress.

Looking for serendipity

ma – vr: 14:00-18:00 za – zo: 11:00-18:00

24.01.20 – 02.02.20 OPENING 23.01.20 / 19:00

i.s.m. The Dark Belgium

ZWARTE ZAAL

editing en een ruimte voor contex tualisering. Met het tonen van het werk begint immers het spreken: een symbiotische dialoog, een vurig pleidooi of een dovemansgesprek. Het tentoonstellen als ultieme zoektocht, waar beeldende en ethische keuzes, schuren, vermengen en verloren kunnen gaan. EXPO

KIOSK is tijdens deze nocturne open tot 22:00. Om 19:30 wordt er een rondleiding gegeven in de solo tentoonstelling van Ion Grigorescu (gratis, zonder reservatie). EXPO

Onder deze ironische titel toon ik een video-installatie waarin verschijnen en verdwijnen, zicht baar en onzichtbaar worden een rol spelen. De toeschouwer maakt door zijn aanwezigheid het beeld zichtbaar, maar doet hij het beeld ook bestaan? Bestaan wij door heen de blik van de Ander? Bestaan wij ook nog ergens anders, diep in onszelf? En wat zou echt bestaan dan kunnen betekenen? Op 23 december 2019 werd Johan Opstaele 65 jaar, met deze installatie neemt hij als praktijkdocent in de filmopleiding afscheid van het KASK. EXPO 13:00 - 19:00

DI 28.01.20 KASKCINEMA

Kom zonnebaden met ons. Deze tekst werd gedeeltelijk in bad geschreven. Het betreft een samenwerking en gesprek tussen Ilan en Charlotte. Ilan heeft de huid van zijn geliefde losgeweekt (ofgefotografeerd?) in het water om deze vervolgens te conserveren in doorzichtige bakstenen. Hij tovert haar op die manier in één keer om tot iets tastbaars, iets monumentaals en iets als een stuk speelgoed. Hij is de moderne Pygmalion. Charlotte mengt zich in het spel van de twee tortelduifjes en omringt de vlezige bakstenen met licht en warmte. Zij is geobsedeerd door de zon met alle bijhorende symboliek en verhalen. Samen bouwen ze een badhuis waar hun ideeën en werk samensmelten. Een sub tropisch zwemparadijs waarin iedereen wordt uitgenodigd zijn of haar huid los te weken en te baden in het zonlicht. Het wordt een spel van licht, passie, huid en schaduw. Neem je zwembroek mee. EXPO ma – do: 08:00-22:00 vr: 08:00-18:00 za – zo: 11:00-18:00 (via ingang KIOSK)